Embed Size (px)
Citation preview
31 JULIE 2017GRAAD 7-9
OEFENVRAESTELLE
Bl. 2: Afrikaans Huistaal
Bl. 4: English First Additional Language
Bl. 6: Wiskunde
Bl. 9: Natuurwetenskappe
In hierdie bylaag:
https://facebook.com/pages/Beeld-In- Onderwys/1510954632455665
Gr. R-3: 13 Maart, 5 Junie, 4 SeptemberGr. 4-6: 6 Maart, 29 Mei, 28 AugustusGr. 7-9: 23 Februarie, 20 April, 31 JulieGr. 10-12: 13 Februarie, 15 Mei, 14 AugGr. 12: 20 Februarie, 22 Mei, 22 AugustusGr. 12 Oefenvraestelle: 16 Oktober
Oefenvraestelle met memorandums is by Beeld in Onderwys se aanlyn winkel www.duxedmedia.com beskikbaar
Verskyndatums: Druk/Digitaal:
Beeldskool: Universiteit van Pretoria: Klasse in Afrikaans vir Graad 11 en 12.
Klasse in Engels net vir Graad 12.
Lenteskool: 2 - 5 Oktober
Skryf elektronies in by:
www.duxedmedia.com
E-pos: [email protected] vir inskryfvorms
of skakel 083 380 1800
Volg ons op facebookhttps://facebook.com/pages/Beeldskool/903086776373968
Volg ons op facebook
Finale afronding en inskerping in Wiskunde en Fisiese Wetenskappe vir Graad 11 en 12
Klasse word in Afrikaans en Engels aangebied
Skryf elektronies in by: www.duxedmedia.com of E-pos: [email protected] of skakel 083 380 1800
Universiteit van Pretoria 2 - 5 Oktober
Metakognitiewe Kursus vir NBT voorbereiding
6 - 7 Oktober
Afrikaans HuistaalLEER EN PRESTEER | BYLAAG TOT BEELD | MAANDAG | 31 JULIE | 2017
2AFDELING ABEGRIPSLEES [20]
VRAAG 1
Lees die volgende artikel, Viva die Olimpiese droom!, aandagtig deur en beantwoord dan die vrae wat oor hierdie leesstuk gestel is.Viva die Olimpiese droom!1. Die eerste moderne Olimpiese Spele is deur ’n Britse
skoolmeester geïnspireer, deur ’n Fransman georganiseer en in Griekeland gehou. Dit was die jaar 1896. Daarmee is die droom bewaarheid om die historiese Spele van die antieke Griekeland op ’n luisterryke manier te laat herleef.
2. Die Spele is slegs tussen die atlete van verskillende Griekse stadstate onderling besleg. Met die moderne Spele is die visie geweldig verbreed en sportlui van alle uithoeke van die aarde word betrek.
3. Maar die ideaal bly dat verskille tussen nasies gedurende die Spele vergeet sal word—net soos die Grieke van weleer hul geskille tydelik bygelê het wanneer hulle al om die vier jaar by Olimpia saamgetrek het.
4. Die Fransman deur wie se ywer die moderne sportfees tot stand gekom het, was ’n lewendige aristokraat genaamd baron Pierre de Coubertin, wat Brittanje in 1887 besoek het en daar deur ’n onderwyser, Thomas Arnold, begeester is. Arnold het as opvoedkundige hervormer die waarde van sport vir karakterontwikkeling gepredik.
5. Coubertin het self in ’n kruisvaarder vir liggaamlike opvoeding ontwikkel en ’n paar jaar later die Internasionale Olimpiese Komitee in die lewe geroep. Die eerste Olimpiese Spele sou oorspronklik in 1900 in Parys, Frankryk, plaasvind, maar Coubertin het ongeduldig geraak en dit tot 1896 vervroeg.
6. Daar is besluit dat dit meer gepas sou wees om die eerste Spele in Athene te hou—Griekeland was immers die tradisionele tuiste van die Spele. Geld was ’n probleem, want die Griekse regering was in die skuld. ’n Griekse miljoenêr het met ’n donasie uitgehelp en ’n arena is op die fondamente van die lank verdwene Panathenaïese Stadion gebou. Die eerste moderne Olimpiese Spele is op 6 April 1896 geopen.
7. Dit het atlete van Brittanje, Amerika en nog elf lande gelok. Vroue-atlete is nie genooi nie en daar sou slegs 42 nommers in nege sportsoorte wees. Die standaarde was ook nie naastenby wat dit vandag is nie. Die oppervlak van die nuwe renbaan was byvoorbeeld so los dat die tye in die rennommers glad nie waffers was nie. Die swemnommers is in die see naby Piraeus gehou.
8. By die Spele van 1912 in Stockholm was daar reeds meer as 2 500 atlete. Dit het darem 57 vroue ingesluit, wat sedert 1900 aanvanklik net aan sportsoorte soos golf, tennis en daarna swem kon deelneem. Later is hierdie soort diskriminasie geskrap.
9. Weens die Eerste Wêreldoorlog is die Spele van 1916, wat in Berlyn in Duitsland moes plaasvind, afgestel. Die Spele van 1936 is aan Berlyn toegestaan en die Duitse Nazi-leier, Adolf Hitler, het gedink dat dit die oppermag van die Germaanse ras sou bevestig.
10. Die Tweede Wêreldoorlog het weer ’n onderbreking in die vierjaarsiklus van die Spele gebring, wat nie voor 1948 in Londen, Engeland, hervat is nie.
11. Suid-Afrika is weens sy destydse rassebeleid van 1960 tot 1988 enige deelname aan die Spele verbied.
12. Die kommersialisasie van die grootste sportbyeenkoms op aarde het veral begin duidelik word met die Spele van 1992 in Barcelona toe die strate vol was van plakkate waarop produkte met atlete gekoppel is. Televisieregte is ook vir soveel honderde miljoene dollars verkoop dat ’n gewone salaristrekker net daarvan kan duisel.
13. Die moderne Spele het sy honderdste verjaardag in 1996 met groot fanfare – en meer as 10 300 deelnemende atlete – in Atlanta gevier. Daarna was Sydney, met ’n toe ongehoorde 10 651 atlete. Dit lyk steeds of die gasheerlande mekaar wil troef om die grootste, beste en luisterrykste Spele aan te bied wat daar nog ooit was.
14. Op 2004 se byeenkoms in Athene is 11 099 atlete van 202 lande gehuisves. Sowat 3 581 080 kaartjies is verkoop, terwyl vier miljard TV-kykers die nommers kon sien. Sowat 40 000 asbakkies was net vir joernaliste op verskillende plekke geplaas!
15. Baron Pierre de Coubertin het destyds gesê: “Die
belangrikste ding in die Olimpiese Spele is nie om te wen nie maar om deel te neem... die essensiële ding in die lewe is nie om te oorwin nie maar om goed te veg...”
VRAE
1. Waarom is die eerste moderne Olimpiese Spele in Griekeland gehou? (1)
2. Wat beteken “Arnold het as opvoedkundige hervormer die waarde van sport vir karakterontwikkeling gepredik.” (par. 4)? (2)
3. Verduidelik wat bedoel word met “fondamente van die lank verdwene Panathenaïese Stadion gebou” (par. 6). (2)
4. Is die volgende stelling waar of onwaar? Die rede waarom die Spele oorspronklik gehou is, is om
vrede tussen die state van Griekeland te bewerkstellig. (1)5. Haal drie opeenvolgende woorde aan om jou
bogenoemde antwoord te staaf. (1)6. Hoe het Thomas Arnold vir Baron Pierre de Coubertin
begeester? (1)7. Aan watter items kon vroue in 1900 deelneem? (1)8. Gee ’n rede waarom die spele in 1916 afgestel is en
waarom dit in 1936 hervat is. (1)9. Na watter nommers word daar in paragraaf 14 verwys? (1)10. In watter jaar sal die Olimpiese Spele se 200ste
byeenkoms wees? (1)11. Stem jy saam met baron Pierre de Coubertin se woorde
in paragraaf 15. Motiveer jou antwoord volledig. (1)
VRAAG 2
Bestudeer die twee onderstaande spotprente en beantwoord die vrae wat daaroor gestel is.
