Η ιστορία μίας οικογένειας Αλβανών Δικαίων των Εθνών
WWW.YADVASHEM.ORG
Credit: Yad Vashem
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ;
Credit: USHMM
Credit: USHMM
Presenter
Presentation Notes
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑ Συζήτηση: Περιγράψτε αυτό που βλέπετε. Μαντεύετε ποιο είναι το υπόβαθρο των δύο φωτογραφιών; Συγκρίνετε τις φωτογραφίες.
Η Οικογένεια Μάντιλ
Ο γάμος του Μοσέ (Μόσα) Μάντιλ και της Γαβριέλλα (Έλλα) Κονφίνο,Βελιγράδι, 17 Οκτωβρίου 1935
Μοσέ (Μόσα) Μάντιλ
Γαβριέλλα Κονφίνο
ΕλίζαμπεθΚονφίνο
ΓάβραΚονφίνο
Ρεγγίνα Μάντιλ
ΔαυίδΜάντιλ
Στρέγια Μάντιλ
Σύζυγος Στρέγιας
Γκιζέλα Κονφίνο
Credit: USHMM
Presenter
Presentation Notes
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑ Οικογενειακή φωτογραφία: Ο Γάβρα Κονφίνο, πατέρας της Γαβριέλλα, ήταν ο επίσημος φωτογράφος του βασιλιά Αλεξάνδρου της Σερβίας. Συντηρητική και εύπορη οικογένεια Μοσέ Μάντιλ, σύζυγος της Γαβριέλλα, από την πόλη Niš της Σερβίας, ετών 23. Ήταν και ο ίδιος φωτογράφος. Μοντέρνο εκλεπτυσμένο στυλ. Οι δύο άνδρες συμπαθούσαν ο ένας τον άλλο και έγιναν φίλοι. Και οι δύο ήταν εβραϊκής καταγωγής. Σε μια δεξίωση της βασιλικής αυλής, ο νεαρός Μοσέ ξεγελάει τον Κονφίνο και καταφέρνει να βγάλει εκείνος τις επίσημες φωτογραφίες. Ο Κονφίνο θυμώνει πολύ με τον Μοσέ, οι σχέσεις μεταξύ των δύο οικογενειών είναι τεταμένες. Όταν ο Μοσέ αρχίζει να βγαίνει με τη Γαβριέλλα, την κόρη του Κονφίνο, οι δυο τους αποφασίζουν να κρατήσουν τη σχέση τους κρυφή, τουλάχιστον στην αρχή. Αργότερα, αποφασίζουν να ανακοινώσουν στους γονείς τους την πρόθεσή τους να παντρευτούν. Ο Κονφίνο συμφωνεί: "Αν υπάρχει κάποιος σε ολόκληρο τον κόσμο, στον οποίο είμαι έτοιμος να δώσω την κόρη μου, αυτός είναι ο Μοσέ Μάντιλ γιατί τον εμπιστεύομαι τυφλά". O Μοσέ και η Γαβριέλλα αποκτούν δύο παιδιά, τον Γάβρα και την Ιρένα.
Τα παιδιά ΜάντιλΝόβι Σαντ- Γεννιούνται ο Γάβρα και η Ιρένα
(μπέμπα)- Ο Μοσέ Μάντιλ διαθέτει φωτογραφικό
στούντιο- Τα παιδιά του ποζάρουν ως μοντέλα του
Credit: USHMM Credit: USHMM
Presenter
Presentation Notes
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑ Ο Γάβρα Μάντιλ γεννιέται στις 6 Σεπτεμβρίου, 1936, στο Βελιγράδι. Η Ιρένα Μάντιλ γεννήθηκε το 1938.
Ξεσπάει ο B΄ Π.Π., βομβαρδισμός Βελιγραδίου (1941)
Η οικογένεια Μάντιλ αποφασίζει να φύγει από το Βελιγράδι για το Κόσοβο.
- 6 Απριλίου 1941: Χωρίς να προηγηθεί τελεσίγραφο, η Βέρμαχτ επιτίθεται στη Γιουγκοσλαβία.
