های آلودگی دریابررسیدفتر

:دستورالعمل ینتدو

یناش یاییدر زیستیطمح یبرآورد خسارات آلودگ

آوریانمواد ز یگرو د یاز انتشار مواد نفت

دکتر مصطفی پناهی

مجری طرح

ناد6931خرداد است ل

قابغیر

س-نوی

شپی

1

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

2

فهرست مطالب

7 ..................................................................................................... اتیکل: اول فصل

9 ........................................................................................... یمفهوم چارچوب-1-1

9 ................................................................................................یشناس روش-1-2

من ا یس ی طیمح خس ارات ب ررور یمقررات و یق انون الزام ات و ان فا چش اه فا یبررس -1-3

11 ........................................................................................................... ییای ر

11 ................................................................................. انفا چش و اهفا -1-3-1

13 .......................................................................یالمللنیب تعهفات و الزامات -1-3-2

21 .................................................. یباال س نیقوان و اسنا بر هیتک با یمل الزامات -1-3-3

32 ..................................................... یمل و یالمللنیب مقررات یاق صا یهاجنبه -1-3-4

33 ........................................................................................ ییایدر مناطق یستیزطیمح تیریمد -1-3-4-1

33 ........................................................................................................... یآلودگ مطلوب سطح-1-3-4-3

32 ........................................................ رانیا ر موضوع نهیشیپ و یجهان اتیتجرب مرور-1-4

32 ........................................................ نیشیپ ینف یفا هایرو و حوا ث یبررس -1-4-1

33 ..........................................مرتبط یمل یها س ورالعمل و راهنماها یاجمال یمعرف -1-4-2

39 .................................................................... خسارات بررور س ورالعمل یقلمرو-1-5

44 ................................................................................ حوا ث انواع و علل -1-5-1

44 .................................................. ای ر به ینف یهانفهیرال ورو منابع یبنف س ه -1-5-2

44 ........ یخشک در مستقر ساتیتأس و سکوها(: نفت یهاچاه از استخراج و یحفار اکتشاف،) نفت دیتول اتیعمل-1-5-3-1

44 ........................................................................................................... ثابت تاسیسات -1-5-3-1-1

44 ................................................................................................................... منابع ریسا -1-5-3-1-3

44 .................................................. نفت انتقال خطوط و شناورها: تجارت نیح در خام نفت نقل و حمل -1-5-3-3

52 ............................................................................... ینش نفت سرنوشت -1-5-3

53 ............................................................................................................................. ریتبخ -1-5-3-1

53 ......................................................................................................................... شدن حل -1-5-3-3

53 ................................................................................................................... یستیز هیتجز -1-5-3-3

54 ......................................................................................... ییایمیش فتو و ییایمیش ونیداسیاکس -1-5-3-4

54 ............................................................................................................................. قیتعل -1-5-3-5

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

3

55 ................................................................................................................ شدن نینش ته -1-5-3-5-6

55 ............................................................................. ای ر ر نفت یپاکسا -1-5-4

56 ........................................................................................................ هاکننده پخش از استفاده 1-5-4-1

56 ............................................................................................................ (بوم)شناور یسدها -1-5-4-3

55 ........................................................................................................ یاتسمه یهاکننده جمع -1-5-4-3

55 .............................................................................................................. یکیمکان برداشت -1-5-4-4

55 ................................................................................................. یکیولوژیب عوامل از ادهاستف -1-5-4-5

54 ..................................................................................................................... نفت احتراق -1-5-4-6

54 ................................................................................................ کننده نینش ته مواد از استفاده -1-5-4-5

54 ......................................................................................................ساز ژل عامل از استفاده -1-5-4-4

54 ............................................................................................ اقدامي هر انجام بدون رهاسازي -1-5-4-4

59 .................................................................. ساحلی منا ر نفت یپاکسا -1-5-5

34 ..................................................................................... نفت ۀعرض و مصر -1-3

34 .................................................................. یس ی طیمح خسارات جبران یقلمرو -1-7

34 .......................................................................... خسارات هیاول یسا یکم -1-7-1

مالحظ ات) ییای ر س تی طیمح ب ه وار ه خس ارات اتیش کا رشیپ ب ه مرب و مالحظ ات -1-7-2

34 ........................................................... (یخارج اثرات و تیمالک حقوق یاس یس و یفن

34 .................. ییای ر ستی طیمح به وار ه یهانهیهز انواع یبنف س ه و یمفهوم چارچوب -1-7-3

34 ................................. رنها یقانون فیتکال و حقوق یبررس و مفخلیذ یها س گاه ییشناسا-1-8

34 ..................... ییای ر منا ر یس ی طیمح خسارات بررور یکر هایرو ینظر اصول و یمبان-1-9

35 .............................................. مبنا خط نییتع و یس میاکوس خفمات یبنف س ه -1-9-1

65 ........................................ گاز و نفت از یناش موادخام به مربوط خدمات غذا،: یاعرضه یکارکردها -1-4-1-1

65 .................................................................................. کیدرولوژیه تراز خطر، لیتعد: یمیتنظ -1-4-1-3

65 ......................................................... ییغذا میتنظ آب، تیفیک رسوب، و خاک تراز: کننده یبانیپشت -1-4-1-3

65 یگردشگر و یتفرج یهافرصت ت،یموجود و یشناخت ییبایز یهاجنبه ،یخیتار و یمعنو خدمات: یفرهنگ -1-4-1-4

35 .................................................... یس میاکوس خفمات کر یرو ینظر چارچوب -1-9-2

66 ........................................................ یستمیاکوس خدمات و کارکرد ساختار،: کیاکولوژ دیتول توابع -1-4-3-1

و ییای ر یس ی طیمح من ابع یاق ص ا یگ ارار ش فن ون و ه اروش کر ه ا یرو یمعرف -1-9-3

33............................................................... یس ی طیمح منابع بیتخر یهانهیهز بررور

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

4

65 .............................. ستیزطیمح یبازساز و اءیاح یهانهیهز و یستیزطیمح خسارات محاسبه یهاروش -1-4-3-1

74 .... ییای ر ستی طیمح یرلو گ ا یناش یاق صا خسارات بررور س ورالعمل سینوشیپ نیتفو: وم فصل

74 .................................................. یس ی طیمح یهابیرس یابیار یبرا هیاول چارچوب -2-1

73 .................................. منشأ براساس رن باتیترک و ینف یهایرلو گ منابع ییشناسا -2-1-1

و ه اگون ه یرو ب ر ش فه ییشناس ا من ابع ر موج و ب اتیترک ا کی هر اث رات یبن ف س ه -2-1-2

73 ..................................................................................... ریتأث تحت یهاتیجمع

73 ....................................... ینف یهایرلو گ ا یناش یس ی طیمح خسارات یانهیهز ابعا -2-2

79 ........................... ییای ر رمنا ینف یهایرلو گ یامفهایپ یبنف س ه و ییشناسا -2-2-1

81 ............................ سالمت یرو بر ینف یهایرلو گ ا یناش یس ی طیمح راتییتغ اثر -2-2-2

41 ........................................... بالقوه( کیولوژیزیف و یکیزیف) اثرات شامل مدت کوتاه و بلندمدت اثرات -3-3-3-1

43 ......................................................................................... سکیر معرض در تیجمع برآورد -3-3-3-3

یش غل یه ا س ک یر: فی تول یرو ب ر ینف یه ا یرل و گ ا یناش یس ی طیمح راتیی تغ اثر -2-2-3

82 ..................................................... (ربطیذ کارکنان ریسا و یمحل جوامع) ررمف کاهش

83 ........................................................ ستی طیمح یرو بر ینف یهایرلو گ اثر -2-2-4

مشتقات و باتیترک ریتأث تحت انیماه کیکولوژیاکوتوکس یهایبررس) انیآبز یهاگونه یرو بر اثرات یابیارز -3-3-4-1

43 ........................................................................................................................................... (ینفت

در نفت یابیراه اثرات هیاول ینیبازب شامل: یساحل یهاستمیاکوس در واقع یهاستگاهیز بر نفت اثرات یابیارز -3-3-4-3

منجر که یساحل یهاتاالب بر نفت انتشار اثرات یاجمال یبررس وابسته، یریگیماه یهاتیفعال و یتاالب قیعم یهاآب افق

45 ............................................................................. شد خواهد یبعد قاتیتحق و شتریب یهایبررس شنهادیپ به

درهنگام یریگیماه با مرتبط یهاستگاهیز از حفاظت یبرا یکشور و یاستان ،یمحل یراهکارها یبررس -3-3-4-3

46 ......................................................................................................... قیعم یهاآب افق به نفت یابیراه

83 .............. ینف یهایرلو گ وقوع رهنگام واکنش به مربو اقفامات یهانهیهز بررور چارچوب -2-3

91 ............................................... (ZPI) امفیپ ۀبالقو ون یسا مفل اصول و نییتع -2-3-1

ییای ر کی تراف یپارام ره ا) ینف یرل و گ یه اس کیر ب ر اثرگ ار یپارام ره ا یمعرف -2-3-2

91 ................................................................................. (ییهوا و رب و یفروگرافیه

91 .......................................... ینف یرلو گ به حساس یهاس گاهی یبنفپهنه اصول -2-3-3

ۀاثرب القو یابی ار ) یاج م اع و یاق ص ا و یس ی طیمح یاح م ال یام فهایپ یابی ار -2-3-4

ناد 91 .................................................... (سکیر رمقابل یواکنش اهفا نییتع و یس ی طیمحل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

5

و یانس ان من ابع ت فارکات ) ینف یرل و گ مقاب ل ر واک نش یه اراهب ر یان هیهز یمب ان -2-3-5

91 ............................................................................................... :براساس( یمال

41 ......................................................................................................... یاتیعمل ۀمحدود نییتع -3-3-5-1

41 .................................................................................................... یحفاظت یهاتیاولو نییتع -3-3-5-3

43 .................................................................................................... یواکنش یراهبردها نیتدو -3-3-5-3

43 ................................................... یآلودگ از پس یهاشیپا و یبازساز ا،یاح اتیعمل و هابرنامه هیته -3-3-5-4

92 .............................................. رانهیشگیپ و یاصالح اقفامات یهانهیهز بررور چارچوب -2-4

92 ............................. یساحل یهاس گاهی حفظ منظور به کننفه پخش موا یریکارگبه -2-4-1

و یس ی طیمح نظ ر نقط ه ا یپاکس ا ییح فنها نی یتع یب را شیپ ا یه اروش و اص ول -2-4-2

92 ..................................................................................................... یاج ماع

92 .......................................................... ییای ر یهایرلو گ با مقابله یراهبر ها -2-4-3

ب ه وار ه خس ارات ان واع ا کی هر ب ا م ناس ب یاق ص ا یه اروش و کر ه ایرو ان خ اب -2-5

92 .................................................................................................... ستی طیمح

94 ................................................................... تولیف ر تغییرات گ اریار ش -2-5-1

95 ................................................................................. پاسخ – و روش -2-5-2

93 ................................................................................... سفر هزینه روش -2-5-3

97 ..................................................................... گرایانه ل ت یارار شگ روش -2-5-4

97 ........................................................................ مشرو گ اریار ش روش -2-5-5

98 .........................................................................سالمت اثرات گ اریار ش -2-5-3

144 ................................... رانهیشگیپ اقفامات ا یمور ن یهانهیهز براساس یگ ارار ش -2-5-7

144 .................. یفانیم اتیعمل و یاصالح اقفامات ا یمور ن یهانهیهز براساس یگ ارار ش -2-5-8

144 ................................ یآلودگ آثار رفع و یپاکساز یهانهیهز: «نهیهز بر یمبتن یهاروش» از استفاده -3-5-4-1

144 ........................ یساحل یهاستگاهیز حفظ هدف با کنندهپخش مواد از استفاده یانهیهز یاثربخش یابیارز -3-5-4-3

144 ................................................... کر نهیهز و خسارت افتی ر یسا وکارها شنها یپ -2-3

141 ............................................ یس ی طیمح خسارات بررور به منجر اقفامات یفا بنف: سوم فصل

ییای ر ستی طیمح خسارت بررور انجام یبرا ا یمور ن ی یریمف التیتشک یانهیهز-یمال ابعا : چهارم فصل

.................................................................................................................... 142

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

6

یه ا گ روه ج ا یا: ینف یه ا یرل و گ ب ا مواجه ه یب را ا ی مور ن ی یریم ف س اخ ار یان ه یهز ابعا -4-1

نیت فو و نی یتع و ینف یه ایرل و گ ان ش ار یاض طرار طیش را ر نق ش یف ایا یب را یس ی طیمح

142 ....................................................................................................... رنها نقش

ییجابج ا ریمس ین یب شیپ و یابی ر یاتی عمل یه اس امانه ۀتوس ع یان هیهز ابع ا یبررس -4-2

142 ..................................................................................رن یامفهایپ و ینف یهالکه

143 .............................................................................................. یانیپا منابع فهرست

144 .......................................................................................................... هاوستیپ

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

7

و نفتی مواد ناشی از انتشار ییدریازیست محیط آلودگی خسارات برآورد دستورالعملتدوین

آور زیان مواد دیگر

فصل اول: کلیات

ه ا و ریاه ا ب ا فراگ رف ن ب یش ا و س وم ه ای بیع ی موج و اقی انوس ه ا و یس گاه ر میان اکوسیس

ش مار م ور نی ا رف اه اق ص ا ی و بهزیس ی جوام ع ب ه لی ل عرض ۀ کااله ا و خ فمات ب ی گس رۀ م ین

ه ای ای ر قال ب فعالی ت ه ای توس عه ام رو ه ت الش .یربرخ ور ار هس نف نظانسانی ا اهمی ت کلی فی و ب ی

ت رین یک ی ا مه ام ن ه و ب ه « رل و گی »م کی به من ابع ری ایی و س احلی ب ه ابع ا مع ل اق صا ی

مث ل ص یف ه ای مخ ل ف به ره ب ر اری .تب فیل ش فه اس ت ی وران معاص ر یس محیط های پایفاریچالش

کااله ا اس فا ه ا ان رای ام وا و ب ا ری ایی حم ل و نق ل ت ا من ابع بس ر ریاه ا ربزی ان و بر اش

غی ره تولی ف س طوحی ا رل و گی را ه ای فس یلی و رب ش یرین ک ن اس حص ال س وخت اس قرار تأسیس ات

ه ا و اق فامات برنام ه و ه ا ت مح یط یس ی ناش ی ا ر ااف زایش خس ار ب رهمین اس اس .سا زیر میناگ

تهفی فهای مهم ی را م وج ه پای فاری و اس مرار خ فمات اکوسیس می وابس ه ب ه من ا ای توس عه

. ریایی ساخ ه است

ه ای ری ایی )ا س احلی گرف ه ت ا ن وحی ه ای مخ ل ف اکوسیس بخ ش توسعه پایفار منابع نفت و گ ا ر

اک ش ا تولی ف نف ت و مس لزم م فیریت ص حی یس ت محیط ی ر ول عملی ات ی و ری ایی(فراس احل

گا حمل و نق ل و جاب ه ج ایی رن اس ت و ن یج ه رن ع فم م فیریت ص حی ص حی نش ت و ری زش نف ت و

گ ا ر رب ری ا ب و ه ک ه ب ه رل و گی خس ارت س نگین یس ت محیط ی و ر نهای ت ب ه مس ولیت منج ر

رل و گی ای فرانس وی( ؤسس ه)م 1IDDRI پای انی کارگ اهی برگ زار ش فه ا س وی براس اس بیانی ۀ .ش و م ی

ب رای ا ام ۀ ن خط ر بس یار ج فی ریزون ر خل ی مکزی ک ه ا ی حا ثه س کوی نف ی مرتبط بانف ی

حفاظ ت ا همچن ین و ب ر اری ا ذخ ایر ری ایی ر اعم اق مخ ل ف به رهه ای ری انور ی فعالی ت

رن ر پیام فهای نف ی و ه ای ل و گی را رنج ا ک ه .ری ف ش مار م ی ری ایی ب ه ه ای و اکوسیس یست محیط

رو ایج ا و اس قرار نظ امی هس نف ا ای ن ه ای مهم یتف اوت و ری ایی ارایو فراس احل یس احلمن ا

و ه ا گرف ه ت ا من ا س احلی )ا اقی انوس ری ایی یس ت ر مح یط مس ولیت رل و گی نف ی برای پ یرش

.شو بسیار با اهمیت و ضروری تلقی می سا مانفهی اقفامات مور نیا برای مقابله با رن

اف زایشب ا ه ای ری ایی ناش ی ا نش ت نف ته ای اخی ر ش مار روی فا های مرب و ب ه رل و گی ر س ال

ه ا بلک ه ب ه اق ص ا های یس ت اقی انوسمح یطچن ین ح وا ثی ن ه فق ط ب ه .اس تهب و ی ا ی مواج ه

1 Institute for Sustainable Development and International Relations

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

8

ه ای نف ی ب ه من ا س احلی اغل ب احی ای م ؤثر رنه ا لک ه ب ا ورو .اس ت ای نیز رسیب وار ساخ همنطقه

ه ای نف ی و رس یب را م فت وار ه ش و و موج ب اف زایش مق فار بقای ای لک ه به کار ش واری تب فیل م ی

. یست ریایی و نفگی ر می خواهف شفمحیطبه

ه ای ری ایی اکوسیس نف ی ر ه ای اث رات گون اگون رل و گی »علم ی موج و موض وع ا بی ات بااینکه ر

بس یاری ج فیت ب ا ه ای اخی ر ر س ال « ن فه ه ا و س ایر موج و ات انس ان نفگی ویژه پیامفهای رنها بر و به

اق ص ا ی خس ارات ا بع ف ه ایی ک ه ب ه چن ین موض وعی بررس ی اس ت ل یکن ش مار مور توجه قرار گرف ه

ه ای م رتبط ا می ان رل و گی رح الی اس ت ک ه ای ن .ان ف پر اخ ه باشنف با گس ر گی ی ا ی مواج ه نب و ه

ب ه ه ا رل و گی ان واع یک ی ا خطرن اک رین ناش ی ا ح وا ث مخ ل ف نف ی ه ای با منا ری ایی رل و گی

من ا جوام ع گی اهی و ج انوری ه ا اکوسیس را ب ه ب ار و قاب ل ت وجهی خس ارات ی ان و فن ریشمار م ی

راهی ابی نف ت ب ه رب .(2414و همک اران 1)چان ف نس ا م ی وار م فت و بلنفم فت ر کوت اه یی ری ا

ای ن من ابع ممک ن اس ت م ع ار .ه ا ممک ن اس ت ا من ابع م ع ف ی ناش ی ش و ریاه ا و اقی انوس

ه ای اک ش افی اس خراجیف حم ل و نق ل و تب فیل نف ت و ترکیب ات نف ی( و ی ا غیرم ع ار )فعالی ت

.)حوا ث و سوان ناخواس ه( باشنف

نش ت ا تانکره ای حام ل م وا نف ی ر اث ر ح وا ث و س وان مخ ل ف یک ی ا ای ن م وار اس ت ک ه

ب ه لی ل ماهی ت رالین فگی قاب ل توج ه )ا نظ ر ش فت و گس ره( ر ه ر نس ب ا ک رنه ا رغ فراوان ی علی

رن ب ا وس واس یس ی و اق ص ا ی ن امطلوب اخب ار مرب و ب ه حا ثه یا سانحه ع الوه ب ر پیام فهای مح یط

ب ا راهی ابی نف ت .ش و ان فرکاران و ه ا س وی افک ار عم ومی جامع ه نب ال م ی یا ی ه ا سوی س ت

ه ای ه ا و تع ا ل ه ای اق ص ا ی س المت انس ان به منا ساحلی تأسیس ات و یربناه ای س احلی فعالی ت

ه ای ی( ب ا رس یب خش کی ه ای ج انوری و گی اهی رب زی و ح ی یس ی )ش رایط یس گاهی گون ه محیط

مخ لف ی مواج ه ش فه و خس ارات اق ص ا ی س نگینی ب ه اق ص ا های محل ی و ش هرهای س احلی وار

ه ای مرب و ب ه گر ش گری و ش یالت بیش رین تاثیرپ یری را ا ربیش ر م وار بخ ش .خواه ف ش ف

ش ونف ی ا ی م یه ای اق ص ا ی وابس ه ب ه رنه ا م حم ل خس ارات اق ص ا ی رل و گی اش ه و فعالی ت

ب فیهی اس ت ک ه ب ا اف زایش رج ۀ وابس گی اق ص ا من ا س احلی ب ه .(2443و همک اران 2گی ل -)گر ا

م فت بیش ر ش فه و ه ای اق ص ا ی وار ه ر کوت اه ه ای گر ش گری و م اهیگیری ابع ا رس یب فعالی ت

ات ی ک مخ ا ره ب ر محاس به خس ارات اق ص ا ی و اث ر .ه ای مفی فی ب اقی بمان فممک ن اس ت ت ا م ان

اق صا منطقه توجیهی ب رای پاکس ا ی و مبن ایی ب رای ر ع اوی حق وقی مرب و ب ه خس ارات ناش ی ا

1 Chang 2 Garza-Gil

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

9

س ا ی سیاس گ اران اس ت ار ر فررین فهای تص می رو ا اه فا اولوی ت منب ع رل و گی ب و ه و ا ای ن

. (1983 1)کوهن

ت وان ب ه س ه س ه ی ر ناش ی ا نش ت نف ت را م ی ه ای اق ص ا ی مطاب با ا بیات علمی موج و خس ارت

تقسی کر :

های مور نیا برای پاکسا ی و رفع رثار رلو گی هزینه -

های اق صا ی وار شفه به منابع بیعی رسیب -

. های حاصلهسایر خسارات اق صا ی وار ه به افرا یا جوامع م اثر ا رلو گی -

ا ی ک س و و نق ش رنه ا ای ران قلم روی س ر مینی جمه وری اس المی با توجه به غنای منابع نف ت و گ ا ر

ای ا س وی یگ ر ک ه ه ای توس عه ر ت أمین من ابع ررم فی حاص ل ا ص ا رات رنه ا و ا ام ۀ رون ف برنام ه

ه ای رای ن بخ ش س وق ا ه مخ ا رات مرب و ب ه گ اری ها را به سوی گس رش رو اف زون س رمایه تالش

رای ن گ زارش س عی خواه ف . یس ت ب یش ا پ یش ک ر ه اس ت تخری ب مح یط افزایش رلو گی و رن یجه

شف ک ه ب ا تمرک ز ب ر م وار ف وق س ورالعمل ال م ب رای ار ی ابی اق ص ا ی ب ا جز ی ات مربو ه راخ ی ار

. قرار گیر

ارچوب مفهومیچ-1-1

ری خ ط مبن ا خ فمات گ ا ار ش یس ی: ار شمح یط تع اریف و مف اهی م رتبط ب ا ب ررور خس ارات -

یس ی اکوسیس می خسارت محیط

اکوسیس اکوسیس ری ایی س اخ ار ز سااد ف اای تعاایف و م اهاایمرت ااااتآل داای حیاا ا اارل -

ی ه ارب( ت اب روری Inshoreاکوسیس می عملک ر اکوسیس یس گاه یس گاه اخ ل خش کی )

یس ی( شرایط محیطDeep Seaعمی )

رورهای نف ی و یگر موا یاناریف و مفاهی مرتبط با رلو گیتع -

های نف ی ا حیث اشکال مخ لف نفت و ترکیبات مربو ه گس ره و مقصف حرکتبنفی رلو گیر ه -

روش شناسی-1-2

1 Cohen

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

11

اس ت ک ه ب ا اس فا ه « ایای اس نا ی و ک ابخان ه مطالع ه » عن وان ب ه ور کلی فررینف تفوین س ورالعمل به

ب ه ه ا و س ایر مس نفات موج و و قاب ل س رس گ زارش مع ب ر( و نی ز مق االت و ا من ابع علم ی )ک ب

.خواهف رسیف انجام

ه ف ک ه روی ۀ معم ول ب رای ار ی ابی خس ارات م رور ا بی ات علم ی موج و ر جه ان نش ان م ی

و رویک ر جفاگان ه ی ر ه ای نف ی ر کش ورهای یگ ر مب ن ی ب ر یک ی ا یس ی ناش ی ا رل و گی محیط

است:

CVMه ای مب ن ی ب ر ه ا و اق فامات پیش گیرانه ک ه ر رنه ا ار ی ابی ه ا برنام ه توجه ب ه سیاس ت -

. م فاول هس نف

ه ا و اق فامات پ س ا ب رو س وان نف ی منج ر ب ه ان ش ار رل و گی نف ی ها برنام ه توجه به سیاست -

ه ا و ت ری ا ار ی ابی ه ای م ن وع ر من ا ری ایی ک ه ر رنه ا رویکر ه ا و روش

. های اق صا ی برای انجام اقفامات اصالحی بعفی م فاول هس نفگ اریار ش

خ فمات اکوسیس می » ب ا اتک ا ب ه رویک ر NOAA رای ن مطالع ه ب ا تکی ه ب ر س ورالعمل پیش نها ی

یس ی ناش ی ا مح یط اص ول راهنم ا و س ورالعمل فن ی مور نی ا ب رای ب ررور خس ارات «چهارگان ه

یک ی ا مزای ای مه .ه ای نف ی ر من ا س احلی و ری ایی و س احلی ارا ه خواهن ف ش ف رل و گی

ه ای اح م الی ب رای احی ای ای ا پ رواه گیری ا رویک ر خ فمات اکوسیس می امک ان پیش نها رش ه بهره

رهم ین راس ا .ات مربو ه اس ت ه ای نف ی و ترکیب های بیع ی رس یب ی فه ر اث ر رل و گی اکوسیس

گ اری خ فمات تع فیل خط ر غ ا و تف ر ا نظ ر ن وع بن فی اق فامات ار شجز ی ات مرب و ب ه س ه

ه ای مور نی ا ب رای ت ابع تولی ف اکولوای ک ه ا رویک ر ار ی ابی ن وع خ فمت اکوسیس می و ن وع ا ه ا ه

ه ای م رتبط ب ا هری ک ا مراح ل ار ی ابی اممن فی ا لح ا گ ش ر ا ه خواهن ف ش ف و چ ارچوب نظ ام

. های ریایی و ساحلی راخ یار قرار خواهف گرفت یس ی مخ ص اکوسیس های محیطخسارت

« گ اری اق ص ا ی ار ش»و « ار ی ابی خس ارات »ت ری رب ارۀ مف اهی ب رای برخ ور اری ا ری قی

رسف:لیفی یر حا ز اهمیت به نظر می توجه به مالحظات ک«رویکر خفمات اکوسیس می»براساس

)اث رات 2)پهن ۀ جغرافی ایی ی ک اکوسیس بیع ی ری ایی( و م انی 1اهمی ت مقی اس ف ایی -

گ اریکوتاه و بلنفمفت( ر اس فا ه ا رویکر های ار ش

اهمیت گس رۀ جغرافی ایی و ی ا قلمروی ی ک ه اس فا ه ا من ابع موج و ر رن عم وم اف را جامع ه -

سا بخشی ا رنها را من فع میو یا

1 Spatial 2 Temporal

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

11

گ اری من ابع و خ فماتی ک ه ا ی ک نگ ر ب رای ار ی ابی و ار ش ل زوم ان خ اب رویک ر ی ج امع -

یس گاه ی ا منب ع اکولوای ک ارای جری انی ا فوای ف اق ص ا ی و غیراق ص ا ی ب ه س وی جوام ع

.انسانی است

ری رس ی ا س ه ارتب ا مه ی ر ارای اص وال ب رای ان خ اب رویک ر خ فمات اکوسیس می اش ن

اهمیت بنیا ینی است:

یس ی ا نظ ر تعی ین چگ ونگی اثرگ اری پیام فهای اق فامات انس انی ب ر روی ش رایط مح یط -

هاساخ ار و کارکر اکوسیس

ه ا ب ر روی تغیی ر ش ناخت چگ ونگی اثرگ اری ب رو تغیی رات ر س اخ ار و ک ارکر اکوسیس -

ب رای ای ن . می ک ه ب ا کم ک تواب ع تولی ف اکولوای ک قاب ل تحق اس ت عرض ۀ خ فمات اکوسیس

ها براساس ا بیات علمی مور نیا خواهف بو سا ی فررینفهای رونی اکوسیس منظور کمی

فه روش نی ا چگ ونگی اثرگ اری تغیی رات ر عرض ۀ خ فمات اکوسیس می ب ر روی بهزیس ی -

گ اری رنه ا ب ه روش ی ص حی قاب ل انج ام خواه ف شانسان: با چنین فهمی اس ت ک ه چگ ونگی ار

. بو

ه ای نف ی ر من ا یس ی رس یب ی فه ا ان ش ار رل و گیگ اری اق ص ا ی من ابع مح یطب رای ار ش

های موجو به ور کلی ر چهار س ۀ یر قابل معرفی هس نف: ریایی روش

ابرا ی( )رجحان( های رشکار شفهRP)

اظهاری( )های بیان شفرجحان( هSP)

های جبران خسارات(های پاکسا ی هزینههای مب نی بر هزینه )هزینهروش (CBM)

ان قال فوایف (BT)

اندداز و الاامدات ندانونی و مارراتدی بدرآورد خسدارات بررسی اهددا، چشد -1-3

زیستی مناطق دریاییمحیط

اندازاهداف و چشم -1-3-1

ه ای ه ا ب ه ر پرس شی ا ح وا ث مرب و ب ه رل و گی نف کشه ای اخی ر رخ فا های بس یار رس ال

.ان فمهم ی رب ارۀ مناس ب ب و ن اس انفار های پر اخ ت غرام ت ب رای خس ارات نش ت نف ت انجامی فه

ه ا ب ه ور معم ول موض وع اس انفار های پراخ ت غرام ت ر حم ل و نق ل ری ایی و ح ی س ایر بخ ش

اس ت ک ه مق ررات موج و عم فتا ا س وی ای ن رح الی .ان فش فه CLCقواع ف و مق ررات خاص ی مث ل

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

12

.ایران ی ی ا س ایر نها ه ای حرف ه ان ف و ن ه ص نایع کش ی ری زی ش فه الملل ی پای ه های ول ی و ب ین سا مان

ه ا اینکه چه کسی بای ف نس بت ب ه پر اخ ت غرام ت ربراب ر خس ارت وار ه را ب ر ا پ ای ص احبان کش ی

رل و ه کنن فه »االص ول براس اس اص ل عل ی .رور ه ا را ب ه می ان م ی ی کش یه او ارن فگان محمول ه

ه ا ب ه لی ل نق ش مس قیمی ک ه ر عملی ات حم ل و نق ل ص احبان کش ی«پر اخ ت کنن فه اس ت

ع الوه ب ررن .رین ف ش مار م ی ه ای حم ل و نق ل ری ایی ب ه ها ارنف رلو ه کننفگان ب القوه ر بخ ش محموله

یس ی ب ه ص نعت ه ای ع اوی مح یط ور معم ول ر جس جوی ان ق ال هزین هب ه ه ات ول بس یاری ا

ان ف ت ا هرگون ه مس ولی ی رای ن ا س وی یگ ر نها ه ای مس ول ایج ا مق ررات ت الش اش ه .ان ف ب و ه

ه ای ه ای ری ایی گ ار ه و ب راین ب اور هس نف ک ه ص احبان محمول ه مین ه را برعه فه ارن فگان محمول ه

ه ای مرب و ب ه ه ای مرب و ب ه اق فامات پیش گیرانه و اص الحی و نی ز غرام ت ین فه بایس ی ر هزین هرال

. (1Tan ,2443قربانیان رلو گی سهی شونف )

ه ای ه ای خ ا ب ر روی موض وع خس ارات اق ص ا ی ناش ی ا رل و گی ش ایان ذک ر اس ت ک ه ر بررس ی

ه ای نف ی ح وا ث و رل و گی ا بی ات م رتبط ب ا و نف ی ر منا ریایی ضمن توج ه ب ه پیش ینه موض وع

خأله ای ق انونی اس ت اهمی ت توج ه فزاین فه ب ه ر جه ان ر ح ال تک وین و تکام ل ی ا ی س رعت که با

ب فیهی اس ت .گی ر اث ربخش م ور تأکی ف ق رار م ی ت فوین ق وانین و مق ررات موجو راین مینه و نیا ب ه

مربو ه ق ا ر ب ه انج ام اق فامات ان فرکاران س ت رای ای ن منظ ور ب خ ا ه ای س ورالعمل که با ت فوین

.تر خواهنف بو یاف هال م به شکلی منسج و سا مان

ترین اهفا این مطالعه را ر قالب محورهای یر ارا ه کر :ا این رو شایف ب وان مه

نف ی ات ح وا ثروی ارویی و ک اهش خس اره ای کاررم ف شناس ایی ابع ا م الی و اق ص ا ی روش -

های ریایی ر قالب رویکر ها و اقفامات پیشگیرانه منجر به رلو گی

ار ی ابی خس ارات اق ص ا ی ناش ی ا جس جوی روش شناس ی مناس ب و فن ون قی ب رای -

های ریایی مرتبط با نشت نفت رلو گی

وار ه ب ه ه ای یک ارچ ه ب رای جب ران خس ارات ت فوین اص ول راهنم ای ق انونی و س ورالعمل -

های م رتب ا رن یست ریایی راثر نشت نفت و رلو گیمحیط

ه ای یس ی من ا ری ایی ا نظ ر مس ولیت پ یری ر قب ال رل و گی مق ررات مح یط

نف ی

1 Alan Khee-Jin Tan. “Vessel-Source Maritime Pollution”, Cambridge University Publishing, 2443, at p. 38.

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

13

المللیالزامات و تعهدات بین -1-3-2

ن اوین ک ه ب ا ع (UNCSDالملل ی س ا مان مل ل م ح ف ر مین ۀ توس عۀ پای فار ) س ومین کنف رانس ب ین

ش و ر جس جوی ه ش ناخ ه م ی « اج الس س ران م ین »ی ا « 24ری و » «2412ری و » یگ ری چ ون

یس ی جامع ۀ جه انی برگ زار گر ی فه و تولی ف س نفی مه را ر پ ی تقری ب اه فا اق ص ا ی و مح یط

ت و اهمی ت حفاظ ه ا و ریاه ا پر اخ ه و ای ن س نف ب ه موض وع اقی انوس 177ت ا 158بن فهای . اش ت

و ریاه ا و من ابع رنه ا ب رای توس عه پای فار ا ری کم ک رنه ا ب ه ریش ه کن ی هااس فا ه پایفار ا اقیانوس

حفاظ ت ا فقر رشف اق ص ا ی پای فار امین ت غ ایی و ایج ا معیش ت و ک ار مناس ب پای فار و همزم ان ب ا

ه وایی را م ور تأکی ف ق رار ا ه یس ت ری ایی و مقابل ه ب ا اث رات تغیی رات رب و مح یطتن وع یس ی و

و ه اه ا ب ه حفاظ ت احی ا س المت به ره وری و رم ا گی اقی انوس رو ب ه ال زام ول ت ا ای ن .اس ت

ه ای ری ایی و همچن ین حف ظ تن وع یس ی رنه ا توان ایی حفاظ ت و اس فا ه پای فار ا رنه ا اکوسیس

یس ت ری ایی مح یط ه ای م ؤثر ب ر م فیریت فعالی ت ی حال و رین فه و رویک ر پیش گیرانه ر هابرای نسل

.استاشاره شفه

و تن وع یس ی ریاه ا ه ا س المت اقی انوس ه ا ا ی ول ت نگران هم ین س نف ب ه اب را 133همچنین ر بنف

ه ای رل ی پای فار که تحت تأثیر منفی رلو گی ری ایی ا جمل ه بقای ای ری ایی ب ه وی ژه پالس یک رالین فه

ی ه ا س نگین و ترکیب ات نی روان ی ا تع فا ی من ابع ری ایی و خش کی ش امل کش یرانی و هکش ی فلزات

ه ای ری ایی اق فام ب ه ک اهش رل و گی اکوسیس رهم ین راس ا .اس ت پر اخ ه ش فه باش نف میخشکی

وب ی م رتبط مص وب ر چ ارچ ه اا جمل ه ب ا اج رای م وثر کنوانس یون ناش ی ا س وان و ت أثیرات رن

ی اب ک اری برنام ه حفاظ ت جه انی ا ه او پیگی ری ر IMO)1(س ا مان ب ین الملل ی ری انور ی

ه ای ب ا منش ا خش کی و همچن ین اتخ اذ راهبر ه ای هماهن یس ت ری ایی ناش ی ا فعالی ت مح یط

.استیک تعهف پ یرف ه شفه عنوانبهبرای این منظور

تح ت (SDGsاول و وم ا ررم ان چه ار ه توس عه پای فار ) ه ایی اه فا ب ا توج ه ب ه چن ین ض رورت

ک اهش و پیش گیری ب ه موض وع « ریاه ا و من ابع ری ایی ه ا حفاظ ت و اس فا ه پای فار ا اقی انوس »عنوان

ا ه ای رل و ه کنن فه مس قر ر خش کی فعالی ت ا وی ژه ب ه ی ری اییه اهم ه ان واع رل و گی معن ی ار

حفاظ ت و م فیریت پای فار و نی ز 2425 س ال مغ ی ت ا ناش ی ا م وا رل و گی و ری ایی یه ا بال ه جمل ه

تقوی ت ری ا ن امطلوب اث رات و پیام فهای ا جل وگیری ب رای س احلی و ری ایی ه ای یس ت ب وم

ب ه س یابی ب رای ه اای ن یس ت ب وم احی ا و با س ا ی ب رای انج ام اق فامات ال م و ظرفی ت ت اب روری

. اخ صا یاف ه است 2424 سال مولف تا و ی سال هااقیانوس

1 International Maritime Organization

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

14

عن وانب ه( IMOالملل ی ری انور ی ) س ا مان ب ین ه ای ری ایی ر ح و ۀ مق ررات م رتبط ب ا رل و گی

الملل ی ک ه مرک ز مه ب ین ای ن نه ا .ش و ش ناخ ه م ی گ اری و ایج ا مق ررات نیرومنفترین پیکرۀ قانون

ب ه رس میت ش ناخ ه و ب رای هم ین 1959ه ای نف ی را ا س ال اهمی ت رل و گیرن ر لن فن ق رار ار

ع الوه .س ال من ش ر نم و ه اس تهم ان ر « پیش گیری ا رل و گی ری ایی»منظ ور گزارش ی را ب ا عن وان

ب ررن راان س تخصص ی س ا مان مل ل م ح ف نی ز وظیف ۀ ایج ا مق ررات ال م ب رای ایمن ی و حفاظ ت

یس ی معاه فات ه ای مح یط ای ن مقول ه بخش ی ا غفغ ه .اس ت یس ت ری ایی را برعه فه اش ه مح یط

الملل ی ه ای ب ینالملل ی را ی ن ی ق رن اخی ر تش کیل ا ه و ب ه مباحث ۀ غال ب بس یاری ا نشس ت ب ین

ه ای نف ی ب ا منش أ پیش گیری ا رل و گی1954رنچنانک ه ا س ال .سیاس مفاران تب فیل گر ی فه اس ت

س ا گی ری ش فه و مین ه ه ای مقررات ی ه ف الملل ی ایج ا چه ارچوب ه ا ا س وی نظ ام ب ین کش ی

مق ررات مخ لف ی ک ه ر .ش فه اس ت IMOه ا و اص ول مخ ل ف تح ت نظ ارت نام ه معاهفات گوناگون قط ع

بنفی کر : س ه یرهای موضوعی توان ر مینهانف را میهای اخیر شکل گرف ه ی هه

MARPOL 73/78ی نظیر رلو گی نف ی عملیات ا پیشگیری -

موس وم ب ه « ایمن ی ن فگی ر ری ا»مرب و ب ه ه ای مرب و ب ه ح وا ث رل و گی پیش گیری ا -1SOLAS

مع رو « ه ای نف ی رم ا گی پاس خ و همک اری ر براب ر رل و گی »کاهش پیامفهای ح وا ث مانن ف -

و 2ORPCبه

ه ای ل خس ارات رل و گیمس ولیت م فنی رقب ا»مث ل ص نفوق پر اخ ت غرام ت ب رای رل و گی -

.و معاهفات مربو ه 3CLCمعرو به « نف ی

کنوانس یون ب ین الملل ی جل وگیری » IMOا س وی ری ا رل و گی الملل ی ب ین کنف رانس برگ زاری نب ال به

نی ز 1978 ر س ال تص ویب رس یف و ب ه 1973 س ال ر (MARPOL) «ه اا رل و گی ناش ی ا کش ی

من ابع گون اگون رل و گی ناش ی ا ن اظر ب ر ای ن مق ررات .ویب ق رار گرف ترن م ور تص اص الحی پروتک ل

نف ت و ناش ی ا یی ری ا من ا یس ت عم فی مح یط ه ای بو ه و ه ف اص لی رن ح رل و گی شناورها

عم فی و ی ا غیرعم فی ا ری اعم ال ق وانین و ه ایص ورتهب رنه اس ایر م وا م ر و ک اهش تخلی ه

. بو ه استها و بنا ر بر کش ی ال م مقررات

:شو میمور یر خالصه و ر هاکنوانسیون مارپول ر مور کش یموار ا الق و شمول

ع و یها ولتح برافراش ن پرچ منف ا ی بهرههاکش یهمۀ -

1 Safety of Life at Sea 2 Oil Pollution Preparedness, Response and Co-Operation 3 Civili-Liability for Oil-Pollution Damage

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

15

برخ ور ار نب و ه ل یکن ع و یه ا ول تح برافراش ن پ رچ ا ه ایی ک ه کش یرن س ه ا -

. چنین کشورهایی استنظر نها یربر اری ا ربهره

ب ه وی ژه ر مح فو ۀ کنوانس یون الزام ات ا تخط ی هرگون ه براس اس اص ول و م وا ین کنوانس یون م ارپول

ه س گا ق وانین ر چه ارچوب ه امج ا ات و غیرمج ا ش ناخ ه ش فه تح ت حاکمی ت ه ر ول ت ع و

ان ش ار تخلی ه و ی ا ق وع ح وا ث منج ر ب ه و رهنگ ام همچن ین .ش و تعی ین م ی اجرایی کش ی م خل ف

ی ا و م وا م ر ان ش ار اس نا مثب ه رم ور م فاری و گ ر روری مکل ف ب ه ع و یه ا ول ت ه ا رل و گی

مرج ع و ارا ۀ رنه ا ب ه هس نف مف ا کنوانس یون ر مغ ایرت ب ا ک ه م رترکیب ات م وا ارای رهاس ا ی

ا س وی یک ی ا رل و گی ریاف ت گ زارش ح وا ث پ س ا .هس نف ری ایی ول ت ص احب پ رچ کش ی

رص ورت .ا الع ا ه ش و مرج ع ری ایی کش ی رل و ه کنن فه مرات ب بای ف ب ه بالفاص له ی ع و ها ولت

س ی ض من رس یفگیی ع و بایه ا ول ت ی مخ رب و ج فی یس مح یط پیام فهای ب ا ایس انحه وق وع

ب ه ر ص فور حک نه ایی و ک ر همعرف ی مربو ه ب ه ا گ اهرا مج رمین و ابع ا رن ب ه س انحه قی

. توجه اش ه باشنف با ارنفه و پیشگیری ا تکرار جرم هایجنبه

یر است: با عناوینکنوانسیون مارپول ارای شش پیوست

ۀهم «ینف ه ای جل وگیری ا رل و گیمرب و ب ه مق ررات »ب ا عن وان پیوس ت اول مط اب ب ا -

ب ا ظرفی ت ک شش ناورهای غیرنف تاالتر و س ایر ب و ت ن 154 اخ الصن ظرفی ت ب ا ه اینف کش

.ی هس نفنف ه ای رل و گی مش مول مق ررات مرب و ب ه جل وگیری ا ت ن و بیش ر 444ناخ الص

و ب و ه موا ح اوی نف ت ب ه ری ا ر من ا وی ژه ری ایی ر ه ر ش رایطی ممن وع ۀتخلیهمچنین

ه ای ب ا ظرفی ت نف کش رای ن مین ه تم ام .ه اس تمواج ه ایی مح فو یت ب ا ر س ایر من ا

ا ت ن و بیش ر بای ف 444ه ای غی رنف کش ب ا ظرفی ت کش ی یگ رت ن و بیش ر و 154ناخ الص

. باشنف برخور ار( SOPEP) «اضطراری رلو گی نف ی بر روی کش ی برنامۀ»

ص ورت هب م ابع س می م وا ناش ی ا هایرلو گی کن رلمربو به مقررات»پیوست وم با عنوان -

همچن ین .اس ت ایص ورت فل ه هب رور ی انمایع ات حام ل ه ایکش ی تم ام ربرگیرن فۀ «ایفل ه

ب ه یم وا ب و ه و تحوی ل بقای ای چن ین ممن وع مح یط یس ت ری ایی رسان بهرسیب موا تخلیۀ

.رور شناخ ه شفه استالزام ر ابن

رور ه ای ناش ی ا م وا ی ان جل وگیری ا رل و گی مق ررات مرب و ب ه » ر پیوست س وم یعن ی -

و ش فه م ور توج ه ق رار گرف ه بن فی بس ه رور ی ان م وا کنن فۀ حمل هایکش ی «شفهبنفیبس ه

کااله ای خطرن ای ا ری ری ا و نق ل براس اس مق ررات حم ل ک ه ن اظر ب ر م وا ی اس ت

(IMDG code) حم ل م وا ممنوعی ت ت پیوس اس اس ای ن بر .ش ونفم یخطرن ای ش ناخ ه

ناد ارای خ ور ه چس ب ش فه گ ارینش انهبن فی بس هص ورت )ب همع ین یش رایط ر رور ی انل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

16

ایه ای وی ژهو مح فو یت پ یر ب و همش خص( امک انک افی چی فمان مثب ۀ اس نا و م فاری

. است رنظر گرف ه شفهایمنی کش ی و حفاظت ا جان افرا ر ریا باهف ارتقای

پس اب ناش ی ا ه ایجل وگیری ا رل و گی مرب و ب همق ررات » ب ا پیوس ت چه ارم: مط اب -

ش ر و قابلی ت حم ل بی و ت ن 444 خ الص ظرفی ت ب ا یه ا کش ی ب ا ربرگ رف ن تم ام « ه ا کش ی

ی ا و رس یاب و ض فعفونی پس اب تص فیه ه ایسیس برخ ور اری ا نف ر سرنش ین 15ب یش ا

. اخ ه استپساب را اجباری سمخا ن نگهفاری

ا ناش ی ه ایی ا رل و گیجل وگیر مرب و ب ه مق ررات»رنچنانک ه ر پیوس ت پ نج ب ا عن وان -

ب ا س کوهای حف اری ثاب ت ی نف ی وه ا ش ناورها کش ی نوش ه ش فه کلی ۀ «ه ا کش ی پس مانف

و ض ایعات ش ناور کلی ه منظ ور ا پس مانف .مواج ه هس نفب ه ری ا پس مانفتخلی ه ممنوعی ت

م وا و فل زات بط ری پارچ ه کاغ ی م وا پالس یکی م وا اع ا کش ی یک االی ت ا فا

اس ثنا ب ه بن فی ان واع م وا غ ایی و پس مانفهای خ انگی و عملی اتی کش ی موا بس ه ایشیشه

رنه ا گری ز ناپ یر و ف ع ش فه تولی ف ه ا ه ای معم ول کش ی تا ه که ر اثر فعالی ت انماهیپسمانف

ی ی ر ه ا و تخ ه م ر میل ی 25 کم ر ا های رس یاب ش فه پس مانف تخلیه م وا غ ایی الب ه .است

تخلی ه ه ر ن وع همچن ین .ری فش مار م یب همج ا ت رین س احلم ایلی نز ی ک 12 ر کااله ا

تس هیالت رای ن رابط ه ارا ۀ .اس تغی را ض ایعات غ ایی ر من ا وی ژه ممن وع ب ه پس مانفی

برنام ۀ موظ ف ب ه اش ن یو ه ر کش ی و ی ا ش ناور ال زام رور ب و ه بن ا ر نف ا سوی پسما ریافت

. است رنو ف ر ثبت پسمانفمفیریت

رل و گی ا جل وگیری مرب و ب ه مق ررات »مطاب با م وا ین من فر ر پیوس ت شش ب ا عن وان -

اکس یفهای نواو الی ه کاهن فه م وا مرب و ب ه کن رل یالزام ات «ه اکش ی ا ناش ی ه وای

ف رار ناش ی ا ب ارگیری م وا نف ی گا ه ای ناش ی مع فنی ترکیب ات گ وگر اکس یفهای انونی ر

س وخت کیفی ت و ریاف ت م وا ا ف ر بن ا ر تس هیالتکش ی ۀا س و انفن م وا ر ک ور

. شفه است ممنوع ی موا چنین ان شارعمفی تعیین وها کش ی مصرفی

ی ن ر ا .ب و « ه ای وی ژه مح فو ه »ب فان توج ه ش ف مفه وم 1973ک ه ر معاه فه یو مهم ی ف جف اهیفگ

یاه ایمعاه فه ر ی ن ر ا .ی فممن وع گر ینف ت ب ه ور کل ی هتخل ی نف یمن ا حس اس ب ه رل و گ

یه اخل ع فن رب .ش فنف ی فخ ا تعر یف ارس ن واح ی خل ی هو ناح ی کس رب بال یاه س ی ران ه مف

ه یجن وب یق ای رفر یجن وب یه ا عم ان و رب ی ای ا ر یاروپ ا قس م یش مال غرب یهارب ی قطب واحین

ی زاتالزام ات ب ه نص ب تجه ی نب ررور ن ا .ش فنف یخ ا معرف ین واح عن وانب ه ی ر اص الحات بع ف

ی زاتنف ت تجه ی هو کن رل تخل ی ورین مون یس س ی ا فات نف یاف تمناس ب ش امل امکان ات ر

و پم اا یلول ه کش ی فات مخ ا ن لجن و تمه یز س رر یتانکره ا یل ر ف یس مهای رب ا نف ت و س ا یفاس ج

ی هناح عن وانب ه( 1973مارپول)س ال یبف ارس ا م ان تص و ی ب ه رغ رنک ه منطق ه خل . اش ت ی ا ن

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

17

ی زاتتجه ینمنطق ه ر م ارپول و ع فم ت ام یس احل یکش ورها یتش ف ب ه عل ت ع فم ع و ی ینخ ا تع

یم ارپول ا س و یو اج را یرشپ ی ر پ .نش ف ی الزام ات م ارپول رب اره منطق ه عمل ه ا رن ی م ا س و ال

م ارپول ب ه 5و 1 یه ا یمهالزام ات ض م 2448ف ارس ا رغ ا رگوس ت س ال ی خل یس احل یکشورها یمام

Load (LOT) یس پ ول س ی ل او 1939س ال یهاص الح مانن ف .ش و م ی ی ت ر منطق ه رعا یصورت ج ف

On Top یش ف ک ه تانکره ا ی ف تاک ی ز ن .ش فه اس ت یها رب ت وا ن توص یناش یه ا یک اهش رل و گ یبرا

ب ه مخ ا ن رب ی فبا ی زو ب االتر ن ton7444( ب ا و ن م ر ه 1973 ا ه ش فه ا رغ ا س ال ی ل)تحوی ف جف

رب ت وا ن ر مخ ا ن ب ه حم ل ی ا رنق فر ب زرب باش نف ک ه ن ی ف مخ ا ن با ی ن ا .توا ن مج زا مجه ز باش نف

ا ح فاکثر اس حکام برخ ور ار باش نف ت ا ر ی ف با ه ا نف ت ک ش ی ن ا ی ز ن .را مرتف ع س ا ینف یهامحموله

پروتک ل س ال ر .ا ام ه هن ف ی اتب وانن ف ب ه ح یپ س ا تص ا اح م ال یف وق الع ا ه بارگ ار یطش را

یالزام ton24444ا و ن م ر ه ب االتر ا ب یه اتم ام نف کش ی( ب راSBT) مخ زن ت وان جفاگان ه1978

. شف

( ب و ک ه COW) مخ ا ن ب ا نف ت خ ام ی ر نظ ر گرف ه ش ف شس ش و 1978که ر پروتک ل یگری مور

یب را یمناس ب یگزینج ا COW .ش و م یشس ن مخ ا ن اس فا ه یب را ی ر رن ا خ و محمول ه نف

SBT ی زاتمح فو و تجه ییک ه جابج ا ه ایا کش یبرخ . ا ه ش ف یصرن م ان تش خ ی ر تانکره ا

. شونفنمیمقررات ینکننف مشمول انمیکه ا رب توا ن اس فا ه ییهایکش یزو ن رنفمناسب ا

ا یم ح فه چ ار س انحه ش ف و قس م یال ت ر س واحل ا نف کش اکس ون وال ف 1989ماه م ارس س ال ر

ب ه ش فت ی اش ت و افک ار عم وم ایگس ر ه یبا ت اب خب ر حا ث ه ی نا .ش ف ی هتخل ی انف ت رن ب ه ر

( را ب ه اج را OPA 94) ینف ی ر رل و گ 1994 ول ت ر س ال .خواس ار عک س العم ل ول ت ب و

اش ه ی هنم و ک ه بفن ه وال یم ح فه اجب ار تی االب ه بن ا ر ا یورو یتم ام تانکره ا یو ب را ررور

م ارپول قرار ه ف یرا ج ز م وار اجب ار ه ا یب و ن بفن ه کش ی ه والا ربمو خواس ت ک ه ینهمچن .باشنف

. همراه شف ییهاا کشورها با مخالفت یاریبس یباال برا یهاینههز یلکه به ل

1992مش ابه( ر س ال ایین ه گز ی ا )ه ا نف کش یب را ی ه ال زام بفن ه و ال یهاص الح یار بس یهاا بحث پس

1993پ س ا س ال یلیتح و یتانکره ا یالزام ات ب را ی نا .گ اش ه ش ف ب ه اج را 1993و ا س ال یبتص و

.سا نف یرا عمل نر یل سال تحو ینام یس یانقبل ا پا یفبا یزموجو ن یال م االجرا بو ه و تانکرها

ی ر جه ت ش فا س ا یش ر م ارپول انج ام ش ف ک ه ب ی ک یمه ر ض م یکل یب ا نگر 2444اک بر سال ر

ت وان ب ه ال زام ات اق پم اا ب ا ک ف م ی 2444 یهاص الح ی فا جمل ه م وار جف .رن ب و یو س هولت اج را

عن وانب هعم ان ی ایف ارس و ر ی خل ی ینو تع 2447ا رغ ا س ال یلیتح و یه ایکش یب را ی ه وال

یش ونف ک ه ب ا همک ارم یع و م عه ف یکش ورها یمه ض م ی ن ر ا همچن ین .خ ا اش اره ک ر ی هناح

یرس ا ی ا ( ر ص ورت ن UNEPس ا مان مل ل) یس ت مح یط ب ا کم ک برنام ه ی ز و ن یالملل ینب یهانسا ما

. ینفنما یاری یو مقابله با رلو گ یقاتتحق یزات تجه یهرمو ش ته یهاینهع و را ر م یکشورها

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

18

( ,1994OPRC) 1کنوانسیون بین المللی رما گی مقابله و همکاری ر برابررلو گی نف ی

1994( ر س ال OPRCنوانس یون ب ین الملل ی رم ا گی مقابل ه و همک اری ر برابررل و گی نف ی) ک

( 1989م ارس 24 رس واحل رالس کا ) 2«اکس ون وال ف »ک ه ب رای نف کش ایم یال ی و ر پ ی حا ث ه

.م یال ی ال م االج را ش ف 1995پفیف رم ف ب ه تص ویب س ا مان ب ین الملل ی ری انور ی رس یفه و ر س ال

تاکی ف اص لی ای ن کنوانس یون ب ر اق فام س ریع و م وثر ر ص ورت وق وع س انحه رل و گی نف ی ب ه منظ ور

تاسیس ات ری ایی بن ا ر تجهی زات تخلی ه و ه اجل وگیری ا ورو خس ارات جب ران ناپ یر ب ه کش ی

ابل ه ب ا ی ب ین الملل ی جه ت مق ه ا ی ال م ب رای همک اری ه ا بارگیری نفت و همچن ین ف راه نم و ن مین ه

ی غیرتج اری تح ت ه االب ه ای ن کنوانس یون رب اره کش ی .ب رو ح وا ث ناش ی ا رل و گی نف ی اس ت

ش ونف ک ه ر م ی گ ر ول ی ر م ا ه ی ک رن اع ا م عه ف نم ی مالکیت یا به ره ب ر اری کش ورها اعم ال

ی ن ش ناورها نی ز ب ه اج را ر ح ف امک ان رن را ر م ور ا ه ا ی ای ن کش ی ه ا صورت عفم تفاخل با فعالی ت

. ررورنف

گونه تعریف شفه است:این «سوان رلو گی نف ی»این کنوانسیون (2) ۀ ر ما

ا اتفاقات با منش ا یکس ان ک ه منج ر ب ه ری زش نف ت ر ری ا ش فه و ی ا ممک ن اس ت ایاتفاق یا مجموعه»

ی ا چنفکش ور را م ور تهفی ف ق رار یست ریایی یا خطو س احلی ی ا من افع مرب و ب ه ی ک محیطبشو و

. « ا ه و یا ممکن است مور تهفیف قرار هف و مس لزم اقفام اضطراری یا واکنش فوری یگری باشف

باشف به ور خالصه عبارتنف ا :می هااه اهفافی که کنوانسیون ر پی تحق رن

واح فهای ه وایی و ری ایی ه اگ زارش س وان رل و گی ب ه نز یک رین کش ور س احلی توس ط کش ی -

. باشنفمیبنا ر و تاسیسات و ر صورت نیا گزارش سانحه به کشورهای مجاور که ر معرض خطر

. هاو بین المللی کشورها ر مقابله با سوان رلو گی نف ی و جمع روری رن ایهمکاری منطقه -

. ی ذیربط ا سوی کشورهای ع وهاارگان تهیه ر ملی مقابله با رلو گی نف ی با مشارکت کلیه -

. ایجا سیس ملی برای مقابله سریع و موثر با سوان رلو گی نف ی -

. ی فنی و تجهیزاتی به کشورهای ع وهاارا ه کمک -

ی ب ین الملل ی و مبا ل ه ن ای و ه ا ی تکنول وای ا راه برگ زاری س م و یوم ه اتحقی ر مین ه پیش رفت -

. ی توسعههابرنامه تحقیقات و

1 International Convention on Oil Pollution Preparedness, Response and Co – operation , 1994 2 Exxon Valdez

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

19

. (SOPER) 1هاالزام به اش ن ر اضطراری رلو گی نف ی ر کش ی -

کش ی هنگام ح ور ر بن فر ی ا ی ک پایان ه ری ایی تح ت حاکمی ت مش مول با رس ی افس ران کن رل و -

. گیر می با رسی قرار

ساحل ر اخ یار اش ن ر اضطراری رلو گی نف ی ر واحفهای ور ا -

ی ری ایی ر منطق ه تح ت ه ا ر اخ ی ار اش ن ر اض طراری رل و گی نف ی ر بن ا ر و ترمین ال -

حاکمیت

ایجا سیس ملی برای مقابله فوری و م وثر ب ا رل و گی ک ه ای ن سیس ح فاقل بای ف ش امل م وار ذی ل -

باشف:

o نف ی مرجع ملی و صالحی فار واجف مس ولیت رما گی و مقابله با رلو گی .

o فراه نمو ن حفاقل تجهیزات مور نیا برای مقابله با رلو گی نف ی.

o ی تمرینی و رمو شی برای پرسنل ذیربطهاتفوین برنامه

ی م الی رن اس ت ول ت ه اک ه ر برگیرن فه ت امین هزین ه اس ت ایالحاقی ه ارای ای ن کنوانس یون

وانس یون ف وق ملح گر ی ف و ر مل ی مقابل ه ب ه کن 1373تی ر م اه 29ای ران ر م یجمه وری اس ال

ام ا گی و همک اری ر براب ر رل و گی نف ی را ت فوین نم و و کلی ه به ره ب ر اران ا ری ا اع ا تولی ف

باش نف ض من انج ام اق فامات م یی کش یرانی موظ ف ه اکنن فگان و حم ل کنن فگان نف ت و ش رکت

نف ت رم ا گی ال م ب رای مقابل ه ب ا س وان نف ی را ب ر پیش گیرانه م ور نی ا ب رای جل وگیری ا ری زش

. ی کنوانسیون بین المللی ر خو ایجا نماینفهااساس س ورالعمل

وی ژه رب ت وا ن رغش ه ب ه یس ت ری ایی و ب ه رب ت وا ن ر ایج ا مش کالت مح یط نظ ر ب ه اهمی ت

اس نا ش و یس ی م ی ی مح یط ک ه باع ث تش فیف تهفی فها ک ش تانکرهای نف ت موجو رترکیبات نف ی

( کنوانس یون س ا مان مل ل 193) ۀم ا ر ک ه رنچن ان .الملل ی مخ لف ی ب ه ای ن موض وع اخ ص ا ار بین

کش ورها بای ف کلی ه اق فامات ال م را » اس ت:ش فهم یال ی( تص ری 1982) م ح ف رب اره حق وق ریاه ا

ه ای تح ت اوریی ناش ی ا اس فا ه ا ف ن یس ت ری ایجل وگیری ک اهش و کن رل رل و گی مح یط ب رای

ه ای خ ارجی ی ا جفی ف ب ه بخ ش خاص ی ا حاکمیت یا تحت کن رل خو ی ا ورو عم فی ی ا اتفی اقی گون ه

.« یست ریایی که ممکن است تغییرات عمفه و م ری را ر رن ایجا نمایف به عمل رورنفمحیط

ان ق ال و ورو موج و ات ن فه م ر رب ی م یال ی( 1992)کنوانس یون تن وع یس ی ب ه موج ب همچنین

حف ظ و اس فا ه پای فار تن وع یس ی یک ی ا عوام ل تهفی ف ه ا ا ا ری رب ت وا ن کش یو بیم اری

1 Shipboard Marin Pollution Emergency Plans

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

21

حف ظ و ب ه کنوانس یون تن وع یس ی چه ارمین کنف رانس م عاه فین 5 ۀتص می ش مار ع الوه ب ررن .است

ا شش مین 23 ۀتص می ش مار مرب و ب و ه و یی و س احلیه ای ری ا ب ومپای فار ا یس ت ۀاس فا

تهفی ف ه ای خ ارجی گون ه موض وع ( م یال ی 2442) کنوانس یون تن وع یس ی کنف رانس م عاه فین

اص ول راهنم ا رخص و مط ر ش فه و ب ه توص یه ب رای ت فوین ه ا ها یا گون ه ها یس گاه یست بومکننفۀ

شمس ی( س ا مان هج ری 1371م یال ی ) 1992س ال ت رنشس .انجامی فه اس ت ه ای مه اج گون ه

تص ویب ب ا ت ا ه ش فه ا س ا مان ب ین الملل ی ری انور ی خواس یس ت مح یط توس عه و ۀم ح ف رب ار ملل

رویک ر اح ی ا ی من فر رای ن مین ه .مب ا رت نمای فرب ت وا ن ۀتخلی ب رای قواع ف مناس بمق ررات و

37س ی. پ ی .ای. یس ت و توس عه ک ه ر قط عنامه ش ماره امطری و رخص و مح ی ۀ( بیانی 15 ر اص ل )

س امبر 15الملل ی ری انور ی ) ب ین یس ت ری ایی س ا مان مح یط( مص وب ک ارگروه حفاظ ت 37)

.مور توجه قرار گرف ه است (میال ی 1995

ری ایی و یس تحمای ت و توس عه مح یط ۀای کوی ت ب رای همک اری رب ارکنوانس یون منطق ه»همچن ین

خل ی ف ارس و ۀق انونی اس ت ک ه کش ورهای ح و یس نف ( 1ROPME« )نواحی س احلی ر براب ر رل و گی

عربس ان س عو ی و ام ارات م ح فه قط ر ع راق بح رین ای ران م ی ری ای عم ان یعن ی جمه وری اس ال

ری ایی یس ت حفاظ ت ا مح یط ر مین ۀ ی مش ری ه ایکوش ش تعه ف خ و را ب رای انج ام عرب ی ر رن

تعی ین وظ ایف اع ا ب رای حفاظ ت و اص لی م ا ه و ب ا ه ف 34 ارای کنوانس یونای ن .ان فاب را نم و ه

یس ت ری ایی خل ی ف ارس و ری ای عم ان ک ه هم واره ر مع رض تهفی ف رل و گی ناش ی حمایت ا محیط

های ع و خواس ه ش فه ا کش ور ع الوه ب ررن .گر ی فه اس ت ت فوین اس ت ا ریا و حم ل و نق ل ری ایی

تنظ ی کنن ف ک ه موجب ات ایگون هب هه ای خ و ه ای اق ص ا ی و اج م اعی را ر س ر مین فعالی ت ت ا

ت وان ر ت رین اه فا کنوانس یون کوی ت را م یمه . یس ت ری ایی ح و ه را ف راه نکن فمح یطرل و گی

موار یر خالصه کر :

یی ر براب ر رل و گی نف ی و س ایر م وا م ر یس ت ری امح یطهمک اری ر مین ه حمای ت ا -

ناشی ا فعالی های انسان ر خشکی یا ریا

یس ت ری ایی منطق ه مح یط حصول ا مینان ا اینکه جریان ات توس عه ص نع ی ب ه ه ی وج ه ب ه -

. رسیب نرساننف و منابع نفه رن و سالمت انسانی را به خطر نیانفا نف

یست ریایی و نواحی ساحلیمحیطمع ر مور اس فا ه ا لزوم اتخاذ یک روش مفیریت جا -

یست ریاییمحیطبا هف حمایت ا ایی منطقههاتوسعه همکاری -

با عناوین یر است:پروتکل کنوانسیون کویت ارای پن

1 Kuwait Regional Convention for Co-Operation of the Marine Environment from Pollution

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

21

ر م وار های مب ار ه ب ا رل و گی ناش ی ا نف ت و س ایر م وا م ر پروتک ل همک اری منطق ه -

اضطراری

تکل راجع به رلو گی ریایی ناشی ا اک شا و اس خرا ا فالت قارهپرو -

ریایی ر برابر منابع رلو گی مس قر ر خشکی یستمحیطپروتکل راجع به حمایت -

پروتکل کن رل ان قاالت برون مر ی موا ا ف خطرنای و یگر ضایعات ر ریا -

شفه ریایی تپروتکل حفاظت ا تنوع یس ی و ایجا منطقه حفاظ -

اضطراری موار ر م ر موا سایر و نفت ا ناشی رلو گی با مبار ه برای ایمنطقه همکاری پروتکل

ال م االج را 1979رس یفه و ا رغ ا س ال اع ا تص ویب ب ه 1978روری ل 34ت اریخ ر ک ه پروتک ل ای ن ر

من افع و س احلی ن وار حفاظ ت ب رای م وثر و ال م اق فامات کلی ه انج ام ر ک ه ان ف گر یفه م عهف اع ا گر یف

ری ا ر اض طراری م وار ر نف ی رل و گی اث رات ی ا خط ر براب ر ر ع و ول ت چن ف ی ا ی ک ب ه مرب و

ر تحقیق ات هاا تکنی ک هاا روش نی ز نماین ف تقوی ت مین ه ای ن ر را خ ویش امکان ات و نم و ه همک اری

. هنف قرار ع و ول سایر خ یارا ر را شفه انجام تحقیقات ن ای و اجرا ست

کش ور ع و 8ب ا همک اری « ی م قاب ل م وار اض طراری ر ری ا ه ا مرک ز کم ک » اساس ای ن پروتک ل بر

ی تکنول وایکی گ ر روری و ت فوین ا الع ات و ق وانین ه اش و ک ه وظیف ه ارا ه کم ک م یتش کیل

را ایی ورهه ا ا الع ات و تهی ه گ زارش سیس مخ ابراتی ب رای مبا ل ه س ریع رمو ش پرسنل ایج ا ی ک

ش ونف ک ه ب ه م اموران ری ایی مربو ه خ و ال زام نماین ف ک ه م ی به عالوه ول ع و م عه ف .بر عهفه ار

هر گون ه م ور اض طراری ری ایی را گ زارش ا ه و ول ت م ور نظ ر ای ن گ زارش را ب ه س رعت ر اخ ی ار

.مرکز و سایر اع ا قرار هف

الزامات ملی با تکیه بر اسناد و قوانین باالدستی -1-3-3

ق انون برنام ه پ نج توس عه 192م ا ه (2)و (1ۀ )چه ارم توس عه و تبص ر ۀق انون برنام 59 ۀ ر ای ران م ا

ی ناش ی ا تخری ب و ه اب ر ض رورت تعی ین ار ش اق ص ا ی من ابع مح یط یس ی و ل زوم ب ررور هزین ه

ر فررین ف امک ان ه او هزین ه ه ای توس عه ای و لح ا ای ن ار شه ا ر رل و گی مح یط یس ت ر اث ر

ی م رتبط ب ا تخم ین خس ارات مح یط ه ا تهی ه س ورالعمل بن ابراین .کن ف م ی تاکی ف ه ا سنجی این ر

همچن ین ای ن م ا ه اب را می فار ک ه .توانف ی ک ض رورت مل ی تلق ی گ ر می یس ی برای تحق موا فوق

ی ه ا و ی ا ر ه ا ب فین منظ ور بای ف ش رکت .ی مل ی لح ا ش ونف ه ا بایف ر حساب هاو هزینه هاشاین ار

نادی مح یط یس ی خ و را ار ی ابی ک ر ه و بفانن ف ک ه می زان ک ل ای ن ه ا توسعه ای قا ر باشنف سط هزین ه ل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

22

چن ین مک انیزمی .های م الی بای ف پر اخ ت ی ا جب ران ش و س ا وکار و ه ا چقفر است و با چ ه روش هاهزینه

عن وان ب ه .ما را قا ر می سا ک ه اص ل پر اخ ت ب ه ا ای رل و گی را م ور ار ی ابی قی ت ری ق رار ه ی

ه ا تجزی ه و تحلیل ی ا س ط جب ران خس ارات مح یط یس ی توس ط ش رکت ه ابخش ی ا ای ن ار ی ابی

ط یس ی رنه ا ا ری ی خ ارجی مح ی ه ا توان ف ص ورت گی ر ک ه نش ان ه ف چ ه س طحی ا هزین ه می

ه ای مح یط یس ی و تجزی ه تحلی ل اثربخش ی ب ررور هزین ه ع الوه ب ه .جبران خسارت اخلی شفه اس ت

ی ه ا )بررور ک هزین ه ت رین راه ب رای پیش بر اه فا مح یط یس ی( و همچن ین ب ررور فای فه ای هزینه

ه ب ا ه ف پش یبانی ا ففای -ل هزین ه حاصل ا تحق چن ین اه فافی م ی توان ف ا ری تجزی ه و تحلی

-تجزی ه تحلی ل هزین ه .اق ص ا ی ص ورت پ یر یه ای مح یط یس ی ب ا نگرش فررین ف اس قرار سیس

ی ه ارا ر کن ار معی ار 1معیاره ای ک ارایی اق ص ا ی ه ف ک ه فای فه ب ه سیاس گ اران ای ن امک ان را م ی

. بگیرنف ر نظرکارایی اکولوایکی ر فررینف سیاس گ اری

ای ران اس المی جمه وری ول ت یس ت ر راس ای پیگیری اه فا و تعه فات مل ی م رتبط ب ا حف ظ مح یط

ه ای خ و را ب ه س وی ک اهش ای ت الشالملل ی و منطق هه ای ب یننام هب ا پیوس ن ب ه ش ماری ا پیم ان

ری ایی معط و یس ی و جب ران خس ارات اق ص ا ی ناش ی ا ح وا ث نف ی ر من ا ه ای مح یط رسیب

ب ه 1388و ر س ال ه ای اول وم و پ نج پیوس ت ب ه 1381ا س ال رهم ین راس ا م ثال .ک ر ه اس ت

ای ن براس اس .ملح گر ی فه اس ت (MARPOLکنوانس یون م ارپول )ه ای س وم چه ارم و شش پیوس ت

ب ه م وا نف یمرب واف ت م وا ا ف ریب رای خ و را ب ه تجهی زات خ ا س یبای بن ا ره ا پیوس ت

. مجهز شونفشناورها ا ضایعات نف ی روغن سوخ ه و اسال رب خن و باله

الملل ی جل وگیری ا قانون الح اق ول ت جمه وری اس المی ای ران ب ه کنوانس یون مق ررات ب ین - تصا م

)اادا « ف ای ف تصای تز جلا را تیمللا دار اقاافت کنوانس یون »مطاب با این ق انون پیوس ن ای ران ب ه

ش نبه جلس ه علن ی رو س ه اای ب( ف 7( طا اای و متها به داه تم امی اات کو تمسار ) ایا 2790تکتآاا 02ده

اجلاا تص ویب ب ه م ورب پ نج مه ر م اه ی ک ه زار و سیص ف و شص ت و هف ت مجل س ش ورای اس المی