1. Wat word bedoel met “My hart klop goud!” (links onder)? (1)
2. Wat is die drie woorde – Vinniger, verder, hoër? (1)3. Uit watter media is die spotprent geneem? (1) 4. Wanneer is hierdie spotprent aan die media
bekendgemaak? (1)
5. Verduidelik die humor van die aankondiger se woorde. (2)6. Hoe weet jy dat die aankondiger by ’n sportbyeenkoms
is? (1)
AFDELING BTAALBeantwoord die volgende taalvrae wat oor die eerste leesstuk in Vraag 1 opgestel is:1. Waarom word die woord geïnspireer (par. 1) met ’n
deelteken geskryf? (1)2. Is die woord stadstate (par. 2) ’n samestelling, afleiding
of ’n samestellende afleiding? (1)3. Wat beteken die voorvoegsel her- in die woord hervormer
(par. 4)? (1)4. Skryf die oortreffende trap van tradisionele (par. 6) neer. (1)5. Waarom word rennommers (par. 7) met twee n’e en twee
m’e geskryf? (2)
www.mondishanduka.co.za
6. Gee die koppeltekenreël van vroue-atlete (par. 7). (1)7. Gee die afkorting van byvoorbeeld (par. 7). (1)8. Wat word mense wat in Duitsland (par. 9) bly, genoem? (1)9. Dui die kern en bepaler van wêreldoorlog (par. 9) aan. (1)10. Gebruik die kern van wêreldoorlog (par. 9) nou as ’n
bepaler in ’n nuwe samestelling. (1)11. Skryf die verkleiningsvorm van onderbreking (par. 10)
neer. (1)12. Skryf eers die lettergreep- en dan die klankgreepverdeling
van kommersialisasie (par. 12). (2)13. Gee ’n sinoniem vir duisel (par. 12). (1)14. Skryf die volgende sinne in die indirekte rede oor. A. Baron Pierre de Coubertin het geskree: “Ons gaan nie
langer wag nie! Die Olimpiese Spele sal hierdie jaar plaasvind!” Begin met: Baron Pierre de Coubertin het opgewonde geskree... (2)
B. Adolf Hitler het gevra: “Gaan die Spele môre die Germaanse ras bevestig?” Begin met: Adolf Hitler het gevra... (2)
15. Dui die klankbou van die volgende woorde aan:A. Luisterrykste (par. 13) (1)B. Essensiële (par. 15) (1)16. Skryf die onderstaande onderstreepte woorde neer en
skryf wat elkeen se woordsoort is: Dié swemnommers is in die see gehou. (3)17. Skryf die getal 3 581 080 (par. 14) in woorde neer. (1)18. Skryf die intensiewe vorm van belangrik (par. 15) neer. (1)WoordeboekuittrekselLees die volgende uittreksel uit die HAT en beantwoord die daaropvolgende vrae.Olimpies b.nw. [-e] 1 wat verband hou met, deelneem aan, betrokke is by die moderne Olimpiese Spele: ’n Olimpiese atleet/rekord/beampte/swembad. | Olimpiese Spele sportspele om die vier jaar gehou word; Olimpiade: Die Olimpiese Spele lok die wêreld se topatlete. • Suid-Afrika se bod vir die Olimpiese Spele in 2004 was nie suksesvol nie. 2 (hist.) van Olimpia, ’n vlakte in Ou Griekeland.19. Watter woordsoort is Olimpies? (1)20. Waarvoor staan (hist.) by nommer 2? (1)21. Wie of wat is Olimpia? (1)22. Wat kan jy uit die bogenoemde uittreksel aflei is ’n
Olimpiade anders as topatlete (Wiskunde-olimpiade of Afrikaanse-olimpiade)? (1)
AFDELING CSTELWERKDialoog1. Jou pa is baie ontevrede oor die swak rapport wat jy huis
toe gebring het. Skryf die dialoog tussen jou en jou pa neer. Wees oorspronklik! Moenie die strokie se woorde in jou eie skryfstuk gebruik nie.
OF2. Jy het jou sussie se motor sonder haar toestemming
geleen om jou maats met jou goeie bestuursvermoë te beïndruk. Ongelukkig het die verkeerskonstabel jou gestop omdat jy te vinnig gery het. Die ergste is dat jy nog nie jou rybewys het nie. Skryf die dialoog tussen jou en die konstabel neer.
OFVriendskaplike/Informele brief3. Deesdae het almal genoeg rede om oor dinge soos die
ekonomie, stakings, werkloosheid en te veel huiswerk
Afrikaans HuistaalLEER EN PRESTEER | BYLAAG TOT BEELD | MAANDAG | 31 JULIE | 2017
3MEMORANDUM
AFDELING A
VRAAG 1
1. Die Spele is oorspronklik in Griekeland gehou toe hulle vir ’n tyd vrede tussen nasies wou gehad het en dit deur die Spele in Olimpia kon regkry. (1)
2. Arnold het gesien dat sport ’n belangrike aspek is om die mens te help om hul karaktereienskappe en identiteit te verbeter. (Indien leerders dit anders interpreteer, maar die karakterontwikkeling verduidelik, kan dit reggemerk word.) Dus het hy sy idees waaroor hy so sterk gevoel het, aan ander mense oorgedra en vir almal vertel. (2)
3. Die Panathenaïese Stadion is intussen afgebreek of beskadig en het hulle die basis (fondamente) van hierdie gebou gebruik om die arena te bou. (2)
4. Waar. (1)5. “geskille tydelik bygelê” (1)6. As gevolg van Arnold wat sy idees vir almal vertel het,
het Coubertin gesien dat dit wel ’n invloed en ’n positiewe uitkoms het. Daarom het hy die Internasionale Olimpiese Komitee gestig. (1)
7. Golf, tennis en swem (1)
te kla. Jy het egter besluit om ’n positiewe ingesteldheid jou daaglikse doel te maak, want jy glo almal het genoeg om voor dankbaar te wees. Skryf ’n vriendskaplike brief aan jou vriend/vriendin om hom/haar van jou goeie voornemens te vertel en haar te inspireer om dieselfde te doen.
OF4. Jou gunstelingonderwyser/-es het jou uitgevang dat
jy ’n leuen vertel het of oneerlik was. Dit het nou haar/sy vertroue in jou geskaad. Jy voel baie sleg hieroor en kan jou hare uit jou kop trek oor jou misstap. Skryf ’n vriendskaplike brief aan die onderwyser/-es waarin jy verduidelik wat gebeur het en jou gevoelens deel.
OFFormele/Amptelike brief5. Dis die tweede keer hierdie maand wat jul elektrisiteit
sonder rede afgesny word. Skryf ’n formele brief aan die Stadsraad van Pretoria waarin jy verduidelik dat hul fouteer. Ook moet jy aan hulle jou probleem verduidelik asook voorstelle aan die hand doen hoe hierdie saak reggestel kan word.
Rig jou brief aan: Die Stadsraad van Pretoria Posbus 3763 Pretoria 0002OF6. Jy is ’n ouerige dame/man wat langs ’n hoërskool bly en
word gereeld oor naweke uit die slaap gehou deur die lawaai en musiekklanke van funksies wat aangebied word. Skryf ’n formele brief aan die Beheerliggaam van die skool waarin jy jou klagte stel. Doen ook voorstelle aan die hand oor hoe hierdie saak reggestel kan word.
Rig jou brief aan: Die Hoof Hoërskool Randfontein Posbus 4876 Pretoria 0002
8. Die Eerste Wêreldoorlog was die oorsaak dat dit vanaf 1916 tot 1936 afgestel is. Dit was in 1916 aan Duitsland toegestaan en na die oorlog kon Duitsland in 1936 weer die kans kry. (1)
9. Die aktiwiteite/sportsoorte waaraan daar deelgeneem word. (1)
10. 2096 (1)11. Leerder se eie antwoord oor waarom die Olimpiese
Spele eintlik oor deelname gaan en nie om te wen nie, maar om die beste in jouself te wees. (1)
VRAAG 2
1. Goud is deel van Suid-Afrika se kleure, so die mannetjie is baie trots op ons land se atlete. Dit kan ook na die goue medalje van ’n eerste plek verwys. (1)
2. Die leuse/slagspreuk van die Olimpiese Spele. (1)3. Die Volksblad/’n Koerant (1)4. 8 Augustus 2016 (1)5. Die persoon wat eerste plek gekry het, het so vinnig
gehardloop dat hulle nou vir die res van die atlete moet wag. (2)
6. Hy hou ’n megafoon vas. Daar is ’n podium skuins agter/ langsaan hom. Sy woorde verwys na atlete wat ’n sekere plek moet behaal. (1)
www.mondishanduka.co.za
AFDELING B
Antwoord Punt
1. Dit dui die begin van ’n nuwe lettergreep aan. 1
2. Samestellende afleiding 1
3. Her – weer/oordoen 1
4. Mees tradisionele 1
5. Rennommers is ‘n samestelling. EEN PUNT VIR ELK VAN DIE VOLGENDE:Die eerste basis eindig met ’n ’n’ en die tweede begin met ’n ’n’.Die ‘o’ is ’n kort beklemtoonde vokaal, dus verdubbel die konsonante.