- Το Βελιγράδι, η πρωτεύουσα, καταστρέφεται σχεδόν ολοκληρωτικά μέσα σε δύο ημέρες.
To Βελιγράδι μετά τηγερμανική αεροπορική επιδρομή, Απρίλιος 1941
Presenter
Presentation Notes
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑ Ιστορικό Υπόβαθρο: 6 Απριλίου 1941: Η γερμανική Βέρμαχτ εξαπολύει επίθεση εναντίον της Γιουγκοσλαβίας, χωρίς να προηγηθεί τελεσίγραφο. Η πρωτεύουσα, το Βελιγράδι, καταστρέφεται σχεδόν ολοκληρωτικά μέσα σε μόλις δύο ημέρες. Οικογενειακή Ιστορία: - Μετά τη γερμανική εισβολή τον Απρίλιο του 1941, η οικογένεια Μάντιλ δραπετεύει προς τον Νότο, στο υπό ιταλική κατοχή Κόσοβο.
Από το Βελιγράδι στο Κόσοβο (1941)– To Κόσοβο αποτελεί από το 1918 μέρος της Γιουγκοσλαβίας. – Απρίλιος 1941: Γερμανική Κατοχή – Ιούνιος 1941 - Σεπτέμβριος 1943: Ιταλική Κατοχή– Καλοκαίρι 1942: Οι Εβραίοι οδηγούνται στην Αλβανία, που είναι επίσης υπό ιταλική
Κατοχή.
Κατάλογος με τα ονόματα 18 Εβραίων προσφύγων που φυλακίστηκαν στην Πρίστινα και στους οποίους δόθηκε άδεια να φύγουν για την Αλβανία. Credit: USHMM
ΠρίστιναΗ οικογένεια Μάντιλ παραμένει στη φυλακή για περίοδο10 μηνών
Presenter
Presentation Notes
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑ Ιστορικό Υπόβαθρο: Το Κόσοβο αποτελεί από το 1918 μέρος της Γιουγκοσλαβίας. Απρίλιος 1941: Γερμανική κατοχή Ιούνιος 1941 - Σεπτέμβριος 1943: Ιταλική κατοχή Καλοκαίρι 1942: Εβραίοι μεταφέρονται στην Αλβανία, που είναι επίσης υπό ιταλική κατοχή. Έγγραφο της μονάδας IV Carbinieri Battalion "Lazio" περιέχει τα ονόματα 18 Εβραίων προσφύγων που βρίσκονται φυλακισμένοι στην Πρίστινα και έχουν λάβει άδεια να αναχωρήσουν με φορτηγά για την Αλβανία. (Ιταλοί αξιωματικοί βοηθούν τους Εβραίους πρόσφυγες να δραπετεύσουν.) Οικογενειακή Ιστορία: - Η οικογένεια Μάντιλ παραμένει στη φυλακή για περίοδο 10 μηνών, μαζί με άλλες οικογένειες Εβραίων.
Από το Κόσοβο στην Αλβανία, 1942
Πάρτυ γενεθλίων της Ιρένα, 27 Ιουλίου 1942Credit: USHMM
Καβάγια- Ο πατέρας του Γάβρα αρχίζει και πάλι να
εργάζεται.- Ο Γάβρα πηγαίνει στην α΄ τάξη του
Δημοτικού, με πλαστή ταυτότητα (θρήσκευμα Μουσουλμάνος).
Γάβρα Μάντιλ
Η μητέρα της ΙρέναΓαβριέλλα Μάντιλ
Γάβρα Μάντιλ Ιρένα Μάντιλ
Τάξη του Γάβρα Μάντιλ, ΚαβάγιαCredit: USHMM
Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, το 70% του πληθυσμού της Αλβανίας είναι μουσουλμάνοι.
