ΜΟΝΙΜΟ ΚΑΚΟΤΡΓΙΟΔΙΚΕΙΟ ΛΕΤΚΨΙΑ

ΤΝΘΕΗ ΚΑΚΟΤΡΓΙΟΔΙΚΕΙΟΤ: Λ. Δημητριάδου-Ανδρέου, Π.Ε.Δ.

Φ.Β. Φαραλάμπους, A.Ε.Δ.

M. Παπαδοπούλου, Ε.Δ.

Αρ. Τπόθεσης: 9208/15

Δημοκρατία

ν.

1. Ρίκκου Ερωτοκρίτου

2. Ανδρέα Κυπρίζογλου

3. Andreas Neocleous & Co LLC

4. Παναγιώτη Νεοκλέους

Κατηγορουμένων

Ημερομηνία: 1 Μαρτίου 2017

Εμφανίσεις:

Για την Κατηγορούσα Αρχή: κ. Η. τεφάνου και κ. . Αγγελίδης για

Γενικόν Εισαγγελέα

Για τον Κατηγορούμενο 1: κ. Φ. Πουργουρίδης

Για τον Κατηγορούμενο 2: κ. Ε. Πουργουρίδης

Για την Κατηγορούμενη 3: κ. Γ. Γεωργίου με κ. Α. Γλυκή

Για τον Κατηγορούμενο 4: κ. Α. Μαρκίδης με κ. Ν. Μακρίδη

Κατηγορούμενοι 1, 2 και 4 παρόντες

[2]

Π Ο Ι Ν Η

Κατόπιν ακροαματικής διαδικασίας οι Κατηγορούμενοι 1-4 (εφεξής οι «Κ.1 έως

Κ.4») κρίθηκαν ένοχοι στις κατηγορίες τις οποίες αντιμετώπιζαν και οι οποίες

έχουν ως εξής:

Κατηγορούμενος 1:

Κατηγορία 1: Δεκασμός δημοσίου λειτουργού

(Άρθρο 100(α) του Ποινικού Κώδικα)

Κατηγορία 3: Δωροληψία οικείων δημόσιων αξιωματούχων

(Άρθρο 4 του περί της ύμβασης του υμβουλίου της Ευρώπης

για την Ποινικοποίηση της Διαφθοράς (Κυρωτικού) Ν.23 (ΙΙΙ)/2000

και Άρθρο 3 της πιο πάνω ύμβασης).

Κατηγορία 4: υναλλαγές με αντιπροσώπους οι οποίες υποδηλώνουν

διαφθορά (Άρθρο 3 (α) του περί Πρόληψης της Διαφθοράς Νόμου,

Κεφ. 161)

Κατηγορία 10: Κατάχρηση εξουσίας

(Άρθρο 105 του Ποινικού Κώδικα)

Κατηγορούμενοι 3 και 4:

Κατηγορία 5: Δεκασμός δημοσίου λειτουργού

(Άρθρο 100(β) του Ποινικού Κώδικα)

Κατηγορία 6: Ενεργός δωροδοκία οικείων δημόσιων αξιωματούχων

(Άρθρο 4 του Ν.23(ΙΙΙ)/2000 και Άρθρο 2 της ύμβασης)

Κατηγορία 7: υναλλαγές με αντιπροσώπους οι οποίες υποδηλώνουν

διαφθορά

(Άρθρο 3(β) του περί Πρόληψης της Διαφθοράς Νόμου, Κεφ. 161)

Κατηγορούμενοι 1, 2, 3 και 4:

Κατηγορία 8: υνωμοσία προς ανατροπή της πορείας της δικαιοσύνης

(Άρθρο 121(α) του Ποινικού Κώδικα)

Κατηγορία 9: υνωμοσία προς καταδολίευση

(Άρθρο 302 του Ποινικού Κώδικα)

[3]

Σα ακριβή διαπιστωθέντα γεγονότα και συμπεράσματα του Δικαστηρίου

περιέχονται στην προηγηθείσα απόφαση μας ημερ. 8/2/17 και δεν εξυπηρετεί

οποιονδήποτε σκοπό η λεπτομερής επανάληψη τους. Τπενθυμίζουμε μόνο πως

σύμφωνα με αυτά:

1(α) Οι Κ.1-4 μεταξύ Αυγούστου και 16ης επτεμβρίου 2013 συμμετείχαν σε

συνωμοσία προς εκτροπή ή ανατροπή της πορείας της δικαιοσύνης και προς

καταδολίευση, συμφωνώντας όπως οι Κ.3 και 4 μην καταχωρίσουν εμφάνιση

σε αγωγή την οποία θα καταχωρούσε ο Κ.1 και πέντε εταιρείες αποκλειστικών

συμφερόντων του (εκτός μιας στην οποία κατείχε το 50%), ούτως ώστε να

εκδοθεί απόφαση ερήμην υπέρ των εναγόντων και η οποία θα διέτασσε τον

συμψηφισμό απομειωμένων («κουρεμένων») καταθέσεων μιας εκ των

εναγουσών με το ήμισυ οφειλομένου δανείου άλλης εκ των εναγουσών, με

αντίστοιχη βλάβη των συμφερόντων της Λαϊκής Σράπεζας, της Διαχειρίστριας

της, και της Σράπεζας Κύπρου (κατηγορίες 8 και 9).

(β) Εν τέλει καταχωρίστηκε τέτοια αγωγή (υπ΄ αρ. 3987/13) στις 16/9/13, όντως

απεφεύχθη η καταχώριση εμφάνισης εκ μέρους των εναγομένων από τους Κ.3

και 4 και όντως στις 8/11/13 εκδόθηκε απόφαση ερήμην υπέρ των εναγόντων

η οποία διέτασσε τον συμψηφισμό των απομειωμένων καταθέσεων της εκ των

εναγουσών Ricni Secretarial Services Ltd με το ήμισυ οφειλομένου δανείου

άλλης εκ των εναγουσών, Dare Investments Ltd, το οποίο (ήμισυ) στις

16/9/13 ανερχόταν τουλάχιστον σε €300.000. ύμφωνα με την απόφαση οι

εναγόμενοι και ή οποιοσδήποτε εξ αυτών και ή οι με οποιοδήποτε τρόπο

αντιπρόσωποι και ή οι υποκατάστατοι αυτών θα έπρεπε με την επίδοση της

(απόφασης) να προχωρήσουν αμέσως στον συμψηφισμό της κατάθεσης με το

χρέος.

2. Εις αντάλλαγμα της πιο πάνω ερήμην απόφασης ο Κ.1, όντας Βοηθός Γενικού

Εισαγγελέως συμφώνησε με τους Κ.3 και 4 να προωθήσει την ποινική δίωξη

πέντε φυσικών και ενός νομικού προσώπου, την οποίαν και όντως προώθησε

κρυφίως δίδοντας στις 31/10/13 σχετικές οδηγίες για δίωξη των πιο πάνω,

κατά κατάχρηση εξουσίας αναγομένης στα καθήκοντα του, αφού παρέκαμψε

παλαιότερες οδηγίες του Γενικού Εισαγγελέως και διαπράττοντας έτσι ο ίδιος

τα αδικήματα του δεκασμού, της δωροληψίας και της διαφθοράς (κατηγορίες

[4]

1, 3, 4) και οι Κ.3 και 4, οι οποίοι χορήγησαν το αντάλλαγμα, τα αδικήματα

του δεκασμού δημοσίου λειτουργού, της ενεργούς δωροδοκίας δημόσιου

αξιωματούχου και της διαφθοράς (κατηγορίες 5, 6 και 7).

3. τις 26/11/13 ο Γενικός Εισαγγελέας πληροφορήθηκε τις οδηγίες για δίωξη

και τις ανακάλεσε ενώ η επίδοση της δικαστικής απόφασης στη Διαχειρίστρια

της Λαϊκής την ίδια μέρα οδήγησε σε καταχώριση αίτησης ακύρωσης της η

οποία πρωτοδίκως όντως ακυρώθηκε στις 30/9/14, οπότε ακολούθησε έφεση

από τον Κ.1 και τις εταιρείες του η οποία εκκρεμεί μέχρι σήμερα.

Μητρώο

Όλοι οι Κατηγορούμενοι είναι λευκού ποινικού μητρώου.

Αγορεύσεις

Όλοι οι συνήγοροι με εμπεριστατωμένες αγορεύσεις και προσπαθώντας να

παραμείνουν στο πλαίσιο των ευρημάτων και συμπερασμάτων του Δικαστηρίου

επικαλέστηκαν στοιχεία τα οποία κατά την άποψη τους πρέπει να προσμετρήσουν

ως μετριαστικοί – ελαφρυντικοί παράγοντες, εστιάζοντας ο καθένας και σε στοιχεία

τα οποία αφορούν αποκλειστικά τον κατηγορούμενο τον οποίο εκπροσωπούν όπως

οι προσωπικές, οικογενειακές και επαγγελματικές περιστάσεις. Παρέλκει βεβαίως

να πούμε πως τόνισαν: (i) την απουσία προηγούμενων καταδικών, (ii) τις συνέπειες

που θα έχει μια στερητική της ελευθερίας ποινή για τους Κ.1, 2 και 4 ή μια

υπερβολική χρηματική ποινή για την Κ.3 και (iii) τις συνέπειες παρεπόμενων

πειθαρχικών ποινών από επαγγελματικά σώματα δικηγόρων.

Πέραν των πιο πάνω βεβαίως ο κάθε συνήγορος είτε προφορικώς είτε γραπτώς

προέβαλε ή προώθησε και κάποιες άλλες εισηγήσεις προς συνυπολογισμό κατά

την επιμέτρηση. Ειδικότερα:

Εκ μέρους του Κατηγορουμένου 1 ο κ. Φ. Πουργουρίδης προέβαλε:

Απουσία πραγματικού κέρδους για τον Κ.1 αλλά μόνο δικονομικό

πλεονέκτημα.

Αδυναμία πρακτικής υλοποίησης του συμψηφισμού και κανένα πρακτικό

αντάλλαγμα για τον Κ.1.

[5]

Η προώθηση της ποινικής δίωξης ήταν θέμα γνώμης.

Ο Κ.1 μέσω της RICNI απώλεσε ποσό €630.000 λόγω «κουρέματος», ενώ το

εταιρικό χρέος υφίσταται.

Ενόψει του ότι έγινε δεκτό πως ο Μ.Κ.8 αποκάλεσε τον Κ.1 «γάιδαρο» έπεται

πως η διαπιστωθείσα κατάχρηση εξουσίας έγινε υπό συνθήκες βαρύτατης

πρόκλησης εις βάρος του Κ.1, σε συνδυασμό με το ότι δεν διεπιστώθη

κατάχρηση απέναντι στον Μ.Κ.7.

υνεργασία του Κ.1 με ανακριτές.

Η επίδοση της απόφασης δεν έγινε υπό ύποπτες συνθήκες, όπως ούτε η

αίτηση παραμερισμού ή η ένσταση.

Η Διαχειρίστρια έλαβε γνώση για την απόφαση κατόπιν πρωτοβουλίας της

πλευράς του Κ.1 και ούτε η αίτηση παραμερισμού ούτε η ένσταση σε αυτή

έγιναν υπό ύποπτες συνθήκες.

Ο Κ.1 για ό,τι έκανε ενεργούσε φανερά και όχι κρυφά, παραπλανητικά ή με

μυστικότητα.

Δεν θυματοποιήθηκε προσωπικά ή περιουσιακά οποιοσδήποτε.

Άλλα πρόσωπα των οποίων τα συμφέροντα εξυπηρετήθηκαν τελικά δεν

κατηγορήθηκαν με αποτέλεσμα την κατάφωρη αδικία και ανισότητα εις

βάρος του Κ.1.

Τπήρξαν δημόσιοι προπηλακισμοί και αρνητικά δημόσια σχόλια με

αναπόφευκτες αρνητικές ψυχολογικές συνέπειες που συνιστούν

ανταποδοτική υπέρμετρη τιμωρία.

Μετά την καταδίκη ο Κ.1 δεν δικαιούται σε καμιά περίπτωση να επανέλθει

στη δημόσια ζωή και δράση.

Μόνιμες συνέπειες στην επαγγελματική ζωή του Κ.1, με συνέπειες και σε

μέλη της οικογένειας του.

Δεδομένου του ρόλου του Κ.1 σε παλαιότερες ποινικές διώξεις ο ενδεχόμενος

εγκλεισμός του στις φυλακές ισοδυναμεί με αποστολή του στο «εκτελεστικό

απόσπασμα».

υντρέχουν περιστάσεις αναστολής τυχόν ποινής φυλάκισης.

[6]

Εκ μέρους του Κατηγορούμενου 2 ο κ. Ε. Πουργουρίδης προέβαλε τα πιο κάτω:

Ση θέση ισχύος την οποία είχε ο Κ.1 έναντι του, όντας πρώην εργοδότης και

μέντορας του, τον οποίον ο Κ.2, ορφανός από πατέρα, είχε ως υποκατάστατο

πατέρα.

Σην άγνοια του Κ.2 κατά τον ουσιώδη χρόνο για οτιδήποτε αφορούσε την

Providencia και για το ότι πίσω από την αγωγή κρύβονταν στοιχεία

ανταλλακτικού χαρακτήρα.

Σην εύλογη και ειλικρινή πεποίθηση του Κ.2 ότι οι πελάτες του στην αγωγή

δικαιούνταν στη θεραπεία που ζητούσαν.

Δεν επιχείρησε να δώσει εκτελεστική ισχύ στην ερήμην εκδοθείσα απόφαση

και ούτε επέφερε την οποιαδήποτε οικονομική βλάβη στον οποιονδήποτε με

αυτή, η οποία μέχρι σήμερα εξακολουθεί να ισχύει λόγω μη εκπλήρωσης

του όρου που τέθηκε στην απόφαση παραμερισμού και η οποία ως τέτοια

είναι δυνητικά εκτελέσιμη.

Σο γεγονός ότι η Σράπεζα Κύπρου είχε υπόψη της την πιο πάνω ερήμην

εκδοθείσα απόφαση αλλά παρόλα αυτά δεν έλαβε οποιοδήποτε μέτρο προς

διασφάλιση των όποιων της δικαιωμάτων.

Μη αποκόμιση από τον Κ.2 οποιουδήποτε οφέλους από το αδίκημα που του

αποδίδεται στην απόφαση του Δικαστηρίου για αδικήματα που συναρτώνται

έμμεσα ή άμεσα με οικονομικά ζητήματα.

Σο γεγονός ότι ο Κ.2 πριν καν ξεκινήσει η ακρόαση στην παρούσα υπόθεση

είχε αποχωρήσει από το γραφείο Ρ. Ερωτοκρίτου Δ.Ε.Π.Ε. με συνέπεια να

μην υφίσταται στην περίπτωση του κίνδυνος επανάληψης οποιασδήποτε

τέτοιας συμπεριφοράς και άρα ούτε η αναγκαιότητα πρόσδωσης στην ποινή

αποτρεπτικού χαρακτήρα.