2
6. Opeenhoping van vokale. 1
7. bv. 1
8. Duitsers 1
9. Bepaler – wêreldKern – oorlog
1
10. Oorlogsbrief, oorlogsdans, oorlogspad, oorlogsheld, oorlogstoneel, oorlogsterrein 1
11. Onderbrekinkie 1
12. Lettergreep – kom-mer-si-a-li-sa-sieKlankgreep – ko-mer-si-a-li-sa-sie
2
13. Droom 1
14. A. – Baron Pierre de Coubertin het opgewonde geskree dat hulle nie langer gaan wag nie en dat die Olimpiese Spele daardie jaar sal plaasvind.B. – Adolf Hitler het gevra of die Spele die volgende dag die Germaanse ras gaan bevestig.
22
15. A. – luisterrykste KDKKVKKDKKKVB. – essensiële VKVKKVVKV
11
16. Dié Aanwysende voornaamwoordis Koppelwerkwoordin Voorsetsel
3
17. 3 581 080Drie miljoen vyf honderd (en) een en tagtig duisend en tagtig
1
18. Lewensbelangrik 1
19. Byvoeglike naamwoord 1
20. Histories 1
21. ’n Vlakte in Ou Griekeland 1
22. Die beste presteerders neem aan ’n tipe kompetisie deel om die beste van die bestes te kry. 1
Notas:
Notas:
English First Additional LanguageLEER EN PRESTEER | BYLAAG TOT BEELD | MAANDAG | 31 JULIE | 2017
4This examination consists of three sections:SECTION A: QUESTION 1 - READING COMPREHENSION 20SECTION B: QUESTION 2 - LANGUAGE IN CONTEXT 30SECTION C: QUESTION 3 - SUMMARY 10TOTAL: 60 TIME: 1½ HOURSINSTRUCTIONS:• Read your instructions very carefully before attempting to
answer the questions.• Only ONE answer per line.• Leave a line open after every answer.• Check your spelling and sentence construction.• GOOD LUCK!
SECTION AREADING COMPREHENSION [20]
QUESTION 1
Read the passage “Go-kart race” AT LEAST TWICE. Then answer the questions set on this passage.GO-KART RACE1. Talking noisily, eating fruit and bits of toffee, the entire
gang of us made our way along the silent Sunday-morning streets for the big race at Cemetery Brew. We were split into two fairly equal sides.
2. Leslie, in his Sunday suit, walked ahead, with Ernie Haddock pulling The British Queen, and a bunch of supporters around. They were optimistic, for Leslie had easily outpaced every other trolley during the week, though he had not yet run against Spit.
3. Spit was in the middle of the group behind, and I was pulling Egdam and keeping the pace easy, for I wanted Spit to keep fresh. We had a fanatical confidence in him. Chick Dale snatched a yellow rose as we were walking, ran in front of Spit and thrust it into a small hole in his jersey.
4. A faint sweated glow had come over Spit’s face when we reached the top of the hill, but he was as majestically calm as ever. Taking the bottle of cold water from his trolley seat, he put it to his lips and rinsed out his mouth in the manner of a boxer.
5. The two contestants were called together by Ernie.6. “No bumpin’ or borin’,” he said.7. They nodded.8. “The winner,” he said, “is the first who puts the nose of his
trolley past the cemetery gates.”9. They nodded.10. “Now, who,” he asked “is to be the judge?”11. Leslie looked at me. “I’ve no objection to Bill,” he said.
“I know he’s straight.”1 12. I hadn’t realised I was, I thought, but by heck I will be!13. “Ernie here,” said Spit, “can be a starter.”14. With that Leslie and Spit shook hands.15. Spit was away like a shot. That vigorous toe push sent
him clean ahead of Leslie. A volley of shouts went up from his supporters, and groans from Leslie’s. I ran ahead to take up my position at the winning-post. When I turned again I was surprised to see that Spit had not increased the lead. In fact, it seemed that Leslie had begun to gain on him. Those perfect wheels combined with his extra weight were bringing him up with Spit.
16. Not that it seemed possible that he could ever catch him. For Spit, lying flat on his trolley, moving with a fine balance, gliding, as it were, over the rough patches, looked to me as though he were a bird that might suddenly open out its wings and fly clean into the air.
17. Spit had never ridden better. He coaxed2 Egdam over the tricky parts, swayed with her and guided her.
18. Yet Leslie, clinging grimly to the steering-rope of The British Queen, was actually drawing level. Those beautiful ball-bearing wheels, engineer-made, encased in oil, were holding the road, and bringing Leslie along faster than spirit and skill could carry Spit.
19. Dead level they sped into the final stretch. Spit’s slight figure was posed fearlessly on his trolley, drawing the extremes of speed from her. Thundering beside him, anxious but determined, came Leslie. On they came like two charioteers3 – Spit delicately edging to the side. I kept my eyes fastened clean across the road as they came belting past the winning-post.
20. First past the plate was The British Queen. I saw that first.
Then I saw the heavy rear wheel jog over a pothole and strike Spit’s front wheel – sending him in a swerve across the road. Suddenly then, from nowhere, a huge car came speeding round the wide bend.
21. Spit was straight in its path. I gave a cry of fear as I saw the heavy solid tyre of the front wheel hit the trolley. Spit was flung up and his back hit the radiator. Then the driver stopped dead.
22. I got there first. Spit was lying on the road on his side. His face was white and dusty and coming out between his lips and trickling down his chin was a rivulet of fresh red blood. Scattered all about him were yellow rose petals.
23. “Not my fault,” I heard the driver shouting. “I didn’t have a chance. He came straight at me.”
24. The next thing we were surrounded by women who had got out of the car. And then Leslie and all the lads came up.
25. “Somebody, send for an ambulance!” called a woman.26. “Don’t move him,” the driver said to a stout woman who
had bent over Spit. “Wait for the ambulance.”27. “Hush up,” she said. She knelt and put a silk scarf under
Spit’s head. Then she wiped his mouth with her little handkerchief.
28. He opened his eyes. Glazed they were, as though he couldn’t see. A short cough came out of him, then he looked at me and his lips moved.
29. “Who won?”30. “Thee! blurted out Leslie. “That just licked me. Eh, Bill?”31. “Aye,” I said, “old Egdam just pipped The British Queen.32. Spit’s eyes closed again. The women looked at each
other. They nearly all had tears in their eyes. Then Spit looked up again, and his wise, knowing look came over his face. After a minute he spoke in a sharp whisper:
33. “Liars. I can remember seeing Leslie’s back wheel hit my front ‘un. I didn’t win – I lost.” He stared upward for a few seconds, then his eyes twitched and shut.
34. The driver kept repeating how it wasn’t his fault, and next thing the ambulance came. Nearly all the women were crying now, and I saw the look that went between the two men who put Spit on a stretcher – but I couldn’t believe he was dead. I had to go into the ambulance with the attendant to give him particulars. I went up the step and sat down inside and looked out the little window as the driver slammed the doors.
35. People stared after us as we drove off. Then I heard the ambulance man asking me Spit’s name. Then he touched me on the elbow with his pencil and said, “Where did he live?”
36. I knew then. That word ‘did’ struck right into me. But for a minute I couldn’t answer. I had to think hard, for the way he said it made it suddenly seem as though Spit Nolan had been dead and gone for ages.
1 Straight = honest2 Coaxed = encouraged3 Charioteers = men who raced horse-drawn vehicles in ancient Roman
times
QUESTION 1
1.1 Why was Bill chosen as a judge? (1)1.2 Write down the question number and correct letter only. Which of these sentences best describes the race?A. Spit lost courage because Leslie had a better trolley.B. Spit was a more daring, more experienced rider, but Leslie
had a better trolley. C. Leslie pushed Spit out of the way so that he could win. (1)1.3 Quote from the passage to prove that even in the final
stretch, it could have been anyone’s race. (8 consecutive words) (2)
1.4 Leslie told Spit that he had lost and Spit had won. Did Spit believe him? Find ONE word from the passage to support your answer. (2)
1.5 The following sentences describe what happened in the race, but they are in the wrong order. Decide on the order in which these sentences should be written. Write just the letter to show the correct order.
