Upload
others
View
2
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑΑΡΘΡΑ12/04/2020
1) [ΛΟΓΟΣ, Σελ. 14 ] [] Φόβοι για αύξηση θανάτων από εγκεφαλικά εν μέσω πανδημίας 12) [ΤΥΠΟΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, Σελ. 8 ] [] ΑΕΕ: Αύξηση του κινδύνου αναπηριών και εγκεφαλικών λόγωκορωνοϊού 23) [ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ, Σελ. 46-47 ] [] Τα κοσμογονικά.... 34) [ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ, Σελ. 46-47 ] [] Καιρος για συστρατευσηαλλα πως ; 55) [ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ, Σελ. 27 ] [] Ούτε βεβαιότητες ούτε προβλέψεις... 76) [ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ, Σελ. 26-27 ] [] Ο ΠΕΣΜΕΝΟΣ ΙΚΑΡΟΣ .... 87) [ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, Σελ. 60 ] [] Οι συμβατικές σχέσεις στον αστερισμό του κορωνοϊού 108) [ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, Σελ. 31 ] [] ΓΕΥΜΑ Αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας Αναστάσιος 119) [ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, Σελ. 19 ] [] Οι επιστημονικές διαφωνίες σε ώρα κρίσης 1210) [ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, Σελ. 14 ] [] «Κρυφτό» μέχρι να βρεθεί το εμβόλιο 1311) [ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ, Σελ. 73,76-79 ] [] ΑΣΠΙΔΑ ΣΤΗΝ ΠΑΝΔΗΜΙΑ ΦΟΒΟΥ ΚΑΙ ΠΑΝΙΚΟΥ 1412) [ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΩΡΑ, Σελ. 1,16-17 ] [] Σωτήρης Δεσπότης, Πρόεδρος του τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας τηςΘεολογικής Σχολής Αθηνών (ΕΚΠΑ): ... 1913) [ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ, Σελ. 1,16-17 ] [] ΚΟΡΟΝΟΪΟΣ ΚΑΙ ΕΣΥ 2214) [ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ, Σελ. 1,8-9 ] [] ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Μ. ΨΑΛΙΔΟΠΟΥΛΟΥ 2515) [ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ, Σελ. 1,10 ] [] ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΚΟΤΑΝΙΔΟΥ 28
1;ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1 Φόβοι για αύξηση θανάτων από εγκεφαλικά ενμέσω πανδημίας
Πηγή: ΛΟΓΟΣ Σελ.: 14 Ημερομηνίαέκδοσης:
12-04-2020
Επιφάνεια: 518.61 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 60
Θέματα: ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΦΟΒΟΥΝΤΑΙ ΝΑ ΠΑΝΕ ΣΤΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΜΟΛΥΝΘΟΥΝ
Φόβοι για αύξηση θανάτων από εγκεφαλικά εν μέσω πανδημίας
0 Ευρωπαϊκός Οργανισμός Αγγειακών Εγκεφαλικών Επεισοδίων (ΑΕΕ) βλέπει πιθανή αύξηση του κινδύνου θανάτου και της αναπηρίας από τα Αγγειακά Εγκεφαλικά Επεισόδια (ΑΕΕ), κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορωνοϊού και προειδοποιεί για τις πιθανές επιπτώσεις της Covid- 19 στην αντιμετώπιση ασθενών με ΑΕΕ.
Περίπου 1.500.000 Ευρωπαίοι πολίτες εκδηλώνουν κάποιο ΑΕΕ σε ετήσια βάση, το 20% καταλήγει λόγω του ΑΕΕ, ενώ το 1/3 παρουσιάζει υπολειμματική αναπηρία και εξάρτηση.
Η πιθανότητα της καλής λειτουργικής έκβασης των ασθενών με ΑΕΕ εξαρτάται -σε μεγάλο βαθμό- από την ταχύτητα με την οποία αυτοί οι ασθενείς προσέρχονται σε νοσοκομεία όπου υπάρχει πρόσβαση σε εξειδικευ- μένες θεραπείες για τα ΑΕΕ.
Σε αυτές τις θεραπείες συγκαταλέγονται οι θεραπείες επαναι- μάτωσης στο οξύ ισχαιμικό ΑΕΕ (ενδοφλέβια θρομβόλυση, μηχανική θρομβεκτομή), οι χειρουργικές και ενδοαγγειακές θεραπείες αντιμετώπισης των εγκεφαλικών αγγειακών δυσπλασιών σε ασθενείς με αιμορραγικά ΑΕΕ, η νοσηλεία σε εξειδικευμένες μονάδες αντιμετώπισης ΑΕΕ, οι θεραπείες
δευτερογενούς πρόληψης και οι θεραπείες αποκατάστασης.
Σε μία μελέτη συμπλήρωσης ερωτηματολογίων από 426 επαγ- γελματίες υγείας, που αντιμετωπίζουν ασθενείς με ΑΕΕ σε 55 χώρες, καταγράφηκε ότι μόνο το 20% των συμμετεχόντων δήλωσε πως οι ασθενείς με ΑΕΕ αντιμετωπίζονται με τον συνήθη τρόπο, τόσο στην οξεία φάση όσο και στη φάση της αποκατάστασης στα νοσηλευτικά ιδρύματά τους κατά τη διάρκεια της πανδημίας
του Covid-19. Επίσης, καταγρά- φηκε ότι η έλλειψη βέλτιστης θεραπευτικής αντιμετώπισης μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερες πιθανότητες θανάτου και μικρότερες πιθανότητες καλής λειτουργικής έκβασης των ασθενών με ΑΕΕ.
Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Αγγειακών Εγκεφαλικών Επεισοδίων, όπως αναφέρει ο καθηγητής Νευρολογίας του ΕΚΠΑ, γγ της Ελληνικής Εταιρείας Αγγειακών Εγκεφαλικών Νό
σων και μέλος του Διοικητικό Συμβουλίου του Ευρωπαϊκού Οργανισμού ΑΕΕ, Γεώργιος Τσι- βγούλης, δεν υπάρχουν τεκμηριωμένα δεδομένα που να υποδηλώνουν ότι η επίπτωση των ΑΕΕ έχει ελαττωθεί μετά την έναρξη της πανδημίας της Covid-19, αλλά σε πολλές χώρες λιγότεροι ασθενείς με πιθανά συμπτώματα εκδήλωσης ΑΕΕ προσέρχονται στα νοσοκομεία.
Αυτό μπορεί να οφείλεται σε διαφορετικά αίτια, όπως ο φόβος
να μολυνθούν από τον ιό κατά την επίσκεψή τους στο νοσοκομείο και η υποκειμενική θεώρησή τους ότι το ιατρικό προσωπικό δεν έχει χρόνο να ασχοληθεί με τη θεραπευτική αντιμετώπιση ασθενών με ΑΕΕ λόγω των ανειλημμένων υποχρεώσεών του που σχετίζονται με την αντιμετώπιση ασθενών με κορωνοϊό.
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός ΑΕΕ υποστηρίζει τις προσπάθειες διαχείρισης της πανδημίας και της αντιμετώπισης ασθενών με Covid-19.
Παράλληλα, όμως, δίνει ιδιαίτερη έμφαση στη σημασία της έγκαιρης προσέλευσης ασθενών με ΑΕΕ στα νοσοκομεία και συστήνει ότι θα πρέπει να διατηρηθεί το ίδιο επίπεδο αντιμετώπισης ασθενών με ΑΕΕ (συμπεριλαμβανομένων των ενδοφλέβιων και εν- δοαγγειακών θεραπειών επαναι- μάτωσης) που ίσχυε και πριν από την εκδήλωση της πανδημίας.
Αυτές οι θεραπευτικές υπηρεσίες θα πρέπει να παρέχονται σε όλους τους ασθενείς με ΑΕΕ, ανεξάρτητα από τυχόν λοίμωξη με Covid-19, ώστε να αποφευχθούν τυχόν "παράπλευρες απώλειες" λόγω ανεπαρκούς αντιμετώπισης των ΑΕΕ, τα οποία είναι μία ομάδα παθήσεων με υψηλό κίνδυνο θανάτου και αναπηρίας.
2;ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1 ΑΕΕ: Αύξηση του κινδύνου αναπηριών καιεγκεφαλικών λόγω κορωνοϊού
Πηγή: ΤΥΠΟΣ ΤΗΣΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Σελ.: 8 Ημερομηνίαέκδοσης:
12-04-2020
Επιφάνεια: 282.02 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 0
Θέματα: ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
ΑΕΕ: Αύξηση του κινδύνου αναπηριών και εγκεφαλικών λόγω κορωνοϊούΠρόβλεψη του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Αγγειακών Εγκεφαλικών Επεισοδίων
Πιθανή αύξηση του κινδύνου θανάτου και της αναπηρίας από τα Αγγειακά Εγκεφαλικά Επεισόδια (ΑΕΕ), κατά τη διάρκεια της πανδημίας του COVID-19, διαβλέπει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Αγγειακών Εγκεφαλικών Επεισοδίων (ΑΕΕ) και προειδοποιεί για τις πιθανές επιπτώσεις της πανδημίας του COVID- 19 στην αντιμετώπιση ασθενών με ΑΕΕ.
Περίπου 1.500.000 Ευρωπαίοι πολίτες εκδηλώνουν κάποιο ΑΕΕ σε ετήσια βάση. Το 20% αυτών των ασθενών καταλήγει λόγω του ΑΕΕ, ενώ το 1/3 παρουσιάζει υπολειμματική αναπηρία και εξάρτηση. Η πιθανότητα της καλής λειτουργικής έκβασης των ασθενών με ΑΕΕ εξαρ- τάται -σε μεγάλο βαθμό- από την ταχύτητα με την οποία αυτοί οι ασθενείς προσέρχονται σε νοσοκομεία όπου υπάρχει πρόσβαση σε εξειδικευμένες θεραπείες για τα ΑΕΕ. Σε αυτές τις θεραπείες συγκαταλέγονται οι θεραπείες επαναιμάτω- σης στο οξύ ισχαιμικό ΑΕΕ (ενδοφλέβια θρομβόλυση, μηχανική θρομβεκτομή), οι χειρουργικές και ενδοαγγειακές θεραπείες αντιμετώπισης των εγκεφαλικών αγ
γειακών δυσπλασιών σε ασθενείς με αι- μορραγικά ΑΕΕ, η νοσηλεία σε εξειδι- κευμένες μονάδες αντιμετώπισης ΑΕΕ, οι θεραπείες δευτερογενούς πρόληψης και οι θεραπείες αποκατάστασης.
Σε μία μελέτη συμπλήρωσης ερωτηματολογίων από 426 επαγγελματίες υγείας, που αντιμετωπίζουν ασθενείς με ΑΕΕ σε 55 χώρες, καταγράφηκε ότι μόνο το 20% των συμμετεχόντων δήλωσε πως οι ασθενείς με ΑΕΕ αντιμετωπίζονται με τον συνήθη τρόπο, τόσο στην οξεία φάση όσο και στη φάση της αποκατάστασης στα νοσηλευτικά ιδρύματά τους κατά τη διάρκεια της πανδημίας του COVID-19. Επίσης, καταγράφηκε ότι η έλλειψη βέλτιστης θεραπευτικής αντιμετώπισης μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερες πιθανότητες θανάτου και μικρότερες πιθανότητες καλής λειτουργικής έκβασης των ασθενών με ΑΕΕ.
Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Αγγειακών Εγκεφαλικών Επεισοδίων, όπως αναφέρει ο καθηγητής Νευ- ρολογίας του ΕΚΠΑ, γγ της Ελληνικής Εταιρείας Αγγειακών Εγκεφαλικών Νό
σων και μέλος του Διοικητικό Συμβουλίου του Ευρωπαϊκού Οργανισμού ΑΕΕ, Γεώργιος Τσιβγούλης, δεν υπάρχουν τεκμηριωμένα δεδομένα που να υποδηλώνουν ότι η επίπτωση των ΑΕΕ έχει ελαττωθεί μετά την έναρξη της πανδημίας του COVID-19, αλλά σε πολλές χώρες λιγότεροι ασθενείς με πιθανα συμπτώματα εκδήλωσης ΑΕΕ προσέρχονται στα νοσοκομεία. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε διαφορετικά αίτια, όπως ο φόβος να μολυνθούν από τον ιό κατά την επίσκεψή τους στο νοσοκομείο και η υποκειμενική θεώρησή τους ότι το ιατρικό προσωπικό δεν έχει χρόνο να ασχοληθεί με τη θεραπευτική αντιμετώπιση ασθενών με ΑΕΕ λόγω των ανειλημμένων υποχρεώσεών του που σχετίζονται με την αντιμετώπιση ασθενών με COVID-19.
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός ΑΕΕ υποστηρίζει τις προσπάθειες διαχείρισης της πανδημίας με COVID-19 και της αντιμετώπισης ασθενών με COVID-19. Παράλληλα, όμως, δίνει ιδιαίτερη έμφαση στη σημασία της έγκαιρης προσέλευσης ασθενών με ΑΕΕ στα νοσοκομεία και
συστήνει ότι θα πρέπει να διατηρηθεί το ίδιο επίπεδο αντιμετώπισης ασθενών με ΑΕΕ (συμπεριλαμβανομένων των ενδοφλέβιων και ενδοαγγειακών θεραπειών επαναιμάτωσης) που ίσχυε και πριν από την εκδήλωση της πανδημίας. Αυτές οι θεραπευτικές υπηρεσίες θα πρέπει να παρέχονται σε όλους τους ασθενείς με ΑΕΕ, ανεξάρτητα από τυχόν λοίμωξη με COVID-19, ώστε να αποφευχθούν τυχόν «παράπλευρες απώλειες» λόγω ανεπαρκούς αντιμετώπισης των ΑΕΕ, τα οποία είναι μία ομάδα παθήσεων με υψηλό κίνδυνο θανάτου και αναπηρίας.
3;ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1 Τα κοσμογονικά....Πηγή: ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Σελ.: 46-47 Ημερομηνία
έκδοσης:12-04-2020
Επιφάνεια: 544.17 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 55380
Θέματα: ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
Οι κλασικοί συγγράφει ms apxaidrmas
Τα κοσμογονικά αλγεινά γεγονστα που βιώνει η ανθρωπότητα εξαιτί- αςτου βιολογικού πολέμου ταλανίζουν τον νου να βρει την αιτία και να ανακαλύψει τη θεραπεία μιας απροσδόκητης και ανεξήγητης λαίλαπας, του Covid-19.
Η σοφία των διανοητών προγόνων μας, όσο και αν το πνεύμα των νεότερων καλπάζει και προσπαθεί με όλα τα θαυμαστά μέσα της τεχνολογι'ας να την ξε- περάσει, εκείνη παραμένει αλώβητη και διαχρονική. Οσοι παραμένουμε λάτρεις της αρχαιότητας, ανατρέχουμε τις μέρες αυτές σε αυτήν ακριβώς τη σοφία. Ο κορωνοϊός δεν μπορεί παρά να μας πα- ραπέμψει στον λοιμό των Αθηνών. Θα προσπαθήσω, λοιπόν, να προσεγγίσω με τη ματιά της εποχής του κορωνοϊού τα κείμε-
ΣτέλλαΠριόβολου
να των κλαστκών, που έγραψαν για τον λοιμό. Με οδηγό τις Ιστορίες του Θουκυδίδη για τον Πελο- ποννησιακό Πόλεμο και το έργα «De rerum natura» του Λουκρητίαυ, μπορούμε να ταξιδέψουμε στην Αθήνα του λοιμού, μιας πόλης που απειλούνταν στην αρχαιότητα με ολοσχερή καταστροφή.Ο Θουκυδίδης αναφέρει χαρακτηριστικά: εγώ που ο ίδιος έπαθα από τη νό
σο, και με τα ίδια τα μάτια μου είδα άλλους πάσχο- ντες, θά εκθέσω την πραγματική της πορεία και θα περιγράφω τα συμπτώματα της, η ακριβής παροτήρηση των οποίων θα επιτρέψει ασφαλέστερο στον καθένα, που θα ήθελε να τα σπουδάσει και επιμελούς να κάνει τη διάγνωσή της, εάν ποτέ ήθελε και πάλι ενσκήψει. Ο λοιμός παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην Αθήνα το δεύτερο έτος του Πελοποννη- σιακού Πολέμου, το 430 π.Χ., και προσέβαλε αιφ- νι'δια τους κατοίκους του Πειροιά. Δεν υπήρχε μέχρι τόιε αναφορό σε λοιμώδη ασθένεια τέτοιας έκτασης, ούτε σε φθορά ανθρώπων τόσο μεγάλη. Καμία ανθρώπινη τέχνη δεν μπορούσε να βοηθήσει, ούτε και οι γιατροί, οι οποίοι αγνοώντας τη φύση της ασθένειας, επιχειρούσαν να θεραπεύσουν και κατέ- ληγαν οι ίδιοι στον θάνα
το. Οσοι προσπαθούσαν με παρακλήσεις στους θεούς ή επικλήσεις στα μαντεία να αντιμετωπίσουν το κακό, απογοητεύονταν και παραιτούνταν.Ο ίδιος ο Θουκυδίδης παρατηρεί ότι το φοβερότερο σε όλη αυτή την ασθένεια ήταν όχι μόνο η αποθάρρυνση των θυμάτων, όταν αντιλαμβάνονταν ότι προσεβλήθη- σαν από τη νόσο, καθώς το πνεύμα τους παρεδίδε- το αμέσως σε απελπισία, εγκατέλειπαν τον εαστό τους στην τύχη και δεν αντιστέκονταν, αλλά και το γενονός ότι, νοσηλεύοντας ο ένας τον άλλο, μολύνονταν και πέθαιναν σαν πρόβατα.Σημαντική, εξάλλου, είναι η αναφορό του Θουκοδί- δη στην πληρη εξαφάνιση της ηθικής και κοινωνικής συνοχής κατά τη διάρκεια του λοιμού. Στις ιστορίες του γράφει χαρακτηριστικά: Η νόσος
4;ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1 Τα κοσμογονικά....Πηγή: ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Σελ.: 46-47 Ημερομηνία
έκδοσης:12-04-2020
και ο βιολογικός πόλεμοςέφερε και άλλες χειρότερες μορφές ανομίας στην πόλη. Πολλοί, που προηγουμένως απέκρυπταν την επίδοσή τους σε αθέμιτες ηδονές, παραδίδονταν σε αυτές χωρίς καμία επιφύλαξη, γιατί έβλεπαν πόσο αιφνι'δια ήταν η μετάπτωση. Ετσι, αποφάσιζαν να χαίρονται τη ζωή, που τη θεωρούσαν εφήμερη. Οστε ο φόβος των θεών, ούτε ο νόμος των ανθρώπων τούς συγκροτούσε, καθώς έβλεπαν ότι όλοι εξίσου πέθαιναν, έκριναν ότι καμία διαφορά δεν υπήρχε μεταξύ ευσέβειας και ασέβειας και πίστευαν ότι κανείς δεν θα επιζούσε για να δώσει λόγο των εγκλημάτων του και να τιμωρηθεί.Ο Λουκρήτιος, ρωμαίος ποιητής και φιλόσοφος, στο έργο του «Περί της φύσεοις των πραγμάτων», ενώ στόχο έχει να αποκόψει τον νου των ανθρώπων από την προκα-
As ευχηθούμε, ω$ ευρωπαίοι πολίτες,ο αξιοκατάρατος ιός να συνετίσει την Ευρώπη για να στραφεί ξανά στον Ανθρωπο και να ζάσουμε όλοι έναν νέο Ονμανισμό
τάληψη και τον φόβο του θανάτου, ακολουθώντας πιστά την Επικούρεια φιλοσοφία, στο έκτο βιβλία, όπου επιχειρεί μια «Θου- κυδίδεια» περιγραφή του λοιμού των Αθηνών, κυριαρχεί τόσο ο φόβος του θανάτου όσο και ο ίδιος ο θάνατος.Πολλοί μελετητές έχουν προβληματιστεί με την αναφορά του λοιμού στο τέλος αυτού του έργου του Λουκρητίου. Πώς ένας ποιητής που ευαγγελίζεται την αταραξία κλείνει το έργο του ξαφνικά και απροσδόκητα με ένα γεγονός που οδηγεί στον απόλστο αφανισμό; Πιστεύω ότι ο Λουκρήτιος ήθελε να επισημάνει στον αναγνώστη πόσο εύθραυστη και ρευστή είναι η πολιτισμική ανέλιξη μιας πόλης. Προετοιμάζει τον αναγνώστη να μη φοβάται την καταστροφή, τονίζο- ντάς του συγχρόνως ότι ο θάνατος δεν είναι αναπό
φευκτος και ουδείς μπορεί να τον υπερβεί. Ομως, ο ίδιος ο ποιητής οπλίζει τον αναγνώστη με την πίστη ότι της δημιουργίος προηγείται η καταστροφή και τον αφήνει να υποθέσει ότι αυτή η δημιουρ- γίο θα ακολουθήσει και το επεισόδιο του λοιμού. Ας είμαστε, λοιπόν, και εμείς σήμερα αιστόδο- ξοι ότι τον βιολογικό πόλεμο θα ακολουθήσει η δημιουργίο ενός κόσμου διαφορετικού, βαθιά ανθρώπινου και αντάξιου της έμπνευσης του Δημιουργού του. Ας ευχηθούμε, ως ευρωπαίοι πολίτες, ο αξιοκατάρατος ιός να συνετίσει την Ευρώπη για να στραφεί ξανά στον Ανθρωπο και να ζήσουμε όλοι έναν νέο Ουρανισμό.
Η κυρία Στέλλα Πριόβολου
είναι ομότιμη καθηγήτρια, ειδική
γραμματέας Σώματος Ομότιμων ΕΚΠΑ.
5;ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1 Καιρος για συστρατευσηαλλα πως ;Πηγή: ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Σελ.: 46-47 Ημερομηνία
έκδοσης:12-04-2020
Επιφάνεια: 879.45 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 55380
Θέματα: ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
Kaipos για σνστράτενση - αλλά tto)s;
Α εν αρκεί να λέμε - ή να ψελλίζουμε - ότι με την πανδημία βρισκόμαστε σε πόλεμο. Χρειάζεται να δούμε από πιο κοντά την κατάσταση, να βρούμε τι ζητεί από μας και αν είμαστε ικανοί να το δώσουμε. Η ιδιομορφία της κατάστασης προσδιορίζεται από δύο συνθήκες. Πρώτον, ότι ο εχθρός είναι αόρατος και κυκλοφορεί ανάμεσα στις γραμμές μας. Δεύτερον, ότι η μάχη που δίνεται και θα δοθεί εναντίον του θα είναι παρατε-
ταμένη και δεν θα κριβεί σε κάποιες συγκρούσεις κορυφαίας έντασης. Οι δύο αστές συνθήκες έχουν συνέπειες που θα ήταν ολέθριο να αγνοηθούν. Ας τις επισημάνουμε.Κατ’ αρχάς, η έλλειψη ορατότητας του εχθρού είναι, χωρίς αμφιβολία, ένας παράγων που δυσκολεύει πολύ τη συγκέντρωση της προσοχής, την εστίαση σε ορισμένα κρίστμα σημεία. Το αόρατο συνδέεται με το αόριστο: από παντού και ανά πάσα στιγμή μπορεί να έλθει το χτύπημα. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος εδώ είναι να μειωθεί η εγρήγορση και να ερεθιστεί η φαντασία του απειλούμενου. Η φαντασία μπορεί να καλπάσει είτε προς το καλύτερο (και τότε προκύπτουν οι αυταπάτες), είτε προς το χειρότερο (και τότε προκύπτει ο τρόμος ή ο πανικός). Είναι προφανές ότι και στη μια και στην άλλη περίπτωση εκείνο που χάνεται είναι η επαφή με το πρόβλημα, η αναγνώριση της φύσης του. Με άλλα λόγια, το Αναγκαία απωθεί- ται, προκαλεί δυσφορία. Να λοιπόν που ένας ιός, προτού φέρει πυρετό και βήχα, μπορεί να φέρει την ομαδική παραίσθηση.Το δεύτερο χαρακτηριστικό της κατάστασης είναι η απροσδιόριστη διάρκεια της. Πόσο θα κρατήσει η αναμέτρηση; Αγνωστο. Εδώ πάει να ξεπηδήσει άγρια και αστοκαταστροφική η ανυπομονησία. Είναι απο
λύτως απαραίτητο να συγκρατηθεί. Δεν είναι όμως καθόλου εύκολο. Διότι ο πολιορκημένος, αρκετά συχνά, δεν αντέχει να περιμένει πολύ. Βιάζεται να εκδηλωθεί η επίθεση και να ρίξει εναντίον των επιτιθεμένων όλα του τα πυρά. «Ας γίνει ό,τι είναι να γίνει το γρηγορότερο».Σε αυτή τη σκέψη ακούγεται αμυδρά ένας τόνος κόπωσης. Αστός είναι και ο πιο ύπουλος δολιοφθο- ρέας. Πιέζει και εξωθεί σε σπασμωδικές κινήσεις, ενώ αστό που χρειάζεται είναι ακριβώς το αντίθετο. Ενας φρουρός στα σύνορα δεν στέκεται εκεί για να μετράει ώρες, μέρες ή μήνες.Απέναντι στις απαιτήσεις αστές που ας εγείρουν αμείλικτα οι τωρινές περιστάσεις, πρέπει να ομολογήσουμε κάτι πικρό. Πως ο ελληνικός χαρακτήρας υστερεί σε μεγάλο βαθμό. Φτάνει να σκεφτούμε πόσο μας ευχαριστούν οι αυθαιρεσίες του μυαλού μας: ποτέ η μεροληψία ή η ασυνέπεια δεν θα θεωρηθούν σοβαρά αμαρτήματα, πστέ κάποιος δεν θα ατιγματιστεί επειδή με μια αερολογίο περιφρόνησε την πραγματικότητα. Η ίδια η έννοια του πραγματικού κατέληξε να είναι συνώνυμη του αφόρητου περιορισμού.Αρνούμαστε να υποστούμε περιορισμοός, νομίζοντας ότι πάντα προέρχονται από «κάποιον» αντιπαθή και
6;ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1 Καιρος για συστρατευσηαλλα πως ;Πηγή: ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Σελ.: 46-47 Ημερομηνία
έκδοσης:12-04-2020
όχι από τα ίδια τα πράγματα. Αλλά ιδού που επιβάλλονται τώρα περιορισμοί, δεσμεύσεις, αλλαγές στις συνήθειες. Ενας πληθυσμός που δυσκολεύεται να εννοήσει τι σημαίνει απρόσωπη αναγκαιότητα είναι πολύ φτωχά εξοπλισμένος για να αντιμετωπίσει απρόσωπους εχθρούς.Τι μπορεί να γι'νει λοιπόν; Το μόνο που μένει είναι να δημιουρνηθεί η αίσθηση πως το κακό δεν είναι ένα ασύλληπτο μίασμα αιωρούμενο στην ατμόσφαιρα. Πρέπει το ζήτημα να τεθεί διαφορετικά. Να συμπε- ριφερθούν οι κάτοικοι σαν να μην τους έπληξε μια φυστκή συμφορά, αλλά ένας επιδρομέας με μορφή μικροβίου.Ας κηρυχθεί, επομένως, ένας άλλος πόλεμος, πραγματικά στρατιωτικού τύπου, με την ευρεία έννοια του όρου. Μόνο έτσι είναι δυνατόν να τονωθούν οι αμυνόμενοι. Καλείται η ψυχή να φορέσει στολή, να λαδωθούν τα όπλα της, να ενισχυθεί η πεποίθηση ότι απαιτούνται πολύ περισσότερα από το να πλένουν οι πάντες τα χέρια τους και να περιμένουν την είδηση ότι σε κάποιο εργαστήριο του Λος Αντζελες ή της Σανγκάης βρέθηκε το εμβόλιο. Η σύρραξη απαιτεί από μας να δείξουμε για ποιο πράγμα ακριβώς αγωνιζόμαστε.
