2018.05.10, пүрэв ~ №095 (894) YНэ: 1000₮~ Соёлт хүНий өглөө СоНиН уНшихааС эхэлдэг ~

ЗГМ

Бусдын эрхшээлд амархан орох үл үзэгдэх цалам бол өр зээлЛ.Түдэв

Байгал нуурт цутгадаг Ангар мөрөнд дөрвөн том усан цахилгаан станц байгуулсан. Эдгээрийн нийт хүчин чадал 12 мянган МВт-ад хүрчихээд байгаа. Гэтэл Монгол Улс үүнээс хэд дахин бага буюу 315 МВт-ын цахилгаан станц яагаад барьж болохгүй гэж. 3

ЗГМ©

ubinfo.mnбүрэлдэхүүнкомпани

The official gazeTTe

АМ.ДОЛЛАР ЮАНЬ РУБЛЬ

2402.06 376.54 37.75

АЛТ ЗЭС 10-ЧИНГИС БОНД

93.2200.04%

ХУРАЛДАй БОНД

106.970.08%

67451.19%

ГЭРЭГЭ БОНД

94.2800.05%

1307.100.50%

Бизнес, эдийн засгийн төрөлжсөн суваг Financial Times-ийн нийтлэлүүдийг албан ёсны эрхтэйгээр хүргэж байна.

Цэцийн гишүүний суудлыг хэнд хадгалаад байна вэЦ.Даваасүрэн: УИХ дахин ийм ичгэвтэр шийдвэр гаргана гэж бодохгүй байна. >2

Экспортыг онилсон анхны IPO гарааны эхэнд“Монгол базальт” цэвэр ашгийн 20 хувиас багагүйг ногдол ашигт хуваарилна. > 11

Mongolia ranks 23rd out of 25 on Asia Power Index 2018Mongolia's defense networks receive the highest score, while the cultural influence falls short > 7ZG

M DA

ILY

онЦлох

Бүх эрх хуулиар хамгаалагдана ©0 0 8 9 4

ЦаГ аГаарЫн дэлГэрэнГYЙ мэдээллиЙГ 8 дУГаар нүүрээС УнШина УУ.

УЛААНБААТАР2018.05.10

БАгАвТАР үүЛТэй

22° 2°

УЛс ТөРЕрөнхийлөгч “Эрдэнэс Таван­толгой”-н 85 хувийг иргэдэд эзэмшүүлэх төсөл санаачилна. УИх­ын Ёс зүйн дэд хорооны гишүүнээр С.Бямбацогтыг томилов. ЗГ­ын сайдууд Өмнөговьд стратегийн ач холбогдолтой орд газруудад ажиллаж байна. Сангийн яам 2019 онд төсвийн зарлагыг 10 их наяд төгрөгөөр төсөөлжээ.

эдийН зАсАгУул уурхайн компаниуд өнгө металлын хайгуулд 8.4 тэрбум ам.доллар зарцуулжээ. Монгол Улсын эрчим хүчний нийт хэрэглээ 2030 он гэхэд 3000 МВт хүрнэ.Turquoise Hill Resources компа­нийн бэлэн мөнгөний урсгал 14.7 сая ам.доллар болов. ТоП 20 индекс 19,418.57 нэгж болж, 0.9 хувиар унав.

ТоР­20 индекс

30,00025,00020,00015,00010,000

НийгэмАнУ­ын МСК­аас авах 350 сая ам.долларын тусламжаар УБ-ын усны хамгамжийг сайжруулна. Монгол Улс гуалингаас бусад түлшний модыг татваргүй импортолно. Сурагчдаас хуульд заагаагүй аливаа төлбөр, хураамж, хандив авахыг хориглов. Яармагийн гүүрийн уулз­вараас Ажилчны гудамж чиглэлийн замыг хаалаа.

дэЛхийДональд Трамп АнУ­ыг Ирантай байгуулсан цөмийн хэлэлцээрээс гаргалаа. Иран улс цөмийн хэлэлцээрт үнэнч үлдэнэ гэдгийг Рухани мэдэгдлээ. нью­Йоркийн хөрөнгийн бирж биткоин арилжааны платформ үүсгэж байна. Бээжин олон улсын худалдааг дэмжиж, Трампын шахалтыг сөрөхийг Сөүл, Токиод уриалав. Атлантын далайн бяцхан Жоржиа аралд 300 тонн хор цацаж хархнаас ангижрууллаа.

ЦАГ АГААР

ЭДИйН ЗАСАГ

З.Цэлмэг@tselmegZGM

Уул уурхай хөгжиж байж бусад салбарт дэм болно

энэ оны эхний улиралд манай улс 23.4 тонн цайр үйлдвэрлэн, экспортод гаргажээ. үүний нэлээд хэсгийг манай орны зүүн бүс дэх “шинь шинь” ххК болон “Цайрт Минерал” ххК үйлдвэрлэн гаргадаг. уухү-ийн сайд өнгөрсөн амралтын өдрүүдэд зүүн аймгуудад ажиллахдаа дорнод аймгийн дашбалбар сумын нутагт байрлах улааны уурхай болон Сүхбаатар аймгийн Сүхбаатар сумын төмөртийн овооны уурхайд цайр олборлодог хоёр уурхайн нөхцөл байдалтай танилцсан юм. энэ бүсийн уурхайнуудад нийтлэг тулгарч буй хүндрэл нь эрчим хүч, зам тээврээс гадна орон нутгийн зүгээс шахалт, дарамт шантааж их байгаа нь хэвийн үйл ажиллагаа явуулахад саад болж буйг учирлаж байсан юм. Сайд д.Сумъяабазар “орон нутагтай холбоотой асуудал хамгийн их сэтгэл зовоож байна. уул уурхай хөгжиж байж бусад салбар хөл дээрээ босож, улс орон хөгжинө гэдгийг ойлгох хэрэгтэй.

12

УСАА өМЧЛөХ АРГыГ АХ НАРААС СУРъя

7470

1058

2704

2010

8350

1573

1122

1513

6075

1659

1960

1728

5000

1385

2595

2050

7063

1081

2737

2010

8040

1427

1116

1480

6075

1568

2000

1730

5533

1385

2595

2050

ЗГМ: ИНфОГРАфИк

Нэг кг махны дундаж үнэ

Нэг кг хүнсний ногооны дундаж үнэ

Сүү, сүүн бүтээгдэхүүний дундаж үнэ

Шатахууны үнэ

4 сар 4 сар 5 сар 5 сарХонины цул мах

Монгол төмс

Сүү ХК 1л

Дизель түлш

Үхрийн цул мах

Монгол лууван

Сүү ХК 0.5л

Аи-76, 80

Адууны мах, ястай

Байцаа

Задгай сүү

Аи-92

Ямааны мах, ястай

Сонгино

Цөцгийтэй тараг

Аи-95

НИйГЭМ БИ үйЛДвЭРЛЭГЧ

Засгийн газар хөдөлмөрийн мөлжлөгөө хэзээ зогсоох вэ

Дотоодын хэрэгцээг бор цаасаар бүрэн хангана

П.БатбөхЗГМ

М.Мөнхзул@munkhzulZGM

4 5

Засгийн газарт хаягласан олон шаардлагуудаас нийгмийг доргиох асуудал эмч, багш нарын цалингаа нэмүүлэх хугацаатай тулгалт болж байна. ойрхон болсон хоёр ч акц салбарын сайд төдийгүй Засгийн газрыг доргиох хэмжээнд хүрээд байгаа юм. Багш нарын цалин

дэлхийн хэмжээнд жил бүр 1.3 тэрбум тонн хог хаягдал бий болж байна. Цаашид 2025 он хүртэл жил тутмын хог хаягдал хоёр дахин нэмэгдэж, 2.6 тэрбум тонн болох судалгааг эрдэмтэн, судлаачид аль хэдийнэ тооцоолжээ. Worldwatch хүрээлэнгийн судалгаагаар хог

нэмэгдүүлэх түр хорооноос “Засгийн газар багш нарыг “хулхидсан” гэх байр суурьтай байгаа бол эмч нар “багштай адил ачаалалтай, цалинтай эмчийг үл тоож байна” гэсэн гоморхол тээж байна. энэ шаардлагууд бол хаварт болж байдаг улс төрийн хийрхэл, синдромоос шал өмнөө асуудал гэдгийг ч Засгийн газар тооцох учиртай.

хаягдлын дөрөвний нэг нь дахин боловсруулах, ялзмаг бордоо болгох түүнчлэн барилга барихад ашиглах боломжтой байдаг байна. тэгвэл улаанбаатар хотын орон сууцны иргэн өдөрт 310 гр, гэр хорооллын иргэн 980 гр хог хаягдал гаргадаг ба жилд нийт 800-850 мянган тонн ахуйн хог хаягдал үүсэж байгаа юм.

Өнгөрсөн нэг сард (төгрөгөөр)ӨРГӨн хЭРЭГлЭЭнИЙ БАРААны үнЭ

2 ЗаСгийН гаЗрыН Мэдээ СоНиН 2018.05.10, пүрэв ~ №095 (894)

Улс төр

Б.Энхжаргал@enkhjrglZGM

ТоДРУУлГА & ЗАлРУУлГА

Уншигч та манай сонины мэдээ, нийтлэл, сурвалжилгатай холбоотой тодруулж, залруулах шаардлагатай

санал, хүсэлт байвал

› INFO@zAsAg.cO

Утас: 99903584 дугаараар бидэнтэй холбогдоно уу.

ТОвЧХОН » ЕРӨнхИЙлӨГч Ерөнхийлөгч Х.Баттулга ОХУ-ын Ерөнхийлөгч Владимир Владимирович Путинд Ерөнхийлөгчийн тангаргаа өргөж, үүрэгт ажилдаа орж буйтай нь холбогдуулан баяр хүргэж захидал илгээжээ.

» ТоМИлГоо УИХ-ын Ёс зүйн дэд хорооны гишүүнээр С.Бямбацогтыг томилох шийдвэрийг Төрийн байгуулалтын байнгын хороо гаргав. Хэдийгээр Байнгын хорооны дарга Д.Лүндээжанцан УИХ-ын гишүүн Д.Тогтохсүрэнг танилцуулсан ч, гишүүдийн олонх нь парламентад дөрвөн удаа сонгогдсон, туршлагатай гэдэг шалгуураар С.Бямбацогтыг дэмжив.

