Ref. code: 25595703011220GOS

การออกแบบความรวมมอในการปองกนอาชญากรรม ในเขตพนทสถานต ารวจภธรเมองปทมธาน

โดย

รอยต ารวจโทหญงพรญญา ศรเรอง

การคนควาอสระนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร รฐศาสตรมหาบณฑต (การเมองการปกครอง)

สาขาวชาการเมองการปกครอง ส าหรบนกบรหาร คณะรฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ปการศกษา 2559 ลขสทธของมหาวทยาลยธรรมศาสตร

Ref. code: 25595703011220GOS

การออกแบบความรวมมอในการปองกนอาชญากรรม ในเขตพนทสถานต ารวจภธรเมองปทมธาน

โดย

รอยต ารวจโทหญงพรญญา ศรเรอง

การคนควาอสระนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร รฐศาสตรมหาบณฑต (การเมองการปกครอง)

สาขาวชาการเมองการปกครอง ส าหรบนกบรหาร คณะรฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ปการศกษา 2559 ลขสทธของมหาวทยาลยธรรมศาสตร

Ref. code: 25595703011220GOS

COLLABORATION DESIGN CRIME PREVENTION AREA POLICE STATION MUANG PATHUM THANI

BY

LIEUTENANT WOMAN PRARINYA SRIRUENG

AN INDEPENDENT STUDYSUBMITTED IN PARTIAL FULFILLMENT OF THE REQUIREMENTS FOR THE DEGREE OF

MASTER OF POLITICAL SCIENCE (POLITICS AND GOVERNMENTS) PROGRAM IN POLITICS AND GOVERNMENTS FOR EXECUTIVE

FACULTY OF POLITICAL SCIENCE THAMMASAT UNIVERSITY

ACADEMIC YEAR 2016 COPYRIGHT OF THAMMASAT UNIVERSITY

Ref. code: 25595703011220GOS

(1)

หวขอการคนควาอสระ การออกแบบความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมในเขตพนทสถานต ารวจภธรเมองปทมธาน

ชอผเขยน รอยต ารวจโทหญงพรญญา ศรเรอง ชอปรญญา รฐศาสตรมหาบณฑต (การเมองการปกครอง) สาขาวชา/คณะ/มหาวทยาลย การเมองการปกครอง ส าหรบนกบรหาร

รฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

อาจารยทปรกษาการคนควาอสระ ผชวยศาสตราจารย ดร.ภาคภม ฤกขะเมธ ปการศกษา 2559

บทคดยอ

การศกษานมวตถประสงค คอ 1) เพอศกษากระบวนการออกแบบความรวมมอในการปองกนอาชญากรรม ในพนทสถานต ารวจภธรเมองปทมธาน 2) เพอจดท าขอเสนอแนะในการบรหารกจการราชการแบบมสวนรวม โดยใชวธการสมภาษณ และการวเคราะหเอกสาร

ประชากรทใชในการศกษาครงนแบงเปน 4 กลม ซงจ าแนกมาจากองคประกอบของหนสวนความปลอดภยทมสวนเกยวของกบการออกแบบความรวมมอในการปองกนอาชญากรรม ไดแก สวนราชการและองคกรปกครองสวนทองถน รฐวสาหกจ ภาคประชาชน และภาคเอกชน

ผลการศกษาพบวา เจาหนาทต ารวจเปนผมบทบาทหลกในการปองกนอาชญากรรม โดยเปนผประสานงานกบภาคสวนตาง ๆ ในพนททงสวนราชการหรอองคกรปกครองสวนทองถน รฐวสาหกจ ภาคประชาชน และภาคเอกชน โดยอาศยระบบการบรหารจดการแบบเปนหนสวนรวมรบผดชอบตอปญหา เพอเชอมตอความสมพนธ กระจายขอมลขาวสาร แลกเปลยนความคดเหนระหวางต ารวจกบประชาชน

โดยกระบวนการออกแบบความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมนน ม 4 ขนตอนดวยกน คอ 1) มขอตกลงรวมกน อนเกดจากปจจย คอ นโยบายของส านกงานต ารวจแหงชาตทสงเสรมความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมรวมกบกบภาคประชาชน , ความส าคญของปญหาอาชญากรรมในระดบการบรหารงานราชการ เนองจากปญหาอาชญากรรมมความซบซอนและรนแรงมากขน เจาหนาทต ารวจจงตองปรบปรงรปแบบการท างานใหทนตอรปแบบการกออาชญากรรม และการบรหารราชการมความสอดคลองกบความเปนประชาธปไตย และความปรารถนาถงความปลอดภยในสงคม โดยทกภาคสวนมจตส านกรวมกนในการทจะรวมกนรกษาความปลอดภยใหเกดขน

Ref. code: 25595703011220GOS

(2)

2) ทรพยากรจากหนสวนทเกยวของ หนสวนจากทกภาคสวนมความสามารถในการแบงปนทรพยากรในการท างานรวมกนดวยความไววางใจตอกน โดยมเจาหนาทต ารวจเปนแกนน าในการระดมทรพยากร อนไดแก ทรพยากรบคคล, ขอมลทเกดจากการแลกเปลยนกน, อปกรณทใชในการปองกนอาชญากรรม และ ระบบเทคโนโลยสารสนเทศ 3) ลกษณะของหนสวน ซงตองมลกษณะในการมสวนรวมทชดเจน มความเชอมนและไววางใจระหวางกน และมการตดตอสอสารระหวางหนสวนในแบบสองทาง มการประชมปรกษาหารอรวมกนอยางสม าเสมอ และท าอยางตงใจทงทเปนทางการและไมเปนทางการ 4) เกดโครงการตางๆ หรอการจดกจกรรมตาง ๆ ทเปนการปองกนอาชญากรรมรวมกบภาคประชาชนนน

โดยมกรณศกษาคอ การน าแนวคดโครงการสถานต ารวจยอย (โคบง ) ซงมแนวคดมาจาก ต ารวจเพอชมชน (Community Policing) และระบบหนวยต ารวจขนาดเลก (police box system) โดยในเขตรบผดชอบพนทสถานต ารวจภธรเมองปทมธานมการจดตงสถานต ารวจยอย (โคบง) จ านวน 1 ต และมคณะกรรมการประจ าสถานต ารวจชมชน ไดแก ภาคประชาชน คอ ประธานสภาเทศบาลเมองบางควด ผน าชมชนหรอทองถน คอ หนวยงานทเกยวของ คอ หวหนาสถานไฟฟายอยบางควด และขาราชการต ารวจ ซงกระบวนการสรางความรวมมอประกอบไปดวย ปจจยน าเขา(การระดมทรพยากร), กลไกในการจดตง(การเหนความส าคญและการสงการจากผบงคบ บญชา), ขอจ ากด(ชมชนของคนมฐานะ ขนาดของชมชน ความเจรญของพนท ความตระหนกของผอยอาศย และ การเกดอาชญากรรมในพนท) และตวโครงการ (ผลการด าเนนการโครงการทมความรวมมอจากภาคสวนตาง ๆ) ซงผลการด าเนนงานพบวา สถานต ารวจยอยนท าใหเจาหนาทต ารวจอยใกลชดประชาชนมากทสด เขาถงและบรการประชาชนไดอยางรวดเรว

ขอเสนอแนะจากการศกษา คอ ต ารวจตองท าความเขาใจกบประชาชนทกภาคสวนเพอใหเขามามสวนรวมในการคดหาวธการแกไขปญหาอาชญากรรมในพนท ทงนควรน ารปแบบการสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนในการปองกนอาชญากรรมทไดจากการศกษาไปขยายผลตอยอดพฒนากลยทธทเหมาะสม สรางความตนตวในการมสวนรวมใหเกดขนกบประชาชนในทกภาคสว นอยางแพรหลาย

ค าส าคญ: ต ารวจชมชน, สถานต ารวจยอย, การออกแบบความรวมมอในการปองกนอาชญากรรม

Ref. code: 25595703011220GOS

(3)

Independent Study Title

Author Degree

Major Field/Faculty/University

Independent Study Advisor Academic Years

COLLABORATION DESIGN CRIME PREVENTION AREA POLICE STATION MUANG PATHUM THANI Lieutenant woman Prarinya Srirueng Master of Political Science (Politics and Governments) Program in Politics and Governments for Executive Political Science Thammasat University Asst. Prof. Pharkphoom Rukhamate, Ph.D. 2016

ABSTRACT

The purpose of this research are 1) to learn about the process of design collaboration for crime prevention in the area of Muang Pathum Thani police station 2) to propose a participatory governance. The data were collected through interviewsand documentary research method.

The population for this study is classified to 4 groups by the composition of safety partners those relevant to the collaboration for crime prevention such as the central government service and local government, state enterprise, people section, and private section.

The research concluded that police is the significant roleplayer in crime prevention by to be coordinator with various sectors in the area such as such as the central government service and local government, state enterprise, people section, and private section by using Joint management system responsible for the problem. In order to make the relationship, distribute information, exchanging opinions between police and people.

The process of design collaboration for crime prevention has 4 steps. 1) Have a mutual agreement. It comes from factor that policy from the Royal Thai Police promote cooperation in crime prevention with the people, The importance of

Ref. code: 25595703011220GOS

(4)

crime in the administration level because the crime is more complex and serious then police must improves their work patterns to keep up with the pattern of crime and the administration should be consistent with the democratic, and a desire for social security that all sectors share a common vision of sharing security. 2) Resources from related partners. The partners from all sectors have the ability to share resources by working together in trust by police in charge of mobilizing resources including human resources, exchanged in formations, equipment used to prevent crime and information technology 3) Partner Characteristics. This must be characterized by a clear participation. Have confidence and trust between each other. And there is communication between partners in two ways. There is regular consultation and do it intentionally both formal and informal. 4) Resulting in various projects or activities that related to crime prevention.

The case study is the concept of micro police station project (Koban), which is based on community policing and police box system. A micro police station (Koban) was established In the area responsible of the Muang Pathum Thani police station and there are the related sectors join to be the Community Police Station Committee. The Collaborative Process consists of the Input factors (Resource mobilization), Mechanism of establishment (Supervisors see the importance and command to operate), Limitations (Community of wealth people, size of community, area prosperity, resident awareness and the crime in the area) and the projects (The results of the project with the cooperation of various sectors). The results of that operation found that this micro police station makes police officers closest to the people. People can access the services quickly.

Suggestions from the study is the police need to build understandings the people in all sectors to get them involved in thinking about how to solve crime in the area. It should apply the model to promote public participation in crime prevention from this study to expand the impact on the development of appropriate strategies to create awareness and participation in all sectors widely.

Keywords: community policing, micro police station, design collaboration for crime prevention

Ref. code: 25595703011220GOS

(5)

กตตกรรมประกาศ

การคนควาอสระเรองการออกแบบความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมในเขตพนทสถานต ารวจภธรเมองปทมธาน ประสบความส าเรจไดดวยความกรณาโดยความอนเคราะหอยางดยงจาก ผชวยศาสตราจารย ดร. ภาคภม ฤกขะเมธ และรองศาสตราจารย ดร.ชลดาภรณ สงสมพนธ ทไดใหค าปรกษา แนะน าแนวทางซงเปนประโยชนในการท างานคนควาอสระฉบบน ขอขอบพระคณ ทานอาจารยทงสองเปนอยางสงไว ณ. ทน

ขอขอบคณ ผทเกยวของทกภาคสวน ทคอยใหก าลงใจเปนอยางดท าใหขาพเจาตลอด จนครอบครวศรเรอง และเพอน ๆ ชาว MPE 23 ทกคน

สดทายนประโยชนอนพงมจากการคนควาอสระฉบบน ผวจยขอมอบใหผอยเบองหลงทกทาน คณาจารยผสนบสนนในการศกษาจนบรรลผลส าเรจเปนอยางดยง และทานอน ๆ ทไมไดเอยนามไดทงหมด เปนผมสวนรวมในการท าการคนควาอสระฉบบนส าเรจลลวงไปดวยด จงขอขอบคณมา ณ. โอกาสน

ร.ต.ท.หญงพรญญา ศรเรอง

Ref. code: 25595703011220GOS

(6)

สารบญ หนา

บทคดยอภาษาไทย (1) บทคดยอภาษาองกฤษ (3)

กตตกรรมประกาศ (5) สารบญตาราง (9)

สารบญภาพ (10)

บทท 1 บทน า 1

1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา 1 1.2 ค าถามในการวจย 3 1.3 วตถประสงคของการศกษา 3 1.4 ขอบเขตการศกษา 3 1.5 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 4 1.6 นยามศพทในการศกษา 4

บทท 2 วรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ 5

2.1 แนวคด และทฤษฎเกยวกบการมสวนรวม 6 2.1.1 ความหมายของการมสวนรวม 6 2.1.2 รปแบบของการมสวนรวม 10 2.1.3 ปจจยทมผลตอการมสวนรวม 12

2.2 หลกการบรหารราชการแบบมสวนรวม 16 2.2.1 ความเปนมาของการบรหารราชการแบบมสวนรวม 16

Ref. code: 25595703011220GOS

(7)

2.2.2 การมสวนรวมของประชาชนในการบรหารราชการ 18 2.2.3 กฎหมายทเกยวของกบการบรหารราชการแบบมสวนรวม 21

2.3 แนวคด และทฤษฎเกยวกบอาชญากรรม 23 2.3.1 ความหมายของอาชญากรรม 23 2.3.2 ประเภทของอาชญากรรม 24 2.3.3 สาเหตของปญหาอาชญากรรม 27 2.3.4 การปองกนอาชญากรรม 30

2.4 แนวคดการแสวงหาความรวมมอจากประชาชนของส านกงานต ารวจแหงชาต 38 2.4.1 แนวคดต ารวจชมชนสมพนธ 38

2.4.2 แนวคดต ารวจชมชน 49 2.4.3 การปรบเปลยนกระบวนทศนของส านกงานต ารวจแหงชาต 67

2.5 ทฤษฎทเกยวของกบการเสรมสรางความรวมมอในการปองกนอาชญากรรม 71 2.6 ความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมภายใตหลกการบรหารราชการแบบ 80 มสวนรวม 2.7 สภาพการเกดอาชญากรรมและมาตรการปฏบตของสถานต ารวจภธรเมองปทมธาน 82 2.8 งานวจยทเกยวของ 89

บทท 3 วธการศกษา 93

3.1 รปแบบการศกษา 93

3.2 ประชากรและกลมตวอยาง 93 3.3 เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล 94 3.4 การวเคราะหขอมล 95

บทท 4 ผลการวจย 97

4.1 ขอมลพนฐานของชมชน 97 4.1.1 ขอมลทวไปชมชน 97 4.1.2 ขอมลปญหาอาชญากรรม 101 4.1.3 ขอมลการเกดอาชญากรรม 102

Ref. code: 25595703011220GOS

(8)

4.2 กระบวนการออกแบบความรวมมอ 104 4.2.1 ขอตกลงรวมกน 106 4.2.2 ทรพยากรจากหนสวนทเกยวของ 110 4.2.3 ลกษณะการท างานรวมกนของหนสวน 116 4.2.4 โครงการ/กจกรรม 116 4.2.5 การออกแบบการท างานรวมกนในการปองกนอาชญากรรม 117 4.3 กรณศกษาความรวมมอในการจดตงสถานต ารวจยอย (โคบง) 118

4.3.1 กลไกในการจดตง 122 4.3.2 ผลการด าเนนโครงการ 123 4.3.3 ขอจ ากดของการด าเนนโครงการ 123 4.3.4 แผนภาพสรปความรวมมอในการจดตงสถานต ารวจชมชน (โคบง) 124 4.4 การน าความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมไปขยายผลในระดบ 124 จงหวดปทมธาน บทท 5 บทสรปและขอเสนอแนะ 126 5.1 สรปขอมลจากการสมภาษณ 126 5.2 ขอสรปจากการศกษา 130 5.3 ขอเสนอแนะจากการศกษา 132

รายการอางอง 137

ประวตผเขยน 142

Ref. code: 25595703011220GOS

(9)

สารบญตาราง

ตารางท หนา 2.1 เปรยบเทยบแนวความคดกจการต ารวจแบบดงเดมและการต ารวจชมชน 65 2.2 เปรยบเทยบแนวคดการต ารวจชมชนและต ารวจชมชนสมพนธ 66 2.3 รปแบบบทบาทหนาทต ารวจ 57 2.4 สามเหลยมอาชญากรรม 59

Ref. code: 25595703011220GOS

(10)

สารบญภาพ

ภาพท หนา 2.1 องคประกอบของแนวคดเรองการต ารวจชมชน 54 2.2 กลยทธการด าเนนงานของต ารวจ 55 2.3 รปแบบบทบาทหนาทต ารวจ 61 2.4 สามเหลยมอาชญากรรม 63 2.5 ทฤษฎสามเหลยมอาชญากรรม 64 4.1 แสดงปจจยทกอใหเกดขอตกลงรวมกนในการปองกนอาชญากรรม 110 4.2 แสดงองคประกอบของหนสวนความรวมมอจากภาคสวนตาง ๆ 110 4.3 การออกแบบการท างานรวมกนในการปองกนอาชญากรรมในเขตพนท 118 รบผดชอบสถานต ารวจภธรเมองปทมธาน 4.4 สรปความรวมมอในการจดตงสถานต ารวจชมชน (โคบง) 124

Ref. code: 25595703011220GOS

1

บทท 1 บทน า

1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา

ตามทประเทศไทยไดมการพฒนาประเทศชาตขนในทกดาน เปนผลใหเกดความเจรญ

กาวหนาทดเทยมกบนานาประเทศ จงไดชอวาเปนประเทศทจดอยในกลมของประเทศทก าลงมการพฒนา ท าใหเกดการเปลยนแปลงขนกบประเทศในหลายดานไมวาจะเปนในเรองครอบครวชมชนเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม ความมนคงตลอดถงการเปลยนแปลงทางการเมองและในทสดกจะเกดเปนปจจยตาง ๆ ทจะเปนตนเหตใหเกดผลกระทบทเปนอนตรายตอชวต รางกาย เพศและทรพยสนของประชาชนทจะเกดขนในรปแบบของอาชญากรรรมประเภทตาง ๆ ซงสงทกลาวมาแลวดงกลาวขางตนจะท าใหประชาชนไดรบความเดอดรอน และไดรบความเสยหายเปนอยางมาก หนวยงานตางๆทเกยวของตองรวมกนหาแนวทางในการปองกนและแกไขใหเบาบางลงและในบางเรองกควรจะไมใหเกดขนไดอก โดยเฉพาะในสวนของส านกงานต ารวจแหงชาตซงมหนาทในการบ าบดทกขและบ ารงสขใหกบประชาชนโดยตรงนนกพยายามอยางยงทจะหาวธการในการชวยเหลอเพอเปนการปกปองชวตและทรพยสนของประชาชนมใหเกดความเดอดรอนและความเสยหาย ต ารวจจงมบทบาทและภารกจทส าคญตอสงคม ทจะตองปฏบตหนาทดแลและควบคมสงคมใหมความสงบสข โดยมการปองกนปราบปราม รกษาความสงบเรยบรอยในสงคม ชมชน รกษาความมนคงภายใน ตลอดจนการใหบรการแกประชาชน โดยเฉพาะอยางยงในภาวการณของสงคมปจจบนทความเจรญกาวหนาทางดานวตถและเทคโนโลย ไดเขามามบทบาทส าคญตอการเปลยนแปลงวถด าเนนชวตของประชาชนในสงคมใหไดรบความสะดวกสบาย และมคณภาพชวตทดขน อาชญากรกไดน าเอาเทคโนโลยททนสมยดงกลาวมาใชในการกระท าความผด ท าใหอาชญากรรมทเกดขนมความสลบซบซอน รนแรงเพมขนเรอยๆ ทงรปแบบทงวธการ ตลอดจนสอมวลชนทใหความส าคญตอ การเสนอขาวปญหาอาชญากรรมทเกดขน ประกอบเขากบความกาวหนาของเทคโนโลยการสอสารทกาวไกล ท าใหประชาชนไดรบรถงขาวสารเกยวกบปญหาอาชญากรรมอยางทวถง สงผลกระทบใหประชาชนหวาดกลวกบปญหาอาชญากรรมเพอมากขน และขาดความเชอมนในกลไกลของรฐทมหนาทรบผดชอบในการปองกนปราบปรามปญหาอาชญากรรม และควบคมไมใหปรมาณปญหาอาชญากรรม เพมระดบความรนแรงมากขน จากสภาพความเจรญเตบโตทางเทคโนโลยและเศรษฐกจทเปนไปอยางขาดความสมดลทางสงคมกอใหเกด

Ref. code: 25595703011220GOS

2

ความไมปลอดภยในชวต และทรพยสนของประชาชน ท าใหสงคมขาดความสงบสขซงจะมผลตอการพฒนาประเทศโดยรวม 1

เนองจากปญหาตาง ๆ ทเกดขนในปจจบนนนถอไดวาเปนปญหาทกอใหเกดเปนภาระอยางมากของส านกงานต ารวจแหงชาตและเปนภาระอนยงใหญของทกสถานต ารวจทวประเทศซงในแตละสถานนนขาดแคลนทงงบประมาณ ก าลงพล และวสดอปกรณตาง ๆ ซงท าใหไมเปนการเพยงพอตอการทจะรบมอกบปญหาตาง ๆ ทจะเกดขนกบประชาชน ทางสถานต ารวจภธรเมองปทมธาน กเปนอกหนวยงานหนงทตองประสบปญหาดงกลาว กลาวคอสถานต ารวจภธรเมองปทมธานมอตราก าลงพลทอนญาตจ านวน ๓,๑๖๖ นาย แตมอตราก าลงพลจรงเพยง ๒,๒๘๙ นาย แยกเปนนายต ารวจชนสญญาบตรจ านวน ๑,๔๒๘ นาย เจาหนาทต ารวจชนประทวนจ านวน ๘๑๖ นาย ตองรบผดชอบพนท ๙,๕๙๗ ตารางกโลเมตร รวมประชากรทงสนจ านวน ๑,๐๗๒,๖๑๘ คน เฉลยเจาหนาทต ารวจ 1 คนตองรบผดชอบรบผดชอบพนท ๔.๒ ตารางกโลเมตร ตองรบผดชอบประชาชนจ านวน ๔๖๘ คน ท าใหประสทธภาพในการปองกนอาชญากรรมตาง ๆ ทเกดขนไมอยในระดบทควรจะเปน ทางส านกงานต ารวจแหงชาตจงไดมแนวคดในการแสวงหาความรวมมอจากประชาชน องคกร หรอหนวยงานตาง ๆ มารวมกนหาแนวทางตาง ๆ เพอเปนการรวมมอกนในการแกไขปญหาอาชญากรรมทจะเกดขนในแตละพนทโดยไดคดคนโครงการและกจกรรมตาง ๆ ในรปแบบของการแสวงหาความรวมมอจากประชาชนโดยสงเสรมใหประชาชนทอาศยอยในเขตพนทเขามามสวนรวมในงานดานตาง ๆ เชน การจดตงคณะกรรมการทปรกษาภาคประชาชนของสถานต ารวจหรอทเรยกชอวาคณะกรรมการตดตามและตรวจสอบการปฏบตราชการของขาราชการต ารวจ (กต.ตร.) หรอโครงการประชาชนรวมใจตานภยอาชญากรรมและยาเสพตดใหโทษ โครงการสมาชกแจงขาวอาชญากรรมหรอโครงการอาสาสมครต ารวจบาน เปนตน 2

ในสวนของผวจยเองอยในฐานะเปนเจาหนาทต ารวจของสถานต ารวจภธรเมองปทมธาน มหนาทในการดแลดานความปลอดภยในชวต และทรพยสนของประชาชนโดยตรง ไดพบวาความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมในพนท เกดจากหลายภาคสวนชวยกนระดมทรพยากรของตนทมโดยมตวเจาหนาทต ารวจผปฏบตงานและมอ านาจหนาททางกฎหมายในการรกษาความสงบเรยบรอย

1 วฒศกด ศรพสทธ, “ปจจยทมผลตอการมสวนรวมในการปองกนปราบปรามอาชญากรรม

ขามชาต : ศกษาเฉพาะกรณเจาพนกงานต ารวจฝายสบสวน กองบงคบการต ารวจนครบาล 4 กองบญชาการต ารวจนครบาล,” (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยรามค าแหง, 2544), 1.

2 งานเทคโนโลยสารสนเทศและสอสาร, “ขอมลทวไปของจงหวดนครสวรรคและต ารวจภธรจงหวดนครสวรรค,” (นครสวรรค: ต ารวจภธรจงหวดนครสวรรค, 2555), (อดส าเนา).

Ref. code: 25595703011220GOS

3

ของประชาชนมาชวยสนบสนน เพอสรางความรวมมอในการปองกนแกไขปญหาอาชญากรรมใหไดประสทธภาพ

ดงนนผวจยจงความสนใจทจะท าวจยเรอง การออกแบบความรวมมอในการปองกนอาชญากรรม ในเขตพนทสถานต ารวจภธรเมองปทมธาน วากระบวนการออกแบบความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมทเกดขนในพนทสถานต ารวจภธรเมองปทมธานเปนอยางไร และจะไดน าไปเปนแนวทางในการพฒนาการตอไป 1.2 ค าถามวจย

1.2.1 ความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมในพนทสถานต ารวจภธรเมองปทมธานเกดจากภาคสวนใดบาง

1.2.2 ความรวมมอดงกลาวนนอยในระดบใด 1.2.3 ภายใตโครงการโคบงมการแลกเปลยนทรพยากรตางๆหรอไม อยางไร 1.2.4 มปจจยใดบางทกอใหเกดความรวมมอแบบยงยน

1.3 วตถประสงคของการศกษา

1.3.1 เพอศกษากระบวนการออกแบบความรวมมอในการปองกนอาชญากรรม ในพนทสถานต ารวจภธรเมองปทมธาน

1.3.2 เพอจดท าขอเสนอแนะในการบรหารกจการราชการแบบมสวนรวม 1.4 ขอบเขตการศกษา

การศกษาวจยเรอง การออกแบบความรวมมอในการปองกนอาชญากรรม ในเขตพนทสถานต ารวจภธรเมองปทมธาน ไดก าหนดขอบเขตการศกษาดงน คอ

- ขอบเขตดานเนอหา คอ การศกษาครงนมงศกษากระบวนการออกแบบความรวมมอในการปองกนอาชญากรรม ในพนทสถานต ารวจภธรเมองปทมธาน ใหทราบวา กระบวนการความรวมมอเกดขนมาจากปจจยใดบาง ใครบางทรวมมอกน และรวมมอกนอยางไร พรอมทงยกกรณตวอยางทแสดงใหเหนถงถงความรวมมอจากการท างานของหลายภาคสวน และการระดมทรพยากรรวมกน โดยมสถานต ารวจภธรเมองปทมธาน เปนตวหลกในการขบเคลอนโครงการดงกลาว

Ref. code: 25595703011220GOS

4

- ขอบเขตดานพนท คอ คอ เขตพนทรบผดชอบสถานต ารวจภธรเมองปทมธาน ประกอบดวยต าบลตาง ๆ จ านวน 6 ต าบล ไดแก บางปรอก บานฉาง บางหลวง บางขะแยง บางเดอ และบางควด

- ขอบเขตดานระยะเวลา คอตลาคม 2558 ถงเดอนพฤษภาคม 2559 รวมเวลา 8 เดอน 1.5 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1.5.1 ทราบถงกระบวนการออกแบบความรวมมอในการปองกนอาชญากรรม ในพนทสถานต ารวจภธรเมองปทมธาน

1.5.2 สามารถจดท าขอเสนอแนะในการบรหารกจการราชการแบบมสวนรวมได

1.6 นยามศพทในการศกษา

1.6.1 ความรวมมอ หมายถง ความเตมใจในการชวยเหลองานซงกนและกน ท างานรวมกน กบกลมคนอน ๆ ได ท างานดวยความเตมใจ มการระดมทรพยากร อปกรณมาสนบสนนการท างานรวมกน เพอทจะปองกนอาชญากรรมในพนทสถานต ารวจภธรเมองปทมธาน

1.6.2 การปองกนอาชญากรรม หมายถง การคาดการณหรอประเมนลวงหนาเกยวกบชองทาง โอกาส หรอสภาพการณของอาชญากรรมทอาจเกดขน รวมทงความพยายามทจะกระท าการใด ๆ เพอเปนการสกดกนมใหมการกระท าผดใด ๆ เกดขน

1.6.3 อาชญากรรม หมายถง อาชญากรรมในความผดเกยวกบเพศ, ความผดเกยวกบชวต และ รางกาย ความผดเกยวกบทรพย และความผดฐานบกรก ตามความในประมวลกฎหมายอาญาพทธศกราช 2499 ทเกดขนในพนทสถานต ารวจภธรเมองปทมธาน

Ref. code: 25595703011220GOS

5

บทท 2 วรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ

การศกษาเรองการออกแบบความรวมมอในการปองกนอาชญากรรม ในพนทสถาน

ต ารวจภธรเมองปทมธาน ครงน ผวจยไดศกษาแนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ เพอน ามาเปนกรอบแนวคดในการศกษา ดงตอไปน

2.1 แนวคด และทฤษฎเกยวกบการมสวนรวม 2.1.1 ความหมายของการมสวนรวม 2.1.2 รปแบบของการมสวนรวม 2.1.3 ปจจยทมผลตอการมสวนรวม

2.2 หลกการบรหารราชการแบบมสวนรวม 2.2.1 ความเปนมาของการบรหารราชการแบบมสวนรวม 2.2.2 การมสวนรวมของประชาชนในการบรหารราชการ 2.2.3 กฎหมายทเกยวของกบการบรหารราชการแบบมสวนรวม 2.2.4 กระบวนการสรางศกยภาพการมสวนรวมของสวนราชการไปสประชาชน

2.3 แนวคด และทฤษฎการเกยวกบอาชญากรรม 2.3.1 ความหมายของอาชญากรรม 2.3.2 ประเภทของอาชญากรรม 2.3.3 สาเหตของปญหาอาชญากรรม 2.3.4 การปองกนอาชญากรรม

2.4 แนวคดการแสวงหาความรวมมอจากประชาชนของส านกงานต ารวจแหงชาต 2.5 ทฤษฎทเกยวของกบการเสรมสรางความรวมมอในการปองกนอาชญากรรม 2.6 ความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมภายใตหลกการบรหารราชการแบบมสวน

รวม 2.7 สภาพการเกดอาชญากรรมและมาตรการปฏบตของสถานต ารวจภธรเมองปทมธาน 2.8 งานวจยทเกยวของ

Ref. code: 25595703011220GOS

6

2.1 แนวคด และทฤษฎเกยวกบการมสวนรวม 2.1.1 ความหมายของการมสวนรวม

นรนดร จงวฒเวศน1 กลาววา การมสวนรวม หมายถงการเกยวของทางดานจตใจและอารมณ (Mental and Emotional Involvement) ของบคคลหนงในสถานการณกลม (Group Situation) ซงผลของการเกยวของเปนเหตเราใจ ใหกระท าเพอใหบรรลจดมงหมายของกลมนน ทงยงใหเกดความรสกรวมรบผดชอบกบกลมนนดวย นอกจากนนยงกลาวถงเงอนไขของการมสวนรวมวามอยางนอย 3 ประการ คอ ประชาชนตองมอสรภาพทจะมสวนรวม ประชาชนตองสามารถทจะมสวนรวม ประชาชนตองเตมใจทจะมสวนรวม

แฟรงกลน (Franklyn, 1985)2 ไดใหความหมายการมสวนรวมของประชาชนไววา การมสวนรวมของประชาชนจะตองมความสมพนธกบแนวคดของการเชอใจและการยอมรบตนเอง เพอทจะนาไปสการมสวนรวมของประชาชนอยางยงยน ซงสามารถสงเกตไดจากระดบความพงพอใจ ระดบความไววางใจและตองครอบคลมทศนคต ความคาดหวงและกจกรรมทตองปฏบตรวมกน

รเดอร (Reeder, 1963)3 ไดใหความหมายของการมสวนรวม โดยอธบายวาการมสวนรวม หมายถง การมสวนรวมในการพบปะสงสรรคซงรวมทงการมสวนรวมของปจเจกบคคลและการมสวนรวมของกลมและไดอธบายถงเหตผลในการกระท าสงหนงสงใดของมนษย

1 นรนดร จงวฒเวศย, การมสวนรวมของประชาชนในการพฒนา (กรงเทพฯ: ส านกพมพ

มหาวทยาลยมหดล, 2527), 183 – 186. 2 แฟรงกลน (Franklyn, 1985) อางถงใน ปรดา เจษฎาวรางกล, “การมสวนรวมของ

กรรมการชมชนในการพฒนาชมชนในเขตเทศบาลเมองคคต อ าเภอล าลกกา จงหวดปทมธาน,” (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาการปกครองทองถน วทยาลยการปกครองทองถน มหาวทยาลยขอนแกน, 2550), 24.

3 รเดอร (Reeder, 1963) อางถงใน กฤษฎา ตงวทยโมไนย, “การมสวนรวมในการปองกนอาชญากรรมของสมาชกสภาองคการบรหารสวนต าบล จงหวดปทมธาน,” (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาสงคมศาสตรเพอการพฒนา คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏพระนคร, 2548), 8.

Ref. code: 25595703011220GOS

7

วลเลยม (William, 1976)4 ไดใหความหมายไววา การมสวนรวมเปนกระบวนการใหประชาชนเขามามสวนเกยวของในการด าเนนงานพฒนา รวมคด รวมตดสนใจ แกปญหาของตนเองเนนการมสวนเกยวของอยางแขงขนกบประชาชน ใชความคดสรางสรรคและความช านาญของประชาชนแกไขรวมกบการใชวทยาการทเหมาะสมและสนบสนน ตดตามการปฏบตงานขององคกรและเจาหนาททเกยวของ

อาภรณพนธ จนทรสวาง5 ไดอธบายเรองการมสวนรวมของประชาชนไววาการมสวนรวม (Participation) เปนผลมาจากการเหนพองตองกนในเรองของความตองการและทศทางของการเปลยนแปลง และความเหนพองตองกนจะตองมมากจนเกดความคดรเรมโครงการเพอปฏบต กลาว คอ จะตองเปนความเหนพองตองกน จะตองมมากจนเกดความคดรเรมโครงการเพอการปฏบตการนน ๆ เหตผลเบองแรกของการทมคนมารวมกนได ควรจะตองมการตระหนกวาปฏบตการทงหมด หรอการกระท าทงหมดทท าโดยกลมหรอท าในนามกลมนนกระท าผานองคการ (Organization) ดงนน องคการจะตองเปนเสมอนตวน าใหบรรลถงความเปลยนแปลง

ไพรตน เตชะรนทร6 ไดใหความหมายของการมสวนรวมของชมชนวาหมายถง กระบวน การรฐ การท าการสงเสรม สนบสนนและสรางโอกาสใหประชาชนในชมชนทงในรปสวนบคคล กลมคน ชมรม สมาคม มลนธและองคกรอาสาสมครรปตาง ๆ ใหเขามามสวนรวมในการด าเนนงานเรองใดเรองหนง หรอหลายเรองรวมกนใหบรรลวตถประสงคและนโยบายการพฒนาทก าหนดไว

ปรชญา เวสารชช7 ไดนยามความหมายของการมสวนรวมวา เปนการทประชาชนเขามาเกยวของโดยการใชความพยายามหรอทรพยากรในสวนของตนตอกจกรรมซงมงสการพฒนาชมชน โดยการมสวนรวมตองมองคประกอบดงน

4 วลเลยม (William, 1976) อางถงใน ปรดา เจษฎาวรางกล, “การมสวนรวมของกรรมการ

ชมชนในการพฒนาชมชนในเขต เทศบาลเมองคคต อ าเภอล าลกกา จงหวดปทมธาน,”, 24. 5 อาภรณพนธ จนทรสวาง, ค าบรรยายลกษณะวชาทฤษฎและหลกการพฒนาชนบท 2

(กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2522), 19. 6 ไพรตน เตชะรนทร, นโยบายและกลวธการมสวนรวมของชมชนในยทธศาสตรการพฒนา

ปจจบนของประเทศไทยในการมสวนรวมของประชาชนในการพฒนา (กรงเทพฯ: ศกดโสภาการพมพ, 2527), 6.

7 ปรชญา เวสารชช, การมสวนรวมของประชาชนในกจกรรมเพอพฒนาชนบท (กรงเทพฯ:สถาบนไทยคดศกษา มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2528), 5.

Ref. code: 25595703011220GOS

8

1. ประชาชนเขาเกยวของในกจกรรมการพฒนา 2. ผเขารวมไดใชความพยายามบางอยางสวนตว เชน ความคด ความร ความสามารถ

แรงงาน หรอทรพยากรบางอยาง เชน เงนและวสดในกจกรรมพฒนา วรรณการ ภมวงศพทกษ8 ไดใหความหมายของการมสวนรวมไวดงน การมสวนรวมของ

ประชาชน หมายถงกระบวนการทใหประชาชน ไมวาจะเปนปจเจกบคคลหรอกลมคนทเหนพองตองกนเขามามสวนรวมรบผดชอบในการด าเนนงาน โดยการรวมคด รวมลงมอปฏบต รวมแบงปนผลประโยชน และรวมในการตดตามประเมนผล

ทวทอง หงสววฒน9 ใหความหมายของการมสวนรวมของประชาชนทแทจรง นาจะหมายถง การทประชาชนหรอชมชนพฒนาขดความสามารถของตนเองในการจดการและควบคมการใชและกระจายทรพยากรและปจจยการผลตทมอยในสงคม เพอประโยชนตอการด ารงชพทางเศรษฐกจและสงคมตามความจ าเปนอยางสมศกดศรในฐานะสมาชกของสงคมและไดพฒนาการรบรและภมปญญา ซงแสดงออกในรปของการตดสนใจในการก าหนดชะตาชวตของตนเองอยางเปนตวของตวเอง

มรกต ศรรตนา10 ใหความหมายของการมสวนรวมวา การมสวนรวมหมายถงการเกยว ของทางดานจตใจ และอารมณของบคคลหนงในสถานการณกลม ซงผลของการเกยวของดงกลาวเปนเหตเราใจใหกระท าการใหบรรลจดมงหมายของกลมนน ท าใหเกดการรวมรบผดชอบกบกลม

8 วรรณการ ภมวงศพทกษ, ปญหาและอปสรรคของการมสวนรวมของประชาชนในโครงการ

ครอบครวและชมชนพฒนา: ศกษาเฉพาะกรณชมชนดวงแข เขตปทมวน กรงเทพฯ,” (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาบรหารและนโยบายสวสดการสงคม คณะสงคมศาสตรมหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2540), 12.

9 ทวทอง หงสววฒน, การมสวนรวมของประชาชนในการพฒนา (กรงเทพฯ: ศกดโสภณการพมพ, 2527), 2.

10 มรกต ศรรตนา อางถงใน ณรงค วารชล, “การมสวนรวมของคณะกรรมการชมชนในการพฒนาเทศบาลสเมองนาอย กรณศกษา: เทศบาลต าบลบางพระ อ าเภอศรราชา จงหวดชลบร,” (ปญหาพเศษปรญญามหาบณฑต, สาขาการบรหารทวไป วทยาลยการบรหารรฐกจ มหาวทยาลยบรพา, 2550), 5.

Ref. code: 25595703011220GOS

9

พรพล ไชยพงศ11 กลาววาการมสวนรวม หมายถง กระบวนการทรฐสงเสรม ชกน าสนบสนน และสรางโอกาสใหประชาชน ทงในรปสวนบคคล กลมชน ชมรม สมาคม มลนธ และองคกรอาสาสมครรปแบบตาง ๆ ใหเขามามสวนรวมในการด าเนนงานเรองใดเรองหนง หรอหลายเรองรวมกน เพอใหบรรลวตถประสงคและนโยบายการพฒนาทก าหนดไว

ซมเมอร (Summers, 1992)12 อธบายวาการมสวนรวมของประชาชน คอ การทประชาชน เขามามสวนรวม หรอเขารวมในกจกรรมหรอเหตการณ

นรธ ประสทธเมตต13 กลาววา การมสวนรวมคอการเปดโอกาสใหประชาชนไดมสวนรวมในการคดรเรม การพจารณาตดสนใจ การรวมปฏบตและรวมรบผดชอบในเรองตาง ๆ ทมผล กระทบถงตวประชาชนเอง

วนธกรณ นเกต14 กลาวไววา การมสวนรวมของประชาชน คอการเปดโอกาสใหประชาชน ไดรบรถงปญหา หาวธการและแนวทางแกไข โดยรวมกนตดสนใจ วางแผนรวมตลอดจนถงการปฏบตกจกรรม หรอโครงการตาง ๆ และตดตามประเมนผล

สรปจากความหมายของการมสวนรวม ผวจยสามารถสรปไดวา การมสวนรวม หมายถง กระบวนการทแสดงออกของบคคลและกลม ในการเขารวมกจกรรม หรอโครงการในลกษณะตาง ๆ ไมวาจะเปนการมสวนรวมตดสนใจ รวมปฏบต รวมแสดงความคดเหน รวมประชม รวมเปนกรรมการ รวมบรจาค รวมแรงและวสด รวมรบผลประโยชน รวมตดตามประเมนผล ซงในการเขาไปมสวนรวม

11 พระพล ไชยพงศ, “การมสวนรวมของประชาชนในโครงการรกษาความปลอดภยเกยวกบ

ชวต รางกายและทรพยสนของประชาชน: ศกษาเฉพาะกรณเทศบาลต าบลออมนอย อ าเภอกระทมแบน จงหวดสมทรสาคร,” (ภาคนพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาพฒนาสงคม คณะพฒนาสงคม สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร, 2539), 8.

12 ซมเมอร Summers, อางถงใน เทอดเกยรต วงศาโรจน, “การมสวนรวมในการปองกนอาชญากรรมของประชาชนในชมชนเทศบาลเมองราชบร อ าเภอเมอง จงหวดราชบร,” (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาสงคมศาสตรเพอการพฒนา สถาบนราชภฏนครปฐม, 2546), 16.

13 นรธ ประสทธเมตต, “การมสวนรวมของครในการปองกนการระบาดยาบาในโรงเรยนมธยมศกษา สงกดกรมสามญศกษาในจงหวดนครสวรรค,” (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาการพฒนาสงคม บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2540), 8.

14 วนธกรณ นเกต, “ปจจยทมผลตอการมสวนรวมของประชาชนในการปองกนอาชญากรรม: ศกษากรณงานต ารวจชมชนสมพนธจงหวดนนทบร,” (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาสงคมสงเคราะห บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2540), 35.

Ref. code: 25595703011220GOS

10

นนจะเปนการเขาไปมสวนรวมในขนตอนใด ขนตอนหนง หรอโดยตลอดกไดเพอใหบรรลวตถประสงคและนโยบายการพฒนาทก าหนดไว 2.1.2 รปแบบของการมสวนรวม

โคเฮน และอฟฮอฟฟ (Cohen & UpHoff, 1980)15 ไดแบงชนดของการมสวนรวมออกเปน 4 ชนด คอ

1) การมสวนรวมในการตดสนใจ (Decision Making) ประกอบดวย 3 ขนตอน คอ รเรมตดสนใจ ด าเนนการตดสนใจ และปฏบตการ

2) การมสวนรวมในการปฏบตการ (Implementation) ประกอบดวยการสนบสนนดานทรพยากรการบรหาร และการประสานขอความรวมมอ

3) การมสวนรวมในผลประโยชน (Benefits) ไมวาจะเปนผลประโยชนทางดานวตถผลประโยชนทางสงคม หรอผลประโยชนสวนบคคล

4) การมสวนรวมในการประเมนผล (Evaluation) โกมาตร จงเสถยรทรพย16 ไดใหขนตอนการมสวนรวมของประชาชนดงน 1) การคนหาปญหา สาเหตของปญหา และพจารณาแนวทางแกไข 2) การตดสนใจเลอกแนวทางแกไข และวางแผนหรอโครงการแกไขปญหา 3) การปฏบตการแกไขปญหาตามแผนและโครงการทวางไว 4) การรบประโยชนจากโครงการ 5) การประเมนผลโครงการ นอกจากน ยงไดแบงลกษณะการเขารวมไวอก เปนการรวมประชม รวมแสดงความ

คดเหน รวมตดสนใจ รวมออกแรงรวมออกเงน วสด อปกรณ รวมเปนกรรมการ เจมศกด ปนทอง17 ไดแบงขนตอนของการมสวนรวมของประชาชนไวเปน 4 ขนตอนคอ 1) การมสวนรวมในการคนปญหาและสาเหตของปญหา 2) การมสวนรวมในการวางแผนด าเนนกจกรรม 3) การมสวนรวมในการลงทนและปฏบตงาน

15 โคเฮน และอฟฮอฟฟ อางถงใน เทอดเกยรต วงศาโรจน, “การมสวนรวมในการปองกน

อาชญากรรมของประชาชนในชมชนเทศบาลเมองราชบร อ าเภอเมอง จงหวดราชบร,”, 19. 16 โกมาตร จงเสถยรทรพย, แนวคดไทยเรอง เจบไขไดปวย (กรงเทพฯ: ศนยประสานงาน

การแพทยและเภสชกรรมแผนไทย กระทรวงสาธารณสข, 2528), 94. 17 เจมศกด ปนทอง, การบรหารงานพฒนาชนบท (กรงเทพฯ: ส านกพมพโอเดยนสโตร,

2527), 10.

Ref. code: 25595703011220GOS

11

4) การมสวนรวมในการตดตามและประเมนผลงาน แชพน (Chapin, 2001)18 ไดท าการศกษาแบบของการมสวนรวมและแบงการมสวน

รวมออกเปน 4 แบบ ดงน 1) การมสวนรวมรวมประชม 2) การมสวนรวมออกเงน 3) การมสวนรวมเปนกรรมการ 4) การมสวนรวมเปนผน า อระวชร จนทรประเสรฐ19 กลาวไวคอ 1) การมสวนรวมในลกษณะตวบคคล ใหความส าคญกบปจเจกบคคลทเขามามสวนรวม

ในกจกรรมตาง ๆ 2) การมสวนรวมในลกษณะของกลมขบวนการ ทมงสรางพนฐานอ านาจจากการสราง

กลมและโครงสรางภายในหนวยงาน 3) การมสวนรวมในลกษณะโครงการ ใหความส าคญทการจดโครงการอนกอใหเกดการ

มสวนรวมทด เนนกลมเปาหมาย การถายทอดระบบเทคนค ความร การกระจายอ านาจสประชาชน 4) การมสวนรวมในลกษณะสถาบน ใหความส าคญในแงของการกอใหเกดการ

เปลยนแปลงทางสถาบน มการถายเทหรอขยายโครงการสรางอ านาจของกลม ผลประโยชนและชนชนทางสงคม

5) การมสวนรวมในลกษณะนโยบาย เนนเรองหลกการยอมรบการมสวนรวมของประชาชนและผเสยเปรยบในสงคม และน ามาก าหนดนโยบายและแผนงานระดบชาต

18 แชพน (Chapin, 2001) อางถงใน อาภรณพนธ จนทรสวาง, ค าบรรยายลกษณะวชา

ทฤษฏและหลกการพฒนาชมชน 2 ภาคการศกษาท 2 (กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2522), 10.

19 อระวชร จนทรประเสรฐ อางถงใน ณรงค วารชล, “การมสวนรวมของคณะกรรมการชมชนในการพฒนาเทศบาลสเมองนาอย กรณศกษา: เทศบาลต าบลบางพระ อ าเภอศรราชา จงหวดชลบร,”, 6.

Ref. code: 25595703011220GOS

12

สธ ศรสวรรค20 ไดแบงรปแบบของการมสวนรวมออกเปน 10 แบบดงน 1) การมสวนรวมประชม 2) การมสวนรวมออกเงน 3) การมสวนรวมเปนกรรมการ 4) การมสวนรวมเปนผน า 5) การมสวนรวมสมภาษณ 6) การมสวนรวมเปนผชกชวน 7) การมสวนรวมเปนผบรโภค 8) การมสวนรวมเปนผประกอบการ 9) การมสวนรวมเปนผใชแรงงาน 10) การมสวนรวมออกวสดอปกรณ

2.1.3 ปจจยทมผลตอการมสวนรวม รเดอร (Reeder, 1963)21 ไดสรปปจจยตาง ๆ ทมผลตอการรกษาการมสวนรวมของ

ประชาชนไว 11 ประการ ดงน 1) การปฏบตตนใหสอดคลองตามความเชอถอพนฐาน กลาวคอ บคคลและกลมบคคล

เหมอนจะเลอกแบบวธการปฏบต ซงสอดคลองและคลายคลงกบความเชอพนฐานของตนเอง 2) มาตรฐานคณคา บคคลและกลมบคคลดเหมอนจะปฏบตในลกษณะทสอดคลองกบ

มาตรฐานคณคาของตนเอง 3) เปาหมาย บคคลและกลมบคคลดเหมอนจะสงเสรมปองกนและรกษาเปาหมายตน 4) ประสบการณทผดปกตธรรมดา พฤตกรรมของบคคลหรอกลมบคคลบางครงมราก

ฐานมาจากประสบการณทผดปกตธรรมดา 5) ความคาดหมาย บคคลและกลมบคคลจะประพฤตตามแบบทตนคาดหมายวาจะตอง

ประพฤตในสถานการณเชนนน ทงยงชอบปฏบตตอผอน ในลกษณะทตนคาดหวงจากผอนดวยเชนกน

20 สธ ศรสวรรค, “ปจจยทมอทธพลตอการมสวนรวมในการพฒนาชมชนของมสลม: ศกษา

เฉพาะกรณต าบลคลองตะเคยน อ าเภอพระนครศรอยธยา จงหวดพระนครศรอยธยา,” (ภาคนพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาพฒนาสงคม คณะพฒนาสงคม สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร, 2538), 37 – 38.

21 รเดอร (Reeder, 1963)21 อางถงใน เทอดเกยรต วงศาโรจน, “การมสวนรวมในการปองกนอาชญากรรมของประชาชนในชมชนเทศบาลเมองราชบร อ าเภอเมอง จงหวดราชบร,”, 20 - 21.

Ref. code: 25595703011220GOS

13

6) การมองแตตนเอง บคคลและกลมบคคลมกจะท าสงตาง ๆ ซงคดวาตนเองสมควรกระท าเชนนน

7) การบบบงคบบคคลและกลมบคคลมกจะท าสงตาง ๆ ดวยความรสกวาตนถกบงคบใหท า

8) นสยและประเพณ บคคลและกลมบคคลมกจะท าสงตาง ๆ ซงเรามนสยชอบกระท าอยในสถานการณนน ๆ

9) โอกาส บคคลและกลมบคคลมกจะเขามามสวนรวมในรปแบบการปฏบตของสงคมโดยเฉพาะในทางทเกยวของกบจ านวนและชนดของโอกาส ซงโครงการของสงคมเอออ านวยเขามามสวนรวมกนในการกระท าเชนนนเทาทพวกเขาไดรบร

10) ความสามารถ บคคลและกลมบคคลมกจะเขามามสวนรวมกนในกจกรรมบางอยางทตนเหนวาสามารถทาในสงทตองการใหเขาทาในสถานการณเชนนน

11) การสนบสนน บคคลและกลมบคคลมกจะเรมปฏบตเมอเขารสกวาเขารบการสนบสนน ทดพอใหกระท าการเชนนน

World Health Organization (2004)22 เสนอปจจยพนฐานในการระดมการมสวนรวมของประชาชน คอ

1) ปจจยของสงจงใจ จากสภาพความเปนจรงชาวบานทจะเขารวมกจกรรมใดกจกรรมหนงทงในแงการรวมแรง รวมทรพยากร หรออน ๆ นน มเหตผลอย 2 ประการ คอ

1.1 การมองเหนวาตนจะไดประโยชนตอบแทนในสงทตนท าไป ซงถอเปนเรองการกระตนใหเกดมสงจงใจ

1.2 การไดรบคาบอกกลาวหรอชกชวนจากเพอนบานใหเขารวม โดยมสงจงใจเปนตวน า ซงถอวาเปนเรองของการกอใหเกดมสงจงใจ

2) ปจจยโครงสรางของชองทางในการเขามามสวนรวม แมวาชาวชนบทเปนจ านวนมากจะเหนประโยชนของการเขามามสวนรวมในกจกรรมการพฒนาแตกไมอาจเขารวมกจกรรมไดเนองจากไมเหนชองทางของการมสวนรวม หรอเขารวมแลวกไมไดรบดงทคาดคดเอาไว เนองจากการเขามามสวนรวมนนมไดจดรปแบบความสมพนธทเหมาะสม เชน ภาวะผน า ลกษณะการท างาน

22 World Health Organization (2004) อางถงใน ยพน ระพพนธ, “ความร ทศนคตและ

การจดการทสงผลตอการมสวนรวมของคณะกรรมการชมชนในการจ าแนกประเภทมลฝอยทใชในชวตประจ าวนกอนทงในเขตเทศบาลเมองพนส อ าเภอพนสนคม จงหวดชลบร,” (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาพฒนาชมชน คณะสงคมสงเคราะหศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2544), 21 – 22.

Ref. code: 25595703011220GOS

14

กฎระเบยบ แบบแผน เปนตน ดงนนปจจยพนฐานทางดานโครงสรางของชองทางในการเขามามสวนรวมจงควรมลกษณะ

2.1 เปดโอกาสใหทกคนและทกกลมในชมชนมโอกาสเขารวมในการพฒนารปแบบใดรปแบบหนงโดยการเขารวมอาจอยในรปของการมสวนรวมโดยตรงหรอโดยมตวแทนกได

2.2 ควรมก าหนดเวลาทแนชด เพอใหผเขารวมสามารถก าหนดเงอนไขของตนเองได

2.3 ก าหนดลกษณะกจกรรมทแนนอน 3) ปจจยอ านาจในการสงเสรมกจกรรมของการมสวนรวม โดยปกตทผานมาในกจกรรม

หนง ๆ แมวาประชาชนจะเหนดวยและมโอกาสเขารวม แตไมอาจก าหนดเปาหมาย วธการหรอผลประโยชนของกจกรรม เพราะสงเหลานเจาหนาทของรฐเปนผกระท า

นรนดร จงวฒเวศย23 ไดกลาวถงปจจยทมผลตอการมสวนรวม ไดแก 1) ความศรทธาทมตอความเชอถอบคคลส าคญและสงศกดสทธ ท าใหประชาชนมสวน

รวมในกจกรรมตาง ๆ เชน การลงแขก การบาเพญประโยชน การสรางโบสถวหาร 2) ความเกรงใจทมตอบคคลทเคารพนบถอหรอมเกยรตยศ ต าแหนง ท าใหประชาชนม

สวนรวมทง ๆ ทยงไมมความศรทธาหรอความเตมใจอยางเตมเปยมทจะกระท า เชนผใหญออกปากขอแรงผนอยกชวยแรง

3) อ านาจบงคบทเกดจากบคคลทมอ านาจเหนอกวา ท าใหประชาชนถกบบบงคบใหมสวนรวมในการกระท าตาง ๆ เชน บบบงคบใหท างานเยยงทาส ฯลฯ

พทยา สายห24 ไดกลาวถงปจจยทมความส าคญและสงผลตอการมสวนรวมในกจกรรมทไดด าเนนการอยในชมชน ซงความส าเรจของโครงการพฒนาชมชนขนอยกบปจจยตาง ๆ ดงตอไปน

1. ปจจยทเปนลกษณะของโครงการ เชน โครงการทประชาชนตองการ 2. ปจจยทมลกษณะของชาวบานเอง เชน ขยนขนแขง สามคค มผน าด 3. ปจจยทมาจากทางราชการ เชน ถอเปนโครงการส าคญ มงบประมาณเหลอเพยงพอม

เจาหนาทวชาการสนบสนน 4. ปจจยทเปนสวนประกอบ เชน การคมนาคมสะดวก วสดพรอม เปนตน

23 นรนดร จงวฒเวศย, การมสวนรวมของประชาชนในการพฒนา (กรงเทพฯ: ส านกพมพ

มหาวทยาลยมหดล, 2527), 183. 24 พทยา สายห, กลไกของสงคม (กรงเทพฯ: โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2529),

246.

Ref. code: 25595703011220GOS

15

ปรชญา เวสารชช25 ไดกลาวถงปจจยส าคญซงผลกดนใหประชาชนเขามามสวนรวมในกจกรรมการพฒนาชนบท ดงน

1. ปจจยสภาพแวดลอมทางกายภาพ เศรษฐกจ สงคม การเมอง การปกครองและความปลอดภย

2. ปจจยผลกดนจากบคคลอน โดยเฉพาะผน า เชน ก านน ผใหญบาน 3. ปจจยทเปนรางวลตอบแทน ไดแก คาตอบแทนแรงงาน เงนปนผลจากสหกรณออม

ทรพย 4. ปจจยภายในตวบคคล ไดแก ความคาดหวงในประโยชนสวนรวม ความรสกเกรงใจไม

กลาปฏเสธ เมอถกชกชวนหรอความรสกวาเปนพนธะทตองเขารวม เพอใหเกดความสามคค นวสตรอม (Newstorm, 1993)26 พบวา ปจจยทเปนอปสรรคตอการมสวนรวม คอ 1. ลกษณะขององคกร โครงสรางขององคกร วฒนธรรมขององคกร หากองคกรม

โครงสรางใหญ ขนตอนการปฏบตมาก เชน ระบบราชการ จะเปนอปสรรคตอการมสวนรวมได 2. นโยบายองคกรทขาดความชดเจน จะท าใหบคลากรไมแนใจเปาหมาย แนวทางการ

ปฏบต จงเกดความลงเลทจะเขาไปมสวนรวม 3. ภาวะผน า ซงถาหากวาผน าเชอวาผใตบงคบบญชาเปนผไมมศกยภาพ ไมม

ความกาวหนา ขาดความกระตอรอรนในการท างาน งานจะส าเรจไดตองควบคม ภาวะผน าประเภทนจะเปนอปสรรคตอการมสวนรวมได

4. ลกษณะงาน ซงหากวางานทท าสามารถท าส าเรจไดดวยตวเอง เชน งานในหองทดลอง ลกษณะงานเชนนจะท าใหบคลากรไมเหนถงความส าคญของการมสวนรวม

5. ความแตกตางระหวางบคคล เชน ระดบการศกษา วชาชพ โดยถาหากบคลากรทมระดบการศกษาทสงอยในต าแหนงหนาทความรบผดชอบมาก กจะแสวงหาการมสวนรวมมากกวาบคคลากรทมระดบการศกษาต ากวา และหนาทความรบผดชอบทนอยกวาดวย

โคเฮน และอฟฮอฟฟ (Cohen & Uphoff, 1980)27 กลาววามปจจยหลายอยางทมสวนเกยวของกบการมสวนรวม ไดแก

25 ปรชญา เวสารชช, การมสวนรวมของประชาชนในกจกรรมเพอพฒนาชนบท, 70. 26 นวสตรอม (Newstorm, 1993) อางถงใน ณรงค วารชล “การมสวนรวมของคณะกรรม

การชมชนในการพฒนาเทศบาลสเมองนาอย กรณศกษา: เทศบาลต าบลบางพระ อ าเภอศรราชา จงหวดชลบร,”, 10.