Αμερικανοί στρατιώτες βγαίνουν από το νοσοκομείο εκτάκτου ανάγκης πουοι ίδιοι βοήθησαν να στηθεί στη Νέα Υόρκη
Αν μας ρωτούσε η Μοίρα μας, τι θα λέγαμε; Θα ήταν ευτύχημα να μπορούσαμε να πούμε πως το ότι θέλουμε να ζήσουμε δεν είναι μόνο επειδή το προστάζει το ένστικτο της αστοσυντήρησης. Είναι, κυρίως, επειδή θέλουμε να κάνουμε τον εαστό μας καλύτερο και τη χώρα μας να ταιριάζει στον καλύτερο εαυτό μας. Πολλά πρέπει να γίνουν ώστε το κράτος να μην αντιγράφει τις πονηριές του ιδιώτη και ο ιδιώτης να μην αντιγράφει τον κυνισμό του κράτους. Ολα έχουν καθήκον να τα ξανασκεφτούν οι έγκλειστοι. Τις μικρότητες τους, τη ροπή τους στην ανυπακοή και στην ανομία, την ανικανότητα να βλέπουν μακριά. Ενα μόνο μπορεί να τους σώσει. Το να δουν ότι ορισμένα τουλάχιστον από τα ελαττώματα τους είναι και αστά μια αρρώστια επιδημική που θα μπορούσαν να τη θεραπεύσουν με μεθοδική προσπάθεια.Επείνει, έτσι, να αρχίσει ο διμέτωπος πόλεμος. Μέσα μας και έξω από μας. Το θέμα είναι να υπάρχει μια θέληση που να εργάζεται για τη ζωή και να μη μας συστήνει απλώς να κάνουμε υπομονή. Σε σχέση με αυτό ίσως έχουν απομείνει μερικές εφεδρείες από την ιστορική εμπειρία. Είναι αλήθεια ότι στην ιστορία μας η θέα του αντιπάλου, ακόμα και του πολύ ισχυρότερου, συνήθως προκαλούσε μάλλον τους νηγενείς παρά τους πτοούσε. Ούτε οι Μήδοι, ούτε οι Οθωμανοί, ούτε οι Ιταλοί αποτέλεσαν «αντίπαλον δέος». Διαπιστώθηκε, πολλές φορές, ότι ο φόβος νικήθηκε από το σθένος. Γι’ αυτό και αισθανόμαστε πως είμαστε στο στοιχείο μας με τους ορατούς αντιπάλους. Σε άλλους πολιτισμούς - τον αγγλικό, τον γερμανικό - βρίθουν οι κονταρομαχίες με φαντάσματα. Σε εμάς όχι. Ακόμα και ο Χάρος παίρνει σάρκα και οστά και ο Διγενής παλεύει μαζί του σώμα με σώμα, όπως και ο Ηρακλής με τον Κέρβερο, στην πύλη του Αδη.Φυσικά, απέχουμε πολύ σήμερα τόσο από τα ιστορικά όσο και από τα μυθικά πεδία των μαχών. Βρισκόμαστε μέσα στα διαμερίσματα μας. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ο αγώνας που δίνεται μέσα σε τέσσερις τοίχους θα απορροφηθεί, αναπόφευκτα, από τους τοίχους. Ο,τι πράξουμε θα καταγραφεί, θα έχει στο σύμπαν μια κάποια αντήχηση. Πρέπει να το πιστέψουμε ότι κάθε μας κίνηση στο εξής θα βαραίνει πολύ. Το χειρότερο σε έναν άνθρωπο και σε μια χώρα δεν είναι το να μην επιζήσει. Είναι να επιζήσει άδοξα.
Ο κ. Βασίλης Καραποστόλης είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
7;ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1 Ούτε βεβαιότητες ούτε προβλέψεις...Πηγή: ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Σελ.: 27 Ημερομηνία
έκδοσης:12-04-2020
Επιφάνεια: 691.28 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 55380
Θέματα: ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
Π. Κ. Ιωακειμίδης
Ούτε βεβαιότητες ούτε προβλέψεις...
Ηλαίλατιατου κορωνόιού που πλήττει με ιδιαίτερη σφοδρότητα την Ευρώπη (και τον πλαγήτη) κλονίζει πολλά απ’ αυτά που οικοδομήσαμε όχι μόνο στην κοινω- νία και στην οικονομία αλλά και στις διανοητικές μας κατασκευές. Κλονίζει μεταξύ άλλων, πρώτον, την πίστη μας σε ορισμένες βεβαιότητες που
είχαμε αναπτύξει και, δεύτερον, την πεποίθησή μας ότι μπορούμε να προβλέψουμε τις εξελίξεις και το μέλλον μας.Στα τέλη Ιανουάριου με κάλε- σαν να συμμετάσχω σε μια συνάντηση στις Βρυξέλλες στα τέλη Μαρτίου. Απάντησα ότι θά συμμετάσχω «με την προϋπόθεση ότι ο κορωνοϊός» - που ήδη έπληττε την Κίνα - «δεν θα χτυπήσει την Ευρώπη». Η απάντηση που έλα- βά: «Αστό δεν μπορεί να συμβεί εδώ, στην Ευρώπη»!Βεβαίως συνέβη και σαρώνει την Ευρώπη με επιθετικότητα. Και έτσι εμπεδωμένες βεβάιστη- τες κατέρρευσαν, νέες αναδεί- χθηκαν, ελλείμματα θεσμικά, πολιτικά, οικονομικά φωτίστηκαν, νοοτροπίες αποκαλύφθηκαν, φιλοσοφικές ή δογματικές θρησκευτικές θέσεις κλονίστηκαν. Μια ευρέως αποδεκτή βεβαιότητα, αν και όχι καθολικά δεκτή, υπήρξε αυτή που έλεγε ότι με την πρόοδο των τελευταίων δεκαετιών είχαμε λίγο-πολύ αφήσει οριστικά πίσω τις μεγάλες επιδημίες και πανδημίες. Εστω κι αν οι περιπτώσεις SARS και Εμπολα στην Αφρική έδειχναν μάλλον το αντίθετο. Και παρά το γεγονός ότι στη βιβλιογραφία για τις «Μεγαλοκαταστροφές» που απειλούσαν τον πλανήτη και σε δημόστες τοποθετήσεις προσωπικοτήτων, όπως λ.χ. του Μπιλ Γκέιτς, το ενδεχόμενο μιας πανδημίας που θα μπορούσε να προκύψει από έναν φονικό ιό θεωρούνταν ένα εξόχως πιθανό σενάριο. Η πεποίθηση ότι φονικές πανδημίες δεν μπορούν να συμβούν πλέον σήμερα (τουλάχιστον στον λεγόμενο αναπτυγμένο κόσμο) ήταν βαθιά εμπεδωμένη παρά το γεγονός ότι παγκοσμιοποίηση, άνοιγμα των συνόρων, αυξημένες δυνατότητες μετακινήσεων κ.λπ. ευνοούσαν την εξάπλωση μιας πανδημίας. Και επειδή ακριβώς δεν πίστευαν στο σενάριο αυτό, δεν έκαναν και απολύτως τίποτα, δεν είχαν κανένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης, καμιά προετοιμασία για την περίπτωση που θα ξεσπούσε, όπως και
ξέσπασε τελικά.Ετσι ο πλανήτης ουσιαστικά «πιάστηκε στον ύπνο» με τον κορω- νοϊό. Και φυσικά και η Ευρώπη. Και γι’ αστό οι αντιδράσεις, οι πρώτες τουλάχιστον, υπήρξαν σπασμωδικές, ασυντόνισιες, ανοργάνωτες (ευτυχώς όχι στην Ελλάδα). Εδώ αναδεικνύεται και ένα βαστκό έλλειμμα των δημοκρατικών πολιτικών συστημάτων, τα οποία λογικά ως συστήματα που στηρίζονται και λογοδοτούν στον απλό πολίτη θα έπρεπε να είχαν μεριμνήσει. (Τα ασταρχικά συστήματα ούτως ή άλλως δεν υπακούουν σε αυτή τη λογική.) Τα δημοκρατικά συστήματα διέπονται λίγο-πολύ από τη λογική του βραχυχρόνιου, αστό που οι Αγγλοσάξονος αποκαλούν short-termism. Σχεδιάζουν κατά κανόνα για μία τετραετία ή πενταετία, όσο είναι η διάρκεια του εκλογικού κύκλου. Αποφεύγουν τον μεσοπρόθεσμο και, πολύ περισσότερο, τον μακροχρόνιο σχεδίασμά. «Μακροχρονίους όλοι θα είμαστε νεκροί», πρώτα απ’ όλα πολιτικά. Ετσι το διαχρονικό μακροχρόνιο σχέδιο έκτακτης ανάγκης εν πολλοίς απουσιάζει.Και μέσα στην ύβρι των ακράδαντων βεβαιοτήτων ξεχάσαμε ότι «Οι άνθρωποι γνωρίζουν τα γινόμενα / Τα μέλλοντα γνωρίζουν οι θεοί» και «Εκ των μελλόντων οι σοφοί τα προσερχόμενα αντιλαμβάνονται». Την τόσο σοφή αυτή καβάφική διαπίστωση. Μεταξύ πολλών ανατροπών, η πανδημία του κορωνοϊού ανατρέπει και την όποια πίστη του ανθρώπου στην ικανότητά του να προβλέπει την πορεία του, το μέλλον του, προκειμένου να αποφύγει τη διαβρωτική αβεβαιότητα που ψυχολογικά τον παραλύει. Ο άνθρωπος θέλει να γνωρίζει τι φέρνει το αύριο, το μέλλον, και γι’ αστό προχωρά- ει στες προβλέψεις/προγνώσεις σχεδόν σε όλους τους τομείς, από τον καιρό μέχρι την οικονομία, την πορεία του ανθρώπινου γένους, κ.λπ. «Είμαστε εθισμένοι (addicted) στην ανάγκη της πρόβλεψης, απεγνωσμένα αναζητούμε τη βεβαιότητα» γράφει η Μ. Heffeman στο νέο βιβλίο της που μόλις κυκλοφόρησε με τίτλο «Αχαρτογράφητο: Πώς να χαράξουμε το μέλλον μαζί» / «Uncharted: How to Map the Future Together» (Λονδίνο, 2020). Η συγγραφέας τονίζει ότι, παρά την τεχνολογική πρόοδο, την τεχνητή νοημοσύνη, όλες τις επιστημονικές προόδους, η πρόβλεψη του μέλλοντος με κά
ποια επιστημονική εγκυρσπγτα είναι αδύνατη. Η περιπλοκάτητα των κοινωνιών δεν το επιτρέπει, αλλά και πάντοτε μπορεί να εμφανιστεί ο «μαύρος κύκνος», το εντελώς αναπάντεχο δηλαδή που θα ανατρέψει και θα καταστρέψει κάθε ορθολογική - υποτίθεται - πρόβλεψη. Αστό ακριβώς συμβαίνει με τον κορωνοϊό. Ολες οι προβλέψεις μόλις ελάχιστων εβδομάδων πριν, στην αρχή του έτους, για την οικονομία λ.χ., τινάχτηκαν στον αέρα. Μια σειρά από προγραμματισμένα γεγονότα, από τη Eurovision μέχρι τους Ολυμπιακούς Αγώνες, εγκατολεκρθηκαν ή αναβλήθηκαν. Βέβαια ο μεγάλος K.R. Popper εδώ και δεκαετίες στο «Poverty of Historicism» 7 «Η ένδεια του ιστορικισμού» (1957) είχε ασκήσει δριμΰτατη κριτική σε οποιαδήποτε προσπάθεια (κυρίως από πλευράς μαρξιστών) «να προβλέψουν την ανθρώπινη ιστορία». Εδειξε το μάταιο αλλά και επικίνδυνο της προσπάθειας. Οδηγεί κατά την άποψή του στον ολοκληρωτισμό. Μπορούμε να προβλέψουμε την έκλειψη του Ηλιου που θα συμβεί δεκάδες χρόνια από σήμερα, φαινόμενο που υπό- κειται σε αυστηρούς φυσικούς νόμους, αλλά δεν μπορούμε να προβλέψουμε την ανθρώπινη πορεία που διέπεται από την ελεύθερη βούληση, τη νέα γνώση που παράγεται και τελικά το εντελώς τυχαίο και αναπάντεχο και τις «μη επιδιωκό- μενες συνέπειες» (unintended consequences) της ανθρώπινης δράσης.Μπορούμε βέβαια να προσδιορίσουμε ορισμένες τάσεις, να διατυπώσουμε πιθανά σενάρια και πιθανότητες, και βάσει όλων αστών να προγραμματίσουμε την υπό αίρεση δράση μας και επιλογές μας. Η τραγωδία του κορωνοϊού μπορεί να μας κάνει πιο ταπεινούς στην ικανότητά μας να ελέγχουμε και να ορίζουμε το μέλλον μας. Και περισσότερο ευαίσθητους στην ανάγκη να προγραμματίζουμε για την αντιμετώπιση του αναπάντεχου, του απρόβλεπτου και καταστροφικού που μπορεί να προκύψει. «Υπάρχουν πάντοτε σοβάρστερα πράγματα σε Γη και Ουρανό που δεν γνωρίζουμε», δεν μπορούμε να προβλέψουμε και, πολύ περισσότερο, να ελέγξουμε...
Ο κ. Π.Κ. Ιωακειμίδης είναι ομότιμος καθηγητής του
Πανεπιστημίου Αθηνών, πρώην πρεσβευτής -
σύμβουλος ΥΠΕΞ.
Η τραγωδία τον κορωνοϊού μπορεί να pas κάνει πιο ταπεινούς στην ικανότητά pas να ελέγχουμε και να ορίζουμε το μέλλον pas. Και περισσότερο ευαίσθητους στην ανάγκη να προγραμματίζουμε για την αντιμετώπιση του αναπάντεχου, του απρόβλεπτου και καταστροφικού που μπορεί να προκύψει
8;ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1 Ο ΠΕΣΜΕΝΟΣ ΙΚΑΡΟΣ ....Πηγή: ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Σελ.: 26-27 Ημερομηνία
έκδοσης:12-04-2020
Επιφάνεια: 758.27 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 55380
Θέματα: ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
Αντώνης Γ. Καραμπατζός
Στον θαυμάστο πίνακα «Η πτώση του Ικαρου» του Πίτερ Μπρέγκελ, ο μυθικός ήρωας μόλις διακρί- νεται στο δεξί μέρος του πίνακα, καίτοι πρωταγωνιστής του. Στην πραγματικότητα φαίνονται μόνο τα πόδια του, τη στιγμή που το σώμα του βυθίζεται στη θάλασσα. Γύρω, όμως, από τον Ικαρο η ζωή συνεχίζεται σαν να
μη συμβαίνει τίποτε: ο αγρότης δουλεύει το αλέτρι, ο βοσκός στέκει ατάραχος, τα πλοία αρμενίζουν, κανείς δεν νοιάζεται για το τραγικό συμβάν. Οπως λέει μια γερμανική παροιμία, «κανένα αλέτρι δεν σταματάει για χάρη ενός ανθρώπου που πεθαίνει». Αν, ωστόσο, είναι πολύ περισσότεροι αυτοί που πεθαίνουν, μπορεί τα πράγματα να αλλάξουν και τα αλέτρια να σταματήσουν. Αοτές οι εικόνες μάλλον κάτι μας θυμίζουν:Τις πρώτες εβδομάδες που έφταναν τα νέα από την Κίνα για τον νέο ιό, στον δυτικό κόσμο κυριαρχούσε μάλλον αδιαφορία. Η ζωή κυλούσε όπως στον πίνακα του Μπρέγκελ. Ισως υπήρχε εδώ και μια αλαζονική στάση του τύπου «η Κίνα κείται μακράν», «εμείς στον δυτικό κόσμο έχουμε καλύτερα μέσα αντιμετώπισης από ένα ασταρχικό καθεστώς» κ.ο.κ. Ο δε Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας καθυστέρησε να επιστήσει την προσοχή του πλανήτη στην επικείμενη πανδημία, βάσιζόμενος αρχικά σε ανακριβή πληροφόρηση από τις κινεζικές
αρχές - υποστηρίζεται, μάλιστα, ότι δεν θέλησε να συγκρουστεί με τη μεγάλη ασιατική δύναμη. Μετέπειτα, όμως, όταν οι πεπτω- κότες Ικαροι άρχισαν να πληθαίνουν επικίνδυνα, επέκεινα της Ασίας πλέον, οι κυβεργήσεις των δυτικών χωρών χωρίστηκαν σε δύο κατηγορίες από τη μια πλευρά, σε εκείνες που έλαβαν άμεσα δραστικά μετρά διαβλέποντας ορθώς τον επελαύνοντα κίνδυνο και, από την άλλη, σε εκείνες που αντέδρασαν αμήχανα και προτίμησαν αρχικά να αφήσουν τους πολίτες τους να συγχρωτίζονται αμέριμνοι. Οι πρώτες άκουσαν τους ειδικούς και δεν έπαιξαν με τις ζωές των πολιτών. Μεταξύ έιλλων, και η ελληνική κυβέρνηση, που, ας μην ξεχνάμε, σταμάτησε εγκαίρως λ.χ. τα καρναβάλια. Οι κυβερνηθείς της δεοτέρης κατηγορίας (ΗΠΑ, Αγγλία, Ολλανδία κ.ά.) αρχικά επιχείρησαν να υποβαθμίσουν τον κίνδυνο. Στη συνέχεια αμφιταλαντεύτηκαν μεταξύ της περίφημης «ανοσίας της αγέλης», σταθμίσεων οικονομικών επιπτώσεων και πολιτικής επιβίωσης. Τελικά, έχοντας χάσει πολύτιμο χρόνο και μετρώντας ήδη μεγάλο αριθμό θυμάτων, υιοθέτησαν και αστές- πλην ελάχιστων εξαιρέσεων- αυστηρά μέτρα περιορισμού της ελευθερίας κίνησης και της οικονομικής δραστηριότητας (lockdown).Προφανώς, καμία κυβέρνηση ή κοινωνία δεν μπορεί να είναι εστυχής με την επιβολή τέτοιων
Ο πεσμένοε Impos και τα ανακλαστικά ms nyeoias
μέτρων που δοκιμάζουν τη φέ- ρουσα ικανότητα των σύγχρονων δημοκρατιών. Δεν είναι μόνο στενόχωρα στο παρόν, αλλά είναι βέβαιο ότι θα βυθίσουν την οικονομία σε ύφεση - άγνωστο για πόσο καιρό. Εν τοΰτοις, αρκετοί πολιτικοί ορθώς αντελήφθησαν ότι καμία κοινωνία ή οικονομία δεν μπορεί να λειτουργήσει ενόσω τα κρατικά συστήματα υγείας καταρρέουν και δεν μπορούν να θεραπεύ
σουν όχι μόνο τους ασθενείς από την πανδημία, αλλά και εκείνους από άλλες αιτίες. Πολύ περισσότερο, καμία κοινωνία δεν μπορεί να ευημερήσει αφήνοντας δίπλα της χιλιάδες ανθρώπους να πεθαίνουν μόνοι και αβοήθητοι. Σε τέτοιες συνθήκες, δεν μπορεί να θέσει κανείς συνειδητά σε κίνδυνο άδηλο αριθμό ανθρώπινων ζωών. Και αν στη χώρα μας παραμείνει συγκριτικά χαμηλός ο αριθμός των θυμάτων,
9;ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1 Ο ΠΕΣΜΕΝΟΣ ΙΚΑΡΟΣ ....Πηγή: ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Σελ.: 26-27 Ημερομηνία
έκδοσης:12-04-2020
αστό δεν θα είναι απόδειξη του περιττού χαρακτήρα των μέτρων, αλλά τουναντίον της αποδοτικό- τητάς τους, καθώς επίσης και αποτέλεσμα της απαράμιλλης μάχης που δίνει, στο έδαφος, το ιατρικο-νοσηλευτικό προσωπικό της χώρας (με μέσα που γνωρίζουμε όλοι).Δεν αποκλείεται, μάλιστα, όταν η πανδημία θα έχει σχετικώς ελεγχθεί, να ανακάμψουν ταχύτερα οι οικονομίες εκείνων των χωρών που θα μετρούν τα λιγό- τερα θύματα, έχοντας επιδείξει εξαρχής σοβαρότητα και υπευθυνότητα. Μη λησμονούμε εδώ ότι εν προκειμένω το μέτρο κρίσης και σύγκρισης είναι, δυστυχώς, κοινό διεθνώς. Οι ΗΠΑ, με τους μέχρι στιγμής ανεύθυνους χειρισμούς του προέδρου τους, θρηνούν ήδη χιλιάδες θύματα· αστός είναι ο άμεσος τραγικός αντίκτυπος. Μελλοντικά, κινδυνεύουν όχι μόνο να παραμερι-
«Η πτώση του Ικαρου», Πίτερ Μπρέγκελ, 1555 (Βασιλικά Μουσεία Καλών Τεχνών του Βελγίου)
στοάν από την Κίνα σε επίπεδο οικονομικής ισχύος, αλλά και να απαξιωθούν ως δύναμη που μπορεί να ηγηθεί με το παράδειγμά της.Βεβαίως, όπως γνωρίζουμε, σε όλής τις χώρες έχουμε μακρά πορεία μπροστά μας, γι’ αστό και είναι νωρίς ακόμη να προδικάσει κανείς την περαιτέρω εξέλιξη των πραγμάτων. Ιδίως στην πατρίδα μας θα έχουμε να αντιμετωπίσουμε μια νέα περίοδο βαθιάς ύφεσης, μεταξύ άλλων λόγω της έντονης εξάστησης της οικονομίας μας από τον τουρισμό. Από τον Μάιο δε και μετά, τα πολιτικά διλήμματα θα είναι ακόμη πιο δύσκολα.Σε κάθε περίπτωση, όποιες ηγεσίες πορεύονται τον δρόμο που έχουν υποδείξει οι ειδικοί τουλάχιστον θα έχουν ήσυχη τη συνείδηση τους. Οποιες πήραν άλλον δρόμο τις πρώτες κρίσιμες εβδομάδες ενδέχεται να μην έχουν πρόβλημα με τη συνείδηση τους, ιστορικά όμως μπορεί να τους καταλογιστούν βαριές ευθύνες. Πιθανόν δε να τεθεί και ζήτημα νομικής ευθύνης ορισμένων κρατών για επίδειξη εγκληματικής ολιγωρίας κατά την αντιμετώπιση του ιού. Η τελευταία παράμετρος φαίνεται ότι παραβλέπεται μέχρι στιγμής. Ωστόσο, στον πραγματικό κόσμο η αδιάφορη στάση του βοσκού του Μπρέγκελ δεν είναι άμοιρη συνεπειών.
Ο κ. Αντώνης Γ. Καραμπατζός είναι αναπληρωτής καθηγητής
στη Νομική Σχολή ΕΚΠΑ.
10;ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1 Οι συμβατικές σχέσεις στον αστερισμό τουκορωνοϊού
MissingImage
Πηγή: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ Σελ.: 60 Ημερομηνίαέκδοσης:
12-04-2020
Επιφάνεια: 777.67 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 14860
Θέματα: ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
Οι συμβατικές σχέσεις στον αστερισμό του κορωνοϊούΤου ΓΕΩΡΓΙΟΥ Α. ΓΕΩΡΓΙΑΔΗ*
Σε αρκετές συμβάσεις (ιδίως στο διεθνές εμπόριο) περιέχονχαι ρήτρες, οι οποίες ορίζουν ποια είναι τα δικαιώματα των μερών όταν η εκπλήρωση της σύμβασης εμποδίζεται από λόγους ανωχέρας βίας (στους οποίους ασφαλώς συμπεριλαμ- βάνεται η αιφνίδια εκδήλωση πανδημίας, όπως είναι ο κορωνοϊός).
Η πανδημία του κορωνοϊού, εκτός από κρίση στην υγεία, έχει προκαλέσει, ως γνωστόν,
και σοβαρά προβλήματα στην οικονομία. Κρατικά μέτρα που λαμ- βάνονται σε πολλές χώρες προς αποτροπή της διάδοσης του ιού (κλείσιμο επιχειρήσεων ή ακόμη και απομόνωση ολόκληρων περιοχών) έχουν ως αποτέλεσμα την αναστολη λειτουργίας ολόκληρων επαγγελματικών κλάδων, την επιβράδυνση της παραγωγής αγαθών και την τεράστια δυσχέρανση της διακίνησής τους. Η κατάσταση αυτή δημιουργεί μεγάλα εμπόδια στην εκπλήρωση πολλών συμβάσεων, τόσο στιγμιαίων (όπως συμβάσεις πώλησης αγαθών) όσο και διαρκών (συμβάσεις εργασίας, μισθώσεις επαγγελματικών χώρων, συμβάσεις ίαςςίησ κ.ά.).
Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, όπου ένας συμβαλλόμενος (στο εξής οφειλέτης) αδυνατεί, συνήθως εξαιτίας κρατικών περιοριστικών μέτρων (ενίοτε και εξαιτίας πραγματικών εμποδίων όπως λ.χ. η ασθένεια μεγάλου αριθμού εργαζομένων στην επιχείρησή του), να εκπληρώσει τις συμβατικές υποχρεώσεις του (π.χ. να παρα- δώσει εμπρόθεσμα τα πωλήθέ- ντα εμπορεύματα), ανακύπτει το ζήτημα ποια θα είναι η επίδραση των πρωτόγνωρων αυτών συνθηκών στην ισχύ και την εξέλιξη της σύμβασης: ο οφειλέτης εξακολουθεί να υποχρεούται σε εκπλήρωση; Ο αντισυμβαλλόμενός του (στο εξής δανειστής) οφείλει τη δική του παροχή (π.χ. το τίμημα των εμπορευμάτων); Μπορούν οι συμβαλλόμενοι να αποδεσμευ- θούν από τη σύμβαση; Γεννώνται στο πρόσωπο του δανειστή άλλες αξιώσεις, όπως π.χ. αποζημίωση;
Στα ζητήματα αυτά ενδέχεται, κατ’ αρχάς, να παρέχει απάντηση η ίδια η σύμβαση. Τούτο, διότι σε αρκετές συμβάσεις (ιδίως στο διεθνές εμπόριο) περιέχονται ρήτρες, οι οποίες ορίζουν ποια είναι
τα δικαιώματα των μερών όταν η εκπλήρωση της σύμβασης εμποδίζεται από λόγους ανώτερης βίας (στους οποίους ασφαλώς συμπε- ριλαμβάνεται η αιφνίδια εκδήλωση πανδημίας, όπως είναι ο κορωνοϊός). Επίσης, πρέπει να διερευνάται η τυχόν ύπαρξη συμβάσεων ασφάλισης (π.χ. ασφάλιση ταξιδιού, η οποία καλύπτει τη ζημία από την ακύρωσή του για συγκεκριμένους λόγους). Ελλείψει όμως συμβατικής ρήτρας, πρέπει να εφαρμοστούν όσα ορίζει ο νόμος.
Ενόψει του ότι τα μέτρα που λαμβάνονται προς αποτροπή δι- ασποράς του ιού έχουν από τη φύση τους προσωρινό χαρακτήρα, η αδυναμία του οφειλέτη να εκπληρώσει την παροχή του εξαιτίας αυτών των μέτρων δεν είναι κατά κανόνα οριστική (μόνιμη), αλλά μόνο παροδική (με εξαίρεση τις λεγάμενες συμβάσεις απόλυτα ακριβόχρονης εκτέλεσης, όπου δηλαδή η καθυστέρηση εκπλήρωσης καθιστά την εκπλήρωση αδύνατη ή τελείως άχρηστη για τον δανειστή, όπως π.χ. συμφωνία για τη βιντεοσκόπηση ορισμένης εκδήλωσης που ματαιώνεται). Αυτό σημαίνει ότι, με βάση το δίκαιό μας, πρέπει να εφαρμοστούν οι διατάξεις που ρυθμίζουν (όχι την αδυναμία, αλλά) την καθυστέρηση εκπλήρωσης της παροχής. Μάλιστα, η καθυστέρηση αυτή στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων είναι, αν αναλογιστούμε την αιτία που την προκαλεί, ανυπαίτια, δηλαδή δεν οφείλεται σε πταίσμα (δόλο ή αμέλεια) των οφειλετών.