» Тоо

459 Хууль. УИХ-аас 2017 онд нийт 459 хууль, УИХ-ын бусад шийдвэрийн төсөл баталжээ. Тэдгээрийг хэлэлцэн батлах бэлтгэл ажил, нэгдсэн чуулган болон Байнгын, дэд хорооны хуралдааны хэвийн үйл ажиллагааг хангахад УИХ-ын Тамгын газар нь мэргэжил, арга зүйн зөвлөгөө өгөх хуулиар хүлээсэн чиг үүргээ амжилттай хэрэгжүүлж ажилласан байна.

» ТӨСӨв 2019 оны төсвийн хүрээний мэдэгдэл, төсвийн төсөөллийг УИХ-аар хэлэлцэж буй. Үүнд 2019 онд төсвийн зарлагыг арван их наяд төгрөг, 2020 онд 12 их наяд төгрөг байхаар төсөөлснийг гишүүд “өндөр байна” гэж үзлээ.

» хАРИлЦАА Гадаад харилцааны сайд Д.Цогтбаатар Бүгд найрамдах Франц улсаас Монгол Улсад суугаа Элчин сайд Э.Барсактай уулзсан байна. Энэ үеэр Элчин сайд Э.Барсак олон талт хамтын ажиллагааны хүрээнд Франц Улсын Засгийн газраас санаачилсан “Байгаль орчны төлөөх Дэлхийн гэрээ” санаачлагын талаар мэдээлж, хамтарч ажиллахыг хүсчээ.

» ЗАСГИЙн ГАЗАР Засгийн газрын тэргүүн, танхимын гишүүд хөдөө орон нутагт ажиллаж байна. Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх тэргүүтэй танхимын дөрвөн гишүүн Өвөрхангай, Баянхонгор, Говь-Алтай аймагт, УУХҮ-ийн сайд Д.Сумъяабазар, ЗТХ-ийн сайд Ж.Бат-Эрдэнэ, БОАЖ-ын сайд Н.Цэрэнбат нар Өмнөгөвь аймагт тус тус албан томилолттой байна.Өмнөговь аймагт ажиллаж байгаа сайдууд Гурвантэс сум дахь Стратегийн ач холбогдолтой нүүрсний орд газрууд, “Саус Гоби сэндс”, “Өсөх зоос”, “Монголын алт” компаниудын ажилтай танилцаж байна. Мөн Гурван тэс сумын иргэдтэй уулзаж, Шивээ хүрэнгийн боомтод ажиллах юм.

-Монгол улсын эдийн засгийн өсөлт муу, ард иргэдийн амьдрал ядуу байна гэдэг гэмт хэрэг

үйлдэгдэх, түүнд өртөх, золиос болох нэг

шалтгаан болж буй. учир нь ажилгүйдэл, ядуурлын улмаас хүмүүс амьдрахын эрхэнд гэмт хэрэг үйлдэх, зөрчил гаргах, бусдыг хохироох нөхцөл байдал бий болоод байгаа. тиймээс гэмт хэрэгтэй зөвхөн хуулийн байгууллага тэмцэх бус үндсэн хуульд заасан чиг үүргээ хэрэгжүүлэхэд монголын төр анхаарах ёстой гэж гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх тухай хуулийн төсөлд тусгасан. учир нь үндсэн хуульд төр иргэнийхээ эрүүл аюулгүй орчинд амьдрах боломжоор хангах ёстой гэж заасан байдаг тул төр үүргээ биелүүлэх ёстой гэсэн том агуулгаар өөрчлөлтийг оруулж ирж байгаа.

УИХ-ын гишүүн С.Бямбацогт

ЭшЛЭЛ

С.Батсайхан / ЗГМ©

ЕРөНХИйЛөГЧ

Түүний бүрэн эрхийн хугацаа

дуусаж, халдашгүй

дархан бай дал нь буурсны

дараа хууль, хянал тын

байгууллагаар шалгах хэрэг

ганц "Эрдэнэт үйлдвэр"-ээр

зогсохгүй.

Д.Сугарын хувьд УИХ-ын квотоор

томилогдсон хүнүндсэн хуулийн “манаач”

болох Цэцийн гишүүдийн бараг талынх нь бүрэн эрхийн хугацаа дууслаа. үндсэн хуулийн цэцийн гишүүн д.Наранчимэг, Н.Жанцан нарын бүрэн эрх өнгөрсөн жил дуусгавар болсон бол д.Сугар, т.лхагва нарынх өчигдрөөр дуусав. Цэц есөн гишүүнтэй. тэднийг

нЭЭлТТЭЙ АЖлын БАЙРны ЗАР

холБоо БАРИх: 9913 5112 info@asiamining.mn хаягаар холбоо барина уу.

БоРлУУлАлТын МЕнЕЖЕР:

АЖлын БАЙРАнД ТАвИГДАх шААРДлАГА:• Сурталчилгаа,борлуулалтыгнэмэгдүүлэхчиглэлээрбайнгынхарилцагчдынхүрээллийгтогтмолтэлэх,санаачилга

гаргах, гэрээ хэлэлцээр хийх, албан бичиг боловсруулах, танилцуулах чадвартай байх• Борлуулалтынхэлцэлхийх,уулзалтзохионбайгуулж,танилцуулгабэлтгэх,танилцуулах• Байгууллагаасзахиалсансурталчилгаагхүлээнавах,хянах,эцсийнбайдлаархүлээлгэнөгөх• Байгууллагынбусадажилтнуудтайхамтранажиллах

АЖИл ГоРИлоГчИД ТАвИГДАх шААРДлАГА:• Цагүеийнөөрчлөлтийгмэдэрч,шинэсанаачилгагаргах,үүнийгээхэрэгжүүлэх,хянах,тайлагнахчадвартайбайх• Шинийгсанаачлагч,багааражиллахчадвартай,тогтворсуурьшилтайажиллахэрмэлзэлтэйбайх• Уулуурхайнсалбартмэргэжлээрээажиллажбайсанболдавууталболно• Төлөвлөлтболонбэлтгэлажлыгоновчтойхийдэгбайх• Англихэлнийөндөрмэдлэгтэйбайхбахятадэсвэлоросхэлийгхоёрдогчхэлээболгонэзэмшсэнболдавууталболно• Холбогдохчиглэлээрмэргэжилэзэмшсэн,эсвэлажлынтуршлагатайбайхХэрэв та өөрийгөө дээрх ажлын байранд нийцэх боловсон хүчин гэж үзэж байгаа бол англи эсвэл Монгол хэлээр

бэлтгэсэн танилцуулгаа доорх хаягаар илгээгээрэй. Бид тантай холбогдож, дараагийн алхмуудыг хэлэлцэх болно.

Цэцийн гишүүний суудлыг хэнд хадгалаад байна вэ

Ц.Даваасүрэн: УИХ дахин ийм ичгэвтэр шийдвэр гаргана гэж бодохгүй байна

Ерөнхийлөгч, уих, улсын дээд шүүхээс тус бүр гурван хүн санал болгон дэвшүүлдэг. хэдийгээр нэр дэвшүүлэх эрх гурван субьектэд бий ч томилох эрх гагцхүү парламентад байдаг. тиймдээ ч тухайн үеийн эрх баригчид нөхцөл байдал, эрх ашигтаа нийцүүлэн томилгоо хийдэг нь нууц биш. үүний нэг тод жишээг одоо ч харж байна.

тухайлбал, д.Наранчимэгийн оронд уих-ын гишүүн асан р.Бурмааг томилох саналыг Ерөн хийлөгч х.Баттулга санал болгосон. гэвч хууль зүйн байн-гын хороо хэлэлцээд дэмжээгүй юм. ингээд Ерөнхийлөгч хүсэл тээ эргүүлэн татаж, д.Наран чимэг одоо хүртэл Цэцийн гишүүнээр ажиллаж буй.

Н.Жанцан, т.лхагва нарын хувьд мөн л Ерөнхийлөгчийн

квотоор үндсэн хуулийн цэцийн гишүүн болсон ч, оронд нь томилох хүнээ Ерөнхийлөгч х.Баттулга санал болгоогүй байна. Магадгүй үнэмлэхүй олонхийн үзэмжид нийцүүлж нэр дэвшүүлнэ гэдэг амаргүй байх.

харин д.Сугарын хувьд уих-ын квотоор томилогдсон хүн. тэгэхдээ парламент санаа-чилгатай ажиллаж, д.Сугарыг “сугална” гэдэг юу л бол.

“эрдэнэт үйлдвэр”-ийн 51 хувийг өмнөд африкийн бан-кинд барьцаалсан асуудлаас үүдэлтэйгээр хууль хяналтын байгууллагаас тухайн үед энэ асуудалтай холбоотой ажил хариуцаж байсан хүмүүсээс байцаалт, мэдүүлэг авсан. гэвч тухайн үеийн төрийн өмчийн хорооны дарга д.Сугарын өдгөө хашиж буй үндсэн хуулийн цэцийн гишүүний албан тушаал нь хуулийн байгууллагын ажиллагаа хэвийн явагдах нөхцөлийг бүрдүүлэхгүй байгаа юм. учир нь тэрбээр халдашгүй дархан эрхтэй. хуулийн хамгаалалт, хал хавчгүйгээр шалгаж, үнэн мөнийг тогтоох боломж бүрдүүлэхийн тулд түүний бүрэн эрхийг нь түдгэлзүүлэх, эсвэл Цэцийн гишүүнээс чөлөөлөх ёстой. хэдийгээр томилгоот хугацаа

нь зургаан жил ч бүрэн эрх нь үүгээр дуусна гэж ойлгож болохгүй.