27 โคเฮน และอฟฮอฟฟ (Cohen & Uphoff, 1980) อางถงใน เรองเดยวกน, 9.

Ref. code: 25595703011220GOS

16

1. เพศ 2. อาย 3. สถานภาพสมรส 4. ระดบการศกษา 5. อาชพ 6. รายได 7. ระยะเวลาทอยในทองถน 8. สถานภาพการท างาน คฟแมน (Kaufman, 1949)28 ไดศกษาเกยวกบการมสวนรวม พบวา อาย เพศ

การศกษา ขนาดครอบครว อาชพ รายได และระยะเวลาอาศยอยในทองถน มความสมพนธกบระดบการมสวนรวมของประชาชน โดยบคคลทมสภาพทางสงคมและเศรษฐกจต าจะเขารวมในกจกรรมตางๆ ของชมชนนอยกวาบคคลทมสถานภาพทางสงคมและเศรษฐกจสง 2.2 หลกการบรหารราชการแบบมสวนรวม 2.2.1 ความเปนมาของการบรหารราชการแบบมสวนรวม29

ประชาธปไตย (Democracy) มความหมายทแตกตางกนในแตละยคแตละสมย เนองจากปรชญา สงแวดลอม และเงอนไขตาง ๆ ทเปลยนแปลงไป โดยมพฒนาการจากในอดต สมยกรกโบราณทเปนประชาธปไตยแบบบรสทธ (Direct Democracy) แตไมนบรวมถงพวกทาส ตอมาไดพฒนามาสระบบประชาธปไตยแบบผแทน (Representative Democracy) ซงท าใหเกดการวพากษวจารณในเรองของการคอรรปชนเชงนโยบาย ซงมบคคลบางกลมทไดผลประโยชนมากขน จงเปนจดก าเนดของประชาธปไตยในยคปจจบน นนคอ ประชาธปไตยแบบมสวนรวม หรอ Participative Democracy ซงเปนยคสมยของประชาธปไตยททกคนตองการเขามามสวนรวม และน าไปสการเปลยนสภาพแวดลอมของเศรษฐกจ สงคม และการเมอง ประชาธปไตยแบบมสวนรวม เกดขนจากการทประชาชนเรมตงค าถามกบนโยบายสาธารณะตาง ๆ ทก าหนดโดยผทอยในภาคราชการซงเปนผแทนของประชาชน แตกไมไดรบค าตอบ เมอไมไดรบค าตอบนานวนเขากน าไปสความขดแยง ปญหา

28 คฟแมน (Kaufman, 1949) อางถงใน เทอดเกยรต วงศาโรจน, “การมสวนรวมในการ

ปองกนอาชญากรรมของประชาชนในชมชนเทศบาลเมองราชบร อ าเภอเมอง จงหวดราชบร,”, 20. 29 พรทพย แกวค ามล, “การบรหารราชการแบบมสวนรวม,” http://www.opdc.go.th/

special.php?spc_id=2&content_id=156 (สบคนเมอวนท 29 มถนายน 2559).

Ref. code: 25595703011220GOS

17

ดงกลาว จงเปนจดเรมตนทท าใหรฐบาลในหลายประเทศมองวา การบรหารราชการแบบเดม จ าเปนตองมการปรบเปลยนวธการบรหารงานใหม โดยเนนการมสวนรวมของประชาชนมากขน หลกการในเรองการมสวนรวมของประชาชนนน เรมมาจากบทเรยนของความลมเหลวในการพฒนาชมชนชนบท ทไมเนนการมสวนรวมของประชาชนและการพฒนาแบบยงยน ประกอบกบกระแสความคดของนกวชาการทงในประเทศและในระดบสากล เกยวกบเรองของการมสวนรวมของประชาชน ท าใหการพฒนาในยคหลง ๆ ไดเนนประชาชนในชมชนเปนเปาหมายส าคญของการขบเคลอนการพฒนา และมสวนรวมของประชาชน (Peoples Participation) จงเปนประเดนส าคญในการพฒนาชมชน โดยตงแตแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 6 เปนตนมา ไดมการก าหนดหลกการมสวนรวมของประชาชนไวคอนขางชดเจน ทงน ในเรองของการบรหารภาครฐไดมววฒนาการมาเปนล าดบ จากการบรหารรฐกจแบบดงเดมมาสการบรหารภาครฐตามหลกธรรมาภบาล โดยการบรหารรฐกจแบบดงเดมนน รปแบบของการบรหารงานจะเปนการบรหารภาครฐเพอประชาชน โดยมแนวคดการใหบรการสาธารณะคอ ผบรหารระดบสง/ผบรหารมออาชพเปนผก าหนดแผนงาน นโยบาย จดสรรทรพยากร และผลกดนลงไปยงผบรหารระดบกลาง และผปฏบตงาน โดยรบนโยบายไปด าเนนงานใหบรการกบประชาชนและกลมเปาหมายหลก ซงเปนผรบผลประโยชนจากการท างานปจจบนการบรหารภาครฐไดกาวสการบรหารภาครฐตามหลกธรรมาภบาล (Good Governance) ทมรปแบบการบรหารงานเปน การบรหารภาครฐเพอประโยชนสขของประชาชนชน คอการใหบรการสาธารณะทมคณภาพ โดยจดใหมการบรการสาธารณะทเหมาะสมส าหรบกลมเปาหมายทเหมาะสม ในเวลาทเหมาะสม และใชทรพยากรทเหมาะสม ซงจะเชอมโยงเขามาสแนวคดการบรหารราชการแบบมสวนรวม โดยน าความตองการของประชาชนมาเปนหลกใหผบรหารระดบสงก าหนดยทธศาสตร จดสรรทรพยากร แกปญหา ก ากบผลงาน และใหผลตอบแทนทเปนธรรม แลวผลกดนยทธศาสตรสผบรหารระดบกลางเพอแปลงนโยบายสการปฏบต บรหารงานราชการ ก ากบดแลผลงาน รวมทงพฒนาองคกรและงาน เพอใหผปฏบตสวนหนา เปน Knowledge Workers ทใหบรการสาธารณะทตอบสนองตอความตองการของประชาชนและกลมเปาหมาย

ทมาของการสงเสรมกระบวนการมสวนรวม พบวา เรมปรากฏความชดเจนในหลกการตามวถทางรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2540 ซงรจกกนในนาม “รฐธรรมนญฉบบประชาชน” ทถอเปนรฐธรรมนญฉบบแรกในประวตศาสตรการพฒนาการเมองไทย ทไดวางรากฐานส าคญของระบบประชาธปไตยแบบมสวนรวม (Participatory Democracy) โดยเปดโอกาสใหประชาชนเขามสวนรวมในการเมอง และการบรหารของรฐ ทงในระดบชาต และทองถน

หลกการดงกลาว ไดมการขยายความในรายละเอยดเพมเตมมาสร ฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2550 ตามความทปรากฏใน มาตรา 87 วารฐตองด าเนนการตามแนว นโยบายดานการมสวนรวมของประชาชน ดงตอไปน

Ref. code: 25595703011220GOS

18

1) สงเสรมใหประชาชนมสวนรวมในการก าหนดนโยบาย และวางแผนพฒนาเศรษฐกจ และสงคม ทงในระดบชาตและระดบทองถน

2) สงเสรมและสนบสนนการมสวนรวมของประชาชน ในการตดสนใจทางการเมอง การวางแผนพฒนาทางเศรษฐกจ และสงคม รวมทงการจดท าบรการสาธารณะ

3) สงเสรมและสนบสนนการมสวนรวมของประชาชน ในการตรวจสอบการใชอ านาจรฐทกระดบ ในรปแบบองคกรทางวชาชพ หรอสาขาอาชพทหลากหลาย หรอรปแบบอน ๆ

นบแตนน ค าวา การมสวนรวมของประชาชน จงถอก าเนดขน และมการน ามาใชอยางกวางขวาง การมสวนรวมเปนกระบวนการทสามารถกอใหเกดการกระท าใด ๆ รวมกน แมในทางความคด แตตองเปนไปโดยเสรภาพ หรอความสมครใจ หรอลกษณะอาสาสมครแบบจตอาสา ดงนน ต ารวจกบประชาชนจงสามารถท างานรวมกนได รวมถงการปองกนอาชญากรรมทเปนการควบคมกฎ ระเบยบของสงคม และสามารถสงผลตอการพฒนาชาต โดยไมใชลกษณะบงคบ แตตองคอยๆ ปรบเปลยนความคดหรอกระบวนทศน จนเหนถงความส าคญ และตดสนใจเขารวมงานหรอมสวนชวยเหลอโดยสมครใจ หรอมจตอาสาเขาเปนอาสาสมครในกจกรรมทเกยวของกบการปองกนอาชญากรรม

ดงนนการบรหารราชการแบบมสวนรวม (Participatory Governance) จงเปนการขบเคลอนใหสวนราชการตาง ๆ ทกระดบ มการปรบเปลยน ปรบปรงพฒนาระบบราชการสกระบวนการบรหารราชการแบบมสวนรวม ทงการจดโครงสรางสวนราชการ การพฒนาราชการสวนภมภาค การจดระบบบรการสาธารณะ เปนตน ซงน าไปสการก าหนดนโยบายสาธารณะของสวนราชการตาง ๆ ทกระทบกบประชาชนโดยตรง ดงนน ในการจดโครงสรางสวนราชการ จงจ าเปนตองเขาใจหลกการของการบรหารราชการแบบมสวนรวม และตองเขาใจวา ในกระบวนการท างานในเชงนโยบายสาธารณะนน การมสวนรวมของประชาชนถงเปนสงส าคญ จงตองจดโครงสรางและก าหนดบทบาทภารกจใหเหมาะสม โดยพจารณาจากความจ าเปนของการบรหารราชการแบบมสวนรวม กบภารกจของแตละหนวยงาน ซงมความจ าเปนมากนอยแตกตางกนไป เชน บางหนวยงานอาจจดตงหนวยงานภายในทรบผดชอบในเรองกระบวนการมสวนรวมของประชาชนโดยตรง หรอก าหนดเรองกระบวนการมสวนรวมของประชาชนไว เปนบทบาทหนาทหน งของหนวยงานภายในบางหนวยงาน เชน หนวยงานทรบผดชอบในเรองการจดท าแผนงาน/นโยบาย ทงน เพอใหนโยบายสาธารณะทน าออกมาใชนน เกดขนจากการมสวนรวมของประชาชนอยางแทจรง โดยมสวนรวมในการจดท านโยบาย ไมใชเพยงมสวนรวมในการรบร/รบทราบนโยบายทภาครฐจดท าขนเทานน 2.2.2 การมสวนรวมของประชาชนในการบรหารราชการ

การบรหารราชการแบบมสวนรวม (Participatory Governance) คอ การบรหารราชการทเจาหนาทหรอหนวยงานของรฐ ไดเปดโอกาสใหประชาชนผทเกยวของ หรอผมสวนไดเสย

Ref. code: 25595703011220GOS

19

(Stakeholder) ไดเขามามสวนรวมในการตดสนใจทางการบรหารและด าเนนงานของรฐ ทงทางตรงและทางออม เพอทจะตอบสนองตอความตองการของประชาชน

2.2.2.1 วตถประสงคการพฒนาการบรหารราชการแบบมสวนรวม (1) สรางความเขาใจในความหมายและความตระหนกถงความส าคญของการ

บรหารราชการแบบมสวนรวม (2) สรางความเขาใจเกยวกบสทธเสรภาพในรฐธรรมนญทเกยวของกบการมสวน

รวมของประชาชน (3) เสรมสรางทศนคตเกยวกบการบรหารราชการทเปดโอกาสใหผทเกยวของ

และภาคสวนอนๆ ในสงคมไดเขามามสวนรวมในงานราชการในระดบตาง ๆ (4) สรางความรเกยวกบองคประกอบและลกษณะส าคญของการบรหารราชการ

แบบมสวนรวม 2.2.2.2 หลกการสรางการมสวนรวมของประชาชน

การเปดโอกาสใหประชาชนและผทเกยวของทกภาคสวนของสงคมไดเขามามสวนรวมกบภาคราชการนน International Association for Public Participation ไดแบงระดบของการสรางการมสวนรวมของประชาชนเปน 5 ระดบ ดงน

(1) การใหขอมลขาวสาร ถอเปนการมสวนรวมของประชาชนในระดบต าทสด แตเปนระดบทส าคญทสด เพราะเปนกาวแรกของการทภาคราชการจะเปดโอกาสใหประชาชนเขาสกระบวนการมสวนรวมในเรองตาง ๆ วธการใหขอมลสามารถใชชองทางตาง ๆ เชน เอกสารสงพมพ การเผยแพรขอมลขาวสารผานทางสอตาง ๆ การจดนทรรศการ จดหมายขาว การจดงานแถลงขาว การตดประกาศ และการใหขอมลผานเวบไซต เปนตน

(2) การรบฟงความคดเหน เปนกระบวนการทเปดใหประชาชนมสวนรวมในการใหขอมลขอเทจจรงและความคดเหนเพอประกอบการตดสนใจของหนวยงานภาครฐดวย วธตาง ๆ เชน การรบฟงความคดเหน การส ารวจความคดเหน การจดเวทสาธารณะ การแสดงความคดเหนผานเวบไซต เปนตน

(3) การเกยวของ เปนการเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมในการปฏบตงาน หรอรวมเสนอแนะแนวทางทน าไปสการตดสนใจ เพอสรางความมนใจใหประชาชนวาขอมลความคดเหนและความตองการของประชาชนจะถกน าไปพจารณาเปนทางเลอกในการบรหารงานของภาครฐ เชน การประชมเชงปฏบตการเพอพจารณาประเดนนโยบายสาธารณะ ประชาพจารณ การจดตงคณะท างานเพอเสนอแนะประเดนนโยบาย เปนตน

Ref. code: 25595703011220GOS

20

(4) ความรวมมอ เปนการใหกลมประชาชนผแทนภาคสาธารณะมสวนรวม โดยเปน หนสวนกบภาครฐในทกขนตอนของการตดสนใจ และมการด าเนนกจกรรมรวมกนอยางตอเนอง เชน คณะกรรมการทมฝายประชาชนรวมเปนกรรมการ เปนตน

(5) การเสรมอ านาจแกประชาชน เปนขนทใหบทบาทประชาชนในระดบสงทสด โดยใหประชาชนเปนผตดสนใจ เชน การลงประชามตในประเดนสาธารณะตาง ๆ โครงการกองทนหมบานทมอบอ านาจใหประชาชนเปนผตดสนใจทงหมด เปนตน

การสรางการมสวนรวมของประชาชน อาจท าไดหลายระดบและหลายวธ ซงบางวธสามารถท าไดอยางงาย ๆ แตบางวธกตองใชเวลา ขนอยกบความตองการเขามามสวนรวมของประชาชน คาใชจาย และความจ าเปนในการเปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวม การมสวนรวมของประชาชนเปนเรองละเอยดออน จงตองมการพฒนาความรความเขาใจในการใหขอมลขาวสารทถกตองแกประชาชน การรบฟงความคดเหน การเปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวม รวมทงพฒนาทกษะและศกยภาพของขาราชการทกระดบควบคกนไปดวย

2.2.2.3 ลกษณะพนฐานของระบบราชการแบบมสวนรวม (1) เปนองคกรทใหประชาชนสามารถเขาถง (Accessibility) ได โดยชองทางการ

สอสารตาง ๆ เชน ตไปรษณย เวบไซต หรอฝายประชาสมพนธ (2) เปนองคการทมการตดตอสอสารสองทาง (Two ways communication)

กบประชาชนอยตลอดเวลา และเปนการสอสารทเปดใหกบทกคน (3) เปนองคการทมการตดตอสอสารทงทเปนทางการและไมเปนทางการระหวาง

องคการกบผมสวนไดเสย ในกจการหรอโครงการทก าลงท าอย (4) มการน าขอคดเหนท ไดรบจากประชาชนมาพจารณาประกอบการ

ตดสนใจ พรอมอธบายเหตผลการไมปฏบตตามขอคดเหนหรอค าแนะน าของประชาชน (5) จดกระบวนการรบฟงความคดเหนจากประชาชนในลกษณะทนทวงท ถกตอง

จรงใจ และโปรงใส เพอสรางความเชอถอและไววางใจกบหนวยงาน (6) สรางนโยบายและหลกการขององคการทจะน าความเหนดงกลาวมา

ประกอบการตดสนใจขององคการ 2.2.2.4 หลกวธการท างานของขาราชการใน "การบรหารราชการแบบมสวนรวม"

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 ไดมบทบญญตทเกยวของกบการประสานประโยชนใหแกทกมตของสงคม ไดแก ปจเจกบคคล กลมบคคล ชมชน ทองถน องคกรปกครองสวนทองถน และธรกจเอกชน สงเหลานเปนเสมอนแรงกดดนทภาครฐตองปรบเปลยนวธการท างานใหมประสทธภาพ ตองค านงถงศกดศรความเปนมนษย และสทธเสรภาพของประชาชนและความเสมอภาค รกษาประโยชนสวนรวม อ านวยความสะดวก และบรการประชาชน ดงนน หลก

Ref. code: 25595703011220GOS

21

และวธการท างานของขาราชการยคใหม ตองเปดระบบราชการใหประชาชนเขามามสวนรวมมากทสด ซงมคณลกษณะดงน

(1) มการท างานทมงผลสมฤทธเพอสวนรวมและประโยชนของประชาชนเปนทตง

(2) เคารพในสทธ เสรภาพของประชาชน (3) เปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมในกระบวนการท างานอยางเหมาะสม (4) มความพรอมรบผด สามารถตรวจสอบได (5) มการท างานทรวดเรว โปรงใส มกลไกการควบคมคณภาพและมาตรฐานการ

ใหบรการทชดเจน (6) ปรบเปลยนอดมการณทยดตดกบระบบอปถมภ ไปสระบบคณธรรม

2.2.3 กฎหมายทเกยวของกบการบรหารราชการแบบมสวนรวม กฎหมายตาง ๆ ทใหความส าคญตอการบรหารราชการอยางโปรงใส สจรต เปดเผย

ขอมล และเปดโอกาสใหประชาชนไดเขามามสวนรวมในการก าหนดนโยบายสาธารณะ การตดสนใจทางการเมอง รวมถงการตรวจสอบการใชอ านาจรฐในทกระดบ ไดแก

1) รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 ไดก าหนดใหมกลไกในการเปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวมในการบรหารงานของภาครฐมากขน ในแนวนโยบายพนฐานแหงรฐในสวนท 3 และสวนท 10 ดงน

- สวนท 3 แนวนโยบายดานการบรหารราชการแผนดน มาตรา 78 (5) ไดบญญตใหรฐตอง “จดระบบงานราชการและงานของรฐอยางอนเพอใหการจดท าและการใหบรการสาธารณะเปนไปอยางรวดเรว มประสทธภาพ โปรงใส และตรวจสอบได โดยค านงถงการมสวนรวมของประชาชน”

- สวนท 10 แนวนโยบายดานการมสวนรวมของประชาชน มาตรา 87 ก าหนดวารฐตองด าเนนการตามแนวนโยบายดานการมสวนรวมประชาชน โดยตองสงเสรมใหประชาชนมสวนรวมในเรองตาง ๆ อยางครบวงจรเรมตงแตการก าหนดนโยบาย การตดสนใจ การตดตามตรวจสอบ

2) พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน (ฉบบท 5) พ.ศ. 2545 3) พระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ.

2546 4) พระราชบญญตขอมลขาวสารของทางราชการ พ.ศ.2540 5) ระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการปฏบตราชการเพอประชาชนของหนวยงาน

ของรฐ พ.ศ. 2532

Ref. code: 25595703011220GOS

22

2.2.4 กระบวนการสรางศกยภาพการมสวนรวมของสวนราชการไปสประชาชน เพอพฒนาระบบราชการสการบรหารทเปดใหประชาชนเขามามสวนรวมคณะกรรมการ

พฒนาระบบราชการไดก าหนดแนวทางการบรหารราชการแบบมสวนรวมไวในยทธศาสตรท 2 “ปรบรปแบบการท างานใหมลกษณะเชงบรณาการ เกดการแสวงหาความรวมมอและสรางเครอขายกบฝายตาง ๆ รวมทงเปดใหประชาชนเขามามสวนรวม” ของแผนยทธศาสตรการพฒนาระบบราชการไทย (พ.ศ. 2551 – พ.ศ. 2555) โดยมการก าหนดกลยทธเพอสรางการมสวนรวมไว ดงน

1) จดระบบบรหารราชการใหเออตอการท างานรวมกนเปนเครอขายกบภาค เอกชน องคกรพฒนาเอกชน องคกรชมชน และภาคสวนตาง ๆ ในลกษณะเปนภาค/พนธมตร/หนสวนในการจดบรการสาธารณะ โดย

(1.1) สงเสรม ผลกดนใหเกดความรวมมอในการท างาน การประสานกนระหวางหนวยงานภาครฐ ภาคเอกชนและองคกรประชาชนในลกษณะการบรหารงานในรปแบบเครอขาย (Networking)

(1.2) เนนการท างานแบบหนสวนระหวางภาครฐ และภาคเอกชนในงานบรการสาธารณะ (Public-Private Partnership - PPP) โดยศกษาความเปนไปไดในการรวมทนในโครงการพฒนาส าคญ ๆ ของประเทศ

2) สนบสนนใหประชาชนเขามามสวนรวมในการบรหารราชการ โดย (2.1) สรางความรและความเขาใจแกเครอขายภาคประชาสงคม และภาค

ประชาชน ในการพฒนาระบบราชการ เนนการเรยนรโดยการปฏบตจรง (Action Learning) เพอใหภาคประชาชนมศกยภาพในการเขาสกระบวนการมสวนรวมมากขนจนถงระดบของการเขามาเปนหนสวน และรวมตดตามและประเมนผลการบรหารจดการภาครฐไดอยางเปนรปธรรมและตอเนอง รวมทงกระตนใหเกดความรและความตระหนกในส านกพลเมองวาจะตองเขามาเปนหนสวนกบภาครฐ รวมถงองคกรปกครองสวนทองถน

(2.2) พฒนารปแบบ กลไก ระบบ และวธท างาน เพอสงเสรม สนบสนนใหภาคประชาสงคม และภาคประชาชนเขามามสวนรวม เชน วางหลกเกณฑใหแตละสวนราชการจดใหมระบบการปรกษาหารอกบประชาชน ส ารวจความตองการของประชาชนในโครงการทมผลกระทบตอประชาชน และเปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวมในการออกแบบและใหขอคดเหนตอการด าเนนงานของหนวยงานภาครฐในการชวยกนท าใหเกดการบรการสาธารณะทดยงขน

(2.3) สงเสรมใหมคณะกรรมการภาคประชาชน (Lay Board) ในทกระดบ และจดใหมอาสาสมครภาคประชาชน เขามามสวนรวมในการด าเนนงานของหนวยงานของรฐ รวมถงการรเรมใหมการวางแผนและจดท างบประมาณแบบมสวนรวม (Participatory Planning and Budgeting)

Ref. code: 25595703011220GOS

23

2.3 แนวคด และทฤษฎเกยวกบอาชญากรรม 2.3.1 ความหมายของอาชญากรรม

ค าวา “อาชญากรรม”ตามพจนานกรมราชบณฑตยสถาน พ.ศ.254230 ไดใหความหมายไววา เปนการกระท าความผดทางอาญา ค าวา อาชญากรรมตามความหมายของ cyclopedia หมายถง การกระท าทชวรายและการกระท าชวนเลดลอดกฎหมายไปไดกยงถอวาเปนอาชญากรรม ถาไมใชกรรมชว แตเปนการกระท าผดทกฎหมายก าหนดไว กไมถอวาเปนอาชญากรรม เชน ความผดลหโทษ

ประเสรฐ สนทร31 ไดใหความหมาย อาชญากรรม คอ พฤตกรรมของคนทองคกรซงมอ านาจหนาทในสงคมทด ารงอยแบบทการเมองก าหนด หมายความวาพฤตกรรมใดจะเปนอาชญา กรรมกตอเมอองคกรเปนผก าหนดขนไวในกฎหมายองคกรทวาน เปนองคกรทมอ านาจหนาทในเรองอาชญากรรมดวย และเปนองคกรซงเกดขนในสงคมทด ารงอยแบบการเมอง คอเปนสงคมทมผปกครองและผใตปกครองแนวคดของ Quinney เกยวกบอาชญากรรมมองคประกอบทส าคญ 3 ประการ คอ มกฎหมาย มผออกกฎหมาย ผใชกฎหมาย และมผละเมดกฎหมาย

เวทเธอร และซลเวอรแมน (Vetter & Silverman, 1986)32 ไดกลาววา อาชญากรรม เปนพฤตกรรมทเกยวของสมพนธ หรอเชอมโยงสมพนธกบสงอน ๆ อกหลายสงเปนพฤตกรรมทเบยงเบน ไปจากแนวพฤตกรรมของสงคมโดยสวนรวม ซงแนวพฤตกรรมดงกลาวเปนกฎเกณฑทสงคมก าหนดขนเพอใหคนสวนใหญในสงคมกระท าสงทดงามของสงคม หากใครประพฤตออกนอกกรอบดงกลาวสงคมกจะโตตอบ ดงนน การพจารณาวา อาชญากรรมเปนการละเมดกฎหมายเพยงอยางเดยวยอมไมถกตอง เพราะนกกฎหมายอาจเปลยนแปลงได ไปตามกาลเวลา สถานท และสภาพ แวดลอมตาง ๆ ได

30 ราชบณฑตยสถาน, พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 (กรงเทพฯ: นานม

บคสพบลเคชนส, 2546), 1361. 31 ประเสรฐ สนทร, “การมสวนรวมชองประชาชนในการปองกนปราบปรามอาชญากรรม:

ศกษาเฉพาะกรณกองบงคบการต ารวจนครบาล 6,” (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาสงคมสงเคราะห บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2543), 14.

32 เวทเธอร และซลเวอรแมน (Vetter & Silverman, 1986 อางถงใน สาโรจน กลอมจต, “การมสวนรวมของประชาชนในการปองกนอาชญากรรมเขตบางกอกใหญ,” (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาสงคมศาสตรเพอการพฒนา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏจนทรเกษม, 2546), 15.

Ref. code: 25595703011220GOS

24

อณณพ ชบ ารง33 ไดใหความหมายของอาชญากรรมวา พฤตกรรมทมผลใหบคคลและสงคมไดรบอนตราย ทงตอชวต รางกาย และทรพยสน จงจ าเปนตองควบคมความประพฤตโดยผทมอ านาจตามกฎหมาย

เซอรแมน (Surrman, 1959)34 กลาวถงความหมายอาชญากรรม ดงน 1) อาชญากรรม คอ การกระท าทละเมดกฎหมายอาญา การกระท าใด ๆ ไมวาจะนา

ประณาม หรอวาลงโทษสกเพยงใด ไมวาจะผดศลธรรมมากนอยแคไหนหรอเลวทรามต าชาแคไหนไมถอวาเปนอาชญากรรมถาไมมบทบญญตของกฎหมายหามไว

2) อาชญากรรม คอการกระท าโดยมเจตนาละเมดกฎหมายอาญาหรอมเจตนาละเวนไมกระท าในสงทกฎหมายบงคบใหท า (Statutory and Case law) โดยไมมขอแกตวทสมเหตสมผลท าใหรฐตองด าเนนการลงโทษ ในฐานะเปนความผดอกฉกรรจ

แทฟแพน (Tappan, 1960)35 กลาววา อาชญากรรม หมายถง การกระท าใด ๆ ทสงคมไดรบอนตราย ทงตอชวต รางกาย และทรพยสนจงจ าเปนตองมการลงโทษผประพฤตเชนนน

โสภา ชปลมนน36 ไดใหความหมายไววา อาชญากรรม หมายถง การกระท าใด ๆ กตามทมลกษณะเปนการฝาฝนหรอขดตอตวบทกฎหมายทไดบญญตไวและผกระท าดงกลาวจะตองไดรบการลงโทษตามตวบทกฎหมายทก าหนดไวในขณะนน 2.3.2 ประเภทของอาชญากรรม

ประเสรฐ สนทร37 ไดแยกประเภทอาชญากรรมโดยค านงถงปจจย 5 ประการ ตามแนวคดของคลนารด และควนน (Clinard & Quinne) คอ

1. ปจจยดานกฎหมาย ถอวาอาชญากรรมคอพฤตกรรมทไดรบการก าหนดโดยฝายทมอ านาจ สงทก าหนดขนกคอกฎหมายอาญา กฎหมายอาญาไดเปลยนแปลงไปตามกาลเวลาขนอยกบการเปลยนแปลงของอ านาจ ดงนน จงตองดทการเปลยนแปลงของตวบทกฎหมายดวย

33 อณณพ ชบ ารง, อาชญาวทยาและอาชญากรรม (กรงเทพฯ: ภาควชารฐศาสตรและรฐ

ประศาสนศาสตร คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, 2532), 4. 34เซอรแมน (Surrman, 1959 อางถงใน เทอดเกยรต วงศาโรจน, “การมสวนรวมในการ

ปองกนอาชญากรรมของประชาชนในชมชนเทศบาลเมองราชบร อ าเภอเมอง จงหวดราชบร,”, 22. 35 แทฟแพน (Tappan, 1960) อางถงใน เรองเดยวกน, 22. 36 โสภา ชปลมนน, อาชญากรรม : ปญหาทควรแกไขสงคมปจจบน (กรงเทพฯ: ไทยวฒนา

พาณชยโสภา ชปลมนน, 2537), 7. 37ประเสรฐ สนทร, “การมสวนรวมชองประชาชนในการปองกนปราบปรามอาชญากรรม:

ศกษาเฉพาะกรณกองบงคบการต ารวจนครบาล 6,”, 15.

Ref. code: 25595703011220GOS

25

2. ปจจยดานอาชพของอาชญากร ผประกอบอาชญากรรมมหลากหลาย ขนอยกบระดบของกจกรรม และการด ารงชวตซงตองพจารณาจากบทบาททางสงคม กาวทนเหตการณของผประกอบอาชญากรรม

3. ความสนบสนนขององคกรทมตอผประกอบอาชญากรรม วามเครอขายใหการสนบสนนเพยงไร

4. พจารณาจากพฤตกรรมของอาชญากร วามความสมพนธกบแนวประพฤตและบรรทด ฐานของฝายทมอ านาจออกกฎหมายเพยงไร

5. ปฏกรยาของสงคมและกระบวนการทางกฎหมายตอการประกอบอาชญากรรมตองพจารณาดวาสงคมมปฏกรยาตออาชญากรรมนานาชนดอยางไรและมกระบวนการในการลงโทษหนกเบาอยางไร

จากปจจยทง 5 ประการ ดงกลาว สามารถแยกประเภทของอาชญากรรมออกเปน 9 ประเภท ไดแก

1. อาชญากรรมทกระท าตอบคคลอยางรนแรง (Violent Personal Crime) เชน การฆาการท ารายรางกาย จนเปนเหตใหไดรบบาดเจบสาหส การขมขนกระท าช าเรา

2. อาชญากรรมทกระท าตอทรพยตามโอกาส (Occasional Property Crime) เชน การปลอมลายมอ การขโมยของตามรานขายของและการท าลายสงทเปนสาธารณะ

3. อาชญากรรมทท าลายความเปนระเบยบเรยบรอยทางสงคม (Public Order Crime) เชน การเปนโสเภณ การรกรวมเพศ การใชยาเสพตด การเมาสราในทสาธารณะ

4. อาชญากรรมทท ากนอยทกเมอเชอวน (Convention Crime) เชน การยองเบา การปลนทรพย

5. อาชญากรรมการเมอง (Political Crime) เชน กบฏ การกอการราย การกระท าจารกรรม

6. อาชญากรรมทเกดจากงานอาชพ (Occupational Crime) เชน การทจรตตอหนาท 7. อาชญากรรมทท าโดยหางรานบรษท (Corporate Crime) เชน การโฆษณา

หลอกลวงความผดตอเครองหมายการคา การผลตอาหารและยาทไมปลอดภย 8. องคการอาชญากรรม (Organized Crime) เชน องคการมาเฟย 9. อาชญากรรมทยดเปนอาชพ (Professional Crime) เชน การเปนมอปนรบจาง แกง

ตมตน การลวงกระเปา ปลอมเอกสารตาง ๆ

Ref. code: 25595703011220GOS

26

เวสเธอร และซลเวอรแมน (Vetter & Silverman, 1986)38 ไดจ าแนกประเภทอาชญากรรมโดยยดหลกอาชญากรรมทเหมอน ๆ กน จดเขาไวเปนพวกเดยวกน แตกตางกนกจดเขาไวอกพวกหนง นอกจากนยงไดพจารณาหลกกฎหมายเขาชวยในการแยกแยะดวย ไดจ าแนกประเภทของอาชญากรรมออกเปน 7 พวกดวยกนคอ

1. อาชญากรรมทกระท าตอบคคล (Crime Against the Person) ไดแก การฆาตกรรม การท ารายรางกาย การปลน การขมขนกระท าช าเรา

2. อาชญากรรมทกระท าตอทรพย (Crime Against Property) เชน การยองเบา การขโมย การรบของโจร การขโมยรถยนต การวางเพลง การตมตน

3. อาชญากรรมทางเศรษฐกจ (Economic Crimes) เชน การทจรตตอหนาท การละเมดภาษ การฉอฉล การขโมย ความผดเกยวกบการจดท าขอมลขอมลคอมพวเตอร

4. องคการอาชญากรรม (Organized Crime) เชน องคการมาเฟย การคายาเสพตด องคการจเครองบน

5. อาชญากรรมการเมอง (Political Crime) เชน กบฏ การกอการราย การฆาตกรรม ทางการเมอง การละเมดกฎหมายการเกณฑทหาร

6. อาชญากรรมทเกดจากความยนยอม (Consensual Crime) เชน การใชยาเสพตด การเปนโสเภณ การพนน การท าแทง

7. การกระท าผดของหญง (Female Criminality) ประชย เปยมสมบรณ39 ไดแยกอาชญากรรมออกเปน 5 ประเภท คอ 1. อาชญากรรมปราศจากผเสยหาย หมายถง อาชญากรรมซงละเมดศลธรรม จรรยา

ของบคคล การทเรยกวาอาชญากรรมปราศจากผเสยหาย เพราะผกระท าผดและผเสยหายคอบคคลคนเดยวกน เชน การพนน การคาประเวณ การท าแทง การมและใชสงลามกอนาจาร

2. อาชญากรรมพนฐาน หมายถง อาชญากรรมซงเกยวกบการประทษรายตอทรพยรางกาย หรอ ชวตของบคคลอน เชน ลกทรพย วงราวทรพย ชงทรพย ปลนทรพย ท ารายรางกายและฆาผอน

3. อาชญากรรมองคการ หมายถง อาชญากรรมซงอาชญากรไดรวมตวเขาดวยกนตามสายการบงคบบญชาในรปขององคการ โดยจดการวางแผนและด าเนนการ เพอประกอบธรกจผด

38 เวสเธอร และซลเวอรแมน (Vetter & Silverman, 1986) อางถงใน สาโรจน กลอมจต,

“การมสวนรวมของประชาชนในการปองกนอาชญากรรมเขตบางกอกใหญ,”, 22. 39 ประชย เปยมสมบรณ, อาชญากรรมพนฐานกบกระบวนการยตธรรม ปญหาและ

อปสรรคและแนวทางควบคม (กรงเทพฯ: หางหนสวนจ ากดการพมพพระนคร, 2531), 5 – 10.

Ref. code: 25595703011220GOS

27

กฎหมายประเภทตาง ๆ เชน การเปนเจามอสลากกนรวบ การคาหญงโดยบงคบคาประเวณการคายาเสพตด การคาสนคาหนภาษ

4. อาชญากรรมคอปกขาว หมายถง อาชญากรรมซงผกระท าความผดเปนบคคลทอยในต าแหนงหนาทการงาน ไมวาภาคราชการ รฐวสาหกจ หรอเอกชน และไดใชต าแหนงหนาทดงกลาวในทางทไมชอบเพอการแสวงหาประโยชนสวนตน เชน สมหบญชยกยอกเงน

5. อาชญากรรมพเศษ หมายถง อาชญากรรมซงมลกษณะแตกตางไปจากอาชญากรรม 4 ประเภทแรกทกลาวมาแลว เชน อาชญากรรมทางเศรษฐกจและพาณชย อาชญากรรมการกอการราย และอาชญากรรมทางคอมพวเตอร

อณณพ ชบ ารง40 ไดจ าแนกประเภทของอาชญากรรม ตามหลกจรยธรรม หรอศลธรรม ซงนกอาชญาวทยาสวนมากมกกลาวถงคอ

1. อาชญากรรมทมความผดในตวของตวมนเอง หรอมความผดทางศลธรรมซงนกอาชญาวทยา เรยกวา “มาลา อน เซ (Mala In SA)” อนไดแก การฆาตกรรม ปลนทรพย ชงทรพยการทาแทง การฆาตวตาย การคาอาวธเถอน ฯลฯ

2. อาชญากรรม ทไมมความผดในตวของมนเอง แตถอเปนความผดตามทกฎหมายก าหนดหามไวเรยกวา “มาลา โปฮบตา (Mala Prohibita)” เชน การละเมดกฎหมายแรงงาน การละเมดลขสทธ การลอกเลยนแบบสนคา การขายของหนภาษ การขบรถยนตไมมใบอนญาตขบข 2.3.3 สาเหตของปญหาอาชญากรรม

เดชา ศรเจรญ41 กลาววาสาเหตอาชญากรรม สรปไดเปน 3 ประการ ดงน 1. สภาวะหรอเงอนไขทางสงคม (Social Conditions) ซงไดแก

1.1 สภาวะทางสงคมตาง ๆ ทไมเหมาะสม เชน ระบบการศกษาไมเหมาะสมการจดทอยอาศยไมเพยงพอ และการระบาดของอบายมขตาง ๆ

1.2 สภาวะทางเศรษฐกจ เชน การวางงานความยากจน การกระจายรายได ไมทวถงและไมเปนธรรม และการผกขาดทางเศรษฐกจ

1.3 สภาวะทางสาธารณสข เชน การปลอมปนอาหารและเครองดม การใชยาในทางทผดและการตดสารเสพตด

1.4 สภาวะทางการเมอง เชน ความขดแยง การตอสทางการเมอง และการแยงชงผลประโยชนสวนตว และพรรค โดยวถทางการเมอง

40 อณณพ ชบ ารง, อาชญาวทยาและอาชญากรรม, 16. 41 เดชา ศรเจรญ, เครองมอวดและทดสอบไฟฟาและอเลกทรอนกส (กรงเทพฯ: ม.ป.ท.,

2530), 56.

Ref. code: 25595703011220GOS

28

1.5 สภาวะทางครอบครว เชน สภาพบานแตก บดา มารดาไมเอาใจใสดบตร ธดาเทาทควร มลกมากเกนไป และความขดแยงภายในครอบครว เปนตน

2. สภาวะหรอเงอนไขทางจตใจ (Mental or Psychological Conditions) คอ จตใจไมปกตหรอวปรต อาจโดยกรรมพนธ หรออาจเกดจากแรงกดดนตาง ๆ โดยสภาวะทางสงคมดงกลาว

3. สภาวะสงแวดลอม (Environmental Conditions) คอ สภาวะสงแวดลอมทเอออ านวยตอการประกอบอาชญากรรมหรอเปนแหลงของอาชญากรรม เชน การสรางทประกอบธรกจทมซอกมม การสรางทอยอาศยแออดยดเยยดและทสาธารณะ

เฟอรร (Ferri, 1992)42 ไดเสนอความเหนทท าใหบคคลเปนอาชญากรรมไว 3 ประการ โดยเนนสงคมและสงแวดลอม ดงน

1. สาเหตทางสรรวทยา รวมทงเขตทอยอาศย ดนฟาอากาศ อนเปนผลกระทบตอรางกายของมนษย

2. สาเหตทางมานษยวทยา รวมทงสถานะทางจตใจดวย 3. สาเหตในดานสงแวดลอมทางสงคม รวมทงเศรษฐกจ การเมอง การศกษา ศาสนา

และอน ๆ นงลกษณ เทพสวสด 43 ไดใหขอคดไววาปญหาทางดานเศรษฐกจอาจไมใชสาเหตส าคญ

ทกอใหเกดปญหาอาชญากรรมแตเพยงอยางเดยว อาจมสาเหตอน ๆ ไดอกดงน 1. สาเหตจากทางการเมองการปกครอง ซงปจจบนประเทศไทยมการปกครองในระบอบ

ประชาธปไตย แตยงมระบบการซอสทธขายเสยง ท าใหคนดทแทจรงไมไดมาปกครองประเทศ 2. ปญหาคอรรปชน เปนปญหาส าคญของการเกดอาชญากรรม 3. ปญหาสงคมเสอมโทรม เนองมการยอมรบเอาวฒนธรรมประเพณทไมดงามเขามา

แทนทวฒนธรรมอนดงาม สญญา สญญาววฒน44 ไดสรปเกยวกบปญหาอาชญากรรมทเกดขนในปจจบนวาอาจมา

จากสาเหตส าคญ 4 ประการ ดงน 1. เกดจากความบกพรองทางรางกายและจตใจ

42 เฟอรร (Ferri, 1992) อางถงใน สาโรจน กลอมจต, “การมสวนรวมของประชาชนในการ

ปองกนอาชญากรรมเขตบางกอกใหญ,”, 15. 43 นงลกษณ เทพสวสด อางถงใน อทธพล เพยงจนทร, “การศกษาการมสวนรวมในการ

ปองกนอาชญากรรมของชมชนในเขตพนทอ าเภอจอมทอง จงหวดเชยงใหม,” (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สาขายทธศาสตรการพฒนา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม, 2549),18 – 19.

44 สญญา สญญาววฒน อางถงใน เรองเดยวกน, 19.

Ref. code: 25595703011220GOS

29

2. เกดจากการเสยระเบยบทางสงคม 3. เกดจากการขดกนในคานยม 4. เกดจากการใหชอการกระท าเปนอาชญากรรม ร.ต.อ. วรเดช จนทรศร45 ไดกลาวไววา สาเหตของอาชญากรรม แตละดานกสามารถท

จะแสดงใหเหนการเชอมโยงแนวความคดเกยวกบสาเหตของอาชญากรรมภายใตการศกษาแตละสาขาดวยกน การเกดขนของอาชญากรรมนนพจารณาไดดงน คอ

1. ถาพจารณาในแงของตวบคคล การศกษาของนกวชาการหลาย ๆ ทานกอาจสรปไดวาการเกดขนของอาชญากรรม สวนหนงนนสบเนองมาจาก ความโนมเอยงตอการกระท าผดทถกก าหนดโดยบคลกภาพของแตละบคคลทแตกตางกนไป เชน ความผดปกตทางชววทยากายภาพ รวมตลอดถงความไมสามารถของบคคลทจะปรบตวเองเขากบสงแวดลอมและแรงผลกดนทตกลงใจประกอบอาชญากรรมซงเปนผลการศกษาทางดานสงคมจตวทยา

2. ถาพจารณาในแงของกลมบคคลการศกษาของนกวชาการหลาย ๆ ทานกอาจสรปไดวาสาเหตของอาชญากรรมนน โดยสวนหนงเกดขนจากการขาดแคลนความสามารถทจะตอตานตอการกดดนในการกระท าผด ซงถกก าหนดโดยบทบาทของกลม เชน การเลยนแบบความสมพนธกบบคคลตาง ๆ ในแงของการเรยนรซงเปนผลทไดจากการศกษาดานสภาพแวดลอมทางสงคมและวฒนธรรม

3. ถาพจารณาในแงของระบบสงคมแลว อาจกลาวไดวา การเกดของอาชญากรรมนนยอมเกยวพนและขนอยกบสถานการณตาง ๆ ทางสภาพแวดลอม วฒนธรรม สถานะและชนชนทางสงคมของบคคล ทจะเปนเครองก าหนดความโนมเอยงในการกระท าผด ซงเปนผลทไดรบจากการศกษาทางสงคมและวฒนธรรมอกดวย

สวทย นมนอย, เดชา ศรเจรญ และอษฎางค ปาณกบตร46 กลาวไววาในบรรดาสาเหตตาง ๆ ทท าใหบคคลประกอบอาชญากรรม ปจจยทางสงคมและปจจยทางสงแวดลอมนบวามอทธพลตอมนษยมาก เพราะจะคอย ๆ ซมเขาปรงแตงลกษณะจตใจ อารมณและทศนคต ซงแสดงออกมาในรปของบคลกภาพ (Personality) ใหมแนวโนมไปตามกฎเกณฑของสงคม หรอฝาฝนกฎเกณฑของสงคม จนถงระดบนาไปสการประกอบอาชญากรรมไดงาย ถาหากมปจจยพรอมมโอกาสและสถานการณ เอออ านวย

45 วรเดช จนทรศร, สาเหตของอาชญากรรม: ทฤษฎทเกยวของ (กรงเทพฯ: สถาบนพฒน

บรหารศาสตร, 2522), 51 – 53. 46สวทย นมนอย, เดชา ศรเจรญ และอษฎางค ปาณกบตร, อาชญาวทยาและทณฑวทยา

(กรงเทพฯ: โรงพมพหางหนสวนจ ากดสมพนธพานช, 2522), 15 – 16.

Ref. code: 25595703011220GOS

30

2.3.4 การปองกนอาชญากรรม การปองกนปราบปรามอาชญากรรม หมายถง การใชมาตรการและวธการตาง ๆ ทจะ

ไมใหเกดอาชญากรรมขนโดยอาจจ าแนกไดดงน คอ การก าจดตนเหตการณ ขจดความปรารถนาทจะกระท าผด และการขจดชวงโอกาสทจะกระท าผด ซงทงหมดนถอเปนหนาทของเจาหนาทรฐบาล เอกชนและประชาชนในการรวมมอกน ซงถอวาเปนงานในหนาทของต ารวจทส าคญทสดรวมตลอดจนถงการใชมาตรการตาง ๆ ระงบเหตการณการกระท าความผด การจบกมควบคมอาชญากรเพอปองกนอาชญากรรมยอนกลบมากระท าความผดอก และการลงโทษอาชญากรเพอท าใหเกดความเขดหลาบ ทงยงเปนเครองเตอนใจแกผทคดจะประกอบอาชญากรรม อกประการหนงดวย โดยอาจจะเปนการปองกนและระงบเหตในการเกดอาชญากรรม และ/หรอเปนการสบสวนปราบปรามตดตามจบกมภายหลงจากการเกดเหตแลว การปองกนปราบปรามอาชญากรรมดวยการแสวงหาความรวมมอจากประชาชน47

แซนแฮนด (Shanahan, 1975)48 ทกสงคมมอาชญากรรมเกดขน แตอาจแตกตางกนในดานความรนแรงหรอประเภทของอาชญากรรม ทงนเพราะในสงคมมทงคนดและคนชวปะปนกนอย เราไมสามารถทจะควบคมคนชวใหเปนคนดและไมใหกระท าผดได แตหากเราไมควบคมมใหคนชวมโอกาสกระท าผดแลวสงคมอาจลมสลายลงได ดงนนอาจกลาววาในทกสงคมควรจะควบคมอาชญา กรรมใหอยในระดบทสงคมยอมรบไดนนเอง เปนทยอมรบกนทวไปวา “การปองกนอาชญากรรมยอมดกวาการแกไข”เพราะเมอเกดอาชญากรรมขนแลวจะมความสญเสยทงชวต ทรพยสน สภาพจตใจซงความเสยหายเหลานยากทจะฟนฟเยยวยาแกไขได ดวยเหตนเองนกวชาการจงเหนพองตองกนวา หากสามารถปองกนไมใหอาชญากรรมกอใหเกดความเสยหายแกคนทวไป ยอมเปนสงดทสดสาหรบมนษยชาตดงท เซอร โรเบรต พล บดาแหงระบบต ารวจอาชพขององกฤษไดกลาววาหากสามรถปองกนมใหบคคลใดบคคลหนงกระท าความผดไดยอมดกวาการทต ารวจสามารถจบกมผกระท าผดถง 40 คนมาด าเนนคด

จอหนสน (Johnson, 1978) ไดเสนอแนวทางในการปองกนอาชญากรรมไว 2 ทางดวยกนคอ

47 สพศาล ภกดนฤนาถ, Modern Policing แนวทางการปฏบตงานตามหลกการและทฤษฎ

ต ารวจสมยใหม (นนทบร: กรนแอปเปลกราฟฟคปรนตง, 2556), 10. 48 แซนแฮนด (Shanahan, 1975) อางถงใน เทอดเกยรต วงศาโรจน, “การมสวนรวมในการ

ปองกนอาชญากรรมของประชาชนในชมชนเทศบาลเมองราชบร อ าเภอเมอง จงหวดราชบร,”, 25-26.

Ref. code: 25595703011220GOS

31

1. การปองกนอาชญากรรมทมงตอบคคล โดยการบงคบใชกฎหมายใหบคคลปฏบตตามดวยการยบยงผทจะประกอบอาชญากรรมหรอจบกมผกระท าผดไปฟองลงโทษ และการแกไขสภาวะสงคมขนพนฐานหรอการปรบตวทไมเหมาะสมของแตละบคคล

2. การปองกนอาชญากรรมทมงตอสงแวดลอม โดยรวมเอาความสมพนธทกอยางทมอยระหวางบคคลและสงแวดลอมภายนอก ตลอดจนอทธพลตาง ๆ ทมสวนท าใหเกดอาชญากรรมไดมาวเคราะหแลวหาหนทางปองกนเพราะดวยการเปลยนแปลงชมชนใหมลกษณะทเอออ านวยตอการปองกนอาชญากรรม

ประเทอง ธนยผล49 กลาวไววา การปองกนอาชญากรรมนนตองเรมตงแตปองกนมใหมอาชญากรรมขน ซงแบงออกเปน 3 ทาง คอ

1. ปองกนมใหคนด (พลเมองดทงหลาย) ไปประกอบอาชญากรรมท าไดโดยใชขบวนการขดเกลาทางสงคม อนไดแก การศกษา อบรม ใหสมาชกในสงคมมระดบจตใจทมความสานกในความผดชอบชวด ยดมนในศลธรรมและจรยธรรม รวมทงใหมความเกรงกลวตอการถกลงโทษในการกระท าผดไมกลาละเมดกฎหมาย

2. ปองกนมใหบคคลทเคยกระท าผดกลบมากระท าผดซ าอก ท าไดโดยใชวธการแกไขอบรมฟนฟจตใจใหกลบเปนคนด ประกอบกบการฝกอบรมวชาชพใหแกผทเคยกระท าผดใหใชชวตอยในสงคมไดโดยไมตองประกอบอาชญากรรม การปองกนวธนตองอาศยความรวมมอจากทกฝายในสงคม ทตองชวยกนสนบสนนและใหโอกาสแกบคคลทเคยกระท าผด ไดมโอกาสกลบตวเปนคนดแบบคนปกตทวไปได

3. การปองกนมใหผทคดจะกระท าผดมโอกาสประกอบอาชญากรรม ท าไดโดยใหสมาชกทกคนทกฝายมความระมดระวงไมประมาทเลนเลอ ไมเปดโอกาสเปดชองทางใหคนรายสามารถ เลอกลงมอกระท าความผดได ปจจบนการปองกนอาชญากรรมมความกาวหนาไปมากเพราะความเจรญทางเทคโนโลย มระบบรกษาความปลอดภยทมประสทธภาพในดานการปองกนเกยวกบทรพย แตในทางตรงกนขามดวยเหตทมความเจรญทางเทคโนโลยแพรขยายไปอยางรวดเรวท าใหฝายผรายทมอปกรณในการประกอบอาชญากรรมททนสมยดวยเชนกน ยากแกการปองกนเชนกน อยางไรกตาม การปองกนตนเองหรอทรพยสนไมใหตกเปนเหยออาชญากรรม เปนการลดชองโอกาสในการประกอบอาชญากรรม ท าใหผรายทคดประกอบอาชญากรรมไดยากขนจนไมกลาเสยงจงเทากบเปนการยบยงผกระท าผดในทางออม

49 ประเทอง ธนยผล, อาชญาวทยาและทณฑวทยา (กรงเทพฯ: มหาวทยาลยรามค าแหง,

2538), 145 – 146.

Ref. code: 25595703011220GOS

32

ประชย เปยมสมบรณ50 กลาวถงประชาชนและชมชนวามบทบาทในการปองกนอาชญากรรม “โดยลดชองโอกาส” อาชญากรรมทเกดขนโดยทวไปมกจะประกอบดวยปจจยทส าคญ สองประการ คอ มลเหตจงใจในการกระท าผดและชองโอกาสในการกระท าผดในสวนทเกยวกบมลเหตจงใจนน เปนเรองเกยวกบตวบคคลหรอตวอาชญากร สวนชองโอกาสนนเปนเรองเกยวกบสถานการณหรอสภาพแวดลอมทงในสวนทเปนรปธรรมและนามธรรมทมสวนสมพนธกบการสนบสนนหรอยบยงการประกอบอาชญากรรม ดงนนในการพจารณาถงบทบาทของชมชนในการปองกนอาชญากรรมทเนนในเรองการลดชองโอกาสในการกระท าผดนน จงจะเปนการพจารณาถงบทบาทของชมชนในการลดชองวางในการกระท าผดใหนอยลง โดยการปองกนตนเองมใหเปนเหยออาชญากรรม หรอ โดยอาศยบรการของบรษทรกษาความปลอดภย

การศกษาขยายฐานความรเรองลกษณะการปองกนอาชญากรรม สามารถพจารณาไดเปน 3 กรณ คอ การปองกนอาชญากรรมโดยภาครฐ การปองกนอาชญากรรมโดยภาคเอกชน และการปองกนอาชญากรรมโดยผสมผสานระหวางภาครฐและภาคเอกชน51 ตามรายละเอยด ดงน

1) การปองกนอาชญากรรมโดยภาครฐ เจาะจงการท างานมาทต ารวจเนองจากมบทบาทหนาทในการปองกนปราบปรามอาชญากรรมโดยตรง ซงนอกจากจะมความรบผดชอบตอการสบสวน สอบสวน และจบกมผกระท าผด ยงตองท าหนาทรกษาความสงบเรยบรอยทางสงคม (Peacekeeping) โดยกจกรรมในหนาทเหลาน ต ารวจตองสามารถสรางสรรคไดในขณะเดยวกน

ส าหรบบทบาทในการรกษาความปลอดภยนน ต ารวจยงเปนทคาดหวงของประชาชนในเรองความช านาญดานเทคนค การประเมนความเสยงอาชญากรรม และการวางแผนรปแบบในการปฏบต ทงน การบรหารจดการกบการลดลงของความเสยงในการเกดอาชญากรรม ต ารวจยงตองท าหนาทเปนแหลงขอมลของความรทสามารถชน า และใหความรกบชมชนในเรองการปองก นอาชญากรรม กจกรรมการสอสารทรวมกนท าในการปองกนอาชญากรรมในขอบเขตของตน ซงต ารวจทท าหนาทดานการปองกนเชงรกลกษณะดงกลาว จะเรยกวา “ต ารวจชมชนและมวลชนสมพนธ (ตชส.) โดยอาศยคนในชมชนชวยเฝาระวงปญหาอาชญากรรม และเปนเบาะแสของขาวอาชญากรรมในชมชนดวยแนวคดวา ชมชนเปนฐานการปฏบตงานดานการปองกนอาชญากรรมไดดทสด เพราะไมมใครร สภาพของอาชญากรรมไดดเทากบคนในชมชนนนเอง ต ารวจชมชนและมวลชนสมพนธน จด

50 ประชย เปยมสมบรณ อางถงใน อทธพล เพยงจนทร, “การศกษาการมสวนรวมในการ

ปองกนอาชญากรรมของชมชนในเขตพนทอ าเภอจอมทอง จงหวดเชยงใหม,” (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สาขายทธศาสตรการพฒนา มหาวทยาลยเชยงใหม, 2549), 19 – 20.

51 เฉลมเกยรต ศรวรขาน, นวตกรรมกระบวนทศนการปองกนอาชญากรรมของต ารวจไทยในศตวรรษท 21 (กรงเทพฯ: บรษท เอส.อาร.พรนตง แมสโปรดกส จ ากด, 2555), 63.