[7]

Σο γεγονός ότι η επίδικη συμπεριφορά αποτέλεσε μια άκρως ιδιαίτερη υπό

τις περιστάσεις μεμονωμένη συμπεριφορά.

Σο γεγονός ότι αντιμετωπίζει μόνο δύο κατηγορίες που αφορούν τη διάπραξη

του αδικήματος της συνωμοσίας, χωρίς την ύπαρξη οποιουδήποτε

ουσιαστικού αδικήματος.

Σην εξωδικαστική τιμωρία στην οποία αναμένεται να υποβληθεί ως

δικηγόρος, ήτοι την πειθαρχική του δίωξη.

Σις καταστροφικές συνέπειες που ενδεχόμενη ποινή άμεσης φυλάκισης θα

είχε όχι μόνο στο δικηγορικό γραφείο που διατηρεί σήμερα αλλά και στους

νεαρότερους δικηγόρους που εργοδοτεί σ΄ αυτό, καθώς και στον ίδιο και

τους εξαρτώμενους του. Ο Κ.2 είναι προστάτης της 70χρονης χήρας

μητέρας του, η οποία έχει πολλαπλά ιατρικά προβλήματα, όπως και της

υπέργηρης γιαγιάς του, η οποία είναι τυφλή και ανίκανη να φροντίζει τον

εαυτό της.

Σην ταλαιπωρία ασυνήθιστου βαθμού που θα είχε ενδεχόμενη ποινή

άμεσης φυλάκισης στον ίδιο λόγω της βεβαρημένης υγείας του.

υντρέχουν περιστάσεις αναστολής τυχόν ποινής φυλάκισης.

Εκ μέρους της Κατηγορούμενης 3 Εταιρείας ο κ. Γ. Γεωργίου προέβαλε τα εξής:

Οι συνέπειες που θα υπάρξουν από την επιβολή της όποιας χρηματικής

ποινής στην Κ.3 λόγω της πιθανότητας αναστολής της άδειας εξασκήσεως

επαγγέλματος. Κάτι τέτοιο θα έχει επιπτώσεις σε πρόσωπα τα οποία δεν

εμπλέκονται καθόλου στα γεγονότα της παρούσας υπόθεσης πέραν των

μετόχων και διοικητικών συμβούλων και συγκεκριμένα στο προσωπικό της

το οποίο περιλαμβάνει 83 δικηγόρους και 80 άτομα γραφειακό προσωπικό.

[8]

Οι επιπτώσεις από την καταδικαστική απόφαση. Ήδη η εταιρεία έχει αρχίσει

και υφίσταται μεγάλη οικονομική ζημιά και πελάτες άρχισαν να στέλνουν

επιστολές και να ζητούν την παράδοση των φακέλων τους σε άλλες

δικηγορικές εταιρείες.

Eκ μέρους του Κατηγορουμένου 4 ο κ. Α. Μαρκίδης προέβαλε τα εξής:

Σην εξωδικαστική τιμωρία που είναι σχεδόν βέβαιο πως θα προκύψει μέσω

της επιβολής πειθαρχικών κυρώσεων στον Κ.4 και οι οποίες έχουν άμεση

σχέση με την περαιτέρω δυνατότητα άσκησης του δικηγορικού

επαγγέλματος.

Σο κοινωφελές έργο το οποίο το δικηγορικό γραφείο της Κ.3 πραγματοποιεί

τα τελευταία χρόνια.

Ση μη δυνατότητα παροχής ιατρικής περίθαλψης στη φυλακή αναφορικά με

τα σοβαρά προβλήματα υγείας που ο Κ.4 αντιμετωπίζει σε περίπτωση

επιβολής ποινής στερητικού χαρακτήρα.

Δημιουργία ανισότητας έναντι του Κ.4 λόγω του ότι στην παρούσα υπόθεση

υπήρξαν άτομα που είχαν πρωταγωνιστικό ρόλο και τα οποία δεν βρίσκονται

ενώπιον του Δικαστηρίου.

Δεν προκλήθηκε σε οποιονδήποτε οποιαδήποτε ζημιά.

Η προσπάθεια του Κ.4 για παραμερισμό της ερήμην εκδοθείσας απόφασης

και η επιτυχής κατάληξη που αυτή είχε.

Οι αρνητικές επιπτώσεις στη σύζυγο και στο ανήλικο παιδί του Κ.4 καθόσον

αφορά τη ψυχολογική τους υγεία σε περίπτωση επιβολής ποινής φυλάκισης.

[9]

Νομική Πτυχή

Είναι καλώς γνωστή η αρχή πως η προβλεπόμενη στον Νόμο ποινή αποτελεί τη

βάση από την οποία ξεκινά το Δικαστήριο για να επιμετρήσει την αρμόζουσα ποινή

σε κάθε περίπτωση1.

την παρούσα περίπτωση οι σοβαρότερες των κατηγοριών αφορούν τους Κ.1, 3 και

4. Πρόκειται για τις Κατηγορίες 1, 3 και 4 όσον αφορά τον Κ.1 και για τις

Κατηγορίες 5, 6 και 7 όσον αφορά τους Κ.3 και 4, δηλαδή ουσιαστικά τα

αδικήματα δεκασμού, δωροληψίας ή δωροδοκίας, και της διαφθοράς. Για τα

αδικήματα αυτά ο Ποινικός Κώδικας (Άρθρο 100), ο Ν.23(III)/2000 και ο περί

Πρόληψης της Διαφθοράς Νόμος, Κεφ. 161, προνοούν αντίστοιχα ποινές

φυλάκισης μέχρι 7 έτη ή πρόστιμο μέχρι €100.000 ή και τις δύο ποινές.

Από πλευράς σοβαρότητας ακολουθούν η Κατηγορία 9, συνωμοσία προς

καταδολίευση, για την οποίαν ο Ποινικός Κώδικας (Άρθρο 302) προνοεί μέχρι 5

έτη φυλάκιση, και η Κατηγορία 8, συνωμοσία προς ανατροπή της πορείας της

δικαιοσύνης για την οποίαν προνοεί (στα Άρθρα 121 και 35) φυλάκιση μέχρι 2

έτη ή πρόστιμο μέχρι €2.562 ή και τις δύο ποινές.

Για την Κατηγορία 10, κατάχρηση εξουσίας, ο Ποινικός Κώδικας (Άρθρο 105)

προνοεί φυλάκιση μέχρι 3 έτη στην περίπτωση που ο δράστης απέβλεπε σε κέρδος

(όπως κρίναμε ήδη στην Απόφαση μας).

Θα πρέπει να σημειωθεί πως τα τελευταία 20 χρόνια, περίπου, ο Νομοθέτης

προέβη δύο φορές σε αύξηση της προβλεπόμενης ποινής για τον δεκασμό

δημοσίου λειτουργού. υγκεκριμένα με τον Ν.38(1)/99 η 3ετής φυλάκιση

αυξήθηκε σε 5ετή, ενώ πολύ πιο πρόσφατα με τον Ν.95(1)/12 οι ποινές ανήλθαν

στα επίπεδα της ύμβασης του υμβουλίου της Ευρώπης, δηλαδή στα 7 έτη ή

€100.000 πρόστιμο. Αναμφίβολα οι διαδοχικές αυξήσεις των προβλεπομένων

ποινών καταδεικνύουν και την αντίστοιχη πρόθεση του Νομοθέτη για αυστηρότερη

1 Δέστε Λεβέντης v. Αστυνομίας ( 1996) 2 Α.Α.Δ. 632, 636-637 και Γ-Ε v. Αριστοτέλους (2004) 2 Α.Α.Δ.

166.

[10]

αντιμετώπιση τέτοιου είδους αδικημάτων. Αρμόζει εδώ η υπενθύμιση της

αναφοράς του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην πολύ πρόσφατη και σχετική μάλιστα

υπόθεση Μαληκκίδη ν. Δημοκρατίας, Ποιν. Έφ. 40/15, ημερ. 25/11/16, πως

«… η σοβαρότητα ενός αδικήματος καθορίζεται από το Νομοθέτη στη βάση του

ανώτατου ορίου ποινής και όχι από τα Δικαστήρια, ο ρόλος των οποίων περιορίζεται

στη στάθμιση της σοβαρότητας του αδικήματος ανάλογα με τα περιστατικά που το

περιβάλλουν».

Η έρευνα μας έχει καταδείξει πως η πρώτη υπόθεση στην οποία υπήρξε καταδίκη

και επιβολή ποινής αποκλειστικά για αδικήματα δεκασμού και διαφθοράς ήταν η

Νικολαϊδης ν. Αστυνομίας (2003) 2 Α.Α.Δ. 271, στην οποίαν επικυρώθηκαν

ποινές 12 μηνών φυλάκισης σε κάθε κατηγορία, πλην όμως με προβλεπόμενη τότε

κατ΄ ανώτατο όριο την 3 ετή φυλάκιση, σε 58χρονο, με προβλήματα υγείας ο

οποίος περιήλθε σε δεινή οικονομική κατάσταση. Ο εφεσείων ήταν λειτουργός στο

Σμήμα Μετανάστευσης και ευρέθη ένοχος της λήψης οικονομικών ανταλλαγμάτων

(ήτοι Λ.Κ.500, US$ 3.000 και Λ.Κ.500) για την επίσπευση της εξέτασης αιτήσεων

για άδειες εισόδου σε αλλοδαπές καλλιτέχνιδες. Σο Εφετείο επιδοκίμασε αφενός

την πρωτόδικη κρίση ότι «… αδικήματα αυτής της φύσης πλήττουν την εύρυθμη

λειτουργία της κρατικής μηχανής και το δημόσιο συμφέρον…» και απέρριψε

αφετέρου την εισήγηση για υπερβολικότητα στην ποινή, μη αποδεχόμενο ότι

συνέτρεχε κάτι τέτοιο στη βάση του ότι δεν είχαν προσαχθεί στο Δικαστήριο οι

συνένοχοι του εφεσείοντος.

Σον επόμενο χρόνο στην υπόθεση Safiullah ν. Αστυνομίας (2004) 2 Α.Α.Δ. 472

πρωτοδίκως και μετά από ακρόαση επιβλήθηκε 12μηνη φυλάκιση σε αλλοδαπό

φοιτητή ο οποίος είχε δωροδοκήσει αστυφύλακα (με US$ 200) για την εξασφάλιση

πολιτικού ασύλου «με τον εύκολο τρόπο». Σο Εφετείο τόνισε πως «[Ο]ι κατηγορίες

στις οποίες ο εφεσείων κρίθηκε ένοχος αναμφίβολα αφορούν σοβαρά αδικήματα η

διάπραξη των οποίων ευτυχώς δεν είναι συχνή» και συνεκτιμώντας το νεαρό της

ηλικίας, την ιδιότητα του ως φοιτητή, καθώς και τον ερασιτεχνικό τρόπο με τον

οποίο έδρασε μείωσε την ποινή σε 6 μήνες.

[11]

την υπόθεση Θεοχάρους ν. Δημοκρατίας (2008) 2 Α.Α.Δ. 22 ο 60χρονος

εφεσείων ήταν Πρόεδρος Κοινοτικού υμβουλίου και είχε καταδικαστεί μετά από

ακρόαση σε διάφορα αδικήματα, μεταξύ άλλων, για δεκασμό δημοσίου

λειτουργού, διαφθορά, κατάχρηση εξουσίας, συνωμοσία προς καταδολίευση,

έκδοση ψευδών πιστοποιητικών και συγκάλυψη παράνομων εσόδων, όλων των

αδικημάτων σχετιζομένων με απόκτηση και στη συνέχεια πώληση τριών τεμαχίων

Σουρκοκυπριακής γης. Πρωτοδίκως τιμωρήθηκε με συντρέχουσες ποινές

φυλάκισης κυμαινόμενες μεταξύ 15 μηνών έως 3 έτη. Οι ψηλότερες ποινές,

δηλαδή αυτές των 3 ετών φυλάκισης, επιβλήθηκαν για τα αδικήματα του

δεκασμού και της συγκάλυψης εσόδων. Σο Εφετείο επικυρώνοντας τις ποινές τις

χαρακτήρισε ως σημαντικά μειωμένες σε σύγκριση με την μέγιστη προβλεπόμενη

και ως πολύ επιεικείς, αποδίδοντας τη μεταχείριση αυτή στην τριετή καθυστέρηση

έναρξης της ακρόασης λόγω έλλειψης χρόνου του Δικαστηρίου και αφήνοντας

σαφώς να εννοηθεί εξ αντιδιαστολής πως χωρίς την καθυστέρηση αρμόζουσες

ποινές θα ήταν ακόμη ψηλότερες.

Όσον αφορά την υπόθεση Μαληκκίδη ν. Δημοκρατίας (ανωτέρω) να επισημανθεί

πως ο 58χρονος εφεσείων, όντας Γενικός Διευθυντής του υμβουλίου

Αποχετεύσεων Πάφου (.Α.ΠΑ.) είχε αποκομίσει από δεκασμούς περί τις

€600.000, εκ των οποίων νομιμοποίησε €498.000. Είχε δύο ανήλικα παιδιά,

αντιμετώπιζε προβλήματα υγείας και με την καταδίκη απώλεσε την εργασία και

όλα τα παρεμφερή ωφελήματα. Πρωτοδίκως το Κακουργιοδικείο επέβαλε

συντρέχουσες ποινές 3 ετών για τα επτά αδικήματα δεκασμού (εκτός από μια

δηλαδή στην οποίαν επέβαλε 2 έτη) και 6 ετών στο αδίκημα νομιμοποίησης. Ο

Δικαστής Φριστοδούλου στην απόφαση του Εφετείου ανέφερε μεταξύ άλλων:

«Η Πολιτεία εμπιστεύτηκε στον εφεσείοντα μια υψηλή θέση, με τα ανάλογα

ωφελήματα που τη συνοδεύει. Με την ανάληψη όμως των καθηκόντων του από

υπηρέτης και φύλακας των συμφερόντων του Δημοσίου ενεπλάκη στον φαύλο

κύκλο της διαφθοράς και αξιώνοντας και λαμβάνοντας μεγάλα ποσά

καταχράστηκε κατά το χείριστο τρόπο τη θέση του. Με όλες τις αυτονόητες

επιπτώσεις όχι μόνο στα οικονομικά του Δήμου Πάφου, που από τη φύση της

θέσης του όφειλε να προστατεύει, αλλά και στην εν γένει εμπιστοσύνη του πολίτη

[12]

έναντι των δημοσίων προσώπων την οποία καίρια έπληξε. Με τις επιγραμματικές

αυτές επισημάνσεις είναι νομίζουμε πρόδηλο ότι σε αδικήματα τέτοιας

φύσεως, με εμπλεκόμενα δημόσια πρόσωπα, η ποινή που πρέπει να

επιβάλλεται θα πρέπει να είναι αυστηρή και να ενέχει έντονα το

στοιχείο της αποτροπής. Όπου δε εντοπίζεται τέτοια ανάγκη ναι μεν οι

προσωπικές συνθήκες ενός κατηγορουμένου λαμβάνονται υπόψη, αλλά στο

βαθμό και κατά την έκταση που δεν εξουδετερώνεται ο αποτρεπτικός

χαρακτήρας της ποινής καθότι προέχει η αποτελεσματική εφαρμογή του νόμου».