.استقرار گرف ه ییف شورای نگهبانأت مور 21/7/1337 ر تاریخ فت تسالا ت ات فسر ب م

تص ا م ر ری ا الملل ی جل وگیری ا مق ررات ب ین ب هکنوانس یون ف ااای و متهاا و ت اا ااایم ت اایفب اا ب کااه

ر ای ن و ش و مرب و م یل زوم تجفی ف نظ ر ا مین ح فاکثر ایمن ی ر ری ا و ب ا رگ اهی أت ب رای 1972

)م ا ۀ الح اق و تایی ف قب ول تص ویب ا ام تعه فات کل ی )م ا ۀ اول( ش رایط ق انون م وار مرب و ب ه

)م ا ۀ نظ ر تجفی ف کنف رانساالج را ش فن )م ا ۀ چه ارم( وم( ک اربر س ر مینی )م ا ۀ س وم( ال م

1 Economic Efficiency Criteria

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

23

ه ای مق ررات )م ا ۀ شش ( و همچن ین م وار مرب و ب ه فس خ )م ا ۀ هف ( و تنظ ی و پنج ( اص الحیه

( 1م ن کام ل ق انون ر پیوس ت ش مارۀ ) .اس ت فهرس ی تص ویب ب ه ثبت )ما ۀ هش ( و ب ان )م ا ۀ نه (

. بخش پایانی گزارش ارا ه شفه است

( 1375) 1993ق انون الح اق ول ت جمه وری اس المی ای ران ب ه تش ریفات )پروتک ل( م ورب - 1972 کنوانس یون پیش گیری ا رل و گی ری ایی ناش ی ا تخلی ه پس مانف و س ایر م وا م ورب

مص وب (1388) 2449( و 1385) 2443ه ای فه ر س الاص ال ش ۀگون )ب ه (1351)13/7/1394

کنوانس یون ( 1375) 1993تش ریفات )پروتک ل( م ورب ت ا اایم ه میاد تجایزو تی ای داه اای و متها ب داتسیس

اص ال ۀگون ب ه) (1351) 1972پیش گیری ا رل و گی ری ایی ناش ی ا تخلی ه پس مانف و س ایر م وا م ورب

م ن کام ل ای ن .اس ترا یاف ه 13/7/1394مص وب (1388) 2449و ( 1385) 2443ه ای ش فه ر س ال

. ( ر اخ یار قرار گرف ه است2قانون ر پیوست شمارۀ )

پیش گیری ا رل و گی ری ایی ناش ی ا تخلی ه » ر این قانون که رخ رین اص الحات مرب و ب ه کنوانس یون ب ه تص ویب رس یفه اس ت ممنوعی ت تخلی ۀ 2449و 2443ه ای مرب و ب ه س ال« پس مانف و س ایر م وا

ه ا پس مانف ی ا س ایر م وا ب ه ری ا ا کش ی س ا ی رهاس ا ی و وااگ ون ک ر ن هرگون ه عم فی ذخی ره

همچن ین .م ور تأکی ف قرارگرف ه اس ت ه ای س اخت س ت بش ر ر ری ا هواپیماها سکوها یا یگ ر س ا ه

ی م عاه ف بای ف ب ه ص ورت ف ر ی و ه ا ر »اس ت: ر ی فه ( هف ب ه ش ر ی ر تبی ین گ 2مطاب با ما ۀ )

- یس ت ری ایی را ر مقاب ل تم ام من ابع رل و گی حفاظ ت و حمای ت نماین ف و ب توان ایی مح یط جمعی

های علم ی فن ی و اق ص ا ی خ و اق فامات م ؤثری را ب رای پیش گیری ک اهش و ر ص ورت عمل ی ب و ن

پس مانف و س ایر م وا ر ری ا ب ه ک ار گیرن ف و ر ص ورت اق ا ح رلو گی ناشی ا تخلی ه ی ا س و انفن

اج رای یتمس ول( 1 ر تبص رۀ ش مارۀ ) .«ی خ و را ر ای ن جه ت هماهن س ا نف ه اتبای ف سیاس

. است یست گ ار ه شفهبرعهفۀ سا مان حفاظت محیطتشریفات )پروتکل(

(14/11/1354 مصوب) «وا نف یهای مر ی ا رلو گی با مقانون حفاظت ریا و رو خانه -

8م ا ه و 19ک ه مش مل ب ر «ه ای م ر ی ا رل و گی ب ا م وا نف یق انون حفاظ ت ری ا و رو خان ه» ر

ه ایرب و م ر ی ه ایرو خان ه ک ر ن رل و هب ه تص ویب رس یفه اس ت 1354تبص ره ب و ه و ر س ال

توس ط خ واه و ه ا کش ی توس ط واهخ نف ی مخل و ن وع ه ر ی ا نف ت ب ه ای ران سر مینی ریای و اخلی

ه ا و تأسیس ات و مخ ا ن ( و خ واه توس ط لول ه ش ناور و ثاب ت ا اع ) مص نوعی جزای ر ی ا حف اری سکوهای

نک ۀ ح ا ز اهمی ت رای ن ق انون رن اس ت ک ه ب رای .اس ت اع الم ش فه نف ی واقع ر خشکی یا ریا ممنوع

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

24

ب راین اس اس .ی نی ز رنظ ر گرف ه ش فه اس ت ه ای کیف رع الوه ب ر مج ا ات جزا ی جنب ه م خلف ین

ای ا ش ش م اه ت ا و س ال ی ا پر اخ ت ج زای نق فی ا ی ک میلی ون ت ا به حبس جنح ه مرتکبین رلو گی

مب االتی ی ا ص ورتی ک ه رل و گی ب ه واس طه ب ی ر ش فه و ه میلی ون ری ال ی ا ب ه ه ر و مج ا ات محک وم

.جزای نقفی م کور است حفاقل مجا ات مرتکب اح یا ی واقع شو بی

ه ای ری ایی ه ای نف ی ر رب همچن ین ص ر نظ ر ا توج ه و تأکی ف ب ر ابع ا خس ارات ناش ی ا رل و گی

یس ت و م عل ب ه قلم روی س ر مینی ای ران ب رای بررس ی ابع ا خس ارات وار ه ب ه من ابع ربزی ان مح یط

ه ای غیرنف ی ر ارتب ا ب ا ممنوعی تبین ی ش فه و وظ ایف ش ناورهای نف ی و غی ره راهکاره ایی پ یش

و راه و ارتهم ین ق انون 19ب ا اس نا ب ه م ا ۀ .گ ار تص ری ش فه اس ت وض ع ش فه ا س وی ق انون

س ا مان بن ا ر و کش یرانی ب ا مش ارکت گر ی فه و ب ه اج رای ای ن ق انون مکل ف رت ا گس ری و ا و ترابری

هه ای مربو نام ه ری ین ار مس ولیت تهی ۀ عه فه یس ت و ش رکت مل ی نف ت ای ران محیطسا مان حفاظت

. انفشفه

(PIANC) ع ویت ایران ر انجمن جهانی یرساخ ارهای حمل و نقل ریایی پیانکقانون -

ع ویت ای ران ر انجم ن جه انی یرس اخ ارهای حم ل و نق ل ری ایی پیان ک ق انون »مط اب ب ا

(PIANC») جه انی یرس اخ ارهای حم ل و نق ل ری ایی انجم ن » ول ت ای ران اج ا ۀ ع ویت ر

نام ۀ مط اب ب ا اس اس .اس ت ب ه ای ن انجم ن را یاف ه ه ای اش رای و پر اخت کمک هزینه و هزین ه «پیانک

ب ق وانین ب و ه و الملل ی فن ی غیرسیاس ی و غیران ف اعی ب ین و انجمن ی علم ی مصوب و رس می پیان ک

. شو ا اره می راین مینه بلژیک

پیش بر توس عه پای فار تم ام ان واع ری انور ی ر س ط جه انی ا گی ری انجم ن پیان ک ا ش کله ف

ه ا و اس انفار ها( و ت أمین ه ا توص یهه ای جه انی ) س ورالعمل رق تعی ین و ان ش ار به رین روی ه

ر ه ا براس اس ا الع ات ص حی و ب ی گی ری الملل ی ب ه منظ ور ارتق ای تص می س رسی به ا العات بین

ه ای الملل ی ب رای تجزی ه و تحلی ل و بح ث ر م ور تم ام جنب ه ای وج و چه ارچوبی ب ین به صورت حرفه

حم ل و نق ل ری ایی ا جمل ه: سیاس گ اری م فیریت راح ی م وار اق ص ا ی یک ارچگی ب ا س ایر

انه یس ت س هی ش فن ر م فیریت یک ارچ ه س ام مح یطه ای حم ل و نق ل فن اوری ایمن ی و ش کل

ی قاب ل کش یرانی تش خیص نیا ه ای خ ا کش ورهای ب ا اق ص ا ر ح ال گ ر و ه ارب)سیس (های

ف راه ک ر ن کم ک و مش ورت مناس ب توس عه ش بکه ج امع م خصص ین ری انور ی و بن ا ر و س ایر

ه ا م فیریت من ا ه هه ا ر مین ه بن ا ر ربراالملل ی همک اری نز ی ک ب ا یگ ر انجم ننفع ان ب ینذی

. استبو ه بو ه های مرساحلی و موضوع

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

25

قانون الحاق ولت جمهوری اسالمی ای ران ب ه کنوانس یون ب ین الملل ی تس هیل ترافی ک ری ایی - (31/1/1373)مصوب

ق انون الح اق ول ت جمه وری اس المی ای ران ب ه کنوانس یون ب ین الملل ی تس هیل ترافی ک ر بخش رغا ین

ب ه تأ ی ف ش ورای 11/2/1373ر مجل س ش ورای اس المی و ر ت اریخ 31/1/1373ک ه ب ه ت اریخ ری ایی

تس هیل ترافی ک ه ای م عاه ف خواس ار ول ت»نگهب ان ق انون اساس ی رس یفه اس ت چن ین رم فه اس ت:

و ب ه ح فاقل رس انفن تش ریفات الزام ات اس نا ی و مق ررات ورو توق ف و س ا ی ری ایی ا ری س ا ه

مش مل ب ر م ا ه واح فه ای ن ق انون .«ان ف ش فه الملل ی اش غال ارن ف ب ین سفرهای یی که بههایخرو کش

ش ایان ذک ر اس ت ک ه ایج ا تس هیالت .اس تو کنوانس یون ض میمه ش امل ش انز ه م ا ه و ی ک ض میمه

ه ای س ا ی و س هولت ترافی ک ری ایی ا س وی کش ورهای مخ ل ف و ر قال ب روی ه ال م ب رای روان

ت ک اهش مخ ا رات منج ر ب ه ح وا ثی خواه ف ش ف ک ه ب ه ص ورت ب القوه مش خص و اس انفار موجب ا

م ن کام ل ای ن ق انون ر .ه ای نف ی ر من ا ری ایی و س احلی ش ونف ممکن است س بب ب رو رل و گی

. ( ر بخش پایانی گزارش رور ه شفه است5قالب پیوست شمارۀ )

(25/3/1384مصوب ) یای خزر یست ریایی رمحیطقانون کنوانسیون چارچوب حفاظت ا -

مقفم ه و س ی و مش مل ب ر « یس ت ری ایی ری ای خ زر چ ارچوب حفاظ ت ا مح یط کنوانس یون »ق انون

بخ ش 9ب ا برخ ور اری ا . ر ته ران ب ه تص ویب رس یفه اس ت 25/3/1384ک ه ر ت اریخ هفت م ا ه اس ت

هف تساااالا ت اااات جمهااا ه حذفدی جااای جمهااا ف ول ت س احلی ری ای خ زر ) 5پروتک ل و 7و

ش ونف ه ف ای ن ( ک ه م عاه فین کنوانس یون ش ناخ ه م ی تاکموساتی ه ف فتسار فمساره ه جمه ف ازتاساتی

یس ت ری ای خ زر ا کلی ه من ابع رل و ه کنن فه ا حفاظ ت ا مح یط( 2ق انون ب م ا ۀ )

ری ای نگه فاری احی ا و اس فا ه منطق ی و پای فار ا من ابع بیول وایکی جمل ه حفاظ ت

.استتعیین شفهخزر

انف:های یر شکل گرف هبر مبنای ضرورتکنوانسیون تهران

ه ای مخ ل ف مرب و ب ه رل و گی ناش ی ا یس ت ری ایی ری ای خ زر مح یطفزاین فۀ تخری ب -

س ایر ا جمل ه تخلی ه ان ش ار و ف ع م وا م ر و خطرن ای م وا ا ف و ه ای انس انیفعالی ت

بع ریایی و منایع مس قر ر خشکی ی ا مناهای ناشرلو گی

تغیی ر نوس انات س ط رب و م رتبط ب ا خط رات ب ه لی ل یس ت ری ایی ری ای خ زر محیطتهفیف -

ناد نگاری منحصر به فر رناکولوایکی و رب خصوصیاتل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

26

من ابع ن فه ری ای خ زر یس ت ری ایی وو نگه فاری ا مح یطت ظ احف ول ت م عاه ف ب رای 5رو ا ای ن

ه ای مس قر ر خش کی ب رای ت مین ع فم م ر ب و ن فعالی ت و نی ز ه ای حاض ر و رین فهرای نس لب

ه ای ع زم راس خ خ و را ب رای انج ام همک اری می ان خ و و ب ا س ا مان ری ایی ری ای خ زر یس ت محیط

. انفالمللی مربو ه ر قالب این کنوانسیون به نمایش گ ار هبین

تعی ین ی ر ر محوره ای ه ای کش ورهای ع و فات و مس ولیته ع تنق انوای ن ( 4ۀ )م ا ب ا ب اط م

: استشفه

ک اهش و کن رل رل و گی ری ای خ زر ب ه ص ورت کلی ه اق فامات مناس ب ب رای جل وگیریاتخ اذ –ال ف

فر ی یا مش ری

نگه فاری و احی ای مح یط یس ت ری ای خ زر ب ه ص ورت ذ کلیه اقفامات مناس ب ب رای حفاظ ت اتخا -ب

مش ری فر ی یا

ری ای خ زر اس فا ه ا من ابع ری ای خ زر ب ه ش کلی ک ه موج ب رس یب ب ه مح یط یس ت ری ایی -پ

. نشو

صال بین المللی به منظور نیل به اهفا این کنوانسیونهای ذیهمکاری با یکفیگر و با سا مان -ت

حیا ب هووا ب کاه داه ا جا ح پا تخاد ت سال حیا ب ک »( ب ه اص ل 5شایان ذکر است ک ه ر بن ف )ب( ا م ا ۀ )

.اس ت ش فه اش اره « عها ب راا داجملاه جلا را ه کوتاا م کایم فت مای حیا تز مز واه دی ا پا تخاد کوو ب

« جل وگیری ک اهش و کن رل رل و گی»ب ا عن وان بخ ش س وم م ن کنوانس یون ش ایف ب وان گف ت ک ه

ر گون اگونی مباح ث ای خ زر ب و ه و ررن ه ای نف ی ر ری ارای بیش رین ارتب ا ب ا مباح ث رل و گی

رل و گی ناش ی ا من ابع واق ع ر » رنچنانک ه موض وع .ه مط ر ش فه اس تم وا مربو هری ک ا ذی ل

« رل و گی ناش ی ا ش ناورها»( 8)م ا ۀ « رل و گی ناش ی ا فعالی ت ر بس ر ری ا» (7)م ا ۀ «خش کی

)م ا ۀ «ه ای انس انیرل و گی ناش ی ا س ایر فعالی ت»( 14)م ا ۀ « رل و گی ناش ی ا تخلی ه»( 9)م ا ۀ

. گواهی بر این مفعا هس نف( 13)ما ۀ « موار اضطراری یست محیطی»و (11

( کنوانس یون ب ین الملل ی 3( و )4( )3قانون الحاق ولت جمه وری اس المی ای ران ب ه ض ما ) - (3/5/1387مصوب ) هاجلوگیری ا رلو گی ناشی ا کش ی

و ه االملل ی جل وگیری ا رل و گی ناش ی ا کش ی( کنوانس یون ب ین3( و )4) (3)الح اق ب ه ض ما ق انون

( ب ه رن گوی ای اص ال 3هج ری شمس ی( ک ه براس اس الح اق ض میمۀ ) 1373م یال ی ) 1997پروتک ل

3/5/1387کنوانس یون یا ش فه اس ت ربرگیرن فۀ م ا ۀ واح فه و من ب ه م ن الحاقی ه ب و ه و ر ت اریخ

ناد . استبه تصویب رسیفهل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

27

جل وگیری ا رل و گی ناش ی ا حم ل م وا »مرب و ب ه مق ررات م ور ا هشت 78/73( مارپل 3ضمیمه )

مق ررات »مارپ ل ب ا عن وان (4)ض میمۀ .ش و را ش امل م ی «بن فی ا ری ری ا م ر ب ه ص ورت بس ه

م ور ا مق ررات مربو ه 12ص ل و چه ار ف م ش کل ا « ه ا جلوگیری ا رلو گی ناش ی ا فاض الب کش ی

هج ری شمس ی( ب ه اص ال م وار ی ا 1373م یال ی ) 1997 رهم ین خص و پروتک ل .هس نف

اخ ص ا یاف ه و (م یال ی 1973ه ا )الملل ی جل وگیری ا رل و گی ناش ی ا کش ی کنوانس یون ب ین

. ما ه است 9مش مل بر

ش و و ر مرب و م ی « ه ا رل و گی ه وا ناش ی ا کش ی مق ررات جل وگیری ا »( مارپل نیز ب ه 3ضمیمۀ )

ه ا مص وب ر مین ۀ جل وگیری ا رل و گی ه وای ناش ی ا کش ی م ور ا مق ررات 19رن س ه فص ل و

. ارا ه شفه است

الملل ی کن رل و م فیریت رب قانون الحاق ول ت جمه وری اس المی ای ران ب ه کنوانس یون ب ین - ( 5/3/1389مصوب ) هاتوا ن و رسوبات کش ی

«ه االملل ی کن رل و م فیریت رب ت وا ن و رس وبات کش ی انس یون ب ینکنو»ق انون الح اق ای ران ب ه

م ا ه و ی ک ض میمه و و پیوس ت 22من ب ه م ن کنوانس یون ش امل مقفم ه و م شکل ا م ا ۀ واح فۀ

ی کنوانس یون ب ه مس ولیت اج را مط اب ب ا ای ن ق انون .ب ه تص ویب رس یفه اس ت 1389س ال است که ر

.سا مان بنا ر و ریانور ی ا سوی و ارت راه و ترابری واگ ار گر یفه است

( کنوانس یون س ا مان مل ل م ح ف 193) ۀم ا اول بن ف ر مقفم ۀ ارا ه ش فه ب رای م ن اص لی کنوانس یون

ی ف کلی ه کش ورها با» مبن ی ب ر اینک هشمس ی( هج ری 1331و ی ا م یال ی 1982) رب اره حق وق ریاه ا

یس ت ری ایی ناش ی ا اس فا ه ا مح یطاق فامات ال م را جه ت جل وگیری ک اهش و کن رل رل و گی

ه ای خ ارجی ی ا جفی ف های تحت حاکمیت ی ا تح ت کن رل خ و ی ا ورو عم فی ی ا اتفی اقی گون ه فناوری

ج ا نمای ف یس ت ری ایی ک ه ممک ن اس ت تغیی رات عم فه و م ری را ر رن ای به بخش خاصی ا مح یط

.یا روری شفه است «به عمل رورنف

5ش امل ه امق ررات کن رل و م فیریت رب ت وا ن و رس وبات کش ی ۀ کنوانس یون ر رابط ه ب ا ض میم

ر وم ین بخ ش ا ض میمه ب ا عن وان .م ور ا مق ررات رای ن رابط ه اس ت 24بخ ش و ر مجم وع

مرب و ب ه ر م فیریت ف ر ثب ت رب جز ی ات و ه ا مق ررات الزام ات م فیری ی و کن رل ی کش ی

. انفها ارا ه شفهمفیریت رسوبات کش یمفیریت و تعویض رب تو ان

لیت م فنی والملل ی رب اره مس قانون الحاق ولت جمهوری اس المی ای ران ب ه کنوانس یون ب ین - (22/3/1389مصوب ) برای خسارت رلو گی نفت سوخت کش ی

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

28

مس ؤولیت م فنی ب رای »الملل ی ول ت جمه وری اس المی ای ران ب ه کنوانس یون ب ین قانون الح اق به موجب

من ب ه و واح فه ۀب ر م ا مش ملک ه م یال ی( 2441)س ال « خس ارت رل و گی نف ت س وخت کش ی

داه وا ف ز اا تعا ااو « خسایف حیا » اس ت م ا ه و ی ک پیوس ت 19و مقفم ه م ن کنوانس یون ش امل

ب تسد

نف ت س وخت ۀب ار رم فه ر خ ار ا کش ی ا ری رل و گی ر اث ر خ رو ی ا تخلی یان ب ه الف( ضرر یا

ک ه جب ران خس ارت ر ا ا رس یب ا کش ی قطع نظر ا مح ل وق وع ای ن خ رو ی ا تخلی ه مش رو ب ر رن

ه ای اق فامات النف ع حاص ل ا رس یب مزب ور مح فو ب ه هزین ه یس ت ب ه اس ثنا ع فممح یط هوار ه ب

عارفی شو که عمال برای اصال وضعیت انجام پ یرف ه یا قرار است انجام پ یر م

.های اقفامات پیشگیرانه و ضرر یا یان اضافی ناشی ا اقفامات پیشگیرانهب( هزینه

:ا است ( عبارت 2 امنۀ شمول کنوانسیون به اس نا ما ۀ )

ر نی ز و ای س ر مینی ی ک ول ت ع وجمل ه ری ا خس ارت رل و گی ایج ا ش فه ر س ر مین -

فرات ر ی ا مج اور ایی ا منطق ه و ول ت ع و )تعی ین ش فه ا س ویمنطق ه انحص اری اق ص ا ی

( ع و ریای سر مینی ولت

اقفامات پیشگیرانه ب ه منظ ور پیش گیری ی ا تقلی ل چن ین خس ارتی ر ه ر محل ی ک ه انج ام انجام -

.شو

خال ت س وانحی ک ه و ی ا چن ف کش ی ر رنه ا ( 4ش ی ر م ا ۀ )( مس ولیت ص احبان ک3 ر م ا ۀ )

.( بیمۀ اجباری یا ت مین مالی تبیین گر یفه است7 ارنف و ر ما ۀ )

)مص وب های قابل کش یرانی ر مقابل رل و گی ب ه م وا نف ی انون حفاظت ا ریاها و رو خانهق -17/3/1389)

ه ای قاب ل کش یرانی ر مقاب ل رل و گی ب ه م وا نف ی ا و رو خان ه انون حفاظ ت ا ریاه ق »با اس نا ب ه

ی ه اربب ه تص ویب رس یفه اس ت 1389تبص ره ر ت اریخ 14م ا ه و 25ک ه ر « 17/3/1389مص وب

خل ی ر ای ران اس المی جمه وری ری ایی من ا ق انون موض وع ری ایی من ا )موض وع ای ن ق انون

ی تح ت حاکمی ت ول ت جمه وری اس المی ای ران ر ه اربو 31/1/1372 مص وب عم ان ری ای و ف ارس

( ا نظ ر رل و گی ب ه م وا نف ی تح ت حفاظ ت اع الم ش فه و ه ای قاب ل کش یرانی ریای خ زر و رو خان ه

م انی ت ا خ زر ری ای و عم ان ری ای ف ارس خل ی م ور ر چن ین حف اظ ی ق انون بنابر مقررات هم ین

الملل ی ب ین جانب ۀ چن ف معاه فات توس ط م کور یه ا رب رل و گی ا یجل وگیر نح وۀ ک ه است االجرا ال م نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

29

های وجانب ه ب ین ول ت جمه وری اس المی ای ران و س ایر ول س احلی ای ن من ا تعی ین نش فه یا تواف

. و به تصویب مجلس شورای اسالمی نرسیفه باشف

انون مج ا ات ح بس و ه ای موض وع ق س ا ی رب( ض من اع الم ممنوعی ت رل و ه9م ا ۀ ) براس اس مف ا

ل زوم ب ر ( نی ز 11( و )14م وا ) و ر عم فی و غیرعم فی رنظ ر گرف ه ش فه جرای نق فی ب رای م رتکبین

رب ط )س ا مان بن ا ر و ری انور ی نیروه ای نظ امی و ان ظ امی س ا مان ا الع رس انی ب ه نها ه ای ذی

ش ناور و تأسیس ات نف ی الن نف کش کش ی مس ؤ یس ت ش یالت و غی ره( ا س وی حفاظ ت مح یط

ه ای ناش ی ا ( س ا وکارهای جب ران خس ارات و ض رر و ی ان 22( ت ا )17 ر م وا ) .اس تتأکی ف ش فه

موض وع ای ن ق انون نح وۀ یس ت ری ایی و من ابع رب زی بن ا ر تأسیس ات مح یط رل و گی وار ه ب ه

ب رای بهب و ارتق ا رس یفگی ب ه ع اوی مربو ه و چگ ونگی تخص یص و هزین ه ک ر وج وه ری اف ی

ه ای س ا مانا س وی یس ت ری ایی س واحل و من ابع رب زی کیفی ت بهس ا ی احی ا و با س ا ی مح یط

. تعیین گر یفه است یست و شیالت ایران و نیروهای مسل بنا ر و ریانور ی حفاظت محیط

رس یفگی ب ه ع اوی رایب مح اکمی تخصص ی ب ه ایج ا ق وۀ ق ا یه موظ ف این قانون (23) ۀما براساس

یس ت نی ز مط اب ب ا م ا ۀ مح یط س ا مان حفاظ ت .ش فه اس ت ه ای س احلی ریایی ر هر ی ک ا اس ان

ب ه ) ه ارببررس ی ش رایط اقلیم ی و یس ت ب ومی ری ایی و همچن ین پیش گیری ا رل و گی وظیف ۀ 24

تص ری گر ی فه اس ت ک ه نی ز 25 ۀم ا ر .( برعه فه خواه ف اش ت ج ز م وار مص ر ر ای ن ق انون

و ارت راه و بای ف ا س وی ای ن ق انون )ب ه ج ز م وار تعی ین ش فه( یه ای م ور نی ا ب رای اج را نام ه ر ین

ه ای یس ت س ا مان ش یالت ای ران و ارتخان ه حسب م ور ب ا مش ارکت س ا مان حفاظ ت مح یط و ترابری

م ن کام ل ای ن ق انون ر .رس فنف ت نی رو و ا گس ری تهی ه ش فه و ب ه تص ویب هی أت و ی ران م ی

. ( ر ان های گزارش راخ یار قرار گرف ه است3پیوست شمارۀ )

تصویب نامۀ هیأت و یران برای ایجا س امانۀ مل ی رم ا گی مقابل ه و همک اری ر براب ر رل و گی - (3/2/1391رانی )مصوب های قابل کش ینف ی ر ریا و رو خانه

ب ه منظ ور اج رای تعه فات ناش ی ا ق انون الح اق ای ران ب ه کنوانس یون 1273هی أت و ی ران ی مص وبۀ

( س ور اق فام ب رای ایج ا PORCرم ا گی مقابل ه و همک اری ر براب ر رل و گی نف ی ) الملل ی ب ین

ه ای قاب ل س امانۀ مل ی رم ا گی مقابل ه و همک اری ر براب ر رل و گی نف ی ر ری ا و رو خان ه »

رای ن مص وبه س وان منج ر ب ه ری زش نف ت ر س ه س ط ی ر .اس تهرا ص ا ر نم و «ران یکش ی

انف:بنفی شفه س ه

تن و یا کم ر 54های با انفا ۀ حفاکثر : ریزشهای با انفا ۀ کوچکسط اول: ریزش -

تن 544تا 54های با انفا ۀ های با انفا ۀ م وسط: ریزشسط وم: ریزش -

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

31

تن و بیش ر 544های با انفا ۀ یزشهای با انفا ۀ بزرب: رسط سوم: ریزش -

ری زی هم اهنگی ب رای برنام ه « هم اهنگی مقابل ه ب ا رل و گی نف ی »همچنین تشکیل ک ارگروهی ب ا عن وان

( مق رر 3بین ی ش فه و وظ ایف رن ر م ا ۀ م ا ۀ ) پ یش و نظ ارت ب ر اج رای ر مل ی رای ن مین ه

. گر یفه است

ار مس ولیت عه فهع الوه ب ر س ایر وظ ایف مق رر یس تطس ا مان حفاظ ت مح ی( 5براس اس م ا ۀ ) .است یس ی ریایی ناشی ا رلو گی نف یمحیطار یابی و تعیین خسارات وار شفه به منابع و

هج ری شمس ی جه ت اص ال 1371م یال ی براب ر ب ا 1992پروتک ل ۀقانون تص ویب اص الحی -م یال ی براب ر ب ا 1939 خس ارت رل و گی نف ی یت م فنی ناش ی ا ولالمللی مسکنوانسیون بین

هج ری شمس ی جه ت اص ال 1371م یال ی براب ر ب ا 1992و پروتک ل هج ری شمس ی 1348م یال ی 1971المللی ب رای جب ران خس ارت رل و گی نف ی صنفوق بینکنوانسیون تأسیس یک

(25/14/1389مصوب )هجری شمسی 1354برابر با

لیت م فنی والملل ی مس م یال ی جه ت اص ال کنوانس یون ب ین 1992ک ل ق انون تص ویب اص الحیه پروت»

جه ت اص ال کنوانس یون تأس یس ی ک 1992و پروتک ل (1939) ناش ی ا خس ارت رل و گی نف ی

ب ه تغیی ر و مش مل ب ر م ا ۀ واح فه«1971ای جب ران خس ارت رل و گی نف ی الملل ی ب رص نفوق ب ین

. استف هاخ صا یا« واحفهای محاسباتی»اصال

قانون الحاق ولت جمهوری اس المی ای ران ب ه پروتک ل )تش ریفات( رم ا گی مقابل ه و همک اری - 2444س ال – 25/1/1389مص وب ) ر براب ر س وان رل و گی ناش ی ا م وا خطرن ای و س می

«میال ی

ی ر براب ر قانون الح اق ول ت جمه وری اس المی ای ران ب ه پروتک ل )تش ریفات( رم ا گی مقابل ه و همک ار »

مش مل « م یال ی 2444س ال – 25/1/1389مص وب )س وان رل و گی ناش ی ا م وا خطرن ای و س می

18ج ز الینف ک پروتک ل ش امل مقفم ه و عن وان ب ه بر م ا ه واح فۀ من ب ه م ن پروتک ل )تش ریفات(

ور انف را ی ه ب ه ان ف ک براس اس ای ن ق انون اع ا تعه ف ک ر ه .ما ه و یک پیوست به تصویب رسیفه است

ی ا مش ری تم ام اق فامات مناس ب را مب ن ی ب ر مف ا پروتک ل )تش ریفات( و پیوس ت رن ب رای رم ا گی و

ش ایان ذک ر اس ت ک ه ا نظ ر .مقابل ه ب ا س انحه رل و گی ناش ی ا م وا خطرن ای و س می انج ام هن ف

( 1994ن وامبر 34)مص وب « یالملل ی رم ا گی مقابل ه و همک اری ر براب ر رل و گی نف کنوانس یون ب ین»

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

31

منظ ور ا م وا خطرن ای و س می موض وع ای ن ق انون م وا ی غی ر ا نف ت هس نف ک ه رص ورت ورو ب ه

یس ت ری ایی اح م ال ایج ا خطرات ی ب رای س المت انس ان وار س اخ ن رس یب ب ه من ابع ن فه و محیط

ه ای مش روع ا ری ا یگ ر اس فا هحی ات ری ایی ص فمه ن ب ه م وار اس فا ه ا ری ا و اخ الل ر

. خواهنف اشت

ه ای قاب ل کش یرانی ر مقاب ل ( ق انون حفاظ ت ا ریاه ا و رو خان ه 3نامه اجرایی م ا ه ) ریین - (14/7/1392مصوب ) رلو گی به موا نف ی

مقاب ل ه ای قاب ل کش یرانی ر ( ق انون حفاظ ت ا ریاه ا و رو خان ه 3نام ه اجرای ی م ا ه ) ری ین »مطاب با

ه ای راه و تراب ری نف ت و پیش نها مش ری و ارتخان هم ا ه ب ه 14ک ه رقال ب « رل و گی ب ه م وا نف ی

ب ه تص ویب هی أت 14/7/1392تهی ه ش فه و ر ت اریخ جه ا کش اور ی و س ا مان حفاظ ت مح یط یس ت

ب رای جب ران های حام ل تنااه ای مخ ل ف نف ت و ش ناور ه ا ک ش نف ت ه ا کش یرسیفه است کلیۀ و یران

بایس ی مب ا رت ب ه تهی ه ی موض وع ق انون ب ه م وا نف ی ه اربخس ارات اح م الی ناش ی ا رل و گی

. نماینف معا ل ریالی یا ار ی ۀنامه یا تعهفنامبیمه

قانون برنامه پنج 192 و 59ۀ ما

توس عه ب ر ض رورت ق انون برنام ه پ نج 192م ا ه 2و 1ق انون برنام ه چه ارم توس عه و تبص ره 59م ا ه

ی ناش ی ا تخری ب و رل و گی مح یط ه ا یس ی و ل زوم ب ررور هزین ه مح یط تعیین ار ش اق ص ا ی من ابع

ه ا س نجی ای ن ر ر فررین ف امک ان ه ا و هزین ه ه ا ی توسعه ای و لح ا ای ن ار ش ها یست ر اثر ر

یس ی ب رای تحق مح یط ین خس ارات ی م رتبط ب ا تخم ه ا تهی ه س ورالعمل بنابراین .است اش هتاکیف

و ه ا همچن ین ای ن م ا ه اب را می فار ک ه ای ن ار ش .توان ف ی ک ض رورت مل ی تلق ی گ ر م ی موا ف وق

ی توس عه ای ه ا و ی ا ر ه ا ب فین منظ ور بای ف ش رکت .ی مل ی لح ا ش ونف ه ا بای ف ر حس اب ه ا هزینه

ه ا ار ی ابی ک ر ه و بفانن ف ک ه می زان ک ل ای ن هزین ه یس ی خ و را مح یط ی ه ا قا ر باشنف سط هزین ه

چن ین مک انیزمی م ا را .ی م الی بای ف پر اخ ت ی ا جب ران ش و ه ا و مک انیزم ه ا چقفر اس ت و ب ا چ ه روش

بخش ی عن وان ب ه .قا ر می سا که اصل پر اخت ب ه ا ای رل و گی را م ور ار ی ابی قی ت ری ق رار ه ی

توان ف م ی ه ا یس ی توس ط ش رکتمح یطی ه و تحلیل ی ا س ط جب ران خس ارات تجزه اا ای ن ار ی ابی

یس ی رنه ا ا ری جب ران مح یطی خ ارجی ه اص ورت گی ر ک ه نش ان ه ف چ ه س طحی ا هزین ه

. خسارت اخلی شفه است

ناد ل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

32

المللی و ملیهای اقتصادی مقررات بینجنبه -1-3-4

ریاییزیستی مناطق دمحیطمدیریت -6-9-4-6

سطح مطلوب آلودگی-6-9-4-2

ه ای ری ایی س احلی و وی ژه رنج ا ک ه ب ا اکوسیس توس عۀ پای فار اق ص ا ی ر بخ ش نف ت و گ ا ب ه

کن ف نیا من ف م فیریت ص حی یس ت محیط ی ر ول عملی ات اک ش ا فراس احل ارتب ا پی فا م ی

ب فون تر ی ف هرگون ه رن اس ت و تولی ف و اس خرا پ ر ا ش و ف رروری حم ل و نق ل و جاب ه ج ایی

توجهی ب ه اص ول و م وا ین م فیری ی مین ه س ا نش ت و ری زش ترکیب ات هی فروکربوری نظی ر نف ت و بی

محیط ی ش فه و ه ای حاص له قابلی ت ایج ا خس ارات س نگین یس ت مش قات ر رب ری ا ش فه و رل و گی

ب رای الملل ی و مل ی ش فه ر س طو ب ینه ای مقررات ی تواف رو مط اب ب ا اس انفار ها و چ ارچوبا ای ن

یس ی ش ایان ذک ر اس ت ک ه پیام فهای مح یط .ف ب و ن ا خواهمس ولیت م رتکبین حقیق ی و حق وقی

ر ار ی ابی اق ص ا ی خس ارات وار ه ب و ه و ن یکس ان یو فراس احل یس احله ای بخ شنف ی ه ایرل و گی

.تأثیر گ ار خواهنف بو

ی و پیشینه موضوع در ایرانمرور تجربیات جهان-1-4

رویدادهای نفتی پیشین حوادث و بررسی -1-4-1

ه ای فزاین فه ر ه ا ب ه موض وع نگران یه ای اخی ر رل و گی نف ی ر من ا ری ایی و اقی انوس ی ه ه

ت رین مس یر حم ل و ه ا و ریاه ا را هن و مه رح ال حاض ر اقی انوس .المللی تبفیل ش فه اس ت عرصۀ بین

ه ای انج ام ش فه ا س وی نها ه ای براس اس پ یش بین ی .رورن فر تج ارت جه انی ب ه ش مار م ی نق ل

ت رین منب ع عن وان اساس ی ه ای بع فی ا اهمی ت نف ت ب ه رس ف ک ه ت ا ه ه نظ ر نم ی ربط بهالمللی ذیبین

فا ه ا ه ای م ن ابهی ا ای ن من ابع ب ا اس رو همچن ان جابج ایی حج انرای رجهان کاس ه ش فه و ا ای ن

ه ای برمبن ای اس نا و گ زارش .ه ای غ ول پیک ر رون ف رو ب ه رش ف خ و را حف ظ خواه ف ک ر نف کش

ک ارگیری وس ایل حم ل نف ت نش ت ا من ابع مین ی و ه ای نف ی ا ب ه ای ا رل و گی موجو بخ ش عم فه

. گیرنفهای مربو به پسمانفهای صنع ی ویژه منشأ میهمچنین سایت

براس اس .ه ای ری ایی و کش یرانی نف ت اس ت حاص ل ا فعالی ت ت رین رالین فهه مه اس ت ک گف ن ی

ناده ا ب ه ح وا ث تانکره ای نف ی مرب و ا رل و گی نف ی اقی انوس %5 ح فو UNEPه ای بررس یل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

33

شایف چن ین رص فی ر مقایس ه ب ا ک ل نف ت ورو ی ب ه ریاه ا ی ی ک س ال ن اچیز ب ه نظ ر .1شو می

من ا نز ی ک و ر بس یاری ا مواق ع ر توج ه اش ت ک ه پیام فهای ی ک حا ث ه ری ایی برسف اما بای ف

وی ژه م انی ک ه نف کش ارای ابع ا بزرگ ی ب و ه و حا ث ه ه ر نز یک ی من ا ب ه رن ا ور ح ی

Torreyه ای ح وا ث نف ی مربو ه ب ه کش ی .باش ف رمی زفاجع هممک ن اس ت س احلی روی ه ف

Canyon (1937) Exxon Valdez (1989 )Erika (1999) وPrestige ه ایی ا تنه ا نمون ه

.این ست هس نف

ه زارتن نف ت 243ب ا محمول ۀ لیبری ایی و م عل ب ه ش رکت رموک و کش ی نف ت( 1978) 2رموک و ک ا یز

نف ت خ و را ر اث ر وف انی ه زار بش که 333 1س بک ب و ک ه رح ال حرک ت ر س واحل انگلس ان

ر .رم فب ه ش مار م ی ر ن وع خ و بزرگ رین نش ت نف ی ت ا رن ت اریخ ای ن حا ث ه . س ت ا ش فیف ا

ر مقی اس جه انی نی ز خس اراتی و فرانس ه ب ه کش ور اق ص ا ی میلی ون الر خس ارت 225-152مجم وع

نش ت حا ث ه ه ای اج م اعی ناش ی ا هزین هخ الص ر مجم وع . ک روار میلی ون الر 34-42مع ا ل

. (Grigalunas et al. , 1983است ) بررور شفهمیلیون الر 284-195نفت یا شفه

چ ار انفج ار ناگه انی اف زایش فش ار لی ل ب ه خل ی ک ام ی مکزی ک ر 1979 رسال چاه نف ی ایگزتوی

نش ت ی خل ی مکزی که ارب رمیلی ون بش که نف ت خ ام 3. 3ح فو م اه 14 ر ی ب یش ا و ش ف

برای کاهش نشت نف ت ا چ اه مق ا یر ی ا ی ش ن و ماس ه ره ن و ف وال ب ه چ اه اص لی تزری .کر پیفا

. نفشف

ک ش غ ول پیک ر ر س واحل ترینی فا و توب اگو ر نف ت ( و1979 )س ال رتالن ی ک ام رس ر حا ث ۀ

و موج ب نش ت نف ت ا ه ر و نف کش رغ ا رن رپ ی . ری ای کارا ی ب ب ا یک فیگر برخ ور کر ن ف

. کش ه شفنفخفمه نفر ا 23 هاکشانفجار یکی ا نفت ر اثر .شف مهیبیسو ی رتش

خل ی ب ا س کوی نف ی ن ورو ر ک ش ب ه لی ل برخ ور ی ک فرون ف نف ت (1983) میفان نف ی ن ورو ر

ب ه میلی ون بش که نف ت 9 1و جمع ا بش که 1544رو ان ه ی جن تحمیل ی ع راق علی ه ای ران ف ارس

ب و عملی ات تعمی ر و واق ع ش فه جنگ ی ۀمنطق ا رنج ا ک ه می فان نف ی ر رون .خلی فارس نشت کر

.ماه به ول انجامیف 7تا با سا ی

م ایلی ش مال غ رب کی 74 ر کاس یلو ی بل ور ک شنف ت م یال ی 1983 رگوس ت س ال شش ر

ه زار 874ی ک میلی ون و پ س ا رن .س و ی ش ف چ ار رت ش واق ع ر خل ی س الفانا تاون/رفریقای جنوبی

. نفاشت منطقه ر بر ذخایر ماهی چشمگیریثیر أت و خوشبخ انه وار ریا شفبشکه نفت خام

1 http://www. cep. unep. org/issues/ibsp. html#Oil 2 Amoco Cadiz

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

34

کش نفتنفت ا یک میلیون بشکه کانا ا یمایلی ساحل نووا اسکاتیا 744 ر (1988) نشت نفت او یسی با

ا وسط به و و ا ریای شمال بو رحال حمل نفت ریاف ی کشنفت این .وار ریا شف «او یسی»لیبریایی

. گر یفو غرق تقسی هنیم

مخ ا ن ش کاف ه ه زار بش که نف ت خ ام ا 254 (1989) ک ش اگ زون وال ف حا ثه به گل نشس ن نف ت ر

اگ زون وال ف ک ش غ ول پیک ر نف ت .بش که ر س اعت ب ه ری ا س را یر ش ف ه زار 24با حج کششفه نفت

میلی ون بش که 2/1 کیل وم ری جن وب وال ف 44بالی ر تنگ ه پ رنس ویلی ام واق ع ر ر م ان حا ث ه ر

فاجع ه راث ر ای ن حا ث ه .را ب ارگیری ک ر ه ب و ا ری خ ط لول ه سراس ری رالس کا نف ت خ ام تح ویلی

ر «گیری ا رل و گی نف یجل و»تص ویب ق انون س ا رن مین ه اهمی تو روی ا ه بزرگ ی ی یس مح یط

یحجم چن ین ا رن رو ر ک انون توج ه ق رار گرف ت ک ه نش ت اهمی ت حا ث ه .ش ف (1994) ایاالت م حفه

ر اث ر فاجع ۀ .ت رین من ا جه ان رب ا ه ب و پ یرترین و س ت نخ ور ه ر یک ی ا رس یب نف تا

ب ر رث ار ع الوه .ه ا تل ف ش فنف م اهی و ارانش ماری ا پرن فگان پس انف ی ب ی ه ا گون ه یس ی یا شفه محیط

.های نف ی هزینه شفمیلیار الر برای پاکسا ی این منطقه ا رلو گی 5/2محیطی حفو یست

( 1991س ال )خل ی ف ارس اول جن ر جری ان ر ا س ا ی کش ور کوی ت ا اش غال ع راق مع رو ب ه

پیش روی نیروه ای رمریک ایی اخ الل ر رون ف و ب رای ایج ا نیروه ای عراق ی ر جری ان عق ب نش ینی

8ح فو رای ن واقع ه .را رق ن ف بزرگ رین نش ت نف ت ر ت اریخ ه وهای نف ت را ب ا ک ر چاه هایشیر

ان ش ار یاف ه ه اینف ت ررن هنگ ام گس رۀ .که نف ت خ ام ب ه خل ی ف ارس نش ت پی فا ک ر ش میلی ون ب

. بو وایی هابزرگ ر ا جزیره

ر «س امر ای ب ی ت ی»ک ش نف تهزاربش که نف ت ا 894 1 (1991) ب ی ت ی س امر ایحا ث ۀ نف ی ر

پ س ا انفج اری ب زرب چن ین حجم ی ا نف ت ب ه ری ا ورو .نش ت پی فا ک ر رنگ وال مایلی سواحل 944

. رب ا ه استسو ی مهیبرتشو

ا بکس ان ت رین من ا ان راییک ی ا فع ال ر (1992) ره ورگان ا راث ر ب رو حا ث ۀ نف ی مع رو ب ه

ب ا رنک ه هنگ ام ر رن ای ن حا ث ه .نش ت ک ر یه زار بش که نف ت ا ی ک چ اه نف 34میلی ون و 2ح فو

ش ناخ ه بزرگ رین نش ت نف ت ر من ا خش کی عن وان ب ه ول ی ه ا ق رار گرف ت کم ر مور توجه رس انه

. شو می

ب ری یش م عل ب ه 1 ی وات ر ه وریزونس کوی نف ی ( 2414ل )س ا خل ی مکزی ک ر س انحۀ نف ی

س و ی و انفج اری ب زرب ش فه رت ش ف خلار ازز ا ه رایف ی ا ف مشتی کرلا اتا سایه ی ز واقع پ رولیوم

را «نش ت نف ت تص ا فی »بزرگ رین موج ب گر ی ف ک ه عن وان رو 87 ری ا ی نف ت ب ه تفاوم جری ان و

1 Deep-water Horizon

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

35

17 خم ی ش فن ونف ر 11 ع الوه ب ر کش ه ش فن ر ای ن حا ث ه . ه ف به خ و اخ ص ا ر صنعت نفت

144ه ای یگ ر ت ا روای ت برخ ی براس اس و ه زار بش که نف ت 53 س کوی نف ی ش اغل ر انک ارگر ا نفر

.ش فخل ی مکزی ک ی ه اربمیلی ون بش که نف ت خ ام وار 5ح فو مجم وع و ر ر رو ه زار بش که

گر ش گری وار ص نعت م اهیگیری و ربزی ان و ب ه وی ژه یس تمح یطه ب س نگینیت اخس ار همچن ین

س واحل ب ه م اه ت ا س ه و پ ی س ی س ی لک ه نف ی ب ه حواش ی م ی رو 14 وری ک ه ی ح فو ب ه .شف

35ه زار م رمرب ع ) ر وس عت 75مس احت لک ۀ نف ی ب ال ب ر ک ه بررور ه ا نش ان ا ن ف .رس یفتگ زاس

ه زار مای ل ا خ ط س احلی 13 ر مجم وع راث ر ای ن حا ث ه . ر( ب و ه اس ت م 1444کیل وم ر و ت ا عم

. چار رلو گی نفت شفپی رالباما و فلوریفا سیسیرمریکا شامل سواحل تگزاس لو یزیانا می

1394ه ای ه ای نف ی ر قلم روی ری ایی ای ران و ر فاص لۀ س ال عالوه بر موار ف وق ش ماری ا رل و گی

ک ابچ ۀ ح وا ث رل و گی نف ی ری ایی ر »ان ف ک ه ب ه م وار ی ا رنه ا ب ه اس نا روی ا ه 1395ت ا

شو : اشاره می«1ی ایرانهارب

ب ه لی ل نش ت گ ا : رای ن حا ث ه (1395ب ه بن فر ماهش هر ) بوعلی سینا پ روشیمیا نفت نشت ثۀحا

و ام ام ب ه بن فر ماهش هر ه ای نف ی ربنو هی فروکنف ا مق ا یری پ ارا یلین مخ زنپ ارا یلین و انفج ار

. نشت یاف نفخمینی

رای ن حا ث ه ب ه لی ل رس یب ر تع فا ی ا خط و (:1395) حا ث ۀ نش ت نف ت ا س کوی س لمان

. انفهای م عل به سکوی سلمان موا نف ی به ریا راه پیفا کر ه یر ریایی چاه

ر و س کوی اب وذر نش ت لول ه خط و ا ث ه خراب ی رای ن ح (:1395) اب وذر حا ثۀ نشت نفت ا س کوی

. نفت به ریا را به نبال اش ه است

فری فون رای ن حا ث ه خراب ی خط و لول ه ر و س کوی (:1395) فری فون حا ثۀ نشت نف ت ا س کوی

. نشت نفت به ریا را به نبال اش ه است

ل اش کال ر سیس کن رل س کوی ب ه لی (:1394) اب وذر و س روشحا ث ۀ نش ت نف ت ا س کوی

. است یاف ه هنفت به ریا راسروش مقا یری

ش ناور 13 رای ن حا ث ه ح فو (:1394)رت ش س و ی ر ش ناورهای بن فر ی ر ر اس ان بوش هر حا ث ۀ

.باری و صیا ی چار حفی شفنف

لیل سانحه یفن کش ی ماری راین رویفا به (:1394) رهاآباسکلۀ شهیف کالن ری چحا ثۀ نشت نفت ا

هزارم رمربع ا محفو ۀ 34های نف ی ر وسع ی معا ل تن موا نف ی ا نوع ما وت و هیفروکربن 8حفو

.اسکلۀ شهیف کالن ری وار ریا شف

5931های دریایی، تیر زیست دریایی، دفتر بررسی آلودگیمعاونت محیط1

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

36

به لیل اشکال ر فعالیت یکی ا سکوهای حفاری مقا یری نفت به (:1394) پارس جنوبیحا ثۀ نشت نفت ا

. نشت یاف نفیا ر

ای ر یک فرونف شناور برو سانحه (:1394) های مخا ن پ روشیمی ماهشهرها و پایانهاسکلهحا ثۀ نشت نفت ا

. های مخا ن شفپایانهمحیطباعث ان شار نفت به حامل مش قات نف ی

فقره 18 تعفا 1391ه تا رذرما 1394فاصلۀ ی ماه ر (:1391تا 1394) ابوذرنشت نفت ا سکوی حوا ث

.و سروش گزارش شفه استی ابوذر هاسکو نشت نفت ر

2412تا 1974های تن ی سال 744های نف ی بیش ر ا : تعفا لکه1-2شکل

های ملی مرتبطمعرفی اجمالی راهنماها و دستورالعمل -1-4-2

و ه اح یط یس ی ر ی اق ص ا ی ب رای ار ش گ اری ک ر ن پیام فهای م ه ا اس فا ه ا روش

ی اخی ر ب ا رش ف ه ا ی توسعه ای ب ه وی ژه ر ای االت م ح فه رمریک ا و کش ورهای اروپ ا ی ر س ال هاسیاست

ش ایف ب وان گف ت ک ه ت اکنون رمریک ا پرچم فار چن ین رون فی ب و ه و ب ا .فزاین فه ای هم راه ب و ه اس ت

ی فن ی و ه ای عمران ی خ و ب ه بح ثاه فای فه ر م ور بس یاری ا فعالی ت –ی هزین ه ه اانج ام تحلی ل نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

37

م ثال تحلی ل هزین ه فای فه ای ک ه ر ق انون ه وای پ ای رمریک ا پ یش .سیاسی راین باره ام ن ه اس ت

رای ن 1989 ر س ال 1بینی شفه ب و و ار ی ابی تخری ب مح یط یس ت ناش ی ا نش ت نف ت اکس ون وال ف

اق ص ا ی و تحلی ل هزین ه فای فه مقایس ه ب ین حف ظ ه ف اص لی ار ش گ اری . مینه قابل ذک ر هس نف

.کاررمفتر ا منابع کمیاب بو ه است همحیط یست و توسعه اق صا ی و اج ماعی ر راس ای اس فا

ی نف ی ر س الهای اخی ر ک ه مس ایل یس ت محیط ی م ور توج ه بیش ری ه ا خسارتهای ناشی ا رل و گی

ی مخ لف ی ب ه ه ا روش ها و م فل .ش های نف ی ب ررور ش فه اس ت قرار گرف ه است ر بس یاری ا ح وا ث ن

ر ای ن بخ ش ب ه چن ف م ور ا تحقیق ات ص ورت گرف ه اش اره م ی .این منظور ت فوین و ارا ه ش فه اس ت

. شو

ی تخری ب و مقابل ه ب ا ه امفلس ا ی هزین ه " رح ی توس ط اتک ین ب ا عن وان 2444 ر س ال -

ای ن م فل ب رای برنام ه نف ت راان س حفاظ ت مح یط یس ت .انج ام ش فه اس ت " 2ی نف ی ه ا لکه

ی پاکس ا ی یس ت محیط ی و اق ص ا ی و اج م اعی ه اامریک ا راح ی ش فه و ر رن هزین ه

ب ا ان واع مخ ل ف ه ا ر ای ن م فل ارتب ا ب ین خس ارت و هزین ه .ی نف ی ب ررور ش فه ان ف ه ا لکه

ف ت نش ت ش فه ن وع نف ت روش مقابل ه همچن ین ت اثیر مق فار ن .ی نف ی مشخص م ی ش و هالکه

ار ش های اج م اعی و اق ص ا ی منطق ه می زان حساس یت یس گاههای ج انوری ن وع منطق ه

.ی وار ه تعیین شفه استهانشت نفت ا نقطه نظر ساحلی و ریایی و نوع ساحل بر هزینه

Sustainable Knowledge Platform for the European Maritime)گ روه تحقیق اتی -

and Logistics Industry)

را ی 3"ی عواق ب ی ک لک ه نف یه ای تخم ین هزین هه اار ش یابی روش" ر پژوهش ی تح ت عن وان

ای ن تحقی ب ه بررس ی هزین ه فای فه ر فراین ف ار ی ابی ایمن ی .انج ام ا ه اس ت 2448-2411س الهای

ی نف ی ب ه س ت م ی ری ف ه ا ی ا لک ه ی ناش ه ا ( ک ه ا روش های مخ ل ف ب ررور هزین ه FSA) 4 یس ی

ی نف ی م وثر هس نف مش خص م ی ه ا همچن ین عوام ل مخ لف ی ک ه ر اث رات ناش ی ا لک ه .م ی پ ر ا

س ا مان ب ین الملل ی ری انور ی ه ی روش ی ب رای ار ی ابی مخ ا رات یس ت FAS ر راهنماه ای .ش ونف

ین الملل ی ری انور ی و گ روه ار ی ابی ض وابط محیطی ارا ه نش فه ل ا ای ن موض وع م ور توج ه س ا مان ب

مخا رات یس ت محیط ی ق رار گرف ه و نس ت ب ه تهی ه ض وابط و معیاره ایی ب رای ار ش گ اری مخ ا رات

ر تحقی ص ورت گرف ه برخ ی ا الع ات و روش هایی را ک ه م ی ت وان ا رنه ا . یست محیط ی اق فام ش ف

ای ن تحقی ر پ ن .تفص یلی اس فا ه ک ر ارا ه ش فه اس ت ر بررسی هزینه فایفه فراین ف ار ی ابی ایمن ی

ی ه ا ی نف ی و هزین ه ه ا ( مطالع ه رماره ا و ا الع ات مرب و ب ه لک ه 1مرحله به مسایل یر پر اخ ه اس ت:

1 Exxon Valdez 3 Modeling Oil Spil Response and Damage Costs 3 Evaluation of Methods to Estimate the Consequence Costs of an Oil Spill 4 Formal Safety Assesment (FSA)

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

38

( توص یف فعالی ه ای مرب و ب ه گ روه ار ی ابی ض وابط مخ ا رات یس ت محیط ی 2. پیامفهای ناشی ا رنه ا

( 3. انور ی ر خص و ض وابط و معیاره ای ار ی ابی مخ ا رات یس ت محیط ی س ا مان ب ین الملل ی ری

و ق وانین و اص ول جب ران (IOPCF)توص یف فعالی ه ای ص نفوق ب ین الملل ی جب ران رل و گی نف ی

ی نف ی ه ا ( بررس ی رماره ای مرب و ب ه لک ه 4 .ی نف ی ه ا ی مرب و ب ه پیام فهای ناش ی ا لک ه ه ا هزینه

( ارا ه روش هایی ک ه م ی توان ف ر مراح ل مخ ل ف فراین ف 5 .ن رل و گی نف یص نفوق ب ین الملل ی جب را

FSA به کار گرف ه شو .

ی ه ای مقابل ه ب ا ل که ات فوین اثربخش ی ه زین"مطالع ه ای را ب ا عن وان 2445اتک ین و ول ر س ال

ای ای ن تحقی ب ه ن .ی نف ی انج ام ا ه ان ف ه ا فای فه مقابل ه ب ا لک ه -ب ه منظ ور بررس ی هزین ه 1"نف ی

یش ان کم ک ک ر ه و همچن ین نق ش اساس ی را ر هامقابل ه کنن فگان و برنام ه ری زان ر تص می گی ری

یی ه ا ب ا اس فا ه ا ا ه OSRCEAT .ی نف ی ایف ا م ی کن ف ه ا ی مخ ل ف مقابل ه ب ا لک ه ه ا ار یابی روش

ی ه ا م ان وق وع حا ث ه هزین ه ر خصو مقفار نشت نفت موقعی ت مک انی روش مقابل ه ب ا لک ه نف ی و

. مقابله یست محیطی و اق صا ی و اج ماعی را محاسبه می کنف

ب ه وری ک ه .ی عمل ی رای ن مین ه ت فوین ش فه اس ت ه ات اامرو چن فین س ورالعمل ب رای اس فا ه

ی ش ناخ ه ش فه ه ا( رای ن مین ه نمون ه 2444) USEPA( 2442و 1995) OECDاص ول راهنم ای

ی اخی ر کش ورهای رح ال توس عه نی ز ب ه ای ن ه ا ای ن رح الی اس ت ک ه رس ال .رین ف م ی به حساب ای

ر س طو بخش ی ش هری منطق ه ای و ح ی مل ی اق فاماتی را ه ا پیوس ه و ب رای ار ی ابی پ رواه هاتالش

مل ی ار ی ابی ی انج ام ش فه ر س طو کل ی ت ر و ارای ابع ا ه االب ه ب ه ار ی ابی .ب ه عم ل رور ه ان ف

ع الوه ب ررن تع فا ی مطالع ه م ور ی ه گ ر روری .گ ر م ی( ا الق SEAراهب ر ی مح یط یس ی )

.شفه و به چاپ رسیفه انف که ر جای خو رخور توجه هس نف

توان ر سه گروه تقسی بنفی کر :میی موجو را هابه ور کلی اصول راهنما و س ورالعمل

ه ایی اس ت ک ه مس ا ل موج و را ا منظ ر سیاس ته اامل رن س ه ا س ورالعملگ روه اول ش

بررس ی و ار ش یابی م ی کن ف و رویک ر ی گ ام ب ه گ ام را ر ام ور تص می گی ری م رتبط ب ا

ای ن .کن ف م یی پیش نها ی نظی ر ک ارر ی اق ص ا ی اتخ اذ ه امعیاره ای خ ا ار ش یابی سیاس ت

ی وار ه ب ه مح یط ه ا ی ابی پیام فهای اکولوای ک و تغیی رات ی ا رس یب قبیل رویکر ها معم وال ب ا ار

اس فا ه ا ن ای ار ش گ اری اق ص ا ی .ش و م ی رپی توصیفی ا ار ی ابی اق ص ا ی رنه ا ش روع

و تب فیل رنه ا ب ه ا الع ات عمل ی جه ت تص می س ا ی ر ای ن اص ول راهنم ا ب ه ص ورت ض منی

.ارتق ای کیفی ت مطالع ات ار ش گ اری اق ص ا ی ب و ه ان ف مطر ش فه و ب ه هرح ال مین ه س ا

ه ب ه ص ورت مخ ص ر م ور بح ث ق رار گرف ه ه ا و معایب برخ ی ا ش یوه هاهمچنین محفو یت

1 Development of the Oil Spill Response Cost-Effectiveness Analytical Tool

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

39

رس ف ای ن اص ول ب رای ه فایت و راهنم ا ی سیاس ت گ اران ا نظ ر م یهرچن ف ک ه ب ه نظ ر .ان ف

نیا من ف رگ اهی بیش ر رم ور ار ش گ اری تفس یر ن ای ار ش گ اری ناک افی ب و ه و اغل ب

.اق صا ی و روش شناسی است

س ه وم ب ر روی ی ک ی ا چن ف روش ار ش گ اری خ ا تمرک ز اش ه و موض وعات مرب و ب ه

ار ی ابی خس ارات اق ص ا ی وار ه ب ه مح یط یس ت را ا ای ن اوی ه م ور تجزی ه و تحلی ل ق رار

ی ار ش گ اری ه ا ر ای ن گ روه ب ا ایج ا چه ارچوبی ب رای پرس ش ه ا اغلب س ورالعمل . هفمی

رغ ا ش فه و ر رنه ا نظری ه اق ص ا ی م رتبط ب ا « ار ش اق ص ا ی ک ل »مب ن ی ب ر مفه وم

.شو میو تمایل به پر اخت نیز ارا ه هاارجحیت

ش خص ب ا ار ش یی را معرف ی و تجزی ه و تحلی ل م ی کن ف ک ه ب ه ور مه اگ روه س وم نی ز عم فتا ش یوه

ای ن س ورالعملها معم وال ب ا توص یفی ا کااله ا و خ فمات م رتبط .گ اری رب و ت االب ر ارتب ا هس نف

ی عمل ی ه اجز ی ات و جنب ه .ش ونفم یش روع « ار ش اق ص ا ی ک ل»ب ا رب و نق ش رنه ا ر تخم ین

ه ا ب ه ور مش خص و خ ا ام ا ه ی ک فام ا رن .ش و م یی ف وق ی فه ه ام ن وعی ر س ورالعمل

ی مح یط یس ی و من ابع را ر ارتب ا ب ا اش کال مخ ل ف اس فا ه ا من ابع م ور بح ث هاو فایفه هاهزینه

ب ه وی ژه ر م ور ار ش گ اری اق ص ا ی کااله ا و خ فمات ب ا اری و غیرب ا اری م رتبط ب ا . هن ف قرار نمی

. خور میی یا ی به چش های سطحی هنو کاس یهارب

فررین ف ار ی ابی خس ارات »ب ا تأکی ف ب ر ه ای خ ارجی م رتبطمعرف ی اجم الی راهنماه ا و س ورالعمل -

NOAAو « منابع بیعی براساس قانون رلو گی نف ی رمریکا

نلمروی دستورالعمل برآورد خسارات-1-5

ل مخ لف ی ناش ی ش ونف و نف ی و راه ی اف ن ترکیب ات نف ی ب ه ریاه ا ممک ن اس ت ا الی ه ایرل و گی

ب رخال باورهمگ انی ح وا ث م رتبط ب ا تانکره ای نف ی تنه ا منب ع رل و گی نف ی ریاه ا ب ه ش مار

ه ای ری ایی ه ای نف ی وار ه ب ه مح یط ه ای انج ام ش فه ب رای ب ررور ک ل هی فروکربن ت الش .رین ف نمی

ه ای رل و گی مق ا یر ر رابط ه ب ا ه ب ه عم ل رم ف ه ای براس اس برخ ی تخم ین .ان فت اکنون ثم ری نفاش ه

) اع ی ا ه س خن ب ه می ان رم فه اس ت میلی ون ت ن ر س ال 8/8ت ا 7/1می ب ین ارق ا ا نف ی ر جهان

این رحالی است ک ه تنه ا ر منطق ۀ خل ی ف ارس و ری ای عم ان مق فار نش ت نف ت ب ه ب یش ا .(1388

ناد .شو تن رسال بال می 8444ل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

41

عن وان ب ه ب ررور خس ارات ناش ی ا س وان نف ی ب رای س ورالعملی ای ران ت اکنون ر ک ه بایف تأکیف نمو

ر کش ورهای مخ ل ف نی ا اس ت ک ه ای ن رح الی .اس ت ت فوین نش فه یک س ورالعمل اس انفار و فراگی ر

س ورالعمل ت وان ب ه م ی ه ا ا جمل ه رن .هس نف اس فا ه ت فوین ش فه و ر ح ال ی ی ا ی ها س ورالعمل

س ورالعمل ا ع ای خس ارت ص نفوق ب ین الملل ی جب ران EPA1ب ررور خس ارت برنام ه نش ت نف ت

خس ارت رل و گی نف ی و راهنم ای منطق ه ای ار ی ابی خس ارت رل و گی نف ی و س ورالعمل ا ع ای

. خسارت مرکز میمک اشاره نمو

علل و انواع حوادث -1-5-1

ه ای نف ی ای ش ناخ ه ش فه ا نظ ر انج ام فعالی ت غن ی نف ت و گ ا منطق ه ذخ ایر خلی فارس ب ا اش ن

ب ه هم ین لی ل عملی ات حف اری اس خرا پ االیش اح فاث تأسیس ات نف ی عملی ات ب ارگیری و .است

. یس ی یا ی همراه بو ه و هس نفپیکر همواره با مخا رات محیطهای غولکشحمل با نفت

ه ای م فیری ی ه ا فرس و گی تجهی زات و خط و ان ق ال س یاالت ر کن ار ض عف ریرورو نب و ن ف نب ه

ب ار ر ص نایع و ی ان س ا ش کل گی ری و ب رو ح وا ث و س وانحی یس ت مین ه م رتبط ب ا مح یط

.انفهای نفت گا و پ روشیمی ر منا مخ لف ساحلی و ریایی شفهفعالیت

به دریا نفتیهای دهآالین ورودبندی منابع دسته -1-5-2

: هااای )فاات عملیااات لولیااد )فاات فاکتفااا و افاااری ا اساات را از ااا -6-5-2-6

سکوها ا لأسیسات مستقر در خفکی

تاسيسات ثابت -1-5-2-1-1

ساحلفراالف( تولیف نفت

فررین ف اک ش ا و اس خرا نف ت و گ ا ا ی ر بس ر اقی انوس اغل ب م وا پس مانفی ا قبی ل گ ل ر

را س کوی حف اری یم وا چن ین .. مانن ف و غی ره برج ای م ی ی حف اری ه ا خ ر ه و ی م وا جام ف حفار

مه ی ه ا چ الش یک ی ا یس ت مح یط ب ر یم وا چن ین ۀاث رات یانب ار تخلی .ش ونف م ی رب ریا تخلیه

حف اری و ی اک ش اه افعالی ت حاص ل ا پس مانفهای .ری فب ه ش مار م یمن ا اک ش ا و توس عه نف ت

بس یاری ا توج ه ه ای ری ایی رور رنه ا ب ر س المت اکوسیس و پیام فهای ی ان تولی ف نف ت و گ ا

ب ار مص ر نا رس ت گ ل و اث رات ی ان .کاران را ب ه خ و جل ب ک ر ه اس ت ران فکارشناس ان و س ت

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

41

ش یمیایی ا رس و م وا ایترکی ب پیچی فه ک ه ی حف اری ه ا ی حف اری و خ ر ه ه ا گ ل ی حف اری ه ا خر ه

(: 2413و همکاران 1شونف )عظیمهرا شامل میموار یر هس نف

ریایی یسترلو گی محیط -

واالرضی سط هایخایتخریب رب و رلو گی -

.ی یر مینیهاربگی رلو -

ب رایت وان نم یک ه کن فاذع ان م ی ح وا ث نش ت نف ت ش ماری ا ب ا بررس ی (2413) 2گاری فوگارس یا

تعمیم ی را ارا ه قاب ل توص یفیم فل ریاض ی یاص ول و فررین فها ر چ ارچوبمانف حف اری تخلی ه پس

را یس ت ری اییمح یطم وا ر ۀتخلی م رتبط ب افررین فهای پاکس ا ی و حف اظ ی ت وانم یول ی ک ر

.تشری کر

زان ت ا ح فو ی ا ی ت ابع می ی ف وقپس مانفها و خروج ی مق فار تخلی ه ا نقط ه نظ ر محاس باتی

ی حف اری ب ا اف زایش عم چ اه و ه اخ ر هم وا جام ف و می زان .اس ت یتولی فاک ش افی و ه ایفعالی ت

م وا هی فروکربنی ۀتخلی تغیی ر ب ا نی ز یتولی ف پس اب حج .یاب ف م ی ک اهش کوچک ر ش فن ش عاع رن

م ر( ب فون 144)تقریب ا ت ا رس وبات ی ی رین ه احف اری ر الی هممک ن اس ت .ش و چ ار نوس ان م ی

ایرس ی وی ژه ی ه ا رب ری ا ب ا سوس انس یون ه گ اهی .ش و انج ام ی حفاری پیچی فه هااس فا ه ا سیال

.گیر قرار میاس فا ه مور ترکیب شفه و عنوان سیال حفاریبه

ی ک ای ن گ ل ع الوه ب ر ایج ا .ش و م ی ب ه پ ایین چ اه تزری 3گ ل حف اری به هنگام حفر یک چاه نف ت

قطع ات حم ل حف اری و ۀمیل باع ث سر ش فن ض ربه ب ه نف ت ر م انپوش ش فش ار و مح افظ انفج ار

74ب و ه و رص ف نف ت رن ممک ن اس ت ب ین گ ل حف اری ح اوی رب .ش و بریفه شفه به س ط حم ل م ی

ب ا نف ی ک ه س میت کم ری ار ج ایگزین ب و ه و ای ن نف ت ی زل أمنش . رص ف ر نوس ان باش ف 84تا

ی رغش ه ب ه نف ت ا قطع ات حاص ل ا حف اری قب ل ا ف ن ر ه ا گ ل ش و ک ه سعی م ی اگر چه .شو می

براس اس من ابع موج و .س می خواهن ف ب و همچن ان ب ه ش فت نف ش وبس ر ری ا و ر ی ر س کوها ج فا

ا من اس خرا نف ت حاص ل ا ی نف ی ورو ی ب ه ری ای ش مال ه ا رص ف ا هی فروکربن 94ح فو

. هس نف فراساحلی

پس ابی ک ه ب فین ترتی ب .بیش ر اس ت س ایر پس مانفها ر مقایس ه ب ا مرتبط با تولی ف معموال مقا یر پساب

رب .ی ص نع ی اس ت ه ا رب ی ا یگ ران واع ش امل رب س ا نفی رب نم ک رب تزریق ی و ش و م ی حاص ل

اش ت فش ار ر هارب تزریق ی ب رای نگ .فش ونم ینف ت و گ ا اس خرا ب ا س ا نفی و رب نم ک هم راه

1 Azimeh 2 García-Garrido 3 Drilling Mud

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

42

چن ین .ش و ی تزریق ی پم م ی ه ا چ اه ب ه ی تولی فی ه ا ب ه س وی چ اه ه ا سیس و هفایت هیفروکربن

ی غیرمع فنی و م و ه ای ب ا و ن مولک ولی ک نم ک ه ا ب ا نف ت هی فروکربن لی ل رغش گی ب ه ییه ا رب

ه اای ن رب یس ی و م فیری ی اس انفار های مح یطمط اب ب ا و ب و ه گیرل و ارای ش یمیایی ص نع ی

ی ش یمیایی ب رای اف زایش ه ای تزریق ی و محل وله ارب .پاکس ا ی ش ونف ا تخلی ه ب ه ری ا پ یشبای ف

ه ایمح فو ه ت رین من ابع رل و گی ر ی رب و نف ت ا اص لی ه ا اس خرا هی فروکربن و جفاس ا ی مخل و

. فراساحلی تولیف نفت و گا هس نف

رب » ب ا عن وان رب مق ا یریح اوی ه نف ت اس خرا ش فه ا بس ر ری ا ای ن رح الی اس ت ک ه

ا ای ن عم ل ب ا اس فا ه .بای ف قب ل ا ان ق ال نف ت ب ه پاالیش گاه ا رن ج فا ش و اس ت ک ه «1یتولی ف

ب ه ش و م یی نف ی ب ر روی س کو انج ام ش فه و غلظ ت نف ت باقیمان فه ر رب ی ک ه تخلی ه ه اجفاکنن فه

رق و ب ا رنظ ر گ رف ن مقی اس تولی ف رو ان ه ام ا ای ن مق فار نی ز ر مجم وع .رس ف م ی ppm44کم ر ا

. خواهف بو ایقابل مالحظه

کن ف م ی یس ت ری ایی را ا نظ ر رل و گی نف ی تهفی ف مح یطمع ل یگ ر تولی فات ور ا س احل ک ه

ام اک ش ا و به ره ب ر اری اس ت ک ه ب ه لی ل ش فت جری ان ر هنگ ه ا فوران غیرقابل کن رل نف ت ا چ اه

هش فارهای بس یاری ب رای جل وگیری ا ای ن .خروج ی قب ل ا کن رل ف وران بس یار ص فمه نن فه اس ت

حا ث ه ن اگوار می فان . ه ف م ی ام ا ب ا ای ن ح ال اتفاق اتی ا ای ن س ت ن فرتا رب حوا ث مطر شفه اس ت

م اه رو ان ه 13ی جن تحمیل ی ع راق علی ه ای ران رب ا و ر ی و 1983نف ی ن ورو ر س ال

. تن نفت وار خلی فارس شف 4444تا 3544

گ و ال نف ت و گ ا 3744 ر ص نایع نف ت و گ ا ب ه بررس ی ه ارم ور م انچو ب ا بررس ی رل و گی گ و ال

557ا ای ن تع فا .منج ر ب ه رل و گی وس یعی ش فنف ه ا م یال ی ای ن گ و ال 84پر اخ نف ک ه ی ه ه

م ور 444نی ز ش رکت نف ت مکزیک و 2445 ر س ال .ی یر مین ی را نی ز رل و ه ک ر ه بو ن ف ه ا گ و ال رب

چ اه 3544 ر ای ران ب یش ا .ی نف ت و گ ا اع الم ک ر ه ای یر مین ی را ناش ی ا گ و اله ارل و گی رب

خلی ه ر نظ ر بگی ری وس عت رل و گی تولیفی نفت و گا وج و ار ک ه اگ ر ب رای ه ر چ اه ی ک گ و ال ت

ی ر ح ال حف اری و عملی ات تعمی ر و تکمی ل ب یش ا ی ک ه ا ه ر چن ف ر چ اه .بیش ر نمایان خواهف ش ف

ش ونف ش امل پس مانفهای م ی ذخی ره ه ا ان واع مخ ل ف پس مانفهایی ک ه ر گ و ال .شو میگو ال اس فا ه

را پس مانفهای ه ااالت تولی فی هس نف ک ه مجموع ه رنحف اری رب تولی فی و همچن ین پس مانفها و س ی

توانن ف مش کالت م ی پس مانفهای جام ف ممک ن اس ت ح اوی م وا س می باش نف و .نامنفمیاک شا و تولیف

:]7[ یر را ایجا کننف

ی یر مینیهاشس ه شفن پسمانفها و رلو ه کر ن رب

1 Production Water

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

43

یاهان رلو ه کر ن خای و پوشش گیاهی و جلوگیری ا رشف گ

اس رلیزه کر ن خای و جلوگیری ا رشف گیاهان

عفم پایفاری سایش خای

کنن ف ب ا خط ر م رب روب رو م ی ممکن است جان فارانی ک ه ا گیاه ان رل و ه ی ا رب رل و ه اس فا ه

. شفه و ح ی اگر نفه بماننف نسبت به بیماری حساس خواهنف شف

ش فه و ر تأسیس ات س ط االرض ی ا نف ت و گ ا ج فا هنگ ای تولی ف نف ت و گ ا رب هم راه نی ز تولی ف

ی تخلی ه ی ا تبخی ر ه ا ی س ربا ذخی ره گ ر ک ه گ و ال ه ا رب تولی فی ممک ن اس ت ر گ و ال .گ ر می

ر بع ی جاه ا .ی موج و ر رب تولی فی بس گی ب ه مک ان عملی ات ارن ف ه ا بس یاری ا رل و گی .هس نف

یگ ر اج زای رب .گوین فم یه رن را رب ری ایی ی ا رب نمک ی رب اس خراجی ب ه ش فت نمک ی اس ت ک

:]7[تولیفی اغلب شامل موار یر است

( ترکیبات رلی فرارVOCماننف بنزن تولو ن اتیل بنزن و ی م یل بنزنها )

هاهیفروکربن( ی رروماتیک پلی سیکلیکPAHماننف نف النها )ها

ماننف نفت خام هاسایر هیفروکربن

ات سنگین ماننف ررسنیک باری کا می کروم سرب جیوه سلنی وانا ی و رویفلز .