Ref. code: 25595703011220GOS

33

อยในสายงานปองกนและปราบปรามอาชญากรรม ซงโดยปกตจะเขาไปเยยมบาน และท าความรจ กกบชาวบาน โดยการพดคยซกถามปญหาทชมชนก าลงเผชญอย นอกจากน อาจจดกจกรรม ในการรณรงคเรองทเปนภยตอสงคม เชน รณรงคเรองปญหายาเสพตด เปนตน52

2) การปองกนอาชญากรรมโดยภาคเอกชน แบงไดเปน 2 รปแบบ คอ 2.1) การรกษาความปลอดภยโดยบรษทเอกชน ซงไดแก ยาม การวเคราะหการ

รกษาความปลอดภย หรออาจเปนการตดตงเครองมอเกยวกบอเลกทรอนกสในการปองกนความปลอดภย ซงจะมวตถประสงคในการลดความเสยงตอการเกดอาชญากรรม ทงนในสวนการรกษาความปลอดภยของบรษทเอกชนหรอบรษทยาม จะมหนาทในการเฝาระวง สงเกต (Watch) วามอะไรผดสงเกตเกดขนหรอไม ถามสงผดปกต ตองรบทบาทของตวเองวารบผดชอบไดมากนอยเพยงใด คอ เปนเสมอนผชวยต ารวจในการตรวจตราไมใหอาชญากรรมเกดขนเทานน และหากเกดขนตองประสานกบต ารวจผมบทบาทโดยตรงทนท ตามแนวทางการปองกนอาชญากรรมโดยเอกชนนน เปนแนวทางดานรฐประศาสนศาสตรในยคศตวรรษท 20 เปนตนมา ซงเปนแนวทางการมสวนรวมของเอกชน ประชาชน และยงเปนการผองถายกจกรรมรฐใหเปนกจกรรมเอกชน (Privatization) เพอใหรฐเลกลง และมงพฒนาในเชงการพฒนาประชาชนในลกษณะองครวม บนฐานการมสวนรวมจากประชาชน รฐจงควรมขนาดเลกลงแตทรงประสทธภาพ แนวทางในอนาคตการรวมปองกนอาชญากรรมจงเปนแนวทางหนงทสรางมาตรฐานใหแกพนกงานรกษาความปลอดภย และระบบรกษาความปลอดภย ทงพฒนาคนและระบบ โดยบรษทหรอกลมใดจะประกอบธรกจดานรกษาความปลอดภย ในชมชนตองผานมาตรฐานในระดบองคกร (บรษท หรอกลมธรกจ / ชมชน) และผานมาตรฐานในระดบบคคล (บคคลตองผานการทดสอบความรดานการปองกนอาชญากรรม และดานการรกษาความปลอดภย) โดยอาจเปนภารกจหนงของภารกจต ารวจ โดยอาจรวมกบสถาบนการศกษา หรอภาค – เครอขาย ซงหนวยงานต ารวจเองกอาจมรายไดจากสถาบนทจะจดตงขน อาจเรยกชอวา สถาบนพฒนาระบบปองกนอาชญากรรมและความปลอดภยในชมชน

2.2) การปองกนอาชญากรรมโดยชมชน มวตถประสงคเพอสรางความสงบสขของกลมสมาชกทมารวมกน และตองการความปลอดภยจากอาชญากรรมรวมกน ซงการปองกนอาชญากรรมโดยชมชนน จะเกดผลอยางเปนรปธรรมเมอคนในชมชนใหความรวมมอซงกนและกนอาจจดเพอนบานเฝาดแล (Neighborhood – Watch) ผลดกนเดนเวรยามในยามวกาล เพอปองกนการโจรกรรมบาน หรอเพอนบานตองสงเกตบานของคนทอยใกลกบบานของตนวา มอะไรผดปกต

52 สดสงวน สธสร, อาชญาวทยาและงานสงคมสงเคราะห พมพครงท 1, (กรงเทพฯ:

ส านกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2546), 112.

Ref. code: 25595703011220GOS

34

หรอไม ซงหากพบสงผดปกตอาจโทรแจง 191 เพอการระวงปองกนเหต ทงน ถาทกคนมการดแล ซงกนและกน เราจะสามารถปองกนอาชญากรรมได

3) การปองกนอาชญากรรมโดยผสมผสานระหวางภาครฐและภาคเอกชน ถอเปนการรวมมอ (Participation) ระหวางภาครฐและภาคเอกชน โดยต ารวจอาจเขาไปชแนะวธการใหแกชมชน หรอ ฝกเจาหนาทรกษาความปลอดภยใหมทกษะทถกตอง เพอรวมดแล รกษาสถานท ดวยวธการทผานการฝกฝนอยางถกวธ ซงระดบความรวมมออาจมหลายระดบตามความเหมาะสม ตงแตความรวมมอในลกษณะการสนบสนนกจกรรม การรวมก าหนดรปแบบแนวทางการปองกนอาชญากรรม หรอการด าเนนการรวมกน เปนตน

จาก 3 วธการดงกลาว อาจสรปไดวา การปองกนอาชญากรรม ไมอาจพงพาการคมครองภาครฐไดเพยงอยางเดยว คนทกคนในสงคมควรจะมสวนรวมในการปองกนอาชญากรรม ครอบครว เพอน และชมชน ตองมบทบาทและความเขมแขงขน ศลธรรมประจ าใจควรมบทบาทในการยบยงการกระท าผด ประการส าคญ ควรปลกความรสกละอายและรสกผดตอการกระท าผด เมอผกระท าผดส านกตวและละอายตอการกระท าแลว สงคมควรใหโอกาสบคคลนน กลบคนสสงคมอกครง ตามแนวคดของ จอหน เบรทเวต (John Braithwaite) ในทฤษฎการกลบเขาเปนสวนหนงของสงคม (Reintegrative Shaming Theory) ถาส านกถงความผดและการละอายใจ เพราะถาสงคมใชวธการตราหนา (Stigmatization) บคคลนนจะยงหางจากสงคมมากขน จะมพฤตกรรม ทเปนปรปกษตอสงคม และหาโอกาสท ารายคนในสงคมตลอดเวลา ดงนน ถาผกระท าผดส านกผด สงคมควรใหอภย และยอมใหโอกาสเขากลบมาเปนสวนหนงของสงคม ขณะเดยวกนตองรณรงคใหคนในสงคมรจ กบทบาทหนาทของตน กระบวนการขดเกลาทางสงคมตองมประสทธภาพ ศลธรรม วฒนธรรมตองอยในจตส านกของตน เพราะผกระท าผดคอสมาชกของชมชน ภายหลงการรบโทษกตองกลบมาอยกบชมชน การใหโอกาสในการกลบคนสชมชน สงคม จะสรางใหคนมความกลาทจะกลบตวเปนคนด และสอดคลองกบสงคมไทยทมลกษณะเอออาทรและใหโอกาส ซงบางสวนของภาครฐไดด าเนนการไปบางแลว โดยเฉพาะในกระทรวงยตธรรมตามกรอบแนวคด เพอคนคนดสสงคม ในชวง 3 – 5 ป ทผานมา และหากองคกรต ารวจด าเนนการกจะเปนไปในทศทางในทางเดยวกนของกระบวนการย ตธรรมทงระบบ

การควบคมทางสงคม (Social Control) เปนอกหนงแนวทางทพฒนาขนมาภายใตแนวคดเกยวกบการปองกนอาชญากรรม (Crime Prevention) ซง พรชย ขนต, ธชชย ปตะนละบตร และ อศวน วฒนวบลย53 ไดศกษารวบรวมขอมลจากแนวคดของนกวชาการหลายดาน ประมวลเปน

53พรชย ขนต, ธชชย ปตะนละบตร และอศวน วฒนวบลย, ทฤษฎ และงานวจยทางอาชญา

วทยาอาชญวทยา (กรงเทพฯ: บคเนท, 2543), 122.

Ref. code: 25595703011220GOS

35

องคความรวา ทฤษฎอาชญาวทยาทวไป จะน าเสนอพฤตกรรมอาชญากรรม ซงเกดจากแรงหรอปจจยจากภายในรางกายหรอภายนอกรางกายมนษย มากระตน หรอผลกดนใหบคคลกระท าผด แตกลมทฤษฎควบคม (Control Theories) ไดอธบายสาเหตของพฤตกรรมอาชญากรรมในทศทางตรงกนขาม กลาวคอ ทฤษฎแนวนมสมมตฐานวา แรงจงใจของพฤตกรรมอาชญากรรมเปนสงธรรมชาตภายในบคคล และบคคลจะประกอบอาชญากรรมหากไมมกลไกมาควบคมพฤตกรรม ดงนน ทฤษฎแนวนจงมงทจะตอบค าถามวา “เหตใดบคคลจงไมกระท าผดกฎหมาย?” ซงค าตอบ คอ บคคลกระท าผดเนองจากความออนแอของปจจยทควบคมหรอขดขวางไมใหบคคลกระท าผด ไมสามารถท างานไดอยางมประสทธภาพ จนเปนเหตใหแสดงพฤตกรรมอาชญากรรมออกมาโดย รสส (Reiss, 1951) นกวชาการผรวมกอตงทฤษฎแนวน เชอวา สาเหตทบคคลปฏบตตามกฎหมาย เพราะกลไกควบคมทางสงคมขดขวางไมใหบคคลประกอบอาชญากรรม และเมอใดกตามทกลไกควบคมไดหมดสนหรอออนแอลง พฤตกรรมอาชญากรรมจะเกดขน ท าใหอาชญากร หรอ ผกระท าผดไมเกรงกลวกฎหมาย โดยเฉพาะการบงคบใชกฎหมายทมลกษณะเลอกปฏบตกจะเปนโอกาสเกดความไมเปนธรรมในสงคม และเกดสถานการณคกมไวขงเฉพาะคนจนเทานน

แนวความคดเกยวกบการควบคมพฤตกรรมของบคคลน มปรากฏอยในทฤษฎของ อมล เดอรคารม (Emile Durkheim, 1858-1917) ซงอธบายวา เมอสงคมเกดการเปลยนแปลงอยางรวดเรว กลไกควบคมทางสงคมจะไมมประสทธภาพในการควบคมบคคล เนองจากมนษยในสงคม จะมความตองการในลกษณะทไมสามารถท าการควบคมได และในทสดพฤตกรรมอาชญากรรมจะเกดขน เพราะมนษยมแนวโนมทจะประกอบอาชญากรรมอยกอนแลว ทงน เมอใดกตามทกลไกควบคมทางสงคมออนแอลง พฤตกรรมอาชญากรรมจะถกปลดปลอยออกมาจากตวบคคล ซงจะสอดคลองกบสภาวะการณในสงคมปจจบน ดงนน การเตรยมพรอมในการปองกนอาชญากรรมในศตวรรษท 21 จงมความส าคญตอองคกรต ารวจอยางยง เจาหนาทตองมความเขาใจ และพรอมทจะปรบเปลยนกระบวนทศนและรเทาทนสงคมทเปลยนแปลง เพอควบคมใหสงคมมความเขมแขง

ทฤษฎกลไกแหงการควบคม หรอทฤษฎตกรอบ ของเรคเลส (Reckless) จงอธบายทงพฤตกรรมทถกตองตามกฎหมาย และพฤตกรรมเบยงเบน ซงกลไกในการควบคมนนมอยสองลกษณะ คอ ระบบการควบคมภายใน และระบบการควบคมภายนอก โดยยดสมมตฐานวา กลไกภายในทเขมแขงและกลไกภายนอกทมพลงสงจะเปนสงขวางกนพฤตกรรมเบยงเบนได โดยมขอสมมตฐานวา ระบบควบคมภายในอนไดแกจตใจทเขมแขง และระบบการควบคมภายนอกอนไดแก สภาพสงคมทเขมแขง ยอมปองกนการเกดการกระท าผดได และการทการกระท าผดมมากนน แสดงใหเหนวา ทงระบบการควบคมภายใน และระบบการควบคมภายนอกมลกษณะออนแอ ไมอาจนะตานทานกบพลงกดดน พลงดงดดทางสงคม และตณหาอนแรงกลาของคนได

Ref. code: 25595703011220GOS

36

แนวทางการควบคมทางสงคม จงใหขอสรปทางความคด ดงน 1) มนษยมแนวโนมทจะมพฤตกรรมอาชญากรรม 2) พฤตกรรมอาชญากรรมเกดขนเนองจากไมไดถกปองกน 3) การปองกนอาชญากรรมขนอยกบกลไกควบคมทางสงคมทมประสทธภาพ 4) กลไกควบคมทางสงคม อาจแบงแยกไดเปน 2 ประเภท คอ กลไกควบคมภายใน

ทมาจากส านกในจตใจ และกลไกควบคมภายนอก ทมาจากการใหความรก ความอบอน หรอจากการเลยงดใสใจจากการใชชวตอยรวมกนในสงคม

นอกจากน ศรทบทม (รตนโกศล) พานชพนธ54 ยงไดขยายความแนวทางการควบคมทางสงคมวา เปนสงทสงคมไดจดใหมขน เพอควบคมพฤตกรรมของสมาชกในสงคมใหสอดคลองกบบรรทดฐาน (Norms) ทก าหนดไวในสงคมนน ๆ ผเขยนมความเหนวา ทงกฎหมายและการบงคบใช แนวปฏบต – วถชวตของประชาชน และความสอดคลองกบ แบบแผน – ประเพณปฏบตของสงคม ซงรฐบาลทบรหารราชการและเปนสถาบนเบองตนในฐานะสถาบนทางการเมองการปกครองทจะท าหนาทในดานนโดยมอ านาจบงคบในการออกกฎหมาย แกไขกฎหมายทลาสมย การบงคบใชกฎหมาย ซงตองใหความส าคญตอกฎหมาย ใหความสมพนธตอประชาชนดวย โดยกระบวนการยตธรรมซงประกอบดวยต ารวจ อยการ ศาล และราชทณฑ จะไดรบมอบหมายใหปฏบตตามหนาท และยงมสถาบนอน ๆ ทจะชวยปฏบตหนาทนดวย อาท ครอบครว โรงเรยน โบสถ หรอวด และองคกรทางสงคม เปนตน จงอาจกลาวไดวา การควบคมทางสงคมเปนวถทาง (Means) ทจะปกครอง หรอควบคมใหบคคลประพฤตตนตามกรอบของกฎหมายไดอยางเหมาะสม และมผลลพธเชงเปาหมาย (End) คอ สมาชกในสงคมเคารพกฎสงคม-กฎหมาย และสงคมมความสนตสข

การควบคมทางสงคมจงเปนแนวทางทมความส าคญและจ าเปนตอการก าหนดกรอบเปนกฎ หรอขอบงคบ ส าหรบวางบรรทดฐานการปฏบตจากการมาอยรวมกนของคนในสงคม เพราะการทสงคมจะอยไดดวยความเปนระเบยบเรยบรอย สมาชกทกคนในสงคมพงตองปฏบตตามกฎ ขอบงคบของสงคมดวยความเปนธรรม เครงครด และเสมอภาคกน ซงจะสงผลใหไมเกดการละเมดสทธของกนและกน สงคมอยรวมกนไดอยางสงบสข และปลอดจากปญหาอาชญากรรม

มาตรการจดระเบยบทางสงคม จงกอก าเนดขนมาภายใตหลกการและแนวคดในการควบคมทางสงคม ทงน สดสงวน สธสร55 ไดอธบายเชอมโยงความเกยวของสมพนธของการควบคมทางสงคม กบการจดระเบยบทางสงคม วา การควบคมทางสงคม คอ กระบวนการตาง ๆ ทางสงคมท

54 ศรทบทม (รตนโกศล) พานชพนธ, อางถงใน สดสงวน สธสร, อาชญาวทยาและงานสงคม

สงเคราะห, 2. 55 เรองเดยวกน, 1-2.

Ref. code: 25595703011220GOS

37

มงหมายใหสมาชกในสงคมยอมรบและปฏบตตามบรรทดฐานของสงคม เชน กฎหมาย ระเบยบขอบงคบ ศลธรรม และจารตประเพณ จากความหมายน การควบคมทางสงคมจงเกยวของกบระเบยบหรอกฎเกณฑหรอบรรทดฐาน (Norms) ทสงคมไดสรางขน ดงนน มนษยจงเปนผรบ ประโยชนหลายอยางจากการจดระเบยบทางสงคม แตในทางกลบกน มนษยกตองเปนผปฏบตตามกฎเกณฑหรอบรรทดฐานบางอยางทสงคมวางไว เชน อดกลนตอการกระท าบางอยาง และไมท าอะไรบางอยางตามทพอใจ ซงเปนสงทขดกบกฎระเบยบของสงคม

ความเปนระเบยบของสงคมจะมากหรอนอยเพยงใด จงขนอยกบประสทธภาพของกลไกรฐทจะสามารถบงคบใหสมาชกปฏบตตามระเบยบ กฎหมาย ขอบเขต ขอก าหนด ทไดก าหนดไว อยางไรกตาม ความเปนระเบยบเรยบรอยของสงคม (Social Order) จะมปจจยส าคญ 2 ตวแปร ทจะท าใหมงไปสผลสมฤทธได คอ 1) การเขาใจรวมกนในกฎเกณฑบางอยางทมนษยตองปฏบต อาจเรยกวาเปน ระเบยบบรรทดฐาน (Normative Order) และ 2) การจดระเบยบทางสงคม (Social Organization)

การจดการความรเพอทบทวนและสรางความเขาใจในเรองดงกลาว ท าใหเรยนรวา การจดระเบยบทางสงคม ท าใหเกดการควบคมทางสงคม เพราะมนษยตองพงพาอาศยกน ดงนน การจะเขาใจโครงสรางตองมความเขาใจการพงพาอาศยตอกน (Mutual Dependencies) เชน ถาบคคลหนงตองพงพาอาศยบคคลอนเปนจ านวนมาก บคคลนนจะตองมการควบคมตนเอง (Self Control) ใหละเวนการกระท าบางอยางทไมควรท า เพอใหอยรวมในสงคมและตดตอกบผอนได มฉะนนอาจไปขดกบบคคลอนทเขาพงพาอาศย อาจจะท าใหมการบงคบหรอรองเรยนใหบคคลปฏบตตามกฎเกณฑทวางไว หรออาจบงคบ (Sanction) ดวยการไมตดตอหรอไมรวมมอดวยกได นนหมายถงวา ก าลงเกดการจดระเบยบใหกลบเขาสบรรทดฐาน ในกระบวนการควบคมทางสงคม ซงตองอาศยความรวมมอจาก “การมสวนรวมของประชาชน (Public Participation)

รปธรรมจากการน าทฤษฎและแนวคดทกลาวถงมาใชเปนแนวทางการปฏบต ทไดผลตอบรบจากทกภาคสวนในสงคมไทย ไดแก นโยบายการจดระเบยบสงคม ซงถอเปนนโยบายสาธารณะทไดมการก าหนดน ามาใชในการควบคมสงคม โดยประชา มาลนนท56 ไดกลาวถง นโยบายการจดระเบยบสงคมไววา เปนเครองมอหรอกลไกกระบวนการทพรอมจะขบเคลอนอยางเตมลกสบ ดวยการรวมมอรวมใจจากทก ๆ ฝาย ทก ๆ สถาบน จากกลมหลากหลายในสงคม โดยหากทกกลมทกสถาบนทางสงคมรวมมอกนปฏบต และจดระเบยบตามภารกจของตน สงคมไทยในภาพรวมกจะถกจดระเบยบใหมโครงสรางวถชวตทเหมาะสมถกตองรวมกน

56 ประชา มาลนนท, ทองถนกบการพฒนาคน (กรงเทพฯ: ประชมทอง พรนตง กรป2,

2547), 236-237.

Ref. code: 25595703011220GOS

38

การรวมมอรวมใจกนทกฝาย จากการเขามามสวนรวม เพอปรบปรงสงคมใหเกดความเปนระเบยบเรยบรอย จงถอเปนหนาทของประชาชนทกคนทเขามาอยรวมกนในระบบสงคมเดยวกน ซงการทจะปรบแนวความคดใหตรงกน ทงกบกลไกรฐ โดยเฉพาะผมหนาทปฏบตงานโดยตรงในการรกษากฎ ระเบยบของสงคม คอ เจาหนาทต ารวจ กบผใชชวตอยในระบบทเปนสวนหนงของสงคม คอ ประชาชนใหเรยนรถงการใชชวตอยรวมกน ดแลกนและกนพรอม ๆ กบวางแผนการปฏบตรวมกบกลไกรฐ ดวยการรวมคด รวมตดสนใจ รวมแกปญหา รวมรบผดชอบ และรวมตรวจสอบ จ าเปนตองมการปรบกระบวนทศนใหกบทงต ารวจและประชาชน ประเดนพจารณา คอ จะตองมผน าการเปลยน แปลงทกลาพอ และพรอมตอการปรบเปลยนทจะเกดขนน

2.4 แนวคดการแสวงหาความรวมมอจากประชาชนของส านกงานต ารวจแหงชาต

ส านกงานต ารวจแหงชาต ไดมแนวคดในการแสวงหาความรวมมอของประชาชนใน

หลายแนวทาง ซงแนวทางส าคญทไดปฏบตและพฒนาตอยอดกนมาอยางตอเนอง คอ แนวคดต ารวจชมชนสมพนธ และ แนวคดต ารวจชมชน รวมถงไดมแนวนโยบายปรบเปลยนกระบวนทศนของส านกงานต ารวจแหงชาตเพอเสรมสรางความรวมมอกบประชาชน ดงน

2.4.1 แนวคดต ารวจชมชนสมพนธ ทฤษฎต ารวจชมชนสมพนธ คอ หลกการใหต ารวจเขาไปเปนมตรกบประชาชนหรอ

ชมชน เพอประโยชนในการหาขาว การสรางความสมพนธทดระหวางประชาชน กบต ารวจ แตประชาชนอยในฐานะผใหขอมลและผรบแนวคดจากต ารวจเปนหลก ไมเปนลกษณะปฏสมพนธแบบสองทาง สองฝาย

งานต ารวจชมชนสมพนธ หมายถง การปฏบตงานของเจาหนาทต ารวจชมชนสมพนธในพนทเปาหมาย เพอใหเกดความคนเคยประชาชน เพอใหประชาชนเขาใจการท างานของต ารวจ และมองภาพพจน ของต ารวจดขน และในทสดเพอกอใหเกดความรวมมอในการปองกนอาชญากรรม ความรวมมอชวยเหลอแกไขปญหาในชมชนไดเอง อยางเชนการชวยเหลอสรางสงสาธารณะประจ าหมบาน ใหความชวยเหลอกนและกน เมอไดรบความเดอนรอนหรอประสบสาธารณะภย รวมถงการปฏบตการทางจตวทยา เพอความมงหมายทจะใหไดรบความรวมมอจากประชาชนในการปองกนปราบปรามอาชญากรรม

การด าเนนงานและปฏบตงานชมชนสมพนธ มเปาหมายสดทายอยท การใหชมชนและประชาชน มความสามารถในการปองกน และรกษาความปลอดภย ในชวตและทรพยสนและความ

Ref. code: 25595703011220GOS

39

มนคงในระดบพนฐานของตนเองไดเพอเปนฐานและสนบสนนงานการสรางความสงบสขแกชมชนและสงคมของต ารวจ57

แนวทางการปองกนอาชญากรรมโดยแนวคดชมชนสมพนธ (Community Relation Approach) อยบนฐานวธคดวา อาชญากรรมเปนปรากฏการณตามลกษณะพนท บรเวณใดทเกดอาชญากรรมขนบอยครงจะเกดขนซ าอก เพราะพนททมสถตอาชญากรรมสงจะมความแตกตางไปจากพนททอาชญากรรมต า ทงในดานสภาพแวดลอมภายในชมชน ทางเศรษฐกจและทางสงคม

การปองกนอาชญากรรมตามแนวทางน จงมงเนนการจดสภาพทวไปในลกษณะเสรมสรางความสมพนธระหวางบคคลใหงายตอการควบคม สงเกตตรวจตรา โดยไมลวงล าสทธเสรภาพสวนบคคล รวมทงสนบสนน สงเสรมใหสมาชกในชมชนมสวนรวมในการปองกนรางกาย ชวต และทรพยสน ทงของตนเอง และของผอนใหปลอดภยจากอาชญากรรม จากการอยรวมกน

การปองกนอาชญากรรมโดยแนวคดชมชนสมพนธ ตามแนวทางทไดมการก าหนดขนมาใชเปนปฏบตการในงานปองกนอาชญากรรมมารวม 2 ทศวรรษ เปนแนวคดแนวปฏบตทเผชญกบการเปลยนแปลงทางสงคม และการเปลยนแปลงของกระบวนการยตธรรมททาทายยง เนองจาก บรบทของสงคมไทยไดกลายเปนสงคมคนเมอง มลกษณะของวถชวตตางคนตางอย และมมมมองเกยวกบปญหาอาชญากรรมวาไกลตว ธระไมใช ซงเปนเนอหาทขดตอแนวคดน จงถอเปนจดเปลยนครงส าคญในการปรบมมมองและทศนคตการท างานเชงรกของต ารวจไทยในศตวรรษท 20 ซงก าลงจะตองน ามาเปนฐานคดพฒนาตอยอด ใหน าไปสปฏบตการปองกนอาชญากรรมในยคสมยแหงศตวรรษท 21 ตอไป และส าหรบรายละเอยด ตลอดจนวธการปฏบตของต ารวจตามแนวทางดงกลาวไดกอใหเกดลกษณะงานต ารวจชมชนสมพนธ ซงมทมาจากจดคดของค า 3 ค า คอ “ต ารวจ” “ชมชน” “ความสมพนธ” โดยมแนวคดดงน58

1) ต ารวจ (Police) มความเปนมาควบคกบววฒนาการของสงคม กลาวคอ การทสมาชกในสงคมจะอย

รวมกนไดอยางสงบสขนน ยอมตองมก าหนดกฎเกณฑ เพอใหทกคนถอปฏบตโดยทวกน และตองมผรกษากฎเกณฑดงกลาว เพอมใหผใดละเมด หากมการละเมดจะตองด าเนนการใหเปนไปตามอ านาจหนาททไดรบมอบหมาย ซงหนาทในการรกษากฎเกณฑดงกลาว ไดมววฒนาการเรอยมา จนเปนสถาบนทางสงคมอยางหนงเรยกวาต ารวจ มหนาทหลกในการบงคบใชกฎหมาย การปองกน

57 สพศาล ภกดนฤนาถ, Modern Policing แนวทางการปฏบตงานตามหลกการและทฤษฎ

ต ารวจสมยใหม, 108. 58เฉลมเกยรต ศรวรขาน, นวตกรรมกระบวนทศนการปองกนอาชญากรรมของต ารวจไทยใน

ศตวรรษท 21, 76.

Ref. code: 25595703011220GOS

40

เหตรายไมใหเกดขน การรกษาความปลอดภยในชวตและทรพยสนของประชาชน และการรกษาความมนคงภายในของรฐ59 ต ารวจนบเปน “วชาชพ” ทมคณลกษณะและคณสมบตเฉพาของความเปน “ต ารวจ” มกระบวนการวชาชพ และมอาชวปฏญาณในทกระดบ / ชนยศ

ส าหรบลกษณะงานของต ารวจนน พบวา มความสมพนธและเขาไปเกยวของกบประชาชนอยตลอดเวลา ท าใหการท างานจะมทงผเสยประโยชนจากการปฏบตหนาทของต ารวจ ดงนน จงเปนการยากทจะท าใหทกฝายเกดความพอใจได ซงเซอร โรเบร ต พล บดาต ารวจแหงองกฤษ ไดก าหนดหลกการส าหรบวชาชพต ารวจ (Peel’s Professional Police Principles) ซงเปนหลกสากลทใชปฏบตกนมาจนถงปจจบนไววา ต ารวจและประชาชนเปรยบเสมอนบคคลเดยวกน (The Police and the Public and the Public are the Police) เพราะประชาชนคอตนก าเนดของต ารวจ และต ารวจคอประชนชนพลเมองแหงชาต ทงต ารวจและประชาชนจงเปรยบเสมอนบคคลเดยวกน คอ ต ารวจมหนาทคมครองความปลอดภยผาสกของประชาชน และในท านองเดยวกนประชาชนตองใหความรวมมอแกต ารวจในการปฏบตหนาทตามหลกพลเมองด ซงสอดคลองกบแนวคดของ อจฉราพรรณ จรสวฒน60 ในเรองโครงสรางพนฐานความเปนพลเมอง (Civic Infrastructure)

หลกส าคญอกประการหนง คอ สงคมทปลอดภยจากอาชญากรรมและมความสงบเรยบรอย จะเปนการทดสอบถงประสทธภาพของต ารวจ (The absence of Crime and Disorder is the Test of Police Efficiency) หลกการน เปนการประเมนถงคาการปฏบตหนาทของต ารวจ โดยพสจนถงประสทธผลการรกษาความสงบเรยบรอยแกชมชน รวมทง ความสามารถของต ารวจทจะรกษาความศกดสทธแหงกฎหมายใหคงไวเปนหลกเกณฑมาตรฐานของสงคม

จาก Peel’s Professional Police Principles จะเหนวา บทบาทของต ารวจมใชจะมเฉพาะการสบสวน สอบสวน หรอการปองกนปราบปราม เทานน แตบทบาทของต ารวจยงครอบคลมถงการปองกนภยทไมไดเกดจากอาชญากรรมดวย ต ารวจจงตองมบทบาทเชงรกตอประชาชน โดยการพยายามสรางส านกใหกบประชาชนไดตระหนกถงความเปนต ารวจในตวตน ตามหลกการทกลาวมารวมทง การรกษาสมพนธภาพอนดระหวางต ารวจกบประชาชนใหเกดและคงอยตลอดไป

59 กองพฒนาการปองกนและควบคมอาชญากรรม ส านกงานต ารวจแหงชาต, แนวทาง

เจาหนาทผปฏบตงานชมชนและมวลชนสมพนธ (กรงเทพฯ: โรงพมพต ารวจ, 2549), 1. 60 อจฉราพรรณ จรสวฒน, โครงการวจยเชอมโยงเครอขายยตธรรมชมชนกบการบรหาร

ราชการจงหวดแบบบรณาการ (CEO) และการกระจายอ านาจสทองถน (2549-2550) (หวหนาโครงการ) (กรงเทพฯ: ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว), 2550), 65.

Ref. code: 25595703011220GOS

41

การสรางสมพนธกบบคคลในทางทด จงมประโยชนตองานต ารวจอยางยง เพราะไมวาจะปฏบตงานในหนาทเรองใด ๆ มกจะไดรบการสนบสนน ชวยเหลอ ดวยความเหนอกเหนใจจากสงคมอยเสมอ แตตองพงระมดระวงอยาใหเกนขอบเขตจนเปนความสมพนธกนเอง ซงอาจจะท าใหบคคลอนส าคญผดในขอเทจจรง และไมกอใหเกดผลดแกทางราชการขนได ประเดนคอท าอยางไร ต ารวจจงจะสามารถสรางสมพนธทดใหเกดขนในสงคมได ถงแมจะไมถกกบนสยแตกตองกระท าเพอใหสามารถเขาไดกบทกคนอยางเหมาะสม พยายามท างานใหด ท าใหสมฤทธผล และรกษาไวซงคณลกษณะทาทของต ารวจตามทส านกงานต ารวจแหงชาตตองการ คอ การครองใจคนทกคนไดดวยมตรภาพ และสมพนธภาพอนดตอกน

อยางไรกตาม มเรองทต ารวจพงตองระลกอยในใจเสมอ คอ สทธมนษยชน เพอใหการปฏบตหนาทเปนไปตามหลกสากล และตองตระหนกอยเสมอวา ต ารวจเปนประชาชนคนหนง ซงไดรบเกยรตใหมหนาทและอ านาจภายในขอบเขตของกฎหมาย ปฏบตหนาทภายใตกรอ บขนบธรรมเนยมประเพณ และศลธรรมอนดของสงคม การปฏบตงานลกษณะตาง ๆ จงตองด าเนนไปอยางเหมาะสมใหไดทงผลของงานและความเขาใจจากทกภาคสวน ทส าคญต ารวจพงระมดระวงมใหมการกระท าหลกเลยงไมได เพอรกษาไวซงความสงบสขของสงคมสวนรวม

2) ชมชน (Community) จากการศกษาความหมายของชมชนในหลายมต พบทศนะของนกวชาการมากมาย

ทไดใหค าจ ากดความไว ซงมความแตกตางกนบาง คลายคลงกนบาง อนเนองมาจากสภาพทางสงคมทเปลยนแปลงไปในแตละชวงเวลา แตสวนใหญระบวา ชมชน หมายถง กลมคนทมาอยรวมกนในเขตหรอบรเวณเดยวกนทแนนอน มวถการด าเนนชวตคลายกน มความรสกเปนอนหนงอนเดยวกน มปฏสมพนธตอกนและกน อยภายใตกฎระเบยบกฎเกณฑเดยวกน ซงจากความหมายน กองพฒนาการปองกนและควบคมอาชญากรรม ส านกงานต ารวจแหงชาต ไดสรปองคประกอบของชมชนวา ประกอบดวย

2.1) ประชาชนหรอคน (People) เปนองคประกอบส าคญ หากปราศจากคนเสยแลวจะเปนชมชนไมได 2.2) ความสนใจของคนรวนกน (Common Interest) คนทอยในชมชนนน จะตองมความสนใจอยางใดอยางหนงรวมกน และความสนใจ

ดงกลาวเปนผลมาจากการอยรวมกนในอาณาเขตบรเวณเดยวกน 2.3) อาณาบรเวณหรอพนท (Area) คนและสถานทเกอบจะแยกกนไมได ตางเปนสวนประกอบส าคญ และมสวน

สมพนธกน มคนตองมสถานท แตการจะก าหนดขอบเขตและขนาดของสถานทชมชนเปนเรองยาก 2.4) การปฏบตตอกน (Interaction)

Ref. code: 25595703011220GOS

42

เมอคนมาอยรวมชมชนกน ยอมตองมการตดตอแลกเปลยนและปฏบตตอกน 2.5) ความสมพนธของสมาชก (Relationship) ทผกพนใหอยรวมกนในชมชนนนๆ ความสมพนธตอกนเปนสงทผกพนใหสมาชกอยรวมกนในชมชนดวยความเปนมตร 2.6) วฒนธรรม ขนบธรรมเนยม ประเพณ (Cultural Traditions) รวมตลอดถง แบบแผนของการด าเนนชวตในชมชน (Pattern of Community

Life) ซงสวนใหญจะลกษณะคลายคลง และเปนรปแบบเดยวกน ณฐพฤทธ แกวพบลย และคณะ61 ซงไดรวบรวมความหมายตาง ๆ ของชมชน

พบวา ชมชน นาจะมลกษณะทส าคญ ดงตอไปน 1) เปนการรวมกนของกลมคน (Group of People) ในรปของกลมสงคม

กลาวคอ สมาชกมการปฏบตตอกนทางสงคม หรอมปฏกรยาโตตอบตอกนทางสงคม (Social Interaction) เอออาทรตอกน และพงพาอาศยซงกนและกน

2) มอาณาบรเวณ (Area) ส าหรบเปนทอยอาศย หรอประกอบกจกรรมตางๆ ของสมาชกและกลมสงคม ขนาดของชมชนอาจมขนาดเลกจนถงขนาดใหญขนกบจ านวนสมาชก

3) มการจดระเบยบทางสงคม (Social Organization) เพอควบคมความ สมพนธของสมาชกในชมชน เชน บรรทดฐานทางสงคม สถาบนทางสงคม เปนตน

4) สมาชกมความสมพนธกนทางสงคม (Social Relationship) มการตดตอสมพนธกน มกจกรรมรวมกน มความสนทสนมกน มความสมพนธแบบพบปะกน มวถชวตคลายคลงกน

5) สมาชกมวตถประสงค และเปาหมายในการด าเนนชวต รวมทง ไดรบผลกระทบทเกดขนรวมกน

6) สมาชกมระบบการตดตอสอสาร และการเรยนรรวมกน เพอท าใหเกดความเขาใจในสงตาง ๆ รวมกน

อยางไรกตาม เมอน าความหมายของ “ชมชน” ทเปนสากลและมการอางองจดรวมเดยวกนในความหมาย จะหมายถง กลมคนทอาศยอยในพนทเดยวกนหรอตางพนทกได แตกลมบคคลเหลานน จะตองมความสนใจรวมกน (Common Interest) มความสมพนธกน (Relationship) มการกระท าระหวางกน (Interaction) มความรสก (Sense) และมพนฐานชวตอยางเดยวกน

61 ณฐพฤทธ แกวพบลย และคณะ, การศกษาชมชน.โครงการสงเสรมการผลตเอกสารชดการ

เรยนทเปนการสรปเนอหาในรปสออเลกทรอนกส (กรงเทพฯ: ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา, 2547), 7.

Ref. code: 25595703011220GOS

43

โดยค าวา มพนฐานชวตอยางเดยวกน จะหมายถง การมสถาบนสงคมหรอมระบบวฒนธรรมทตอบสนองความจ าเปนเพอการด ารงอยของมนษยรวมกน อาทเชน สถาบนครอบครว เครอญาตการเมองการปกครอง ศาสนา ศลปะ เปนตน ซงเมอพจารณาตามรายละเอยดน ท าใหเกดมมมองในทศนะทชดเจนขนวา ความเปนชมชน ไมไดอยทลกษณะทางกายภาพ คอ จะตองอยในอาณาบรเวณเดยวกน หรอขนอยกบตวคนเทานน แตปจจยบงชถงความเปนชมชนทแทจรง คอ ความสมพนธระหวางคนตอคนในชมชนนน ๆ ในปจจบนไดเกดชมชนในสงคมสมยใหมโดยผานสอสารมวลชนตาง ๆ อาท ชมชนทางอากาศ ซงเปนสมาชกคลนวทย เชน จส.100 กรนเวฟ เปนตน ทสามารถระดมประชาชนเพอรวมกจกรรมทางสงคม กอปรกบกบสงคมไทยกาวเขาสยคแหงโลกเทคโนโลยสารสนเทศ จงไดเกดชมชนลกษณะใหมทไมเคยปรากฏในพนทใด หรอเคยคาดคดกนมากอน นนคอ ชมชนในโลกดจตอล หรอชมชนออนไลน หรอจะเรยกชออยางไรกตาม แตทกคนเขาใจตรงกนอยางเปนสากลวา นนคอ Social Network ทไรขอบเขตในโลกของการตดตอสอสาร และถอเปนชมชนขนาดใหญททรงอานภาพ ควรคาตอการน ามาขยายบทบาทในเชงบวก และถายทองกระบวนการเรยนรเขาสชมขนแหงพลงทางสงคมน เพอผลของการแผขยาย กลยทธในการปองกนอาชญากรรม ไมวาจะเปนแนวทางการปองกนอาชญากรรมโดยวธการบงคบใชกฎหมาย แนวทางการปองกนอาชญากรรมโดยแนวคดพนฐานเรองความสมพนธระหวางอาชญากรรมกบสภาพชมชน แนวทางการปองกนอาชญากรรมโดยการออกแบบสภาพแวดลอม หรอแนวทางการปองกนอาชญากรรมโดยแนวคดชมชนสมพนธ ตลอดจนนวตกรรมใหมในการปองกนอาชญากรรมในอนาคต

3) ความสมพนธ (Relations) หมายถง การทบคคลมความเกยวของดวยหรอการผกพน ซงเมอน าค าวา ชมชน

มารวมกบสมพนธ จะไดค าวา ชมชนสมพนธ ทมความหมายโดยสรปคอ การทบคคลหรอกลมบคคลทมความสมพนธเกยวของผกพนกน มแนวความคดไปในทางเดยวกน และสามารถรวมก าลงกนด าเนนกจการใด ๆ เพอประโยชนรวมกนในชมชนได

จากความหมายของค าตาง ๆ ตามทไดอธบายมา กองพฒนาการปองกนและควบคมอาชญากรรม ส านกงานต ารวจแหงชาต62 จงก าหนดค าวา งานชมชนสมพนธในหนาทต ารวจขนมา ซงใหหมายถง งานทต ารวจไดกระท าเพอใหบคคลหรอกลมบคคลในสงคมหรอชมชนตาง ๆ เกดการรวมตวกน มความสมพนธผกพนเกยวของตอกน รวมมอประสานการปฏบตเพอชวยเหลอ สนบสนน การปฏบตงานของต ารวจ และเปนการด าเนนงานอยางเปนกระบวนการ เพอใหต ารวจม

62 กองพฒนาการปองกนและควบคมอาชญากรรม ส านกงานต ารวจแหงชาต, แนวทาง

เจาหนาทผปฏบตงานชมชนและมวลชนสมพนธ, 2-3.

Ref. code: 25595703011220GOS

44

ปฏสมพนธอนดกบชมชน เปนสวนหนงของชมชน มความเขาใจปญหาซงกนและกน ตลอดจนรวมมอกนในการแกไขปญหาตาง ๆ โดยเฉพาะปญหาอาชญากรรม เพอใหเกดความสงบเรยบรอยในชมชน หรอสงคมนน ๆ ซงต ารวจทท าหนาทน เรยกวา ต ารวจชมชนสมพนธ (Police Community Relation – PCR) มปฏบตการเพอมงไปสเปาหมายทตองการใหประชาชนมสวนรบรและเขาใจปญหาของต ารวจ มสมพนธภาพอนดกบต ารวจ และเขามามสวนรวมในการแกไขปญหาอาชญากรรม ใหสงคมเกดความสงบสข

อยางไรกด ยงมค าทมความหมายใกลเคยงกบงานชมชนสมพนธ เพยงแตแตกตางกนในสวนของเปาหมายเทานน คอ ค าวา งานมวลชนสมพนธ ซงงานมวลชนสมพนธนน จะเปนการด าเนนงานของกลมมวลชนอยางครบวงจร ตงแตการฝกอบรม การจดตง การควบคม และการน าการเคลอนไหวภายในขอบเขตอ านาจหนาทของต ารวจ ใหเปนไปเพอสนบสนนการรกษาความมนคง การรกษาเอกราชของชาต บรณภาพของดนแดง รวมตลอดถงการใหประเทศชาตด ารงอยในการปกครองระบอบประชาธปไตย ภายใตรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

ส าหรบพฒนาการของงานชมชนสมพนธ พบวา แตเดมหนวยงานต ารวจตางๆ จะมโครงการทมปฏบตการภายใตแนวคดของงานต ารวจชมชนสมพนธตลอดมานบตงแตป 2517 โดยการจดตงศนยประชาสมพนธ เพอชวยเหลอและอ านวยความสะดวกใหกบประชาชน มการด าเนนโครงการสมาชกแจงขาวอาชญากรรม หรอในป 2519 ไดเนนการจดอบรมในกลมเดกและเยาวชน จงกอก าเนดเปนโครงสรางเยาวชนสมพนธ ขน อยางไรกตาม มโครงการลกษณะดงกลาวเกดขนเปนจ านวนมาก แตสวนใหญจะมลกษณะเปนครงคราว ตางฝายตางท า จนกระทงไดมการบรรจแนวคดเกยวกบงานชมชนสมพนธ ไวในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม ฉบบท 5 (พ.ศ. 2525-2529) กรมต ารวจ (ในขณะนน) จงไดก าหนดนโยบายในการปองกนปราบปรามอาชญากรรม โดยมงเนนงานชมชนสมพนธ เปนนโยบายหลกในป 2525 เพอแสวงหาความรวมมอจากประชาชน ขยายงานเกยวกบเยาวชนสมพนธ และการใหบรการประชาชน ใหเตบโตเกดแนวรวมเพมมากขน

จากความส าเรจของงานชมชนสมพนธทสะสมผานมาเปนเวลาหลายป พฒนาการกาวตอไป ไดเรมขนเมอเขาสยคของ พล.ต.อ.ณรงค มหานนท เปนอธบดกรมต ารวจ (ระหวาง พ.ศ. 2525-2530) โดยขณะด ารงต าแหนงในป 2527 ไดมการก าหนดนโยบายการด าเนนงานในรปแบบมวลชนสมพนธเปนครงแรก ซงไดวางหลกเกณฑและแนวทางการปฏบตในดานมวลสมพนธไวอยางชดเจน กลาวคอ

1. ก าหนดแนวทางการปฏบตงานดานมวลชนสมพนธใหปรากฏเปนรปธรรม และไปในทศทางเดยวกน

2. สรางขาราชการต ารวจใหมความร ความเขาใจ ในงานมวลชนสมพนธ และสามารถน าไปปฏบตได

Ref. code: 25595703011220GOS

45

3. ปรบการปฏบต และการบรการ ใหประชาชนสวนใหญพอใจ 4. ลดชองวางระหวางต ารวจกบประชาชนดวยการประชาสมพนธพบปะเยยมเยยน 5. ใหความร ใหค าแนะน า ทงดานการปองกนอาชญากรรม และทางดานความมนคง แนวทางการปฏบตเหลาน ท าใหพลมตการท างานในรปแบบใหมของต ารวจไทย ซงได

เขาสยคตนตวของงานชมชนและมวลชนสมพนธอยางแทจรง63 โดยประชาชนเรมใหความรวมมอกบเจาหนาทต ารวจ ในขณะเดยวกน ผบงคบบญชาขององคกรต ารวจ ตางพยายามและหาแนวทางทดทสด เพอจะท าใหขาราชการต ารวจปรบเปลยนวธคดของการปฏบตใหสอดคลองกบวถสงคมไดทงระบบ เกดความเชอมโยงเปนเครอขายทมงสทศทางเดยวกน

กระบวนการมสวนรวมจากประชาชน และเครอขายทางสงคมของต ารวจ จงไดรบการพฒนากลยทธผานโครงการ กจกรรมตาง ๆ มาอยางตอเนอง โดยน ามาเปนประเดนเพอยดโยงสรางความกระชบใหเกดสมพนธทแนบแนนหลายยคหลายสมยในเวลาตอมา ภายใตแนวคดทปรบไปเปนสมยใหม คอ เปลยนมตมมมองของต ารวจจากเดมวา ท าหนาทผปกครองไปเปนผใหบรการ และทส าคญ ต ารวจกบประชาชนเปนเพอนรวมงานกน ซงจะรวมกนตอสกบอาชญากรรมดวยความรวมมอชวยเหลอซงกนและกน อยางไรกตาม การทประชาชนจะใหความรวมมอชวยเหลอและสนบสนนงานต ารวจใหสมฤทธผลเปนไปตามเปาหมายไดนน ตองอาศยผลทมาจากความสมพนธทมตอกนระหวางต ารวจกบประชน โดยมทศนคต พฤตกรรม และการแสดงออกจากปฏสมพนธในแตละดานของแตละฝายเปนองคประกอบทจะท าใหสรางความสมพนธตอกนในลกษณะตาง ๆ

ส าหรบการมสวนรวมของประชาชนในกจการต ารวจ หรอการชวยเหลองานต ารวจนน อาจท าไดในรปแบบของการเฝาระวงทาสงคม การใหขอมลขาวสาร การแจงเบาะแสคนราย การเปนพยาน หรอการปฏบตตามค าแนะน า เพอความปลอดอภย สรางวนย และรกษาความเปนระเบยบเรยบรอยใหกบสงคม ซงหากพจารณาในมตการมสวนรวมของประชาชนกบงานต ารวจชมชนสมพนธแลว ถอวา เปนการปองกนอาชญากรรมทมววฒนาการมาสรปแบบในปจจบน ทไดมการน ามาใชกนอยางแพรหลาย และเรมเขาใจเปนทตรงกนทงต ารวจและประชาชน

การมสวนรวมของประชาชนกบงานต ารวจชมชนสมพนธ โดยสวนใหญจงด าเนนการในลกษณะของความเปนมตรทตางสนบสนนใหความรวมมอตอกน ซงขอมลเบาะแสตาง ๆ ทต ารวจไดมาจากประชาชนยงสามารถน าไปสผลของการสบสวนทรวดเรว ทนตอสถานการณ และมประสทธภาพในเรองของการจบกมปราบปรามอกดวย ดงทอดตอธบดกรมต ารวจหลาย ๆ ทาน รวม

63 ศรพร ลอวภาสกล, “การมสวนรวมของประชาชนในการปองกนและปราบปรามอาชญา

กรรมในเขต รบผดชอบของสถานต ารวจภธรอ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม,” (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาการบรหารการศกษา สถาบนราชภฏนครปฐม, 2545), 45-46.

Ref. code: 25595703011220GOS

46

ถงผบรหารระดบองคกรต ารวจ และระดบประเทศ ไดกลาวถงประสทธผลหรอรายละเอยดของงานต ารวจชมชนสมพนธไว ตามขอมลท สงห สงหเดช64 ไดรวบรวมไวในงานวจย ดงน

พล.ต.อ. แสวง ธระสวสด กลาวถง งานต ารวจชมชนสมพนธวา เปนมรรควธตางๆ ทจะท าใหเหนวา ต ารวจเปนสวนหนงของชมชน และต ารวจกบประชาชนตางมความสมพนธเขาใจปญหาของกนและกน ความรวมมอของประชาชนในชมชนจะเปนสวนสนบสนนงานของต ารวจในการแกไขปญหาอาชญากรรมเพอใหเกดความสงบสขในชมชน

พล.ต.อ. สวสด อมรววฒน กลาวถง งานต ารวจชมชนสมพนธวา โครงการชมชนสมพนธของกรมต ารวจเปนมาตรการเชงรกทมวตถประสงคเพอเสรมสรางทศนคต และความเขาใจอนดระหวางต ารวจกบประชาชน ซงการสรางเสรมความสมพนธดงกลาวเพอใหประชาชนใหการสนบสนน และชวยเหลอในการปฏบตงานของเจาหนทต ารวจในดานการปองกนและปราบปรามอาชญากรรมดวยศรทธาและเตมใจ

พล.ต.อ. วสทธ กตตวฒน กลาวถง งานต ารวจชมชนสมพนธวา เปนวถทางตาง ๆ ซงจะเนนใหเหนวาต ารวจเปนสวนหนงทส าคญของสงคม มใชเปนหนวยงานทท าหนาทรกษากฎหมาย หรอคอยออกค าสงบงคบแกประชาชน ซงความสมพนธทจะกอใหเกดความรวมมอน มใชเปนความสมพนธระหวางประชาชนกบหนวยงานประชาสมพนธเทานน แตเปนความสมพนธกบทกหนวยงาน ทกสวนของกรมต ารวจ รวมไปถง นโยบายการบรหาร การควบคม และระเบยบวธการปฏบตตาง ๆ ของต ารวจในการปฏบตหนาท และทส าคญทสด คอ ความสมพนธกบต ารวจฝายปฏบตการทมหนาทสมผสกบประชาชนโดยตรง

พล.ต.อ. ชดชย วรรณสถต ใหความเหนวา งานต ารวจชมชนสมพนธ เปนหลกการทส าคญในการเสรมสรางความสมพนธ และความรวมมอระหวางต ารวจกบประชาชน ในการแกไขปญหาอาชญากรรม และเปนการด าเนนงานอยางเปนกระบวนการเพอใหต ารวจมปฏสมพนธอนดกบชมชน มความเขาใจในปญหาซงกนและกน ตลอดจนรวมมอในการแกไขปญหาดงกลาวดวย

พ.ต.ท. ดร.ทกษณ ชนวตร กลาวถงโครงการต ารวจชมชนสมพนธวา เปนหลกการทสอดคลองกบระบอบประชาธปไตย ซงต ารวจมความสมพนธทดตอชมชน ในอนทจะกอใหเกดความเขาใจในบทบาทและหนาททซบซอนของต ารวจ เปนการด าเนนงานทมความหมายกวางไกลกวาการประชาสมพนธ เพราะต ารวจชมชนสมพนธ มสวนประกอบในการทมความส าคญในมตของการท างานทเทา ๆ กน 3 สวน คอ

64 สงห สงหเดช, “การมสวนรวมในโครงการต ารวจชมชนสมพนธดานปองกนและ

ปราบปรามอาชญากรรม: ศกษาเฉพาะกรณสถานต ารวจนครบาลบางเขน,”(วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, คณะศลปศาสตร (สงคมวทยาประยกต) มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, 2544), 12-14.

Ref. code: 25595703011220GOS

47

1) การประชาสมพนธ 2) การบรการทดตอประชาชน 3) ความรวมมอทดแตประชาชน ร.ต.อ. ดร.ประชย เปยมสมบรณ กลาวถงงานต ารวจชมชนสมพนธวา คอ กระบวน

การทก าหนดทศทางใหบคลากรต ารวจทงหมดในแตละองคกร ไดหนเหพฤตกรรมไปสการมปฏสมพนธกบสภาพแวดลอม เพอทจะไดรบการสนบสนนจากประชาชนและสภาพแวดลอมอน ๆ ภายในองคกร ในลกษณะทจะเอออ านวยตอการบรรลถงวตถประสงคและเปาหมายหลกขององคกรต ารวจ

การประมวลผลขอมลจากการวเคราะหความหมายและค าส าคญตางๆ ของงานต ารวจชมชนสมพนธ ตามทมการใหรายละเอยดจากผทรงคณวฒหลายทานดงทกลาวมา ไดพบนวตกรรมการปฏบตงานรปแบบใหมของต ารวจไทยในศตวรรษท 20 เกยวกบงานต ารวจชมชนสมพนธ ซงเปนจดเรมตนทจะน าไปสการคนพบกระบวนทศนใหมของต ารวจไทยในศตวรรษท 21 และก าลงจะเขามาแทนทรปแบบของการปฏบตงานทใชกนอยในปจจบน หรอเสรมมตในมมมองตางๆ ของต ารวจใหมความชดเจนมากขน จนตกผลกทางความคด เพอใหกลายเปนตนทนขององคกรทจะน าแนวคดไปพฒนาตอยอด และวางแผนจดการเชงกลยทธ ใหเกดปฏบตการของงานต ารวจชมชนสมพนธทแตกแขนงออกไปในแตละพนทอยางเขมขนภายใตกรอบงานปองกนอาชญากรรม ทมงไปสผลสมฤทธตามกระบวนทศนพนฐานส าคญของการพฒนางานต ารวจชมชนสมพนธ ทงน จากผลของการปฏบตงานทท าใหไดขอคนพบสอดคลองกบหลกการและแนวคดดงกลาว สามารถรวบรวมน ามาสรปเปนรากฐานของการพฒนาตอไปได ดงน

1) เปนกระบวนการทมระบบและครบวงจร กลาวคอ มลกษณะการท างานเปนขนตอนทแนชด มปจจยน าเขา มการวางแผน มการด าเนนงาน มผลลพธของงาน และมการประเมนผล เพอยอนกลบมาเปนปจจยน าเขาประกอบการวางแผนอกครงหนง

2) มงเปลยนแปลงพฤตกรรมด ารวจทกคน ใหมความคดเปดกวาง และยอมรบปฏสมพนธกบสภาพแวดลอมภายนอก มใชปดดวยตวเองอยในองคกรเหมอนเชนทผานมา

3) มงเสรมสรางระบบการท างานบนพนฐานของการบรการประชาชน ตามหลกการในระบอบประชาธปไตย เพอใหต ารวจไดเปนต ารวจของประชาชนอยางแทจรง มใชเปนฐานอ านาจของบคคลหรอกลมบคคลใด

4) เพอสรางภาพพจนและปลกฝงทศนคต หรอคานยมใหมทด ใหต ารวจมความรสกตอประชาชนฉนทญาตมตร ตลอดจนใหเกดความเขาใจอนดระหวางต ารวจกบประชาชน มการรบฟงปญหาซงกนและกน เกดความสมพนธทแนนแฟนยงขน

Ref. code: 25595703011220GOS

48

5) เพอกอใหเกดประโยชนสงสดตอประสทธภาพการท างานของต ารวจ ใหประชาชนมความรก ศรทธา และเชอมนตอต ารวจ ทงในดานการปฏบตงานและพฤตกรรมการแสดงออก จนเกดส านกรวมรบผดชอบ และพรอมทจะชวยเสรมสรางความสงบเรยบรอยใหกบสงคมสวนรวม

อยางไรกตาม จากการทบทวนการขบเคลอนงานต ารวจชมชนสมพนธ ของส านกงานต ารวจแหงชาต พบวา ไดเรมมาเปนระยะเวลานานพอสมควรแลว แตการพฒนายงเปนไปคอนขางชา เพราะในระยะแรกมลกษณะเปนโครงการขนาดเลกทตางฝายตางท าตามทไดกลาวมา การด าเนนงานยงไมเปนระบบ และไมขยายวงกวางมากนก สาเหตหนงคอต ารวจตงแตระดบผบงคบบญชาถงระดบผปฏบตการยงไมเขาในหลกการและแนวทางการปฏบต รวมถง บางสวนยงมความขดแยงทางความคด หรออาจตอตานการปรบเปลยนรปแบบวธการแกไขปญหาอาชญากรรมทเนนการจบกมปราบปรามมาเปนการปองกนเชงรก ซงมงสวธการระวงบคคล และการรกษาพนทใหปลอดภยจากอาชญากรรม กระทงเมอภาพรวมจากผลของการด าเนนการเรมประสบผลส าเรจเปนทยอมรบของประชาชน ภาพพจนขององคกรทดขนตามล าดบ จากการตดตามผลของความรวมมอทไดรบจากประชาชน ในทสดไดมการออกแผนกรมต ารวจแมบท ฉบบท 1 (พ.ศ.2530-2534) ซงใหความสมพนธกบงานชมชนสมพนธ และหยบยกออกมาเปนปฏบตการในสาขาเฉพาะดาน เรยกวาแผนสาขาชมชนและมวลชนสมพนธ มวตถประสงคเพอสรางความเขาใจ สรางทศนคต สรางความศรทธา สรางความเชอมน และสรางความสมพนธอนดระหวางต ารวจกบประชาชน และต ารวจกบหนวยงานอน ๆ ทงภาครฐบาลและเอกชน รวมทงใหประชาชนมบทบาทมสวนรวมและสนบสนนการปฏบตงานของต ารวจในชมชนและหมบานของตนเอง

ตอมาเมอแผนสาขาชมชนและมวลชนสมพนธ ไดถกแปลงไปเปนปฏบตการภาคสนามอยางเปนรปธรรม จนไดรบการยอมรบจากทกฝายทเกยวของ จงมการจดสรรงบประมาณประจ าปเพอน าไปใชในโครงการตาง ๆ เปนครงแรก ในปงบประมาณ 2531 จ านวนเงน 11,612,400 บาท สงห สงหเดช65 ครงนน จะถอไดวา รปแบบงานต ารวจชมชนสมพนธในประเทศไทยไดกอก าเนดขนมาจากแนวคดสรปแบบของการปฏบตงานทจบตองไดอยางเปนทางการ และถกก าหนดใหเปนภารกจหนงในงานระดบสถานต ารวจทกแหง ทเจาหนาทต ารวจระดบปฏบตการใหพนทจะตองคด และจดท ากจกรรมเชงรก เพอเสรมสรางและแสวงหาความรวมมอจากประชาชนในเขตพนทรบผดชอบ โดยมเปาหมายใหบคคล หรอกลมบคคลในชมชนหรอสงคมตาง ๆ ไดรวมตวกนใหความ

65สงห สงหเดช, “การมสวนรวมในโครงการต ารวจชมชนสมพนธดานปองกนและปราบปราม

อาชญากรรม: ศกษาเฉพาะกรณสถานต ารวจนครบาลบางเขน,” (วทยานพนธปรญญามหาบณฑตศลปศาสตร (สงคมวทยาประยกต) มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, 2544), 22.