Εδώ όμως αρχίζουν τα προβλήματα, γιατί το δίκαιό μας δεν ρυθμίζει στην ουσία την ανυπαίτια καθυστέρηση εκπλήρωσης. Η βασική έννομη συνέπεια είναι ότι ο οφειλέτης, για το χρονικό διάστημα που εμποδίζεται η εκπλήρωση της παροχής του, εξακολουθεί να οφείλει την παροχή
χωρίς βέβαια να μπορεί να εξαναγκαστεί δικαστικώς στην εκπλήρωσή της. Αυτό όμως φέρνει σε εξαιρετικά δυσχερή θέση τον δανειστή, ιδίως όταν η αδυναμία εκπλήρωσης παρατείνεται για αρκετό χρονικό διάστημα. Συγκεκριμένα, αυτός αδυνατεί να λάβει την παροχή από τον οφειλέτη του- αν έχει ήδη καταβάλει τη δική του παροχή (π.χ. το τίμημα για τα εμπορεύματα), δεν μπορεί να τη ζητήσει πίσω, όσο η σύμβαση παραμένει σε ισχύ' και συγχρόνως, δεν μπορεί ούτε να ζητήσει αποζημίωση για τυχόν ζημία που υφίσταται από την καθυστέρηση εκπληρωσης (στο παράδειγμά μας, λ.χ., διαφυγόν κέρδος από την τυχόν σχεδιαζόμενη μεταπώληση των εμπορευμάτων) ούτε να προκαλέσει τη λύση της σύμβασης, διότι τα δικαιώματα αποζημίωσης και υπαναχώρησης τα
παρέχει ο νόμος κατά βάση μόνο στις περιπτώσεις που η καθυστέρηση εκπληρωσης είναι υπαίτια (με εξαίρεση μόνο τις αποκαλού- μενες συμβάσεις σχετικά ακριβόχρονης εκτέλεσης, όπως π.χ. η προμήθεια εποχικών ειδών). Συνεπώς, ο δανειστής βρίσκεται εγκλωβισμένος σε μια σύμβαση, που είναι αβέβαιο πότε θα μπορέσει να εκπληρωθεί, και η διατήρηση της οποίας ενδέχεται να του προκαλεί ζημία.
Ποιες νομικές διέξοδοι υπάρχουν λοιπόν στην περίπτωση αυτή για τους συμβαλλομένους; Κατ’ αρχάς, υπάρχει η δυνατότητα να καταληξουν συναινετικά, ενδεχομένως επικούρούμενοι από τους νομικούς συμβούλους τους, σε μια αμοιβαίως επωφελή λύση (π.χ. να συμφωνήσουν από κοινού τη λύση της σύμβασης ή την αναπροσαρμογή του τιμήματος της).
Προς τον σκοπό αυτό συνιστάται στον οφειλέτη να ειδοποιεί το συντομότερο δυνατό τον δανειστή του για την αδυναμία του να εκπληρώσει τη σύμβαση. Αν η συναινετική λύση δεν είναι εφικτή, πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο μήπως η αρχικά παροδική αδυναμία εκπλήρωσης της σύμβασης έχει στην πραγματικότητα μετατραπεί σε οριστική (διαρκή). Τούτο θα συμβαίνει ιδίως όταν είναι τελείως αβέβαιο πότε θα αρθεί το κώλυμα εκπλήρωσης ή όταν προβλέπεται βάσιμα ότι θα διαρκέσει τόσο πολύ ώστε να μην μπορεί να απαιτηθεί από τον έναν ή και τους δύο συμβαλλομένους να παραμείνουν δεσμευμένοι στη σύμβαση. Αυτό θα κριθεί αντικειμενικά (δηλαδή με βάση την εντιμότητα που απαιτείται στις συναλλαγές), αφού συνεκτι- μηθούν όλες οι συνθήκες της συ
γκεκριμένης περίπτωσης (π.χ. η αιτία του κωλύματος εκπλήρωσης και η φύση της σύμβασης). Αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις αυτές, απαλλάσσονται και τα δύο μέρη από τις υποχρεώσεις τους και επιστρέφουν ό,τι τυχόν είχαν αμοιβαία καταβάλει με την προσδοκία εκπλήρωσης της σύμβασης. Η απαλλαγή επέρχεται αυτόματα, αλλά αν υπάρχουν αμφισβητήσεις, πιθανόν να χρειαστεί να βεβαιωθεί τούτο με δικαστική απόφαση. Περαιτέρω, μια άλλη δυνατότητα για τον δανειστή είναι να προσφύγει στο δικαστήριο και να ζητήσει την ανατροπή ή την αναπροσαρμογή της σύμβασης με το σκεπτικό ότι ορισμένα «άγραφα» γεγονότα, που είχαν σιωπηρά θέσει οι συμβαλλόμενοι ως βάση της σύμβασής τους (π.χ. στο παράδειγμά μας η ανεμπόδιστη κυκλοφορία των εμπορευμάτων), έχουν παύσει να υφίστανται (η λεγάμενη ανατροπή του δικαι- οπρακτικού θεμελίου).
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι ασφαλώς προτιμότερη είναι η συνεννόηση μεταξύ των μερών, διότι τους επιτρέπει να αποκτήσουν άμεσα βεβαιότητα ως προς την τύχη της σύμβασής τους και να δώσουν τη λύση που ανταπο- κρίνεται καλύτερα στα συμφέροντα τους. Τέλος, δεν αποκλείεται διέξοδος να παρασχεθεί από την ίδια την πολιτεία μέσω της θέσπισης «έκτακτων» νομοθετικών ρυθμίσεων (όπως είναι η ήδη νο- μοθετηθείσα αυτοδίκαιη απαλλαγή από το 40% των μισθωμάτων που οφείλουν ορισμένοι επαγγελ- ματίες, των οποίων οι εργασίες έχουν ανασταλεί από το κράτος).
* 0 κ. Γεώργιος Α. Γεωργιάδης είναι αναπληρωτής καθηγητής της Νομικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και μέλος της δικηγορικής εταιρείας «Απόστολος Σ. Γεωργιάδης & Συνεργάτες».
11;ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1 ΓΕΥΜΑ Αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου καιπάσης Αλβανίας Αναστάσιος
MissingImage
Πηγή: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ Σελ.: 31 Ημερομηνίαέκδοσης:
12-04-2020
Επιφάνεια: 1540.96 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 14860
Θέματα: ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
ΓΕΥΜΑ
Αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου και πόσης Αλβανίας Αναστάσιος
Οι σταθμοί του• • • ■9
1929 1952 1960 1965-1969 1972 1981-1990 1991 1992 2005Γεννιέται στον Ολοκληρώνει αρι- Χειροτονείται Σπουδάζει Θρη- Χειροτονείται Επί- Ως τοποτηρητής Ομότιμος καθηγη- Χειροτονείται Γίνεται επίτιμοΠειραιά στις στούχος τη θεο- διάκονος και πρε- σκειολογία, Ιε- σκοπος Ανδρού- της Μητροπόλεως τής του Εθνικού Αρχιεπίσκοπος μέλος της Ακαδη-4 Νοεμβρίου. λογική Σχολή του
ΠανεπιστημίουΑθηνών.
σβύτερος και τέσσερα χρόνια μετά αρχιμανδρίτης. Ξεκινά ιεραποστολικό έργο στην Αφρική.
ραποστολική και Εθνολογία στα Πανεπιστήμια Αμβούργου και Μαρβούργου.
σης για τη θέση του γεν. διευθυ- ντού της «Απο- στολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος».
Ειρηνουπόλεως (Κένυα, Τανζανία, Ουγκάντα) αναπτύσσει ευρύτατο ιεραποστολικό και κοινωνικό έργο.
και Καποδισιρια- κού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Αλβανίας. Ανα- συσιήνει τη διαλυμένη επί 23 έτη Ορθόδοξο Αυτοκέφαλο Εκκλησία της Αλβανίας.
μίας Αθηνών.
Η αλληλεγγύη θα νικήσει την πανδημίαΤο ιδανικό για την πορεία της ανθρωπότητος δεν μπορεί να είναι το δίκαιο του ισχυρού, αλλά η παγκοσμιοποίηση της αλληλεγγύης
«Καθώς πλησιάζει το Πάσχα, ας προσπαθήσουμε να ζήσουμε βαθύτερα τη χριστιανική εμπειρία, που οδηγεί από τον πόνο του Σταυρού και από την οδύνη του Πάθους στην αγαλλίαση της Αναστάσεως. Καλή Ανάσταση, με το πασχαλινό φως της ειρήνης και της ελπίδας στην καρδιά μας», λέει ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος.
Της ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΣ ΠΟΥΡΝΑΡΑ
Η φωνή του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας Αναστασίου από την άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής εκπέμπει όπως πάντα γαλήνη και σοφία. Είτε διά ζώσης είτε εκ του μα- κρόθεν η παρουσία του λειτουργεί κατευναστικά σε όλες τις δύσκολες συγκυρίες, πόσο μάλλον σε αυτήν την πρωτόγνωρη κατάσταση που βιώνουμε σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο ίδιος ευρίσκεται επίσης σε περιορισμό, βλέποντας την καθημερινότητα του να έχει αλλάξει άρδην: «Και εδώ στην Αλβανία συντονιζόμαστε με τις κυβερνητικές εντολές και τις υγειονομικές οδηγίες. Επικοινώνησα εγκαίρως με τα μέλη της Ιεράς Συνόδου και λάβαμε τις ενδεδειγμένες αποφάσεις, σχετικά με τη λειτουργική, εκπαιδευτική, κατηχητική και φιλανθρωπική διακονία της Εκκλησίας μας. Εκείνο το οποίο έχω μάθει στη μακροχρόνια πορεία μου είναι, ζητώντας τη βοήθεια του Θεού, να αναζητώ νέα μονοπάτια διεξόδων μέσα στις χαράδρες των δυσκολιών».
Τον ρωτώ αν η αναγκαστική κοινωνική αποστασιοποίηση για εμάς τους πολίτες έχει τα χαρακτηριστικά ενός παροδικού μοναχισμού. «Αξίζει να θυμηθούμε ότι ο Ορθόδοξος μοναχισμός, στον οποίο αναφερθήκατε, διέπε- ται από τρεις βασικές αρχές: την υπακοή, την εγκράτεια και την ακτημοσύνη. Κάτι θα μπορούσε να ληφθεί υπόψη από τη σημαντική αυτή παράδοση, όπως: υπακοή στους υπεύθυνους για την αντιμετώπιση της κρίσεως, υπακοή στους ειδικούς επιστήμονες που ασχολούνται με τη θεραπεία και την έρευνα, υπακοή στην εντολή “Μένουμε σπίτι”. Ας γίνει το σπίτι το ασκητήριό μας. Δεν είναι εύκολο. Ο κίνδυνος διενέξεων και συγκρούσεων από τον περιορισμό παραμονεύει. Παραμένοντας στο σπίτι μας, ας μην απομονωθούμε. Ας ενισχύουμε ο ένας τον άλλον με λόγο, με σιωπή στοργής και πρόσχαρη διάθεση».
Αγώνας ελευθερίας«Προσοχή, όμως», επισημαίνει,
«να μην περιοριστούμε στην οικογένεια μας. Υπάρχουν πολλοί, οι οποίοι αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες δυσκολίες. Μπορούμε να τους προσεγγίζουμε με τα σύγχρονα μέσα ηλεκτρονικής επικοινωνίας. Επείγει να μετάσχουμε σε αυτόν τον αγώνα ελευθερίας από τον φόβο που πλανιέται γύρω μας. Τέλος,
ας γίνουμε πιο λιτοί στον καθημερινό μας βίο. Η αναφορά σας στον μοναχισμό φέρνει στη σκέψη μου έναν θαυμάσιο ορισμό από τη Φιλοκαλία: “Μοναχός έστιν ό πάντων χωρισθείς καί πάσι συνηρμοσμέ- νος”. (Μοναχός είναι αυτός που έχει αποχωριστεί τα πάντα, αλλά είναι αρμονικά συνδεδεμένος με τους πάντες».
Πώς μπορούμε να καταπολεμήσουμε το διαρκές καθεστώς φόβου που ήρθε με την πανδημία; «Ο φόβος, πράγματι, είναι πολύ επικίνδυνος σύμβουλος», υπογραμμίζει ο Μακαριώτατος. «Διεισδύει με ποικίλους τρόπους στη σκέψη και στη βούλησή μας, μειώνοντας την αντοχή μας. Πιστεύω ότι το σύνδρομο του φόβου αντιμετωπίζεται με πίστη στον Θεό της Αγάπης και με την έμπρακτη αγάπη: «Φόβος ούκ έστιν έν τη αγάπη, άλλ’ ή τελεία άγάπη έξω βάλλει τόν φόβον» (Α' Ίω. 4:18), έχει αποκαλύψει ο ευαγγελιστής Ιωάννης. Οι Χριστιανοί πιστεύουμε ότι η συναίσθηση της παρουσίας του Θεού μας ελευθερώνει από κάθε φόβο. «Έάν γάρ καί πορευθώ έν μέστρ σκιάς θανάτου, ού φοβηθήσομαι κακά, δτι σύ μετ’ έμοΰ εΐ», τονίζει ο Ψαλμωδός. Και ο ποιητής Ιωάννης Πολέμης προσθέτει: «Μη φοβηθείς αυτόν που στήριξε στην πίστη επάνω την ελπίδα, τον είδα στη ζωή να μάχε-
Ας γίνει το σπίτι το ασκητήριό μας. Παραμένοντας στο σπίτι μας, ας μην απομονωθούμε. Ας ενισχύουμε ο ένας τον άλλον με λόγο, με σιωπή στοργής και πρόσχαρη διάθεση.
Οι κατέχοντες τον παγκόσμιο πλούτο οφείλουν να συνδράμουν με γενναιοδωρία.
ται, μα πάντα ανίκητο τον είδα».Ακόμα όμως και αν κάποιος
αποδιώξει την αγωνία για τον ιό, μένει με τις δυσοίωνες σκέψεις για το μέλλον της οικονομίας σε μια στιγμή που φαινόταν πως θα υπάρξει ανάκαμψη. Πώς θα το αντιμετωπίσουμε; «Κατ’ αρχήν να μην αφήσουν αυτές οι δυσοίωνες σκέψεις να γίνουν “νοικο- κυραίοι” στον νου τους», υποστηρίζει. «Προφανώς το πρόβλημα υφίσταται. Η πανδημία αυτή δεν διασπείρει μόνο την αρρώστια, αλλά προκαλεί και ευρύτερες οικονομικές επιπλοκές. Ιδιαίτερα καταστροφικές για χώρες που πρόσφατα έχουν περάσει οικονομική κρίση, όπως η Ελλάδα ή χώρες με περιορισμένη οικονομία, όπως η Αλβανία. Ευχόμαστε όλες οι κυβερνήσεις να πάρουν τις ορθές αποφάσεις. Οι πλουσιότερες χώρες οφείλουν να βοηθήσουν τις φτωχότερες, που θα υποστούν οξύτερα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα. Οι κατέχοντες τον παγκόσμιο πλούτο -πολυεθνικές εταιρείες, κοινοπραξίες, οργανισμοί, ιδρύματα, φυσικά πρόσωπα- οφείλουν να συνδράμουν με γενναιοδωρία».
Συνεχίζει: «Αυτόν τον καιρό ο κορωνοϊός μοιάζει να συμβουλεύει: “Επανεξετάστε τις αξίες και τον τύπο του ανθρωπισμού που καυ-
χάσθε ότι έχετε. Ολη η ανθρωπότητα είστε μια οικογένεια”. Για τη θεραπευτική αγωγή και την αντιμετώπιση νέας έξαρσης της πανδημίας δεν μπορεί καμία χώρα μόνη της να τα επιτύχει. Η ίδια αρχή πρέπει να ισχύσει και για την υπέρβαση της οικονομικής κρίσεως. Αυτή, βεβαίως, η διαπίστωση υπονομεύεται από ποικίλα ατομικά, κοινωνικά, εθνικά συμφέροντα. Προσωπικά, όμως, πιστεύω ότι η αληθεια τόσο στην επιστήμη όσο και στην κοινωνική ζωή έχει τη δική της δυναμική. Και τελικώς επικρατεί».
Πρωτόγνωρος πόλεμοςΠροσθέτει: «Οι δύο παγκόσμιοι
πόλεμοι επέφεραν ριζικές αλλαγές στη ζωή της ανθρωπότητος. Ανέτρεψαν συμμαχίες, φιλοδοξίες, οικονομικές θεωρίες. Πιστεύω ότι και αυτός ο πρωτόγνωρος παγκόσμιος πόλεμος θα συμβάλει στην αναθεώρηση των αξιών και των προτεραιοτήτων μας. Μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο υπήρξε μια σειρά διακηρύξεων περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων με έμφαση στα ατομικά. Είναι προφανές ότι τώρα με αυτόν απαιτούνται διακηρύξεις για τις ανθρώπινες υποχρεώσεις, τις τεράστιες ευθύνες για την καταστροφή του περιβάλλοντος και την κλιματική αλλαγή».
Η επικοινωνίαΔεδομένων ίων συνθηκών, γεύμα δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί. Η πρώτη συνεννόηση με τον Αρχιεπίσκοπο Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας κ. Αναστάσιο έγινε χηλεφωνικώς. «θα ήθελα, όμως, αν θα μπορούσατε να μου στείλετε όλες τις ερωτήσεις που θα μου κάνετε γραπτώς, ώστε να σας απαντήσω με μεγαλύτερη σαφήνεια και ακρίβεια», μου είπε. Το έπραξα και μετά λίγες ημέρες κατέφθασαν οι απαντήσεις του με μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Είχε μάλιστα την καλοσύνη να ανταποκριθεί μέσα σε ένα πιεστικό χρονικό όριο, ώστε να προλάβουμε την κυριακάτικη έκδοση. Ακολούθησε πάντως και τηλεφωνική συνομιλία, αυτή τη φορά για τις ευχές του Πάσχα.
Οι αρετές μας
- Η δοκιμασία που τώρα περνάμε έχει βοηθήσει να αφυπνιστεί η αλληλεγγύη. Θα αντέξει και στο μέλλον;- Στις μεγάλες συμφορές αναδύονται από τα βάθη της συνειδήσεως του λαού μας υπέροχες αρετές, όπως το φιλότιμο, η αλληλενγύη,η αυτοθυσία. Βλέπετε, το DNA επηρεασμένο από τη χριστιανική πίστη έχει συμπυκνώσει μοναδικές αξίες. Επανειλημμένως έχω διατυπώσει την άποψη ότι ο πραγματικός εχθρός της κάθε μορφής ειρήνης δεν είναιο πόλεμος, αλλά ο εγωκεντρισμός - ο ατομικός, ο φυλετικός, ο εθνικός, ο θρησκευτικός. Και ότι το αντίδοτο είναι η αλληλεγγύη που εμπνέει η αγάπη - το πλήρωμα της οποίας αποκάλυψε ο Χριστός. Η άνθηση της αλληλεγγύης είναι αισιόδοξο φαινόμενο. Τώρα, πόσο θα αντέξει στο μέλλον δεν το γνωρίζω. Είμαι, πάντως, πεπεισμένος ότι όλοι οφείλουμε να αγωνιστούμε για να σταθεροποιήσουμε τις παγκοσμίου κύρους χριστιανικές αξίες.
Η πίστη, το πιο αποτελεσματικό αντίδοτο σε κάθε μορφή φόβου«Σκέπτομαι ότι η πανδημία έχει αιφ- νιδιάσει τα επιτελεία των μεγάλων κρατών. Δεν προέβλεψαν αυτόν τον αθέατο ακάθεκτο εχθρό. Είμαι πεπεισμένος ότι μόνο μια πανανθρώπινη επιστράτευση αλληλεγγύης θα νικήσει την πανδημία και τις παρενέργειές της. Επιβάλλεται να επανεξετάσουμε τη σημασία του περιώνυμου ανθρωπισμού. Μας χρειάζεται ένας ανθρωπισμός, ο οποίος σέβεται την ψυχοσωματική ενότητα του ανθρώπου και όλο το ανθρώπινο γένος και που εξασφαλίζει τη δικαι
οσύνη για όλους ανεξαρτήτως τους ανθρώπους. Το ιδανικό για την πορεία της ανθρωπότητος δεν μπορεί να είναι το δίκαιο του ισχυρού και η παγκοσμιοποίηση της τεχνολογίας ή της οικονομίας, αλλά η παγκοσμιοποίηση της αλληλεγγύης. Και εδώ θεωρώ ότι η συμβολη της θρησκείας είναι καθοριστική».
Ο Μακαριώτατος συμπληρώνει: «Η ανθρώπινη ψυχή αναζητεί αυθόρμητα σε κρίσιμες ώρες πόνου καταφύγιο, προστασία και παρηγοριά στη θρησκευτική πίστη.
Ας προσευχηθούμε για όσους δυσκολεύονται να πιστέψουν. Είναι χρέος αγάπης και σεβασμού στις αναζητήσεις τους.
Οσοι έχουμε αξιωθεί να πιστεύουμε, γνωρίζουμε ότι ο άνθρωπος δεν είναι η αιτία του εαυτού του. Υπάρχει και μια Υπέρτατη Πραγματικό
τητα. Για τους Χριστιανούς είναι ο απερινόητος, αλλά όντως ών, Τριαδικός Θεός της αγάπης. Διατηρεί σταθερή σχέση με το ανθρώπινο γένος και μας έχει δώσει το δικαίωμα να ζητάμε τη βοήθεια Του έν παντί καιρφ και ιδίως “έν άνάγκαις καί θλίψεσι”.
Το θρησκευτικό βίωμα είναι έμφυτο στον άνθρωπο. Οπως το νερό ενυπάρχει σε όλους τους ζωντανούς οργανισμούς με διάφορες μορφές, έτσι και η θρησκεία ενυπάρχει σε όλους τους πολιτισμούς της οι
κουμένης. Με τη γνωστή μορφή ή όπως οι υδρατμοί στην ατμόσφαιρα κοινωνιών αδιαφορών ή αθρή- σκων. Η πίστη που φαίνεται ότι αναβλύζει από τα βάθη της χριστιανικής συνειδήσεως, ασφαλώς, θα συμβάλει στην ορθή αντιμετώπιση του φοβικού συνδρόμου της πανδημίας. Οσοι διαθέτουμε το δώρο της πίστεως, ας φροντίσουμε να το αναπτύξουμε, με ταπείνωση, μελέτη και προσευχή, δεόμενοι “πρό- σθες ήμΐν πίστιν, Κύριε”. Είναι το πιο αποτελεσματικό αντίδοτο σε
κάθε μορφή φόβου. Και ακόμη ας μην παραλείψουμε προσευχόμενοι για όσους δυσκολεύονται να πιστέψουν. Είναι χρέος αγάπης και σεβασμού στις αναζητήσεις τους.
Καθώς πλησιάζει το Πάσχα, ας προσπαθήσουμε να ζήσουμε βαθύτερα τη χριστιανική εμπειρία, που οδηγεί από τον πόνο του Σταυρού και από την οδύνη του Πάθους στην αγαλλίαση της Αναστάσεως. Καλη Ανάσταση, λοιπόν, με το πασχαλινό φως της ειρήνης και της ελπίδας στην καρδιά μας».
Ή «Κ» θέλει τη συνεργασία σας για να ανακαλύψει και άλλους ενδιαφέροντες ανθρώπους ώστε να φιλοξενηθούν σε αυτή τη σελίδα. Στείλτε τις ιδέες σας στο email [email protected]
12;ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1 Οι επιστημονικές διαφωνίες σε ώρα κρίσης MissingImage
Πηγή: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ Σελ.: 19 Ημερομηνίαέκδοσης:
12-04-2020
Επιφάνεια: 765.85 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 14860
Θέματα: ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
ΑΠΟΨΗ
Του ΝΙΚΟΥ Κ. ΑΛΙΒΙΖΑΤΟΥ*
Οπως έχει επισημανθεί από πολλούς παρατηρητές, ένα από τα πιο ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά του τρόπου με τον οποίο αντιμετωπίζεται η πανδημία του κορωνοϊού στην Ελλάδα, αλλά και σε άλλες δημοκρατικές χώρες, είναι η πανηγυρική αναγνώριση του προβαδίσματος των επιστημόνων. Είτε πρόκειται για τον ΠΟΥ και τους άλλους ειδικευμένους διεθνείς οργανισμούς είτε για τους ειδικούς στη Ρώμη, στο Παρίσι, στη Μαδρίτη και στην Αθήνα, οι λοιμωξιολόγοι και οι άλλοι επιστήμονες του κλάδου της επιδημιολογίας φαίνονται να έχουν τον πρώτο λόγο, με τους πολιτικούς να ακολουθούν. Το ενδιαφέρον μάλιστα είναι ότι, όπου συνέβη το αντίθετο, σε χώρες δηλαδή με πολιτικούς που δεν μπορούν να ελέγξουν το υπερεγώ τους -όπως ο Ντόναλντ Τραμπ, ο Μπόρις Τζόνσον και ο Ταγίπ Ερντογάν- τα πράγματα πήγαν χειρότερα.
Είμαι βέβαιος ότι, όταν περάσει η καταιγίδα, η διαφαινόμενη αυτή αντιστροφή των ρόλων θα σχολια- σθεί ποικιλοτρόπως από πολιτικούς επιστήμονες και νομικούς, και όχι μόνο. Διότι, σε ζητήματα μεγάλης σημασίας για την επιβίωση των εθνών, όπως είναι η δημόσια υγεία, η αναγνώριση του προβαδίσματος της επιστήμης έναντι της πολιτικής, η αναβάθμιση των «τεχνοκρατών» έναντι των «εκλεγμένων», δεν ανατρέπει απλώς παραδεδεγμένες αντιλήψεις: συνιστά νίκη του ορθολογισμού και βάζει τους κάθε είδους λαϊκιστές και σαλτιμπάγκους στο περιθώριο. Σε αυτά τα ζητήματα οι λύσεις δεν είναι «δεξιές» ή «αριστερές»· είναι σωστές ή λάθος. Το βλέπουμε ήδη χειροπιαστά στη χώρα μας, με την καθολική αποδοκιμασία παραληρηματικών απόψεων,
Οι επιστημονικές διαφωνίες σε ώρα κρίσης
Σε ζητήματα μεγάλης σημασίας για την επιβίωση των εθνών, οι λύσεις δεν είναι «δεξιές» ή «αριστερές»’ είναι σωστές ή λάθος.
όπως αυτές που διατυπώθηκαν προ ημερών κατά του κ. Τσιόδρα και από πρώην σύμβουλο του κ. Αλέ- ξη Τσίπρα (για να μην αναφερθώ στις εμετικές αναρτήσεις της Χρυσής Αυγής για το ίδιο θέμα στην επίσημη ιστοσελίδα της).
Σημαίνει άραγε αυτό ότι εν ώρα κρίσης δεν θα πρέπει να διατυπώνονται αντιρρήσεις κατά της επίσημης γραμμής; Μήπως, ενόψει της κρισιμότητας των περιστάσεων, όσοι διαφωνούν θα πρέπει να σιωπούν;
Δεν είναι καθόλου προφανές ότι η επιστημονική κοινότητα από την οποία προέρχομαι, δηλαδή οι συ- νταγματολόγοι, είναι το καλύτερο παράδειγμα για τη συναγωγή γενικότερων συμπερασμάτων. Αρκεί για να το αντιληφθεί κανείς να ανατρέξει στις όχι και τόσο «ψύχραιμες» διαφωνίες μας σε κρίσιμα ζητήματα όπως η «ψήφος Αλευρά» το 1985, η παραγραφή των υπουργικών αδικημάτων το 1989 ή η αναπληρωση του πρωθυπουργού το 1995 (για να σταθώ σε παλαιότερα παραδείγματα και μόνο). Οσο σημαντικά και αν ήταν τα προβλήματα που προ- κάλεσαν τις σχετικές αντιπαραθέσεις τότε, αυτά δεν αφορούσαν τη ζωή και τον θάνατο χιλιάδων πολιτών όπως τα σημερινά. Εξάλλου, σε αντίθεση προς τις φυσικές επιστήμες και την ιατρική, οι απόψεις που διατυπώνουμε ως νομικοί δεν μπορούν να επιβεβαιωθούν πειρα
ματικά. Παρ’ όλα αυτά, με αφορμή τις αντιρρήσεις που διατυπώθηκαν για τα δρακόντεια μέτρα των τελευταίων εβδομάδων, θα επιχειρήσω τη δύσκολη γενίκευση.
Δεναναφέρομαι βέβαια στα ανόητα συνθήματα του τύπου «μένουμε χούντα», που διαβάζει κανείς τις τελευταίες ημέρες στους τοίχους των Εξαρχείων. Θα σχολιάσω, αντίθετα, τις απόψεις μερικών συναδέλφων, οι οποίοι έχουν διατυπώσει με επιστημονικό ύφος εξίσου σχεδόν ακραίες απόψεις.
Οπως ήταν αναμενόμενο, το μέτρο που συγκέντρωσε τα περισσότερα βέλη ήταν ο υποχρεωτικός εγκλεισμός. Πιο συγκεκριμένα, το «Μένουμε σπίτι» επικρίθηκε ως αντισυνταγματικό, με το επιχείρημα ότι στερείται τάχα συνταγματικής βάσης, και ως αντιδημοκρατικό, διότι επιβληθηκε με πράξη νομοθετικού περιεχομένου και όχι με νόμο από τη Βουλη όπως δήθεν έπρεπε.