Presenter
Presentation Notes
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑ Ιστορικό Υπόβαθρο: - Κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής, το 70% του πληθυσμού της Αλβανίας είναι μουσουλμάνοι. Οικογενειακή Ιστορία: Στην Αλβανία, ζούσαν σε καθεστώς σχετικής ελευθερίας. Η οικογένεια Μάντιλ οδηγήθηκε στην πόλη Καβάγια, όπου έζησαν με σχετική ασφάλεια μέχρι το καλοκαίρι του 1943. Ο Μοσέ Μάντιλ βρίσκει εργασία σε ένα φωτογραφείο. Ο Γάβρα πηγαίνει στο σχολείο, με πλαστή ταυτότητα (ως μουσουλμάνος).
Φυγή από την Καβάγια στα Τίρανα (1943)
- Από την Καβάγια στα Τίρανα- Ο Μοσέ Μάντιλ συναντά τον Ρέφικ Βέσελι
- Η Αλβανία υπό ιταλική κατοχή από τον Απρίλιο του 1939 έως τον Σεπτέμβριο του 1943
- Σεπτέμβριος 1943: Συνθηκολόγηση της Ιταλίας → Η γερμανική Βέρμαχτ εισβάλλει στη χώρα, η κατάσταση γίνεται πιο επικίνδυνη για τους Εβραίους.
Ρέφικ ΒέσελιCredit: Yad VashemΟ Μοσέ Μάντιλ στα Τίρανα
Credit: USHMM
Presenter
Presentation Notes
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑ Ιστορικό Υπόβαθρο: Η Aλβανία πέρασε υπό ιταλικό έλεγχο τον Απρίλιο του 1939. Παρόλο που οι κατακτητές ήταν σύμμαχοι της ναζιστικής Γερμανίας, τα μέτρα που έλαβαν ενάντια στους Εβραίους ήταν πολύ λιγότερο δραματικά από ό, τι σε άλλες κατεχόμενες χώρες της Ευρώπης εκείνη την εποχή. Μετά τη συνθηκολόγηση των Ιταλών τον Σεπτέμβριο του 1943 και τη γερμανική εισβολή στην Αλβανία, η ζωή έγινε πολύ πιο επικίνδυνη για τους Εβραίους. Οικογενειακή Ιστορία: Η οικογένεια Μάντιλ πηγαίνει στα Τίρανα, ελπίζοντας πως στην πρωτεύουσα θα ζουν με μεγαλύτερη ασφάλεια. Ο μπαμπάς του Γάβρα βρίσκει εργασία στο φωτογραφικό στούντιο του Νέσεντ Ισμαήλ, ενός Αλβανού που είχε εργαστεί για τον παππού του Γάβρα στο Βελιγράδι. Η οικογένεια Μάντιλ ζει σε ένα μικρό διαμέρισμα που βρίσκεται επάνω από το φωτογραφικό στούντιο. Στο ίδιο φωτογραφικό στούντιο εργάζεται και ένας 16χρονος Αλβανός μαθητευόμενος φωτογράφος, ο Ρέφικ Βέσελι. Μία φιλία αναπτύσσεται ανάμεσα στον Εβραίο πρόσφυγα και στον μαθητευόμενο φωτογράφο.
Από τα Τίρανα στην ΚρούγιαΗ μητέρα του Ρέφικ, Φάτιμα, στενγώνοντας φύλλα καπνού
O Ρέφικ και ο Γάβρα
Κρούγια
Credit: USHMM
Credit: USHMM
Credit: Yad Vashem
Credit: Yad Vashem
Presenter
Presentation Notes
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑ Ιστορικό Υπόβαθρο: Τον Σεπτέμβριο του 1943, η Ιταλία συνθηκολόγησε και η Αλβανία περιήλθε υπό γερμανικό έλεγχο. Η ζωή έγινε πιο επικίνδυνη για τους Εβραίoυς. Οικογενειακή Ιστορία: Τον Σεπτέμβριο του 1943, o Ρέφικ ζητά την άδεια των γονιών του για να κρύψει την οικογένεια Μάντιλ (μαζί με τα ξαδέλφια τους Μπεν Γιοσέφ), στο σπίτι τους, στο ορεινό χωριό της Κρούγια. Η οικογένεια μεταφέρεται από τα Τίρανα στην Κρούγια.