A. Leslie’s back wheel knocked Spit’s front wheel.B. Leslie’s extra weight and well-made trolley brought him
closer to Spit.C. Spit moved in a curve across the road, straight into a car.D. Leslie’s trolley went past the finishing line.E. Spit was well ahead of Leslie.F. The two racers were level with each other. (6)
www.mondishanduka.co.za
1.6 Is the following statement TRUE or FALSE? Quote 8 consecutive words from the passage to prove your answer.
Spit and Leslie had more or less the same number of supporters each. (2)
1.7 Indicate whether the following is a FACT or an OPINION: Leslie had outpaced every other trolley during the week,
though he had not yet run against Spit. (1)1.8 Find a simile in paragraph 4 and write it down. (2)1.9 People supporting a race are called supporters. Complete: People competing in a race are called _____. (one word) (1)1.10 Were you surprised at the ending? Why OR why not? (2)
SECTION BLANGUAGE [30]
QUESTION 2
http://plascontrends.co.za/wp-content/uploads/2012/11/
New-Notes-Image-Source-techcentral.co_.za_.jpg
TEXT 1As a teenager you are likely to have a fair amount of spare time and a desire to earn money. Money gives you freedom. By working to earn money yourself, you can learn a lot about the value of things as well as the world of business.To earn money, one option you have, is to find a job. Typical and obvious jobs for teenagers include working at a fast-food restaurant; as a clerk in a store or as a bag boy at a supermarket. 2.1 Complete the following paragraph by• giving the correct form of the word in brackets, or• choosing the correct option.You only need to write down the question number and correct answer. What you get out of a job, depends on 2.1.1 (you’re/your)
attitude. If it’s “I hate this job”, then obviously you will get nothing out of it. If, on the other hand, you look at it as 2.1.2 (a/an) opportunity 2.1.3 (two/too/to) learn how a business works from the inside out, then you can get a lot out 2.1.4 (of/off) it. Many of the millionaires in this country, for example, 2.1.5 (be) owners of franchise and private restaurants. Owning a restaurant is not easy, however, and requires 2.1.6 (quit/quiet/quite) a bit of 2.1.7 (know) and skill to be 2.1.8 (succesfull/successful). 2.1.9 (Bye/Buy/By) working in a restaurant, you, can gather both. (9)
2.2 Give the correct form of the word in brackets: According to a recent survey, youngsters still prefer junk
food to the healthier options. A hamburger and chips 2.2.1 (be) still children’s favourite meal choice. The question remains: Who 2.2.2 (be) to blame for their eating habits? Let there be no doubt: Each and every fast food franchise as well as parents 2.2.3 (be) to blame. (3)
TEXT 2Babysitting is a tried and true way for any responsible teenager to make money (IF you like kids!). Any community that has families with small children needs baby-sitters. However, it is extremely hard to find trustworthy and reliable baby-sitters who are available on a regular basis. Your business would provide in-home baby-sitting services. There are several things you can do to make your services more valuable. First, you should go take a first aid course so that you know how to handle emergencies. You might also want to volunteer at your church if there is a day-care centre there. You can pick up a lot of valuable experience that way. Second, you might want to consider teaming up with some like-minded friends. That way your group will be able to say “yes” more often and that will increase the number of calls you get.2.3 Change the following into a question by supplying a
suitable tag. You only need to write down the TWO missing words.
Any community that has families with small children needs baby-sitters, ________________? (2)
2.4 Change the following into a question, starting with the word in brackets.
There are several things you can do to make your services more valuable. (What) (2)
English First Additional LanguageLEER EN PRESTEER | BYLAAG TOT BEELD | MAANDAG | 31 JULIE | 2017
5speech?” and in NOT MORE THAN 30 WORDS list the FIVE tips that Peggy Noonan gives to public speakers.INSTRUCTIONS:List FIVE facts in full sentences.• Number your sentences from 1 to 5.• Write down only ONE fact per line.• Use your own words as far as possible.• Indicate the number of words you have used in brackets at
the end of your summary.• You will be penalised for exceeding the maximum number
of words or failing to indicate the number of words used.
HAVE TO MAKE A SPEECH? By Peggy NoonanAs someone once noted, “The mind is a wonderful thing. It starts working the minute you’re born and never stops…until you get up to speak in public.”First you have to work out what you’re going to say. If you can have a thoughtful conversation, you can probably write and give a thoughtful speech.No speech should last more than twenty minutes. It’s usually true that the more important the message, the less time required to say it.We’re human and tend to have lots of thoughts (often scattered) and many opinions, ideas and insights. You have to winnow it down. Focus on one topic.Choose your words carefully. It’s important to remember that your words must be audible.The logic of the message should move the audience. You should make or help the listeners think. A good case well-argued and well-said is inherently moving.Humour is vital. Every speech needs it. Former USA president, Ronald Reagan, always wanted a joke at the start of a speech because he needed the quick victory of laughter. It helped him relax.There are also some old reliable responses to introductions. One that I’ve always liked was by former president Lyndon Johnson. He said of one introduction: “I wish that both my mother and father could have been here. My father would have enjoyed it and my mother would have believed it”
Adapted from Reader’s Digest, May 1998TOTAL: 60
MEMORANDUM
QUESTION 1
COMPREHENSION [20]1.1 He was considered to be fair/was honest/
wouldn’t cheat. (1)1.2 B (1)1.3 “Dead level they sped into the final stretch.” (2)1.4 No. “Liars” (2)1.5 E B F D A C (6)1.6 True. “We were split into two fairly equal sides.” (2)1.7 Fact (1)
2.5 “One should know how to handle emergencies.” The underlined word rhymes withA. cow B. howC. now D. low (2)2.6 “That way your group will be able to say ‘yes’ more often.2.6.1 Write down a homophone for ‘way’. (1)2.6.2 Give the correct form of the word in brackets: She has the (able) to work with children. (1)2.7 “That will increase the number of calls you get.”2.7.1 Give the antonym for ‘increase’. (1)2.7.2 Write down a synonym for ‘get’. (1)TEXT 3Study the following TV Guide for SABC 2 taken from YOU magazine.SABC 205:22 Infomercials05:45 Agri TV05:55 Op Pad06:00 Legend of Tarzan06;30 Lilo and Stitch07:00 Timon and Pumbaa07:30 Little Mermaid08:00 Play with me Sesame08:30 Just Chill09:30 Thabang Thabong10:00 James and the giant Peach See movie guide11.30 Infomercials12:00 Muvango12:30 7de Laan13:00 Dr Phil We have big dreams for our children. But do you know when you’re pushing too hard? PG14:00 Days of our lives14:45 Tube17:30 News18:00 Pitstop18:30 7de Laan19:00 News2.8 How many times is the soapy 7de Laan broadcast? (1)2.9 What does PG stand for? (2)2.10 List the children’s programmes that can be viewed
between six o’clock and seven o’clock in the mornings. (2)2.11 What is the duration (how long) of the movie “James and
the Giant peach”? (1)2.12 Which programme will you watch in order to get the latest
news from the agricultural sector? (1)2.13 What type of content would an infomercial contain? (1)
SECTION CSUMMARY [10]
QUESTION 3
Writing and delivering a speech doesn’t have to be a nightmarish experience. Read through the passage “Have to make a
1.8 “rinsed out his mouth in the manner of a boxer.” OR “he was as majestically calm as ever” (2)1.9 competitors/contestants/contenders (1)1.10 Use own discretion. Learner must motivate his/her answer.
NO marks allocated for a YES/NO answer only. (2)
QUESTION 2
LANGUAGE [30]2.1.1 your 2.1.2 an2.1.3 to 2.1.4 of2.1.5 are 2.1.6 quite 2.1.7 knowledge 2.1.8 successful2.1.9 By (9)2.2.1 is 2.2.2 is2.2.3 is (3)2.3 doesn’t it (2)2.4 What can you do to make your services more valuable? (2)2.5 D/low (2)2.6.1 weigh/whey (1)2.6.2 ability (1)2.7.1 decrease (1)2.7.2 receive (1)2.8 twice/2 (1)2.9 Parental guidance (2)2.10 Legend of Tarzan AND Lilo and Stitch (2)2.11 one and a half hours (1)2.12 Agri TV (1)2.13 advertisements (1)
QUESTION 3
SUMMARY [10]Any FIVE of the following facts are accepted:OWN WORDS (words to this effect)1. Decide what you’re going to say.2. Your speech should not be too long.3. Focus on one topic.4. Choose your words carefully.5. The message should move/touch people’s hearts.6. Humour is important.
• A word count must be done. Subtract a mark for every five words over 30 words.
• 5 marks for 5 reasons• 3 marks for correct language, spelling and punctuation• 1 mark for an attempt at own words.• 1 mark if candidate did not exceed the word limit of
30 words.GRAND TOTAL: 60
NOTES:
Out, damn’d spot! out, I say! ‘tis time to do’tWilliam Shakespeare’s MacbethA comprehensive Study-guide by Jacques Sellschop
A5, 118 pages and a separate booklet with answers
E-mail: [email protected] to order
www.mondishanduka.co.za
Graad 8
VRAAG A
Bereken die volgende volledig.