Ref. code: 25595703011220GOS

49

รวมมอ และประสานการท างานรวมกนกบต ารวจในการปองกนอาชญากรรม นบตงแตชวงเวลานนเปนตนมา

ปฏบตการตามแผนสาขาชมชนและมวลชนสมพนธ ในยคเรมตนบกเบกการด าเนนงาน ไดมการวางรากฐานใหมการปฏบตงานชมชนและมวลชนสมพนธอยางเปนระบบ ดวยแบบแผนทชดเจนระหวางแผนงาน แผนเงน และแผนคน ซงตองมความสมพนธสอดคลองกนอยางเปนกระบวนการ โดยในระยะแรกนอยในชวงป 2531-2534 ตามแผนกรมต ารวจแมบท ฉบบท 1 การปฏบตงานสวนใหญอยภายใต “โครงการชมชนสมพนธ” เนนการปฏบตในระดบสถานต ารวจ ทก าหนดใหหวหนาหนวยเปนผรบผดชอบ และตองจดใหมนายต ารวจชนสญญาบตร 1 นาย เปนหวหนาชดปฏบตการ พรอมกบขาราชการต ารวจระดบต ากวาสญญาบตรอก 10 นาย เปนเจาหนาทชดปฏบตการต ารวจชมชนสมพนธ (ตชส.) นอกจากน ยงระบใหกองบญชาการต ารวจตะเวนชายแดนรบผดชอบการด าเนนงานมวลชนสมพนธ เกยวกบการรกษาความมงคงของชาต ตามกลมเปาหมายทแตกตางไปจากงานชมชนสมพนธ ตามทไดอธบายมาแลว ซงมวลชนสมพนธในความหมายตามภารกจ จะเปนการฝกอบรม การจดตง การควบคม และการน ามาเคลอนไหวภายในขอบเขตอ านาจหนาทของต ารวจเพอสนบสนนการรกษาความมนคง

2.4.2 แนวคดต ารวจชมชน แนวคดในเรองการต ารวจชมชนไดรบการพฒนาตอยอดมาจากแนวคดต ารวจชมชน

สมพนธในประเทศสหรฐอเมรกาแนวคดเรองการต ารวจชมชนไดรบการพฒนาในชวงตนทศวรรษ 1980 จากเดมทหนวยงานต ารวจนยมใชยทธวธในการปองกนอาชญากรรมทเนนการบงคบใชกฎหมาย ไดแก การจดสายตรวจ (Patrol) การเขาไปยงทเกดเหตอยางรวดเรว (Rapid response) การตดตามสบสวนจบกมคนรายมาด าเนนคด (Criminal investigation) ประกอบกบการสงชดชมชนมวลชนสมพนธเขาไปในพนทในระยะหลงมกไมประสบความส าเรจ เนองจากชดชมชนมวลชนสมพนธทสงเขาไปนน กลายเปนการปฏบตงานในลกษณะเลอกปฏบต โดยชดชมชนมวลชนสมพนธมกจะใกลชดสนทสนม ดแลเฉพาะกลมพรรคพวกเดยวกนเทานน ท าใหอาชญากรรมยงคงเกดขนอยางตอเนอง

นกวชาการและผเกยวของ จงไดรวมกนหารปแบบวธการปฏบตงานของต ารวจ ทมประสทธภาพในการปองกนอาชญากรรมมากขน มการระดมความคดอยางเขมขนในระหวางป 1985-1990 จนไดน ามาสขอสรปของแนวคดใหมในเชงยทธศาสตร เปนปรชญาการท างานของหนวยงานต ารวจทเรยกวา “การต ารวจชมชน” (Community Policing or Community-Oriented Policing) ( Bayley, 1998)

Ref. code: 25595703011220GOS

50

ซงหมายความวา ต ารวจหรอประชาชน กคอคนๆ เดยวกน ทมหนาทรบผดชอบในการชวยสอดลองดแล ความสงบเรยบรอยของสงคม ถนทอยอาศย มใชเปนภาระหนาทของต ารวจแตเพยงฝายเดยว

แนวคดการต ารวจชมชน เสนอวา รปแบบการปองกนอาชญากรรมแบบเดม ๆ เนนการตงรบ (Reactive) ขณะทแนวคดการต ารวจชมชน เนนเชงรก (Proactive) การท างานอยบนฐาน ขอมลทถกตองและเหมาะสม ซงเปนสวนส าคญตอลกษณะการท างานในเชงรกในการแกปญหาอาชญากรรมหรอความไรระเบยบของสงคม การปองกนอาชญากรรมทดจ าเปนตองมการวางแผนรวมกบชมชน เพอทประเมนแนวโนมอาชญากรรมทอาจจะเกดขน แตการท างานเชงรกกจะท าใหเจาหนาทต ารวจตองมบทบาท ความรบผดชอบแบกภาระเพมมากขนทงนเพราะตองค านงถงปญหาตาง ๆ ของชมชนทตองเขาไปจดการ

ความหมายของการต ารวจชมชน66 เดวท เอช เบยเลย (Bayley, 1994) ไดเสนอนยามของแนวคด การต ารวจชมชน โดย

อาศยรากฐานความคดจากกจกรรมการด าเนนงานของหนวยงานต ารวจ อนมองคประกอบหลก 4 ประการ (CAMPS) ไดแก

1. การใหค าปรกษา (Consultation) หมายถง หนวยงานต ารวจตองสรางกลไกเพอเขาถงและพดคยกบประชาชน ในการแกไขปญหาตาง ๆ จดล าดบความส าคญของปญหา และก าหนดแนวทางและวธการในการแกปญหา

2. การปรบตว (Adaptation) หมายถง การปรบตวและกลยทธตางๆใหเหมาะสม แตเดมจะเหนวา วธปฏบตของต ารวจจะถกน าไปใชในลกษณะเดยวกนทกพนท แตแนวคดการต ารวจชมชนนน ตองกระจายอ านาจใหผปฏบตสามารถปรบวธการใหเหมาะสมตอสภาพปญหาทเกดขนในแตละพนท

3. การปรบปรงพฒนา (Mobilization) หมายถง กจกรรมตาง ๆ ทเจาหนาทต ารวจเขาไปสงเสรมชมชนใหสามารถปองกนตนเอง และแกปญหาตาง ๆ ทอาจขยายไปสปญหาใหญขน หลกการหนงของการต ารวจชมชน คอ ทรพยากรของต ารวจมไมเพยงพอทจะควบคมอาชญากรรมได ถาปราศจากความชวยเหลอของชมชน ดงนน ถาเจาหนาทต ารวจท างานรวมกบประชาชน จะท าใหมทรพยากรมากขน และสามารถบงคบใชกฎหมายไดดกวา เชน โครงการเพอนบานเตอนภ ย (Neighborhood Watch program) หรอรวมกนจดตงคณะกรรมการทปรกษาชมชนระหวางชมชน

66 กองวจยและพฒนา ส านกงานต ารวจแหงชาต, “มาตรการทางกฎหมายเพอสงเสรมการม

สวนรวมของประชาชนในการปองกนและปราบปรามอาชญากรรม,” (รายงานการวจยส านกงานต ารวจต ารวจแหงชาต, 2552), 36.

Ref. code: 25595703011220GOS

51

และเจาหนาทต ารวจ ตลอดจนการสนบสนนทางดานการเงนและลงแรงในกจกรรมปองกนอาชญากรรมตาง ๆ เปนตน

4. การแกไขปญหา (Problem-solving) เปนแนวคดทมงเนนใหเจาหนาทต ารวจใชความพยายามในการแกปญหาส าคญ ทอาจกอใหเกดอาชญากรรมหรอเหตการณทน าไปสความไมเปนระเบยบในชมชน

คอรทเนอร (Cordner, 1999) ไดเสนอมมมองเกยวกบการต ารวจชมชน โดยแบงออกเปน 4 มต ไดแก

1. มตเชงปรชญา เปนการปรบเปลยนกระบวนทศนจากต ารวจอาชพ(Professional model) ไปสต ารวจทมหนาทรบผดชอบต ารวจกวางขวางขน มตนยอมรบปรชญาการท างานเปนทมและการเปนหนสวนกบประชาชน ประชาชนเปนเสมอนเปนหเปนตาใหกบต ารวจ ขณะเดยวกนต ารวจเปนผควบคมอาชญากรรมใหลดปรมาณลง

2. มตเชงยทธศาสตร คอ การแปลงปรชญาไปสการปฏบต มตนจะเชอมแนวคดกบความเชอทเปนรากฐานของการต ารวจชมชน และมการก าหนดแผนงาน โครงการและกจกรรมเพอน าไปสการปฏบต

3. มตเชงกลยทธ เปนการน ายทธศาสตรทไดรบไปสการปฏบต ซงเปนเรองของเทคนค วธการในการแกปญหาโดยเนนการมสวนรวมของชมชน

4. มตเชงองคกร โดยปรกตแลวมลกษณะกงทหารและกงอ านาจ ในบางแงนนโครงสรางองคกรต ารวจมลกษณะทเหมาะสมกบงานประจ า มความเปนราชการสง ดงนนการปรบองคกรใหสอดคลองกบแนวคดการต ารวจชมชนซงมพนฐานในการใชความคดรเรมสรางสรรคตาง ๆ จ าเปนตองด าเนนการ ดงน

1) กระจายอ านาจ (Decentralization) มการมอบอ านาจและความรบผดชอบใหกบเจาหนาทต ารวจผปฏบตมากขนเพอใหสามารถปฏบตงานไดอยางอสระ

2) โครงสรางทแบนราบ (Flattening) ลดสายการบงคบบญชาในแนวตง เพอปรบปรงการสอสารและลดความเปนระบบราชการ

3) ลดความช านาญเฉพาะดาน (Despecialization) ลดจ านวนของหนวยงานเฉพาะทางเพอเพมแหลงทรพยากรใหมากขนใหสามารถเสรมการปฏบตไปยงสาธารณชน

4) สรางความเปนพลเรอนมากขน (Civilianization) ปรบใหมพนกงานราชการมากขนเพอใหเกดประสทธผลสงสด มการมอบหมายเจาหนาทต ารวจไปปฏบตงานในจดทรองขอ

เฮอรแมน โกลดสทนน เปนนกวชาการต ารวจผมชอเสยงอกทานหนงทมผลงาน ในเรองการต ารวจชมชน ไดชใหเหนคณลกษณะพนฐานของการต ารวจชมชน ไววา (Sue Titus Reid, 2003)

Ref. code: 25595703011220GOS

52

เปนความรวมมอระหวางชมชนและเจาหนาทต ารวจ เพอใหงานในหนาทของ ต ารวจส าเรจลลวง

มอบหมายเจาหนาทต ารวจผปฏบตไปยงชมชนเพอสรางความสมพนธอนดระหวาง กน

จดล าดบความส าคญของความตองการของชมชน

จดใหมการพบปะ ประชมรวมกนเพอหาแนวทางการตอบสนองความตองการของ ชมชนโดยจดสรรทงบคลากรและทรพยากรตาง ๆ ในการใหความชวยเหลอชมชน โรเบรต ทรอจาโนวคซ และบอนน (Robert Trojanwicz & Bonnie Bucqueroux,

1998) น าเสนอหลกการ 10 ประการ ของ การต ารวจชมชน (Community Policing) ไวดงน 1. การเปลยนแปลง (Change) องคกรและพฤตกรรมของเจาหนาทต ารวจ 2. สรางการเปนผน า (Leadership) การเปลยนแปลง 3. วสยทศน (Vision) 4. ความเปนหนสวน (Partnership) 5. การแกปญหา (Problem Solving) 6. ความเสมอภาค (Equity) 7. ความไววางใจ (Trust) 8. การใหอ านาจ (Empowerment) 9. การบรการ (Service) 10. ภาระรบผดชอบ (Accountability)

นอกจากนยงไดน าเสนอสงทไมใชคณลกษณะของการต ารวจชมชนไวอกหลายประการ ไดแก - การต ารวจชมชนไมใชกลยทธ เทคนคหรอโครงการ ทมขอจ ากด แตเปนปรชญา

ในการน าบรการไปสชมชน - การต ารวจชมชน ไมใชการประชาสมพนธ - การต ารวจชมชน ไมใชการคกคามชมชน - การต ารวจชมชน ไมปฏเสธตอเทคโนโลยสมยใหม - การต ารวจชมชน ไมใชการยอมออนขอใหแกอาชญากรรม - การต ารวจชมชน ไมใชสงฉาบฉวย แตตองใชเวลาในการสรางชมชน และ

แกปญหา - การต ารวจชมชนไมใชค าทมความหมายเหมอนการต ารวจทเนนการ แกปญหา

Problem-Oriented Policing (POP)

Ref. code: 25595703011220GOS

53

- การต ารวจชมชน ไมใชแนวคดจากบนลงลาง - การต ารวจชมชน ไมใชสงปรงแตงฉาบฉวย - การต ารวจชมชน ไมใชอกชอหนงของงานสวสดการสงคม - การต ารวจชมชน ไมใชแคเรองผลลพธสดทาย - การต ารวจชมชน ไมไดมงเนนไปทชนชนใดชนชนหนงของสงคม - การต ารวจชมชน ไมใชอกชอหนงของธรกจทวไป - การต ารวจชมชน ไมใชแคความปลอดภย - การต ารวจชมชน ไมใชวธการแบบผปกครองตอผใตปกครอง แตเปนการเปลยน

บทบาทไปสฐานะ หนสวน ในความพยายามเพอใหชมชนมความเปนอยทดขน - การต ารวจชมชน ไมใชวธคดหรอทฤษฏของชนชนปกครอง แตเจาหนาทต ารวจจะ

ไมยนออกหางจากชมชน แตจะเปนสวนหนงของชมชน - การต ารวจชมชนไมใชวธการปญหาในลกษณะของยาสารพดโรคทสามารถแกไข

ปญหาไดทกอยาง วลลารด เอม โอลเวอร (Oliver, 2001) นกวชาการต ารวจ ทไดเสนอแนวคดเรองการ

ต ารวจชมชนไวโดยใหนยาม การต ารวจชมชน วาหมายถง “ แนวคดเชงระบบในกจการต ารวจทมกระบวนทศน ในการคงและรกษาไว ซงความ

เปนชมชนในเชงภมศาสตร เพอทจะปรบปรงคณภาพชวตของสมาชกในชมชน โดยกระจายอ านาจในงานต ารวจใหมากขน และมการด าเนนงานตามหลกส าคญ 3 ประการได แก การด าเนนงานต ารวจทเนนยทธวธ โดยการจดสรรทรพยากรของต ารวจใหเหมาะสม ประการทสองไดแก การด าเนนงานต ารวจท เนนชมชน ท เนนปฏสมพนธเชงรกระหวางต ารวจและสมาชกของชมชนในการลดอาชญากรรมและความหวาดกลวภยอาชญากรรมโดยผานโครงการตาง ๆ ประการสดทายไดแก การด าเนนงานต ารวจทเนนการแกปญหา ซงมงเนนการแกปญหาทสาเหตมากกวาการแกไขผลพวงของอาชญากรรรม”

จากนยามความหมายของการต ารวจชมชนทนกวชาการตาง ๆ ไดน าเสนอขางตน จะเหนไดวา

หลกการส าคญของแนวคดเรองการต ารวจชมชนรวมทงหลกปฏบตประกอบดวย 1. การท างานรวมกนระหวางชมชนและต ารวจ (Partnerships) 2. การรวมกนแกปญหาทเกดขนในชมชนของตน (Problem Solving) 3. การด าเนนโครงการ กจกรรมหรอแสวงหาวธการตาง ๆ ในการแกปญหา

(Activities)

Ref. code: 25595703011220GOS

54

เพอใหเกดความเขาใจมากขน ผวจย ไดน าแนวคดเรอง การต ารวจชมชน ตามทวลลารด เอม โอลเวอร เสนอไวซงประกอบดวยองคประกอบส าคญ 3 ประการ คอ การด าเนนงานต ารวจทเนนยทธวธ (Strategic-Oriented Policing) การด าเนนงานต ารวจทเนนชมชน (Neighborhood-Oriented Policing) และการด าเนนงานต ารวจทเนนการแกปญหา (Problem-Oriented Policing) ปรากฏตามภาพ (ดภาพท 2.1)

ภาพท 2.1 องคประกอบของแนวคดเรองการต ารวจชมชน (Oliver, 2001), วนธกรณ นเกต, “ปจจยทมผลตอความรวมมอของประชาชนในการปองกนอาชญากรรม ศกษากรณงาน ต ารวจชมชนสมพนธต ารวจภธรจงหวดนนทบร,”(วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สงคมสงเคราะหศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2539).

การด าเนนงานต ารวจทมงเนนกลยทธ (Strategic-Oriented Policing (SOP)) องคประกอบแรก คอ การด าเนนงานต ารวจทมงเนนยทธวธนน ใชยทธวธการปองกน

อาชญากรรมทเนนการบงคบใชกฎหมายควบคกบวธการอน เชน ระบบการจดสายตรวจ การเขาถงทเกดเหตของสายตรวจอยางรวดเรว แตปรบปรงพฒนาระบบทรพยากร แผนการปฏบตทมอยใหสอดคลองเหมาะสมกบสภาพปญหาในพนท มการก าหนดเปาหมายการปฏบตการใหมความชดเจน เปาหมายของการเนนยทธวธน คอ ก าจดปจจยทท าใหมการกระท าผดเกดขน หรอสงทท าใหชมชนไรระเบยบ และยงสงเสรมใหชมชนไดมสวนรวมในการคดและลงมอปฏบตในสงทชมชนเหนวาสมควรด าเนนการ

Ref. code: 25595703011220GOS

55

ภาพท 2.2 กลยทธการด าเนนงานของต ารวจ, กองวจย ส านกงานต ารวจแหงชาต, รายงานผลการศกษาโครงการประเมนประสทธภาพสถานต ารวจและความพงพอใจของประชาชนประจ าปงบประมาณ 2553 (กรงเทพฯ: ศนยบรการวชาการแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2553).

เฮอรแมน โกลสทน (Oliver, 2001) เสนอวา การด าเนนงานต ารวจทเนนกลยทธ อยบนพนฐานขอเทจจรง 3 ประการ ไดแก

1. ก าลงพลขาดแคลน ต ารวจไมเคยมก าลงพลเพยงพอ การเนนกลยทธ เสนอวา ตองประกอบก าลงเจาหนาทต ารวจมาจากหลายสวน แลวก าหนดมอบหมายหนาท เชน ใหเจาหนาทต ารวจ 1 คน รบผดชอบปญหาเฉพาะเรอง หรอมอบหมายไปยงก าลงพลใหมากขน เชน ใหมผรบผดชอบ 20 คนรบผดชอบพนทเฉพาะชวงเวลา (อาจท าใหชวงเวลา 1-2 สปดาห) การแบงหนาทตาง ๆ สามารถแบงเปน สายตรวจ สบสวน สายตรวจรถยนต หมนเวยนเปลยนผลดไปในลกษณะชวคราว โดยมวตถประสงคใน การแสดงตน (Show of force) เปนหลก เนองจากไมสามารถทจะใชคน หรอทรพยากรทมอยจ ากดไดตอเนองนาน ๆ จ าตองมกลยทธอนเขามาเสรมดวย คอ การเนนชมชน หรอ เนนการแกปญหา

2. ก าหนดความเรงดวน ความจรง คอ อาชญากรรมสวนใหญไมใชเรองเรงดวน (Low Priority) การก าหนดความเรงดวนถอเปนเรองยาก บางพนทประชาชนตองการใหแกไขปญหาอยางเรงดวน ทงทมอาชญากรรมนอย ขณะทบางพนทไมเรงดวนกลบมอาชญากรรมสง ดงนนการก าหนดความเรงดวน จะไมดแคสถตคด แตตองพดคยหาขอมล เพอใหรวาพนทใด ทประชาชนในชมชนเหน

Ref. code: 25595703011220GOS

56

วา การปรากฏตวหรอการเพมการตรวจของเจาหนาทต ารวจเปนเรองจ าเปน ซงความเหนรวมกนในหนวยต ารวจน จะชวยจดสรรทรพยากรทมอยวา อะไร คอ เรองเรงดวนทตองท า และอะไรทรอได

3. การประเมนผลการปฏบตงาน การดวาการปรากฏตวของเจาหนาทต ารวจมประสทธผลหรอไม ในอดตดจาก การเพมขนหรอลดลงของสถตอาชญากรรม แตส าหรบประชาชน/ชมชน ควรมการส ารวจ คณภาพชวตของชมชน (Quality of Life) ควบคไปกบการวดความหวาดกลว ภย (Fear of Crime) อาชญากรรม ของประชาชน

ประเดนส าคญของการด าเนนงานต ารวจทเนนกลยทธ คอ การก าหนดเปาหมาย (Targeting) เพอควบคมอาชญากรรมใหมประสทธภาพ การก าหนดเปาหมายจะเปนเครองก าหนดวา สถานทและพนทลกษณะใด ควรประยกตใชยทธวธอยางไร ซงมรปแบบสายตรวจอย 3 ประเภท ไดแก 1) การตรวจโดยทวไป 2) การตรวจแบบกดดนเชงรก (Aggressive) และสดทายคอ 3) การตรวจแบบเขมขน (Saturation)

การก าหนดเปาหมาย (Targeting) หนวยงานต ารวจสวนใหญ มกไมจดสายตรวจในลกษณะเชงรก แตเนนการตรวจเฉพาะพนท เฉพาะอาชญากรรมเปนเรอง ๆ ดงนนทรพยากรของต ารวจจงมงเนนไปทเปาหมายเฉพาะ การก าหนดวา อะไรคอ สงทควรเปนเปาหมาย อะไรส าคญกวากน และท าอยางไรถงจะมการน าไปปฏบต ควรมการพดคยระหวางผเกยวของ จากบนลงลาง จากลางขนบน และทางขางระหวางบคลากรทมหนาทตรวจตราในพนทปญหา กบสวนราชการอน ผน าชมชน และประชาชนผอาศยอยในพนท การก าหนดเปาหมายควรรวบรวมผมสวนเกยวของเขามามสวนรวมในการชปญหา อาจท าในรปของกรรมการสถานต ารวจ

มขอเสนอแนะวา ถาใหขาราชการและประชาชนธรรมดา เข ารวมเปนสมาชกของกรรมการสถานต ารวจ มกไมเกดประโยชน เพราะมระดบหวหนาสวนราชการทมความพรอมมากกวา ประชาชนหรอขาราชการระดบลางอยแลว ในเรองน James Q Wilson and George L. Kelling เสนอวา การสรางความรวมมอกนโดยใหหวหนาหนวยงานมาพบปะกนในทางปฏบตกไมเกดประโยชนเชนกน เพราะสงทหวหนาสวนราชการรบปากวาจะท า มกไมตรงกบสงทผใตบงคบบญชาระดบต ากวาปฏบต จงควรเนนเจาหนาทระดบปฏบตการในพนทจรง ๆ ทพบปะกนเปนประจ าอยแลวมาพดคยปญหารวมกน คณะกรรมการจงควรรวมถง เจาหนาทจากทกหนวยงานตาง ๆ และรวมถงทกภาคสวนของชมชนและประชาชนในชมชน

เจาหนาทต ารวจทรวมในคณะกรรมการ ควรเลอกเจาหนาทผปฏบตการทมประสบการณในการท างานชมชน มมมมองเกยวกบชมชน และสามารถสอสารกบหนวยงานตนสงกดได เจาหนาทสายตรวจในระดบปฏบตการไมเพยงแตน าปญหาขอเทจจรงมาพดคย แตยงรวมถงประสบการณทลองผดลองถกมาแลว สวนเจาหนาทจากหนวยงานอนสามารถน าขอมลในมมมองท

Ref. code: 25595703011220GOS

57

แตกตางจากปญหาอาชญากรรมในพนท เชน สาธารณสข เจาหนาทประจ ารถฉกเฉน หนวยกภยสามารถ ชวยวเคราะหปญหาของชมชนหรอพนทเปนอนตรายตอสขภาพ สวสดการ หรอความปลอดภยได เจาหนาทดานแรงงาน สวสดการสงคม สามารถใหขอมลปญหาทางสงคมเฉพาะพนท ตงแตความรนแรงภายในครอบครว (Domestic Violence) ไปจนถงปญหาการทะเลาะววาทไมสนสด ของผพกอาศยในชมชน เจาหนาทการเคหะสามารถน าเสนอขอมลทางลกเกยวกบพนทเสยงหรอทเปนอนตรายตอสขภาพได บคลากรประจ าส านกงานหรอรานคา ธรกจตาง ๆ สามารถใหขอมลเกยวกบธรกจการคาทมสวนเกยวของกบอาชญากรรมประเภทตาง ๆ หรอความไรระเบยบทางสงคม หนวยงาน เชน ส านกงานเขต กอาจใหขอมลทเกยวกบพนทมอาชญากรรมสง หรอมปญหาสงคมสง จากจ านวนการโทรแจงเหต รองเรยนทเกดขนในพนทตาง ๆ แหลงขอมลเหลาน หนวยงานต ารวจสามารถเขาถงไดทงสน และไมใชเรองยงยากทจะเชญเปนผแทนในฐานะสวนหนงของการแกปญหาอาชญากรรม

การน าเทคโนโลยสารสนเทศมาชวย เชน ระบบก าหนดต าแหนงผานดาวเทยม (Satellite global positioning systems) ระบบสารสนเทศทางภมศาสตร GIS (Geographic information system) เปนอกวธหนงท าใหต ารวจและประชาชนสามารถเขาถงขอมลทไมสามารถเขาถงได โดยผานสงทเรยกวา geo-mapping การใชซอฟแวรก าหนดจดทางภมศาสตร หรอจดท า แผนทอาชญากรรม (Crime mapping) ท าใหหนวยงานไดรวบรวมขอมลจาก สายดวน และฐานขอมล การเกดเหตเขาดวยกนและสรางออกมาเปนแผนททางคอมพวเตอร ดงนนการรบแจงเหต บนทกประจ าวน จะถกน าไปก าหนดจดบนแผนททางภมศาสตร การใชดาวเทยมก าหนดต าแหนงทางภมศาสตรจะท าใหสถานทตาง ๆ มความถกตองมากยงขน ดวยการใชแผนททางคอมพวเตอร การศกษาพนทวกฤต จะสามารถท าไดงาย ๆ กวาแผนทแบบเดม ๆ ทใชมอปกหมดลงบนต าแหนงทเกดเหต เชน นาฬกาอาชญากรรม ไมเพยงแตต ารวจทไดรบประโยชนแตประชาชน กยงไดประโยชนโดยการรบทราบขอมลอาชญากรรมในชมชนทางอนเตอรเนต เพอทจะไดรบรวาชมชนทตนอยอาศยมความปลอดภยเพยงใด และยงเปนชองทางในการเขาถงขอมลเพอกระตนเราหรอกดดนการท างานของเจาหนาทต ารวจอกทางหนง

ผน าชมชน เปนบคคลส าคญทจะชวา ปญหาเรงดวน คอ อะไรทควรไดรบการแกไขเปนอนดบแรก ผน าชมชนอาจเปนบคคลใดในชมชน เชน เจาของธรกจรานคา หรอสมาชกสมาคมธรกจการคา สมาชกโรงเรยน สมาคมครผปกครอง ทสามารถใหขอมลเกยวกบปญหาตาง ๆ ในพนทรวม ทงกลมทางการเมอง สงคม ศาสนา กเปนแหลงขอมลของปญหาชมชนได

ระดบ ปจเจกทเปนบคคลธรรมดาทวไป คณะกรรมการสถานต ารวจ ควรใหความส าคญกบสมาชกชมชนทเปนตวแทนของชมชนหรอพนทเปาหมาย กรรมการสามารถมาไดจากทกภาคสวน

Ref. code: 25595703011220GOS

58

แมบาน วยรนในพนท หรอแมแตคนวางงาน ไมควรมเงอนไขไมเลอกคนเหลาน เพราะอาจไดขอมลหลากหลายทงปญหาอาชญากรรม ปญหาสงคมและคณภาพชวต

Wilson and Kelling (Oliver, 2001) เสนอวา คณะกรรมการสถานต ารวจ ควรจดใหมการประชมอยางสม าเสมอ พดคยเกยวกบปญหาตาง ๆ ควรจดท าบญชปญหาชมชน ควรหารอเพอหาทางแกปญหา จดล าดบความส าคญของปญหา และวธการแกปญหาทงเฉพาะหนา ระยะยาว อะไรทต ารวจยงไมจ าเปนตองเขาไปด าเนนการ หรออะไรทตองใชวธการทแตกตางออกไปจากวธการทต ารวจใช การประชมควรก าหนดใหมการประเมนความส าเรจ ทงเปาหมายและวธการ หรอความส าเรจในการพฒนาวธการแนวทางใหม ๆ สมาชกคณะกรรมการ ควรมการหมนเวยนหรอคดเลอก เพราะการถายเทหมนเวยนคณะกรรมการสถานต ารวจ จะไดรบแนวคดและวธการใหม ๆ ในเรองทไมมการพดกนมากอน

สรปไดวาวตถประสงคของ การก าหนดเปาหมาย คอ การผนกก าลงของชมชนในการตดสนนโยบาย ใหเปนไปตามสภาพของทรพยากรต ารวจทมอย การผนกก าลงทเกดขนจะชวยท าใหเปาหมายทก าหนดมความเปนจรง และต ารวจเองไดรบรภยคกคามตาง ๆ ทมตอชมชน อกทงยงแสดงใหเหนพลงของชมชนในการรวมกนก าหนดเปาหมายแกไขและพฒนา ซงจะสรางการยอมรบและความสมพนธใหแนนแฟนขน

การด าเนนงานทเนนชมชนเปนหลก (Neighborhood-Oriented Policing (POP)) การต ารวจทเนนชมชนเปนหลก เปนการสงเสรมความรวมมอกนระหวางเจาหนาท

ต ารวจและสมาชกของชมชนในการแกไขปญหาอาชญากรรมและความหวาดกลวภยอาชญากรรม เปนการท างานในเชงรก มการบรณาการท างานรวมกนทงสองฝาย มการเปดชองทางการตดตอ ประสานงาน รวมทงแนวทางและวธปฏบตเพอปองกนอาชญากรรมปญหาตางๆของชมชน กจกรรมโครงการตาง ๆ ทจดท าขนยงชวยใหมการสอสารระหวางเจาหนาทต ารวจและประชาชนในชมชนมมากขน เพอเปดโอกาสใหเจาหนาทต ารวจไดเขาใจความรสก ความตองการของประชาชนอยางแทจรง

ภายใตองคประกอบการด าเนนงานทเนนชมชนน ต ารวจทกคน ตองเขาไปมสวนเกยวของในลกษณะใดลกษณะหนงในการกอใหเกดความสมพนธกบชมชน เชน เจาหนาทต ารวจทไมไดท าหนาทดานสายตรวจ เชน สายธรการ จราจร สอบสวน สบสวน หรอแมแตสวนกลาง มกคดวาไมจ าเปนตองมหนาทในการสรางความสมพนธกบชมชนเพราะไมมหนาทเกยวของ จงจ าเปนตองมการปรบทศนคตวธคดใหถกตอง ขณะเดยวกนประชาชนตองรบรและเขาใจวา การปองกนอาชญากรรมไมใชหนาทของต ารวจเพยงอยางเดยว ประชาชนตองมหนาทชวยกนสอดสองดแลอาชญากรรม และความไมเปนระเบยบตาง ๆ ในชมชนดวย

Ref. code: 25595703011220GOS

59

การปรบเปลยนทศนคต วธคดทงของต ารวจและชมชน และการท าใหทงสองฝายมารวมกนในการแกปญหา ถอเปนกญแจแหงความส าเรจในกจกรรมการด าเนนงาน นอกจากน ความส าเรจยงขนอยกบจ านวนของการมสวนรวมของชมชนทงหมด ไดแก ครอบครว โรงเรยน กลมชมรม วด รานคา องคกรชมชน หมอ ทนาย เปนตน ไมใชแคกลมใดกลมหนง การททกภาคสวนเขามามสวนรวมในการแลกเปลยนหยบยนทรพยากร มสวนรวมในการกจกรรมเปนสงส าคญทตองท าใหเกดขน เพอชวยกนเสรมสรางพนธะระหวางต ารวจและชมชนใหยงยนในทสด

ปญหาส าคญของการด าเนนงานทเนนชมชน กบการแกปญหาทเกดขน จะน ามาใชไดกบทกลกษณะของชมชนหรอไม จะเขาไปรเรมด าเนนกจกรรมในชมชนอยางไร จงจะตรงกบปญหาของชมชน ทเกดขน และตองท าอยางไรใหประชาชนมความไววางใจเขามารวมมอกบต ารวจในการแกปญหา เนองจากชมชนแตละแหงมพนฐานทางวฒนธรรม คานยมและสภาพสงคมทแตกตางกน ดงนนสงทหนวยงานต ารวจ จะตองพจารณาในล าดบแรก ๆ กคอ การท าความเขาใจ ชมชนหรอประชาชนเปาหมาย (Peak, 2008)

การศกษาคณลกษณะของชมชน การสรางความรวมมอกบประชาชน หรอ การใหประชาชนมสวนรวมในการแกปญหา

ของชมชนตนเองนน สงทตองค านงถง คอ ระดบของความรบผดชอบของสมาชกในชมชนทมตอความสงบเรยบรอย และปญหาของชมชน ถอเปนสงส าคญเพราะเกยวของกบ ระดบของปญหาอาชญากรรมในชมชน นกวชาการหลายคนเรยกวา “ประสทธภาพของหมคณะ” (Collective Efficacy) ซงหมายถง พนธะระหวางสมาชกชมชนทผนกก าลงรวมกนกบความคาดหวงทมตอกน ในการดแลพนททชมชน ทเหนวามอาชญากรรม และความไรระเบยบทเกดขน นกวชาการจงมองวา ระดบของประสทธภาพของหมคณะในชมชน เปนตวชวดอาชญากรรมทส าคญทสด

มนอกจากน ยงมผลการศกษาทชใหเหนวา ระดบการมสวนรวมของชมชนในการแกปญหา จะปรากฏคณลกษณะอยในขนตอนใดขนตอนหนง ดงน

1. ขนชวยตวเองไมได (Dependence) ชมชนลกษณะน การแกปญหาอาชญากรรมและความไรระเบยบตาง ๆ แทบจะขนอยกบเจาหนาทต ารวจทงหมด สมาชกชมชนจะยอมรบและมองเจาหนาทต ารวจวามความสามารถสง ขณะทเจาหนาทต ารวจกยอมรบตอบทบาทนอยางเตมตว มองวา ชมชน ไมสามารถดแลตนเองได

2. มแตความขดแยง (Conflict) ชมชนลกษณะน เจาหนาทต ารวจจะไมสามารถทจะบงชปญหาของชมชนได เนองจากสมาชกของชมชนไมมความพงพอใจตอเจาหนาทต ารวจและสมาชกรวมชมชน คนในชมชนมองเจาหนาทต ารวจในฐานะของผดแลรกษาความสงบเรยบรอยแตดอยประสทธภาพ ดงนนต ารวจจงจ าเปนตองรเรมวธการใหม ๆ เชน การใชสายตรวจเดนเทา สายตรวจจกรยานหรอวธการอนใดทสรางการปรากฏกายใหเหนเดนชดและสรางความพงพอใจใหแกประชาชน

Ref. code: 25595703011220GOS

60

3. ถอยทถอยอาศย (Interdependence) ชมชนประเภทน เจาหนาทต ารวจและชมชนตางรวมกนรบผดชอบในการดแลความสงบสขเรยบรอยและปญหาตางๆของชมชน มการสรางเครอขายทางสงคมเกดขน ดงนน เจาหนาทต ารวจจะสามารถคอยๆ ลดบทบาทในการปองกนอาชญากรรมและความไรระเบยบของชมชนลงไป และหนไปเสรมสรางความไววางใจกบชมชนใหมากขน

เหนไดชดวาคณลกษณะการมสวนรวมของ ชมชน ตางกมความแตกตางกนในเรองความสามารถทจะพฒนาชมชน ไปสระดบทดกวาเดม บางชมชนมความเขมแขงสงและมทรพยากรสนบสนนในการพฒนามากกวา ขณะทบางชมชนไมมปจจยเหลานน จงสามารถน ามา สรปประเภทของชมชนไว 4 ประการ คอ

1. ชมชนเขมแขง (Strong): ชมชนเขมแขงจะมอาชญากรรมและความไรระเบยบเกดขนนอย และสมาชกของชมชนมการรวมมอรวมใจกนในการจดการ แกไขปญหาตางๆของชมชน

2. ชมชนออนแอ (Vulnerable): ชมชนทออนแอมอาชญากรรมและความไรระเบยบไมมาก และมระดบของการพฒนาต า เชนกน สมาชกชมชนตองพงเจาหนาทต ารวจในการจดการปญหาอาชญากรรม

3. ชมชนสญญากาศ (Anomic): ชมชนแบบนมอาชญากรรมและความไมเปนระเบยบเกดขนสง แถมมระดบของการพฒนาต า สมาชกชมชนตองอาศยเจาหนาทต ารวจในการจดการปญหาอาชญากรรม และมกจะไมพงพอใจตอผลการปฏบตหนาทของต ารวจ ทขาดประสทธภาพ

4. ชมชนทมการตอบสนอง (Responsive): ชมชนประเภทนมอาชญากรรมและความไมเปนระเบยบสง แตสมาชกของชมชนจะรวมกบเจาหนาทต ารวจในการแกปญหาตาง ๆ

กลาวไดวา การด าเนนงานของหนวยงานต ารวจทมประสทธภาพนน ไมเพยงแตจะสามารถชวยลดอาชญากรรมและความไรระเบยบของชมชนได แตยงเปนสวนหนงของการพฒนา ซงจะน าชมชนไปสมตส าคญทางสงคม 2 ประการ ไดแก

การท าใหอาชญากรรมและพฤตกรรมไรระเบยบตาง ๆ ลดนอยลง

เสรมสรางและบรณการชมชนใหเขมแขง มการรวมกลมหมคณะของสมาชกในชมชนอยางยงยน ดงนนการแสวงหาความรวมมอกบชมชนเพอใหประสบผลส าเรจนน จ าเปนตอง

พจารณาถงบทบาทหนาทต ารวจทเหมาะสม กบลกษณะของชมชน

Ref. code: 25595703011220GOS

61

ภาพท 2.3 รปแบบบทบาทหนาทต ารวจ, คณะอนกรรมาธการพจารณาศกษาและตรวจสอโครงสรางระบบและการปฏบตงานของต ารวจ, โครงการศกษาวจยการปฏรปโครงสรางและระบบงานของต ารวจไทย (กรงเทพฯ: คณะกรรมาธการการปกครอง วฒสภา, 2548).

แผนภาพขางตน ทางขวา จะเหนลกศรทชขนจาก การรบแจงเหตไปยง การแกปญหา และตอขนไปแสดงถงวธตาง ๆ ทจะชวยขบเคลอนชมชน เชน จากพนทชมชนทมการตอบสนอง ไปสพนทชมชนเขมแขง ถามอาชญากรรมสง ชมชนมลกษณะทไมสามารถพงพากนได ในขนตอนแรก ต ารวจควรทจะเลอกใชรปแบบต ารวจทเนนการบงคบใชกฎหมายในการปฏบตการ ซงตองปรบใชวธการใหเหมาะสม

ลกศรดานลางจากทชจาก การรบแจงเหต ไปทางซายมอ คอ วธการแบบเดม ทต ารวจมกใช เพราะคดวา ชมชนตองพงต ารวจ และต ารวจถามเครองไมเครองมอครบ จะสามารถตอบสนองตอการรบแจงเหตไดด จะสามารถลดอาชญากรรมได วธนพสจนกนแลว วาไมมทางเปนจรง เพราะหนวยงานต ารวจไมมวนทจะไดรบทรพยากรเพยงพอ หรอสามารถจดการกบอาชญากรรม และความไรระเบยบทเกดขนโดยล าพง ไมวาจะใชวธการใด ๆ กตาม

เมอเรมในขนตอนแรกแลว กจกรรมทตามมา คอ การเขาไปแกปญหาของหนวยงานต ารวจ โดยปราศจากความชวยเหลอของชมชน แตเมอมการพดคยกบสมาชกชมชนจนสามารถสรางความสมพนธและการสอสารระหวางกนใหเกดขนแลว ทงสองฝายไดรวมตระหนกถงขอเทจจรงทวา ต ารวจโดยล าพง ไมสามารถแกปญหาและท าใหชมชนปลอดภยได ดวยความเขาใจทถกสรางขน

Ref. code: 25595703011220GOS

62

รวมกนเชนน จะน าไปสการขบเคลอนไปสพนทของการตอบสนองจากชมชน ทท าอยางไรจะท าใหชมชนจะเกดความพรอมในการจดการและวางแผนเพอแกปญหาของชมชนตอไป

การด าเนนงานต ารวจทเนนการแกปญหา (Problem-Oriented Policing) องคประกอบสดทายของการต ารวจชมชนในแนวคดของ วลลารด เอม โอลเวอร คอ

การรวมมอกนระหวางระหวางชมชนและเจาหนาทต ารวจในการบงชปญหา ตนตอสาเหตของอาชญากรรมและความไรระเบยบตาง ๆ ในชมชน การก าหนดแนวทางการแกปญหา ไปจนถงขนตอนการแกปญหา ซงความยงยากจะอยทการแปลงแนวคดทไปสการปฏบตจะท าใหเปนรปธรรมอยางไร นกวชาการสองทาน ไดแก John Eck and William Spelman (Eck and Spelman, 1987) ไดพฒนาตวแบบในการแกปญหาเรยกวา S.A.R.A. Model ส าหรบศกษาและแกไขปญหาประกอบ ดวย 4 ขนตอน ไดแก

1. การบงชปญหา (Scanning) วตถประสงคหลก คอ การก าหนดวาสงทเปนปญหา คอ อะไร โดยใชบคลากรทงหมดของหนวยงาน รวมกนศกษาบงชปญหา (what is a problem?) และจดล าดบความส าคญ ซงดจากพฤตการณทเกยวของเพอน าไปวเคราะหในขนตอนตอไป เชน

- พฤตกรรมของบคคล - สถานท - ตวบคคล - ชวงเวลา - เหตการณตาง ๆ

2. การวเคราะหปญหา (Analysis) ถอเปนหวใจของกระบวนการแกปญหา จ าเปนตองรวบรวมขอมลทเกยวของ ท าความเขาใจสาเหตของปญหาวามสวนเกยวของกบฝายใด พฤตการณทเกดขนมอะไรบาง และแนวทางปฏบตเปนอยางไร สามารถด าเนนการได ดงน

- คนควาขอมลปญหาทไดรบ - ก าหนดลกษณะทางธรรมชาตและขอบเขตของปญหา - ชภยอนตรายจากการคกคาม - แตกปญหาออกเปนสวนเลก ๆ เพอหาทางเอาชนะ (Small wins) - ใชตวแบบสามเหลยมอาชญากรรมในการวเคราะหปญหา

Ref. code: 25595703011220GOS

63

ภาพท 2.4 สามเหลยมอาชญากรรม, ประธาน วฒนวานช, “ระบบความยตธรรมทางอาญา : แนวความคดเกยวกบการควบคมอาชญากรรมและกระบวนการนตธรรม,” วารสารนตศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร ปท 9 ฉบบท 2 (กนยายน – พฤศจกายน, 2520), 150.

โดยทฤษฎสามเหลยมอาชญากรรม (Crime Triangle Theory) ไดอธบายถงสาเหตหรอ

องคประกอบของการเกดอาชญากรรม ประกอบดวยดานตาง ๆ ของสามเหลยม 3 ดาน คอ 1. ผกระท าผด/คนราย (Offender) หมายถง ผทมความตองการ (Desire) จะกอ

เหตหรอลงมอกระท าความผด 2. เหยอ (Victim)/เปาหมาย (Target) หมายถง บคคล สถานท หรอวตถสงของ ท

ผกระท าผดหรอคนราย มงหมายกระท าตอ หรอเปนเปาหมายทตองการ 3. โอกาส (Opportunity) หมายถง ชวงเวลา (Time) และสถานท (Place) ท

เหมาะสมทผกระท าผดหรอคนราย มความสามารถจะลงมอกระท าความผดหรอกออาชญากรรม เมอเหตการณหรอสถานการณครบองคประกอบทง 3 ดาน ดงกลาวขางตน จะท าใหเกด

อาชญากรรมขน ทฤษฏดงกลาวไดเสนอแนวคดในการแกไขปญหาอาชญากรรม หรอการปองกนไมใหเกดอาชญากรรม โดยตองพยายามท าอยางไรกตามทจะใหองคประกอบของสามเหลยมอาชญากรรม ดานใดดานหนงหายไป กจะท าใหอาชญากรรมไมเกดขน ดงนนในการปฏบตงานของต ารวจในแตละพนท จงน าแนวคดของทฤษฎดงกลาวมาใชในการปองกนอาชญากรรมเชงรก ตามยทธศาสตรของส านกงานต ารวจแหงชาต กลาวคอ ตองพยายามท าใหองคประกอบการเกดอาชญากรรม ดานใดดานหนงของสามเหลยมหายไป โดยมวธการในการด าเนนการแตกตางกนออกไปตามแตพนทและการเกดอาชญากรรมในพนทนน ๆ ตามแผนภาพดงตอไปน

Ref. code: 25595703011220GOS

64

ภาพท 2.5 ทฤษฎสามเหลยมอาญากรรม, ชยพล ฉตรชยเดช, “ทฤษฎสามเหลยมอาญากรรม,” https://www.bangrakpolice.com/15275256/crime-triangle-theory, (สบคนเมอวนท 1 ธนวาคม 2559).

3. การตอบสนองตอปญหา (Response) เปนการก าหนดแนวทางในการตอบสนอง

ปญหา โดยเลอกแนวทางแกปญหา และลงมอปฏบต การเลอกแนวทางแกปญหาควรให

บรรลเปาหมายอยางใดอยางหนง ดงน 1) สามารถแกปญหาใหหมดสน (Totally eliminating the problems) 2) ลดเหตการณลงได (Reducing the number of incidents the problem

creates) 3) ลดความรนแรงของปญหาทเกดขนได (Reducing the seriousness of the

harms) 4) สามารถเผชญกบปญหาไดดกวาเดม ( Dealing with a problem better)

Ref. code: 25595703011220GOS

65

5) สามารถตดปญหา ไมใหเปนทกงวลของหนวยงานได (Removing the problem from Police consideration)

4. การประเมนผลการปฏบต (Assessment) โดยปรกต การประเมนผลการปฏบตจะวดจากประสทธผล เชน ผลการจบกม สถต

คดอาญา ทมการรายงานยอด ระยะเวลาการตอบสนองตออาชญากรรม เชน การไปทเกดเหต การคลคลายคด การสบสวนจบกม การรองเรยน รองทกขของประชาชน รวมทงการประเมนผลในภาค สนามกบประชาชนทวไป เปนตน

ยงมวธการอน ๆ ทสามารถน ามาใชในการประเมนผลวา ปญหาทไดรบการแกไขลดลงหรอหมดไปหรอไม เชน

- การตกเปนเหยอซ า ของเหยออาชญากรรม ลดลงหรอไม - เหตเกด หรอเหตทเกยวของกบอาชญากรรม ลดลงหรอไม

ตวชวดตาง ๆ ในชมชน เชน การเพมขนของผลก าไรในการประกอบธรกจในพนท การเพมพนทใชสอยในพนท การเพมขนของมลคาทรพยสนตาง ๆ สงกอความเดอดรอนร าคาญ ซากรถ สงระเกะระกะ ลดนอยลง

- การส ารวจความพงพอใจของประชาชนตอการแกปญหาเพมมากขน - ประชาชนมความหวาดกลวภยอาชญากรรมลดลง เปนตน

ตารางท 2.1 เปรยบเทยบแนวความคดกจการต ารวจแบบดงเดมและการต ารวจชมชน

ค าถาม แนวคดการต ารวจแบบดงเดม แนวคดการต ารวจชมชน ต ารวจคอใคร หนวยงานของรฐทมหนาทในการบงคบใช

กฎหมาย ต ารวจ คอ ประชาชน และประชาชน คอ ต ารวจ เจาหนาทต ารวจ คอผไดรบการวาจางใหท าหนาทเตมเวลาเพอดแลประชาชน

ความสมพนธระหวางองคกรต ารวจและหนวยงานราชการ

สวนใหญมกเกดปญหาขดแยง ต ารวจเปนหนงในหนวยงานทมหนาทรบผดชอบในการพฒนาคณภาพชวตของประชาชน

บทบาทของต ารวจ คอ มงเนนแตการแกปญหาอาชญากรรม มแนวคดในการแกปญหาอยางกวางๆ วดประสทธภาพในการปฏบตงานของต ารวจอยางไร

โดยการสบสวนและจบกมตวผกระท าผดมาด าเนนคด

โดยการแกปญหาอาชญากรรมและความไรระเบยบชองสงคม

จดล าดบความส าคญเรงดวนของภารกจอยางไร

อาชญากรรมทมมลคาสง (เชน ปลนธนาคาร) หรอมความรนแรง

ปญหาอะไรทมผลตอชมชนมากทสด

Ref. code: 25595703011220GOS

66

ทมา : กองวจยและพฒนา ส านกงานต ารวจแหงชาต, รายงานการวจยเรอง “มาตรการทางกฎหมายเพอสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนในการปองกนและปราบปรามอาชญากรรม,” 56.

ตารางท 2.2 เปรยบเทยบแนวคดการต ารวจชมชนและต ารวจชมชนสมพนธ (Comparison of Community Policing to Police-Community Relations)

Community Policing Police-Community Relations

เปาหมาย ปรบปรงพฒนาความสมพนธระหวางประชาชนดวยการแกปญหาตางๆของชมชนเปนเปาหมายหลก

เปาหมาย การปรบเปลยนความสมพนธ ในเชงทศนคตและภาพลกษณใหเปนทางบวก ถอเปนเปาหมายหลก

หนาทความรบผดชอบ มลกษณะของการตดตอปฏสมพนธระหวางเจาหนาทและประชาชนอยางสม าเสมอ

หนาทความรบผดชอบ มลกษณะการตดตอแบบเปนครงคราวระหวางเจาหนาทต ารวจและประชาชน

ค าถาม แนวคดการต ารวจแบบดงเดม แนวคดการต ารวจชมชน

อะไรบางทต ารวจตองเขาไปเกยวของเปนพเศษ

คดอาญาตางๆ ทเกดขน ปญหาใดกตามทสงผลกระทบตอชมชนหรอประชาชน

วดประสทธผลในการปฏบตงานของเจาหนาทต ารวจอยางไร

ระยะเวลาในการตอบสนอง ความรวมมอกบสาธารณะชน

ต ารวจอาชพ มคณลกษณะอยางไร

รวดเรว ตอบสนองตออาชญากรรมอยางมประสทธภาพ

มความรวมมออยางใกลชดกบชมชน

ขอมลประเภทใดมความส าคญมากทสด

ขอมลทเกยวของหรอเปนผลของอาชญากรรม

ขอมลอาชญากรรม ทเกยวกบกจกรรมตางๆ ของบคคลหรอกลม

อะไรคอสวนส าคญโดยธรรมชาตของหลกภาระรบผดชอบของต ารวจ

รวมอ านาจสงปกครองบงคบบญชาโดยกฎระเบยบ ค าสง ตามกฎหมาย

เนนหลกภาระรบผดชอบทองถนเพอตอบสนองความตองการของชมชน

บทบาทของส านกงานใหญขององคกรต ารวจ คอ อะไร

ออกระเบยบ ค าสงและก าหนดนโยบาย แนะน า สงเสรมคณคาและคานยมตางๆ ขององคกร

บทบาทของฝายสารนเทศต ารวจ คอ อะไร

ด าเนนการเชงขาวสารกบปญหาทจะเกดขนกบผปฏบต เพอใหสามารถท างานไดตอเนอง

แสวงหาความรวมมอจากชองทางตางๆ ของชมชน

ต ารวจมสวนเกยวของกบกระบวนการพจารณาคดทางศาลอยางไร

ถอเปนวตถประสงคทส าคญ เปนหนงในเครองมอการท างานของต ารวจ

Ref. code: 25595703011220GOS

67

Community Policing Police-Community Relations

ประชาชนเปนผหยบยกประเดนปญหาตางๆและรวมมอกบเจาหนาทต ารวจในการก าหนดแนวทางการแกไข

ในรปคณะกรรมการทมกเปนชนชนปกครอง และมกจะโอนออนตามเจาหนาทต ารวจ

การรบรคณภาพของการปฏบตโดยประชาชน ถอเปนเครองยนยนถงความโปรงใสและการตรวจสอบได (accountability) ของเจาหนาทต ารวจ

การรบรคณภาพของการปฏบต ไดรบการยนยนโดยคณะกรรมการตรวจสอบฝายพลเรอนและการก ากบดแลของหนวยงานต ารวจ

มการเปลยนแปลงองคกรต ารวจอยางส าคญ นบตงแตการคดสรร จนถงการฝกอบรม การประเมนผลและการเลอนขนเลอนต าแหนง

องคกรต ารวจยงคงยดถอรปแบบการจดท าโครงการใหมๆ ไปปฏบตเปนระยะๆ ไมมการเปลยนแปลงองคกรทส าคญ

มการยอมรบปรชญาการท างานขององคกรอยางกวางขวางทวถง ทกระดบ

มการยอมรบในปรชญาการท างานเฉพาะจด สวนใหญเกดขนกบระดบชดปฏบตการชมชนสมพนธทปฏบตงานในพนทเทานน

ผลกระทบเกดขนจากระดบลางขนบน ประชาชนไดรบบรการโดยเขามามสวนรวมในการจดล าดบความส าคญตางๆ รวมทงนโยบายของหนวยงานต ารวจดวย

ผลกระทบตางๆเกดจาก ระดบบน ลงลาง โดยผบรหารระดบสงทคดวาตนเองรดทสด เปนผรเรม/ตดสนใจตางๆ

สามารถตดตอ/เขาถงเจาหนาทไดตลอดเวลา เชน การใหหมายเลขสวนตวหรอการฝากขอความไวทส านกงาน

การตดตอประสานงานกบประชาชนไมสม าเสมอ ตอเนองเนองจากความรบผดชอบทมาก การตดตอมกจะท าผานศนยหรอหนวยงานกลาง

เจาหนาทมสวนในการสงเสรมใหประชาชนแกปญหาดวยตนเอง และใหรจกอาสาชวยเหลอเพอนบาน

มการสงเสรมใหประชาชนอาสาในเรองตางๆ แตมกจะเปนลกษณะของการขอรอง (บอกถงจะท า) และตองการการก ากบดแลจากเจาหนาทอยางมาก

ความส าเรจของภารกจ วดจาก อาชญากรรม และ ความหวาดกลวภยของประชาชนทลดนอยลง ชมชนมความเปนระเบยบมากขน

ความส าเรจ วดจากวธการวดแบบเกาๆ เชน อตราการเกดอาชญากรรม และ ความพงพอใจของประชาชนทมตอเจาหนาทต ารวจ

ทมา : กองวจยและพฒนา ส านกงานต ารวจแหงชาต รายงานการวจยเรอง “มาตรการทางกฎหมายเพอสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนในการปองกนและปราบปรามอาชญากรรม,”57.

2.4.3 การปรบเปลยนกระบวนทศนของส านกงานต ารวจแหงชาต ส านกงานต ารวจแหงชาตไดเชญนกวชาการและผทรงคณวฒสาขาตาง ๆ ตลอดจน

ขาราชการต ารวจระดบตาง ๆ มารวมแสดงความคดเหน และก าหนดแนวทางการท างานของ

Ref. code: 25595703011220GOS

68

ส านกงานต ารวจแหงชาต เพอใหสอดคลองกบสถานการณปจจบนและความตองการของประชาชนและสงคมโดยภาพรวมดงน สนต ศรตานนท67

1. ส านกงานต ารวจแหงชาตจะตองมการปรบเปลยนบทบาทบางประการ เพอใหสอดรบกบสถานการณสงคมในปจจบน ซงมววฒนาการอยตลอดเวลา เนองจากการท างานของส านกงานต ารวจแหงชาตมสวนเกยวเนองกบระบบตาง ๆ ของสงคม และเปนทสนใจของบคคลในสงคม

2. การแกไขปญหาหนวยงาน สงคมและประเทศชาต ตองมการระดมสรรพก าลงความคด อดมคต ความเสยสละและความมงมนของผเกยวของทกฝายตามแนวทางการสรางธรรมรฐ หรอธรรมาภบาล (Good Governance) ใหเกดขนในสงคมไทย ธรรมรฐ คอ กระบวนการสมพนธรวมมอกนระหวาง 3 องคประกอบหลกของสงคม คอ ประชาสงคม (Civil Society) ภาคเอกชน (Private Sector) และภาครฐ (Public Sector) ซงความสมดลระหวางองคประกอบของทง 3 สวนน จะเปนกลไกส าคญทท าใหสงคมด ารงอยอยางสนตสข และมเสถยรภาพ โดยมหลกการและ แนวทางปฏบตดงน

2.1 หลกการมสวนรวม (Participation) ส านกงานต ารวจแหงชาตจะตองเปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวมใน

กระบวนการท างาน ตงแต การรวมคด รวมวางแผน รวมก าหนดนโยบายและรวมปฏบตงานเพอใหการแกไขปญหามความสอดคลองกบสภาพสงคมปจจบนและตรงตามความตองการของประชาชนโดยรวม

2.2 หลกการเขาถงงาย (Accessibility) สถานต ารวจ ซงเปนจดทใหบรการประชาชนตามภาระหนาทจะตองเปด

โอกาสใหประชาชนสามารถเขาถงและตดตอขอรบบรการโดยงาย สะดวก และรวดเรว 2.3 หลกความเสมอภาคและเปนธรรม (Equality and Justice) เจาหนาทต ารวจจะตองใหความเสมอภาคแกประชาชนทกคนโดยเทาเทยม

กนและจะตองวางตวเปนกลางยดมนในเหตผลและขอเทจจรงโดยไมเอนเอยงไปทางฝายใดฝายหนง 2.4 หลกความรบผดชอบ (Responsibility) เจาหนาทต ารวจจะตองมความเสยสละ และตงใจปฏบตหนาทของตนอยาง

เตมความสามารถ และพรอมยอมรบผลของการกระท าและงดเวนการกระท าของตน 2.5 หลกความโปรงใสตรวจสอบได (Accountability)

67สนต ศรตานนท, นโยบายต ารวจแหงชาต (กรงเทพฯ: ส านกงานต ารวจแหงชาต, 2545),

53-61.