Δεν θα αμφισβητήσω ότι ο υποχρεωτικός εγκλεισμός είναι ακραίο μέτρο. Η επιβολη του χωρίς εξαιρέσεις και η διατήρησή του σε ισκή, έστω και για λίγο, μετά την παρέλευση του κινδύνου, θα ήταν κραυγαλέα αντισυνταγματικές. Για την εφαρμογή του σήμερα, ωστόσο, πώς είναι δυνατόν να υποστηρίζονται από σοβαρούς ανθρώπους απόψεις όπως οι ανωτέρω; Δεν ξέρω αν θα είχε νόημα να επικαλεσθεί κανείς τις εκατόμβες των θυμάτων του κορωνοϊ- ού στις χώρες που οι κυβερνήσεις τους, από ατολμία, από ιδεοληψία ή από άγνοια κινδύνου, άργησαν να εφαρμόσουν αυτό το μέτρο. Είναι τόσες οι παρωπίδες των συναδέλφων που υποστηρίζουν τις ακραίες αυτές απόψεις που αμφιβάλλω αν η θεμελιώδης αυτή ένσταση θα τους έπειθε. Το ίδιο φοβούμαι ότι
θα συνέβαινε και με τους άλλους, οι οποίοι μιλούν αβασάνιστα για «αναχώρηση του δικαίου».
Η απρονοησία των συναδέλφων αυτών γίνεται ακόμη εντονότερη αν λάβει κανείς υπόψη δύο επιπλέον ενστάσεις:
Πρώτον, ότι η κριτική τους δεν αφορά τον τρόπο εφαρμογής του μέτρου, αλλά τη λήψη του καθ’ εαυτήν. Ενώ θα μπορούσαν, για παράδειγμα, να υποστηρίξουν ότι θα έπρεπε να επιτρέπεται η κατ’ εξαίρεση έξοδος από το σπίτι και για άλλους λόγους (εκτός από τους έξι γνωστούς), για περισσότερες ώρες ημερησίως, ή ότι το προβλε- πόμενο πρόστιμο είναι δυσανάλογα υψηλό, αρκούνται σε μια γενι- κόλογη καταγγελία. Επιπλέον, για το ζητούμενο, δηλαδή την ανάσχεση της πανδημίας, δεν προτείνουν εναλλακτικές λύσεις. Με άλλα λόγια, συμπεριφέρονται σαν να αδιαφορούν για το πρακτέο.
Διότι, και αυτή είναι η δεύτερη ένσταση, οι ανωτέρω συνάδελφοι ποσώς ενδιαφέρονται να βελτιώσουν τα επιβληθέντα μέτρα, ώστε να γίνουν «συνταγματικότερα» (στη δική τους λογική). Τους απασχολεί να τα απορρίψουν συλλήβδην. Και τούτο, για να διαφοροποιηθούν από αυτούς που τα επέβαλαν. Δεν είναι έτσι τυχαίο ότι οι απόψεις στις οποίες αναφέρομαι πρωτοδημοσι- εύθηκαν όλες σε εφημερίδες και όχι σε επιστημονικά ςίτας ή περιοδικά.
Θα τελειώσω αναφερόμενος σε μια διαφορετική κριτική που ασκήθηκε κατά του υποχρεωτικού εγκλεισμού από μια άλλη μερίδα συναδέλφων. Οι τελευταίοι δεν αμφισβήτησαν τη συνταγματικότητα ούτε τη σκοπιμότητα των περιοριστικών μέτρων υπό τις σημερινές περιστάσεις. Προ-
Είναι αδιανόητο να υποστηρίζεται από νομικούς ότι το «Μένουμε σπίτι» στερείται συνταγματικού ερείσματος.
έβαλαν εντούτοις πολύ έντονα την ανάγκη «ισοστάθμισής» τους με άλλα μέτρα, αυτή τη φορά εις βάρος των «προνομιούχων», εκείνων δηλαδή που θα μπορούσαν να βάλουν το χέρι βαθιά μέσα στην τσέπη, για να ανακουφισθούν προπάντων οι μαχητές της πρώτης γραμμής, γιατροί και νοσηλευτές (αλλά και οι πιο ανήμποροι από τους συμπολίτες μας, που υποφέρουν περισσότερο από την πανδημία). Σύμφωνα με τη σηλλογιστική των σηναδέλφων (οι οποίοι ευφυώς επικαλούνται και το άρθρο 4 παρ. 5 του Συντάγματος), η πολιτεία, για λόγους δικαιοσύνης, θα έπρεπε να επιβάλει στους «έχο- ντες» να συνεισφέρουν ανάλογα με τις δυνάμεις τους και να μην αρ- κείται σε εκκλήσεις για εθελοντική προσφορά και μόνον.
Δεν είμαι βέβαιος ότι, με αυτό τον τρόπο, η σηνεισφορά των εχόντων θα ήταν εντέλει υψηλότερη. Επιπλέον, φοβούμαι ότι οι ανωτέρω συνάδελφοι υποβαθμίζουν τις δυσκολίες της επόμενης μέρας και ειδικά την ανάγκη ταχείας ανάκαμψης της οικονομίας. Παραδέχομαι εντούτοις ότι αν η έκτακτη αυτή προσφορά επιβαλλόταν ως υποχρεωτική, όπως παλαιότερα η εισφορά αλληλεγγύης, το αίσθημα της δικαιοσύνης θα ικανοποιούνταν περισσότερο. Πολύ περισσότερο αν λάβει κανείς υπόψη ότι, στη χώρα μας, ολόκληρο σχεδόν το βάρος της αντιμετώπισης της πανδημίας
το ανέλαβε το δημόσιο σύστημα υγείας, με τα ιδιωτικά νοσηλευτήρια να παρακολουθούν τα τεκται- νόμενα περισσότερο ως «τρίτοι» παρά ως επίκουροι.
Τα συμπεράσματα που συνάγονται από τα ανωτέρω θα μπορούσαν να συνοψισθούν ως εξής:• Οι επιστημονικές διαφωνίες είναι επιθυμητές ακόμη και εν ώρα κρίσης. Διότι χάρη σε αυτές προκύπτουν οι ορθότερες λύσεις.• Οι διαφωνίες, εντούτοις, θα πρέπει να διατυπώνονται με πολύ μεγαλύτερη περίσκεψη και φειδώ απ’ ό,τι σε περιόδους κανονικότητας. Για παράδειγμα, όταν το Σύνταγμα επιτρέπει ρητά τη ληψη των αναγκαίων περιορισμών στο δικαίωμα κίνησης για την προστασία, όχι μόνο «της υγείας των ασθενών» (δηλαδή του καθενός από μας εξατομι- κευμένα), αλλά και «της δημόσιας υγείας» γενικότερα, είναι αδιανόητο να υποστηρίζεται από νομικούς ότι το «Μένουμε σπίτι» στερείται συνταγματικού ερείσματος.• Το ίδιο ισχύει και για το ύφος των διαφωνιών. Ειδικά όταν αυτές απευθύνονται προς το ευρύ κοινό, όσοι τις διατυπώνουν χρειάζεται να επιδεικνύουν στοιχειώδη αυτοσυγκράτηση. Διότι, σε περίοδο κρίσης, κάπου εκεί έξω, ένας παλαβός μπορεί να πεισθεί και να κάνει τη ζημιά.• Οταν, τέλος, ιδεολογικά ανήκουμε σε άλλο χώρο και μας απασχολεί να μην ταυτιστούμε με μια «κυβέρνηση της Δεξιάς» (ή «της Αριστερός», αναλόγως), ας διαφοροποιούμαστε σε άλλα μέτωπα, εξίσου ενδεχομένως κρίσιμα, χωρίς όμως να θέτουμε σε κίνδυνο τη ζωή εκατοντάδων αν όχι χιλιάδων σηνανθρώπων μας.
• Ο κ. Νίκος Κ. Αλιβιζάτος είναι ομότιμος καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
13;ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1 «Κρυφτό» μέχρι να βρεθεί το εμβόλιο MissingImage
Πηγή: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ Σελ.: 14 Ημερομηνίαέκδοσης:
12-04-2020
Επιφάνεια: 1508.6 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 14860
Θέματα: ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΠΡΥΤΑΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟΥΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ
«Κρυφτό» μέχρι να βρεθεί το εμβόλιοΤέσσερις διακεκριμένοι καθηγητές επισημαίνουν στην «Κ» τη βήμα προς βήμα αποκλιμάκωση των μέτρων και τη «νέα κανονικότητα»
Της ΠΕΝΝΥΣ ΜΠΟΥΛΟΥΤΖΑ
Ενα ιδιότυπο «κρυφτό» με τον κορω- νόϊό, έως ότου αναπτυχθεί εμβόλιο ή μία αποτελεσματική θεραπεία, καλούνται να παίξουν οι κυβερνήσεις των χωρών που ήδη σχεδιάζουν την «επόμενη μέρα» των μέτρων. Εξετάζοντας το καλό σενάριο ύφεσης του επιδημικού κύματος στη χώρα μας τις επόμενες εβδομάδες, τέσσερις διακεκριμένοι καθηγητές επισημαίνουν στην «Κ», τις προϋποθέσεις σταδιακής αποκλιμάκωσης των περιοριστικών μέτρων και την επιστροφή -το νωρίτερο από τον ερχόμενο μήνα- σε μία «μερική» ή αλλιώς «νέα» κανονικότητα κατά την οποία η φυσική απόσταση και η ατομική υγιεινή θα έχουν επίσης τον πρώτο λόγο.
«Θα προχωρήσουμε “κοροϊδεύοντας” τον ιό μέχρι να είναι έτοιμο το εμβόλιο», επισημαίνει ο καθηγητής Πολιτικής της Υγείας και πρόεδρος του αντίστοιχου τμήματος στο London School of Economic, Ηλί- ας Μόσιαλος, ο οποίος σημειώνει
517,4
326,7ΓΠνΐΠ-IQ ΠΤΠν F F Συνολικός αριθμός επιβεβαιωμένων κρουσμάτωνV.WVILT J.7UIIIV Ε·Ε· ανά 100.000 πληθυσμού σε χώρες της Ε.Ε. και στο Ηνωμένο Βασίλειο
237,4 219,2
(έως τις 09/04/2020)
© Κατάταξη στην Ε.Ε.
153 150,1 137ι1 135,6 129 126,6
®·©·®Ι©·©·©·®·®·©·@
© © © © © 98,2
18,2 14,7 12,9 12,17 8,8
ΠΗΓΗ: Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης ΝοσημάτωνΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
ότι για την επιστροφή στη «μερική κανονικότητα» θα πρέπει, μεταξύ άλλων, να έχουμε μετρήσει την απόδοση των μέτρων, να γνωρίζουμε
πόσοι έχουν νοσήσει, και να είμαστε σε θέση για μεγαλύτερη χρήση διαγνωστικών τεστ.
Για σταδιακή άρση των μέτρων,
με τα άτομα τρίτης ηλικίας και ευ- κάνει λόγο ο καθηγητής Ιατρικής, άλωτους πληθυσμούς ασθενών να πρύτανης του ΕΚΠΑ, Θάνος Δημό- είναι οι τελευταίες ομάδες για τις πουλος. Ο καθηγητής επισημαίνει οποίες τα μέτρα θα χαλαρώσουν, ότι στον σχεδίασμά πρέπει να λή-
φθοΰν υπ’ όψιν η αντίστοιχη εμπειρία άλλων χωρών, οι δυνατότητες για μεγάλο αριθμό διαγνωστικών τεστ και η πορεία των κλινικών μελετών για θεραπεία.
Η επάρκεια σε μάσκες για τον γενικό πληθυσμό θα επηρεάσει τον χρόνο χαλάρωσης των μέτρων, εκτιμά ο καθηγητής Μικροβιολογίας στο ΕΚΠΑ Αθανάσιος Τσακρής, που τονίζει ότι στη «νέα κανονικότητα» θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη η επαναφορά βραχυπρόθεσμων μέτρων, στην περίπτωση εμφάνισης νέων εστιών της επιδημίας.
Ο καθηγητής Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής του ΕΚΠΑ, Γιάννης Τούντας, σημειώνει ότι στα κριτήρια για την άρση των μέτρων θα πρέπει να συμπεριληφθεί και η εξέλιξη της πανδημίας στις γειτονικές χώρες. Επισημαίνει ότι θα πρέπει να ληφθοΰν υπ’ όψιν και οι ανάγκες της οικονομίας, τονίζοντας ότι μία χρεοκοπημένη οικονομία δεν είναι σε θέση να προασπίσει αποτελεσματικά την υγεία του πληθυσμού.
Πρώτη εκτίμηση στις αρχές Μαιου Καθοριστικός παράγων η ανοσίαΤου ΗΛΙΑ ΜΟΣΙΑΛΟΥ*
Στη χώρα μας μιλάμε με συγκρατημένη αισιοδοξία για το παρόν αναφορικά με την πορεία της νόσου, και επί της ουσίας αναφερόμαστε στο επιδημιολογικό της παρελθόν, δηλαδή την παρελθοντική εικόνα της νόσου προ 12-18 ημερών. Ή αλλιώς την έναρξη της λοίμωξης πριν από 7-14 ημέρες για όσους νοσούν τώρα, και τις εισαγωγές στα νοσοκομεία ή την εργαστηριακή επιβεβαίωση της λοίμωξης πριν από 1-7 ημέρες. Ταυτόχρονα δοκιμάζονται πολλοί συνδυασμοί φαρμάκων, αλλά η επιλογή τους ως μέθοδος αγωγής δεν βασίζεται σε αποτελέσματα κλινικών δοκιμών για τον νέο κορωνοϊό.
Το κοντινό μέλλον θα φέρει τη γνώση για την τρέχουσα επιδημι- ολογική εικόνα της νόσου και την απόδειξη για την επάρκεια των μέτρων, όπως και δεδομένα για την επάρκεια των υπό ανάπτυξη διαγνωστικών τεστ, και τα αποτελέσματα των τρεχουσών κλινικών δοκιμών. Και έτσι θα προχωρήσουμε «κοροϊδεύοντας» τον ιό μέχρι να είναι έτοιμο το εμβόλιο. Γιατί μόνο ένα ασφαλές και σε επάρκεια για όλους εμβόλιο είναι η σημαία του τερματισμού της πανδημίας.
Ομως, τώρα καλούμαστε να προ-υπολογίσουμε κάθε πτυχή του ρίσκου της άρσης των μέτρων, και να αποφασίσουμε για την στρατηγική αποκλιμάκωσής τους. Οσο δεν έχουμε στα χέρια
μας το εμβόλιο, η επιστροφή στη «μερική κανονικότητα» ορίζεται από προϋποθέσεις.
Πώς μπορούμε, όμως, να μειώσουμε το ρίσκο, ενώ σχεδιάζεται η πολιτική της αποκλιμάκωσης; ί. Θα πρέπει να είμαστε σίγουροι πως αποδίδουν τα μέτρα, βασισμένοι στην εκτίμηση μεγαλύτερου χρονικού διαστήματος εφαρμογής τους, ώστε να προβοΰμε σε ασφαλή συμπεράσματα. Αυτό σημαί-
Μόνο ένα ασφαλές και σε επάρκεια για όλους εμβόλιο είναι η σημαία του τερματισμού της πανδημίας.
νει πως πρέπει να γίνει η πρώτη εκτίμηση στις αρχές Μαΐου ακολουθούμενη από ιεράρχηση των στόχων.2. Θα πρέπει να γνωρίζουμε πόσοι νόσησαν παρότι δεν είναι ακόμα γνωστό εάν υπάρχει ανοσία.3. Καμία ουσιαστική επιστροφή στην κανονικότητα δεν θα υπάρξει εάν δεν τηρήσουμε τον προστατευτικό κλοιό. Στις επόμενες εβδομάδες, και με κεντρικό άξονα την προστασία των ηλικιωμένων και των ευπαθών ομάδων, θα δρομολογηθεί η επανεκκίνηση μερικής οικονομικής δραστηριότητας. Εδώ επίσης χρειάζεται να χαρτο
γραφηθεί και το σχέδιο προστασίας με σαφείς όρους και πόρους για τη σημμετοκή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.4. Χρειαζόμαστε επίσης μεγαλύτερη χρήση διαγνωστικών τεστ για λόγους επιδημιολογικής επιτήρησης, στοχεύοντας στην ενίσχυση της πολιτικής προστασίας και των υπηρεσιών δημόσιας υγείας.5. Θα συνεχίσουμε να τηρούμε τα ισχύοντα μέτρα φυσικής απόστασης, αλλά και τις μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις προσωπικής και περιβαλλοντικής υγιεινής. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να υπάρξει σχέδιο μεταξύ φορέων και εργοδοτών με συμμετοχή ειδικών στην ιατρική της εργασίας για όσους εργαζομένους επιστρέφουν στην εργασία.6. Χρειαζόμαστε επίσης μεγαλύτερη χρήση ηλεκτρονικών μέσων αλλά και διακομματική συναίνεση και τήρηση των ειδικών οδηγιών της Ευρωπαϊκής Ενωσης για τη διασφάλιση των όρων χρήσης των συλλεχθέντων δεδομένων.
Η ελεγχόμενη αποκλιμάκωση των μέτρων πρέπει να σχεδιαστεί σχολαστικά, συνυπολογίζοντας μέτρα και περιορισμούς που έλαβαν και θα λάβουν άλλες χώρες, αλλά και την κατάσταση που επικρατεί στην Ιταλία και στην Ισπανία.
* 0 κ. Ηλίας Μόσιαλος είναι καθηγητής Πολιτικής της Υγείας και πρόεδρος του τμήματος Πολιτικής της Υγείας στο London School of Economics.
Του ΓΙΑΝΝΗ ΤΟΥΝΤΑ*
Η δημόσια υποβολή προτάσεων για τη σταδιακή άρση των μέτρων είναι πρόωρη και άκαιρη. Μπορεί να προκαλέσει εφησυχασμό και συνακόλουθα χαλάρωση της αναγκαίας σημμόρφωσης στα εφαρμοζόμενα μέτρα, αλλά και γιατί ακόμα δεν γνωρίζουμε πώς θα εξελιχθεί η επιδημία τις επόμενες κρίσιμες εβδομάδες. Πολύ περισσότερο που η επιδημία στη χώρα μας είναι ακόμα σε φάση εξάπλωσης, έστω με μειούμενους ρυθμούς.
Επιπροσθέτως, η σημμόρφωση μπορεί να πληγεί και από τη δημόσια διατύπωση προτάσεων, γιατί η πολυφωνία και οι διαφοροποιήσεις θα κλονίσουν την αναγκαία εμπιστοσύνη προς τις προτάσεις της πολιτείας. Εξάλλου, η πολιτεία τα έχει πάει εξαιρετικά καλά μέχρι σήμερα, και οι όποιες προτάσεις μπορούν κάλλιστα να υποβάλλονται στην αρμόδια επιτροπή.
Αντιθέτως, επίκαιρη και επιβεβλημένη είναι η δημόσια συζήτηση για τους παράγοντες και τα κριτήρια που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη όταν θα έρθει η ώρα για τις σχετικές αποφάσεις. Στη Γουχάν προχώρησαν στην άρση των αυστηρών περιορισμών δύο μήνες μετά την επιβολή της καραντίνας και όταν πλέον δεν καταγράφηκαν νέα κρούσματα. Οταν η χώρα μας φθάσει σε ανάλογη χρονική φάση, θα πρέπει να εκτιμηθεί η εξέλιξη της επιδημίας λιγότερο με βάση
τον ημερήσιο αριθμό των νέων κρουσμάτων, των νοσηλευομένων, και των θανάτων -που θα σηνεχί- ζουν να αυξάνονται αθροιστικά- και περισσότερο συνυπολογίζοντας τον ρυθμό που αυξάνονται και τον χρόνο διπλασιασμού τους.
Η ανοσία επίσης αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για τον περιορισμό ή την τροποποίηση των μέτρων. Η μόλυνση με τον ιό SARS-CoV-2 αφήνει ανοσία, αλ-
Για τις αποφάσεις πρέπει να συνυπολογιστούν ο ρυθμός αύξησης των κρουσμάτων και ο χρόνος διπλασιασμού τους.
λά δεν γνωρίζουμε ακόμα πόσο διαρκεί. Το τεστ αντισωμάτων, που αξιολογεί την ύπαρξη ανοσίας έπειτα από μόλυνση, αν και περιορισμένης προς το παρόν αξιοπιστίας, θα βοηθήσει πολύ προκει- μένου τα άτομα με διαπιστωμένη ανοσία να μπορούν να επανέλ- θουν απρόσκοπτα στην καθημερινότητα. Αλλά και το μοριακό τεστ, όταν αρχίσει να εφαρμόζεται σε αντιπροσωπευτικό δείγμα του πληθυσμού, θα μας δώσει τη δυνατότητα πιο αξιόπιστων εκτιμήσεων.
Τα κριτήρια θα πρέπει να συ
μπεριλάβουν και τις εξελίξεις στις υπόλοιπες χώρες, κυρίως τις γειτονικές, γιατί η εισαγωγή κρουσμάτων μπορεί να πυροδοτήσει ένα δεύτερο κύμα της επιδημίας, ειδικά στη χώρα μας που λόγω των περιορισμένων κρουσμάτων έχει μικρότερο αριθμό ατόμων με ανοσία.
Η έναρξη του καλοκαιριού είναι πολύ πιθανό να συμβάλει και αυτή στον περαιτέρω έλεγχο της επιδημίας, αν και δεν γνωρίζουμε ακόμα το μέγεθος της πιθανολογούμενης εποχικότητας. Ενας επιπλέον παράγοντας είναι η δυνατότητα αποτελεσματικής φαρμακευτικής αγωγής στο άμεσο μέλλον, η οποία μπορεί να μειώσει κατά πολύ τη σοβαρότητα της απειλής και ως εκ τούτου και την αναγκαιότητα αυστηρών περιορισμών.
Σε κάθε περίπτωση, οι αποφάσεις που θα ληφθούν θα πρέπει να λάβουν υπόψη, εκτός από την προστασία της υγείας και τις ανάγκες της εκπαίδευσης και κυρίως της οικονομίας, ιδιαίτερα του τουρισμού για να διασωθεί στο μέτρο του δυνατού η καλοκαιρινή σεζόν. Η υγεία αποτελεί ασφαλώς ύψιστη αξία, αλλά μια χώρα με χρεοκοπημένη οικονομία δεν είναι σε θέση να την προασπίσει αποτελεσματικά.
* 0 κ. Γιάννης Τούντας είναι καθηγητής Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ.
Πιθανή νέα έξαρση το φθινόπωρο Σταδιακή η άρση των μέτρωνΤου ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΤΣΑΚΡΗ*
Σήμερα σημπληρώνονται τρεις εβδομάδες από το «lockdown» στην Ελλάδα - αντίστοιχη είναι η κατάσταση στο μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη. Αυτή η περιπέτεια προ- καλεί ήδη σαρωτικές αλλαγές στον τρόπο ζωής μας, κλονίζει την παγκόσμια οικονομία, δοκιμάζει την κοινωνική σηνοχή, θέτει σοβαρά ερωτήματα για το μέλλον των Δημοκρατιών. Στη χώρα μας παραμένουμε στη φάση του μετριασμού και, αν όλα εξελιχθούν χωρίς δυσάρεστες εκπλήξεις, τα περιοριστικά μέτρα κάποια στιγμή θα πρέπει να χαλαρώσουν -λιγότερο ή περισσότερο. Η επάρκεια σε μάσκες για τον γενικό πληθυσμό, για τις περιπτώσεις που ενδείκνυται η χρήση τους, θα επηρεάσει σε σημαντικό βαθμό το πότε και το πώς.
Τι θα σημαίνει αυτό; Οτι η πανδημία δεν ήταν παρά μια παρένθεση και όλα θα συνεχιστούν από το σημείο στο οποίο βρίσκονταν προ κορωνοϊού; Οχι βέβαια. Οι μεταβλητές που έχουν καθορίσει ώς τώρα την πορεία της πανδημίας είναι πολλές. Πολλές θα είναι και εκείνες που θα καθορίσουν τη νέα
μας κανονικότητα. Ενα μεγάλο μέρος του ελλήνικού πλήθυσμού θα εξακολουθήσει να είναι ανοχύρωτο απέναντι στον ιό - ειδικά όσοι ανήκουν στις ευάλωτες ομάδες. Δεν θα λείψουν οι νέες εστίες της επιδημίας. Ακόμα κι αν το καλοκαίρι σημειωθεί ύφεση, το φθινόπωρο, με τα πρώτα κρύα του Οκτωβρίου
Μεγάλο μέρος του πληθυσμού θα εξακολουθήσει να είναι ανοχύρωτο απέναντι στον ιό - ειδικά οι ευάλωτες ομάδες.
και του Νοεμβρίου -και πολύ πριν από το ενδημικό κύμα της γρίπης, που συνήθως στην Ελλάδα ξεκινά στα τέλή Δεκεμβρίου- πιθανότατα θα πρέπει να αναμένουμε νέα έξαρση της νόσου, όπως σηχνά συμβαίνει με τους εποχικούς κορωνοϊούς.
Αν δεν θέλουμε να ρισκάρουμε μια επικίνδυνη αναζωπύρωση, η τήρηση των κοινωνικών αποστάσεων και των μέτρων ατομικής
υγιεινής, αλλά ακόμα και η λήψη βραχυπρόθεσμων περιοριστικών μέτρων (ενδεχομένως με εστιακό χαρακτήρα) πρέπει να θεωρούνται δεδομένα. Δεν είναι θέμα επιλογής. Είναι ζήτημα επιβίωσης.
Και μετά, τι; Θα περιμένουμε το εμβόλιο, θα πουν κάποιοι, που θα εξαφανίσει τον εφιάλτη. Θα το έχουμε, όμως; Πόσο σύντομα; Και πόσο αποτελεσματικό θα είναι, ώστε πραγματικά να πετύχουμε την προστασία των πολιτών και τον έλεγχο της επιδημίας; Η εμπειρία από τον MERS και τον SARS, καθώς και η γνώση της δομής και της συμπεριφοράς των κορωνοϊ- ών δεν μας επιτρέπουν δυστυχώς να είμαστε ιδιαίτερα αισιόδοξοι. Αντίθετα, η παραγωγή αντιιικών φαρμάκων με ειδική δράση, για την αντιμετώπιση των σοβαρών περιστατικών, είναι ίσως η μοναδική προοπτική ώστε να νιώσου- με, επιτέλους, ασφάλεια απέναντι στην πανδημία.
* 0 κ. Αθανάσιος Τσακρής είναι καθηγητής Μικροβιολογίας, διευθυντής Εργαστηρίου Μικροβιολογίας της Ιατρικής Σχολής, αντιηρύτανηςτου ΕΚΠΑ.
Του ΘΑΝΟΥ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ*
Η άρση των περιοριστικών μέτρων θα πραγματοποιηθεί σταδιακά, όπως έγινε και κατά τη σταδιακή εφαρμογή τους αλλά με την αντίστροφη πορεία. Η έναρξη της άρσης των μέτρων συνδέεται άρρηκτα με τα εξελισσόμενα επι- δημιολογικά στοιχεία. Η εξέλιξη της επιδημίας στη χώρα μας τον Απρίλιο, συμπεριλαμβανομένων και των ημερών του Πάσχα, θα είναι καθοριστική για τη λήψη αποφάσεων σχετικά με τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης.
Για να γίνει άρση των περιοριστικών μέτρων τρία βασικά στοιχεία θα ληφθούν υπόψη:1. Σε άλλες χώρες που σταμάτησαν οι περιορισμοί τι αποτέλεσμα έχουμε; Η πρώτη περιοχή που θα δούμε είναι η Γουχάν της Κίνας, στην οποία αυτές τις μέρες έχουν αρθεί τα περιοριστικά μέτρα και προς το παρόν δεν έχει παρατηρηθεί συρροή κρουσμάτων, αλλά πρέπει να σημειωθεί ότι ο πληθυσμός κυκλοφορεί με μάσκες. Επομένως, η χρήση της μάσκας ως πρώτο βήμα μετά την αντιστροφή του «lockdown» χρήζει
περισσότερης έρευνας για την αποτελεσματικότητά της.2. Η δυνατότητα της χώρας μας να πραγματοποιήσει μεγάλο αριθμό διαγνωστικών εξετάσεων. Εδώ είμαστε πολύ καλά, αφού υπάρχει ο προγραμματισμός για άμεση λειτουργία εκατοντάδων κινητών μονάδων σε όλη την επικράτεια,
Είναι σημαντικό να προχωρήσουν διεθνώς οι κλινικές μελέτες, ώστε να φανεί ποια είναι τα πιο ασφαλή και αποτελεσματικά θεραπευτικά πρωτόκολλα.