TOTAAL: 16
VRAAG B
Bereken die volgende gegewe hoeke. Gee telkens die volledige stappe met redes.1. ____________________________________ 2. __________________________________________ ____________________________________ ___________________________________________ ____________________________________ ___________________________________________ __________________________________ (4) ________________________________________ (4)
3. ____________________________________ 4. __________________________________________ ____________________________________ ___________________________________________ ____________________________________ ___________________________________________ __________________________________ (2) ________________________________________ (2)
TOTAAL: 12
VRAAG C
Rangskik B sodat dit by A sal pas.
TOTAAL: 10
VRAAG D
Bereken die volgende volledig.
Graad 7
VRAAG A
Voltooi die volgende getalpatrone.1. Pascal se driehoek.
(3)
2. Vierkant getallery.
1 x 1 2 x 2 __ x __ __ x __ 1 __ __ __ (verskille) 3 __ __ __ (3)3. Driehoek getallery.
1 3 __ __ 2 __ __ __ (verskille) (4 x ½ = 2) 4. Fibonacci se getallery. 0 1 1 2 3 5 __ __ __ __ (4 x ½ = 2)5. 1; 2; 4; 7; 11; ___; ___; ___; ___ (2)6. Gee die 10e driehoeksgetal: ___ (1)
7. (3)
8. Gee al die vierkantsgetalle kleiner as 110: ___; ___; ___; ___; ___; ___; ___; ___; ___; ___ (3)9. 1; 5; 2; 6; 3; 7; __; __; __; __ (2) 10. Gee die volgende woorde se palindrome: Knalplank: _________ anna: ________ (1)11. Gee die volgende getalle se palindrome: 3 003: _______ 1 881: ________ (1)12. Gee al die palindroomveelvoude van 13 wat minder is as 1 000. Beskryf die patroon. __________________________________________________________________________________ Patroon: ________________________________________________________________________ (2) Gebruik ’n sakrekenaar en bepaal die veelvoude van 13 wat palindrome is tot en met 6 000. _______________________________________________________________________________ (1) Wat is die 777e veelvoud van 13? _______________________________________________________________________________ (1) Bewys dat dit ook ’n palindroom is. _______________________________________________________________________________ (1) TOTAAL: 28
VRAAG B
Bereken telkens die waarde van die onbekendes. 1. 4x + 9 = 33 2. + 3 = 10 ___________________________________ ______________________________________ ___________________________________ ______________________________________ _________________________________ (2) ___________________________________ (2) 3. 5x - 12 = 8 4. 3x + 2 = 4x - 2 ___________________________________ ______________________________________ ___________________________________ ______________________________________ _________________________________ (2) ___________________________________ (2)5. Wanneer ek 25 verminder met 19, is die 6. ’n Sekere getal word vermenigvuldig met antwoord ________________________ (1) die helfte van 12. Die antwoord is 30.7. 3 + 3 + 3 + 3 = 3x ________________ (1) Wat is die onbekende getal? __________ (2)8. Drie opeenvolgende getalle bymekaar 9. Die helfte van ’n getal vermeerder met getel is 36. Wat is die middelste getal? homself is gelyk aan ses. Wat is ________________________________ (3) die getal? __________________________ (2)10. x is die waarde van die som van al die 11. 5 + x = 9 = x + 5 priemgetalle < 20. __________________ ___________________________________ (1)
________________________________ (3) 12. = x x = ___________________ (1)
TOTAAL: 22 VRAAG C
Rangskik B sodat dit by A sal pas. (10)
WiskundeLEER EN PRESTEER | BYLAAG TOT BEELD | MAANDAG | 31 JULIE | 2017
6
56 x
63 9
A Ant B
___ A Simmetriese as
___ B Vergroot 2 keer
Vraag Ant Vraag Ant
1. 9.
2. Gee as ’n desimaal 10. (24 + 42) + (82 + 28)
3. 11. Die mpt hoek van ’n heksagoon.
4. 132 – 62 = 12. ’n Loodlyn kruis ’n ander lyn met ’n hoek van ___˚
5. 3π = 13. ’n Reëlmatige agthoek is ook __
6. 14. Die omtrek van ’n reghoek is 24 cm. Die L = B x 2. Wat is die area van die figuur?
7. Wat is die eenvoudigste vorm van die verhouding? 320 : 360
15. ’n Getal, vermeerder met twee keer dieselfde getal, is gelyk aan 33. Wat is die getal?
8. 500 g meel kos R6,00. 1 kg meel kos R11,50 en 2 kg meel kos R23,00. 2,5 kg kos egter R25,00 en 5 kg kos R46,00. Watter transaksie gaan die goedkoopste per kilogram wees?
16. Die som van 4 opeenvolgende getalle is 90. Wat is die som van die middelste twee getalle?
3 11
A Ant B
Formule van driehoek se oppervlakte. ___ A TBO = (2L + 2B)H + 2LB
Omtrek van ’n pentagoon. ___ B V = πr2H
Omtrek van ’n sirkel. ___ C Sy a2 + sy b2 = skuinssy c2
Totale buite-oppervlakte van ’n reghoek. ___ D O = sy + sy + sy + sy
Volume van reghoekige prisma. ___ E O = 5 x L
Volume van silinder. ___ F A = πr2
Pythagoras se stelling. ___ G A = BH
Omtrek van vierhoek. ___ H ∠ =
Binnehoek van ’n oktagoon. ___ I V = L x B x H
Oppervlakte van ’n sirkel. ___ J O =2πr1/2
126 x 180º 8
Vraag Ant Vraag Ant
1. Faktore van 12. 12. Is 1 358 016 deelbaar deur 11?
2. Veelvoude van 9. 13. Is 1 (een) ’n priemgetal?
3. Priemgetalle 10 < x ≤ 19. 14. 12 + 13 x 4 x 0 x 143 x 19 x 3 =
4. Die KGV van 3 en 4 en 2. 15.
5. Die GGD van 12 en 30. 16. a2 x a3 = ___
6. Die priemfaktore van 15. 17. b6 ÷ b4 = ___
WiskundeLEER EN PRESTEER | BYLAAG TOT BEELD | MAANDAG | 31 JULIE | 2017
7GRAAD 8 (Vervolg)
TOTAAL: 22VRAAG E
Bepaal telkens die reël en die onbekende getal.1. _____________________________________ _____________________________________ _____________________________________ _____________________________________ Reël: __________________________________________________________________________ (3) 2. Bestudeer die volgende gegewens. Daar is ’n verband tussen die letters en die syfers. Dink aardrykskunde en wêreldkaarte. Wat sal die laaste getal wees? __________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ (2)
3. Plaas die syfers 1 tot 9 in die oop spasies sodat elke sy van die driehoek se som 17 is. Elke syfer mag net een keer gebruik word. Die syfers is nie in enige volgorde nie.
(3) 4. Gee enige twee ekwiwalente breuke vir die volgende voorstelling. ___________ en _____________ (2)
TOTAAL: 10TOTAAL: 70
www.mondishanduka.co.za
Notas:
GRAAD 7 (Vervolg)
VRAAG A
Rangskik B sodat dit by A sal pas. (20)
VRAAG B
Bereken volledig.1. Hoe lank is die vlug tussen OR Tambo- 2. ’n Motor gebruik 1 ∙ brandstof en ry 15 km en Port Elizabeth-lughawe as die vliegtuig daarmee. Hoeveel brandstof is nodig om teen 720 km/h vlieg. Die afstand is 1 000 km ver te kan ry? 1 440 km. ___________________________________ ______________________________________ ___________________________________ ______________________________________ _________________________________ (3) ___________________________________ (2)
3. Vereenvoudig: 4. 34 x 32 = ___________________________ (1) = _______________________________ 5. 46 ÷ 44 = ____________________________ (1) = _______________________________ 6. (23)2 = _____________________________ (1) = _______________________________ (3) 7. (3 x 4)2 = ___________________________ (1)
8. ______ (2) 9. _______ (2)
10. _______ (2) 11. -34 = _________ (2)
12. -23 = _______ (2) 13. -3x(-5x3)2 = ______ = ______ (3)TOTAAL: 25
VRAAG C
Beantwoord die volgende vrae. (25)
A Ant B
___ C Vierkantige piramiede
___ D Refleksie
___ E Geoïed
___ F Ovaal
___ G Sfeer
Balvormig ___ H Translasie
Krieketveld ___ I Tesselasies
Aarde se vorm (afgeplat by die pole)
___ J Rotasie
TOTAAL: 60
39
68
Vraag Ant Vraag Ant
7. 18. Die antwoord van optel.