( موا را یواک یو بیعیNORM ماننف را یوم )228یا 223

ی س طحی و یرس طحی حیوان ات اهل ی و ه ا برخ ی مش کالت رب تولی فی ک ه باع ث رس یب ب ه خ ای رب

:]7[شو عبارتنف ا میوحشی و پرنفگان

. اس ریلیزه و غیرقابل کشت کنف هار یا نمک ممکن است خای را برای سالمقفا -

و ه اتوانن ف ج ب گیاه ان ش فه و باع ث رل و گی رنم یبرخ ی فل زات و م وا را یواک ی و بیع ی -

. گر نف هاحیوانات تغ یه کننفه ا رن

ط رات س الم ی ناش ی خ .ممک ن اس ت رب و خ ای را رل و ه کنن ف ه ا PAH بن زن و ه ا هیفروکربن -

ش امل مش کالت تنفس ی مش کالت عص بی مش کالت قلب ی و عروق ی و مش کالت ه ا ا هیفروکربن

. پوس ی است

و بن زن( مق فار و چگ ونگی ر مع رض ه اPAHتوانن ف س ر ان ا باش نف )مانن ف م ی ه ابرخ ی هی فروکربن

ب .م وثر اس ت ه ا ب ناش ی ا رن این موا ق رار گ رف ن )تم اس پوس ی بل ع اس نش اق( ر می زان رس ی

ی م ور ه ا یفگاه مانچو بررسی هزین ه خس ارت رل و گی نف ی ریاه ا ب ه می زان بس یاری ب ه ان واع گ و ال

ب ه ص ورت موق ت ی عملی ات حف اری ه ا ک اربر بع ی ا رن .کاربر ر صنایع نف ت و گ ا بس گی ار

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

44

ب ه ش ر ی ر ه اان واع گ و ال .نفها ک اربر ارن فتعمی ر و تکمی ل اس ت و برخ ی یگ ر ب رای ف ع پس ما

:]8[است

گ و ال رس وبات پای ه:گو الی اس ت ک ه ر مج اورت ی ک مخ زن ب رای ذخی ره س ا ی رس وبات پای ه ک ه ا -

ی س و انفن ه ا ق بال گ و ال ه ا ای ن گ و ال .ش و ک اربر ار م ی ی ذخی ره نف ت و ه ه ا مخا ن ی ا تان ک

هم ه ظرفی ت ی ک گ و ال .تخلی ه ش و ه اف ت ی ا رب نم ک ر ا نبای ف ر ای ن گ و ال ن .ش فنف م ینامی فه

کن ف نبای ف ب یش ت ر م ی بشکه بیش ر ش و و مس اح ی ک ه ای ن ن وع گ و ال اش غال 54رسوبات پایه نبایف ا

رو پ س ا پای ان اس فا ه گ و ال بای ف رب ای ی و پش ت بن فی ش فه 124 ی . فوت مربع باش ف 254ا

. ا ا را محصور و فشر ه گر و

گ و ال رب ری ا: گ و الی اس ت ک ه ب رای ذخی ره رب ری ا جه ت تزری ر مخ ا ن ب ا ه ف ا ی ا -

. شو میبر اشت اس فا ه

گو ال جم ع روری: گ و الی اس ت ک ه ب رای ذخی ره رب نم ک ی ا یگ ر پس مانفهای نف ی و گ ا ی قب ل ا -

ر برخ ی ح االت ب ه ای ن گ و ال گ و ال جفاکنن فه نف ت روی پس مانف نی ز .رو م ی مففون کر ن ب ه ک ار

. گوینفمی

ی تعمی ر و تکمی ل ی ا ه ا گو ال تعمیر/تکمیل: ای ن ن وع گ و ال ب رای ذخی ره ی ا ف ن س یاالت ر عملی ات -

ان ه ی روی نف ت پ ارافین ی ا یگ ر م وا ک ه ب رای تمیزک اری ه ه ا حفاری گ ل و الی رب رب ری ا ک ف

124رو رب ای ی ش فه و ی 34یی بای ف ی ه ا چن ین گ و ال .ش و م ی رو اس فا ه م ی چاه ب ه ک ار

. رو پس ا پایان اس فا ه پشت بنفی گر نف و ا ا را محصور و فشر ه شونف

گو ال فن سیاالت حفاری-

گو ال ذخیره سیاالت حفاری-

ال ب رای ذخی ره رب نم ک تولی فی ب رای م فتی مح فو بای ف گو ال اضطراری ذخی ره رب نم ک: ای ن گ و -

. مح ویات این گو ال بایف مرتبا برای تزری و سایر مصار اس فا ه شونف .اس فا ه گر

گ و ال مش عل: گ و الی اس ت ک ه ی ک مش عل ار و جه ت نگه فاری موق ت مایع اتی ک ه ب ه مش عل -

ی گ ا ی کارخانج ات تولی ف ه ا ر چ اه ه ا ای ن ن وع گ و ال .رو م ی س و نف ب ه ک ار نم ی فرس ا ه شفه ول ی

نبای ف جه ت ذخی ره ی ا ه ا ا ای ن گ و ال .ک اربر ارن ف .. . بنزین تأسیسات فش ارافزایی ی ا کن رل فش ار و

48مایع ات هی فروکربنی نبای ف ب یش ت ر ا . فن سایر س یاالت و پس مانفهای نف ی و گ ا ی اس فا ه ش و

رو پ س ا پای ان اس فا ه رب 124یی بای ف ی ه اچن ین گ و ال .ی ک عملی ات تخلی ه گر ن ف س اعت ر

ناد . ایی و پشت بنفی شونف و ا ا را محصور و فشر ه گر نفل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

45

گو ال رب تا ه جبران ی: ای ن ن وع گ و ال ر نز یک ی ک ل حف اری ب رای ذخی ره رب ت ا ه مور اس فا ه ر -

ه انبای ف هیچگون ه س یاالت و پس مانفهای نف ی و گ ا ی ر ای ن گ و ال . روم یس یاالت حف اری ب ه ک ار

یی بای ف ی ی ک س ال پ س ا پای ان اس فا ه رب ای ی و پش ت بن فی ش فه ه ا چنین گو ال .تخلیه شو

. و ا ا را محصور و فشر ه گر نف

ی ا تخلی ه خروج ی ب ر گ و ال تبخیر/نگه فاری ر تأسیس ات ف رروری گ ا :این ن وع گ و ال ب رای ذخی ره-

ی پس مانف تولی فی ر تأسیس ات بن زین س ا ی ه ا خن ک کنن فه رب میع ان ش فه ا گ ا بیعی و یگ ر رب

. رو میو تأسیسات فرروری گا یا تأسیسات نگهفاری یا فشارافزایی مجف به کار

ر عملی ات گ و ال گ ر ش گ ل: ای ن ن وع گ و ال ر کن ار ک ل حف اری ب رای ذخی ره س یال حف اری ک ه -

س یاالت می ا ین نف ی ی ا پس مانفهای نف ی و گ ا ی .گی ر ک اربر ار م یحف اری م ور اس فا ه ق رار

سیاالت مجا برای تخلیه ر این گو ال به شر یر است: .نبایف ر این نوع گو ال تخلیه شونف

سیاالت حفاری: رب تا ه رب نمک یا سیال پایه روغنی-

. شو میو گل و الیی که ا سیاالت حفاری ر حال گر ش جفا های ماسهی حفارهاتکه-

. ی حفاری و سایر تجهیزات سایت عملیاتیهارب تا ه مور اس فا ه برای تمیز کر ن لوله-

سیاالت ر مایش ساقه حفاری-

سیاالت ر مایش فوران گیر-

ر لی ر ی ا کم ر ا رن باش ف بای ف ی میل ی گ رم ب 3144اگ ر گ و ال ح اوی س یاالتی ب ا غلظ ت کلری ف

اگ ر .یکس ال پ س ا پای ان اس فا ه رب ای ی و پش ت بن فی ش و و ا ا را محص ور و فش ر ه گ ر

رو انج ام ش فه و ی یکس ال پ س ا 34غلظت کلریف بیش ت ر ا ای ن می زان باش ف بای ف رب ای ی ی

. فشر ه گر پایان اس فا ه پشت بنفی شفه و ا ا را محصور و

شو (:میگو ال ذخیره )گو ال گل و الی یا گو ال گل حفاری نیز نامیفه -

گ ل و الی و رب ه ا ماس ه ه ا این گ و ال ر کن ار ک ل حف اری ب رای جم ع روری س یاالت حف اری خ ر ه

گ و ال اگ ر .رو م ی مور اس فا ه جهت شس شوی لول ه حف اری ی ا س ایر تجهی زات س ایت عملی اتی ب ه ک ار

اگ ر گ و ال .ذخیره ب ه چن ف گ و ال تقس ی ش و ه ر گ و ال بای ف ب ه ش کل جفاگان ه رنظ ر گرف ه ش و

میل ی گ رم ب ر لی ر ی ا کم ر ا رن باش ف بای ف ی یکس ال پ س ا 3144حاوی سیاالتی با غلظ ت کلری ف

اگ ر غلظ ت کلری ف .پای ان اس فا ه رب ای ی و پش ت بن فی گ ر و ا ا را محص ور و فش ر ه ش و

رو انج ام ش فه و ی یکس ال پ س ا پای ان اس فا ه 34بیش ر ا ای ن می زان باش ف بای ف رب ای ی ی

پشت بنفی شفه و ا ا را محصور و فشر ه گر :

گو ال تخلیه رب نمک-

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

46

گو ال جفاکنن فه نف ت: گ و الی اس ت ک ه ب رای جم ع روری نف ت روی رب نم ک قب ل ا تخلی ه رب نم ک -

. شو میا ه اس ف

: ای ن گ و ال ک ه ر انباره ای نگه فاری مخ ا ن و ماش ین رالت ی ا تأسیس ات تخلی ه ه اگ و ال باقیمان فه-

ک اربر ار ب رای ذخی ره و ف ن پس مانفهای نف ی و گ ا ی باقیمان فه و ه ش فه ا ماش ین رالت ی ا

. رو میمخا ن م حری به کار

ر مج اورت خط و لول ه گ ا ی ا ایس گاه کم رس ور گ ا ب رای ذخی ره ی ا گو ال میعانات ربی: این گ و ال -

ر ای ن گ و ال نبای ف ه ی س یاالت ی ا پس مانفهای نف ی . فن رب میعان ش فه ا گ ا بیع ی ک اربر ار

رو پ س 124گ و ال بای ف ر ی .و گا ی غیر ا رب تا ه میع ان ش فه حاص ل ا گ ا بیع ی تخلی ه ش و

. فا ه رب ایی و پشت بنفی شفه و ا ا را محصور و فشر ه گر ا خاتمه اس

ی نف ت و گ ا بای ف ح فاقل ه اهمچن ین م انچو بی ان ک ر ک ه ر ص ورت اس فا ه ا گ و ال ر عملی ات

.ب رای محص ور ک ر ن گ و ال اس فا ه ش و ه ا والیه به همراه یک سیس نش ان هن فه نش ی ب ین الی ه

بایف رعایت گر به شر یر است: ها ر احفاث گو ال تعفا ی ا نکاتی که

1444ف وتی ا من ابع رب خصوص ی و 544ی ب اتالقی ه اف وتی ا م ین 144اح فاث گ و ال ر فاص له -

. فوتی ا منابع رب عمومی ممنوع است

م ور نمون ه 3خ ای مح ل گ و ال بای ف ر م ایش ش و )ح فاقل ر ASTM-2487 ب اس انفار -

. گیری(

. )عمو ی( باشف 1)افقی(: 2)عمو ی( و حفاکثر رن 1)افقی(: 3حفاقل شیب اخلی بایف -

. این باالتر ا سط باالیی رب یر مینی فصلی منطقه باشف 24کف گو ال بایف -

. این وجو اش ه باشف 75/4نبایف ر محل گو ال قطعات سن با قطر بیش تر ا -

-cm/sec7ش ونف نبای ف ض ریب گ ر هی ب یش ت را م یمحص ورکننفه اس فا ه عن وانب هم وا ی ک ه -

. اش ه باشنف 1×14

یی بلن ف و ق وی و توره ایی مخص و ه ا جه ت ور نگ ه اش ن حیوان ات و پرن فگان بای ف ف نس ه ا گ و ال

خ ی ا مخ ا ن بر .ی محص ور و غیرمحص ور وج و ار ه ا یی ب رای ج ایگزینی گ و ال ه ا ام ا راه . اش ه باشنف

توانن ف جه ت ذخی ره بس یاری ا پس مانفهای م یف وال ی ک ه والی ه و ارای نش ان هن فه نش ی هس نف

پ س ا پای ان عملی ات بای ف ای ن پس مانفها من ق ل .ی مخ ل ف اس فا ه ش ونف ه ا نف ی و گا ی ی عملی ات

. ]8[و ر محل مناسبی فن شونف

ش ونف( ب ه م ی ی گ ل حف اری نامی فه ه ا ال حف اری )ک ه سیس ی حلق ه بس ه س ی ه ا اس فا ه ا سیس

ه ا ر ای ن سیس .کنن فم یش فت می زان تخلی ه پس مانفهای س می حف اری را ک اهش ا ه ی ا ح

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

47

مزای ای اق ص ا ی ه ای اس فا ه کنن فه ا ای ن سیس ه ای ذخی ره نیس ت و ش رکته انی ا ی ب ه گ و ال

ر تگ زاس لو یزیان ا اوکالهام ا رالس کا و س ایر ای االت و ه اش رکت بس یاری ا .فراوان ی خواهن ف اش ت

ر ح ال حاض ر ا ای ن سیس .. . تگزاک و اکس ون و -ی ش ل ای ری پاس و چ ورونه اهمچن ین ش رکت

. کننفمیاس فا ه

مخ ا ن بس ه الب ه .ک اربر ارن ف ه ا ی با مخا ن بس ه: ای ن مخ ا ن ب ه ج ای بس یاری ا گ و ال هاسیس

ای ن مخ ا ن ب ه م رور م ان .جه ت ع فم س رس ی پرن فگان و حیوان ات بای ف ف نس و ت ور محص ور گر ن ف

.نی ز وج و ار ه اکنن ف و اح م ال س رریز ک ر ن م وا ا رن م ی چ ار خ ور گی ش فه و نش ی پی فا

. بنابراین ضروری است این موار مفنظر قرار گیرنف

ی مرس وم س یاالت حف اری )گ ل رب و ه اگ و ال ی ا حلق ه بس ه: ر حف اری ی حف اری ب فونه اسیس

ر .رس اننفم ی ی حف اری را ب ه س ط ه ا ( ا هان ه چ اه ت ا س ط ر چ رخش هس نف و خ ر ه ه ا افزو ن ی

ای ن گ و ال .ش ونفم یی حف اری ر گ و الی ر نز یک ی چ اه تخلی ه ه انهای ت نی ز س یاالت و خ ر ه

ی گ و بر اری و رم ا ه س ا ی اولی ه پ س ا اتم ام ه ا ع الوه ب ر هزین ه .ی ربرخواه ف اش ت ی یا هاهزینه

ی پاکسا ی و ف ن پس مانف و هزین ه احی ای ف ای س بز ر مح ل گ و ال نی ز قاب ل توج ه هاعملیات هزینه

ی حف اری حلق ه بس ه گ و ال ذخی ره ج ایگزین مخ ا ن ذخی ره جفاس ا ی مایع ات ه ا ر سیس .هس نف

و ه اتجهی زات جفاکنن فه جام فات ا یک فیگر مانن ف ص فحات لغزن فه هیفروس یکلون .ش و م یو جام فات

ی حف اری را ک ه ه ا ی خ أل پس مانفهای گ ل و خ ر ه ه ا سان روفیواها و تجهی زات جم ع روری مانن ف ت رای

ح فاکثر خواه ف بایف فن ش ونف ب ه ح فاقل رس انفه و می زان س یال حف اری ک ه بای ف ب ا گر انی ش و را ب ه

. ]9[رسانف

های ریاییب( پایانه

ی نف ی ب ه لی ل خطاه ای انس انی و مش کالت خط و لول ه ه ا ر هنگ ام ب ارگیری و تخلی ه محمول ه

ی انج ام ش فه ه ا الب ه مق فار ک ای ن نش ها ح اکی ا مراقب ت .همواره با نش های نف ی مواج ه م ی ش وی

. تبرای به حفاقل رسانفن این خطاها اس

های ساحلی ( پاالیشگاه

ر س الهای اخی ر پاالیش گاهها ا جمل ه مهم رین تاسیس اتی هس نف ک ه ب رای ک اهش غلظ ت نف ت

ب ه وری ک ه ر بس یاری ا من ا جه انی ح ف .فاضالبی که به ریا تخلیه می کنن ف تح ت فش ار هس نف

نادا ی ک فراین ف ش کا ه ا یش ا ای ن پاالیش گاه پ .یا کم ر را برای رنه ا ر نظ ر گرف ه ان ف ppm5اس انفار ل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

48

ه ا نس ل ای ن ن وع پاالیش گاه .نف ت ب و ppm144ح اوی ب یش ا ه ا ک ر ه و فاض الب رن م ی بخار اس فا ه

. می باشف رو به انقراض است و ل ا رحال حاضر ورو ی این منبع بسیار ک

سایر منابع -6-5-2-6-2

یی شهری و صنعهاالف( فاضالب

ی ه اه ای ش هری ح اوی مق ا یری نف ت و گا و ی ل م ی باش نف و بس ه ب ه ن وع ص نایع فاض البفاض الب

ر برخ ی .ی نف ی اش ه باش ف ه اص نع ی نی ز ممک ن اس ت مق ا یر قاب ل مالحظ ه ای ا هی فروکربن

ه ممک ن اس ت ر ص ورت تص فیه .تصفیه ش فه و ب ه اخ ل ری ا ریخ ه م ی ش و هامنا این فاضالب

ی فاض الب ه ا ای ن منب ع ورو ی نی ز ب ا بهب و وض عیت ش بکه .ب اقی بمانن ف ه ا ی نف ی ر رنهاهیفروکربن

. رو به کاهش است

هاب( رواناب بارنفگی و رو خانه

و مقاب ل گارااه ا وج و ار ک ه ب ا ه ر بارن فگی شس ه ه ا هم واره مق فاری نف ت و بن زین ر س ط ج ا ه

مق فار ای ن ورو ی ارتب ا معن ا اری ب ا .رس نفم یوانابه ا ب ه ت فری ب ه ری ا ش فه و ا ری مج اری ر

. روغن موتور سوخ ه ار میزان با یافت یاروش نگهفاری

( اتمسفر

ی ه وا هی فروکربنهای نف ی ناش ی ا اح راق ن اقص بن زین ی ا گا و ی ل ر موت ور وس ایل ه ایک ی رالین فه

ی گ ا ی ب ر روی س کوهای نف ی ه ا یگ ر ای ن رل و گی اح راق ن اقص مش عل منب ع اص لی .باش ف مینقلیه

ب ا بارش های ج وی شس ه ش فه مس قیما و ی ا بص ورت غی ر مس قی و هم راه ب ا ه ا این هیفروکربن .است

. یابنفمیجریانات رو خانه ای به ریا راه

( فن ر ریا

الی و لج ن حاص ل ا ای ن عم ل .یروب ی م نظ نی ا ارن ف و بن ا ر ب ه ال ه ا ی کش یرانی ر مص ب ه ا کانال

ان واع جام فات ا ف ش هری و ص نع ی ه ک ه .ش و رل و ه ب ه م وا نف ی اس ت میکه معموال ر ریا فن

ناد . ی نف ی هس نفهاشونف نیز اح ماال حاوی هیفروکربنمی ر ریا فن ل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

49

ی بیعیهاه( ورو ی

. م ین ق رار ارن ف ب ه ص ورت بیع ی ب ه خ ار نش ت م ی کنن ف س ط ذخ ایر نف ی ک ه نز ی ک ب ه

ی قی ر ر ترینی فا محص ول نش ت بیع ی نف ت ب و ه و تراوش ات س احلی ر بس یاری ا من ا ه ا ریاچه

. شو می نیا امری عا ی تلقی

: شناارها ا خطوط ا)تقال )فتامل ا )قل )فت خام در این لجارت -6-5-2-2

ه ای گون اگونی اس ت و هری ک ا ه ای نف ی ر فررین ف مب ا الت ب ا اری ارای مؤلف ه محمول ه حمل و نقل

رای ن قس مت اج زای مخ ل ف . یس ی ارای پیام فهای م ف اوتی هس نف رنه ا ب ه لح ا مح یط

یس ی مخ رب م ور تجزی ه های حمل و نقل نف ت ب ه تفکی ک معرف ی ش فه و ا نظ ر اث رات مح یط سامانه

. انفقرار گرف هو تحلیل

ها )تانکرهای نف ی(کشنفت عملیات( الف

ب رای حم ل و نق ل و ش و م ی ب ال ت ن میلی ار س ه ح فو ب ه رقم ی ر ر نی ا نف ت ساالنۀ تولیف میزان

یکش نف ت ه ر نف ی محمول ه پ س ا تخلی ۀ .(1388 ا ه اع ی) ش و م ی اس فا ه ری ا ا رن ا نیم ی

رب »ب ه چن ین رب ی . ش و م ی پ ر ری ا رب ب ا وب اره ب ارگیری مح ل ب ه رس یفن ت ا رن مخا نمقصف ر

مخ ا ن یه ا ی واره ب ه نف ی م وا ا یری ا مق تخلی ه ر هنگ ام ک ه ا رنج ا .ش و گف ه م ی« ت وا ن

ه ت ن 844 ممک ن اس ت ت ا تن ی ه زار 244 ت انکر ی ک ررن مق فار و مانن ف م ی باقی رنها ر و چسبیفه

وب ا بقای ای ترکیب ات نف ی موج و ر مخ زن رمیخ ه ش فه ار ن ام «1ت وا ن رب» ک ه رب ای ن .ف باش

وی ژه ب ه –ه ای ری ایی ا ای ن ری موجب ات رل و گی اکوسیس .ش ونف رها م ی وباره بارگیری محل ر

.نفروررا فراه می -و بارگیری نفت خام تولیف ر منا ساحلی و مجاورت تأسیسات

تعمیر حوضچه( ب

و تعمی رات ی ا خ فمات گی ر به ره ب رای نف ی ه ای ک ش نف ت جمل ه ا ش ناورها براساس ضوابط فنی همۀ

گیریپیش ب رای .ان ق ال ا ه ش ونف تعمی ر ۀحوض چ ب ه م انی مق رر ایه وره ر بایس ی بفنه یشس شو

هم ۀ ش ناورها مب ا رت ب ه اس ت ال م ف ین گا ه ای انفج اراش عال و ی ا ات اح م الی ناش ی ا خط ر ا

1 Ballast

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

51

مخ زن ر موج و نف ت بقای ای ب ه تخلی ۀ اق فام نف ی کلی ۀ ش ناورهای همچن ین تخلیۀ کام ل س وخت و

به لیل کوتاهی مس افت ب ین پایان ۀ تخلی ه ت ا حوض چۀ تعمی ر اق فام رخ ور ت وجهی ب رای .نماینفخو بار

ریاف ت ب رای خ ا تجهیزات ی تعمی ر ه ای حوض چه ر ام رو هک اهش رل و گی قاب ل انج ام نیس ت ول ی

ت ا ری ا ب ه ه ا لنگران فا ی ا ناش ی نف ی ه ای رالین فه ورو یت ا نص ب ش فه ش ناورها پس اب و نف ی موا

.یابف کاهش مقا یر قابل توجهی

تراوشی و سوخ ی هاینفت (

رب و ش رایط ر ی ا و ب ار ب فون اییجابج هنگ ام ب ه ب اری ه ای کش ی تم ام عالوه ب ر ش ناورهای نف کش

مخ ا ن .خ و ر مس یر باش نف تع ا ل حف ظکنن ف ت ا ق ا ر ب ه ا رب ت وا ن اس فا ه م ی نامس اعفه وایی

ا بع یرو ا ای ن و ک ر ه اش غال را ب اری یه امحمول هقاب ل اخ ص ا ب ه ف ایبخش ی ا ت وا ن

خ و ت وا ن رب هن ف ک ه بخش ی ا ت رجی م ی مفی فتر ا چن ین ف ایی اس فا ه برای هاکش ی صاحبان

ش ناورها هم ه ه ای راث ر فعالی ت یگ ر س وی ا .ان ق ال هن ف کش ی س وخت ش فه خ الی مخ زن ب ه را

حاص ل کش ی رون ب ه ری ا رب نف وذ ا رب ای ن .فنش و م ی تولی ف موتورخان ه و ک ف ر خ ن ربمقا یری

رل و گی س بب ری ا ب ه خ ن رب و ت وا ن رب تخلی ه . اس ت وغ ن ر و س وخت ب ا مخل و معم وال و شو می

.شو می ریا نف ی

تانکرها تصا (

ب ه مرب و ای مالحظ ه قاب ل تع فا ک ه ه ف م ی روی ی ا ی تص ا فات کش یرانی خط و ر س اله ه ر

ش ناور و ش فهن وار ای ص فمه ب ار مخ ا ن ب ه ح وا ث ای ن اکث ر ر .باش ف م ی نف ی یه ات انکر ح وا ث

ای ن ا م وار ی ر .ش و م ی من ق ل یگ ر ی تانکره ا ب ه رن محمول ه ی ا و یاب ف م ی نج ات ی فه ص فمه

ور ای ن همیش ه ام ا .اس ت اهمی ت ک و ن اچیز بس یار معم وال بیاف ف ه اتف اق نف ت نش ت اگ ر قیبل

. است پیوس ه عوقو به تانکرها مور ر ریایی نف ی رلو گی ا بزرب فجایعی و نیست

اخی ر یه ا س ال ر ه ف م ی نش ان 1-2 ش کل چنانک ه و نا رن ف بس یار عظم ت ای ن ب ا حوا ثی خوشبخ انه

ورو ی نز یک ی ر و باری ک یه ا تنگ ه ر معم وال ح وا ث ای ن رنک ه عل ت ب ه ول ی .ان ف یاف ه ک اهش نی ز

نش ت اغل ب هن ف م ی رب( یاب ف م ی اف زایش حا ث ه اح م ال و ب و ه ب اال ری ایی ترافی ک ک ه ج ایی )بنا ر

. شو می ساحل نف ی رلو گی موجب نفت

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

51

1974-2412های ر مان واقعه ی سال تن به تفکیک نوع فعالیت 7-744های نف ی حوا ث لکه: 1-2شکل

(com. itopf. WWW منبع: سایت)

2412 تا 1972 هایسال ی حا ثه وقوع مان ر واقعه علت تفکیک به نف ی حوا ث به مربو رمار 1-3 شکل

(com. itopf. www)منبع: سایت

شناورها یگر تصا ( ه

مخ ا ن حج نس بت هم ان ب ه اس ت اف زایش ح ال ر رو رو ب ه ب اربری یه ا کش ی ان فا ه ک ه همانطور

ناد ک ه رنه ایی وی ژه ب ه ب اری یه اکش ی ا برخ ی س وخت مخ زن .اس ت ش فه بزرگ ر نی ز ه ارن تس وخل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

52

ص ورت ر و باش ف م ی 1934 ه ه ت انکر ی ک ان فا ه ب ه کنن ف م ی حم ل ای فل ه ص ورت ب ه را ه ا محموله

. شو نف ی گس ر ه رلو گی موجب توانفمی تصا یا سانحه نوع هر برو

ت نشتیسرنوشت نف -1-5-3

یاف ه 1کن ف تح ت ت اثیر نی روی گ رانش ب ر روی س ط رب گس رش م ی مانی که نفت مایع ر ری ا نش ت

ب ا ک اهش ض خامت لک ه ا ت اثیر نی روی گرانش ی . ه ف م ی و تشکیل یک ف یل ن ا ی ب ه ن ام لک ه نف ی را

س رعت .و ش م یکاس ه ش فه و پ س ا رن نی روی کش ش س طحی ب ین رب و نف ت موج ب گس رش رن

گس رش و ض خامت ای ن الی ه بس گی ب ه رج ه ح رارت رب ری ا جه ت و س رعت و ش ب ا و جریان ات

نف ت س بک نس بت ب ه نف ت س نگین ت ر س ریع ت ر .)ا جمل ه ویس کو ی ه رن( ار ری ایی و بیع ت نف ت

ا رن چ ار ترکی ب نف ت نی ز ا م ان گس رش و پ س .کن ف م یپخ ش ش فه و الی ه ن ا ی ت ری را ایج ا

ش مایی ا اتفاق اتی ک ه .(1389 ح اجی ا ه 1389 س بزی ن ژا 1385 )ک الریش و م یتغییرات ی

. نمایش ا ه شفه است 4-2 هف ر شکل میرب محیطبرای نفت نشت کر ه ر

: نمای شماتیک فراینفهای اثرگ ار بر نفت ریخ ه شفه ر ریا4-2شکل

(1388منبع: اع ی ا ه)

1 Spreading

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

53

1لب یر -6-5-9-6

مق فار و س رعت ای ن تبخی ر ب ه .ش ونف م ی پس ا ریخ ن نف ت ر ری ا اج زای ف رار رن ب ه س رعت تبخی ر

نقط ه ج وش اج زای تش کیل هن فه نف ت س ط و ض خامت الی ه نف ی ب ا و جریان ات س طحی و م ا

نف ت م ف اوت اس ت تبخی ر ش فه اجزای سبک نفت ر م فت م ان کوت اهی ک ه بس ه ب ه ن وع .بس گی ار

ب ا نقط ه ج وش ه اتبخی ر هی فروکربن .و قس مت باقیمان فه نف ی اس ت ب ا غلظ ت و چس بنفگی بیش ر

. پایین به معنی پایین رمفن شفت مسمومیت نفت است

و 1333)لین فن رس ف ر من ا گرمس یری مهم رین عام ل ا ب ین رف ن نف ت تبخی ر باش ف م ی به نظر

الب ه اخ الف ات ف احش ر ح وا ث ثب ت ش فه ص حت ن ای حاص له را ب ا چ الش .(1388ا ه اع ی

ام ا ر .ه ی نف ی ب ا تبخی ر خ نش ف 2نش ت نف کش ررگ و مرچن ت م ثال ر حا ث ه .س ا م یروب رو

بخی ر نف ت ت %54ت ا 3و ر راس تن وره %34 ر م ور ت وری ک انیون %25ی ن ورو ه ا ول حا ث ه چ اه

. (1388 اع ی ا ه 1333)لینفن شف

4ال شدن -6-5-9-2

ش ونف)لینفن م ی برخی ا ترکیبات نف ی ب ه خص و اج زای س بک ت ر و رروماتی ک ر رب ب ه خ وبی ح ل

نف ت ب ا رب و تس ریع توان ف باع ث اخ ال م یحرک ت ام وا .(1388 اع ی ا ه 1333 الف ت 1333

ی والنی م فتی ه ا ش و ول ی جنب ه م ی ای ن مرحل ه بع ف ا نش ت نف ت و رغ ا .ش و انحالل ای ن اج زا

. ار

5لجزیه زیستی -6-5-9-9

تجزی ه بیول وایکی معم وال .گیرن ف م ی موا نف ی چ ه ر س ط و چ ه ر س ون رب ر مع رض تجزی ه ق رار

.ب ه تجزی ه ترکیب ات م وا نف ی هس نف ن وع میکرواورگانیس ق ا ر 94 ر ح فو .ا ن وع میکروب ی اس ت

ه ا و فس فات ه ا وج و م وا مغ ی مخصوص ا نی رات ه ا سرعت تجزیه ب ه فراوان ی و ن وع میکرواورگانیس

1 Evaporation 2 Argo Merchant 3 Ras Tanurah 4 Solution 5 Biodegradation

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

54

اع ی 1333مق فار اکس یژن ترکی ب ش یمیایی رب م ای مح یط و غلظ ت نف ت بس گی ار )لین فن

. (1388 ا ه

س ط رب .ش ونفم یا اج زای س نگین ت ر و حلق وی تجزی ه ترکیب ات س بک ت ر و خط ی س ریع ر

ی ه ا معم وال ب رای تجزی ه نف ت ب ه ان فا ه ک افی اکس یژن ار ام ا ر رس وبات و ر قس مت ه ااقی انوس

م ای ب ین .ش و م ی عمی تر رب به لیل غلظ ت پ ایین اکس یژن تجزی ه اج زای نف ی ب ه کن فی انج ام

رای تجزی ه محص والت نف ی مطل وب اس ت و ه ر چق فر س ط تم اس رج ه سلس یوس ب 37ت ا 25

1333بیش ر باش ف س رعت تجزی ه بیش ر خواه ف بو )لین فن ه اب ا رب و میکرواورگانیس ه اهی فروکربن

. (1388 اع ی ا ه

1اسیون شیمیایی ا فتو شیمیاییداکسی -6-5-9-4

اکسیفاس یون باع ث .نامن فم یون ی ا ه وا گی ب ا اکس یژن را اکسیفاس ی ه اترکی ب ش یمیایی هی فروکربن

گ ر ک ه و ن کم ر و قابلی ت انح الل و م ی شکس ه شفن ترکیب ات پیچی فه نف ی ب ه ترکیب ات س ا ه ت ر

ای ن فررین ف فق ط ر س ط لک ه ک ه ب ا ه وا ر ارتب ا اس ت رب ا ه و مق فار ان فکی ا .تجزیه بیش ر ارنف

ض من اینک ه .ف ل ا نس بت ب ه س ایر فررین فهای اکس یژن کن فتر اس ت اکسیژن ب ه عم لک ه نف وذ میکن

. (1388) اع ی ا ه کاهفمیگوگر موجو ر نفت نیز ا سرعت رن

2لعلیق -6-5-9-5

اج زای غی ر .یاب ف م یی ف رار و س بک ت ر ویس کو ی ه و چگ الی نف ت اف زایش ه اب ا جفاش فن هی فروکربن

بس ه ب ه .گر ن ف م ی ون ررم فه و ر س ون رب ب ه ص ورت قطرات ی پراکن فه قابل ح ل ب ه ص ورت امولس ی

.ری فم یش رایط ری ا نف ت باقیمان فه ب ه ص ورت امولس یون رب ر نف ت ی ا امولس یون نف ت ر رب ر

رص ف رب ب و ه و ب ه لی ل ش کل 84ت ا 74امولس یون رب ر نف ت ت و ه چس بناکی اس ت ک ه ش امل

( ای ن حال ت هنگ امی رب 1333الف ت 1385گوین ف)کالری م ی 3ش کالتی ظ اهری اش ب ه رن م وس

ه ف ک ه ام وا ق وی باع ث ب ه ام اف ا ن رب ر لک ه نف ی ویس کو ش ونف ک ه ب ه ص ورت کی ک م ی

ر مح یط ب اقی بمان ف و ر ه ا و ح ی س ال ه ا م اه ای ن ت و ه ممک ن اس ت .ری ف میضخیمی بر روی رب ر

ر امولس یون نف ت ر .رور م ی ی چس بنای بهب و ناپ یری را ب ه وج و ه ا حل ت و ه صورت رسیفن ب ه س ا

رب ذرات میکروس کوپی نف ت ب ه ص ورت معل ر س ون رب رم ی رین ف و ب ر خ ال امولس یون رب ر

1 Chemical and Photochemical Oxidation 2 Emulsification 3 Chocolate Mousse

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

55

ای ن ام ر باع ث ناپفی ف .گر ن ف م ی ف راه نم و ه و س ریعا تجزی ه ه ا نفت س ط وس یعی ب رای اث ر ب اک ری

. (1392 ) بیری گر می یستو پایین رف ن رن و کاهش تهفیف محیط نفت ا سط شفن

هس نف ک ه غالب ا ا شس ش وی cm24ت ا mm1یی ب ا قطره ای م ف اوت ا ه ا نی ز لک ه 1ی قی ری ه ا گلول ه

ر س ط ی مخ ل ف ه ا یی قی ری ب ا ان فا ه ه ا گلول ه .ش ونف م ی تانکرها و عملیات مسیرهای کش یرانی تولی ف

مخصوص ا ر مس یرهای عم فه کش یرانی و جریان ات اقیانوس ی اص لی مانن ف گل ف ه ا ی تمام اقی انوس هارب

. شونفمی یفه 2اس ری

رص ف 4ت ا 3مانن ف و ب ا س رع ی مع ا ل لکه نف ی تعلی یاف ه پ س ا تش کیل ر ی ک مک ان ثاب ت نم ی

ج زرو م ف و جریان ات رب ی ت اثیر بیش ری ب ر ه ا بی بس ه و مص ه ا ر رب .کنن فم یس رعت ب ا حرک ت

اگ ر نف ت ر س ون رب مخل و ش و جریان ات ری ایی بیش رین اث ر را روی .حرکت یک لک ه نف ی ارن ف

. (1385)کالری جابجایی رن ارنف

3له )فین شدن -6-5-9-5-1

نف ی مانن ف اکسیفاس یون ی ا ی س بک و م عاق ب رن یگ ر تغیی رات م وا ه ا تبخی ر و انح الل هی فروکربن

ج ب ذرات نف ی ب ه ذرات جام ف معل ر رب باع ث اف زایش چگ الی م وا نس بت ب ه رب و ف رو رف ن

ر ه ات ه نش ینی ای ن م وا س بب کن فی فررین ف تجزی ه و بق ای والنی م فت رن .ش و م ی ر رب ه ا رن

. رسوبات یا سواحل می شو

رص ف ا حج نف ت ره ا ش فه ب ر س ط ری ا 15ش ت س ه م اه فق ط بر اثر فررین فهای ف وق پ س ا گ

ح فاکثر تبخی ر ت ا .(1392 ) بی ری ش و م ی ی قی ری ی فه ه ا ی گلول ه ه ا مانف که ب ه ش کل لک ه میباقی

س اعت پ س ا ریخ ن نف ت اس ت و ر حالیک ه ت ه نش ینی ا رو وم و تجزی ه یس ی نف ت ا هف ه 14

. (1333الفت 1385)کالری شو می وم پس ا ان شار رغا

پاکسازی نفت در دریا -1-5-4

.پاکسا ی نفت ر سواحل نسبت به ری ا پرهزین ه مش کل م ان ب ر و نیا من ف ب ه نی روی ک ار بیش ر اس ت

ر ای ن بخ ش .ل ا پاکسا ی و مقابله با لک ه نف ی ک ه س احل را تهفی ف م ی کن ف ر ری ا مناس ب ت ر اس ت

1 Tar Ball 2 Golf Stream 3 Sedimentation

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

56

ی خ ا خ و را اش ه و ب ا ه ا برای پاکس ا ی نف ت ارا ه ش فه اس ت ک ه ه ر ک فام مح فو یت یی هاروش

. مشکالتی همراه می باشف

1هااستفاد از پ ش کنند 6-5-4-6

ی نف ی پیوس گی اخل ی نف ت ریخ ه ش فه ر ه ا م وا ی هس نف ک ه ر برخ ور ب ا لک ه هاپخش کننفه

ت وان ب ا اس ری م ی .ش ونف م ی وچ ک رن ر حج بزرگ ی ا رب رب را کاهش ا ه و باعث پخ ش قط رات ک

.نم و ن ای ن م وا ا کش ی ی ا هواپیم ا فررین ف بیع ی امولس یون ش فن نف ت ر رب را س رعت بخش یف

م ر 24توان ف م وا را ب ه ی ک مح فو ه رل و ه ب ه ع رض م ی یک یفی کش مجهز ب ه س گاه اس ری تنه ا

ب ه .نظور پراکن فه س ا ی ی ک لک ه نف ی ب زرب ب ه ش ناورهای م ع ف ی نی ا اس ت بنابراین به م .پخش کنف

. (1385ی سنگین و هوا ه اثری نخواهف اشت)کالری هاعالوه اس فا ه ا این موا بر نفت

ی کن ونی ت ا ح فو بس یار ی ا ی ه ا این موا ر گ ش ه بس یار س می بو ن ف ول ی ا س میت پخ ش کنن فه

میل ی گ رم ر لی ر( و 35ی نز ی ک ب ه ش وری م ع ا ل ریاه ا) ه ا ای ن م وا ر ش وری .کاس ه ش فه اس ت

. (1385)کالری کننفمیی گرم به ر عمل هانیز ر رب

2سدهای شناارفبوم -6-5-4-2

ب ه منظ ور حفاظ ت ا من ا حس اس ری ایی و انح را لک ه نف ی ب ه ن واحی ب ا حساس یت کم ر ا

ای ن س فها ا با ب انی ر ب االی س ط .ش ونف م ی ه می ش و ک ه اص طالحا ب وم نامی فه سفهای شناور اس فا

یی ب رای حف ظ تع ا ل ب ه رن ه ارب ب رای ت امین ش ناوری و چ ری ر پ ایین تش کیل ش فه ان ف ک ه و ن ه

ی ا کاب ل( ا ی ر چ ر عب ور ک ر ه و ب وم را ر ی ک نگهفارن فه ولی)معم وال ی ک نجی ر .وصل ش فه اس ت

یی باش نف ک ه ه ا همچن ین ممک ن اس ت مجه ز ب ه پم ه ا ب وم .س ا م ی قابل جریان اموا و با مق اوم م

. نفت جمع شفه را ا سط رب پم اا و من قل کنف

نوع یگری ا ای ن س فها ب ا ره ا ک ر ن ه وای فش ر ه ر ی ک لول ه س وراب ار ک ه ر رب غو ه ور اس ت

تال ایج ا ش فه ا حرک ت .ری ف م ی ی ک غش ای ن ا ی جوش ان ب ه س ط هوا به صورت .گیرنفمیشکل

اس فا ه ا ای ن ن وع س فها اگ ر چ ه ب ا .کن فم یی ن ا ی نف ی ب ه س مت یگ ر غش ا جل وگیری ه االی ه

ممانع ت ب ه عم ل ه ا مشکالتی مخصوصا ر ریا هم راه اس ت ول ی ای ن مزی ت را ار ک ه ا عب ور کش ی

. (1392 بیری 1385ی )کالر رور نمی

1 Dispersant 2 Boom

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

57

ه ر چق فر ارتف اع ام وا بیش ر .هس نف عملکر همه انواع س فهای ش ناور ب ه ش فت م اثر ا ش رایط ری ا

ت ا 34ب ا ب ا س رعت چن ف کیل وم ر ب ر س اعت و ام وا بلن فتر ا .اث ر کم ری خواهن ف اش ت هاباشف بوم

ب وم عب ور ا ه و ی ا باع ث ک ش فن رن ش ونف ک ه س ان یم ر ممک ن اس ت نف ت را ا روی س ط ر ا 54

. (1385نفت محصور شفه می شو )کالری منجر به رها شفن

1ایی لسمههاجمع کنند -6-5-4-9

یی ه ا کمربنف مم فی ا ما ه جاذب که ب ه اخ ل لک ه نف ی فرورف ه و ب ا عب ور لک ه نف ی ا می ان غل ک

ی ه ا و رب ه ا ای ن وس ایل تنه ا ب رای مق ا یر ک نف ت و ر لنگرگ اه .ش و م ی نفت ا رب جفا و جمع روری

م ا ه ج اذب عن وان ب ه گ اهی اوق ات نی ز ا م وا ی مانن ف پنب ه پ و ر ش فه ی ا ک اه .ک عم ک ارایی ارن ف

1385ی ب زرب هم راه اس ت)کالری ه ا ش و ک ه ب ا ه ب ا مح فو یت اس فا ه ب رای لک ه م ی اس فا ه

. (1392 بیری

برداشت مکا)یکی -6-5-4-4

ک ه ب ر س ط رب رل و ه گس ر ه ش فه ی ا ب ه کش ی وص ل و روی رب کش یفه 2اس فا ه ا ک ف گیره ایی

ای ن وس ایل ک ه ممک ن اس ت .شونف روشی موثر برای بر اش ن ی ک الی ه ن ا ی نف ت ا س ط رب اس ت می

ف پ س ا ج ب نف ت ر ت انکری ج فا س اخ ه ش ون 4و رب گری ز 3ب رای ک ارایی به ر ا م وا نف ت وس ت

ن وع یگ ر ای ن وس ایل ک ف گیره ای مکن فه هس نف ک ه ب ا قرارگی ری هان ه ش ان ب ر .ش ونف میربگیری

مخل و رب و نف ت ر مخ ا ن کش ی نگه فاری ش فه و .کنن ف م ی سط رب ماننف جارو برق ی لک ه را جم ع

ی ض خی نف ت ه ا ی ررام و الی ه ه ا ای ن ک ف گیره ا ر رب .ش و م ی پس ا تفکیک رب رن ب ه ری ا تخلی ه

. کننفمیبه ر عمل

استفاد از عوامل بیولوژیکی -6-5-4-5

تجربی ات و .یی ر رب ری ا هس نف ک ه نف ت را تجزی ه م ی کنن ف ه او میکرواورگانیس ه ارن زی

ه ف ک ه م ینش ان (US EPA یس ت رمریک ا)مح یطی انج ام ش فه توس ط راان س حفاظ ت ه ار م ایش

1 Slick-Licker 2 Skimmer 3 Oleophilic 4 Hydrophobic

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

58

بخش ف ب فون م یاف زو ن م وا مغ ی )مانن ف فس فر و نی روان( معم وال ب ه تجزی ه یس ی نف ت س رعت

ی نف ت خ وار ب ه ه اول ی اف زو ن میکرواورگانیس .رنک ه رث اری ا یوتریفیکاس یون ی ا س میت ی فه ش و

نف ت ب ه ور بیع ی هم ه ج ا ی تجزی ه کنن فه ه ا چ را ک ه اورگانیس .محیط ن یجه بخ ش نب و ه اس ت

. را نخواهنف اشت هاموجو بو ه و عوامل غیربومی معموال توان رقابت با رن

ااتراق )فت -6-5-4-1

ب ه .ی ره ایی ا رل و گی نف ی مط ر ب و ه اس ته ا یک ی ا س ا ه ت رین روش عن وانب هاح راق ا یرب ا

بالفاص له پ س ا ریخ ن نف ت و قب ل ا تبخی ر و انح الل ش و ک ه م ی ور کلی سو انفن مانی م وثر واق ع

ام ا رل و گی ه وای ش فیف ایج ا ش فه ک ه ر واق ع ان ق ال .اجزای س بک و قاب ل اش عال رن ص ورت گی ر

ی مقابل ه ب ا رل و گی نف ی ه ا رلو گی ا ریا ب ه اتمس فر اس ت س بب گر ی فه ک ه بس یاری رن را ج ز روش

ی اخی ر رل و گی ه وا توج ه بس یاری را ب ه خ و معط و ه اک ه ر ه هب ه خص و .ب ه حس اب نیاورن ف

ی نف ی م انع ا ه ا به ع الوه تال ناش ی ا رب ری ا ر ی ر لک ه و نی ز ع فم پیوس گی لک ه . اش ه است

ب ه ور کل ی عوام ل م وثر ب ر تص می گی ری .(1392 ) بی ری ش و م ی سوخ ن یک ارچ ه و م فاوم نف ت

نف ت عبارتن ف ا : ض خامت لک ه ه وا گی تعلی )ک ه ه ر س ه ت ابع فاص له م انی ت ا نش ت رباره س و انفن

. نفت هس نف( رجه حرارت رب نوع نفت جهت و سرعت با و بزرگی اموا

استفاد از مواد له )فین کنند -6-5-4-7

ی نف ی پاش یفه ه ا اگر موا ی ماننف شن و ماسه ک ه ب ا ترکیب ات چ رب پوش ش ا ه ش فه ان ف ب ر روی لک ه

ای ن روش ب رای ف ع .گر ن فم یش ونف ا لح ا نظ ری موج ب ت ه نش ینی م وا نف ی ب ه بس ر ری ا

ی نف ی ب ه ص ورت تجرب ی ر م ایش ش فه ام ا اس فا ه ا رن ر عم ل ن ای چن فان مطل وبی نفاش ه هالکه

و ممک ن اس ت خط رات رس ف نی ز چن فان مش خص نب و هم یسرنوش ت نف ی ک ه ب ه بس ر ری ا .اس ت

. (1385 یگری ایجا کنف)کالری

1استفاد از عامل ژل ساز -6-5-4-8

ت وان ای ن م وا را م ی ا جنب ه نظ ری .ش و م ی ا این عوامل برای تبفیل م وا نف ی م ایع ب ه ال اس فا ه

ی وس یع نی ز ه ا ب رای لک ه اس فا ه ا ای ن روش .روی لکه نف ی پاشیفه و رن را ماننف ی ک ق الی جم ع ک ر

1 Gelling Agent

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

59

ا ای ن روش نی ز ت ا کن ون ب ه .س ت هاکارایی ار ولی مش کل اساس ی همچن ان چگ ونگی ب ه ک ارگیری رن

. ور عملی اس فا ه نشفه است

رهاسازی بدان ا)جام هر اقدامی -6-5-4-3

به ر رن رس انف عفه ای مع قفنف اگر نف ت ریخ ه ش فه ب ه س احل ی ا منطق ه حس اس رس یب خاص ی نم ی

م فافعین ای ن روش اع ق ا .است که هی اق فامی ص ورت نگی ر ت ا نف ت ب ه ص ورت بیع ی پراکن فه ش و

ر م ور .ش ونفم یی نف ی ب فون مش ارکت و خال ت انس ان پراکن فه ه ا ارن ف ک ه پهن ه وس یعی ا لک ه

ش ف ک ه ب فون برخ ور ب ه ه زار ت ن نف ت ب ه ری ا ریخ ه 34ت ا 24فاجعه انفجار نف ی اکوفیسک ب ال ب ر

. ساحل به ور بیعی پراکنفه شف

نفت در مناطق ساحلیپاکسازی -1-5-5

رس ف ر ص ورت ت ا گی ا ری خ وا س می و ر ص ورت م یهنگ امی ک ه نف ت ب ه خ ط س احلی

معم وال پاکس ا ی س واحل رل و ه ب ه نف ت .کن فم یه وا گی باایج ا خفگ ی ص فماتی ب ه مح یط وار

و غالب ا اق فامات انج ام ش فه موج ب اف زایش ص فمات و ت اخیر نک ر ه گشت به حال ت بیع ی را تس ریع با

ب ا ای ن وج و ر اکث ر م وار اق فاماتی غیرالزام ی و ک اث ر و ص رفا ر پاس خ ب ه .شو می ر بهبو وضعیت

. گیر میفشار افکار عمومی صورت

و ه ای تجزی ه کنن فه ب ا نی راته ابوس یله تغ ی ه ب اک ری 1ی ک روش ک ض رر تس ریع رم ان یس ی

. (1385 ر بع ی موار ممکن است اثر بخش نباشف)کالری رن ه ست که الب ه هافسفات

ت وان ب ا پم اا رن را ا منطق ه خ ار نم و م ی باش ف س رس ر موار ی که نفت رسیفه ب ه س احل قاب ل

ت وان ب ا فش ار ب االی رب ی ا بخ اررب و م یس واحل ص خره ای را .فت ا ب ا ام وا وج زر و م ف گس رش نیاب

ر س واحل ش نی و ماس ه ای فق ط .س واحل قل وه س نگی را ب ا فش ار ک رب و ی چن ف رو شس ش و ا

ی رل و ه فق ط حج عظیم ی ا ه ا ی گی اهی ا اث رات رن کاس ت و جم ع ک ر ن ماس ه ه ا با ج اذب توانمی

و نش ت نف ت ر مح ل پ وی جفی ف مع لی ه ا ف ت تولی ف خواه ف ک ر ک ه ف ع رن ی رل و ه ب ه ن هانخاله

ی بر اش ت ش فه رن را ب ا م وا ش یمیایی ه ا ت وان ب رای ک اهش نش ت نف ت ا نخال ه م ی .جفی خواهف بو

. (1385تثبیت کر )کالری 2)رهک تنف( ماننف اکسیفکلسی

1 Bioremediation 2 Quick lime

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

61

ش ا م وا نف ی س بب ب رو ض ایعات ر ف ون و اس ت ک ه گ اهی عملی ات پاکس ا ی ب یب ه ی ا روری ال م

ش و ک ه ی ک س احل رل و ه ب ه نف ت تمی ز م ی ب ه هم ین لی ل گ اه ت رجی ا ه .فلور منطقه خواهف ش ف

تص می ر م ور تمی ز ک ر ن ی ا نک ر ن س احل بس گی ب ه ار ش اق ص ا ی و اهمی ت رن س احل .نش و

فرین اس ت ا اولوی ت برخ ور ار اس ت ی را ایج ا ار پاکسا ی یک س احل تفریح ی ک ه مح ل تجم ع مس ا

شرایط غیرنف ی و وج و س احل تمی ز ب ر فل ور و ف ون منطق ه برت ری یاف ه و ا اهمی ت بیش ری برخ ور ار

. (1385است)کالری

مصر، و عرضۀ نفت -1-6

زیستینلمروی جبران خسارات محیط -1-7

سازی اولیه خساراتکمی -1-7-1

زیس ت ات مرب وب ب ه پ کیرا ش کایات خس ارات وارده ب ه م یط مالحظ -1-7-2

حقوق مالکیت و اثرات خارجی( ،مالحظات فنی و سیاستی) دریایی

زیس ت وارده ب ه م یط یه اان واع هزین ه بن دیدس تهچ ارچوم مفه ومی و -1-7-3

دریایی

نف ی ب ر خ فمات و ه ای نه ایی رل و گی ب ررور ی ا هزین هانج ام ک ه ه ف نه ایی ای ن تحقی ا رنج ا

قب ل ا ه ر چی ز بای ف ب ه ای ن س وال پاس خ ا ه ش و باش ف م ی کاالهای اکوسیس می محفو ه مور مطالعه

ه ا ت وان ای ن هزین ه های یس ت محیط ی ناش ی ا رل و گی نف ی کفامن فو و چگون ه م ی ترین هزینهکه مه

را ر عمل مور انفا ه گیری و سنجش قرار ا و

هرگون ه فعالی ت یی هس نف ک ه ر ن یج ه ه ا ر این تحقی نمای ان گ ر هزین ه :1ت محیطیی یسهاهزینه

.و کس انی ک ه ا مح یط یس ت اس فا ه م ی کنن ف تحمی ل م ی گ ر ه ا اکوسیس و یا رلو گی نف ی به

مث ال ک اهش کیفی ت اکولوای ک ی ک اکوسیس رب ی ر اث ر نش ت نف ت ی ا تخری ب خ ای عن وانب ه

ی یس ت ه ایی ا هزین هه ا ر اث ر پس مانفهای ناش ی ا ص نعت پ روش یمی و نف ت نمون ه حاص لخیز

. محسوب می شونف هامحیطی این نوع ا ر

2 Environmental costs

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

61

یی تلق ی م ی ش ونف ک ه ب ه واس طه ته ی ش فن منب ع)مثال ربزی ان( ر ه ا هزین ه عن وان به 1ی منبعهاهزینه

.ن یجه صفمات ناشی ا رلو گی نف ی به وجو می رینف

. گروه به شر یر بقه بنفی نمو 4ی یست محیطی را می وان به هاهزینه

2ی پیشگیری یست محیطیهاالف : هزینه

م ی ی ا پس مانفهایی ک ه ه ا یی م ی ش و ک ه ی ک ش رکت ب رای پیش گیری ا تولی ف رالین فه هاشامل هزینه

. تواننف به محیط یست صفمه وار کننف صر می نمایف

3 ی ر یابی یست محیطیهانهب: هزی

یی اس ت ک ه ی ک ش رکت ب رای اثب ات ی ا تعی ین ای ن ک ه محص والت فراین ف و س ایر ه اش امل هزین ه

.اقفاماتش اس انفار های یست محیطی موجو را رعایت می کنف صر می نمایف

4 ی اخلی یست محیطیها : هزینه

و پس مانفها توس ط ی ک ش رکت تولی ف م ی ش و ام ا ه ا ن فه یی هس نف که به لی ل رنک ه رالی هاشامل هزینه

ب رای مح فو نم و ن و ه ا بن ابراین ای ن ن وع هزین ه .به محیط یست تخلی ه نم ی گ ر ص ر م ی ش ونف

. و ضایعات ی فراینف تولیف پر اخت می گر نف هامفیریت رالینفه

5 ی خارجی یست محیطیها : هزینه

و پس مانفها ب ه مح یط یس ت ص ر ه ا هس نف ک ه پ س ا تخلی ه رالین فه ش امل مخ ارجی ه ا این هزینه

را می وان به و یر بقه تقسی کر : هااین هزینه .می شونف

ی خ ارجی یس ت محیط ی ی ک ش رکت ه اش امل بخش ی ا هزین ه: 3 ی تحق یاف هه اهزین ه- -1-

. می شو و پسمانفها پر اخت هاهس نف که توسط خو شرکت برای رالینفه

و پس مانفها ه ایی اس ت ک ه ب ه لی ل تولی ف رالین فه ه اش امل هزین ه :7 ی تحق نیاف هه اهزین ه -2-

ه ا ای ن هزین ه .ایجا می شو ام ا ب ه اف را ی ر خ ار ا رن ش رکت تحمی ل م ی گ ر شرکتتوسط یک

ه اوس ط ش رکتناش ی ا رس یب ب ه مح یط یس ت اس ت ک ه ت 8ی اج م اعی ه ا ر واق ع هم ان هزین ه

1 Resource Costs 2 Environmental prevention costs 3 Environmental detection costs 4 Environmental Internal Failure costs 5 Environmental External Failure costs 3 Realized Costs 7 Unrealized Costs 8 Societal Costs

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

62

ی ج فی ه ا نهای ا ب ه تخری ب مح یط یس ت منج ر ش فه و ی ا رس یب ه ا این نوع هزینه .پر اخت نمی گر

. (2449)هایوسن و همکاران و رفاه افرا جامعه وار می نمایف هابه ارایی

و را و پس ابهای خ باش ف ی ک ش رکت نف ی ر حاش یه ی ک ناحی ه س احلی واق ع ش فه اگ ر مث ال عنوانبه

قب ل ا ورو ب ه ری ا ب ر اس اس اس انفار های ب ا ای ن ک ه پس ابها .نمای ف ری ا تص فیه قب ل ا تخلی ه ب ه

موجو تصفیه می شو ام ا ب ا توج ه ب ه اینک ه اس انفار ها همیش ه مطل وب نیس نف ب ه هرح ال هن و ای ن

ل و گی م ی توان ف موج ب ک اهش ن یج ه ای ن ر .پساب تصفیه شفه م ی توان ف ری ا را ت ا ح فی رل و ه نمای ف

ی تحمی ل ش فه ب ه ص یا ان ک ه توس ط ه ا هزین ه .ذخایر م اهی ب رای ص یف تج اری ر منب ع ری ایی ش و

ی خ ارجی مح یط یس ت محس وب م ی ه اهزین ه عن وان ب هش رکت نف ی م ور نظ ر جب ران نم ی گ ر

.گر

تحمی ل ش فه ب ه مح یط یس ت ر اث ر ی ه ا هزین ه عن وان ب ه ه ای یس ت محیط ی ور خالص ه هزین ه به

یی ک ه ب ه اس فا ه کنن فگان ا مح یط یس ت ر ن یج ه ی ک گزین ه به ره ب ر اری ا ه ا تخریب و یا هزینه

عن وانب هی منب ع ه ا ر ح الی ک ه هزین ه .من ابع یس ت محیط ی تحمی ل م ی ش و تعری ف م ی گ ر

ه ا نظ ر کیف ی و ه ا نظ ر کم ی ر یی ناش ی ا اخ ص ا ناکاررم ف من ابع یس ت محیط ی ه اهزین ه

ی منب ع م ی توان ف ب ر ه ا محاس به هزین ه . ول مان و ر بین کاربران مخ لف ای ن من ابع تعری ف م ی ش و

ی منب ع ح ی ر غی اب ه امحیط ی انج ام ش و ر ح الی ک ه هزین ه ی یس ته اپای ه ب ررور ی ا هزین ه

ی حفاظ ت مح یط ه ا هزین ه .انن ف وج و اش ه باش نف یس ت نی ز م ی تو ی ناشی ا تخریب مح یط هاهزینه

یی هس نف ک ه ب رای اق فامات و فعالی ه ایی ب ا ه ف حف ظ مح یط یس ت ا ه ا یس ت نی ز ش امل هزین ه

.جمله خفمات اکوسیس می صر می شونف

ای ک ه ر مثال گف ه ش فه ش رکت نف ی ا س وی یگ ر ب ه واس طه انج ام تص فیه پس اب ا خس ارت ب القوه

ر ص ورت ع فم تص فیه پس اب م ی توانس ت ب ه ری ا وار گ ر پیش گیری ک ر ه ی ا رن را ک اهش ا ه

و مخارجی که این اق فام ک اهش رل و گی ب رای ش رکت نف ی ب ه نب ال اش ه اس ت مث الی هاهزینه .است

.ی حفاظت محیط یست محسوب می گر هاا هزینه

موج ب Zoe Colocotroniا ث ۀ نش ت نف ت ا کش ی ی ک مث ال عمل ی رم ور رل و گی نف ی: ح

ب ه رخواس ت .( ش ف1984م یال ی ) 74 ر اوای ل ه ه 1ریک وه ایی ا س واحل پورت ه رل و گی بخ ش

ای ب رای تعی ین خس ارات پ ولی ناش ی ا اث رات نش ت نف ت ب ر اکوسیس محل ی راح ی ا گاهی مطالعه

ب رای ای ن .ب رای ب ررور خس ارات پ ولی اس فا ه ش ف 2 رای ن مطالع ه ا روش هزین ه ج ایگزینی .ش ف

ش فه راث ر نش ت نف ت ت ر تل فه ای غ ایی پ ایینمنظ ور اب فا جمعی ت موج و ات ن فۀ م عل ب ه ر ه

1 Puerto Rico 2 Replacement Cost

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

63

ر ا گ اه ع الی .ب ررور ش فه و س س هزین ۀ ال م ب رای خری ف هم ین موج و ات ا ب ا ار ب ررور گر ی ف

ری زی قی ب رای ب رای ای ن منظ ور ر ش فه و لی ل رن فق فان برنام ه اس ینا ک اربر هزین ه ج ایگزین

اس فالل ای ن ب و ک ه ت ا هنگ ام اج رای .خری ف موج و ات ن فه و احی ای رنه ا ر اقی انوس اع الم گر ی ف

بن ابراین ا گ اه ب ه ای ن .ای امک ان احی ا و با س ا ی جمعی ت موج و ات ن فه وج و ار چن ین برنام ه

ه ا رس ی خس ارات واقع ی اکوسیس توان ف ب ه ه ای خری ف موج و ات ن فه نم ی سیف که هزینهبنفی رجمع

. کنفگیری میرا انفا ه

های جایگزینی و جانشینیهای پیشگیری ا خسارت هزینههای هزینهکاربر روش

ب رای .ف یس ی موج و هس ن ر ار ی ابی خ فمات مح یط گ ام اولی هه ا نیا من ف بر اش ن هم ۀ ای ن روش

یس ت ب رای رنه ایی مح یط این منظور مشخص س اخ ن خ فمات مربو ه چگ ونگی ارا ه و عرض ۀ رنه ا ا

م ثال ب رای .که عرض ه ای ن خ فمات مه اس ت و نی ز مق فار ی ا مق ا یر عرض ه ش فه ارای اهمی ت اس ت

و مق ا یر رنه ا و نی ز ه ای وق وع س یالب بررسی حفاظت ر براب ر س یالب ا الع ات مرب و ب ه پ یش بین ی

. ها مور نیا خواهنف بو پیامفهای بالقوه بر امالی و ارایی

ه ا گام وم ر اس فا ه ا روش هزین ۀ خس ارات پیش گیری ش فه ب ررور رس یب فیزیک ی ب القوه ب ه ارا ی

.های مانی مشخص استبه شکل ساالنه و یا وره

ایجویی هزینهمفهوم صرفه

ای ی ا ج ویی هزین ه ص ر عن وان ب ه ت وان ه ا را م ی ا اق فامات مور نی ا ب رای ک اهش هزین ه فوایف حاص ل

ه ا و ی ا ه ای کس ب و ک ار اس فا ه ا الم م ثال ر فعالی ت .ج ویی ش فه معرف ی ک ر ه ای ص رفه هزین ه

بن ابراین ر ک اهش .ه ای ب رق مص رفی خواه ف ش ف وسایل روش نایی ک مص ر باع ث ک اهش هزین ه

.نامن ف ای م ی ج ویی هزین ه های مص ر ب رق ا ری اس فا ه ا وس ایل ک مص ر را فوای ف ص رفه هزینه

ر انج ام تحلی ل بای ف می زان ب رق مص رفی ر وض ع موج و و ر س ناریوی پیش نها ی )اس فا ه ا وس ایل

ب رای .ونفبرق ی ک مص ر ( و نی ز ک اهش مص ر ب رق مور ان ظ ار ر س ناریوی پیش نها ی ب ررور ش

ه ای مور نی ا )خری ف و نص ب وس ایل محاس بۀ خ الص فوای ف اج رای س ناریوی پیش نها ی بایس ی هزین ه

ه ا واقع ی و قاب ل ج ویی هم ۀ ص رفه .ج ویی ش فه کس ر ش و برقی ک مص ر ( ا ار ش مق فار ب رق ص رفه

. خواهنف بو های رحال انجام ملموسای فعالیتسنجش بو ه و اثرات رن بر بارمالی و هزینه

ه ای ج ویی ش فه ر مقایس ه ب ا مف اهی هزین هه ای ص رفهنظ ران مفه وم هزین هب ه ع برخ ی ص احب

ناد . های اج ناب شفه قابل نقف خواهف بو فرصت و هزینهل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

64

مدخل و بررسی حاوق و تکالیف نانونی آنها های ذیشناسایی دستگاه-1-8

زیسددتی در خسددارات محددیط مبددانی و الددور نرددری رویکردهددای بددرآورد -1-9

مناطق دریایی

ه ای مور نی ا ب رای ه ای جب ران خس ارت و ی ا هزین ه ر شمار یا ی ا مطالع ات اق ص ا ی عم فتا ا روش

ه ا ان ف و ا ای ن رو و بخ ش ش یالت و گر ش گری ب یش ا س ایر بخ ش عملی ات پاکس ا ی اس فا ه ش فه

ک ار ب ه« س انفه-م فل ا ه»ار کم ری ا مطالع ات ه ب رای ای ن منظ ور ر ش م .ان فم ور توج ه ب و ه

م ثال ب رای ار ی ابی .(2444ای ل و همک اران -و گ را ا 2444و همک اران 1گرف ه ش فه اس ت )اوکویام ا

ر خل ی 2414ک ه ر س ال 2«ه اریزون ی وات ر»اق ص ا ی پیام فهای رل و گی نف ی ناش ی ا حا ث ۀ

. اس فا ه ش فه اس ت 3(NRDA« )ابی خس ارات یس ت محیط ی روش ار ی »مکزی ک روی ا ه اس ت

ه ای ص ر ش فه ب رای انج ام ای نش ان ا ن ف ک ه ص ر نظ ر ا هزین ه ن ای حاص ل ا چن ین مطالع ه

میلی ون الر و خس ارات وار ه ب ه من ابع 75اق فامات پاکس ا ی می زان خس ارت اق ص ا ی مس قی

.(Smith et al. , 2411میلیون الر بو ه است ) 544 بیعی تا

ه ای نف ی ر سرتاس ر ح وا ث مرب و ب ه نش ت رم ور ی ر بررس ی ج امع( 2414و همک اران ) 4چان

م فیریت بح ران را تعی ین ک ر ه و عوام ل مرب و ب ه ش فت پیام فهای نش ت نف ی ب ر عوامل م وثر جهان

ر م ور ح وا ث منج ر اس ت را فیزیک ی ری ا بیول وای ری ایی س المت انس ان اق ص ا و سی یس ت محیط

مق فار نش ت و س رعت نش ت رنه ا .معرف ی کر ن ف ت رین عوام ل عن وان مه بههای نف ی به نشت و رلو گی

براس اس هم ین بررور ه ا اف زایش .ان فنی ز ا عوام ل کلی فی ر تش فیف حا ث ه رل و گی ش ناخ ه نف ت را

میلی ون الر خواه ف ش ف 718/4ارت ب ه می زان تنها ی ک رص ف ر ان فا ۀ نش ت نف ت باع ث اف زایش خس

(Alló & Loureiro, 2413). مس قلی رای ن مین ه مطالع ات ه ای پاکس ا ی ب ا توج ه ب ه اهمی ت هزین ه

براب ر 5ت ا 4من ا س احلی پاکس ا ی رل و گی نف ی ر ۀک ه هزین ش و چنین اس نبا م ی و انجام شفه

پم و خ ار ک ر ن نف ت ا کش ی ه ایب ر بیش ر ا هزین هبرا 144روری نف ت ا ری ا و ب یش ا جم ع

, .Mishra et alه زار الر ب رای ه ر ت ن نف ت باش ف ) 344ب ال ب ر ممک ن اس ت و اس ت رس یب ی فه

2412, 2449; Kontovas, et al. , 2414) .