καθώς και ο προσδιορισμός αντισωμάτων έναντι του ιού, που θα μας δώσει σημαντικά δεδομένα σχετικά με την ανοσία στον γενικό πλήθυσμό.3. Είναι σημαντικό να προχωρήσουν διεθνώς οι κλινικές μελέτες, ώστε να φανεί ποια είναι τα
πιο ασφαλή και αποτελεσματικά θεραπευτικά πρωτόκολλα (φάρμακα/πλάσμα από ιαθέντες ασθενείς) για την επιτυκή αντιμετώπιση των ασθενών με COVID-19, τη μείωση του κινδύνου θανάτου και τη μείωση της εισαγωγής σε μονάδες εντατικής θεραπείας. Κι αυτό, διότι η δημιουργία ασφαλούς και αποτελεσματικού εμβολίου απαιτεί αρκετούς μήνες ακόμη.
Παράλληλα, θα αξιολογηθούν κατευθυντήριες οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου Νοσημάτων και του Κέντρου Ελέγχου Νοσημάτων των ΗΠΑ. Αξίζει να σημειωθεί ότι η επιδη- μιολογική επιτήρηση αποτελεί μια διαρκή διαδικασία και η άρση των μέτρων δεν σημαίνει ότι δεν θα επανέλθουν επί ενδείξεων. Πιθανολογώ ότι οι τελευταίοι για τους οποίους θα αρθούν τα μέτρα, θα είναι τα άτομα τρίτης ηλικίας και οι ευάλωτοι πληθυσμοί ασθενών.
* 0 κ. Θάνος Δημόηουλος είναι καθηγητής Ιατρικής, πρύτανης του ΕΚΠΑ.
14;ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1 ΑΣΠΙΔΑ ΣΤΗΝ ΠΑΝΔΗΜΙΑ ΦΟΒΟΥ ΚΑΙ ΠΑΝΙΚΟΥΠηγή: ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Σελ.: 73,76-79 Ημερομηνία
έκδοσης:12-04-2020
Επιφάνεια: 5051.35 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 55380
Θέματα: ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
Η ζωή κατ’ οίκον διαταράσσει τις ισορροπίες μας και φέρνει στην επιφάνεια λανθάνουσες παθογένειες. Ευτυχώς οι ειδικοί μάς υποστηρίζουν. Πρακτικές συμβουλές και χρήσιμοι
σύνδεσμοι για να κρατηθούν τα παιδιά σε μια κανονικότητα, να αποτραπεί η ενδοοικογενειακή βία, να διαχειριστούμε το στρες και να υποστηριχθούν οι ειδικές ομάδες του πληθυσμού
15;ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1 ΑΣΠΙΔΑ ΣΤΗΝ ΠΑΝΔΗΜΙΑ ΦΟΒΟΥ ΚΑΙ ΠΑΝΙΚΟΥΠηγή: ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Σελ.: 73,76-79 Ημερομηνία
έκδοσης:12-04-2020
ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ
ΤΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΣ ΤΣΩΛΗ[email protected]
«Μένουμε σπίτι», ναι, διότι αστό πρέπει να κάνουμε ώστε να αναχαιτίσουμε τον SARS-CoV-2 και να προστατεύσουμε τη σωματική μας υγεία. Μένουμε όμως σπίτι υπό πρωτόγνωρες συνθήκες περιορισμού, οι οποίες είναι λογικό να επιδρούν στην ψυχική υγεία μας, σε άλλους περισσότερο και σε άλλους λιγστερο, σε όλους όμως με έναν κοινό παρονομαστή: το άγχος για τον εν πολλοίς άγνωστο νέο κορωνόίό που μας έχει μέχρι στιγμής στερήσει τη ζωή μας όπως την ξέραμε. Και αν ο παρονομαστής είναι κοινός, οι αριθμητές αλλάζουν και ο καθένας κρύβει τη δική του ιστορία. Ανθρωποι μονάχοι, άνθρωποι κλεισμένοι στο σπίτι μαζί με συντρόφους αλλά τόσο μονάχοι, άνθρωποι σε αναστολή εργασίας, άν- θρωποι άρρωστοι, άνθρωποι με παιδιά, άνθρωποι μεγάλοι σε ηλικία χωρίς κα- νέναν. Τελικώς προκύπτει ένα «κλάσμα» επιβάρυνπκό για την ψυχική υγεία του πληθυσμού. ΓΓ αυτό και υπάρχει ήδη από την αρχή της επιδημίας στη χώρα μας κινητοποίηση των αρμόδιων φορέων και των ειδικών της ψυχικής υγείας, ώστε να μπει ένα «φρένο» στο ψυχικό, εκτός από το σωματικό, φορτίο, το οποία συνεπάγεται ο SARS-CoV2. Ειδικές τηλεφωνικές γραμμές συμβουλευτικής και υποστήριξης, συνεδρίες εξ αποστάσεως, άυλη συντα- γογράφηση για τους ασθενείς με ψυχικά νοσήματα, οδηγοί (ψυχικής) επιβίωσης από έγκριτους επιστήμονες έρχονται να δημιουργήσουν μια «ασπίδα» για όσους την έχουν ανάγκη. Και αυτό που έχει να κάνει ο καθένας μας που πιστεύει ότι το χρειάζεται είναι να χρηστμοποιήσει αστή την «ασπίδα», όπως ανέφεραν στο «Βήμα» οι ειδήμονες με τους οποίους ήλθαμε σε επαφή προκει- μένου να σκιαγραφήσουμε το πώς διαμορφώνεται το τοπίο της ψυχικής υγείας των Ελλήνων στις ημέρες... καραντίνας. «Μένουμε σπίτι λοιπόν, αλλά όχι μόνοι. Μένουμε σπίτι συνδεδεμέ- νοι».
ΑντιφατικήπερίοδοςΗ κατάσταση την οποία βιώνουμε είναι σίγουρα ψυχοπιεστική, αναφέρει στο «Βήμα» ο επίκουρος καθηγητής Ψυχιατρικής στην Α' Πανεπιστημιακή Ψυχιατρική Κλινική του Εθνικού και Καποδιστρι- ακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) στο Αιγινήτειο
Ο επιβεβλημένος εγκλεισμός απειλεί να διαταράξει τον ψυχισμό μας, αλλά οι ειδικοί είναι εδώ για να μας βοηθήσουν - Ποιοι αναζητούν βοήθεια, οι γραμμές τηλεφωνικής υποστήριξης, η ανθεκτικότητα των παιδιών και ο ρόλος γονέων και εκπαιδευτικών
λ 4|
ΑΣΠΙΔΑ ΣΤΗΝ ΠΑΝΔΗΜΙΦΟΒΟΥ ΚΑΙ ΠΑΝΙΚΟΥ
*
Νοσοκομείο κ. Φραγκίσκος Γονιδάκης. «Η περίοδος που διάγουμε δι- έπεται από μια αντίφαση. Από τη μια βλέπουμε τα όσα συμβαίνουν σε άλλες χώρες όπου ουσιαστικά είναι σαν να ξεκληρίζεται καθημερινά ένα ολόκληρο χωριό εξαιτίας του νέου κορωνοϊού. Την ίδια στιγμή εμείς βρισκόμαστε σε μία κατάσταση στην οποία τα πράγματα φαίνονται να είναι καλύτερα και παραμένουμε εντός των σπι- τιών προφυλαγμένοι, ζώ- ντας όμως με την αγωνία τού τι θα γίνει αν έρθει και σε εμάς ένα σφοδρό κύμα επιδημίας. Μια τέτοια κατάσταση είναι αρκετά ψυχοπιεστική». Σε κάποιες περιπτώσεις και η κατάσταση εντός του σπιτιού μπορεί να λειτουργήσει πιεστικά σε ό,τι αφορά την ψυχική υγεία. «Κάποιοι ζουν μόνοι και αυτή η μοναξιά είναι πιεστική, κάποιοι ζουν με την οικο- γένειά τους στην οποία μπορεί να υπάρχουν δυσλειτουργίες, να αυξάνονται οι συγκρούσεις, ακό
μη και η βία. Αυτό έχουμε να αντιμετωπίσουμε από εδώ και πέρα. Ο Απρίλιος εγκαινιάζει μια καινούργια κατάσταση, κατά την οποία θα υπάρχουν αυξημένα μέτρα από την Πολιτεία αλλά και αυξημένη δυσφορία από τον πληθυσμό να τα υπακούσει». Πώς θα αντεπεξέλθουμε λοιπόν στα ακόμη πιο δύσκολα που έρχονται; «Μένουμε σπίτι αλλά όχι μόνοι μας» απαντά ο κ. Γονιδά- κης. «Και καθώς η πίεση και το στρες θα αυξάνονται, καλό θα ήταν όσοι νιώθουν πως δεν τα καταφέρνουν να αναζητήσουν βοήθεια — πολλοί φορείς πλέον την προσφέρουν. Οπως λέμε και στους θε- ραπευόμενούς μας τους οποίους παρακολουθούμε πλέον εξ αποστάσεως, “μένουμε συνδεδεμένοι ”. Και αυτό το έχουμε καταφέρει μέσω ειδικών πλατφορμών που είναι ασφαλείς. Μέσω αυτών γίνονται οι συνεδρίες, οι συναντήσεις με τους συναδέλφους ψυχιάτρους αλλά και μία φορά την εβδομάδα κά
νουμε πλέον μια άτυπη συνάντηση με θεραπευόμενους στην οποία μιλάμε ο καθένας για την εμπειρία του σε αυτή την περίοδο, με την έννοια μιας κοινότητας ανθρώπων που μοιράζεται κοινές δυσκολίες. Από αυτές τις συναντήσεις έχουμε παρατηρήσει ότι υπάρχει στρες αλλά και αισιοδοξία σε αρκετά άτομα ότι πάμε καλά, παλεύουμε και θα τα καταφέρουμε».
Ποκχ ζητούν βοήθεια«Μένουμε συνδεδεμένοι» λοιπόν και οι γραμμές ψυχολογικής υποστήριξης έχουν παίξει καταλυτικό ρόλο σε αυτή τη σύνδεση, σκιαγραφώντας παράλληλα το «προφίλ» όσων ζητούν βοήθεια. Από την πρώτη στιγμή εκδήλωσης της κρίσης λειτούρνησε ειδική τηλεφωνική γραμμή ψυχοκοινωνικής υποστήριξης για την Covid-19 με πρωτοβουλία της Α' Ψυχιατρικής Κλινικής στο Αι- γινήτειο Νοσοκομείο και του ΕΚΠΑ, η οποία ως και
τις 4 Απριλίου είχε δεχθεί περισσότερες από 1.500 κλήσεις (κατά μέσο όρο 100 κλήσεις ημερησίους). Στοιχεία που παρουσιάζει σήμερα το «Βήμα» και αφορούν αξιολόνηση αντιπροσωπευτικού δείγματος των κλήσεων προσφέρουν μια πρώτη, ενδεικτική εικόνα της (ψυχικής) κατάστασης των Ελλήνων στην εποχή του νέου κορωνοϊ- ού. Κατ’ αρχάς, η γραμμή φάνηκε να έχει απήχηση στις γεωγραφικές περιοχές που πλήττονται περισσότερο από τον SARS-CoV-2, ωστόσο η ανησυχία και η δυσφορία τόσο για την ίδια την εξάπλωση του ιού και τις επιπτώσεις του όσο και για τα μέτρα που έχουν επιβληθεί ήταν πανελλαδικής εμβέλειας. Κατά δεύτερον, όπως συμβαίνει στην αναζήτηση υπηρεσιών ψυχικής υγείας εν γενει, έτσι και στη γραμμή αυτή οι γυναίκες απευθύνθηκαν πιο συχνά από τους άνδρες για να εκφράσουν τις ανησυχίες τους και να λάβουν κάποια υποστήριξη ή καθοδήνηση. Κατά τρίτον, τα άτομα που
κ άλεσαν προέρχονταν από όλες τις ηλικιακές ομάδες και ήταν τόσο άγαμοι όσο και έγγαμοί· Ακρως ενδιαφέρον ήταν ότι μέσα από τη γραμμή αποτυπώθηκε η «δημοκρατικότητα» του ιού και σε ό,τι αφορούσε τις ψυχοκοινωνικές του επιπτώσεις - σε αυτή απευθύνθηκαν άτομα από διαφορετικές περιοχές και από διαφορετικά κοινω- νικο-οικονομικά στρώματα του πληθυσμού: εργαζόμενοι, συνταξιούχοι, άνεργοι, εργαζόμενοι σε αναστολή, άτομα με ανώτατη εκπαίδευση, άτομα με ανώτερη εκπαίδευση.
Ποιες είναι οι αγωνίεςΩς προς το περιεχόμενο των αιτημάτων αυτά θα μπορούσαν να ομαδοποι- ηθούν αδρά σε τρεις κατηγορίες:* Εκείνα που αφορούσαν τη μόλυνση από τον ιό, όπου ήταν κυρίως έκδηλη η αγωνία μόλυνσης είτε των ίδιων των καλούντων (41,5% των κλήσεων) είτε των αγαπημένων τους
16;ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1 ΑΣΠΙΔΑ ΣΤΗΝ ΠΑΝΔΗΜΙΑ ΦΟΒΟΥ ΚΑΙ ΠΑΝΙΚΟΥΠηγή: ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Σελ.: 73,76-79 Ημερομηνία
έκδοσης:12-04-2020
προσώπων (26,48% των κλήσεων), χωρίς όμως να ανήκουν σε ευπαθή ομάδα ή σε υγειονομικό προσωπικό. Ωστόσο, ένα 27,69% των κλήσεων αφορούσε ανησυχία μόλυνσης από τον ιό για τον ίδιο τον καλούντο, μια ανησυχία που βασιζσταν στο ότι ο καλών ανήκε σε ευπαθή ομάδα.* Η δεύτερη κατηγορία των αιτημάτων, τα οποία ήταν και τα συχνότερα, αφορούσαν τα περιοριστικά μέτρα και τα επακόλουθά τους. Σε γενικές γραμμές φάνηκε ότι ο ιός και τα μέτρα αποτελούν εκλυτικούς παράγοντες κυρίως παλαιότερων παθογενειών, που τώρα όμως έρχονται επιτακτικά και ορμητικά στην επιφάνεια - π.χ. προβλήματα επικοινωνίας στα ζευγάρια, δυσκολία διαχείρισης των προβλημάτων των παιδιών κ.λπ. Σε αυτές τις κλήσεις, τα αισθήματα μοναξιάς και απομόνωσης κυριαρχούσαν, με το 65,38% των κλήσεων να αφορά τη δυσκολία διαχείρισης της απομόνωσης/μοναξιάς, όπως και το 60,38% τη δυ
σκολία προσαρμογής στα περιοριστικά μέτρα και τα συνακόλουθα συναισθήματα εγκλωβισμού και καταπίεσης.* Στις κλήσεις γινόταν αναφορά σε ανησυχίες που σχετίζονταν με την οικονομία, την επερχόμενη ύφεση, τον φόβο για απώλεια της εργασίας είτε του ιδιού του καλούντος είτε μέλους της οικογένειάς του και τη συνεπαγόμενη δυσκολία να αντεπεξέλθει κάποιος σε οικονομικές υποχρεώσεις. Οσον αφορά τη συμπτω- ματολογίο που μπορεί να εγείρει η περιρρέουσα κατάσταση, κυριαρχούσε η αγχώδης συμπτωματο- λογίο: δυσκολία να χαλαρώσει κάποιος (70% των κλήσεων), διαρκής ανησυχία (59,6% των κλήσεων) και ανησυχία για την υγεία (58,8% των κλήσεων). Παράλληλα, εμφανίζονταν και κάποια καταθλιπτικά συμπτώματα όπως απελπισία (38,5% των κλήσεων) και αίσθημα κόπωσης/νω- θρότητα (33,8% των κλήσεων). Φόβος, αιφνιδιασμός και λύπη ήταν τα κυρίαρχα
βαστκά συναισθήματα των τελεσταίων εβδομάδων.
ΑναζητήστεβοήθειαΟλα αυτά μαρτυρούν άραγε ότι ο εγκλεισμός έχει αφήσει ήδη το «σημάδι» του στην ψυχική υγεία του πληθυσμού; «Είναι νωρίς να μιλήσουμε yia παγιω- μένες ψυχικές διαταραχές που προκύπτουν από τη συνθήκη, στο σύνολο της κοινότητας. Από εκεί και πέρα, όσο η κρίση παρα- τείνεται και βαθαίνει αναμένεται να επιταχυνθούν δυναμικές που υπέβοσκαν και δεν είχαν εκδηλωθεί μέχρι στιγμής σε άτομα που δεν είχαν εμφανίσει συμπτωματολογία από την ευρύτερη ψυχική σφαίρα, αλλά και να πυροδοτηθούν υποτροπές σε άτομα που έχουν ήδη διαγνωσμέ- νες ψυχικές διαταραχές, εφόσον μείνουν χωρίς την απαραίτητη φαρμακευτική ή/και ψυχοκοινωνική φροντίδα που απαιτείται ιδιαιτέρως στην τρέχουσα συγκυρία. Πολλά θα εξαρτηθούν σε προσω
Κάποιοι ζουν μόνοι, και αυτή η μοναξιά είναι πιεστική, κάποιοι ζουν με την οικογένεια τους, στην οποία μπορεί να υπάρχουν δυσλειτουργίες, να αυξάνονται οι συγκρούσεις, ακόμη και η βία. Αυτό έχουμε να αντιμετωπίσουμε από εδώ και πέρα, λένε οι επιστήμονες
πικό επίπεδο από τους εγκατεστημένους μηχανισμούς άμυνας που έχει ή δεν έχει αναπτύξει κάποιος, από το πώς μπορεί να επαναφέρει στην καθημερινή του πρακτική τους τρόπους με τους οποίους αντιμετώπισε παρελθοντι- κές δυσκολίες καθώς και από την ύπαρξη ή αντίστοιχα από την έλλειψη υποστηρικτικού περιβάλλοντος ή κοινωνικών δικτύων» σημειώνει η κυρία Μαρίνα Οικονόμου, καθηγήτρια Ψυχιατρικής στην Α- Ψυχιατρική Κλινική της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΓΙΑ, η οποία συμμετείχε από την πρώτη στιγμή στην πρωτοβουλία και στην οργάνωση της τηλεφωνικής γραμμής ψυχο- κοινωνικής υποστήριξης για την Covid-19. Η κυρία Οικονόμου στέλνει το δικό της μήνυμα προς οποιον- δήποτε νιώθει αβοήθητος σε αυτή τη συγκυρία. «Η αναζήτηση της κατάλληλης βοήθειας είναι δικαίωμα αλλά και ευθύνη κάθε ανθρώπου που υποφέρει, ειδικά οε τέτοιες περιπτώσεις, όπως η πανδημία από την Covid-19. Μακριά από τα ταμπού και τις προκαταλήψεις που συνειρμικά συνοδεύουν οτιδήποτε “ψ ”, η αναζήτηση βοήθειας από ειδικούς του χώρου της ψυχικής υγείας προβάλλει ως κρίσιμη αναγκαιότητα αλλά και συχνά ως η μόνη λύση μπροστά στα αδιέξοδα που φέρνει η δίνη του εγκλεισμού και της απομόνωσης. Οι γραμμές ψυχολογικής και ψυχο- κοινωνικής υποστήριξης ανοίγουν ένα παράθυρο ελπίδας και ένα καταφύγιο ασφάλειας».Η γραμμή αυτή έγινε πε- νταψήφια (αριθμός 10306) από το περασμένο Σάββατο, στο πλαίσιο πρωτοβουλίας του ΕΚΠΑ και του υπουργείου Υγείας. Μάλιστα μόνο τις δύο πρώτες ημέρες λειτουργίος της δέχθηκε 5.300 κλήσεις και την περασμένη Δευτέρα 1.450 κλήσεις. Η υπηρεσία της τηλεφωνικής υποστήριξης οργανώνεται υπό τις επιστημονικές κατευθύνσεις και την εποπτεία της Α' Ψυχιατρικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ (η επιστημονική επιτροπή αποτελείται από τους Μαρίνα Οικονόμου, Γιάννη Ζερβά, Ελένη Λαζαράτου, Φραγκίσκο Γονιδάκη και τελεί υπό τη διεύθυνση του καθηνη- τή Ψυχιατρικής και διευθυντή της Α’ Ψυχιατρικής Κλινικής του ΕΚΠΑ στο Αιγινήτειο Νοσοκομείο κ. Λάμπη Παπαγεωργίου).
ΣΥΝΕΧΕΙΑΣΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ *·♦
ΕΝΔΟΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΒΙΑ
ΜΙΑ «ΩΡΟΛΟΓΙΑΚΗ ΒΟΜΒΑ» ΠΟΥ ΑΠΕΙΛΕΙ ΝΑ ΕΚΡΑΓΕΙΥπάρχουν και σπίτια στα οποία μόνιμο «μέλος» αποτελεί δυστυχώς η ενδοοικογενειακή βία. Και είναι εύλογοι οι φόβοι σχετικά με πιθανή αύξηση τέτοιων περιστατικών αυτή τη στρεσογόνο περίοδο. Σύμφωνα με τους ειδικούς με τους οποίους ήλθαμε σε επαφή, μέχρι στιγμής δεν έχει αποτυπωθεί μια τέτοια αύξηση, ωστόσο, όπως επεσήμαναν, αναμένεται αύξηση των βίαιων περιστατικών εντός του σπιτιού όσο η περίοδος του εγκλεισμού μακραίνει. Οπως δείχνουν τα στατιστικά στοιχεία της τηλεφωνικής γραμμής SOS 15900 της Γενικής Γραμματείας Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων (λειτουργεί σε 24ωρη βάση επτά ημέρες την εβδομάδα, ενώ οι γυναίκες που δεν έχουν πρόσβαση σε τηλέφωνο μπορούν να στείλουν e-mail στο sosl5900@isotita. gr), οι κλήσεις με χαρακτηρισμό «περιστατικό βίας» ανέρχονταν σε 279 για τον Φεβρουάριο ενώ για τον Μάρτιο σε 325. Αναφορικά με τις κλήσεις στις οποίες καταγγέλθηκε ως είδος βίας η ενδοοικογενειακή βία, τον Φεβρουάριο καταγράφηκαν 156 τέτοιες κλήσεις ενώ τον Μάρτιο 166 - η ποσοστιαία αύξηση μεταξύ των δύο μηνών ανερχόταν σε 6,4%. Σε σύγκριση όμως με το σύνολο των κλήσεων οι οποίες χαρακτηρίστηκαν με κάποιο είδος βίας, οι κλήσεις «ενδοοικογενειακής βίας» αποτέλεσαν το 87% του συνόλου των κλήσεων για τον Φεβρουάριο ενώ για τον Μάρτιο το 72%.Η γενική γραμματέας Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων κυρία Μαρία Συρεγγέλα ανέφερε στο Βήμα ότι το σύνθημα της Γενικής Γραμματείας είναι «Μένουμε σπίτι αλλά δεν μένουμε σιωπηλές». «Παρ'όλη τη σταθερότητα στα ποσοστά κλήσεων για περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας από την τηλεφωνική γραμμή SOS 15900, φροντίζουμε ώστε οι δομές υποστήριξης των γυναικών θυμάτων βίας να είναι σε λειτουργία (φυσικά με άλες τις απαραίτητες προφυλάξεις για την Covid-19) και να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στις γυναίκες που τις χρειάζονται. Η βία, ενδοοικογενειακή και έμφυλη, δεν πρέπει να γίνεται ανεκτή και οφείλουμε όλες και όλοι μας να καταβάλλουμε κάθε προσπάθεια ως προς την εξάλειψή της, ακόμα και σε αυτές τις κρίσιμες στιγμές».Και στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΚΑ) δεν εμφανίζεται, τουλάχιστον μέχρι στιγμής, κάποια έξαρση στα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας, όπως αυτά μπορούν να αποτυπωθούν στις τηλεφωνικές κλήσεις, μας πληροφόρησε η κυρία Μαρία Δουκάκου, διδάκτωρ Κλινικής Ψυχολογίας και ψυχο- θεραπεύτρια, προϊστάμενη του Τμήματος Διαχείρισης Κρίσεων του ΕΚΚΑ. Ωστόσο οι γυναίκες που αντιμετωπίζουν προβλήματα εντός δυσλειτουργικών οικογενειών πιθανώς να αισθάνονται αυτή την περίοδο μεγαλύτερη κοινωνική απομόνωση καθώς δεν είναι τόσο εύκολη η πρόσβασή τους σε υποστηρικτικό δίκτυο ή σε νοσοκομεία και άλλες δομές, εξαιτίας του νέου κορωνοϊού. «Γ<α αυτό και υπάρχει μεγάλη κινητοποίηση ώστε οι ειδικοί ψυχικής υγείας να βρεθούν έστω και εξ αποστάσεως κοντά στα πιθανά θύματα ενδοοικογενειακής βίας που τους έχουν ανάγκη. Το ΕΚΚΑ έχει δύο τηλεφωνικές γραμμές, την τηλεφωνική γραμμή άμεσης κοινωνικής βοήθειας 197 που λειτουργεί δωρεάν 06.00-22.00 επτά ημέρες την εβδομάδα καθώς και την Εθνική Γοαμμή Παιδικής Προστασίας 1107 (λειτουργεί επίσης 06.00-22.00 επτά ημέρες την εβδομάδα με αστική χρονοχρέωση)».Δεν είμαστε σε θέση να εκτιμήσουμε στην παρούσα φάση το μέγεθος της κατάστασης σε ό,τι αφορά την ενδοοικογενειακή βία με θύματα τα παιδιά, σημείωσε ο κύριος Στέφανος Αλεβίζος, ψυχολόγος, συντονιστής στο Κέντρο Εκπαίδευσης και Επιμόρφωσης στο «Χαμόγελο του Παιδιού». «Αυτή τη στιγμή οι καταγγελίες που λαμβάνουμε στη γραμμή 1056 που αφορά τα παιδιά δεν είναι περισσότερες από το παρελθόν. Ωστόσο με δεδομένο ότι οι περισσότερες καταγγελίες που αφορούν βία στα παιδιά γίνονται από τη γειτονιά ή το σχολείο και αυτή τη στιγμή τα σχολεία δεν λειτουργούν ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι ασχολούνται με τα ιατρικά θέματα του κορωνο- ϊού και όχι με τον περίγυρο, είναι επόμενο να συμβαίνει κάτι τέτοιο». Και κατά τον κ. Αλεβίζο, όσο ο χρόνος περνά αναμένεται αύξηση των κρουσμάτων αφού «ο περιορισμός φέρνει εκνευρισμό και μεγεθύνει ήδη υπάρχουσες δυσλειτουργικές καταστάσεις εντός της οικογένειας οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν σε άσκηση βίας».
«
Λ
17;ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1 ΑΣΠΙΔΑ ΣΤΗΝ ΠΑΝΔΗΜΙΑ ΦΟΒΟΥ ΚΑΙ ΠΑΝΙΚΟΥΠηγή: ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Σελ.: 73,76-79 Ημερομηνία
έκδοσης:12-04-2020
ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ
··· ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ
Επίσης, σε επιστημονικό και επιχειρησιακό επίπεδο, συνεργάζονται η Ομοσπονδία Φορέων Ψυχοκοινω- νικής Αποκατάστασης & Ψυχικής Υγείας «ΑΡΓΩ», η οποία συμμετέχει με πάνω από 160 ειδικούς από 40 φορείς, το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΚΑ), ο μη κερδοσκοπικός Σύλλογος «Το Χαμόγελο του Παιδιού», καθώς και μεγάλος αριθμός εθελοντών ψυχολόγων, οι οποίοι ανταποκρίθηκαν άμεσα σε σχετική πρόσκληση του υπουργείου Υγείας.