(Η έμφαση είναι του παρόντος Δικαστηρίου)

Να σημειωθεί πως όλες οι πιο πάνω υποθέσεις αφορούσαν αδικήματα δεκασμού τα

οποία είχαν διαπραχθεί πριν τη θέσπιση του Ν.95(1)/12, δηλαδή ενόσω η ανώτατη

προβλεπόμενη ποινή ήταν είτε μέχρι 3 έτη είτε μέχρι 5 έτη φυλάκισης ή £10.000

πρόστιμο.

Δεν υπάρχει οποιαδήποτε αμφιβολία πως τα αδικήματα δεκασμού και διαφθοράς,

υπό οποιαδήποτε μορφή ή παραλλαγή και αν εμφανίζονται αυτά κατά περίπτωση,

εκ φύσεως υπονομεύουν τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη χρηστή διοίκηση και

υποσκάπτουν την εμπιστοσύνη του πολίτη απέναντι στην αξία και λειτουργία των

Θεσμών, καθώς και προς το Κράτος με όλες τις αυτονόητες αρνητικές συνέπειες

που αυτό συνεπάγεται. Αναντίλεκτα προκαλείται κοινωνική δυσαρέσκεια και

απογοήτευση και μια γενικότερη αίσθηση περί κατάρρευσης των αρχών και των

αξιών του Κράτους Δικαίου. Παγιώνεται δε η πεποίθηση πως τα πράγματα δεν

λειτουργούν όπως θα έπρεπε και ότι αυτοί που επωφελούνται στο τέλος της ημέρας

είναι εκείνοι που έχουν προσβάσεις στην εξουσία ή την οικονομική και πολιτική

ισχύ.

Σο φαινόμενο της διαφθοράς δεν είναι σημερινό. Τφίσταται από αρχαιοτάτων

χρόνων. Δυστυχώς όμως εξακολουθεί να είναι επίκαιρο αλλά και παγκόσμιο. Σο

ότι δεν εντοπίζονται στη νομολογία μας πλήθος περιπτώσεων για τέτοιας φύσεως

αδικήματα δεν αποδεικνύει ότι η διαφθορά και ο δεκασμός δεν υφίστανται ως

φαινόμενο στη δική μας κοινωνία. Αντίθετα υπάρχουν ενδείξεις ότι πρόκειται για

ένα φαινόμενο με ισχυρή παρουσία στη χώρα μας. Είναι πιστεύουμε αρκετό να

[13]

παραπέμψουμε στον Δείκτη Αντίληψης της Διαφθοράς (Corruption Perceptions

Index 2016) - το πλέον αναγνωρισμένο εργαλείο της μη κυβερνητικής οργάνωσης

Διεθνής Διαφάνεια, με βάση το οποίο βαθμολογεί και κατατάσσει τις χώρες

παγκοσμίως, σε ετήσια βάση, ανάλογα με τις αντιλήψεις εμπειρογνωμόνων και

διεθνών οργανισμών οι οποίοι αξιολογούν τη διαφάνεια, τη λογοδοσία και τη

διαφθορά στο δημόσιο τομέα – στον οποίο η Κύπρος βρίσκεται για το έτος 2016

στη 47η θέση ανάμεσα σε 176 χώρες. Επιπλέον είναι αξιοσημείωτο πως όχι μόνο

δεν κατάφερε η Κύπρος να βελτιώσει τη θέση της αλλά αντίθετα τα τελευταία

χρόνια βρίσκεται σε μία πτωτική πορεία. Αρκεί να επισημάνουμε εδώ πως σε ένα

χρόνο έχει υποχωρήσει κατά 15 θέσεις από την προηγούμενη κατάταξη της.

Ανάμεσα δε στις 31 ευρωπαϊκές χώρες, η Κύπρος βρίσκεται στην 22η θέση,

σημειώνοντας πτώση τεσσάρων θέσεων σε σύγκριση με το 2015.

Δεν είναι άνευ σημασίας και το γεγονός ότι η καταπολέμηση της διαφθοράς στην

Κύπρο αποτελεί αντικείμενο εξέτασης και παρακολούθησης από την Ομάδα των

Εμπειρογνωμόνων κατά της Διαφθοράς του υμβουλίου της Ευρώπης GRECO

(Groupe d'États Contre La Corruption) της οποίας σκοπός είναι η παρακολούθηση

της συμμόρφωσης των 49 κρατών μελών της με τη βοήθεια των μέσων

καταπολέμησης της διαφθοράς που της παρέχει το υμβούλιο της Ευρώπης.

Προηγείται για το σκοπό αυτό μία «διαδικασία αξιολόγησης» για κάθε χώρα και

στη συνέχεια ετοιμασία σχετικής Έκθεσης στην οποία γίνονται συγκεκριμένες

συστάσεις που απορρέουν από την αξιολόγηση. Η Έκθεση GRECO ακολουθείται

από μία «διαδικασία συμμόρφωσης» η οποία εξετάζει τα μέτρα που λαμβάνονται

για να εφαρμοστούν οι συστάσεις. Μέσω δε Εκθέσεων της έχει απευθύνει προς την

Κυπριακή Δημοκρατία αριθμό συστάσεων στο πλαίσιο πάταξης του πιο πάνω

φαινομένου για αρκετές εκ των οποίων ακόμη αναμένεται η υιοθέτηση μέτρων και

συμμόρφωση. την τελευταία της Έκθεση του 2016 καταγράφονται για την

Κύπρο 16 συνολικά συστάσεις.

Αξίζει ακόμη να σημειωθεί πως με βάση την Έκθεση για την Παγκόσμια

Ανταγωνιστικότητα 2016-2017 (The Global Competitiveness Report 2016–

2017) του Παγκόσμιου Οικονομικού Υόρουμ (World Economic Forum) και η

[14]

οποία εξετάζει συνολικά 138 χώρες, η διαφθορά αναδεικνύεται δεύτερη κατά σειρά

ως προβληματικός παράγων για την ανταγωνιστικότητα της Κύπρου στις

επιχειρήσεις (“Most problematic factors for doing business”).

Η διαφθορά ως φαινόμενο και η έκταση της στην κοινωνία μας έχει μάλιστα

προσφάτως τονισθεί στην υπόθεση Μαληκκίδη (ανωτέρω) όπου το Ανώτατο

Δικαστήριο αναφερόμενο σε παλαιότερη νομολογία επεσήμανε πως «το καρκίνωμα

της διαφθοράς προσώπων που ασκούσαν δημόσια εξουσία δεν ήταν στα επίπεδα που

είναι σήμερα, ούτε ταλάνιζε την Πολιτεία στο σοβαρό βαθμό που την ταλανίζει

σήμερα».

Θα πρέπει εν πάση περιπτώσει να παρατηρήσουμε πως ανεξαρτήτως της

συχνότητας ή σπανιότητος του ειδικότερου αδικήματος του δεκασμού σε υποθέσεις

οι οποίες έχουν κριθεί δικαστικά, από πολύ παλιά και κατά καιρούς

παρουσιάστηκαν υποθέσεις με εμπλεκόμενα πρόσωπα δημόσιους λειτουργούς (εν

τη εννοία του Άρθρου 2 του Π.Κ.) τα οποία προέβησαν σε συμπεριφορές οι οποίες

εμπεριείχαν το στοιχείο της ανεντιμότητος ή της κατάχρησης εξουσίας ή γενικά της

αντίθεσης με τα καθήκοντα της θέσης ή του αξιώματος το οποίο κατείχαν, και οι

οποίοι είχαν καταδικαστεί για διάφορα άλλα παρεμφερή αδικήματα του Ποινικού

Κώδικα. Πρόκειται για πρόσωπα τα οποία κατείχαν διάφορες δημόσιες θέσεις ή

αξιώματα κατόπιν διορισμού τους ή εκλογής τους σε αυτά2.

2 Για παράδειγμα, στην υπ. Γιαννάκης Ξυδιάς κ.α. v. Αστυνομίας (1993) 1 Α.Α.Δ. 174, για τον δημόσιο

υπάλληλο στοιχειοθετήθηκαν και αδικήματα δόλου και κατάχρησης εμπιστοσύνης κατά το Π.Κ. 133,

καθώς και συμμετοχής του σε αδικήματα εξασφάλισης πιστοποιητικών διά ψευδών στοιχείων, ενώ οι φυλακίσεις 12 μηνών δεν εφεσιβλήθηκαν. Σο ίδιο και στην Azinas and another v. Police (1981) 2

C.L.R. 9 όπου στοιχειοθετήθηκαν αδικήματα με βάση το Π.Κ. 105, αλλά και πάλι σε συνδυασμό με το

Π.Κ. 133 και Π.Κ. 270(β), οπότε επιβλήθηκαν ποινές 18 μηνών για τον αυτουργό και 7 μηνών για τον

συμμέτοχο.

Όπως το επιβεβαιώνουν και σειρά άλλων υποθέσεων που είτε έφθασαν μέχρι το Ανώτατο Δικαστήριο,

όπως οι υποθέσεις: Polykarpou v. Police (1970) 2 C.L.R. 111 (οχληρία και επίθεση από αστυφύλακα εν ώρα καθήκοντος), Ηλίας Φαραλάμπους (1994) 2 Α.Α.Δ. 14 (υπεξαίρεση από δικαστικό επιδότη),

Γενικός Εισαγγελέας ν. Ι. Γεωργίου Α. Παντελή (2001) 2 Α.Α.Δ.770 (ψευδείς δηλώσεις από δημόσιο

λειτουργό), Φριστόδουλος Νικολαΐδης ν. Αστυνομίας (2003) 2 Α.Α.Δ. 271 (δεκασμός δημόσιου

λειτουργού), άββας ουτζιής ν. Δημοκρατίας (2003) 2 Α.Α.Δ. 424 (κλοπή εκρηκτικών από

αντισυνταγματάρχη), Φριστάκης Πίτσιλλος ν. Αστυνομίας (1998) 2 Α.Α.Δ. 346 (εμπλοκή αστυνομικού που υπεξαίρεσε πιστωτική κάρτα κατά το καθήκον), Αθανασίου ν. Αστυνομίας (2006) 2

Α.Α.Δ. 367 (προειδοποίηση υπόπτου από λοχία για επικείμενη αστυνομική έρευνα), Αντωνίου ν.

Αστυνομίας (2008) 2 Α.Α.Δ. 766 (σεξουαλική παρενόχληση μαθητών από δάσκαλο), Θεόδωρος

Κωνσταντίνου ν. Αστυνομίας (2010) 2 Α.Α.Δ. 206 (πλαστογραφία εγγράφων από Κοινοτάρχη), είτε

εκδικάστηκαν πρωτόδικα χωρίς να ασκηθεί έφεση, όπως οι υποθέσεις των μελών της Αστυνομίας στην

υπόθεση 21564/09, ή υποθέσεις επίθεσης εναντίον πολιτών από μέλη της Αστυνομίας (υπ. Αρ. 17179/2006 Κακουργιοδικείου Λευκωσίας και αρ. 1539/2008 Ε.Δ. Λευκωσίας.

[15]

Η ισχυρότερη ειδοποιός διαφορά των εν λόγω υποθέσεων, καθώς και όσων

αφορούσαν το αδίκημα του δεκασμού, από την παρούσα είναι πως η παρούσα

αποτελεί την πρώτη περίπτωση διαφθοράς, δεκασμού και ανεντιμότητας στην

οποίαν εμπλέκεται υψηλόβαθμος ανεξάρτητος αξιωματούχος του Κράτους, του

οποίου μάλιστα τα καθήκοντα σχετίζονται άμεσα με την απονομή της δικαιοσύνης.

Αρκεί να υπενθυμίσουμε πως το ίδιο το ύνταγμα αναθέτει, μεταξύ άλλων, στον

Βοηθό Γενικού Εισαγγελέως και πάσαν εξουσία, υπηρεσία και καθήκον

«εμπεπιστευμένον εις τον γενικόν εισαγγελέαν της Δημοκρατίας δυνάμει του

Συντάγματος ή των νόμων υποκείμενος εις τας οδηγίας του γενικού εισαγγελέως της

Δημοκρατίας» (Άρθρο 114) και στα οποία περιλαμβάνεται και η δίωξη

οποιουδήποτε προσώπου για οποιοδήποτε έγκλημα. Είναι λοιπόν αυτονόητο πως

τόσο το ύνταγμα όσο και ο κάθε νομοταγής πολίτης αναμένει πως οι υπεύθυνοι

για τη δίωξη του εγκλήματος δεν θα υποπίπτουν οι ίδιοι σε αδικήματα, όχι μόνο

συνήθους φύσης, αλλά ιδίως αδικήματα τα οποία μολύνουν την άσκηση των

καθηκόντων τους με στοιχεία ανεντιμότητας και τα οποία σχετίζονται με το

βασικότερο καθήκον τους, ήτοι την ορθή απονομή της δικαιοσύνης και γενικά σε

αδικήματα από τα οποία πρέπει να προστατεύουν τον ίδιο τον πολίτη. Όπως έχει

δε χαρακτηριστικά τονισθεί στην υπόθεση Georgiou v. The Republic (1984) 2

C.L.R. 65, στη σελ.101 όσο πιο ψηλά ένας βρίσκεται τόσο πιο υψηλό είναι το

καθήκον του να τηρεί τον Νόμο και μέσω της δικής του συμπεριφοράς να αποτελεί

παράδειγμα υπακοής στον Νόμο (“It has been said time and again and, now we

repeat, that the higher one stands, the higher becomes his duty to observe

the law; in fact, give by his conduct an example of obedience to the law”).

την υπόθεση ουτζιής ν. Δημοκρατίας (2003) 2 Α.Α.Δ. 424 το Ανώτατο

Δικαστήριο τόνισε πως η μεγαλύτερη προσφορά προς την πατρίδα είναι η υπακοή

στους νόμους της. τα πλαίσια αυτά θεωρούμε πως ο κάθε δημόσιος λειτουργός

και πολύ περισσότερο όσοι κατέχουν υψηλές θέσεις εμπιστοσύνης θα πρέπει να

έχουν συνεχώς υπόψιν πως επιλέχθηκαν από τα αρμόδια σώματα της Πολιτείας

επειδή οι ίδιοι προέβαλαν τους εαυτούς τους ως ικανούς για τις θέσεις αυτές και

κυρίως να έχουν συνεχώς υπόψιν πως οφείλουν να εκτελούν υπεύθυνα, έντιμα και

ευσυνείδητα τα καθήκοντα τους πάντοτε προς εξυπηρέτηση του δημοσίου

συμφέροντος και του κοινωνικού συνόλου.