1 Okuyama 2 Deepwater Horizon 3 Natural Resources Damage Assessment 4 Chang

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

65

خدمات اکوسیستمی و تعیین خط مبنا بندیدسته -1-9-1

او خادمات مرباوط باه موادخاام )اشای از )فات ا غا : ایکارکردهاای عرهاه -6-3-6-6

گاز

و لراز هیدرالوژیک1لعدیل خطرلنظیمی: -6-3-6-2

لنظیم غ اییو لراز خاک ا رسوبو کیفیت آب: پفتیبا)ی کنند -6-3-6-9

هااای زیبااایی شااناختی ا خاادمات معنااوی ا لاااری یو جنبااه : فرهنگاای -6-3-6-4

های لفرجی ا گردشگریموجودیتو فرصت

چارچوم نظری رویکرد خدمات اکوسیستمی -1-9-2

های یر اس فا ه کر :توان ا روشخفمات اکوسیس می می هایبرای بررور ار ش

ه ای پیش گیری ا ( یعن ی هزین هDamage cost avoidedهزین ۀ خس ارات پیش گیری ش فه ) -

ل وگیری ا ا خ و م: اق فامات مهنفس ی ب رای ج خس ارات ناش ی ا س ت رف ن خ فمات )مث ال

ر ای ن روش ی ا ا ار ش مایمل ک تح ت حفاظ ت و ی ا هزین ه .وق وع س یل ر ی ک رو خان ه(

ارا ۀ فوای ف حاص ل ا ی ک »معی ار عن وانب هاق فامات اتخ اذ ش فه ب رای پیش گیری ا خس ارات

کن ف م ثال اگ ر ت االبی ام الی مج اور خ و را ا ب رو س یل حف ظ .ش و اس فا ه م ی « اکوسیس

مک ن اس ت ب وان فوای ف مرب و ب ه حفاظ ت ا س یل را ب ا خس ارات با اش ه ش فه ر ص ورت م

ه ایی ک ه ص احبان ام الی ب رای حف ظ رنه ا ر براب ر س یل پر اخ ت ع فم وق وع س یل و ی ا هزین ه

.کننف بررور کر می

1 Hazard Moderation

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

66

ه ای ( یعن ی هزین ه ج ایگزین ک ر ن ارای ی Replacement costهزین ه ج ایگزینی ) -

س ی و یا هزین ۀ ج ایگزین س ا ی ی ک اکوسیس ی ا خ فمات اکوسیس می )ص ر هزین ه یمحیط

برای تصفیه رب رو خانه رلو ه(

( یعن ی هزین ه ارا ۀ خ فمات جانش ین )ص ر هزین ه ب رای Substitute costهزین ۀ جانش ینی ) -

ان ق ال رب پ ای ا ج ایی یگ ر مث ل خری ف رب مع فنی و جانش ین ک ر ن رن ب ا رب رل و ه و

.یرقابل شرب(غ

ه ای ه ا ا نظ ر فن ی و ب ه ص ورتی ک امال قی گوی ای ار ش ت کر: بای ف توج ه اش ت ک ه ای ن روش

)پ ول ی ا ک اال( اف را « تمای ل ب ه پر اخ ت »ه ای اق ص ا ی مب ن ی ب ر ح فاکثر ی را ار ش .اق صا ی نیس نف

ه ا ب رعکس ای ن روش .اب رای ب ه س ت رور ن محص ول ی ا خ فم ی خ ا هس نف ن ه هزین ۀ واقع ی رنه

ه ایی مب ن ی ب ر ای ن پ یش ف رض چن ین هزین ه .ه ا ب رای ب ررور فوای ف هس نف مب نی بر اس فا ه ا هزینه

ه ا ی ا خ فمات رنه ا ه ای جل وگیری ا خس ارات ی ا ج ایگزین ک ر ن اکوسیس هس نف ک ه هزین ه

راینج ا ف رض ب راین .گ ارن ف ار م ی ه ا ی ا خ فمات رنه ا ر اخ ی بررور های س و منفی ا ار ش اکوسیس

ه ایی را ب رای پیش گیری ا خس ارات ناش ی ا ن ابو ی خ فمات اکوس ی می و ی ا است ک ه اگ ر م ر م هزین ه

ج ایگزین س ا ی خ فمات اکوسیس می ب یرن ف پ س چن ین خ فماتی ب رای رنه ا ارای ار ش ی ح فاقل

. کر ه انف خواهف بو برابر با مبلغی که مر م برای جایگزین کر ن رنها پر اخت

اکوسیستمی ا خدمات کارکرد ولوابع لولید اکولوژیک: ساختار -6-3-2-6

من ابع گ کاری اقتص ادی ه ا و فن و ارزا معرف ی رویکرده ا، روا -1-9-3

زیستیم یط منابع های تخریبو برآورد هزینهدریایی زیستی م یط

یی ک ه نیا من ف س رمایه گ اری ه ا ین ف س و ه ی پ رواه ی یس ت محیط ی فرا ه ا با تجزیه و تحلیل هزینه

.تعری ف م ی ش و ه ا هس نف ار یابی ش فه و اه فافی ب رای کن رل ک اهش ی ا پیش گیری رل و گی ر پ رواه

ی ج انبی وج و ار ک ه بنگ اه خ و را ر ه اهزین هاش کالی ا بنگ اه اق ص ا ی ی ک ر فراین ف فعالی ه ای

ه ا ا جمل ه ای ن هزین ه . ر ش رایط م الی او ه ی ت اثیری ن فار ه ا ی ن هزین ه قبال رنها مس ول نفانس ه و ا

.وار م ی ش و ن ام ب ر ه ا می توان ا خسارتهایی که به س المت جامع ه ی ا ب ه من ابع بیع ی و اکوسیس

ی ج انبی ه ا با ت فوین و اج رای ق وانین و مق ررات ال م و اعم ال م فیریت یس ت محیط ی م ی ت وان هزین ه

ناد .ی توسعه ای خالت ا ها اخلی کر ه و ر محاسبات مالی و اق صا ی پرواهرا ل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

67

ی اق ص ا ی ه ا حس ابفاری مح یط یس ی بنگ اه هی مح یط یس ی و راه ان فا ی س امان ه ا با بررور هزین ه

ی ه ا قا رخواهنف بو که ض من شناس ایی و پیش بر من افع چن ف جانب ه ی ک س رمایه گ اری پای فار هزین ه

ای ن اق فام .ا کاهش ا ه و تص ویر به ری ا فعالی ه ای خ و را ر افک ار عم ومی ب ه نم ایش گ ارن ف خو ر

ی ق انونی ر قب ال تخری ب و ن ابو ی من ابع و مح یط یس ت و ب ه ح فاقل ه اموج ب تحق مس ولیت

یه اچن ین اق فاماتی بنگ اه هب فیهی اس ت ک ه ر س ای .رس یفن رث ار یانب ار مح یط یس ی م ی ش و

اق صا ی ر رقابت ب ا رقب ا ش انس بیش ری پی فا ک ر ه و ب ا اخ ص ا س ه بیش ری ا ب ا ار ب ه خ و ر

.نهایت سو بیش ری خواهنف اشت

ی مح یط یس ی ای ن اس ت ک ه خس ارت وار ه ب ه مح یط یس ت ه ا یک سوال مه هنگ ام ب ررور هزین ه

م انی اف زایش م ی یابن ف ک ه اخ الف ی ب ین نقط ه ه ا قیقا ا کجا رغا می شو و به لح ا نظ ری خس ارت

مث ال ا ری عن وانب هت وان م یچن ین وض عی ی را .مرج ع و وض عیت موج و ب ه وج و ری ف

ی مح یط یس ی موج و ی ا حق وق م ر م ر ارتب ا ب ا مح یط یس ت پ ای و عرض ه من ابع ه ااس انفار

ن گ اهی اوق ات م انی ا گ ش ه را ک ه س طو همچن ین م ی ت وا . بیع ی ک افی م ور س نجش ق رار ا

ی وار ه ب ر مح یط یس ت کم ر ب و ه ب رای معرف ی وض عیت ه ف م ور اس فا ه ه ا و رس یب ه ا رلو گی

توان ف تخلی ه مق فار مشخص ی )ت ن ر س ال( ا پس اب ی ک م یمث ال عین ی ر ای ن رابط ه .ق رار ا

ی منف ی ه ا توان ف پیام ف م ی و م ی کن ف و ر ن یج ه پاالیش گاه ب ه ری ا باش ف ک ه ا ح فو مج ا رن تج ا

.نظیر کاهش تنوع بیولوایکی رسیب به سالمت گر شگران و جامعه محلی را به نبال اش ه باشف

هااای اایااا ا ا هزینااهزیسااتی محاایطهااای محاساابه خسااارات راش -6-3-9-6

زیست محیط بازسازی

یی ک ه نیا من ف س رمایه گ اری ه ا فراین ف س و ه ی پ رواه ی یس ت محیط ی ه ا با تجزیه و تحلیل هزینه

.تعریف می شو هاهس نف ار یابی شفه و اهفافی برای کن رل کاهش یا پیشگیری رلو گی ر پرواه

ی ج انبی وج و ار ک ه بنگ اه خ و را ر ه اهزین هاش کالی ا بنگ اه اق ص ا ی ی ک ر فراین ف فعالی ه ای

ه ا ا جمل ه ای ن هزین ه . ر ش رایط م الی او ه ی ت اثیری ن فار ه ا ه و ای ن هزین ه قبال رنها مس ول نفانس

.وار م ی ش و ن ام ب ر ه ا می توان ا خسارتهایی که به س المت جامع ه ی ا ب ه من ابع بیع ی و اکوسیس

بی ی ج ان ه ا با ت فوین و اج رای ق وانین و مق ررات ال م و اعم ال م فیریت یس ت محیط ی م ی ت وان هزین ه

.ی توسعه ای خالت ا هارا اخلی کر ه و ر محاسبات مالی و اق صا ی پرواه

ی اق ص ا ی ه ا یس ی بنگ اه مح یطحس ابفاری ه یس ی و راه ان فا ی س امان مح یطی ه ا ب ا ب ررور هزین ه

ی اه قا رخواهنف بو که ض من شناس ایی و پیش بر من افع چن ف جانب ه ی ک س رمایه گ اری پای فار هزین ه

ای ن اق فام .خو را کاهش ا ه و تص ویر به ری ا فعالی ه ای خ و را ر افک ار عم ومی ب ه نم ایش گ ارن ف

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

68

یس ت و ب ه ح فاقل مح یطی ق انونی ر قب ال تخری ب و ن ابو ی من ابع و ه اموج ب تحق مس ولیت

ی ه ابنگ اه چن ین اق فاماتی هب فیهی اس ت ک ه ر س ای . یس ی م ی ش و مح یطرس یفن رث ار یانب ار

اق صا ی ر رقابت ب ا رقب ا ش انس بیش ری پی فا ک ر ه و ب ا اخ ص ا س ه بیش ری ا ب ا ار ب ه خ و ر

.نهایت سو بیش ری خواهنف اشت

یس ی ای ن اس ت ک ه خس ارت وار ه ب ه مح یط ی ه ا ب ررور هزین ه هنگ ام پرس ش رغ ا ین و مه ر یک

م انی اف زایش م ی یابن ف ک ه ه ا ب ه لح ا نظ ری خس ارت محیط یس ت قیق ا ا کج ا رغ ا م ی ش و و

مث ال ا عن وان ب ه ت وان م ی چن ین وض عی ی را .اخ الفی بین نقطه مرجع و وض عیت موج و ب ه وج و ری ف

یس ی موج و ی ا حق وق م ر م ر ارتب ا ب ا مح یط یس ت پ ای و عرض ه ری اس انفار های مح یط

همچن ین م ی ت وان گ اهی اوق ات م انی ا گ ش ه را ک ه .ر ا من ابع بیع ی ک افی م ور س نجش ق را

ی وار ه ب ر مح یط یس ت کم ر ب و ه ب رای معرف ی وض عیت ه ف م ور ه او رس یب ه اس طو رل و گی

.اس فا ه قرار ا

توان ف تخلی ه مق فار مشخص ی )ت ن ر س ال( ا پس اب ی ک پاالیش گاه ب ه ری ا مثال عینی ر این رابطه م ی

های منف ی نظی ر ک اهش تن وع توان ف پیام فم یکن ف و ر ن یج ه ه ا ح فو مج ا رن تج او م یباش ف ک

. بیولوایکی رسیب به سالمت گر شگران و جامعه محلی را به نبال اش ه باشف

ت رین راه هزین ه )ب ررور ک ای تحلی ل اثربخش ی هزین ه و یس ی و تجزی ه ه ای مح یط ب ررور هزین ه برای

ه ای حاص ل ا تحق چن ین اه فافیب ررور فای فه ر یس ی( و همچن ین بر اه فا مح یطب رای پیش

ه ای فای فه ب ا ه ف پش یبانی ا فررین ف اس قرار سیس -ت وان ا ری تجزی ه و تحلی ل هزین ه م ی

فای فه ب ه سیاس گ اران ای ن -تحلی ل هزین ه و تجزی ه .اس فا ه ک ر یس ی با یک نگ رش اق ص ا ی محیط

ه ای ک ارایی اکول وایکی ب ه م وا ات معیار 1ه ای ک ارایی اق ص ا ی معیار ب ا کم ک امکان را م ی ه ف ک ه

. های مفیری ی را بهبو بخشیفگیریو پش یبانی ا تصمی گ اری سیاست هایفررینف

ی پاکس ا ی جب ران خس ارت جه ت جاب ه ج ایی ه ا یس ت ری ایی ش امل هزین ه مح یطی ه اهزین ه

ی ایج ا ش فه تس هیالت ری اف ی ر بن ا ر هزین ه جه ت ه ار س احل هزین ه جب ران و هزین ه ه افعالی ت

توان ف س بب گ ر ت ا م یس اخت و راه ان فا ی تانکره ای وج فاره و اق فامات پیش گیرانه )وض ع ق وانین(

ه ی پیش گیری فق ز ر ص ورتی ار ش اق ص ا ی ارن ف ک ه ا هزین ه .رلو گی ا ح ف مطل وب خ و فرات ر ن رو

. شو میمیزان رن کم ر ا سو ما ا ی است که به وسیله اقفامات پیشگیرانه حاصل

ی مس قی )ا ب ین رف ن ک اال س و اق ص ا ی ا س ت رف ه و ه ای رل و گی ش امل هزین ه ه اهزین ه

ب ا .ت ا ح فی پیچی فه خواه ف ب و ه اخس ارت ب ه ذخ ایر منحص ر ب ه ف ر و کمی اب( ک ه ان فا ه گی ری رن

1 Economic Efficiency Criteria

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

69

ه ا ش و ک ه مراح ل تعی ین خس ارت ناش ی ا رل و گی نف ی ر اکث ر رن م ی ی فه هاهی به س ورالعملنگا

. یکسان است و تفاوت تنها ر روش ار یابی و بررور اق صا ی رن است

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

71

بللرآ:رد نللوید دسللتورلل د تللی:یپ شلل فصللد د:

دریایی زیستمح ط آلودگی لز لقتصادی ناشی خسارلت

زیستیمحیط هایآسیب ارزیابیچوب اولیه برای چار -2-1

ای ب ه ام ر چالش ی تب فیل گر ی فه اس ت ت ا ج ایی ک ه یس ی ب ه ش کل فزاین فه مح یط ار ی ابی خس ارت

. اخیرا بر روی واقعیاتی اثرگ ار شفه و مور توجه افکار عمومی قرار گرف ه است

ات اص الحات هیچگ اه ب ه ص ورتی ار ش منف ه ای اس فا ه ش فه ب رای محاس بۀ مق فار و مبل اق فام روش

ه ایی معم وال و ص رفا ب ه ی را چن ین روش .توانن ف مناس ب باش نف ان ف و ب ه ور قط ع نم ی م حول نش فه

ا نقط ه نظ ر فن ی چن ین رویک ر ی .پر ا ن ف ه ای چ ار خس ارت ش فه م ی های احی ایی ر مح فو ه هزینه

ک ه ر رن نق ش عوام ل منج ر ب ه ب رو بس یاری ا ع وارض منف ی چ را .رس ف چنفان قابل قبول به نظر نم ی

بن فی پ یش ا وق وع حاصل ا رسیب و نی ز ن اممکن ب و ن احی ای وض عیت ب ه ش کل واقع ی ا نظ ر ترکی ب

.شونفرویفا های رسیب ا ک رن یفه می

ب ا تحلی ل خس ارات ت وان رویکر ه ای قبل ی را اوال م ی ه ای مش کالت موج و رای ن مین ه برای حل گ ره

ا ری ار ی ابی س ناریوها )ب رای ار ی ابی س ناریوها فررین ف ار ش یابی ر قال ب مفه وم س ه جز ی ب رای

توج ه ب ه عوام ل رمع رض ق رار ( Hazard) بررس ی واقع هه ای رس یب ا ب ه س ه بخ ش اغل ب پفی فه

ه ب ه کم ک تغیی رات مط ر س ا ی ن ای ش و ( ثانی ا ب ه هنگ ام تفکیک م ی رسیب پ یری و نیز گرف ن

ک ه محقق ین را ر ترس ی GIS ش فه ا نظ ر مفه وم پای فاری و ب ه م ف اس فا ه ا ابزاره ای

. سا ترکیب کر های تحلیلی به صورت سا ه و عملی قا ر میچهارچوب

یس ی ب ه شناس ایی ص فات جفی ف ای و مح یطب ه ع الوه بایس ی رنظ ر اش ت ک ه بررور ه ای منطق ه

رس انف و ا ار ش به ش کلی رش کار و فن ون مناس ب ب رای اظه ار رنه ا ب ر حس ب واح فهای پ ولی ی اری م ی

ای ک ه ای ن ری ب ه جوام ع محل ی ر نی ل ب ه ع فالت اق ص ا ی مور نیا ش ان ح ی راق فامات س ا ه

.کن ف هن ف کم ک م یب رای اس فا ه ا من ابع بیع ی رموض وعات کوچ ک ف ر ی و جمع ی انج ام م ی

رو ه ای همگ انی تلق ی ش ونف و ا ای ن ارای ی عن وان ب ه یس ی بای ف شایان ذک ر اس ت ک ه کااله ای مح یط

توان ب ه ص ورت ک امال خصوص ی م ور توج ه ق رار ا )ح ی ر م وار نق ض ق وانین( ول ی رنه ا رنها را نمی

رنه ا ممک ن اس ت گروه ی ا کااله ای مخل و ب ه ش ماررور ک ه س ت ک اس فا ه ا عن وانب هرا بای ف

ناد . ها اش ه باشفاثرات غیرمس قیمی برروی سایر اراییل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

71

یس یمفل ار یابی خسارات محیط

یس ی ب ا اس نا ب ه من ابع ق انونی و ب ه منظ ور تعری ف ار ش ر تعری ف م فل ار ی ابی خس ارات مح یط

ایز و بنی ا ین را ت وان س ه مؤلف ۀ م م م ی یس ت برمبن ای مفه ومی ب ررور ی و ف وری اج م اعی مح یط

ت وان رنه ا را براس اس ه ایی ا نظ ر س طو مطلوبی ت ب و ه و م ی ه ا ارای اخ ال ای ن مؤلف ه .تعریف ک ر

و عوام ل یگ ری ک ه غیرقاب ل ار ی ابی و الب ه بس یار پرهزین ه )ب ه معن ی محاس به « قابلیت مش اهفه رن ی »

.بنفی کر رسنف تقسی ار ش رنها( به نظر می

Pinna 2442 Wart 2443 یس ت )ن گ ام ا م فل ار ی ابی خس ارت اج زای اص لی مح یط ر نخس ی

Orlando Selicato و Torre 2445 ت وان ب ه عناص ر پای فاری ارتب ا ا م ور بررس ی ( را ک ه م ی

ه یس ی واقع ی ی ا ب القوه ک ور واقعی مفل ب ه معن ی ار ی ابی اث رات ی ک خس ارت مح یط به .گیر قرار می

ممکن است ر رابطه با یکی ا عوامل یر روی هف:

( Y یست بیعی با توجه به عوامل اکوسیس می )الف( محیط

اج م اعی و س المت -ه ای اق ص ا ی ای محل ی ا فعالی ت اج م اعی ب ه منزل ۀ مجموع ه ب( سیس

( وHهمگانی )

(Kفرهنگی و مین منظر )- ( عوامل یبایی شناخ ی

یس ی اس ت ک ه بای ف ه ای مح یط ن اظر ب ر رن س ه ا ویژگ ی ایس ا ی ش فه الصه و سا هچنین تصویر خ

بن فی م فل تفس یری ررابط ه ب ا تعی ین ار ش اج م اعی اس فا ه ا هری ک ا ج فای ا س اخت و ترکی ب

یس ی نگ اهی فرات ر ا یعن ی ر ای ن بخ ش ا ار ی ابی خس ارات مح یط .رنه ا م ور بررس ی ق رار گیرن ف

.نظ ر ول ت ح اک اس ت یس ی مطل وب ا نقط ه ک االی مح یط عن وان ب ه یس ی اس فا ه ا عناصر مح یط

چرا که مالک رنها ا ح اقامۀ ع وا ب رای جب ران اق فاماتی برخ ور ار اس ت ک ه ب ه موج ب ق وانین محل ی و

. شو المللی رحال اجرا هرگونه تغییری ر رنها غیرمجا شمر ه میبین

حاص ل جم ع عن وانب ه( اس ت Kو Y Hمطلوبی ت ک ل ک ه گوی ای عناص ر اص لی م فل ) ت ابع

شو : ا شناخ ه میهای موجو بین سناریوی مرجع و رخفا خسارت یفرانسیل

D = ∆Y + ∆H + ∆K

ه ای قاب ل اع م ا و ت وان ت وان ب ه م ف فن ون مخ ل ف )باتوج ه ب ه س رس ی ب ه ا ه سناریوی مرجع را می

رس ان( و بیش رین مح وای ا الع اتی رنه ا( ررابط ه ب ا وض عیت اولی ه )پ یش ا رخ فا رس یب پ ر ا ش

روری ار توص یف یس ی ربراب ر رن قابلی ت ت اب ت وان پ یرش خس ارت و رس یبی ک ه ه ر مؤلف ۀ مح یط

ر مقاب ل س ناریوی رس یب بی ان کنن فۀ وض عیت پ س ا رخ فا رس یب رس ان اس ت ک ه ررن ب ه .نم و

ناد یس ت م ور اس فا ه ق رار پارام ره ای الفباع ف ی عناص ری ب رای ار ی ابی ار ش اج م اعی مح یط م ف ل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

72

ای ک اهش ت وان پ س ا رنک ه و س ناریو ش ناخ ه ش فنف گ ام بع فی ار ش یابی ب القوه و مقایس ه .گیرن فم ی

اس ت اق ص ا ی و فرهنگ ی( -ه ای م رتبط ب ا س ه مؤلف ه ) بیع ی اج م اعی یست ر حف ظ فعالی ت محیط

ش فه ب ه ه ر عنص ر ار ی ابی ش فه و بس ه ب ه ار ش ا ه«پارام ره ای ار ش»و همچن ین رای ن گ ام

ه ای واقع ی پ س ا ای ن مرحل ه ار ش خس ارت ب ا توج ه ب ه هزین ه .ش و ار ش کل خسارت شناس ایی م ی

و ه و ف ر ب و ن( مح ف مور نی ا ب رای احی ا و با س ا ی و نی ز براس اس رج ۀ کمی ابی )منحص ر ب ه

اکوسیس رسیب ی فه و ن اتوانی ب رای احی ای واقع ی و با گش ت ب ه وض عیت پیش ین پ س ا وق وع رخ فا

گی ری رنه ا ب ه س خ ی ممک ن اس ت رس یب رس ان ح ی ب ا اس فا ه ا م غییره ای م وق ی ک ه ان فا ه

. شو محاسبه می

قیما تح ت ت أثیر ه ای مس ( را بای ف براس اس تغییرکل ی ک ه ب رروی مح فو ه Yخس ارت س االنه )

ه ای رن ت ا مح فو ه و پ یر اس ت ک ه تغییرش کل یس ت بیع ی ن وعی پیک رۀ انعط ا رنظرگرفت: مح یط

( را چ ار Kو Hتوانن ف س طو بهزیس ی ارای رواب ط رون ی ب ا و مؤلف ۀ یگ ر ) م ر ی مش خص نم ی

ه ص ورت واقع ی توص یف م فل بای ف براس اس رنچ ه راث ر رس یب ممک ن ب و حاص ل ش و ب .تغییر س ا نف

با این هم ه ر م انی یرت ر بای ف پ یش بین ی ک ر ک ه ب ا ب رو تغییرات ی ر ترکی ب خاص ی ا ی ک .گر

ه ای بیعی چگون ه ممک ن اس ت ش رایط ث اب ی ا نظ ر رف اه ر اث ر رخ فا حاص له ب ر س ایر مؤلف ه محیط

ب ه هم ین ترتی ب ای ن قبی ل .ل ی ح ل ک ر بایف چنین مس ا لی را ب ه ص ورت عم . یس ی برقرار گر محیط

ای بی ان ه ای س ایهه ای نه ایی و/ی ا قیم تم وار ال م اس ت برحس ب واح فهای پ ولی و ا ری قیم ت

هن ف و ب ه لی ل م اهی ی ک ه ارن ف برخ ی ا رنه ا ر شونف چرا ک ه ب ه اش کالی بس یار م ف اوت روی م ی

یر مفی فی ا ای ن موض وعات ف ر ار ش یابی کنن فه بای ف ر ب رای تفس .گیرن ف ب ا ار م ور توج ه ق رار نم ی

های پر اخت غرامت تعریفی اولیه و شفا تعبیری ا بیش رین خسارت ر وضعیت

ای مش خص قاب ل قب ول بیع ی مح فو ه بیش رین مق فار خس ارتی ک ه ر مح یط »ضروری اس ت ک ه ت ابع

یس ی ب ر روی مح یطرات ی ک رس یب ب القوۀ رای ن ت ابع رابط ۀ ب ین اث .تش کیل ش و (« maxDاس ت )

( و عام ل مش خص مرب و ب ه بیش رین تغیی رات هم ۀ عوام ل و عناص ر بیع ی ک ه Yه ا )اکوسیس

. یس ی را تعیین کنفهای محیطتوانف تغییرات ر فراوانی سایر مؤلقهنمی

ناد ل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

73

های نفتی و ترکیبات آ براساس منشأشناسایی منابع آلودگی -2-1-1

بن دی اث رات هری ت از ترکیب ات موج ود در من ابع شناس ایی ش ده ب ر دس ته -2-1-2

های ت ت تأثیر ها و جمعیتروی گونه

های نفتی زیستی ناشی از آلودگیای خسارات محیطابعاد هاینه -2-2

اهش یی رب ر ار ام ا ب ه عل ت اس فا ه مج ف ا مخ ا ن ک ه ا اگرچه تأمین مخا ن ذخی ره ر اب فا هزین ه

ه ا یس ت اس فا ه ا رن مح یط میزان سیال حف اری مور اس فا ه و همچن ین ک اهش قاب ل توج ه رل و گی

. بسیار اق صا ی است

ی پس مانف هزین ه خس ارت نش ت ه اج ور کوک ا ض من تأیی ف ی فگاه م انچو ر م ور اهمی ت گ و ال

اس ت ک ه م انچو رن را نا ی فه رل و گی نف ی ب ه س ط ریاه ا را م رتبط ب ه ن وع س یاالت حف اری انس ه

ب ی فگاه کوک ا س یاالت حف اری یک ی ا نیا ه ای اساس ی عملی ات حف اری و اک ش افات .گرف ت

س یاالت حف اری ترکیب ی ا خ ای رس م وا ش یمیایی مخ ل ف و رب .اس تهی فروکربنی ر اعم اق م ین

ر ص ورت اس فا ه ا رب .ه ف م یاس ت ک ه ی ک سیس کلو ی فی ب ا وف ا م ایع و جام ف را تش کیل

عن وان ب ه نامن ف و اگ ر ا گا و ی ل ی ا ه ر ن وع روغ ن مع فنی م ی فا مایع سیال حفاری را پایه رب ی عنوانبه

ا س یاالت پای ه روغن ی ر ش رایط .ش و م ی فا مایع ر س یال حف اری اس فا ه ش و پای ه روغن ی نامی فه

ب ه ورکلی س یاالت حف اری ب ر .مح یط بای ف ک امال مح فو گ ر خاص ی اس فا ه ش فه و تخلی ه رن ر

ر .ش ونف م ی ی ب ا ف ا اص لی گ ا تقس ی ه ا )فا اصلی( ب ه س ه گ روه رب ی روغن ی و گ ل هامبنای پایه رن

بس یاری ا م وار مخل و ی ا و و ی ا س ه گ روه ف وق ب ه ور همزم ان ح ور ارن ف و ه ر ک فام ت أمین

چن ین س یاالتی ض من انج ام وظ ایف م ع ف ر .باش نفم یخصوص یات س یال حف اری کنن فه بخش ی ا

ی ه ا و م ه حف اری پایفارس ا ی ی واره چ اه ان ق ال بری فه ه ا عملیات حفاری ا قبیل خن ک ک ر ن رش ه

حفاری و همچن ین تمی ز نم و ن من ا عملی ات حف اری کم ک م وثری ب ه اک ش افات م وا هی فروکربنی

. ]9[نمایفمییا ر اعماق

ی س ن س ا نف را ر ه ا ی م ه بری فه ه ا سیاالت حفاری پ س ا رس یفن ب ه ان ه ای چ اه و تم اس ب ا ن ا ل

ای ن ورریزه ا ر من ا ری ایی ب ه .کن ف م ی خو معل نگهفاش ه و س س ر خش کی و ی ا ری ا ورری ز

ا ی ک س و و ک ل ب رای حف ر چن فین لیل حج ی ا و باتوج ه ب ه مح فو یت ج ا و همچن ین اس فا ه

ناد . کنفمیحلقه چاه ر سط وسیعی ا ریا پراکنفه شفه و تا عم یا ی نفوذ ل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

74

ی نف ی ر رب ک ه ب ه و ص ورت پای فار و ناپای فار هس نف ب ه وض عیت ه ا سارور ویگینز ب ا بررس ی ری زش

تمای ل ب ه پراکن فگی ر س ط رب رحال ت ناپای فار نف ت ب ه س رعت .ب ر س ط ری ا توج ه اش نف نف ت

ی ناپای فار معم وال ب ه ه انف ت . ری ا را اش ه و ن وع پای فار چن ین تم ایلی را نس بت ب ه س ط رب ن فار

ی پای فار نی ز ب ه ص ورت نف ت س یاه و ه انف ت .هس نف 8/4ص ورت نف ت س فیف ب ا ض ریب ثق ل کم ر ا

ی م ف اوتی ا جمل ه ه ا ش و ب ه ش کل م ی یط رب ی م انی ک ه نف ت وار مح . ارنف 8/4ضریب ثقل بیش ا

ب ه .گ ارن ف م یفیزیک ی ش یمیایی و فررین فهای یس ی چ ار تغیی ر و تح ول ش فه و ب ر مح یط رب ی اث ر

ای ن .گ ر م ی ی رب ی فررین ف تغیی رات فیزیک ی و ش یمیایی رغ ا ه ا محض ورو رلو گی نف ی ب ه مح یط

ی ر گس ر ه ش فن/ ان ش ار امولس یون س ا ی تجزی ه و فس ا مراح ل ش امل م وار ی ر اس ت: تبخ

ی ه وایی و ری ایی و ت ه نش ینی اکسیفاس یون ش یمیایی برخ ی ا ترکیب ات نف ت اغل ب ب ه کم ک هاتبا ل

ی ش ناور قیرمانن ف ح ل ه ا ت و ه ترکیب ات تجزی ه ش فه ای ن فررین فها ش امل .گیرنفمینور خورشیف صورت

م وا هی فروکربنی ر س ون و س ط رب ی و م وا ت ه نش ین ش فه ر بس ر ری ا ش فگی و ذره ذره ش فن

ا .پ یر م یهم راه فررین فهای فیزیک ی و ش یمیایی فررین فهای یس ی ه ب ه ررام ی ص ورت .هس نف

و تب فیل ب ه ی ه ات وان ب ه تجزی ه م وا نف ی توس ط میکروارگانیس م یمهم رین فررین فهای یس ی

بن و ی ا م وا رل ی ر ف ا ح ف واس ط اکسیفاس یون حم ل ب ه س طو ب االی رب توس ط اکس یف ک ر

ا الع ا اث رات با ه ا و . ذخی ره س ا ی و تخلی ه اش اره نم و ه ای ب زرب و م ابولی ت ه اارگانیس

ی محل ی ا جمل ه ا الع ات ار ش منف ب رای تعی ین س رعت پخ ش ی ک لک ه نف ی محس وب ه اجری ان

ی ه ا ی گرم ی مانن ف ری ای عم ان و خل ی ف ارس ب ه لی ل اف زایش م ای ه وا بخ ش اه ر رب .ش و می

ی ه ا رل و گی ب االی نف ت موج ب اف زایش فعالی ت .ش ونف م ی ی نف ی موج و ر رب تبخی ر هاسبک ر ریزش

. ]14[گر میی سنگین تر نفت های تجزیه کننفه بخشهاباک ری

یب ات ش یمیایی و س رعت نش ت رن ی فگاهی م ف اوت ا ج ور ک اکو ر این میان ویگین ز ب ا اش اره ب ه ترک

را ر نظر اش ه ی را ک اکو فق ط ب ه س یاالت حف اری اش اره اش ت و ب ه فررین فهای فیزیک ی و ش یمیایی

پ س ا نش ت نف ت اش اره ای نک ر ه ب و و ویگین ز فررین فهای فیزیک ی و ش یمیایی را ا عوام ل مه ر

. ی نف ی انس ه استهاایش هزینه خسارت ناشی ا رلو گیگس رش رلو گی نف ی و افز

ی م فاول رف ع رل و گی نف ی و ک اهش هزین ه خس ارت نف ی را ر ی فگاهی م ف اوت ا ه اک اکو روش

انس ت و ب نظ ر گاری فو م ی گاریفو هزین ه خس ارت را م رتبط ب ا عملی ات پاکس ا ی .گاریفو مطر کر

هزین ه خس ارات یس ت محیط ی هزین ه پاکس ا ی هزین ه پر اخ ی ب ه هزین ه کل ی خس ارت ا مجم وع

ی م فاول رف ع رل و گی ه ا ری ف ول ی ک اکو ا ری روش م ی ولت و هزینه مطالعات و تحقیقات ب ه س ت

ی ه اب ا ر نظ ر اش ن روش . ار م ی یس ت گ ام ب رمح یطنف ی ر جه ت ک اهش خس ارت و کن رل

ک اکو .ا ری ا م ی ت وان هزین ه خس ارت حاص ل ش فه ب ه مح یط را ک اهش ا م فاول رفع رل و گی نف ی

ناد :]11[راه م فاول برای رفع رلو گی نف ی مطر کر سهل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

75

با یافت موا نف ی به ریقه مکانیکی -1

ی نف ی ر جه ت حرک ت رب ت ا ب ه س احل برس ف و س س پاکس ا ی س واحل ا ه ا رها کر ن لک ه -2

ش و و ا ورو رن ب ه من ا حس اس جل وگیری ب ه عم ل یم ی نف ی مونی ور ه ارل و گی لک ه

. ی نف ی امرو ه بسیار م فاول شفه استهاریف اس فا ه ا ماهواره جهت مونی ور کر ن لکهمی

اس فا ه ا موا شیمیایی پراکنفه کننفه -3

ی ا س ط ی نف ه ا ب نظر کاکو تصور ب راین اس ت ک ه اس فا ه ا وس ایل مک انیکی جه ت با یاف ت لک ه

ی ش ناور ه ا یی را رب ر ار و رن اینک ه اس فا ه ا ب وم ه ا ریا بسیار مفیف اس ت ول ی ای ن روش مح فو یت

ی ه ا ه ف و معم وال بخ ش کم ی ا لک ه م ی ر هنگام و ش با و جریان ات ام وا ک ارایی خ و را ا س ت

م ر ب ر ثانی ه باش ف جم ع 5/4یش ا یش ب ه ا ک ه اگ ر س رعت لک ه وری هتوان با یافت نمو ب نف ی را می

ب ا ان واع مخ ل ف ر با یاف ت مک انیکی ه ا اس فا ه ا س طحی روب .رس ف م ی ی نف ی ب ه ح فاقل هاروری لکه

توان ف کارس ا باش ف می زان با یاف ت س طحی م یک اربر ار و گ اهی اوق ات اس فا ه ا ی ک پم س ا ه

اف ی ا فالک وره ای مه مح فو کنن فه ای ن روش هس نف ک ارا ی و مقفار ت انکر ذخی ره م وا با ی هاروب

تجهی زات اس فا ه ش فه ر روش مک انیکی .ی نف ی ار ه ابا یاف ت مک انیکی بس گی ب ه موقعی ت لک ه

ی ش ناور )تع فا ان فا ه و ن وع ای ن وس یله ب ه ش رایط جغرافی ایی و موقعی ت مک انی بن فر ه اش امل ب وم

کش نفه ب وم )تع فا و ق فرت ای ن ش ناورها بس گی ب ه تع فا ب وم ار جه ت وابس ه اس ت( ش ناورهای

ی فل زی )تع فا ن وع و ه اکش یفن ه ر ب وم تع فا و س گاه ش ناور ال م اس ت( نجی ر ن اب و کاب ل

ی ش ناور ت انکر ذخی ره م وا نف ی با ی اف ی ه امق فار ای ن وس ایل ب ه ش رایط بن فر بس گی ار ( گ وی

. باشفمی پفهای جاذب وسایل حفاظت فر ی مناسب ی جاذبهابس ه

ان ف ی را ی نف ی ت ا م ان رس یفن ب ه مراح ل را ر بن ا ر نف ی کارس ا نم ی ه اک اکو رهاس ا ی لک ه

ی نف ی ور ا س احل و ب ر اث ر ص فمه ب ه ه ا اگ ر نش ی . ه ف محفو یت محو ه بن فر ای ن اج ا ه را نم ی

ت وان ا ای ن روش اس فا ه م ی ش ناورهای نف کش بوج و رم فه باش ف ی ان ق ال نف ت و ی ا تص ا ه ا لوله

ع الوه ب ر رن جه ت حرک ت بای ف ب ه س واحلی .ی نف ی عم ل ش و ه ا نمو و باتوجه به جه ت حرک ت لک ه

ش ونف ه فایت گر ن ف و پ س ا رس یفن نم یک ه خ الی ا س کنه اس ت و اس فا ه اق ص ا ی و ص نع ی

فام ب ه پاکس ا ی س واحل نماین ف پاکس ا ی س واحل ب ه نی روی انس انی م وا و ی نف ی به س واحل اق هالکه

تجهیزات یا ی نیا منف اس ت و همچن ین م وا نف ی جم ع روری ش فه نی ز بایس ی ب ه نح و مق ی ف ع

را بی ان م ی ار "ی نف ی ت ا ب ه ور بیع ی ا ب ین برون ف ه ا رهاسا ی لک ه "کاکو همچنین روش .گر نف

نی ز مانن ف روش قب ل ر بن ا ر کارس ا نیس نف و ر خط و لول ه ری ایی ی ا تص ا ک ه ای ن روش

شناورهای نفت ک ش ر وس ط ری ا ا ای ن روش اس فا ه م ی ش و و حرک ت لک ه نف ی لحظ ه ب ه لحظ ه

نادی ا پ یش تعی ین ش فه عم ل م ی ش و و ر ص ورت انح را ا ه ا مونی ور می گ ر و ب ا اس فا ه ا م فل ل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

76

ی نف ی ب ه من ا حس اس جل وگیری ب ه عم ل م ی ه ا ی یگ ر ا ورو لک ه ه ا ا ب ا روش مفل فرض ی ف ور

. ]11[ریف

( را اینگون ه مط ر م ی کن ف ه ا)پراکن فه کنن فه ه ا1 یس رس انتک اکو روش اس فا ه ا م وا ش یمیایی

نق ش ای ن بس یار م فاول ش فه اس ت ه ا ر مقابل ه ب ا رل و گی نف ی رب ه ا امرو ه اس فا ه ا یس رسان س

ی نف ی موج و ر س ط رب را ر ه شکس ه و رن ه ا موا ر رفع رلو گی به ای ن ص ورت اس ت ک ه لک ه

را ب ه ذرات ریزت ری تب فیل م ی کن ف و ای ن ذرات ب ه عم رب نف وذ ک ر ه و رقی م ی ش ونف و س س

ی ا ا ب ین م ی ی موج و ر رب مور اس فا ه ق رار گرف ه و تجزی ه ش فه و نهاه اتوس ط میک رو ارگانیس

رون ف و ب فین ترتی ب ا خس ارت یس ت محیط ی و اق ص ا ی جل وگیری ب ه عم ل م ی ری ف ر اس فا ه ا

بایس ی ق ت بیش ری ب ه عم ل ری ف ی را ای ن م وا خ و س بب مس مومیت موج و ات ه ا یس رس ان س

قب ل م ور مطالع ه ربزی می گر نف و میزان غلظ ت ای ن م وا و همچن ین ن وع ب ه ک ار گرف ه ش فه بای ف ا

ب ه ورکلی اس فا ه ا ای ن م وا مس لزم اش ن مج و ا .قرار بگیر و ب ا ر مایش ات تجرب ی بفس ت ری ف

. ]11[ی ذیربط می باشفهاسا مان

:هابررسی مفلسا ی ریاضی هزینه خسارت رلو گی نف ی رب

ی ریاض ی هزین ه خس ارت رل و گی ی ار ی ابی ر پ یش گف ه ش فه ر مفلس ا ه ا عالوه بر رویکر ه ا و روش

:]12[نف ی مارتا المیفا مفل یر را بیان می کنف

(1)

وض عیت س رعت نش ت نف ت ب ر س ط رب اقی انوس اس ت ک ه فش ر گی و پخ ش ,v(x(t),t) ر ای ن م فل

ر نظ ر اش ن س رعت ان ش ار رل و گی م ی توان ف کم ک ب ه .شفن حرکت نفت بر س ط رب را م ی س نجف

. یست ا فشارهای م حمل بر اتمسفر شو محیطحفظ

.من فو ا م فل ریاض ی ناش ی ا گس ر گی و پخ ش نف ت ارا ه ش فه توس ط المی فا را م ور ان ق ا ق رار ا

وی با بیان اینکه س رعت نش ر نف ت م ی توان ف ب ه ب ررور هزین ه خس ارت کم ک کن ف ول ی بررس ی س رعت

من فو ا ب ا ر نظ ر اش ن ب ا ه م انی م فل ریاض ی ی ر را .نشر نفت بایف ر یک با ه م انی مش خص باش ف

:]13[مطر کر

1 Dispersants

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

77

ی ریاض ی المی فا و من فو ا م فلی را ب ر پای ه و ن نف ت اش اره ش فه و ه ا با بررس ی م فل 2447کانل ر سال

:]14[میزان هزینه خسارت بیان کر

ارتش ان را ب رای بررس ی ر نظ ر ی نف ی م ور نظر ک ه هزین ه خسه ا الل ت ب ر تع فا گ روه iک ه ر رن

ر ه اتع فا پارام ره ای مور اس فا ه جه ت تنظ ی ا ه nپای فاری ذات ی ه ر گ روه iKم ی ش و گرف ه

. ( اخ صا ا ه می شو ijpضریب و نی که به پارام ر ثابت ) ijWهر گروه

رت نف ی پر اخ ن ف م فل ( ب ا ارا ه ی ک م اتریس ب ه ب ررور هزین ه خس ا 1997( مول فوان )1993پی ر )

:]15[به شر یر است هارن ریاضی

اش اره ب ه ار ش ش اخص ijX. رنظ ر گرف ه ش فه اس ت mو ش اخص رس یب nک ه ر رن ان فا ه رس یب

ار که ر فرمول یر ارا ه ا ه شفه است: iا نمونه jرسیب

ایه و فرمول باال مفل اس انفار یر مطر می شو که برپ . ار jاشاره به م وسط ار ش شاخص مربو به که

. م وسط ار ش ا ه را ر نظر ار

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

78

رای ن م فل م وس ط ار ش ا ه .که برپایه این م فل م ی ت وان ر جه ت ک اهش اث ر تخری ب گ ام بر اش ت

م ی توان ف ر تغیی ر کنن ف ن ای ه ا رای ن وض عیت ح ی اگ ر نمون ه .اس ت 1صفر است و انحرا اس انفار

. ثبات باقی بمانف

م فل .م فلی را ارا ه ا ک ه ی رن م فل پی ر و مول فوان را م ور ان ق ا ق رار ا 2411اتک ین ر س ال

:]13[اتکین به شر یر می باشف

م وس ط هزین ه پاس خ ه ر واح ف نش ت i Cnهزین ه پاس خ ه ر واح ف نش ی ب رای س ناریوی iCک ه ررن

تش خیص هزین ه ان فا ه i iSهزین ه تش خیص ا ه ش فه ه ر ن وع نف ت ب رای س ناریو n it ش فه ر منطق ه

ب ا وار .اس ت iتش خیص هزین ه روش پاکس ا ی ب رای س ناریوی imو iنش ت ص ورت گرف ه ب رای س ناریو

هر واحف ا نشت نفت معا له یر به ست می ریف: عنوانبه Fکر ن

. شت شفه می باشف که پی ر و بولفوان رن را ر نظر نگرف ه بو نفهر واحف ا نفت ن Fکه ر رن

م فل ریاض ی س ین لی و ب ه ش ر ی ر .س ین لی و ر م فلی ب ه می زان رس یب منب ع بیع ی اش اره ک ر

:]13[است

ار ش پ ولی ه ر واح ف منب ع Mمق فار ک ل ا واح فهای منب ع بیع ی مور رس یب م ی باش ف و Qکه ررن

رنظر گرف ه شو می توان نوشت: Tور نظر است که اگر ار ش کل ا ست رف ه تعفا سال م Lو

.ب ه ارا ه م فلی مبن ی ب ر ب ررور ان ق ال نش ت نف ی پر اخ ن ف 2412 برا سایمک و ویلی ام رن فلر ر س ال

ی قب ل ه ا ب ا ای ن م فل مح ل رس یب و می زان رس یب را م ی ت وان ب ررور ر حالیک ه م فل ها ب نظر رن

ناد :]17[مفل ریاضی سایمک و رنفلر به شر یر است .چنین کارایی نفاش نفل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

79

ض ریب ان ش ار افق ی و Dس رعت ان ش ار ر رب Vش یب گر انن فه V م ان tت راک نف ی Cک ه ررن

S منبع و مخزن نف ی .

او ب ا ر نظ ر .م فلی را ارا ه ا ک ه کام ل کنن فه م فل ب را س ایمک ب و 2413 نی ل ای وان ر س ال

:]17[گرف ن سط ان شار رلو گی مفل ریاضی یر را ارا ه ا

بی انگر 1K( و 3mبی انگر حج ان ش ار نف ی ) mV( 2mبی انگر منطق ه ح اوی نش ت نف ی ) ASک ه ر رن

. است s154-1پایفاری با چارچوب ار شی

h ستبیانگر حرکت نفت تحت تأثیر با یا عوامل وابس ه به رن ا .

wα عامل ش ناور ب اV س رعت حرک ت ت و ه ش ناور ک ه توس ط ب ا حرک ت م ی کن ف.mV س رعت ب ا ر

. عم م وسط سرعت رای می باشف cVعامل شناور اخیر cαم ر و باالتر ا م وسط سط رب 14

های نفتی درمناطق دریاییپیامدهای آلودگی بندیشناسایی و دسته -2-2-1

ه ای نف ی اس ت ک ه ه ای ری ایی ان ش ار تص ا فی رالین فه ت رین من ابع رل و گی ر اکوسیس مه یکی ا

و همچن ان نی ز اح م ال روی ان ف نی ا و همچن ین ر ای ران روی ا ه گوش ه کن ار ه ایی ا م ان ر ر برهه

یی ب ا توج ه ب ه ابع ا رو م فیریت و ار ی ابی ریس ک چن ین رخ فا هاا ای ن . ا ن رنه ا ور ا ان ظ ار نیس ت

ی اری مین ۀ مطالع اتی خاص ی خ و ب ه ایج ا خس اراتی ک ه م ی توانن ف ب ه من ابع ری ایی وار س ا نف

ناد .رسانفه استل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

81

شناس ایی ن وع و ماهی ت ری ایی نظی ر ه ر منب ع رب ی یگ ر ترین ارکان مفیریت ریس ک من ابع یکی ا مه

راهکاره ای مشخص ی ت وان اس ت ک ه م ی اس اس ای ن ب ر .تاس یه ای محیطچنین ها و رف ار رنها ر رالینفه

ه ای ناش ی ا ب ین رالین فه ش ایان ذک ر اس ت ک ه هم واره تم ایز .برای رویاروی با شرایط بحرانی اتخ اذ ک ر

ا ب رو ح وا ث ۀ امن چ را ک ه .ب ه س ا گی ممک ن نیس ت ری اییه ای م ع ار من ابع ح وا ث و رالین فه

ی ا ی و م انی کوت اه ۀ ر ی ک ب ا گی ری رل و گیاح م ال ش کلب و ه و گی ی ا ی برخ ور ارگس ر

. ور ا ذهن نیست تر تمف والنی یفراینف

:هس نفبنفی س هقابل گروه اصلی یر سه ر اشی ا حوا ث ر منا ریایی نهای انواع رالینفه

های معفنی )غیر فلزی( فلزی و ترکیبات رلی فلزی خطرنایرالینفه -

ه ای رل ی ش امل ترکیب ات هی فروکربنی ترکیب ات رل ی ح اوی اکس یژن ترمیب ات رل ی رالین فه -

لیفی رلی ترکیبات نف ی و غیره هاحاوی ا ت ترکیبات

های میکروبیرالینفه -

تهفیفکنن فه مح یط یس ت ای ک هح وا ث غیرم رقب هرخ فا ها و ب ا توج ه ب ه رون ف فزاین فه

ب ه وی ژه ر من ا ه ا س ه ا رالین فه اخت ماهی ت و رف ار ای نش نهس نف ه ای ری اییاکوسیس

و رالین فه ش ناخت ماهی ت قی م وا چ را ک ه ب فون .ف ب و ن ا اهمی ت ی ا ی برخ ور ار خواه ری ایی

مناس ب و کاررم ف ب رای روی ارویی ب ا ش رایط یاق فاماتامک ان اتخ اذ ری ایی ه ای رف ار رنه ا ر مح یط

وج و نخواه ف اق فامات پیش گیرانه انج ام و ریس ک ت ر مطل وب م فیریت ب رای ری زی م ه برناو نیز اضطراری

. اشت

ه ای رب ی و ب ه وی ژه ر ناش ی ا ح وا ث گون اگون ر اکوسیس رل و گی ش ایان ذک ر اس ت ک ه پفی فۀ

:بنفی کر س ه و گروه عمفه به را می توان منا ریایی

کوت اه ی ر م ان ایحا ث ه ب ه عل ت ک ه هن ف می روی م ی هنگ ا غیرم رقب ه ی ا رخ فا های حوا ث -

ی ان ق ال م وا نف نق ل و ه ای لول ه ه ا و ی ا ک ش بفنۀ مخ ا ن نف ت شکس گی سوان ریایی ماننف)

ه ای رل و گی ه ای بیع ی ری ایی را ب ا مح یط ش فه و ری ا ه ا وار ین فه ( حج یا ی ا رالو غیره

.گس ر ه مواجه سا نف

م انی ۀه ا ر ب ا ان ش ار رالین فه ناش ی ا 1تجمع ی پیام فهای ب ه عل ت ک ه ا ه ایی ی ا ربح واث -

م وا ش یمیایی رالین فه و ی ا ان واع هن ف و ی رن ر ب ا ۀ م انی بلن فتر روی م ی ت ر والنی

م وا ر ا س ا یمانن ف ) .ش ونفم ی ری ایی وار من ابع )نف ی و ی ا غیرنف ی( خطرن ای بع ا

ای تعمی ر و نگاه فاری وس ایط حم ل و نق ل ی و ی ا نف ی ر فررین فهای وره ش یمیایی خطرن ا

1 Cumulative effect

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

81

ه ای اک ش افی اس خرا و جابج ایی ی حاص ل ا فعالی ته اآبترکیب ات و پس رهاس ا ی ری ایی

.(های ریایی و غیره ر محیط های نف ی ر سکوها و اسکله

و ن وع أمنش ن چن فانی ب رای شناس ایی رح ال حاض ر امک ا ه ای موج و روریب ا توج ه ب ه ان ش و ف ن

الب ه بای ف اذع ان نم و ک ه .وج و ن فار ص ورت کام ل هب ییرخ فا ها به تفکیک چنین ریاییهای رالینفه

ص ر نظ ر ا ه ای نف ی ر من ا ری ایی یس ی ناش ی ا رل و گی ی ک مع ل مح یط ب رو ب ه مح ض

و ن فه و س ایر موج و ات ر م یس المت ر ه ب ه واتهفی ف شناس ایی ابع ا وج و رورن فۀ رن عل ت ب ه

همچن ین اتخ اذ ت فابیر و اق فامات .حاص له ر س ور ک ار ق رار خواه ف گرف ت اق ص ا ی ه ای خس ارت

رس ت ر گ روی فه ابع ا حا ث ه مک انی و م انی و ی ا پیش گیری ا گس رش ۀ م ؤثر گرانترمیمی و عال

. خواهف بو شفه ر محیطر ا موا شیمیایی ترکیبات نف ی و نوع

یس ت مح یط ه ای ت رین رالین فه مه ر بیش ر ح وا ث ری ایی نش ت نف ت خ ام و مش قات رن یک ی ا

کن اره قرارگ رف ن ان واع مخ لف ی ا ا اس ت ک ه ایپیچی فه ترکی ب خ ام نف ت .رین ف ش مار م ی ریایی ب ه

نظی ر نی روان یگ ری عناص ر .ش و تش کیل م ی ( یهی فروان و کربن ه ا )ترکیب ات هیفروکربن غالبا و موا

ا ش مار یگ ری رص ف( و 5/3 اکس یژن )ص فر ت ا ( رص ف 3 رص ف( س ولفور )ص فر ت ا 5/4)ص فر ت ا

.و ترکیبات رن ح ور ارنف ر نفت با مقا یر ک فلزات

ه ای ری ایی و ب وم ه ای رن ر یس ت اخیر و پ س ا کش ف نف ت ان ش ار ای ن م ا ه و ف ررور ه ۀ ر یک سف

ا ای ن ی ف راروی بش ر تب فیل ش فه و یس مح یط ه ایچ الشت رین ج فییک ی ا ب هی اخل یه ارب

االص ول عل ی .اس ت ری ایی ش فهمن ابع ه ا و اکوسیس ب هه ای ج فی رس یبموج ب وار ش فن ری

ای ران همچ ون نف ت تولی ف و ص ا رکننفه کش ورهای ه ای نف ی ر منج ر ب ه رل و گی حوا ثاح مال وقوع

و حف اری مراح ل مخ ل ف عملی ات ا اک ش ا یی کش ورها چن ین ر چ را ک ه .ا سایر کش ورها اس ت بیش

ه ای ان ش ار تص ا فی و ی ا مس مر نف ت ناش ی ا فرس و گی هم واره ب ا ریس ک نقلو و حمل گرف ه تا تولیف

. بسیار بیش ر هس نفهای نقل و ان قاللولهیا تأسیسات و

بر روی سالمتهای نفتی زیستی ناشی از آلودگیتغییرات م یطاثر -2-2-2

ت ففیزیکاای ا فیزیولوژیااک اثاارات بلندماادت ا کولااا ماادت شااامل اثاارا -2-2-2-6

بالقو

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

82

برآارد جمعیت در معرض ریسک -2-2-2-2

کو ک انی و می ر بیم اری و م رب ا مش اهفاتی و ب و ه ه ای نف ی ب رای انس ان س می ا هیفروکربن شماری

ام ا ر ک ل انس ان نس بت ب ه .گ زارش و ثب ت ش فه اس ت ان ف هبلعی ف نف ت و ی ا پ ارافین را ک ه

بن ابراین خط ر .ی نف ی رس انه چش ایی پ ایین اش ه و ش فیفا عک س العم ل نش ان م ی ه ف هاهیفروکربن

رب رش امیفنی رل و ه ب رای چنفانی ا جهت مصر نارگاهانه مق ا یر قاب ل توج ه ای ن م وا س می ب ا غ ا ی ا

. انسان وجو نفار

ب ر روی تولی د ه ای نفت یزیس تی ناش ی از آل ودگی تغیی رات م یطاث ر -2-2-3

ربط( های شغلی، کاهش درآمد )جوامع م لی و سایر کارکنا ذیریست

شیالتی هایو فعالیت صنایع

ک پ رورش ا ه م ی ش ونف ب ه لی ل ع فم ب ه ص ورت م را ه ا تاسیسات ثاب ی که ر رنها ماهی ان ی ا ص ف

مخصوص ا رل و گی نف ی رس یب پ یر م ی باش نف و حرک ت ه ا امکان فرار حیوانات ر رنها ر براب ر رل و گی

.وار رور ه ا ب ه رن ا نظ ر تج اری گس ر ه ای ی ه ا رس یب لکه نف ی )صر نظر ا وس عت لک ه( م ی توان ف

س احلی ماهی ان ب ال ک ه ا نظ ر تج اری اهمی ت ارن ف ب ه ی ک عم ه اام ا ر ریاه ای ب ا و ر رب

. سرعت ا رلو گی فاصله گرف ه و به نفرت رسیب می بیننف

نس بت ب ه ب الغین ر براب ر م وا س می حس اس ترن ف و ب ه ور ه ا ا رنجایی که تخ والرو ماهیان و ص ف

باش نف ر ص ورت ب رو ی نف ی م یه ای س طحی ر تم اس بیش ری ب ا هی فروکربن ه امعم ول ر رب

ی تج اری م اهی و ص ف ه ا ام ا بس یاری ا گون ه .را تهفی ف م ی کن ف ه ا رلو گی نف ی خط ر بیش ری رن

م ثال .تعفا فراوانی تخ تولیف کر ه و ح ی م رب و می ر گس ر ه جوان ان ت اثیری ب ر ذخ ایر ب الغین ن فار

ا پخ ش کنن فه بس یار س می ه ی گون ه کاهش ی ر سانحه نفت کش توری کانیون ب ه رغ اس فا ه ا م و

اکث ر ت اثیرات م ر نف ت ب ر ش یالت م رتبط ب ا ص یف .ی بع ف ر ص یف ماهی ان تج اری رب ن فا ه ا ر سال

ی ک عم یا ناحی ه ب ین ج زرو م فی ب و ه و ای ن ص فمه ب رای چن فین س ال پای فار م ی ها ر رب هاصف

. هفنمیصففی نیز رب الب ه این اتفاق برای تمام بس رهای .مانف

. تغیی ر ب و و م زه نی ز بس یار اهمی ت ار ه ا عالوه بر ض رر تج اری ناش ی ا ک اهش ص یف ماهی ان و ص ف

ی ک نی ز تغیی ر م زه ر ص یف ایج ا م ی کنن ف ک ه ح فاقل اث ر رن لطم ه ب ه های نف ی ر غلظتهارلو گی

ش فه ر جامع ه رپ ی ی ک رل و گی نف ی اس ت ک ه مشکل یگر مربو ب ه ف ای روان ی ایج ا .با ار است

ب رای مث ال م انی ک ه غ رق ش فن نف ت ک ش ت وری ک انیون ر ص فر اخب ار ب و .بر ب ا ار اث ر م ی گ ار

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

83

ف روش م اهی ر ب ا ار پ اریس ب ه نص ف رس یف ه ر چن ف ک ه ه ی م اهی ای ا من ا رل و ه ب ه نف ت ر

چن ین ص فماتی ر ح ال حاض ر توق ف ص یف ر ی ک ( ب رای اج ن اب ا 1385مع رض ف روش نب و )کالری

. منطقه رلو ه مرسوم شفه است

گر شگری

س واحل ش نای ع اری ا نف ت را ه اتوریس ت .رل و گی نف ی س واحل ص نعت توریس را م رر م ی کن ف

ی ه ااکث ر تفرجگ اه .ت رجی م ی هن ف و ب ا ک وچک رین رل و گی ن اچیز نف ی س واحل را ت ری م ی کنن ف

ام ا .یز تالش بس یار ی ا ی ر جه ت و ن قی ر و بقای ای نف ی ا سواحلش ان ب ه ک ار م ی بنفن ف ساحلی ن

یی ک ه ب ه نب ال ی فن ه ا ی ر مقیاس وسیع همانن ف غ رق ی ک ت انکر ب ه وض و ب رای توریس ت هارلو گی

. ی ک نظیر هس نف ر ار هنفه نیستهاصحنه

یستزبر روی م یط های نفتیآلودگیاثر -2-2-4

اثرات اکولوایکی رل و گی نف ی ب ه عوام ل م ع ف ی بس گی ار ک ه ا رن جمل ه می وان ب ه مق فار و ن وع

گس رش ش رایط ج وی و اقی انوس شناس ی جغرافی ای فیزیک ی منطق ه می زاننف ت نح وه نش ت

)لین فن ی گی اهی وج انوری منطق ه اش اره ک ر ه ا و ان واع گون ه ه ا چرخش رب و فصل وجو سایر رالین فه

.(1388 ا ه اع ی 1333

هااااای بررساااایهااااای آبزیااااان فارزیااااابی اثاااارات باااار رای گو)ااااه -2-2-4-6

ماهیان لحت لأثیر لرکیبات ا مفتقات )فتی 1اکولوکسیکولوژیک

هاپالنک ون

ی ب االی اج زای نف ی ه ا ب ه لی ل ن فگی ر چن ف س ان یم ری س ط رب و تم اس ب ا غلظ ت ه ا پالنک ون

مخصوص ا نف ت ت ا ه ک ه اج زای س می و رروماتی ک بیش ری ار ت اثیر . ر مع رض خط ر هس نف بیش ر

ب ه ع الوه نش ت نف ت ب ا تش کیل الی ه ر س ط رب م انع ورو ن ور . ار ه امخ رب ت ری ب ر پالنک ون

را ب ه نب ال ه اخورش یف و تب ا ل اکس یژن ب ین ج و و ری ا م ی ش و ک ه ک اهش ف وس ن ز فی وپالنک ون

ی نف ی ن ه تنه ا اث ر ه ا هی فروکربن ng/g 54ی پ ایین ت ر ا ه ا تحقیقات نشان ا ه اس ت ک ه غلظ ت . ار

ام ا .نفار بلک ه اح م اال ب ه لی ل اث ر تغ ی ه ای ف وس ن ز را اف زایش م ی ه ف هامنفی خاصی بر پالنک ون

1 Ecotoxicology

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

84

ک ی مش اهفه ش فه ی ب االتر ک اهش قاب ل مالحظ ه ای ر ف وس ن ز مح یط کش ت جلب ه ا ر غلظ ت

. (1385 است)کالری

را ا ب ین م ی ه ا ش کی نیس ت ک ه رل و گی نف ی ر ابع ا گس ر ه پالنک ون ر کل بایف گفت ک ه اگرچ ه

مخصوص ا اینک ه ای ن موج و ات ب ه س رعت .بر اما ر یابی این اثر بس یار مش کل و اغل ب غی ر ممک ن اس ت

. می شونف و ر کم ر ا چنف هف ه پس ا رلو گی ترمی

گیاهان ثابت ریایی

ر ن واحی ب ا ام وا ررام رش ف م ی کنن ف و ب ه 2ی م انگروه او جنگ ل 1ی ری اییه اگیاه انی مانن ف عل ف

نی ز ب ه مق فار و اج زای س می ه ا اثرپ یری مرج ان .همین لیل پ انسیل باالیی ب رای نگه فاری نف ت ارن ف

ی مرج انی ه اموج و ر مح یط و وض عیت گون ه یاه نف ت م فت ر مع رض نف ت ب و ن یگ ر رالین فه

گیاه ان ی ک س اله معم وال ر مقاب ل رل و گی نف ی ا ب ین رف ه و ح فاقل ب رای س ال بع ف .بس گی ار

گیاه ان چن ف س اله ک ه .نیا من ف ان ق ال تخ ا من ا یگ ر اس ت ه ا بن ابراین ت رمی رن .شونفنمیبارور

ام ا گیاه ان چن ف س اله ب ا .غ ایی ک ارن ف نی ز ب ه س ا گی ا ب ین م ی رون ف ی ک عم و ذخیرههاریشه

یی ک ه ریش ه عم و ی ارن ف ر مقاب ل چن فین ب ار رل و گی نف ی نی ز ه ا ذخیره غ ایی ب اال مخصوص ا رن

مقاومنف اگرچه رل و گی نف ی ر اب فا باع ث قط ع ش اب وب رب ای ن گیاه ان م ی ش و ول ی تجزی ه نف ت

ی حرا)م انگرو( ه ا ر م ور جنگ ل .و چش مگیر خواه ف ب و ی اش ه و رش ف مج ف س ریعی ک اث ر مغ

ر بس ر را ب وش انف ممک ن اس ت اث رات کش نفه ای ب رای گی اه ر ه ا اگر رلو گی نف ی مناف اکس یژن رن

ی مش اهفه ر م وار بس یار . با ی ابی والنی خواه ف ب و ه ا پی اش ه باش ف و ب ا توج ه ب ه رش ف کن ف رن

. (1385)کالری ی شفیف نف ی نیز این گیاهان را ا پای ر نیاور ه استهاشفه است که رلو گی

پس انفاران ریایی

ر مع رض نی ز ه ا ش یرهای ری ایی ی ا ب الن 3ی ری ایی ه ا خ وی یی نظی ر هاگونههی مفرکی ال بر اینکه

ای ن موج و ات معم وال ا مح ل .ش نف وج و ن فار بارس یب پ یر ش فیف ناش ی ا نف ت ر ری ا هایتهفیف

الب ه اگ ر ای ن موج و ات ب رای ت نفس ب ه س ط رب رل و ه ب ه نف ت .ش ونف م ی وررل و گی ش نا ک ر ه و

ی عص بی ناش ی ا ت نفس بخ ارات هی فروکربن ی ا مش کالت چش می ر اث ر برخ ور ه ابیاین ف تخری ب

1 Seaweed 2 Mangrove Forest 3 Seal

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

85

ب ه لی ل نفاش ن چرب ی یرپوس ی ر 1ط س مورهای ری اییفق .مس قی ب ا نف ت ور ا ان ظ ار نیس ت

رص ف( 24)رش ف جمعی ت س االنه ت ا ه ا برابر نفت شناور رسیب پ یرنف ک ه ب ا توج ه ب ه ا و ول ف ب االی رن

. (1385)کالری قا ر به با گشت سریع به حالت اولیه می باشنف

پرنفگان ریایی

ی ت اثر برانگی ز هم راه اس ت توج ه ه اگی نف ی ک ه ب ا ص حنهم رب و می ر پرن فگان ری ایی ر اث ر رل و

پرن فگان ب رخال س ایر موج و ات ری ایی بیش ر ا .اذه ان عم ومی را ش فیفا ب ه خ و جل ب م ی کن ف

رغش گی پره ای پرن فه ب ه نف ت .خوا فیزیکی نفت رس یب م ی بینن ف و س میت رن اهمی ت کم ری ار

رب ب ه اخ ل پره ا نف وذ ک ر ه و جانش ین ه وای می ان پره ا و .ب ر را ا ب ین م ی ه ا خاص یت ض ف رب رن

این الیه هوایی ه ت امین کنن فه ش ناوری پرن فه اس ت و ه ع ایقی ب رای حف ظ ح رارت .پوست می شو

فق فان ای ن الی ه ه موج ب س نگینی و ر ن یج ه غ رق ش فن پرن فه م ی ش و و ه ک اهش .ب فن رن

. ایی و مرب رن را سبب می گر رجه حرارت و افت ذخایر غ

پرنفه رلو ه شفه با منق ار خ و س عی ر رف ع رل و گی ا پره ا م ی کن ف و مق فاری ا نف ت را م ی بلع ف ک ه

بس ه به س میت رن اث رات ن امطلوبی ب ر م ابولیس خ ون رس انی ب فن گ وارش کب ف کلی ه و تخ گ اری

خوابی فه اس ت ممک ن اس ت ب ه م رب ه اک ه روی رن ییه اهمچن ین ان ق ال نف ت ا پرن فه ب ه تخ . ار

نف ت ر ب فن پرن فگان اثرات ی مانن ف ت اخیر ر بل و تخم فان 2 و ه ای یرکش نفه .جن ین بیانجام ف

و ک اهش مقاوم ت ر ه ا ک اهش رش ف جن ین و جوج هه اتغیی رات هورم ونی ن ا ی ش فن پوس ه تخ

ری ک ه مرغ ان م اهی خ وار را تهفی ف م ی کن ف م رب ر اث ر خط ر یگ .را ب ه هم راه ار هامقابل بیماری

. ام ناع ا خور ن ماهی و حیواناتی است که به لیل رلو گی بو یا عمشان تغییر کر ه است

هاای سااالی: هاای ااقاع در اکوسیساتم ارزیابی اثارات )فات بار زیساتگا -2-2-4-2

لااایبی ا 9ی عمیااقاهااآبشااامل بااازبینی االیااه اثاارات راهیااابی )فاات در افااق

ی هاا ببررسای اجماالی اثارات ا)تفاار )فات بار لاای هاای مااهیگیری اابساتهو فعالیت

بیفتر ا لحقیقات بعدی خواهد شد هایساالی که منجر به پیفنهاد بررسی

1 Otter 2 Sub-Lethal 3 Deepwater Horizon

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

86

منا ساحلی

ی ش فیف ش کل گرف ه ان ف و ل ا رل و گی نف ی ر رنه ا ب ه س رعت ب ا ه ا سواحل صخره ای ر مجاورت مو

ه ر چنفک ه ممک ن اس ت ای ن م وا شس ه ش فه مج ف ا ر س احل یگ ری تجم ع .وا پ ای م ی ش و ام

همچن ین ا رنج ا ک ه قس مت بیش ر نف ی ک ه ب ه س احل رس یفه نف ت ه وا ه .یاف ه و رنجا را رلو ه کننف

ای اس ت ک ه اج زای س می ان فکی ار مع فو ی ا جان فاران ری ایی چ ار مس مومیت ش فه و خط ر

س ت و موج و اتی ک ه ر منطق ه ب ین ج زر و م فی ن فگی م ی کنن ف هالی مربو به ب رو خفگ ی ر رن اص

ی ری ایی ب ه نف ت موج ب س نگین ش فن ه ا همچن ین رغش گی عل ف .معموال بیش رین رسیب را می بینن ف

. (1385)کالری شو می های رنهاو قطع ساقه

ی ری ایی س اکن بس گی ار ه ا وقعی ت و ش رایط گون ه سرعت با یافت ساحل ص خره ای رل و ه ش فه ب ه م

و گ اه ت ا 5 ر م وار ان فکی با گش ت ب ه حال ت اولی ه ت ا .انجام ف نم ی امامعموال بیش ا و س ال ب ه ول

رل و گی نف ی ب ه .ام ا ر س واحل ش نی و ب ا ش یب مالی ق یه ف رق م ی کن ف .سال مان بر ه اس ت 14

ی ه ا ر الی ه .پ ای نش فه و ر ص ورت م ایع ب و ن ب ه اخ ل بس ر ف رو م ی رو سا گی ا سواحل رس وبی

ی رین س احلی ب ه لی ل پ ایین ب و ن اکس یژن تجزی ه بیول وایکی ب ه کن فی رب ا ه و نف ت ب رای م فتی

ر ای ن .خوا س می خ و را خواه ف اش ت ک ه س بب ممانع ت ا رغ ا فررین ف بهب و و اص ال م ی ش و

با گشت ب ه وض عیت اولی ه ب ه ب یش ا پ ن س ال م ان نی ا ار هرچن ف ک ه ر س واحلی ب ا موار معموال

. (1385 )کالری رلو گی کم ر با گ شت و سال عال اصال پفیفار شفه است

بررسااای راهکارهاااای محلااایو اساااتا)ی ا کفاااوری بااارای افا ااات از -2-2-4-9

ی عمیقهاآب)فت به افق راهیابی های مرلبط با ماهیگیری درهنگامزیستگا

هدای انددامات مربدوه بده واددنن درهنگدا وندوع چارچوب برآورد هاینه -2-3

های نفتیآلودگی

او ن ام ای ن م فل را .گاریفو مفلی برای مشخص ک ر ن هزین ه پ ای ک ر ن نف ت باقیمان فه را ارا ه م ی ه ف

هزین ه پ ای ک ر ن نف ت باقیمان فه ب ا محاس به ب راین اس اس .(1عملیات پاکس ا ی گ اش ه اس ت )ج فول

یس ت هزین ه ح وا ث و خس ارات غیرمن ظ ره مح یط اش ن ا الع اتی پیرام ون هزین ه مطالع ات و ت رمی