Цэцийн гишүүнээр ажиллах хугацаа нь дууссан ч бүрэн эрх тэйгээ үлдээд байгаа шалтгаан нь үндсэн хуулийн цэцийн тухай хуулийн 6.3-т “Цэцийн гишүүний бүрэн эрх томилогдсон өдрөөс эхэлж дараагийн гишүүн томилогдох хүртэл үргэлжилнэ” гэж заасан байдагтай холбоотой. үүнтэй холбогдуулан үндсэн хуулийн цэцийн гишүүн д. Сугарыг шалгах боломж одоо ч нээгдээгүй байна гэсэн үг. түүний бүрэн эрхийн хугацаа дуусаж, халдашгүй дархан бай-дал нь буурсны дараа хууль, хянал тын байгууллагаар шалгах хэрэг ганц “эрдэнэт үйлдвэр”-ийнхээр зогсохгүй. эрчим хүчний сайд Ц.даваасүрэнг өөрийнх нь нэр хүндэд халдсан гэж д.Сугар шүүхэд өгсөнтэй холбоо той зөрчил тэдний дунд бий. хэдийгээр Сүхбаатар дүүр гийн анхан шатны шүүхээс д.Сугарын гомдлыг хэрэгсэхгүй болгосон ч, сайд Ц.даваасүрэн түүнийг Миат компанийн хэрэгтэй холбоотойгоор атг-аар шал гуулахаа мэдэгдсэн юм. Ц.даваасүрэн тухайн үед “д.Сугарыг уих-аас санал болгон анх үндсэн хуулийн Цэцийн гишүүнээр томилж байсан. уих дахин ийм ичгэвтэр шийдвэр гаргана гэж бодохгүй байна” хэмээн хэлж байв.

үнэхээр ийм олон хэрэгт нэр холбогдсон хүнийг чөлөөлөхгүй байх, эсвэл буцааж томилвол сайд Ц.даваасүрэнгийн хэлснээр энэ уих тарах хэрэгтэй юм.

Х.Баттулга: "Эрдэнэс Тавантолгой"-н 85 хувийг иргэдэд эзэмшүүлнэ

арав хоногийн өмнө Ерөн-хийлөгч х.Баттулга “эрдэнэс тавантолгой” компанийн төлөөлөн удирдах зөвлөлийн дарга у.Бямбасүрэн, гүйцэтгэх захирлын үүрэг гүйцэтгэгч Б.ганхуяг тэргүүтэй тус компанийн удирдлагуудыг хүлээн авч уулзсан билээ. энэ үеэрээ “эрдэнэс тавантолгой” хК-иас иргэдэд ногдол ашиг хуваарилах асуудлаар ком панийн удирдлагуудыг санаа чил гатай ажиллахыг шаардаж, долоо хоногийн хуга цаанд иргэдэд ногдол ашиг хуваарилах асуудлаар хувилбар гаргаж, танилцуулахыг үүрэг болгосон юм. харин өчигдөр тус компанийн удирдлагууд Ерөнхийлөгчид “гэрийн даал-гавар”-аа шалгуулав.

Компанийн зүгээс иргэдэд ногдол ашиг тараах хоёр

санал бэлтгэжээ. эхнийх нь тус компанийн хувьцааны одоогийн эзэмшлийн дагуу иргэн бүрт 300 мянган төгрөгийн ногдол ашиг тараах. тэгэхдээ эхлээд 300 орчим сая шоо метр уулын цул хөдөлгөж, 60 сая тонн нүүрс олборлож, борлуулах шаардлагатай юм байна. гэсэн ч компани 2017 онд 47 сая шоо метр уулын цул хөдөлгөж, 10.1 сая тонн нүүрс олборлож, 8.5 сая тонн борлуулсан тул үйлдвэрлэлийн энэ хэмжээг ойрын хугацаанд нэмэгдүүлэх боломжгүй гэлээ. тэдний санал болгосон нөгөө хувилбар нь, ирээдүйн өв сангийн тухай хуулийн дагуу иргэдэд ногдол ашиг тараах боломжтой гэж үзжээ. энэ нь төрийн өмчит уул уурхайн компаниудын орлогоос хуримт лагдаж, одоогоор зар-цуу лахгүй хадгалж байгаа сангаас хуваарилах хувил бар юм. ингэхийн тулд ирээдүйн өв сангийн тухай хуулийг өөрчилж,

тус санд хуримтлагдсан ашгийг ногдол ашиг болгож тараах боломжтой юм байна. энэ тооцоогоор нэг иргэнд 123 мянган төгрөг ногдуулах боломжтой бөгөөд компанийн өртгийг бууруулснаар нэг иргэнд 300 мянган төгрөгийн ногдол ашиг тараах боломжтой гэсэн урьдчилсан тооцоо хийжээ.

Монгол улсын Ерөнхийлөгч х.Баттулга тэдний саналыг

сонс соны дараа ховд, увс, Баян-өлгий аймгийн иргэдтэй уулзах үеэр иргэд баялгийн хуваа рилалтын асуудлыг их хөндөж байгааг сануулж, иргэдэд ногдол ашиг тараах боломж байгааг сайшаав.

Мөн уулзалтын үеэр Монгол улсын Ерөнхийлөгч х.Баттулга үндсэн хуулийн 6.1-т “… бай-галийн баялаг гагцхүү ард түмний мэдэл, төрийн хам-гаалалтад байна” гэсний дагуу

байгалийн баялгаас ард иргэдэд ногдол ашиг тараах асууд-лаар санаачилгатай ажиллаж байгаагаа хэллээ. Мөн удахгүй уих-д энэ асуудлаар хуулийн төсөл өргөн барих аж. энэ хуулийн төсөлд этт хК-ийн төрийн эзэмшлийн 85 хувийг иргэдэд шилжүүлэх замаар иргэн бүрт очих ногдол ашгийн хэмжээг өсгөх болоод иргэдийн хувьцааг хамгаалах асуу дал тусгагдаж байгаа юм.

Б.СэлэнгэЗГМ

2018.05.10, пүрэв ~ №095 (894)

нийтлэлчийн булан

3ЗаСгийН гаЗрыН Мэдээ СоНиН

Усаа өмчлөх аргыг ах нараас суръя

алтай, говийн асга, элсэн дунд гэгээн гэдэг нуур бий. шаргал говийн цэнхэр сувд мэт энэ нууранд зүсэн зүйлийн жигүүртэн жаргаж, хадран, сугас тэргүүтэн наадсаар удаж байна. гэгээн бол хүний гараар бүтсэн Монголын хамгийн анхны, хамгийн “залуу” нуур. уг усан завъяаг өнгөрсөн онд олон улсын хайлтын системд албан ёсоор бүртгэж, Монголын газрын зурагт тэмдэглэсэн. Монгол орны гол мөрөн хатаж ширгэсэн тухай мэдээ дуулдах

Туул дээр цахилгаан станц барихын тулд ОХУ-аас зөвшөөрөл авах уу

Г.Илч ЗГМ

нэг жишээ, эгийн голын усан цахилгаан станцын сан дүүрэх гурван жилийн хугацаанд Байгаль нуурын усанд 0.002-0.0023 хувь хүртэл нөлөөлнө гэж Tractebel Engineering тооцоолсон. Мөн эгийн голыг хаахад Байгаль нуурын усны төвшин найман сантиметр хэлбэлзэнэ гэсэн тооцоо гарчээ. гэтэл Байгал нуурт цутгадаг голуудад оху усан цахилгаан станц барихаар зөвшөөрөл олгосноос үүдэн тус нуурын ус 2.4 метр хүртэл хэлбэлзэх таамгийг хойд хөршийн судлаачид хийжээ.

Байгал нуурын төлөө үхтэлээ санаа зовж буй хэмээдэг хойд хөрш ингэж л хайрлаж байна. тус улсын Байгал нуурт цутгадаг ангар мөрөнд дөрвөн том усан цахилгаан станц байгуулсан. эдгээрийн нийт хүчин чадал 12 мянган Мвт-ад хүрчихээд байгаа. гэтэл Монгол улс үүнээс хэд дахин бага буюу 315 Мвт цахилгаан станц яагаад барьж болохгүй гэж.

улс орнууд ингэж эх орноо мэдэж, эзэн шиг нь аашилж байна. гэтэл бид газар нутгаар нь урсаж буй усаа ашиглах ч эрхгүй сууна. тэр байтугай 1960-аад оны үед Зху-ын судлаачид манайд 20 гаруй усан цахилгаан станц барих боломжтой гэсэн тооцоог тухайн үеийн нам төрийн удирдагчдад танилцуулж байсан гэх архивын баримт хүртэл бий. гэтэл “ах дүү” улсууд байхдаа ахын хайраар хайрлаж, ангахын цагт “ах нь амиа бодлоо, миний дүү үүнийг ав” гээд импортоор хуураад хатаж үхэхийг харсаар суух нь. энэ байдлаараа байвал туул дээр цахилгаан станц барихын тулд оросууд руу хадаг бариад гүйх бус уу.

• Монгол Улс охУ­аас өндөр үнээр эрчим хүч худалдан авдаг атлаа хүн амын хэрэглээ буурмагц, идүүлсэн эрчим хүчээ хойд хөршдөө бэлэглэчихдэг.

• хэрэглээндээ тохируулан эрчим хүч үйлдвэрлэдэг хамгийн тогтвортой (нар, салхины эрчим хүчний эх үүсвэртэй харьцуулахад), уян хатан систем бол усан цахилгаан станц.

• оросын сонирхлыг хөндсөн усан цахилгаан станц бүрийн маргаанд манай улс төрийн хүрээнийхэн толгой гуйдааж, манай эрдэмтэд судалгаа нотолгоогоор оросын талынхны амийг нь тагладаг.

үйлдвэрлэдэг хамгийн тогтвортой (нар, салхины эрчим хүчний эх үүсвэртэй харьцуулахад), уян хатан систем бол усан цахилгаан станц. тиймээс ч манай зах замбараагүй эрчим хүчний системд тохируулга хийж чадна гэж салбарынхан хэлдэг юм. эрчим хүчний энэ тохируулгагүйн гайгаар Монгол улс татвар төлөгчдийн олон тэрбум төгрөгийг жил бүр

болсон энэ үед нэг ч гэсэн нуур шинээр ийн мэндэлсэн юм. Юутай гэгээн мэдээ. гэтэл ийм нуур үүсгэж, говь-алтайн тайширт усан цахилгаан станц барихаар ид яригдаж байхад хэчнээн олон хүн үүнийг эсэргүүцсэн билээ. голын амийг гогдлож, загас жараахайг нь устгахаар зэхлээ хэмээн баахан эсэргүүцэж, багахан бослого дэгдээсэн. гэтэл зүхэж байсан тайширын станц өдгөө Завхан, говь-алтайн зарим сумыг эрчим хүчээр хангаж, хүн зоныг нь ундаалж байна.