[16]

την παρούσα περίπτωση με βάση τα ευρήματα μας υπήρξε μια συναλλαγή

δούναι-λαβείν με πρωταγωνιστές τους Κ.1 και Κ.3 και συμπρωταγωνιστές, πλην

όμως σε άκρως σημαντικούς και χρήσιμους ρόλους, τους Κ.2 και Κ.4. Σην παροχή

και αντιπαροχή συνιστούσαν αντίστοιχα η ερήμην απόφαση αφενός και η ποινική

δίωξη αφετέρου. Δεν χρειάζεται να επαναλάβουμε τα επιμέρους βήματα και

διαδικασίες που ακολουθήθηκαν μέχρι την υλοποίηση των συμφωνηθέντων,

δηλαδή μέχρι την έκδοση της εν λόγω απόφασης και τις οδηγίες για δίωξη.

Αναμφίβολα όμως η όλη δράση αποπνέει μεθοδικότητα, εντυπωσιακό συγχρονισμό

κινήσεων και επιμονή μέχρι την επίτευξη των επιθυμητών αποτελεσμάτων και των

προκαθορισθέντων στόχων. Όπως έχουμε αναφέρει παρατηρούνται πλήρως

εναρμονισμένες δράσεις και πορείες, οι οποίες στόχευαν και εν τέλει κατέληξαν

αφενός στις οδηγίες για δίωξη και αφετέρου στην ερήμην απόφαση.

Η βασικότερη απαξία της συμπεριφοράς όλων των εμπλεκομένων είναι ακριβώς

πως γνώριζαν όλοι την εμπλοκή στη συναλλαγή ενός θεσμικού αξιωματούχου, η

θέση του οποίου επέβαλλε όχι μόνον να μην αναμιχθεί σε τέτοιου είδους

διευθετήσεις και συναλλαγές είτε για τη δίωξη είτε για την απόφαση αλλά να

αποφεύγει ακόμα και την ελάχιστη δημιουργία υπόνοιας για τέτοιες καταδικαστέες

συμπεριφορές, προστατεύοντας τον θεσμό και διατηρώντας ψηλά την εμπιστοσύνη

του κοινού προς αυτόν (τον θεσμό).

Έχουμε ήδη αναφέρει στην απόφαση μας (σελ.278) πως δεν είχαν όλα τα

εμπλεκόμενα πρόσωπα πρωταγωνιστικούς ή καθοδηγητικούς ρόλους σε όλα τα

διαδραματισθέντα. Η ουσία των διαπιστώσεων μας είναι πως:

Σο κίνητρο για τη συνομολόγηση μιας τέτοιας συμφωνίας όπως η επίδικη,

Σο όφελος (ή αντάλλαγμα ή αντιπαροχή) εκατέρωθεν από την ευόδωση της

διευθέτησης, καθώς και

Σον πρωταγωνιστικό ρόλο στις διαδοχικές εξελίξεις, οι οποίες με σχεδόν

μαθηματική ακρίβεια οδήγησαν στα συμφωνηθέντα και επιθυμητά

αποτελέσματα,

[17]

τον είχαν οι Κ.1 και Κ.3. Όπως έχουμε πεί, οι δύο αυτοί Κατηγορούμενοι, είχαν

την πρωτοβουλία και εξουσία να καταλήξουν σε συμφωνία για το πώς θα

χειριστούν τα διάφορα θέματα, ούτως ώστε να εξυπηρετηθούν και οι δύο πλευρές

αμοιβαίως και αυτό έπραξαν. τα πλαίσια αυτά εκ των πραγμάτων ήταν δεδομένο

πως ο Κ.1 είχε την ευχέρεια να χειρίζεται το θέμα της δίωξης από μόνος του αλλά

για το θέμα της αγωγής προφανώς χρειαζόταν τη βοήθεια και συνεργασία του Κ.2.

Από την άλλη πλευρά είναι προφανές πως η Κ.3 ως μια αφηρημένη νομική

οντότητα δεν διαθέτει αφ‟ εαυτής ούτε διάνοια ούτε σώμα. Κρίναμε πως σε όλα τα

στάδια δρούσε μέσω συγκεκριμένων φυσικών προσώπων των οποίων η πρόθεση, η

γνώση και γενικά οι ενέργειες είτε αυτοπροσώπως είτε μέσω άλλων αποδόθηκαν

στην Κ.3 νομική οντότητα. Αναφερόμαστε βεβαίως στον Κ.4 και στον πατέρα του,

Πρόεδρο της Κ.3, των οποίων οι πράξεις αποδόθηκαν στην Κ.3.

Αναμφίβολα τον ουσιωδέστερο ρόλο στη συνωμοσία είχαν οι Κ.1 και Κ.3 και η

τελευταία δρώντας μέσω του Α. Νεοκλέους και του Κ.4 για τον οποίο κρίθηκε πως

είχε γνώση και μερική εμπλοκή και σε θέματα της Providencia, αν και τον πρώτο

λόγο σε αυτά είχε για λογαριασμό της Κ.3 ο πατέρας του. τη βάση αυτών

κρίνουμε πως δικαιολογείται διαφοροποίηση των ποινών μεταξύ αφενός των Κ.1

και Κ.3 και αφετέρου του Κ.4.

Ειδικά για τον Κ.2 η κατάληξη μας ήταν πως κάποια στιγμή πριν την καταχώρηση

της αγωγής ενημερώθηκε από τον Κ.1 για όλα τα σχετικά με την αγωγή και

ουσιαστικά απεδέχθη να συνδράμει στην υλοποίηση της διευθέτησης που έγινε ως

προς αυτήν. Ήταν ακριβώς στη βάση αυτή που συνέταξε την αγωγή με διεύθυνση

της Κ.3 και που συνεννοήθηκε με τον Κ.4 εκ των προτέρων για την επίδοση της, με

απώτερο πάντα στόχο την έκδοση ερήμην απόφασης. Εδώ ακριβώς έγκειται η

δική του ποινική ευθύνη. Γνώριζε δηλαδή τη διευθέτηση - συνωμοσία για εκτροπή

της δικαιοσύνης και συμμετείχε σε αυτή. Επειδή όντως δεν έχει καταδειχθεί γνώση

του σε εκείνο το στάδιο για τις πλήρεις λεπτομέρειες της συμφωνίας και δη ότι

αυτή η εκτροπή θα εγίνετο με αντάλλαγμα τη δίωξη, συμφωνούμε ότι ο ρόλος του

διαφοροποιείται από όλους τους υπόλοιπους Κατηγορούμενους και δικαιολογείται

ανάλογη διαφοροποίηση και στην ποινή που θα του επιβληθεί. Δεν θα

συμφωνήσουμε βέβαια ότι δεν μπορούμε να λάβουμε υπόψιν μας ότι εν τέλει

[18]

εκτέλεσε το τμήμα αυτό το οποίο είχε αναλάβει, ως μέρος των γεγονότων και των

συνθηκών οι οποίες περιβάλλουν την υπόθεση.

Είναι γεγονός πως ο συμψηφισμός δεν υλοποιήθηκε και υπ΄ αυτή την έννοια ο Κ.1

και οι εταιρείες του δεν εξασφάλισαν τη διαγραφή του χρέους. Αυτό όντως είναι

κάτι που διαφοροποιεί την παρούσα από τις προαναφερθείσες υποθέσεις, εάν το

κριτήριο είναι το άμεσο χρηματικό όφελος. Έχουμε υπόψιν και συνεκτιμούμε ότι

δεν έφθασαν τα πράγματα μέχρι αυτού του σημείου.

Από την άλλη όμως δεν πρέπει να λησμονείται πως η ίδια η απόφαση, που ήταν

και ο στόχος της συμφωνίας συνιστά αφ΄ εαυτής ένα ισχυρό διαπραγματευτικό

όπλο υπέρ του Κ.1 και των εταιρειών του, όπως και πράγματι την επικαλείτο στις

7/1/15. Μια απόφαση η οποία παρά τον δικαστικό παραμερισμό της εξακολουθεί

να ισχύει μέχρι σήμερα λόγω μη συμμόρφωσης με όρο που έθεσε το Δικαστήριο

(για την καταβολή εξόδων του γραφείου του Κ.1) και για τον οποίον παραμερισμό ο

Κ.1 και οι εταιρείες του άσκησαν έφεση. Είναι θέμα κοινής λογικής πως δεν είναι

δυνατό να είναι άνευ σημασίας μια απόφαση την οποίαν επιθυμεί και αγωνίζεται

να διατηρήσει προς όφελος του ο Κ.1 και οι ενδιαφερόμενες εταιρείες του, όπως

επιβεβαιώνεται τόσο από την ένσταση στον παραμερισμό όσο και από την έφεση

που ασκήθηκε.

Ούτε βεβαίως μπορούμε να δεχθούμε πως υπήρχε αδυναμία πρακτικής

υλοποίησης του συμψηφισμού. Μια τέτοια αποδοχή θα μας καθιστούσε

αντιφατικούς ως προς τα ίδια τα ευρήματα μας. Τπενθυμίζουμε εδώ τις πρόνοιες

της Κ.Δ.Π. 104/13 περί του ότι η Σράπεζα Κύπρου αναλαμβάνει όλα τα συναφή,

προς τα μεταβιβαζόμενα περιουσιακά στοιχεία, δικαιώματα και υποχρεώσεις και

ότι υποκαθιστά τη Λαϊκή σε διαδικασίες αναφορικά με αυτά. Δεν θεωρούμε ότι

ήταν τυχαία η συμπερίληψη (με βάση το αιτητικό που συνέταξε ο Κ.2) στο

διατακτικό της απόφασης πρόνοιας με την οποία διατάσσετο, όχι μόνο η Λαϊκή να

ενεργήσει τον συμψηφισμό, αλλά και οι με οποιοδήποτε τρόπο «αντιπρόσωποι και

ή υποκατάστατοι» της Λαϊκής (που δεν είναι άλλοι από την Σράπεζα Κύπρου).

[19]

Έχουμε ήδη διαπιστώσει πως συμψηφισμοί εγίνοντο και αρκετά μετά τον Μάρτιο

του 2013 και ως Δικαστήριο δεν μας απασχολεί η διαδικασία ή οι λογιστικές

πράξεις που απαιτούντο. ημασία για εμάς έχει πως ήταν εφικτή η υλοποίηση του

και πολύ ευκολότερα μπορεί να το αντιληφθεί κάποιος εάν αναλογιστεί τις

συνέπειες μιας τυχόν επιτυχίας του Κ.1 στο Εφετείο και της τελεσιδικίας μιας

τέτοιας απόφασης. Δική μας άποψη είναι πως σε τέτοια περίπτωση δεν θα υπήρχε

δυνατότητα είσπραξης έστω και ενός ευρώ από το οφειλόμενο χρέος.

Όλα τα πιο πάνω πιστεύουμε πως καθιστούν αναγκαίο όπως αδικήματα αυτής της

φύσης τιμωρούνται αυστηρά μέσω ποινών οι οποίες ενέχουν έντονα το στοιχείο της

αποτροπής για σκοπούς κυρίως γενικής και δευτερευόντως ειδικής πρόληψης. Δεν

είναι μόνο η ατιμωρησία που υποθάλπει και ενθαρρύνει τα φαινόμενα του

δεκασμού και της διαφθοράς. Είναι και η επιεικής αντιμετώπιση τέτοιων

αξιόποινων συμπεριφορών, οι οποίες κατά γενική ομολογία προσβάλλουν τη

χρηστή και αμερόληπτη λειτουργία των Θεσμών και του Κράτους Δικαίου, που

ενδέχεται να δώσει λανθασμένα μηνύματα.

Παρά ταύτα το Δικαστήριο έχει πάντοτε και την υποχρέωση προς εξατομίκευση της

ποινής καθότι, όπως έχει λεχθεί, στον καθορισμό της σοβαρότητας του εγκλήματος

υπεισέρχονται και υποκειμενικοί παράγοντες, όπως οι συνθήκες υπό τις οποίες

έδρασε κάποιος ώστε να καταφανεί το βάρος των ευθυνών του. Σο άτομο του

παραβάτη και η λειτουργία του στον ιδιαίτερο και τον κοινωνικό του χώρο

προσμετρά στον καθορισμό της τιμωρίας του. Η εξατομίκευση καθιστά το άτομο ως

ένα από τους άξονες προσδιορισμού της τιμωρίας. Εν ολίγοις εξατομικεύεται η

ποινή ώστε να αρμόζει εκτός από το έγκλημα και στο άτομο του παραβάτη. Πλην

όμως δεν εξουδετερώνει τη σοβαρότητα των αδικημάτων ή την ανάγκη για

αποτροπή με τα μέσα που παρέχει το δίκαιο στον κοινωνικό χώρο3. Όπως έχει

αναφερθεί στην υπόθεση Μιχάλης ολωμού ν. Αστυνομίας (1991) 2 Α.Α.Δ. 324

δεν πρέπει να λησμονείται πως η αρχή της εξατομίκευσης δεν μπορεί να

υπερακοντίζει το σκοπό της ποινής όταν αυτός εντοπίζεται στη γενική ή την ειδική

πρόληψη.

3 Δέστε Γενικός Εισαγγελέας ν. Βίκτωρας Μ. Ιωάννου (1999) 2 Α.Α.Δ. 603.

[20]

Εντός των πιο πάνω πλαισίων για την παρούσα λαμβάνουμε υπόψιν μας τα

ακόλουθα:

Οι Κατηγορούμενοι είναι πρόσωπα λευκού ποινικού μητρώου, γεγονός που τούς

δίδει το δικαίωμα να κριθούν με κάθε δυνατή επιείκεια, δεδομένου ότι το στοιχείο

αυτό δείχνει τη στάση τους μέχρι σήμερα απέναντι στο νόμο, καθώς και τον

πρότερο έντιμο βίο τους.

Η επιλογή τους να προχωρήσουν σε ακρόαση είναι ουδέτερο στοιχείο, αφού από τη

μια η μη παραδοχή δεν επενεργεί ως επιβαρυντικός παράγοντας και από την άλλη

τους στερεί το δικαίωμα να ζητήσουν επιεική αντιμετώπιση λόγω παραδοχής.4

Όσον αφορά την επίκληση από κάποιους εκ των κατηγορουμένων της συνεργασίας

τους με τους ποινικούς ανακριτές, οφείλουμε να παρατηρήσουμε πως όντως όλοι

εμφανίστηκαν στους ανακριτές και έδωσαν γραπτές καταθέσεις, προβάλλοντας

βεβαίως τις δικές τους θέσεις. Πέραν αυτού του στοιχείου βέβαια δεν τίθεται

ζήτημα στην παρούσα για «συνεργασία» υπό την κλασική έννοια είτε συνδρομής

στην εξιχνίαση είτε σύλληψης υπόπτων όπως σε άλλες υποθέσεις5.