. ]3[ریف میو هزینه خسارت ناشی ا نفت ریخ ه شفه ر سط ریا )نشت به ریا( به ست

ناد ل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

87

]3[مفل گاریفو )عملیات پاکسا ی( -1جفول

مق فار م وا ه ا ب نظر گاری فو عوام ل بس یاری ر می زان خس ارت ناش ی ا نف ت وج و ار ا جمل ه رن

حساس یت .باش ف م ی نف ی شرایط رب و ه وایی ک فورت حساس یت ناحی ه تح ت ت أثیر واق ع ش فه و فص ل

یت ب وم و منب ع ش و مانن ف مح ل نش ت نف ت حساس م ی ناحیه تحت تأثیر واقع شفه ب ا فاک وه ایی تعی ین

گاری فو ب رای بفس ت رور ن هزین ه کل ی . .. . ن فگی تو ی ع فص لی و ی ا حساس یت من ابع ن فگی و

:]3[ا معا له یر اس فا ه کر ه است هاخسارت

= هزینه خسارات یست محیطی هزینه پاکسا ی هزینه پر اخ ی به ولت هزینه هاهزینه کلی خسارت

اتمطالعات و تحقیق

ک ه ب رای محاس به می زان خس ارت یس ت محیط ی هزین ه خس ارت ب ه ا ای ه ر گ الون نف ت )براس اس

ر ه احج و ن وع نف ت( ر حاص ل جم ع ض ریب تأثیرپ یری رب ش یرین و ض ریب حساس یت یس گاه

ر مقاب ل نظ ر گاری فو پیرام ون اینک ه .ش و م ی ضرب شفه و حاص ل ر می زان نف ت ره ا ش فه ض رب 5/4

چوب ریاض ی مناس ب و م فل کام ل ب رای تخلی ه پس مانفهای حف اری وج و ن فار و بای ف ب ه معا ل ه چ ار

و همک ارش هیالون هزین ه خس ارت کل ی اک ف ا ک ر میش ل بوف ا ل ا انش گاه فیال لفی ای پنس یلوانیا

نش ین ی ت ه ه ا وه ان ا چ ین ا هزین ه ا خ واهی کیف ری هزنی ه ل ی ا انش گاه عل وم م ین شناس ی و

ک ر ن م وا ش یمیایی و جب ران خس ارت کیف ری ب رای بفس ت رور ن هزین ه خس ارت ناش ی ا نف ت ر

ب راین اس اس هزین ه نه ایی خس ارات واقع ه خل ی .(2واقعه نشت ر خل ی رالس کا اس فا ه کر ن ف )ج فول

ه ی رس وب ا ن )ت ه ارالس کا مجم وع هزین ه ا خ واهی کیف ری جب ران خس ارت کیف ری و هزین ه

هزین ه ا خ واهی کیف ری ش امل مجم وع پر اخ ت هزین ه .نش اگزوین ک ر ن( م وا ش یمیایی اس ت

ی ه ا همکاری اگ زون ر پاکس ا ی واقع ه نش ت غرام ت قربانی ان واقع ه و هزین ه ص نفوق حفاظ ت ا ت االب

ی و ی پر اخ ی ب ه ول ت ای ال ه ا هزین ه جب ران خس ارت کیف ری ش امل هزین ه .ش و م ی رمریکای شمالی

ی ت ه نش ین ک ر ن م وا ش یمیایی ش امل ه اهزین ه .باش فم یی پر اخ ی ب ه ول ت ف فرال ه اهزین ه

ی ه ای ای ال ی و ف فرال ب رای ار ی ابی خس ارت و پیام فهای نش ی نف ت و هزین ه ه ابا پر اخ ت ب ه ول ت

ت وار ش فه ب راین اس اس مجم وع خس ار .پر اخ ی به شورای امن ای واقع ه نش ت نف ت اگ زون وال ف اس ت

. ]3[میلیون الر بررور گر یف 1154به این شرکت

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

88

]3[هزینه خسارت ناشی ا نفت ر واقعه نشت ر خلی رالسکا -2جفول

ر ن رام وس هزین ه خس ارت رل و گی نف ی را ر ی فگاهی م ف اوت ا گاری فو و هیالون ل ی بی ان

یس ت ری ایی ب ه شناس ایی رل و گی مح یط ی ی ب رای کن ف او اب فا ب ا رنظ ر گ رف ن س ه س ط م فیر می

پ ر ا : ر س ط اول می زان رل و گی کم ر ا ظرفی ت ریاس ت مانن ف م انی ک ه نف ت منب ع اص لی م ی

ه ا ر ای ن س ط رل و گی حاص ل ا عملک ر کش ی .ان رای نب و و حم ل و نق ل رن ان فی ب و ه اس ت

ر بس یاری ا من ا جه ان ای ن س ط وج و .گ ر م ی کن ف و ر بیع ت ج بنم یهزین ه ای ایج ا

ر س ط وم می زان رل و گی فرات ر ا .گ ر م ی یس ت ب ه ش کل س ن ی انج ام مح یط ار و م فیریت

وظیف ه م فیریت رل و گی ای ن .کن ف م ی ایج ا 1ظرفیت پ یرش ریا ر افکار عم ومی اس ت و هزین ه اض افه

ر ای ن مرحل ه هرچ ه .کن فم یکنن فه ای ن هزین ه اض افی را پر اخ ت اس ت ک ه مطم ن ش و رل و ه

ی یس ت محیط ی بای ف جه ت کن رل ه ای اق ص ا ی بیش ری ص ورت گی ر ب ه ن وعی هزین هه افعالی ت

. ]4[( 1سط رلو گی افزایش یابف )نمو ار

ی اق ص ا ی ه ا فعالی ت یس ی ب ا مح یط ی ه اگ ر رل و گی م ی( مش اهفه 1هم ان گون ه ک ه ر نم و ار )

یس ت نی ز اف زایش مح یط رابطه مس قی ار به نحوی ک ه هرچ ه فعالی ت اق ص ا ی بیش ر ش و رل و گی

هم ان ح فاقل ح ف قاب ل 4pش و ر حقیق ت نقط ه م یرغ ا 4pا نقط ه ه اای ن رل و گی .کن فم یپی فا

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

89

ن ت أثیر س و ار و پ س ا ای ن نقط ه یس ت اس ت ک ه توان ایی ج ب م وا رالین فه را ب فو مح یط پ یرش

رالین فگی ر مح یط مش هو گر ی فه و ت أثیرات رن ب ا رش ف و فعالی ت اق ص ا ی رابط ه مس قی خواه ف

باش ف م ی 2م فیریت س ط 4pو بع ف ا 1م فیریت س ط 4p اش ت و ی ا ب ه عب ارتی یگ ر قب ل ا

. ]4[( 2)نمو ار

ی ک اهش اث رات یس ت ه ا یس ی ب ا هزین ه مح یط ی ه ا گ ر رل و گی یم ( مش اهفه 2با مالحظه نمو ار )

ب ه وریک ه هرچ ه ر مین ه ک اهش اث رات یس ت محیط ی بیش ر هزین ه .محیط ی رابط ه معک وس ار

ی یس ت محیط ی بیش ر ک اهش پی فا ک ر ه و ر ن یج ه اق ص ا س ال ت ری خ واهی ه اکن ی رل و گی

ب ه ص ورت 1pت رل و گی ص فر نخواه ف ش ف و منحن ی بع ف ا نقط ه اشت هرچنف تحت هی ش رایطی اث را

خ واهی (3ح ال ب ا بررس ی ای ن و نم و ار ب ه ص ورت نم و ار ) .خ ط افق ی ا ام ه پی فا خواه ف ک ر

:]4[ اشت

]4[ ی یست محیطیهاهزینه-2نمو ار

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

91

ب رای نش ت نف ی ی ا جب ران خس ارت 2مانن ف هزین ه پاکس ا ی 1هزین ه جب ران XP4P( 3 ر نم و ار )

4ش فن ک ف م ثال و ج فاره 3 ر م ور هزین ه پیش گیری .ران ی ا م ر م اس تص نعت توریس ت ی ا م اهیگی

مح ل تع ا ل س و بحران ی و هزین ه بحران ی اس ت Xنقط ه .توانف ج ایگزین هزین ه جب ران ش و میتانکرها

یس ت ر نقط ه مح یط ی انج ام گرف ه ر خص و ک اهش ریس ک رل و گی و رل و گی ه ا به عبارتی هزین ه

X ت وان هزین ه م ی ی یس ت محیط ی اس ت ک ه ه ا نف این نقط ه نقط ه اپ یم رل و گی و هزین ه تالقی ار

.ا ای ن نقط ه ب ه بع ف هرچ ه هزین ه را ب االتر بب ری .قاب ل قب ولی را ب رای س و قاب ل قب ول ر نظ ر گرف ت

هم ان ی اق ص ا ی نص یب نخواه ف ش ف و اگ ر ی ک واح ف یگ ر را رل و ه کن ی ب ه ه ا سو ی باب ت فعالی ت

. انفا ه نیز خسارت وار کر ه ای

و عام ل مه م فنظر عن وان ب ه یس ت ری ایی بای ف همیش ه مح یط ی اق ص ا ی و ه ا بفین منظور فعالی ت

ب ا مقایس ه ه ر س ه ی فگاه م کور پ یرف ن ای ن .ب ر روی ه بررس ی ش و هاقرار گیر و تأثیر م قابل رن

یس ت ک ه ت رمی رن نیا من ف مح یط ن ونی جه ان نس بت ب ه تخری ب مطلب غیرقابل انکار اس ت رویک ر ک

اب فا ب ر پیش گیری .یاب ف نم ی باش ف و ر برخ ی م وار هرگ ز ت رمی م ی هزینه بسیار گزا و م ان والنی

یس ت توس ط رل و ه مح یط و کاهش اثرات سو یس ت محیط ی و س س ب ر اص ل پر اخ ت هزین ه ت رمی

ی ه ا ی یس ت محیط ی و روش ه ا بایس ت ر اول ین مراح ل ب ا انج ام ار ی ابی م ی صنایع .کننفه اس وار است

1 Corrective Cost 2 Cleanup Cost

3 Preventive Cost 4 Double Botton

]4[( 2( و )1مقایسه نمو ار ) -3نمو ار

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

91

علمی موجو ب ه ک اهش اث رات س و یس ت محیط ی پر اخ ه و س س ر هنگ ام رل و ه ک ر ن مح یط ر

. پر اخت هزینه با سا ی رن مشارکت نماینف

:]5[ ی رلو گی به موار یر بس گی ار هاهزینه

الینفهخصوصیت موا ر -

میزان و وسعت رلو گی -

مکان و مان رلو گی -

شرایط جوی -

( ZPIزو بالقوۀ پیامد )سازی و اصول مدلتعیین -2-3-1

ه ای آل ودگی نفت ی )پارامتره ای ریس تمعرف ی پارامتره ای اثرگ کار ب ر -2-3-2

ترافیت دریایی، هیدروگرافی و آم و هوایی(

اس به آلودگی نفتیهای حسبندی زیستگاهپهنهاصول -2-3-3

زیس تی و اقتص ادی و اجتم اعی )ارزی ابی ارزی ابی پیام دهای احتم الی م یط -2-3-4

زیستی و تعیین اهداف واکنشی درمقابل ریست(اثربالقوۀ م یط

)ت دارکات، واک نش در مقاب ل آل ودگی نفت ی ه ایراهب ردای مب انی هزین ه -2-3-5

منابع انسانی و مالی( براساس

یمحدادۀ عملیاللعیین -2-9-5-6

های افا تیاالویتلعیین -2-9-5-2

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

92

یااکنف هایراهبردلداین -2-9-5-9

های پس از آلودگیو بازسازی ا پایش6عملیات اایا ها الهیه بر)امه -2-9-5-4

های اندامات الالحی و پیشگیرانه چارچوب برآورد هاینه -2-4

های ساحلی به منظور حفظ زیستگاه 2کننده کارگیری مواد پخشبه -2-4-1

ه ای پ ایش ب رای تعی ین ح دنهایی پاکس ازی از نق ه نظ ر اص ول و روا -2-4-2

زیستی و اجتماعیم یط

های دریاییراهبردهای مقابله با آلودگی -2-4-3

هددای انتصددادی متناسددب بددا هریدد از انددواع انتخدداب رویکردهددا و روش -2-5

زیستمحیطخسارات وارده به

یس ی ب رای ح ل مح یط ی ه ا جس جوی روشی مناسب برای س ه بن فی مراح ل مخ ل ف ار ی ابی ریس ک

ش ونف ا اهمی ت م یمش کل بررور ه ای س ت پ ایینی ک ه ا تمرک ز ص ر ب ه اق فامات اص الحی ناش ی

ه ی واره ا ی اص ال رس یب ه ا ی مرب و ب ه ب ررور هزین ه ه ا ب ه ور مرس وم روش . یا ی برخور ار اس ت

یس ت ر مح فو ه ای مش خص بیش ر م ور توج ه ب و ه و کم ر ب ه رث ار اق ص ا ی یانب ار رنه ا محیطبه

ب رای تکمی ل رویک ر ق فیمی ف وق و نز ی ک ک ر ن رن . ر مراحل پسین و ی ا پیش ین عنای ت ش فه اس ت

س ا الع ات ت وان ا ی ک س و رویک ر س ناریویی و ا س وی یگ ر ابزاره ایی مث ل سی م یب ه واقعی ت

ه ای پ س ا ش ناخت س ناریوی مرج ع م فلی ب رای پ ی ب ر ن ب ه هزین ه .( را اض افه ک ر GISجغرافیایی )

ی ه ا یس ت ب رای پایفارس ا ی فعالی تمح یطخس ارت براس اس مقایس ۀ ب القوه باتوج ه ب ه ک اهش قابلی ت

گف ه ش فه ب رای ه ر عنص ر انسانی ا نظ ر س ه مؤلف ه و ار ی ابی پارام ره ای ار ش بس ه ب ه مفه وم رنظر

1 Termination and Recovery 2 Dispersants

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

93

ه ای واقع ی ت رمی ت وان ا ی ک س و ب ا س نجش هزین ه راین مرحل ه ار ش خس ارت را م ی .ارا ه شفه است

و احیای وب اره و ا س وی یگ ر مش خص ک ر ن ح ف وم ر کمی ابی ه ر اکوسیس /محفو ه و ای را واقع ی

. ر احیای ترکیب بنفی پیشین به روشی صحی انفا ه گیری کر

ه ای وار ه ب ه من ابع بیع ی بای ف پیام فهای اق ص ا ی و ه ای مخ ل ف ار ی ابی رس یبب رای ان خ اب روش

ه ای و ب ا یگر سیاس ی مه یعن ی رف فاران ب ا توج ه ب ه تف اوت رجح ان .ق انونی رنه ا را رنظ ر اش ت

بس ه ب ه روش ان فرکاران ص نعت حساس یت ی ا ی رم ور ابع ا ار ی ابی خس ارات یس ت و س ت محیط

پیام ف مه چن ین وض عی ی ا نظ ر .ان خ اب ش فه و نی ز ا نظ ر ان خ اب معی ار ار ش گ اری وج و ار

«ه ای ار ی ابی خس اراتروش»ه ا رم ور رس ت ی ا نا رس ت ب و ن ق انونی ای ن خواه ف ب و ک ه بح ث

ه ای همگ انی ی تگ اری مناس ب ب رای با ت اب ا ن ارجح ه گ اری و قاع فۀ روی معیاره ای ار ش

. نیا منف وفاق و اتفاق نظر است

گ اری کااله ای همگ انی ه ایی مناس ب ب رای ار ش ار یابی خس ارات وار ه ب ه من ابع بیع ی مس لزم روش

. است

ه ای اس فا ه ش فه ممک ن اس ت ابع ا خس ارات ار ی ابی ش فه ا مش کل اینج ا اس ت ک ه بس ه ب ه روش

ه ای تمای ل ب ه پر اخ ت ی ا تمای ل ب ه ریاف ت م ثال هری ک ا روش .نقط ه نظ ر اق ص ا ی م ف اوت باش ف

توانن ف ن ای م ف اوتی را رم ور ابع ا ار ی ابی خس ارات م ی .. . گ اری ال اذی و هزین ه س فر ار ش

ح ال رنک ه ا نقط ه نظ ر ق انونی و سیاس ی ص نع گران عالقمن ف ب ه نش ان ا ن .وار ه راخ ی ار گ ارن ف

یس ت عالقمن ف ب ه نش ان ا ن ابع ا گس ر ه ت ری ا مح فو تری ا خس ارات و رف فاران مح یط ابع ا

ه ا و چن ین وض عی ی باع ث ش فه اس ت ک ه الب ی .هس نف ه ا یس ت ر ار ی ابیخس ارات وار ه ب ه مح یط

ه ای ه ای رس یفگی کنن فه بیش ر ش فه و مس یر روش م اکرات غیررس می ب رای اثرگ اری ب ر ررای ا گ اه

ه ای ار ی ابی خس ارت ب ا اس فا ه ت الش اق ص ا انان ب رای اج رای روی ه .ار یابی را به نفع خو تغییر هن ف

چ ه »گ اری ب ا نا ی فه گ رف ن پرس ش بنی ا ین ی ر هم راه ب و ه اس ت: ه ای ص حی ار ش ا روش

«گ اری برای ان خاب شفن ا سوی جامعه م ناسب هس نفوای ا معیارهای ار شمجموعه

چهارچوب نها ین:

ه ای ار ی ابی خس ارات وار ه ب ه من ابع بیع ی ناش ی ا س ه لی ل عم فه ب و ه اف زایش تقاض ا ب رای روی ه

است:

س االران هم راه ب ا ه ای تأثیرگ ار و ب ه وی ژه رف فاران ص نعت ی وان ناخرس نفی هم ه ر -

ر ه ب ه من ابع ه ا ر م ور خس ارات واماهی ت م ور ی و غیرقاب ل پ یش بین ی تص میمات ا گ اه

ه ا و ب ه وی ژه ق ات ب اور عم ومی ب ر ای ن ب و ک ه ا گ اه .میال ی 74و 34های بیعی ی هه

ه ای م فون ن اتوان ا مواجه ۀ ب ه س بب ع فم برخ ور اری ا اص ول راهنم ای ق وی و س ورالعمل

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

94

نی ز رست با موار ی هس نف ک ه ب رای رنه ا فه مس ا ل فن ی براس اس عل وم فیزیک ی و یس ی و

.اق صا ی مور نیا هس نف

ه ا ر ار ی ابی س ا ی روی هانگی زۀ وم ناش ی ا تمای ل نها ه ای ق انون گ اری )کنگ ره( ب ه س ا ه -

ای ن ام ر ب ه وی ژه ب رای م وار ی ک ه ب ا ش مار بزرگ ی ا ف ع پس مانفهای .خس ارات ب و ه اس ت

یس ی ج امع جب ران ه ای مح یط خطرن ای پ یش بین ی ش فه ر ق وانین و مق ررات ش امل پاس خ

ک ر ا اهمی ت بیش ری ( س روکار پی فا م ی 1CERCLAخس ارت و مس ولیت پ یری )مانن ف

باالخره .برخور ار بو

گ اری ریاف ن ف ک ه ار ی ابی خس ارات وار ه ب ه من ابع بیع ی ا نظ ر ق وانین و نها ه ای ق انون -

ا ب رای انج ام رن برحس ب مق ررات گون اگون کم ر م ور تأکی ف ق رار گرف ه و خط و راهنم

چن ین .ه ای مهم ی برخور ارن ف گ اری و نها ه ای مخ ل ف ا اخ ال ه ای ق انون نظ ام

.کر ها را سر ر گ مینمو و ا گاههای قانونی را شوار میهایی پیگیریاخ ال

ۀ م ف اوت ا قواع ف کنگ رۀ رمریک ا نه ا اجرای ی مربو ه را وا ار ک ر ت ا و مجموع CERCLA رق انون

های وار ه به منابع بیعی تفوین کننف:را ر تعیین ار یابی رسیب

ت وان ای ب رای تعی ین خس ارات حاص ل ا ح وا ث کوچ ک ک ه ر بس یاری ا م وار م ی مجموع ه -

ای ن مجموع ه مع رو ب ه .رنها را ا قبل تعیین ک ر و نی ا ی ب ه کاره ای می فانی گس ر ه نیس ت

. ( هس نفType A Rules« )فال»قواعف نوع

ه ای قاب ل اس فا ه ب رای ار ی ابی خس ارات ر ح وا ث بزرگ ر و مجموعۀ یگ ر ح اوی ش ر روی ه -

. (Type B Rules« )ب»گس ر ه تر معرو به قواعف نوع

2تغییرات در تولید گکاریارزا -2-5-1

ارای وس یع ت رین ک اربر ر تغیی رات ر تولی ف ب ه واس طه منط رس ان نظ ری رن گ اریار شروش

ورو ی تولی ف عن وانب های ن روش ب ر من ابع یس ت محیط ی .ی یس ت محیط ی اس ته اب ررور هزین ه

وق ی ک ه ورو ی تخری ب گ ر منج ر ب ه ک اهش ر تولی ف م ی ش و .کاالها و خ فمات تمرک ز م ی کن ف

. هفالی ا این روش را نشان میشکل ذیل مث .(1394)امیرنژا که خو باعث کاهش سو می گر

1 Comprehensive Environmental Response, Compensation and Liability Act, 1984

2 Valuing Changes in Production

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

95

تغییرات تولیف گ اریار ش: روش 5-2شکل

Estimating the Cost of Environmental Degradation(2445) منبع:

ی مخ ل ف ک اربر ه ا ی مح فو ه ای وس یع ا اث رات یس ت محیط ی پ رواه ه ا این روش برای تعیین هزین ه

ی ی ک اث ر یس ت محیط ی ه ا ب ررور هزین ه تغیی رات تولی ف ر گ اری ار شا رویک ر برای اس فا ه . ار

. ی شو خسارات به با اری یهاار ش ا ن نسبت و فیزیکی اثرات تعیینمی بایست و گام

پاسخ –روا دوز -2-5-2

خص و ر ای ن روش واک نش ی ا پاس خ پیش گیرانه ی ا اص الحی جمعی ت تح ت ت اثیر ی ک رل و گی مش

. گیر میروشی برای ار شگ اری رسیب مور اس فا ه قرار عنوانبهی م رتب بر رن هاهزینه

پاسخ - و گ اریار ش: روش 3-2شکل

اثر یست فشار

محیطی

اثر تغییر ر

تولیف

تغییر ر

ررمف

تر

هانف کش

افزایش

های بیماری

گوارشی

رلو گی ربکاهش

های کاریرو

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

96

Estimating the Cost of Environmental Degradation(2445) منبع:

حیط ی را ری و اق فاماتی کاربر این روش بر ای ن فرض یه اس وار اس ت ک ه اف را وج و خط رات یس ت م

یی ک ه ب رای تجزی ه و تحلی ل بای ف نب ال ه اگ ام .(1394)امیرنژا ب رای اج ن اب ا رن انج ام م ی هن ف

شو به شر ذیل می باشنف:

شناسایی خطر یست محیطی و جمعیت تحت تاثیر .

مشاهفه واکنش افرا .

ی اجرای اقفاماتهاانفا ه گیری یا سنجش هزینه .

روا هزینه سفر -2-5-3

تغیی ر ر .ب رای ی ک ذخی ره گ اه ری ایی اس ت ه اف رض کنی ف کیفی ت رب یک ی ا اص لی ت رین ویژگ ی

ی مرب و ه ا اگ ر ا ه .کیفیت رب این ذخیره گاه م ی توان ف ب ه تغیی ر ر تع فا با یفکنن فگان منج ر ش و

باش ف م ی ت وان ب ا مقایس ه رنه ا منحن ی جفی فی به نرب با یف ر قبل و بع ف ا تغیی ر کیفی ت رب موج و

منحن ی تقاض ای ABمث ال ر ش کل ذی ل عن وانب ه .(1394)امیرنژا ب رای تقاض ای با ی ف تهی ه نم و

.منحن ی تقاض ای با ی ف بع ف ا ک اهش کیفی ت رب اس ت CDبا ی ف ر قب ل ا تغیی ر کیفی ت رب ی و

. ه می شو نشان ا ABCDمنافع کاهش یاف ه ر ناحیه

: منحنی تقاضای با یف ا منطقه قبل و بعف ا رلو گی7-2شکل

Estimating the Cost of Environmental Degradation(2445) منبع:

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

97

لکت گرایانهروا ارزشگکاری -2-5-4

ناش ی ا رل و گی نف ی ر مح فو ه م ور مطالع ه م ی ت وان چن ین ر ار ی ابی خس ارات یس ت محیط ی

م ی .. . ی رب و خ ای تخری ب کیفی ت منظ ر ب وی ن امطبوع وه اذع ان اش ت ک ه ب رو ان واع رل و گیا

توان ف موج ب ک اهش کیفی ت مح یط یس ت مح فو ه رل و ه ش و و ا ای ن ری ب ر ن رب ام الی و

مس غالت رن ناحیه ت اثیر منف ی گ اش ه و همچن ین ب ه ک اهش تقاض ا ب رای خری ف ام الی ر ناحی ه م ور

ای ن ک اهش قیم ت ک ه م نعکس کنن فه ک اهش ار ش اق ص ا ی کیفی ت مح یط یس ی .نظر منج ر گ ر

ب رای اج رای ای ن روش .(1394)امیرنژا است می توانف مع ا ل ب ا خس ارت یس ت محیط ی م ف نظ ر باش ف

مراحل ذیل نبال می گر :

ه نق ش تعی ین کنن فه ر قیم ت ی ی ک ک اال ک ه ا ب ا توج ه ب ه ان واع ویژگ ی هفونیکتشکیل تابع ار ش

. رن ارنف

هاجمع روری ا ه .

)تعیین همبس گی بین کیفیت محیط یست و قیمت با اری یک کاال)ملک .

تشکیل منحنی تقاضا برای کیفیت یست محیطی .

مشروب گکاریارزاروا -2-5-5

پای ه مش اهفه رف ار م ر م و ت رجی رنه ا اق ص ا ی( ب ر گ اری ار شی ار ی ابی خس ارت)و ه ا بیش ر تکنیک

ام ا ر بس یاری م وار ب ا ار واقع ی ب رای مش اهفه رف ار م ر م . رباره ار ش نها ن ب ر چی زی اس وار اس ت

ر چن ین م وار ی م ی ت وان ا ری پرس ش ا اف را رب اره رض ایت رنه ا ب ه .وج و ن فار

یس ت محیط ی ک ه ر ب ا ار معامل ه نم ی ش و ( ب رای ک اال ی ا خ فماتی ا جمل ه خ فمات WTPپر اخت)

گ اریار شای ن روش را . ر واق ع ر ای ن روش م ر م ترجیح ات خ و را بی ان م ی کنن ف .س وال نم و

. (1394( می نامنف)امیرنژا CVMمشرو )

ب ه هم ین ترتی ب ر ج ایی ک ه اث رات یس ت محیط ی مرب و ب ه ی ک پ رواه م ی توان ف ب ه تغییرات ی ر

ی ت ی ا کمی ت خ فمات و کااله ای یس ت محیط ی ی ک منطق ه منج ر ش و ک ه ر مجم وع ب ه نف ع کیف

تعی ین می زان تمای ل ب ه پر اخ ت اف را ب رای مش رو ب رای گ اری ار شمر م نیس ت م ی ت وان ا روش

م فاول ت رین رویک ر ر ای ن روش ای ن اس ت ک ه .جلوگیری ا وق وع تغیی رات م ور نظ ر اس فا ه نم و

ی توان ا ری مصاحبه با اف را رب اره می زان تمای ل ب ه پر اخ ت رن ان ب رای حف ظ ی ک ارای ی بیع ی م

نادس س م وس ط تمای ل ب ه پر اخ ت پاس خ هنگ ان را محاس به و ب ا ض رب رن ر تع فا ک ل .س وال نم و ل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

98

ی ب ه س ت م ی ش ونف ب ررور ی ا ار ش ک ل اق ص ا ی رن ارای مر می که ا ارایی مور نظ ر به ره من ف

. رور

اثرات سالمت گکاریارزا -2-5-6

خس ارات س المت انس انی ر اث ر تخری ب گ اریار شی خ ا اق ص ا مح یط یس ت ه ایک ی ا ک اربر

ترجم ه س ط ی ا تغیی ر ی ک رالین فه یس ت محیط ی ب ه تع فا ی ا م وار بیم اری ی ا .محیط یست است

س ا ی اث رات ب رای کم ی (1394)امیرنژا اث رات س المت اس ت گ اریار شم رب و رس اول ین گ ام ر

سالمت سه گام ذیل بایف نبال گر :

هم ان وری ک ه ر ش کل ب اال نش ان ا ه ش فه اس ت س ه مرحل ه اص لی ر کم ی س ا ی اث رات س المت

مرحل ه وم ای ن اس ت ک ه .مرحل ه اول شناس ایی ی ک خطر)وق وع رل و گی نف ی( م ی باش ف .وج و ار

مشخص ا اث رات ای ن خط ر ب ر س المت چیس تو)مثال تغ ی ه ا ماهی ان مس موم( ای ن م ور ب ه وس یله ی ک

مرحل ه س وم ای ن اس ت ک ه .واک نش م ور س نجش و ان فا ه گی ری ق رار م ی گی ر -ضریب و )یا غلظت(

. بررور گر چه تعفا ا جمعیت ر معرض این خطر هس نف

ر یابی اثرات سالمت ر س رس است :به شر یر برای ا سه روش اصلی

حیوانی : کن رل حیواناتی که ر معرض سموم قرار گرف ه انف س شناسیمطالعات .

انسانی : تجارب کن رل شفه ا انسانهای ر معرض خطر بالینیمطالعات .

مطالعات اپیفمیلوایکال: مطالعه انسانها ر جهان واقعی .

فا ه گی ری اث رات س المت ناش ی ا ر مع رض ی ک خط ر یس ت محیط ی ب و ن ای ن روش ایفه رل برای ان

ب ا ای ن ح ال ر بع ی مواق ع م ان و .واک نش انج ام ش و -است که یک مطالع ه محل ی رب اره رابط ه و

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

99

ر چن ین م واقعی ن ای ا الع ات .هزینه چنین مطالعاتی انج ام ای ن گزین ه را غی ر قاب ل قب ول م ی س ا

. ا مطالعات انجام شفه ر سایر مکانها می توانف مور اس فا ه قرار گیر حاصل

ی اق ص ا ی ر ه ا و فن ون مخ ل ف و م ن وع یگ ری نی ز جه ت ار ش گ اری ه ا ال م به ذکر اس ت ک ه روش

یی باش نف ه ا ی ف وق ال کر عم فه ت رین روش ه ا رس ف روش م ی یست وجو ارنف ول ی ب ه نظ ر محیط حو ه

ش کل .ی نف ی ر من ا ری ایی و س احلی اس فا ه ق رار م ی گیرن ف ه ا تحقی ر م ور رل و گی برایکه

ی ذکر شفه است:هاذیل نشان هنفه انواع روش

اق صا ی گ اریار شی هابرخی روش )وو(:شکل

Estimating the Cost of Environmental Degradation(2005) منبع:

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

111

اقدامات پیشگیرانههای موردنیاز اساس هزینهبرگکاری ارزا -2-5-7

ه ای مس قی و هزین ۀ فرص ت مرب و ب ه اق فامات اس فا ه ا رویکر ه ای ب ا اری )هزین ه

های پیشگیری(مفیری ی برنامه

های ابرا شفهرجحان»اس فا ه ا رویکر های»

های اظهار شفهرجحان»اس فا ه ا رویکر های»

هاثرات بیولوایک و فررینف احیای یس گاههای پایش ابررسی هزینه

و عملی ات اق دامات اص الحی ه ای موردنی از براس اس هزین هگ کاری ارزا -2-5-8

میدانی

رفااع ا هااای پاکسااازیهزینااه :«هااای مبتناای باار هزینااهراش»اسااتفاد از -2-5-8-6

آثار آلودگی

د باا هاد افا کننا ای اساتفاد از ماواد پ اش ارزیابی اثرب فی هزیناه -2-5-8-2

های ساالی زیستگا

سازودارهای دریافت خسارت و هاینه دردپیشنهاد -2-6

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

111

فازبنلیی لقلیلمات من لر بلآ بلرآ:رد خسلارلت فصد سو

زیستیمح ط

اج رای ررابط ه ب ا ه ا : تعی ین م وا ین حق وقی مش خص ک ر ن نیا پیش ار ی ابی ( 1)فا

ریزی احیابرنامه

( ار ی ابی م ا2ف ا )ه ای پیش گیری ا تش فیف تخری ب لی و اق ص ا ی اج رای برنام ه

یس ی مح یطه ای ری ایی و جایگ اه رن ر ب ررور ار ش اق ص ا ی من ابع اکوسیس

ریایی

مع ا ل عن وان ب ه ه ای تخری ب یاف ه ) صال اکوسیس ا( ار یابی مالی و اق صا ی 3)فا

)ن وع و کمی ت فیزیک ی( ان خ اب ه ا: ار ی ابی رس یب یس ت(مح یطخس ارات وار ه ب ه

ه ای احی ایی ب فیلشناس ایی ییه ای احی ااحی ا )ت فوین امن ۀ معق ولی ا ب فیل روش

ه ای ی اکوسیس ت فوین برنام ۀ احی ا برت ر ه ای احی ایی براساس مقی اس( ان خ اب ب فیل

تخریب یاف ه

ت أمین : ت را م ف احی ایی پ ایش و ه ای ج رای برنام ه ی اه ا ( پ یش بین ی هزین ه 4)فا

اجرای برنامۀ احیایی جهتمنابع مالی مور نیا

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

112

مللییریتی تشللال ت لیهزینللآ-فصللد ارللار لب للاد مللالی

زیسللت موردن للاز بللرلی لن للا بللرآ:رد خسللارت محلل ط

دریایی

هدای سداختار مددیریتی موردنیداز بدرای مواجهده بدا آلدودگی ای ابعاد هاینه -4-1

شدرایط اضداراری رای ایفدای نادن در زیسدتی بد هدای محدیط نفتی: ایجداد گدروه

های نفتی و تعیین و تدوین نان آنهاانتشار آلودگی

هدای عملیدداتی ردیدابی و پددین بینددی توسددعۀ سددامانهای بررسدی ابعدداد هاینده -4-2

های نفتی و پیامدهای آنمسیر جابجایی لکه

ناد ل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

113

فررست منابع شایانی

J. Rochette, Towards an international regulation of offshore oil exploitation,

Report of the experts workshop held at the Paris Oceanographic Institute on 34

March 2412, Working Papers 15/12, 1–18, IDDRI, Paris, 2412.

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

114

هاش وست

المللی جلوگیری مقررات بین یونقانون الحاق دولت جمهوری اسالمی ایران به کنوانس(: 1پیوست )

از تصادم

مه ر هش و بیس ت م ورب ری ا ر تص ا م ا جل وگیری الملل ی ب ین مق ررات کنوانس یون – واح فهۀ م ا

ب ر س ی و مش مل م کور مق ررات و م ا ه 9 و مقفم ه ی ک ب ر مش مل( 1972 اک ب ر بیس ) 1351 م اه

شو :می ه مبا له اسنا رن ا ه هشت ما ه و چهار ضمیمه به شر پیوست تصویب و اجا

ی کنوانس یون ه ا ر 1972کنوانس یون مرب و ب ه مق ررات ب ین الملل ی جل وگیری ا تص ا م ر ری ا

حاض ر ب ه منظ ور ت امین ح فاکثر ایمن ی ر ری ا و ب ا رگ اهی ب ه ل زوم تجفی ف نظ ر و ب ه رو ررور ن

س ت س نف نه ایی کنف رانس ب ین الملل ی حف ظ مق ررات ب ین الملل ی جل وگیری ا تص ا م ر ری ا ک ه پیو

م ان ا ک ه ییه ا پیش رفت پرت و ر مزب ور مق ررات بررس ی ا پ س میباش ف 1934 ج ان اش خا ر ری ا

:نمو نف موافقت یر شر به است رمفه عمل به رن تصویب

یر گیرن ف ک ه ق وانین و س ا م یی کنوانس یون حاض ر ب ه عه فه ه ار :کل ی تعه فات - ی ک ۀم ا

نامی فه «مق ررات»را ک ه منبع ف 1972ی مق ررات ب ین الملل ی جل وگیری ا تص ا م ر ری ا ه اپیوس ت

. به مور اجرا بگ ارنف شو می

:الحاق و تاییف قبول تصویب ام ا -ۀ و ما

. ف ب و رای ام ا و ا رن ب ه بع ف ب رای الح اق مف و خواه ب 1973 او ن م اه اول ت ا کنوانس یون ای ن .1

ی تخصص ی ی ا راان س ب ین الملل ی ان رای ه ا ول ع و سا مان ملل م ح ف ی ا ع و ه ر ی ک ا س ا مان .2

رق ی ر ر ای ن کنوانس یون توانن ف ب ه الملل ی ا گس ری م ی ی منش ور ی وان ب ین ه ا ر اتمی یا

قرار گیرنف:

أ یفر تصویب قبول یا تش بفون ام ا –الف

بعفی تاییف یا تصویب ضمن تاییف یا قبول تصویب هب مشرو ام ا –ب

ناد الحاق – ل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

115

منبع ف ک ه ری انور ی الملل ی ب ین س ا مان ب ه مربو ه س نف تس لی ب ا الح اق ی ا تاییف قبول تصویب .3

یی ه ا ول ت ر ت اریخ تس لی س نف ب ه ذک ب ا را مرات ب س ا مان ک ه گی ر می انجام شو می نامیفه «سا مان»

. کنوانسیون را ام ا کر ه یا به رن ملح شفه انف ا الع خواهف ا که این

:سر مینی کاربر – 3 ۀما

م عاه ف ول ا یک ی ک ه ای ن ی ا باش ف م ح ف مل ل س ا مان عه فه ب ه سر مینی امور ا اره که موار ی ر .1

ک ب ی ب ه بی ر ک ل س ا مان توان ف ی ا العی ه م ی ه ر م ان ر باشف سر مینی المللی بین روابط مس ول

. شو شمول این کنوانسیون را ر رن سر مین تعمی هفمینامیفه « بیرکل»که منبعف

ای ن کنوانس یون ا ت اریخ وص ول ا العی ه م کور ی ا ا ت اریخی ک ه ر ا العی ه قی ف ش فه ب ه س ر مین .2

. مور نظر تعمی ا ه خواهف شف

ا العی ه رن ر ک ه س ر مینی م ور ر توان ف م ی م ا ه ای ن 1ه بر ب مف ا بن ف هر گونه ا العیه صا ر .3

ک ه ت ری والنی ت اریخ ه ر ی ا س ال ی ک ا بع ف کنوانس یون ای ن اجرای و شو گرف ه پس است شفه قیف

.شف خواهف م وقف مربو ه سر مین مور ر گر یفه تعیین گرف ن پس مان ر

کلی ه ول م عاه ف را ا ه ر گون ه ا العی ه تعم ی ی ا اس ر ا ه ر گون ه تعم ی ک ه بایس ت م ی یر کل ب .4

. به موجب این ما ه واصل شفه باشف رگاه نمایف

:شفن االجرا ال م – 4 ۀما

ناوگ ان مجم وع ک ه کش ور پ انز ه ح فاقل الح اق ت اریخ ا پ س م اه وا ه حاض ر کنوانس یون – ال ف

ی ص ف ت ن ناخ الص و ب االتر ناوگ ان جه انی ه ا رص ف تع فا ی ا ظرفی ت کش ی 35کم ر ا رنه ا با رگ انی

. نباشف هر کفام و تر تحق پ یر ال م االجرا خواهف شف

نخواه ف االج را ال م 1973 اانوی ه اول ا قب ل حاض ر کنوانس یون بن ف ای ن «ال ف » ش مف ا رغ علی –ب

. شف

1پ س ا برق راری ش رایط من فر ر بن ف 2ر ب مف ا م ا ه یی ک ه ب کش ورها ب رای شفن االجرا ال م .2

و قب ل ا ای ن ک ه کنوانس یون ال م االج را ش و ای ن کنوانس یون را تص ویب قب ول تایی ف ک ر ه ی ا «ال ف »

. انف ر تاریخ ال م االجرا شفن کنوانسیون خواهف بو بفان ملح شفه

ت اریخ ال م االج را ش فن ای ن کنوانس یون رن را تص ویب ال م االج را ش فن ب رای کش ورهایی ک ه پس ر ا .3

ناد . خواه ف ب و 2قب ول تایی ف ک ر ه ی ا ب فان ملح ش ونف ر ت اریخ تس لی س نفی مط اب مف ا م ا ه ل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

116

ه ر گون ه 3ا م ا ه 4پ س ا ال م االج را ش فن اص الحیه ای ب ه ای ن کنوانس یون ب ر ب مف ا بن ف .4

. ل کنوانسیون اصال شفه خواهف بو تصویب قبول تاییف یا الحاق شام

ر ت اریخ ال م االج را ش فن ای ن کنوانس یون مق ررات رن جانش ین مق ررات ب ین الملل ی جل وگیری ا .5

. شفه و رنرا ملغی خواهف نمو 1934تصا م ر ریا

ا ک ر ی ا ب فان یی ک ه رن را ام ه ا بیر کل تاریخ ال م االج را ش فن ای ن کنوانس یون را ب ه ا الع ول ت .3

. ملح شفه انف خواهف رسانیف

:نظر تجفیف کنفرانس – 5 ۀما

توس ط کنفرانس ی اس ت ممک ن و ه ر ی ا و مق ررات ی ا کنوانس یون ای ن ر نظ ر تجفی ف منظ ور ب ه .1

. گر تشکیل سا مان

کنوانس یون ی ن ا ر نظ ر تجفی ف منظ ور ب ه م عاه ف ول ا س وم ی ک ح فاقل رخواس ت ب ه بن ا سا مان .2

. یا مقررات و یا هر و کنفرانسی ا ول م عاهف تشکیل خواهف ا

:مقررات هایاصالحیه – 3 ۀما

رن رخواس ت ب ه بن ا ش و پیش نها م عاه ف ول ا یک ی ر ا ک ه مق ررات ب ه اص الحیه گون ه ه ر .1

. گرفت خواهف قرار بررسی مور سا مان ر ولت

و س وم ررا اع ا حاض ر و رای هن فه ر کمی ه ایمن ی ری انور ی اکثری ت ب ا مزب ور حیهاص ال چنانچ ه .2

سا مان تصویب شو مرات ب ح فاقل ش ش م اه قب ل ا بررس ی رن ر مجم ع س ا مان ب ه ا الع کلی ه ول

م عاهف و اع ا سا مان خواهف رس یف ه ر ول ت م عاه فی ک ه ع و س ا مان نباش ف مج ا خواه ف ب و ک ه

. م بررسی اصالحیه ر مجمع شرکت نمایفهنگا

ی هن فه ر مجم ع تص ویب ش و بی ر ک ل أچنانچه اص الحیه ب ا اکثری ت و س وم ررا اع ا حاض ر و ر .3

. مراتب را جهت پ یرش به ا الع کلیه ول م عاهف خواهف رسانیف

ال م االج را خواه ف ش ف گ ر م ی اصالحیه مزبور ر ت اریخی ک ه هنگ ام تص ویب توس ط مجم ع تعی ین .4

ش و ب یش ا ی ک س وم ول م ی مگر این که تا یک تاریخ قبل ی ک ه ر هم ان م ان توس ط مجم ع تعی ین

ی م کور ر ه ا تعی ین ت اریخ .م عاهفی ک ه اع راض خ و را نس بت ب ه اص الحیه ب ه س ا مان اع الم ارن ف

ناد . نفه خواهف بو این بنف توسط مجمع با اکثریت و سوم اع ا حاضر و رای هل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

117

هر اصالحیه ای به هنگ ام ال م االج را ش فن ب رای کلی ه ول م عاه فی ک ه ب ه اص الحیه اع راض نک ر ه .5

. باشنف جایگزین و جانشین هر پیش بینی قبلی که اصالحیه به رن اشاره ار خواهف گر یف

ال م االج را ش فن ه ر اص الحیه را ب ه بیر کل هر گونه رخواس ت و مکاتب ه ب ر ب ای ن م ا ه و ت اریخ .3

. ا الع ول م عاهف و اع ای سا مان خواهف رسانیف

:فسخ – 7 ۀما

ا س ال پ ن انق ا ا پ س م ان ه ر ر م عاه ف ول ا ی ک ه ر ر ا اس ت ممکن حاضر کنوانسیون .1

.گر فسخ ولت رن به نسبت کنوانسیون شفن االجرا ال م تاریخ

بی ر ک ل وص ول س نف فس خ و . گرف ت خواه ف انج ام س ا مان ب ه س نفی تس لی ب ا کنوانس یون فس خ .2

. تاریخ تسلی رنرا به ا الع کلیه ول م عاهف یگر خواهف رسانیف

فس خ کنوانس یون ی ک س ال پ س ا تس لی س نف مرب و ی ا م فت بیش ری ک ه ر س نف مربو ه قی ف .3

. واهف شفشفه باشف به مور اجرا گ اش ه خ

ثبت و تنظی :8 ۀما

یزای تسالرت خ تما ا م دراا کا مسای ا تم ا ب داتداا توا حمهای فت داه سا داه ح اقافت م هیضا کو تمسر . کاااه ت ااا کو تمسااار فت تا ااای کاااا ب م ااای داااه ح ال ااا ااا ب تمااا ه خ تمااا فاساااتی مااایکلراااه میاااد

اوشا ف 220ح ت سال دراا کا جهاد وآاد م تمتشایف داا طآا اای ب موگی الز تالجات کو تمسر هیضاا اات . ال ات ده دراخیمه سیزای ال ات تفسی خ تم

فاتمساه م تمگلرسا مای زدای داه متها مساهه ا ف ح اقاافت تم امی داه هیضاا کو تمسار ب ان – 9 ۀما

م تهراه تساایمر ی م فمسا مای زدای داه فسام مای تاجماه او ه دیاا متها تعتآیف تفت ات م ما م ا ب تهره

ف تهااتز ااتتا ه تا ایکوو ی ز اا کاه دا او ا ف تز طاا .ل تا ای ا ب تسالرت خ تموا ا توا مسهه مماتبهد . تم ه کو تمسر هیضا فت تا ی مم م اتآ عه اجیز ویخته بمی مید

ااات تم اامی دااه متهاا ب ااای ب دااا اشااتم فاا ااایم م م مهتاای م هصاا م م ماازتف اا تکتآااا درسااتت –یواا ف جلساه علوا فمز ساه اوآه اا فم پاوجت اهاا اایب ا مازتف م سرصا م .اای ب اا دی ا 7یا ا که کو تمسر

ناد . تی ر فت مگهآی فسر ب تسدده 2۶۳9/9/02 صد م مهد اجل فت تسالا تص م ف تیف ی ل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

118

کنوانسیون ( 1۷۳۱) 1۹۹۱قانون الحاق دولت جمهوری اسالمی ایران به تشریفات )پروتکل( مورخ (: 2پیوست )

به گونه اصالح شده در ) (1۷۱1) 1۹۳2پیشگیری از آلودگی دریایی ناشی از تخلیه پسماند و سایر مواد، مورخ

1۷/۳/1۷۹۱مصوب (1۷۳۳) 2۰۰۹و ( 1۷۳۱) 2۰۰۱های سال

ش و ب ه تش ریفات )پروتک ل( م ورب م یه وری اس المی ای ران اج ا ه ا ه ب ه ول ت جم :م ا ه واح فه

کنوانس یون پیش گیری ا رل و گی ری ایی ناش ی ا تخلی ه پس مانف و س ایر م وا م ورب ( 1375)1993

( 29مش مل ب ر )( 1388)2449و ( 1385)2443ه ای ب ه گون ه اص ال ش فه ر س ال( 1351)1972

. ملح گر و اسنا الحاق را نز امین اسنا تو یع نمایف ما ه و سه پیوست )به شر پیوست(

باش ف و تغیی ر رن م یاج رای تش ریفات )پروتک ل( مس ول یس ت مح یطس ا مان حفاظ ت -1 تبص ره

. برعهفه ولت است

ی ه ا ر هرگ اه ول ت جمه وری اس المی ای ران یک ی ا (13م ا ه )( 5ب ا توج ه ب ه بن ف ) -2 تبص ره

باش ف رض ایت رن قب ل ا ح ل و فص ل اخ ال ا ( 3م ا ه ) ( 2ی ا )( 1فس یر ی ا اج رای بن ف )اخ ال ر ت

. ال م خواهفبو ( 3ی اوری پیش بینی شفه ر پیوست )هاش ری رو

ارج اع ب ه اوری موض وع تش ریفات )پروتک ل( توس ط ول ت جمه وری اس المی ای ران من و ب ه -3 تبص ره

. سترعایت قوانین و مقررات مربو ا

ق انون اساس ی جمه وری اس المی ای ران ب رای هرگون ه اص ال ( 77 رعای ت اص ل هف ا و هف ) 4 تبصره

. رن الزامی است( 22و )( 21ی رن ر اجرای موا )هاتشریفات )پروتکل( و پیوست

تعاریف1 ۀما

ا نظر این تشریفات )پروتکل(:

و گی ری ایی ناش ی ا تخلی ه پس مانف و س ایر م وا یعن ی کنوانس یون پیش گیری ا رل « کنوانس یون» -1

به گونه اصال شفه رن (1351) 1972مورب

. المللی ریانور ییعنی سا مان بین« سا مان» 2

. یعنی بیرکل سا مان« بیرکل» 3

یعنی:« تخلیه( »1 )4

ه ای ماه ا س کوها ی ا یگ ر س ا ه ه ا هواپی هرگونه تخلیه عمفی پسمانف یا سایر م وا ب ه ری ا ا کش ی 1

ناد ساخت ست بشر ر ریا ل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

119

ه ای ری ایی س اخت س ت بش ر ب ه ه ا هواپیماه ا ی ا س کوها ی ا س ا ه هرگونه تخلیه عم فی ا کش ی 2

ریا

ه ا هرگونه ذخی ره س ا ی پس مانف ی ا س ایر م وا ر بس ر ری ا و ر ی ر بس ر مرب و ب ه رن ا کش ی 3

های ساخت ست بشر ر ریا وسایر سا ه هواپیماها سکوها یا

ه ای س اخت بش ر ر ری ا تنه ا ب ه هرگونه رها سا ی و وااگ ون نم و ن ر مح ل س کوها ی ا س ایر س ا ه 4

. منظور تخلیه عمفی

شو :شامل موار یر نمی« تخلیه( »2) -4

ه ا هواپیماه ا م ع ار کش ی تخلیه پسمانف یا سایر موا ب ه ری ا ب ه ور اتف اقی ی ا ناش ی ا عملی ات 1

ه ای ری ایی س اخت س ت بش ر و تجهی زات رنه ا ر ری ا ب ه اس ثنای پس مانف و س کوها ی ا س ایر س ا ه

ه ای ری ایی س اخت س ت هواپیماه ا س کوها ی ا س ا ه ه ا سایر موا حمل و نقل شفه با ی ا توس ط کش ی

فیه چن ین پس مانف ی ا س ایر م وا ر چن ین بشر ر ریا که به منظ ور تخلی ه چن ین م وا ی ا حاص ل ا تص

نماینف های ساخت ست بشر فعالیت میها هواپیماها سکوها یا سایر سا هکش ی

قرار ا ن م ا ه ای ب ه منظ وری غی ر ا تخلی ه ص ر رن مش رو ب ر اینک ه چن ین قرار ا ن ی مغ ایر ب ا 2

اهفا این تشریفات )پروتکل( نباشف و

ه ا خط و لول ه و تجهی زات رهاس ا ی م وا )نظی ر کاب ل (4بن ف )( 1ج ز )( 4ب ا وج و ر ی ف ) -3

تحقیقات ریایی( ر ریا که به منظوری غیر ا تخلیه صر قرار ا ه شفه انف و

تخلی ه ی ا ذخی ره س ا ی پس مانف ی ا س ایر م وا ی ک ه ب ه ور مس قی ناش ی ا ی ا مرب و ب ه ( 3) -4

من ابع مع فنی بس ر ری ا ور ا س احل هس نف تح ت پوش ش مف ا ای ن اک شا بهره ب ر اری و ف رروری

. باشفتشریفات )پروتکل( نمی

ب ه معن ی س و انفن پس مانف ی ا س ایر م وا ب ه منظ ور تخلی ه عم فی رنه ا « س و انفن ر ری ا( »1) -5

. تهای ساخت ست بشر ر ریا اسبوسیله تخریب حرارتی بر روی عرشه کش ی سکو یا یگر سا ه

ش امل س و انفن پس مانف ی ا س ایر م وا ب ر روی عرش ه کش ی س کو ی ا س ایر « س و انفن ر ری ا ( »2) -5

ه ای ری ایی س اخت س ت بش ر چنانچ ه پس مانف ی ا س ایر م وا مزب ور رح ین فعالی ت م ع ار س ا ه

.شو های ریایی ساخت ست بشر ر ریا تولیف شفه باشنف نمیکش ی سکو یا سایر سا ه

ای ن اص طال .ه ای ری ایی ی ا ه وایی ا ه ر ن وعی ک ه باش نف یعنی حم ل کنن فه « ها و هواپیماکش ی» 3

گ ر ص ر نظ ر ا اینک ه ارای نی روی محرک ه ش امل هوان او )هاورکراف ت( و ب ار )کرج ی( ش ناور م ی

ناد . بو ه یا فاقف رن باشنفل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

111

اخل ی کش ورها همچن ین بس ر ری ا و ی ر بس ر ی ه ا ربی ری ایی غی ر ا ه ا ربیعن ی تم ام « ریا» 7

تنه ا ا خش کی باش نف ه ا مربو ب ه رن ای ن اص طال ش امل ذخ ایر ی ر بس ر ری ا ک ه س رس ی ب ه رن

. شو نمی

. یعنی ما ه یا شئ ا هر نوع شکل یا جنس« پسمانف یا سایر موا » 8

( 4م ا ه ) ( 1بن ف ) ( 2اتخ اذ ش فه ب ه موج ب ج ز ) ای ک ه ا قب ل و ب اق فامات یعنی اج ا ه « مجو » 9

. اعطا شفه است( 8ما ه )( 2یا بنف )

یعن ی وار ک ر ن مس قی ی ا غیرمس قی پس مانف ی ا س ایر م وا ب ه ری ا توس ط فعالی ت « رل و گی » 14

خط رات ی ری ایی ه ا انسانی که منجر یا اح ماال منج ر ب ه اث رات ناخوش اینف ب ر من ابع ن فه و یس ت ب وم

ه ای مج ا ا ی ری ایی ا جمل ه م اهیگیری و س ایر اس فا ه ه ا تب رای س الم ی انس ان م انع ب رای فعالی

. ریا یان رسانی به کیفیت رب ریا به منظور اس فا ه و کاهش امکانات رفاهی ریا شو

اهفا 2 ۀما

ا ر مقاب ل تم ام من ابع رل و گی یس ت ری ایی ر مح یط ی م عاه ف بای ف ب ه ص ورت ف ر ی و جمع ی ها ر

ه ای علم ی فن ی و اق ص ا ی خ و اق فامات م ؤثری را ب رای حفاظ ت و حمای ت نماین ف و ب توان ایی

پیش گیری ک اهش و ر ص ورت عمل ی ب و ن ح رل و گی ناش ی ا تخلی ه ی ا س و انفن پس مانف و س ایر

. خو را ر این جهت هماهن سا نفی هاتموا ر ریا به کار گیرنف و ر صورت اق ا بایف سیاس

تعهفات کلی3 ۀما

ی م عاه ف ر اج رای ای ن تش ریفات )پروتک ل( بای ف راهب ر اح ی ا رمی زی را ب رای حفاظ ت ه ا ر 1

یست ر برابر پسمانف یا سایر م وا ب ه ک ار گیرن ف ت ا ا ای ن ری هنگ امی ک ه لیل ی ب ر ای ن ب اور محیط

یس ت ری ایی ممک ن اس ت ایج ا ض ایعه نمای ف مح یط یا س ایر م وا وار ش فه ب ه وجو ار که پسمانف

ح ی وق ی ک ه م فری ق ا عی ب رای اثب ات ارتب ا اتف اقی ب ین م وا ورو ی و اث رات رنه ا نباش ف اق فامات

. پیشگیرانه مناسب اتخاذ شو

ل و گی را عه فه ار گ ر ه ر ب ا ر نظ ر گ رف ن ای ن راهب ر ک ه رل و ه کنن فه بای ف ر اص ل هزین ه ر 2

کس انی را مج ا ب ه تخلی ه ه ا ه ایی را ت روی کن ف ک ه ب ه موج ب رن ر م عاهف بایف تالش نمای ف ش یوه

ی ا س و انفن ر ری ا ک ر ه اس ت ض من توج ه ب ه من افع عم ومی هزین ه تحق الزام ات پیش گیری ا

. ی مجا را تقبل نماینفهاترلو گی و کن رل رن ی فعالی

ی م عاه ف بای ف ب ه نح وی عم ل نماین ف ک ه ان ق ال ه ا ای ن تش ریفات )پروتک ل( ر ر اج رای مف ا 3

یس ت ب ه بخش ی یگ ر ص ورت مح یط مس قی یا غیرمس قی خس ارت ی ا اح م ال ایج ا رن ا ی ک بخ ش

ناد . ن یر یا یک نوع رلو گی به نوع یگر تبفیل نشو ل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

111

ک ارگیری اق فامات وتک ل( ب ه گون ه ای تفس یر نخواه ف ش ف ک ه ا ب ه یک ا مفا ای ن تش ریفات )پر هی 4

سخ گیرانه ت ر ب حق وق ب ین المل ل ب ا حف ظ مالحظ ات پیش گیری ک اهش و ر ص ورت امک ان ح

. ی م عاهف به صورت فر ی یا جمعی جلوگیری نمایفهارلو گی توسط ر

تخلیه پسمانف یا سایرموا 4 ۀما

هف بایف ا تخلی ه ه ر گون ه پس مانف ی ا س ایر م وا ب ه اس ثنا رنه ایی ک ه ر پیوس ت ی م عاها ر ( 1) -1

. انف ممانعت بعمل رورنففهرست شفه( 1)

ی ه ا ر .باش ف نیا من ف مج و م ی(1تخلی ه پس مانف ی ا س ایر م وا فهرس ت ش فه ر پیوس ت ) ( 2)

اش نف ک ه تط اب ص فور مجو ه ا و ش رایط ص فور بم ی ه ای اجرای ی ی ا ق انونی م عاهف موظف به اتخاذ اقفام

یی مب ول گ ر ک ه ا ه اتوج ه وی ژه ای بای ف ب ه فرص ت .را ت مین نمای ف( 2مج و ب ا مف ا پیوس ت )

. نمایفهای به ر ا نظر یست محیطی جلوگیری میتخلیه به سو گزینه

ه ف ش ف ک ه ی ک ر م عاه ف را ت ا ای تفس یر نخوا هی یک ا مفا ای ن تش ریفات )پروتک ل( ب ه گون ه 2

من ع ( 1جایی که به رن ر م عاهف مرب و اس ت ا تخلی ه پس مانف ی ا س ایر م وا ذک ر ش فه ر پیوس ت )

. ر م عاهف مزبور بایف سا مان را ا اقفامات مزبور رگاه سا .نمایف

سو انفن ر ریا 5 ۀما

. موا ر ریا را ممنوع نماینف ی م عاهف بایف سو انفن پسمانف یا سایرها ر

صفور پسمانف یا سایرموا 3 ۀما

ی م عاه ف نبای ف اج ا ه هن ف پس مانف ی ا س ایر م وا ب ه منظ ور تخلی ه ی ا س و انفن ر ری ا ب ه ها ر 1

. سایر کشورها صا ر شونف

را منعق ف ک ر ه باش نف ای اگ ر کش ورهای مرب و ترتیب ی را ایج ا ی ا مواف تنام ه ( 1 ب ا وج و بن ف ) 2

ترتی ب ی ا .ممک ن اس ت رب ه ف( 1ه ای ی اکس یف ک ربن ب رای ف ع ب پیوس ت ) ص ا رات جری ان

موافق نامه مزبور شامل موار یر خواهف بو :

تأیی ف و تخص یص مس ولیت ص فور مج و ب ین کش ورهای ص ا رکننفه و ریاف ت کنن فه ب مف ا ( 1)

الملل حاک وبین این تشریفات )پروتکل( و حقوق

ی غی ر م عاه ف مقررات ی ح فاقل مع ا ل م وار من فر ر ای ن تش ریفات ه ا ر مور صا رات به ر ( 2)

( 2)پروتک ل( ا جمل ه م وار مرب و ب ه ص فور مجو ه ا و ش رایط مج و ب رای پی روی ا مف ا پیوس ت )

ی م عاه ف ب ه موج ب ای ن ه ا ه فات ر برای حصول ا مینان ا این باش ف ک ه ترتی ب ی ا موافق نام ه ا تع

ناد . کنف یست ریایی عفول نمیمحیطتشریفات )پروتکل( برای حفظ و حراست ا ل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

112

ای را منعق ف ک ر ه اس ت مرات ب را ب ه س ا مان م عاه فی ک ه ت رتیب ی را ایج ا ی ا مواف تنام ه ر

. اعالم خواهف کر

ی اخلیهارب 7 ۀما

ای ن تش ریفات )پروتک ل( ای ن تش ریفات )پروتک ل( تنه ا ت ا ح فی ک ه ر رغ ه ر ی ک ا مف اعل ی -1

. شو ی اخلی مربو میهاربپیش بینی شفه است به ( 3و )( 2بنفهای )

ر ص ورتی ک ه (1ی اخل ی ر مفه وم م ا ه ) ه ا چنانچ ه تخلی ه عم فی پس مانف ی ا س ایر م وا ر رب 2

تلق ی ش و ه ر ر م عاه ف بای ف ب ر اس اس « ر ری اس و انفن »ی ا « تخلی ه» ر ری ا ص ورت گی ر

ه ای نظ ارتی و مج ا اث ر بخ ش صالحفیف خو یا مف ا ای ن تش ریفات )پروتک ل( را ب ه ک ار بن ف ی ا اق فام

. یگری را جهت کن رل روش ا بین بر ن مزبور اتخاذ نمایف

ی و س ا و کاره ای س ا مانی ر گ اره ر ر م عاه ف بای ف س ا مان را ا ا الع ات مرب و ب ه ق انون -3

ی م عاه ف ه ا ر .ی اخل ی ری ایی اخل ی رگ اه س ا ه اربم ور اج را پی روی و اعم ال ق انون ر

ر م ور ن وع و ه اشی خ و را ر ارا ه خالص ه گ زاره اشهمچن ین بای ف بط ور او لبان ه بیش رین ت ال

. هنفی اخلی ریایی انجام هاربماهیت موا تخلیه شفه ر

اس ثناها - 8 ۀما

اگر تخلیه پس مانف ی ا س و انفن ر ری ا تنه ا راه پیش گیری ا تهفی ف ب ه نظ ر ری ف و اگ ر اح م ال کم ی 1

وجو اش ه باشف ک ه ر ن یج ه تخلی ه پس مانف ی ا س و انفن ر ری ا خس ارت کم ر ا م انی بش و ک ه ر

ه ا هواپیماه ا ه ا ی ا کش ی حف ظ ج ان انس ان غیر رن صورت اتف اق خواه ف اف ا ر ص ورت ل زوم جه ت

ه ای س اخت س ت بش ر ر ری ا ر م وار بس یار ض روری ناش ی ا ش رایط ن امطلوب سکوها یا یگ ر س ا ه

ه ا رب و ه وایی ی ا ر م وار ی ک ه ج ان انس ان را ب ه مخ ا ره افکن ف ی ا تهفی فی ج فی ب رای کش ی

( 5و م ا ه )( 4م ا ه )( 1ر ری ا باش ف مف ا بن ف ) ه ای س اخت بش ر هواپیماه ا س کوها ی ا یگ ر س ا ه

ای ص ورت گی ر ک ه اح م ال رس یب و ض رر ب ه حی ات انس ان تخلیه مزبور بای ف ب ه گون ه .اعمال نخواهف شف

. یا ربزیان به حفاقل برسف و بایف فوری به سا مان گزارش شو

ر مواق ع اض طراری ک ه ( 5و م ا ه ) ( 4)م ا ه ( 1اس ثنا ب ر بن ف ) عن وان ب ه توان ف یک ر م عاه ف م ی 2

کن ف و ب ا قب ول یس ت ری ایی ایج ا م ی مح یط تهفی ف غیرقاب ل قب ولی ب رای س الم ی انس ان ایمن ی ی ا

قب ل ا انج ام چن ین عمل ی .اینک ه راه ح ل معق ول یگ ری رب اره رنه ا وج و ن فار مج و ص ا ر نمای ف

مک ن اس ت تح ت ت أثیر ق رار گیرن ف و نی ز ب ا س ا مان ک ه ر م عاهف بایف با کشور ی ا کش ورهایی ک ه م

ار ب الملل ی ص الحیت ی م عاه ف و ر ص ورت اق ا ب ا س ا مانهای ب ین ه ا ر پس ا مشاوره با یگر

ه ا را جه ت اتخ اذ ب ه ر م عاه ف توص یه ف وری مناس ب ت رین روش ( 18م ا ه )( 1بن ف )( 3ج ز )

االمک ان م ناس ب ب ا م انی ک ه عم ل ه ا را ح ی م عاه ف بای ف ای ن توص یه ر .خواهف کر مشورت نمایف

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

113

یس ت مح یطبای ف ر مح فو ه رن ص ورت گی ر و منطب ب ا تعه ف کل ی پرهی ز ا ایج ا خس ارت ب ه

ارن ف ی م عاه ف خ و را مل زم م ی ه ا ر . ریایی انجام هف و سا مان را ا عمل انج ام ش فه رگ اه نمای ف

. ایطی به یکفیگر مساعفت نماینفکه ر چنین شر

توان ف ر م ان تص ویب ی ا الح اق ب ه ای ن تش ریفات )پروتک ل( ی ا پ س ا الح اق ب ه هر ر م عاهف می3

. صر نظر نمایف( 2رن ا حقوق خو به موجب بنف )

هی صفور مجو ها و گزارش9 ۀما

ر انجام موار یر تعیین خواهف نمو : ار را به منظو هر ر م عاهف یک یا چنف مقام صالحیت1

صفور مجو ها ب این تشریفات )پروتکل( ( 1)

نگهفاری اسنا مرب و ب ه ماهی ت و مق ا یر هم ه پس مانف ی ا س ایر م وا ی ک ه مجو ه ای تخلی ه ب رای ( 2)

و انف و موقعیت مان و روش تخلیه رنها صا ر شفه و ر صورت امکان مقا یری که واقعا تخلیه شفه

ی ه ا ر پایش ش رایط ری ا ا نظ ر ای ن تش ریفات )پروتک ل( ب ه ص ورت مج زا ی ا ب ا همک اری س ایر ( 3)

. ی بین المللی صالحیت ارهام عاهف و سا مان

ار ی ک ر م عاه ف بای ف ب ای ن تش ریفات )پروتک ل( ر مین ه ه ای ص الحیت مق ام ی ا مق ام2

( 8م ا ه ) ( 2ش ونف ی ا ب ه ص ورتی ک ه ر بن ف ) نظ ر گرف ه م ی پسمانف یا سایر م وا ی ک ه ب رای تخلی ه ر

سو انفن ر ریا پیش بینی گر یفه است ر موار یر مجو صا ر نماینف:

بارگیری ر قلمرو رن ر انجام شفه باشف و( 1)

روی کش ی ی ا هواپیم ایی ب ارگیری ش فه باش فکه ر قلم رو رن ثب ت ش فه اس ت ی ا ب ا پ رچ رن ت ر ( 2)

نمای ف ر ح الی ک ه ب ارگیری ر قلم رو کش وری ک ه ر م عاه ف ای ن تش ریفات )پروتک ل( نیس ت م ی

. صورت گرف ه باشف

هم راه ب ا معیاره ا اق فامات و (4 ر ص فور مجو ه ا مق ام ی ا مقام ات ذی رب ط بای ف ا الزام ات م ا ه ) 3

. الزامات یگری که ممکن است مق ی بفاننف پیروی نماینف

ای ای ک ه ب ه موج ب موافق نام ه منطق ه ه ر ر م عاه ف ب ه ور مس قی ی ا ا ری بیرخان ه -4

ی م عاه ف گ زارش ه ا ر تأسیس شفه است بای ف م وار ی ر را ب ه س ا مان و ر ص ورت اق ا ب ه س ایر

نمایف:

(1بنف )( 3و )( 2ی )هاا العات مشخص شفه ر جز ( 1)

ی اتخ اذ ش فه ب ه منظ ور اج رای مف ا ای ن تش ریفات )پروتک ل( ا جمل ه اق فامات اجرای ی و ق انون ( 2)

ای ا اقفامات اجرایی وخالصه

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

114

-و ه ر مش کلی ک ه ر اج رای رنه ا ب ا رن مواج ه م ی ( 4بن ف ) ( 2) اثر بخش ی اق فامات من فر ر ج ز ( 3)

. شونف

ا الع ات موض وع . ن فبای ف ب ه ص ورت س االنه ارا ه گر ( 1بن ف )( 3و )( 2ا الع ات موض وع جز ه ای )

. بایف به صورت منظ ارا ه گر نف(4بنف )( 3و )( 2جز های )

بای ف توس ط نه ا فرع ی ذی ربط ی ک ه ( 4بن ف ) ( 3و )( 2ی )ه ا های ارا ه ش فه ب ه موج ب ج ز گزارش -5

ی ه ا ای ن نه ا ن یج ه گی ری .ی م عاهف تعی ین ش فه اس ت م ور ار ی ابی ق رار گیرن ف ها ر توسط نشست

. ی م عاهف گزارش خواهف نمو ها ر خو را به نشست ذی ربط یا نشست ویژه

اعمال و اجرا14 ۀما

هر ر م عاهف بایف اق فامات ال م را ب رای اج رای ای ن تش ریفات )پروتک ل( ب رای تم امی م وار ی ر ب ه 1

کارگیر :

کننف میپرچ رن حرکت ها و هواپیماهایی که ر قلمرو رن ر ثبت شفه یا تحتکش ی( 1)

ها و هواپیماه ایی ک ه ر قلم رو رن ر پس مانف ی ا س ایر م وا ی ک ه بای ف تخلی ه ش و ی ا ر کش ی( 2)

نماینف و ریا سو انفه شو را بارگیری می

ه ای س اخت س ت بش ر ب ا ای ن ب اور ک ه ر تخلی ه ی ا ه ا هواپیماه ا و س کوها ی ا س ایر س ا ه کش ی ( 3)

اعم ال ص الحیت ب حق وق ب ین المل ل ای ک ه ر رن ر م عاه ف ح ری ا ر مح فو هس و انفن ر

. باشنفرا ار خیل می

المل ل ب ه منظ ور پیش گیری و ر ص ورت هر ر م عاه ف بای ف اق فامات مناس بی را ب حق وق ب ین 2

. ایفلزوم مجا ات اعمالی که مغایر با مفا این تشریفات )پروتکل( باشف اتخاذ نم

ی اج رای م ؤثر ای ن تش ریفات ه اشنماین ف ر تعم ی و گس رش روی م عاه ف موافق ت م یه ا ر -3

ه ا ه ای گ زارش ه ی ر م ور کش ی )پروتکل( ر من ا فرات ر ا ص الحیت ه ر کش وری ا جمل ه روش

ری ا و هواپیماه ایی ک ه ب ر خ ال ای ن تش ریفات )پروتک ل( ر ح ال تخلی ه پس مانف ی ا س و انفن ر

مشاهفه شونف همکاری نماینف

-ه ا و هواپیماه ایی ک ه ب ه موج ب حق وق ب ین ای ن تش ریفات )پروتک ل( ر م ور رن س ه ا کش ی -4

ب ا ای ن وج و ه ر ر م عاه ف بای ف ب ا اتخ اذ .ش و المل ل ا مص ونیت ول ی برخور ارن ف اعم ال نم ی

و هواپیماه ایی ک ه ب ه رن ر تعل ارن ف ی ا ه ا اقفامات مناسب ا مینان حاصل کن ف ک ه چن ین کش ی

ای عم ل نمای ف ک ه ب ا منظ ور و ه ف ای ن گیرن ف ب ه گون ه توسط رن ر م ور به ره ب ر اری ق رار م ی

ناد . تشریفات )پروتکل( مطابقت و سا گاری اش ه باشف و بایف بر این اساس سا مان را رگاه نمایفل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

115

ت خ و ب ا مل زم ش فن ب ه ای ن تش ریفات )پروتک ل( ی ا ر ه ر توانف ر مان بی ان موافق یک کشور می -5

ه ا و هواپیماه ای خ و مانی پس ا رن اظهار نمای ف ک ه مف ا ای ن تش ریفات )پروتک ل( را ر م ور کش ی

اش اره ش ف اعم ال خواه ف نم و ب ا رگ اهی ا ای ن موض وع ک ه تنه ا رن کش ور ه اب ه رن( 4ک ه ر بن ف )