усыг ашиглаж, станц байгуулахын гавьяа энэ. гэвч өнөө хэр Монголд усан цахилгаан станц байгуулах нь монголчуудын дунд төдийгүй хойд хөрш, манай улсын хооронд хоёр туйл мэт маргаан дагуулсаар байна. Монголчууд цахилгааны хэрэглээ өсдөг оргил ачааллын үед оху-аас өндөр үнээр эрчим хүч импортолж, амиа аргацаадаг. Нэг квт цаг цахилгааныг дунджаар 7-8 центээр, зарим үед бүр 13 центээр худалдан авдаг атлаа хүн амын хэрэглээ буурмагц, идүүлсэн эрчим хүчээ бараг хоёр цент хүрэхгүй үнээр хойд хөршид буцаагаад бэлэглэчихдэг. ийм хачин “харилцан ашигтай”-гаар хамтраад удаж буй. учир нь өглөө өсөж, өдөр буураад, үдэш өсдөг дотоодын эрчим хүчний эрэлтийг даган манай эрчим хүчний үйлдвэрлэл хэлбэлздэггүй. Манай үйлдвэрлэлийн голыг нугалдаг нүүрсний станцууд уян хатан бус хөшүүн учраас хэлбэлзлээ нөхөхийн тулд хойд хөршөөс цахилгаан гуйланчилдаг нь энэ.

тэгвэл энэ хөшүүн байдлыг уян хатан усан цахилгаан станцаар шийдэж болдог. хэрэглээндээ тохируулан эрчим хүч

УХААРАЛ ХАйРЛАХ УРАН шОГ

Б.Хасуй / ЗГМ©

Эрчим хүчний импортын 2018 оны төлөвлөгөө

1.6тэрбум квт цаг

эрчим хүч

75%

25%

2016

2015

2014

2013

2012

2011

2010

1,44

6.3

1,41

6.8

1,34

9.2

1,195

.5

366.

0

275.

5

262.

9

Импорт(Хэмжих нэгж: сая кВт.цаг)

Engineering компани хийж, эхний шатны өрөмдлөгийн ажлуудыг эхлүүлсэн. гэвч энэ станцын ажил дорвитой урагшлахгүй л байна. энэ төслийн нэгж нь хязгаарлагдмал хариуцлагатай компани болтлоо томорсон ч, ажил нь ахисангүй. хариулт өгөхөөс татгалзсан хэдэн удирдлага нь амаа үдүүлж, дагжин чичирчихсэн сууна.

үүнийг нь хүссэн хүлээж байсан эгийн голын усан цахилгаан станцыг эсэргүүцэгчид, байгалиа хайрлан хамгаалъя хэмээн ашиг сонирхлын нүдээр хашхирдаг “эх орончид” ч нам гүм болов. хойд хөршийн хилээс бараг 600 километрийн зайд Монгол улс станц барихыг эсэргүүцдэг оху-ын эсэргүүцэл ч намжмал байна. Монгол улс Сэлэнгэ мөрөнд станц байгуулахыг оху хүчтэй эсэргүүцдэг. гэхдээ их гүрний шийр заан хүчтэй шахаж, шантаажилж, дарамталдгаас биш үүнийгээ баталчих хангалттай нотолгоо үзүүлдэггүйг та мэдэх үү. оросын сонирхлыг хөндсөн усан цахилгаан станц бүрийн маргаанд манай улс төрийн хүрээнийхэн толгой гудайн, чимээгүй суудаг. энэ үед нь их гүрэн биднийг илт дээрэлхэж, “үхэр монголчуудыг яасан ч яахав” гэсэн ааш аяг гаргадаг талтай. энэ бүрт нь манай эрдэмтэд судалгаа нотолгоогоор амыг нь тагласаар, хэлэх үггүй болгосон хурлын дүрс бичлэгүүд ч бий.

тэр бүү хэл оху-ын тал хараа, Ерөө, Сэлэнгэ, орхон, идэр гээд Монгол улсын төвийн бүх голыг бүхэлд нь Байгаль нуурын сав газарт багтааж, эдгээр голд усан цахилгаан станц баривал биднээс зөвшөөрөл авах ёстой хэмээн

урсгасаар буй. энэ онд л гэхэд төвийн бүс 50 гаруй тэрбум төгрөгөөр оху-аас эрчим хүч импортлохоор төлөвлөж байна. харин урсгал усыг ажилсаг болгосноор монголчууд эрчим хүчний хараат байдлаас ангижирахад дөхөм болно.

усаар зөвхөн цахилгаан үйлдвэрлээд зогсохгүй усны нөөц бүрдүүлдэг. Зөвхөн эгийн голын усан цахилгаан станцыг барихад уртаараа хөвсгөл нуурын дайтай нуур үүсэж, аялал жуулчлал, газар тариалан гээд ус дагасан амьдрал цэцэглэх таамагтай. Наад зах нь тэр орчмын агаарын чийгшил нэмэгдэж, энэ хэрээр хур тунадасны хэмжээ дээшилнэ. үүгээр зогсохгүй урсгал усанд менежмент хийж, үерийн аюулыг хүртэл тогтоон барьж дөнгөдөг. ус даган амьдардаг урд хөрш хөх мөрөн дээрээ 20 орчим станц босгосон. ингэснээр нэгэн цагт хэдэн мянган хүнийг хуу хамж үерлэдэг байсан энэ мөрөн үерлэх нь эрс багассан. энэ мэт усан цахилгаан станцын тусыг дурдаад байвал дуусахгүй.

тиймээс томоохон голуудаа түшиглэн станц барихаар үе үеийн Засгийн газар бодлогодоо тусгадаг. өнгөрсөн хугацаанд эг, шүрэн, дөргөн, тайшир, эрдэнэбүрэн гээд усан цахилгаан станцуудыг зүтгүүлсэн. гэвч сүндэрлэн боссон нь тун ховор. Нэг Засгийн газар нь зүтгүүлж, нөгөө нь зогсоосоор өдий хүрлээ. Монголын эрчим хүчний системд эргэлт авчрах учиртай эгийн голын цахилгаан станцын түүх гэхэд одоогоос 20 жилийн өмнө эхэлсэн. уг нь эгийн голын усан цахилгаан станцын төсөл хэдийнэ бэлэн болсон. уг төслийн тэЗү-ийг Францын Tractebel

давшилсан. тухайн үед нь манай эрдэмтэд голын сав газар гэж байхаас нуурын сав гэж байхгүй хэмээн амыг нь таглаж байсан удаатай.

Сэлэнгэ мөрөн дээр усан цахилгаан станц барьснаар Байгал нуурын ус багасна хэмээн оху мэдэгдэж байгаа. үнэндээ, энэ мөрний 37.5 хувь нь Монголд, бараг хоёр дахин том хэсэг нь оху-д оршдог. дахин

Херлуф Бидструп Уран шог

Хүний мөс

тэмцлээс харж болно. эмнэлэг, эрүүл мэндийн байгууллагаар үйлчлүүлэгсдийн дийлэнхийг өндөр настнууд эзэлж байдгийн хувьд эмч нар ажил хаячихвал аминд тулсан эрхээ эдлэхээр хөгшид, эмч нарын тэмцэлд нэгдэхийг ч үгүйсгэхгүй. Монгол улсын гурван сая хүнд 3244 эрүүл мэндийн байгууллагын 10000 орчим их эмч, 18913 сувилагч, 19260 эмнэлгийн мэргэжилтнүүд тусламж үйлчилгээ үзүүлж байгаа юм. үүнд дээр хөгшид нэмэгд-чихвэл мөн ч олон хүний эрх ашгийн асуудал болж то морно шүү.

өнөөдөр төрийн албанд ажиллаж байгаа багш, эмчийн цалингийн хэмжээ тун ойролцоо байгаа юм. улсад 25 жил ажил-ласан багш дунджаар 608457 төгрөгийн цалин авдаг. олон жил төрд ажилласны нэмэг-дэл, зэрэг дэвийн урамшуулал, үнэл гээний нэмэгдэл багтаад энэ шүү дээ. олон жил шохой “идсэн” багш ийм хөлсөөр төрд ажиллаж байхад залуу багш нар ямар цалин авч байгаа нь тодорхой. тухайлбал, таван жил ажилласан багш цалин дээрээ 4261 төгрөгийн нэмэгдэл, 10 жил ажилласан бол 10822 төгрөг, 20 жил ажиллахад 27450 төрөг, 25 жил ажиллахад 30661 төгрөгөөр нэмэгдэх цалингийн системтэй. үүн дээр Кабинет хариуцсан багш үндсэн цалингийнхаа таван хувийг нэмэгдэл болгон авдаг бол анги даасан багш 10 хувийн нэмэгдэл авдаг байна. Мөн багш нарын чадварыг а,в,С үнэлгээгээр үнэлэн үр дүнгийн нэмэгдэл олгодог. хэрэв багш 100 хувь буюу а үнэлгээгээр авбал 45 хувийн нэмэгдэл авах

журамтай боловч 22 хувийн нэмэгдлийг элдэв татвар хураам-жаар авчихдаг “суйлаа” ч бас байна. Мэдээж С үнэлгээтэй багшид үр дүнгийн нэмэгдэл олгогдохгүй. харин сургуулийн өмнөх боловсролын багш нар 535000 төгрөгийн, туслах багш 416000 төгрөгийн цалинтай боловч гар дээрээ 400-330 мянган төгрөг авдаг байна. эмч нарын хувьд ажилласан жилээс хамаарч их эмч 558500-634900 төгрөг, сувилагч 466200-526600 төгрөгийн цалин авч байна. гэтэл хувийн эмнэлгүүд эмч, ажилтнуудаа дэлхийн жишигт биш юм аа гэхэд бүс нутгийн хэмжээнд хүргэчхээд байгаа юм.

хувийн сургуулийнхны хувьд залуу багшдаа л дор хаяж 1,2 сая төгрөгийн цалин олгож байгаа нь багшийн мэргэжлийн үнэлэмж тэр зэрэгт байх ёстойг харуулсан чанарын бодит үнэ-лэмж юм. хувийн хэвшилд ажиллаж байгаа эмч багшийн чанарын үзүүлэлтийг цалинтай нь холбон тайлбарлах явдал бий. гэхдээ төрийн албанд ажиллаж байгаа багш, эмч нарын цалинг нэмээд хариуцлагыг чангатгаад өгөхөөр алдаа гаргаж ажлаасаа халагдахыг хэн хүсэх вэ дээ.