Προσωπικές, οικογενειακές και οικονομικές περιστάσεις

Κατηγορούμενος 1

Όσον αφορά την οικογενειακή, προσωπική και επαγγελματική κατάσταση του Κ.1

σημειώνουμε πως πρόκειται για δικηγόρο στο επάγγελμα το οποίο ασκούσε από το

1985 και ο οποίος ανέπτυξε για πολλά χρόνια - γύρω στα 30 - και πολιτική δράση

υπηρετώντας για 15 χρόνια ως μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων ενώ από τις

9/7/13 διορίσθηκε στη θέση του ΒΓΕ μέχρι τις 24/9/15 που επαύθη από τη θέση

αυτή με απόφαση του Ανωτάτου Δικαστικού υμβουλίου την οποία έχουμε

υπόψιν. Τπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία ως Έφεδρος Ανθυπολοχαγός στο

241 Σ.Π. ε ηλικία 17 ετών, αν και ανήλικος, έζησε τις δικοινοτικές συγκρούσεις

4 Δέστε Nicolay Kolev v. Αστυνομίας (2003) 2 Α.Α.Δ. 197, Ευστρατίου ν. Δημοκρατίας, (2012) 2 Α.Α.Δ. 42. 5 Δέστε Μιχαήλ v. Δημοκρατίας (1992) 2 Α.Α.Δ 216, Gani v. Δημοκρατίας (1991) 2 Α.Α.Δ. 242.

[21]

που έγιναν στην Σουρκική συνοικία το 1974 στη Λεμεσό κατά τη διάρκεια των

οποίων είχαν χάσει τη ζωή τους, οι έφεδροι Ανθυπολοχαγοί Γιαννάκης

Παπαϊωάννου, Πανίκκος Πουργουρίδης, ο ανήλικος Ροδίων Ρήγας κ.α. Για τη

συμμετοχή του στις μάχες αυτές ο Κ.1 τιμήθηκε με εύφημη μνεία.

Ο Κ.1 ηλικίας σήμερα 61 ετών είναι έγγαμος και πατέρας ενός ενήλικου υιού. Η

σύζυγος του δεν εργάζεται και δεν έχει οποιοδήποτε εισόδημα έχοντας χάσει λόγω

κουρέματος τις μοναδικές προσωπικές της καταθέσεις ύψους €500.000 ενώ ο υιός

του ευρίσκεται σήμερα στη διαδικασία εγγραφής του ως Δικηγόρος στο Μητρώο

των Δικηγόρων. Τπό αυτά τα δεδομένα ο Κ.1 είναι αυτός που συντηρούσε

οικονομικά την οικογένεια του. Από την ημέρα της παύσης του δεν εργάστηκε ως

δικηγόρος με συνέπεια να μην έχει για όλη αυτή την περίοδο οποιοδήποτε

εισόδημα ή άλλο χρηματικό πόρο.

Εξωδικαστική τιμωρία

Όσον αφορά τον ίδιο τον Κ.1 θα λάβουμε σοβαρά υπόψη τις συνέπειες που

προκληθήκαν ένεκα της καταδίκης του στην επαγγελματική φήμη τόσο του ιδίου

προσωπικά όσο και εκείνη της δικηγορικής του εταιρείας της οποίας η διαχείριση

η οποία είχε αναληφθεί από τις 9/7/13 έχει μετά την έκδοση της καταδικαστικής

απόφασης διακοπεί. τοιχείο που συνυπολογίζουμε είναι ασφαλώς και το γεγονός

ότι μετά την καταδίκη του στα επίδικα αδικήματα θα είναι δύσκολο, αν όχι

ανέφικτο, ο Κ.1 να επανέλθει στη δημόσια ζωή και δράση για οποιαδήποτε αιρετό

ή διοριζόμενο αξίωμα. Ακόμη λαμβάνουμε υπόψη την αναμενόμενη πειθαρχική

δίωξη του από το Πειθαρχικό υμβούλιο των δικηγόρων με βάση τις

προβλεπόμενες διατάξεις του περί Δικηγόρων Νόμου Κεφ.2 και τη σοβαρή

πιθανότητα επιβολής σε βάρος του πειθαρχικών μέτρων.

Η δημόσια χλεύη και διαπόμπευση στην οποία ο Κ.1 υπόκειται μέσω των ΜΜΕ

λόγω της ιδιότητας του και του γεγονότος ότι υπήρξε δημόσιο πρόσωπο αποτελεί

[22]

εξωγενή παράγοντα που δεν μπορεί να ληφθεί υπόψη στην επιμέτρηση της ποινής

για να δικαιολογήσει μείωση της.6

Επιπτώσεις φυλάκισης σε εξαρτώμενους του Κ.1

Όπως έχει αναφερθεί στη αγγλική υπόθεση Lewis 20.11.72, 2660/A/727 η

δυστυχία και ταλαιπωρία στους εξαρτώμενους του δράστη είναι μία προβλεπτή και

αναμενόμενη συνέπεια της εγκληματικής του πράξης και, επομένως, δεν μπορεί

να θεωρηθεί ως ελαφρυντικός παράγοντας8. Γενικώς ομιλούντες με βάση και τη

δική μας νομολογία οι επιπτώσεις από φυλάκιση σε μέλη της οικογένειας του

κατηγορουμένου συνιστούν ελαφρυντικό παράγοντα όχι, όμως, αποφασιστικής

σημασίας9. Η βαρύτητα που πρέπει να αποδίδεται στις παρεμφερείς συνέπειες της

τιμωρίας ενός κατηγορουμένου με ποινή φυλάκισης διαφαίνεται σε σχετική

νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου10. την υπόθεση Μ. Θ. v. Αστυνομίας

(2005) 2 Α.Α.Δ. 174, πέραν της παραδοχής αναγνωρίστηκαν από το Εφετείο ως

μετριαστικοί παράγοντες για την ποινή, οι δυσμενείς επιπτώσεις της φυλάκισης

στην οικογένεια και εξαρτημένους του Κατηγορουμένου.

την προκειμένη περίπτωση λαμβάνουμε υπόψη τις δυσμενείς συνέπειες που θα

προκληθούν στην οικογένεια του Κ.1 εφόσον σε περίπτωση φυλάκισης του θα

αποκοπούν οι πόροι επιβίωσης τόσο για τη σύζυγο του η οποία, ως αναφέρθη

ανωτέρω, δεν εργάζεται και δεν έχει οποιοδήποτε εισόδημα όσο και για τον υιό του

6 Δέστε ουτζιής ν. Δημοκρατίας ( 2003) 2 Α.Α.Δ. 424:

«Σο Κακουργιοδικείο θεώρησε πως τα δημοσιεύματα εναντίον του εφεσείοντα από τα μέσα μαζικής

ενημέρωσης ήταν εξωγενής παράγων που δεν μπορούσε να ληφθεί υπόψη στην επιμέτρηση της ποινής

για να δικαιολογεί μείωσή της, εν όψει της σοβαρότητας των αδικημάτων στα οποία παραδέχθηκε ενοχή

ο εφεσείων. Η πιο πάνω θέση μας βρίσκει σύμφωνους και τονίζουμε πως τέτοια δημοσιεύματα δεν

μπορεί να θεωρηθούν ως τιμωρία που να οδηγεί σε μείωση της ποινής». 7 Η απόφαση αυτή αναφέρεται στη σελίδα 211 του υγγράμματος D.A. Thomas „Principles of Sentencing‟

2η έκδοση. 8 Δέστε επίσης την αγγλική υπόθεση Sherlock 14.1.74, 2731/A/73 που επίσης αναφέρεται στο πιο πάνω

ύγγραμμα. 9 Δέστε Domotov v.Αστυνομίας ( 1996) 2 Α.Α.Δ. 328, 331, Αναστασίου ν. Γενικός Εισαγγελέας (2005) 2

Α.Α.Δ. 492, 513 και πιο πρόσφατα Sefik Yusuf v. Δημοκρατία Ποινική Έφεση Αρ. 46/2014

ημερ.18/2/16 10 Δέστε Φαραλάμπους ν. Αστυνομίας (1994) 2 Α.Α.Δ. 14 και Κολοκασίδης ν. Δημοκρατίας (1992) 2 Α.Α.Δ

252.

[23]

ο οποίος ακόμη να εγγραφεί στο Μητρώο Δικηγόρων και κατ΄επέκταση να αρχίσει

να εργάζεται.

Κατηγορούμενος 2

Ο Κ.2 είναι ηλικίας 38 ετών. Όπως προκύπτει από το Χυχολογικό σημείωμα της

Κλινικής Χυχολόγου Μαρίνας Βασιλείου που τέθηκε ενώπιον του Δικαστηρίου ο

Κ.2 μεγάλωσε σ΄ ένα κλίμα ενδοοικογενειακών συγκρούσεων και από τα τέσσερα

του χρόνια μέχρι την εφηβεία έζησε στο σπίτι της μητρικής γιαγιάς γεγονός που

του στέρησε τη δυνατότητα ανάπτυξης ασφαλούς σχέσης με τον πατέρα του. Ο

πατέρας του πέθανε όταν ο ίδιος ήταν ακόμη φοιτητής. Οι πιο πάνω καταστάσεις

φαίνεται να επηρέασαν ψυχοσυναισθηματικά τον Κ.2 και δημιούργησαν

συναισθηματικά ελλείμματα και ψυχική ευθραυστότητα. Είναι μέσα σε αυτό το

πλαίσιο που ο Κ.2 απευθύνθηκε για ψυχοθεραπεία στις 17/10/14 και έκτοτε

παρακολουθείται με συχνότητα δύο φορές την εβδομάδα.

Τπενθυμίζουμε πως, όπως αναφέρθηκε στην απόφαση Γιαννάκη Δημητρίου

Ιωάννου ν. Αστυνομίας (2001) 2 Α.Α.Δ. 382: «Είναι νομολογιακά καθιερωμένο ότι

οι προσωπικές περιστάσεις του κατηγορουμένου και τα ιδιαίτερα ψυχολογικά

προβλήματα που αντιμετωπίζει είναι παράγοντες που πρέπει να συνυπολογίζονται

κατά την επιμέτρηση της ποινής».

Από τον Αύγουστο του 2015 ο Κ.2 έφυγε από το γραφείο Ρ. Ερωτοκρίτου ΔΕΠΕ

και στην περίοδο από τον επτέμβριο του 2015 μέχρι τον Ιούνιο του 2016

εργοδοτήθηκε σε άλλη δικηγορική εταιρεία ενώ από τον Ιούνιο του 2016 μέχρι και

σήμερα έχει το δικό του γραφείο και συνεργάζεται με τρείς νεαρούς δικηγόρους.

Είναι προστάτης της εβδομηντάχρονης χήρας μητέρας του η οποία αντιμετωπίζει

πολλαπλά ιατρικά προβλήματα. υγκεκριμένα αυτή παρουσιάζει παραμορφωτική

οστεοαρθρίτιδα και σπονδυλοαρθρίτιδα με συνεχόμενη επιδείνωση, πάθηση η

οποία την αναγκάζει να λαμβάνει ιατροφαρμακευτική θεραπεία και να παραμένει

τις περισσότερες ώρες σε πλήρη ανάπαυση σε κάθισμα ενώ για τις καθημερινές της

εργασίες στο σπίτι χρήζει βοηθείας. Πέραν της μητέρας του ο Κ.2 έχει αναλάβει

[24]

οικονομικά και την φροντίδα της γηραιάς γιαγιάς του η οποία είναι τυφλή και

ανίκανη να φροντίζει τον εαυτό της.

Προβλήματα υγείας

Πέραν των ψυχολογικών προβλημάτων ο Κ.2 αντιμετωπίζει και διάφορα

παθολογικά προβλήματα υγείας. υγκεκριμένα έχει μικρού προς μέτριου βαθμού

ανεπάρκεια μιτροειδούς βαλβίδας και μονόμορφη έκτακτον συστολική αρρυθμία

για τα οποία εξετάζεται ανά έτος. Σο 2014 λόγω νοσογόνου παχυσαρκίας υπεβλήθη

σε εγχείριση βαριατρικής χειρουργικής όπου του αφαιρέθηκε το 80% του

στομάχου. Για την κατάσταση αυτή του δόθηκαν οδηγίες όπως σιτίζεται συχνά και

με κατάλληλη τροφή και να τυγχάνει συχνής και εβδομαδιαίας ιατρικής

παρακολούθησης.

Έχοντας κατά νουν τα προβλήματα υγείας του Κ.2, τόσο ψυχολογικά όσο και

παθολογικά, λαμβάνουμε υπόψη ως ελαφρυντικό παράγοντα το ενδεχόμενο στην

περίπτωση του η ενδεχόμενη φυλάκιση του να του προκαλέσει ταλαιπωρία

ασυνήθιστου βαθμού11. Επισημαίνουμε ότι η κατάσταση της υγείας ενός

κατηγορούμενου, σύμφωνα με τις αρχές που καθιερώθηκαν στην R v. Bernard,

[1997] 1 Cr. App. R. (S) 135, η οποία και υιοθετήθηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο

Κύπρου στις υποθέσεις Khalife v. Αστυνομίας (1998) 2 Α.Α.Δ.315, οφοκλέους

v. Αστυνομίας (2001) 2 Α.Α.Δ. 144 είναι σχετική μόνο αναφορικά με την έκταση

της ποινής. Βεβαίως υπογραμμίζουμε πως τα οποιαδήποτε προβλήματα υγείας τα

οποία αντιμετωπίζει ένας κατηγορούμενος δεν μπορούν να αποτελέσουν λόγο για

την αποφυγή επιβολής ποινής φυλάκισης, όταν ο νόμος και οι περιστάσεις

διάπραξης του αδικήματος καθιστούν επιτακτική τέτοια φυλάκιση12.

11 Δέστε Khalife v. Αστυνομίας (1998) 2 Α.Α.Δ. 315.

«Αν, λόγω κάποιας σωματικής ανικανότητας ή ασθένειας, η φυλάκιση θα προκαλέσει σε ένα

αδικοπραγούντα ταλαιπωρία ασυνήθιστου βαθμού, αυτό επενεργεί σαν ελαφρυντικός παράγοντας (Βλ. R.

v. Leatherbarrow [1992] 13 Cr. App. R. (S) 632, R. v. Bernard [1997] 1 Cr. App. R. (S) 135 και R. v.