. ها و هواپیماهایی اجرا نمایفا ر مور چنین کش یتوانف مفا م کور رمی

فررینف پیروی11 ۀما

ی م عاه ف ب ه ه ا ر االج را ش فن ای ن تش ریفات )پروتک ل( نشس ت ح فاکثر و س ال پ س ا ال م -1

ه ای ض روری ب رای ار ی ابی و ارتق ای پی روی ا ای ن تش ریفات )پروتک ل( و س ا وکار ه ا شمنظور تعی ین رو

ه ای مزب ور بای ف ب ا رنظ ر اش ن امک ان تب ا ل کام ل و ر ا ه ا و س ا وکارروش .خواه ف ش فبرگ زار

. ای سا نفه تفوین شونفا العات به شیوه

پس ا بررسی کامل تمام ا الع ات ارا ه ش فه ب ه موج ب ای ن تش ریفات )پروتک ل( و ه ر گون ه پیش نها 2

ی م عاه ف ه ا ر نشس ت (1ا ش فه ب ه موج ب بن ف ) ه ا و س ا و کاره ای ایج ارا ه ش فه ا ری روش

. ی م عاهف یا غیرم عاهف را ارا ه نمایفها ر توانف پیشنها مشاوره کمک یا همکاری با می

ای همکاری منطقه12 ۀما

ی م عاه فی ک ه ارای من افع مش ری جه ت ه ا ر به منظور پیش بر اه فا ای ن تش ریفات )پروتک ل(

-س ت ری ایی ر ی ک منطق ه جغرافی ایی مع ین هس نف بای ف ب ا ر نظ ر گ رف ن ویژگ ی یمح یط حفاظ ت

ای ه ای منطق ه نام ه ای ا جمل ه انعق ا موافق ت ای نس بت ب ه ارتق ای همک اری منطق ه های خ ا منطق ه

س ا گار ب ا ای ن تش ریفات )پروتک ل( ب رای پیش گیری ک اهش و ر ص ورت امک ان ح رل و گی ناش ی ا

ی م عاه ف ر راس ای ت فوین ه ا ر .انفن پس مانف ی ا س ایر م وا ر ری ا ت الش نماین فتخلی ه ی ا س و

ای ک ه ق رار ه ای منطق ه نام ه ی یگ ر موافق ت ه ا ر های کاری هماهن بای ف جه ت همک اری ب ا روش

. ی مرتبط رعایت شو تالش نماینفهای م عاهف یگر کنوانسیونها ر است توسط

و همکاری فنی مساعفت13 ۀما

الملل ی ه ای ب ین ی م عاه ف بای ف ب ا تش ریک مس اعی ب ا س ا مان و ب ا هم اهنگی س ایر س ا مان ه ا ر 1

صالحی فار پش یبانی و جانب ه و چن ف جانب ه را ب ه منظ ور پیش گیری ک اهش و ر ص ورت امک ان ح

ی م عاه فی ک ه ه ا ر ه ا رلو گی ناشی ا تخلیه ب ه نح و مق رر ر ای ن تش ریفات )پروتک ل( ب ه رن س

موار یر را ارنف ترغیب نماینف: رخواست

رم و ش کارکن ان علم ی و فن ی ب رای پ ژوهش پ ایش و اج را ا جمل ه تهی ه تجهی زات و امکان ات ( 1)

های ملی ضروری به نحو مق ی با هف تقویت توانایی

ناد راهنمایی ر خصو اجرای این تشریفات )پروتکل( ( 2)ل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

116

مکاری فنی و ارا ه ا العات ر مینه به حفاقل رسانی پسمانف و فررینفهای تولیف پای ه( 3)

همک اری فن ی و ارا ه ا الع ات م رتبط ب ا تخلی ه و تص فیه پس مانف و س ایر ت فابیر ب رای پیش گیری ( 4)

کاهش و ر صورت امکان ح رلو گی ناشی ا تخلیه و

یس ت و ان ش فن ی م رتبط ب ه وی ژه ب ه مح یط س ا گار ب ا ه ای ایم ن و س رس ی و ان ق ال ف ن روری ( 5)

کش ورهای ر ح ال توس عه و کش ورهای ر ح ال گ ار ب ه اق ص ا های ب ا ار ر ا ب ا ش رایط مطل وب ا

جمله شرایط اعط ایی و ترجیح ی و ب ه ش کل تواف ش فه و جانب ه ب ا ر نظ ر گ رف ن نی ا ب ه حمای ت ا

ه ای وی ژه کش ورهای ر ح ال توس عه و کش ورهای ر ح ال گ ار حق وق مالکی ت معن وی و همچن ین نیا

. به اق صا های با ار ر ا

باشف: سا مان موظف به انجام وظایف یر می2

ی م عاه ف رخواس ت کنن فه همکاریه ای فن ی را ب ا ر نظ ر گ رف ن ع واملی ه ا ر ه ای رخواس ت( 1)

هف برسانف ی م عاها ر های فنی به رگاهی سایر نظیر توانایی

الملل ی ص الحیت ار هماهن ه ای کم ک را ب ه نح و مق ی ب ا س ایر س ا مانهای ب ین رخواس ت( 2)

سا و

ر صورت وج و من ابع ک افی ب ه کش ورهای ر ح ال توس عه و ر ح ال گ ار ب ه اق ص ا های ب ا ار ر ا ( 3)

ان ف مس اعفت اب را اش ه که قص ف خ و را ب رای ای ن ک ه ر م عاه ف ای ن تش ریفات )پروتک ل( ش ونف

. های ال م برای س یابی به اجرای کامل را بررسی نماینفنمایف تا روش

های علمی و فنی پژوهش14 ۀما

ی م عاهف بای ف ب ه منظ ور ارتق ا و تس هیل پ ژوهش علم ی و فن ی ر مین ه پیش گیری ک اهش ها ر 1

یس ت ری ایی مح یطو س ایر من ابع رل و گی و ر ص ورت عمل ی ب و ن ح رل و گی ناش ی ا تخلی ه

یی بط ور وی ژه ه ا شچن ین پ ژوه .مرتبط ب ا ای ن تش ریفات )پروتک ل( اق فامات مناس بی را ب ه عم ل رورن ف

. ی علمی باشفهاشگیری ار شیابی و تجزیه و تحلیل رلو گی به وسیله روبایف شامل مشاهفه انفا ه

ی ب ه اه فا ای ن تش ریفات )پروتک ل( بای ف س رس ی ب ه ا الع ات ی م عاهف ب ه منظ ور س یاب ها ر 2

های یر را ارتقا هنف:ی م عاهف ر مینهها ر مرتبط مور نیا سایر

ها و اقفامات علمی و فنی انجام شفه ب این تشریفات )پروتکل( فعالیت( 1)

های علمی و فنی ریایی و اهفا رنها وبرنامه( 2)

. (7ای ب )( 2دو )( ۶یم ب ب تز پی م تفز ید تمجی ا ب ده ا ج جزء )توات اش( ۶)

مس ولیت و تعهف15 ۀما

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

117

المل ل ر خص و مس ولیت ول ت ر مین ه وار ک ر ن ی م عاه ف ب اص ول حق وق ب ین ه ا ر

ی ه ا شف ت ا رو ش ون یس ت م عه ف م ی مح یط یست سایر کشورها یا ب ه ه ر ناحی ه یگ ر محیطخسارت به

. مربو به مس ولیت ناشی ا تخلیه یا سو انفن پسمانف یا سایر موا ر ریا را تفوین نماینف

ها حل و فصل اخ ال 13 ۀما

هرگون ه اخ ال ناش ی ا تفس یر ی ا اج رای ای ن تش ریفات )پروتک ل( بای ف ر اول ین فرص ت ا ری -1

ی اخ ال ب ر ر ه ا ر ش مس المت رمی ز م ور قب ول م اکره می انجیگری ی ا مص الحه ی ا ه ر رو

. شو

ی م عاه ف ب ه ه ا ر م اه پ س ا اع الم یک ی ا ( 12 ر صورت عفم وجو راه ح ل ممک ن ی م ان ) 2

ی اخ ال ب ر ه ا ر یک ی ا اخ ال بای ف ب ا رخواس ت ه ا ر یگر مبنی بر وج و اخ ال ب ین رن

ی اخ ال نس بت ب ه ه ا ر ح ل و فص ل گ ر مگ ر اینک ه (3س ت ) اساس روی ه اوری من فر ر پیو

( 1331) 1982کنوانس یون م ورب ( 287م ا ه )( 1ه ای فهرس ت ش فه ر بن ف ) اس فا ه ا یک ی ا روش

ی اخ ال اع ا ای ن ک ه ج ز ه ا ر .س ا مان مل ل م ح ف ر خص و حق وق ریاه ا تواف نماین ف

س ا مان مل ل م ح ف ر خص و حق وق ریاه ا باش نف ( 1331) 1982کش ورهای ع و کنوانس یون م ورب

. تواننف به همان ترتیب موافقت نماینفمییا نباشنف

( 287م ا ه )( 1ی فهرس ت ش فه ر بن ف ) ه اشک ارگیری یک ی ا رو چنانچ ه ت وافقی مبن ی ب ر ب ه -3

مف ا س ا مان مل ل م ح ف ر خص و حق وق ریاه ا حاص ل ش و ( 1331) 1982کنوانس یون م ورب

توان ف ب ا اعم ال تغیی رات ال م م یش و نی ز رن کنوانس یون ک ه ب ه روش ان خ ابی مرب و م ی( 15بخ ش )

. اعمال گر

توان ف ب رای م فت ی مرب و م یه ا ر ر ص ورت رض ایت ( 2ماه ه موض وع بن ف )( 12 وره م انی ) -4

. ماه یگر تمفیف شو ( 12)

هنگ ام اب را رض ایت خ و مبن ی ب ر مل زم ش فن ب ه ای ن تش ریفات ه ر کش وری ر (2 با وجو بن ف ) 5

ی اخ ال ر تفس یر ی ا ه ا ر توانف به بیرک ل ا الع ه ف ک ه ه ر گ اه رن کش ور یک ی ا )پروتکل( می

ه ای باش ف رض ایت رن کش ور قب ل ا ح ل و فص ل اخ ال ا ری روش ( 3م ا ه ) ( 2ی ا ) ( 1اجرای بنف )

. ال م خواهف بو ( 3پیوست ) اوری پیش بینی شفه ر

المللی همکاری بین17 ۀما

ار الملل ی ص الحیت ه ای ب ینی م عاه ف بای ف اه فا ای ن تش ریفات )پروتک ل( را ر س ا مان ه ا ر

. تروی هنف

ناد ی م عاهفها ر های نشست18 ۀما ل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

118

رای ای ن تش ریفات ی م عاه ف بای ف اج ه ا ر ه ای وی ژه ی م عاه ف ی ا نشس ت ه ا ر ه ای نشس ت -1

ه ای تحک ی )پروتک ل( را تح ت ب ا نگری مس مر ق رار هن ف و اث ر بخش ی رن را ب ا ه ف شناس ایی روش

بخش و ر ص ورت نی ا پیش گیری ک اهش و ر ص ورت امک ان ح رل و گی ناش ی ا تخلی ه و س و انفن

-ی م عاه ف ی ا نشس ت ه ا ر ه ای ب رای ای ن منظ ور نشس ت .پسمانف و سایر موا ر ریا ار ی ابی نماین ف

ی م عاهف ممکن است به موار یر ب ر ا :ها ر ی ویژه ها

(22و )( 21ی این تشریفات )پروتکل( ب موا )هابا نگری و تصویب اصالحیه( 1)

ر ص ورت ل زوم تأس یس نها ه ای فرع ی ب ه منظ ور بررس ی تم ام م وار ب ا ه ف تس هیل ر اج رای ( 2)

پروتکل( مؤثر این تشریفات )

ی م عاه ف ی ا ب ه س ا مان ر ه ا ر رب ط ب ه منظ ور ارا ه رهنم و ب ه عوت ا نها های تخصصی ذی( 3)

موار مرتبط با این تشریفات )پروتکل(

ار مرتبط با پیشگیری و کن رل رلو گی المللی صالحیتارتقا همکاری با سا مانهای بین( 4)

(9ما ه )( 4ف )بررسی ا العات واصله به موجب بن( 5)

ا جمل ه معیاره ای اساس ی جه ت تعی ین ( 8م ا ه )( 2ی موض وع بن ف )ه ات فوین ی ا تص ویب روش ( 3)

ای و تخلی ه ایم ن م وا ر ری ا ه ایی ب رای رهنم و مش اورهه ای اس ثنایی و اض طراری و روشوض عیت

ی بین المللی صالحیت ار هاتحت شرایط مزبور با مشورت سا مان

ها وو تصویب راه حلبررسی ( 7)

. بررسی هر اقفام مق ی یگر( 8)

. ی م عاهف ر اولین نشست خو ر صورت نیا بایف ریین کار را تعیین نماینفها ر 2

وظایف سا مان19 ۀما

ه ر . سا مان ر ارتب ا ب ا ای ن تش ریفات )پروتک ل( بای ف مس ولیت وظ ایف بیرخان ه را عه فه ار باش ف 1

ه ای ناش ی ا م عاهف این تشریفات )پروتک ل( ک ه ع و س ا مان نباش ف بای ف س ه مناس بی ا هزین ه ر

. اجرای این وظایف توسط سا مان را ب ر ا

ای ضروری برای امور ا اری این تشریفات )پروتکل( عبارتنف ا : وظایف بیرخانه2

ی م عاه ف ب ه ش کل ه ا ر گ ر رنک ه ی م عاه ف ه ر س ال ی ک ب ار مه ا ر ه ای برپ ایی نشس ت( 1)

ی م عاه ف ر ه ر م ان بن ا ب ه رخواس ت و ه ا ه ای وی ژه ر یگری تص می بگیرن ف و برپ ایی نشس ت

ناد ی م عاهف ها ر سوم ل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

119

ه ای ت فوین ش فه ب ه موج ب ارا ه مش اوره ب رای اج رای ای ن تش ریفات )پروتک ل( و رهنمو ه ا و روی ه ( 2)

رن حسب رخواست

-ی م عاه ف مش اوره ب ا رنه ا و ب ا س ا مانهای ب ینه ا ر ه ا و ا الع ات واص له ا اس تبررس ی رخو( 3)

ی م عاه ف ر م ور موض وعات مرب و ب ه ای ن ه ا ر یی ب ه ه ا ار و ارا ه توص یهالملل ی ص الحیت

تشریفات )پروتکل( که به ور مشخص توسط رن مور حک قرار نگرف ه انف

ار الملل ی ص الحیتی م عاه ف و س ا مانهای ب ین ه ا ر ی مش اوره ب ا تهی ه و ارا ه مس اعفت ا ر ( 4)

(18ما ه )( 1بنف )( 3های موضوع جز ) ر جهت تفوین و اجرای روش

ی م عاه ف ه ا ر ه ای واص له ب ه س ا مان ب ای ن تش ریفات )پروتک ل( ب ه ان ق ال تم ام ا العی ه( 5)

مربو و

ای اج رای ای ن تش ریفات )پروتک ل( و تو ی ع رن ب ین تم ام رم ا ه س ا ی بو ج ه و حس اب م الی ب ر ( 3)

. ی م عاهف هر و سال یک بارها ر

بایف:(13ما ه )( 2بنف )( 3 سا مان ر صورت وجو منابع کافی عالوه بر الزامات منفر ر جز )3

یست ریایی تشریک مساعی نمایف ومحیط ر ار یابی وضعیت ( 1)

. ار مرتبط با پیشگیری و کن رل رلو گی همکاری نمایفالمللی صالحیتی بینهابا سا مان( 2)

ها پیوست24 ۀما

. های این تشریفات )پروتکل( جز الینفک این تشریفات )پروتکل( هس نفپیوست

اصالحیه تشریفات )پروتکل(21 ۀما

م ن ه ر .ت )پروتک ل( پیش نها نمای ف توان ف اص الحاتی را ب رای م وا ای ن تش ریفا هر ر م عاه ف م ی 1

ی م عاه ف ی ا ه ا ر م اه قب ل ا بررس ی رن ر نشس ت ( 3گون ه اص الحیه پیش نها ی بای ف ح فاقل )

. ی م عاهف برسفها ر ی م عاهف توسط سا مان به رگاهی ها ر نشست ویژه

ی م عاه ف حاض ر و ه ا ر اصالحات م وا ای ن تش ریفات )پروتک ل( بای ف توس ط اکثری ت و س وم ررا 2

ی م عاه ف ک ه ب ه هم ین منظ ور تعی ین ه ا ر ی م عاه ف ی ا نشس ت وی ژه ها ر رأی هنفه ر نشست

. است تصویب گر شفه

ان ف ر شص مین رو پ س ا رنک ه ی م عاه فی ک ه رن را پ یرف ه ه ا ر ای ب رای ه ر اص الحیه -3

االج را خواه ف س ا مان تو ی ع نماین ف ال م ی م عاه ف س نف پ یرش اص الحیه را ن ز ه ا ر وس وم

پ س ا رن اص الحیه ب رای ه ر ر م عاه ف یگ ر ر رو شص پ س ا ت اریخی ک ه ر رن .گر ی ف

. االجرا خواهف شف ر م عاهف مزبور سنف پ یرش اصالحیه را تو یع نمایف ال م

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

121

ی م عاه ف و ه ا ر ه ای ش فه ر نشس ت ی م عاه ف را ا هرگون ه اص الحات تص ویب ه ا ر بیرکل 4

گ ر رگ اه االج را م ی ی م عاه ف ال م ه ا ر تاریخی که این اصالحات ب ه ور کل ی و ب رای ه ر ی ک ا

. خواهف ساخت

االج را ش فن اص الحیه ای ن تش ریفات )پروتک ل( ه ر کش وری ک ه ر م عاه ف ای ن پ س ا ال م -5

تش ریفات )پروتک ل( ب ه گون ه اص ال ش فه خواه ف ش ف مگ ر تشریفات )پروتک ل( ش و ر م عاه ف ای ن

ی م عاه ف ب رای ه ا ر ی م عاه ف حاض ر و رأی هن فه ر نشس ت ی ا نشس ت وی ژه ه ا ر اینکه وسوم

. تصویب اصالحیه به نحو یگری تواف نماینف

ها اصالحیه پیوست22 ۀما

.ی ای ن تش ریفات )پروتک ل( پیش نها نمای ف ه ا توان ف اص الحاتی را ب رای پیوس ت ه ر ر م عاه ف م ی 1

ی م عاه ف ی ا ه ا ر م اه قب ل ا بررس ی رن ر نشس ت ( 3م ن ه ر گون ه اص الحیه پیش نها ی ح فاقل )

. ی م عاهف خواهف رسیفها ر ی م عاهف توسط سا مان به رگاهی ها ر نشست ویژه

ی فن ی و علم ی خواه ف ب و و ر ه ا ب ر مبن ای بررس ی(3ه ا ب ه غی ر ا پیوس ت )اص الحات پیوس ت -2

اص الحات مزب ور توس ط .توان ف عوام ل ق انونی اج م اعی و اق ص ا ی را ر نظ ر بگی ر ص ورت اق ا م ی

ی م عاه ف ی ا نشس ت ه ا ر ی م عاه ف حاض ر و رأی هن فه ر نشس ت ه ا ر اکثری ت و س وم ررای

. یب خواهف شفانف تصوی م عاهف که به همین منظور تعیین شفهها ر ویژه

ی م عاه ف ی ا نشس ت وی ژه ه ا ر سا مان بفون رن اص الحات پیوس های تص ویب ش فه ر نشس ت 3

. ی م عاهف ارسال خواهف نمو ها ر ی م عاهف را به ها ر

ر م ور ه ر ر م عاه ف ه اتمق رر گر ی فه اس ت اص الحات پیوس ( 7ب ه اس ثنا رنچ ه ر بن ف ) -4

رو پ س ا ت اریخ تص ویب اص الحیه ر ( 144خ ا العی ه پ یرش رن ر ب ه س ا مان ی ا ) بالفاص له ا ت اری

ی م عاه فی ک ه قب ل ا پای ان ه ا ر ی م عاه ف ر ص ورت یرت ر ب و ن ب ه ج ز ب رای ه ا ر نشست

االج را ارن ف ال م رو عفم توان ایی خ و را ب رای پ یرش اص الحیه ر م ان تعی ین ش فه اع الم م ی ( 144)

توان ف پ یرش را ج ایگزین اعالمی ه قبل ی اع راض نمای ف و هر ر م عاه ف ر ه ر م انی م ی .اهف شفخو

ای ک ه ق بال م ور اع راض واق ع ش فه ب رای رن ر م ع اهف ال م االج را ب ر ای ن اس اس اص الحیه

. خواهف شف

اع راض تو ی ع ش فه ن ز ی م عاه ف را ا اس نا پ یرش ی ا ه ا ر بیرک ل ب فون ت أخیر تم امی -5

. سا مان رگاه خواهف نمو

ش و ت ا پیوست جفیف یا اصالحیه پیوس ت ک ه ب ه اص الحیه م وا ای ن تش ریفات )پروتک ل( مرب و م ی 3

ناد . االجرا نخواهف گر یفاالجرا نشو ال م مانی که اصالحیه موا این تشریفات )پروتکل( ال مل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

121

- ر خص و تش ریفات اوری و ر ارتب ا ب ا تص ویب و ال م( 3یوس ت )ه ای پ ر ارتب ا ب ا اص الحیه7

. ی اصالحات موا این تشریفات )پروتکل( بایف اعمال شونفهاشهای جفیف رواالجرا شفن پیوست

ارتبا بین تشریفات )پروتکل( و کنوانسیون23 ۀما

ی کنوانس یون نی ز ه ا ر ( ک ه ی م عاه ف ای ن تش ریفات )پروتک ل ه ا ر این تشریفات )پروتک ل( ب ین

. هس نف جایگزین کنوانسیون خواهف شف

ام ا تنفی پ یرش تصویب و الحاق24 ۀما

31ت ا 1997ای ن تش ریفات )پروتک ل( جه ت ام ای ه ر کش وری ر مق ر س ا مان ا ت اریخ اول روری ل -1

. شوری مف و خواهف بو و پس ا رن برای الحاق هر ک( 11/1/1377تا 12/1/1373) 1998مارس

ی یر ر م عاهف این تشریفات )پروتکل( شونف:هاتواننف به روش کشورها می2

ام ا بفون شر تنفی تصویب پ یرش یا تصویب یا( 1)

ام ا به شر تنفی پ یرش یا تصویب که م عاقب رن تنفی پ یرش یا تصویب صورت گیر یا( 2)

. الحاق( 3)

. پ یر ی پ یرش تصویب یا الحاق ا ری تو یع سنفی به این منظور نز بیرکل انجام می تنف3

االجرا شفن ال م25 ۀما

گر که:االجرا می این تشریفات )پروتکل( ر سی امین رو پس ا تاریخی ال م1

( 24وتک ل( ب م ا ه )کش ور رض ایت خ و را ب رای مل زم ش فن ب ه ای ن تش ریفات )پر( 23ح فاقل )( 1)

اعالم نماینف و

. باشنف( 1بنف )( 1 ر م عاهف کنوانسیون جز کشورهای م کور ر جز )( 15حفاقل )( 2)

( 24 برای هر کش وری ک ه رض ایت خ و را ب رای مل زم ش فن ب ه ای ن تش ریفات )پروتک ل( ب م ا ه ) 2

پروتک ل( ر س ی ام ین رو پ س ا ت اریخ اب را اع الم نمای ف ای ن تش ریفات ) ( 1پس ا تاریخ موض وع بن ف )

. االجرا خواهف شفرضایت کشور مزبور ال م

ان قالی ۀ ور23 ۀما

ر م عاه ف کنوانس یون نب و ه اس ت ( 11/14/1375) 1993 س امبر 31ه ر کش وری ک ه ت ا قب ل ا -1

( 5االج را ش فن رن ی ا ی ) و رضایت خو را ب رای مل زم ش فن ب ه ای ن تش ریفات )پروتک ل( قب ل ا ال م

توان ف بیرک ل را رگ اه االج را ش فن رن اع الم ار ر م ان اع الم رض ایت خ و م ی س ال پ س ا ال م

نادنمای ف ک ه بن ابر الی ل مش رو ر ا العی ه رن کش ور ق ا ر نخواه ف ب و مف ا وی ژه ای ن تش ریفات ل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

122

ی ی ک وره ان ق الی ک ه ا م فت م کور ر مق رر ش فه اس ت را ب را ( 2)پروتکل( مگر رنه ایی ک ه ر بن ف )

. بیش ر نخواهف بو اجرا نمایف( 4بنف )

نبای ف ب ر تعه فات ر م عاه ف ای ن تش ریفات )پروتک ل( (1 هی ا العیه صا ر ش فه ب ه موج ب بن ف ) 2

. ار ر ارتبا با سو انفن ر ریا یا تخلیه پسمانف را یواک یو یا سایر موا را یواک یو تأثیری بگ

رگ اه نم و ه اس ت ک ه ق ا ر ( 1 هر ر م عاهف این تشریفات )پروتک ل( ک ه بیرک ل را ب ه موج ب بن ف ) 3

ی ا م ا ه ( 4م ا ه ) ( 1نخواهف بو برای وره ان قالی مشخص ش فه خ و را ب ه ور کام ل ی ا نس بی ب ا بن ف )

ا س ایر م وا ی ک ه ب رای رنه ا مطابقت ه ف ب ا ای ن وج و بای ف ر ی ای ن وره ا تخلی ه پس مانف ی ( 9)

مجو صا ر نکر ه است ممانع ت نمای ف و بیش رین ت الش خ و را ب ه ک ار گی ر ت ا اق فامات ا اری و ق انونی

مطابق ت ار را ب ه ( 2به منظور حص ول ا مین ان ا اینک ه ص فور مج و و ش رایط مج و ب ا مف ا پیوس ت )

. فه رگاه سا تصویب برسانف و بیرکل را ا هر گونه مجو صا ر ش

س ال پ س ا 5گ ر ب یش ا م ی مش خص ( 1 هر وره ان قالی ک ه ر ا العی ه ص ا ره ب ه موج ب بن ف ) 4

. تسلی ا العیه مزبور ا امه نخواهف اشت

ان ف بای ف برنام ه و ج فول م انی را ص ا ر نم و ه ( 1ی م عاه فی ک ه ا العی ه ای را ب بن ف ) ه ا ر -5

روی کام ل ا ای ن تش ریفات )پروتک ل( هم راه ب ا ه ر گون ه رخواس ت ب رای مس اعفت برای س یابی به پی

ی ه ا ر ای ن تش ریفات )پروتک ل( ب ه نخس ین نشس ت ( 13و همک اری فن ی م رتبط ب م ا ه )

. شو تسلی نماینفم عاهفی که پس ا تو یع سنف تنفی پ یرش تصویب یا الحاق رنها تشکیل می

و ه اشان ف بای ف رو ص ا ر نم و ه ( 1ه فی ک ه ا العی ه ای را ب ه موج ب بن ف ) ی م عاه ا ر -3

ه ای راح ی و ارا ه ش فه ب رای سا وکارهایی را ب رای وره ان ق الی ایج ا نماین ف ک ه اج را و پ ایش برنام ه

گ زارش پیش رفت ر راس ای پی روی . س یابی به پی روی کام ل ا ای ن تش ریفات )پروتک ل( ص ورت پ یر

ش و جه ت ی م عاه ف مزب ور ب ه ه ر نشس ی ک ه ی وره ان ق الی رنه ا تش کیل م ی ه ا ر توسط بایف

. اتخاذ اقفام مناسب ارا ه گر

انصرا 27 ۀما

االج را ش فن ای ن س ال ا ت اریخ ال م( 2توان ف ر ه ر م ان پ س ا انق ای )ه ر ر م عاه ف م ی -1

نص را خ و را ا ع ویت ر ای ن تش ریفات )پروتک ل( اع الم تشریفات )پروتک ل( ب رای رن ر م عاه ف ا

. نمایف

. انصرا ا ع ویت با تو یع سنف انصرا نز بیرکل ناف خواهف شف2

هر انصرا ا ع ویت ی ک س ال پ س ا ریاف ت س نف انص را توس ط بیرک ل ی ا م فت م انی والنی 3

ناد . خواهف شفتر که ممکن است ر رن سنف مشخص شفه باشف نافل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

123

امین اسنا 28 ۀما

. این تشریفات )پروتکل( بایف نز بیرکل تو یع گر 1

بن ف (21م ا ه )( 4 بن ف )(13م ا ه )( 5 بن ف )(14م ا ه )( 5 ع الوه ب ر وظ ا ف مش خص ش فه ر بن ف )2

بیرخانه بایف:( 23ما ه )( 5و بنف )( 22ما ه )( 5)

ان ف ا م وار ی ر ان ف ی ا ب ه رن ملح ش فه یفات )پروتک ل( را ام ا نم و ه تمام کشورهایی که این تش ر ( 1)

رگاه نمایف:

هر ام ای جفیف یا تو یع سنف تنفی پ یرش تصویب یا الحاق همراه با تاریخ رن 1

االجرا شفن این تشریفات )پروتکل( و تاریخ ال م2

)پروتک ل( هم راه ب ا ت اریخ ریاف ت و ت اریخی ک ه تو یع هر س نف انص را ا ع ویت ر ای ن تش ریفات 3

. شو انصرا ناف می

ه ای براب ر اص ل ش فه ای ن تش ریفات )پروتک ل( ب ه تم ام کش ورهایی ک ه ای ن تش ریفات ارسال رونوشت( 2)

. انفانف یا به رن ملح گر یفه)پروتکل( را ام ا نمو ه

نس خه براب ر اص ل ش فه رن توس ط بیرک ل ب رای االج را ش فن ای ن تش ریفات )پروتک ل( به محض ال م3

منش ور س ا مان مل ل م ح ف ب ه بیرخان ه س ا مان مل ل م ح ف ارس ال ( 142ثب ت و ان ش ار ب م ا ه )

. خواهف شف

م ون مع بر29 ۀما

ه ای عرب ی چین ی انگلیس ی فرانس وی روس ی و ای ن تش ریفات )پروتک ل( ر ی ک نس خه اص لی ب ه ب ان

. باشفظی شفه است که هر م ن بطور یکسان مع بر میاس انیایی تن

ی م ب وع خ و ب رای ای ن منظ ور ب ه ور ه ا ول ت ر تأییف مراتب فوق ام ا کنن فگان ی ر ک ه ا ر

. انفباشنف این تشریفات )پروتکل( را ام ا نمو همق ی مجا می

ه زار و نهص ف و ن و و ش ش م یال ی ای ن تش ریفات )پروتک ل( ر لن فن ر ت اریخ هف ن وامبر ی ک

. تنظی شف( 17/8/1375)

ک ه جز ی ات هری ک ا رنه ا ر ی ر ش ر ا ه ال م ب ه ذک ر اس ت ک ه ای ن ق انون ارای و پیوس ت اس ت

. استشفه

ناد پسماند یا سایر موادی که ممکن است برای تخلیه مورد بررسی قرار گیرند میکپیوست ل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

124

بی ان ش فه ( 3و )( 2فات کل ی ای ن تش ریفات )پروتک ل( ک ه ر م وا ) ب ا رگ اهی ا اه فا و تعه -1

پسمانف یا سایر موا مشرو یر موار ی هس نف که ممکن است برای تخلیه ر نظر گرف ه شونف:

موا حاصل ا الیروبی ( 1)

لجن فاضالب ( 2)

ضایعات ماهی یا موا حاصل ا عملیات فرروری صنع ی ماهی ( 3)

های ساخت ست بشر ر ریا ا و سکوها یا سایر سا ههکش ی( 4)

موا معفنی و بی اثر مرتبط با مین شناسی ( 5)

موا رلی ارای منشأ بیعی و( 3)

خط ر ک ه ت أثیر فیزیک ی رنه ا م ور نظ ر اقالم حجی اساسا شامل ره ن ف وال ب ن و م وا مش ابه ب ی ( 7)

گ ر مانن ف جزای ر کوچ ک مانف مزب ور ر رن مک ان تولی ف م ی ش ونف ک ه پس است و محفو به شرایطی می

ی فع به جز تخلیه ر ریا را نفارنف هاشبا جوامع وراف ا ه که س رسی عملی به سایر رو

. های ی اکسیف کربن ناشی ا فررینفهای ج ب ی اکسیف کربن برای تزری ر یر بس رجریان( 8)

ان ف ممک ن اس ت ب رای فهرس ت ش فه( 1بن ف )( 7و )( 4ی )ه ار ج ز پس مانف ی ا س ایر م وا ی ک ه -2

تخلیه ر نظر گرف ه ش ونف مش رو ب ه اینک ه م وا ی ک ه ارای قابلی ت ایج ا ذرات ش ناور هس نف ی ا ب ه

باش نف ب ه می زان ح فاکثر و ه ش ونف و ب ه ش ر ی یس ت ری ا س هی م ی مح یط صورتی یگر ر رلو گی

. ی مانع جفی برای ماهیگیری یا ریانور ی ایجا نکنفکه ما ه تخلیه شفه ه

ک ه ح اوی مق ا یر ( 1بن ف )( 8ت ا )( 1ی )ه ا ب ا وج و م وار ف وق ال کر م وا فهرس ت ش فه ر ج ز 3

الملل ی ان رای ی ح فاقل )ح ف معافی ت( تعی ین ش فه توس ط راان س ب ینه اترا ی و اک ی و بیش ر ا غلظ

باش نف نبای ف واج ف ش رایط تخلی ه تلق ی گر ن ف ع الوه ی م عاه ف م ی اه ر اتمی و تصویب شفه توس ط

و ر فاص له م انی ( 1/12/1372) 1994فوری ه 24ب راین مش رو ب ر ای ن ک ه ی بیس ت و پ ن س ال ا

ی م عاه ف بای ف ب ا توج ه ب ه س ایر ع واملی ک ه مناس ب بفانن ف ه ا ر هر بیست و پ ن س ال پ س ا رن

رابط ه ب ا هم ه پس مانفهای پرت و ا و س ایر م وا پرت و ا ب ه ج ز پس مانفها ی ا م وا ب ا ای علمی را رمطالعه

ی بی ان ه ا شسط خطر باال به ور کام ل انج ام هن ف و نی ز ممنوعی ت تخلی ه چن ین م وا ی را ب رو

. با نگری نماینف(22شفه ر ما ه )

-ی ب رای تخلی ه ر نظ ر گرف ه م یتنه ا ر ص ورت( 1بن ف )( 8جری ان ی اکس یفکربن موض وع ج ز ) -4

شو که:

ناد ای یر بس ر ریا انجام گیر و فع ر الیه صخره( 1)ل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

125

م وا م کور ممک ن اس ت بط ور تص ا فی هم راه م وا ی باش نف .عمفتا ش امل ی اکس یف ک ربن باش نف ( 2)

بس ر حاص ل ی ی ر ه اک ه ا م ا ه اص لی و ر ی فررین فهای م ور اس فا ه ر ج ب و تزری ر الی ه

شفه باشنف و

. هی پسمانف یا ما ه یگری به منظور فع رن پسمانف یا ما ه یگر به رن افزو ه نشفه باشف( 3)

ارزیابی پسماند یا سایر موادی که ممکن است برای تخلیه در نظر گرفته شوند مدوپیوست

کلیات

پیوس ت ب رای ت الش بیش ر ر ک اهش پ یرش تخلیه تحت شرایط وی ژه راف ع تعه فات ب ه موج ب ای ن 1

. باشفضرورت تخلیه نمی

ممیزی پیشگیری پسمانف

های تخلیه بایف به نحو مق ی شامل ار شیابی موار یر باشف: مراحل اولیه ر ار یابی جایگزین2

انواع مقا یر و خطر نسبی پسمانف تولیف شفه و( 1)

نف ر رن فراینف وجز یات فررینف تولیف و منابع پسما( 2)

های یر به منظور کاهش پسمانف یا پیشگیری ا رن:امکان سنجی روش( 3)

فرمول بنفی مجف محصول 1

های تولیف پای فن روری2

اصال فررینف 3

جایگزینی ما ه اولیه 4

. با یافت ر محل به صورت چرخه بس ه5

ش و ک ه ش رایط ب رای پیش گیری ا تولی ف پس مانف ر ب ه ور کل ی اگ ر ی ممی زی الزام ی مح ر -3

ه ای پیش گیری ا تولی ف پس مانف را ک ه مبفا وجو ار ان ظار ب ر ای ن اس ت ک ه م قاض ی ام ر خ ط مش ی

ه ای بیش ر پیش گیری ا تولی ف پس مانف ب ه منظ ور ش امل اه فا ک اهش پس مانف وی ژه و ت فاری ممی زی

.ف ب ا همک اری موسس ات مل ی و محل ی تعی ین و اج را نمای فباش ت مین ب ررور ه ش فن ای ن اه فا م ی

ص فور مج و ی ا تص می ب ه تجفی ف رن بای ف رعای ت الزام ات ه ر گون ه ک اهش تولی ف پس مانف حاص له و

ناد . پیشگیری رنها را ت مین نمایفل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

126

ب رای م وا الیروب ی ش فه و لج ن فاض الب ه ف ا م فیریت پس مانف بای ف شناس ایی و کن رل من ابع -4

گ ر و ای ن ام ر ا ری اج رای راهبر ه ای پیش گیری ا تولی ف پس مانف حاص ل م ی .ل و گی باش فر

مس لزم همک اری ب ین مؤسس ات محل ی و مل ی مرب و رگی ر ر کن رل من ابع م مرک ز و غیرم مرک ز

ت وان ب ات ا ب ررور ه ش فن ای ن ه ف مش کالت ناش ی ا م وا الیروب ی رل و ه را م ی .باش فرل و گی م ی

. اس فا ه ا فنون مفیریت تخلیه ر ریا یا خشکی حل نمو

های مفیریت پسمانفبررسی روش

ه ای م فیریت کاربر ه ای تخلی ه پس مانف ی ا س ایر م وا بای ف نش ان ه ف ک ه اولوی ت بن فی گزین ه -5

ار گی ر م ور بررس ی مناس ب ق رپس مانف ی ر ک ه ترتیب ی ا ت أثیر فزاین فه یس ت محیط ی را ر ب ر م ی

انف:گرف ه

اس فا ه مجف ( 1)

با یافت خار ا محل ( 2)

تخریب اجزای اصلی خطرنای ( 3)

تصفیه به منظور کاهش یا ح اجزای اصلی خطرنای و( 4)

. فع ر خشکی هوا و رب( 5)

ه ای مناس بی ب رای اس فا ه مج ف ار ص فور مج و تش خیص ه ف ک ه گزین ه چنانچه مقام ص الحیت 3

- یس ت ی ا هزین ه مح یط یافت یا تصفیه پس مانف ب فون خط رات ب یش ا ان فا ه ب رای س الم ی انس ان ی ا با

قابلی ت اس فا ه عمل ی ا .های نام ناس ب وج و ارن ف مج و تخلی ه پس مانف ی ا س ایر م وا بای ف ر ش و

ه ای روش ای خط ر ش امل تخلی ه ونی ز س ایر ه ای ف ع بای ف ب ا توج ه ب ه ار ی ابی مقایس ه س ایر روش

. جایگزین مف نظر قرار گیر

های فیزیکی شیمیایی و بیولوایکویژگی

ه ای ج ایگزین ش ر جز ی ات و خصوص یات تفص یلی پس مانف پ یش ش ر ض روری ب رای بررس ی روش -7

اگ ر خصوص یات پس مانف رنق فر مش خص نباش ف .اس ت گی ری ب رای امک ان تخلی ه پس مانف و مبنای تص می

یس ت ب ه عم ل رور رن مح یطمناس بی ا اث رات ب القوه رن ب ر س الم ی انس ان و ک ه ب وان ار ی ابی

. پسمانف نبایف تخلیه شو

ر تعیین خصوصیات پسمانف و اجزای رنها بایف موار یر مفنظر قرار گیرنف: 8

منشأ کل مقفار حالت و ترکیب نسبی ( 1)

یولوایک : فیزیکی شیمیایی بیوشیمیایی و بهایویژگ( 2)

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

127

سمیت ( 3)

پایفاری: فیزیکی شیمیایی و بیولوایک و( 4)

. تجمع و تغییر ماهیت یس ی ر موا بیولوایک یا رسوبات( 5)

اتفهرست اقفام

هر ر م عاهف بای ف ب ه منظ ور ایج ا س ا وکاری ب رای غرب الگری پس مانفهای مع ین و اج زای رنه ا ب ر 9

ر . یس ت ری ایی فهرس ت اق فام مل ی را ت فوین نمای ف مح یط ی انس ان و پایه اثرات ب القوه رنه ا ب ر س الم

ان خاب م وا م ور بررس ی ر فهرس ت اق فام اولوی ت بای ف ب ه م وا س می پای فار و ارای خاص یت تجم ع

لوان فار هی فروکربنهای نف ی و ه ر ها یس ی ناش ی ا من ابع انس انی )نظی ر ک ا می جی وه ترکیب ات رل ی

مرب و باش ف ارس نیک س رب م س روی ب ریلی ک روم نیک ل و وان ا ی ترکیب ات رل ی م ان ک ه

ه ا ی ا محص والت ج انبی رنه ا ب ه ج ز ترکیب ات سیلیس ی ار س یانیفها فلو وری فها و رف ت ک ش

ه ای بیش ر س ا وکاری پیش برانه ب رای بررس ی عن وان ب ه ت وان فهرست اق فام را م ی .لوانفار( ا ه شو هارلی

. پیشگیری ا پسمانف نیز اس فا ه نمو

س ط .توان ف س ط پ ایینی را نی ز مش خص نمای ف فهرس ت اق فام بای ف س ط ب االیی و همچن ین م ی 14

ب االیی بای ف وری تعی ین ش و ت ا ا اث رات ح ا ی ا م زمن روی س الم ی انس ان ی ا موج و ات ری ایی

بک ارگیری فهرس ت اق فام ب ه س ه بق ه .ب ه عم ل ری ف نماینفه یست بوم ری ایی ممانع ت عنوانبهحساس

گر :اح مالی پسمانف منجر می

ه ای بیولوای ک پس مانفهایی ک ه ح اوی م وا ی خ ا هس نف ی ا رنه ایی ک ه موج ب واک نش ( 1)

گر نف ر مقا یر بیش ر ا س ط ب االیی م رتبط ب ه رن نبای ف تخلی ه ش ونف مگ ر ب ا اس فا ه ا فن ون ی ا می

های مفیریت برای تخلیه قابل قبول گر نف فررینف

گر ن ف ه ای بیولوای ک م ی پسمانفهایی که حاوی م وا خ ا هس نف ی ا رنه ایی ک ه موج ب واک نش ( 2)

ر مقا یر کم ر ا سطو پ ایینی م رتبط ب ه رن ر رابط ه ب ا تخلی ه بای ف چن ین تلق ی ش و ک ه ا اهمی ت

ک یست محیطی برخور ارنف و

گر ن ف ه ای بیولوای ک م ی هایی که حاوی م وا خ ا هس نف ی ا رنه ایی ک ه موج ب واک نش پسمانف( 3)

ر مقا یر کم ر ا سط ب االیی ام ا بیش ر ا س ط پ ایینی م رتبط ب ه رن قب ل ا تش خیص مناس ب ب و ن

. رنها برای تخلیه نیا به ار یابی قی تر ارنف

ان خاب محل تخلیه

ن خاب محل تخلیه بایف شامل موار یر باشف: ا العات ال م برای ا11

ی فیزیکی شیمیایی و بیولوایک س ون رب و بس ر ریا هایویژگ( 1)

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

128

و سایر کاربر های ریا ر ناحیه مفنظر هاشها ار موقعیت تفریحگاه( 2)

مرب و ب ه ار ی ابی نوس انات اج زای تش کیل هن فه م رتبط ب ا تخلی ه ر ارتب ا ب ا نوس انات موج و ( 3)

یست ریایی ومحیطموا ر

. امکان سنجی اق صا ی و عملیاتی( 4)

ار یابی اثرات بالقوه

ه ای ف ع ر ری ا ار یابی اثرات ب القوه بای ف منج ر ب ه گ زارش قیق ی ا پیام فهای م ور ان ظ ار روش 12

گی ری رخص و پ یرش ی ا ای ن ار ی ابی مبن ایی را ب رای تص می .بش و « فرض یه اث ر »یا خشکی یعن ی

. هف یست ارا ه میمحیطر گزینه پیشنها ی فع و برای تعیین الزامات پایش

ه ای ار ی ابی ب رای تخلی ه بای ف ا الع ات م رتبط ب ا خصوص یات پس مانف ش رایط ر مک ان ی ا مک ان -13

ر س الم ی انس ان تخلی ه پیش نها ی نوس انات و فن ون ف ع پیش نها ی را تلفی کن ف و اث رات ب القوه ب

ای ن ار ی ابی بای ف ماهی ت .ه ای مج ا ا ری ا را مش خص نمای ف ه ا و س ایر اس فا ه منابع ن فه تفریحگ اه

ابع ا م انی و ف ایی و ول م فت اث رات م ور ان ظ ار ب ر مبن ای فرض یات محافظ ه کاران ه منطق ی را

. تعیین نمایف

ای ر م ور موض وعات ی ر بررس ی ار ی ابی مقایس ه تجزی ه تحلی ل ه ر روش تخلی ه بای ف ر پرت و -14

ه ای یس ت محیط ی خط رات )نظی ر ح وا ث( اق ص ا و گ ر : خط رات ب رای س الم ی انس ان هزین ه

اگ ر ی ای ن ار ی ابی مح ر ش و ک ه ا الع ات ک افی ب رای تعی ین اث رات .ه ای رت یانحص ار اس فا ه

ن ابراین گزین ه م کور نبای ف م ور بررس ی بیش ر ق رار اح م الی گزین ه تخلی ه پیش نها ی وج و ن فار ب

ای نش انگر رن باش ف ک ه گزین ه تخلی ه ارجحی ت کم ری ع الوه ب ر ای ن اگ ر تفس یر ار ی ابی مقایس ه .گیر

. ار نبایف مجو تخلیه ا ه شو

یی ف نمای ف هر ار ی ابی بای ف ب ا ی ک بیانی ه ک ه تص می مبن ی ب ر ص فور ی ا ر ی ک مج و تخلی ه را تأ 15

. خاتمه یابف

پایش

و تا ی ف ای ن ک ه فرض یاتی ک ه ر خ الل -پ ایش پی روی-منظ ور تا ی ف رعای ت ش رایط مج و ب ه -13

یس ت و س المت انس ان مح یط با نگری مجو و فررینف ان خاب مک ان ب ه وج و رم فه ان ف ب رای حفاظ ت ا

-ض روری اس ت ک ه چن ین برنام ه .ش و ه م ی پایش میفانی صحی و ک افی ب و ه اس ت ا پ ایش اس فا

. های پایشی حاوی اهفا کامال مشخص باشنف

ناد مجو و شرایط مجو ل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

129

ه ای اث ر تکمی ل تص می ب ه ص فور مج و بای ف تن ها ر ص ورتی اتخ اذ گ ر ک ه هم ه ار ش یابی 17

ل ی باش ف ت مین نمای ف ک ه مف ا مج و بای ف ت ا ج ایی ک ه عم .شفه انف و الزامات پایش تعیین گر یفه ان ف

ه ر مج و ص ا ر ش فه بای ف .اخ الل و یان یس ت محیط ی ب ه ح فاقل برس ف و من افع ب ه ح فاکثر برس نف

ها و ا العاتی باشف که موار یر را مشخص نمایف:حاوی ا ه

انواع و منشا موا ی که بایف تخلیه شونف ( 1)

های تخلیه موقعیت مکان یا مکان( 2)

خلیه وروش ت( 3)

. الزامات گزارش هی و پایش( 4)

ه ای پ ایش م ور مجو ها بایف ر فواصل مانی م نظ ب ا ر نظ ر گ رف ن ن ای پ ایش و اه فا برنام ه 18

تجفی فنظر ن ای پ ایش نش انگر نی ا ی ا ع فم نی ا ب ه ا ام ه ب ا بینی ی ا خاتم ه .تجفی فنظر ق رار گیرن ف

ی رگاهان ه ر م ور ت فاوم اص ال ی ا فس خ مجو ه ا ه ا ب ه تص می گی ری های می فانی خواه ف ب و و برنامه

یس ت مح یط ای ن ام ر س ا و ک ار ب ا خور ی مه را ب رای حمای ت ا س المت انس ان و .کمک خواهف کر

. رور ریایی فراه می

رویۀ داوری سوم پیوست

یک: ۀما

ش و ( بای ف بن ا ب ه رخواس ت ی ک ر م عاه ف م ی خوان فه « ی وان » ی وان اوری )ک ه ا ای ن پ س 1

رخواس ت .ای ن تش ریفات )پروتک ل( ایج ا ش و ( 13خط اب ب ه ر م عاه ف یگ ر ر اج رای م ا ه )

. کننفه رن باشف اوری بایف شامل بیان موضوع همراه با هرگونه اسنا تأ یف

ه نمایف:کننفه بایف بیرکل را ا موار یر رگا ر م عاهف رخواست2

رخواست خو برای اوری و( 1)

. مفا این تشریفات )پروتکل( که تفسیر یا اجرای رن به عقیفه او عامل اخ ال است( 2)

. ی م عاهف ارسال نمایفها بیرکل بایف این ا العات را به همه ر 3

ۀ و:ما

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

131

ه ای اخ ال ظ ر ی اس ت ک ه ر یوان تن ها م شکل ا یک ع و خواه ف ب و و ای ن ر ص ورت 1

. سی رو ا تاریخ ریافت رخواست اوری به این صورت به تواف برسنف

توانن ف ظ ر س ی رو ا م ی ه ای اخ ال ر ص ورت فوت عفم ت وانایی ی ا ع فم ح ور اور ر 2

. وقوع فوت عفم توانایی یا عفم ح ور ر مور جایگزین موافقت نماینف

ما ۀ سه:

ای ن پیوس ت ر م ور ی وان موافق ت نکنن ف ی وان بای ف ا ( 2) ۀه ای اخ ال ب م ا چنانچه ر 1

سه ع و تشکیل شو :

های اخ ال ویک اور معرفی شفه توسط هر یک ا ر ( 1)

ور عم ل س ر ا عن وانب ه اور س وم ک ه بای ف ب ا تواف ب ین و اور معرف ی ش فه اول تعی ین گ ر و ( 2)

. نمایف

ی اخ ال ه اچنانچ ه س ر اور ی وان ظ ر س ی رو پ س ا ان ص اب اور وم تعی ین نگ ر ر -2

ه ا ی س ی رو فهرس ت تواف ش فه ای ا اش خا واج ف بای ف برمبن ای رخواس ت یک ی ا ر

ین فهرس ی ان خ اب بیرک ل بای ف ر اس رع وق ت س ر اور را ا چن .ص الحیت را ب ه بیرک ل ارا ه نماین ف

ی اخ ال را اش ه ی ا ار را ان خ اب نمای ف مگ ر ر ه ا او نبایف س ر اوری ک ه ملی ت یک ی ا ر .نمایف

. صورت رضایت ر یگر اخ ال

ه ای اخ ال ظ ر شص ت رو ا ت اریخ وص ول رخواس ت اوری اور موض وع چنانچ ه یک ی ا ر -3

ای س ی توان ف رخواس ت نمای ف ت ا ظ ر وره م ی ای ف ر یگ ر اخ ال را معرف ی ننم ( 1بن ف ) ( 1جز )

بیرک ل بای ف ر اس رع وق ت .رو ه فهرس ی تواف ش فه ا اف را واج ف ص الحیت ب ه بیرک ل ارا ه گ ر

س س س ر اور بای ف ا رف ی ک ه اور را معرف ی .س ر اور ی وان را ا چن ین فهرس ی ان خ اب نمای ف

چنانچ ه ر مزب ور ظ ر م فت پ انز ه .است نمای ف ت ا نس بت ب ه موض وع اق فام نمای ف ننمو ه است رخو

رو ا رخواس ت م کور اوری را معرف ی نکن ف بیرک ل بای ف بناب ه رخواس ت س ر اور اور را ا

. فهرست تواف شفه افرا واجف صالحیت معرفی نمایف

ور ر اخ الف ی ک ه او را معرف ی ک ر ه اس ت ر ص ورت ف وت ع فم توان ایی ی ا ع فم ح ور ی ک ا 4

چنانچ ه ر .بایف ظ ر س ی رو پ س ا ف وت ع فم توان ایی ی ا ع فم ح ور ج ایگزین را معرف ی نمای ف

ر ص ورت .ی ا ش فه ج ایگزینی را معرف ی ننمای ف اوری ب ا ح ور اوران باقیمان فه ا ام ه خواه ف یاف ت

ظ ر ن و ( 2و بن ف ) ( 1بن ف ) ( 2ور ج ایگزینی ب مف ا ج ز ) فوت عفم توان ایی ی ا ع فم ح ور س ر ا

ناد . رو پس ا فوت عفم توانایی یا عفم ح ور تعیین خواهف شفل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

131

فهرس ی ا اوران ک ه م من اف را واج ف ص الحیت معرف ی ش فه توس ط رفه ای م عاه ف اس ت ن ز 5

ف ر را ب رای وار نم و ن ر فهرس ی ک ه توان ف چه ار ن م ی ه ر ر م عاه ف . بیرکل نگهفاری خواه ف ش ف

ه ای اخ ال ظ ر م فت تعی ین ش فه فهرس ت اگ ر ر .لزوم ا نبای ف ا اتب اع رن باش نف مع ین نمای ف

ارا ه نکنن ف ( 4و )( 3 )(2مق رر ر بن فهای ) تواف ش فه ا اف را واج ف ص الحیت را ب ه بیرک ل ب ه گون ه

ش و اور ی ا اوران ی را ک ه هن و معرف ی نش فه ان ف اری م ی بیرک ل بای ف ا فهرس ی ک ه ن ز او نگه ف

. ان خاب نمایف

:ۀ چهارما

توانف عاوی م قابلی را ک ه منش أ رنه ا ب ه ور مس قی خ ار ا موض وع اخ ال باش ف اس ماع می یوان

. و ر مور رن تصمی بگیر

ما ۀ پن :

ه ای ایجا ش فه ب ه منظ ور رم ا ه س ا ی ع وای خ و هزین ه های اخ ال بای ف مس ولیت ه ر یک ا ر

- س مز اع ای ی وان و هم ه مخ ار کل ی ناش ی ا اوری بای ف ب ه ور مس اوی توس ط ر .را ب یر

ه ا را نگه فاری و ص ورت حس اب قطع ی مرب و را ب ه ی وان ص ورت هم ه هزین ه .های اخ ال تقبل گ ر

. ها تسلی خواهف نمو ر

ۀ شش:ا م

ه ر ر م عاه فی ک ه ارای نفع ی ق انونی باش ف ک ه ممک ن اس ت تص می گی ری ر م ور اخ ال ب ر

توان ف ب ا موافق ت ی وان و ب ا هزین ه خ و پ س ا ارا ه ا العی ه مک وب ب ه روی رن ت أثیر بگ ار م ی

چن ین .ل ت نمای فان ف ر ری ین ا رس ی ی وان خاه ای اخ الف ی ک ه ر اب فا روی ه را رغ ا نم و ه ر

ه ا و اس فالل ش فاهی ر م ور موض وعاتی را ک ه ای بای ف ح ارا ه م فری خالص ه پرون فه مفاخله کننفه

ای ن پیوس ت اش ه ( 7ک ار ت فوین ش فه ب ه موج ب م ا ه ) موجب مفاخله او شفه است را ب ر اس اس ر ین

. باشف اما هی حقی ر رابطه با ترکیب یوان را نخواهف اشت

ناد ۀ هفت: ما ل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

132

گ ر ر م ور ر ین ک ار خ و تص می خواه ف هر ی وانی ک ه ب ه موج ب مف ا ای ن پیوس ت تش کیل م ی

. گرفت

ۀ هشت: ما

به غیر ا موار ی که ی وان تنه ا ا ی ک اور تش کیل ش فه باش ف تص میمات ی وان ر م ور ری ین ک ار 1

ال مطروح ه ن ز رن بای ف ب ا رأی ه ای رن و ه ر موض وع م رتبط ب ا اخ خ و مح ل تش کیل نشس ت

ه ای با این حال غیب ت ی ا ام ن اع ه ر ع و ی وان ک ه توس ط یک ی ا ر .اکثریت اع ای رن اتخاذ گر

ر ص ورت براب ری ررا .اخ ال معرف ی ش فه باش ف نبای ف ر اتخ اذ تص می ی وان اخ الل ایج ا نمای ف

. کننفه خواهف بو رأی سر اور تعیین

های اخ ال بای ف موجب ات تس هیل ک ار ی وان را ف راه رورن ف و ب ه وی ژه بای ف ب ق وانین خ و ر 2

کارگیری کلیه امکاناتی که ر اخ یار ارنف:و به

تمامی اسنا و ا العات ضروری را به یوان ارا ه نماینف و( 1)

کارشناس ان و با ی ف ا مک ان امک ان ورو ی وان ب ه قلم روی خ و ب رای اس ماع ش ها ت ش هو ی ا ( 2)

. وقوع را فراه نماینف

نبای ف م انع اتخ اذ تص می ی وان و ص فور (2) ه ای اخ ال ر رعای ت مف ا بن ف قص ور یک ی ا ر 3

. حک گر

ۀ نه: ما

یوان بایف ظ ر پ ن م اه ا ت اریخ تش کیل رأی خ و را ص ا ر نمای ف مگ ر رنک ه تمفی ف مح فو ه م انی را

رأی ی وان بای ف هم راه ب ا بی ان الی ل اخ .ای که ا پن م اه تج او ننمای ف ال م تش خیص ه ف برای وره

فرج ام خواه ف ب و و ب ه بیرک ل ک ه بای ف رفه ای ای ن رأی قطع ی و ب فون رخواس ت .تص می باش ف

. ن رأی را رعایت نماینفهای اخ ال بایف بفون رن ای ر .م عاهف را رگاه نمایف ارسال خواهف شف

ق انون ف وق مش مل ب ر م ا ه واح فه و پ ن تبص ره من ب ه م ن تش ریفات )پروتک ل( ش امل مقفم ه و

بیس ت و ن ه م ا ه و س ه پیوس ت ر جلس ه علن ی رو وش نبه م ورب س یز ه مهرم اه یکه زار و سیص ف و

. تأییف شورای نگهبان رسیفبه 22/7/1394نو و چهار مجلس شورای اسالمی تصویب شف و ر تاریخ

( 139ای ن تش ریفات )پروتک ل( رعای ت اص ل یکص ف و س ی و نه )( 13 ر اج رای م ا ه ) پ نج تبص ره

ناد . قانون اساسی جمهوری اسالمی ایران الزامی استل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

133

(1۱/11/1۷۱۱)مصوب ی مرزی از آلودگی با مواد نفتیهاقانون حفاظت دریا و رودخانه(: ۷پیوست )

:قانون این اصطال ر :1ما ۀ

ق انون تعی ین ح فو اص ال ق انون «س ه» ۀم ا موض وع س احلی ری ای « یر مین ی ری ای» ا منظ ور

. باش فم ی1338ف رور ین 22ی س احلی و منطق ه نظ ارت مص وب ه ارب

ی مش مول ای ن ه اربرل و ه ک ر ن اع اس ت ا تخلی ه ی ا نشس ت نف ت ی ا ه ر گون ه مخل و نف ی ر »

. قانون

اع اس ت ا نف ت خ ام ی ا تص فیه ش فه خ واه ب ه تنه ایی و ی ا ب ه ص ورت رمیخ ه ب ا ف والت و «نف ت»

. رسوبات رنها

. هر گونه مخلو ی است که ارای نفت باشف «مخلو نف ی»

خواه ارای نی روی مح ری باش ف ی ا ب ه س یله نقلی ه ری ارو و وس ایل ش ناور اع است ا ه ر ن وع و «کش ی»

. نوعی یفی شو

هرگون ه کش ی اس ت ک ه قس مت اعظ مخ ا ن ب ارگیری رن ب ه منظ ور حم ل و نق ل مایع ات «کشنفت»

. یگری جز نفت نباشفساخ ه شفه ا نفت و ر قسمت مزبور بالفعل بار

. استم ر 1852عبارت است ا میل ریایی که معفل «میل»

. بر حسب میل ریایی ر ساعت ریایی عبارت است ا سرعت حرکت کش ی ۀگر « ریایی ۀگر»

یعن ی مق فار نف ت تخلی ه ش فه ب ر حس ب لی ر ر س اعت ر ه ر «شفت تخلی ه ی ا نش ت مح وی نف ی »

. ریایی ر همان لحظهلحظه تقسی بر سرعت حرکت کش ی بر حسب گره

ن وع ه ر ای نف ت ب ه ای ران س ر مینی ری ای و اخل ی یه ا رب و م ر ی ه ای رو خان ه کر ن رلو ه :2 ۀما

و ثاب ت ا اع ) مص نوعی جزای ر ی ا حف اری س کوهای توس ط خ واه و ه ا کش ی توس ط خ واه نف ی مخلو

مرتک ب ه ا و تأسیس ات و مخ ا ن نف ی واق ع ر خش کی ی ا ری ا ممن وع اس ت و ( و خواه توس ط لول ه شناور

ه میلی ون ری ال ی ا ای ا شش ماه ت ا و س ال ی ا پر اخ ت ج زای نق فی ا ی ک میلی ون ت ا به حبس جنحه

اح ی ا ی واق ع مب االتی ی ا ب ی ص ورتی ک ه رل و گی ب ه واس طه ب ی ر گ ر به هر و مج ا ات محک وم م ی

اان فارمری کش ور نی روی ری ایی شاهنش اهی ی ا .مج ا ات مرتک ب ح فاقل ج زای نق فی م کور اس ت .شو

خیص می زان رل و گی ر بر حس ب م ور ب ه منظ ور جل ب و س گیری مرتک ب و تنظ ی ص ورتمجلس تش

کنن فه ا ا ام ه نف کش باش ف رن را م وق ف و ر م ور س ایر من ابع رل و هکنن فهص ورتی ک ه وس یله رل و ه

ناد . عملیات رنها جلوگیری به عمل خواهف رور ل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

134

چن ف معاه فات ری ا عم ان بح ر و ف ارس خل ی رل و گی ا جل وگیری نح وه ک ه هنگ امی ت ا :تبص ره

م کور من ا س احلی ول س ایر و ای ران شاهنش اهی ول ت ب ین جانب ه و ه ای تواف اب المللیبین جانبه

ر ی روی ف الت ق اره و ه ا ربون ر خل ی ف ارس ت ا ح ف نه ایی ق ان ای ن مق ررات باش ف نش فه تعی ین ف وق

. االجرا خواهف بو بحر عمان تا فاصله پنجاه میل ا خط مبفا ریای سر مینی ال م

ه ایی ب ا ول یگ ر تعی ین و ف الت ق اره ای ران ر خل ی ف ارس ب ه موج ب موافق نام ه ر من ا قی ک ه

رفین تواف نش فه باش ف اج رای مق ررات ای ن تحفیف نگر یفه اس ت ت ا م انی ک ه ب ه ترتی ب یگ ر ب ین

ت رین نق ا خط و مب فا ری ای ق انون مح فو ب ه خ ط منص فی اس ت ک ه کلی ه نق ا رن ا نز ی ک

. ت و کشور مقابل رن به یک فاصله باشفاسسر مینی ایران

نگاه فاری ف ری ب ه و تنظ ی ب ه مکل ف هس نف ای ران بن ا ر ی ا ه ا رب ر که یر یهایکش انواع :3 ۀما

باشنف:می « ف ر ثبت نفت»نام

. بیش ر یا تن 154 خالص غیر ظرفیت به کشنفت یهایکش کلیه –الف

. بیش ر یا تن 444 خالص غیر ظرفیت هب کشنفت غیر یهایکش کلیه- ب

ریخ ت ا حس ب ب ر و کام ل ور ب ه وق وع ا پ س بالفاص له م ور ه ر ر بای ف ی ر مش رو وق ایع :4 ۀم ا

جغرافی ایی ر ف ر ثب ت نف ت مق رر ر م ا ه ب اال ر ش و س اعت ن ام بن فر ی ا بن ا ر ب ا ع رض و ول

ب ه وس ط افس ر ی ا افس ران مس ول کش ی ام ا و عین ا گ زارش من فر ر ف ر مزب ور بای ف هم ان رو ت

. گواهی فرمانفه کش ی برسف

ین تخلیه رن با قیف:همچن و توا ن حفظ منظور به مخا ن ر ربگیری –الف

. نام و یا شماره مخا ن مور نظر بر حسب نقشه گنجایش کش ی .1

. ور بار بو ه استنوع موا نف ی که قبال ر هر کفام ا مخا ن م ک .2

ب ا ح فاکثرمق فار تقریب ی نف ت مخل و ب ا رب ر مواق ع ان ق ال رن ب ه مخ ا ن گن فاب ) .3

. ه رصف تقریب(

فت با ذکرن مخا ن شس شوی –ب

. نام و یا شماره مخا ن شس ه شفه .1

. نوع موا نف ی که قبال ر هر کفام ا مخا ن م کور بار بو ه است .2

نام یا شماره مخا ن گن فاب ک ه رب و نف ت مخ ا ن اص لی ب ه رنه ا من ق ل گر ی فه اس ت) ر ص ورتی ک ه .3

. گر (رب و نفت مزبور به ریا تخلیه گر بایف ذکر

شین شفن رب ا نفت ر مخا ن گنفاب و تخلیه رب رن به ریا با قیف:نته –

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

135

. نام و یا شماره مخا ن گنفاب کش ی .1

. نشین شفن رب ر مخا ن گنفاب فعات و ساعات ته .2

. نشین شفه که به ریا تخلیه شفه استمقفار رب ته .3

. مقفار تقریبی نفت مانفه ر مخا ن گنفاب و نسبت رن به گنجایش کش ی .4

:ذکر با کش ی یگر یهاتقسم یا مخا ن سایر یا و گنفاب مخا ن ا نف ی ف والت تخلیه –

. ( ریا یا باشف ساحل ر خواه) رن محل و تخلیه روش .1

. یگر یهاتقسم یا و مخا ن شماره یا و نام .2

. شفه تخلیه نف ی موا نوع و مقفار .3

وار اس ثنایی و یا اتفاقی با تعیین:م حا ثه برو اثر ر نفت فرار – ه

. ه رصفمقفار تقریبی و نوع موا نف ی با تقریب .1

. چگونگی فرار نفت و علت رن .2

ثب ت ف ر ر نف کش ه ای کش ی م ور ر نی ز ی ر مرات ب اس ت ال م ف وق م وار ب ر ع الوه – 1تبص ره

:گر قیف نفت

. نف ی محموالت بارگیری گزارش .1

. ت ان قال نفت به مخا ن مخ لف کش ی ر اثنای حملکیفی .2

کنن فه مخ ا ن حم ل نف ت قب ل ی ا بع ف ا ا با کر ن ش یرها و س ایر س گاههای م رتبط گزارش بس ن ی .3

. عملیات بارگیری یا تخلیه

. س ا نفه ای نف ت را ب ا رب ت وا ن م رتبط م ی ب ا ک ر ن ی ا بس ن ش یرهایی ک ه لول ه .4

ی ی ا تخلی ه ی ا ش ونف ر ح ین ب ارگیر با کر ن یا بس ن ش یرهای رفین ک ه ب ه رب ری ا م رتبط م ی .5

. پس ا هر یک ا این و کار

. گزارش تخلیه محموالت نف ی .3

. ب و خواه ف فرانس ه ی ا انگلیس ی ی ا فارس ی بانه ای ا یک ی ب ه نف ت ثب ت ف ر ر وق ایع ثب ت :2تبصره

ه پ س ا ثب ت رخ رین واقع ه ر رن بای ف ر کش ی م ا ش ش م فت ت ا نف ت ثب ت ف ر ه ر :3 تبص ره

ای ران ارس ال گ ر ک ه ح فاقل م فت ش ش س ال اری شو و پس ا رن به س ا مان بن ا ر و کش یرانی نگاهف

ناد . ر رن سا مان نگهفاری شو ل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

136

ه خ ط وری بای ف اش باه و اس ت ممن وع نف ت ثب ت ف ر ا اش باه گون ه ه ر نم و ن پ ای :4تبص ره

. شو ا باشف و صحی رن وباره نوش هخوان که شو

خ ارجی ی ا ایران ی ا اع کش ی ه ر ک ه م انی ت ا توانن ف م ی کش یرانی و بن ا ر سا مان أمورینم: 5 ۀما

.بگیرن ف رونوش ت مزب ور ف اتر ه ای وار ه ا و بکنن ف با رس ی را ثب ت ف اتر اس ت ای ران بن ا ر ی ا و هارب ر

توانن ف ا افس ر م ی ب ور همچن ین م أمورین مز .ول و فرمان فه کش ی برس ف مس افس ر ام ای به بایف رونوشت

ب ر اری ال م ب ه عم ل رور ه و ر ص ورت ل زوم ا محمول ه نف ی نمون ه مس ول ی ا فرمان فه کش ی تحقیق ات

کش یرانی ا اره ی ا ف ر ی ا نماین فگی ن فار س ایر مقام ات م کور ر کننف ر نق ا ی ک ه س ا مان بن ا ر و

ش و ا لح ا ق انونی ه ب فین ترتی ب تهی ه م ی رونوش ی ک .ب ه ترتی ب ف وق عم ل خواهن ف ک ر 11ما ه

. مع بر شناخ ه خواهف شف

:شف نخواهف اعمال یر موار ر 2 ما ه ر مقرر هایمجا ات :3 ۀما

غی ر و ض روری اش خا ج ان نج ات ی ا و کش ی ا خط ر رف ع خ ا ر ب ه که رلو گی اس ثنایی موار – الف

می زان رل و گی ب ا خط ری ک ه کش ی و ی ا ک ه اوال قاب ل اج ن اب تش خیص ا ه ش و مش رو ب ر رن

ک ر ه اس ت م ناس ب باش ف و ثانی ا پ س ا وق وع اق فامات ف وری ب ه منظ ور سرنش ینان را تهفی ف م ی

. رن صورت گرف ه باشفجلوگیری و رفع رثار

ی ا معل ول خراب ی و خل ل اتف اقی کش ی و و نش فه بین ی پ یش نش ی رن یج ه که عمفی غیر رلو گی –ب

رنک ه پ س ا وق وع اق فامات ف وری ب ه منظ ور جل وگیری و یا خطو لول ه و ی ا تأسیس ات باش ف مش رو ب ر

. رفع رثار رن صورت گرف ه باشف

مقام ات ب ه ف ورا را ام ر جری ان ک ه ب و خواهن ف مکل ف مس ولین ب اال ر م کور م وار کلی ه ر :تبص ره

غی ر ای ن ص ورت م خلف ین ب ه ح فاقل مج ا ات م کور ترین بن فر ای ران ا الع هن ف ر نز یک صالحی فار

. ر ما ه و محکوم خواهنف شف

ش رایط کلی ه اح را ص ورت ر حرک ت ح ال ر نف کش غی ر یه ا یکش ا نش ت ی ا تخلی ه مور ر –

: یر

. تجاو نکنف ریایی میل هر ر لی ر شصت ا نف ی مح وی نشست یا تخلیه شفت .1

. جو ر مخلو نف ی ا یک ر ه هزار تجاو نکنفنسبت نفت مو .2

. ترین نقطه ریای ساحلی ایران صورت گیر میلی ا نز یک 12تخلیه یا نشت ر فاصله حفاقل .3

: ی ر ش رایط کلی ه اح را ص ورت ر حرک ت ح ال ر یه اشنف ک ا نش ت ی ا تخلی ه م ور ر –

ناد . شص ت لی ر نف ت ر ه ر می ل ری ایی تج او نکن ف نش ت مح وی نف ی ا ی ا تخلی ه ش فت .1ل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

137

مق فار ک ل نف ت مخل و ب ا رب ت وا ن تخلی ه ش فه ا نف کش ا ی ک س ی ه زارم ظرفی ت ب ارگیری رن .2

. تجاو نکنف

. ترین نقطه ساحل ایران بیش ا پنجاه میل باشففاصله نف کش ا نز یک .3

وت ور خان ه تلمب ه خان ه نف کش ت ابع حک مق رر ر بن ف ای ن ح انی م ت قسمت ا نشت یا تخلیه :تبصره

. ما ه خواهف بو

وری ب ه محمول ه رخ رین حم ل ا پ س ک ه ص ورتی ر نف کش مخ زن ا ت وا ن رب تخلی ه م ور ر -ه

رو ی ر ررام و تمی ز رب ر نف کش ب و ن م وق فف رض ب ه رن ا ش فه تخلی ه م وا ک ه باش ف ش فه پ ای

. نگ ار شف اثر مشهو ی ا نف ت و ف والت رن ب ه س ط ی ا ی ر رب ی ا س واحل مج اور ب اقی صا با هوا که

ر ص ورتی ک ه کش ی مجه ز ب ه س گاه وارس ی باش ف ی ا رب ت وا ن ر بن فر تخلی ه ش و بای ف ق بال ب ا