Οικογενειακή Φωτoγραφία(1944)
Οι Οικογένειες Μάντιλ, Μπεν Γιοσέφ, και Βέσελι στην Κρούγια, 1η Ιουνίου 1944
Μοσέ Μάντιλ
Γάβρα Μάντιλ
Ιρένα Μάντιλ
Γαβριέλλα Μάντιλ
ΒέσελΒέσελι
Φάτιμα Βέσελι
Credit: USHMM
Presenter
Presentation Notes
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑ Ιστορικό Υπόβαθρο: Μετά την απελευθέρωση της Κρούγια από τους Γερμανούς, όλο το χωριό πανηγυρίζει στους δρόμους. Ωστόσο, η χαρά ήταν πολύ πρώιμη. Γερμανικά στρατεύματα επέστρεψαν και άρχισαν να έρευνες για κρυμμένους αντιστασιακούς, Εβραίους και κομμουνιστές. H οικογένεια Μάντιλ βρέθηκε και πάλι σε μεγάλο κίνδυνο. Η οικογένεια Βέσελι τους έσωσε για άλλη μια φορά. Οικογενειακή Ιστορία: Η οικογένεια Μάντιλ με τους Φάτιμα και Βέσελ Βέσελι, και άλλη μία οικογένεια Εβραίων προσφύγων, τους Μπεν Γιοσέφ (ξαδέλφια των Μάντιλ), στην Κρούγια. Όλοι βρήκαν καταφύγιο στο σπίτι της οικογένειας Βέσελι. Η φιλία εξελίσσεται σε μία ένωση των δύο οικογενειών (βλέπε το μεικτό φωτογραφικό πορτραίτο του Ιουνίου του 1944!) Καθώς τα παιδιά της οικογένειας Βέσελι επαιζαν στον δρόμο μαζί με τα εβραιόπουλα, όλοι γνώριζαν ότι η οικογένεια Βέσελι έκρυβε Εβραίους, αλλά όποτε οι Γερμανοί ήρθαν στο χωριό για να ψάξουν για Εβραίους, κανείς ποτέ δεν τους κατέδωσε. Στο μεταξύ, και άλλες οικογένειες άρχισαν να κρύβουν Εβραίους.
Μετά την απελευθέρωση – πίσω στο Νόβι Σαντ (1946)
Η οικογένεια Μάντιλ με τον Ρέφικ Βέσελι μετά την απελευθέρωση στο Νόβι Σαντ, 1946Credit: USHMM
Presenter
Presentation Notes
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑ Ιστορικό Υπόβαθρο: Κομμουνιστικά καθεστώτα στη Γιουγκοσλαβία και την Αλβανία μετά το τέλος του πολέμου. To 1948 εγκαθιδρύεται το κράτος του Ισραήλ. Οικογενειακή Ιστορία: Μετά τον πόλεμο, η οικογένεια Μάντιλ επιστρέφει στο Νόβι Σαντ, όπου ξανανοίγουν το φωτογραφικό τους στούντιο. To 1946 o Ρέφικ Βέσελι ακολούθησε την οικογένεια στο Νόβι Σαντ όπου ολοκλήρωσε την επαγγελματική εκπαίδευσή του με τον Μοσέ Μάντιλ. Μετά την εγκαθίδρυση του κράτους του Ισραήλ, η οικογένεια Μάντιλ αποφασίζει να μεταναστεύσει στο Ισραήλ. - Ο Ρέφικ σκέφτεται να τους ακολουθήσει.
Οικογένειες Μάντιλ και Βέσελι: Ο Αποχαιρετισμός(1948)
- Η οικογένεια Μάντιλ ξεκινάει μία νέα ζωή στο Ισραήλ
- Το φωτογραφείο τους υπάρχει ακόμα και σήμερα
- 1944: Εγκαθίδρυση κομμουνιστικού καθεστώτος στην Αλβανία
- Οι ιστορίες των Αλβανών που έσωσαν Εβραίους παραμένουν άγνωστες για σχεδόν 50 χρόνια
- To 70% των επιζώντων του Ολοκαυτώματος μεταναστεύουν στο Ισραήλ
- Οι περισσότεροι από τους επιζώντες από την Αλβανία μεταναστεύουν στο Ισραήλ
Νεόμι και Γάβρα Μάντιλ –φωτογραφία του Γάβρα Μάντιλ,Studio Gavra
- Ο Ρέφικ Βέσελι θα ήθελε να μεταναστεύσει στο Ισραήλ μαζί με την οικογένεια Μάντιλ.