Η γραμμή της Περιφέρειας
Μεγάλο βάρος κλήσεων «σηκώνει» και η γραμμή 1110 της Περιφέρειας Αττικής και του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών (ΙΣΑ), η οποία ξεκίνησε τη λειτουργίο της στις 16 Μαρτίου. Η γραμμή μέχρι το βράδυ της Τρίτης 7 Απριλίου είχε δεχθεί συνολικά 33.327 κλήσεις, εκ των οποίων οι 1.993 αφορούσαν ψυχολογική υποστήριξη (10.725 κλήσεις αφορούσαν απορίες ιατρικής φύσεως για τον νέο κο- ρωνοϊό, 13.870 θέματα κοινωνικής μέριμνας και 117 κλήσεις υποστήριξης φροντιστών για άτομα με άνοια και Αλτσχάιμερ - η τελευταία αυτή επιλογή προστέθηκε μόλις τις τελευταίες ημέρες). Ποιο είναι το «προφίλ» των ατόμων που συ- γήθως τηλεφωνούν; Οπως περιγράφει η κυρτά Σμα- ράγδα Χρηστάκη, ψυχολό- γος-ψυχοθεραπεύτρια, σύμβουλος του περιφερειάρχη Αττικής, «έχουμε δύο κύριες κατηγορίες πληθυσμού που καλούν. Η μία αφορά άτομα που δεν έχουν κάποια διαγνωσμένη ψυχική νόσο, είναι συνήθως ηλικίας 30-45 ετών— στην πιο παραγωγική δηλαδή
ηλικία — και σε αυτή τη φάση δεν ξέρουν πώς να διαχειριστούν τις αρνητικές σκέψεις που γεννά η πανδημία και ο εγκλεισμός. Εμφανίζουν άγχος, κρίσεις πανικού, καταθλι- πτικά συμπτώματα. Βρίσκονται ξαφνικά στο σπίτι χωρίς δουλειά, πιθανώς με μεγάλη οικονομική στενότητα και αβεβαιότητα». Η δεύτερη κατηγορία αφορά άτομα που έχουν κάποια διαγνωσμένη ψυχοπαθο- λογίο και σε αυτή τη φάση
παρουσιάζουν έξαρση των συμπτωμάτων τους. «Αυτό μπορεί να συμβεί ακόμη και αν λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή. Η επιπλέον ένταση που πυροδοτεί η κατάσταση πιθανώς να απαιτεί νέα ρύθμιση της αγωγής τους, την οποία δεν μπορούν να κάνουν τόσο εύκολα αφού είναι πλέον πιο δύσκολη η πρόσβασή τους σε ειδικό». Υπάρχουν και άτομα που αναφέρουν ακραία συναισθήματα, που εμφανίζουν
ακόμη και αυτοκτονικέςτάσεις; «Σε καθημερινή βάση έχουμε κάποια τέτοια κλήση. Ωστόσο οι ειδικά εκπαιδευμένοι συνάδελφοι είναι σε θέση να παρέμ- βουν αναλόγως με βάση την κάθε περίπτωση που έχουν απέναντι' τους στην άλλη άκρη της γραμμής».
Ολοκ λπ< κομένο πρόγραμμα
Η ειδικός σημειώνει ότι όσο αυξάνεται η απομόνωση του πληθυσμού εί
ναι επόμενο να αναμένεται ένταση των ψυχικών συμπτωμάτων.«Για αυτόν τον λόγο υπάρχουν δύο συνεργασίες της Περιφέρειας για βοήθεια των ατόμων που τη χρειάζονται. Η μία αφορά την πλατφόρμα Melapus, μέσω της οποίας εθελοντές ειδικοί στην ψυχική υγεία προσφέρουν δωρεάν ψυχιατρική εκτίμηση σε άτομα που τη χρειάζονται. Η δεύτερη έχει ως στόχο τη σταθερή στήριξη ατό
μων που τηλεφωνούν στη γραμμή βοήθειας. Οι ψυχολόγοι της γραμμής κρατούν τα αιτήματα εκείνων που τηλεφωνούν και επιθυμούν να παρακολου- θούνται σε σταθερή βάση από κάποιον ειδικό για αυτήν τη δύσκολη περίοδο, και τις δύο τελευταίες εβδομάδες ξεκίνησε η εξ αποστάσεως παρακολούθηση».Σημειώνεται ότι από την περασμένη Τετάρτη στην Ανοιχτή Γραμμή Βοήθει-
ΓΟΝΕΙΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΑ
Η ΘΕΤΙΚΗ ΟΨΗ ΤΟΥ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ
Ο εγκλεισμός στο σπίτι αποτελεί μια πρωτόγνωρη εμπειρία για την ελληνική αλλά και την παγκόσμια κοινωνία, ανέφερε στο «Βήμα» η κυρία Ελένη Λαζαράτου, καθηγήτρια Παιδοψυχια- τρικής στην Α’ Ψυχιατρική Κλινική του ΕΚΠΑ (η οποία φέρει την επιστημονική ευθύνη της ψυχοκοινωνικής υποστήριξης σε οικογένειες στη νέα γραμμή 10306). Ισως όμως είναι η στιγμή να στραφούμε στα παιδιά μας: «Είμαστε πλέον όλη την ημέρα μαζί. Σε κανονικούς καιρούς δεν μας βλέπουν και δεν τα βλέπουμε αρκετά. Ας προσπαθήσουμε να καλύψουμε το κενό μιλώντας και κάνοντας πράγματα μαζί τους. Ας τα καθησυχάσουμε, είναι και εκείνα
τρομαγμένα. Δίνοντάς τους προσοχή, παίρνουμε δύναμη. Προστατεύοντάς τα, κερδίζουμε εμείς εμπιστοσύνη στον εαυτό μας. Βοηθώντας τα να νικήσουν τους φόβους τους, νικάμε τους δικούς μας».Ποια είναι τα κύρια προβλήματα που εμφανίζονται σε ό,τι αφορά τη διαχείριση των παιδιών εξαιτίας του εγκλεισμού; ρωτήσαμε
την καθηγήτρια. «Το κύριο πρόβλημα που αναφέρουν οι οικογένειες είναι εκείνο της διαχείρισης του χρόνου, που διαφοροποιείται ανάλογα με την ηλικία του παιδιού. Για τα μικρότερα παιδιά οι γονείς δυσκολεύονται να αφιερώσουν χρόνο και να τους προτείνουν παιχνίδια και δραστηριότητες. Οσο πιο αγχωμένοι και πιεσμένοι είναι οι ενήλικοι, τόσο
λιγότερο διαθέσιμοι είναι για τα παιδιά τους. Τα μεγαλύτερα παιδιά μπορεί να απασχοληθούν μόνα τους, αλλά υπάρχει ο κίνδυνος να περάσουν όλη την ημέρα στο Διαδίκτυο και οι γονείς φοβούνται για την ανάπτυξη εξάρτησης. Τα ίδια τα παιδιά παραπονιούνται για την έλλειψη επαφής με τους φίλους τους, την οποία προσπαθούν να καλύψουν με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το κλείσιμο του σχολείου αναφέρεται ως πρόβλημα μόνο γιατί δεν μπορούν να συναντούν τους συμμαθητές τους. Οι ανησυχίες τους για την επιδημία είναι μικρές, σκέφτονται μόνο πώς μπορούν να προστατέψουν μεγαλύτερα σε ηλικία άτομα για να μη νοσήσουν».
Ως προς τα συμπτώματα που εμφανίζουν τα παιδιά εξαιτίας της ραγδαίας αλλαγής στην καθημερινότη- τά τους, η κυρία Λαζαράτου τονίζει ότι γενικώς τα παιδιά έχουν μεγαλύτερες δυνατότητες προσαρμογής και ψυχικής ανθεκτικότητας από ό,τι οι ενήλικοι.
Παιδική ανθεκτικότατα«Στην παρούσα κατάσταση τα παιδιά με τα οποία μιλάω φαίνεται να δέχονται με πολύ ώριμο τρόπο τα περιοριστικά μέτρα. Εντύπωση μου έχει κάνει ότι έφηβοι, που λόγω της αναπτυξιακής τους φάσης αναμενό- ταν να αντιδράσουν και να μην τηρήσουν τα μέτρα, δέχονται χωρίς αμφισβήτηση τους περιορισμούς. Ανησυ
χία υπάρχει στους εφήβους που πρόκειται να δώσουν πανελλαδικές εξετάσεις, η οποία εντείνεται λόγω της αβεβαιότητας των ημερομηνιών διεξαγωγής τους. Συμπτώματα διαπιστώνονται πάντως σε αρκετά παιδιά, αλλά αυτά συνδέονται κυρίως με οικογενειακές δυσλειτουργίες που προ- ϋπήρχαν και σαφώς τώρα επιδεινώνονται. Γονεϊκή ασυμφωνία, βίαιες συμπεριφορές μέσα στην οικογένεια, ακόμη και υπερβολικό άγχος ενός εκ των γονέων εκφράζονται σαν διαταραχές συναισθήματος ή συμπεριφοράς από τα παιδιά». Ποιες είναι οι συμβουλές που θα έδινε η καθηγήτρια στους γονείς ώστε να διαχειριστούν καλύτερα την
18;ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1 ΑΣΠΙΔΑ ΣΤΗΝ ΠΑΝΔΗΜΙΑ ΦΟΒΟΥ ΚΑΙ ΠΑΝΙΚΟΥΠηγή: ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Σελ.: 73,76-79 Ημερομηνία
έκδοσης:12-04-2020
ας 1110 προστέθηκε άλλη μια υπηρεσία η οποία αφορά ψυχολογική υποστήριξη, συμβουλευτική και καθοδήγηση στους γονείς για οποιοδήποτε πρόβλημα αντιμετωπίζουν με τα παιδιά τους κατά τη στρεσογόνο παραμονή τους στο σπίτι λόγω της πανδημίας (λειτουργεί δωρεάν καθημερινά από τις 9 το πρωί ως τις 9 το βράδυ). Σε συνδυασμό με την υπηρεσία, μία φορά την εβδομάδα οι γο
νείς θα μπορούν να παρακολουθούν και δωρεάν Webinars, διαδικτυακά σεμινάρια από την ιστοσελίδα i-paidi.Αυτή την περίοδο φαίνεται πιο επιβεβλημένο από ποτέ το «η ισχύς εν τη ενώσει» σε όλα τα επίπεδα ώστε να βγούμε από το κορωνο-τούνελ στο οποία έχουμε μπει. Ετσι, όπως σημειώνει η κυρία Οικονόμου, η Α’ Πανεπιστημιακή Ψυχιατρική Κλινική του ΕΚΠΑ υλοποιεί συνερ
γασία με την Περιφέρεια Αττικής για ένα ολοκληρωμένο Πρόγραμμα Ψυχικής Υγείας Ευάλωτων Πληθυσμών, που εστιάζει τόσο στο δημόσιο όφελος όσο και στην προαγωγή της επιστημονικής καινοτομίας. «Σε αυτή την κατεύθυνση, η συνεργασία μας με την τηλεφωνική γραμμή της Περιφέρειας θεωρείται όχι μόνο χρήσιμη, αλλά αυτονόητη και επιβεβλημένη. Ενώνουμε τις δυνάμεις
μας πολυεπίπεδα για να μη μετατραπεί η πανδημία της Covid-19 σε μια πανδημία φόβου και πανικού». Γιατί η πανδημία του φόβου είναι επίσης άκρως μεταδοτική, μπορεί να έχει εκθετική αύξηση και να αφήσει πίσω της πολλά «θύματα». Μείνετε «συνδεδεμένοι» λοιπόν και πλήθος ειδικών μπορεί να βρεθεί στο πλευρό σας όταν νιώσετε «μετέωροι» μέσα στη ρευστή κατάσταση στην οποία ζούμε.
Τα παιδιά έχουν μεγαλύτερες δυνατότητες προσαρμογής και ψυχικής ανθεκτικότητας απ’ ό,τι οι ενήλικοι, ενώ φαίνεται να δέχονται με πολύ ώριμο τρόπο τα περιοριστικά μέτρα
ΠΡλΤΟΒΟΥλΙΕΣ
«ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ» ΒΟΗΘΕΙΑΣΠλήθος πρωτοβουλιών από την Πολιτεία, διαφορετικούς δήμους, πανεπιστημιακά ιδρύματα και άλλους φορείς επιχειρεί να δημιουργήσει ένα «δίχτυ» ασφαλείας της ψυχικής υγείας του πληθυσμού εν μέσω πανδημίας. Η κινητοποίηση είναι πράγματι τεράστια και ενδεικτικά σημειώνουμε (καθώς δυστυχώς ο πεπερασμένος χώρος δεν το επιτρέπει), εκτός από τις πρωτοβουλίες που αναφέρονται στο κείμενο, κάποιες επιπλέον:
• Η Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία για τη Φροντί- ■ δα Παιδιών και Οικογενειών στην Αρρώστια και τον Θάνατο «Μέριμνα» (www.merimna.org.gr) παρέχει γραμμές ψυχολογικής στήριξης (210-6463.622, Αθήνα), 2310-510.010, Θεσσαλονίκη) για όσους έχουν ανάγκη να μάθουν πώς θα στηρίξουν τα παιδιά τους αν μέλος της οικογένειας χρειαστεί να νοση- λευθεί, αν κινδυνεύσει η ζωή του ή πεθάνει από τον νέο κορωνοϊό.
• Η Α' Ψυχιατρική Κλινική του ΕΚΠΑ στην ιστοσελίδα της apsych.med.uoa.gr παρέχει μια σειρά 10 οδηγών για την ψυχική διαχείριση τΑς πανδημίας COVID-19 που αφορούν τόσο τον πληθυσμό όσο και τους επαγγελματίες υγείας.
• ΗΕταιρεία Alzheimer Αθηνών παρέχει 24ωρη συμ- βουλευτική υποστήριξη σε άτομα με άνοια και τους φροντιστές τους στην τηλεφωνική γραμμή 1Π0 της Περιφέρειας Αττικής και του ΙΣΑ.
• Η Α' Νευρολογική Κλινική του ΕΚΠΑ έχει δημιουργήσει τηλεφωνική γραμμή βοήθειας για τους ασθενείς με νευρολογικά νοσήματα, τους φροντιστές και τις οικογένειες τους. Η τηλεφωνική γραμμή βοήθειας λειτουργεί ως εξής: Για ιατρικά νευρολογικά θέματα, ιατροί, ωράριο 10.30-14.30 στα τηλ. 210-7289.291,210- 7289.284,210-7289.301,210-7289.277. Για διαδικαστικά θέματα, θέματα κοινωνικής μέριμνας και ψυχο- κοινωνική υποστήριξη, κοινωνικοί λειτουργοί, ωράριο 10.00-14.30 στο τηλ. 210-7289.215. Ο διαδικτυακάς τόπος όπου αναρτώνται πληροφορίες που αφορούν τους ασθενείς με νευρολογικά νοσήματα την πε- * ρίοδο της πανδημίας είναι: https://eginitio.uoa.gr/ klinikes/a_neyrologiki_kliniki/ektakti_enimerosi_a_ neyr ologikis_klinikis_pandimia_koronoioy/
• Το Εργαστήριο Σχολικής Ψυχολογίας του Τμήματος Ψυχολογίας του ΕΚΠΑ ανταποκρινόμενο στις ανάγκες αυτής της κρίσιμης περιόδου έχει αναπτύξει 4 έντυπα (στην ελληνική και αγγλική γλώσσα) τα οποία περιλαμβάνουν χρήσιμες επισημάνσεις για την ψυχοκοινωνική υποστήριξη οικογενειών, παιδιών και εφήβων, γονέων και εκπαιδευτικών/σχολείων καθώς και χρήσιμες επισημάνσεις για τπ μετάβαση στην «ηλεκτρονική» τάξη. Ταυτόχρονα έχει αναπτύξει '*■ δραστηριότητες ενδυνάμωσης κοινωνικών και συναισθηματικών δεσμών στην «ηλεκτρονική» τάξη με απώτερο στόχο την ενίσχυση της ψυχικής ανθεκτικότητας των μαθητών. Τα έντυπα έχουν αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του Εργαστηρίου Σχολικής Ψυχολογίας http://www.centerschoolpsych.psych.uoa. gr/index.php/2020-03-27-17-58-58.
κατάσταση; «Ο/ γονείς οφείλουν να ενημερώνουν τα παιδιά και τους εφήβους με σύντονο για την ηλικία τους τρόπο σχετικά με τα πραγματικά γεγονότα, απο- ψεύγοντας την υπερέκθση σε πληροφορίες. Πρέπει επίσης να δίνουν θετικές και αισιόδοξες εικόνες από την κοινότητα, για παράδειγμα ατόμων που ανάρρωσαν ή βοήθησαν κάποιον που νόσησε. Σημαντική είναι η διαμόρφωση μιας νέας καθημερινής ρουτίνας για τα παιδιά, για όσο διάστημα διαρκεί η αποχή από το σχολείο. Το δομημένο πρόγραμμα, όπως η διατήρηση μιας σταθερής ώρας πρωινής έγερσης, μεσημεριανού γεύματος, ξεκούρασης, εκπαιδευτικής δραστηρι
ότητας και νυχτερινής κατάκλισης, βοηθά τα παιδιά αλλά και την οικογένεια να διατηρήσουν συνοχή στη νέα λειτουργία τους. Είναι επίσης σημαντική η αναζήτηση κάποιων δραστηριοτήτων με εκπαιδευτικό χαρακτήρα για τα παιδιά και η προτεινόμενη τηλεκπαίδευ- ση παίζει σημαντικό ρόλο στη δόμηση του ημερήσιου προγράμματος και την υποκατάσταση του σχολικού προγράμματος».
Συνεχίζουμε την εκπαίδευσηΟι εκπαιδευτικοί μπορούν να παίξουν πράγματι τον δικό τους σημαντικό ρόλο ακόμη και τώρα που τα εκπαιδευτικά ιδρύματα είναι κλειστά, ώστε να κρατή
σουν επικοινωνία με τους μαθητές τους και να τους κάνουν να αισθανθούν μια κανονικότητα μέσα σε όλα αυτά τα «μη κανονικά» που βιώνουν. Οπως υπογράμμισε στο «Βήμα» η καθηγή- τρια Σχολικής Ψυχολογίας, πρόεδρος του Τμήματος Ψυχολογίας, διευθύντρια του Εργαστηρίου Σχολικής Ψυχολογίας του ΕΚΠΑ, κυρία Χρυσή Χατζηχρήστου, υπάρχουν βασικές συμβουλές που μπορούν σε αυτή τη δύσκολη περίοδο να αποτελέσουν «πυξίδα» για τους εκπαιδευτικούς.• Επανασυνδεόμαστε με το
σχολείο, αξιοποιώντας τις δυνατότητες της εξ απο- στάσεως διδασκαλίας, αντιμετωπίζοντας τους όποιους περιορισμούς σε
σχέση με τον συγκεκριμένο τρόπο διδασκαλίας.
• Γινόμαστε ξανά «ομάδα», εστιάζοντας στην παρούσα διαδικασία που βιώ- νουμε.
• Είναι αναμενόμενο, όταν οι μαθητές/τριες επανα- συνδέονται, να θέλουν να μοιραστούν την εμπειρία ή τα συναισθήματα τους. Δεν είναι εύκολο για όλους τους μαθητές/ τριες να εκφράζονται με την ίδια ευκολία και δεν ανταποκρίνονται όλοι με τον ίδιο τρόπο στο ηλεκτρονικό περιβάλλον.
• Απευθυνόμαστε στους μαθητές/τριες με ανοικτές ερωτήσεις, χωρίς κατευθυντικό περιεχόμενο, προτιμώντας ερωτήματα ανοιχτού τύπου:
«Τι σας δυσκολεύει περισσότερο αυτή την περίοδο;» και «Τι κάνατε το διάστημα αυτό που σας άρεσε;».
• Διασφαλίζουμε μέσα από τη συζήτηση ότι οι μαθη- τές/τριες έχουν αντιλη- φθεί επαρκώς τα γεγονότα και γνωρίζουν τους τρόπους νια να ελαχιστοποιήσουν τους κινδύνους για την υγεία τους.
• Μοιραζόμαστε, αν το επιθυμούμε, στοιχεία από την εμπειρία μας ή συναισθήματα, χωρίς όμως να προσθέτουμε δικές μας «ανησυχίες».
• Αναθέτουμε δυαδικές ή ομαδικές εργασίες, όταν είναι εφικτό, παρέχοντας τη δυνατότητα στα παιδιά να μαθαίνουν με ευ
χάριστο τρόπο, αλλά και . να ενισχύουν τις επαφές τους αντισταθμίζοντας την αίσθηση μοναξιάς ή ανίας που πιθανώς βιώνουν.
• Οργανώνουμε μαζί με τα παιδιά δραστηριότητες που θα τα βοηθήσουν να θέτουν ημερήσιους στόχους και να οργανώσουν το πρόγραμμα της μελέτης τους.
• Αναζητούμε υλικό, το οποίο είναι διαθέσιμο στο Διαδίκτυο, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τους μαθητές/ τριες με διαφορετικές εκ- Λ παιδευτικές ανάνκες, μα- θητές/τριες που προέρχονται από διαφορετικά πολιτισμικά περιβάλλοντα,καθώς και ευάλωτες ομάδες μαθητών μας.
19;ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1 Σωτήρης Δεσπότης, Πρόεδρος του τμήματοςΚοινωνικής Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής Αθηνών(ΕΚΠΑ): ...
Πηγή: ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΩΡΑ Σελ.: 1,16-17 Ημερομηνίαέκδοσης:
12-04-2020
Επιφάνεια: 1924.82 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 2870
Θέματα: ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
Συνέντευξη με τον Πρόεδρο τμήματος Κοινωνικής---------------------- „------ ■=—
Αθηνών, κ. ΣωτήρηΔεσπότη
20;ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1 Σωτήρης Δεσπότης, Πρόεδρος του τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας τηςΘεολογικής Σχολής Αθηνών (ΕΚΠΑ): ...
Πηγή: ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΩΡΑ Σελ.: 1,16-17 Ημερομηνίαέκδοσης:
12-04-2020
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Ο πανεπιστημιακός δάσκαλος, Σωτήρης Δεσπότης εν δράσει
Συνέντευξη στονΖαχαρία Π. Γεωργούση
44Η οργή του Θεού (που ουσιαστικά είναι η άλλη όψη της αγάπης Του) στρέφεται κατε- ξοχήν εναντίον της σατανικής Τριάδας (Δράκων [Σατανάς] - Θηρίο εκ της Θαλάσσης Γαυτοθε- οποιημένη πολιτική Εξουσία"] - Θηρίο εκ της Γης [= οι προπαγανδίσεις της Εξουσίας]).
Σωτήρης Δεσπότης, Πρόεδρος του τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής Αθηνών (ΕΚΠΑ):
"Ο Κριτής της Αποκάλυψης, Νυμφίος της Εκκλησίας"
Με αφορμή τον κορωνοϊό ουκ ολίγοι ανατρέχουν για ακόμη μια φορά, με εσχατολογική και ενίοτε καταστροφολογι κή διάθεση, στην "Αποκάλυψη του Ιωάννη". Ο Πανεπιστημιακός Καθηγητής και Πρόεδρος του τμήματος Κοινωνικής Θεο
λογίας και θρησκειολογίας της Θεολογικής Σχολής Αθηνών, Σωτήρης Δεσπότης, συγγραφέας του δίτομου βιβλίου: "Η Αποκάλυψη του Ιωάννη. Ερμηνευτική προσέγγιση στο Βιβλίο της Προφητείας"(Εκδόσεις "Αθως"), στη συνέντευξή του ιχνηλατεί τη διαδρομή της ερμηνείας με σύνεση και θεολογική επάρκεια. Παράλληλα, ο "παραγωγικότατος" εκδοτικά Πανεπιστημιακός(τουλάχιστον 10 βιβλία) μας μιλά για τη διασύνδεση Αποκάλυψης και Ευαγγελίων ξεφυλλίζοντας τις σελίδες του βιβλίου του: "Ιερά Ευαγγέλια.Το μήνυμα της Καινής Διαθήκης στον Σύγχρονο Άνθρωπο"(Εκδόσεις "Έννοια") λίγο πριν τη μεγαλύτερη γιορτή της χριστιανοσύνης. Περισσότερες πληροφορίες για την ακαδημαϊκή θεολογία στην ηλεκτρονική διεύθυνση των ανοιχτών μαθημάτων του Πανεπιστημίου Αθη- vd)v(uoa.gr)
Η στροφή στην Αποκάλυψη του Ιωάννη, το πλέον πολυδαίδαλο βιβλίο της Βίβλου, είναι
ασφαλής πλοηγός σε μια προσπάθεια κατανόησης των δραματικών στιγμών που βιώνει η παγκόσμια κοινότητα;• Η Αποκάλυψη είναι ένα άκρως γοητευτικό βιβλίο, εφόσον ο αναγνώστης της έχει συγκεκριμένες προϋποθέσεις: συνήθως σε περιόδους Κρίσεως το συγκεκριμένο βιβλίο διαβάζεται αποσπασματικά και χωρίς ο αναγνώστης να γνωρίζει από καρδιάς τα Σύμβολα και τις Εικόνες, που χρησιμοποιούν γενικά οι Προφήτες της Βίβλου, προ Χριστού και μετά Χριστόν (!), όχι τόσο για να αποκρυπτογραφήσουν το μέλλον, που "βρίσκεται" στα χέρια του Θεού της Εξόδου και του εσφαγμέ- νου για την αγάπη μας Αρνίου αλλά να μεταμορφώσουν το Παρόν. Δυστυχώς, η Παλαιό (ή Πρώτη) Διαθήκη δεν γίνεται αντικείμενο κηρύγματος στις Συνάξεις μας, αν και είναι εξαιρετικά επίκαιρη στη μεταμοντέρνα εποχή της κυριαρχίας της σέλφι και των άλλων "ειδώλων". Αν αναγνωσθεί ολόκληρη η "Αποκάλυψη του Ιωάννη", σε συνδυασμό με τη Θ.Αα- τρεία (η οποία είναι η Αποκάλυψη "ζωντανή" [live], εξ ου και το Είδωμεν το Φως), τότε στο τέλος αυτού του βιβλίου θα ανακαλύψει ο αναγνώστης ότι δεν υπάρχει το ζοφερό Μηδέν, ο "Αρμαγεδών". Εξαγγέλλεται από τον Ιωάννη, έναν κατά την παράδοση παρθένο μαθητήίεδώ υπάρχει μια αντίφαση) ένας Γά
μος, ο οποίος ουσιαστικά έχει ήδη ξεκινήσει εδώ και τώρα. Αναμένεται, επίσης, η κάθοδος μιας Καινούργιας Πόλης και όχι απλώς η ανακάλυψη μιας χαμένης Εδέμ, όπου όλοι συμμετέχουν κι όχι μόνον όσοι έχουν την ψευδαίσθηση ότι είναι "εκλεκτοί1, αρκεί να γκρεμίσουν τα είδωλα, που λανσάρει για να αποκοιμίσει τις μάζες η Αιώνια Πόλη - Πόρνη κάθε εποχής
Στη διάρκεια της έρευνας σχετικά με την Αποκάλυψη και τη Δευτέρα Παρουσία του Χριστού εντοπίσατε ομοιότητες ανάμεσα στις περιγραφές του εν λόγω κειμένου και στην... κορωναική πραγματικότητα; Εισήλ- θαμε, άραγε, σε "αποκαλυπτική" περίοδο εν αναμονή ενός πρωτόγνωρου εορτασμού του Πάσχα;• Σίγουρα η Πανδημία είναι ένα αληθινά Παγκόσμιο Γεγονός για πρώτη φορά ίσως μετά τους Μεγάλους Πολέμους, που δεν πλήττει μόνον τις Χώρες του Νότου, αλλά και αυτή την "Μητρόπολη" του Κόσμου. Αποδεικνύ- ει σε εμάς τους "μεταμοντέρνους" ότι όσο κι αν έχουμε τεχνολογικά γιγαντωθεί, παραμένουμε γυμνοί και ευάλωτοι μπροστά σε έναν "αόρατο" εχθρό, αν και συλλογιέμαι τι επιπτώσεις θα είχε ένας ιός που θα προσέβαλε τον εικονικό Κόσμο . Μετά την έλευση του
21;ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1 Σωτήρης Δεσπότης, Πρόεδρος του τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας τηςΘεολογικής Σχολής Αθηνών (ΕΚΠΑ): ...