Ref. code: 25595703011220GOS

69

การปฏบตงานของต ารวจจะตองเปนไปตามขนตอนและมมาตรฐานทชดเจนสามารถชแจงและถกตรวจสอบจากมาตรการภายในหนวยงานหรอบคคลภายนอกได

2.6 หลกการประเมนผล (Evaluation) ส านกงานต ารวจแหงชาตตองการวางระบบการประเมนทชดเจน และสราง

เครองมอส าหรบการวดทใหผลเปนรปธรรมและเปนทยอมรบของทกฝายโดยท าการประเมนทงในระดบบคคลและในระดบองคกรเพอก าหนดมาตรการวธแกไขปญหาเพอใหบรการกบประชาชน

3. วสยทศน พนธกจ และยทธศาสตร ส านกงานต ารวจแหงชาต ทประชมคณะกรรมการนโยบายต ารวจแหงชาต ไดเหนชอบใหส านกงานต ารวจ

แหงชาต ก าหนดวสยทศน พนธกจ และยทธศาสตร ของส านกงานต ารวจแหงชาต ประจ าป 2550 (http://www.takchamber.com) ดงน

วสยทศน คอ ส านกงานต ารวจแหงชาตเปนหนวยงานบงคบใชกฎหมายทประชาชนใหความไววางใจ เชอมน ศรทธา และบรการประชาชน

พนธกจ ไดแก 1. ถวายความปลอดภยองคพระมหากษตรยและพระบรมวงศานวงศ 2. ใหบรการทดโดยยดประชาชนเปนศนยกลางและชมชนเปนฐาน 3. ปองกนและควบคมอาชญากรรมโดยสงเสรมใหประชาชนและทองถนมสวนรวม

ในการแกไขปญหา 4. อ านวยความยตธรรมโดยยดหลกนตบญญต 5. รกษาความสงบเรยบรอยและความมนคงของชาตดวยการบรหารจดการทด

ยทธศาสตร ประกอบดวย 6 ยทธศาสตรส าคญ ดงน 1. ยทธศาสตรการใหบรการทดแก ประชาชนและชมชน ไดแก การกระจายบรการ

ลงสชมชนและรกษาความสงบเรยบรอยในชมชนอยางทวถง การบรการอยางมออาชพ และมภาวะผน า การบรการดวยความเปนกลาง เสมอภาคและไมเลอกปฏบต การบรการภายใตกรอบกฎหมาย โดยค านงถงสทธเสรภาพสวนบคคล การบรการดวยความสภาพ เปนมตร หรอมจตวญญาณของความเปนผพทกษสนตราษฎร เพอปกปองผบรสทธ และทรพยสนสาธารณะ

2. ยทธศาสตรการควบคมอาชญากรรมใหอยในระดบทไมกระทบตอการด าเนนชวตยางปกตสขของประชาชน ไดแก การปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรม โดยใหประชาชน ชมชน และทองถนมสวนรวมการสบสวนปราบปรามอาชญากรรม

3. ยทธศาสตรการอ านวยความยตธรรม ไดแก การพฒนาโครงสราง ระบบงานและบคลากร ดานการสอบสวน การพฒนางานนตวทยาศาสตร การบรณาการกบหนวยงานในกระบวนการยตธรรม

Ref. code: 25595703011220GOS

70

4. ยทธศาสตรความมนคงของชาต ไดแก การถวายความปลอดภยองคพระมหากษตรยและพระบรมวงศานวงศ การอารกขา และรกษาความปลอดภยบคคลและสถานทส าคญ การขาวเพอความมนคงของชาต ความมนคงของชาตในหนาทต ารวจ

5. ยทธศาสตรการควบคมการจราจรและการบรการสงคม ไดแก การควบคมการจราจร ใหสะดวกปลอดภย การบรการประชาชนและสงคมภายในอ านาจหนาทต ารวจ

6. ยทธศาสตรการบรหารจดการทด ไดแก การพฒนาผบรหารในระดบตาง ๆ ใหมทกษะการบรหารจดการทดและบรณาการทงภายในหนวยและหนวยงานอนทเกยวของ การปรบโครงสรางและระบบการบรหารงานในทกระดบใหเหมาะสมกบสถานการณ ในปจจบน การพฒนาระบบการบรหารงานบคคล การพฒนาการศกษา และฝกอบรม งานขอมลขาวสารและเทคโนโลย งานกฎหมายและระเบยบ การจดใหมยทธศาสตรยอยและแนวทางทชดเจนรองรบสถานการณเฉพาะ

จากทกลาวแลวขางตนนน จะเหนไดวาส านกงานต ารวจแหงชาต ในฐานะหนวยงานหลกทรบผดชอบในดานการปองกนอาชญากรรม ไดเลงเหนความส าคญตอการใหประชาชน และชมชนเขามามสวนรวมในการปองกนอาชญากรรม จงไดก าหนดวสยทศน พนธกจ และยทธศาสตรในสวนของการแกไขปญหาอาชญากรรม ใหมความสอดคลองกน โดยมงเนนใหมการแสวงหาความรวมมอจากประชาชนและชมชน

4. ปญหาความรวมมอระหวางต ารวจกบประชาชน จากการศกษารายงานของคณะอนกรรมการเฉพาะกจ เกยวกบปญหาความรวมมอ

ระหวางต ารวจกบประชาชน (ประชย เปยมสมบรณ 2530: 175-191) พบวา ประชาชนไมใหความรวมมอกบเจาหนาทต ารวจ เนองมาจากสาเหตใหญ 5 ประการ คอ

4.1 สาเหตจากพฤตกรรมของต ารวจ 4.1.1 ประชาชนตองเสยเวลามากในการไปตดตอราชการกบเจาหนาทต ารวจ 4.1.2 การไปตดตอตองผานนายหนาหลายตอ ระเบยบปฏบตหลายขนตอน 4.1.3 ต ารวจใชอ านาจตามกฎหมายอยางไมเปนธรรม และลกลน 4.1.4 มกลมอทธพลทผดกฎหมายใหสนบนต ารวจเพอรกษาผลประโยชนของตน 4.1.5 เจาหนาทต ารวจบางคนมพฤตกรรมรดไถประชาชน 4.1.6 เจาหนาทต ารวจบางนายประพฤตและใชกรยาไมเหมาะสม 4.1.7 เจาหนาทต ารวจบางนายเฉอยชาในการปฏบตหนาท 4.1.8 เจาหนาทต ารวจไมใหความคมครองประชาชนทรวมมอในการปราบปราม

อาชญากรรม 4.2 สาเหตจากประชาชนผดหวงหรอไมเขาใจในการปฏบตหนาทของต ารวจ

4.2.1 ต ารวจปฏบตหนาทขดกบความรสกของประชาชนทพบเหน

Ref. code: 25595703011220GOS

71

4.2.2 ต ารวจปฏบตตามหลกวชาการ แตประชาชนไมเขาใจบทบาทหนาท 4.2.3 ประชาชนตองการความชวยเหลอ แตไมไดรบความสะดวกเทาทควร

4.3 สาเหตจากความออนแอของระบบการบรหารงาน และบคลากรชนสงของกรมต ารวจ ไมอาจตานกระแสการเมองได

4.4 สาเหตจากสภาวะทางเศรษฐกจและสงคม 4.5 สาเหตจากทศนคตของประชาชนทมตอต ารวจอยเดมจะเหนไดวาอปสรรคใน

การแสวงหาความรวมมอระหวางต ารวจกบประชาชนในการปองกนอาชญากรรมนนมหลายสาเหต ซงต ารวจเองจะตองมงแกไข ระบบการประชาสมพนธ ใหประชาชนไดเขาใจบทบาทหนาท เพอการไดมาซงความรวมมอจากประชาชนในการปองกนอาชญากรรม 2.5 ทฤษฎทเกยวของกบการเสรมสรางความรวมมอในการปองกนอาชญากรรม

2.5.1 ทฤษฎชมชนสมพนธ (Community Relation Theory) ทฤษฎชมชนสมพนธไดถกเสนอขนมาในชวงทศวรรษท 1920 ซงมรากฐานมาจากแนวความคดและผลการวจยของนกอาชญาวทยากลมชคาโก หรอส านกนเวศวทยาอาชญากรรม (The Ecological School of Criminology) ภายใตการน าของ ปารกซงไดรบอทธพลในดานความคดเกยวกบความส าคญของชมชนจากนกวชาการ 3 ทาน68 คอ

1. แนวความคดของ ดารวน (Darwin) เกยวกบการพงพาอาศยระหวางสตว และพช 2. ขอเขยนของ ซมเมล (Simmel) เกยวกบคณลกษณะดานเวลาและสถานทของ

ความสมพนธทางสงคม 3. ทฤษฎของ เดอรคม (Durkheim) กลาวถง ความหนาแนนของประชากรทเปนปจจย

ทกระทบตอความแกงแยงทางสงคม และการแบงงาน จากแนวคดทงสามทางน พารค (Park) ไดพยายามจงใจใหนกอาชญาวทยาทงหลายเหน

ความส าคญของปจจยตาง ๆ ในสภาพแวดลอมของเมองทมผลกระทบตอพฤตกรรมอาชญากรจนตอมาแนวความคดดงกลาวไดรบความสนใจจาก เบอรเกสส (Burgess) ท าการศกษาวจยเกยวกบทฤษฏวงรอบ (Concentric Circles Theory) ท าการวเคราะหเกยวกบปญหาอาชญากรรม พบวาอาชญากรรมมกมสถตสงในบรเวณกลางนครชคาโกซงสวนใหญเปนยานธรกจรวมกบยานทอยอาศย

68ประชย เปยมสมบรณ, สภาพปญหาภายในองคกรของต ารวจไทย (กรงเทพฯ:

คณะรฐศาสตร สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร, 2526), 17.

Ref. code: 25595703011220GOS

72

ชวคราวเนองจากมการยายเขาออกเสมอ และสถตอาชญากรรมพรอมดวยปญหาตาง ๆ ของชมชนจะลดลง ทกขณะ เมอถอยหางจากใจกลางเมองออกไป

จากผลการศกษาวจยดงกลาวน นกอาชญาวทยากลมชคาโกสรปวา อาชญากรรมเปนปรากฏการณถาวรตามลกษณะของทองท บรเวณใดทเกดอาชญากรรมขนบอยครง กจะคงเกดขนซ าแลวซ าอกเชนน ซงกลมชคาโกเหนวาเปน “การขาดระเบยบของสงคม” (Social Disorganization)หมายถง สภาวะแตกสลายของกลไกทางสงคม ทมหนาทค าจนความสมพนธระหวางบคคล และขวญก าลงใจของสมาชกในสงคม และจากแนวความคดของกลมชคาโกนเอง เฮอรเบอรก เกนส (Herbert Gans) จงไดใชเปนพนฐานในการสรางแนวความคดทตอเนอง เรยกวา หมบานในเมองเออรแบนวลเลจ (Urbanvillage) คอการสรางความสมพนธในสงคมหรอชมชน ดวยการจดสภาพพนทในชมชนใหมลกษณะเอออ านวยตอการเพมปฏสมพนธทางสงคมของชมชนของตน ใหมลกษณะทสะดวกหรองายตอการตดตามรวมทงสรางความรบผดชอบตอสวนรวมแกสมาชกในชมชน ซงมความเชอวา หากเพมปฏสมพนธทางสงคมโดยใหชมชนรวมตวกนใหแนนแฟน กยอมจะชวยกนปองกนอาชญากรรมไดมากขนอนเปนการเสรมสรางแนวคดทฤษฏชมชนสมพนธ

ดงนนโดยสรปแลว หลกตามแนวทฤษฎชมชนสมพนธ กคอการจดสภาพทวไป ไมวาในระดบเมอง ชมชนหรอละแวกบาน ในลกษณะเสรมสรางความสมพนธระหวางบคคล ใหงายตอการควบคม สงเกตและตรวจตรา โดยไมลวงละเมดสทธเสรภาพของบคคลอน รวมทงสงเสรมสนบสนนใหสมาชกของชมชน มสวนรวมในการปองกนชวต รางกาย และทรพยสนของตนเองใหปลอดภยจากอาชญากรรม

ในสวนของต ารวจนน ไดมการน าเอาทฤษฎชมชนสมพนธมาปรบใชกบงานชมชนมวลชนชมชนสมพนธ เพอการแสวงหาความรวมมอจากประชาชน ใหเขามามสวนรวมในดานการปองกนอาชญากรรม69 โดยกลาววา “ต ารวจ มความเปนมาควบคกบววฒนาการของสงคม การทสมาชกในสงคมจะอยรวมกน ไดอยางสงบสขนน ยอมตองมการก าหนดกฎเกณฑ เพอใหทกคนถอปฏบตโดยทวกน และตองมผรกษากฎเกณฑดงกลาว เพอมใหผใดละเมด หากมการละเมดกตองด าเนนการ ใหเปนไปตามอ านาจหนาททไดรบมอบหมาย ซงหนาทในการรกษากฎเกณฑนน ไดมววฒนาการเรอยมา จนเปนสถาบนอยางหนงเรยกวาต ารวจมหนาทหลกในการบงคบใชกฎหมาย การปองกนเหตรายไมใหเกดขน การรกษาความปลอดภยในชวตและทรพยสนของประชาชน และการรกษาความมนคงภายในของรฐ

69 กรมต ารวจ, แผนแมบทกรมต ารวจ พ.ศ. 2530-2534 (กรงเทพฯ: โรงพมพต ารวจ, 2539),

11.

Ref. code: 25595703011220GOS

73

โดยในสงคมยคปจจบนนทความสมพนธระหวางสมาชกในสงคมมความสลบซบซอนมากยงขนนน ต ารวจมบทบาทส าคญยงในการรกษาความสงบเรยบรอยของสงคม เนองจากต ารวจเปนเจาหนาทของรฐเพยงหนวยเดยวทตดตอสมพนธกบประชาชนทกระดบ ตลอด 24 ชวโมง แตการปฏบตภารกจดงกลาวนน ต ารวจมไดด าเนนการอยางโดดเดยว หากตองอยภายใตสภาพแวดลอมตางๆ ทง ในดานเศรษฐกจ สงคม การเมอง การทหาร และเทคโนโลย ซงสภาพแวดลอมเหลานม ประชาชนเปนองคประกอบหลกอยเสมอ ดงนนการปฏบตการกจของต ารวจไมวาดานใด ๆ จงตองเกยวของกบประชาชน และพฤตกรรมของประชาชนในสงคมมากกวาทคนทวไปจะคาดคด

ดงนน การสรางความสมพนธทดระหวางต ารวจกบประชาชน เพอการแสวงหาความรวมมอใหประชาชนเขารวมในการด าเนนโครงการตาง ๆ เกยวกบงานปองกนปราบปรามอาชญา กรรมโดยการแสดงออกซงทาท ทศนคตสนองตอบทดระหวางกน ในฐานะททงสองฝายตางกเปนผมสวนรวมในการแกไขปญหาอาชญากรรมจงเปนกญแจส าคญทจะน าไปสความส าเรจในการปองกนปราบปรามอาชญากรรม และการรกษาความสงบสขของสงคมตลอดไป

2.5.2 ทฤษฏความสมพนธระหวางกลม (Intergroup Relation Theory) โจเอล เอม. ชารอน70 ไดกลาววา ความสมพนธระหวางกลมนน เปนสวนหนงของความสมพนธของมนษย หรอบคคล ซงอาจจะเปนแบบความสมพนธหรอความขดแยง และใชความขดแยงนนไปในทางสรางสรรค จากแนวความคดเกยวกบความสมพนธระหวางกลม ( Interaction Group Concept) ของทฤษฎน เกดขนไดจากการสงเกตพฤตกรรมของมนษยทพบวา มนษยเปนสตวสงคม ชอบรวมตวกนอยาง เปนกลม มการแสดงออกในทางสรางสรรค กลมจงก าเนดขนไดจาก การมสมาชกทมความรสกผกพนทางจตใจหรอทางโครงสรางนนเอง ซงอาจแยกใหเหนไดดงน

2.5.2.1 ลกษณะส าคญของกลมสงคม กลมสงคมทรวมตวกนนนจะตองรวมวฒนธรรมเดยวกน ทงในดานภาษา การศกษา ขนบธรรมเนยมประเพณ ระเบยบแบบแผนการปฏบต จะท าใหการด ารงชวตอยในกลมได นอกจากนนจะตองมการพบปะสงสรรค การตดตอสมพนธกน มการรบรถงกนและกน โดยในการพบปะสงสรรคนน จะตองมการจดระเบยบแบบแผน การก าหนดบทบาท (Role) หนาทและสถานภาพ (Status) ต ารวจเองกเชนกน การออกไปปะทะสงสรรคกบประชาชนในชมชน การรจกบทบาทหนาทสถานภาพความสมพนธของบคคลในกลม จะเปนองคประกอบส าคญ ในการเชอมโยงประสาน กอใหเกดความสามคค ความรวมมอรวมใจในการปองกนอาชญากรรม ซงเปนงานหลกของต ารวจ และเปนกจกรรมทมผลกระทบโดยตรงตอความสงบ

70 โจเอล เอม. ชารอน (JoeI M. Charon) อางถงใน พงศพฒน ฉายาพนธ, ความรเบองตน

การปฏบตงานต ารวจชมชนสมพนธและต ารวจผรบใชชมชน (กรงเทพฯ: บรษท ศลปสยามการพมพ จ ากด, 2540), 122-124.

Ref. code: 25595703011220GOS

74

สขของประชาชน จากการพบปะสงสรรคทรจกบทบาทหนาท มความเขาใจในหนาทความรบผดชอบของตนเอง ต ารวจในฐานะของกลมสงคมทบงคบใชกฎหมาย ในขณะทประชาชนมฐานะเปนผปฏบตตามกฎหมาย การอยในสงคมทตองการความสงบสขรวมกน จงเปนหนาทของทงสองกลมทจะตองหนหนาเขาหากน ประสานการปฏบตใหสงคมคงอยอยางมความสงบสขตอไป

2.5.2.2 ลกษณะส าคญของกระบวนการกลม 1) สมาชกในกลมจะตองมความรสกเปนอนหนงอนเดยวกน 2) สมาชกในกลมจะตองมการปะทะสงสรรค หรอการโตตอบซงกน และกนภายใน

กลมนน 3) สมาชกในกลมจะตองสามารถท างานรวมกน โดยมจดมงหมายเดยวกนใน

สถานการณซงสมาชกทกคนในกลมก าลงประสบอย 4) สมาชกในกลมจะตองมการตดตอสอสารกน 5) สมาชกในกลมจะตองมการยอมรบหรอปฏเสธ การแสดงออก หรอความคดเหน

ของกนและกนในปญหาตาง ๆ 6) มโครงสรางของกลม (Group Structure) โดยมการประสานการปฏบต 7) มการตดสนใจเกยวกบการด าเนนงานกลม จะตองเกดขนไดทกเวลา 8) มการด าเนนกจกรรมกลม เพอผอนคลายความเครยดของกลม

จากทฤษฎความสมพนธระหวางกลมจะเหนไดวา ในสวนของต ารวจนนการพบปะสรางความสมพนธทดระหวางต ารวจกบประชาชน จะท าใหเขาใจบทบาทหนาทของกนและกนต ารวจไดมโอกาสพบปะรบฟงความคดเหน ความตองการทแทจรงของกลมประชาชน เพอน ามาเปนแนวทางในการปฏบตหนาทใหตรงตามความตองการทแทจรงของประชาชน และถาระหวางกลมมการพบปะสงสรรคทดตอกนแลว กจะเปนการเออประโยชน ใหเกดความรวมมอ และประสานการปฏบตงานใหไดผลอยางจรงจงมากขน

2.5.3 ทฤษฎควบคมอาชญากรรมจากสภาพแวดลอม เปนแนวคดทผสมผสานระหวางทฤษฎชมชนสมพนธ กบทฤษฎการบงคบใชกฎหมาย โดยการน าขอดของแตละทฤษฎมาประยกตใชรวมกน ซงแบงออกเปน 2 มต คอ71

มตท 1 สภาพแวดลอมรปธรรม 1.1 มาตรการระดบชมชน ไดแก การวางผงเมองและชมชน การตดตงไฟฟาสอง

สวาง การออกแบบอาคารสถานท

71 ประชย เปยมสมบรณ, สภาพปญหาภายในองคกรของต ารวจไทย, 17.

Ref. code: 25595703011220GOS

75

1.2 มาตรการระดบบานเรอน ไดแก ความมนคงของประตหนาตาง การใชสญญาณเตอนภย การใชอปกรณเปดปดไฟฟา และอน ๆ

มตท 2 สภาพแวดลอมนามธรรม 2.1 มาตรการเพอนบานเตอนภย 2.2 มาตรการสายตรวจประชาชน 2.3 มาตรการสายตรวจบานเรอน

2.5.3.1 สภาพแวดลอมรปธรรม ส าหรบสภาพแวดลอมรปธรรม มสวนส าคญตอการเอออ านวยตอการเกดอาชญากรรม ซงแบงตามลกษณะการเขาครอบครองของบคคลหรอกลมบคคล ไดเปน 3 ประเภทคอ

พนทปฐมภม ไดแกอาณาเขตสวนบคคล เชน บานพกสวนบคคล พนทสาธารณะ ไดแก สวนสาธารณะ โรงพยาบาล โรงมหรสพ และพนททตยภม ไดแก พนทเชอมตอระหวางพนทปฐมภมกบพนทสาธารณะ เชน

ตรอกทอยอาศย หรอทางเดนบรเวณหนาแฟลตเปนตน มาตรการจดสภาพแวดลอมในชมชนหรอการวางผงเมองเพอปองกนอาชญากรรมนน

ปจจบนยงไมไดรบความสนใจจากหนวยงานทเกยวของอยางเพยงพอ จงมกเกดปญหาอาชญากรรมในพนทตาง ๆ ซงพวกอาชญากรเหลานมกอาศยชวงโอกาสทสภาพแวดลอมเอออ านวยตอการประกอบอาชญากรรมมาลงมอกระท าความผด โดยการเขาครอบครองพนททตยภม เชนถนน ตรอก รานกาแฟ เพอเฝาสงเกตพฤตกรรมของคนในบานโดยปราศจากความระแวงสงสยจากเจาของบานหรอเหยอ และเลอกเวลาอนเหมาะสม เชนเมอเหยอออกไปท างานตามเวลาเดมทกวน เขาไปท าอนตรายตอบคคลหรอทรพยสนในเคหสถานไดงายยงขน นอกจากน การทผอยอาศยตางละทงพนททตยภม และเขาไปเกบตวอยแตในอาคารบานเรอน ยอมมผลกระทบตอการเพมของอาชญากรรมอกดวย

ปจจยในการจดสภาพแวดลอมระดบชมชนเพอปองกนอาชญากรรมตามหลกทฤษฎควบคมอาชญากรรมจากสภาพแวดลอม ไดแก

1. จดโครงสรางและวางผงเมองชมชนใหสอดคลองกน เพอลดการครอบครองพนททตยภม รวมถงบรการสาธารณะตาง ๆ ตลอดจนเพมอ านาจตรวจตราอาคาร สถานททงของรฐบาล และเอกชน

2. การจดสภาพแวดลอมในละแวกบานทอยอาศย โดยการรกษาพนททตยภมใหคงอยและเพมขนาดขนในยานทอยอาศย ลดจ านวนบคคลแปลกหนาตลอดจนขจดการสญจรไปมาของบคคลภายนอก

3. การจดสภาพแวดลอมในยานธรกจและพนทสาธารณะตาง ๆควรมการวางแผนลวงหนา และสงเสรมใหมการใชประโยชนสงสดจากพนทสาธารณะโดยตอเนอง

Ref. code: 25595703011220GOS

76

4. การตดตงแสงสวางตามทองถนนบรเวณพนทสาธารณะ ภายนอกภายในอาคารบานเรอน มผลในการยบยงการลกขโมย การปลนทรพย และการบกรก

5. การออกแบบอาคารสถานทควรใหโปรงและไมอบสายตา โดยค านงถงความปลอดภยจากอาชญากรรมเปนส าคญ ตลอดจนสงเสรมความรสกเปนเจาของ และเพมความรบผดชอบตอชมชนในกลมผอยอาศยเหลานน

มาตรการจดสภาพแวดลอมระดบบานเรอน การจดสภาพแวดลอมระดบบานเรอนใหปลอดภยจากอาชญากรรมไดแก ประตหนาตาง ควรเลอกใชวสดอปกรณส าหรบรกษาความปลอดภย โดยเฉพาะกญแจทมคณภาพด เพราะท าใหการท าลายหรอการสะเดาะกระท าไดยากยงขนและคนรายตองใชเวลานาน เสยงตอการมผมาพบเหน ประตหนาตางควรปดและสลกกลอนทกครงทไมอยบานหรอเปนเวลากลางคนซงบคคลในบานจะนอนหลบพกผอน หนาตางบานชนดบานเกรด ควรตดตงไวส าหรบหนาตางชนบนและอยในทศทางไมอบสายตา ควรมการตดตงสญญาณกนขโมยทมเสยงดง และตดเหลกดดเพอเพมความแขงแกรงใหกบประตหนาตาง

2.5.3.2 สภาพแวดลอมนามธรรม การจดสภาพแวดนามธรรมเปนวธการปองกนอาชญากรรมวธหนง เพราะเปนบทบาทและความรบผดชอบรวมกนของชมชนในการสอดสองดแลความปลอดภยภายในชมชนและทอยอาศยของตนเอง มาตรการในการปองกนอาชญากรรมทเกยวกบการจดสภาพแวดลอม ไดแก

1) มาตรการเพอนบานเตอนภย (Durkheim72 ไดเขยนไวในหนงสอ (The Division of Labor in Society) ในป 1893 วา อาชญากรรมน าสตรบผดชอบเขาดวยกน เราเพยงแตสงเกตเหตการณทเกดขน ในเมองเลก ๆ เกยวกบเรองทเสอมเสยทางศลธรรม ประชาชนจะหยดเพอถามไถกนตามทองถนน ตางกจะเยยมเยอน หนหนาเขาหากนและกนและพดคยเกยวกบเรองทเกดขน รวมทงเกดความพยายามในการขจดปดเปารวมกน” ในท านองเดยวกน มด (Mead, 1918) กไดกลาววา ความรสกมงรายตอผละเมดกฎหมาย จดวามคณประโยชนพเศษในการรวมสมาชกในชมชนเขาดวยกน ในลกษณะอารมณรกรานรวมกน ดงนนพฤตกรรมอาชญากรไมไดท าใหโครงสรางของสงคมบบสลายแตกลบสงเสรมความรสกรวมตวกนในชมชน รวมทงเปนการเรงเราบคคลทจดสนใจตางกนใหมความสนใจรวมกน ซงแนวคดของนกวชาการดงกลาวกอใหเกดการรวมตวกน ทางสงคมเพอปองกนอาชญากรรมขน ซงในป 1960 ประชาชนชาวเมอง (Oakland) มลรฐ (California) ประเทศสหรฐอเมรกา ไดรวมตวกนเพอปองกนและตอตานอาชญากรรม โดยการเชญต ารวจทองทเขามาเปนตวประสานระหวางสมาชก และจดท าจลสารเผยแพรขอมลเกยวกบสถานการณอาชญากรรม ประเภท ลกษณะพนทเปาหมายของอาชญากรรม แผนประทษกรรมของคนราย ต าหนรปพรรณและ

72 อางถงใน เรองเดยวกน, 68.

Ref. code: 25595703011220GOS

77

ภาพถายของอาชญากรทหลบหน รวมทงค าแนะน าทเปนประโยชน โดยแรกเรมมจ านวนสมาชก 2 ครวเรอน ซงมผลท าใหการเกดอาชญากรรมในพนทอยอาศยของสมาชกลดลงอยางมากเมอเปรยบเทยบกบสวนอน ๆ ของเมอง สงผลใหโครงการนขยายตวออกไปเปนแนวกวางอยางรวดเรว กลาวคอมจ านวนสมาชกเพมขน 73 กลม ในเวลา 6 สปดาห และใน 1 ป โครงการนสามารถรวบรวมสมาชกไดถง 1,200 กลม ครอบคลมพนท ไดถง 20,000 ครวเรอน จนกลายเปนจดสนใจในระดบประเทศ โดยมการน าแนวคดและวธการไปปรบใชกบแตละทองถนทวประเทศสหรฐอเมรกา73

2) มาตรการสายตรวจประชาชน เปนมาตรการทเกดจากการรวมตวกนของประชาชนในชมชน ซงตางสมครใจทจะผลดเปลยนหมนเวยนกนออกตรวจตราอาณาบรเวณชมชนเพอสงเกตบคคล ยานพาหนะ และอาคารสถานทซงมความผดปกต นอกจากนยงออกท าความรจกมกคนกบเพอนบานเพอสรางความสมพนธทดตอกน ใหความชวยเหลอหรอใหค าแนะน าตาง ๆ รวมทงตรวจตราประตหนาตาง ปดเปดไฟฟาสองสวางในพนทสาธารณะหรอพนททตยภม ซงการเคหะของมหานครนวยอรก ไดมการรวมตวของอาสาสมคร จ านวน 11,000 คน ซงพกอาศยอยในเขตพนท เปนอาสาสมครท าหนาทดงกลาว เปาหมายรวมกนของอาสาสมครเหลานคอ ชวยกนสรางชมชนของตนใหปลอดภยจากอาชญากรรม สงเสรมความสมพนธในชมชน รวมทงชวยเหลอเกอกลกนและกนในดานตาง ๆ และเมอประสบเหตกจะท าหนาทแจงขาว ขอมล แกเจาหนาทต ารวจทองทและท าการประชาสมพนธเหตการณใหแกสมาชกคนอน ๆ ทราบรายละเอยดดวย

3) มาตรการตรวจตราบานเรอน เปนโครงการประชาชนชวยก าจดอาชญากรรมในเมองลมา (Lima) มลรฐโอไฮโอ (Ohio) และเมองคาลามาสซ (Kalamazoo) มลรฐมชแกน (Michigan) โดยมหลกด าเนนการ คอ เพอนบานในละแวกใกลเคยงจะชวยกนเปนหเปนตาสอดสองดแลความปลอดภยซงกน และกน เมอเพอนบานเดนทางไปตางพนท หรอเวลาทไมมคนอยบาน ซงนอกจากเพอนบานจะเปนหลกในการชวยเอาใจใสดแลบาน เรอนแลว นอกจากนยงมการรองขอใหต ารวจพนทมาตรวจตราบานเรอนของ เพอนบานอกดวยทฤษฎควบคมอาชญากรรมจากสภาพ แวดลอมดงกลาวขางตนนน ไดเสนอแนะวธการปองกนอาชญากรรมไดเปนอยางด ซงหากประชาชนทกคนไดใหความรวมมอในการด าเนนการ ตามมาตรการตาง ๆ ดงกลาวนน กจะท าใหชองโอกาสในการประกอบอาชญากรรมลดนอยลงไป ซงจะท าใหปญหาอาชญากรรมในชมชนนน ๆ ลดนอยลงไป

2.5.4 ทฤษฎโครงสราง-หนาท (Structural – Functional Theory) ออกส กองต (August Comte) บดาแหงสงคมวทยา ไดพจารณาระบบสงคมอยางเดยวกบระบบชวภาพ (Organic Systems) ทมลกษณะและการท าหนาทอนคลายคลงกน ซงเมอชววทยาใหความสนใจท าการศกษา

73 เรองเดยวกน, 70.

Ref. code: 25595703011220GOS

78

อนทรยแตละอนทรย สงคมวทยากควรศกษาอนทรยทางสงคมเชนกน และไดเนนความส าคญของลกษณะอนเปนระบบของสงคม ซงไดแกการเชอมโยงในลกษณะตาง ๆ ระหวางองคประกอบของสงคม74

ทาลคอตต พารสนส (Tallcott Parsons) นกสงคมวทยาชาวอเมรกน ซงไดรบการยอมรบอยางมากในหมนกสงคมวทยารนหลง ไดใหความหมายของระบบสงคม วา “ระบบสงคมประกอบขนดวยปจเจกบคคลผปฏบตหรอผกระท า จ านวนมากทมปฏสมพนธตอกนและกนในสถานการณหนง ซงอยางนอยกมความเกยวพนธทางดานกายภาพหรอสภาพแวดลอม ผปฏบตหรอผกระท าไดรบแรงจงใจในแงทมแนวโนมทจะไดรบ “ความพงพอใจสงสด” รวมกน และความสมพนธของพวกเขาทมตอสถานการณ รวมทงทมตอกนและกน จะถกนยามและควบคมในแงของระบบโครงสรางทางวฒนธรรมและสญลกษณทมอยรวมกน”75 และไดกลาวในหนงสอ เดอะ โซเชยล ซสเตม (The Social System) (1951) วา “โครงสรางตาง ๆ ของสงคมเหลานถอวามลกษณะเปนการสนบสนนกนและกน และมแนวโนมทจะกอใหเกดดลยภาพทางพลวตร (Dynamic Equilibrium) และสงทส าคญคอความเปนระเบยบจะตองถกเกบรกษาไวทามกลางองคประกอบทแตกตางกนของสงคม”

2.5.4.1 ประเภทของทฤษฎโครงสรางหนาทโครงสราง-หนาทเอราแฮมสน ไดจ าแนกทฤษฎโครงสราง-หนาท ออกเปน 3 ประเภทดวยกน คอ76

2.5.4.1.1 ทฤษฎในเชงปจเจกบคคล ( Individualistic Functionalism) ทฤษฎประเภทนจะใหความส าคญทความตองการของตวบคคลหรอตวผกระท า สวนโครงสรางขนาดใหญตาง ๆ ทเกดขนเองในเวลาตอมานน ไดถกสรางขนเพอตอบสนองความตองการของแตละบคคลดงกลาว

2.5.4.1.2 ทฤษฎหนาทนยมระหวางบคคล (Interpersonal Functionalism) จดความสนใจในทฤษฎประเภทนอยทความสมพนธทางสงคม (Social Relationship) ระหวางบคคล ซงมงเนนไปทการจดการกบความขดของทมอยระหวางความสมพนธดงกลาว

2.5.4.1.3 ทฤษฎหนาทนยมทางสงคม (Societal Functionalism) ซงเปนจดสนใจสงสดของทฤษฎโครงสราง-หนาท กคอสงคมหรอสถาบนทางสงคมขนาดใหญความสมพนธอนซบซอนระหวางโครงสรางและสถาบนตาง ๆ ตลอดจนความขดของตาง ๆ ในสงคมนน

74 สเทพ สนทรเภสช, ทฤษฎสงคมวทยารวมสมย: พนฐานแนวความคดทฤษฎทางสงคมและ

วฒนธรรม (เชยงใหม: พมพลกษณ, 2540), 15-16. 75 เรองเดยวกน, 99. 76 เรองเดยวกน, 85-86.

Ref. code: 25595703011220GOS

79

จากทฤษฎโครงสราง-หนาท ตามทไดกลาวมานนจะเหนไดวาการเสรมสรางความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมของประชาชน จ าเปนตองด าเนนการเสรมสรางทงสามมตกลาวคอ ทตวประชาชนแตละคน ระหวางประชาชนกบบคคลรอบขาง และระหวางประชาชนกบกลมบคคล ซงไดแกชมชนหรอเจาหนาทต ารวจ

2.5.5 ทฤษฎระบบ77 คอทฤษฎทเชอวา เอกภพ (The Universe) อนกวางใหญ หรอแมกระทงสวนประกอบทเลกทสดของเอกภพซงนกวทยาศาสตรปจจบนนเรยกวา “ควารก” (Quark) ตางกเปนหนงหนวยระบบทครบถวนทกประการ กลาวคอทกสงทกอยางทเปนอยตางเปนหนงหนวยระบบทมความสอดคลองและสมพนธกนทงสน

2.5.5.1 องคประกอบของหนวยระบบตามทฤษฎระบบองคประกอบของหนวยระบบตามทฤษฎระบบ ประกอบดวย 3 สวน ไดแก

2.5.5.1.1 ปจจยน าเขา (Input) กลาวคอ หนวยระบบจะรบเอาบางสงบาง อยางเขามา เพอน าไปสกระบวนการและแปรรปเปนผลผลต ซงปจจยน าเขาเหลานไดมาจากผลผลตของหนวยระบบอน

2.5.5.1.2 กระบวนการท างาน (Process) กลาวคอ หนวยระบบจะมกระบวนการท างานทมลกษณะเปนแบบแผนชดเจนและคงทในหวงเวลาหนง ซงสามารถสงเกตและประเมนไดซงกระบวนการท างานนคอการน าปจจยน าเขาตาง ๆ มากระท าปฏกรยาตอกน จนบงเกดเปนผลผลตของหนวยระบบ

2.5.5.1.3 ผลผลต (Output หรอ Product) กลาวคอ เมอหนวยระบบรบเอาปจจยน าเขามาผานกระบวนการท างานของระบบแลว หนวยระบบจะใหผลผลตบางอยางอนเปนผลจากการท างานของหนวยระบบ ซงผลผลตดงกลาวนอาจมมากกวาหนงรายการกได และแตละรายการเมอออกจากหนวยระบบแลวกจะเลอนไหลไปเปนปจจยน าเขาของหนวยระบบอนทเปนบรบทของหนวยระบบนตอไป

2.5.5.2 หนาทของทฤษฎระบบ 2.5.5.2.1 เปนโครงแบบพนฐาน (Basic Format) ในการคดสรางทฤษฎตางๆ 2.5.5.2.2 เปนเบาหลอมรวม (Melting Pot) ส าหรบหลอมรวมทฤษฎ

หลากหลายเขาดวยกนเพอน ามาใชในการพฒนาหรอแกปญหา 2.5.5.3 ประโยชนของทฤษฎระบบ เฉลยว บรภกด (2549: 54) ไดสรปประโยชน

ของทฤษฎระบบในการพฒนาไวดงน

77 เฉลยว บรภกด, เอกสารประกอบการเรยนหลกสตรยทธศาสตรการพฒนา พมพครงท 2,

(กรงเทพฯ: สถาบนราชภฏราชนครนทร, 2549), 40.

Ref. code: 25595703011220GOS

80

2.5.5.3.1 สามารถใชเปนเครองมอในการท าความเขาใจเหตการณหรอปรากฏการณในการพฒนา

2.5.5.3.2 ใชในการท านายผลและควบคมผลของการพฒนา 2.5.5.3.3 สามารถอาศยทฤษฎระบบเพอชวยใหการด าเนนการวจยเพอการ

พฒนา มผลสมฤทธสมบรณยงขน จากทกลาวมาแลวขางตน จะเหนไดวาการน าทฤษฎระบบมาใชเปนเบาหลอมรวม

แนวคด ทฤษฎ ตลอดจนขอมลทเกยวของตาง ๆ เขาดวยกน กจะท าใหสามารถพจารณาหาแนวทางเสรมสรางความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมของประชาชนไดอยางเปนระบบ เหมาะสมและเกดประสทธภาพสงสด

ทกลาวมาทงหมดนน เปนแนวคดเกยวกบความรวมมอกนของประชาชนในการปองกนอาชญากรรม ความรวมมอระหวางประชาชนกบประชาชน และระหวางประชาชนกบต ารวจ ตลอดทงทฤษฎทเกยวของกบการปองกนอาชญากรรม ซงนบไดวาเปนแนวทางการสงเสรมใหประชาชนไดเขามารวมมอกนลดชองโอกาสในการประกอบอาชญากรรมของผกระท าความผดเพมประสทธภาพในการยบยงปองกนอาชญากรรมทจะเกดขนในชมชน ตลอดจนลดปญหาอาชญากรรมในชมชนไดเปนอยางด 2.6 ความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมภายใตหลกการบรหารราชการแบบมสวนรวม78 ปญหาอาชญากรรมเปนปญหาสงคมทมความส าคญปญหาหนงในบรรดาปญหาสงคมตาง ๆ ทเกดขน และนบเปนปรากฏการณทางสงคม ซงเราไมสามารถก าจดใหหมดไปได แตสามารถหาแนวทางปองกนและควบคมได อาชญากรรมมผลกระทบตอสงคม ทงสงคมสวนรวม และปจเจกชน ปญหาอาชญากรรมถอไดวาเปนปญหาทส าคญในการแกไขของรฐบาลซงแนวโนมของอาชญากรรมมความรนแรงและเพมสงขน กอใหเกดความเสยหายตอความมนคงภายในประเทศ ตลอดจนชวตและทรพยสนของประชาชน รวมทงมผลกระทบตอภาวะเศรษฐกจ และสงคมของประเทศ และยงมผลกระทบตอจตใจของประชาชน อนกอใหเกดความไมสงบสขขาดความมนใจในความปลอดภยในการด ารงชวต ปญหาอาชญากรรมตาง ๆ เหลานเปนปญหาสาธารณะทมผลตอประชาชนโดยตรง รฐบาลจงมหนาทโดยตรงทจะเขามามบทบาทในการก าหนดนโยบายและแกไขปญหาตาง ๆ ใหลด

78 ก.พ.ร. (2550), “หลกการบรหารราชการแบบมสวนรวม (ออนไลน),”

http://webcache.googleusercontent.com (สบคนเมอวนท 1 ธนวาคม 2559).

Ref. code: 25595703011220GOS

81

นอยลง เพอความสงบสขของประชาชนโดยใหส านกงานต ารวจแหงชาตเปนหนวยงานของรฐบาลทรบผดชอบ ควบคมความรนแรง และลดโอกาสทเกดขนของอาชญากรรมใหอยในระดบทสามารถควบคมได จงมความจ าเปนอยางยงทตองมมาตรการในการปองกนอาชญากรรม มากกวาทใหเกดอาชญากรรมขนแลวจงปองกนหรอปราบปราม ปญหาอาชญากรรมทเกดขนในอดต จนถงปจจบนไดมการเปลยนแปลงรปแบบ มความซบซอนและรนแรงมากขน อกทงสาเหตการเกดอาชญากรรมนนเกยวของกบหลายปจจย ไดแก ผเสยหาย ผทตกเปนเหยอของอาชญากรรมนน ๆ ผทเปนพยาน สถานท เวลา และโอกาส ปจจยตางๆเหลานตางเปนสภาพแวดลอมในการใชชวตของประชาชน ท าใหการท างานของเจาหนาทต ารวจมความยงยากมากขนตามไปดวย เจาหนาทต ารวจจงตองปรบปรงรปแบบการท างานใหทนตอรปแบบการกออาชญากรรม โดยปรบกระบวนทศนใหความส าคญกบการประสานน าทนทางสงคมทมอยมาใชผนกก าลงขยายศกยภาพสรางขายโยงใยใหทวถงทกพนท ในการปองกนอาชญากรรมรวมกนจนกอใหเกดพลงขบเคลอนคน ชมชน สงคม ใหรวมแรงรวมใจพฒนาความมนคงปลอดภย นนคอ ความสมพนธทางสงคมระหวางต ารวจกบภาคสวนตาง ๆ รวมถงประชาชน ทจะกอใหเกดกระบวนการใหทกฝายเขามาท างานรวมกน การมสวนรวมของประชาชนในการบรหารราชการ เปนการมงเนนทจะพฒนาการบรหารราชการใหสอดคลองกบการปกครองระบอบประชาธปไตยมากขน หมายถงการบรหารราชการแบบมสวนรวมซงจดใหระบบการบรหารราชการเปนระบบเปด (Open Governance) โดยประชาชนและผทเกยวของในภาคสวนตาง ๆ รวมถงภาคประชาสงคม มโอกาสเขารวมใน 5 มต คอ

1) รวมคดและเสนอความเหน 2) รวมตดสนใจ 3) รวมด าเนนการ 4) รวมรบประโยชน และ 5) รวมตดตามผลการด าเนนงาน

โดยการยอมรบและใหประชาชนไดเขามามสวนรวมในการเสนอแนะความคดเหน รวมปฏบตงานและการตรวจสอบผลการด าเนนงาน ดงนนการมสวนรวมของประชาชนจงถอวาเปนเรองส าคญและมความจ าเปนมากตอการพฒนาหรอการคมครองและรกษาคณภาพสงแวดลอมของประเทศตอไปในอนาคตเพราะการทจะใหประชาชนเขามสวนรวมจ าเปนจะตองมการใหขาวสารทแทจรงและถกตองโดยมการก าหนดขนตอนการมสวนรวมอยางถกวธและมประสทธภาพ ซงทมาของการสงเสรมกระบวนการมสวนรวม พบวา เรมปรากฏความชดเจนในหลกการตามวถทางรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2540 ซงรจกกนในนาม “รฐธรรมนญฉบบประชาชน” ทถอวาเปนรฐธรรมนญฉบบแรกทไดวางรากฐานส าคญของระบบประชาธปไตยแบบมสวนรวมในทางการเมองและการบรหารของรฐ ทงในระดบชาตและทองถน หลกการดงกลาวไดมการขยายความใน

Ref. code: 25595703011220GOS

82

รายละเอยดเพมเตมมาสรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2550 ตามความทปรากฏในมาตรา 87 วา รฐตองด าเนนการตามแนวนโยบายดานการมสวนรวมของประชาชน ดงตอไปน

1) สงเสรมใหประชาชนมสวนรวมในการก าหนดนโยบายและวางแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมทงในระดบชาตและระดบทองถน

2) สงเสรมและสนบสนนการมสวนรวมของประชาชนในการตดสนใจทางการเมอง การวางแผนพฒนาทางเศรษฐกจ และสงคมรวมทงการจดท าบรการสาธารณะ

3) สงเสรมและสนบสนนการมสวนรวมของประชาชน ในการตรวจสอบการใชอ านาจรฐทกระดบในรปแบบองคการทางวชาชพหรอสาขาอาชพทหลากหลายหรอรปแบบอน ๆ

ค าวา การมสวนรวมของประชาชน จงถอก าเนดขนและน ามาใชอยางกวางขวาง ในความหมายวาเปนกระบวนการซงประชาชน หรอผมสวนไดสวนเสย ไดมโอกาสแสดงทศนะและความเหน และมการน าความคดเหนดงกลาว ไปประกอบในการก าหนดนโยบายและการตดสนใจของรฐ รวมถงความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมดวย โดยมลกษณะรปแบบจากการท างานของหลายภาคสวน และการระดมทรพยากรรวมกน 2.7 สภาพการเกดอาชญากรรมและมาตรการปฏบตของสถานต ารวจภธรเมองปทมธาน79

ในเขตพนทรบผดชอบสถานต ารวจภธรเมองปทมธาน ประกอบดวยต าบลตางๆ จ านวน 6 ต าบล ไดแก บางปรอก บานฉาง บางหลวง บางขะแยง บางเดอ และบางควด จากสถตฐานความผดคดอาญา (คด 4 กลม) หนวยงาน สภ.เมองปทมธาน ตงแตวนท 1 มกราคม 2550 ถงวนท 31 ธนวาคม 2558 พบวา

1) ความผดเกยวชวต รางกาย และเพศ เกดขน จ านวน 109 คด 2) ความผดเกยวกบทรพย เกดขนจ านวน 394 คด 3) ฐานความผดพเศษ เกดขน จ านวน 45 คด 4) คดความผดทรฐเปนผเสยหาย เกดขน 2,396 คด โดยมการประชมวเคราะหอาชญากรรมทกประจ า ไดรวมวางแผนและก าหนดแนวทาง

มาตรการในการปองกนเหต ลกทรพยรถจกรยานยนต ลกทรพยในเคหะสถาน และมาตรการปองกนเหต 600 ซงเหนวาเปนเหตทส าคญและเกดขนบอยครง จนไดมขอสงการดงตอไปน

79 ส านกงานต ารวจแหงชาต, สถตการเกดอาชญากรรมและมาตรการปฏบตของสถาน

ต ารวจภธรเมองปทมธาน แผนการปฏบตงานปองกนและปราบปราม (ปทมธาน: สถานต ารวจภธรเมองปทมธาน, 2559).

Ref. code: 25595703011220GOS

83

2.7.1 มาตรการปองกนเหตลกทรพย (รถจกรยานยนต) 1. งานปองกนปราบปราม

1.1 ปรบแผนการตรวจใหเขากบสถานการณกบเหตและคดทเกดขน 1.2 ให เมองปทมฯ 7-0 และเมองปทมฯ 2-0 (หวหนาสายตรวจ) ก าชบให สาย

ตรวจเขตทกผลด ทกสาย เพมความเขมและความถในการตรวจตรา โดยเพมจดตรวจตแดง ตามจดเสยงหรอจดจอดรถ ทมกจะเกดเหตฯ ใหเขาไป ว.4 และ ว.10 ทก ๆ 2 ชวโมง เนนปรากฏกายและแสดงตว ใหเหนเดนชด

1.3 เมองปทมฯ 7-0 และเวร 2-0 (หวหนาสายตรวจ) ก าชบใหสายตรวจทกสายทกผลด เพมความเขมจดท าประวตกลมเสยง บคคล/กลมบคคลตองสงสย และ ตรวจยดรถจกรยานยนตตองสงสยโดยการท าประวต ใหถายภาพทงผขบขและผซอนทาย (ใหเพมความเขมในการตรวจคน) และท าการตรวจเชคขอมลกบระบบ ชป.2 ทกราย และใหเฝาสงเกตและตรวจคน รถ จยย.ทมลกษณะคลายหรอเหมอน รถ จยย. ทแจงหาย (เนน จยย.ยหอ รน ทหายบอย)

- เมอทราบวามรถหาย สายตรวจทกนาย ตองบนทก ขอมล รถทหาย ขอมลคนรายขอมลพาหนะ ทคนรายใช และแผนประทษกรรมหรอวธการทคนรายใชกอเหต บนทกลงในสมดพกสายตรวจ โดยใหเฝาสงเกต และตดตามพฤตกรรมคนราย เพอใหไดมาซงการจบกมตวคนราย

1.4 กรณรถหายหนา รานอาร เอส โชว (ตลาดฮอแสงชย ต.บางปรอกฯ) ทราบวาคนรายเปนชาย มาดวยกน 2 คน ขบรถ จยย. มากอเหต ใหสายตรวจทกผลดทกสาย เฝาสงเกตและตรวจคนบคคลทมลกษณะตองสงสยเพอน าไปสการจบกม

1.5 กรณ รถ หาย รพ.ปทมธาน ใหด าเนนการตามมาตรการปองกนเหตทเคยปฏบต - ให เวร 2-0 และสายตรวจเขต เพมความเขมและความถ ในการตรวจมากขน และ

ตรวจสมพนธกบ รปภ.รพ ปทมธาน อยางสม าเสมอ - ให รอง ผกก.ป.ฯ เขาพบ ผอ.รพ.ปทมธาน เพอประชาสมพนธเหตทเกดขน และ

ประชาสมพนธมาตรการปองกนเหตลกทรพย รถ จยย. โดยประสานใหรพ.ปทมธาน มมาตรการในการปองกนเหตรวมกน (MOU)

- เนนย า ให ทาง รพ.ปทมธาน ประกาศเสยงตามสายเปนระยะๆ ใหประชาชนผมาใชบรการ รบทาบเหตฯ ทเกดขน ใหผมาใชบรการหรอญาตมความตนตวในการปองกนเหตคนรายลกทรพย รถ จยย. ภายใน รพ.ฯหรอดานหนา รพ.ฯ

1.6 ใหเมองปทมฯ 2-0 ทกผลด ใชรถยนตสายตรวจ ออกเปดสญญาณไฟปองกนเหต และน าก าลงสายตรวจเขตออกตดใบสงเตอนภย รถยนตและรถ จยย. ทจอดตามจดจอดรถชมชน/หมบาน หอพกหองเชาทมกจะเกดเหต หนา รพ.ปทมธาน หรอตามจดเสยง จดลอแหลมอน ๆ

Ref. code: 25595703011220GOS

84

โดยเนน ในเขตพนทต าบลบางปรอกฯ และพนทต าบลบางขะแยงฯ และใหจอดรถเปดสญญาณไฟ หนา รพ.ปทมธาน เนนชวงเวลาทเหมาะสมในการปองกนเหต

1.7 ให เมองปทมฯ 7-0, เมองปทมฯ 2-0 (ผลดบายและผลดเทยงคน) ออกตรวจสมพนธกบ รปภ.หมบาน, รปภ.ตามหางสรรพสนคา ,หางราน,บรษท ,รปภ.หมบานจดสรรม ,รปภ.รพ.ปทมธาน,รปภ.สถานทราชการ/รฐวสาหกจ เพอประชาสมพนธมาตรการปองกนเหตลกทรพยรถยนต/รถ จยย. และปองกนเหตประทษรายตอทรพยอน ๆ ใหเพมความเขมและความถในการตรวจตราจดทอยในความรบผดชอบ และจดอนๆทอยบรเวณใกลเคยง

1.8 ให เมองปทม 7-0 เปนผประสานการ ตงจด ว.43 เคลอนท บรเวณแยกวดบางนางบญ ถ.ปทมธาน-กทม. ต.บางขะแยง ฯ หรอจดอนตามความเหมาะสม (ตามสถานการณของเหต) โดยใชก าลงจากทกฝาย ชวงเวลาตงแต 22.00-24.00 น. หรอตามชวงเวลาทเหมาะสม

- ในเขตพนทต าบลบางปรอกฯ ให ตงจด ว.43 เคลอนท (ปองกนเหตและอาชญากรรม) บรเวณหนาหมบานเอออาทรบานฉาง ถ.ปทมธาน -ลาดหลมแกว ต.บางปรอกฯ ชวงเวลา ตงแต 13.00 น. -15.00 น. ของทกวน จนกวาจะมค าสงเปลยนแปลง

1.9 ใชมาตรการเชงรก โดยให รอง ผกก.ป.ฯ ,เมองปทมฯ 7-0 ,เมองปทมฯ 2-0 และสายตรวจเขตทกสาย เขาไปประชาสมพนธผน าชมชน/นตบคคล (หมบาน) ,ผประกอบการหอพกหองเชา, ผประกอบการรานคาตาง ๆ ,ผประกอบการสถานบรการ/รานอาหาร ในเขตพนทรบผดชอบ และประชาสมพนธประชาชน ตามชมชน/หมบาน ประชาชนตามจดจอดรถในพนท ใหรจกระมดระวง ดแลปองกนเหต รถจกรยานยนตหาย ในเบองตนกอน ดงตอไปน

- ด าเนนการปรบสภาพแวดลอม ตดตนไม หญาทปกคลมรกลางบรเวณโดยรอบราน/จดจอดรถ อยาใหมสงก าบงตา ตดไฟสองสวางตามจดทมด (ตามโครงการปรบสภาพแวดลอมเพอลดอาชญากรรม)

- ด าเนนการตดปายประชาสมพนธแจงเตอนภยบรเวณจดจอดรถ พรอมทงมาตรการในการปองกนเหตเบองตน ตดในทมองเหนไดชดเจน

- ด าเนนการและบรณาการ ตดตงกลอง CCTV (ทมคณภาพ) ใหครอบคลมทงบรเวณภายนอก และภายในจดจอดรถ

- กรณเปนรานคา/รานอาหาร สถานบรการ ใหพนกงานราน ประชาสมพนธ ลกคา/ผมาใชบรการ ใหเฝาระวงเหตคนรายโจรกรรมรถ จยย. ใหจอดรถดวยความระมดระวง ควรลอคอปกรณเสรมปองกนการโจรกรรมเบองตน ทกครงทจอด

- ด าเนนการจดทจอดรถไวใหเปนสดสวน เพอใหงายตอการดแลและ จดจาง รปภ. ไวส าหรบดแลจดจอดรถโดยเฉพาะ

Ref. code: 25595703011220GOS

85

- กรณเปนหมบานเอออาทร หมบานจดสรร ขนาดใหญ ทมการจดจาง รปภ. ให รปถ. เกบบตรประชาชนและบนทกทะเบยน รถยนต รถ จยย. ทกครง เมอมการผานประต เขา -ออก หมบาน เพอเปนการปองกนเหต

- ประชาสมพนธใหมการสรางเครอขายเพอนบานเตอนภยและสรางเครอขายภายในชมชน/หมบาน เกยวกบการแจงเหตและแจงขอมลเบาะแส โดยแนะน าวธแจงขอมลเบาะแสแจกเบอรโทรไวให และประชาสมพนธแจงขอมลเบาะแสอาชญากรรมทางไลน

- ใหผน าชมชน/ผใหญบาน ประกาศเสยงตามสาย ภายในชมชน/หมบานทกวน เพอใหประชาชนรบทราบเหตฯ และตนตวในการปองกนเหตโจรกรรมรถยนต/รถ จยย.