Green [1992] 13 Cr. App. R. (S) 613)». 12 Δέστε Attorney-General v. Mavrokefalos (1966) 2 C.L.R. 93 και Christinel v. Δημοκρατίας (2012) 2

Α.Α.Δ. 742

[25]

Πιο πρόσφατα στην R. v. Hall [2013] Crim.L.R. 426, CA, με αναφορά στην

Bernard (ανωτέρω), επαναλήφθηκε ότι σε περίπτωση σοβαρών αδικημάτων

πρόσωπα με σοβαρή ασθένεια και/ή σοβαρή ανικανότητα μπορούν να τιμωρηθούν

με φυλάκιση13. Παράλληλα, επιβεβαιώθηκε η ευχέρεια κάποιας μείωσης στην

ποινή, εφόσον οι δυσμενείς συνέπειες της φυλάκισης σε τέτοια πρόσωπα είναι

μεγαλύτερες σε σχέση με τον μέσο κρατούμενο, οπότε η μείωση στην ποινή

λειτουργεί ως παράγοντας που αμβλύνει τη διαφορά14.

Επιπτώσεις φυλάκισης σε εξαρτώμενους του Κ.2

την προκειμένη περίπτωση λαμβάνουμε υπόψη τις δυσμενείς συνέπειες που θα

προκληθούν στα εξαρτώμενα από τον Κ2 πρόσωπα σε περίπτωση φυλάκισης του.

Κατηγορούμενος 4

Ο Κ.4 ηλικίας 46 ετών είναι έγγαμος και πατέρας ενός επτάχρονου αγοριού.

Προβλήματα υγείας

Λαμβάνουμε υπόψη τα προβλήματα υγείας που ο Κ.4 αντιμετωπίζει.

υγκεκριμένα αντιμετωπίζει διάφορα προβλήματα υγείας τα οποία περιλαμβάνουν

σοβαρή σπονδυλίτιδα από παιδικής ηλικίας η οποία είναι χρόνιας φύσεως με

επιπτώσεις στην κινητικότητα του αλλά και στη σωματική και ψυχική του υγεία. Η

κατάσταση δε αυτή απαιτεί τη συνεχή και εντατική θεραπεία του τόσο με

φαρμακευτική αγωγή όσο και με φυσιοθεραπεία, συχνή υποβολή του σε

αιματολογικό έλεγχο και κλινικές αξιολογήσεις. Αναμένεται δε να αρχίσει νέα

θεραπεία με βιολογικό σκεύασμα το οποίο θα του χορηγηθεί ενέσιμα κάτω από

στενή ιατρική παρακολούθηση. Περαιτέρω ο Κ.4 πάσχει από μέτριας βαρύτητας

13 “Those who are gravely ill, or severely disabled, or both, may well have to be imprisoned if they

commit serious offences. Their condition cannot be a passport to absence of punishment” 14 “… the sentencing court is fully entitled to take account of a medical condition by way of mitigation

as a reason for reducing the length of the sentence, either on the ground of the greater impact which

imprisonment will have on the appellant, or as a matter of generally expressed mercy in the

individual circumstances of the case: see Bernard [1997] 1 Cr. App. R. (S.) 135” .

[26]

υπέρταση για την οποία συνίσταται φαρμακευτική αγωγή, αποφυγή έντονου

ψυχοσωματικού στρες και αποφυγή χρήσης στερινοειδών αντιφλεγμονωδών

φαρμάκων.

Επιπτώσεις φυλάκισης σε εξαρτώμενους του Κ.4

την προκειμένη περίπτωση λαμβάνουμε υπόψη τις δυσμενείς συνέπειες που θα

προκληθούν στα εξαρτώμενα από τον Κ.2 πρόσωπα σε περίπτωση φυλάκισης του.

το πλαίσιο αυτό σχετική είναι η ιατρική Έκθεση του Νευρολόγου - Χυχίατρου

Ηλία Νικολαΐδη στην οποία αναφέρεται πως πιθανή φυλάκιση θα είχε αρνητικές

συνέπειες στην οικογένεια αλλά ιδίως στο επτάχρονο αγοράκι της οικογένειας

ενόψει του ότι η τριμελής οικογένεια έχει «ιδιαίτερες στενές συναισθηματικές

σχέσεις και συνήθως έντονα επικοινωνιακές και σχετικά εξαρτητικές ιδίως μεταξύ

υιού και πατέρα.»

Εξωδικαστική τιμωρία

Για όλους τους Κατηγορούμενους λαμβάνουμε υπόψη την αναμενόμενη

πειθαρχική δίωξη τους από το Πειθαρχικό υμβούλιο των δικηγόρων με βάση τις

προβλεπόμενες διατάξεις του περί Δικηγόρων Νόμου Κεφ.215 και τη σοβαρή

πιθανότητα επιβολής σε βάρος τους πειθαρχικών μέτρων. Eίναι ενδεικτικό πως ο

σχετικός Νόμος κατατάσσει τους δικηγόρους στους Λειτουργούς της Δικαιοσύνης

καθορίζοντας ότι υπέχουν πειθαρχική ευθύνη. Έχουμε δε υπόψιν πως βάσει του

Άρθρου 17 δυνατό να επιβληθούν ποινές:

διαγραφής από το Μητρώο,

Αναστολής της άδειας επαγγέλματος, προστίμου μέχρι €20.000

Προειδοποίησης ή επίπληξης.

υνέπειες ενδέχεται να προκύψουν και σε σχέση με τη δικηγορική εταιρεία της

Κ.3 η οποία ως Δικηγορική Εταιρεία Περιορισμένης Ευθύνης (ΔΕΠΕ) είναι

εγγεγραμμένη στο Μητρώο Εταιρειών Δικηγόρων και υπόκειται ασφαλώς στις

15 Δέστε Άρθρο 17(1) του Κεφ. 2.

[27]

διατάξεις του περί Δικηγόρων Νόμου Κεφ. 2. τον Νόμο αυτό υπάρχουν

συγκεκριμένες πρόνοιες με βάση τις οποίες το Νομικό υμβούλιο αποφασίζει τη

διαγραφή Εταιρείας Εταιρείας Δικηγόρων από το Μητρώο Εταιρείας Δικηγόρων.

Μια από αυτές τις περιπτώσεις είναι και η «απώλεια, με οποιοδήποτε τρόπο, από

συνεταίρο ή μέλος εταιρείας ή μέλος διοικητικού της συμβουλίου, ανάλογα με την

περίπτωση, της ιδιότητας του δικηγόρου ο οποίος ασκεί το επάγγελμα»16.

Λαμβάνουμε επίσης υπόψη και τις ενδεχόμενες συνέπειες στο όνομα και φήμη της

Κ3 και τις πιθανές οικονομικές επιπτώσεις που κάτι τέτοιο πιθανόν να επιφέρει σε

αυτή, καθώς και στο πολυπληθές προσωπικό της.

Είναι νομολογημένο πως η επιβολή πειθαρχικών κυρώσεων ή η πιθανότητα

πειθαρχικής δίωξης αποτελούν παράγοντες μετριαστικούς της ποινής17.

Εισηγήσεις για υνθήκες Διάπραξης

Δεν υπάρχει οποιαδήποτε αμφιβολία πως η επίδοση της απόφασης στη

Διαχειρίστρια της Λαϊκής (στις 26.11.13) οδήγησε στην επικοινωνία της γραπτώς

και προφορικώς με τον Κ.4, πράγμα το οποίο με τη σειρά του οδήγησε κάποια

στιγμή, έστω και αργοπορημένα στην αίτηση παραμερισμού της απόφασης. Ήταν

όμως εκ προοιμίου δεδομένο πως μια τέτοια απόφαση θα κοινοποιείτο κάποια

στιγμή στους εναγομένους ή σε άλλους επηρεαζόμενους είτε γινόταν αναφορά για

επίδοση είτε όχι. Ιδιαίτερα λαμβάνοντας κάποιος υπόψιν όλες τις ενέργειες

επίσπευσης δεν είναι δυνατό να συμφωνήσει πως επιδιώχθηκε η έκδοση της επί

ματαίω. Αντιθέτως θα λέγαμε πως η λειτουργία της ως πίεση για συμψηφισμό

άρχιζε από την επίδοση της. Δεν θεωρούμε συνεπώς ότι η επίδοση της συνιστά

ελαφρυντικό παράγοντα.

16 Δέστε Άρθρο 6 Γ (7) & (8) του Κεφ.2. 17 Δέστε Sentencing In Cyprus 2nd Edn. Sentencing Revisited, σελ.64:

“The imposition of disciplinary sanctions or the possibility of domestic disciplinary proceedings and

their implications upon the accused are factors that may justifiably be counted in mitigation of

sentence.

Extrajudicial consequences from a given form of punishment are likewise relevant to sentencing.”

[28]

Ούτε θα συμφωνήσουμε ότι η αίτηση παραμερισμού δεν έγινε υπό ύποπτες

συνθήκες. Αρκεί να παραπέμψουμε επί τούτου στα σχετικά ευρήματα και

συμπεράσματα μας πρώτον ότι δεν απαιτείτο βάσιμα 3μηνο διάστημα για τη

σύνταξη της (σελ. 217) και δεύτερον ότι ο Κ.4 καθυστερούσε όσο μπορούσε την

καταχώριση της (σελ. 282). Τπό τέτοιες περιστάσεις, βεβαίως και η καθυστέρηση

ήταν τουλάχιστον αξιοπερίεργη συμπεριφορά, εξ ου και αποτέλεσε στοιχείο

περιστατικής μαρτυρίας υπέρ της ενοχής.

Όσον αφορά την εισήγηση ότι η προώθηση της ποινικής δίωξης ήταν θέμα γνώμης

δεν θα διαφωνήσουμε. Άλλωστε έχουμε ήδη καταγράψει πως το κατά πόσο

δικαιολογείτο ή όχι ποινική δίωξη αποτελεί θέμα «νομικής άποψης για το οποίο

είναι λογικό και αναμενόμενο να υπάρχουν εντίμως και καλόπιστα διαφορετικές

γνώμες και προσεγγίσεις» (σελ. 35). αφώς αυτό αφορά και τον Κ.1, πλην όμως θα

πρέπει να γίνει αντιληπτό πως δεν κρίθηκε ένοχος για τη νομική άποψη την οποία

δικαιούτο να έχει ή και να εκφράσει αλλά για την επιλογή του να τη μετουσιώσει

σε ποινική δίωξη κατά τον δόλιο τρόπο που περιγράψαμε στην απόφαση μας και

κυρίως χρησιμοποιώντας την (δίωξη) ως αντάλλαγμα για την εξασφάλιση ερήμην

απόφασης σε αγωγή στην οποία είχε προσωπικό συμφέρον. Δεν μπορεί συνεπώς να

προβάλλεται ως ελαφρυντικό το ότι ήταν θέμα γνώμης όταν το μεμπτό ήταν

ακριβώς ο τρόπος χρήσης της γνώμης αυτής.

Η αναφορά ότι ο Κ.1 μέσω της Ricni απώλεσε καταθέσεις ύψους €630.000 λόγω

«κουρέματος» δεν είναι απολύτως ορθή εφόσον, όπως διαπιστώσαμε ήδη, μετά από

εγκριθέντες συμψηφισμούς διαφόρων υποχρεώσεων ύψους περίπου €123.000, το

τελικό ποσό κουρέματος της Ricni ανέρχεται στις €515.679 (και όχι στις

€630.000). Σο γεγονός ότι ο Κ.1 ανήκει στην ομάδα προσώπων που απώλεσαν

μέσω εταιρειών τους ανασφάλιστες καταθέσεις ενώ άλλες εταιρείες του παραμένουν

υπόλογες για το επίμαχο δάνειο (τουλάχιστον €300.000) είναι στοιχείο το οποίο

όντως εντάσσεται στις προσωπικές οικονομικές περιστάσεις, το οποίο ουδόλως

παραγνωρίζουμε, τονίζοντας όμως παράλληλα πως, όπως επίσης εξηγήσαμε, η

διαγραφή του χρέους και η αποδέσμευση του ενυπόθηκου κτήματος αποτέλεσε

και το κίνητρο της παράνομης δράσης του (σελ. 280).

[29]

Η εισήγηση ότι για τη διάπραξη των αδικημάτων δεν θυματοποιήθηκε προσωπικά

ή περιουσιακά οποιοδήποτε τρίτο φυσικό ή νομικό πρόσωπο είναι ορθή μόνο σε

όποιο βαθμό με αυτήν εννοείται ότι εν τέλει δεν προχώρησαν τα πράγματα μέχρι

αυτού του σημείου. Κατά τα άλλα όμως, εάν η πορεία των πραγμάτων δεν

ανακόπτετο από την ανάκληση των οδηγιών δίωξης και τη μεταγενέστερη δικαστική

απόφαση παραμερισμού είναι πιστεύουμε, κατανοητό από όλους πως και φυσικά,

αλλά και νομικά πρόσωπα θα καθίσταντο «θύματα» αφενός της δίωξης (υποψήφιοι

κατηγορούμενοι) και αφετέρου του συμψηφισμού (Λαϊκή Σράπεζα - Σράπεζα

Κύπρου).

Ούτε βεβαίως είναι δυνατό να συμφωνήσουμε πως επειδή ο Μ.Κ.8 εξύβρισε τον

Κ.1 (αποκαλώντας τον «γάιδαρο») έπεται πως η κατάχρηση διεπράχθη υπό

συνθήκες «βαρύτατης πρόκλησης». ύμφωνα με τον κλασικό ορισμό της

πρόκλησης, ως έχει, μεταξύ άλλων, υιοθετηθεί και στη Μωϋσίδης ν.

Δημοκρατίας (2007) 2 Α.Α.Δ. 34 (την οποία έτυχε να χειριστεί ο Κ.1 ως

δικηγόρος) πρόκληση είναι κάποια πράξη ή σειρά πράξεων γενομένων από το

θύμα προς τον κατηγορούμενο οι οποίες θα προκαλούσαν σε κάθε λογικό

πρόσωπο και όντως προκάλεσαν σε κάποιον κατηγορούμενο, μια ξαφνική και

προσωρινή απώλεια αυτοελέγχου, καθιστώντας τον σε τέτοιο βαθμό υποκείμενο στο

πάθος ώστε στιγμιαία να μην είναι κύριος του μυαλού του18. Δεν πιστεύουμε να

εννοεί ο Κ.1 και εν πάση περιπτώσει δεν συμφωνούμε ότι ένα φραστικό επεισόδιο

το οποίο έλαβε χώρα περί τα μέσα Οκτωβρίου του 2013 μεταξύ Κ.1 και Μ.Κ.8

οδήγησε σε στιγμιαία απώλεια αυτοελέγχου η οποία κράτησε για 15 μέρες, μέχρι

τις 31/10/13, κατά τρόπον που θα μπορούσε να γίνει δεκτό από οποιοδήποτε

δικαστήριο ότι νομικώς συνιστά πρόκληση για τη διάπραξη κατάχρησης εξουσίας

και μάλιστα βαρύτατης πρόκλησης. Εννοείται βεβαίως πως δεν χρήζει ιδιαίτερου

σχολιασμού η θέση ότι δεν υπήρξε κατάχρηση απέναντι στον Μ.Κ.7.