Πηγή: ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΩΡΑ Σελ.: 1,16-17 Ημερομηνίαέκδοσης:
12-04-2020
Κυρίου Ιησού μέσω του δοξασμού Του με την εξευτελιστική και εττώδυνη εκούσια Σταύρωση, αλλά και την (σωματική) Ανάσταση, η Αποκάλυψη σημειώνει ότι η ανθρωπότητα ολάκερη ζει την "αποκαλυπτική" εποχή της, όπου ο χρόνος είτε θα λειτουργεί ως Κρόνος που θα μας κάνει καταναλωτές- αναλώσιμα, είτε ως καιρός-ευκαι- ρία (όπως διακηρύττει η Α- ποκ.). Βεβαίως στο συγκεκριμένο βιβλίο, το τελικό Τέλος δεν έρχεται ακαριαία μετά την πρώτη επτάδα των λιμών(πείνα) και του Αδη (θανάτου), αλλά προοδευτικά προκειμένου να σωθούν όσο γίνεται περισσότεροι άνθρωποι. Το Τέλος (= τελείωση του Σύ- μπαντος) έρχεται πλήττο- ντας πρώτα τα στοιχεία της Φύσης και μετά τους αμετανόητους (τους"διαφθορείς της Γης"), αυτούς που κατοικούν στο χώμα και δεν σκηνώνουν στον Ουρανό (όχι με την έννοια του Sky αλλά του Heaven). Η οργή του Θεού (που ουσιαστικά είναι η άλλη όψη της αγάπης Του) στρέφεται κατεξοχήν εναντίον της σατανικής Τριάδας (Δράκων [Σατανάς] - Θηρίο εκ της Θαλάσσης ["αυτοθεοποιημένη πολιτική Εξουσία"] - Θηρίο εκ της Γης [= οι προπαγαν- διστές της Εξουσίας]).
Πολυεπίπεδοι συμβολισμοί κυριαρχούν στο βιβλίο της Αποκάλυψης και αναδεικνύονται με αλληγορικό τρόπο σε πρωταγωνιστές(το πολυμορφικό θηρίο, ο ερχόμενος αμνός, η συχνή χρήση του αριθμού επτά π.χ. επτά σφραγίδες, επτά σάλπιγγες)! Τι αντιπροσωπεύουν θεολογικά;• Για την αρχή και το τέλος η μόνη γλώσσα που διαθέτουμε είναι η ποιητική γλώσσα των συμβόλων, η μόνη αληθινά "ξένη γλώσσα" που ποτέ δυστυχώς δεν μαθαίνουμε, ενώ μάς κατακλύζει η γλώσσα της Διαφήμισης και τα logos (icons!). Η Αποκάλυψη χρησιμο
ποιεί και μεταμορφώνει Σύμβολα, βαθιά χαραγμένα στην ανθρώπινη ύπαρξη και ταυτόχρονα γνωστά από τους Προφήτες της Εξορίας με την αληθινή "τηλε+όραση" (δηλ. με ό
ντως οξυδερκή Όραση πέρα από τα φαινόμενα). Πρόκειται για τον Δανιήλ, τον Ζαχαρία και τον Ιεζεκιήλ, που έζησαν κάτω από συνθήκες Κρίσης και θέλησαν να μεταγγίσουν Ελπίδα και Ζωή στα "νεκρά οστά" ανθρώπων που αισθάνονταν ότι τιμωρούνται για αμαρτίες άλλων. Σε κάθε περίπτωση το θέμα της Αποκάλυψης του Ιησού (όπως επιγράφεται το βιβλίο) δεν είναι ο Αντίχριστος (του οποίου το όνομα ήταν γνωστό στους πρώτους ακροατές της Α- ποκ.) αλλά ο Χριστός! Το δίλημμα είναι εάν σε περιόδους Κρίσης κάποιος θα κρέμεται από το κάθε
Θηρίο που ενσαρκώνει την αγάπη για δύναμη και χρησιμοποιεί διαχρονικά γοητευτικά media ή από το Αρνίο που διακηρύσσει τη δύναμη της θυσιαστικής αγάπης. Το αντίπαλο δέος του 666 (χξς), που δεν είναι ένα μαγικό νούμερο αλλά άθροισμα ονόματος (χωρίς να γνωρίζουμε εάν πρόκειται για εβραϊκό, λατινικό ή ελληνικό) δεν είναι το 888 (άθροισμα του ονόματος Ιησούς) αλλά το 144, το άθροισμα της λέ- ξης Αγγελος, Αγγελιοφόρος. Δεν υπάρχει θεία λειτουργία χωρίς τη Λειτουργία πριν (= τη συγχώρεση, το νιπτήρα των ποδιών και του Προδότη μας) και Λειτουργία μετά τη Λειτουργία (μαρτυρία -
μεταλαμπάδευση του Αγίου Φωτός που άναψε μέσα μας κι ανάμεσα στους "άλλους").
Υπό τον πειρασμό των Θεωριών περί Αντίχριστου, προκύπτουν διαχρονικά μηνύματα για τον νουνεχή πιστό μέσα από την ανάγνωση της "Αποκάλυψης του Ιωάννη";• Εν προκειμένω πρέπει να τονιστεί το εξής: "Αντίχριστος" στη βιβλική γλώσσα δεν είναι το πρόσωπο που στρέφεται εναντίον του αληθινού Χριστού - Μεσαία, αλλά εκείνο που αντικαθιστά και υπο- καθιστά τον Χριστό στη ζωή μας μεταβάλλοντας την πίστη αφοσίωση σε μια απλή θρησκεία, δεκανίκι για να λατρεύουμε τα μεταμφιεσμένα σήμερα είδωλα και κυρίως το "Εγώ". Ήδη, στην Α' Καθολική Επιστολή του Ιωάννη πριν από 2.000 έτη, γίνεται λόγος για Αντίχριστους που αποσχίστηκαν από την Κοινότητα, αμφιβάλλοντας εάν ο προαιώνιος Αόγος έλαβε όντως την ανθρώπινη σάρκα του
Πολιτισμού μας και θυσιάστηκε πραγματικά για τη σωτηρία μας. Συνεπώς, η Αποκάλυψη θέτει το κρίσιμο ερώτημα "ποιον Θεό λατρεύουμε πραγματικά στη ζωή μας" και τι Νόημα δίνουμε σε αυτή (τη ζωή). Και αυτή η υποχρεωτική "Σαρακοστή" (αυτό σημαίνει η "Καραντίνα") με τη σχόλη (που είναι ενίοτε πιο δημιουργική από τη Σχολή) μας προσγείωσε στην σκληρή πραγματικότητα ότι οι "λοιμοί, λιμοί και σεισμοί1 δεν ανήκουν στο "μια φορά και έναν καιρό". Ταυτόχρονα με την ταπείνωση πόσο "γυμνοί είμαστε" μπροστά σε έναν ιό, έμαθε πόσο σπουδαίο είναι το "επισκέ- πτεσθαι" τον πιο "ενοχλητικό φίλο", τον Εαυτό και να αναμετρηθούμε με τον Οίκο, το κύτταρο της Κοινωνίας. Κάποιοι είχαν φροντίσει να χαθεί και αυτή η ίδια η "ησυχία" της Κυριακής, της ημέρας της έμπνευσης της Αποκάλυψης και πολλών αποκαλύψεων ήδη γύρω από το οικογενειακό τραπέζι.
Ατενίζοντας την Ανάσταση του Θεανθρώπου, ποιό είναι το σημείο τομής των μονο- πατιών του Χριστού της Αποκάλυψης, του Χριστού των συνοπτικών Ευαγγελίων(του Μάρκου, του Ματθαίου, του Αουκά) και του
Χριστού του κατά Ιωάννη Ευαγγελίου;• Στα Ευαγγέλια, ήδη, έχουμε την επονομαζόμενη "μικρή Αποκάλυψη του Κυρίου" (Μάρκος κεφ. 13) δύο μέρες πριν σταυρωθεί πάνω στο όρος των Ε- λαιών με ακροατές όχι τους τρεις αλλά τους τέσσερις στενότερους μαθητές του(Πέτρο, Ιωάννη, Ιάκωβο, συν τον Απόστολο Ανδρέα). Όμως, μια μέρα πριν στο Αγιον Όρος της εποχής του, στο Ιερό, στη διαχρονική ερώτηση των Πειραστών του "να δίνουμε ή να μη δίνουμε φόρο στον Καίσαρα;" δίνει μια απάντηση, η οποία ουσιαστικά είναι ακόμη "ά
γνωστη" παρότι είναι ίσως η μόνη από τη Βίβλο που γνωρίζουν οι Βουλευτές μας (όπως αποδεικνύεται και από τα Αρχεία της Βουλής): ?π?δοτε ο?ν τ? Κα?σαρος Κα?σαρι κα? τ? το? Θεο? τ? Θε?. (Ματθαίος 22, 21). Αυτό που εξαγγέλλει εν προκειμένω ο Ιησούς, έχοντας αποδείξει πανέξυπνα ότι εκείνοι και όχι αυτός είναι εξαρτημένοι (γι' αυτό και τους λέει: ?πιδε?ξατ? μοι τ? ν?μισμα!), δεν είναι η διάκριση των θεσμών, όσο το εξής: να επιστρέφουν το νόμισμα(που είναι νεκρό) - πανομοιότυπο στον αφέντη του, αλλά (αυτό σημαίνει το "και") την καρδιά τους-η οποία είναι ένα μοναδικό, ανεκτίμητο σε αξία "νόμισμα" - εικόνα του προσωπικού Θεού- να την προσφέρουν ευχαριστιακά αποκλειστικά και μόνον σε Αυτόν ως Σωτήρα και από Εκείνον να είναι εξαρτημένοι. Κλείνω τη συζήτησή μας με μια φράση ενός σύγχρονου Πατέρα: ή είμαστε εκούσια δούλοι του αληθινού Θεού, που το όνομά του είναι Πατέρας διότι έχει Υιό και είμαστε ελεύθεροι από όλα τα άλλα (και τον φόβο του Κορωναϊού και τρόμο του θανάτου) ή δεν είμαστε δούλοι του Θεού και φοβόμαστε τα πάντα! Εύχομαι πρώτα για τον εαυτό μου μέσα στην τόσο παράδοξη Ησυχία αυτής της Μεγάλης Εβδομάδος, αντί για τα πυροτεχνήματα του Πάσχα και της Λαμπρής να ανάψει το αληθινό φυτίλι της Ανάστασης του νου και της καρδιάς. Αυτή φέτος είναι η μεγάλη Ευκαιρία του θανάτου και της ζωής μας! Ιδού ο Νυμφίος έρχεται...
ο eYArreAicTHcKUAWNHC
ΣίΟΐδή οτην liamw Γ (κιμματόα
ΣΓ1ΤΗΓΙΟΣ Σ ΛΙΣΠΘΙΗΣ
l^r-
ΕΝΝΟΙΑ
Ι6ΡΑ 6ΥΑΓΓ6Λ1ΑΣϋ ΓΗΡΙΟΣ ν ΛΚΣΙΙΟΊΉΣ
το μήνυμα ins' Kmvns’ AuiMkiis
σιον σύγχρονο άνθρωπο
44Κλείνω τη συζήτησή μας με μια φράση ενός σύγχρονου Πατέρα: ή είμαστε εκούσια δούλοι του αληθινού Θεού, που το όνομά του είναι Πατέρας διότι έχει Υιό και είμαστε ελεύθεροι από όλα τα άλλα (και τον φόβο του Κορωναϊού και τρόμο του θανάτου) ή δεν είμαστε δούλοι του Θεού και φοβόμαστε τα πάντα!
22;ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1 ΚΟΡΟΝΟΪΟΣ ΚΑΙ ΕΣΥΠηγή: ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΤΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗΣΣελ.: 1,16-17 Ημερομηνία
έκδοσης:12-04-2020
Επιφάνεια: 1788.1 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 1200
Θέματα: ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΑΤΤΙΚΟΝ
ΚΟΡΟΝΟΪΟΣ ΚΑΙ ΕΣΥΜε ποιες προϋποθέσεις θα αντέξει το σύστημα 16-17
23;ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1 ΚΟΡΟΝΟΪΟΣ ΚΑΙ ΕΣΥΠηγή: ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΤΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗΣΣελ.: 1,16-17 Ημερομηνία
έκδοσης:12-04-2020
ΤΟ «ΚΑΛΟ ΣΕΝΑΡΙΟ» ΚΑΙ ΤΟ ΚΡΑΣ ΤΕΣΤ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑΟι αριθμοί ίων κρουσμάτων ίου κορονοϊού στην Ελλάδα κάνουν τους ειδικούς να χαμογελούν προς το παρόν, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορούμε να γίνουμε Ιταλία, αν χαλαρώσουμε
ΕΣΥ... αντέχεις;ESBMR Του Βαγγέλη Στολάκη
/ ντονη ανησυχία επικρατεί στις τά- |™ ξεις των κυβερνητικών και των νο-
σοκομειακών αρχών της χώρας αναφορικά με τη συμπεριφορά που θα επιδείξουν οι Έλληνες την περίοδο του Πάσχα και των ηλιόλουστων ημερών. Παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες όπως είναι η Ιταλία και η Ισπανία σε ό,τι αφορά τους νεκρούς και τα κρούσματα του κορο- νοϊού φαίνεται προς ώρας τα «έχει καταφέρει καλά», όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά οτη «ΜτΚ» γιατροί, ο κίνδυνος να τα «γκρεμίσουμε όλα» όπως λένε εξακολουθεί να υπάρχει. Και αυτό γιατί η έγκαιρη λήψη αυστηρών περιοριστικών μέτρων στην χώρα μας που έχει ένα μέτριο και με πολλές ελλείψεις Εθνικό Σύστημα Υγείας είναι ο αποκλειστικός και κύριος λόγος που δεν ζήσαμε σκηνές αντίστοιχες με εκείνες στο Μπέργκαμο της Λοβαρδίας στην Ιταλία, όπου αποδεδειγμένα οι παροχές υγείας είναι σε πολύ καλύτερη κατάσταση. «Αν χαλαρώσουμε έστω και λίγο θα οδηγηθούμε στο κακό σενάριο, εκείνο που λέει ότι το σύστημά μας δεν θα αντέξει και θα κρασάρει» σχολιάζουν χαρακτηριστικά γιατροί κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου. Κίνδυνος βέβαια, που εξακολουθεί να παραμένει εάν ο ιός επανεμφανιστεί πιθανότατα το φθινόπωρο, οπότε και θα έρθουμε αντιμέτωποι ταυτόχρονα με τον κορονοϊό και την γρίπη.
Όπως εξηγούν οι ειδικοί το σύστημα υγείας τη δεδομένη στιγμή μπορεί να παρομοιαστεί
με τους νόμους της προσφοράς και της ζήτησης της αγοράς. Εάν η ζήτηση, δηλαδή οι ασθενείς που χρειάζονται υποστήριξη και ενδεχομένως είναι απαραίτητο να διασωλη- νωθούν σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας είναι περισσότεροι από την προσφορά, δηλαδή τις διαθέσιμες για ασθενείς COVID-19 κλίνες σε ΜΕΘ, εξοπλισμένες με τα απαραίτητα μηχανήματα και στελεχωμένες από εξειδικευμένο προσωπικό τότε το σύστημα θα χτυπήσει... κόκκινο. «Οι δυνατότητες είναι συγκεκριμένες» εξηγούν οι επιστήμονες τονίζοντας πως ένα μικρό λάθος μπορεί να αποβεί μοιραίος και η Ελλάδα να θυμίσει Ιταλία.
Οι ασθενείς που χρήζουν νοσηλείας σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας ανέρχονται περίπου σε ενενήντα, σύμφωνα και με τις καθημερινές ενημερώσεις του καθηγητή Σωτήρη Τοιόδρα και δεν αυξάνονται σημαντικά, κάτι που θα δημιουργούσε ιδιαίτερη ανησυχία. Για να παραμείνει όμως η κατάσταση στάσιμη είναι απαραίτητο οι πολίτες να μην παρεκκλίνουν ούτε λίγο από τα αυστηρά μεν, απαραίτητα δε περιοριστικά μέτρα. «Παρότι φαίνεται πως βρισκόμαστε μέχρι τώρα στο καλό σενάριο και δεν θα δούμε φαινόμενα Ιταλίας και Ισπανίας αυτό δεν σημαίνει πως εάν χαλαρώσουμε δεν θα αντιστραφεί τελείως η εικόνα και θα πάμε στο κακό σενάριο» λέει ο πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης, Νίκος Νίτσας.
44Έχουμε σχετικά λίγους διασωληνωμένους και λιγότερα κρούσματα σε σχέση με άλλες χώρες. Αλλά θα πρέπει αυτή η κατάσταση να συνεχιστεί υπομονετικά μέχρι τα τέλη Απριλίου.Αν χαλαρώσουμε, δεν είναι δύσκολο να γίνουμε γρήγορα Ισπανία ή Ιταλία
Σπάρος ΠουρνάραςΚαθηγητής Μικροβιολογίας του ΕΚΠΑ και πρόεδρος της Επιτροπής Λοιμώξεων του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Αττικό
Εντέκ; Απριλίου 1.000 κλίνεςΤο σύστημα μπορεί να ανταπεξέρχεται προς
το παρόν δεδομένων των προσλήψεων που ανακοινώθηκαν, των απαραίτητων υλικών που εξασφαλίστηκαν για τα νοσοκομεία της χώρας
και των νέων Κλινών Μονάδων Εντατικής Θεραπείας που δημιουργήθηκαν.
Όπως άλλωστε έχει δηλώσει κι ο κ. Κικίλιας την αρχή της κρίσης του κορονοϊού υπήρχαν 565 κρεβάτια ΜΕΘ και «με τον προγραμματισμό εισροής υλικών που έχει γίνει, όπως αναπνευστήρες, μόνιτορ, κρεβάτια κλπ., θα έχουμε φτάσει εντός του μηνός Απριλίου τις ι.οοο κλίνες ΜΕΘ». Από αυτές στη Θεσσαλονίκη σήμερα υπάρχουν περίπου 125 κλίνες ΜΕΘ.
«Δεν πρέπει να πάθουμε αυτό που έπα- θε η Ιταλία και η Ισπανία. Η χώρα μας πριν να ενσκήψει η πανδημία είχε συγκεκριμένες αναπτυγμένες κλίνες εντατικής νοσηλείας. Όταν μιλάμε για κρεβάτια ΜΕΘ δεν μιλάμε μόνο για τον ακριβό εξοπλισμό αλλά και για το ανθρώπινο δυναμικό που θα το στελεχώσει. Δηλαδή καταρτισμένες νοσοκόμες σε τρεις βάρδιες, εντατικολόγους κ.ά. Αυτό σημαίνει πως χρειαζόμαστε χρήματα και ανθρώπινους πόρους. Όποιος μπαίνει σε κρεβάτι εντατικής νοσηλείας συνήθως διασωληνώνεται. Συνήθως από όσους μπαίνουν σε εντατική οι επτά βγαίνουν και οι τρεις πεθαίνουν» εξηγεί ο κ. Καρανταγλής, με τους επιστήμονες και τους ειδικούς να αναφέρουν ωστόσο πως στην περίπτωση του κορονοϊού οι μισοί που εισέρχονται σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας καταλήγουν. «Οι εντατικές όσες και να είναι, φορτώνονται συνεχώς. Όταν λέμε ότι δεν πρέπει να κρασά- ρει το σύστημα εννοούμε να μην γεμίσουν οι εντατικές. Αν γεμίσουν τότε οι εργαζόμενοι εάν λειτουργήσει το ιοο% των υγειονομικών θα φτάσουν στα όριά τους. Επίσης, δεν θα υπάρχει κρεβάτι για άλλες περιπτώσεις όπως για παράδειγμα ένα έμφραγμα ή ένα τροχαίο και τέλος, θα χρειαστεί να επιλέξουν οι γιατροί ποιους θα κρατήσουν διασωληνωμένους και ποιους θα αποσωληνώσουν, προκειμένου να τους μεταφέρουν σε έναν άλλο θάλαμο για να καταλήξουν» σχολιάζει το μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης. Ο ίδιος εφιστά την προσοχή στους πολίτες λέγοντας πως οι επόμενες ημέρες, και κυρίως οι γιορτές του Πάσχα είναι μια κρίσιμη περίοδος καθώς δεν θα πρέπει να υπάρξει δι- ασπορά του ιού στην κοινότητα.
24;ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1 ΚΟΡΟΝΟΪΟΣ ΚΑΙ ΕΣΥΠηγή: ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΤΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗΣΣελ.: 1,16-17 Ημερομηνία
έκδοσης:12-04-2020
Να μην νοσήσουν οι νοσηλευτέςΣύμφωνα με επιστήμονες που μίλησαν
στη «ΜτΚ» ένας δεύτερος παράγοντας από τον οποίο εξαρτώνται οι αντοχές του Εθνικού Συστήματος Υγείας σχετίζεται με τα περιστατικά που φιλοξενούνται σε κάθε κλινική και το προσωπικό που εξυπηρετεί αυτά τα περιστατικά, δεδομένου του γεγονότος ότι τα κενά και οι ελλείψεις σε γιατρούς και νοσηλευτές στην χώρα μας είναι πολλά. «Δεν έχουν ούτε το χρόνο, ούτε το καθαρό μυαλό, ούτε να αναλώσιμα για να εξυπηρετήσουν όλα τα περιστατικά. Εάν μια νοσοκόμα κολλήσει κατά λάθος κορονοϊό τα συμπτώματα θα τα εμφανίσει σε πέντε περίπου ημέρες. Αυτές τις πέντε μέρες θα είναι ασυμπτωματι- κή και δυνητικά θα μπορεί να διασπείρει τον ιό. 'Οταν λοιπόν, εμφανίσει τα συμπτώματα η κλινική θα πρέπει να κλείσει, να μπει όλη η κλινική σε καραντίνα και να ξεκινήσουν αλυσιδωτές επιπτώσεις» αναφέρουν στη «ΜτΚ» υγειονομικοί.
Χρόνος παραμονής σε ΜΕΘΣε ό,τι αφορά τον μέσο όρο νοσηλείας ενός
περιστατικού COVID-19 σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας αυτός παραμένει άγνωστος μέχρι στιγμής. «Έχει διαφορά όμως εάν όλοι όοοι νοσήσουν θα νοσήσουν σε ένα μήνα όλοι μαζί ή μέσα σε τρεις τέσσερις μήνες, που θα είναι κάτι πιο διαχειρίσιμο» σχολιάζει ο Νίκος Καρανταγλής. «Άλλος μπορεί να χρειάζεται μια βδομάδα κι άλλος δεκαπέντε μέρες. Αυτό είναι απρόβλεπτο» υποστηρίζει από την πλευρά του ο πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης, Νίκος Νίτσας, ο οποίος σημειώνει πως μέχρι στιγμής ως χώρα πάμε καλά.
Με την απαγόρευση της κυκλοφορίας και τον κατ’ οίκον περιορισμό η κυβέρνηση αλλά και οι υγειονομικοί επιθυμούν επίσης να κερδίσουν... χρόνο, καθώς σε ορισμένες κλίνες νοσηλεύονται ακόμα περιστατικά που παρουσίασαν επιπλοκές λόγω της εποχικής γρίπης. «Τα νοσοκομεία έχουν συγκεκριμένο αριθμό κλινών για περιπτώσεις COVID-19. Στα υπόλοιπα κρεβάτια εξακολουθούν να φιλοξενούνται άτομα που τραυματίζονται ή παθαίνουν έμφραγμα και χρειάζονται κλίνες σε ΜΕΘ» αναφέρει χαρακτηριστικά γιατρός, ο οποίος ξεκαθαρίζει πως σε μια ΜΕΘ που υπάρχει ασθενής με κορονοϊό δεν μπορεί να νοσηλευτεί ασθενής με άλλο πρόβλημα ή νόσημα.
Ολόκληρα συστήματα... γονάτισανΌπως υποστηρίζει ο πρόεδρος του Πανελ
ληνίου Ιατρικού Συλλόγου, Αθανάσιος Εξαδά- κτυλος είναι πολύ σημαντικό να εξακολουθήσουν οι πολίτες να τηρούν τα μέτρα, να περιορίζουν τις επαφές τους και να «μένουν στο σπίτι». «Βλέπουμε πλούσιες χώρες, με
44Ο κίνδυνος πάντα υπάρχει. Ωστόσο αυτή τη στιγμή το ΕΣΥ ανταποκρίνεται εντός των δυνατοτήτων του και δεν χρησιμοποιεί ούτε τις εφεδρείες
Αθανάσιος ΕξαδάκτυλοςΠρόεδρος Πανελληνίου Ιατρικού Συλλόγου
καλύτερα συστήματα υγείας που ήταν σίγουρες πως θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν μια πανδημία να γονατίζουν σε καθημερινή βάση. Επίσης χώρες πιο φτώχιές με λιγότερες δυνατότητες όπως η Ελλάδα που βασίστηκαν στην λογική της καραντίνας κατάφεραν να έχουν τις λιγότερες απώλειες, τουλάχιστον μέχρι τώρα» υποστηρίζει ο κ. Εξαδάκτυλος.
«Για να σταθεί όμως η κοινωνία όρθια, κάποιοι άνθρωποι πρέπει να εργάζονται. Κάποιοι άνθρωποι πρέπει να συνεχίσουν να εργάζονται. Δεν μπορούμε να καθίσουμε όλοι στα σπίτια μας γιατί θα πρέπει να συνεχίσει και η οικονομία. Για να έχουμε περιορισμό της πανδημίας πρέπει όσοι δεν έχουμε δουλειά, να περιοριστούμε στα σπίτια μας» σχολιάζει ο κ. Εξαδάκτυλος. «Έχουν περάσει τρεις βδομάδες εγκλεισμού και μέχρι στιγμής τα νούμερα είναι καλά. Το επόμενο διάστημα ωστόσο θα δοκιμαστεί η υπομονή μας και τα όριά μας» τονίζει ο πρόεδρος του Πανελληνίου Ιατρικού Συλλόγου. Σχολιάζει ότι η άρση των μέτρων θα γίνει κατά πάσα πιθανότητα σταδιακά. «Πρακτικά το σύστημα στην Ιταλία και την Αμερική κράσαρε» απαντά ο κ. Εξαδάκτυλος μιλώντας για τις αντοχές του ΕΣΥ. «Εμείς δεν έχουμε έξαλλους ανθρώπους, άτομα να ξαπλώνουν στους διαδρόμους των νοσοκομείων γιατί δεν έχουν πού αλλού να πάνε, να μην έχουν τι να κάνουν τις σορούς, να βάζουν τέσσερις ασθενείς πάνω σε έναν αναπνευστήρα. Αυτό είναι το κρασάρισμα του συστήματος και όπως βλέπουμε κρασάρουν εκείνα τα συστήματα που πίστευαν ότι είναι ανίκητα. Ο κίνδυνος πάντα υπάρχει. Ωστόσο αυτή τη στιγμή το ΕΣΥ ανταποκρίνεται εντός των δυνατοτήτων του και δεν χρησιμοποιεί ούτε τις εφεδρείες» λέει ο πρόεδρος του Πανελληνίου Ιατρικού Συλλόγου. Μιλώντας για το ενδεχόμενο να υπάρξει δεύτερο κύμα της πανδημίας ο κ. Εξαδάκτυλος αναφέρει πως κάτι τέτοιο συνηθίζεται, ξεκαθαρίζοντας πως θα είναι άμεσο εάν οι πολίτες χαλαρώσουν ή αργότερα προς το φθινόπωρο λόγω της επο- χικότητας των ιών. «Υπάρχουν βέβαια και περιπτώσεις ιών που δεν είχαμε δεύτερο κύμα, όπως για παράδειγμα συνέβη με τον SARS» λέει ο κ. Εξαδάκτυλος.