- ประชาสมพนธให ประชาชน เพมความระมดระวงในการปองกนเหตในเบองตน โดยตดตงอปกรณเสรมปองกนการโจรกรรม ทมนคงและแขงแรง ยากตอการงดแงะ อาท เชน ตดตงสญญาณกนขโมย, ลอกคลทซ-เกยร ตดตงทลอกลอ ,ตดตงอปกรณตดไฟฟา ,ตดน ามน ถอดชนสวนเครองยนต เชนสายแบต,สายคอลย

- ใหเปลยนกญแจเครองยนต/ประตรถ กรณเปนรถยนตหรอ รถ จยย. มอสอง - ควรจอดในบรเวณทมคนเฝาดแล หรออยในสายตา และมแสงสวางใหเหนชดเจน 1.10 ให รอง ผกก.ป.ฯ และ สวป.ฯ เขาไปประกาศเครองขยายเสยงตามชมชน/

หมบาน สปดาหละ 1 ครง เพอประชาสมพนธเหตตางๆ พรอมกบแนะน ามาตรการ/แนวทาง ปองกนเหตในเบองตน (ตามโครงการต ารวจเสยงใสปองกนอาชญากรรม)

1.11 ให รอง ผกก.ป.ฯ, เมองปทมฯ 7-0, เมองปทมฯ 2-0 และสายตรวจเขต ออกแสวงหาความรวมมอจากภาคประชาชน ภาคเครอขาย สมาชกแจงขาว ตามชมชน/หมบาน ตามหอพกหองเชา ตามรานอาหาร/รานคาตาง ๆ วนมอเตอรไซค วนรถแทกซ ในพนทรบผดชอบ ทอยใกลเคยงจดเสยง จดทมกจะเกดเหตฯ ใหเปนหเปนตารวมปองกนเหตโจรกรรมรถจกรยานยนต และแนะน าวธแจงขอมลเบาะแส โดยแจกเบอรโทรไวให

1.12 ให เมองปทม 2-0 สายตรวจเขต และชดสายรถยนต ออกตรวจรานจ าหนายรถยนตมอสอง, รถจกรยานยนตมอสอง รานจ าหนายอปกรณตกแตงรถยนต รถจกรยานยนตและรานคาของเกา ในพนททกวน

1.13 ใหชดสายตรวจรถยนต โดย การควบคม ของ พ.ต.ท.สายชล คมทรพย (สวป.ฯ) น าก าลง ออกดกจบกลมเสยง (จกจบ) กลมเสยง กลมผมพฤตกรรมตองสงสยในพนท น าตวมาตรวจสอบประวต

2. งานสบสวน 2.1 ให รอง ผกก.สส.ฯ ตรวจสอบแฟมประวตคนราย /บคคลพนโทษในพนท เพอ

เปรยบเทยบขอมล เหตและคดทเกดขน เพอน าไปสการจบตวคนราย

Ref. code: 25595703011220GOS

86

2.2 ให ชดสบสวน โดยการควบคมของ สว.สสฯ เขาไปสบสวนหาขาวบรเวณทเกดเหต และตรวจสอบกลองวงจรปด บรเวณทเกดเหตและตามเสนทางทคนรายหลบหน เพอหาขอมลตวคนราย เพอน าไปสการจบกม

2.3 ใหชดสบสวนโดย สว.สส.ฯ น าก าลงออกซมโปง ตกเบด ตามจดเสยง จดลอแหลมทมกจะเกดเหตในพนท

2.4 ให รอง ผกก.สสฯ จดชดสบสวน ออกตงจด ว.43 โดยบรณาการรวมกบงานปองกนปราบปราม

2.5 ชดสบสวนเมอมการรบแจงเบาะแสเหตตางๆ หากมเบอรโทรผแจงเบาะแสหรอทราบทอย ใหประสานขอขอมลเพมเตม ดวยความใสใจและรบด าเนนการเปาหมายโดยเรว

3. งานจราจร 3.1 เจาหนาทจราจรขณะปฏบตหนาท หรอประจ าจดบรการในพนท เมอพบเจอ

ประชาชนทจอดรถตามจดเสยง จดลอแหลม ใหมการประชาสมพนธใหเฝาระวงเหต พรอมแนะน าวธปองกนเหตโจรกรรมรถยนต/รถ จยย. ในเบองตน

2.7.2 กรณปองกนเหตวยรนกอเหตทะเลาะววาท หรอ เหต 600 1. งานปองกนปราบปราม

1.1 ปรบแผน/มาตรการใหเขากบสถานการณกบเหตและคดทเกดขน (โดยเนนการปฏบตตามมาตรการปองกนและแกไขปญหาการทะเลาะววาทของนกเรยนนกศกษาจงหวดปทมธาน)

1.2 เมองปทมฯ 7-0 และเวร 2-0 (หวหนาสายตรวจ) ก าชบใหสายตรวจทกสายทกผลด เ พมความเขมจดท าประวตกลมเส ยง บคคล/กลมบคคลตองสงสย และ ตรวจยดรถจกรยานยนตตองสงสยโดยการท าประวต ใหถายภาพทงผขบขและผซอนทาย (ใหเพมความเขมในการตรวจคน) และท าการตรวจเชคขอมลกบระบบ ชป.2 ทกราย

1.3 ให รอง ผกก.ป.ฯ ก าชบการปฏบต ของ เมองปทมฯ 7-0, เมองปทมฯ 2-0 ,สายตรวจเขตและชดปฏบตการปองกนเหต 600 (ของ งาน ป.ฯ) ใหประจ าจดเฝาระวงปองกนเหตฯ/จดเสยงตามแผน โดยเพมความเขมในการออกตรวจ ตรวจคนกลมเสยง กลมเปาหมาย และปรากฏกายใหเหนเดนชด

- ให เมองปทมธาน 7-0 ใชรถยนตสายตรวจทะเบยน 1700 ออกเปดสญญาณไฟปองกนเหตฯ ในถนนปทมธาน-ลาดหลมแกว และจอดเปดสญญาณไฟปองกนเหต หนา รพ.ปทมธานชวงเชาตงแตเวลา 07.00 น.-09.00 น. ชวงบายตงแตเวลา 15.00 น.-18.00 น.

- ใหเมองปทมฯ 2-0 ใชรถยนตสายตรวจออกเปดสญญาณไฟปองกนเหตฯ ตามจดเสยง จดปองกนเหตในพนท และออกเปดสญญาณไฟปองกนเหตในถนนปทมสมพนธ ชวงเชาตงแตเวลา 07.00 น.-09.00 น. ชวงบายตงแตเวลา 15.00 น.-18.00 น.

Ref. code: 25595703011220GOS

87

- ใหตรวจสมพนธและประสานการปฏบตกบอาจารยฝายปกครองสถาบนการศกษา ทเฝาระวงปองกนเหตตามจดตาง ๆ ในพนทรบผดชอบ

1.4 ในการตรวจคนจบกมนกเรยน นกศกษาหรอวยรนกลมเสยง ทพกพาอาวธมด อาวธปนและวตถระเบด ใหน าตวสง พงส.ฯ ด าเนนการเปรยบเทยบปรบหรอด าเนนคด ใหบนทกท าประวตกลมเสยง/บนทกทนบนเกบไวในฐานขอมลและเรยกผปกครอง อาจารยฝายปกครอง เซนรบทราบและรบตวกลบไป

1.5 ใหเมองปทมฯ 7-0 น าก าลงตงจด ว.43 เคลอนทปองกนเหต แยกธนาคารทหารไทย ถ.ปทมสมพนธ ต.บางปรอกฯ ชวงเวลาเลกเรยน ตงแตเวลา 15.00 น.-18.00 น. ของทกวน (ชวงเปดภาคเรยน)

2. งานสบสวน 2.1 ให รอง ผกก.สส.ฯ ก าชบการปฏบตชดปฏบตการปองกนเหต 600 (ของงาน

สบสวนฯ) ใหประจ าจดเฝาระวงปองกนเหตฯ/จดเสยงตามแผน โดยเพมความเขมในการออกตรวจ ตรวจคนกลมเสยง กลมเปาหมาย และปรากฏกายใหเหนเดนชด ท าการตรวจคน ออกดกจบ จกจบ กลมเสยง และตรวจสอบประวตบคคล ยานพาหนะ กบระบบ ชป.2 ภ.จว.ปทมธาน ดวยความใสใจ

- จดชดสบสวน ตระเวนตรวจคนในชวงเวลากลางคน ตามชมชน หมบาน ตามถนนเสนทาง จดทมกจะมกลมวยรนเกาะกลมมวสม ใหท าการตรวจคน ตรวจเชคประวตบคคล/พาหนะ แลวจดท าประวตกลมเสยงเกบไวในฐานขอมลกลมเสยง

2.2 ให ชดสบสวน โดยการควบคมของ สว.สสฯ เขาไปสบสวนหาขาวบรเวณทเกดเหต และตรวจสอบกลองวงจรปด บรเวณทเกดเหตและตามเสนทางทคนรายหลบหน เพอหาขอมลตวคนราย เพอน าไปสการจบกม

2.3 ชดสบสวนเมอมการรบแจงเบาะแสเหตตาง ๆ หากมเบอรโทรผแจงเบาะแสหรอทราบทอย ใหประสานขอขอมลเพมเตม ดวยความใสใจและรบด าเนนการเปาหมายโดยเรว

3. งานจราจร 3.1 ให รอง ผกก.จร.ฯ ก าชบการปฏบตชดปฏบตการปองกนเหต 600 (ของ งาน

จร.ฯ ) ใหประจ าจดเฝาระวงปองกนเหตฯ/จดเสยงตามแผน โดยเพมความเขมในการออกตรวจ ตรวจคนกลมเสยง กลมเปาหมาย และปรากฏกายใหเหนเดนชด ท าการตรวจคนวยรนกลมเสยง และตรวจสอบประวตบคคล ยานพาหนะ กบระบบ ชป.2 ภ.จว.ปทมธาน ดวยความใสใจ

2.7.3 กรณปองกนเหตลกทรพยในเคหะสถาน 1. งานปองกนปราบปราม 1.1 ปรบแผนการตรวจใหเขากบสถานการณกบเหตและคดทเกดขน

Ref. code: 25595703011220GOS

88

1.2 ให เมองปทมฯ 7-0 และเมองปทมฯ 2-0 (หวหนาสายตรวจ) ก าชบให สายตรวจเขตทกผลดทกสายเพมความเขมและความถในการตรวจตรา ตามจดสยง จดลอแหลม ตามชมชน/หมบาน หอพก หองเชา คอนโด อพารทเมนทรานคาสมเสยง โดยเพมจดตรวจตแดง ในจดทมกจะเกดเหตเนนปรากฏกายและแสดงตว ใหเหนเดนชด

1.3 กรณคนรายกอเหตลกแบตเตอรรถยนต เมองปทมฯ 7-0, เมองปทมฯ 2-0และสายตรวจเขต ในขณะปฏบตหนาทหรอออกตรวจพนท เมอพบรถยนต รถบรรทก รถบสโดยสาร จอดในจดลบตาคน จอดในทสมเสยง ใหประชาสมพนธเจาของรถใหเฝาระวงเหตฯ และด าเนนการตดใบสงเตอนภยแจงใหเจาของรถทราบ

1.4 เมองปทมฯ 7-0 และเวร 2-0 (หวหนาสายตรวจ) ก าชบใหสายตรวจทกสายทกผลด เ พมความเขมจดท าประวตกลมเส ยง บคคล/กลมบคคลตองสงสย และ ตรวจยดรถจกรยานยนตตองสงสยโดยการท าประวต ใหถายภาพทงผขบขและผซอนทาย (ใหเพมความเขมในการตรวจคน) และท าการตรวจเชคขอมลกบระบบ ชป.2 ทกราย

1.5 ให รอง ผกก.ป.ฯ และ สวป.ฯ (เมองปทมฯ 7-0) เขาไปรวมประชมกบผใหญ บาน ผน าชมชน และชาวบาน ในเขตพนทรบผดชอบ ทมเหตเกดขน

- ประชาสมพนธเหตประทษรายตอทรพยทเกดขนในหลายๆรปแบบ ในพนทเขตรบผดชอบ ใหชาวบานรบทราบ และใหเฝาระวงเหตฯ หาแนวทางปองกนในเบองตน

- ใหปรบปรงภมทศน ภายในหมบาน ชมชน รานคา ตดไฟสองสวางตามจดทมด และตดตนไมหรอ ตดหญาตามจดทปกคลมรกราง ใหสามารถมองเหนไดอยางชดเจน อยาใหมสงก าบงตา

- ตดตงกลอง CCTV และลกกรงเหลกดดภายในบานและตามรานคา เพอปองกนเหตในเบองตน

- ประชาสมพนธมาตรการเพอนบานเตอนภยและเพอนบานแจงเหต - ก าหนดมาตรการ/ วางแนวทางการปองกนเหตฯรวมกน - ใหผน าชมชน/ผใหญบาน ประกาศเสยงตามสายภายในหมบาน ชมชน เพอ

ประชาสมพนธใหชาวบานทราบและตนตว เกยวกบเหตประทษรายตอทรพย รวมถงประชาสมพนธมาตรการในการปองกนเหตเบองตน

1.6 ท าหนงสอ ประชาสมพนธ เทศบาล และ อบต. ในพนทรบผดชอบ ใหรวมหาแนวทางปองกนเหตฯ และใหมการประกาศเสยงตามสายแจงเตอนภยทกวน

1.7 ให รอง ผกก.ป.ฯและเมองปทมฯ 7-0 แสวงหาความรวมมอจากภาคประชาชน ภาคเครอขาย อปพร. อาสาสมครภายในชมชน ออกตรวจตราปองกนเหตรวมกบเจาหนาทต ารวจ ในชมชน/หมบาน ทกคน (โดยเนนต าบลบางปรอกฯ )

Ref. code: 25595703011220GOS

89

1.8 ใชมาตรการเชงรก ให รอง ผกก.ป.ฯ , เมองปทมฯ 7-0 ,เมองปทมฯ 2-0และสายตรวจเขต ออกพบปะเยยมเยยนประชาชนในพนท ทมกจะเกดเหต ประชาสมพนธ ใหเฝาระวงเหตและชแนะแนวทาง/มาตรการปองกนเหตในเบองตน

1.9 ให เมองปทม 7-0 น าก าลง ตงจด ว.43 บรเวณทมกจะเกดเหตฯ หรอตามความเหมาะสมโดยเนนชวงเวลาทเหมาะสม (เพอปดเสนทางคนราย)

2. งานสบสวน 2.1 ให รอง ผกก.สส.ฯ ตรวจสอบแฟมประวตคนราย /บคคลพนโทษในพนท เพอ

เปรยบเทยบขอมล เหตและคดทเกดขน เพอน าไปสการจบตวคนราย 2.2 ให ชดสบสวน โดยการควบคมของ สว.สสฯ เขาไปตรวจสอบกลองวงจรปด

บรเวณทเกดเหต หรอบรเวณใกลเคยงเพอหาขอมลตวคนรายเพอน าไปสการจบกม

2.8 งานวจยทเกยวของ

เฉลมเกยรต ศรวรขาน80 ไดศกษาเกยวกบการมสวนรวมของประชาขนในการปองกนอาชญากรรมเชงบรณาการ โดยมวตถประสงคเพอศกษาปจจยหรอแนวทางทมผลตอการปองกนอาชญากรรมเชงบรณาการตามโครงการปาตองพนทปลอดภย และพฒนารปแบบการปองกนอาชญากรรมเชงบรณาการจากการประเมนผลโครงการปาตองพนทปลอดภย โดยใชเครองมอคอแบบสอบถาม การศกษาเอกสาร และการศกษาภาคสนามในเขตพนททองเทยวเปรยบเทยบของสถานต ารวจภธรกระท จงหวดภเกต และสถานต ารวจภธรเมองพทยา จงหวดชลบร ผลการศกษาพบวา การพฒนารปแบบการปองกนอาชญากรรมเชงบรณาการ ตองน าแนวคดเรองการต ารวจชมชนมาใช มาวางแผนบรหารจดการเชงกลยทธ เพอก าหนดทศทางการปฏบตใหกบเจาหนาทต ารวจไดน าไปใชใหบรรลผลสมฤทธมงไปสเปาหมายดวยความร ความเขาใจ และความสามารถ ทงนเมอส านกงานต ารวจแหงชาตไดเรมขบเคลอนกลยทธภายใตกระบวนทศนใหม เดนหนาสรางเครอขายจากหนวยทางสงคมขนาดเลก เชอมโยงหลายๆ หนวยจากหลายพนทใหเปนหนวยทางสงคมขนาดใหญ สงเสรมปฏบตการใหมความตอเนอง มงมนในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมใหกบประชาชน จะท าใหต ารวจไดรบโอกาสจากแรงศรทธา และพฒนาแนวคดเรองการเปนหนสวน กอเกดปจจยแหงการยอมรบเปนกระบวนทศนใหมในสายตาประชาชนควบคกนไป การเขามสวนรวม จะ

80 เฉลมเกยรต ศรวรขาน, “การมสวนรวมของประชาขนในการปองกนอาชญากรรมเชง

บรณาการ,” (เอกสารวชาการสวนบคคล ตามหลกสตรผบรหารยตธรรมระดบสง รนท 17 วทยาลยการยตธรรม ส านกงานศาลยตธรรม, 2556), บทคดยอ.

Ref. code: 25595703011220GOS

90

กลายมาเปนการใหความรวมมอรวมใจอยางตอเนอง (Collaboration) จนสามารถกอก าเนดนวตกรรม ใหเปนผลลพธสดทายทสอดคลองกนไปตามหลกการ และแนวคดของการต ารวจชมชน นนคอ ประชาชนเขารวมรบผดชอบตอการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมในพนทชมชน และสงคม ตลอดจนสามารถยนอยรวมกนกบงานต ารวจไดด มประสทธภาพ ดวยความเขมแขงอยางยงยนสบเนองตลอดไป

วราภรณ สองสวาง81 ไดศกษาเกยวกบความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมของประชาชนในเขตเทศบาลเมองบานสวน อ าเภอเมองชลบร จงหวดชลบร โดยมวตถประสงคเพอ 1) ศกษาระดบความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมของประชาชนในเขตเทศบาลเมองบานสวน 2) เพอศกษาปจจยสวนบคคลทมความสมพนธตอการใหความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมในเขตเทศบาลเมองบานสวน เครองมอทใชคอแบบสอบถาม ผลการศกษาพบวา 1) ระดบความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมของประชาชนในเขตเทศบาลเมองบานสวนดานการฝกอบรมการปองกนอาชญากรรมมระดบต า แตดานความสนใจตอปญหาอาชญากรรม ดานการรบรขอมลขาวสารอาชญากรรม ดานการประสบเหตอาชญากรรม และโดยภาพรวมมระดบความรวมมอไมสงเทาทควร 2) ตวแปรสวนบคคลไดแกเพศและภมล าเนาทอยอาศยมความสมพนธตอการใหความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมในเขตเทศบาลเมองบานสวนดานการฝกอบรมการปองกนอาชญากรรมในระดบมนยส าคญทางสถต

อนนต แสงศรจนทร82 ไดศกษาเกยวกบการเปรยบเทยบระดบการใหความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมของประชาชนในต าบลสบบง อ าเภอภซาง จงหวดพะเยา โดยมวตถประสงคเพอเปรยบเทยบระดบการใหความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมของประชาชนในต าบลสบบง อ าเภอภซาง จงหวดพะเยา โดยจ าแนกตามเพศ อาย ระดบการศกษา อาชพ โดยส ารวจจากกลมตวอยางทเปนประชาชนในเขตพนทต าบลสบบง อ าเภอภซาง จงหวดพะเยา เครองมอท ใชคอแบบสอบถาม ผลการศกษาพบวา ในภาพรวมประชาชนในต าบลสบบงใหความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมรวมกบเจาหนาทต ารวจอยในระดบปานกลาง โดยดานทมคาเฉลยสงสดไดแกการรบแจง

81 วราภรณ สองสวาง, “ความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมของประชาชนใน

เขตเทศบาลเมองบานสวน อ าเภอเมองชลบร จงหวดชลบร,” (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาวชารฐประศาสนศาสตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน, 2551), บทคดยอ.

82 อนนต แสงศรจนทร, “การเปรยบเทยบระดบการใหความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมของประชาชนในต าบลสบบง อ าเภอภซาง จงหวดพะเยา,” (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาวชาสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏเชยงราย, 2553), บทคดยอ.

Ref. code: 25595703011220GOS

91

เจาหนาทต ารวจทนทเมอพบเหตไมปกตในพนท สวนดานทมคาเฉลยต าสดคอการเปนพยานในคดตางๆ ทเกดขนในพนท และพบวากลมตวอยางทมเพศแตกตางกนมการใหความรวมมอในการใหขอมลขาวสารทเปนประโยชนเกยวกบอาชญากรรมในพนทและการสอดสองหาขาวสารปญหาอาชญากรรมทเปนประโยชนตอชมชน มความแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 สวนกลมตวอยางทม อาย ระดบการศกษา อาชพ แตกตางกน ใหความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมรวมกบเจาหนาทต ารวจ ในดานการรบแจงเจาหนาทต ารวจทนทเมอพบเหตไมปกตในพนท การท ากจกรรมทเกยวของกบการปองกนโจรผราย การใหขอมลขาวสารทเปนประโยชนเกยวกบปญหาอาชญากรรมการสอดสองหาขาวสารปญหาอาชญากรรมทเปนประโยชนตอชมชนการประชาสมพนธปญหาทอาจกอใหเกดอาชญากรรมในพนท และการเปนพยานในคดตาง ๆ ทเกดขนในพนท มความแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

อนวรรตร คอนทอง83 ไดศกษาเกยวกบการเสรมสรางความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมของประชาชนต าบลสระใคร อ าเภอสระใคร จงหวดหนองคายการวจยในครงนมวตถประสงคเพอศกษาสภาพความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมของประชาชน ต าบลสระใคร อ าเภอสระใคร จงหวดหนองคาย เพอก าหนดแนวทางการเสรมสรางความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมของประชาชน ต าบลสระใคร อ าเภอสระใคร จงหวดหนองคาย และประเมนแนวทางการเสรมสรางความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมของประชาชน ต าบลสระใคร อ าเภอสระใคร จงหวดหนองคาย โดยผเชยวชาญ โดยแบงวธด าเนนการออกเปน 3 ระยะดงน

ระยะท 1 ศกษาสภาพความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมของประชาชน ต าบลสระใคร อ าเภอสระใคร จงหวดหนองคาย จากกลมตวอยาง จ านวน 370 คนไดจากสมตวอยางแบบกระจายโดยก าหนดสดสวน ตามสดสวนประชากรในแตละพนทหมบาน เพอท าการศกษาปจจยดานตาง ๆ ใน 3 ดานไดแก ลกษณะพนฐานของประชาชน การรบรขาวสารและมาตรการในการปองกนอาชญากรรม และประสบการณในการไดรบผลรายจากอาชญากรรม ซงสงผลตอสภาพความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมของประชาชนในดานตาง ๆ คอ การใหความส าคญในการปองกนตนเองจากภยอาชญากรรม การชวยสอดสองดแลชวตและทรพยสนของบคคลรอบขางใหพนจากภยอาชญากรรม การใหขอมลขาวสาร หรอเบาะแสเกยวกบอาชญากรรม แกต ารวจหรอบคคล รอบขาง และการเขารวม ชวยเหลอหรอสนบสนนกจกรรมตาง ๆ ในการปองกนอาชญากรรม ซงพบวา

83 อนวรรตร คอนทอง, “การเสรมสรางความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมของ

ประชาชนต าบลสระใคร อ าเภอสระใคร จงหวดหนองคาย,” (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาวชายทธศาสตรการพฒนา มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน, 2551), บทคดยอ.

Ref. code: 25595703011220GOS

92

1. สภาพความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมในภาพรวมอยในระดบปานกลาก 2. ดานการใหความส าคญ และปองกนตนเองจากภยอาชญากรรมมคาเฉลยอยในระดบ

มาก 3. ดานการชวยสอดสองดแลชวตและทรพยสนของบคคลรอบขางใหพนจากภยอาชญากรรม

มคาเฉลยอยในระดบมาก 4. ดานการใหขอมลขาวสาร หรอเบาะแสเกยวกบอาชญากรรมแกต ารวจหรอบคคล

รอบขาง มคาเฉลยอยในระดบปานกลาง 5. ดานการเขารวม ชวยเหลอสนบสนนกจกรรมตาง ๆ ในการปองกนอาชญากรรมม

คาเฉลยอยในระดบปานกลาง ระยะท 2 ก าหนดแนวทางการเสรมสรางความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมของ

ประชาชน ต าบลสระใคร อ าเภอสระใคร จงหวดหนองคาย โดยการระดมสมองของประชากรเปาหมาย ซงไดจากการเลอกแบบเจาะจงจ านวน 18 คน ใน 4 ดาน คอ ดานการใหความส าคญและการปองกนตนเองจากภยอาชญากรรม ดานการชวยสอดสองดแลชวตและทรพยสนของบคคลรอบขางใหพนจากภยอาชญากรรม ดานการใหขอมลขาวสารหรอเบาะแสเกยวกบอาชญากรรมแก ต ารวจหรอบคคลรอบขาง และดานการเขารวม ชวยเหลอ หรอสนบสนนกจกรรมตาง ๆ ในการปองกนอาชญากรรม ผลการศกษาพบวา ไดโครงการในการพฒนาความรวมมอในการปองกนอาชญากรรม ทงสน 7 โครงการ ไดแก โครงการจดท ารายการขาวอาชญากรรมตามหอกระจายขาวชมชน โครงการต ารวจพบประชาชน โครงการจดท าสอคมอการปองกนอาชญากรรม โครงการเพอนบานเตอนภย โครงการสายตรวจประชาชนโครงการฝกอบรมต ารวจชมชนหรอต ารวจบานและโครงการระดมทนสนบสนนกจกรรมในการปองกนอาชญากรรม

ระยะท 3 เปนการประเมนแนวทางการเสรมสรางความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมของประชาชน ต าบลสระใคร อ าเภอสระใคร จงหวดหนองคาย โดยน าโครงการทไดจากการศกษาในระยะท 2 จ านวน 7 โครงการ พรอมขอมลสภาพความรวมมอในการปองกนอาชญากรรม และบรบททางสงคมทส าคญ เสนอใหผเชยวชาญในดานตางๆ ทเกยวของกบอาชญากรรม จ านวน 5 คน ท าการประเมนความเหมาะสมใน 3 ดาน ไดแก ความเปนไปได ความคมทน และความสอดคลองกบบรบททางสงคม พบวา ความเหนของผเชยวชาญในภาพรวมมคาเฉลยความเหมาะสมอยในระดบมากทสด

Ref. code: 25595703011220GOS

93

บทท 3 วธการศกษา

ในการศกษาวจยเรองการออกแบบความรวมมอในการปองกนอาชญากรรม ในเขตพนท

สถานต ารวจภธรเมองปทมธาน มระเบยบวธด าเนนการศกษา ดงน 3.1 รปแบบการศกษา 3.2 ประชากรและกลมตวอยาง 3.3 เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล 3.4 การวเคราะหขอมล

3.1 รปแบบการศกษา

ผวจยไดเลอกวธด าเนนการศกษาดวยวธวจยเชงคณภาพ โดยใชเครองมอแบบ

ผสมผสาน 2 วธประกอบดวย การสมภาษณ และการวเคราะหเอกสาร เพอใหไดขอมลเชงคณภาพทครอบคลมประเดนรอบดานส าหรบการออกแบบความรวมมอในการปองกนอาชญากรรม ในเขตพนทสถานต ารวจภธรเมองปทมธาน 3.2 ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากรทใชในการศกษาครงนแบงเปน 4 กลม ซงจ าแนกมาจากองคประกอบของหนสวนความปลอดภยทมสวนเกยวของกบการออกแบบความรวมมอในการปองกนอาชญากรรม ไดแก

3.2.1 สวนราชการ แบงเปน ก) สวนราชการบรหารสวนภมภาค โดยไดสมภาษณผใหขอมลส าคญ ดงน

นายประทป บรบรณรตน หวหนาส านกงานปองกนและบรรเทาสาธารณภย ส านกงานปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงหวดปทมธาน

นางรงทวา สดแดน พฒนาสงคมและความมนคงของมนษย จงหวดปทมธาน ส านกงานพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยจงหวดปทมธาน

ข) องคกรปกครองสวนทองถน โดยไดสมภาษณผใหขอมลส าคญ ดงน

Ref. code: 25595703011220GOS

94

นายชาญ พวงเพชร นายกองคการบรหารสวนจงหวดปทมธาน องคการบรหารสวนจงหวดปทมธาน

นายไพบลย หาญสวสด นายกเทศมนตรเมองปทมธาน นายพสษฐ มะล นายกเทศมนตรเมองบางควด ดาบต ารวจบ ารง วมลชาต นายกเทศมนตรเทศบาลต าบลบางหลวง พลตรสมพงษ ธรรมสธร นายกเทศมนตรต าบลบางเดอ นายกตตพงษ หอมมาลย นายกเทศมนตรต าบลบางขะแยง นายเกรยงศกด เพชรประดบ นายกองคการบรหารสวนต าบลบานฉาง

3.2.2 รฐวสาหกจ โดยไดสมภาษณผใหขอมลส าคญ ดงน นายประภทรเผา อาวะกล ผอ.ขท.ปทมธาน แขวงการทางปทมธาน กรม

ทางหลวง นายวระวฒน มากทวม ผจดการ ส านกงานการไฟฟาสวนภมภาคจงหวด

ปทมธาน 3.2.3 ภาคประชาชน ไดแก กต.ตร. ผน าชมชน อาสาสมครชาวบาน โดยไดสมภาษณ

ผใหขอมลส าคญ ดงน นายสญญา จวะจ าเรญ ประธาน กต.ตร.สภ.เมองปทมธาน นางชลดา ผาสกศร สมาชกสภาเทศบาลต าบลบางเดอ นางจนทรเพญ เนยมกนทา อาสาสมครชาวบาน

3.2.4 ภาคเอกชน บรษท โรงงาน หางคาปลก ฯลฯ

3.3 เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล

3.3.1 การสมภาษณ (Interview) ผวจยจะไดสมภาษณผทมสวนเกยวของหรอเปนหนสวนความรวมมอในการ

ปองกนอาชญากรรมในเขตพนทสถานต ารวจภธรเมองปทมธาน โดยมประเดนในการตงค าถามในการสมภาษณดงน

ก) ค าถามส าหรบสวนราชการ 1) หนวยงานของทานมการด าเนนการทเกยวของกบความรวมมอกน

ระหวางหนวยงานเพอการปองกนอาชญากรรมหรอไม อยางไร 2) ตามค าถามแรกถาม ขอทราบวารปแบบของความรวมมอดงกลาวเปน

อยางไร

Ref. code: 25595703011220GOS

95

3) ทรพยากรทหนวยงานของทานน ามาใชรวมกนหรอใชรวมกน (ไมไดเปนของหนวยงานตนเอง) กบหนวยงานอน คออะไร

4) ขอทราบลกษณะการท างานรวมกนทเกดจากความรวมมอดงกลาว 5) ขอใหผใหสมภาษณยกตวอยางความรวมมอดงกลาวทเปนรปธรรม

ข) ค าถามส าหรบรฐวสาหกจ 1) หนวยงานของทานด าเนนงานโดยค านงถงความปลอดภยในชวตและ

ทรพยสนของประชาชนมากนองเพยงใด 2) จากค าถามแรกถาม ทานไดด าเนนการในสวนใดบาง 3) การด าเนนการดงกลาวมความรวมมอจากหนวยงานอนหรอไมมาก

นอยเพยงใด ค) ค าถามส าหรบภาคประชาชน

1) ทานมสวนรวมในการปองกนอาชญากรรมหรอไม อยางไร 2) การด าเนนการดงกลาวมสวนรวมกบภาคสวนใดบาง 3) ทานมบทบาทในการมสวนรวมอยางไร

ง) ค าถามส าหรบภาคเอกชน 1) ทานมสวนรวมในการปองกนอาชญากรรมหรอไม อยางไร 2) การด าเนนการดงกลาวมสวนรวมกบภาคสวนใดบาง 3) ทานมบทบาทในการมสวนรวมอยางไร

3.3.2 การวเคราะหเอกสาร (Document Analysis) ผวจยจะไดศกษาเอกสารทเกยวของกบกระบวนการออกแบบความรวมมอในการ

ปองกนอาชญากรรม เอกสารในการปฏบตงานโครงการทเกยวของกบความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมในเขตพนทสถานต ารวจภธรเมองปทมธาน รวมถงพนทอนๆ ทสามารถน ามาใชเปนกรณศกษาได และเอกสารทเกยวของกรณศกษาความรวมมอในการจดตงสถานต ารวจยอย (โคบง) 3.4 การวเคราะหขอมล

ผวจยน าขอมลทไดจากการเกบรวบรวมขอมลดงกลาวขางตนมาวเคราะหขอมลเชงคณภาพ โดยมแนวทางในการด าเนนการดงน

3.4.1 จดกระท าขอมล โดยการวเคราะหและเชอมโยงขอมล เพอก าหนดประเดนใหมใหมความเหมาะสม ชดเจนและเปนเหตเปนผล

3.4.2 แยกและจดเรยงประเดนทได ตามลกษณะเนอหา

Ref. code: 25595703011220GOS

96

3.4.3 วเคราะหขอมลโดยเชอมโยงกบแนวคด และทฤษฎทเกยวของ เพออธบายและหาวธการทเหมาะสมทจะตอบค าถามตามวตถประสงคของการวจยไดอยางครบถวน

3.4.4 ผวจยน าผลการวเคราะหขอมลมาอธบายกระบวนการออกแบบความรวมมอในการปองกนอาชญากรรม ในเขตพนทสถานต ารวจภธรเมองปทมธาน ตลอดจนจดท าขอเสนอแนะในการบรหารกจการราชการแบบมสวนรวมได

Ref. code: 25595703011220GOS

97

บทท 4 ผลการวจย

การศกษาครงนมวตถประสงคเพอ ศกษากระบวนการออกแบบความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมในเขตพนทสถานต ารวจภธรเมองปทมธาน โดยท าการเกบรวบรวมขอมลจากเอกสารและการสมภาษณผทเกยวของ ผลการศกษาแบงออกเปน 3 สวน สวนท 1 ขอมลพนฐานของชมชน ซงประกอบดวยไปดวย 6 ต าบล ไดแก บางปรอก บานฉาง บางหลวง บางเดอ บางควด บางขะแยง รวมถงขอมลดานปญหาอาชญากรรมและขอมลการเกดอาชญากรรมในเขตพนทสถานต ารวจภธรเมองปทมธาน สวนท 2 การวเคราะหกระบวนการออกแบบความรวมมอในการปองกนอาชญากรรม ในเขตพนทสถานต ารวจภธรเมองปทมธาน สวนท 3 การวเคราะห ในกรณศกษาความรวมมอในการจดตงสถานต ารวจยอย (โคบง) สวนท 4 การน าความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมไปขยายผลในระดบจงหวดปทมธาน 4.1 ขอมลพนฐานของชมชน1

4.1.1 ขอมลทวไปชมชน 4.1.1.1 ขอมลของต าบลบางปรอก

(1) ประวตความเปนมา ปทมธาน เปนจงหวดในภาคกลางของประเทศไทย มแมน าเจาพระยาไหล

ผาน ตวเมองอยหางจากกรงเทพฯประมาณ 46 กโลเมตร มพนททงหมดประมาณ 1,565,856 ตารางกโลเมตร แบงการปกครองเปน 7 อ าเภอ คอ อ าเภอเมองปทมธาน อ าเภอสามโคก อ าเภอลาดหลมแกว อ าเภอธญบร อ าเภอหนองเสอ อ าเภอคลองหลวง และอ าเภอล าลกกา

(2) พนท ต าบลบางปรอก เปนต าบลในเขตการปกครองของอ าเภอเมองปทมธาน

สภาพเปนเขตเมอง ทมการคมนาคมสะดวก และอยใกลแมน าเจาพระยา

1 กรมการพฒนาชมชน ส านกสงเสรมภมปญญาทองถนและวสาหกจชมชน, “ขอมลพนฐาน

ของชมชน (ออนไลน),” http://www.thaitambon.com (สบคนเมอวนท 1 ธนวาคม 2559).

Ref. code: 25595703011220GOS

98

(3) เขตพนท ทศเหนอ ตดตอ ต.บานฉาง อ.เมอง และ ต.บางโพธเหนอ อ.สามโคก จ.ปทมธาน ทศใต ตดตอ ต.บางกะด อ.เมอง จ.ปทมธาน ทศตะวนออก ตดตอ ต.บานกลาง อ.เมอง จ.ปทมธาน ทศตะวนตก ตดตอ ต.บางหลวง อ.เมอง จ.ปทมธาน

4.1.1.2 ขอมลของต าบลบานฉาง (1) ประวตความเปนมา

ต าบลบานฉาง เปนต าบลในเขตการปกครองของอ าเภอเมองปทมธาน ประกอบไปดวย 4 หมบาน ไดแก บานคลองบางโพธเหนอฝงใต บานหมบานเจาคณ บานคลองบางหลวง บานวดโคก

(2) เขตพนท ทศเหนอ ตดกบ ต าบลคลองบางโพธเหนอฝงใต อ าเภอสามโคก ทศใต ตดกบ ต าบลบางหลวงอ าเภอเมอง ทศตะวนออก ตดกบ เทศบาลเมองปทมธานและเทศบาลบางหลวง อ าเภอเมอง ทศตะวนตก ตดกบ ต าบลบางหลวงอ าเภอลาดหลมแกว

(3) สาธารณปโภค จ านวนครวเรอนทมไฟฟาใชในเขต อบต. 1,413 ครวเรอน คดเปนรอยละ

95.00 จ านวนบานทมโทรศพท 1,700 หลงคาเรอน คดเปนรอยละ 90.00 ของจ านวนหลงคาเรอนประวตความเปนมา

4.1.1.3 ขอมลของต าบลบางหลวง (1) ประวตความเปนมา

มชาวมอญอพยพเขามาทางเรอ สมยกรงรตนโกสนทรตอนตน มาสรางถนฐานอาศยตามรมน า บรเวณปากคลองบางหลวง พรอมกบสรางวดบางหลวงเพอใหประชาชนไดรวมกนท าบญตามประเพณ ตอมาชมชนไดมความเจรญขน และตงชอวา บานบางหลวง ตามชอลองทตงถนฐานของชมชน และไดยกฐานะเปน ต าบลบางหลวง ในปจจบน

(2) พนท เปนทราบลม มล าคลองหลายสาย ประกอบอาชพการเกษตรเปนสวนใหญ

Ref. code: 25595703011220GOS

99

(3) เขตพนท ทศเหนอ ตดกบ ต.บานฉาง อ.เมอง จ.ปทมธาน ทศใต ตดกบ ต.บางเดอ อ.เมอง จ.ปทมธาน ทศตะวนออก ตดกบ ต.บางหลวง อ.เมอง จ.ปทมธาน ทศตะวนตก ตดกบ ต.คบางหลวง อ.ลาดหลมแกว จ.ปทมธาน

(4) สาธารณปโภค จ านวนครวเรอนทมไฟฟาใชในเขต อบต. 4,112 ครวเรอน คดเปนรอยละ

100.00 จ านวนบานทมโทรศพท 3,783 หลงคาเรอน คดเปนรอยละ 92.00 ของจ านวนหลงคาเรอน 4.1.1.4 ขอมลของต าบลบางเดอ

(1) ประวตความเปนมา องคการบรหารสวนต าบลบางเดอเปนสมาชกสภาต าบลไดจดขนตาม

พระราชบญญตสภาต าบลและองคการบรหารสวนต าบล พ.ศ.2537 ไดรบการประกาศจดตงเปนองคการบรหารสวนต าบล จากกระทรวงมหาดไทย เมอวนท 2 มนาคม พ.ศ.2538 ซงประกาศในพระราชกจจานเบกษา ฉบบกฤษฎกา เลม 112 ตอนทพเศษ 6 ง. ลงวนท 3 มนาคม พ.ศ.2538 ทท าการองคการบรหารสวนต าบลบางเดอ ตงอย เลขท 39 หม3 ถนนเลยบครองบางเลยบครองบางเดอ อ.เมอง จ.ปทมธาน

(2) พนท ตงอยฝงตะวนออกของแมน าเจาพระยา มเนอทประมาณ 11.49 ตาราง

กโลเมตร หรอประมาณ 7,463 ไร (3) เขตพนท

ทศเหนอ ตดกบ ต.บางหลวง อ.เมอง จ.ปทมธาน ทศใต ตดกบ ต.บางควด ต.บางแขยง อ.เมอง จ.ปทมธาน ทศตะวนออก ตดกบ ต.บางกระด อ.เมอง จ.ปทมธาน ทศตะวนตก ตดกบ ต.คลองพระอดม อ.ลาดหลมแกว จ.ปทมธาน

(4) สาธารณปโภค -มไฟฟาใช -มประปาบาดาลหมบาน

4.1.1.5 ขอมลของต าบลบางควด (1) ประวตความเปนมา

ต าบลบางควด เปนต าบลในเขตการปกครองของอ าเภอเมองปทมธาน ประกอบไปดวย 12 หมบาน ไดแก บานปลายบว บานคลองโพธ บานคงวด บานคลองบางควด บาน

Ref. code: 25595703011220GOS

100

เกาะเกรยง บานบางตะไนย บานศาลเจา บานไผลอม บานตนเลน บานบางนางบญ บานฝงกลาง บานพะโอย

(2) พนท เปนพนทราบลม มแมน าล าคลองไหลผาน ประชาชนสวนใหญประกอบ

อาชพท านา (3) เขตพนท

ทศเหนอ ตดกบ ต าบลบางเดออ าเภอเมอง ทศใต ตดกบ จงหวดนนทบร ทศตะวนออก ตดกบ ต าบลคลองพระอดมอ าเภอลาดหลมแกว ทศตะวนตก ตดกบ ต าบลบางขะแยงอ าเภอเมองและจงหวดนนทบร

4.1.1.6 ขอมลของต าบลบางขะแยง (1) ประวตความเปนมา

ต าบลบางขะแยงเดมเขยนวา "บางแขยง"ตอมาเมอ 30 ปทผานมาไดเปลยนมาเปน บางขะแยง ประชาชนสวนใหญเปนชาวมอญอพยพเขามาอาศยในสมยรชกาลท 2 ของกรงรตนโกสนทร ซงอพยพมาจากเมองพมา อาชพเดมต าบลน คอ ท านา ท าสวน ท าไรขง ท าบอกระจบ ปลกตาล และบอตว ปจจบนประกอบอาชพสวนใหญ รบจางตามโรงงานอตสาหกรรมในเขตต าบล/อ าเภอ

(2) พนท สภาพเดมของชมชนเปนปาสะแก อดตของชมชนเปนปาสะแก อดตมการ

เดนทางดวยทางเรอ ปจจบนทดนของพนท ไดขายทใหนายทนปลกสรางโรงงานอตสาหกรรมทอยอาศย (หมบาน) มคนตางจงหวดเขามาอาศยอยมาก

(3) เขตพนท ทศเหนอ ตดกบ ต าบลบางเดออ าเภอเมอง ทศใต ตดกบ แมน าเจาพระยา ทศตะวนออก ตดกบ แมน าเจาพระยา ทศตะวนตก ตดกบ ต าบลบางควดอ าเภอเมอง

(4) สาธารณปโภค จ านวนครวเรอนทมไฟฟาใชในเขต อบต. 3,598 ครวเรอน คดเปนรอยละ

100.00 ของจ านวนหลงคาเรอน

Ref. code: 25595703011220GOS

101

4.1.2 ขอมลปญหาอาชญากรรม อ าเภอเมองปทมธาน จงหวดปทมธานเปนพนทมการเจรญเตบโตทางดานเศรษฐกจ

อยางรวดเรว ท าใหมการเปลยนแปลงสภาพทางสงคม จากเดมทเปนสงคมชนบทกลายเปนสงคมเมองและมการเปลยนแปลงการผลตจากภาคเกษตรกรรมเปนการผลตในภาคอตสาหกรรม สภาพการณดงกลาว ท าใหอ าเภอเมองปทมธานเปนแหลงรองรบการเขามาหางานท าจากคนในทกภมภาคของประเทศ รวมทงแรงงานตางดาวทเขามาหางานท านอกจากนการทอ าเภอเมองปทมธานเปนทตงของสถานศกษาทงในระดบอาชวศกษาและอดมศกษาหลายแหงท าใหมเยาวชนเขามาศกษาในจงหวดปทมธานเปนจ านวนมาก ดงนนอ าเภอเมองปทมธานจงเปนแหลงรองรบปญหาทเกดขนจากปจจยดงกลาว อาทเชน ปญหาการแพรระบาดของยาเสพตด ปญหาอาชญากรรม ปญหาสงแวดลอมและมลพษทเกดจากโรงงานอตสาหกรรมและชมชนทมการขยายตวอยางรวดเรวและเปนพนทปรมณฑล ซงอยใกลความเจรญจงท าใหเกดการเรยกรองตองการในการรบบรการและแกไขปญหาความเดอดรอนจากสวนราชการและองคกรปกครองสวนทองถนสง จากสภาพปญหาทเกดจากการเปลยน แปลงทางเศรษฐกจและสงคมดงกลาว สามารถจ าแนกปญหาทเกดขนในจงหวดปทมธาน ไดดงน

4.1.2.1 ปญหาความปลอดภยในชวตและทรพยสน อ าเภอเมองปทมธาน จงหวดปทมธานมคดประเภทประทษรายตอทรพย

สงขนเปนระยะ มสาเหตจากการ ทมจ านวนประชากรในพนทเพมสงขน เนองจากประชาชนตางทองถนตางเขามาท างานตามสถานประกอบการตาง ๆ เชน โรงงานอตสาหกรรม โครงการกอสรางหม บานจดสรร และหางสรรพสนคา รวมทงเดกและเยาวชนทเขามาศกษาในสถานศกษาระดบอาชวศกษา และอดมศกษาในเขตจงหวด โดยทปญหาอาชญากรรมทประกอบโดยเดกและเยาวชนไมวาจะเปนการมเพศสมพนธ มวสม ยาเสพตด ทะเลาะววาท ลกทรพย วงราวทรพย หรอ อาชญากรรมรนแรง มแนวโนมเพมขนทงในแงความรนแรงและปรมาณ ซงเปนเครองบงชวาเดกและเยาวชนไทยมพฤตกรรมเบยงเบนทน าไปสอาชญากรรมเพมขน ซงมสาเหตมาจากการเลยนแบบพฤตกรรมทมการเผยแพรทางสอทไรพรมแดน และจากการทคาครองชพสงขน การใชจายจนเกนตว นบเปนปญหาทสงผลกระทบตอบคคลบางกลมจงท าใหมการกออาชญากรรมในคดความผดเกยวกบทรพย ส าหรบปญหาอาชญากรรมทเกดขนในชมชนเมอง จะเกดปญหาในชมชนแออดเพราะสถานทดงกลาวมบคคลหลายประเภทซงบคคลทวไปสามารถเขาออกชมชนไดตลอดเวลา เปนแหลงรวมบคคลประเภทตดยาเสพตด คนจรจดทยากตอการควบคม

4.1.2.2 ปญหาการแพรระบาดของยาเสพตด สภาพปญหายาเสพตดในพนทอ าเภอเมองปทมธาน จงหวดปทมธาน ใน

ปจจบนนพบวาเปนทงพนทคา และพนทแพรระบาด ดวยเหตปจจยหลายประการ อาทเชน สภาพพนทโรงงานอตสาหกรรมจ านวนมากสงผลถงการอพยพเขามาท างานของแรงงานนอกพนท และ

Ref. code: 25595703011220GOS

102

แรงงานตางๆ จากขอมลการจบกม และขอมลการบ าบดรกษา พบวากลมเสยงทมแนวโนมกระท าผดเกยวกบยาเสพตดนน ไดแก ผพนโทษ ผทไดรบการประกนชวคราว ผทผานการบ าบดรกษา ผวางงาน และกลมผใชแรงงานดวย

4.1.2.3 ปญหาแรงงานตางดาว เนองจากอ าเภอเมองปทมธาน จงหวดปทมธานเปนทตงของสถานท

ประกอบการทางธรกจตาง ๆ และโครงการกอสรางหมบานจดสรร จงมความตองการแรงงานไรฝมอเปนจ านวนมาก ประชากรวยแรงงานมกไมประสงคทจะท างานในภาคการผลตและการกอสราง เนองจากเปนกลมคนทมการศกษาสงจงเลอกท างานทสอดคลองกบวฒการศกษาของตน การขาดแคลนแรงงานไรฝมอดงกลาวท าใหเจาของกจการจางแรงงานตางดาว สญชาตพมา ลาว และกมพชา เนองจากไมสามารถหาแรงงานคนไทยมารองรบงานในประเภทดงกลาวได และแรงงานตางดาวมคาจางแรงงานต าเปนการลดตนทนในการผลต จากปจจยขางตนท าใหนายจางนยมจางแรงงานตางดาวเขาท างานรบจางใชแรงงาน ส าหรบแรงงานตางดาวทไมไดมการขนทะเบยนท าใหยากตอการควบคมและดแล กอใหเกดปญหาอาชญากรรมตาง ๆ ได

4.1.3 ขอมลการเกดอาชญากรรม

การแบงประเภทคดอาญา ตามทส านกงานต ารวจแหงชาต ไดจดท าสถตคดอาญา โดยแบงเปน 4 กลม ดงน

กลมท 1 คดความผดเกยวกบชวต รางกาย และเพศ 1.1 ฆาผอน (คดอกฉกรรจ) 1.2 ท ารายผอนถงแกความตาย 1.3 พยายามฆา 1.4 ท ารายรางกายสาหส 1.5 ขมขนกระท าช าเรา กลมท 2 ความผดเกยวกบทรพย 2.1 ปลนทรพย (คดอกฉกรรจ) 2.2 ชงทรพย 2.2.1 บาดเจบ (คดอกฉกรรจ) 2.2.2 ไมบาดเจบ 2.3 วงราวทรพย 2.4 ลกทรพย 2.4.1 รถยนต 2.4.2 รถจกรยานยนต

Ref. code: 25595703011220GOS

103

2.4.3 อน ๆ 2.5 กรรโชกทรพย 2.6 ฉอโกงประชาชน 2.7 รบของโจร 2.8 ลกพาเรยกคาไถ 2.9 วางเพลง กลมท 3 คดความผดพเศษ 3.1 พ.ร.บ.ปองกนและปราบปรามการคามนษย 3.2 พ.ร.บ.คมครองเดก 3.3 พ.ร.บ.ลขสทธ 3.4 พ.ร.บ.สทธบตร 3.5 พ.ร.บ.เครองหมายการคา 3.6 พ.ร.บ.วาดวยการกระท าผดเกยวกบคอมพวเตอร 3.7 ความผดเกยวกบบตรอเลกทรอนกส 3.8 พ.ร.บ.ปาไม 3.9 พ.ร.บ.ปาสงวนแหงชาต 3.10 พ.ร.บ.อทยานแหงชาต 3.11 พ.ร.บ.สงวนและคมครองสตวปา 3.12 พ.ร.บ.สงแวดลอม 3.13 พ.ร.บ.เลอยโซยนต 3.14 พ.ร.บ.การขดดนและถมดน 3.15 พ.ร.บ.ศลกากร 3.16 พ.ร.บ.ฟอกเงน 3.17 พ.ร.บ.หามเรยกดอกเบยเกนอตรา กลมท 4 ความผดทรฐเปนผเสยหาย 4.1 ยาเสพตด 4.1.1 ผลต/น าเขา/สงออก 4.1.2 จ าหนาย/ครอบครองเพอจ าหนาย 4.1.3 ครอบครอง 4.1.4 เสพยาเสพตด 4.2 อาวธและวตถระเบด

Ref. code: 25595703011220GOS

104

4.2.1 อาวธปนสงคราม 4.2.2 อาวธปนธรรมดา 4.2.3 วตถระเบด 4.3 การพนน 4.3.1 สลากกนรวบ 4.3.2 ทายผลฟตบอลออนไลน 4.3.3 การพนนอน ๆ 4.4 ความผดเกยวกบวตถ สอสงพมพลามกอนาจาร 4.5 ความผดเกยวกบ พ.ร.บ.คนเขาเมอง 4.5.1 น าพา ใหทพกพง 4.5.2 ลกลอบหลบหนเขาเมอง 4.6 ความผดเกยวกบการปองกนและปราบปรามการคาประเวณ 4.7 ความผดเกยวกบสถานบรการ 4.8 ความผดเกยวกบการควบคมเครองดมแอลกอฮอล

4.2 กระบวนการออกแบบความรวมมอ

ในการสรางความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมใหเกดขนไดนน สงส าคญกคอการ

สรางเครอขายของผทเกยวของเพอทจะกลายมาเปนหนสวนความรวมมอ เมอศกษาการสรางเครอขายความรวมมอของสถานต ารวจภธรเมองปทมธานเพอน าไปสการมขอตกลงรวมกนระหวา งหนสวนความรวมมอในการทจะปองกนอาชญากรรม และการแบงปนทรพยากรจากหนสวนนน พบวามลกษณะดงน

1) การสรางเครอขายเปนกระบวนการพฒนาความสมพนธระหวางหนสวนทมวตถ ประสงครวมกน สามารถแบงปนทรพยากรรวมกน มการแลกเปลยนขอมลขาวสาร สามารถสนบสนนและอ านวยความสะดวกใหผเปนหนสวนในเครอขาย และมกจกรรมรวมกนสม าเสมอ แตยงคงความเปนอสระตอกน การคดเลอกผทจะเขามาเปนหนสวนในเครอขายจงตองค านงถงบคคลหรอหนวยงานทมบทบาทหนาทหรอมความตองการในการปองกนอาชญากรรมเชนกน โดยสถานต ารวจภธรเมองปทมธานก าหนดบทบาทเปนแกนกลางในการสรางเครอขาย การประสานงานและใหขอมลขาวสาร ก าหนดโครงการการและกจกรรม สรางความสมพนธและตดตามประเมนผล และไดก าหนดสมาชกทจะมารวมในเครอขายมาจาก 4 ภาคสวน อนไดแก

Ref. code: 25595703011220GOS

105

ภาคราชการ ประกอบไปดวย หนวยงานราชการสวนภมภาค และองคกรปกครองทองถน ซงหนวยงานเหลานมการท างานทเกยวของกบการปองกนอาชญากรรม การปกครอง และดแลความสงบเรยบรอย ดแลและใหบรการโครงสรางพนฐานตาง ๆ ตลอดจนหนวยงานทเกยวของกบการพฒนาคณภาพชวตและสงคม ซงมสวนเกยวของกบสาเหตการเกดอาชญากรรม

ภาครฐวสาหกจ ซงมการปฏบตหนาทดแลทรพยสนทเปนการใหบรการประชาชนหรอคณภาพชวตประชาชนในพนท เชน การไฟฟาสวนภมภาค ซงการดแลการใหบรการไฟสองสวางในพนทเสยงตอการเกดอาชญากรรม กมสวนลดปญหาอาชญากรรมได

ภาคประชาชน ซงเปนประชาชนในพนท ผทไดรบผลกระทบจากปญหาอาชญากรรม และเปนผทอยใกลชดกบพนทสามารถมสวนรวมคอยสอดสองดแลแจงเหตหรอขอสงเกตตาง ๆ ได ซงมทงผทมบทบาทกบการปองกนอาชญากรรมโดยตรงเชน ก านน ผใหญบาน คณะกรรมการพฒนาหมบาน กต.ตร. หรอ ผทตองการเขามาเปนอาสาสมครในเครอขาย ผมบทบาทในชมชน เชน พระสงฆ

ภาคเอกชน ซงมทรพยากรและมความประสงคจะรวมสนบสนน และชวยกนสอดสองด แลปญหาอาชญากรรม

2) การสรางความสมพนธของแนวรวมในเครอขาย สถานต ารวจภธรเมองปทมธานจดใหมกจกรรมสม าเสมอและมากพอทจะท าใหสมาชกไดท างานรวมกน มการสรางชองทางสอสารโดยใชสอสงคมออนไลนและเครองมออน ๆ เพอกระตนใหมการสอสารระหวางกนและกระจายงานอยางทวถง เพอสรางความสมพนธใหเขมแขงและท าใหบรรลเปาหมายของเครอขาย

3) การสรางแรงจงใจของสมาชกในเครอขาย โดยทวไปสมาชกในเครอขายจะยงเขารวมกจกรรมของเครอขายตราบเทาทยงมสงจงใจเพยงพอทจะดงดดใหเขาไปมสวนรวม ดงนนจงจ าเปนตองก าหนดกลไกบางประการทจะชวยจงใจใหสมาชกเกดความสนใจอยากเขามสวนรวม ซงในกรณนการใหคาตอบแทนเปนแรงจงใจมขอจ ากดเนองจากสถานต ารวจภธรเมองปทมธานไมไดมงบประมาณมากเพยงพอ สวนการขอสนบสนนจากภาคเอกชนกอาจมความไมแนนอน แตกไดสรางแรงจงใจในเชงการใหเกยรตยศและชอเสยงในการอทศตนและหนวยงานเพอสงคมแกกลมบคคลหรอหนวยงานทเขารวม เชน การจดท าใบประกาศเกยรตคณ เขมเชดชเกยรต และเผยแพรกจกรรมใหเปนทแพรหลาย เปนตน

4) กระบวนการท างานรวมกน สถานต ารวจภธรเมองปทมธานใชการประชมสอสารในเครอขายเปนประจ า อยางนอยเดอนละ 1 ครง และการมประชมกบกลมยอยเปนระยะตามความเหมาะสมและตามสภาพปญหาอาชญากรรม จากนนจะก าหนดโครงการหรอกจกรรมทจะน าไปสวตถประสงคคอการปองกนปญหาอาชญากรรม โดยการก าหนดโครงการนนจะก าหนดเปาหมายของโครงการ ระยะเวลาด าเนนการ ก าหนดทรพยากรทตองใช แนวทางหรอรปแบบการด าเนนกจกรรม