8. = ___ (desimaal) 19. Die antwoord van aftrek.
9. = ___ (desimaal) 20. Die antwoord van maal.
10. 21. Die antwoord van deel.
11. ___ 22. Formule van’n kubus se volume.
2 16
4 26
6 ____
8 46
10 ____
GRAAD 9
A Ant B
___ A Distributiewe eienskap
___ B 234 x 1 = 234
13 + 16 = 16 + 13 ___ C Ongedefinieerd
(4 + 7) + 6 = 17 en 4 + (7 + 6) = 17 ___ D 2; 3; 5; 7
7(3 + 6) = 63 en (7 x 3) + (7 x 6) = 63 ___ E 2; 3
Vermenigvuldigingseienskap van 1 ___ F 1; 2; 3; 6; 9; 18
Vermenigvuldigingseienskap van 0 ___ G
Deling deur 0 is ____ ___ H 1 345 x 0 = 0
3,407 afgerond tot die tweede desimaal is ___ ___ I
Priemgetalle < 10 ___ J Kommutatiewe eienskap
Priemfaktore van 12 ___ K 360
Veelvoude van 8 ___ L 48
Faktore van 18 ___ M Een eeu
Die GGF (GGD) van 54 en 63 ___ N Rasionale getalle
Die KGV van 24 en 15 ___ O Spoed x tyd
Spoed = ___ ___ P 9
Afstand = ___ ___ Q Assosiatiewe eienskap
Tyd = ___ ___ R 8; 16; 24; . . .
208 weke = ___ maande ___ S 3,41
10 dekades = ___ ___ T Irrasionale getalle
afstandtyd
afstandspoed
Vraag Antwoord
1. Wanneer mens ’n motor koop, word ___ rente gehef.
2. As jy jou geld wil belê, is die beste rente opsie ___ rente.
3. Die inverse van + is ___.
4. Die inverse van – is ___.
5. Die inverse van x is ___.
6. Die inverse van ÷ is ___.
7. In deling met breuke gebruik ons die ____.
8. Die identiteitselement van 9 is ____.
9. Gee die volgende term/voorstelling in die meetkundige patroon.
10. Die binnehoek van ’n oktagoon word as volg bereken ___.
11. 181˚ ≤ x ≤ 359˚
12. ___ driehoeke is figure waarvan die binnehoeke identies is en die sye in verhouding tot mekaar dieselfde is.
13. Wanneer twee of meer hoeke se grade saam 180˚ is.
14. Die middelpunthoek van ’n pentagoon word as volg bereken.
15. Die totaal van die binnehoeke van enige driehoek is altyd ___.
16. Die totaal van die binnehoeke van enige vierhoek is altyd ___.
17. Wanneer jy met ___ se stelling werk, is die skuinsy altyd reg teenoor die regtehoek.
18. ’n ___ is presies meetbaar. ’n ___ het geen begin en einde nie en is dus onmeetbaar.
19. Wanneer twee of meer hoeke se grade saam 90˚ is.
20. Die ___ is die datawaarde wat die meeste keer in ’n stel data is.
21. Die ___ is die datawaarde wat in die middel van die datastel is.
22. Die ___ word bereken deur die som van die items deur die aantal items te deel.
23. Die ___ is die verskil tussen die hoogste en die laagste datawaardes.
24. ’n ___ is iemand wat aan ’n opname deelneem.
25. ___ is waardes in ’n datastel wat noemenswaardig hoër/laer as die res uitstaan
WiskundeLEER EN PRESTEER | BYLAAG TOT BEELD | MAANDAG | 31 JULIE | 2017
8
www.mondishanduka.co.za
GRAAD 9 (Vervolg)
VRAAG D
Bereken telkens die onbekende waardes en gee redes. 1. ____________________________________ ____________________________________ ____________________________________ ____________________________________ ____________________________________ (3)2. Bestudeer die figuur in vraag 1. 3. Wat is die som van x + y + z? Indien BD = 3 cm en AD = 4 cm, ___________________________________ (1) Bereken AB. ____________________________________ 4. Wat is die grootte van C1? ____________________________________ Wat sal AB wees? ____________________________________ ____________________________________ (3) __________________________________ (3) 5. Benoem ∆ ABD: _________________________________ (1)
TOTAAL: 10TOTAAL: 80
MEMORANDUM GRAAD 7 (60)
VRAAG A
Al die antwoorde is vals.1. 1 2. 1 x 1 2 x 2 3 x 3 4 x 4 5 x 5 1 1 1 4 9 16 25 1 2 1 3 5 7 9 1 3 3 1 3. 1 3 6 10 15 1 4 6 4 1 2 3 4 5 1 5 10 10 5 1 4. 0; 1; 1; 2; 3; 5; 8; 13; 21; 34 1 6 15 20 15 6 1 5. 16; 22; 29; 386. 55 7. 3; 3 ; 4 8. 1; 4; 9; 16; 25; 36; 49; 64; 81; 100 9. 10; 14; 17; 21 10. Knalplank en anna 11. 3003 en 1881 12. 494; 585; 676; 767; 858; 949 . . .
Patroon: Verskil met 91. 1001 2002 3003 4004 5005 777e veelvoud: 10101
VRAAG B
1. x = 8 2. x = 8 3. x = 4 4. x = 4 5. 6 6. x = 5 7. 3 x 4 8. 12 9. x = 4 10. 77 11. x = 4 12. x = 7
VRAAG C
H D J A B I C G F E
MEMORANDUM GRAAD 8 (70)
VRAAG A
1. 18 2. 0,27 3. 7 4. 133 5. 9,42 6. 90 7. 8. 5 kg 9. 30 10. 352 11. = 60˚ 12. 90˚ 13. Oktagoon 14. 32 cm2 15. x = 9 16. 45 (21 + 22 + 23 + 24)
VRAAG B
1. x = 70˚ y = 70˚ z = 110˚ 2. x = 65˚ y = 69˚ z = 50˚ 3. x = 45˚ y = 135˚ z = 90˚4. x = 120˚ y = 60˚
VRAAG C
G E J A I B C D H F
VRAAG D
1. 1; 2; 3; 4; 6; 12 2. 9; 18; 27; . . . 3. 11; 13; 17; 19 4. 12 5. 6 6. 3; 57. 162 8. 0,75 9. 0,3̇ 10. 12 11. -1 12. Ja 13. Nee (een faktor) 14. 12 15. 2 16. a5 17. b2 18. som 19. verskil 20. produk 21. kwosiënt 22. V = L x B x H
VRAAG E
1. 5n + 6 (+ 10)
2. Die sewe kontinente se eerste letters op die aarde gelees van wes na oos en noord na suid saam met die aantal letters in die woord: Noord-Amerika (N 12); Suid-Amerika 11 (S 11); Europa 6 (E 6); Afrika 6 (A 6); Asië 4 (A 4); Australië 9 (A 9); Antarktika 10 (A 10)
3. 1 4. = = = = 6 9 7 5 3 4 8 2
MEMORANDUM GRAAD 9 (80)
VRAAG A
N T J Q A B H C S D E R F P K G O I L M
VRAAG B
1. 2 uur 2. 66/67∙ 3. x3 4. 729 5. 1 6. 32 7. 144 8. 9. 3x2 + 2xy + 1 10. 3x4 y3 11. -81 12. 8 13. 3x(25x6) = -75 x7
VRAAG C
1. Enkelvoudige rente 2. Saamgestelde rente 3. Aftrek (-) 4. Optel (+) 5. Deel (÷) 6. Maal (x)
7. Resiprook 8. 9.
10. = 135˚ 11. Inspringende hoek 12. Gelykvormig 13. Supplementêr 14. = 72˚ 15. 180˚16. 360˚ 17. Pythagoras 18. Lynstuk is meetbaar en lyn is oneindig en onmeetbaar. 19. Komplementêr20. Modus 21. Mediaan 22. Gemiddeld 23. Variasiewydte/Span 24. Respondent 25. Uitskieter
VRAAG D
1. x = 45˚ y = 15˚ z = 75˚ 2. AB2 = AD2 + BD2 3. x + y + z = (3 cm x 3 cm) + (4 cm x 4 cm) = 45˚ + 15˚ + 75˚ = 9 cm + 16 cm = 135˚ = √25 4. 180˚ - 75˚ = 105˚ = 5 cm5. Gelykbenige reghoekige driehoek.