дагаад боловсролын чанар дээшилж, эрүүл мэндийн үйл-чилгээ “нахилзаад” л ирнэ. Цалин бага байгаагаас л эмч, багш нарын ажлын арга барил, амьдралын чанар дээшлэхгүй байгаа юм.

төрийн албанд ажиллагсдын дундаж цалинг статистикийн хорооноос 1 сая 38 мянган төгрөг байгааг тогтоосон. энэ үзүүлэлтийн график илүү дээш цойлоход багш, эмч нарын бага цалин “шавар хааж” байгаа нь ойлгомжтой. үүнээс улбаатай олон статистик үзүүлэлт дорой байгаа нь тодорхой. энд нэг зүйлийг тодруулахад төрийн албаныхны нийт цалинг нэмэл гүй зорилтот бүлэг үүсгээд түүнийгээ бусдынх нь жишигт хүргэхэд төрд нөөц боломж их бий.

Багш, эмчийн нарт хэтийдсэн ачаалал үүрүүлээд зарцуулсан хөдөлмөрт нь тохирсон цалин олгохгүй байгаа явдлыг “Засгийн газрын хөдөлмөрийн мөлжлөг” гэж үзэж яагаад болохгүй гэж. НүБ-аас баталсан “хүний эрхийн түгээмэл тунхаглал”-д “хүн өөрий гөө болон ар гэрээ тэжээхэд хүрэлцэхүйц цалинтай байх ёстой” гэсэн заалт бий. Манай улс тэр эрх зүйн бичигт аль эрт гарын үсэг зураад нэгдчихсэн. үүн дээр үндсэн хуулийн “төр нь иргэнээ ялгаварлан гадуурхахгүй байх ёстой” заалт нэмэгдэхээр асуудал бүр томроод ирнэ. үүнийг зөвхөн эдийн засгийн үүднээс бус хуулийн хүрээнд ч авч үзэх шаардлага тулгарч байна.

Багшийн ажил бол хамгийн хариуцлагатай ажил. хүний цалин хэр хариуцлагатай ажил хийж буйгаас хамаарах ёстой. өнөөдөр дэлхийн нө гөө бөөрөнд байгаа мексик багш Монголынхоос

хамаа гүй тааламжтай орчинд, мате матикийн бодох аргачлалыг монгол багштай яг адил зааж байгаа мөртлөө 1400 ам.дол-ларын цалин авч байна. гэтэл монголын багш нарын цалин дэлхийн дунджаас долоо дахин бага байгаа нь манай төр багш нарынхаа хөдөлмөрийг хэрхэн мөлжиж байгаагийн тод илрэл.

тэгэхээр хэрээс хэтэрсэн ачаалал үүрч байгаа багш, эмч нар хийсэн ажилдаа тохирсон цалин авах ёстой.

өнгөрсөн хугацаанд Засгийн газар багш, эмч нарын цалин

нэмэх асуудлыг шийдвэрлэх талаар “гал унтраах” бодлого барьж ажилласан гэхээсээ илүү бүр хулхидсан шинжтэй үйлдлүүд хийсээр ирсэн. тодор-хой өгүүлбэл, Засгийн газар “Багш нарын цалин нэмүүлэх түр хороо”-ныхонтой 2018 оны нэгдүгээр сараас багш нарын бодит цалинг 45 хувиар нэмэхээр тохиролцсон. гэтэл уих-аас тогтоол баталж багш нарын асуудлыг шийдсэн гэхээсээ төрөөс сахилга хариуцлагын зөрчил гаргаагүй албан хаагчиддаа нэг удаа урамшуулж 55,4 тэрбум төгрөгийг тараах шийдвэр болж таарсан. шилээ даран хөвөрч буй багш, эмч нарын өнөөдрийн тэмцэл төрийн зүгээс харалган бодлого явуулсныг харуулж байна. өөрөөр хэлбэл, Засгийн газар намар боссон асуудлыг нэг удаагийн 300000 төгрөгийн тэтгэмжээр аргалж дөнгөнө гэсэн нь алдаа болж хавар “шуурга тавих” үүтгэл болсон. эмч нар нэг удаагийн тэр тэтгэмжээр сэтгэлээ хуурч тэмцлээ мартагнаад байсан ч багш нар цалингаа 45 хувиар нэмүүлэх тохироогоо Засгийн газраас нэхсэн нь эмчийн зовлонг сэдрээв. одоо тэд нийлж аваад ирэх долоо хоногт “төрийн ордныг тойрох” бэлтгэлээ базааж байна. түүний дараагийн алхам нь ойлгомжтой. “хүүхдүүдээ хөгшид нь харгалз, хөгшдөө залуус нь халамжил, Засгийн газар арыг нь даа, бид эрхээ хамгаа лах минь” гэсэн маягаар асуудалд хандаж ажил хаялт зарлана. харин сонгууль дөхүүлж цалин нэмэх төлөвлөгөөтэй байгаа Засгийн газар багш, эмч нарын цалинг нэмэх эсэх нь тодорхой гүй л байна.

ЗаСгийН гаЗрыН Мэдээ СоНиН 2018.05.10, пүрэв ~ №095 (894)4

нийгэм

1Ялангуяа эмч нарын хувьд

гоморхол туйлдаа хүрс нээс маш шахуу гуравхан хоногийн хугацаатай шаардлагыг хүргүү-лээд байгаа юм. Маргааш Зас гийн газрын зүгээс эмч нарын шаардлагыг “тоохгүй” бол эмч нар ажил хаялт зохион байгуулахад ч бэлэн болжээ.

өнгөрсөн жил багш нар ажил хаяж олон айлд хүүхдээ хэнээр харуулах вэ, хүүхдүүд хаана өнжих вэ гэсэн “хурал” хэд хоног болов шүү дээ. эцсийн дүндээ хөгшчүүл л багш нарын ажил хаялтын “арыг нь даагаад” өнгөрсөн. тэгвэл энэ удаа хөгшдийн эрх ашигт ч шууд хамаарах ажил хаялт болоход ойрхон байгааг эмч нарын

“Хүн өөрийгөө болон ар гэрээ тэжээхэд хүрэлцэхүйц цалин-тай байх ёстой” гэсэн заалт бий

0 0 8 9 4

ТУЗ-ийн даргаЭрдэнэбаатарын ДОЛГИОН

Ерөнхий эрхлэгч Баатарын ДУЛАМХОРЛОО

Зөвлөхшатарбалын ДАвААДОРж

Орлогч эрхлэгчЛхагважавын СУГАРМАА

Утас: 99903584

Улс төр, нийгэм, эрэн сурвалжлах мэдээллийн албаЭдитор Б.Энхжаргал

Утас: 99901621

Эдийн засаг, уул уурхайн мэдээллийн албаЭдитор Б.Баяртогтох

Утас: 99901532

Цахим контент, бүтээлч үйлдвэрлэлийн албаЭдитор Г.Баярсайхан

Утас: 99903574

Утас: 99903581 99903578 99909472 99907843

Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг, I хороо, Энхтайваны өргөн чөлөө,

“Блю Скай тауэр” 407 тоотУлсын бүртгэлийн дугаар. 1024

Утас: 70103131, Факс: 7010606

ubinfo.mnДугаарын удирдагч

Б.Баяртогтох

“Засгийн газрын мэдээ” сонин нь ардчилсан, шударга ёс, хүний эрхийг дээдэлж, чөлөөт

сэтгүүл зүйн хэм хэмжээг бүрнээ сахин, олон ургальч үзлийг илэрхийлэх мэдээллийн

индэр байж, нийт Монгол үндэстний ойлголцол, эв нэгдлийг бэхжүүлэхийг эрхэм

зорилгоо болгоно.

РЕДАКЦ

ЗАР СУРТАлчИлГАА

хАЯГ

ЦАхИМ хУвИлБАР

Засгийн газар хөдөлмөрийн мөлжлөгөө хэзээ зогсоох вэ

Хөгшчүүл л ач зээгээ харж багш

нарын ажил хаялтын

“арыг нь даасан”

Сонгинохайрхан дүүргийн 25-р хорооны нутаг Зүүн салааны эхэнд хустай болон ухны амны уулзвар газарт, толгойт голын захад ой хамгаалагч Чимэдцэрэн агсаны тарьж ургуулсан 300 гаруй модтой, нар ээсэн энгэр газарт М.оюун-эрдэнэ захиралтай “төгөл” ахмадын сувилал зөвхөн ахмадуудад хөнгөлөлттэй үнээр үйлчилнэ.

ахмадууд гэртээ ирсэн тав тухтай байдаг гэж ам сайтай байдаг. ахмадын сувилал нь Нийслэлийн хэрэглэгчдийн найдвартай түнш байгууллага бөгөөд “хэрэглэгчдийн таашаалд нийцсэн ажил үйлчилгээтэй хамт олон” гэсэн хүндэт өргөмжлөл, талархлаар 25 удаа шалгарч, “хонгорын элс”, “Сутай хайрхан” зэрэг алдартай 10 гаруй уран зургаар гоёж, орчин үеийн техник технологиор бүрэн тоноглогдсон тохилог.

амрагч ахмадуудын бодол:• өлсөж, өвдөхөөрөө өлзийжаргал менежерээ бодно• хөгшчүүл минь бариач хишигбуяны бариа засал энергиэр

эмчлүүлэх гэж хүлээцгээнэ• ажилсаг залуу оны аварга саятан бодсон уурын зуухны галч

а.алтангэрэл• амрагчдаа цэвэрхэн орчинд тохитой амруулах гэж олон жил

ажиллаж байгаа үйлчлэгч С.амгалан• ахмадууддаа амтат хоол, аагтай цайгаар үйлчлэх гэж чармайн

ажиллаж байгаа ахлах тогооч энхтүвшин• ой хамгаалагч Чимэдцэрэнгээ дурсан ярьж хөшөөнд нь

хүндэтгэл үзүүлж, ойн төгөлөөр зугаалцгаана.“төгөл” амралт сувилалынхан байр, орчноо тохижуулах ажилд

бүх нийтээрээ чармайн ажиллаж байна.Ж.Баатар

Гэртээ ирсэн юм шиг тав тухтай

нЭЭлТТЭЙ АЖлын БАЙРны ЗАР

холБоо БАРИх: 9913 5112 info@asiamining.mn хаягаар холбоо барина уу.