قس مت ر میلی ون 15نف ت موج و ر رن ا گی ری ی ا ر م ایش رب ت وا ن معل وم ش و ک ه نس بت ان فا ه

. او نکنفتج

ر تأسیس ات س ایر ی ا مخ ا نمص نوعی جزای ر حف اری س کوهای ه ا لول ه ا نش ت ی ا تخلی ه م ور ر -و

وق وع ا پ س و ش فه انج ام اح ی ا ی اق فامات کلی ه ق بال رنک ه ب ر مش رو ( م ااور ف رس ) قهریه قوه ن یجه

. فباش گرف ه صورت رن رثار رفع و جلوگیری منظور به فوری اقفامات ه

ص الحی فار مقام ات ر ا ک ه را س وراتی مکلفن ف ق انون ای ن ر ش فه بین یپ یش مس ولین :7 ۀم ا

. بگ ارن ف اج را موق ع ب ه ش و م ی اب ال رن ان ب ه و ص ا ر رل و گی ا جل وگیری منظ ور ب ه

ک ه کش ی مس ولین نی ز و ور ن ف خ و اری مزب ور مقام ات ک ب ی س ورات اج رای ا ک ه مس ولینی

ای ن ق انون را انج ام نفهن ف و ی ا مطل ب نا رس ت و 3م ا ه تکلی ف راج ع ب ه نگه فاری ف ر ثب ت مق رر ر

. خال واقع ر رن ثبت کننف به حفاقل مجا ات مقرر ر ما ه و این قانون محکوم خواهنف شف

ا س رایت جل وگیری و پیش گیری جه ت را ال م اق فامات توان فم ی کش یرانی و بن ا ر س ا مان :8 ۀم ا

رل و گی ری ا بش و ی ا ب ه نح وی خط ر وق وع رل و گی را رل و گی ر م وار س وان و اتفاق اتی ک ه موج ب

. ی مق رر ر م ا ه و ای ن ق انون را م ور تهفی ف ق رار ه ف ب ه عم ل رور ه اربف راه رور ک ه س المت

و تأسیس ات ال م را ب ه منظ ور ه ایی ک ه مق ی بفان ف تس هیالت توان ف ر بن ا ر و اس کله سا مان مزبور م ی

ایج ا و ا اره نمای ف ک ارمز اس فا ه ا ای ن تأسیس ات ب ه ه اشتخلی ه رب ت وا ن و ف والت نف ی ا نف ک

تعی ین ش و ای که ا ر س ا مان بن ا ر و کش یرانی و ش رکت مل ی نف ت ای ران تهی ه م ی نامهموجب ریین

. خواهف شف

ی نف ی را ک ه ر ه ا توان ف ا ری ش رکت مل ی نف ت ای ران ش رک تم ی یکش یران و بنا ر سا مان :9 ۀما

تولی ف و حم ل و نق ل و ص فور نف ت اش غال ارن ف مکل ف ریای س احلی و ف الت ق اره ای ران ب ه اک ش ا و

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

138

م ا ه کنف تا ظر م فت مناس بی ر بن ا ر ص ا راتی نف ت ای ران ب ه ایج ا تأسیس ات و تس هیالت م کور ر

ه ای مزب ور مکلفن ف ک ه ر جری ان ا اره عملی ات خ و مق ررات و ر ه ر ح ال ش رکت .قب ل اق فام نمای ف

. ش و رعای ت نماین ف اع الم م ینظام اتی را ک ه ب رای حف ظ ری ا ا رل و گی توس ط ول ت

خواه ف ی ا گر ی فه ایج ا قب ل م ا ه و م ا ه ای ن ر م کور تس هیالت و تأسیس ات ک ه نق ا ی ر :تبص ره

نف ت و ف والت نف ی خ و را اش ه باش نف مل زم رب ت وا ن رل و ه ب ه تخلی ه قص ف هک ییهایکش گر یف

به اس فا ه ا ای ن تأسیس ات خواهن ف ب و و ش رکت مل ی نف ت ای ران مکل ف اس ت ترتی ب ا اره تأسیس ات و

. تسهیالت م کور را ر بنا ر صا راتی نفت ایران فراه رور

ک ه ر ح ین ورو ب ه ری ای س احلی ای ران ر ب و خواهن ف زممل ق انون ای ن مشمول یهایکش :14 ۀما

یی ک ه بیم ه نش فه ه ایکش . ری ا بیم ه ش فه باش نفمقاب ل خس ارات اح م الی ناش ی ا رل و گی ک ر ن

نام ه ی ا تعهفنام ه م الی و باش نف بای ف حام ل تعهفنام ه م الی جه ت جب ران خس ارات باش نف ش رایط بیم ه

ای خواه ف ب و ک ه ب ه تص ویب هی أت و ی ران نام ه ه ر ی ک ب ه موج ب ری ین تعیین حفاقل و حفاکثر مبل

. رسفمی

. باش فم ی کش یرانی و بن ا ر تراب ری و راه و ارت ر ا ق انون ای ن اج رای ص الحی فار مق ام: 11 ۀم ا

و ای ران نف ت مل ی ش رکت و ای ران کش وری هواپیم ایی ک ل ا اره و شاهنش اهی ه وایی و ری ایی نیروه ای

مکلفن ف همک اری ال م را ب ا س ا مان بن ا ر و کش یرانی ت و اان فارمری کش ور یس مح یط حفاظ ت س ا مان

. بنماینف

ای ن ر ج را تعقی ب و کش ف مزب ور س ا مان ر ا ک ه کش یرانی و بن ا ر س ا مان م أمورین : 12 ۀما

ا س ان نظ ر ی ر مخص و ک الس ر را ا گس ریض ابطین وظ ایف ک ه ص ورتی ر ش ونفم ی ق انون

تعل ی گرف ه و موف ب ه ریاف ت گ واهی ال م ا ا س ان ش فه باش نف ا لح ا اج رای ای ن شهرس ان

رس یفگی ب ه .ش ونف ر ح فو وظ ایف ق انونی خ و ر ر ی ف ض ابطین ا گس ری محس وب م ی ق انون

ری ایی ای ران تش کیل ج را من فر ر ای ن ق انون ت ا م انی ک ه ا گاهه ای اخ صاص ی مق رر ر ق انون

.بو نگر یفه ر صالحیت ا گاه جنحه خواهف

ری ا و بن فرها ب ه خس ارتی گون ه ه ر توج ه موج ب ق انون ای ن مق ررات ا تخل ف ک ه صورتی ر :13 ۀما

رور وار بیع ی من ابع و ربزی ان ب ه خس ارتی ی ا و بش و ای ران س احلی تأسیس ات س ایر ی ا ( پالاه ا ) بارها

. ر ه نیز محکوم خواهف نمو وا خسارات پر اخت به را ولینمس ا گاه

س ور ب ه ی ا و ص الحی فار مقام ات ر ا ک ه را ه ایی هزین ه کلی ه مکلفن ف رل و گی مس ولین: 14 ۀما

ب ه ب ر ا ن ف بیای ف عم ل ب ه رن رف ع و رل و گی رث ار ک ر ن مح فو منظ ور ب ه یگ ر ع املین توس ط و رن ان

ب ه رنه ا ر مقاب ل خ فماتی ک ه ب ه منظ ور ف وق وابس ه ع املین و س ا مانها و ورمزب مقام ات کل ی ور

ناد . هنف مس ح ریافت کارمز مناسب خواهنف بو میانجامل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

139

ااتجاا تز متف ب خساایف اعاای فت خ تسااته تاایار یاازم واا ف ف ت تماا ااا کشااتراتم م دواای ف ساایزای : 15 ۀم ا

. ممی فخ تسد کرها ت فسح ر اقافت طآ ویی ه ا ی

م ممزایف داه مساآد حیا تز اایم ت ا ا ضا مای حب ههیظاد او ا ف داه کاه تساد ازلاو مید :13 ۀما

تجاات م تو ارت تما اا الز خصا ت ا ف کاه فت مای ا تفقتویااه م تاا ت مها ذ مای میاد دای اسیع تشا . ممی

تز تایف ی ماا خسایف خ تما سای ا اایم ت ا 2۶ اای ب ا ضا سایف خ عا زای اامف ا :17 ۀما

. د

رل و گی ا جل وگیری همچن ین و ری ایی ( اکولوای ک ) ب ومی و اقلیم ی ش رایط بررس ی گون ه ه ر :18 ۀما

حفاظ ت س ا مان عه فه ب ه کماک ان ق انون ای ن ر م کور م وار ا بغی ر 2 م ا ه موض وع یه ارب

.شفبامی یستمحیط

ه ای نام ه ری ین .باش نف رت ا گس ری موظ ف ب ه اج رای ای ن ق انون م ی و ا و ترابری و راه و ارت: 19 ۀما

یس ت و ش رکت مح یط مربو ب ه ای ن ق انون را س ا مان بن ا ر و کش یرانی ب ا مش ارکت س ا مان حفاظ ت

هی أت و ی ران ب ه موق ع اج را ه ای مزب ور پ س ا تص ویب نام هری ین .مل ی نف ت ای ران تهی ه خواه ف ک ر

ق انون ف وق مش مل ب ر ن و ه م ا ه و هش ت تبص ره پ س ا تص ویب مجل س س نا ر .گ ار ه خواه ف ش ف

م اه ی ک ه زار و سیص ف و بهم ن ش نبه چه ار ه ر جلس ه رو س ه19. 9. 1354جلس ه رو چهارش نبه

. پنجاه و چهار شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسیف

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

141

قانون عضویت ایران در انجمن جهانی زیرساختارهای حمل و نقل دریایی پیانک(: ۱) پیوست

ش و ر انجم ن جه انی یرس اخ ارهای حم ل و نق ل ری ایی ب ه ول ت اج ا ه ا ه م ی این قانون بر اساس

تعی ین و تغیی ر .ه ای اش رای اق فام کن فپیان ک ع ویت یاب ف و ب رای پر اخ ت کم ک هزین ه و هزین ه

. اه اجرا ی ر ع ویت بر عهفه ولت است س گ

(PIANC) اساسنامه انجمن جهانی یرساخ ارهای حمل و نقل ریایی پیانک

1234م یال ی ) 1885ک ه ر س ال « ی ری انور یه اشالملل ی ا م ی هم ای انجم ن ب ین »ن ام اولی ه

انجمن ی علم ی و فن ی ای ن انجم ن .یاب ف تغیی ر م ی « پیان ک »هجری شمسی( ر بروکسل تأس یس ش ف ب ه

3الملل ی اس ت ک ه ب ق وانین بلژی ک و ب ه ور خ ا ب مف ا عن وان غیرسیاسی و غیران فاعی ب ین

هج ری شمس ی( ر م ور انجمنه ای غیران ف اعی انجمنه ا و 1344/4/3م یال ی ) 1921او ن 27ق انون

.ش و و ( تش کیل و ا اره م یش نامی فه م ی« ق انون»الملل ی )ک ه ا ای ن پ س بنیا ه ای غیران ف اعی ب ین

ش و و ع ویت ای ی ا نها ه ای نماین فه رنه ا حمای ت م ی ی مل ی ف فرال و منطق ه هاتانجمن توسط حکوم

. های همکار و اشخا حقیقی ر رن ر ا استسا مان

1444مق ر کن ونی رن ر بروکس ل ب ه نش انی .مق ر انجم ن ر منطق ه بروکس ل بلژی ک واق ع ش فه اس ت

توان ف ب ه ه ر ای ن مق ر حس ب تص می ش ورا م ی .اس ت 3 قس مت 11 بق ه 24 2 و روی رلب رت بل وار

ه ر م ور ا چن ین نق ل و ان ق الی ر ض مای رو نام ه رس می .ج ایی ر منطق ه بروکس ل من ق ل ش و

.شو بلژیک من شر می

س ط جه انی ا رق تعی ین و پیش بر توس عه پای فار تم ام ان واع ری انور ی ر :مقصو و اهفا انجمن

ه ا و اس انفار ها( و ت أمین س رس ی ب ه ه ا توص یه ه ای جه انی ) س ورالعمل ان ش ار به رین روی ه

ر ب ه ص ورت ه ا براس اس ا الع ات ص حی و ب ی گی ری الملل ی ب ه منظ ور ارتق ای تص می ا العات بین

ه ای حم ل و بح ث ر م ور تم ام جنب ه الملل ی ب رای تجزی ه و تحلی ل وای وج و چه ارچوبی ب ینحرف ه

ه ای نق ل ری ایی ا جمل ه: سیاس گ اری م فیریت راح ی م وار اق ص ا ی یک ارچگی ب ا س ایر ش کل

یس ت س هی ش فن ر م فیریت یک ارچ ه س امانه )سیس (های مح یطحم ل و نق ل فن اوری ایمن ی و

ق ص ا ر ح ال گ ر و ف راه ک ر ن ی قاب ل کش یرانی تش خیص نیا ه ای خ ا کش ورهای ب ا ا ه ارب

نفع ان کم ک و مش ورت مناس ب توس عه ش بکه ج امع م خصص ین ری انور ی و بن ا ر و س ایر ذی

ه ا م فیریت من ا س احلی و الملل ی همک اری نز ی ک ب ا یگ ر انجمنه ا ر مین ه بن ا ر رب راه ب ین

. های مرتبط استموضوع

ه ص ورت مس قی ی ا غیرمس قی ب ه ه ف رن وابس ه اس ت توان ف ه ر فعالی ت یگ ری را ک ه ب انجمن می

ه ای ک اری را تش کیل ه ا و گ روه توان ف کمیس یون برای س یابی ب ه ای ن ه ف انجم ن م ی .برعهفه بگیر

. هف

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

141

انجم ن مرک ب ا اع ای .تع فا اع ا نامح فو اس ت ب ا ای ن ح ال نبای ف کم ر ا س ه باش ف ع ویت

توانن ف ا اش خا حقیق ی ی ا حق وقی ف و اع ای اف خ اری اس ت ک ه م ی تخصص ی اع ای م ور تأیی

همچن ین اع ای تخصص ی انجم ن ک ه ارای ح رای ر مجم ع عم ومی هس نف عبارتن ف ا .باش نف

ی مل ی کش ورهایی ک ه ه ا ه ای مل ی ی ا س گاه ی منطق ه ای ول ت مل ی و بخ ش ه ا ولتی ملی ها ولت

.های ول ی استخصصی نیس نف و سا مان) یگر( یک ع و ت ی رنهاها ولت

اخ را اع ا بع ف .نام ه مک وب اس عفا ب ه بیرک ل ر ا اس ت هر ع وی برای خرو ا انجمن ب ا تس لی

توان ف م ور ا ع وت ع و م ور نظ ر ب رای ارا ه فاعی ه خ و تنه ا ب ه وس یله مجم ع عم ومی م ی

ای مس عفی اخراج ی ی ا ف وت ش فه ورث ه ی ا جانش ینان ب ر ای ن اس اس اع .گی ری ق رار گی ر تص می

توانن ف ب رای اس ر ا تم ام ی ا بخش ی رنه ا نم ی .ه ای انجم ن نفارن ف قانونی رنها هی حقی نسبت به ارای ی

. ا میزان ح ع ویت ا عایی را مطر کننف

توان ف ای ن مق فار م ی . ش و های س االنه ک ه اع ا بای ف ب ر ا ن ف توس ط مجم ع عم ومی تعی ین م ی هزینه

کم ک هزین ه س االنه اع ای تخصص ی .ب رای اع ای تخصص ی م ور تأیی ف و اف خ اری م ف اوت باش ف

توان ف کم ک هزین ه س االنه اع ای م ور تأیی ف نم ی .ه زار( ی ورو باش ف 54ه زار ) توانف بیش ر ا پنج اه نمی

توان ف بیش ر ا االنه اع ای اف خ اری نم یکم ک هزین ه س .ه زار( ی ورو باش ف24ه زار )بیش ر ا بیس ت

ه ای اش رای خ و ب رای و س ال اع ا ی ک ه ر پر اخ ت کم ک هزین ه ی ا هزین ه .( یورو باشف544پانصف )

اع ا تح ت ه ی ش رایطی ر م ور تعه فات انجم ن .ش ونف کوتاهی کننف ا ع ویت انجم ن مح روم م ی

. مس ولیت شخصی نفارنف

ر ص ورتی ک ه و س وم اع ای تخصص ی ر .ع عم ومی ش امل تم ام اع ا اس تمجم :مجم ع عم ومی

جلس ه اول حاض ر نباش نف ی ا نماین فه نفاش ه باش نف جلس ه وم ص ر نظ ر ا تع فا اع ای تخصص ی

انجم ن ب ه وس یله ش ورایی ش ورا .حاض ر ی ا ارای نماین فه ب رای تص می گی ری تش کیل خواه ف ش ف

ع ویت ش ورا ش امل ی ک نماین فه ا ه ر ول ت بخ ش مل ی .ش و اره م ی م شکل ا ح فاقل ه ش خص ا

ی مل ی توس ط ی ک ر یس هی ت نماین فگی ی ا ه ا ه ای مل ی ی ا س گاه بخ ش ه ا ول ت یا س گاه ملی

توان ف ول وره ان خ اب او و ح فاکثر تع فا فع اتی ک ه او م ی .گی ر جانشین او مور نماین فگی ق رار م ی

شو نجام هف ر مقررات ملی تعریف میاین خفمت را ا

بر اساس این ق انون ب ه ج ز ر م وار ی ک ه انح الل ب ه ور ق انونی ی ا ب ه موج ب تص می :تسویه-انحالل

گی ری ر م ور انح الل تنه ا توس ط مجم ع عم ومی ب ش رایط ق انونی و ش و تص می ق ا ی انجام م ی

ی انح الل بای ف ربر ارن فه ان خ اب ی ک ی ا چن ف م فیر تس ویه تص م .توانف اتخاذ ش و وف این اساسنامه می

ناد . ترین ر توسط مراجع ق ا ی مشخص شفه باشنفباشف مگر رنکه رنها حسب رخواست فعالل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

142

قانون الحاق دولت جمهوری اسالمی ایران به کنوانسیون بین المللی تسهیل ترافیک دریایی(: ۱پیوست )

س هیل ترافی ک ری ایی ا ری س ا ه ک ر ن و ب ه ح فاقل رس انفن خواه ان ت ی م عاه فه ا ول ت

الملل ی س فرهای ب ینیی ک ه ب هه ایتش ریفات الزام ات اس نا ی و مق ررات ورو توق ف و خ رو کش

. اش غال ارنف به قرار یر تواف نمو نف

اق فامات رن کلی ه ض میمه و کنوانس یون ای ن مف ا ب ب ر ک ه گر ن ف م ی ملزم م عاهف یها ولت :1 ۀما

و ه ایکش م ور ب ی تأخیره ای ا جل وگیری و ری اییالمل لب ین ترافی ک تس ریع و تس هیل ب رای را ال م

. به عمل رورنف کش ی روی اموال و اشخا

:2 ۀما

گر ن ف ک ه ب ر ب مف ا ای ن کنوانس یون ر تنظ ی و اج رای مق ررات ی م عاه ف مل زم م ی ه ا ول ت -1

المق فور ا لح ا ای ن ن وع مق ررات ح ی .همک اری کنن ف ب ا ه ه ا ی توقف و خرو کش برای تسهیل رو

ش و ب ا م ی الملل ی اعم ال ل و نق ل ب ین حم رق س ایر م ور ر ک ه باشف مقرراتی ا مطلوبیت نبایف کم ر

. توانف با توجه به الزامات خا م فاوت باشفاین همه این مقررات می

الملل ی ری ایی مق رر ر کنوانس یون حاض ر و ض میمه رن ر م ور رافی ک ب ین مق ررات تس هیل ت -2

. شو کنوانسیون به ور یکسان اعمال میی ول ساحلی و غیر ساحلی ع و اینهایکش

. شو ی تفریحی اعمال نمیهایی جنگی با کش هایمفا این کنوانسیون ر مور کش -3

: 3 ۀما

ر اعم ال قاب ل یکن واخ ی ح فاکثر ب ه س یابی منظ ور ب ه ک ه گر ن فیم مل زم م عاه ف یه ا ول ت

ی ک تراف رنه ا ر یکن واخ ی چن ین ک ه موض وعاتیتم امی م ور ر مق ررات و اس نا ی الزام ات تش ریفات

بخش ف و همچن ین ر ب ه ح فاقل رس انفن ه ر ن وع تغیی رات الملل ی ری ایی را تس هیل و بهب و م ی ب ین

س نا ی و مق ررات ک ه ب رای مقابل ه ب ا نیا ه ای ب ا ماهی ت اخل ی ض روری اس ت تش ریفات الزام ات ا ر

. همکاری نماینف

:4 ۀما

گر ن ف ر ی م عاه ف مل زم م ی ه ا ول ت ن کنوانس یو ای ن پیش ین م وا ر ش فه ارا ه اه فا ب ه نیل برای

الملل ی ر ترافی ک ب ین اس نا ی و مق ررات همچن ین اج رای رنه ا مور مسا ل مربو ب ه تش ریفات الزام ات

همک اری ش و ال فول س ا مان نامی فه م ی ری ایی ب ا هم فیگر ی ا ا ری س ا مان مش اورتی ری ایی ب ین

ناد *. نماینفل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

143

االج را گر ی ف ن ام ال م 1982م ی 22*پ اورقی: ب ر اس اس اص الحیه کنوانس یون س ا مان ک ه ر ت اریخ »

.«یافتالمللی ریایی تغییرسا مان به سا مان بین

: 5ما ه

م انعی ر اعم ال ه ر ن وع تس هیالت عن وان ب ه ه ی ی ک ا مف ا ای ن کنوانس یون ی ا ض میمه رن نبای ف -1

الملل ی ری ایی تح ت ق وانین مل ی ی ا مف ا ه ر ب ین وسیع ر که یک ول ت م عاه ف ر رین فه ب رای ترافی ک

. تلقی شو توانف اعطا نمایف کنف یا میالمللی اعطا مینوع موافق نامه بین

م انعی ب رای ی ک ول ت م عاه ف ا جه ت عن وان ب ه هی چیز ر ای ن کنوانس یون ی ا ض میمه رن نبای ف -2

حف ظ روحی ه عم ومی نظ و امنی ت ی ا ب ه منظ ور اعمال مق ررات م وق ی ک ه توس ط رن ول ت ب ه منظ ور

ی ا گیاه ان جل وگیری ا ب رو ی ا ش یوع ام راض ی ا رف اتی ک ه م ؤثر ر بهفاش ت عم ومی حیوان ات

. تشخیص ا ه شفه تفسیر گر ضروری

بین ی نگر ی فه اس ت ت ابع مق ررات تم ام موض وعاتی ک ه ر کنوانس یون حاض ر ب ه ور ص ری پ یش -3

. باشفی م عاهف میها ولت

: 3ۀ ما

:رن ضمیمه و کنوانسیون این نظر ا

توس ط کنوانس یون ب رنه ا واخ تیکن اعم ال ک ه اس ت مقررات ی ا س ه رن «اس انفار ها» – ال ف

. باش فم ی پ یرامک ان و ض روری ری ایی الملل یب ین ترافی ک تس هیل ب رای م عاه ف یه ا ول ت

ی م عاه ف ه ا ول تاعم ال رنه ا توس ط ک ه هس نف مقررات ی ا س ه رن «ش فه توص یه ه ایروی ه» – ب

. باشفمطلوب می ها ولتالمللی ریایی توسط برای تسهیل ترافیک بین

:7 ۀما

ی م عاه ف خ واه ب ه تقاض ای یک ی ا رنه ا ی ا ا ه ا ول تتوان ف توس ط ض میمه کنوانس یون حاض ر م ی -1

. اصال شو گر ری کنفرانسی که برای این منظور تشکیل می

بع ف ک ه م نن ویس اص الحیه ب ه بی ر ک ل س ا مان )توان ف ب ا ارا ه ی ک پ یشه ر ول ت م عاه ف م ی -2

. پیشنها نمایف ای را به ضمیمهشو ( اصالحیهنامیفه می «رکل بی»

ای ن جلس ه ا قب ل م اه س ه ح فاقل ک ه ص ورتی ر بن ف ای ن اس اس ب ر ش فه پیش نها اص الحیه ه ر -فال

چنانچ ه ای ن .م ور بررس ی ق رار خواه ف گرف ت ه کمی ه تس هیل س ا مان وس یل ب ه باشف شفه تو یع کمی ه

هن فه ر کمی ه تص ویب ش و توس ط بی ر ک ل ی م عاه ف حاض ر و رأی ه ا ول ت اصالحیه توسط وس وم

ناد . ی م عاهف ابال خواهف شفها ولتتمامی بهل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

144

یش نها توس ط بی ر ک ل پ رن اب ال ا بع ف م اه پ انز ه بن ف ای ن اس اس ب ر ض میمه به ایاصالحیه هر –ب

ای ن ک ه ر م فت وا ه م اه بع ف ا اب ال ح فاقل مگ ر .االج را خواه ف ش ف ی م عاهف ال مها ولتبه تمامی

. پ یرن ف مطل ع ک ر ه باش ف ی م عاهف بی ر ک ل را ک ب ا ا ای ن ک ه رن پیش نها را نم ی ها ولتیک سوم ا

ای ک ه ب ر اس اس ش )ب( ریاف ت ش فه العی ها ن وع ه ر ا را م عاه ف یه ا ول ت کلی ه ک ل بی ر –

. ساختاالجرا شفن رن مطلع خواهفباشف و همچنین ا تاریخ ال م

روی ه بای ف ام ا نیس نف اص الحیه رن ب ه مل زم کنن ف نم ی قب ول را ایاص الحیه ک ه م عاهفی یها ولت –

. کننف رعایت را کنوانسیون این 8 ما ه ر شفه ارا ه

ر بررس ی ب ه منظ و ه ا ول ت ی م عاه ف کنفرانس ی ا ای ن ه ا ول ت قل ی ک س وم ا ح فا رخواس ت به -3

. شفاصالحاتی به ضمیمه توسط بیر کل تشکیل خواهف

ی م عاه ف حاض ر و ه ا ول تای ک ه توس ط چن ین کنفرانس ی ب ا اکثری ت و س وم ررا ه ر اص الحیه

ی م عاه ف را ا ه ا ول تک ه بی ر ک ل هن فه م ور تص ویب ق رار گرف ه ش ش م اه بع ف ا ت اریخی رأی

. االجرا خواهف گر یف ماصالحیه تصویب شفه مطلع سا ال

ای تح ت ای ن م ا ه االج را ش فن ه ر اص الحیه ی ام اکننفه را ا تص ویب و ال م ه ا ول ت بیر کل کلی ه -4

. به موقع مطلع خواهف نمو

: 8ۀ ما

ه ر ول ت م عاه فی ک ه اج رای ه ر اس انفار ی را ا جه ت انطب اق کام ل ب ا تش ریفات الزام ات -1

خاص ی تص ویب تش ریفات الزام ات اس نا ی و بین ف ی ا ب ه الی لخ و غی ر عمل ی م ی اس نا ی و مق ررات

بایس ی مرات ب را ب ه بی ر ک ل اع الم ه ف م ی مقررات م ف اوت ب ا رن اس انفار را ض روری تش خیص م ی

ر م ور .ه ای موج و ب ین نح وه عم ل خ و و رن اس انفار مطل ع س ا و وی را نس بت ب ه تف اوت نمو ه

االج را ش فن ای ن کنوانس یون ب رای ول ت ای بای ف ر اول ین فرص ت ممک ن پ س ا ال م ن ا العی هچن ی

. اسنا ی و مقررات م فاوت اقفام گر ذیربط یا پس ا تصویب رن تشریفات الزامات

ا العیه یک ول ت م عاه ف ر م ور چن ین تف اوتی ر ص ورت اص ال ی ک اس انفار ی ا ی ک اس انفار -2

چن ین اس انفار جفیفال ص ویب ی ا اص ال ش فه ی ا بع ف ا االج را ش فن صویب بایف ب ه مح ض ال م جفیفال

ا العی ه تص ویب چن ین تش ریفات الزام ات اس نا ی ی ا مق ررات م ف اوت ب ه بی ر ک ل ا ه ش و و ای ن

اس نا ی توانف شامل اش اراتی ر م ور اق فامات پیش نها ی جه ت انطب اق کام ل ای ن تش ریفات الزام ات می

. یا اصال شفه باشف و یا مقررات با اس انفار جفیفال صویب

ش و ک ه تش ریفات الزام ات اس نا ی و مق ررات خ و را ت ا ح ف امک ان ی م عاهف خواس ه م ی ها ولتا -3

نادای ن ک ه ول ت م عاه فی تش ریفات الزام ات اس نا ی و های توص یه ش فه منطب س ا نف ب ه مح ض با رویهل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

145

. ای منطب س ا بی ر ک ل را ا رن مطل ع خواه ف نم و ا ب ا روی ه توص یه ش فه مق ررات خ و ر

ی ه ا ول ت ش و ای ک ه ب ر اس اس بن فهای پیش ین ای ن م ا ه ب ه او ا ه م ی بیر کل ا هر نوع ا العیه -4

. م عاهف را رگاه خواهف نمو

: 9 ۀما

ی م عاه ف ب ه تقاض ای ح فاقل ه ا ول ت ا بیر کل برای تجفیف نظ ر ی ا اص ال ای ن کنوانس یون کنفرانس ی

ای ب ا اکثری ت وس وم ررا کنف رانس نظ ر ی ا اص الحیه . ا ی م عاه ف تش کیل خواه فه ا ول تی ک س وم

ی ک .تص ویب و س س توس ط بی ر ک ل گ واهی و ب رای پ یرش ب ه هم ه ول م عاه ف اب ال خواه ف ش ف

ی م عاه ف ه ر تجفی ف نظ ر ی ا ه ا ول ت س وم سال پس ا پ یرش رن تجفی ف نظ ر ی ا اص الحات توس ط و

ای مبن ی االج را ش فن رن اعالمی ه رنه ایی ک ه قب ل ا ال م ی م عاه ف ب ه ج ز ه ا ولتای برای همه اصالحیه

موق ع توان ف االج را خواه ف ش ف کنف رانس م ی بر عفم پ یرش ح تجفیف نظ ر ی ا اص الحیه ا ه باش نف ال م

ب ا اکثری ت و س وم ررا اع الم کن ف ک ه ای ن تجفی ف نظ ر ی ا تص ویب ی ک تجفی ف نظ ر ی ا ی ک اص الحیه

م عاه فی ک ه اعالمی ه ف وق را ا ه باش ف و ر م فت اص الحیه ارای چن ان م اهی ی اس ت ک ه ه ر ول ت

االج را تجفی ف نظ ر ی ا اص الحیه رن تجفی ف نظ ر ی ا اص الحیه را قب ول م ان ی ک س ال پ س ا ال م

. ان یگ ر ع و کنوانس یون ب ه حس اب نخواه ف رم ف باش ف بع ف ا س ری ش فن ای ن م نک ر ه

:14ۀ ما

مف و الح اق این کنوانس یون ب ه منظ ور ام ا ب ه م فت ش ش م اه ا ت اریخ ام رو و بع ف ا رن ب رای -1

. مانف خواهف

ملل ی النماین فگیبین ی ا تخصص ی یه ا ینماین فگ ا ی ک ه ر ی ا م ح ف مل ل ع و کشورهای یها ولت -2

رق ی ر ع و ای ن کنوانس یون توان ف ب ه ا گس ری م ی الملل ی یا اع ا اساسنامه ی وان ب ین انرای اتمی

شونف:

. پ یرش عنوانبه شر و قیف بفون ام ا –الف

یا بو خواهف بعفی پ یرش انجام به منو پ یرش که این قیف با ام ا – ب

. الحاق –

.ر کل انجام خواهف پ یرفتنفی به بیس تسلی یا و الحاق یا پ یرش

ری ا توان ف م ی ای ن م ا ه اس حقاق ع و ش فن را نفاش ه باش ف 2 ولت هر کشوری که تح ت بن ف -3

ک ه رن ش ر ب ه ش ف خواه ف پ یرف ه 2 بن ف ب ب ر ع و ی ک عن وان به و نمایف ع ویت به اقفام کل بیر

. ع ا وابس ه تأییف شو ا ر ا غی به سا مان اع ا وسوم وسیله به اقفام این

:11 ۀما

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

146

ش ر و قی ف ب فون را رن کش ور 14 یه ا ول ت ح فاقل ک ه ت اریخی ا پ س رو شص ت کنوانس یون ای ن

گر ی ف خواه ف االج را ال م باش نف ک ر ه تس لی را الح اق ی ا پ یرش اس نا ی ا نم و ه ام ا پ یرش عنوانبه

ش و شص ت رو پ س ا تس لی س نف پ یرش ن ملح ه رب ی ا کن ف قب ول را رن بع فا ک ه ول ی ب رای

. االجرا خواهف شفالحاق کنوانسیون ال میا

ول ی چن ین م عاه ف ول ت ی ک ب رای کنوانس یون ای ن ش فن االج راال م ا بع ف س ال س ه :12ۀ م ا

م ه ز هنی ک ل بی ر ک ه نمای ف اع الم ک ل بی ر ب ه ک ب ی ا العی ه ی ک ا ن ب ا را خ و انص را توان ف م ی

چن ین انص رافی .ای مطل ع خواه ف س اخت ا العی ه ی م عاه ف را ا مح وا و ت اریخ ریاف ت چن ین ه ا ول ت

توس ط رن ریاف ت ا بع ف باش ف ش فه ذک ر ا العی ه ر سال یا م فت بیش ری ک ه ممک ن اس ت پس ا یک

. رمف خواهف ر اجرا مور به کل بیر

: 13ۀ ما

ک ه م عاه فی ر ی ک ه مس ول ا اره ی ک س ر مین باش ف ی ا ه ر ول ت ام و ر م ح ف مل ل س ا مان – الف

ای ن تعم ی منظ ور ب ه س ر مینی چن ین ب ا وق تاس رع ر باش ف س ر مین ی ک المل لب ین رواب ط مس ول

ک ب ی ا العی ه ا ن ب ا م ان ه ر توان فم ی و پر اخ ت خواه ف گف گ و ب ه س ر مین رن ب ه کنوانس یون

. شو تعمی ا ه ح می کنوانسیون به رن سر مین هک نمایف اعالم کل بیر به خطاب

ب ه باش ف ش فه قی ف ا العی ه ر ک ه ت اریخی ه ر ا ی ا ا العی ه ریاف ت ت اریخ ا کنوانس یون ای ن –ب

. شف خواهف ا ه تعمی شفه بر ه نام ا العیه رن ر که سر مینی

ا ه تعم ی ای ن م ا ه ب ه رن ب رب کنوانس یون ک ه س ر مینی ه ر ب ه کنوانس یون ای ن 8 ما ه مفا –

«خ و ش خ ا مق ررات ی ا اس نا ی الزام ات تش ریفات » اص طال منظ ور ب فین ش و می اعمال است شفه

. باشفمی االجراال م سر مین رن ر که بو خواهف رنهایی شامل

ب ه منظ ور نب فی ایا العی ه ریاف ت ا بع ف س ال ی ک س ر مین ه ر ب ه کنوانس یون ای ن تصمی قطع –

ا ک ل بی ر .رم ف خواه ف ر باش ف ب ه مرحل ه اج را توان ف ر رن قی ف ش فه بیر کل یا تاریخ ورتری که می

ا ک ه ت اریخی ذک ر ب ا م ور ه ر ر م ا ه ای ن ی ک بن ف اس اس ب ر س ر مینی ه ر به کنوانسیون این تعمی

. خواهف کر مطلع را هفم عا یها ولت تمامییابف می تعمی کنوانسیون این بعف به رن

:14 ۀما

خواه ف مطل ع ذی ل م وار ا را س ا مان اع ا م عاه ف یه ا ول ت ام اکننفه یه ا ول ت کلی ه بیرکل

. کر

. رنها تاریخ و کنوانسیون این ام اهای – الف

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

147

. رنها تسلی تاریخ همراه به الحاق و پ یرش اسنا تسلی – ب

. شو االجرا میال م 11 ما ه اساس بر سیونکنوان که تاریخی –

. رن تاریخ و 13 و 12 ما ه اساس بر ریاف ی ا العیه هر –

. 9 یا 7 موا ب بر کنفرانسی نوع هر تشکیل – ه

:15ۀ ما

یه ا ول ت ب ه را رن مص فق نس خ وی ک ه ش ف خواه ف تس لی ک ل بی ر ب ه رن ض میمه و کنوانس یون این

االج را ش ف توس ط ب ه مح ض ای ن ک ه ای ن کنوانس یون ال م .ک ر خواه ف ارس ال ش ونفه ملح و ام اکننفه

. گر یف خواهف ثبت م حف ملل منشور 142 بیر کل بر ب ما ه

:13 ۀما

یکس ان ور ب ه م ن و ه ر ک ه ش فه تهی ه فرانس ه و انگلیس ی ب ان ب ه رن ض میمه و حاض ر کنوانس یون

اص لی م ون ب ا و ش فه تهی ه اس انیولی و روس ی ه ای ب انب ه رن رس می ه ایهترجم و باش فم ی مع ب ر

. شف خواهنف ضبط شفه ام ا

کام ل اخ ی ار ارای منظ ور ب فین م بوعش ان ول ر ا ک ه ی ر ام اکننفگان ف وق مرات ب اح را ر

. انفکر ه ام ا را کنوانسیون این باشنفمی

. است م ا رسیفها به لنفن ر 1935 روریل 9 با مطاب 1344 ماه فرور ین بیس تاریخ به

:FALضمیمه کنوانسیون

کلی مقررات و تعاریف -ل بخش او

:ب و خواهن ف ی ر مف اهی ارای ش فه فهرس ت عب ارات ض میمه ای ن مف ا نظ ر ا : تع اریف – ال ف

ش و م ی حم ل کش ی روی ک ه ن وع ه ر ا یگ ر اجن اس و ال ج اره م ال محمول ه جنس کاال هر: محموله

شخص ی ل وا م کش ی قطع ات ی فکی کش ی تجهی زات پس ی م وا مص رفی کش ی مرس والت ا غیر به

. مسافران همراه اثاثیه و خفمه

پ ولی ش امل توان فم ی ک ه چیزه ایی س ایر و رو م ره اس فا ه م ور وس ایل لب اس :خفم ه شخص ی ل وا م

ناد . شو میحمل کش ی یرو و است خفمه به م عل که باشفل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

148

ی ا انج ام وظ ایفی ک ه روی ی ک کش ی و ر ول ی ک س فر جه ت ک ار ب رای ک ه نفرات ی :خفم ه ع و

. هس نف کش یخفمه فهرست جزو و انفشفه اس خفام کش ی ر خفمت

و ش فه ا هاس کان مس افران حام ل ک ه الملل ی ب ین س فر ی ک انج ام ح ال ر کش ی ی ک : سیاح ی کش ی

ب ه بن فر چن ف ی ا فار س یاح ی ر ی ک ی ی ک انج ام منظ ور ب ه و ب و ه گروه ی برنامه یک ر فهکننشرکت

:معموال سفر این خالل ر و است گر یفه ریزیبرنامه موقت ور

. کنفنمی پیا ه یا سوار را یگری مسافر هی – الف

. کنفنمی تخلیه یا بارگیری را ایمحموله نوع هی – ب

. ها ا ه سرفصل با هاا ه حامل: سنف

. بین ی ش فه ه ا پ یش رای حم ل س واب سرفص ل ا ه ب ک ه ایوس یله: ه ا ا ه حام ل

مرسوالت پس ی: مرس والت ارتب ا ی و س ایر اش یا ک ه توس ط ا ارات پس ت رس یفه و ب ه رنه ا تحوی ل ا ه

. شونفمی

ش فه و قص ف ا ام ه مس افرت ب ه وس یله مسافری ک ه ا ی ک کش ور خ ارجی ب ا کش ی وار مسافر ترانزی ی:

. خ ارجی یگ ر را ار ی ک کش ی ی ا س ایر وس ایل حم ل و نق ل ب ه ی ک کش ور

ی ا باش ف مس افر ش و خ واه ن ز اموال که ر همان کش ی ب رای ی ک مس افر حم ل م ی اثاثیه همراه مسافر:

اس اس ب ر ام وال رنک ه ج ا رن ت ا باش ف نی ز پ ول ش امل توان فم ی ک ه خی ر

. باشف نشفه حمل یگری مشابه قرار ا یا حمل قرار ا کی

و ق وانین تش کیالت ی ا مقام ات ی ک کش ور هس نف ک ه مس ول اعم ال و ب ه اج را گ ار ن ول ی: مقامات

ض میمه ای ن ر من فر ایتوص یه ه ایروی ه واس انفار ها ا جنب ه ه ر ب ا رابط ه ر کش ور رن مق ررات

. باشنفمی

ش خص کی خ واه نمای ف ب ر اری به ره رن ا ی ا اش ه تمل ک ر را کش ی ی ک ک ه س ی ک :کش ی مالک

. نمای فم ی اق فام ب ر ار به ره ی ا مال ک ر ا ک ه شخص ی ه ر و یگ ر حق وقی شخص یت ی ا ش رکت ی ک

قاب ل ک ه کش ی ی فکی قطع ات ا غی ر ب ه کش ی روی حم ل قاب ل اس فا ه م ور اشیا : کش ی تجهیزات

ت مبلم ان نج ا نج ات ابزار ه ای ق ای قبی ل ا هم راه وس ایل ش امل و نب و ه مص رفی ام ا فهس ن جابجایی

. باشنفسایر اشیا کش ی و اقالم مشابه می

. ش ونفل وا م تعمی ر ی ا تع ویض ک ه ب رای اس فا ه ر کش ی حم ل م ی قطع ات ی فکی کش ی:

ش فنی کاالهای حم ل اله ای مص ر فروش گاه م وا مص رفی: کااله ای م ور اس فا ه ر کش ی ش امل کا

ی فکی قطع ات و وس ایل ه ا ب ه غی ر ا س وخت و روغ نش فه ب رای ف روش ب ه مس افرین و اع ا خفم ه

ناد . کش یل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

149

مح فو یت قی ف ب ا کش ی توق ف م فت ر ت ا ش و م ی ا ه خفم ه اع ای به که مجو ی: ساحلی مرخصی

ر و ش فه پی ا ه کش ی ا ش ف خواه ف ی ین تع ول ی مقام ات ر ا ل زوم ص ورت ر ک ه مکانی و مانی

. باشنف ساحل

. اس کله ل ه توق ف ی ک کش ی ر ی ک بن فر خ واه ر لنگرگ اه ی ا ر مرح اول ین م ان: ورو موع ف

کلی مقررات – ب

مقام ات مق ی اق فامات انج ام ب رای ض میمه ای ن مق ررات کنوانس یون ای ن 5 م ا ه 2 بن ف ب ا رابط ه ر

ر ی ا باش ف ال م تقل ب ب ه مش کوی م وار ب رایتوان فم ی ک ه بیش ر ا الع ات کس ب جمل ه ا ول ی

منظ ور ب ه ی ا کن ف م ی م وج ه عم ومی با مسا ل خاص ی ک ه خط ر عظیم ی را ب ه نظ ی ا بهفاش ت ارتبا

را م انعی ه ف م ی ق رار الش عاع تح ت را حیوان ات ی ا گیاه ان ک ه رف اتی یا امراض شیوع یا ورو ا جلوگیری

. کر نخواهف ا ایج

و نم و ه رخواس ت ت اساس ی راا الع ا ارا ه فق ط م وار تم ام ر بای ف ول ی مقام ات – اس انفار 1-1

ر جز ی ات ا ایوی ژه فهرس ت ک ه م وار ی ر نماین فحف ظ ح فاقل ر را( رخواس ی) اق الم تع فا

تش خیص ض روری ک ه را تجز ی ا ا س ه رن ارا ه نبای ف ول ی مقام ات ش و م ی ارا ه ض میمه

. نماینف رخواست شو نمی ا ه

سیس بک ارگیری توان ف ا ول ی اث رات تس هیالتی را ک ه م ی مقام ات – ایتوص یه روی ه -1 -1-1

ر را ام ر ای ن و اش ت خواهن ف نظ ر ر ش و من ارتب ا ی ه ایتکنی ک و ه ا ا ه اتوماتی ک پ ر ا ش

موج و ا الع اتی الزام ات هن ف ق رار توج ه م ور بای ف ذینف ع رفین س ایر و کش ی م الکین با همکاری

م ور مربو ه ا الع اتی ه ای سیس س ایر ب ا س ا گاری ش فه و ل زوم ایج ا س ا ه بای ف کن رل یهاشروو

. گیر قرار توجه

خاص ی جه ت ب ه ض میمه ای ن ر اس نا اس ت ممک ن ک ه واقعی ت ای ن علی رغ ب ه – ایتوصیه رویه 2 -1

نا اس بای ف ک ه رن ان من افع گ رف ن نظ ر ر ب ا ول ی مقام ات باش نف ش فه مقرر و تجویز جفاگانه ورتص به

ی ا س نف و ه ر بای فم ی ش و م ی اس فا ه را تکمی ل کنن ف و همچن ین ه ففی را ک ه اس نا ب رای رن

. نماینف غاما ه ر هف می ن یجه را سهولت ا مطلوبی رجه و است میسر که جا هر را بیش راسنا

کش ی عزیمت و توقف ورو – وم بخش

کش ی مالک ان ت م ور نی ا ک ه توس ط مقام ات ول ی ا تش ریفا رب اره اس ت مقررات ی ش امل بخش این

س ایر و ه اگواهینام ه ارا ه ل زوم ن افی نبای ف و ش و م یخواس ه کش ی عزیم ت و توق ف ورو هنگ ام ر

مس ا ل س ایر و نف رات ت أمین ه ا ظرفی تثب ت اب م رتبط و فش ونم ی حم ل کش ی ر ک ه م فارکی

ناد . س نف تلقی شونفه بطرذی مقامات به با رسی اعمال جهتمربو ل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

151

کلیات –الف

رنه ا م ور ر کنوانس یون ک ه ییه ایکش عزیم ت ی ا ورو هنگ ام ر ول ی مقام ات – اس انفار 1 -2

خ و نگه فاری ب رای ان ف ش فه ذک ر فص ل ای ن رک ه نه ایی ر ا غی ر ب ه س نفی ه ی نبایف گر می اعمال

. کننف رخواست

:ا عبارتنف م کور اسنا

ارنامه کلیاظه –

کاال اظهارنامه –

کش ی مصرفی فروشگاه اظهارنامه –

خفمه شخصی لوا م اظهارنامه –

خفمه لیست –

مسافران لیست –

است ال م پس ی تمرسوال جهت جهانی پست کنوانسیون موجب به که سنفی –

ریایی بهفاش ی اظهارنامه –

اسنا هف و مح وا – ب

ا الع ات ی س نف اص لی اس ت ک ه ب ه هنگ ام ورو و عزیم ت کش ی کل اظهارنام ه – اس انفار 2 -2

. نمایف تأمین کش ی رباره را شفه خواس ه

کش ی عزیم ت و ورو م ور و ه ر ب رای بایس ی کل ی اظهارنام ه ف رم هم ان ایتوص یه روی ه 1-2 -2

. شو واقع قبول مور

خواس ار ی ر م وار الع ات ب یش ا ا نبای ف ول ی مقام ات کل ی اظهارنام ه ر ایتوص یه روی ه 2-2 -2

. شونف

کش ی مشخصات و نام –

کش ی تابعیت –

ثبت به مربو مشخصات –

کش ی ظرفیت مشخصات –

ناد فرمانفه نام –ل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

151

کش ی نماینفگی ر رس و نام –

کاال ا مخ صری توصیف –

خفمه تعفا –

مسافران تعفا –

سفر ا مخ صری مشخصات –

ریخ عزیمتتا یا ورو ساعت و تاریخ –

عزیمت یا ورو بنفر –

بنفر ر کش ی محل –

ی ا کش ی نماین فگی فرمان فه توس ط ک ه را کل ی اظهارنام ه ی ک ول ی مقام ات – اس انفار 3-2 -2

ب ه ی ا باش ف ش فه ام ا و خ ور ه ت اریخ ش فه مج ا ک ار ای ن ب رای رسما رمانفهف توسط که یگری شخص

. ک ر خواهن ف قب ول باش ف مقام ات ول ی مربو ه پ یرش م ور رن اع ب ار ک ه نح وی

رابط ه ر ول ی مقام ات نی ا م ور ا الع ات ح اوی ک ه اس ت اص لی س نف ک اال اظهارنامه اس انفار -3-2

خطرن ای ک االی ن وع ه ر مشخص ات ارا ه هم ه ای ن ب ا باش ف م ی کش ت عزیم ت و رو و هنگ ام به کاال با

. ه شو خواس جفاگانه ور به توانفمی نیز

خواس ار ی ر م وار ا ب یش ا الع اتی نبای ف ک اال اظهارنام ه ر ول ی مقام ات –ای رویه توص یه -1-3 -2

:شونف

:ورو هنگام – الف

کش ی تابعیت و نام –

فرمانفه منا –

رمفه جا رن ا که بنفری –

شفه ا ه گزارش رن ر که بنفری –

ها مقفار و شر کاالهاوع بس هن و تعفا و شماره ها شماره و عالمات –

شونف تخلیه مزبور بنفر ر است قرار که کاالهایی هایبارنامه تعفا –

شف هفخوا تخلیه رنها ر کش ی روی باقیمانفه کاالی که بنا ری –

ناد هابارنامه ری ا شفه حمل کاالهای با ارتبا ر بارگیری مبفا بنا ر –ل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

152

:عزیمت هنگام – ب

یت کش یتابع و نام –

فرمانفه نام –

مقصف بنفر –

مقفار ها بس ه نوع و تعفا ها شماره و عالی شفه بارگیری مزبور بنفر ر که کاالهایی با رابطه ر –

. کاالها شر

مزبور بنفر ر شفه بارگیری کاالی هایبارنامه عفا ت –

ارا ه خواس ار ت ول ی بای ف فق ط مقام ا کش ی روی باقیمان فه کااله ای م ور ر اس انفار 2-3 -2

. شونف اساسیاقالم حفاقل به مربو ا العات ا مخ صری شر

ش خص ی ا کش ی نماین فه فرمان فه توس ط ک ه را ک اال اظهارنام ه ی ک ول ی مقامات – اس انفار 3-3 -2

ی ا ب ه نح وی باش ف ش فه ام ا و خ ور ه ت اریخ ش فه مج ا ک ار ای ن برای رسما فرمانفه توسط که یگری

. باشف قبول خواهنف کر که اع بار رن مور پ یرش مقامات ول ی مربو ه

مانیفس ت ا نس خه ی ک الک ا اظهارنام ه ج ای ب ه بای ف ول ی مزب ور مقام ات –ای روی ه توص یه 4-3 -2

– 3 – 2 اس انفار و 1-3-2 ایتوص یه روی ه ب ا منطب ال م ا الع ات ش امل ک ه ای ن ش ر ب ه را کش ی

پ یرش م ور باش ف ش فه تأیی ف ی ا خ ور ه ت اریخ و ش فه ام ا 3 – 3 – 2بو ه یا ب ر اس اس اس انفار 2

. هنف قرار

– 3 – 2 اس انفار ب رای ج ایگزین ی ک عن وانب ه توانن ف م ی ول ی مقام ات -ایتوص یه روی ه 1-4 -3-2

ی ف ش فه و ی ا ک ی براب ر اص ل رن را تأی ی ا ام ا 3 – 3 – 2 اس انفار ب ب ر که را( حملی سنف) ک ی 4

س ا و مش رو ب ر ای ن ک ه ه ر گون ه ر ص ورتی ک ه ماهی ت و کمی ت محمول ه ای ن را ممک ن

باش نف نیام فه اس نا رن ر ک ه 2 – 3 – 2 اس انفار و 1 – 3 – 2ای منطب ب ا روی ه توص یه ا الع ات

. نف مور پ یرش قرار هنفباششفه گواهی مطلوب روش به و ارا ه یگر جای ر نیز همچنین

و نیام فه کش ی مانیفس ت ر ک ه ه اییبس ه هن ف اج ا ه بای ف ول ی مقام ات -یاروی ه توص یه 5 -3-2

ا باش نف ش فه ارا ه جفاگان ه ور ب ه ه ا بس ه ای ن مشخص ات ک ه این شر به رنف ا قرار فرمانفه اخ یار ر

. شونف ح کاال اظهارنامه

اص لی س نف هارنام ه فروش گاه م وا مص رفی کش ی هنگ ام ورو و عزیم ت کش ی اظ – اس انفار 4 -2

مص رفی م وا هفروش گا ب ا رابط ه ر ول ی مقام ات توس ط ش فه خواس ه ا الع ات ح اوی ک ه ب و خواهف

ناد . باشفمی کش یل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

153

توس ط خ واه را کش ی مص رفی م وا فروش گاه اظهارنام ه ی ک بای ف ول ی مقام ات – اس انفار 1-4 -2

کش ی فروش گاه رب اره فرمان فه مج ا گر ی فه و مان فه ی ا س ایر افس ران کش ی ک ه رس ما ا ر فر

پ یرش م ور رن اع ب ار ک ه نح وی هب ی ا باش ف ش فه ام ا و خ ور ه ت اریخ ارن ف شخص ی ا الع ات

. هنف قرار پ یرش مور باشف مربو ه ول یمقامات

خواس ه م ه س نف اص لی خواه ف ب و ک ه ح اوی ا الع اتخف شخص ی ل وا م اظهارنام ه – اس انفار 5 -2

عزیم ت هنگ ام ر مزب ور اظهارنام ه اس ت خفم ه شخص یل وا م ب ا رابط ه ر ول ی مقام ات توس ط ش فه

. شو خواس ه نبایف

ی ک ی ا فرمان فه توس ط خ واه را خفم ه شخص ی ل وا م اظهارنام ه بای ف ول ی مقام ات – اس انفار 1-5 -2

ب ه رن اع ب ار ی ا باش ف ه ت اریخ ارای اخ ی ار اس ت ام ا و رس ما ا ر فرمان فه ک ه کش ی یگر افسر

توانن ف م ی همچن ین ول ی مقام ات فکنن قب ول گی ر ق رار ول ی مقام ات پ یرش م ور که باشف نحوی

باش ف م ی وی شخص ی ل وا م رب اره ک ه را اظهارنام ه ا قس م ی مقاب ل ت ا نماین ف مل زم را خفم ه ا یک هر

. گ ار عالمت را رن عملیچنین امکان ام ا نمو ه یا ر صورت عفم

را خفم ه شخص ی وا مل ن وع رن مشخص ات تنه ا بای ف معم وال ول ی مقام ات – ایتوص یه روی ه 2-5 -2

. هس نف ییه اتمح فو ی ی ا ه اتممنوعی ارایی ا و گی ر م ی تعل رنه ا ب ه ع وارض ک ه بخواهن ف

خفم ه ترکی ب س نف اص لی خواه ف ب و ک ه مقام ات ول ی را ا تع فا و خفم ه فهرس ت – اس انفار 3-2

. سا میمطلع کش ی یک عزیمت و ورو هنگام ر

خواس ار ی ر م وار ا ب یش ا الع اتی نبای ف ول ی مقام ات خفم ه فهرس ت ر – اس انفار 1-3 -2

:شونف

کش ی تابعیت و نام –

فامیل نام –

القاب –

تابعیت –

رتبه یا رجه –

تولف محل و تاریخ –

هویت اسنا تعفا و ماهیت –

ورو تاریخ و بنفر –

ورو مبفا –

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

154

افس ران س ایر ی ا فرمان فه توس ط خ واه را خفم ه فهرس ت ی ک بای ف ول ی مقام ات – اس انفار 2-3 -2

ی ا ب ه نح وی باش ف ش فه ام ا و خ ور ه ت اریخ ان ف نگر ی فه اخ ی ار ارای فرمان فه ر ا رسما که کش ی

. هنف قرار پ یرش که اع بار رن مور پ یرش مقامات ول ی مربو ه باشف مور

ا س فر ه ر ر خفم ه فهرس ت تس لی خواس ار نبای ف معم وال ول ی مقام ات – اس انفار 3-3 -2

ر گ ر برم ی بن فر هم ان ب ه رو 14 ا کم ر م فت ظ ر وب اره م نظ برنام ه ب که شونف ییهایکش

ب ه بای ف تغیی ر ب فون عن وان تح ت ان ف ک ه ر ای ن ص ورت ی ک بیانی ه حالی ک ه تغیی ر ر خفم ه نفاش ه

. نماینف ارا ه است ذیربط مقامات قبول مور که نحوی

تغیی رات ک ه هنگ امی 3 – 3 – 2 اس انفار ر من فر ش رایط تح ت – ایتوص یه روی ه 4-3 -2

کام ل و جفی ف فهرس ت معم وال نبای ف خواس ار ی ک ول ی مقام ات اس ت گرف ه انجام خفمه ر مخ صری

. هن ف ق رار قب ول م ور رن ر ش فه مش خص تغیی رات ب ا را خفم ه موج و فهرس ت بایف بلکه شونف خفمه

هنگ ام ر مس افران رب اره را ا الع اتی ک ه ب و خواه ف اص لی س نف مس افران فهرس ت – اس انفار 7-2

. هفمیت ول ی ارا همقاما به کش ی یک عزیمت و ورو

ی ا ری ایی کوت اه ای مقام ات ول ی نبای ف خواس ار فهرس ت مس افران ر مس یرهایروی ه توص یه 1-7 -2

. شونف همسایه کشورهایبین رهنراه – کش ی ترکیبی خفمات

ی ا س وار یه ا تک ار خواس ار مس افران فهرس ت ب ر ع الوه نبای ف ول ی مقام ات – ایتوص یه رویه 2-7 -2

ک ه هنگ امی هم ه ای ن ب ا اس ت ه ای مس افران موج و فهرس ت پیا ه شفن مسافرینی ش ونف ک ه نامش ان ر

ورو م ان ر ار ب ر ر عم ومی بهفاش ت ب رای ج فی خط ر ک ه ارن ف خاص ی مس ا ل ول ی مقام ات

مقص ف ر رس ک ه ش و خواس ه وی ا اس ت ممک ن ه ف م ی انج ام را الملل ی ب ین س فر ی ک ک ه شخصی

. را به ور ک بی ارا ه نمایف خو

ار ی ر ا م وار ب یش ا الع اتی نبای ف ول ی مقام ات مس افران فهرس ت ر –ای روی ه توص یه 3-7 -2

:شونف خواس ار

کش ی تابعیت و نام –

فامیل نام –

القاب –

تابعیت –

تولف تاریخ –

ناد تولف محل –ل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

155

شفن سوار بنفر –

شفن پیا ه بنفر –

کش ی ورو تاریخ و بنفر –

بای ف کنن ف م ی تهی ه خ و اس فا ه ب رای کش یرانی یه ا تش رک ک ه را فهرس ی –ای رویه توصیه 4-7 -2

ب ا مط اب نی ا م ور ا الع ات ش امل ح فاقل ک ه ای ن ش ر ب ه ش و پ یرف ه نمس افرا فهرس ت جای به

ر ه ی ا گ واهی خ و ت اریخ و ش فه ام ا 7-5 -2 اس انفار ب ا مط اب و ب و ه 3 – 7 – 2 ایتوص یه روی ه

. باشفشفه

ی ا کش ی نماین فگی فرمان فه توس ط خ واه مس افران فهرس ت بای ف ول ی مقام ات –اس انفار 5-7 -2

ش فه ام ا و خ ور ه ت اریخ گر ی فه اخ ی ار ارایک ار ای ن ب رای رس ما فرمان فه ر ا یگ ری خصش

. ه باشف مور پ یرش قرار هنفمربو ول ی مقامات پ یرش مور رن اع بار که نحوی به یا باشف

رنه ا رو و مح ض ب ه کش ی مالک ان ک ه کنن ف حاص ل ا مین ان بای ف ول ی مقام ات –اس انفار 3-7 -2

. سا نفمی مطلع شفه پیفا کش ی ر که قاچاق مسافر هر وجو ا را

ب ا رابط ه ر را یگ ر ک ب ی اظهارنام ه گون ه ه ی نبای ف کش ی عزیم ت ی ا ورو هنگ ام ول ی مقامات 8-2

. نماینف رخواست است شفه مقرر پست جهانیکنوانسیون ر چه رن ا غیر به پس ی مرسوالت

م ور ا الع ات کنن فهت أمین ک ه ب و خواه ف اص لی س نف ری ایی بهفاش ت اظهارنام ه – انفار : اس 9-2

س فر و هنگ ام ورو ول ر کش ی روی ر بهفاش ت وض ع ب ا رابط ه ر بن فری بهفاش ت مقام ات اح ی ا

. باشفبه بنفر می

ورو موقع اسنا –

اس نا ی نبای ف ول ی مقام ات بن فر ب ه کش ی ی ک ورو ب ا رابط ه ر: اس انفار 14-2

:نماینف رخواست را یر اسنا ا بیش

کلی اظهارنامه ا نسخه -5

کاال اظهارنامه ا نسخه -4

کش ی مصرفی موا فروشگاه اظهارنامه ا نسخه -4

نسخه ا اظهارنامه لوا م شخصی -2

نسخه ا فهرست خفمه -4

ناد نسخه ا فهرست مسافران -4ل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

156

امه بهفاشت ریایینسخه ا اظهارن -1

عزیمت موقع اسنا –

اس نا ا ب یش اس نا ی نبای ف ول ی مقام ات بن فر ا کش ی ی ک عزیم ت ب ا رابط ه ر: اس انفار 11-2

:نماینف رخواست را یر

نسخه ا اظهارنامه کلی -5

نسخه ا اظهارنامه کاال -4

نسخه ا اظهارنامه فروشگاه موا مصرفی کش ی -3

ا فهرست خفمه نسخه -2

نسخه ا فهرست مسافران -2

اس انفار : ر هنگ ام عزیم ت ا بن فر ر رابط ه ب ا ک االیی ک ه موض وع 1-11-2

ر یگ ری س نف گمرک یاظهارنام ه ر هنگ ام ورو ب و ه و ی ا م وا مص رفی ک ه ر بن فر ب ارگیری و ی

مص رفی م وا فروش گاه ا ایگان هجفا اظهارنام ه نبای ف عزیم ت هنگ ام ر ان ف ش فه اظه ار بن فر هم ان

. شو خواس ه کش ی

ح ال ر کش ی ی ک خفم ه رب اره ا الع اتی خواس ار ول ی مقام ات ک ه هنگ امی اس انفار 2-11-2

عزیم ت هنگ ام ر را ک ه هنگ ام ورو ارا ه ش فه خه ا فهرس ت خفم هنس ی ک بای ف هس نف عزیم ت

ام ا ب ا تغییرات ی چن ین ع فم ی ا خفم ه ترکی ب ی ا فا تع ر تغیی ر گون ه ه ر ک ه ای ن ش ر ب ه ب یرنف

. گر مشخص مجف نویسیپشتیا

مسافران بار و خفمه مسافران کاال ترخیص تسهیل جهت مقرراتی – ه

را مق ی اق فامات مقام ات ول ی ب ا همی اری مالک ان کش ی و ا ارات بن فری بای ف ایتوص یه رویه 12-2

بن فری ترافی ک مطل وب جری ان ی ک مق فمات رور ه عم ل ب ه بن فری فاتتش ری رس انفن ح فاقل ب ه جهت

پی ا هو س وار ترتیب ات ش امل ه ایکش خ رو و ورو ب ه مرب و جریان ات هم ه ا م ا و نم و ه ف راه را

اتخ اذ ترتیب اتی همچن ین بای ف رنه ا .نماین ف کن رل ه ی و غی ره راری و تخلی ه س رویسب ارگی ش فن

توق ف مح ل نز یک ی ر اس ت مق فور ک ه ج اییت ا و وار ب وان ف رنه ا ب ار و ب اری یاه یکش ک ه نماین ف

. شو ترخیص کش ی

ی ف مق ررات با بن فری ا ارات و کش ی مالک ان همی اری ب ا ول ی مقام ات ایتوص یه روی ه 1-12-2

و یجابج ای جریان ات ترافی ک بن فری ب ه نح وی ک همناس ب را جه ت نی ل ب ه ح فاکثر مطلوبی ت ر رون ف

ناد ای ن نماین ف وض ع پ یر انج ام پیچی فه غی ر و روان ص ورت ب ه ت رخیصل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

157

ک ر ن انب ار و گمرک ی ت رخیص و تخلی ه جه ت اس کله ب ه کش ی ورو لحظ ه ا مراح ل هم ه بایف ترتیبات

.حمل مجف کاال را ر بر گیر لزوم صورت ر و

و مناس ب ارتب ا ه واق ع ش ونف بای فب ین انب ار ک اال و منطق ه گمرک ی ک ه ه ر و بای ف ر نز یک ی اس کل

. باشنف موجو جابجایی مکانیکی هایسیس است ممکن که کجا هر و اش ه وجو مس قیمی

ک ه را ک اال ت مخص و جابج ایی تجهی زا موق ت پ یرش بای ف م عاه ف یه ا ول ت ایتوصیه رویه 2-12-2

گرف ه ک ار ب ه ک اال جابج ایی و تخلی ه ب ارگیری ب رایبن ا ر س واحل ر و ش فه وار ه ایکش هم راه ب ه

. نماینف تسهیل شونف می

را ک اال انباره ای و ه ااس کله کنن فگاناس فا ه ی ا و مالک ان بای ف ول ی مقام ات ایتوص یه روی ه 3-12-2

نظ ر ر اس ت ی ا رن ش فن ی فه کااله ایی ک ه اح م ال ای ب رای انب اری وی ژه تس هیالت نماین ف تشوی

والنی م فت ی ا و م فت کوت اه ب رای چ ه ش و انب ار رن ر بای ف کااله ایی چن ین ک ه را ا قیمن و بگیرنف

. نماینف محافظت مجا غیر افرا س یابی ا جلوگیری جهت محلی تحویل یا حمل ا قبل

و کان ینره ا موق ت مقام ات ول ی ض من رعای ت مق ررات مربو ه خ و بای ف وار ات اس انفار 4-12-2

ر را رنه ا ا اس فا ه هن ف اج ا ه ه ا هزین ه و ه ا تمالی ا س ایر و گمرک ی ع وارض پر اخ ت ب فون را هاتپال

. نماینف تسهیل ریایی تر

ب ه رن اش اره 4-12-2نفار اس ا ر ک ه خ و مق ررات ر بای ف ول ی مقام ات ایتوص یه روش 5-12-2

یی ک ه موق ا وار ه ا تر اس اس رن کان یرنه ا و پال کنن ف ک ه ب بین ی ای را پ یش شف پ یرش اظهارنامه م ا ه

. گر ن ف خ ار وب اره ش فه تعی ین مربو ه ول ت ر ا ک ه مح فو م ان م فت ان ف ر ی کش فه

موج ب ب ه ک ه ییه اتان ینره ا و پال ک هن ف اج ا ه بای ف ول ی مقام ات ایتوص یه ایروی ه 3-12-2

ش فه ی ا یه اشرو تح ت ورو ی بن فر مح فو ا ش ونف م ی وار کش وری قلم رو ب ه 4-12-2 اس انفار

خ ار ص ا راتی کااله ای ب ارگیری ی ا و وار ه ک االی ت رخیص جه ت اس نا ح فاقل ارا ه ب ا و با رس ی

. شونف

شورک یک ر بزرب بنفر چنف یا و به م والی ورو – و

ی ک س ر مین ول ین بن فر ر ای ب ا عنای ت ب ه مق ررات مرب و ب ه ورو ی ک کش ی ر ا رویه توص یه 13-2

ر کش ور هم ان ر یگ ر ورو ی بن ا ر ر ول ی مقام اتتوس ط رخواس ی اس نا و تش ریفات کش ور

. ش و ف ظ ح ح فاقل ر بای ف باش ف نش فه وار یگ ری کش ور بن فر ب ه فاص له ای ن ر کش ی رن که صورتی

اسنا تکمیل –

ج ز ب ه را ض میمه ای ن ر م کور اس نا امک ان ح ف ت ا بای فم ی ول ی مقام ات – ایتوص یه روی ه 14-2

ناد ر ب ان رن ب ه رخواس ی ا الع ات ک ه ب انی ب ه توج ه ب فون ش و م ی 7 – 3 اس انفار ب ه مرب و رنچهل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

158

ک ه رنه ا ب وانن ف ر ص ورت ل زوم ش ر ای ن ب ا هن ف ق رار پ یرش م ور اس ت ش فه ر اس نا

. شونف سا مان یا و خو کشور رسمی های بان ترجمه ک بی یا شفاهی به یکی ا خواس ار

ا باش ف ش فه ارا ه فه قاب ل و خوان ا ری ب ه ک ه را ا الع اتی بای ف ول ی مقام ات – اس انفار 15-2

پ ر ا ش اتوماتی ک تکنی ک ب ا ه ش فهتهی ی ا و نش فنیپ ایم فا ی ا ج وهر ی ا ن ویس س ت اس نا جمل ه

. هنف قرار پ یرش مور ها ا ه

ن ویس س ت ص ورت ب ه چ ه ل زوم ص ورت ر را ام ا ی ک بای ف ول ی مقام ات – اس انفار 1-15-2

یگ ر مک انیکی ی ا الک رونیک ی وس یله ه ر ب ه ی ا عالم ت ب ا ش فه مه ر ( ش فه س وراب ) پرفریت مایلفاکسی

تأیی ف نباش ف مل ی ق وانین ب ا ب ه ش ر رن ک ه چن ین پ یرش مغ ایر هن ف ق رار پ یرش م ور

مقام ات قب ول م ور ک ه ب و خواه ف نح وی ب ه ان ف ش فه ارا ه کاغ ی غی ر وس ایل ب ا ک ه ا الع اتی راع با

. باشف ذیربط ول ی

م کور اس نا ا ک فام ه ی نبای ف تزانزی ت ی ا تخلی ه ورو ی بن فر کش ور ول ی مقام ات اس انفار 13-2

اس ت خفم ه ی ا مس افران کش ی یفروش گاه م وا مص رف ر این فصل را که مرب و ب ه کش ی ک االی رن

رن خ ار ر خو ش ان نماین فه توس ط قبل ی بررس ی ب ا ی ا ش فه تأیی ف ش فه ق انونی شفه گواهی صورت به

ب ه مس افر ی ا مرب و یگ ر هوی ت س نف ه ر ی ا گ رنام ه ارا ه ل زوم ن افی مس له این شونف خواس ار کشور

. بو نخواهفرن مشابه امور خفمه جهت صفور روا یف یا

س ایر ی ا مس افران خفم ه ک ر ن پی ا ه قص ف ب ه ک ه ییه ا یکش ام ر ر تس هیل ب رای ویژه مقررات –

. گیرنفمی پهلو بنا ر ر پزشکی اضطراری رمان جهت مجرو یا بیمار افرا

ص رفا ه ا یکش حص ول ا مین ان ا ای ن ک ه ر هنگ امی ک ه جه ت بای ف ول ی مقامات - اس انفار 17-2

اض طراری معالج ه جه ت مج رو ی ا م ریض اش خا س ایر ی ا مس افرین ی ا خفم ه نم و ن پی ا ه نظورم به

جز ی ات ب ا نی ت رن ا امک ان ح ف ت ا را ول ی مقام ات کش ی فرمان فه ارن ف را بن فر به ورو قصف پزشکی

نمالک ا همک اری ک ر خواهن ف مطل ع اش خا رن و هوی ت و وض عیت جراح ت ی ا بیم اری ا ممکن کامل

. نماینف جلب را هایکش

وس یله س ریع رین ب ا ح ال ه ر ر و را ی و ب ا امک ان ص ورت ر بای ف ول ی مقام ات اس انفار 18-2

م ریض ش خص س ریع ک ر پی ا ه عملی ات انج ام روشو اس نا ا را فرمان فه کش ی رس یفن ا قبل موجو

. مجرو و ترخیص بفون تأخیر کش ی مطلع نماینف یا

ت ری قص ف س ریعا و رین فم ی بن ا ر ب ه منظ ور ای ن ب ه ک ه ییه ایکش ب ا رابط ه ر –س انفار ا 19-2

لنگرگ اه ی ا ه ا رب راه ر را او ام ن ک ر ن پی ا ه اج ا ه ری ا ش رایط ی ا بیم ار وضع چنانچه ارنف را رن وباره

ناد .بفهف های ر اسکله را به رن کش اولویت پهلوگیری بایف ول ی مقامات نفهف ل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

159

ت ری قص ف س ریعا و رین فم ی بن ا ر ب ه منظ ور ای ن ب ه ک ه ییه ایکش ب ا رابط ه ر –اس انفار 24-2

ص ورت ر و ری ایی بهفاش ت اظهارنام هم ور ر ج ز نبای ف معم وال ول ی مقام ات ارن ف را رن وب اره

. ونفش 1 – 2اسنا م کور ر اس انفار کلی خواس ار اظهارنامه بو ن ناپ یر اج ناب

نبای ف س نف ای ن گر ن فم ی کل ی اظهارنام ه خواس ار ول ی مقام ات ک ه م وار ی ر – اس انفار 21-2