- Τελικά, παραμένει στην Αλβανία, για να βοηθήσει την οικογένειά του.
Presenter
Presentation Notes
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑ Ιστορικό Υπόβαθρο: 1948: Εγκαθίδρυση του κράτους Ισραήλ Τα δύο τρίτα του συνόλου των επιζώντων του Ολοκαυτώματος μεταναστεύουν στο Ισραήλ. Οι περισσότεροι από τους επιζώντες από την Αλβανία μετανάστευσαν στο Ισραήλ. Μετά το 1944, κομμουνισμός στην Αλβανία. Οι ιστορίες των Αλβανών που έσωσαν Εβραίους αγονούνταν για σχεδόν 50 χρόνια. 1991: εγκαθίδρυση διπλωματικών σχέσεων μεταξύ Ισραήλ και Αλβανίας. Σήμερα: περί τους 160 Εβραίους ζουν στην Αλβανία. Οικογενειακή Ιστορία: To 1948, η οικογένεια Μάντιλ μετανάστευσε στο Ισραήλ. Στο Τελ Αβίβ, ίδρυσαν το δικό τους φωτογραφικό στούντιο, τα Gavra Studios, το οποίο υπάρχει ακόμα μέχρι σήμερα. - Ο Ρέφικ Βέσελι θα ήθελε να μεταναστεύσει στο Ισραήλ μαζί με την οικογένεια Μάντιλ. Ανήσυχος για την κατάσταση στην Αλβανία, αποφασίζει να παραμείνει εκεί.
Αναγνώριση ως «Δίκαιος των Εθνών» (1987)
Ο Ρέφικ Βέσελι στο Γιαντ Βασέμ, Ιερουσαλήμ, 1990.Είναι ο πρώτος Αλβανός που αναγνωρίζεται από το Γιαντ Βασέμ ως Δίκαιος των Εθνών.
Credit: USHMM
Η Αλβανία είναι η μόνη υπό ναζιστική κατοχή χώρα, της οποίας ο αριθμός των Εβραίων μετά τον πόλεμο είναι υψηλότερος από τον αντίστοιχο αριθμό πριν από τον πόλεμο. Στα τέλη του 1944, ζουν στην Αλβανία 2.000 Εβραίοι. Ο προπολεμικός πληθυσμός ανερχόταν στους 200.
Το 1963 αρχίζει το πρόγραμμα «Δίκαιοι των Εθνών» στο Γιαντ Βασέμ
Presenter
Presentation Notes
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑ Ιστορικό Υπόβαθρο: Πρώτες αντικομμουνιστικές διαδηλώσεις στην Αλβανία το 1990. Διπλωματικές σχέσεις μεταξύ Ισραήλ και Αλβανίας το 1991. Οικογενειακή Ιστορία: Στις 23 Δεκεμβρίου 1987, το Yad Vashem αναγνώρισε τον Βέσελ Βέσελι, τη σύζυγό του, Φάτιμα Βέσελι, και τον γιο τους, Ρέφικ Βέσελι, ως Δικαίους των Εθνών. Η οικογένεια Βέσελι ήταν οι πρώτοι Αλβανοί που αναγνωρίστηκαν ως Δίκαιοι των Εθνών. Ο Γάβρα έστειλε μία φλογερή επιστολή στην Κομμουνιστική Κυβέρνηση της Αλβανίας το 1990, ζητώντας να επιτραπεί στον Ρέφικ να επισκεφθεί το Ισραήλ για την τελετή ανακήρυξής του ως Δικαίου των Εθνών. Τελικά, ο Ρέφικ Βέσελι και η σύζυγός του, Ντρίτα, αποκτούν άδεια να ταξιδέψουν στο Ισραήλ.