оРчУУлАГч:

Эдийн засаг, уул уурхайн сэдвээр дагнан мэдээ, мэдээлэл нийтлэлийг уншигчдад хүргэх “Asia Mining Magazine” сэтгүүл нь орчуулагч таныг ажилд урьж байна.

АЖлын БАЙРАнД ТАвИГДАх шААРДлАГА:• Эдийн засаг, уул уурхайн чиглэлээр мэдлэгтэй байх• Эдийн засаг, уул уурхайн чиглэлээрх мэдээ, мэдээллийг төлөвлөсөн хугацаанд англиас

монгол, монголоос англи хэл рүү орчуулан нийтлүүлэх • Мэдээний эх сурвалжийн утга, бүтцийг алдагдуулалгүй орчуулгыг чанарын өндөр

түвшинд гүйцэтгэх • Англиас монгол болон монголоос англи хэл рүү орчуулга хийж байсан туршлагатай байх • Монгол хэлний өндөр мэдлэгтэй байх

АЖИл ГоРИлоГчИД ТАвИГДАх шААРДлАГА:• Ажлын ачаалал ихтэй орчинд дасан зохицож, ачаалал дааж ажиллах чадвартай байх • Сэтгүүл зүй, уул уурхайн салбарт ажиллаж байсан туршлагатай бол давуу тал болно • Багийн гишүүн байж, бусадтай үр дүнтэй хамтран ажиллах чадвартай байх• Төлөвлөлт болон бэлтгэл ажлыг оновчтой хийдэг байх • Англи хэлнээс гадна орос, хятад хэлний зохих мэдлэгтэй бол давуу тал болно • Холбогдох чиглэлийн бакалавр болон Магистрын зэрэгтэй, ажлын туршлагатай байх.

Хэрэв та өөрийгөө дээрх ажлын байранд нийцэх боловсон хүчин гэж үзэж байгаа бол англи эсвэл монгол хэлээр бэлтгэсэн танилцуулгаа доорх хаягаар илгээгээрэй. Бид тантай холбогдож дараагийн алхмуудыг хэлэлцэх болно.

• Төрийн албанд ажиллагсдын дундаж цалинг статистикийн хорооноос 1 сая 38 мянган төгрөг байгааг тогтоосон нь багш, эмчийнхээс бараг хоёр дахин их байна.

• Их эмч ажилласан жилээсээ хамаарч 558500­634900 төгрөг, сувилагч 466200­526600 төгрөгийн цалин авдаг.

• УИх­аас тогтоол баталж багш, эмч нарын асуудлыг шийдсэн гэхээсээ төрөөс сахилга хариуцлагын зөрчил гаргаагүй албан хаагчдаа нэг удаа урамшуулж 55,4 тэрбум төгрөгийг тараах шийдвэр болж таарсан.

Б.Хасуй / ЗГМ©

2018.05.10, пүрэв ~ №095 (894)

Би үйлдвэрлэгч

5ЗаСгийН гаЗрыН Мэдээ СоНиН

ХХААХҮЯ©

ӨВЛИйН УЛИРАЛД

ЗУНы УЛИРАЛД

49%

36% 22%22% 7%

Үнс

23%

Пластик

14%

Хүнсний хаягдал

13%

Цаас Металл

1%

Пластик Хүнсний хаягдал Цаас Даавуу

4%

Даавуу

9%

Шил

1энэ хаягдлыг өдөрт дунджаар

1900 гаруй тонн, харин аймгуудад 104 тонн хог хаягдлыг нэгдсэн цэгт устгаж буй. улаанбаатар хотын хэмжээнд нийт 16 хог хаягдлыг дахин боловсруулах үйлдвэр үйл ажиллагаа эрхэлж байна. тэр дундаа хаягдал хуванцар, бүх төрлийн хоёрдогч түүхий эд, вакуум цонхны хаягд лаар PVC хуванцар хоо-лой, автомашины хаягдал дугуйгаар резинэн хавтанг дахин боловсруулж байна. “Засгийн газрын мэдээ” сонин Монголдоо анхдагч, хаягдал бор цаас дахин боловсруулдаг “Сайн цаас” компанийн үйлдвэрийг энэ удаагийн “Би үйлдвэрлэгч” буландаа онцолж байна. Бид үйлдвэрлэлийн үйл явцтай танилцахаар Сонгинохайрхан дүүргийн “автобус-2” баазын зүг хөдөллөө.

анх 2014 онд компаниа бай-гуулсан ч хоёр, гурван жилийн турш тоног төхөөрөмжийн судал гаа хийжээ. ийн 2017 оны есдүгээр сараас эхлэн бүтээгдэхүүнийхээ борлуу-лалтыг идэвхжүүлж, өдгөө үйлд вэрийнхээ 60 хувийн хүчин чадлаар өдөрт 20-25 тонн хаягдал боловсруулж байна. тус үйлдвэр нийт 35 хүртэл ажилтантай, хоёр ээлжээр 24 цагаар үйл ажиллагаа явуулдаг аж.

“Сайн цаас” ххК-ийн мене-жер Б.алтанзул бидэнд “гурван жилийн нарийн судалгааны үндсэн дээр үйлдвэрээ бай-гуулж, нийт гурван тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалтаар босгосон. одоогоор хөрөнгө оруулалтынхаа 10 хувийг нөхөж амжаагүй л явна. гэхдээ “Мөнхийн үсэг”, “алтан жирэм”, “Gofro” зэрэг компанитай хамтран ажиллаж байна. хаягдал бор цаасаа сүлжээ дэлгүүрүүдээс

ТЕНДЕРИЙН УРИЛГАОгноо: 2018.05.10-ны өдөр

ТЕнДЕР шАлГАРУУлАлТын нЭР: Өмнөговь аймгийн Цогтцэций, Баян-овоо, Ханбогд сумын нутагт байрлах Тавантолгой–

Гашуунсухайт чиглэлийн, нүүрс тээврийн, хүнд даацын 239км автозамын тэмдэг тэмдэглэгээ, тоноглолын ажил

ТЕнДЕР шАлГАРУУлАлТын ДУГААР:ЭМГЛ/201802013

“Эрдэнэс Монгол” ХХК нь эрх бүхий тендерт оролцогчдоос Өмнөговь аймгийн Цогтцэций, Баян­овоо, ханбогд сумын нутагт байрлах Тавантолгой–Гашуунсухайт чиглэлийн, нүүрс тээврийн, хүнд даацын 239км автозамын тэмдэг тэмдэглэгээ, тоноглолын ажил гүйцэтгэх тухай битүүмжилсэн тендер ирүүлэхийг урьж байна.

Тендерийн баримт бичгийг (хүсвэл нэмэлт хувийг) үнэ төлбөргүйгээр татан авах боломжтой бөгөөд тендерт оролцохын тулд эргэн төлөгдөхгүй нөхцөлтэйгээр 0 төгрөг, эсхүл түүнтэй тэнцэх хэмжээний чөлөөтэй хөрвөх валютаар цахим тендерийн хураамж төлнө. Тендер нь түүнийг нээсэн өдрөөс эхлэн 45 хоногийн дотор хүчинтэй байна.

Тендерт оролцогч нь санхүүгийн болон ажлын туршлагын дараах шаардлагыг хангасан байна. Үүнд:

Борлуулалтын хэмжээ: Сүүлийн 3 жил /2015, 2016, 2017он/-ийн борлуулалтын орлогын дундаж нь тендерт санал болгож буй үнийн дүнгийн 80 хувиас доошгүй байна.

Түргэн хөрвөх чадвартай хөрөнгө болон авах боломжтой зээлийн хэмжээ: Тендерт санал болгож буй үнийн дүнгийн 30 хувиас доошгүй байна.

Санхүүгийн тайлан ирүүлэх жилийн тоо: Сүүлийн 3 жил /2015, 2016, 2017/. Сүүлийн 3 жилд хэрэгжүүлсэн ижил төстэй ажлын өртөг: 2015, 2016, 2017 оны аль

нэг жилд нь 350’000’000 төгрөгөөс доошгүй үнийн дүнтэй ижил төстэй ажилд үндсэн гүйцэтгэгчээр ажилласан байна.

Тусгай зөвшөөрөл шаардлагатай бол тусгай зөвшөөрөл ирүүлэх эсэх: Тийм.ЗТХЯ-наас олгодог:ЗЗА-4 “Замын тоноглол, тэмдэг, тэмдэглэгээний ажил”, эсвэл2.8.8 “Замын байгууламжид хамаарах талбай барих, засварлах” Тендерт оролцогч нь тендерийн хамт захиалагчийн төсөвт өртгийн 1 хувьтай тэнцэх

хэмжээний төгрөг (эсхүл түүнтэй тэнцүү чөлөөтэй хөрвөх валют)-ийн дүнтэй тендерийн баталгаа ирүүлнэ.

Уг тендер нь цахим тендер шалгаруулалтын журмаар зохион байгуулагдаж байгаа тул оролцогч нь Цахим худалдан авах ажиллагааны систем (www.tender.gov.mn)-д өөрийн аж ахуйн нэгжийн цахим гарын үсэг (PKI)-ээр нэвтрэн орж тендерийн материалаа цахим хэлбэрээр 2018 оны 06 дугаар сарын 11­ний өдрийн 12:00 цагаас өмнө ирүүлэх ба нээлтэд оролцох хүсэлтэй тендерт оролцогчдыг байлцуулан тендерийг 2018 оны 06 дугаар сарын 11­ний өдрийн 12:10 цагт нээнэ.

Гадаадын этгээд тендер ирүүлэх “эрхгүй”.Дотоодын давуу эрх “тооцохгүй”.

“ЭРДЭнЭС МонГол” ххКУлААнБААТАР хоТ, СүхБААТАР ДүүРЭГ, 1-Р хоРоо,

чИнГИСИЙн ӨРГӨн чӨлӨӨ-15, МоннИС ЦАМхАГ, 14-Р ДАвхАР. УТАС: 75553399-251

гэрээний дагуу долоо хоногт 1-2 удаа очиж авдаг. Мөн хувь хүмүүсийн авчирсан бор цаасыг нэг кг-ийг нь 50 төгрөгөөр худалдан авч байна” хэмээн ярив.