Ο καθηγητής Μικροβιολογίας του ΕΚΠΑ και πρόεδρος της Επιτροπής Λοιμώξεων του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Αττικό, Σπόρος Πουρνάρας σχολιάζει στη «ΜτΚ» πως ο κορονοϊός τεστάρει τις αντοχές του συστήματος. «Αρκετοί ασθενείς χρειάζονται ΜΕΘ. Για αυτό το λόγο πρέπει να προφυλάξουμε το δημόσιο σύστημα υγείας από υπερβολική πίεση . Υψηλό ποσοστό μάλιστα αυτών που νοσηλεύονται σε ΜΕΘ μπορεί να καταλήξουν. Μέχρι στιγμής πάντως, οι αριθμοί είναι καλοί. Έχουμε σχετικά λίγους διασωληνωμένους και λιγότερα κρούσματα σε σχέση με άλλες χώρες. Αλλά θα πρέπει αυτή η κατάσταση να συνεχιστεί υπομονετικά μέχρι τα τέλη Απριλίου. Αν χαλαρώσουμε, δεν είναι δύσκολο να γίνουμε γρήγορα Ισπανία ή Ιταλία» λέει ο κ. Πουρνάρας. «Αν οι αριθμοί συνεχίσουν να παραμένουν χαμηλοί, θα ξεκινήσει η ζωή, σιγά σιγά, να επανέρχεται» αναφέρει. Ο ίδιος υποστηρίζει πως όταν ξεκινήσουν τα πειράματα αντισωμάτων περί τα τέλη Μαΐου θα γνωρίζουμε τον ακριβή αριθμό των ανθρώπων που μολύνθηκαν και άρα την ακριβή θνητότητα από τον ιό. Εκτιμά ο κ. Πουρνάρας ότι στην Ελλάδα ένας πολύ μικρός αριθμός ανθρώπων έχει ανοσία στον ιό και πως τον χειμώνα ενδεχομένως ο ιός θα... ξυπνήσει εκ νέου. «Ο Έλληνας πάντως, στα δύσκολα πειθαρχεί και αγωνίζεται ενωμένος. Το είδαμε στους πολέμους, το είδαμε και το 2015 το βλέπουμε και τώρα. Ο Έλληνας κάνει καμιά φορά νάζια, δεν είναι όμως απείθαρχος και αυτό μας έχει φέρει καλά αποτελέσματα και αυτή τη φορά» καταλήγει ο κ. Πουρνάρας.
25;ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Μ. ΨΑΛΙΔΟΠΟΥΛΟΥΠηγή: ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Σελ.: 1,8-9 Ημερομηνία
έκδοσης:12-04-2020
Επιφάνεια: 1708.82 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 55380
Θέματα: ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Μ. ΨΑΛΙΔΟΠΟΥΑΟΥ: ΤΣΟΥΝΑΜΙ ΧΡΕΟΚΟΠΙΑΝ - 80 ΧΠΡΕΙ ΖΗΤΟΥΝ ΒΟΗΘΕΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΔΝΤ 38Κ&
26;ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Μ. ΨΑΛΙΔΟΠΟΥΛΟΥΠηγή: ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Σελ.: 1,8-9 Ημερομηνία
έκδοσης:12-04-2020
ΑΟΡλΙΟΣΕΧΘΡΟΣ ΜΣΥΝΕΝΤΕΥΧΗ ΨΑΑΙΔ w [
Τσουνάμι εκκλήσεων στο ΔΝΤ για βοήθεια
Ο εκπρόσωπος της Ελλάδας στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο μιλάει για τις 80 χώρες που
ψάχνουν σωσίβιο εν μέσω πανδημίας, την παγκόσμια ύφεση που βρίσκεται σε εξέλιξη
και τονίζει ότι η Ελλάδα έχει μπροσ~ά της ανηφόρα, αλλά θα τα καταφέρει
ΣΤΟΝ ΑΡΗ ΡΑΒΑΝΟ
Περίπου 80 χώρες έχουν απευθύνει έκκληση για οικονομική βοήθεια στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ). Θα ακολουθήσουν επίσημες αιτήσεις στήριξης, ενώ το συμβούλιο του Ταμείου έχει ήδη εγκρίνει 10 προγράμματα και έως το τέλος του μήνα θα έχουν εγκριθεί άλλα 40, τονίζει στο «Βήμα της Κυριακής» ο αναπληρωτής εκτελεστικός διευθυντής του διεθνούς οργανισμού ΜιχάΛης Ψαλιδόπουλος. Ο εκπρόσωπος της Ελλάδας στο ΔΝΤ βρίσκεται στην καρδιά της αμερικανικής μεγαλούπολης και παγκόσμιου οικονομικού κέντρου και αναλύει τις τρέχουσες εξελίξεις με αίσθηση ψυχραιμίας αλλά και συγκρατημένης αιστοδοξίας για το μέλλον.Ο ομότιμος καθηγητής του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του ΕΚΠΑ θεωρεί ότι επειδή η πανδημία βρίσκεται σε εξέλιξη, οι προβλέψεις που γίνονται είναι επισφαλείς και υποκείμενες σε αναθεωρήσεις.Στον πυρήνα του ερωτήματος για το εάν θα υπάρξει παγκόσμια ύφεση και πόσο, υπογραμμίζει ότι με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία που υπάρχουν οι ανεπτυγμένες χώρες θα υποστούν μείωση του ρυθμού ανάπτυξης κατά 6% το 2020, ενώ συμπληρώνει πως ανάλογες εξελίξεις θα παρατηρηθούν στις αναδυόμενες οικονομίες και στον αναπτυσσόμενο κόσμο.«Τα δημόσια χρέη θα εκτοξευτούν στα ύψη, καθώς θα προσπαθούν οι χώρες να υποστηρίξουν τα συστήματα υγείας τους και την οικονομική δραστηριότητα σε εθνικό πλαίσιο. Αρα, όντως βρίσκεται σε εξέλιξη μια παγκόσμια ύφεση» τονίζει και συνεχίζει με την αναφορά ότι, σύμφωνα με το αισιόδοξο σενάριο, το 2021 θα είναι έτος ανάκαμψης στα προηγούμενα της πανδημίας επίπεδα.Στο σημείο αυτό διευκρινίζει ότι αυτό δεν σημαίνει όμως ολική επαναφορά στην προηγούμενη κατάσταση της κάθε οικονομίας μεμονωμένα. «Αλλο πράγμα η οικονομική κατάσταση της κάθε οικονομίας μεμονωμένα. Αλλο πράγμα η ανάκαμψη των αριθμών και άλλο η επούλωση
των διαρθρωτικών πληγών που θα προκαλέσει η ύφεση στον παραγωγικό ιστό της κάθε χώρας. Είμαστε σε αχαρτογράψητα ύδατα».
Η τωρινή κρίση μεγαλύτερη της χρηματοπιστωτικής
Οταν του τίθεται η ερώτηση εάν θα υπάρξει μεγαλύτερη κρίση από το 2008-2009, απαντά ότι η παρούσα κρίση είναι μεγαλύτερη εκείνης της περιόδου. «Η τότε κρίση ήταν χρηματοπιστωτική. Προήλθε από έναν τομέα της οικονομίας, τις επενδυτικές τράπεζες, υπήρξε κρατική ανταπόκριση και επαναφορά του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος σε νέα ισορροπία ύστερα από 18 περίπου μήνες» απαντά και θεωρεί ότι αυτό που ζούμε σήμερα είναι πρωτόγνωρο. «Δεν ζούμε ένα ξαφνικό σταμά- τημα χρηματοοικονομικών ροών, αλλά μια πλήρη ακινησία της οικονομικής δραστηριότητας παγκοσμίως. Η ακινησία επιβάλλεται για να αποφευχθούν η διάχυση της πανδημίας και η θνησιμότητα του πληθυσμού» τονίζει. Παράλληλα αναφέρει ότι αυτό έχει τεράστιες επιπτώσεις στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, καθώς οι αλυσίδες προσφοράς χάνουν τους συνδετικούς κρίκους τους και διασπώνται, εργαζόμενοι περιέρχονται σε αναγκαστική αργία χάνοντας τα εισοδήματά τους, επιχειρήσεις βλέπουν τον κύκλο εργαστών τους να καταβαραθρώνεται και την έκθεσή τους σε δανεισμό και υποχρεώσεις να διευρύνεται.Στο ερώτημα εάν προβλέπει χρεοκοπίες χωρών είναι σαφής. «Κρατικές χρεοκοπίες είναι ενδεχόμενες. Οι ευάλωτες χώρες, με ασθενείς δομές και μεγάλη εξάρτηση από ξένη βοήθεια, είναι άγνωστο πόσο και πώς θα αντισταθούν στις δυσμενείς σημερινές συνθήκες. Χώρες που θα δουν τα έσοδά τους σε συνάλλαγμα να περιορίζονται λόγω της πτώσης της τιμής των πρώτων υλών, της μείωσης της ζήτησης υπηρεσιών που προσφέρουν θα αντιμετωπίσουν και αυτές προβλήματα» λέει και προειδοποιεί: «Οι φορείς της οικονομικής πολιτικής πρέπει να βρίσκονται σε εγρήγορση και να προχωρούν σε
ΣΥΛΛΟΓ ΙΚΗ ΔΡΑΣΗ
«Το ευρωομόλογο θα βοηθούσε το ξεπέρασμα xns KpiortsΓια το εάν θα βοηθούσε τώρα η έκδοση ευρωομολόγου, ο Μιχάλης Ψαλιδόπουλος λέει ότι αυτή η κίνηση, στο πλαίσιο της προώθησης της δημοσιονομικής ενοποίησης της ευρωζώνης, θα ήταν εξαιρετικά θετικό βήμα μπροστά.«Θα βοηθούσε το ξεπέρασμα της παρούσας κρίσης και θα έδινε ώθηση στην ιδέα της ομοσπονδιακής Ευρώπης που έχει κολλήσει λόγω της ανόδου του ευ- ρωσκεπτικισμού» τονίζει και συνεχίζει
I»
ιδιαίτερα αιχμηρός: «Είναι λυπηρό να επικαλείται την τήρηση αρχών δημοσιονομικής πειθαρχίας και άρνησης συλλογικής δράσης υπό τις παρούσες πρωτόγνωρες συνθήκες. Η πανδημία δεν γνωρίζει σύνορα και η επίκληση εθνικών ρυθμίσεων ή, ακόμα χειρότερα, η προσκόλληση σε ιδεολογικές αρχές είναι υπό τις παρούσες συνθήκες μυωπική. Το δάκτυλο δείχνει την πανσέληνο, μην κοιτάμε το δάκτυλο».
Ο Μιχάλης Ψαλιδόπουλος
τονίζει ότι τα συνολικά κεφάλαια
στη διάθεση των κρατών-μελών δεν είναι απεριόριστα, αλλά και η γραμμή
πυράς καθόλου αμελητέα, περί το ένα τρισ. δολάρια
____ A AΚρατικές
xpEOKOiiifs είναι ενδεχόμενες. Οι ευάλωτες χώρες είναι
άγνωστο πόσο και πώς Θα
αΐΊΐσιαθούν ans δυσμενείς
σημερινέ$ συνθήκες
εμπροσθοβαρή μέτρα αποφυγής δυσμενέστερων καταστάσεων».
Γραμμή πυράς ενός τρισ. δολαρίων
Σχετικά με τις κινήσεις του ΔΝΤ στην παρούσα κρίση, σημειώνει ότι έχει βγει από την πρώτη στιγμή μπροστά και έχει κάνει, σε συνεργασία με την Παγκόσμια Τράπεζα, βήματα παρέμβασης και συντονισμού για να αποτρέψει μια παγκόσμια οικονομική αποσταθεροποίηση. Μιλά για τις 80 χώρες που έχουν απευθύνει έκκληση για βοήθεια και σημειώνει ότι έχουν διευρυνθεί πιστοληπτικές γραμμές σε λογαριασμούς όπως το Rapid Credit Facility και το
Rapid Financial Instrument. «Με το Catastrophe Containment Relief Trust αναλήφθηκε πρωτοβουλία συντονισμού μεταξύ δανειστών (Αέσχη Παρισιού) και δανειζομένων με σκοπό τη χορήγηση αναστολής πληρωμών τοκοχρεολυσίων για κάποιο χρονικό διάστημα. Οι σχετικές συζητήσεις είναι σε εξέλιξη. Τέλος υπάρχουν και άλλοι λογαριασμοί άντλησης κεφαλαίων από τα μέλη: το Poverty Reduction Relief Trus, πιστοληπτικές γραμμές και άλλες, πιο παραδοσιακές δανει- οδοτικές διέξοδοι» υποστηρίζει και διευκρινίζει όμως ότι τα συνολικά κεφαλαία στη διάθεση των κρατών-μελών δεν είναι απεριό-
27;ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Μ. ΨΑΛΙΔΟΠΟΥΛΟΥΠηγή: ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Σελ.: 1,8-9 Ημερομηνία
έκδοσης:12-04-2020
Πιοωγύριομα δεν μπορεί να υπάρξει. Σήμερα η Ελλάδα δεν έχει έλλειμμα στον δημόσιο προϋπολογισμό και στο ισοζύγιο πληρωμών όπως τότε. Δεν υπάρχει επανάληψη ms κατάστασης του 2010
ριστα, αλλά και η γραμμή πυρός καθόλου αμελητέα, περί το ένα τρισ. δολάρια.Δεν παραλείπει όμως να επισημά- νει τα προβλήματα που υπάρχουν, όπως ότι το Ταμεία δεν επιτρέπεται να δανειοδοτήσει χώρα όπου το χρέος κρίνεται μη βιώστμο, οπότε και πρέπει να λαμβάνεται και το συγκεκριμένο κριτήριο υπ’ όψιν σε βάθος χρόνου. «Ο ρόλος των οίκων αξιολόγησης γίνεται κρίσιμος γιατί οποιεσδήποτε αρνητικές αξιολογήσεις κρατών θα οδηγούν σε αυτοεπιβεβαιούμενες προφητείες, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Συμπερασματικά, ο δρόμος μπροστά δεν είναι ρόδινος, αλλά ο αγώνας ξεκίνησε και θα δοθεί» τονίζει ο Μιχάλης Ψαλιδόπουλος. Για να μην καταρρεύσουν οι οικονομίες, υποστηρίζει ότι θα πρέπει η κρατική μηχανή να βρίσκεται σε κάθε χώρα σε ετοιμότητα και εγρήγορση και να λαμβάνονται μέτρα θωράκισης των συστημάτων υγείας και περιορισμού των αρνητικών συνεπειών τής παρατεταμένης και αναγκαστικής «παράλυσης» της οικονομίας.
Δεν θα υπάρξει πισωγύρισμα της Ελλάδας στο 2010Για τις επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία και εάν υπάρχει φόβος για πισωγύρισμα στο 2010, θεωρεί ότι αυτός δεν υφίσταται. «Πισω- γύρισμα δεν μπορεί να υπάρξει. Σήμερα η Ελλάδα δεν έχει έλλειμμα στον δημόσιο προϋπολογισμό και στο ισοζύγιο πληρωμών όπως τότε. Το χρέος της είναι βέβαια υψηλό, όπως στο παρελθόν, αλλά είναι κατ’ αρχήν ρυθμισμένο. Αρα, δεν υπάρχει επανάληψη της κατάστασης του 2010».Ο Μιχάλης Ψαλιδόπουλος αναφέρει ότι ο τρέχων φόβος συνίστα- ται στο ότι η ελληνική οικονομία είναι σήμερα, ύστερα από περίπου 20 χρόνια συμμετοχής στην ΟΝΕ, μια οικονομία υπηρεστών, με περιορισμένη συμμετοχή της βιομηχανίας στο ΑΕΠ και ακόμα μικρότερη εκείνη της γεωργίας. «Το ξαφνικό κλείσιμο του τουριστικού τομέα (περί το 30% του ΑΕΠ) και τα προβλήματα του εφοπλισμού (απότοκα της συρρίκνωσης του παγκόσμιου εμπορίου), η αναστολή λειτουργίας της εστίασης και άλλων επαγγελμάτων παροχής υπηρεσιών είναι δυσβάστακτα πάνω που η ελληνική οικονομία κέρδιζε με- ταμνημονιακές ανάσες. Σίγουρα έχουμε να τραβήξουμε μια ανηφόρα. Δεν χρειάζεται φόβος. Τα πόδια μας είναι γυμνασμένα στις δύσκολες πορείες. Θα τα καταφέρουμε» επισημαίνει.Σχετικά με το τι πρέπει να κάνει η Ελλάδα για να αντέξει μετά τη δεκαετή κρίση, θεωρεί ότι πρέπει να ακολουθήσει τα βήματα άλλων
χωρών. Υποστηρίζει την ενίσχυση όλων των θίγόμενων κλάδων και των ελλήνων εργαζομένων ώστε όλοι συλλογικά να αντέξουμε το αναγκαστικό μακροβοότι που μας απομακρύνει από την πληρωμή υψηλού κόστους σε ανθρώπινες ζωές.«Εχουν αρχίσει να υλοποιούνται τρία πακέτα μέτρων και προχωρώντας ίσως αναληφθούν νέες πρωτοβουλίες. Χρειάζεται επαγρύπνηση, ανάλυση δεδομένων της εκάστοτε συγκυρίας και έλεγχος των εξελίξεων με ένα κατά το δυνατόν άριστο μείγμα μέτρων πολιτικής» τονίζει. Αναπόφευκτα τίθεται η ερώτηση τι γίνεται με το χρέος και λέει ότι οι τοκοχρεολυτικές υποχρεώσεις της Ελλάδας έως τις αρχές της επόμενης δεκαετίας είναι υπό έλεγχο. «Τα μέτρα όμως που σήμερα λαμβάνονται σίγουρα επιβαρύνουν τον προϋπολογισμό και συνολικά το δημόσιο χρέος, όπως συμβαίνει σε όλες τις χώρες του κόσμου» τονίζει και συνεχίζει: «Δεν δικαιολογείται η αδράνεια υπό τον φόβο της διόγκωσης του χρέους. Πρώτα αγωνιζόμαστε να επιβιώσουμε και μετά τακτοποιούμε τον όποιο λογαριασμό σε συμφωνία με τους εταίρους της ΕΕ που αποτελούν τους συλλογικούς ιδιοκτήτες του μεγαλύτερου μέρους του ελληνικού χρέους».
Η βραδυκίνητη ΕΕκαι το οενάριο της διάλυσης
Παρατηρώντας από την έδρα του ΔΝΤ τα όσα συμβαίνουν στην ευρωζώνη, μιλά για τη βραδυκινη- σία της ΕΕ, που μετά τη διεύρυνσή της από τη δεκαετία του 1990 έχει πάρει νέα ποιοτικά χαρακτηριστικά, και στο ερώτημα εάν θεωρεί πιθανή τη διάλυσή της απαντά: «Πάντα λαμβάνονται αποφάσεις, αλλά αυτό γίνεται σε βάθος χρόνου, μέσα από εκατέρωθεν συμβιβασμούς. Η ΕΕ δεν είναι εκείνη που ονειρευόταν η γενιά μου όταν σπούδαζε στη δεκαετία του 1980. Σε μια συγκυρία που απαιτεί γρήγορες αποφάσεις, εμφιλο- χωρεί η τάση ομφαλοσκόπησης και θεωρητικής συζήτησης περί το δέον. Αν δεν προσέξουμε, θα βγουν από την παρούσα κρίση περισσότερο ενισχυμένοι οι ευ- ρωσκεπτικιστές και ο κίνδυνος που σηματοδοτεί η ερώτησή σας θα είναι ρεαλιστικός». Για τον ίδιο, όμως, τα πάντα εξαρτώνται από την ποιότητα του συμβιβασμού που θα σηματοδοτήσουν οι αποφάσεις των ευρωπαϊκών οργάνων τον τρέχοντα μήνα. Οπως τραγουδούσε ο Λου Ριντ, «δεν υπάρχει χρόνος, γιατί τώρα είναι ο χρόνος». Τώρα είναι ο χρόνος για συλλογική ευρωπαϊκή δράση στο ύψος των ειδικών περιστάσεων».
28;ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΚΟΤΑΝΙΔΟΥΠηγή: ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ ΤΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗΣΣελ.: 1,10 Ημερομηνία
έκδοσης:12-04-2020
Επιφάνεια: 959.48 cm² Αρθρογράφος: Κυκλοφορία: 12000
Θέματα: ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ44 ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΚΟΤΑΝΙΔΟΥ
Ανδρες και καπνιστές η συντριπτική πλειονότητα των ασθενών με τον ιό στον «Ευαγγελισμό»
29;ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΚΟΤΑΝΙΔΟΥΠηγή: ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ ΤΗΣ
ΚΥΡΙΑΚΗΣΣελ.: 1,10 Ημερομηνία
έκδοσης:12-04-2020
10
Orla παράξενα σε αυτό τον ιό,ΒΛΕΠΟΥΜΕ ΤΑ ΠΑΝΤΑ
ΗΗ ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΟΣ ΤΟΥ «ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΥ» ΚΑΙ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΙΑΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΚΟΤΑΝ ΙΔΟΥ ΜΙΛΑΕΙ ΣΤΟΝ «Ε.Τ.»
ML: *eSP/V ή . 1 ■PfjfekΚ aJ (j. ι ««Ερρ. : II \ 1
ΜΑΡΙΑ - ΝΙΚΗ ΓΈΩΡΓΑΝΤΑ[email protected]
Εδώ και ένα μήνα οι ΜΕΘ χων δημόσιων νοσοκομείων θυμίζουν εμπόλεμη ζώνη. Οι γιατροί δίνουν 24ωρη μάχη να σώσουν ζωές, παλεύοντας
με έναν εχθρό που έχει εντελώς απρόβλεπτη συμπεριφορά. Μία εξ αυτών, η εντατικολόγος του «Ευαγγελισμού» και καθηγή- τρια Πνευμονολογίας και Εντατικής Θεραπείας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αναστασία Κοτανΐδου, μιλά στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής για τις εκπλήξεις του Sars-CoV-2. «Ολα είναι παράξενα σε αυτό τον ιό. Προσβάλλει το συκώτι, προσβάλλει τον εγκέφαλο, προσβάλλει τα νεφρά», λέει.
Και ενώ πλέον οι Ελληνες γιατροί των δημόσιων νοσοκομείων έχουν χειριστεί εκατοντάδες περιστατικά του νέου ιού και έχουν διασωληνώσει δεκάδες (μέχρι και την Παρασκευή ήταν διασωληνωμένα περίπου 80 άτομα), οι ενδείξεις στους ασθενείς δεν είναι ίδιες για όλους και οι γιατροί δεν έχουν μια «παρτιτούρα».
Ο ιός ακολουθεί μια «τρελή» πορεία, δηλαδή η επιδείνωση ενός ασθενή, που έχει μια «φλατ» εξέλιξη, μπορεί να είναι ραγδαία και οι γιατροί να μην τον προλάβουν, σύμφωνα με την κ. Κοτανΐδου.
«Βλέπουμε τα πάντα. Κάποιον, που δεν το περιμέναμε, ξαφνικά να επιδεινώνεται ραγδαία, ενώ συμβαίνει και το αντίθετο. Κάποιος που δεν τα πάει καλά, να βελτιω-
Προσβάλλει το συκώτι, τον εγκέφαλο, τα νεφρά
Υπάρχουν περιπτώσεις που ξαφνικά, ενώ δεν το περιμέναμε, επιδεινώνονται ραγδαία, ενώ συμβαίνει και το αντίθετο
Οι περισσότεροι ασθενείς με Covid-19 είναι άνδρες και η συντριπτική τουςπλειοψηφίακαπνιστές
θεί σε χρόνο που δεν περιμένουμε», αναφέρει η γνωστή εντατικολόγος. Η ίδια εξηγεί ότι χρησιμοποιούνται διάφορα κοκτέιλ φαρμάκων στην Εντατική του «Ευαγγελισμού», αλλά, όπως λέει, προς το παρόν δεν δείχνουν να ανατρέπουν τη μοιραία κατάληξη ασθενών.
Προφίλ ασθενήΑυτό που δείχνει την επιθετικότητα του νέου κορονοϊού είναι ότι στο μεγαλύτερο νοσοκομείο της χώρας δεν καταλήγουν για νοσηλεία μόνο ηλικιωμένοι και άτομα με επιβαρυμένο ιστορικό υγείας. «Εχουμε νέο κόσμο.
Δεν προσβάλλε ι βαριά μόνο τους μεγαλύτερους. Ο ιός έχει έντονες διαφοροποιήσεις στα χαρακτηριστικά του από άτομο σε άτομο και αυτό συμβαίνει ανεξαρτήτως ηλικίας», αναφέρει η εντατικολόγος. Ερω- τηθείσα εάν οι νεότεροι ηλικι- ακά πάσχουν από υποκείμενα νοσήματα, αναφέρει: «Η αλήθεια είναι ότι οι περισσότεροι κάτι έχουν.
Αυτό που παρατηρούμε συχνά είναι ότι νοσούν βαριά οι παχύσαρκοι. Μιλώντας με συναδέλφους μας στην Αμερική, η παχυσαρκία είναι πολύ συνηθισμένη και σε εκείνους. Βέβαια, η Αμερική έχει πολύ αυξημένα ποσοστά παχυσαρκίας στον πληθυσμό της έτσι κι αλλιώς. Στον “Ευαγγελισμό”, πάντως, οι περισσότεροι ασθενείς με Covid-19 είναι άνδρες και η συντριπτικέ, τους πλειοψηφία καπνιστές».
Οι γιατροί των δημόσιων νοσοκομείων που νοσηλεύουν ασθενείς προσβεβλημένους
από τον Sars-CoV-2 αναπτύσσουν προσωπική σχέση μαζί τους. Ειδικά μέσα στη ΜΕΘ όπου οι νοσηλευόμενοι είναι εντελώς μόνοι, αποκομμένοι από τα οικεία τους πρόσωπα.
«Ορισμένους ασθενείς μου τους ήξερα πριν φτάσουν σε μένα, από νοσηλεία τους σε απλούς θαλάμους του νοσοκομείου.
Είχαν όμως την ατυχία να καταλήξουν στην Εντατική», λέει η κ. Κοτανΐδου, με εμφανή απογοήτευση, καθώς ιδανικά, όπως και όλοι οι συνάδελφοί της στις Εντατικές, δεν θέλουν να καταλήγουν ασθενείς στα «χέρια τους».
Σε σχέση με το πόσες ημέρες νοσηλεύεται ένας ασθενής σε απλό θάλαμο πριν επιδεινωθεί η υγεία του και χρειαστεί διασωλήνωση, η καθηγήτρια αναφέρει ότι ούτε για αυτό υπάρχει «μοτίβο». «Εξαρτάται πάντα από την περίπτωση. Κάποιοι χρειάζονται διασωλήνωση με το που φτάνουν στο νοσοκομείο».
Ο εκπρόσωπος του υπουργείου Υγείας για το νέο κο- ρονοϊό, Σωτήρης Τσιόδρας, μέσα στην εβδομάδα έδωσε συγκεκριμένα στοιχεία που αφορούν σε αποσωληνώσεις στον «Ευαγγελισμό», κάνοντας λόγο για 17 άτομα. Εξηγώντας περαιτέρω τα νούμερα του μεγαλύτερου νοσοκομείου της χώρας, η εντατικολόγος αναφέρει: «Αυτό είναι το νούμερο γενικά, όσων αποσωληνώσαμε μέχρι τώρα. Υπάρχουν και κάποιοι που δεν χρειάστηκαν τελικά διασωλήνωση ενώ είχαν πολύ βαριά αναπνευστική ανεπάρκεια». ■
«Μακρά η nepioSos που πρέπει να προσέχουμε»
Η κ. Κοτανΐδου -εκτός από το ότι βρίσκεται στην «πρώτη γραμμή» στη ΜΕΘ του «Ευαγγελισμού»- είναι και μέλος της Επιτροπής Αντιμετώπισης Εκτάκτων Συμβάντων Δημόσιας Υγείας από Λοιμογό- νους Παράγοντες που λαμβάνει καθοριστικές αποφάσεις, υπό τον Σωτήρη Τσιόδρα, σχετικές με το επιδημικό κύμα του Sars-CoV-2 στη χώρα μας. Με αυτή την ιδιότητά της, επισημαίνει στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής ότι «η περίοδος που πρέπει να προσέχουμε και να εφαρμόζουμε μέτρα ατομικής προστασίας θα είναι μακρά». Προσθέτει ότι ο κίνδυνος να καταρρεύσει το Εθνικό Σύστημα Υγείας αυτή τη στιγμή έχει ξεηε- ραστεί, αλλά τονίζει ότι δεν είναι σίγουρο ότι έχει περάσει. «Δεν γνωρίζεις τι θα συμβεί με μία τόσο άγνωστη ασθένεια.
Μπορεί, ενώ θεωρούμε ότι είμαστε καλά, να βρεθεί ένας που να μεταφέρει τον ιό σε 50 άτομα και να έχουμε πάλι έξαρση. Ελπίζω ότιδεν θα συμβεί, χρειάζεται όμως πολλή προσοχή». Ερωτηθεί- σα για το δεύτερο κύμα του κορο- νοϊού στην Ελλάδα και πότε αυτό αναμένεται, η καθηγήτρια Πνευμονολογίας και Εντατικής Θεραπείας επισημαίνει: «Δεν θεωρώ δεδομένο τίποτα με τον Covid-19. Δεν τον γνωρίζουμε. Πηγαίνουμε μέρα με τη μέρα και έτσι λαμβάνουμε αποφάσεις». ■