Τπενθυμίζουμε απλώς πως η κατάχρηση στοιχειοθετήθηκε εν σχέσει μεν με δικές

του παλαιότερες οδηγίες αλλά σαφώς απέναντι στο Θεσμό του Γενικού

Εισαγγελέως.

18 Δέστε Γενικός Εισαγγελέας ν. Αεροπόρου (1997) 2 Α.Α.Δ. 17.

[30]

Ψς προς άλλη σχετική εισήγηση του Κ.1 συμφωνούμε πως πλείστες όσες των

ενεργειών του έγιναν κατά τρόπον που ήταν αντιληπτές από τρίτους εξ ου και

προσφέρθηκε και σχετική μαρτυρία για πολλά θέματα από αυτόπτες ή αυτήκοους

μάρτυρες. Από την άλλη όμως είναι φανερό πως υπήρξαν και αρκετές ενέργειες

του οι οποίες δεν ήταν φανερές ή προσιτές σε άλλους, όπως οι συναντήσεις ή

συνεννοήσεις του με την Κ.3 ή εκπροσώπους της. Εν πάση δε περιπτώσει δεν

πρέπει να παραγνωρίζεται πως το σημαντικότερο εύρημα μας ήταν πως κρυφίως

από τον Γενικό Εισαγγελέα διαχειρίστηκε τον ανακριτικό φάκελο και έδωσε τις

οδηγίες για ποινική δίωξη. υνεπώς δεν ευσταθεί η εισήγηση ότι έγιναν όλα

φανερά.

υνέπειες μη προσαγωγής όλων των παραβατών ενώπιον Δικαστηρίου

ύμφωνα με την πάγια νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου η απόφαση για

αναστολή της ποινικής δίωξης ενός ή περισσότερων προσώπων από τους συνεργούς

σε ένα έγκλημα ή η απόφαση για τη μη προσαγωγή συνεργού ενώπιον του

Δικαστηρίου λαμβάνεται υπόψη στον καθορισμό της ποινής εκείνων που

διώκονται ως παράγοντας που άπτεται της ίσης μεταχείρισης των παραβατών. Ενώ

λοιπόν η απόφαση του Γενικού Εισαγγελέα, όσον αφορά την αντιμετώπιση ενός ή

περισσότερων από τους συνεργούς σε ένα έγκλημα, δεν ελέγχεται δικαστικά, το

αποτέλεσμά της λαμβάνεται υπόψη ως λόγος μετριαστικός της ποινής.19 Όπως

επισημάνθηκε στην υπόθεση Δημητρίου ν. Δημοκρατίας (1999) 2 Α.Α.Δ. 141 η

αρχή της ίσης μεταχείρισης των παραβατών επιβάλλει τη συνεκτίμηση κάθε

παράγοντα που άπτεται της τιμωρίας τους. Η ισόνομη μεταχείριση που

διασφαλίζεται από το Άρθρο 28 του υντάγματος είναι ευρεία έννοια και

περικλείει την ποινική διαδικασία καθ΄ ολοκληρία. Αποκλεισμός οποιουδήποτε

19 Δέστε ύγγραμμα Constitutionalism – Human Rights – Separation of Powers, The Cyprus Precedent,

G.M. Pikis (2006), σελ. 54:

“The case law establishes that the treatment of offenders for purposes of equality is not confined to

the punishment meted out by the Court but extendes to the treatment of offenders by the

prosecuting authority. Under Article 113.2 the Attorney General is empowered to discontinue

criminal proceedings by entering a nolle prosequi. It has been held time and again that such action

is relevant to the treatment of a co-accused justifying a reduction of the sentence that might

otherwise be imposed on the latter assuaging in that way the sense of injustice generated by unequal

treatment.”

[31]

σχετικού παράγοντα στην άσκηση των εξουσιών των Δικαστηρίων, θα περιόριζε τον

ορίζοντα της Δικαιοσύνης σε περιθώρια ασυμβίβαστα με την αυτοτέλεια που

απολαμβάνει - και που, εξ ορισμού, πρέπει να απολαμβάνει - στο πεδίο της

λειτουργίας της και θα συνιστούσε αντινομία προς το καθήκον εξασφάλισης των

δικαιωμάτων του ανθρώπου, που επιβάλλει το Άρθρο 35 του υντάγματος. Όταν

δύο εγκληματούν και ο ένας προσάγεται στο δικαστήριο ενώ ο άλλος όχι, η

εφαρμογή του νόμου καθίσταται ανισομερής, ο νόμος τραυματίζεται και το κράτος

δικαίου εξασθενεί. Η αδυναμία της Δικαιοσύνης να αντιδράσει σε τέτοιο

ενδεχόμενο, θα ισοδυναμούσε με συγκατάνευση στην άνιση μεταχείριση έναντι του

Νόμου.

την Κάττου κ.ά. ν. Αστυνομίας (1991) 2 Α.Α.Δ. 498, επαναβεβαιώθηκε, με τον

πλέον κατηγορηματικό και σαφή τρόπο, ότι η αρχή της ίσης μεταχείρισης των

παραβατών περιλαμβάνει και τη μεταχείρισή τους από τις διωκτικές αρχές. Σο

συγκεκριμένο θέμα αφορούσε την αντιμετώπιση από τον Γενικό Εισαγγελέα ενός

των συνεργών.

την υπόθεση Georghiou & Others v. The Republic (1986) 2 C.L.R. 109

κρίθηκε ότι η αδιαμφισβήτητη παράλειψη των αρχών να προβούν στη δίωξη ενός

των πρωτεργατών του εγκλήματος δεν μπορούσε να παραγνωρισθεί για τους

σκοπούς του προσδιορισμού της ποινής των συνεργών του, δεδομένου ότι η έννοια

της ίσης μεταχείρισης δεν περιορίζεται μόνο στη μεταχείρισή τους από το

Δικαστήριο αλλά είναι ευρύτερη και επεκτείνεται στη μεταχείρισή τους από την

Πολιτεία, περιλαμβανομένης και της μεταχείρισης από τις εισαγγελικές αρχές.

Οι αρχές που διέπουν το υπό εξέταση θέμα συνοψίσθηκαν και στις υποθέσεις

Νικήτας ν. Δημοκρατίας (2012) 2 Α.Α.Δ. 156 και Φατζηξενοφώντος κ.ά ν.

Αστυνομίας (2013) 2 Α.Α.Δ. 316.

Αποτέλεσε εισήγηση εκ μέρους του Κ.1 πως ενώ με βάση τα ευρήματα του

Δικαστηρίου ο Κ.1 συμφώνησε και ή συνεργάστηκε με άλλα πρόσωπα στο πλαίσιο

της συνωμοσίας, αυτά τα τρίτα πρόσωπα δεν βρίσκονται ενώπιον του Δικαστηρίου

με αποτέλεσμα να δημιουργείται «κατάφωρη αδικία και ανισότητα» εις βάρος του

[32]

Κ.1. Κλήθηκε δε το Δικαστήριο να λάβει υπόψη αυτό το γεγονός και να το

θεωρήσει ως «δραστικό λόγο μείωσης» της ποινής για τον Κ.1. Σην ίδια θέση

προέβαλε και ο κ. Μαρκίδης εκ μέρους του Κ.4 λέγοντας ότι με δεδομένο πως τον

πρωταγωνιστικό ρόλο είχαν άλλα άτομα που δεν έχουν διωχθεί, τότε δημιουργείται

ανισότητα και είναι θέμα να κρίνει το Δικαστήριο αυτεπάγγελτα μέχρι ποιου

βαθμού είναι μετριαστικός παράγοντας.

τη βάση των πιο πάνω αρχών δεν υπάρχει οποιαδήποτε αμφιβολία πως όντως

συνιστά ελαφρυντικό παράγοντα το γεγονός ότι δεν έχουν διωχθεί όλα τα πρόσωπα

τα οποία με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, ουσιωδώς ή επουσιωδώς συμμετείχαν είτε

στη συνωμοσία είτε σε διάφορες πράξεις υλοποίησης της μεταγενέστερα.

Αναφερόμαστε κυρίως στον πατέρα (του Κ.4) ο οποίος τόσο προσωπικά όσο και

μέσω άλλου προσώπου είχε πολύ πιο δραστήριο ρόλο στα θέματα της Providencia

και του οποίου οι πράξεις αποδόθηκαν στην Κ.3. Θεωρούμε πως η μη δίωξη του

ως συνεργού, χωρίς οποιαδήποτε βάσιμη εξήγηση, συνιστά άνιση μεταχείριση, όχι

μόνον ως προς τον Κ.4, αλλά και ως προς τους υπόλοιπους Κατηγορούμενους

πράγμα το οποίο συνυπολογίζουμε ευμενώς υπέρ των Κατηγορουμένων στην

παρούσα υπόθεση.

Κατάληξη

υνεκτιμώντας αφενός τη σοβαρότητα των αδικημάτων, την ανάγκη για αποτροπή

και τις συνθήκες διάπραξης των αδικημάτων και αφετέρου όλους τους

προαναφερθέντες ελαφρυντικούς παράγοντες σε συνδυασμό με τις προσωπικές,

οικογενειακές, επαγγελματικές περιστάσεις των Κατηγορουμένων, καταλήγουμε

πως η μόνη αρμόζουσα ποινή είναι για τους Κατηγορούμενους 1, 2 και 4 η

φυλάκιση και για την Κατηγορούμενη 3 η χρηματική ποινή.

Διευκρινίζουμε εξαρχής πως:

Για τους Κ.1, 3 και 4 δεν θα επιβληθούν ποινές στις κατηγορίες για

συνωμοσία, ήτοι στις Κατηγορίες 8 και 9 ενόψει του ότι θα επιβληθούν

ποινές στα ουσιαστικά αδικήματα που τους αφορούν.

[33]

Για τους Κ.1, 3 και 4 δεν θα επιβληθούν ποινές στις Κατηγορίες 3 και 4 για

τον Κ.1 και στις Κατηγορίες 6 και 7 για τους Κ.3 και Κ.4 ενόψει του ότι τα

γεγονότα αυτών εμπεριέχονται ή είναι στενά συνυφασμένα με τα γεγονότα

των Κατηγοριών 1 και 5 αντίστοιχα.

Για τον Κ.2 δεν θα επιβληθεί ποινή στην Κατηγορία 8 για τον ίδιο λόγο, ήτοι

ότι τα γεγονότα της συνδέονται στενά ή εμπεριέχονται στα γεγονότα της

Κατηγορίας 9.

τη βάση όλων των πιο πάνω κρίνουμε κατάλληλες και επιβάλλουμε:

τον Κατηγορούμενο 1:

την Κατηγορία 1 φυλάκιση 3,5 ετών

την Κατηγορία 10 φυλάκιση 1,5 έτους

Καμιά ποινή στις Κατηγορίες 3, 4, 8 και 9.

τον Κατηγορούμενο 2:

την Κατηγορία 9 φυλάκιση 1,5 έτους

Καμιά ποινή στην Κατηγορία 8

την Κατηγορούμενη 3

την Κατηγορία 5 πρόστιμο €70.000

Καμιά ποινή στις Κατηγορίες 6, 7, 8 και 9.

τον Κατηγορούμενο 4

την Κατηγορία 5 φυλάκιση 2,5 ετών

Καμία ποινή στις Κατηγορίες 6, 7, 8 και 9.

Οι ποινές φυλάκισης για τον Κατηγορούμενο 1 να συντρέχουν.

[34]

Σα έξοδα ύψους €540 να καταβληθούν από τη Δημοκρατία.

(Τπ.) …………………………………………...

Λ. Δημητριάδου-Ανδρέου, Π.Ε.Δ.

(Τπ.) …………………………………………….

Φ. Φαραλάμπους, Α.Ε.Δ.

(Τπ.) ……………………………………….……

Μ. Παπαδοπούλου, Ε.Δ.

[35]

ΑΠΟΥΑΗ ΕΠΙ ΣΗ ΑΝΑΣΟΛΗ

Αναφορικά με το ζήτημα της αναστολής της ποινής φυλάκισης είναι καλώς γνωστό

ότι μετά την αλλαγή την οποία επέφερε ο Ν. 186(1)/03 στον περί της Τφ’ όρον

Αναστολής της Εκτελέσεως Ποινής Υυλακίσεως εις Ψρισμένας

Περιπτώσεις Ν.95/72, έχει διευρυνθεί η διακριτική ευχέρεια του Δικαστηρίου,

το οποίο πλέον διατάσσει την αναστολή αν κάτι τέτοιο δικαιολογείται από το

σύνολο των περιστάσεων της υπόθεσης και τα προσωπικά περιστατικά του

κατηγορουμένου. Έχουμε υπόψη μας τη νομολογία βάσει του νέου Άρθρου 3(2) η

οποία αρχίζει με την υπόθεση Παπαευσταθίου ν. Αστυνομίας (2004) 2 Α.Α.Δ. 39

και φθάνει μέχρι τις πιο πρόσφατες υποθέσεις Παπαπαντελή ν. Δημοκρατίας

Ποιν. Εφ. 11/16, ημερ. 17/10/16 και Φρυσοδόντας ν. Αστυνομίας Ποιν. Εφ.

124/16, ημερ. 9/11/16.

Θεωρούμε ότι η σύγχρονη θέση αντικατοπτρίζεται στο ακόλουθο απόσπασμα από

την υπόθεση Ιωσήφ ν. Δημοκρατίας Ποιν. Εφ. 221/12, ημερ. 19/12/12:

«Το βασικό ερώτημα που τίθεται είναι κατά πόσο, ισοζυγίζοντας το σύνολο

των περιστάσεων θα μπορούσε ή έπρεπε αυτοί οι παράγοντες να

επενεργήσουν κατά τρόπο ο οποίος να δικαιολογεί το να δοθεί στον

εφεσείοντα μια δεύτερη ευκαιρία (βλ. Χριστοδούλου ν. Αστυνομίας

(2010) 2 Α.Α.Δ. 22). Η κάθε υπόθεση κρίνεται στη βάση των δικών της

περιστατικών. Η υιοθέτηση οποιουδήποτε γενικού κανόνα θα συνιστούσε

σφάλμα αρχής. Εναπόκειται στο δικαστήριο που έχει την ευθύνη επιβολής

της ποινής να λάβει υπόψη στην κάθε περίπτωση τις περιστάσεις της

υπόθεσης και οποιεσδήποτε προσωπικές περιστάσεις που αφορούν τον

συγκεκριμένο κατηγορούμενο και, σε ορισμένες περιπτώσεις, την οικογένεια

του με σκοπό να αποφασίσει κατά πόσο ενδείκνυται η αναστολή της

εκτέλεσης της ποινής. Αυτό βέβαια συνεπάγεται την εκ νέου θεώρηση των

συνθηκών διάπραξης του αδικήματος και των προσωπικών περιστάσεων του

κατηγορούμενου και την απόδοση «διπλής βαρύτητας» σε όλους τους

σχετικούς με το αδίκημα και τον αδικοπραγούντα παράγοντες - είτε

επιβαρυντικούς είτε μετριαστικούς - οι οποίοι μπορούν να επηρεάσουν την

απόφαση του δικαστηρίου για την αναστολή ή όχι της ποινής. Θεωρούμε

ότι κατά την εξέταση του ζητήματος, σημαντικό ερώτημα είναι κατά πόσο η

ανασταλείσα ποινή θα αντικατοπτρίζει την αντικειμενική σοβαρότητα του

αδικήματος και θα εξυπηρετήσει τους πολλαπλούς σκοπούς της τιμωρίας.»