Ref. code: 25595703011220GOS

106

แผนด าเนนงานและการประเมนผล และก าหนดผรบผดชอบโดยมอบหมายกระจายหนาทใหบคคลหรอหนวยงานตางๆ ตามความเหมาะสม

5) การประเมนผลโครงการหรอกจกรรม ในระหวางด าเนนโครงการจนถงสนสดโครงการ จะมการประชมเปนระยะตามทก าหนดไวในแผนงานเพอสอสารใหสมาชกไดทราบถงความคบหนา ปญหาและอปสรรค แลวน ามาประเมนกบตวชวดทก าหนดไว หากพบปญหาทางสถานต ารวจภธรเมองปทมธานจะเปนแกนหลกในการประสานงานกบหนวยงานสนบสนน จดหาทรพยากรทจ าเปน หาทางแกไขปญหาเพอท าใหโครงการเดนหนาไปอยางเรยบรอยเปนไปตามเปาหมายในกรอบระยะเวลาทวางไว และรวบรวมขอมลจดท าเปนรายงานผลการด าเนนงานเพอสามารถน าขอมลไปใชเปนประโยชนตอไปได

จากกระบวนการสรางเครอขายความรวมมอดงกลาวของสถานต ารวจภธรเมองปทมธานไดน ามาออกแบบความรวมมอเพอน าไปสกจกรรมหรอโครงการตางๆ ทเปนผลลพธอนเปนรปธรรมในการปองกนอาชญากรรมอยางมประสทธภาพและประสทธผลโดยมกระบวนการทตองสรางใหส าเรจเปนล าดบขนดงน

4.2.1 ขอตกลงรวมกน

หมายถงการมขอตกลงรวมกนในการปองกนอาชญากรรมของผทมสวนเกยวของ อนไดแก ต ารวจซงมอ านาจหนาทรบผดชอบตามกฎหมายในการปองกนอาชญากรรม หนวยงานภาครฐและภาคเอกชนอน ๆ ทอาจมสวนเกยวของทงทางตรงและทางออม เชน หนวยงานทางการปกครองซงมหนาทบ าบดทกขบ ารงสขและเกยวของกบการพฒนาคณภาพชวตประชาชน และประชาชนซงเปนผไดรบผลกระทบและตองการไดรบการปกปองคมครองในชวตและทรพยสนจากปญหาอาชญากรรม อกทงประชาชนเปนผทอาจอยใกลปญหาหรออาจรบรแนวโนมทจะเกดอาชญากรรมไดกอนใครจากการเปนผอยอาศยในแตละพนท ปญหาอาชญากรรมจงมความซบซอนเกยวของกบภาคสวนตาง ๆ ของสงคม ซงปจจยทกอใหเกดขอตกลงรวมกนในการปองกนอาชญากรรมม 2 ประการ ไดแก

4.2.1.1 นโยบายของส านกงานต ารวจแหงชาต ส านกงานต ารวจแหงชาต ไดใหความส าคญกบการมสวนรวมของประชาชน

ในการบรหารราชการ โดยในการน านโยบายไปสการปฏบตตามภารกจของส านกงานต ารวจแหงชาต ไดก าหนดพนธกจ คอ ประชาชนเปนศนยกลาง สรางเครอขายชมชนและองคการทกภาคสวนใหมสวนรวมในการแกไขปญหาของสงคม เปนหนงใน 6 พนธกจ และการก าหนดยทธศาสตรท 3 การมสวนรวมของประชาชนและเครอขายปฏบตงานของต ารวจ ไวเปนหนงใน 4 ของยทธศาสตรส านกงานต ารวจแหงชาต พ.ศ.2555-2564 ซงสนบสนนการมสวนรวมของประชาชนและเสรมสรางการมสวนรวมของเครอขายภาคประชาชน และบรณาการทกภาคสวน โดยเนนชมชนเขมแขงในการปองกนและ

Ref. code: 25595703011220GOS

107

ปราบปรามอาชญากรรม และสรางจตส านกใหประชาชนทกคนมสวนรวมรบผดชอบในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรม รวมทงสงเสรมใหประชาชน ชมชน และทองถน มความรสกเปนเจาของและมสวนรวมในทกมต

ในอดตทผานมา การท างานของเจาหนาทต ารวจมงเนนไปในเรองการบงคบใชกฎหมาย เนนการปราบปราม จบกม ปฏบตหนาทตามค าสงผบงคบบญชาอยางเครงครด โดนมแนวคดวาการท างานในลกษณะนนาจะกอใหเกดความสงบสขในสงคมไดแตผลทปรากฏตอสาธารณะพบวาไมสามารถท าใหสงคมสงบสขได และอกทงยงท าใหปญหาทวความรนแรงมากขน มความซบซอนมากขน ซงส านกงานต ารวจแหงชาตไดมการปรบปรงเปลยนแปลงโครงสรางขององคกรมาหลายครง โดยมเปาหมายเพอแกไขปญหาองคกรและเพมประสทธภาพการบรการประชาชน ซงการปรบโครงสรางองคกรดงกลาวบงไมบรรลวตถประทกลาวมาไดอยางมปะสทธภาพ และไมสามารถเกดผลตอภารกจหลกทดขน จงท าใหส านกงานต ารวจแหงชาตใหความสนใจกบแนวคดในการปรบกระบวนทศนการท างานใหมใหสอดคลองกบการปรบโครงสรางองคกรแสดงดงตารางดานลางน

กรอบกระบวนทศนเดม เรมปรบกรอบกระบวนทศน

กรอบกระบวนทศนใหม “การต ารวจชมชน”

เนนเครอขาย เนนการบรณาการทงชมชนทางภมศาสตรและ

หลายมตมากขน

เปนแนวทางปฏบตงานรปแบบเดมทเปนหลกนยมโดยใชก าลงเจาหนาทต ารวจ และแนวคดการบรหารจดการแบบ 4M ไดแก

- คน - เงน - วสด - การจดการ

มาชวยในการปฏบตงาน

เรมความรบผดชอบตอสงคม โดยเขาไปรกษาความปลอดภยในชวตและทรพยสนของประชาชน โดยน า 4M มาใชใหเกดผลเตมทโดยประชาชนสมครใจเขารวมชวยเหลอ และต ารวจเรมเปนต ารวจรบใชชมชน

การเรมตนในการปรบวธคดวธการท างาน และทศนคตทวาต ารวจเพยงล าพงแกไขปญหาสงคมไมได ตองสรางความรวมมอรวมใจ และการมสวนรวมกบประชาชน/ชมชน/ทองถน ในการรวมแกไข/หยดยงอาชญากรรมโดยรวมในการแกปญหามใชปองกนเดยวเปนการแกไขรวมกนโดยชมชนในทกมต

กระบวนทศนใหมทมผลตอการแกไขปญหาแบบยงยนและไดผลส าเรจ โดยคดวารฐกบประชาชนตองมสวนรวมกนแกไข มปฏสมพนธซงกนและกน มความเชอมโยงกนทหลากหลายมตในการรวมกนแกไขปญหา

Ref. code: 25595703011220GOS

108

4.2.1.2 ความส าคญของปญหาอาชญากรรมในระดบการบรหารงานราชการ ปญหาอาชญากรรมเปนปญหาสงคมทมความส าคญปญหาหนงในบรรดา

ปญหาสงคมตาง ๆ ทเกดขน และนบเปนปรากฏการณทางสงคม ซงเราไมสามารถก าจดใหหมดไปได แตสามารถหาแนวทางปองกนและควบคมได อาชญากรรมมผลกระทบตอสงคม ทงสงคมสวนรวม และปจเจกชน ปญหาอาชญากรรมเรยกไดวาเปนปญหาทส าคญในการแกไขของรฐบาลซงแนวโนมของอาชญากรรมมความรนแรงและเพมสงขน กอใหเกดความเสยหายตอความมนคงภายในประเทศ ตลอดจนชวตและทรพยสนของประชาชน รวมทงมผลกระทบตอภาวะเศรษฐกจ และสงคมของประเทศ และยงมผลกระทบตอจตใจของประชาชน อนกอใหเกดความไมสงบสขขาดความมนใจในความปลอดภยในการด ารงชวต

ปญหาอาชญากรรมทเกดขนในอดต จนถงปจจบนไดมการเปลยนแปลงรป แบบ มความซบซอนและรนแรงมากขน ท าใหการท างานของต ารวจมความยงยากมากขนตามไปดวย เจาหนาทต ารวจจงตองปรบปรงรปแบบการท างานใหทนตอรปแบบการกออาชญากรรม ปญหาอาชญากรรมตาง ๆ เหลานเปนปญหาสาธารณะทมผลตอประชาชนโดยตรง รฐบาลจงมหนาทโดยตรงทจะเขามามบทบาทในการก าหนดนโยบายและแกไขปญหาตาง ๆ ใหลดนอยลง เพอความสงบสขของประชาชนโดยใหส านกงานต ารวจแหงชาตเปนหนวยงานของรฐบาลทรบผดชอบ ควบคมความรนแรง และลดโอกาสทเกดขนของอาชญากรรมใหอยในระดบทสามารถควบคมได จงมความจ าเปนอยางยงทตองมมาตรการในการปองกนอาชญากรรม มากกวาทใหเกดอาชญากรรมขนแลวจงปองกนหรอปราบปราม ในอดตทผานมานนการศกษาอาชญากรรมมกจะมงเนนไปทตวอาชญากรรมเพยงอยางเดยว ทงนตามจรงแลวสาเหตของอาชญากรรมนนเกยวของกบหลายปจจย ไดแก ผเสยหาย ผทตกเปนเหยอของอาชญากรรมนน ๆ ผทเปนพยาน สถานท เวลา และโอกาส ปจจยตาง ๆ เหลานตางเปนสภาพแวดลอมในการใชชวตของประชาชน ดงนนการใหความรวมมอของประชาชนในการปองกนตนเองและสวนรวมดวยความตระหนกวาตวประชาชนเองอาจเปนปจจยหนงของการเกดอาชญากรรม ซงเมอประชาชนหนมาใหความรวมมอกบเจาหนาทต ารวจ ซงเปนเจาหนาทของภาครฐกจะท าใหการปองกนอาชญากรรมไดผลดยงขน

การมสวนรวมของประชาชนในการบรหารราชการ เปนการมงเนนทจะพฒนา การบรหารราชการใหสอดคลองกบการปกครองระบอบประชาธปไตยมากขน หมายถงการบรหารราชการแบบมสวนรวมซงจดใหระบบการบรหารราชการเปนระบบเปด (Open Governance) โดยประชาชนและผทเกยวของในภาคสวนตาง ๆ รวมถงภาคประชาสงคม มโอกาสเขารวมใน 5 มต คอ

1) รวมคดและเสนอความเหน 2) รวมตดสนใจ 3) รวมด าเนนการ

Ref. code: 25595703011220GOS

109

4) รวมรบประโยชน และ 5) รวมตดตามผลการด าเนนงาน โดยการยอมรบและใหประชาชนไดเขามามสวนรวมในการเสนอแนะความ

คดเหน รวมปฏบตงานและการตรวจสอบผลการด าเนนงาน ดงนนการมสวนรวมของประชาชนจงถอวาเปนเรองส าคญและมความจ าเปนมากตอการพฒนาหรอการคมครองและรกษาคณภาพสงแวดลอมของประเทศตอไปในอนาคตเพราะการทจะใหประชาชนเขามสวนรวมจ าเปนจะตองมการใหขาวสารทแทจรงและถกตองโดยมการก าหนดขนตอนการมสวนรวมอยางถกวธและมประสทธภาพ ซงทมาของการสงเสรมกระบวนการมสวนรวม พบวา เรมปรากฏความชดเจนในหลกการตามวถทางรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2540 ซงรจกกนในนาม “รฐธรรมนญฉบบประชาชน” ทถอวาเปนรฐธรรมนญฉบบแรกทไดวางรากฐานส าคญของระบบประชาธปไตยแบบมสวนรวมในทางการเมองและการบรหารของรฐ ทงในระดบชาตและทองถน หลกการดงกลาวไดมการขยายความในรายละเอยดเพมเตมมาสรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2550 ตามความทปรากฏในมาตรา 87 วา รฐตองด าเนนการตามแนวนโยบายดานการมสวนรวมของประชาชน ดงตอไปน

1) สงเสรมใหประชาชนมสวนรวมในการก าหนดนโยบายและวางแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมทงในระดบชาตและระดบทองถน

2) สงเสรมและสนบสนนการมสวนรวมของประชาชนในการตดสนใจทางการเมอง การวางแผนพฒนาทางเศรษฐกจ และสงคมรวมทงการจดท าบรการสาธารณะ

3) สงเสรมและสนบสนนการมสวนรวมของประชาชน ในการตรวจสอบการใชอ านาจรฐทกระดบในรปแบบองคการทางวชาชพหรอสาขาอาชพทหลากหลายหรอรปแบบอน ๆ

ค าวา การมสวนรวมของประชาชน จงถอก าเนดข นและน ามาใชอยางกวางขวาง ในความหมายวาเปนกระบวนการซงประชาชน หรอผมสวนไดสวนเสย ไดมโอกาสแสดงทศนะและความเหน และมการน าความคดเหนดงกลาว ไปประกอบในการก าหนดนโยบายและการตดสนใจของรฐ ต ารวจจงไดปรบกระบวนทศนใหความส าคญกบการประสานน าทนทางสงคมมาใชผนกก าลงขยายศกยภาพสรางขายโยงใยใหทวถงทกพนท สงผลตอการปองกนอาชญากรรมทกอใหเกดพลงขบเคลอนคน ชมชน สงคม ใหรวมแรงรวมใจพฒนาความมนคงปลอดภย นนคอ ความสมพนธทางสงคมระหวางต ารวจกบภาคสวนตาง ๆ รวมถงประชาชน ทจะกอใหเกดกระบวนการใหทกฝายเขามาท างานรวมกน

Ref. code: 25595703011220GOS

110

ภาพท 4.1 แสดงปจจยทกอใหเกดขอตกลงรวมกนในการปองกนอาชญากรรม

4.2.2 ทรพยากรจากหนสวนทเกยวของ 4.2.2.1 การท างานรวมกนของภาคสวนตาง ๆ

ดวยการเหนความส าคญของความปลอดภยในชวตและทรพยสนจนกอใหเกดการด าเนนงานขนมาตงแตระดบนโยบายจนถงขนตอนการปฏบต จงสงผลใหเกดความรวมมอจากการท างานของหลายภาคสวน และการระดมทรพยากรรวมกนขนมา โดยมสถานต ารวจภธรเมองปทมธาน เปนตวหลกในการขบเคลอนโครงการตางๆเพอใหบรรลเปาหมายทตกลงกนไว ดวยความตองการทเหมอนกนในการปองกนอาชญากรรมทเกดขนจงกอใหเกดความรวมมอจากหนวยงานตาง ๆ ภายใตความแตกตางในเรองของบทบาทหนาทของแตละหนวยงาน จงท าใหการท าหนาทรวมกนปองกนอาชญากรรมแตละหนวยงานแตตางกนออกไป

ภาพท 4.2 แสดงองคประกอบของหนสวนความรวมมอจากภาคสวนตาง ๆ

ขอตกลงรวมในการปองกนอาชญากรรม

นโยบายของส านกงานต ารวจแหงชาต

ความส าคญของปญหาอาชญากรรมในระดบการบรหารงาน

ราชการ

สวนราชการ องคกรปกครองทองถน

ภาคเอกชน

รฐวสาหกจ

ประชาชน

Ref. code: 25595703011220GOS

111

4.2.2.2 ความสามารถในการแบงปนทรพยากรของภาคสวนตาง ๆ (1) สวนราชการ แบงออกเปน 2 สวน คอ สวนราชการบรหารสวนภมภาค

และสวนราชการบรหารสวนกลาง ก. สวนราชการบรหารสวนภมภาค ไดแก ส านกงานปองกนและบรรเทาสา

ธารณภยจงหวดปทมธาน และส านกงานพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยจงหวดปทมธาน - ส านกงานปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงหวดปทมธาน อาสาสมครปองกนภยฝายพลเรอน (อปพร.) คอ อาสาสมครภาคประชาชน

ทตงขนโดยกระทรวงมหาดไทย เพอท าหนาทชวยเหลอราชการ และเจาพนกงานในการปองกนและบรรเทาสาธารณภยเปนหลก รวมทงหนาทอน ๆ ทไดรบมอบหมาย โดยถอปฏบตตามกฎหมายและระเบยบทเกยวของ จากการขบเคลอนของกระทรวงมหาดไทยในการเพมจ านวนและพฒนาศกยภาพเครอขาย อปพร. ท าใหปจจบนมอาสาสมครปองกนภยฝายพลเรอน (อปพร.) กระจายอยในภมภาคของประเทศมากกวาลานคน การมสวนรวมของอาสาสมครปองกนภยฝายพลเรอนจากการทราบปญหาและสภาพในทองถนเปนอยางดจะชวยใหการปองกนอาชญากรรม

- ส านกงานพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยจงหวดปทมธาน ดวยภารกจหลกของส านกงานพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยจงหวด

ปทมธาน ซงเปนการพฒนาสงคม การสรางความเปนธรรมและความเสมอภาคในสงคม การสงเสรมและพฒนาคณภาพและความมนคงในชวตสถาบนครอบครวและชมชน โดยมการลงพนทและสมผสกบประชาชนอยางแทจรง ต ารวจจงสามารถแลกเปลยนขอมลเชงสงคม ซงเปนถอเปนขอมลอกมตหนงและเปนประโยชนในทางคดดวย อกทงยงมการจดใหเจาหนาทรวมลงพนทกบต ารวจอกดวย

ข. สวนการปกครองทองถน ไดแก องคการบรหารสวนจงหวดปทมธาน เทศบาลเมองปทมธาน เทศบาลต าบลบางหลวง ,บางควด และองคการบรหารสวนต าบลบางเดอ ,บางขะแยง , บางหลวง และบานฉาง

ดวยพนธกจหลกขององคการปกครองทองถน คอ การพฒนาโครงสรางพนฐานใหเชอมโยงและสอดคลองกบผงเมองรวม พฒนาระบบการบรการ สาธารณปโภค สาธารณปการ รวมถงการคมนาคมขนสง ใหประชาชนสามารถเขาถงบรการไดอยางครอบคลมทวถง การยกระดบคณภาพชวตของประชาชนทงดานการศกษา สขภาพ วถการประกอบอาชพการด ารงชวต ทเขมแขงน าไปสสงคมทมคณภาพ รวมถงการปองกนบรรเทาสาธารณภยเสรมสรางความเขมแขงใหแกทองถน หนวยงานนจงมบทบาทส าคญในการสนบสนนงานต ารวจมากกวาหนวยงานอนๆ ในการปรบสภาพแวดลอมในการปองกนอาชญากรรม การดแลเรองของกลองโทรทศนวงจรปดตามจดตางๆ และการสนบสนนเงนงบประมาณดวย

Ref. code: 25595703011220GOS

112

(2) สวนรฐวสาหกจ - การไฟฟาภมภาคจงหวดปทมธาน การด าเนนงานของการไฟฟาเปนการ

ด าเนนการตามนโยบายดานความมนคงของรฐบาล เพอด าเนนการจดระเบยบสงคม เกยวกบสภาพสงแวดลอมในพนทเสยงและลอแหลม ทอาจกอใหเกดอาชญากรรม โดยการไฟฟาไดเขามาหารอกบผก ากบการสถานต ารวจภธรเมองปทมธาน เพอรวมกนวเคราะหหาพนทด าเนนการโครงการตดตงโคมไฟฟาสาธารณะ

(3) ภาคประชาชน ไดแก กต.ตร.สภ. อาสาสมครชาวบาน ผน าชมชน - กต.ตร.หรอ คณะกรรมการตรวจสอบและตดตามการบรหารงานต ารวจ

เกดขนโดยส านกงานต ารวจแหงชาตไดมการเปดโอกาสใหประชาชนและผมสวนไดเสยทเกยวของเขามารวมในการบรหารราชการในระดบความรวมมออยางเปนรปธรรม ซงเปนการสงเสรมบทบาทและศกยภาพภาคประชาชนในการเขามามสวนรวมในภารกจหลกของส านกงานต ารวจแหงชาต โดยองคประกอบของ กต.ตร. ไดแก กรรมการโดยต าแหนง กรรมการผทรงคณวฒ และประชาชน ซงก าหนดจ านวนและวธการไดมาซงคณะกรรมการเปนไปตามระเบยบ ก.ต.ช.วาดวยคณะกรรมการตรวจสอบและตดตามการบรหารงานต ารวจพ.ศ.2549 กต.ตร.มภารกจหนาทหลกอย 3 ประการ คอ ภารกจการตรวจสอบ ตดตามและประเมนผลการปฏบตงานของขาราชการต ารวจในพนท ภารกจการมสวนรวม และภารกจสนบสนน

มลกษณะการมสวนรวมดงตอไปน 1. มสวนรวมในการคด ศกษาและคนควาสภาพและสาเหตของปญหา

ตลอดจนความตองการของทองถน 2. มสวนรวมในการรเรมและตดสนใจก าหนดกจกรรมหรอโครงการ เพอลด

และแกปญหาทองถนและชมชน 3. มสวนรวมในการปฏบตใหความรวมมอ และสนบสนนทรพยากรตางๆเพอ

ใชในการปฏบตตามกจกรรม 4. มสวนรวมในการตรวจสอบและตดตามการด าเนนกจกรรม 5. มสวนรวมในการเสนอและปรบปรง ตวอยาง การด าเนนกจกรรมรวมกบชมชนซงเปนอาสาสมครต ารวจบาน โดย

ใหเจาหนาทต ารวจในพนทคอยเปนพเลยงใหกบอาสมครต ารวจบาน และ กต.ตร.สนบสนนทรพยากรในการด าเนนงาน เชน กลองวงจรปด และเครองแบบอาสาสมคร เปนตน

บทบาททส าคญอกประการของ กต.ตร. คอ การแกปญหาการบรหารงานต ารวจในดานตาง ๆ ดงน

Ref. code: 25595703011220GOS

113

1) ดานบคลากร โดย กต.ตร.ชวยสนบสนนในเรองก าลงพลทไมสมพนธกบจ านวนประชากรทเพมขนอยางรวดเรว ซงท าใหเกดปญหาในการรกษาความสงบเรยบรอยและการดแลรกษาความปลอดภยในชวตและทรพยสนของประชาชน เชน การรวมกบชมชนจดใหมอาสาสมครต ารวจชมชน อาสาสมครต ารวจบาน อาสาสมครจราจร เปนตน โดนอาสาเหลานไดรบความรวมมอจาก กต.ตร.ในการประสาน จดหา และฝกแบรม ซงสามารถชวยงานต ารวจไดอยางมประสทธภาพ

2) ดานงบประมาณ โดย กต.ตร.สนบสนนงบประมาณเพอด าเนนงานในกจการต ารวจ เนอองจากงบประมาณทไดรบในการด าเนนโครงการบางโครงการทไมพอเพยง หรอ ไมไดรบงบประมาณ แต กต.ตร.พจารณาวาควรจะด าเนนการเพอประโยชนของชมชน หรอเพอเพมประสทธภาพการท างานของเจาหนาทต ารวจ ซง กต.ตร.ไดใหความรวมมอในการจดหางบประมาณโดยการจดกจกรรมตางๆ เชน การจดการแขงขนกอลฟการกศลเพอระดมทน เปนตน

3) ดานวสดอปกรณ โดย กต.ตร.พจารณาถงความจ าเปนของอปกรณเครองใชในการปฏบตหนาทของเจาหนาทต ารวจ ซง กต.ตร.ไดสนบสนนอยางตอเนอง เชน เสอเกราะกนกระสน รถจกรยานยนตสายตรวจ กรวยยาง เปนตน

4) ดานการจดการ โดน กต.ตร. ไดน าความร ความสามารถ และเทคโนโลยตาง ๆ มาใชในการใหค าปรกษา และเสนอแนวทาง เพอจดท าโครงการตาง ๆ ซงเปนการแลกเปลยนเรยนรประสบการณรวมกนและน าไปสการยอมรบซงกนและกน และการท างานรวมกนในลกษณะหนสวนการพฒนา

- ผน าชมชนจากการศกษาพบวา ผน าชมชนสามารถแบงออกเปน 2 ประเภท คอ ผน าทเปนทางการ เชน คณะกรรมการพฒนาหมบาน,ต าบล ก านน ผใหญบาน และผน าทไมเปนทางการ เชน ผมบารมในพนท ขาราชการบ านาญ ผมฐานะด พระสงฆ ผน าชมชนมบทบาทเปนเสมอนตวแทนกบเปนเสยงสะทอนของชมชนหรอประชาชนในพนท ตางมลกษณะพเศษ คอ เปนผทอยใกลชดกบชมชนประกอบกบความสนทสนมและไดรบการไวเนอเชอใจกบคนในพนท จงรแหลง รพนททกตารางเมตร วาบานใคร ท าอะไร อาชพอะไร อกทงจะรถงปญหา สาเหต และความตองการของชมชนในพนทอยางแทจรง จงเหนไดวาผน าชมชนมบทบาทส าคญในการปองกนอาชญากรรมเปนอยางยง ในเรองการมสวนรวมในการปองกนอาชญากรรมของผน าชมชนนน พบวาผน าชมชนมการใหความร การสอดสายความประพฤตของลกบาน การสอดสองดแลสถานทอบายมข รวมไปถงการแจงเบาะแสของผตองสงสยใหกบเจาหนาทต ารวจแตผน าชมชนยงไมไดรบการคดเลอกใหเขาไปมสวนรวมในการวางแผนปองกนอาชญากรรม

- อาสาสมครชาวบาน จากการศกษา พบวาอาสาสมครมสวนรวมในการปองกนอาชญากรรมอย 7 ดาน ไดแก ดานการรกษาความสงบเรยบรอยภายในหมบาน ดานการ

Ref. code: 25595703011220GOS

114

ชวยเหลอต ารวจในการปฏบตหนาท ดานการปองกนและปราบปรามอาชญากรรม ดานการมสวนรวมคดและวางแผนการปองกนอาชญากรรม ดานประสานงานระหวางต ารวจกบผน าประชาชน ดานการมสวนรวมตงจดตรวจสกดในชมชน และดานการรายงานความเคลอนไหวของผทมพฤตกรรมเกยวของกบอาชญากรรม รายละเอยดในแตละดาน มดงตอไปน

1. ดานการรกษาความสงบเรยบรอยภายในชมชนเชนการรกษาความสงบเรยบรอยภายในหมบาน การลดอบายมขในชมชน มสวนรวมกบเจาหนาทต ารวจในการรกษาสถานทเกดเหตคดตาง ๆ และมสวนรวมกบเจาหนาทต ารวจในการสบหาพยานหลกฐานในคดเพอยนย นจบกมผกระท าผด

2. ดานการชวยเหลอต ารวจในการปฏบตหนาทเชน การจบกมผกระท าผดในชมชนในเหตการณกระท าผดซงหนา มการชเบาะแสผกระท าผดแกเจาหนาทต ารวจ และมสวนรวมกบเจาหนาทจบผกระท าผดดานอาชญากรรม

3. ดานการมสวนรวมในการปองกนปราบปรามอาชญากรรมในชมชนพบวา การมสวนรวมของอาสาสมครต ารวจบาน ดานการปองกนและปราบปรามอาชญากรรมในพนทรบผดชอบของสถานต ารวจคนนายาว อยในระดบสงเมอพจารณาเปนรายขอ ผลการศกษา พบวา อาสาสมครต ารวจบานมสวนรวมกบเจาหนาทต ารวจในการออกตรวจพนทเพอปองกนอาชญากรรม อยในระดบมากทสด และมคาเฉลยสงทสดในการศกษาครงน รองลงมาคอ มสวนรวมเปนพยานคดททานรวมจบกมผกระท าผด ตามล าดบ

4. ดานการประสานงานระหวางต ารวจกบผน าชมชนเชน การประสานงานระหวางต ารวจกบผน าชมชนในพนท และมสวนรวมในการประสานงานระหวางต ารวจจนการฝกอบรมใหความรดานอาชญากรรมแกประชาชน

5. ดานการมสวนรวมคดและวางแผนการปองกนอาชญากรรมเชน การประชมรบทราบเกยวกบการรกษาความสงบเรยบรอยรวมกบอาสาสมครต ารวจบาน การมสวนรวมก าหนดแผนรกษาความปลอดภยในชมชนรวมกบเจาหนาทต ารวจ และมสวนรวมในการตงจดตรวจรวมกบเจาหนาทต ารวจ

6. ดานการมสวนรวมตงจดตรวจ/จดสกดในชมชนพบวา การมสวนรวมของอาสาสมครต ารวจบาน ดานการตงจดตรวจสกดในชมชน ในพนทรบผดชอบของสถานต ารวจคนนายาว อยในระดบปานกลางเมอพจารณาเปนรายขอผลการศกษา พบวา อาสาสมครต ารวจบานมสวนรวมในการตงจดตรวจรวมกบเจาหนาทต ารวจ

7. ดานการรายงานความเคลอนไหวของผมพฤตกรรมเกยวของกบอาชญากรรม เชน การแจงเหตรายตอเจาหนาทต ารวจเมอเกดเหตรายขนในชมชน และการรายงานความเคลอนไหวของผมพฤตกรรมเกยวกบอาชญากรรม

Ref. code: 25595703011220GOS

115

(4) ภาคเอกชน ไดแก บรษท โรงงาน รานทอง รานสะดวกซอ หางคาปลก ภาคเอกชน โดยเฉพาะกลมเปาหมายของคนราย ซงอาจตกอยในฝายถก

กระท า จงตองหนหนาเขามาใหความรวมมอ เชน การประสานงานใหเจาหนาทต ารวจเขามาชวยวางจดการตดตงกลองวงจรปดทสถานประกอบการ เพอใหมการกระจายตวของกลองและมความเหมาะสมครอบคลมพนท และในบางแหง อยางเชนรานทอง มกจะมการเชอมโยงกลองวงจรปดและสญญาณเตอนเหตมายงหองปฏบตการเพอใชในการปองกนอาชญากรรม

ทงน ทรพยากรทใชในการปองกนอาชญากรรม อาจแบงออกได ดงน 1) ทรพยากรบคคล โดยแบงออกเปน 3 ประเภท - ประชาชนในพนท เปนก าลงหลกทชวยเปนหเปนตาใหกบต ารวจ - อาสาสมครชาวบาน เปนผไดรบการฝกอบรมใหมความรความสามารถในการ

ปฏบตงานต ารวจ ซงจะคอยชวยเหลอและสนบสนนการท างานของต ารวจไดเปนอยางด - เจาหนาทผมความรเฉพาะดาน การปองกนอาชญากรรมมหลายรปแบบ สวนหนง

คอการออกปฏบตการมวลชนสมพนธในชมชนตาง ๆ ต ารวจจะขอความรวมมอไปยงส านกงานการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยจงหวดปทมธาน เพอจดหาเจาหนาทผมความรเขามารวมปฏบตการดวย เพอใหความรประชาชนใหครบทกดาน

2) ขอมลทเกดจากการแลกเปลยนกน ขอมลจากเทศบาลตาง ๆ โดยการประสานขอดกลองวงจรปดจากเทศบาลตาง ๆ

การขอขอมลผอาศยในพนท เพอตดตามตวบคคล การประชาสมพนธผานวทยชมชน และการออกพนทเพอรบฟงความคดเหนของชมชน

ขอมลทไดจากการปฏบตงานของต ารวจ โดยการออกพบปะประชาชน เพอสรางความตนตว อาจไดขอมลสะทอนกลบมาจากประชาชน เพอเปนประโยชนในการปองกนภย หรอ การแจงเบาะแสทางโทรศพท หรอจดหมายแสดงความคดเหนจากประชาชน ขอมลตาง ๆ ลวนตางเปนขอมลทสามารถน ามาใชในวเคราะหหาแนวทางปองกนอาชญากรรมไดเปนอยางด

3) อปกรณทใชในการปองกนอาชญากรรม ไดจาก งบประมาณสนบสนนจากหนวยงานรฐทเกยวของ รวมถงงบประมาณจาก

ภาคเอกชนในทองท ชวยสนบสนนการจดซอวสดอปกรณทใชในการปองกนอาชญากรรม 4) ระบบเทคโนโลยสารสนเทศ ฐานขอมลเชอมโยงกนระหวางต ารวจกบกรมการสงเสรมทองถน กรมการปกครอง

ซงท าใหทราบขอมลทะเบยนราษฎรของบคคล และเชอมโยงกบขอมลอาชญากรหรอการกระท าความผดอน ๆ

Ref. code: 25595703011220GOS

116

4.2.3 ลกษณะการท างานรวมกนของหนสวน ความรวมมอกนของหนสวน มลกษณะเปนการสรางพนธมตรในเชงหนสวน ในการ

ท างานรวมกนดวยความไววางใจตอกน ดวยความมงมนรวมกนในการสรางบรรยากาศของความปลอดภยในเกดขนในชมชน ดวยการใชเทคนคพดคยปรกษาหารอกน เพอรวมกนแกตนเหตปญหาจากอาชญากรรม โดยมเจาหนาทต ารวจเปนผสรางความรวมมอหรอเปนแกนน าในการระดมทรพยากรเพอด าเนนกจกรรมปองกนอาชญากรรม

ลกษณะของหนสวนทพบ มดงตอไปน หนสวนทมความมงหมายในการมสวนรวมทชดเจน เนองจากสวนหนงของหนสวน

เปนสวนราชการ ซงไดรบมอบหมายนโยบายมาโดยตรงใหท างานรวมกน อกทงความเปนตวแทนของรฐ ยงสรางความนาเชอถอใหกบทองถน ชมชน รวมถงตวประชนเองดวย มความเชอมนและไววางใจ โดยการแลกเปลยนขอมลขาวสารทงดานทเปนขอเทจจรงและดานทเปนความคด ความรสก ความคาดหวง ซงมผลใหการวนจฉยปญหาและการเสนอทางเลอกในการแกไขปญหามหลากหลาย และตรงตอความตองการ มการด าเนนกจกรรมรวมกนอยางตอเนอง และน าเสนอขอมลขอ เทจจรงอยางตรงไปตรงมาครบถวน และมการตดตอระหวางหนสวน เปนการสอสารแบบสองทาง ซงจะน าไปสการลดอคตทมระหวางกน ซงจะน าไปสการลดอคตทมตอกนระหวางหนสวนทเขารวม โดยมการประชมปรกษาหารอรวมกนอยางสม าเสมอบอยครง และท าอยางตงใจทงทเปนทางการและไมเปนทางการวาคดอาชญากรรมทเกดขนในพนทมอะไรบาง มเหตปจจยและสาเหตการเกดคดอาชญากรรมอยางไรบาง มแผนประทษกรรมหรอพฤตการณแหงการกระท าความผดของคนรายอยางไร ผเสยหายหรอเหยอเปนกลมคนประเภทใด มสภาพแวดลอมอยางไรทเอออ านวยใหเกดอาชญากรรมดงกลาวขน โดยใชขอมลจากภาคสวนตาง ๆ ในพนทเปนหลกพนฐานส าคญในการวเคราะห

4.2.4 โครงการ/กจกรรม ไดแก การจดงานในวนส าคญตาง ๆ เชน วนเดก วนสนทรภซงตรงกบวนตอตานยาเสพตด

การจดงานในวนส าคญตาง ๆ นน ทางเจาหนาทต ารวจทกนายของสถานต ารวจภธรเมองปทมธานจะไดรบมอบหมายหนาทแตกตางกนไป เพอรวมมอรวมใจกนจดงานขนมา โดยจะท าการขอความรวมมอไปยงหางรานตาง ๆ ทมความสามารถและก าลงพอทจะชวยเหลอในเรองสงของ หรอ เงน เพอน ามาเปนของขวญในกบเดกทเขามารวมกจกรรม หรอ ในวนสนทรภทางโรงเรยนตาง ๆ โดยหมวดภาษาไทยจะท าการจดงานเพอร าลกถงกวชอสนทรภ ซงในวนดงกลาวตรงกบวนตอตานยาเสพตด เชนกน เจาหนาทชดปฏบตการจงอาศยการจดกจกรรมของโรงเรยนเปนเวทในการประชาสมพนธถงเรองผลรายของยาเสพตดใหกบนกเรยนไปดวย

การเกณฑใหอาสาสมครชมชนมาอบรมปลอยแถวในกรณภารกจเรงดวนส าคญ การเกณฑใหอาสาสมครชมชนมานน กคอการขอความรวมมอจากกลมสมาชกอาสาสมครชมชนแบบ

Ref. code: 25595703011220GOS

117

กะทนหนเรงดวน อาจมไดมการก าหนดนดหมายมากอน เพอมารวมกนประชมชแจงในการปฏบตเปนครง ๆ ไป สวนมากจะเปนชวงเวลาของการระดมกวาดลางอาชญากรรมซงตองการใชก าลงจากหลายภาคสวน จงจ าเปนตองมการ

การรวมตวของอาสาสมครชาวบานเพอมาปลอยแถวออกตรวจ การรวมตวของอาสาสมครชาวบาน ซงเกดขนเองตามความสมครใจ เพอจะออกตรวจตราพนทรวมกนเจาหนาทต ารวจในเวลากลางคน เพราะกจกรรมนประชาชนเองเหนวาสงทตนเองท าเปนประโยชนกบชมชนทตนอาศยอยไดอยางชดเจน

การรวมประชมกบภาคสวนตางๆในการจดงาน ทกครงทมวนส าคญตาง ๆ ทางองคการบรหารสวนจงหวดมกเปนผจดงาน โดยกอนถงวนจดงานจะมการเรยกหนวยงานสวนอน ๆเขามารวมประชมรวมกน ในสวนของต ารวจ มบทบาทในการเตรยมมาตรการปองกนเหตอาชญากรรมตาง ๆ เปนหลก

การสรางสถานต ารวจยอย ๆ ในพนท คอ สถานต ารวจเลก ๆ ในชมชนเมอง โดยเจาหนาทต ารวจประจ าปอมโดยมหนาทรบผดชอบในการตรวจตรา สอดสองดแลความสงบเรยบรอย ใหบรการประชาชนโดยค านงถงความตองการของประชาชนผพกอาศย (Residents)

โครงการเสยงตามสายของสถานวทยชมชน การใชชองทางวทยกระจายเสยงเปนการประชาสมพนธ การใหความรประชาชน

โครงการ MPD ชมชนสขาว (พนทปลอดยาเสพตด) การทต ารวจเขาไปใชชวตอยในชมชน เปนเวลา 15 วน เพอแสวงหาขาวทเกยวของกบยาเสพตด และแกปญหายาเสพตดในชมชนใหหมดสนไป

4.2.5 การออกแบบการท างานรวมกนในการปองกนอาชญากรรม จากทกลาวมาขางตน การออกแบบการท างานรวมกนในการปองกนอาชญากรรมใน

เขตพนทรบผดชอบสถานต ารวจภธรเมองปทมธาน จงมรปแบบดงแผนภาพดานลางน

Ref. code: 25595703011220GOS

118

ภาพท 4.3 การออกแบบการท างานรวมกนในการปองกนอาชญากรรมในเขตพนทรบผดชอบสถานต ารวจภธรเมองปทมธาน 4.3 กรณศกษาความรวมมอในการจดตงสถานต ารวจยอย (โคบง)2

กรณศกษาความรวมมอในการจดตงสถานต ารวจยอย(โคบง) น ผศกษาน ามาเปนตวอยางในการอธบาย เพอแสดงใหเหนถงความรวมมอจากการท างานของหลายภาคสวน และการระดมทรพยากรรวมกน โดยโครงการนมสถานต ารวจภธรเมองปทมธานเปนตวหลกในการขบเคลอนโครงการดงกลาว ประกอบไปดวย ปจจยน าเขา(การระดมทรพยากร) , กลไกในการจดตง(การเหนความส าคญและการสงการจากผบงคบบญชา), ขอจ ากด(ชมชนของคนมฐานะ ขนาดของชมชน ความเจรญของพนท ความตระหนกของผอยอาศย และ การเกดอาชญากรรมในพนท) และตวโครงการ (ผลการด าเนนการโครงการทมความรวมมอจากภาคสวนตาง ๆ) ซงมแนวคดจากต ารวจชมชน (community policing) และระบบหนวยต ารวจขนาดเลก (police box system) ซงรเรมในประเทศ ญปนหรอเปนทรจกในชอวาโคบง (koban) มาเปนแนวทางในการแกปญหาอาชญากรรมในพนท โดยยดหลกการเปนหนสวนระหวางต ารวจกบประชาชนแสวงหาความรวมมอรวมใจ รวมคดรวมท าในฐานะเจาของพนท

โดยทมาของแนวคดสถานต ารวจยอยแบบโคบงน มภมหลง เนองจากญปนมประสบการณในการประยกตใชหลกการต ารวจชมชนมาเปนเวลานานแลว กลาวกนวา เหตผลส าคญประการหนงทท าใหประสบความส าเรจ คอ ต ารวจญปน ไดพบปะกบประชาชนในลกษณะใกลชดทกวน ต ารวจญปนจงเปนสวนหนงของชมชน ไมแยกตวออกจากประชาชน ไมเพยงแตนงรถสายตรวจ

2 ก.พ.ร. (2550), “หลกการบรหารราชการแบบมสวนรวม (ออนไลน),”

http://webcache.googleusercontent.com (สบคนเมอวนท 1 ธนวาคม 2559).

ขอตกลงรวมกน ทรพยากรจากหนสวน

ลกษณะของหนสวน โครงการตางๆ

Ref. code: 25595703011220GOS

119

ออกตรวจตรา แบบทประเทศอน ๆ และนอกจากนญปนยงม สมาคมปองกนอาชญากรรมในชมชนของญปน ( gonin- gumi ) ซงเปนการรวมกลมประชาชนทก 5 หลงคาเรอนในชมชน คอยชวยเหลอแกปญหาใหกบชมชนโดยรวมมออยางใกลชดกบเจาหนาทต ารวจ ซงท าใหญปนมวฒนธรรมทมความสมพนธใกลชดระหวางปจเจก กบชมชนละแวกบาน ถงแมวา gonin-gumi จะมสวนรวมมอเปนอยางมากกบเจาหนาทต ารวจ แตต ารวจยงคงเปนผรบผดชอบหลกในการควบคมดแลความเรยบรอย

จดเดนอกประการหนงของสงคมญปนเมอเทยบกบในสงคมตะวนตก คอ คนญปนจะไมมองต ารวจในลกษณะแยก เราและเขา แบบเดยวกบทเกดในสหรฐอเมรกา คนญปนจะมรสกยนด ทไดเหนต ารวจอยใกล ๆ ดวยลกษณะพนฐานสงคมแบบน ต ารวจญปน จงมงเนนการรกษาความสงบเรยบรอยและการปองกนอาชญากรรม โดยการชวยชมชนในการแกปญหาตาง ๆ ทอาจน าไปสปญหาอนๆตามมา และบรการส าคญของต ารวจญปน กคอ การใหค าปรกษาซงมบรการในทกสถานต ารวจ โดยจะจดเจาหนาทต ารวจทมประสบการณ เชน Sergeant เพอใหค าปรกษาในเรองทว ๆ ไป ตงแตทะเลาะววาท ถกเถยง ไปจนถงเรอง เอกสาร สญญา หนสน ซงต ารวจจะไดรบการฝกอบรมในการแกปญหาพพาท อนท าใหมพนฐานในการชวยเหลอ ใหค าแนะน า ขอมลตาง ๆ แกประชาชนไดเปนอยางด

ต ารวจญปนมการสรางความนาเชอ สรางหลกเกณฑปฏบตทประชาชนตรวจสอบได (Accountability) และมการแบงอ านาจใหแกชมชนทรบผดชอบ มการสรางความสมพนธใกลชดกนระหวางชมชน กลมคน รานคา วด โรงเรยน สมาคมตาง ๆ เพอใหไดขอมล มการจดล าดบความส าคญของปญหา และชวยก าหนดแผนการปฏบตทมประสทธภาพ

ปจจยทง 3 ประการขางตนเมอน ามาผสมผสานกบระบบการกระจายอ านาจของต ารวจญปน โดยการจดศนยต ารวจชมชนและจดต ารวจประจ าผลด และใหอ านาจแกต ารวจในการคด หาวธการแกปญหาใหแกชมชนไดทนท ซงถอวาเปนจดแขงของระบบต ารวจญปนอยางมาก ซงระบบทวานคอ ทเรยกวา สถานต ารวจชมชน หรอเรยกวา “Kobun” ซงเปนสถานต ารวจชมชน คลายกบ Chusai-san (ต ารวจชนบท ทตองเยยมเยยนประชาชน 2 ปตอครง และท างานกบประชาชนในการแกปญหาในพนท) ต ารวจชมชนเมองในญปนจะออกตรวจเยยมชมชนและปฏบตหนาทในสถานเลกๆ คลายตยาม เรยกวา Koban สถานต ารวจน นเปนการสรางความรสกปลอดภยใหแกประชาชน และมหนาทใกลชดกบประชาชน เจาหนาทต ารวจจะตระเตรยมและแจกจายเอกสารขอมลตาง ๆ เกยวกบอาชญากรรมทเกดขน

สถานต ารวจชมชน Koban พบเหนไดทก ๆ ชวงตก ตามหวมมตก มอยประมาณ 15,000 ทวประเทศ 8,000 ในทนจะเรยกวา “Chuzaisho” หรอเรยกวา “สถานต ารวจยอย” (ใชเปนทพกอาศยของต ารวจดวย) โดยปรกตจะมต ารวจอยางนอย 3 คนประจ าสถาน แตบางสถานอาจมแคคนเดยว ประมาณไดวาสถานต ารวจชมชนจะรบผดชอบประชากรประมาณ 12,000 คนขนอยกบ

Ref. code: 25595703011220GOS

120

ความหนาแนนของเมองนน ๆ ต ารวจจะยนอยบรเวณหนาสถานต ารวจชมชน หรอบรเวณใกลเคยง หรอใกลกบทางแยกเพอสอดสองดแลอาชญากรรมและอบตเหตจราจร มการเดนเทาตรวจตรา สอดสองดแล บานรานคา ตลอดจนจบกมถาจ าเปน ในโตเกยวพบวา ผทถกจบกมประมาณรอยละ 80 ถกจบกมโดยเจาหนาทต ารวจจากสถานต ารวจชมชน Koban

สถานต ารวจชมชนถอเปน จดแรกในการใหบรการในลกษณะสถานต ารวจ ภายในจะมหองใหบรการเลก ๆ มเคานเตอร โทรศพท วทยและแผนท มหองพกผอนส าหรบเจาหนาท มโทรทศน และหองครวเลก ๆ หรออยางนอยมจานรอน มตเยน หองสอบสวน หองเกบของและหองน า แตผลดการท างานคอนขางยาว คอ เขาเวร 24 ชวโมงทก ๆ 3 วน ม สถานต ารวจชมชน Koban จะเตมไปดวยขอมลตาง ๆ ในพนท เชน รายชอผพกอาศยทท างานเวรดก หากมเหตเกดขนอาจไดพบเหนเหตการณและไดใชเปนพยานบคคล ประชาชนทมอาวธปนในครอบครอง รายชอโรงแรม ท พกตาง ๆ คนทมปญหาสขภาพ ปญหาทางจต ขอมลกลมมจฉาชพ รายชอคนทอยอาศยตามล าพงคนเดยว กรณนจะมการไปตรวจเยยมสม าเสมอ สถานบรการ หองอาหาร ครวเรอนทพกอาศย ประชากร รวมทงขอมลเกยวกบประวตของสถานต ารวจ Koban เอง

Koban มการใหบรการทเรยกไดวา มากกวาสถานต ารวจใดๆทมการกระจายอ านาจโดยทวไป บรการของสถานต ารวจชมชนยงสงเสรมคณภาพชวตของชมชนในทองถน เชน ในโตเกยวเกอบทกนาทจะมผคนแวะเวยนไปขอความชวยเหลอจากสถานต ารวจในเกอบทก ๆ เรอง เชน ของหาย ถามทาง คารถไมพอ เรยกไดวาระบบ Koban ไมใชแคเพยงผบงคบใชกฎหมายเทานน แตยงพฒนาความสมพนธระหวางต ารวจและชมชน ความแตกตางจากต ารวจทอนในโลกมาจาก ระบบวฒนธรรมของญปนอยางแทจรง ทท าใหระบบต ารวจในญปนประสบความส าเรจ Bayley (1991) ไดกลาวเปรยบเทยบต ารวจญปนกบต ารวจในสหรฐอเมรกาวา ทสหรฐ ต ารวจจะปฏบตภาระหนาทรบผดชอบไดอยางสมบรณตอเมอสามารถท าใหผคนในสงคมปฏบตตามกฎหมาย แตในญปน เจาหนาทต ารวจท ามากกวานน ต ารวจญปนจะท างานเพอใหไดรบการยอมรบจนคนญปนใหคณคาทางใจแกต ารวจ นบวาวฒนธรรมของญปนมสวนในความส าเรจ แตทงนการน ารปแบบระบบต ารวจญปนมาประยกตใชในประเทศไทย จ าเปนตองพจารณาใหถองแท และเลอกน าวธการของการต ารวจชมชนบางอยางน าไปใชปฏบต เนองจากแตละประเทศมวฒนธรรมและพนฐานทางกฎหมายไมเหมอนกน

ตวอยางกจกรรมของต ารวจญปน 1. กจกรรมสรางความสมพนธกบสงคม จดใหม “เดนก าหนดความตองการของ

ประชาชน” ทกเดอนมนาคม แตละป เพอก าหนดความตองการของประชาชนและเยยมเยยนตามบานเรอนของประชาชน และการประชาสมพนธกจกรรมตาง ๆ

Ref. code: 25595703011220GOS

121

2. จดตง คณะทปรกษาตยาม (Police box liaisoning council) เพอสรางเสรมใหเมองปราศจากอาชญากรรมและอบตภย จงไดมการจดตงคณะทปรกษาต ารวจตยามเพอใหความชวยเหลอ คณะทปรกษานมจดมงหมายทคอยสอดสองดแลปญหาและความตองการของประชาชน

3. การจดพมพเผยแพรเอกสารแจกจายประชาชน มการจดพมพเอกสารขนาดเลก (“Mini” miniature publicity paper) เพอทจะเชอมความสมพนธใหแนนแฟนระหวางต ารวจกบประชาชน ระหวางประชาชนดวยกนเอง ระหวางต ารวจในพนทเดยวกน เอกสารจะถกจดท าแบบงาย ๆ โดยต ารวจสายตรวจ เปนทรจกกนในนาม เอกสารต ารวจตยาม (police box papers) เนอหาจะเกยวกบขาวของเพอนบาน อบตเหต อบตภยตาง ๆ และมาตรการในการปองกน ตลอดจนการแนะน าสงทดงามใหแก เดก และความตองการของประชาชนในเขตนน

4. การเตอนภยอาชญากรรม โดยต ารวจสายตรวจจะแจกจายบตรสายตรวจ (Patrol card) ไปยงบานทไมมการลอกประตใหเรยบรอย หรอรถทไมไดลอกในระหวางทการออกตรวจเยยมเยยน รวมทงมการสงจดหมาย “mini letters” เพอแจงขาวเกยวกบเดกทชวยสงคนของหาย และสงขาวเกยวกบการเลนทเปนอนตรายตาง ๆ ของเดกใหแกผปกครองเดก เปนตน

5. การออกตรวจเยยมเยยนพบปะประชาชน โดยจะเนนประชาชนกลมเสยงเปนเหยออาชญากรรมไดงายในพนท เชน คนชรา คนพการทอยโดดเดยว เพอทจะใหก าลงใจแกคนเหลานน และใหค าแนะน าเกยวกบการปองกนอาชญากรรมและเหตรายตาง ๆ ซงบคคลเหลานมกจะตกอยในอนตราย รสกโดดเดยว และชวยเหลอตวเองไมได เนองจากความพการของตน ดงนน ต ารวจสายตรวจจงพยายามใหบรการอยางใกลชด โดยใหเพอนบานใหขาวสารทกอยางแกคนเหลาน

6. กจกรรมเยาวชนสมพนธ เพอแนะน าใหเยาวชนเลนกฬา และรจกใชเวลาวางใหเปนประโยชน นอกจากนต ารวจสายตรวจจะใชเวลาวางสรางกจกรรมเพอเปนสอกลางในการเขาถงประชาชนโดยการสอนยโด เคนโด หรอกฬาอน ๆ รวมทงการฝกคดลายมอ การวาดภาพ และดานวฒนธรรมอน ๆ

จากแนวคดของสถานต ารวจยอยทประสบความส าเรจของประเทศญปนดงกลาว สถานต ารวจภธรเมองปทมธานจงไดจดตง สน.ยอยโคบง ขนในพนทต าบลบางควด เพอน ารองงานดานบรการประชาชนในพนททมประชากรหนาแนน เปนพนทมความเจรญทาง เศรษฐกจใหรวดเรวทวถงมากยงขน และมการเพมมาตรการดแลความปลอดภยในชวตและทรพยสนของประชาชนในจดลอแหลม งายตอการเกดอาชญากรรม

โดยเรมตงแตการเตรยมความพรอมทงในตวผปฏบตและชมชนโดยการส ารวจขอมลเบองตน ศกษาท าความเขาใจสภาพปญหาของชมชนในเรองของอาชญากรรม ยาเสพตด สภาพทวไป การประกอบอาชพ ความสมพนธในชมชน ทรพยากรและความพรอมของชมชนเชนความเขมแขงของคณะกรรมการชมชน บคคลทมบทบาทและใหความสนใจในการพฒนาแกไขปญหาของชมชน เชน

Ref. code: 25595703011220GOS

122

วด โรงเรยน หนวยราชการทเกยวของ ส านกงานเขต สถานศกษา ศนยบรการสาธารณสข มการแสวงหาผน า แกนน าหรอแนวรวม เพอปลกจตส านกใหตระหนกถงปญหาและมอดมการณทจะท างานรวมกนกบต ารวจโดยจดต ารวจเขาไปอยประจ าในชมชนกนนอนในตยามทจดไวโดยเฉพาะเพอเปนพเลยง คอยใหค าแนะน า รวมประชมหารอกบคณะกรรมการชมชนทรบผดชอบเพอสรางชมชนเขมแขงปลอดอาชญากรรมและยาเสพตดอยางถาวร เนนงานดานบรการประชาชนใหทวถงและรวดเรวยงขน ภายใน สน.ยอยโคบง มการน าเทคโนโลยเขามาใชตดตอสงการกนระหวางผปฏบตกบผบงคบบญชาทก ากบนโยบายท สภ.เมองปทมธาน มทงการแจงรายงานเหตทงทางวทยสอสาร และสอออนไลน ทง ไลน เพอตรวจสอบวาผปฏบตเขาพนทจรง และขณะการออกตรวจมเหตดวนเหตรายหรอไม เพอจะไดด าเนนการไดทนทวงท

4.3.1 กลไกในการจดตง ความเปนมาของโครงการ “สถานต ารวจยอย (โคบง)” เกดจากการทต ารวจญปนมก

ถกพดถงอยางชนชมถงการเปนตวอยาง หรอ รปแบบขององคกรต ารวจทประสบความส าเรจ สามารถทจะเขาไปนงอยในหวใจของชาวญปน ต ารวจญปนมรปแบบของหนวยขนาดเลกชนดหนง แตกลบท าหนาททยงใหญกวาขนาดของหนวยและทส าคญเปนตวอยางของรปแบบการท างานทอยบนพนฐานของแนวคด “ต ารวจเพอชมชน (Community Policing)” ซงเปนปรชญาการท างานขององคกรต ารวจทวโลกในปจจบน กลไกทวานคอ ระบบปอมยาม (Police Box System) ทสรางชอเสยงเปนทยอมรบจนหลายประเทศน าไปศกษาและใชเปนตนแบบในการประยกตปรบปรงพฒนาระบบปอมยามจนประสบความส าเรจ จนกระทงมาถงสมยของ พล.ต.อ.อดลย แสงสงแกว ผบญชา การต ารวจแหงชาต ในชวงเขารบต าแหนงไดกลาวถง นโยบายในการปรบปรงพฒนาระบบปอมต ารวจพนทตาง ๆ โดยน าเอาคณสมบตส าคญของระบบปอมต ารวจชมชนโคบงของต ารวจญปนมาใชกบระบบการปองกนอาชญากรรมของต ารวจไทย

ตามหนงสอ ตช ท 0016.513/711 ลงวนท 27 ก.พ. 55 ตามท ภ.จว.ปทมธานไดด าเนนการจดท าโครงการประกวดตยาม ทพกสายตรวจดเดนใหทก สภ.ด าเนนการตามโครงการดงกลาวใหเปนรปธรรม ในเขตรบผดชอบสภ.เมองปทมธาน มจ านวน 1 ต ตงอยทแยกบางควด ถ.345 ต.บางควด อ.เมอง จ.ปทมธาน โดยม ร.ต.ต.ศาสตรา จนทรา ผบ.หม (ป) เปนหวหนาสถานต ารวจชมชน มเจาหนาทต ารวจประจ าอย จ านวน 2 นาย ปฏบตหนาทผลดละ 12 ชวโมง และมคณะกรรมการประจ าสถานต ารวจชมชน ไดแก ภาคประชาชน คอ ประธานสภาเทศบาลเมองบางควด ผน าชมชนหรอทองถน คอ หนวยงานทเกยวของ คอ หวหนาสถาน ไฟฟายอยบางควด และขาราชการต ารวจ โดยหนวยงานเหนอทสงการมานน ก าหนดงบประมาณให สภ.ละ 100,000 บาท ซงงบจ านวนดงกลาว ทาง สภ.เมองปทมธาน ไดน าไปซอรถจกรยานยนต ชดคอมพวเตอร และปรบภมทศนโดยรอบ ไดครบตามวงเงนงบประมาณทมให จงมการจดประชมกนนอกวาระเพอพดคยหารอ