өндөр хөгжилтэй орнуудад хогийг ангилан ялгах ажил дорвитой хэрэгждэг. тухайл-бал, Япон улс хаягдал дахин боловсруулалтаараа дэлхийг тэргүүлдэг гэж хэлж болно. тэд хог хаягд лынхаа ихэнхийг дахин боловсруулж, дахин боловсруулсан хогоо бас дахин боловсруулдаг. “гоми” хэмээх зохицуулагч байгууллага иргэдийг хог хаягдлаа хаана, хэзээ, хэрхэн яаж ялгаж анги-лахыг зааж өгдөг аж. Япончууд гялгар уутны 77 хувийг боловсруулдаг гэж хуванцар хог хаягдлын зохицуулалтын хүрээлэн мэдээлжээ. энэ нь англи улстай харьцуулахад хоёр дахин илүү гэсэн үг. ус, ундааны шил, лааз, шүршдэг будгийн сав, хуванцар сав, савны таглаа гэх мэтийг тус бүрд нь ангилна. түүнээс гадна цаас, цаасан хайрцаг, хатуу цаас, сонин, сэтгүүлийг хүртэл ангилдаг аж. Мөн хог дахин боловсруулдаг үйлдвэрийг татвараас чөлөөлж, сард хэдэн тонн хог боловсруулснаас хамаа-ран урамшуулал олгодог байна. харин манайд хог ангилан ялгах

олон аян өрнөж байсан ч огт үр дүнд хүрээгүй. тиймээс хог хаягдал дахин боловсруулах үйлдвэрүүд үйл ажиллагаа явуулахад нэлээд хүндрэл учраад буй. Ялангуяа, хаягдал картон болон бор цаасыг ихэвчлэн шатааж, газарт булах зэргээр устгалд оруулдаг нь түүхий эдийг хомсдуулж байна.

“одоогийн байдлаар бид өөрсдөө хаягдлыг очиж авах боломж бага байна. учир нь хот дотор таван тонны ачааны машинтай зорчиход хүндрэл тулгардаг. Мөн хаягдлыг цуглуулах хүн хүч тааруу. тиймээс нэг кг-ийг нь 50 төгрөгөөр худалдаж авъя гэж хүмүүсийг уриалж байгаа. хаягдал цааснаас зөвхөн бор картонон цаасыг авдаг. тэр цаас нь хуучирч муудсан, скотч, үдээстэй байсан ч хамаагүй. авчирсны дараа бид цэвэрлэж, ялгаад үйлдвэрлэлд бэлддэг.

дахин боловсруулах үйлдвэрт тулгамдаж байгаа хамгийн том асуудал бол хаягдал цаас цуглуулах ажил. хог хаягдал ангилан ялгадаггүй болохоор түүхий эд бэлэн бус байдаг. одоогоор манай үйлдвэр таван тонны даацтай хоёр машинтай. Манай машинд хаягдлыг түүж хийхэд нэг тонн, дагтаршуулж багцалсан таван тонн цаас багтдаг. тэгэхээр албан байгууллага, сүлжээ дэлгүүрүүд бор цаасаа багцлаад биднийг дуудвал очиж авдаг. Мөн хувь хүмүүсийн авчирсан цаасыг үнэлж авч байгаа учир хаягдал дахин боловсруулах ажилд хувь нэмрээ оруулаасай гэж хүсэж байна” хэмээн Б.алтанзул хэлсэн юм.

хэрэв цагаан цаасыг бортой холивол дахин боловсруулалтын чанарт сөргөөр нөлөөлдөг байна. Бор цаас цавуулагтай учраас дахин боловсруулахад чанар сайтай гардаг аж. тус үйлдвэр хайрцагны үелгээ болон босоо цаас хийдэг. харин өнгөт цаас үйлдвэрлэдэггүй гэнэ. тэд нэг кг цаасыг 50 төгрөгөөр авдаг гэж тооцвол дөрвөн тонн цаас цуглуулаад 200 мянган төгрөгтэй болох боломж иргэдэд байна. Зарим сүлжээ дэлгүүр бор цаасаа багцалж бэлдэн нийгэмдээ ашиг тустай үйл хийхээс гадна ашгаа нэмэгдүүлэх чиглэлээр идэвхтэй ажилладаг болжээ.

түүхий эдийн эрэлт хэрэг-цээ гэвэл нэрийн хуудас,

танилцуулга, гарын авлага бэлтгэхэд голчлон ашигладаг байна. дахин боловсруулсан цаасаар олон төрлийн зүйл хийх санаа, санал хэдийгээр ирдэг ч

техник, тоног төхөөрөмжийн дутагдлаас үүдэн үйлдвэрлэх боломж одоогоор бүрдээгүй байна. харин ариун цэврийн цаасны гол хийдэг компаниуд хамтран ажиллаж байгаа аж. тус үйлдвэрийн боловсруулалтын дамжлага тун энгийн. хаягдлыг скоч болон хадаас гэх мэт элдэв хогноос салгас ныхаа дараа зуурах тогоонд хийж дэвтээдэг. дараа нь түү нийгээ цэвэршүүлээд гурван дамжлагаар шүүнэ. тэр шүүсэн шингэн цаасаа дахин усаар цэвэршүүлээд индүүдэх машинд оруулдаг. тэгээд хатаагч дамжлагаар дамжин цавуулагын хэсэгт очиход цавуугаар шүр-шиж дахин хатаадаг юм. ийнхүү бэлэн болсон цаасыг хуйлах машин ороож бүтээгдэхүүн бэлэн болдог байна. хэмжээний хувьд олон улсын стандартын дагуу өргөн нь 1-1.6 м, 110-200 граммын жинтэй үйлдвэрлэдэг

байна. тус үйлдвэрийн борлуулалтын доод хэмжээ нь 10 тонн аж.

Бидэнд хаягдал цаас цуг-луулахаас гадна уурын зуух тулгамдсан асуудал болж байгаа. уурын зуухаар галлаж цаасаа хатаадаг юм. гэтэл ирэх оноос түүхий нүүрс ашиглахыг хориглож байгаа тул уурын зуухаа галлах боломжгүй болно. тиймээс энэ асуудлыг хэрхэн шийдэхээ одооноос бодож л байна. уурын тусламжтайгаар бид долоо хоногт 120 тонн хаягдал боловсруулдаг. ингээд бодохоор улаанбаатар болон хөдөө орон нутаг картонон цаасгүй болох магадлалтай” гэж тус компанийн менежер Б.алтанзул учирласан юм.

Картонон цаас бол хог биш баялаг. дахин боловсруулаад ашигладаг учраас байгаль дэлхий, эрүүл мэнддээ хувь нэмрээ оруулж байгаа гэсэн үг. тус компанийн зорилго нь гаднын орноос импортлох бус Монголдоо дахин боловсруулж, картонон цаасаар зах зээлээ хангах явдал юм. ингэснээр дотоодын үйлдвэрүүдийн 2-3 сар хүлээдэг байсан захиалгыг ердөө нэг хоногийн дотор бэлэн болгохоос гадна гаалийн татвар, тээврийн зардлаас чөлөөлөгдөх гэх мэт олон давуу талтай.

Дотоодын хэрэгцээг бор цаасаар бүрэн хангана

Цагаан цаасыг бортой хольвол дахин боловсруу-лалтын чанарт сөргөөр нөлөөлдөг.

Б.Хасуй / ЗГМ©

Өдөрт 20-25 тонн бор цаас боловсруулдаг

нИЙСлЭлИЙн хоГ хАЯГДлын БүТЭЦ

2018.05.10, пүрэв ~ №095 (894)6 ЗаСгийН гаЗрыН Мэдээ СоНиН

Цаг үе

Манай оронд ганцхан жи-лийн дотор 4000 гаруй хүн хорт хавдрын улмаас хорвоог орхидог гэсэн харамсалтай статистик бий. үүний 70 гаруй хувийг элэг, ходоод, улаан хоолойн хорт хавдар эзэлж буй. уг нь зөвхөн энэ гурван өвчинд төвлөрч ажиллавал монголчуудыг хэдэн мянгаар нь залгиж одоод буй хорт хавдар хэмээх аюулыг үлэмж хэмжээгээр хязгаарлаж болох нь эндээс харагдана. Сүүлийн үед улс бодлогоор дэмжиж, тусгай хөтөлбөр хүртэл хэрэгжүүлсний үр дүнд элэгний хавдрыг эрт оншилдог болоод буй. энэ нь олон хүний амьдралд ашиг тусаа өгч, өвчнөө хүндэрсэн хойно нь бус анхан болон дунд шатанд нь эмчлэх үүдийг нээсэн. Мөн “элэг бүтэн Монгол” хөтөлбөрийн хүрээнд хэдэн саяар хэмжигддэг байсан С вирусийн бүх төрлийн эмчилгээг үнэ төлбөргүй авах боломж бүрдсэн гээд сайн мэдээ их бий. тэгвэл үүний жишгээр ходоодны хорт хавдрыг эрт илрүүлж, ард иргэдээ урьдчилан сэргийлэх бодит шаардлага өнөө тулгараад буйг мэргэжлийн хүмүүс сануулж хэлсээр байна. анхаарлаа хандуулах ёстой зайлшгүй шалтгааныг ч энд дурдъя.

энэхүү хорт хавдраар өв-чилсөн хүмүүсийн 30 хүрэхгүй хувь нь таван жил хүртэл амьдардаг. Манай улсын ту-хайд жилд 800 орчим хүн ийн оношлогдож, тэдний 500 орчим нь нас бардаг байна. 100 мянган хүн ам тутамд ходоодны хорт хавдрын өвчлөл ямар байгааг харуулсан дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллагын судалгаа бий. уг судалгаанаас харвал бид хорт хавдрын өвчлөлөөр дэлхийд хоёрдугаарт, нас баралтаар нэгд бичигддэг гэсэн дэндүү харамсмаар тоо баримт дурайна. энэ өвчлөлөөр бидний өмнө БНСу л бичигддэг аж. Бид зарим үзүүлэлтээр дэлхийд тэргүүлдгийн жишээ энэ. гэхдээ тэр нь тийм ч гайхуулаад байхаар эд биш нь ойлгомжтой.

ХоРТ ХАвДАР УДАмшИХ АюУЛТАЙ

ходоодны шарх, хелико бактертай, түүнийгээ эмчлэлгүй удааснаас болж хавдар болох эрсдэл нүүрлэдэг. хэрэв ходоодны хавдраар өвчилсөн бол үр хойчид нь удамших магадлалтай байдаг нь хамгийн том аюул.