Notas:
34
14
14
89
360º 6
(tafels bo)(tafels onder)
612
12
24
36
48
2x3y2
91
6 x 180º 8 360º
5
Natuurwetenskappe LEER EN PRESTEER | BYLAAG TOT BEELD | MAANDAG | 31 JULIE | 20179
www.mondishanduka.co.za
GRAAD 8Tema: Energie en Verandering
VRAAG 1
Gee een woord vir elk van die volgende stellings. [5]1.1 Draadjie wat smelt en die stroom onderbreek wanneer
die stroom te groot word. (1)1.2 Gebergde energie in ’n sel. (1)1.3 Stowwe wat lig absorbeer of terugkaats, maar nie
deurlaat nie. (1)1.4 Voorwerp wat lig kan breek en wat kan fokus. (1)1.5 Oppervlakke wat lig versprei wanneer dit daarop
inval. (1)
VRAAG 2
Bestudeer die stroombaandiagram en beantwoord die vrae wat daarop volg. Die lampies en die selle is eenders. [10]
2.1 Watter lampie sal brand wanneer slegs skakelaar S1 oop is? (1)
2.2 Watter lampie sal brand wanneer slegs skakelaar S2 oop is? (1)
2.3 Watter lampie sal die helderste brand wanneer albei skakelaars gesluit is? (1)
2.4 Hoe sal die helderheid van die L2 verander as nog ’n lampie in dieselfde vertakking geskakel word? (1)
2.5 Elke sel is 1,5 V. Wat is die potensiaalverskil oor die battery? (1)
2.6 Watter tipe skakeling is gebruik vir:2.6.1 die selle? (1)2.6.2 die lampies? (1)2.7 Met watter apparaat kan die stroomsterkte gemeet
word? (1)2.8 Met watter apparaat kan die potensiaalverskil bepaal
word? (1)2.9 Waarom word geleiers van koper gemaak? (1)
VRAAG 3
Bestudeer die skets van liniaal A wat vry hang aan ’n kolfstaander met ’n klamp. [5]
Liniale A en B is van dieselfde materiaal gemaak. Liniaal B word telkens nader gebring en die reaksie tussen die liniale word waargeneem.Beantwoord die volgende vrae:3.1 Wanneer liniaal A positief gelaai is, wat is die lading op
B indien:3.1.1 die liniale mekaar sterk aantrek? (1)3.1.2 die liniale mekaar sterk afstoot? (1)3.1.3 die liniale mekaar effens aantrek? (1)3.2 Wat word waargeneem indien albei liniale sonder
lading is? (1)3.3 Hoe verkry ’n voorwerp lading? (1)
VRAAG 4
Lees die inligting en beantwoord die vrae wat daarop volg:Al ons energie kom van die son af. Ons son straal lig uit en ons maak die sonligenergie bruikbaar deur dit om te skakel van een vorm na ’n ander.
Lig bestaan uit ’n spektrum van kleure. Die wetenskaplikes, Tyndall en Rayleigh, het die verspreiding en verbuiging van lig beskryf nadat hulle wit lig deur helder water, water met
GRAAD 7Kennisafdeling: Energie en Verandering
VRAAG 1
Waarom…1.1 is die uitsetenergie altyd minder as die insetenergie in
’n stelsel? (2)1.2 kan sonstrale na die aarde beweeg deur ’n leë ruimte? (2)
VRAAG 2
Gee een woord of term vir elk van die volgende beskrywings. [4]2.1 Die oordrag van hitte sonder fisiese kontak. (1)2.2 Hitte word oorgedra deur die beweging van gas- of
vloeistofdeeltjies. (1)2.3 Hitte-oordrag tussen twee soliede voorwerpe wat in
kontak met mekaar is. (1)2.4 Materiaal wat gebruik word om ’n voorwerp se
temperatuur konstant te hou. (1)
VRAAG 3
Lees die leesstuk en beantwoord die vrae wat daarop volg. [22]Kernfusie is die samesmelting van kleiner atome om groter en swaarder deeltjies te vorm. In ons son word groot hoeveelhede energie vrygestel tydens fusie. Die energie word in die vorm van ligstrale na die aarde gestuur. Feitlik alle lewe op aarde is afhanklik van hierdie energie vir oorlewing. Ons maak die energie bruikbaar deur dit oor te dra, om te skakel en te berg vir latere gebruik. Wanneer ons energie effektief en verantwoordelik gebruik, kan ons baie energie bespaar.3.1 ’n Voedselketting is die oordrag van energie. Voltooi die
onderstaande voedselketting: (2)
3.1.3 Wat noem ons die gebergde energie in 3.1.1? (1)3.1.4 Watter meganiese stelsel word in die voedselketting
voorgestel? (1)3.2 Voltooi die skema om bronne van energie te klassifiseer. (3)
3.3 Beskou die prent van ’n gesinswoning en beantwoord die vrae wat daarop volg.
Indien die huis in Gauteng is, waar die son heeljaar skyn…3.3.1 Watter kleur moet die huis se dak (a) geverf word? (1)3.3.2 Motiveer jou antwoord in 3.3.1. (1)3.3.3 Waarom sal isolasie (b) voordelig wees vir
energiebsparing? (1)3.3.4 Hoe sal die grootte van die vensters (c) bydra tot
energiebesparing? (2)3.3.5 Watter alternatiewe metode van kragopwekking kan
aangewend word? (1)3.3.6 Noem twee voordele en een nadeel van die metode
genoem in vraag 3.3.5. (2)3.3.7 Noem een rede waarom…• windenergie (1)• hidro-elektrisiteit nie ’n goeie idee sou wees nie. (1)3.4 Wat is die Wet van Behoud van Energie? (2)3.5 Hoe kan ons energie mors of verlore laat gaan? (1)3.6 Waarom moet ons energie verantwoordelik gebruik? (2)
VRAAG 4
’n Praktiese ondersoek oor hitte-oordrag word in die laboratorium uitgevoer. Elke 30s word die temperatuur van die water bepaal. Bestudeer die voorstelling van die apparaat en beantwoord die vrae wat daarop volg. [10]
GRAAD 9Kennisafdeling: Energie en Verandering
VRAAG 1
Voltooi die vloeidiagram om die opwekking van elektrisiteit voor te stel. (5)
VRAAG 2
Bestudeer die voorbeeld en voltooi dan die tabel deur die energieverbruik en koste te bereken van elke toestel. ’n Eenheid kos R 1,50. (5)
VRAAG 3
Bestudeer die stroombaandiagram en beantwoord die vrae wat daarop volg. [15]Elke sel is 1 V. Die lampies is eenders. Die lesing op A1 is 2 A.