Ref. code: 25595703011220GOS

123

เกยวกบการจดหางบประมาณเพอมาสนบสนนการด าเนนโครงการใหส าเรจ โดยไดมการนดหมายประชมกบผทเกยวของ อนไดแก ประธานสภาฯ นายกเทศบาลบางควด ผใหญบาน ก านน หวหนาไฟฟา ตอมาไดมค าสงงานปองกนปราบปราม สภ.เมองปทมธาน ท 7/57 ลงวนท 7 ก.พ.58 เรองแตงตงคณะกรรมการปรบปรงพฒนาตยามต ารวจต าบลบางควดใหเปนสถานต ารวจยอย หรอ สถานต ารวจชมชน โดยน ารปแบบการบรหารจดการตยามประเทศญปนมาใช ตามค าสงนไดแตงตงคณะกรรมการ ซงเปนเจาหนาทต ารวจทงหมด จ านวน 8 นาย เพอเปนแกนน าหลกในการพฒนาตยามดงกลาว

4.3.2 ผลการด าเนนโครงการ โดยสถานต ารวจโคบงมลกษณะพเศษของการท างานคอ การอยใกลชดประชาชนมาก

ทสด เขาถงและบรการประชาชนไดอยางรวดเรว และยดหลกการเปนหนสวนกนระหวางต ารวจกบประชาชน แสวงหาความรวมมอ รวมคด รวมท าในฐานะเจาของพนท แตกยงมความแตกตางจากการด าเนนงานของสถานต ารวจโคบงทเกดขนในญปนอยบาง เนองจากขอจ ากดตาง ๆ หรอลกษณะความสมพนธระหวางต ารวจกบประชาชนทยงมระยะหางระหวางกน ประชาชนมความรสกไมใกลชดกบเจาหนาทต ารวจเหมอนเชนประชาชนในญปน แตในการด าเนนโครงการสถานต ารวจแบบโคบงน กชวยสรางความสมพนธระหวางประชาชนกบเจาหนาทต ารวจไดมากขน

4.3.3 ขอจ ากดของการด าเนนโครงการ ดงน 4.3.3.1 ชมชนของคนมฐานะ ซงมกเปนหมบานทแยกตวเปนระบบปดทไมยงเกยว

หรอมกจกรรมกบชมชนรอบขาง มทางเขาออกเฉพาะและมเจาหนาทรกษาความปลอดภยของตวเอง ซงเจาหนาทต ารวจไมไดมโอกาสผานเขาออกไปตรวจตราหรอสามารถไปท ากจกรรมใด ๆ ยกเวนเมอมเหตเกดขน

4.3.3.2 ขนาดของชมชน หลายชมชนมขนาดใหญ มความซบซอนทงกลมบคคลทอยอาศย มเสนทางเขาออกหลายทาง เจาหนาทไมสามารถใหบรการหรอดแลไดอยางทวถง แมจะมการตงสถานต ารวจแบบโคบงกยงเปนเพยงจดเลก ๆ ไมสามารถครอบคลมพนทชมชนได

4.3.3.3 ความเจรญของพนท พนทชมชนทมความเจรญมาก มผอยอาศยทหลากหลายทงคนในพนทเดมและคนจากพนทอนทเขามาเพอท างาน เพอการศกษา มการเดนทางสญจรมากมาย สถานต ารวจแบบโคบงกยงไมสามารถรองรบความตองการไดเพยงพอ

4.3.3.4 ความตระหนกของผอยอาศย จากการทมผอยอาศยทมจ านวนมากเปนเมอง ขนาดใหญ มวถด าเนนชวตทหลากหลาย ชวตประจ าวนมความวนวายและไมมเวลาสนใจสงรอบตว การสอสารใหขอมลใหทวถงจงเปนไปไดยาก

4.3.3.5 การเกดอาชญากรรมในพนท พนทของสถานต ารวจภธรเมองปทมธาน เปนเมองขนาดใหญ มประชากรมาก มความเสยงในการเกดอาชญากรรมในพนทสง เจาหนาทต ารวจตอง

Ref. code: 25595703011220GOS

124

รบมอกบปญหาจ านวนมากทงอาชญากรรม จราจร ฯลฯ ในขณะทเจาหนาทต ารวจยงมก าลงไมเพยงพอ การจดตงสถานต ารวจโคบงเพมเตมจงยงไมสามารถท าได

4.3.4 แผนภาพสรปความรวมมอในการจดตงสถานต ารวจชมชน (โคบง)

ภาพท 4.4 สรปความรวมมอในการจดตงสถานต ารวจชมชน (โคบง) 4.4 การน าความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมไปขยายผลในระดบจงหวดปทมธาน

ความส าเรจของการสรางความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมของสถานต ารวจภธรเมองปทมธานแสดงใหเหนไดจากมผเขารวมเครอขายมากขน มกจกรรมมากขน ประชาชนในพนทเรมรบร ไดรบการกลาวถงในสอของจงหวด และเรมสงผลตออตราการเกดปญหาอาชญากรรมในพนท ซงทางสถานต ารวจภธรเมองปทมธานไดน าเสนอรายงานผลการปฏบตเปนระยะใหกบผบงคบบญชาในระดบสง เชน กองบงคบการต ารวจภธรจงหวดปทมธาน ซงไดรบค าชมและค าแนะน า ทงนแนวคดต ารวจชมชนหรอการแสวงหาความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมนนเปนสงทสอดคลองใน

ปจจยน าเขา

กรณศกษาความรวมมอในการจดตงสถานต ารวจยอย

(โคบง)

ผลการ

ด าเนนโครงการ

ขอจ ากด

กลไกในการจดตง

Ref. code: 25595703011220GOS

125

แนวทางตามนโยบายส านกงานต ารวจแหงชาตดงไดกลาวมาแลว ซงหลายโครงการของสถานต ารวจภธรเมองปทมธาน เชน การตงสถานต ารวจยอยในชมชนกเปนโครงการกรณศกษาน ารองทไดรบความสนใจและมผบงคบบญชาเขามาตรวจเยยม ซงอาจจะน าไปเปนแนวทางปฏบตในพนทสถานต ารวจภธรอน ๆ ของจงหวดปทมธานตอไป

Ref. code: 25595703011220GOS

126

บทท 5 บทสรปและขอเสนอแนะ

จากการศกษาการออกแบบความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมในเขตพนทสถาน

ต ารวจภธรเมองปทมธาน โดยใชทงการสมภาษณและการศกษาเอกสารตลอดจนงานวจยทเกยวของ สามารถสรปไดดงน

5.1 สรปขอมลจากการสมภาษณ

จากการสมภาษณจากบคคลผใหขอมลส าคญจากทกภาคสวนทเปนหนสวนความ

ปลอดภยซงมความคดเหนหลากหลาย สามารถสรปขอมลไดดงน 5.1.1 ภาคราชการและองคกรปกครองสวนทองถน

หนวยงานทเกยวของรบทราบปญหาและสภาพในทองถนเปนอยางด ซงชวยใหการปองกนอาชญากรรมประสบความส าเรจมากขน โดยมมาตรการส าคญประการหนง คอ การเรงรดใหเกดการปองกน และปราบปรามอาชญากรรมในลกษณะ 3 ประการ แบบไตรภาค คอ การรวมมอระหวางสวนราชการ ประชาชน และองคกรเอกชนโดยมต ารวจในพนท เปนผรบผดชอบ ประสานสนบสนน รวมดวยฝายปกครอง ฝายทองถน เพอแสวงหาความรวมมอ และดงประชาชน และองคการเอกชนในพนทเขามามสวนรวมในการดแลความสงบเรยบรอย รวมทงคมครองปองกนชมชนของตนใหรอดพนจากภยอาชญากรรมในลกษณะรวมกนคด รวมกนท า รวมกนตรวจสอบโดยใชวธการต ารวจชมชน

ทงนมการด าเนนการทเกยวของกบความรวมมอกนระหวางหนวยงานเพอการปองกนอาชญากรรม เชน กจกรรมรณรงคใหความรเกยวพษภยและโทษของยาเสพตด การสนบสนนงบประมาณในการจดโครงการตาง ๆ เกยวกบการใหความรเรองยาเสพตด เชน กจกรรมงานวนเดก กจกรรมการลงพนทชมชนแพรระบาดปญหายาเสพตด โดยรปแบบของความรวมมอ คอการประสานขอมลการสบสวนสอบสวนเพอปราบปรามเครอขายการคายาเสพตด ปฏบตการตรวจคน ยดอายด จบกม ทรพยสน และเครอขาย ทเกยวของกบการคายาเสพตด

องคการบรหารสวนจงหวดเปนหนวยงานทจดการเรองงบประมาณ ควบคมดแลทงจงหวด สนบสนนงานราชการ ทหาร ต ารวจ โดยใหยานพาหนะในการปฏบตงาน เครองตรวจหาสารเสพตด รวมถงการรวมท ากจกรรมกบชมชน การรวมกนปราบปรามยาเสพตด การลงพนท การตงดานเฝาระวง การตรวจหาสารเสพตด การตรวจตราชวงเทศกาลตาง ๆ และการจดกจกรรมตาง ๆ ใน

Ref. code: 25595703011220GOS

127

พนท. โดยรวมกบก านน ผใหญบานดวย ถามอบตเหตในพนท จะใชการตดตอประสานงานกบศนยรบแจงของ อบจ. แตถาเปนเหตเฉพาะหนาแจงเจาหนาทต ารวจ และบอกปญหาใหทราบทวกน

ในเรองการปองกนอาชญากรรม เรองยาเสพตด องคกรปกครองสวนทองถนจะมการประชมรวมกนกบหนวยงานทเกยวของทกเดอน มการรวมปฏบตในการออกตรวจ ระหวางเจาหนาทอปพร. อาสาสมครชาวบาน ก านน ทหาร และต ารวจเพอออกตรวจตราเวลากลางคน โดยองคกรปกครองสวนทองถนเปนผสนบสนนหลกในการจดตงสถานต ารวจชมชน (โคบง) ดแลคาใชจาย และอ านวยความสะดวกใหกบเจาหนาทต ารวจ ซงการออกตรวจนนมผลทางดานจตวทยาสงมาก ท าใหผกระท าความผดเกดความย าเกรง

5.1.2 รฐวสาหกจ ทางรฐวสาหกจ เชนการไฟฟาสวนภมภาค จะชวยในการอ านวยความสะดวก เชน หาก

มชาวบานเขามาบอกวาไฟฟาสวางไมเพยงพอในจดใด ซงอาจมผลตอความปลอดภยของประชาชน และไดมการประสานงานไปยงการไฟฟา ทางหนวยงานากจะมการด าเนนการตดตงเพมเตม แตอยางไรกตามการตดตงไฟเพมเตมจะตองดขอจ ากดของเสาไฟฟาดวย

5.1.3 ภาคประชาชน โดยไดรบความรวมมอจาก กต.ตร ผน าชมชน อาสาสมครชาวบาน ผใหญบานและ

ผชวยผใหญบานรวมใหขอมล โดยขอกลาวถงบทบาทการมสวนรวมส าหรบ กต.ตร นนมสวนรวม 3 สวนดวยกน สวน

แรก คอ ภารกจในการตรวจสอบตดตาม และประเมนผลการปฏบตงานของต ารวจขาราชการต ารวจในเขตพนท ผบงคบการต ารวจภธรจงหวด หรอสถานต ารวจภธร ในการด าเนนการตามค ารองเรยนทมผสงถง กต.ตร. จงหวด หรอสถานต ารวจ แลวแตกรณ สวนท 2 เปนภารกจเกยวกบการสงเสรมใหทองถนและชมชนมสวนรวมในกจการต ารวจ และเสรมสรางความเขาใจและความสมพนธอนดระหวาง กต.ตร.กบขาราชการต ารวจผปฏบตงาน และประชาชนในพนทตามนยระเบยบ ก.ต.ช.วาดวยการก าหนดหลกเกณฑและวธการสงเสรมใหทองถนและชมชนมสวนรวมในกจการต ารวจ และสวนท 3 เปนภารกจสนบสนนการท างานของกองบญชาการต ารวจนครบาล ต ารวจภธรจงหวด สถานต ารวจนครบาลและสถานต ารวจภธร ใหบรรลผล ไดแก การใหค าปรกษาและขอเสนอแนะการปฏบตงาน การใหขอมลขาวสาร ปญหาความเดอดรอนและความตองการของประชาชนในพนทเพอหาทางแกไขสงเสรมการพฒนาประสทธภาพการปฏบตงานของต ารวจ และสนบสนนการประชาสมพนธ

ภาคประชาชนนนมสวนรวมในการประชาสมพนธเกยวกบขาวอาชญากรรมใหกบคนในชมชน เปนผประสานงานเครอขายในชมชน โดยการแจงเบาะแสหรอการเฝาระวงพฤต กรรมของบคคลกลมทตองสงสย เชน เมอมบคคลแปลกหนาเดนเขามาในชมชน กจะคอยสงเกตดพฤตกรรม

Ref. code: 25595703011220GOS

128

โดยเบองตนประสานกบผน าชมชน ผใหญบาน และก านน หรอแจงใหกบหนวยงานทเกยวของ โดยเฉพาะต ารวจ การมสวนรวมโดยการแสดงความคดเหน ในการเขารวมประชาคมหมบานทกครง เพอหาวธการปองกนอาชญากรรมทอาจจะเกดขนไดทกเมอ เชนการตดตงกลองวงจรปด เพมไฟสองสวาง ในพนทเสยง โดยอาศยความรวมมอจากเทศบาล สถานต ารวจ หนวยงานภาครฐตาง ๆ และความรวมมอจากชมชน

ในสวนของรายบคคลนน การปองกนควรเรมจากการปองกนทรพยสนของตนเอง เพราะการทจะเกดอาชญากรรมนนสามารถปองกนไดโดยการไมประมาท เชน กอนเขาบานนอนตรวจตราประตหนาตางปดสนทดหรอไม การตดตงกลองวงจรปดทงภายในและภายนอกบาน หากถาไมอยบานกควรจะฝากบานไวกบโรงพก การแตงกายกไมแตงตวแบบลอแหลม และการจอดรถในทสาธารณะหรอหางรานควรจอดในทมคนพลกพลาน ควรมองไปรอบ ๆ รถกอนขนหรอลงจากรถ เมอเกดเหตตองสงสยควรแจงเหตใหต ารวจทราบโดยดวนเพราะการปองกนจะดกวาการปราบปรามอาชญากรรม และเขามสวนรวมโดยการประสานกลมต ารวจชมชนและการเขารวมในการอบรมใหความรเกยวกบความปลอดภยของหนวยงานตาง ๆ เพราะทกคนลวนมสวนรวมในการปองกนอาชญากรรม

ในสวนของชมชนนน การสรางเสรมความปลอดภยในชมชน เปนความจ าเปนพนฐานดานความปลอดภยทควรด าเนนการในชมชน เพราะความปลอดภยเปนสทธทประชาชนทกคนพงมพงได โดยประชาชนมสทธทจะอยอาศยอยางปลอดภย มสทธทจะมสวนรวมในการตดสนใจและจดการกบสงแวดลอมของชมชนเพอ ใหเกดความปลอดภย มสทธทจะตดสนใจวาสงใดคออนตราย อะไรคอปจจยเสยงตอการเกดการบาดเจบและความไมปลอดภย เปนตน ซงกระบวนการสรางเสรมความปลอดภยในแตละชมชนอาจมขนตอน ล าดบและรปแบบของการด าเนนงาน หรอการจดกจกรรมสรางเสรมความปลอดภยทแตกตางกนออกไป แตทกการด าเนนงานตามกระบวนการสรางเสรมความปลอดภยในชมชนนนจะตองม หลกการทไปในทศทางเดยวกน คอ มงเนนผลประโยชนทางสขภาพของบคคลในชมชนเปนส าคญ ดงน

1. ชมชนตองด าเนนการปองกนภย อนตรายตาง ๆ ทเกดจากความสนใจหรอปญหาของชมชน เชน การปองกนภยจากสารเสพตด การปองกนภยจากอคคภย การปองกนภยจากโจรผรายโดยอาจมการรวมตวกนจดตงเปนกลม ชมรม สมาคม มลนธ สถาบนตาง ๆ ในระดบชมชน เพอชมชนอยางตอเนอง

2. ชมชน ตองมการเชอมโยงกบหนวยงานหรอ องคกรภายนอกชมชนทเกยวของ เพอรวมกนแกไขปญหาความไมปลอดภย และปญหาการเกดปจจยเสยงตอการเกดภยอนตรายตาง ๆ

3. ชมชน ตองมระบบการเฝาระวงภยอนตรายของชมชน ทจะน าไปสการประเมนขนาดของปญหาสาเหตของปญหา และปจจยเสยงของความไมปลอดภยตาง ๆ ทเกดขน

Ref. code: 25595703011220GOS

129

4. ชมชนตองมระบบการส ารวจความ ปลอดภยในสงแวดลอม และพฤตกรรมเสยงในชมชน และน ามาวเคราะหรวมกบขอมลการเกดอนตราย เพอทจะด าเนนการวางแผนแกไขตอไป

5. ชมชนตองมการตอตานสงแวดลอม และพฤตกรรมเสยงตอความไมปลอดภยทอาจเกดขนในชมชนไดแก ตอตานผลตภณฑเสยง และสงแวดลอมอนตราย เชนของเลนทเปนอนตรายตอเดกเลก เครองส าอางทหลอกลวงประชาชน การสรางถนนในชมชนโดยไมมทางเทา หรอทางส าหรบคนเดนขามถนน การใชสารเคมหรอสารพษทเปนอนตรายตอคนในชมชน เปนตน รวมทงการตอตานพฤตกรรมการกอใหเกดอนตรายของบคคล เชน พฤตกรรมเมาแลวขบ พฤตกรรมการเสพสารเสพตด พฤตกรรมทเสยงตอการเกดปญหาอาชญากรรมและปญหาทางเพศ เปนตน

6. ชมชนตองมระบบการฝกอบรมการสอน หรอเผยแพรความรซงกนและกนระหวางคนในชมชน ในเรองของการสรางเสรมความปลอดภย และการลดพฤตกรรมเสยงตอการเกดภยอนตรายตาง ๆ

7. ชมชนตองมระบบการเตรยมความพรอม ในการรบกบเหตการณฉกเฉนตาง ๆ ทอาจเกดขนในชมชน เชน การเกดอคคภย การเกดภยธรรมชาต โดยตองมการจดระบบการอพยพผคนและแจงขาวสาร มการปฐมพยาบาลและการชวยเหลอผบาดเจบทมประสทธภาพ

5.1.4 ภาคเอกชน ส าหรบภาคเอกชนในพนทสถานต ารวจภธรเมองปทมธานนน ใหความเหนไปใน

แนวทางเดยวกนวา การปองกนอาชญากรรมทดนน เจาหนาทต ารวจซงเปนหนวยงานหลกจะตองเปดกวางในการประสานงาน และปฏบตตามแนวทางของต ารวจชมชน สรางความสมพนธและมบทบาทรวมกบประชาชนและทองถน อกทงจะตองไดรบความรวมมอจากทกภาคสวน โดยทางภาคเอกชนหลายองคกรไดเคยมสวนรวมในทางใดทางหนง เชนในการสนบสนนการจดกจกรรมอบรมในการปองกนอาชญากรรม และสนบสนนคาใชจาย อปกรณเครองมอ การตงปอมต ารวจในชมชน ใหกบทางเจาหนาทต ารวจเพอจะเปนสวนหนงในสงคมทจะรวมดวยชวยกนในการดแลความปลอดภยของคนในชมชน ตลอดจนการตดตงกลองวงจรปดในพนทขององคกร หรอถนนในบรเวณใกลเคยง และใหความรวมมอกบเจาหนาทต ารวจในกรณทเกดเหตอาชญากรรม ทงนภาคเอกชนเหนดวยกบแนวนโยบายหรอยทธศาสตรของส านกงานต ารวจแหงชาตในการทจะเสรมสรางความรวมมอในการป องกนอาชญากรรมจากทกภาคสวนและเสนอใหมการน ามาปฏบตอยางจรงจง

Ref. code: 25595703011220GOS

130

5.2 ขอสรปจากการศกษา

จากขอมลในการสมภาษณขางตน เมอน ามาพจารณารวมกบการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ จงสรปการออกแบบความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมในเขตพนทสถานต ารวจภธรเมองปทมธานไดดงน

เจาหนาทต ารวจเปนผมบทบาทหลกในการปองกนอาชญากรรม โดยเปนผประสานงานกบภาคสวนตาง ๆ ในพนท ดงตอไปน

1) สวนราชการ เชน ส านกงานพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยจงหวดปทมธาน ส านกงานปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงหวดปทมธาน ศนยอ านวยการปองกนและปราบปรามยาเสพตดจงหวดปทมธาน

2) องคกรบรหารสวนจงหวดปทมธาน 3) เทศบาลตาง ๆ ในพนทสถานต ารวจภธรเมองปทมธาน 4) รฐวสาหกจในพนท เชน การไฟฟาสวนภมภาค 5) ภาคประชาชนในพนทสถานต ารวจภธรเมองปทมธาน เชน กต.ตร. อาสาสมคร

ชาวบาน ก านน ผใหญบาน 6) ภาคเอกชนในพนทสถานต ารวจภธรเมองปทมธาน เชน บรษท หางรานตาง ๆ

ดวยรปแบบการท างานดานการปองกนอาชญากรรมรวมกบภาคประชาชน โดยอาศยระบบการบรหารจดการแบบเปนหนสวนรวมรบผดชอบตอปญหา เพอเชอมตอความสมพนธ กระจายขอมลขาวสาร แลกเปลยนความคดเหนและประสบการณใหขยายวงกวางขวาง เกดการตดตอสอสาร 2 ทาง ระหวางต ารวจกบประชาชนอยางตอเนอง รวดเรว ทนตอเหตการณ ท าใหนอกจากการปองกนอาชญากรรมจะสมฤทธผลจากการผนกก าลงรวมต ารวจกบประชาชนแลว การปราบปรามกจะแปรผกผนไปสความส าเรจในเรองของการจบกมไดพรอม ๆ กน เพราะคนรายหรอผกระท าผดจะถกเฝามองจากสายตาหลายค และถกตดตามแบบสงตอขอมล จนน าไปสผลลพธ คอ ประสทธภาพการปองการและแกไขปญหาอาชญากรรม

กระบวนการออกแบบความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมนน ม 4 ขนตอนดวยกน คอ

1) มขอตกลงรวมกน อนเกดจากปจจยดงตอไปน นโยบายของส านกงานต ารวจแหงชาต ทสงเสรมความรวมมอในการปองกน

อาชญากรรมรวมกบกบภาคประชาชน เปดกวางในการเขามามสวนรวมของภาคสวนตาง ๆ ความส าคญของปญหาอาชญากรรมในระดบการบรหารงานราชการ เนองจากปญหา

อาชญากรรมมความซบซอนและรนแรงมากขน ท าใหการท างานของต ารวจมความยงยากมากข น

Ref. code: 25595703011220GOS

131

ตามไปดวย เจาหนาทต ารวจจงตองปรบปรงรปแบบการท างานใหทนตอรปแบบการกออาชญากรรม อกทงการบรหารราชการทมความสอดคลองกบความเปนประชาธปไตย

2) ทรพยากรจากหนสวนทเกยวของ หนสวนจากทกภาคสวนมความสามารถในการแบงปนทรพยากรในการท างานรวมกน

ดวยความไววางใจตอกน โดยมเจาหนาทต ารวจเปนผสรางความรวมมอหรอเปนแกนน าในการระดมทรพยากรเพอด าเนนกจกรรมปองกนอาชญากรรมอนไดแก

1) ทรพยากรบคคล 2) ขอมลทเกดจากการแลกเปลยนกน 3) อปกรณทใชในการปองกนอาชญากรรม 4) ระบบเทคโนโลยสารสนเทศ

3) ลกษณะของหนสวน ซงตองมลกษณะในการมสวนรวมทชดเจน มความเชอมนและไววางใจระหวางกน

และมการตดตอสอสารระหวางหนสวนในแบบสองทาง มการประชมปรกษาหารอรวมกนอยางสม าเสมอ และท าอยางตงใจทงทเปนทางการและไมเปนทางการ

4) โครงการตาง ๆ สดทายจากล าดบขนตนดงกลาวนน กไดน าไปสโครงการหรอการจดกจกรรมตาง ๆ

เชน ในวนส าคญ การจดงานในวนส าคญตางๆ เชน วนเดก วนสนทรภ ซงเจาหนาทต ารวจไดอาศยการจดกจกรรมของโรงเรยนเปนเวทในการประชาสมพนธถงเรองผลรายของยาเสพตดใหกบนกเรยนไปดวย การท างานรวมกบอาสาสมครชาวบานในกจกรรมตาง ๆ โครงการเสยงตามสายของสถานวทยชมชน การใชชองทางวทยกระจายเสยงเปนการประชาสมพนธ การใหความรประชาชน โครงการ MPD ชมชนสขาว (พนทปลอดยาเสพตด) เปนตน

โดยโครงการทเปนการปองกนอาชญากรรมรวมกบภาคประชาชนนน ไดมการน าแนวคดโครงการสถานต ารวจยอย (โคบง) ซงมรปแบบการท างานทอยบนพนฐานของแนวคด ต ารวจเพอชมชน (Community Policing) และระบบหนวยต ารวจขนาดเลก (police box system) มาใช โดยในเขตรบผดชอบพนทสถานต ารวจภธรเมองปทมธาน มการจดตงสถานต ารวจยอย (โคบง) จ านวน 1 ต และมคณะกรรมการประจ าสถานต ารวจชมชน ไดแก ภาคประชาชน คอ ประธานสภาเทศบาลเมองบางควด ผน าชมชนหรอทองถน คอ หนวยงานทเกยวของ คอ หวหนาสถานไฟฟายอยบางควด และขาราชการต ารวจ ซงกระบวนการสรางความรวมมอประกอบไปดวย ปจจยน าเขา(การระดมทรพยากร), กลไกในการจดตง(การเหนความส าคญและการสงการจากผบงคบบญชา) , ขอจ ากด(ชมชนของคนมฐานะ ขนาดของชมชน ความเจรญของพนท ความตระหนกของผอยอาศย และ การเกดอาชญากรรมในพนท) และตวโครงการ (ผลการด าเนนการโครงการทมความรวมมอ

Ref. code: 25595703011220GOS

132

จากภาคสวนตาง ๆ) การด าเนนการเรมตงแตการเตรยมความพรอมโดยการส ารวจขอมลเบองตน ศกษาท าความเขาใจสภาพปญหาของชมชนและหนวยงานทเกยวของ เพอใหเกดความตระหนกถงปญหาและมอดมการณทจะท างานรวมกนกบต ารวจ แลวจงจดต ารวจเขาไปอยประจ าในชมชนในลกษณะของ สน.ยอยโคบง และมการน าเทคโนโลยเขามาใชสนบสนนและตรวจสอบการปฏบตงาน

ผลการด าเนนงานพบวา สถานต ารวจยอยนท าใหเจาหนาทต ารวจอยใกลชดประชาชนมากทสด เขาถงและบรการประชาชนไดอยางรวดเรว และยดหลกการเปนหนสวนกนระหวางต ารวจกบประชาชน แสวงหาความรวมมอ รวมคด รวมท าในฐานะเจาของพนท โดยพบขอจ ากดทเกยวของกบการจดตงสถานต ารวจยอย คอ ชมชนของคนมฐานะ ขนาดของชมชน ความเจรญของพนท ความตระหนกของผอยอาศย และการเกดอาชญากรรมในพนท 5.3 ขอเสนอแนะจากการศกษา

ขอเสนอแนะจากการศกษา คอ ต ารวจตองท าความเขาใจกบประชาชนทกภาคสวนเพอใหเขามามสวนรวมในการคดหาวธการแกไขปญหา ในลกษณะรวมพลงสรางชมชนใหเขมแขง โดยประชาชนและผมสวนเกยวของในพนทจะตองเขามาพดคยกน และรวมวางแนวทางแกไขปญหาความไมปลอดภยในชวตและทรพยสน เพอใหเกดความยงยนในอนาคต ทงนควรน ารปแบบการสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนในการปองกนอาชญากรรมทไดจากการศกษาไปขยายผลตอยอดพฒนากลยทธทเหมาะสม สรางความตนตวในการมสวนรวมใหเกดขนกบประชาชนในทกภาคสวนอยางแพรหลาย

เครอขายภาคประชาชนเปนการรวมตวของภาคประชาชนในพนทตาง ๆ โดยเฉพาะในชมชนชนบทเปนการรวมของปจเจกบคคล กลมคนและเครอขาย โดยอาศยวฒนธรรมชมชนกระบวนการท างานรวมกบภาคอน ๆ และระบบเทคโนโลยเปนเครองหนนเสรมใหเกดการรวมตวโดยเครอขายภาคประชาชนเกดขนทงจากการเหนความจ าเปนในการรวมพลงเพอแกไขปญหาเกดจากการเรยนรและการถายทอดประสบการณรวมกนโดยเปนกระบวนการทเปนไปตามธรรมชาต และเกดขนจากการสงเสรมโดยหนวยงานภาครฐหรอหนวยงานอน ๆ ทตองการใหองคกร ชมชน และสงคมมความเขมแขงมศกยภาพในการทจะพฒนาตนเองตามวตถประสงคและเปาหมายของภาครฐหรอหนวยงานทก าหนดไวกระบวนการท างานของเครอขายภาคประชาชนนนสามารถจ าแนกเปน ระดบใหญ ๆ คอระดบแรกเปนการเพมความเขมแขงใหกบชมชนในการปรบเปลยนเรยนรและการจดการตวเองของชมชน และระดบท เปนการสรางโอกาสสรางศกยภาพของเครอขายและขยายกลมองคกรชมชน ไปยงเครอขายอน ๆ จนถงระดบจงหวดและระดบประเทศหรอขามพรมแดนนอกเขตการปกครองทโยงใยกนอยางทวถงการรวมตวของภาคประชาชนเหลาน เปนพลงทชวยเสรมสรางให

Ref. code: 25595703011220GOS

133

เกดการพงพาตนเองและการพฒนาสงคม โดยมเปาหมายหลก คอ การเรยนรการสบทอดภมปญญาและกรปรบตวของชมชนรวมทงการมสวนรวมในการพฒนาชมชนทองถนและการพฒนาประเทศโดยเครอขายภาคประชาชนจะมการก าหนดความเปนเครอขายผานกจกรรมฐานอาชพและกระบวนการเชอมโยง เชน เครอขายปาชมชนเครอขายกลมสจจะสะสมทรพย เครอขายประมงพนบาน เครอขายอตสาหกรรมชมชนเครอขายวทยชมชน เปนตนองคกรเครอขายภาคประชาชนเหลานมกจกรรมและความตอเนองบนพนฐานของการพงพาตนเองและวฒนธรรมชมชนกระบวนการท างานสวนใหญจงเปนไปเพอเสรมสรางความเขมแขงใหกบชมชนการจดการทรพยากรในชมชน และการท างานรวมกบภาครฐ ซงเปนรากฐานใหเกดแนวรวมในระดบทสงขนไป เชน การเปนสวนหนงของกองทนหมบาน กลมอาชพในระดบต าบลและการเขารวมเปนภาคประชาชนสงคมระดบจงหวดกระบวนการเครอขายภาคประชาชนนนบวามบทบาททส าคญตอการพฒนาประเทศเพราะวาเปนพลงของแผนดนทเกยวของกบประชาชนจ านวนมาก

ในสวนของเครอขายทางสงคม พบวา มความสมพนธกบกระบวนการมสวนรวมอยางไมสามารถแยกออกจากกนได โดยเกดขนพรอมๆ กน และเปนลกษณะองคประกอบของการท างานเชงกลยทธรวมกน ทงระหวางองคกรกบองคกร หรอองคกรกบบคคลหรอชมชน หรอกลมบคคลกบกลมบคคล ทงน ปารชาต วลยเสถยร1 ไดกลาวถงความสมพนธของกระบวนการมสวนรวม เครอขายทางสงคม และกระบวนการเรยนร ทสามารถน าค าอธบายมาใชเปนองคประกอบทเปนประโยชนตอการปรบกระบวนทศนต ารวจ วาการขบเคลอนทางสงคมสมยใหมนน มแนวโนมทจะใชฐานความรและปญญาในการขบเคลอนทางสงคม ซงกระบวนการเรยนรมความส าคญตอการขยายแนวคด และกระบวนการท างาน ความสมพนธทเกดจากการแลกเปลยนเรยนรมความส าคญอยางยง เพราะน าไปสการสรางความรใหม วธการใหม และปญญาในการจดการความสมพนธทางสงคม โดยเฉพาะความเปนมตรภาพ ความเปนหนสวนแหงความส าเรจ และการพงพาอาศยการแลกเปลยนเรยนรของผคนในสงคม คอ กระบวนการเสรมสรางความรใหม และกระบวนการใหมทตอเนอง ถาเมอใดขาดการเรยนร กระบวนของสงตาง ๆ เหลานนกยอมขาดความตอเนอง

ดงนน กระบวนการแลกเปลยนความร (Knowledge Exchange Process) จงมความหมาย และความส าคญอยางยง ตอการสรางแรงจงใหประชาชนตดสนใจเขามารวมงานกบต ารวจ หรออาจกลาวไดวา เปนความสมพนธทางสงคมระหวางต ารวจกบประชาชนจากหลาย ๆ ภาคสวน ทจะกอใหเกดกระบวนการ และวธการสรางความหมายรวมกนระหวางต ารวจ ประชาชนและเครอขาย โดยกระบวนการน สามารถน าไปสการจดการทางสงคมในรปแบบตาง ๆ รวมถงการ

1 ปารชาต วลยเสถยร และคณะ, กระบวนการพฒนาและเทคนคการท างานของนกพฒนา

(กรงเทพฯ: ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.), 2543), 26-28.

Ref. code: 25595703011220GOS

134

ปองกนอาชญากรรม ซงเปนวธการท างานทเปนสมยใหม และจะปรบวธคดใหทกฝายหนกลบมาผนกก าลงรวนมอกนท างาน เพอใหงานบรรลไปสผลส าเรจ นนคอ ความปลอดภยของสงคมสวนรวม เครอขายทเกดขนจากความสมพนธและกระบวนการเรยนรเปนเครอขายความปลอดภยของสงคมจากการปองกนอาชญากรรม จงเปนฐานความคดส าคญในการพฒนาสรางเครอขายภาคประชาชนของต ารวจไทยในศตวรรษท 21

ประเดนเครอขายท เกดขนจากความสมพนธ และกระบวนการเรยนร ดงกลาวนน ปารชาต วลยเสถยร2 ไดใหรายละเอยดทเปนประโยชนวา การท างานขององคกรตาง ๆ ไมวา ภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชนทวไป สงหนงททกภาคสวนม คอ เปาหมาย (Ends) และวธการน าไปสเปาหมาย (Means) ซงเปนภารกจททกหนวยงานจะตองด าเนนการเพอใหบรรลผลตามวตถประสงคทตงไว ยทธศาสตรหนงทหนวยงานตาง ๆ เลอกใช คอ ยทธศาสตรความรวมมอ หรอการเสรมสรางเครอขาย ซงเปนการแสวงหาแนวรวมและการระดมทนทรพยากรจากฝายตาง ๆ มาใช เพอใหภารกจนนบรรลส าเรจตามทก าหนดไว นอกจากน การทตางฝายตางพงพาอาศยและสรางความผพนตอกน โดยการเขาไปเสรมจดออนและพฒนาศกยภาพอนเขมแขงทกลมองคกร นน ๆ มอยใหปรากฏขน ดวยกระบวนการเรยนรรวมกน จดวา เปนการเตมเตมในสงทขาดใหแกกนและกน และเปนการสรางความรใหมใหเกดขน เพราะในความเปนจรง ไมมสงใด องคการใด จะมกระบวนการและศกยภาพทสมบรณครบถวน ทกกลมทกองคกร ตางมขอจ ากดและศกยภาพทแตกตาง การชวยเหลอพงพา และการเสรมสรางกระบวนการเรยนรในสงทขาดหายไป ยอมจะเปนปจจยทเสรมสรางเครอขายนนใหมการพฒนาและมระบบเปดทตอเนอง

เมอใดกตามทต ารวจสามารถปรบกลยทธจากการตงรบรอใหอาชญากรรมเกดขนกอน มาเปนการรกเพอปองกนอาชญากรรมไมใหเกดขนได โดยอาศยการเชอมโยงสรางสมพนธเปนแนวรวมกบภาคประชาชนไวใหไดอยางเหนยวแนนแลว เชอวา กลยทธนจะกอใหเกดพลงขบเคลอนทางสงคมจะเกดเปนกระแสการควบคมและตอตานอาชญากรรม ทจะท าใหทกภาคสวนลกขนมาตอสกบปญหาอาชญากรรม โดยเฉพาะอาชญากรรมพนฐาน ไดแก ลกทรพย วงราวทรพย ชงทรพย และปลนทรพยในชมชน เกดการตนตว พรอมรวมมอรวมใจระวงภยใหแกกน และเขารวมท ากจกรรมกบเจาหนาทต ารวจเพอประสานการท างาน และแสดงใหเหนในเชงสญลกษณถงการผนกก าลงทตองการท าใหสงคมปลอดภย สดทายจะสงผลตอผคดกออาชญากรรมใหหมดชองโอกาส จากสภาพแวดลอมทปดกน และถกลอมกรอบไปดวยผคนทเฝาระวง สอดสองดแลไปทกพนท ภาพทเกดขนแสดงใหเหนถง ปจจยกอใหเกดอาชญากรรมไมม มลเหตจงใจของผกระท าผดจงหมดตามลงไป เพราะเกรงกลวตอผลของการกระท า ทสอดคลองเปนไปตามแนวคดเกยวกบการบงค บใช

2 เรองเดยวกน, 31-32.

Ref. code: 25595703011220GOS

135

กฎหมาย อนเนองมาจากการเปดโอกาสใหประชาชน ชมชน เขามาม สวนรวม และประชาชนตางท าหนาทเปนเสมอนต ารวจ รวมกนปองกนอาชญากรรม ดวยความเสยสละ เตมใจ สมครใจ และเหนแกประโยชนสวนรวม

กลยทธต ารวจไทยจงตองสงเสรมและเนนใหเกดการด าเนนงานเชงรก ในลกษณะมงสการปองกนน าหนาการปราบปราม ดวยวธการแสวงหาแนวรวมจากประชาชน ซงแตเดมต ารวจมกจะไดรบการตอบรบในการมสวนรวมจากประชาชน (Participation) กลบมา เมอขอความชวยเหลอจากประชาชน แตในอนาคตต ารวจจะตองด าเนนกลวธในแปรเปลยนจากความรวมมอ ในระดบการมสวนรวมมาสการ รวมคด รวมท า รวมรบผดชอบ รวมตรวจสอบ ซงเปนความรวมมอในระดบทกาวหนามากกวา (Collaboration) อนจะเปนการสงเสรมบทบาทใหประชาชนเขามามสวนรวมแบบทมสวนรวมของการเปนเจาของพนท เจาของชมชน (Partnership) และพฒนามาสรป แบบของเครอขายทางสงคม (Social Network) ทเกดจากความรสกตระหนกรวมจากภยปญหาอาชญากรรมรวมกน

ความรสกตระหนกรวม หรอความรสกผกพนรวม (Shared Commitment) จงเปนประเดนทตองน ามาพจารณาตงเปนค าถามตอไปวา ต ารวจควรจะตองท าอยางไรบาง ประชาชน จงจะรสก ของการรวมกลม โดยอาจเกดจากการรวมตวในสงคมปกต หรอในสงคมแหงเทคโนโลยสารสนเทศในโลก Online ภายใตระบบเครอขายทโยงใยเชอมถงกนไปทวทกพนท

การน ารปแบบการต ารวจชมชน (Community Policing) มาพฒนาใหเปนกลยทธการด าเนนงานทเหมาะสม จงสอดคลองกบหลกประชาธปไตย ซงจะสงเสรมใหต ารวจมความ สมพนธทดตอประชาชนและชมชน เสมอนเปนญาตหรอเพอนรวมงานทใชชวตอยในสงคมเดยวกน ตางเกอกลพงพา ชวยเหลอกนและกนตามศกยภาพทสามารถท าได ทส าคญต ารวจกบประชาชนรวมปรบกระบวนทศน รวมสรางบทบาท และรวมกนท าหนาทปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมควบคไปดวยกน ดงนน รปแบบการต ารวจชมชน นอกจากจะยงคงสอดคลองกบหลกการท างานต ารวจชมชนสมพนธแลว ยงชวยเสรมแรงใหสวนประกอบเชงปฏบตการ 3 สวน คอ การประชาสมพนธการบรการทดตอประชาชน และความรวมมอทดแกประชาชน มพลงตอการสรางศรทธา และความเชอมน ใหเกดขนอยางมนคง และแขงแรงมากกวาเดม ต ารวจกบประชาชนจะหลอมรวมเปนหนง ยดเชอมโยงอยางเหนยวแนน จนกลายเปนเกราะคมครองใหรอดพนปลอดภยจากภยอาชญากรรมทเกดขน เพราะผคดกระท าผดจะหมดแรงจงใจ จากชองโอกาสทถกปดกนอยางแนนหนาภายใตแรงยดเหนยวทเขมแขงของผคนทเปนหนสวนรวมรบผดชอบกนทงระบบสงคม

การพฒนารปแบบการด าเนนงานปองกนอาชญากรรม จงตองน าแนวคดชมชนสมพนธ (Community Relation) และแนวคดการต ารวจชมชน (Community Policing) มาวางแผนบรหารจดการเชงกลยทธ เพอก าหนดทศทางการปฏบตใหกบเจาหนาทต ารวจไดน าไปใชใหบรรลผล

Ref. code: 25595703011220GOS

136

สมฤทธมงไปสเปาหมาย ดวยความร ความเขาใจ และความสามารถ ซงจะตองมการเตรยมความพรอม ดวยวธการพฒนาบคลากรในแตละหนวยงานไปพรอม ๆ กบการพฒนารปแบบของการปฏบตงาน ซงเชอวา เมอส านกงานต ารวจแหงชาต ไดเรมขบเคลอนกลยทธน าทพต ารวจภายใตกระบวนทศนใหม เดนหนาสรางเครอขายจากหนวยทางสงคมขนาดเลก เชอมโยงหลาย ๆ หนวยจากหลายพนทใหเปนหนวยทางสงคมขนาดใหญ สงเสรมปฏบตการใหมความตอเนอง มงมนในการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมใหกบประชาชน ไมยอทอตอความเหนอยยากจากการท างานบรการ ต ารวจในฐานะสถาบนทางสงคมทผกพนดวยสายสมพนธจากการท าหนาทในส านกของการเปนผพทกษสนตราษฎรใหสงคมเกดความมนคงปลอดภย และรบใชประชาชน ในยามทตองการความชวยเหลอ หรอเพอบรรเทาความเดอนรอน บคลากรต ารวจจงไดเขาไปเปนสวนหนงในแทบทกกจกรรมทางสงคมและเปนอาชพทถกนกถงเปนอนดบตน ๆ เสมอ เมอมเหตการณความไมปกตเกดขน การปฏบตงานในภารกจหนาทมากมายทมตอประชาชนมาอยางยาวนาน จะท าใหต ารวจไดรบโอกาสจากแรงศรทธาสามารถจดประกายความเชอมน และพฒนาแนวคดเรองการเปนหนสวน (Partnership) กอนเกดปจจยแหงการยอมรบ เกดเปนกระบวนทศนใหมในสายตาประชาชน ทเปลยนการเขามามสวนรวม (Participation) มาเปนการใหความรวมมอรวมใจอยางตอเนอง (Collaboration) จนสามารถกอก าเนนนวตกรรมใหเปนผลลพธสดทายทสอดคลองเปนไปตามหลกการและแนวคดของการต ารวจชมชน (Community Policing) นนคอ ประชาชนเขารวมรบผดชอบตอการปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมในพนทชมชน สงคม ทยนอยรวมกนกบต ารวจอยางมประสทธภาพไดภายในศตวรรษท 21

Ref. code: 25595703011220GOS

137

รายการอางอง

หนงสอและบทความในหนงสอ โกมาตร จงเสถยรทรพย. แนวคดไทยเรอง เจบไขไดปวย. กรงเทพฯ: ศนยประสานงานการแพทยและ

เภสชกรรมแผนไทย กระทรวงสาธารณสข, 2528. เจมศกด ปนทอง. การบรหารงานพฒนาชนบท. กรงเทพฯ: ส านกพมพโอเดยนสโตร, 2527. ณฐพฤทธ แกวพบลย และคณะ. การศกษาชมชน.โครงการสงเสรมการผลตเอกสารชดการเรยนทเปน

การสรปเนอหาในรปสออเลกทรอนกส. กรงเทพฯ: ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา, 2547.

เฉลมเกยรต ศรวรขาน. นวตกรรมกระบวนทศนการปองกนอาชญากรรมของต ารวจไทยในศตวรรษท 21. กรงเทพฯ: บรษท เอส.อาร.พรนตง แมสโปรดกส จ ากด, 2555.

เดชา ศรเจรญ. เครองมอวดและทดสอบไฟฟาและอเลกทรอนกส. กรงเทพฯ: ม.ป.ท., 2530. ทวทอง หงสววฒน. การมสวนรวมของประชาชนในการพฒนา. กรงเทพฯ: ศกดโสภณการพมพ,

2527. นรนดร จงวฒเวศย, การมสวนรวมของประชาชนในการพฒนา. กรงเทพฯ: ส านกพมพ

มหาวทยาลยมหดล, 2527. ปรชญา เวสารชช. การมสวนรวมของประชาชนในกจกรรมเพอพฒนาชนบท. กรงเทพฯ:สถาบนไทย

คดศกษา มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2528. ประชย เปยมสมบรณ. อาชญากรรมพนฐานกบกระบวนการยตธรรม. ปญหาและอปสรรคและ

แนวทางควบคม. กรงเทพฯ: หางหนสวนจ ากดการพมพพระนคร, 2531. ประชย เปยมสมบรณ. สภาพปญหาภายในองคกรของต ารวจไทย. กรงเทพฯ: คณะรฐศาสตร สถาบน

บณฑตพฒนบรหารศาสตร, 2526. ปารชาต วลยเสถยร และคณะ. กระบวนการพฒนาและเทคนคการท างานของนกพฒนา. กรงเทพฯ:

ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.), 2543. ประชา มาลนนท. ทองถนกบการพฒนาคน. กรงเทพฯ: ประชมทอง พรนตง กรป2, 2547. ประเทอง ธนยผล. อาชญาวทยาและทณฑวทยา. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยรามค าแหง, 2538. พรชย ขนต, ธชชย ปตะนละบตร และอศวน วฒนวบลย. ทฤษฎ และงานวจยทางอาชญาวทยา

อาชญวทยา.กรงเทพฯ: บคเนท, 2543.

Ref. code: 25595703011220GOS

138

พงศพฒน ฉายาพนธ. ความรเบองตน การปฏบตงานต ารวจชมชนสมพนธและต ารวจผรบใชชมชน. กรงเทพฯ: บรษท ศลปสยามการพมพ จ ากด, 2540.

พทยา สายห. กลไกของสงคม. กรงเทพฯ: โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2529. ไพรตน เตชะรนทร. นโยบายและกลวธการมสวนรวมของชมชนในยทธศาสตรการพฒนาปจจบนของ

ประเทศไทย ในการมสวนรวมของประชาชนในการพฒนา. กรงเทพฯ: ศกดโสภาการพมพ, 2527.

วรเดช จนทรศร. สาเหตของอาชญากรรม: ทฤษฎทเกยวของ. กรงเทพฯ: สถาบนพฒน บรหารศาสตร, 2522. สดสงวน สธสร. อาชญาวทยาและงานสงคมสงเคราะห พมพครงท 1, กรงเทพฯ: ส านกพมพ

มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2546. สพศาล ภกดนฤนาถ. Modern Policing แนวทางการปฏบตงานตามหลกการและทฤษฎต ารวจ

สมยใหม. นนทบร: กรนแอปเปลกราฟฟคปรนตง, 2556. สวทย นมนอย, เดชา ศรเจรญ และอษฎางค ปาณกบตร. อาชญาวทยาและทณฑวทยา. กรงเทพฯ:

โรงพมพหางหนสวนจ ากดสมพนธพานช, 2522. สเทพ สนทรเภสช. ทฤษฎสงคมวทยารวมสมย: พนฐานแนวความคดทฤษฎทางสงคมและวฒนธรรม

เชยงใหม: พมพลกษณ, 2540. สนต ศรตานนท. นโยบายต ารวจแหงชาต. กรงเทพฯ: ส านกงานต ารวจแหงชาต, 2545. โสภา ชปลมนน. อาชญากรรม: ปญหาทควรแกไขสงคมปจจบน. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพาณชยโสภา

ชปลมนน, 2537. อาภรณพนธ จนทรสวาง. ค าบรรยายลกษณะวชาทฤษฎและหลกการพฒนาชนบท 2. กรงเทพฯ:

มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2522. อณณพ ชบ ารง. อาชญาวทยาและอาชญากรรม. กรงเทพฯ: ภาควชารฐศาสตรและรฐประศาสน

ศาสตร คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, 2532. วทยานพนธ

กฤษฎา ตงวทยโมไนย. “การมสวนรวมในการปองกนอาชญากรรมของสมาชกสภาองคการบรหาร

สวนต าบล จงหวดปทมธาน.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาสงคมศาสตรเพอการพฒนา คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏพระนคร, 2548.

Ref. code: 25595703011220GOS

139

ณรงค วารชล. “การมสวนรวมของคณะกรรมการชมชนในการพฒนาเทศบาลสเมองนาอย กรณศกษา: เทศบาลต าบลบางพระ อ าเภอศรราชา จงหวดชลบร.” ปญหาพเศษปรญญามหาบณฑต, สาขาการบรหารทวไป วทยาลยการบรหารรฐกจ มหาวทยาลยบรพา, 2550.

เทอดเกยรต วงศาโรจน. “การมสวนรวมในการปองกนอาชญากรรมของประชาชนในชมชนเทศบาลเมองราชบร อ าเภอเมอง จงหวดราชบร.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาสงคมศาสตรเพอการพฒนา สถาบนราชภฏนครปฐม, 2546.

นรธ ประสทธเมตต. “การมสวนรวมของครในการปองกนการระบาดยาบาในโรงเรยนมธยมศกษา สงกดกรมสามญศกษาในจงหวดนครสวรรค.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาการพฒนาสงคม บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2540.

ปรดา เจษฎาวรางกล. “การมสวนรวมของกรรมการชมชนในการพฒนาชมชนในเขตเทศบาลเมองคคต อ าเภอล าลกกา จงหวดปทมธาน.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาการปกครองทองถน วทยาลยการปกครองทองถน มหาวทยาลยขอนแกน, 2550.

ประเสรฐ สนทร. “การมสวนรวมชองประชาชนในการปองกนปราบปรามอาชญากรรม: ศกษาเฉพาะกรณกองบงคบการต ารวจนครบาล 6.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาสงคมสงเคราะห บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2543.

พระพล ไชยพงศ. “การมสวนรวมของประชาชนในโครงการรกษาความปลอดภยเกยวกบชวต รางกายและทรพยสนของประชาชน: ศกษาเฉพาะกรณเทศบาลต าบลออมนอย อ าเภอกระทมแบน จงหวดสมทรสาคร.” ภาคนพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาพฒนาสงคม คณะพฒนาสงคม สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร, 2539.

ยพน ระพพนธ. “ความร ทศนคตและการจดการทสงผลตอการมสวนรวมของคณะกรรมการชมชนในการจ าแนกประเภทมลฝอยทใชในชวตประจ าวนกอนทงในเขตเทศบาลเมองพนส อ าเภอพนสนคม จงหวดชลบร.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาพฒนาชมชน คณะสงคมสงเคราะหศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2544.

วฒศกด ศรพสทธ. “ปจจยทมผลตอการมสวนรวมในการปองกนปราบปรามอาชญากรรมขามชาต: ศกษาเฉพาะกรณเจาพนกงานต ารวจฝายสบสวน กองบงคบการต ารวจนครบาล 4 กองบญชาการต ารวจนครบาล.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยรามค าแหง, 2544.

วรรณการ ภมวงศพทกษ. “ปญหาและอปสรรคของการมสวนรวมของประชาชนในโครงการครอบครวและชมชนพฒนา: ศกษาเฉพาะกรณชมชนดวงแข เขตปทมวน.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาบรหารและนโยบายสวสดการสงคม คณะสงคมศาสตรมหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2540.

Ref. code: 25595703011220GOS

140

วนธกรณ นเกต. “ปจจยทมผลตอการมสวนรวมของประชาชนในการปองกนอาชญากรรม: ศกษากรณงานต ารวจชมชนสมพนธจงหวดนนทบร” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาสงคมสงเคราะห บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2540.

วราภรณ สองสวาง. “ความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมของประชาชนใน เขตเทศบาลเมองบานสวน อ าเภอเมองชลบร จงหวดชลบร.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาวชารฐประศาสนศาสตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยขอนแกน, 2551.

สธ ศรสวรรค. “ปจจยทมอทธพลตอการมสวนรวมในการพฒนาชมชนของมสลน: ศกษาเฉพาะกรณต าบลคลองตะเคยน อ าเภอพระนครศรอยธยา จงหวดพระนครศรอยธยา.” ภาคนพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาพฒนาสงคม คณะพฒนาสงคม สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร, 2538.

สงห สงหเดช. “การมสวนรวมในโครงการต ารวจชมชนสมพนธดานปองกนและปราบปรามอาชญากรรม: ศกษาเฉพาะกรณสถานต ารวจนครบาลบางเขน.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, คณะศลปศาสตร (สงคมวทยาประยกต) มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, 2544.

สาโรจน กลอมจต. “การมสวนรวมของประชาชนในการปองกนอาชญากรรมเขตบางกอกใหญ.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาสงคมศาสตรเพอการพฒนาบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏจนทรเกษม, 2546.

อนนต แสงศรจนทร. “การเปรยบเทยบระดบการใหความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมของประชาชนในต าบลสบบง อ าเภอภซาง จงหวดพะเยา.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาวชาสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏเชยงราย, 2553.

อทธพล เพยงจนทร. “การศกษาการมสวนรวมในการปองกนอาชญากรรมของชมชนในเขตพนทอ าเภอจอมทอง จงหวดเชยงใหม.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สาขายทธศาสตรการพฒนา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม, 2549.

อนวรรตร คอนทอง. “การเสรมสรางความรวมมอในการปองกนอาชญากรรมของประชาชนต าบลสระใคร อ าเภอสระใคร จงหวดหนองคาย.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สาขาวชายทธศาสตรการพฒนา มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน, 2551.

สออเลกทรอนกส กรมการพฒนาชมชน ส านกสงเสรมภมปญญาทองถนและวสาหกจชมชน. “ขอมลพนฐานของชมชน

(ออนไลน),” http://www.thaitambon.com (สบคนเมอวนท 1 ธนวาคม 2559).

Ref. code: 25595703011220GOS

141

ก.พ.ร. (2550). “หลกการบรหารราชการแบบมสวนรวม (ออนไลน).” http://webcache.googleusercontent.com (สบคนเมอวนท 1 ธนวาคม 2559).

พรทพย แกวค ามล. “การบรหารราชการแบบมสวนรวม.” http://www.opdc.go.th/ special.php?spc_id=2&content_id=156 (สบคนเมอวนท 29 มถนายน 2559).

เอกสารอนๆ กองพฒนาการปองกนและควบคมอาชญากรรม ส านกงานต ารวจแหงชาต. แนวทางเจาหนาท

ผปฏบตงานชมชนและมวลชนสมพนธ. กรงเทพฯ: โรงพมพต ารวจ, 2549. กองวจยและพฒนา ส านกงานต ารวจแหงชาต. “มาตรการทางกฎหมายเพอสงเสรมการมสวนรวมของ

ประชาชนในการปองกนและปราบปรามอาชญากรรม.” รายงานการวจยส านกงานต ารวจต ารวจแหงชาต, 2552.

กรมต ารวจ. แผนแมบทกรมต ารวจ พ.ศ. 2530-2534. กรงเทพฯ: โรงพมพต ารวจ, 2539. งานเทคโนโลยสารสนเทศและสอสาร. “ขอมลทวไปของจงหวดนครสวรรคและต ารวจภธรจงหวด

นครสวรรค.” นครสวรรค: ต ารวจภธรจงหวดนครสวรรค, 2555. (อดส าเนา). เฉลมเกยรต ศรวรขา. “การมสวนรวมของประชาขนในการปองกนอาชญากรรมเชงบรณาการ.”

เอกสารวชาการสวนบคคล ตามหลกสตรผบรหารยตธรรมระดบสง รนท 17 วทยาลยการยตธรรม ส านกงานศาลยตธรรม, 2556.

เฉลยว บรภกด. เอกสารประกอบการเรยนหลกสตรยทธศาสตรการพฒนา พมพครงท 2. กรงเทพฯ: สถาบนราชภฏราชนครนทร, 2549.

ราชบณฑตยสถาน. พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542. กรงเทพฯ: นานม บคสพบลเคชนส, 2546. ส านกงานต ารวจแหงชาต. สถตการเกดอาชญากรรมและมาตรการปฏบตของสถานต ารวจภธรเมอง

ปทมธาน แผนการปฏบตงานปองกนและปราบปราม. ปทมธาน: สถานต ารวจภธรเมองปทมธาน, 2559.

อจฉราพรรณ จรสวฒน. โครงการวจยเชอมโยงเครอขายยตธรรมชมชนกบการบรหารราชการจงหวดแบบบรณาการ (CEO) และการกระจายอ านาจสทองถน (2549-2550) กรงเทพฯ: ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว), 2550.

Ref. code: 25595703011220GOS

142

ประวตผเขยน

ชอ รอยต ารวจโทหญงพรญญา ศรเรอง วนเดอนปเกด 17 มกราคม พ.ศ.2534 ต าแหนงปจจบน สถานทท างาน

พนกงานสอบสวน สถานต ารวจภธรเมองปทมธาน