بای ف امک ان ص ورت ر و باش ف اش ه رم فه 2 – 2 – 2 ایتوص یه روی ه ر چ ه رن ا ب یش ا الع اتی

. باشف کم ری ا العات حاوی

ا قب ل کش ی ی ک ورو ب ا رابط ه ر را ا رس یب جری ان ول ی مقام ات ک ه هنگ امی – انفار اس 22-2

حف ظ جه ت اق فامات و پزش کی اض طراری معالج ات نماین ف م ی اعم ال مج رو ی ا بیم ار افرا نمو ن پیا ه

. اشت خواهنف تقفم هایبا رس این به نسبت عمومی سالم ی

ان ق ال ی ا ه ای رم ان ض مانت ی ا تعه ف ر رابط ه ب ا پوش ش هزین ه اخ ک ه هنگ امی – اس انفار 23-2

ای ن اخ ح ین ر پزش کی اض طراری معالج ات اس ت ل زوم م ور ذی ربط اف را میهن به برگشت یا اح مالی

. گر م وقف یا اف ا تأخیر به نبایف تعهفات و هاضمانت

نس بت بای ف حف ظ س الم ی عم ومی ب ه مرب و اق فامات و پزش کی اض طراری معالج ات – اس انفار 24-2

ر ش فن پی ا ه ح ال ر مج رو ی ا بیم ار اف را م ور ر ول ی مقام ات اس ت ممک ن ک ه با رس ی رامو به

. باشنف اش ه تقفم کننف اعمال ساحل

مقام ات رخواس ت م ور تش ریفات ب ه مرب و مق ررات بخ ش ای ن اش خا عزیم ت و ورو – س وم بخش اشفب یک کش ی ا خفمه و مسافرین میخرو یا ورو موقع ول ی

:خرو و ورو الزامات و ریین –الف

ر را مس افر ش خص ب ه مرب و ا الع ات ک ه ب و خواه ف اص لی س نف مع ب ر گ رنامه یک – اس انفار 1-3

کنفمی تأمین ول ی مقاماتبرای کش ی یک عزیمت یا و ورو هنگام

ی ا وجانب ه وافقه ایبای ف ت ا رن ج ا ک ه ممک ن اس ت ب ا ت م عاه ف یه ا ول ت – ایتوص یه روی ه 1-1-3

. نماینف تواف گ رنامه جایبه شناسایی رسمی اوراق پ یرف ن رباره چنفجانبه

مس افران ه ایگ رنام ه رن ن یج ه ر نماین ف اتخ اذ ترتیب ی بای ف ول ی مقام ات – ایتوص یه روی ه 2-3

ر ب ار ی ک و ورو مهنگ ا ر ب ار ج ای رنه ا فق ط ی ک ب ه ش فه پ یرف ه شناس ایی رس می اسنا یا کش ی

ه ا گ رنام ه ای ن ای ن ب ر ع الوه .باش نف اش ه مه اجرت ا اره ه ای مق ام توس ط با رسی با نیا عزیمت هنگام

س ایر و گمرک ی ام ور ب ا ارتب ا ر هوی ت تش خیص ی ا تأیی ف منظ ور ب ه توان ف می شناسایی رسمی اوراق یا

ناد . خواس ه شو یمتعز و ورو هنگام تشریفاتل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

161

ج ای ب ه ش فه پ یرف ه شناس ایی رس می اوراق ی ا و ه ا گ رنام ه ش فن ارا ه ا پ س –ای ه توص یه روی 3-3

نگهفارن ف خ و پ یش اض افی کن رل ب ه س یابی منظ ور ب ه را رنه ا ک ه رن جای به بایف ول ی مقامات رنها

ن رش ی ک مس افر ب ه رن س ر می پ ی ب رای م انعی ک ه ای ن مگ ر نماین ف مس ر ف ورا بررس ی ا پ س

. اش ه باشفوجو

ش ونف م ی خ ار رن ا ی ا و وار کش ی ب ه ک ه مس افرینی ا نبای ف ول ی مقام ات –ای روی ه توص یه 4-3

ی ا گ رنام ه ر ق بال ک ه تک راری تکمیل ی ک ب ی ا الع اتگون ه ه ی رن ان ج ای ب ه کش ی مالک ان ا ی ا

ل اس نا ی ک ه ر ای ن ض میمه مق رر تکمی ج ز رن چ ه ک ه ب رای ب ه ش فه ارا ه شناس ایی رس می اوراق

.است ال م است رخواست نماینفشفه

ش ونفم ی خ ار رن ا ی ا و وار کش ی ب ه ک ه مس افرینی ا ک ه ول ی مقام ات –ای روی ه توص یه 5-3

گر ن ف م ی اس ت ال م ض میمه ای ن ر م کور اس نا تکمی ل ب رای چ ه رن ج ز ب ه تکمیلی ا العات خواس ار

3 – 3ای اقالم ی ک ه ر روی ه توص یه م جه ت تطبی هوی ت بع فی مس افران را ب ه بای ف م وار ال

پی ا ه ی ا س وار ک ارت بای ف ول ی مقام ات نماین ف مح فو اس ت رم فه ( ش فن پی ا ه – ش فن س وار کارت)

ط مال ک توس رن تکمی ل ی ا کن رل خواس ارنبای ف و ب یرن ف مس افر توس ط رن تکمی ل ا پ س را ش فن

خ ط ب ا ک ه ک ارتی باش ف ش فه خواس ه چ اپی ح رو ا اس فا ه ف رم ر جز ر موار ی ک ه کش ی گر نف

ی ا س وار ک ارت ا نس خه ی ک فق ط مس افر ه ر ا .گی ر ق رار پ یرش م ور بای ف باش ف ش فه نوش ه خوان ا

. س ه ش و خوا باش ف ک اربن ک ی نس خه چن ف ی ا ی ک ارای ح ال ع ین ر اس ت ممک ن ک ه ش فن پیا ه

ی ر ا الع ات ا ب یش چی زی نبای ف ول ی مقام ات ش فن پی ا ه ی ا س وار ک ارت ر –ای ویه توصیهر 3-3

:شونف واس ارخ

خانوا گی نام –

لقب –

تابعیت –

هویت رسمی اوراق سایر یا گ رنامه شماره –

تولف تاریخ –

تولف محل –

شغل –

شفن پیا ه یا سوار بنفر –

ناد جنسیت –ل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

161

فمقص ر رس –

ام ا –

روی اش خا ا ربل ه ی ا ر ت ب وب ا مقاب ل ر مص ونیت ب ر ال م فرکی ک ه م وار ی ر – اس انفار 7-3

ر را مج ف واکسیناس یون ی ا واکسیناس یون الملل یب ینگ واهی بای ف ول ی مقام ات اس ت ال م کش ی

. ف هن قرار قبول مور است کر ه معین بهفاشت المللیبین مقررات که هاییفرم

ش ونف م ی پی ا ه کش ی ا ک ه اف را ی ا ی ا کش ی روی اف را ا پزش کی ر م ایش –ای ه توص یهروی 8-3

نهف گ ی وره ر ایقرنطین ه ام راض ا یک ی ب ه رل و ه من ا ا ک ه ش و اشخاص ی ب ه مح فو بایف معموال

ه ر ح ال ب ه( اس ت رم فه الملل یب ین مق ررات ر ک ه ور هم ان) رین فم ی مربو ه بیم اری

. شف خواس ار بهفاشت المللیبین توان بر حسب مقرراتپزشکی اضافی را میایشاتر م

ی ا گی ری نمون ه روش ب ه ورو ی مس افران هم راه اثاثی ه ا بای ف معم وال ول ی مقام ات ایتوصیه رویه 9-3

ان اه مس افرهم ر اثاثی ه م ور ر ک ب ی اظهارنام ه ریاف تا رورن ف عم ل ب ه گمرک ی با رس ی ان خ ابی

. بایف صر نظر شو المقفور میح ی

مس افران هم راه ای مقام ات ول ی بای ف ه ر ج ا ک ه ممک ن اس ت ا با رس ی اثاثی ه روی ه توص یه 1-9-3

. کننف پوشیچش خروجی

خروج ی مس افران هم راه اثاثی ه با رس ی ا کام ل نظ ر ص ر امک ان ک ه هنگ امی ایتوص یه روی ه 2-9-3

. شو انجام ان خابی گیری یاروش نمونهبایف معموال بر اساس رسیبا رن نفار وجو

ا الع ات ک ه ب و خواه ف اص لی س نف ری انور ی ک گ رنام ه ی ا هوی ت مع ب ر اوراق – اس انفار 14-3

. کنفمی تأمین ول ی مقامات برای کش ی یک عزیمتیا ورو هنگام ر را خفمه ا یک هر به مربو

را ذی ل ا الع ات ا ب یش چی زی نبای ف ول ی مقام ات ری انور هوی ت اوراق ر – اس انفار 1-14-3

:شونف خواس ار

خانوا گی نام –

القاب –

تولف محل و تاریخ –

تابعیت –

فیزیکی مشخصات –

ناد (شفه گواهی) عکس –ل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

162

ام ا –

(باشف اش ه اگر) انق ا تاریخ –

صا رکننفه ول ی مقام –

حم ل وس یله ه ر ا ی ک مس افر ب ا اس فا ه عن وان ب ه گامی که ریانور مجب ور اس ت هن اس انفار 2-14-3

:قصفبه کنف تری را رن یا شو وار کشوری به نقل و

یگر کش ی ان قال یا خو ش کش ی به پیوس ن – الف

ره ب ه ی ا م یهن ب ه برگش ت ب رای ی ا یگ ر کش ور ر خ و ش کش ی به پیوس ن برای ترانزیت عبور – ب

اج ا ه س نف ای ن ک ه اس ت مقام ات ول ی ر ص ورتی قصف یگری که م ور تأیی ف مقام ات کش ور مربو ه

را ری انور مع ب ر هوی ت س نف بای ف نمای ف ت مین س نف ص ا رکننفه کش ور ب ه را رن ارن فه ورو مج ف

. کننف قبول ریانور رن ا گ رنامه جایبه

اس ت رم فه ال نبای ف ب یش ا رن چ ه ر فهرس ت خفم ه عم وم ول ی مقام ات ایتوص یه روش 3-14-3

خفم ه ب ا رابط ه ر ری انور هوی ت س نف تکمیل ی ا الع ات ارا ه ی ا هوی ت اس نا ت ک ت ک ارا ه خواس ار

. شونف کش ی

اثاثیه و خفمه مسافران بار ترخیص تسهیل مقررات – ب

را مق ی اق فامات ارات بن فری بای ف ا و یکش مالک ان همک اری ب ا ول ی مقام ات ایتوص یه رویه 11-3

ت رخیص ک ار ر تس ریع منظ ور ب ه بن فری ترافی ک جری انت ربخ شرض ایت وض ع رور ن ف راه جه ت

ا مین ان و گرف ه ک ار ب ه ام ر ای ن جه ت را نی ا م ور پرس نل و ا ه ص ورت توش ه ب ار و خفمه مسافرین

ق ت ال م جه ت ب ارگیری تخلی ه اثاثی ه و و ی فه گر تهی ه ک افی تجهی زات و تأسیس ات ک ه نماین ف حاصل

ک ه ییه ا تقس م ر( باش ف م ی نی ز مک انیزه سیس مهای ا اس فا ه ش امل ک ه همچنین وس ایل جابج ایی )

ش و اتخ اذ ترتیب اتی بای ف نماین ف مب ول اف ف م ی اتف اق و گر ی فه مش اهفه مس افری تأخیرهای بیش رین

ایج ا گیرن ف م ی ک ه مس افرین و خفم ه م ور با رس ی ق رار اینقط ه و کش ی بین محل ر ال م سرپناه تا

. گر

:بایف ول ی مقامات ایتوصیه رویه 1-11-3

:قبیل ا کننف عرضه را مناسبی ترتیبات بنفری ا ارات و کش ی مالکان با هماهنگی ضمن – الف

اثاثیه و مسافران کار جریان برای ایپیوس ه و انفرا ی روش -1

گ رف ن ق رار به مس افران امک ان بفه ف ب ه س هولت اثاثی ه با رس ی ش فه خ و را ب ه مح ض که سیس می-2

ناد رورنف ستبه و شناخ ه باشف می رن مطالبه امکان که محلی رل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

163

:ک ه نح وی ب ه رورن ف م ی عم ل ب ه را ال م اق فامات کلی ه ایگون ه ب ه بن فری ا ارات ک ه شونف مطم ن – ب

. گر فراه رین و اثاثیه رنها به حمل و نقل محلی و بالعکسمساف برای سریع و رسان س رسی -1

رن ب ه ورو هن ف گ زارش ول ی مقاص ف جه ت ه ایی مح ل ر ک ه اس ت ش فه خواس ه خفم ه ا اگ ر -2

. باشنف نز یک یکفیگربه بایف منا رن امکان حف تا و بو ه رسان بایف منا

روی کارکن ان ی خواس ار ش ونف ک ه ا مین ان یابن فکش مالک ان ا ی فبا ول ی مقام ات اس انفار 12-2

عم ل ب ه کن فم ی کم ک خفم ه و مس افران ورو رون ف تس ریع ب ه ک ه را مناس بی اق فامات کلی ه کش ی

:باشف یر موار شامل توانفمی قفامات این رورنف می

م ان ورو و ب ه بین ی پ یش ت رین مناس ب اع الم ب رای ذی ربط ول ی مقام ات ب ه قبل ی پی ام ارا ه – ال ف

الزام ات ب ر اس ت ممک ن ک ه ج ایی مس یر س فر ر نبال رن ا الع ا هر تغیی ر ر م ان و همچن ین اع الم

گ ار تأثیر با رسی

سریع مرور برای کش ی اسنا اش ن رما ه – ب

ب ه کش ی ک ه م فتی ول ر نص ب جه ت کش ی روی رم فن وس ایل س ایر ی ا نر ب ان تهی ه –

لنگرگاه ر حرکت است یا اسکله ر

ب ه توج ه ب ا با رس ی ب رای ال م م فاری ب ا کش ی روی اش خا م نظ و س ریع معرف ی و نمو ن جمع –

. جاه ا س ایر و ه اموتورخان ه ر ض روری وظ ایفانج ام جه ت خفم ه تع ویض ب رای ال م ترتیب ات

ص ورت اس ت ک ه ب ه ای ن خفم ه و مس افران ا اس ن روی ب ر اس امی ک ر ن وار نح وه ایتوص یه رویه 13-3

هنگ امی ک ه ا ن ام خ انوا گی پ فری و م ا ری ه ر و .بای ف ن ام ی ا نامه ای خ انوا گی اول نوش ه ش ونف

ر م وار ی ک ه ب رای ن ش وهر ار .ش و ن ام خ انوا گی پ فری بای ف ر اول ق رار ا ه ش و اس فا ه م ی

رو ن ام خ انوا گی پ فری ش وهر گی پ فری ن ه ر و ب ه ک ار م ی خانوا گی پفری ش وهر ی ا ن ام خ انوا نام

. بایف ر اب فا قرار ا ه شو

اس انفار مقام ات ول ی بای ف ب فون ت أخیر ناموج ه مس افران و خفم ه را جه ت ر م ایش ب رای 14-3

. ضروری است ب یرنفپ یرش ورو شان به کشور وق ی که چنان ر مایشی

ب ه اگ ر ی ا باش ف م ات ول ی معل وم ش و ک ه س نف م عل ب ه ی ک مس افر ن اقص م ی اگر برای مقا 15-3

را مج ا اتی نبای ف ول ی مقام ات ش و ا ه تش خیصکش ور ر پ یرش قاب ل غی ر مس افری لی ل هم ین

. کننف اعمال کش ی مالکان علیه

منطق ی اح یا ات تم امی ک ه کنن ف ع وت بای ف را کش ی مالک ان ول ی مقام ات – اس انفار 1-15-3

اش ه هم راه ب ه را م عاه ف یه ا ول ت خواس ه ش فه توس ط نف تا مسافرین ه ر ن وع م فاری رور عمل به را

ناد . باشنفل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

164

بای ف ول ی مقام ات ری ایی الملل یب ین ترافی ک تس ریع و تس هیل جه ت – ایتوص یه روی ه 2-15-3

ری همک ا ب ا س ا مان ر ا ش فه قب ول ای یاف ه گس رش الملل ی ب ین ش فه اس انفار ه ای نشانه و عال

اس فا ه ب رای را نق ل و حم ل یه اشرو ه ای ذیص ال ت ا ح ف امک ان م فاول ر تم امی س ایر س ا مان

ق ایی ص الحیت ر موض وع ک ه م ور ی ر ی ا بگ ارن ف اج را ب ه ه ا یکش روی و ری ایی ه ای ترمینال ر

. بگ ارنف اجرا به شانکشور ر که کننف سفارش مس ول رفین به نباشف رنها

یی ک ه ر س فرهای س یاح ی اش غال ارن ف و مس افرین ه ا یی کش ب را تس هیالت –

سیاح ی یهایش ک

ک ه نماین ف حاص ل ا الع س یاح ی کش ی ی ک ورو ا قب ل ک ه هنگ امی ول ی مقام ات 1-13-3

باع ث کش ی رن ورو ک ه هس نف عقی فه ای ن ب ر نظ ر م ور بن فر ب ه کش ی ورو ب رای به فاری مس ولین

وس یله ب ه تفریح ی کش ی ای نخواه ف ش ف مج و ورو را ب رای رنن وع قرنطین ه ا بیم اری اش اعه و ب رو

. نمو خواهنف اعطارا یو

وج و ب ه س فر ش رایط ر تغیی ری ه ی ک ه ای ن ش ر ب ه ) س یاح ی یه ا یکش ا – اس انفار 2-13-3

فر ورو ی و بن اول ین ر ص رفا بای ف خفم ه فهرس تو مس افران فهرس ت کل ی اظهارنام ه (باش ف نیام فه

. رخرین بنفر خروجی ر یک کشور خواس ه شو

ل وا م اظهارنام ه و کش ی مص رفی م وا فروش گاه اظهارنام ه س یاح ی کش ی ا –اس انفار 3-13-3

. شو خواس هورو ی بنفر اولین ر صرفا بایف خفمه شخصی

مس افران اخ ی ار اره رهم و بای ف شناس ایی رس می م فاری س ایر ی ا ه اگ رنام ه – اس انفار 4-13-3

. بماننف باقی سیاح ی کش ی

م وق ف بن فری ر س اعت 72 ا کم ر م فتی ب رای س یاح ی کش ی ی ک اگ ر – ایتوص یه روی ه 5-13-3

توس ط ک ه ایی ژه و ش رایط ر مگ ر باش ف الزام ی نبای ف س یاح ی کش ی مس افران برای روا یف اش ن شو

. باشف شفه معین ذیربط ول ی مقامات

ف رم ن وع ی ک توان ف ب ه مح ض ورو ای این اس ت ک ه ه ر کش ور م عاه ف م ی توجه: منظور این رویه توصیه

. نماین ف قب ول ی ا ک ر ه ص ا ر مس افرانیچن ین ب رای س ر مین رن ب ه ورو اج ا ه ا ح اکی

مقام ات توس ط ک ه با رس ی مق ررات خ ا ر ب ه نبای ف ح یس یا کش ی مس افران – اس انفار 3-13-3

. جهت معطل شونفشو بیجرا میا ول ی

مس افران هوی ت تش خیص و امنی ی مقاص ف ایپ اره منظ ور ب ه ج ز کل ی ور ب ه –اس انفار 7-13-3

. گیرن ف ق رار ف ر ی با رس ی م ور مه اجرتا اره مقام ات وس یله ب ه نبای ف س یاح ی کش ی

ناد واح ف کش ور ن فر ر ی ک ب ی ک ا ب یش ر م والی ور ب ه س یاح ی کش ی ی ک اگر – س انفار ا 8-13-3ل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

165

مقام ات توس ط خروج ی بن فر رخ رین و ورو ی بن فر اول ین ر فق ط کل ی ور ب ه بای ف مسافران بگیر پهلو

. گیرنف قرار با رسی مور ول ی

کش ی ی ک مس افرین ورو ی کن رل موق ع ب ه ک ر ن پی ا ه ر تس هیل جه ت – ایتوص یه رویه 9-13-3

. شو انجام محل پیا ه شفن ر اخل کش ی ورو بها قبل بایف امکان صورت ر سیاح ی

ر یگ ر بن فر ر و ش فه پی ا ه بن فر ی ک ر ک ه س یاح ی کش ی مس افران ایتوص یه روی ه 14-13-3

مس افران ک ه ش ونف من ف به ره تیتس هیال هم ان ا بای ف ش ونف م ی ملح کش ی همان به وباره کشور همان

. شونفمی منفبهره گر نفبرمی همان بنفر به رن کش ی ر که سیاح ی کش ی یک ا شفه پیا ه

ب رای ال م بهفاش ی کن رل س نف تنه ا بای ف ری ایی بهفاش ت گواهینام ه – ایتوص یه روی ه 11-13-3

. باشف سیاح ی کش ی مسافران

ر گمرک ی معافی ت ب ا ه ایفروش گاه ا س یاح ی کش ی مس افرین اس فا ه – اس انفار 12-13-3

. باشفتوقف کش ی ر بنفر مجا می هنگام کش ی

. ش ونف گمرک ی ک ب ی اظهارنام ه ارا ه ب ه مل زم نبای ف س یاح ی کش ی مس افران –اس انفار 13-13-3

. گیرنف قرار ار ی رلکن گونه هی مور نبایف سیاح ی کش ی مسافران – ایتوصیه رویه 14-13-3

الزام ی س یاح ی ف ب رای مس افران کش ینبای ش فن پی ا ه ی ا س وار ه ایک ارت – اس انفار 15-13-3

. باشنف

اس ت مس افران فهرس ت پای ه ب ر منحص را مس افر با رس ی ک ه ج ایی ر ج ز به – ایتوصیه رویه 13-13-3

:باشنف اش ه مسافران ستفهر ر یرجز یات تکمیل به اصرار نبایف ول ی مقامات

(شش س ون) تابعیت –

(هف س ون) تولف محل و تاریخ –

(هش س ون) شفن سوار بنفر –

(نه س ون) شفن پیا ه بنفر –

ترانزیت حال ر مسافران امور تسهیل جهت ویژه مقررات –

مان ف م ی ب اقی گ ر م ی خ ار و وار رن ب ا ک ه کش ی روی ب ر ک ه ترانزی ی مسافر – اس انفار 1-17-3

. م فاول قرار گیر یهایبا رسمور ول ی مقامات توسط نبایف معموال

ای به مسافر ترانزی ت بای ف اج ا ه ا ه ش و ت ا گ رنام ه ی ا س ایر اس نا هوی ت خ و را رویه توصیه 2-17-3

ناد . نز خویش نگهفار ل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

166

. نم و ش فن پی ا ه م ب ه تکمی ل ک ارت س وار ی ا ای مس افر ترانزی ت را نبای ف مل ز روی ه توص یه 3-17-3

ا ام ه کش ی هم ان ه مس افرت خ و را ر هم ان بن فر و ب ا ک ترانزی ت مس افر – ایتوص یه روی ه 4-17-3

س احل ب ه رف ن موق ت اج ا ه بای ف معم وال تمای ل ص ورت ر بن فر ر کش ی توق ف مفت ول ر هف می

.باشف اش ه را

ه ف م ی ا ام ه کش ی هم ان ب ا و بن فر هم ان ا را س فرش ک ه ترانزی ی مسافر – ایتوصیه رویه 5-17-3

. شو روا یف اش ن به ملزم شفه ول ی ذیربط معینای که توسط مقاماتر شرایط ویژه جز به نبایف

ه ف م ی ا ام ه کش ی هم ان ب ا بن فر هم ان ا را س فرش ک ه ترانزی ی مس افر – ایتوص یه رویه 3-17-3

. شو گمرکی ک بی اظهارنامه ارا ه به ملزم نبایف ال معمو

ر یگ ری بن فر ی ک ه ا کش ی ر ی ک بن فر پی ا ه ش فه و رترانزی مس افر – ایتوص یه روی ه 7-17-3

ر ک ه مس افری ک ه ش و من ف به ره تس هیالتی هم ان ا بای ف ش و م ی س وار کش ی هم ان ب ه کشور همان

. گر می منفبهره شو می خار کش ی همان اب بنفر همان ر و وار کش ی یک

می اش غال ارنفعل خفمات به که ییهایکش برای تسهیل مقررات – ه

ک ه کن ف م ی حم ل را اشخاص ی ار اش غال علم ی خ فمات ب ه ک ه کش ی ی ک –ای رویه توص یه 18-3

چن ین ه وی ی چن ین ح را ا ص ورت ر .هس نف مش غول س فر رن ب ه مرب و علم ی اه فا چن ین به الزاما

برخ ور ار اس ت ش فه اعط ا کش ی رن خفم ه اع ا ب ه ک ه تس هیالتی هم ان ا ح فاقل بای ف اشخاص ی

. باشنف

س فرهای ب ه ک ه ییه ایکش خفم ه ع و خارجی ان ب ه مرب و تس هیالت م ور ر بیش ر مق ررات –و

. ارنف اش غال المللیبین

ساحلی مرخصی –

ان ف رم فه بن فر ب ه رن ب ا ک ه ایکش ی توق ف م فت ول ر خ ارجی خفم ه اع ا ب ه – اس انفار 19-3

ورو موق ع ر تش ریفات ش و ب ه ش ر ای ن ک ه ا ه ب ه س احل رم فن ا ه اج ول ی مقام ات توس ط بای ف

ب ه رم فن س احل ب ه اج ا ه ص فور ا خ و اری ب رای لیل ی ول ی مقام ات و باش ف ش فه انج ام کش ی

. باشنف نفاش ه عمومی نظ یا امنی ی بهفاش ی الیل

. باش ف روا ی ف ب ه اش ن مل زم نبای ف س احلی مرخص ی گ رف ن جه ت خفم ه اع ا – اس انفار 1-19-3

نبای ف رن ا برگش ن هنگ ام ی ا س احلی مرخص ی ب ه رف ن ا قب ل خفم ه اع ا – ایتوص یه رویه 1-19-3

. گیرنف قرار شخصی با رسی مور

م ثال مخص و اج ا ه اش ن ب ه مل زم نبای ف س احلی مرخص ی جه ت خفم ه – ر اس انفا 3-19-3

. شونف ساحلی مرخصی هایبرگه

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

167

هم راه ب ه مل زم س احلی مرخص ی ا اس فا ه هنگ ام خفم ه ک ه ص ورتی ر –ای ی ه توص یهرو 4-19-3

ذک ر 14 – 3 اس انفار ر ک ه ش ونف رنه ایی ب ه مح فو بای ف اس نا ای ن باش نف خ و هوی ت اس نا اش ن

. است شفه

گیاهان و حیوانات برای بهفاش ی مقررات شامل قرنطینه و عمومی بهفاشت – چهارم بخش

کنن ف س عی بای ف بهفاش ت الملل ی ب ین مق ررات ب ه ع و غی ر کش ور ی ک ول ی مقامات –س انفار ا 1-4

. رورنف ملع به المللیبین کش یرانی ر را مقررات گونه این به مربو بینیپیش که

بهفاش ی ش رایط ب ا رابط ه ر مش ری من افع ایپ اره اش ن ب ا م عاه ف یه ا ولت – ایتوصیه رویه 2-4

ترتیب ات بهفاش ت الملل یب ین مق ررات 98م ا ه ی ایی اج م اعی ی ا اق صا یش ان بای ف ب ر اس اس جغراف

منظ ور خ و ب ین مای ف نم ی تس هیل را مق ررات رن اج رای ترتیب ات چن ین ای ن ک ه هنگ امی را خاص ی

. نماینف

بط ه ب ا حم ل را ر مش ابه اس نا ی ا بهفاش ی ه ای گواهینام ه ارا ه ک ه م وار ی ر – ایتوص یه رویه 3-4

و س ا ه ور ب ه بای ف اس نا ی باش ف چن ین م فاری وم یحیوان ات گیاه ان ی ا تولی فات وابس ه الزام ی

بای ف الزام اتی چن ین نم و ن اس انفار منظ ور ب ه م عاه ف یه ا ول ت و باش ف یاف ه ان ش ار گس ر ه

. نماینف همکاری یکفیگربا

کش ی ی ک مق فور اس ت هنگ امی ک ه قب ل ا ورو ک ه ج ا ه ر بای ف ول ی مقام ات ایتوص یه روی ه 4-4

هس نف عقی فه ای ن ب ر نظ ر م ور بن فر ب ه کش ی ورو ب رای به فاری مس ولین که نماینفمی حاصل ا الع

را ورو مج و ش ف نخواه ف ایقرنطین ه ن وع ا بیم اری ی ک ش یوع و ب رو باع ث ش یک رن ورو ک ه

المق فور قب ل ا ورو کش ی ب ه مقام ات به فاری بای ف ح ی .نماین ف اعط ا را ی و وس یله ب ه کش ی رنبرای

. باشنف اش ه بنفر امکان ورو به کش ی را

حاص ل ا مین ان ت ا کنن ف ج ب را کش ی ک انمال همک اری بای ف ول ی مقام ات – اس انفار 1-4-4

کش ی مقص ف بن فر به فاری مقام ات ب ه گ زارش ام ر )کش ی روی ر بیم اری ی ک برو صورت ر که کننف

ال م تجهی زات گون ه جه ت تهی ه مق فمات( و تهی ه مق فمات ح ور پرس نل وی ژه پزش کی و ه ر

. شف خواهف رعایت ورو هنگام بهفاش ی اقفاماتجهت

مراج ع س ایر و مس افری راانس های کلی ه ت ا نماین ف اتخ اذ ترتیب اتی بای ف ول ی مقام ات – نفار اس ا 5-4

نی ا م ور واکسیناس یون یه ا تلیس مس افرت ش روع ک افی قب ل ا تع فا ب ه مس افران برای ب واننف ذیربط

تمق ررا ب ا مط اب را واکسیناس یون گ واهی ه ایف رم همچن ین و ذی ربط کش ورهای ول ی مقام ات

ناد . نماینف تهیه بهفاشت المللیبینل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

168

ی ملل الب ین ه ای واهینام ه گ ا ه ا ک وب مای ه ک ه منظ ور ای ن ب ه را ممک ن اق فامات کلیه بایف ول ی مقامات

ت مین رنه ا همگ انی پ یرش ت ا رورن ف عم لواکسیناس یون ی ا واکسیناس یون مج ف اس فا ه نماین ف ب ه

. شو

تس هیالت ایج ا ب ر ع الوه بای ف اس ت میس ر ک ه بن فری تع فا ه ر ر ی ول مقامات – ایتوصیه رویه 3-4

اس یون ی ا واکسیناس یون واکسین الملل یب ین ه ایگواهینام هتکمی ل ب رای نی ز تس هیالتی واکسیناس یون

. مجف فراه کننف

مح ل ر ف ورا بهفاش ی تش ریفات و اق فامات ک ه ش ونف مطم ن بای ف ول ی مقام ات –اس انفار 7-4

. شو می انجامتبعیض بفون و یاف ه پایان تأخیر بفون و شفه برقرار

تس هیالت ک افی را جه ت اس ت میس ر ک ه بن فری تع فا ه ر ر بای ف ول ی مقامات – ایتوصیه رویه 8-4

. حیوانی و کشاور ی بر پا ارنفایا اره بهفاشت عمومی و اقفامات قرنطینه

ک ه م وار ی ر پزش کی تس هیالت اس ت میس ر کش ور ی ک ر ک ه ریبن ف تع فا ه ر ر –اس انفار 9-4

بای ف رس ف م ی نظ ر ب ه عمل ی و منطق ی مس افران و خفم ه اض طراری رم ان ب رای پزش کی تسهیالت ایجا

. این گونه تسهیالت رما ه و ر س رس باشف

اس ت میعم و بهفاش ت ب رای بزرگ ی خط ر م من ک ه اض طراری م وار ر ج ز ب ه –اس انفار 14-4

بیم اری خ ا ر ب ه نبای ف باش فنم ی قرنطین هبیم اری ی ک ب ه رل و گی ب ه مظن ون ی ا رل و ه ک ه ایکش ی

توس ط رب ی ا س وخت گ رف ن ب ارگیری ک اال رذوق ه ی ا ی ا تخلی ه جه ت بنفر یک به ورو ا یگری مسری

. گر منع ول ی مقامات

خ ام محص والت و حیوان ات غ اهای م وا نی حی وا خ ام م وا حیوان ات حم ل – ایتوص یه روی ه 11-4

م ور فرم ی ر ایقرنطین ه گ واهی ی ک هم راه ب ه ک هوق ی ای قرنطین ه گی اهی محص والت و حی وانی

. مجا باشف ای بایفعاهف ذیربط باشف ر شرایط ویژهم یها ولت قبول

م فرقه مقررات –بخش پنج

ت مین اشکال سایر و هانامهضمانت – الف

م الی ه ای مس ولیت پوش ش ب رای کش ی مالک ان ا ول ی مقام ات ک ه م وار ی ر – ایتوصیه رویه 1-5

ی ک مش ابه مق ررات و ق وانین ی ی اکش اور قرنطین هعم ومی بهفاش ت مه اجرت گم ری ب ا رابط ه ر

فا هاس بای ف باش ف ممک ن کج ا ه ر ر هس نف ت مین اش کال س ایر ی ا ض مان نامه ارا ه خواس ار کشور

. گر اننف مجا را ت مین یگر شکل یا جامع نامهضمانت یکا

ناد مربو ه یهاتمجا ا و اسنا ر اش باهات – بل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

169

ک ه س نفی معط ل ک ر ن کش ی تص حی اش باهات را ر ب فون بای ف ول ی مقام ات – اس انفار 2-5

ب و ه س هوی ش باهات ا ای ن ک ه باش نف ش فه ق انع ک ه ص ورتی ر اس ت ش فه بین ی پ یش ض میمه این ر

ان ف نش فه انج ام مق ررات و ق وانین نق ض قص ف ب ه و نب و ه مک رر ق ی ب ی ا ناش ی نفاش ه جفی ماهیت

ب فون ب وان را تص حیحات و باش نف ش فه کش ف س نف س ی کام ل برر ا قب ل یاش باهات رنکه چنین شر به

. هنف اجا ه ا انجام معطلی

ا ی ا فرمان فه ی ا کش ی مال ک توس ط ض میمه ای ن ر م کور اس نا ر هک اش باهی اگر – اس انفار 3-5

ق انع جه ت فرص ی ا ن ا قب ل ش ونف پی فا ان ف ش فه گ واهی یگ ری نح و ب ه ی ا ش فه ام ا رن ان ر

ا ناش ی نفاش ه ج فی ماهی ت ک ر ن مقام ات ول ی نس بت ب ه ای ن ک ه اش باهات س هوی ب و ه

اعم ال مج ا اتی گون ه ه ی نبای ف ان ف نش فه انج ام مق ررات و ق وانین نق ض قص ف ب ه و نب و ه مکرر ق یبی

. گر

بنا ر ر خفمات –

هزین ه ب فون م فاول ک ار بای ف س اعات ول ر ول ی مقام ات معم ولی خ فمات – ایتوص یه روی ه 4-5

وری ربن ا ر را خ و خ فمات ک ار م فاول س اعاات کنن ف س عی بای ف ول ی مقام ات .ش و ارا ه

. باشف هماهن است یا کار حج که مفتی با که نماینف تنظی

ب ه بن ا ر ر ول ی مقام ات معم ولی اق فامات ب ه س ا مانفهی ب رای م عاه ف یه ا ولت – اس انفار 1-4-5

هس نف عزیم ت رم ا ه ک ه م انی بع ف ا ورو رنه ا ی ا ه ا یم ور کش منظور خو اری ا معطل ک ر ن ب ی

ک ه ای ن ب ر مش رو را تش ریفات تکمی ل م ان و نم و ه تص ویب را اج را قاب ل مق ررات امیتم بای ف

. برساننف حفاقل به باشف شفه ا ه ول ی مقامات به عزیمت یا ورو تقریبی مان ا کافیا الع

یگ ر ص ورت ب ه ی ا باک ریولوای ک خ واه تکمیل ی ر م ایش ه ر ی ا ب ی ر م ایش ب رای –اس انفار 2-4-5

س الم ی ا ا مین ان منظ ور ب ه ر م ایش ای ن اگ رباش ف رم فه عم ل ب ه ک ه رو ی ا ش ب ا موق ع ه ر ر

با رس ی ی ک ج ز ب ه ایقرنطین ه اه فا جه ت با رس ی ب رای کش ی ی فن منظ ور ب ه ن ه و ب و ه شخص

ی ک واکسیناس یون ب رای ن ه و ای ی م وش ای ی ی ا معافی ت ا ب رای ص فور ی ک گواهینام ه م وش کش ی

بهفاش ت مقام ات توس ط ایهزین ه ه ی رن ه ای گواهینام ه ص فور و ش و م ی وار کش ی ب ه ک ه صش خ

ا مس افرین رنه ا ی کش ی ی ک م ور ر اینه ا ج ز ب ه مقررات ی ک ه هنگ امی هم ه این با .شو خواس ه نبایف

ه ایی ن ه هزی چن ین ش فه خواس ه بهفاش ی مقام ات توس ط رنه ا ب رای ه ایی هزینه و ضروری استیا خفمه

و ش ف خواه ف خواس ه ب و خواه ف یکس انمربو ه س ر مین تم ام ر ک ه واح ف تعرف ه ی ک اس اس ب ر

تابعی ت ا نس بت ب ه ی و مربو ه ش خص ه ر اقام ت ی ا س کونت تابعی ت به نسبت تبعیض بفون هاهزینه رن

ناد . شف خواهف اخ کش ی مالکیت یا ثبتپرچ ل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

171

ر ش فه اش اره ک ار م فاول س اعات ا خ ار ول ی قام ات م خ فمات ک ه هنگ امی -ایتوصیه رویه 3-4-5

اع فال ح ف ر رنه ا ن رب ک ه ش و ارا ه ریق ی ب ه بای ف خ فمات رن گ ر م ی ارا ه 4 – 5 ایتوصیه رویه

. ر ا نرب واقعی نباشفبیش و شفه نگهفاش ه

ا مین ان بای ف ول ی مقام ات ه ف م ی اج ا ه بن فری ترافی ک حج ک ه م وار ی ر - اس انفار 5-5

ن وع و ار ش ب ه توج ه ب فون اثاثی ه و ک اال م ور رتش ریفات اج رای جه ت ر خ فمات ک ه نماین ف حاصل

. شونفمی ارا ه رنها

رن اس اس ب ر ک ه خواهن ف ک ر ترتیب اتی را اتخ اذ نماین ف س عی م عاه ف یه ا ول ت -یاتوص یه رویه 3-5

نس بت ول ت ای ن مس افرت ح ین ی ا ورو ا قب ل ک ه ای ف نم اعط ا یگ ر ول ت ب ه را تسهیالتی ولت یک

مه اجرت گم ری ب ه مرب و م فاری و ک اال اثاثی ه خفم ه مس افرین ه ا یکش با رس ی ب ه

موق ع ر را ت رخیص عمل ی چن ین ک ه حیوان ات هنگ امی و گیاه ان ایقرنطین ه ام ور عم ومی بهفاش ت

. نمایف اقفام نمایف می رسان کشور رن به ورو

. شونفنمی تخلیه شفه تعیین مقصف بنفر ر که کاالهایی –

تخلی ه ش فه تعی ین مقص ف بن فر ر ک اال اظهارنام ه ر ایش فه فهرس ت ک االی چنانچ ه –اس انفار 7-5

روی واق ع ر ک اال ک ه ش فنف ق انع اگ ر اص ال ش و و یف اجا ه هن ف اظهارنام ه ک اال با ول ی مقامات نشو

. کننف اعمال مجا اتی نبایف است شفه تخلیه یگری بنفر ر شفه اگر یا نشفه بارگیری کش ی

بن فر ا غی ر بن فری ر ک االیی ه ر یگ ر مع ب ر لی ل ی ک ب ه ی ا اش باه ب ه که هنگامی – اس انفار 8-5

تس هیل اشش فه تعی ین مقص ف حم ل مج ف رن را ب ه ف تعیین شفه تخلی ه ش و مقام ات ول ی بای ف مقص

اعم ال مح فو یت ارای ی ا ممنوع ه کااله ای خطرن ای کااله ای م ور ر بین یپ یش ای ن .این فنم

. گر نمی

کش ی مالکان هایمس ولیت محفو یت – ه

م ور ک ه را کش ی بخواهن ف ک ه ا الع ات بخصوص ی مال ک ی ک ا نبای ف ول ی مقام ات – اس انفار 9-5

ی ا ص ا رکننفه کش ی مال ک ک ه ای ن مگ ر نمای ف اض افه رن نس خ ی ا بارنام ه ر اس ت مقام ات رن اس فا ه

. باشف رنان نماینفه یا وار کننفه

ت رخیص ب ا رابط ه ر ک ه را رنه ا ص حت ی ا اس نا ارا ه مس ولیت نبای ف ول ی مقام ات اس انفار 14-5

کش ی مال ک ک ه ای ن مگ ر بفانن ف م وج ه مال ک کش ی ش و کاال ا وار کننفه یا صا رکننفه خواس ه م ی

. باشف رنان نماینفه یا وار کننفه یا صا رکننفه

ناد اضطراری مواقع ر کمک – ول است

قابغیر

س-نوی

ش پی

171

اض طراری مواق ع ر نج ات ک ار ب ه ک ه را کش یهایی عزیم ت و ورو ول ی مقام ات – اس انفار 11-5

ارن ف غالاش ری ایی یس ت مح یط م ر م و حمای ت ا و جل وگیری ا ایمن ی ری ایی ایمن ی ج ان مبار ه

. کننف تسهیل بایف

و م وا ک اال اش خا ت رخیص و ورو امک ان المق فورح ی بای ف ول ی مقام ات – اس انفار 12-5

. ف راه رورن ف 11-5 اس انفار ر موص و ه ایموقعی ت ب ا مقابل ه ب رای را نی ا م ور تجهی زات

جلس ه ش انز ه م ا ه و ی ک ض میمه رق انون ف وق مش مل ب ر م ا ه واح فه و کنوانس یون ض میمه ش امل

اس المی ش ورای مجل س س ه و هف ا و سیص فو ه زار ی ک م اه ف رور ین یک و س ی چهارش نبه رو

. است رسیفه نگهبان شورای تأییف به 11/2/1373 تاریخ ر و تصویب

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

172

واد های قابل کشتیرانی در مقابل آلودگی به مانون حفاظت از دریاها و رودخانهق(: ۱پیوست )

1۳/۱/1۷۳۹مصوب نفتی

گر :ها و اصطالحات به کار رف ه ر این قانون به شر یر تعریف میوااه -1 ۀما

ر ه ا نف کش ی ا ه ا کش ی ت وا ن رب ی ا نف ی م وا ی ا نف ت نش ت ی ا تخلیه: کر ن رلو ه یا رلو گی الف

. قانون این موضوع یهارب

:کننفهرلو ه منابع -ب

س اخت ح ال ر ی ا و غ رق ح ال ر ی ا و ش فه غ رق ی فه ص فمه س ال ا اع ه ا نف کش و هاکش ی -1

ی موض وع ای نه ارباوراق و قطع ه قطع ه ش فن ر مراک ز س اخت و ی ا تعمی ر ر س واحل و ی ا ر تعمی ر

. قانون

ر بر ی ر ه ایلول ه نف ی مخ ا ن مص نوعی جزای ر س کوها ا اع ش ناور و ثاب ت تأسیس ات ۀکلی -2

. قانون این موضوع یهارب رون ر یا و سواحل

ا قبی ل س وخت نف ی لج ن نف ی .م ایع نف ی ی ا مخل و ی ک ه ارای نف ت باش ف هرگونه: نف ی موا

. های نف ی و مش قات رنموا ایف و ف والت نف ی انواع فررور ه

. شو یفی نوعی به یا باشف محرکه نیروی ارای خواه ریارو نقلیه وسیله نوع هر: کش ی -

س ا ی نف ت راح ی و س اخ ه ا اب فا ب ه منظ ور حم ل ی ا ذخی ره ک ه کش ی هرگون ه: ک شنف ت -ه

بن فی حم ل گ ر و ی ا پ س ا م فتی س اخ ار رن ب رای اس ت و نف ت ر رن ب ه ص ورت ب فون بس هش فه

. منظور فوق تغییر و تطبی ا ه شو

ی ف ب ارگیری و تول اس خرا اک ش ا ر ک ه ش ناوری ی ا ثاب ت تجهی زات و اتتأسیس : نف ی تأسیس ات -و

ا قبی ل س کوها مخ ا ن نف ی خط و لول ه و جزای ر .گی ر ان ق ال م وا نف ی م ور اس فا ه ق رار م ی

. مصنوعی

کش ی رالتماش ین و موتورخان ه ف ای عملی ات ب ه مرب و وق ایع رن ر ک ه ف ری : نف ت ثب ت ف ر

ای ن ف ر .گ ر ه ا ثب ت م ی ن و ب ار نف کش ت وا عملی ات ی ا مخ ا ن و نف ی تأسیس ات ی ا سکو نف کش

. توانف بخشی ا فاتر ثبت رو انه یا ف ری مس قل ا سایر فاتر باشفمی

جمه وری ری ایی من ا ق انون موض وع ری ایی من ا ی موض وع ای ن ق انون عبارتن ف ا : ه ا رب 2 ۀما

ی تح ت حاکمی ت ول ت ه اربو 31/1/1372 مص وب عم ان ری ای و ف ارس خل ی ر ای ران یاس الم

. های قابل کش یرانیجمهوری اسالمی ایران ر ریای خزر و رو خانه

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

173

اس ت االج را ال م م انی ت ا خ زر ری ای و عم ان ری ای ف ارس خل ی م ور ر قانون این مقررات تبصره

ه ای الملل ی ی ا تواف ب ین جانب ۀ چن ف معاه فات توس ط م کور یه ارب رل و گی ا جل وگیری نح وۀ ک ه

وجانبه ب ین ول ت جمه وری اس المی ای ران و س ایر ول س احلی ای ن من ا تعی ین نش فه و ب ه تص ویب

. مجلس شورای اسالمی نرسیفه باشف

وع ای ن ی موض ه اربه ا و ش ناورهایی ک ه ر ه ا کش یتأسیس ات نف ی و همچن ین نف کش -3 ۀم ا

. را نگهفاری کننف« ف ر ثبت نفت»کننف مکلفنف قانون تر یا توقف می

ف ر ثب ت بای ف ت ا م فت س ه س ال پ س ا ثب ت رخ رین واقع ه ر رن ر کش ی نف کش ی ا -1 ۀتبص ر

. تأسیسات نف ی نگهفاری گر

مع ب ر خواه فبو و بای ف ر ه ای فارس ی ی ا انگلیس ی ی ا فرانس ه ف ر ثبت نفت ب ه یک ی ا ب ان 2 ۀتبصر

محل ی نگه فاری گ ر ک ه ر ه ر م ان ب رای با رس ی توس ط س ا مان بن ا ر و ری انور ی ب ه راح ی ر

. شفن باشف س رس باشف مگر این که کش ی یا نف کش ر حال یفی

من فرجات و وق ایعی ک ه بای ف ر ف ر ثب ت نف ت ذک ر گ ر تش ریفات ثب ت و همچن ین -3ۀ تبص ر

ای خواه ف ب و ک ه ظ ر س ه م اه پ س ا تص ویب ای ن نام ه ت مربو ب ه با رس ی ف ر مط اب ری ین مقررا

. رسفقانون به پیشنها و ارت راه و ترابری به تصویب هیأت و یران می

ب ه نگه فاری و تنظ ی ف ر مس ؤالن کش ی نف کش س کو و تأسیس ات نف ی ک ه تک الیف راج ع -4 ۀما

ف ی ا مطال ب نا رس ت و خ ال واق ع ر رن ثب ت نم و ه و ی ا رن را مخ فوش کنن ف ثبت نفت را انج ام نفهن

( 444. 444. 144( ری ال ت ا یکص ف میلی ون ) 444. 444. 25ب ه ج زای نق فی ا بیس ت و پ ن میلی ون )

. شونفریال محکوم می

ی امکان ات و ه ای نفه ا و پایان هس ا مان بن ا ر و ری انور ی موظ ف اس ت ر بن ا ر اس کله -5 ۀم ا

ه ا و ش ناورها ایج ا و کش یه اشتأسیس ات ال م را جه ت ریاف ت رب ت وا ن و ف والت نف ی ا نف ک

. ا اره نمایف

ای خواه ف ب و ک ه ظ ر س ه م اه نام هتعی ین ک ارمز اس فا ه ا ای ن امکان ات و تأسیس ات مط اب ری ین

. رسفاب ری به تص ویب هیأت و یران میپس ا تصویب این قان ون به پیشنها و ارت راه و تر

ه ای نف ت جه ا کش اور ی و ص نایع و مع ا ن موظفن ف تس هیالت م ور نی ا ا جمل ه خانهترو ا -1ۀ تبصر

. مین ال م برای ایجا چنین تأسیساتی را ر اخ یار سا مان بنا ر و ریانور ی قرار هنف

ف امکان ات و تأسیس ات موض وع ای ن م ا ه را ر بن ا ر و نیروه ای نظ امی و ان ظ امی نی ز موظفن -2ۀ تبص ر

ناد . های ریایی تحت مفیریت خو ایجا نماینفتعمیرگاهل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

174

الملل ی و ض وابط و س ا مان حفاظ ت مح یط یس ت موظ ف اس ت ب ر اس اس معاه فات ب ین -3ۀ تبص ر

ای ن م ا ه را مقررات مل ی اس انفار های یس ت محیط ی م ور نی ا ب رای امکان ات و تأسیس ات م کور ر

. تهیه و ابال نمو ه و با همکاری سا مان بنا ر و ریانور ی بر اجرا رن نظارت نمایف

ی موض وع ای ن ق انون ر ه ا ربه ا و ش ناورها موظفن ف هنگ ام ورو ب ه ه ا و نف کش کلی ه کش ی -3ۀ ما

ر غی ر ای ن ص ورت ال م .ب ه م وا نف ی بیم ه ش فه باش نف ه ا ربمقابل خسارات اح مالی ناش ی ا رل و گی

. ای مالی جهت جبران خسارات اح مالی به همراه اش ه باشنفاست تعهفنامه

ه ای راه و تراب ری نف ت و جه ا نام ه اجرا ی ای ن م ا ه ب ا پیش نها مش ری و ارتخان ه ری ین -ۀتبص ر

. رسفکشاور ی و سا مان حفاظت محیط یست به تصویب هیأت و یران می

مان بن ا ر و ری انور ی موظ ف اس ت ب ه منظ ور پیش گیری ا رل و گی نس بت ب ه با رس ی س ا -7 ۀم ا

ها ش ناورها و تأسیس ات نف ی مش مول ای ن ق انون اق فام نمای ف و ر ص ورت وج و عی ب ها کش ینف کش

. یا نقص تا رفع رن ا فعالیت رنها ممانعت به عمل رور

ی موض وع ه اربه ای ت ک ج فاره ب ه اس ت ا ورو نف کش س ا مان بن ا ر و ری انور ی موظ ف -8 ۀم ا

. این قانون جلوگیری نمایف

ی موض وع ای ن ق انون ب ه م وا نف ی ممن وع اس ت و مرتک ب ی ا مرتکب ان ر ه ا ربرل و ه ک ر ن 9 ۀما

. 24ص ورت رل و ه ک ر ن عم فی ب ه ح بس ا ش ش م اه ت ا و س ال ی ا ج زای نق فی ا بیس ت میلی ون )

( ری ال و ی ا ه ر و مج ا ات و ر ص ورت 444. 444. 444. 5ری ال ت ا پ ن میلی ار ) ( 444. 444

. 444. 1( ری ال ت ا ی ک میلی ار ) 444. 444. 14ک ر ن غیرعم فی ب ه ج زای نق فی ا ه میلی ون ) رل و ه

. شونف( ریال محکوم می444. 444

ر ص ورت ب رو رل و گی ب ه ه ر الن نف کش کش ی ش ناور و تأسیس ات نف ی مکلفن ف مس ؤ -14 ۀم ا

لی ل مرات ب را ر اس رع وق ت ب ه مقام ات نز یک رین بن فر ای ران و مقام ات محل ی س ا مانهای حفاظ ت

ی ه اتم خلف ان ا ای ن ام ر حس ب م ور ع الوه ب ر مج ا ا .مح یط یس ت و ش یالت ای ران ا الع هن ف

( ری ال 444. 444. 24ا بیس ت میلی ون )ی مق رر ر ای ن ق انون ب ه ج زای نق فی ه اتا اری و س ایر مج ا ا

. شونف( ریال محکوم می444. 444. 444. 5تا پن میلیار )

س ا مان بن ا ر و ری انور ی موظ ف اس ت پ س ا ا الع ا وق وع رل و گی بالفاص له اق فامات ی ر 11 ۀما

کنن فگان اق فام و هرا انج ام ا ه و پ س ا رن ر مرج ع ق ا ی ص ال نس بت ب ه ر ع وی علی ه رل

نمایف:

ق انون ای ن مط اب ال ماق فامات انج ام جه ت ان ظ امی و نظ امی نیروه ای ب ه رس انیا الع -1

ناد . رن رثار رفع و رلو گی گس رش ا جلوگیری -2ل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

175

روری ا ل ه و ق را ن و ش واهف مرب و ب ه عل ل وق وع مجل س ب ررور می زان رل و گی و جم ع صورت تنظی 3

و رثار رلو گی

حس ب رنه ا تابع ه واح فهای و ای ران ش یالت و یس تمح یط حفاظ ت ه ایس ا مان ب ه رس انیا الع 4

ج ایی رل و گی و جاب ه مس یر و گس ره موقعی ت م ور ر مرب و مراج ع س ایر نی ا ص ورت ر و م ور

مشخصات فنی اقفامات انجام شفه

م ور حس ب رنه ا تابع ه ایواح فه و ای ران ش یالت و یس تمح یط حفاظ ت ه ایس ا مان ب ا همک اری -5

ار ی ابی منظ ور ب ه مس نفات و م فاری ق را ن و ش واهف ا ل ه روریجم ع و بررس ی مطالع ه رخص و

مجلس رن یست و ذخایر ربزی و تنظی صورته محیطب شفه وار یهاتخسار و رلو گی میزان

یالت ای ران ک ه یس ت و ش ه ای بن ا ر و ری انور ی حفاظ ت مح یط م أموران س ا مان -12ۀ م ا

ه ای مخص و ض ابطان ا گس ری را ب ا موفقی ت گ ارن فه باش نف ض ابط ا گس ری محس وب رم و ش

. شفه و صالحیت کشف جرای موضوع این قانون و تعقیب م همان را ارنف

نیروه ای نظ امی و ان ظ امی موظفن ف پ س ا ا الع ا وق وع رل و گی اق فامات ی ر را انج ام -13 ۀم ا

هنف:

و یس تمح یط حفاظ ت س ا مانهای محل ی مقام ات و بن فر نز یک رین مقام ات ب ه رس انیا الع -1

ایران شیالت

یا شناور و یا جلوگیری ا عملیات تأسیسات نف ی کش ی نف کش نمو ن م وقف -2

رلو گی ایجا م همان با اشت و جلب -3

بن ا ر و ری انور ی را ک ه ب ه منظ ور وق وع رل و گی ک ه س ورهای س ا مان مس والنچنانچ ه -14 ۀم ا

ش و اج را ننماین ف ب ه ج زای نق فی ا بیس ت و پ ن جل وگیری ا گس رش رل و گی ب ه رنه ا اب ال م ی

. شونف( ریال محکوم می444. 444. 54( ریال تا پنجاه میلیون )444. 444. 25میلیون )

یری ا ب رو رل و گی ی ا گس رش رن و م أموران ول ی ک ه وظ ایف خ و را ر جه ت جل وگ -15 ۀم ا

. 444. 2برخ ور ب ا م خلف ان انج ام نفهن ف ع الوه ب ر مج ا ات ا اری ب ه ج زای نق فی ا و میلی ون )

. شونف( ریال محکوم می444. 444. 24( ریال تا بیست میلیون )444

شونف:مرتکبان رلو گی عمفی با حصول شرایط یر مجا ات نمی -13 ۀما

اش خا ج ان نج ات ی ا و نف ی تأسیس ات ی ا نف کش کش ی ا خط ر رف ع ب رای رل و گی ایج ا ( ال ف

. باشف ضروری

ناد . ر به صورت عمفی ایجا نشفه باشفخط( بل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

176

تهفی ف را اش خا ج ان ی ا نف ی تأسیس ات ش ناور کش ی نف کش ک ه خط ری ب ا رل و گی می زان(

. باشف م ناسب است کر همی

ا ه انج ام رن رث ار رف ع و گس رش ا جل وگیری منظ ور ب ه را ال م اق فامات ف ورا رل و گی وق وع ا پ س (

. باشنف

مس والن چنانچ ه تخلی ه ی ا نش ت نف ت ا تأسیس ات نف ی ر ن یج ه ح وا ث غیرم رقب ه باش ف 1ۀ تبصر

ت ف وری ال م ربط مشرو ب ر رن ک ه قب ل ا رل و گی اق فامات اح ی ا ی ک افی و پ س ا رل و گی اق فاما ذی

. شونفرا به منظور جلوگیری ا گس رش و رفع رثار رن انجام ا ه باشنف مجا ات نمی

. ال کر و همچنین بررسی احرا تناسب اقفاماتتشخیص موار فوق -2ۀ تبصر

با خط رات م ؤثر ب و ن اق فامات انج ام ش فه ب ا می زان خط ر و می زان خس ارات و ص فمات اح م الی ج انی

ای خواه ف ب و ک ه ب ا پیش نها ر یس نف ره به این اقفامات ش فه ب ر عه فه هی أت کارشناس ی س ه که منجر

. شونفسا مان بنا ر و ریانور ی و حک و یر راه و ترابری تعیین و منصوب می

ایج ا رل و گی موض وع ای ن ق انون ب رای جب ران کلی ه خس ارات مس والن ب ر اران و مالکان بهره 17 ۀما

ه ای مح فو ک ر ن رث ار رل و گی و رف ع رن و پ ایش یس ت محیط ی ا رل و گی و کلی ه هزین هناش ی ا

جمل ه هزین ه م وا و تجهی زات ب ه ک ار گرف ه ش فه و ک ارمز خ فمات ارا ه ش فه توس ط عوام ل انس انی

. ت امنی ارنف مس ولیت

یس ات و تجهی زات بن فری و رسیفگی ب ه ع اوی مرب و ب ه جب ران خس ارات وار ه ب ه بن ا ر تأس 18 ۀما

س احلی و خس ارات وار ه ب ه من ابع و مح یط یس ت ری ایی حی ات ربزی ان و س ایر خس ارات ناش ی ا

العم وم ی ا حس ب م ور یک ی ا س ا مانهای بن ا ر و رل و گی موض وع ای ن ق انون ب ا رخواس ت م فعی

ه جب ران خس ارات وار یس ت و ش یالت ای ران و رس یفگی ب ه ع اوی مرب و ب ریانور ی حفاظت مح یط

. شو شفه به سایر اشخا با ارا ۀ ا خواست توسط اشخا خسارت یفه انجام می

ی ه اتنف ع و ب فون پر اخ ت خس ار ر ص ورت تقاض ای اش خا حقیق ی و حق وقی ذی -19ۀ م ا

رار توان ف ر م ور ج را موض وع ای ن ق انون ب ا توج ه ب ه ق را ن و ام ارات ق اح م الی مرج ع ق ا ی م ی

. تأمین خواس ه صا ر نمایف

یس ت و ش یالت ای ران ا حی ث مطالب ه ض رر و های بن ا ر و ری انور ی حفاظ ت مح یط سا مان -24 ۀما

یس ت ری ایی و من ابع رب زی ر م ور ج زا موض وع ی ان ناش ی ا خس ارت ب ه بن ا ر تأسیس ات مح یط

ت خ و نماین فه ول ت جمه وری اس المی ای ران این ق انون برحس ب م ور و ر مح فو ه وظ ایف و اخ ی ارا

ناد . شونفالمللی محسوب می ر عاوی بینل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

177

جب ران خس ارات وار ه ب ه بن ا ر »مب ال مرب و ب ه خس ارات ریاف ت ش فه تح ت عن وان -21ۀ م ا

اری ک ل واری ز و ب ه حس ابی م مرک ز ر خزان ه «تأسیس ات مح یط یس ت ری ایی و حی ات ربزی ان

رب ط و ب ه ای ذیه ای س گاه رن براس اس بو ج ه س الیانه م ا ا ب ر ر ی ف ( %144صف رص ف )

یس ت ه ای مرب و منحص را ب رای بهب و ارتق ا کیفی ت بهس ا ی احی ا و با س ا ی مح یط نام ه موافق ت

ه ای بن ا ر و ری انور ی حفاظ ت ری ایی س واحل و من ابع رب زی و ب ه نس بت خس ارات وار ه ب ه س ا مان

. گر ت و شیالت ایران و نیروهای مسل تخصیص یاف ه و هزینه می یسمحیط

های نقفی موضوع این ق انون ه ر س ه س ال ی ک ب ار ب ا لح ا ن رب ت ورم اعالم ی ا س وی جریمه 22 ۀما

. شو بانک مرکزی جمهوری اسالمی ایران توسط هیأت و یران تعیین می

اس انهای س احلی مح اکمی تخصص ی را جه ت ق وۀ ق ا یه موظ ف اس ت ر ه ر ی ک ا -23 ۀم ا

. رسیفگی به عاوی ریایی اخ صا هف

ب ه ج ز ه ا رببررس ی ش رایط اقلیم ی و یس ت ب ومی ری ایی و همچن ین پیش گیری ا رل و گی -24 ۀما

اخ ی ارات و وظ ایف . یس ت اس تم وار مص ر ر ای ن ق انون همچن ان برعه فه س ا مان حفاظ ت مح یط

و 28/3/1353 یس ت براس اس ق انون حفاظ ت و بهس ا ی مح یط یس ت مص وب مح یط س ا مان حفاظ ت

. اصالحات بعفی رن به قوت خو باقی است

ای ن ق انون )ب ه ج ز م وار تعی ین ش فه( ظ ر ش ش م اه یهای م ور نی ا ب رای اج را نامهر ین -25 ۀما

یس ت س ا مان ش یالت توس ط و ارت راه و تراب ری حس ب م ور ب ا مش ارکت س ا مان حفاظ ت مح یط

. رسفهای نفت نیرو و ا گس ری تهیه شفه و به تصویب هیأت و یران میایران و ارتخانه

و بیس ت م ورب چهارش نبه رو علن ی جلس ه ر تبص ره ه و م ا ه پ ن و بیس ت ب ر مش مل ف وق ق انون

17/3/1389 ت اریخ ر و تص ویب اس المی ش ورای مجل س ن ه و هش ا و سیص ف و یکه زار مر ا م اه هف

. ن رسیفنگهبا شورای تأییف به

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

178

های قابل کشتیرانی در ( قانون حفاظت از دریاها و رودخانه۱نامه اجرایی ماده )آیین(:۳پیوست )

1۰/۳/1۷۹2 مقابل آلودگی به مواد نفتی

ف:روننامه اصطالحات یر ر معنای مشرو مربو به کار می ر این ریین -1ۀ ما

. : سا مان بنا ر و ریانور یسا مان .الف

ه ای قاب ل کش یرانی ر مقاب ل رل و گی ب ه م وا نف ی : ق انون حفاظ ت ا ریاه ا و رو خان ه ق انون .ب

1389/ 5/ 27مصوب

ی ه ا ربه ا و ش ناورها ر ک ش ه ا نف ت : تخلیه یا نشت نف ت ی ا م وا نف ی ی ا رب ت وا ن کش ی رلو گی .

. موضوع قانون

: هرگون ه م ایع نف ی ی ا مخل و ارای نف ت ا قبی ل س وخت نف ی لج ن نف ی م وا ای ف و موا نف ی .

. های نف ی و مش قات رنف والت نف ی انواع فررور ه

ک ش ی ا مال ک کش ی نف ت عن وان ب ه : شخص ی ی ا اشخاص ی ک ه نامش ان کش یا شناورمالک کش ی نفت .ه

. کش یا شناور را ر تصر ار ر حک مالک که کش ی نفتشناور ثبت شفه و هر شخص

ه ای حف ظ من افع و جب ران ه ا باش گاهه ای م الی بان ک: س نفی ک ه ب ه موج ب رن موسس هتعهفنام ه .و

ش ونف خس ارات ناش ی ا رل و گی خسارت و نظایر رن ک ه اع بارش ان م ور تایی ف س ا مان اس ت م عه ف م ی

. نامه جبران کننفالمللی قانون و این ریینهای بیننف ی را مطاب کنوانسیون

ک ش و : اج م اعی ا مالک ان کش ی نف ت ان فری(باش گاه حف ظ من افع و جب ران خس ارت )کل وپ پ ی .

ان ف ک ه ب ر اس اس ی ک رابط ه غیرتج اری و و رف ه هم فیگر را شناور که اق فام ب ه تش کیل گروه ی نم و ه

. کننفثالث بیمه می نسبت به مسوولیت موجو ر برابر

ش و خس ارات گ ر ر مقاب ل گ رف ن ح بیم ه م عه ف م ی: س نفی ک ه ب ه موج ب رن بیم هنام هبیم ه .

. موضوع قانون را جبران نمایف

. المللی پولمطاب تعریف صنفوق بین (SDR) : ح بر اشت ویژهواحف محاسبه .

1348فنی ناش ی ا خس ارات رل و گی نف ی مص وب یت م مس ولیت: کنوانس یون مس ولکنوانس یون .ی

ناد . میال ی( و اصالحیه رن 1992) 1374میال ی( و پروتکل 1939)ل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

179

یت م فنی ب رای خس ارات رل و گی نف ت مس ول الملل ی رب اره : کنوانس یون ب ین کنوانسیون نفت س وخت .ی

(میال ی 2441) 1384سوخت کش ی مصوب

1355یت ب رای ع اوی ری ایی مص وب مس ولنس یون تحفی ف : کنوایتمس ولکنوانس یون تحفی ف .ل

(میال ی 1973)

ی موض وع ه ا ربک ش و ش ناور ب رای جب ران خس ارات اح م الی ناش ی ا رل و گی هر کش ی نف ت -2 ۀما

نام ه ی ا تعهفنام ه مع ا ل ری الی ی ا ار ی ب ر مبن ای واح ف محاس به موض وع قانون به موا نف ی بای ف بیم ه

. تهیه کنف نامهاین ریین

ت ن نف ت موض وع کنوانس یون ( 2444ک ش و ش ناور ک ه ب یش ا ) مال ک ه ر کش ی نف ت -3ۀ م ا

کن ف بای ف ت ا ح فو من فر ر کنوانس یون ی ا ش فه محمول ه حم ل م ی عن وان بهیت به صورت فله مس ول

:تهیه کنفنامه یا تعهفنامه مالی به شر یر برای پوشش خسارات ناشی ا رلو گی نف ی بیمه

واحف محاسبه( 4514444تن ظرفیت ناخالص )( 5444تا ) .الف

واح ف ( 331ت ن )( 5444ت ن ظرفی ت ناخ الص ب ه ا ای ه ر واح ف اض افه ب ر ) ( 144444ت ا )( 5444ا ) .ب

. شو محاسبه به بنف )الف( اضافه می

. واحف محاسبه( 89774444تن ظرفیت ناخالص )( 144444بیش ا ) .

ت ن نف ت موض وع کنوانس یون ( 2444ک ش و ش ناور ک ه ح فاکثر ت ا ) مال ک ه ر کش ی نف ت -4 ۀم ا

نام ه و ی ا تعهفنام ه م الی ب ه ش ر ی ر کن ف بای ف بیم ه ک اال حم ل م ی عن وان بهیت را به صورت فله مس ول

:تهیه کنف

واحف محاسبه( 544444تن ظرفیت ناخالص )( 144تا ) .الف

واحف محاسبه( 1444444تن ظرفیت ناخالص )( 154تا )( 141ا ) .ب

واحف محاسبه( 1544444تن ظرفیت ناخالص )( 344تا )( 151ا ) .

واحف محاسبه( 2544444تن ظرفیت ناخالص )( 2444تا )( 341ا ) .

واحف محاسبه( 3444444تن ظرفیت ناخالص )( 5444تا )( 2441ا ) .ه

و ش ناور ب رای جب ران خس ارات ناش ی ا نف ت س وخت کش ی ک ش مال ک ه ر کش ی نف ت -5ۀ م ا

ای ب ا مب ال ی ر تهی ه نام ه ی ا تعهفنام ه کش و ش ناور بای ف ب ر مبن ای ظرفی ت ناخ الص کش ی بیم ه نفت

:کنف

ناد واحف محاسبه( 2444تن ظرفیت ناخالص )( 24تا ) .الفل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

181

حاسبهواحف م( 14444تن ظرفیت ناخالص )( 54تن تا )( 24بیش ا ) .ب

واحف محاسبه( 25444تن ظرفیت ناخالص )( 144تن تا )( 54بیش ا ) .

واحف محاسبه( 74444تن ظرفیت ناخالص )( 344تن تا )( 144بیش ا ) .

واحف محاسبه( 137444تن ظرفیت ناخالص )( 544تن تا )( 344بیش ا ) .ه

( 137واح ف محاس به ب ه اض افه ) ( 137444)ت ن ظرفی ت ناخ الص ( 34444ت ن ت ا ) ( 544ب یش ا ) .و

(واحف محاسبه به ا ای هر تن ظرفیت اضافه پس ا حفاکثر ظرفیت معین شفه ر بنف )ه

ا ای ه ر ت ن ظرفی ت واح ف محاس به ب ه ( 125ت ن ظرفی ت ناخ الص ) ( 74444ت ا )( 34444ب یش ا ) .

(اضافه به عالوه حفاکثر مقفار واحف محاسبه شفه ر بنف )و

واح ف محاس به ب ه ا ای ه ر ت ن ظرفی ت اض افه ب ه ع الوه ( 83ت ن ظرفی ت ناخ الص ) ( 74444بیش ا ) .

(حفاکثر مقفار محاسبه شفه ر بنف )

ک ش و ش ناور ک ه م وا نف ی ب ه غی ر ا نف ت موض وع کنوانس یون مال ک ه ر کش ی نف ت -3ۀ م ا

:ال یر تهیه کنفنامه و یا تعهفنامه با مبکنف بایف بیمهیت حمل میمس ول

واحف محاسبه( 14444444تن ظرفیت ناخالص )( 2444تا ) .الف

واح ف ( 1544اض افه )واح ف محاس به ب ه ( 14444444ت ن ظرفی ت ناخ الص ) ( 54444ت ا )( 2441ا ) .ب

. محاسبه برای هر تن ظرفیت اضافی

واح ف ( 334اض افه ) ب هواح ف محاس به ( 14444444ت ن ظرفی ت ناخ الص ب ه ب اال ) ( 54441ا ) .

( 144444444محاس به ب رای ه ر ت ن ظرفی ت اض افی و ر ه ر ص ورت س قف پوش ش بیم ه نبای ف ا )

. واحف محاسبه تجاو نمایف

ک ش و ش ناور مط اب گواهینام ه ثب ت ح فاقل بای ف مشخص ات کش ی نف ت ۀنام ر بیم ه -7ۀ م ا

مبل بیم ه م فت بیم ه ت اریخ و مح ل انعق ا گزاره ا مشخص ات و اقام گ اه مال ک ی ا م الکین و بیم ه

. نامه ر شو قرار ا مبل ح بیمه و خطرهای تحت پوشش بیمه

عن ه مبل تعه ف ام ا و مه ر ر تعهفنام ه ح فاقل مشخص ات و اقام گ اه ض امن و م مون -8ۀ م ا

اب گواهینام ه ک ش و ش ناور مط ضامن م فت تعه ف ت اریخ و مح ل ایج ا تعه ف مشخص ات کش ی نف ت

. ثبت و خطرهای تحت پوشش تعهف ر شو

الملل ی م ور الح اق ول ت جمه وری اس المی ه ای ب ین ه ایی ک ه ر اج رای کنوانس یون گواهینامه -9ۀ ما

ه ای م کور ص ا ر ش فه و ب ه تش خیص س ا مان ای ران توس ط کش ورهای م عاه ف ر چ ارچوب کنوانس یون

. باشفنامه یا تعهفنامه قابل قبول میاست به منزله وجو بیمه نامهبیانگر رعایت مفا این ریین

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی

181

نام ه ک ش و ش ناور فاق ف بیم ه سا مان موظف است ا ورو ت ری بن فر ی ا فعالی ت کش ی نف ت -14ۀ ما

. عمل رور هی موضوع قانون جلوگیری بهاربتعهفنامه یا گواهینامه ر

نام ه ی ا تعهفنام ه و گواهینام ه را ر ک ش و ش ناور بای ف بیم ه نف ت کش ی مس والن مالک و یا سایر :بصرهت

. کش و شناور نگهفاری کننف و ر صورت رخواست سا مان ارایه نماینفکش ی نفت

نادل است

قابغیر

س-نوی

ش پی