3.1 Watter lampie sal die helderste brand? (1)3.2 Hoe sal die helderheid van L2 en L3 vergelyk? (1)3.3 Verklaar jou antwoord in vraag 3.2. (2)3.4 Hoe sal die helderheid van L1 verander indien L3
verwyder word? (1)3.5 Verklaar jou antwoord in vraag 3.4. (1)3.6 Sal L2 brand indien L3 verwyder word? (1)3.7 Verklaar jou antwoord in vraag 3.6. (1)3.8 Wat sal die lesing op A2 wees? (1)3.9 Verklaar jou antwoord in vraag 3.8. (1)3.10 Hoe sal die lesing op A1 verander indien nog ’n lampie
in die hoofstroombaan geskakel word? (1)3.11 Wat is die verband tussen die voltmeterlesings? (2)3.12 Wat is die potensiaalverskil oor die battery? (1)3.13 Wat sal die lesing op V2 wees indien die lesing op V1
1,5 V is? (1)
VRAAG 4
Lees die leesstuk en beantwoord die vrae wat daarop volg. [15]Gravitasiekrag is ’n aantrekkingskrag wat twee voorwerpe of massas op mekaar uitoefen. Die massa van die aarde is nie eweredig versprei nie en daarom sal die gravitasiekrag nie oral op aarde dieselfde wees nie. Die aarde is effens afgeplat by die pole. Die pole is dus bietjie nader aan die middelpunt van die aarde. Daarom sal dié aantrekkingskrag groter by die pole wees as byvoorbeeld by die ewenaar. 4.1 Kragte wat op voorwerpe inwerk word in 2 hoofgroepe
verdeel. Voltooi die tabel oor die klassifikasie van kragte. (4)
Toestel Drywing(W) Tyd gebruik (h)
Energie-verbruik (kWh)
Koste
bv. haardroër 1 500 0,5 0,75 R 1,13
Televisiestel 750 2 2.1 2.2
Skoot-rekenaar
50 3 2.3 2.4
Totale koste: 2.5
Hoofgroepe Kontakkragte 4.1.1
Werking 4.1.2 werk oor ’n afstand
Krag 4.1.3 gravitasiekrag
Voorbeeld 4.1.4 appel wat uit boom na grond val
www.mondishanduka.co.za
NatuurwetenskappeLEER EN PRESTEER | BYLAAG TOT BEELD | MAANDAG | 31 JULIE | 2017
10melk en deur verskeie filters gestuur het. Hulle het bewys dat die kleure met ’n korter golflengte meer versprei sal word as die kleure met langer golflengtes. [20]4.1 Noem die kleure van die kleurspektrum. Begin met die
kleur met die minste energie. (7) 4.2 Watter kleur het die langste golflengte? (1)4.3 Watter kleur word die meeste gebuig wanneer lig vanaf
een optiese medium na ’n ander medium met ’n groter digtheid beweeg? (1)
4.4 Waarom verskyn daar ’n reënboog in die lug nadat dit gereën het? (2)
4.5 Waarom word rooi/oranje/geel waargeneem tydens sonsopkoms en -ondergange? (2)
4.6 Waarom is die lug blou? (2)4.7 Waarom sien ons skaduwees? (1) 4.8 Watter omskakelings van energie vind plaas wanneer
ons elektrisiteit opwek met steenkool en dit dan gebruik om ’n waaier te laat draai? (4)
TOTAAL: 40
MEMORANDUM GRAAD 8
VRAAG 1
1.1 smeltdraadjie 31.2 potensiële energie 31.3 ondeursigtige stowwe 31.4 lens 31.5 growwe oppervlakke 3
VRAAG 2
2.1 geen 3 2.2 L1 3
2.3 ewe helder 3 2.4 dowwer word 3
2.5 4,5 V 3 2.6.1 serie 3
2.6.2 parallel 3 2.7 ammeter 32.8 voltmeter 32.9 koper is goeie geleier van elektrisiteit OF koper bied baie
min weerstand teen die vloei van die stroom 3
VRAAG 3
3.1.1 negatief 3 3.1.2 positief 33.1.3 neutraal 3 3.2 geen reaksie nie 3
3.3 wrywing 3
VRAAG 4
4.1 rooi 3, oranje 3, geel 3, groen 3, blou 3, indigo 3, violet 34.2 rooi 34.3 violet 34.4 lig wat versprei word 3wanneer dit deur watermolekules,
stofdeeltjies, ens. skyn 3
4.5 Wanneer die son laag op die horison is, moet die ligstrale ’n langer pad deur die lugdeeltjies beweeg 3. Alle blou/groen/violet lig word versprei voordat dit ons oë bereik.Slegs rooi/oranje en geel lig is dan vir ons sigbaar. 3
4.6 Op ’n helder sonskyndag word die kleure met die korter golflengtes versprei deur die gasdeeltjies in ons atmosfeer. 3 Violet word die meeste versprei en meeste daarvan word deur ons atmosfeer geabsorbeer. Ons oë is ook meer sensitief vir blou. 3 Daarom lyk die lug vir ons blou.
4.7 Lig beweeg in reguit lyne. 34.8 Sonligenergie word vasgevang in fossielbrandstowwe 3
soos steenkool. Lg. word verbrand en die energie word vrygestel 3. Elektriese energie 3 word opgewek wat die waaier laat draai (bewegingsenergie) 3
Notas:
4.1 Voltooi die tabel: (3)
4.2 Hoe verander die temperatuur van die metaalblikkie wanneer die warm water daarin gegooi word? (1)
4.3 Verklaar jou antwoord in vraag 4.2 deur na ’n eienskap van metale te verwys. (1)
4.4 Waarom word ’n polistireenhouer gebruik? (1)4.5 Hoe verander die temperatuur van die koue water? (1)4.6 Watter metode van hitte-oordrag word in hierdie
ondersoek toegepas? (1)4.7 Wat sal die resultate van die ondersoek wees? (1)4.8 Watter gevolgtrekking kan uit hierdie ondersoek
gemaak word? (1) TOTAAL: 40
MEMORANDUM GRAAD 7
VRAAG 1
1.1 energie gaan verlore 3 tydens oordrag 31.2 straling vind plaas 3 deur ’n vakuum/lugleegte 3
VRAAG 2
2.1 straling 3 2.2 stroming 32.3 geleiding 32.4 isoleerder/ isolasie materiaal 3
VRAAG 3
3.1.1 lusern/gras/veevoer 33.1.2 mense 33.1.3 potensiële energie 33.1.4 biologiese stelsel 33.2.1 son-/wind-/hidro-/biobrandstof 3 (enige een)3.2.2 nie-hernubare bronne 33.2.3 steenkool/ru-olie/aardgas/kernbrandstof 3 (enige een)3.3.1 enige ligte kleur 33.3.2 ligte kleure weerkaats sonstrale 33.3.3 winter – minder hitte gaan deur dak verlore 3 somer – minder hitte kom deur dak in huis in 33.3.4 groot vensters laat baie natuurlike lig in sodat elektriese
ligte nie bedags gebruik word nie 33.3.5 sonligenergie 33.3.6
3.3.7 wind: nie genoeg wind in Gauteng 3 hidro: min water in Gauteng 33.4 Energie kan nie geskep of vernietig word nie 3, kan slegs
oorgedra word van een vorm na ’n ander. 33.5 In die vorm van bv hitte of klank 33.6 Ons moet veral nie-hernubare bronne helder vir ons
nageslag 3
VRAAG 4
4.1.1 tyd 34.1.2 temperatuur van water 34.1.3 hoeveelheid water in elke houer 34.2 blikkie word warm 34.3 metale is goeie geleiers van hitte 34.4 polistireen is isoleerder, laat nie hitte uit nie 34.5 word warm 34.6 stroming 34.7 na ’n tyd sal die water in die blikkie en die water in die
polistireenhouer dieselfde temperatuur hê 34.8 hitte word oorgedra d.m.v. stroming 3
Notas:
4.2 Wat is die gemiddelde gravitasiekrag op die aarde? (2)4.3 Waarom sal die gravitasiekrag op Jupiter groter wees
as op die aarde? (1)4.4 Waarom sal die gravitasiekrag hoog bo-op ’n berg
kleiner wees? (1)4.5 Watter uitwerking kan ’n krag op ’n voorwerp uitoefen? (2)4.6 Noem twee redes waarom ’n krag wat uitgeoefen word
soms geen waarneembare uitwerking het nie? (2)4.7 Hoe word elektrostatiese kragte opgewek? (1)4.8 Wat is die naam en afkorting van die eenheid waarin
krag gemeet word? (2)TOTAAL: 40
MEMORANDUM GRAAD 9
VRAAG 1
1.1 steenkool word verbrand om water te verhit 31.2 stoom word afgekoel en weer gebruik 3
1.3 turbines laat magnete roteer 31.4 bewegende magneetvelde wek elektriese stroom op 3
1.5 elektrisiteit word versprei na woongebiede/industrieë/ ens. 3
VRAAG 2
2.1 1,5 3 2.2 R 2,25 3
2.3 0,15 3 2.4 23c of R 0,23 3
2.5 R 3,61 3
VRAAG 3
3.1 L1 3
3.2 ewe helder/selfde 3
3.3 lampies is eenders 3, kry ewe veel stroom 3
3.4 onveranderd 3
3.5 volle stroom gaan steeds deur L1 3
3.6 Ja 3
3.7 die stroom deur L2 word nie onderbreek nie 3
3.8 2 A 3
3.9 volle stroom gaan deur A1 en A2 3
3.10 sal kleiner/minder word 3
3.11 VT 3 = V1 + V2 3
3.12 3 V 3
3.13 1,5 V 3
VRAAG 4
4.1.1 nie-kontakkragte 3
4.1.2 maak kontak/raak aanmekaar 34.1.3 wrywing 3 4.1.4 slytasie van motor se wiele op teerpad 3
OF Meganiese-/druk-/normaal-/span-/veerkrag of
lugweerstand met ’n gepaste voorbeeld.4.2 9,8 3 m∙s-2 3
4.3 Jupiter het groter massa as die aarde 3
4.4 verder vanaf middelpunt van aarde 3
4.5 • voorwerp laat beweeg of tot stilstand bring • voorwerp laat roteer • voorwerp van rigting laat verander • voorwerp van vorm laat verander (tydelik of permanent)
enige 2 3 3
4.6 krag uitgeoefen is nie groot genoeg nie 3, kragte uitgeoefen in teenoorgestelde rigtings is ewe groot 3
4.7 wrywing 3
4.8 newton 3, N 3
Notas:
Onafhanklike veranderlike
Afhanklikeveranderlike
Gekontroleerdeveranderlike
4.1.1 4.1.2 4.1.3
Voordele Nadele
• eenvoudige ontwerp• min herstelwerk• geen lugbesoedeling• besparing van nie-hernubare
bronne 33 (enige twee)
• duur• son skyn nie altyd nie• werk nie snags nie
3 (enige een)