[36]

Όντως, όπως επιβεβαιώνεται από τα πιο πάνω, σημασία έχει πλέον η συνολική

εικόνα της κάθε περίπτωσης. Ενδεχομένως ένα στοιχείο των περιστάσεων της

υπόθεσης να συνηγορεί υπέρ της χορήγησης αναστολής, αλλά από την άλλη

πλευρά κάποιο στοιχείο των προσωπικών περιστάσεων να εμποδίζει την άσκηση

της ευχέρειας προς αυτή την κατεύθυνση, ή και το αντίστροφο. Ακριβώς σε τέτοιες

περιπτώσεις απαιτείται η εξισορρόπηση και η συνεκτίμηση των διαφόρων

στοιχείων, στα πλαίσια μιας συνολικής αποτίμησης.

Παρέλκει να πούμε πως η αναστολή δεν επιβάλλεται ως μέτρο επιείκειας ή ως

εναλλακτικό μέτρο τιμωρίας του παραβάτη, ούτε και η επιλογή της τιμωρίας του

παραβάτη με ποινή φυλάκισης πρέπει να συσχετίζεται με τη δυνατότητα

αναστολής20.

Έχουμε ήδη σε προηγούμενο στάδιο αναλύσει όλες τις περιστάσεις της υπόθεσης

και των Κατηγορουμένων και έχουμε υπόψιν όλα όσα έχουν ήδη αναφερθεί, για

την εκ νέου θεώρηση τους στο στάδιο αυτό. Σο βασικό λοιπόν ερώτημα που τίθεται

είναι κατά πόσο ισοζυγίζοντας το σύνολο των περιστάσεων της υπόθεσης και των

Κατηγορουμένων θα μπορούσε ή θα έπρεπε να επενεργήσουν κατά τρόπο που να

δικαιολογεί το να δοθεί μια δεύτερη ευκαιρία.

Όσον αφορά τον Κ.4 σημειώνουμε πως όλοι οι παράγοντες έχουν δεόντως και

επαρκώς κατά την άποψη μας ληφθεί υπόψιν κατά την επιμέτρηση της ποινής.

Ενόψει της σοβαρότητας και της φύσης των αδικημάτων στα οποία κρίθηκε ένοχος

κρίνουμε πως υπερτερεί η ανάγκη επιβολής αποτρεπτικής ποινής άμεσης

φυλάκισης. Έχουμε ήδη εξηγήσει την ιδιαίτερη του σχέση με την Κ.3, τους

μετόχους της και τον δραστήριο καθώς και καθοριστικό ρόλο που είχε στην

υπόθεση.

Θεωρούμε ότι η επιείκεια του Δικαστηρίου στην προκειμένη περίπτωση εξαντλείται

στο ύψος της επιβληθείσας ποινής αφού η φύση και η σοβαρότητα των

περιστάσεων των αδικημάτων είναι τέτοιου βαθμού που δεν επιτρέπει κατά την

20 Δέστε την απόφαση μειοψηφίας ως προς το αποτέλεσμα του Δικαστή τ. Ναθαναήλ στην υπόθεση

Γεωργίου κ.ά v. Αστυνομίας Ποιν Έφ. Αρ. 27/16 ημερ. 19/7/16.

[37]

κρίση μας, την αναστολή της ποινής παρά τις προσωπικές περιστάσεις του Κ.4.

Συχόν δε αναστολή της ποινής φυλάκισης δεδομένης της σοβαρότητας των

περιστατικών της υπόθεσης και της φύσης των επίδικων αδικημάτων θα εξέπεμπε

λανθασμένα μηνύματα για αυτού του είδους τις συμπεριφορές και θα υπονόμευε

τον αποτρεπτικό χαρακτήρα της επιβληθείσας ποινής.

Ψς εκ τούτου η σχετική εισήγηση εκ μέρους του Κ.4 για αναστολή απορρίπτεται.

(Τπ.) …………………………………………...

Λ. Δημητριάδου-Ανδρέου, Π.Ε.Δ.

(Τπ.) …………………………………………….

Φ. Φαραλάμπους, Α.Ε.Δ.

(Τπ.) ……………………………………….……

Μ. Παπαδοπούλου, Ε.Δ.

[38]

ΑΠΟΥΑΗ ΕΠΙ ΑΝΑΣΟΛΗ ΥΤΛΑΚΙΗ ΓΙΑ ΚΑΣΗΓΟΡΟΤΜΕΝΟ 2

(ΠΛΕΙΟΧΗΥΙΑ)

Κατ΄αρχάς καθόσον αφορά τις συνθήκες διάπραξης των αδικημάτων που τον

αφορούν επαναλαμβάνουμε πως δεν έχει καταδειχθεί ότι αυτός ήτο γνώστης του

ανταλλάγματος που θα υπήρχε για τη διευθέτηση/συνωμοσία προς εκτροπή της

δικαιοσύνης. Έπειτα η αποδοχή του να συμμετάσχει στην υλοποίηση της πιο πάνω

διευθέτησης έγινε χωρίς να συμφωνηθεί η εξασφάλιση οποιουδήποτε οφέλους για

τον ίδιον. Ούτε και στη συνέχεια και αφού τελικώς εκτέλεσε το τμήμα που είχε

αναλάβει απεκόμισε ο ίδιος οποιοδήποτε όφελος. Δεν λησμονούμε δε και τη θέση

ισχύος την οποία κατά τον ουσιώδη χρόνο είχε ο Κ.1 έναντι του, όντας πρώην

εργοδότης του και «μέντορας» του.

Όσον αφορά τις προσωπικές του περιστάσεις και ιδιαίτερα τα προβλήματα υγείας

που αντιμετωπίζει σε συνάρτηση με τις δυσμενείς επιπτώσεις άμεσης ποινής

φυλάκισης θεωρούμε ότι και αυτές, χωρίς να εξετάζονται αποσπασματικά και

ανεξάρτητα από τις άλλες περιστάσεις της υπόθεσης, εντασσόμενες και

επανεξεταζόμενες στο παρόν στάδιο είναι τέτοιου είδους και/ή αρκετές ώστε να

δικαιολογείται ταυτόχρονα και η αναστολή της φυλάκισης.

Φωρίς να υποβιβάζουμε τη σοβαρότητα των διαπραχθέντων αδικημάτων

αποφασίσαμε να ασκήσουμε τη διακριτική μας ευχέρεια υπέρ της αναστολής

έκτισης των ποινών για περίοδο 3 ετών από σήμερα.

(Τπ.) …………………………………………...

Λ. Δημητριάδου-Ανδρέου, Π.Ε.Δ.

(Τπ.) ……………………………………….……

Μ. Παπαδοπούλου, Ε.Δ.

[39]

ΑΠΟΥΑΗ ΕΠΙ ΑΝΑΣΟΛΗ ΥΤΛΑΚΙΗ ΓΙΑ ΚΑΣΗΓΟΡΟΤΜΕΝΟ 2

(ΜΕΙΟΧΗΥΙΑ)

την ομόφωνη απόφαση μας έχουμε καταγράψει τις σχετικές νομοθετικές

πρόνοιες και τις νομολογιακές αρχές εν σχέσει με το ζήτημα της αναστολής ποινής

φυλάκισης. Δεν χρειάζεται να επαναλάβω οτιδήποτε από τα προαναφερθέντα τα

οποία είναι καλώς γνωστά.

Η βασική νομολογιακή αρχή όπως εν τέλει έχει αποκρυσταλλωθεί στις υπόθ.

Ιωσήφ (ανωτέρω) και Αργυρίδης κ.α. ν. Αστυνομίας (2013) 2 Α.Α.Δ. 449 είναι

ότι επανεξετάζεται κάθε στοιχείο και κάθε παράγοντας ο οποίος δυνατό να έχει

σημασία ως προς την αναστολή.

Ο Κ.2 ήταν κατά τον επίδικο χρόνο ένας έμπειρος και ικανός δικηγόρος. Ασκούσε

το λειτούργημα αυτό για αρκετά έτη με επιτυχία και προφανώς αυτό σχετίζεται και

με το ότι προς αυτόν μεταβίβασε την πλειοψηφία των μετοχών του ο Κ.1 κατά την

αποχώρηση του στις 9/7/13. την ουσία διηύθυνε το εν λόγω γραφείο.

Ο ευπαίδευτος συνήγορος του, στηριζόμενος στα ευρήματα μας, θεώρησε – και

ορθώς – πως όταν ο Κ.1 ενέτασσε τον Κ.2 στην προηγηθείσα συνωμοσία «τού είπε

και τι έπρεπε να κάνει», πράγμα το οποίο και προέβαλε ως ιδιαίτερο ελαφρυντικό,

το οποίο και έχουμε σαφώς συνυπολογίσει κατά την επιμέτρηση της ποινής.

Προβάλλεται δε ως ιδιαιτέρως σημαντικό το ότι ο Κ.2 δεν είχε γνώση για τα

στοιχεία ανταλλακτικού χαρακτήρα, ήτοι όσον αφορά τη δίωξη για την

Providencia, πράγμα που όντως δεν έχει καταδειχθεί με βάση τα ευρήματα μας.

Κατά την προσωπική μου άποψη όμως δεν πρέπει να παραγνωρίζονται καθόλου

και έχουν τη σημασία τους τα αδικήματα στα οποία κρίθηκε ένοχος ο Κ.2 και η

ένοχη διάνοια που απαιτείται γι΄ αυτά. Ο Κ.2 κρίθηκε ένοχος ότι απεδέχθη να

συμμετάσχει σε συνωμοσία για ανατροπή της πορείας της δικαιοσύνης και στο

πολύ σοβαρότερο αδίκημα της συνωμοσίας προς καταδολίευση άλλων μέσω

δικαστικών διαδικασιών. Δηλαδή όντας δικηγόρος και λειτουργός της δικαιοσύνης,

απεδέχθη να λάβει διάφορα μέτρα σχετικά με τη σύνταξη και επίδοση αγωγής, και

[40]

αργότερα να συνεχίζει διαδικασίες ενώπιον Δικαστή του Επαρχιακού Δικαστηρίου

Λεμεσού προωθώντας και ενεργώντας στα πλαίσια της προαναφερθείσας

συνωμοσίας. Όπως έχουμε πει στην απόφαση μας επί της ποινής, απεδέχθη να

συνδράμει στην υλοποίηση της διευθέτησης που είχε προηγηθεί ως προς την

αγωγή. Αυτό αναμφίβολα σημαίνει πως είχε γνώση για την παρανομία. Δεν

παραγνωρίζω καθόλου τη θέση ισχύος που είχε απέναντι του ο πρώην εργοδότης

του, Κ.1. Πλην όμως θα πρέπει να υπενθυμίσω πως σε κανένα στάδιο της

διαδικασίας δεν προέβαλε ο ίδιος τέτοιου είδους πίεση ή υποχρέωση ως προς τα

θέματα επίδοσης ή διαδικαστικών διαβημάτων, τα οποία ενδεχομένως υπό άλλες

περιστάσεις να μπορούσαν να προβληθούν και εξεταστούν ως υπεράσπιση. Κατά

τη γνώμη μου η σχέση του με τον Κ.1 δεν μπορεί να προβάλλεται ως βάσιμος

λόγος για τη χορήγηση αναστολής. Ούτε βεβαίως και ότι λειτουργούσε ως

δικηγόρος εκ μέρους πελατών και πίστευε στο δίκαιο της υπόθεσης τους. Κάτι

τέτοιο θα ήταν εξίσου αντιφατικό με το ότι κατέστη μέρος των πιο πάνω

συνωμοσιών οι οποίες στον πυρήνα τους είχαν την παραπλάνηση ενός Δικαστηρίου

απέναντι στο οποίο όφειλε να συμπεριφέρεται έντιμα δυνάμει του κοινού ποινικού

δικαίου και των Κανόνων Δεοντολογίας.

Έχω υπόψιν και τις προσωπικές, οικογενειακές και επαγγελματικές περιστάσεις

του Κ.2 όπως έχουν αναλυθεί πιο πριν. Δεν θεωρώ ότι στο σύνολο τους είναι τέτοιες

που να δικαιολογούν την αναστολή. Παραπέμπω στα όσα είχαν αναφερθεί στην

υπόθ. Λεωνίδου ν. Αστυνομίας (2004) 2 Α.Α.Δ. 663. Θεωρώ τις περιστάσεις

αυτές συνήθεις και πάντως όχι τέτοιες που θα μπορούσαν είτε μεμονωμένα είτε

συνολικά να δικαιολογήσουν την αναστολή.

Όσον αφορά τα ψυχολογικά και ιατρικά προβλήματα έχω την άποψιν πως

δύνανται να αντιμετωπιστούν δεόντως από τις Αρχές των Υυλακών στη βάση του

σχετικού Νόμου και Κανονισμών (βλ. υπόθ. Valdez v. Δημοκρατίας, Ποιν.

Έφ.144/2016, ημ. 21/2/17). Δεν θεωρώ ότι είναι του είδους που θα προκαλούσαν

τέτοια ταλαιπωρία ασυνήθιστου βαθμού και στη βάση αυτής να δικαιολογείτο η

αναστολή.

[41]

Καταληκτικά η σοβαρότητα των αδικημάτων στα οποία κρίθηκε ένοχος, η ανάγκη

για αποτροπή και οι ιδιαίτερες του περιστάσεις δεν είναι τέτοιες που να

συνηγορούν υπέρ της αναστολής και στη βάση αυτή θα απέρριπτα τη σχετική

εισήγηση.

(Τπ.) ………………………………….....

Φ.Β. Φαραλάμπους, Α.Ε.Δ.

Πιστόν Αντίγραφο

Πρωτοκολλητής

/Λ.Δ.