Монголчууд яагаад базаах гүй үзүүлэлтээр дэлхийд тэргүү лэх хэм жээнд хүрчихэв ээ. үүний шалтгаан нь бидний хоол хүнсний буруу хэрэглээтэй шууд холбоотой. ихэвчлэн өөх тос ихтэй, шарсан хуурсан хоол зооглодог нь буруу гэдгийг мэддэг хэрнээ татгалзаж чад-даггүй. Нөгөө талаар эрүүл мэндийн даатгалын тогтолцоо ч үүнд нөлөөлж буйг эмч нар сануулдаг.

энэхүү хорт хавдрыг эрт илрүүлбэл бага дээр нь эмчлэх боломжтой. энэ нь өрхийн төсөвт ч хэмнэлттэй.

харин өвчнөө эрт мэдэхийн тулд ходоодоо дурандуулах шаардлагатай. гэхдээ ходоод дурандуулах төлбөр нь 20-40 мянган төгрөг байдаг. өчнөөн жил эрүүл мэндийн даатгал төлсөн ч хамаагүй, энэ мөнгийг өгөх л ёстой. Чухам энэ мөнгөн дүн хорт хавдрыг улам нэмэгдүүлсээр байгаа гэхэд хилсдэхгүй.

Дурандуулах төлбөрийг тэглэснээр илүү олон хүний амь насыг аварч чаднаОношилгоонд эрт хамрагдах тусам эрсдэл багасна

С.ЭнэрэлЗГМ

Хорт хавдраар өвчилсөн хүмүүсийн ар гэрт ямар их санхүүгийн дарамт ирж байгааг төсөөлөхөд ч бэрх.

ЗГМ: ИНфОГРАфИк

200 ТэРБУм ДээР үүССэН ГАцАА

“өөрийнхөө эрүүл мэндийн төлөө энэ зэргийн мөнгө зар-цуулаг л байх ёстой биз дээ” гэх бодолтой хүн олон байх. тэр үнэн. гэхдээ нөгөө талаар монголчууд бид ямар хэнэггүй улс билээ. шинжилгээ, оно-шилгоо нь үнэ төлбөргүй байхад л эмнэлэг бараадалгүй явсаар өвчнөө хүндрүүлдэг улс төлбөр төлөөд ходоодоо дурандуулна гэж хол хэвтэнэ. Ялангуяа мэдээллээс хол байдаг захын хорооллын айл өрх, хөдөө орон нутгийн иргэдийн хувьд чухам энэ шалтгаанаас болоод хорт хавдар болсон хойно эмнэлэгт хандсаар байгаа юм. үүнд иргэдийн эрүүл мэндийн боловсрол, эдийн засгийн чадал чансаа хүртэл нөлөөлж буй.

“элэгний өвчлөлтөй хүмүүс маш их байсан учраас “элэг бүтэн Монгол” хөтөлбөрийг улс орон даяар хэрэгжүүлсэн. энэ аяны хүрээнд улс бараг

200-гаад тэрбум төгрөг зар-цуулсан. хэрэв ходоодны хавд рын өвчлөлөөр ийм аян эхлүүлбэл ойролцоо зардал гарах байх. Бид ходоодны хорт хавдрын нийгэмлэгтэй хамтраад Монгол улсад энэ өвчний эрт илрүүлгийн хөтөлбөр боловсруулж, дээд шатны байгууллагад өгчихсөн байгаа. эндээс цаашаа Засгийн газрын хэмжээнд очиж байж хэрэгжүүлэх эсэх нь шийдэгдэх байх. төр засгийн зүгээс энэ хөтөлбөрийг дэмжиж, хурдан хэрэгжүүлээсэй гэж хүсэж байна” хэмээн хавдар судлалын үндэсний төвийн Мэс заслын клиникийн удирдагч, Монголын ходоодны хорт хавдрын нийгэмлэгийн тэргүүн, доктор, профессор Я.эрдэнэ-очир ярьсан юм.

түүний хэлснээс үзвэл хол-богдох байгууллагууд асуудлыг анхааралдаа авч, дээд түвшинд хүргүүлсэн нь сайн хэрэг. харин одоо засаг хэрхэн шийдэхийг

хүлээх үлдэж байна. Мэдээж 200 тэрбум төгрөг гэдэг их мөнгө. Чамгүй олон сургууль, цэцэрлэг барьчих байх. гэхдээ асуудлыг нөгөө талаас нь хараад үзье. өдгөө хСүт-ийг зорьж буй иргэдийн олонх нь 40-50 насандаа энэ өвчнийхөө талаар мэдсэн байдаг аж. ингээд ирэхэд өвчин нэгэнт хүндэрсэн байдаг тул маш хүнд мэс засалд орно. гэхдээ нэгэнт эцсийн шатандаа орсон бол хэчнээн сайн хагалгаа хийсэн ч дахин хүндэрч зовооно. ингээд хэдэн жил эм тарианы мөнгө гэж ар гэртээ хүндрэл үүсгэсний эцэст нөгөө ертөнцөд очих зам зурайна. хорт хавдраар өвчилсөн хүмүүсийн ар гэрт ямар их санхүүгийн дарамт ирж байгааг төсөөлөхөд ч бэрх.

хэрэв заавал хорт хавдар болсон хойно биш, урьдчилсан шатанд нь илрүүлбэл ямар олон хүний амийг аврах бол.

үүнийг дагаад гэр бүлд нь ирэх санхүүгийн дарамт ч багасах учиртай. Магадгүй одоо зарцуулахдаа гар татаж буй 200 тэрбум төгрөг ирээдүйд үүнээс хэд дахин илүү хэмнэлт авчирна. хамгийн гол нь монголчууд энэ өвчнөөр бөөн бөөнөөрөө хорвоог орхиж байгаа өнөөгийн харамсалтай дүр төрх өөрчлөгдөх учиртай. энэ ажил ходоод дурандуулах төлбөрийг тэглэж, илүү олон хүн хамруулахаас эхлэх байх. улмаар олон нийтэд зөвөөр таниулан сурталчилбал өргөн хүрээг хамрах болно. ходоодны хавдар улам залуужсаар байгаа гэдэг. Магадгүй 30 гарч яваа залууст энэ өвчний шинж тэмдэг эхнээсээ илэрч л байгаа. хэрэв тэд оношилгоонд эрт хамрагдаж, хорт хавдар болохоос нь өмнө өвчнөө илрүүлж чадвал нэг ч гэсэн хүний амь насыг аварч болохсон.

• Эрт илрүүлэг хорт хавдраас сэргийлэх эхний алхам.

• Дурангийн шинжилгээнд жилдээ нэг хамрагдах шаардлагатай.

• Монгол Улс хорт хавдрын нас баралтаар дэлхийд нэгт жагсдаг.

хоДооДны хоРТ хАвДРын ӨвчлӨл

Дэлхийд тэргүүлэх орнууд

Монголчуудын хорт хавдрын өвчлөл

ходоодны хорт хавдрын үзүүлэлт

Насны стандартчилсан түвшин 100,000 хүн амд

1 байр

БНСУ

41.8

39.1%Элэг

27.7%Бусад 6.6%

Улаан хоолой

7.2%Уушги

7.7%Умайн хүзүү

14.7%ходоод

3 байр

ЯПОН

29.9

32.54

байр

ГУАТАМЕЛА

23.7

5 байр

ХЯТАД

22.7

2 байр

МонГол

Монгол

Солонгос

Япон

хятад

Гуатамела

өвчлөл

нас баралт

0 20 40 60

Эрүүл мэндийн хөгжлийн төв©

С.Батсайхан / ЗГМ©

zgM: HIgHlIgHTs

ZGM DAILY2018.05.10, ThursdaY ~ №095 (894) 7ThE offiCial GazETTE

lowy Institute releases Asia Power Index 2018

Mongolia imports 18­22 thousand tons of fruit annually

Mongolia scores 5 points and categorized as minor power on the index.

Almost 92 percent of Mongolia's entire fruit production comes from seabuckthorn.

TRQ releases financial statement of the first quarter of 2018

law enforcers fail to clarify alleged espionage case

TRQ generated cash flow of USD 14.7 million from operating activities.

General Prosecutor's Office refuses to provide information as the case is under investigation.

according to the asia Power in-dex which was released by the lowy institute on May 8, Mongolia is ranked 23rd out of 25 countries. The lowy institute asia Power index is an analytical tool that aims to sharp-en the debate on power dynamics in asia. The index measures power across 25 countries and territories in the Asia-Pacific region, reaching as far west as Pakistan, as far north as Russia, and as far into the Pacific as australia, New zealand and the united states.

The index breaks down power into eight distinct measures, over 114 indicators, allowing variations in power projection to be measured within and between countries. an-nual editions of the index will track how the distribution of power in asia shifts over time.

a country’s overall power is its weighted average across eight mea-sures of power: • Economic resources, • military capability, • resilience, • future trends, • diplomatic influence, • economic relationships, • defense networks, • cultural influence.usa and China are ranked as su-

per powers with 85 and 75.5 scores respectively out of 100, while Japan

Mongolia's defense networks receive the highest score, while the cultural influence falls short

Oyunbayar.NZGM

miNiNg

sOciety

busiNess OppOrtuNity

PoliticsPresident of Mongolia Battulga Khaltmaa delivers a congratulatory letter to the President of Russian Federation Vladimir Putin in relation to his inauguration.

President Battulga Khaltmaa meets the authorities of Erdenes Mongol LLC and orders to prepare a plan on distributing dividends to the public within a week.

Minister of Foreign Affairs Tsogtbaatar Damdin meets Ambassador of France to Mongolia Elizabeth Barsacq. Sides exchanged views on upcoming visits and events. Ms. Barsacq reported on France’s initiative Global Pact for Environment and requested Mongolia to cooperate within the multilateral cooperation.

Detentions of Bayar Sanj and Saikhanbileg Chimed over the investment agreement of OT ends today. Accordingly, the court will decide further actions.

Parliamentary Standing Committee on Budget holds the final discussion on customs duty and value added tax exemptions submitted by the Cabinet.

EconomyCooperation agreement on constructing a meat processing plant with USD 40 million financing of China established. The construction is expected to be executed for 3.5 years by a joint company ‘Tuv Zhui’.

According to Tenkhleg Zuuch LLC, accommodations for 1535 households were ready for sale as of December 2017, which is 21 percent growth yoy.

TSX-listed Entree Resources Ltd’s deficit totals USD 0.7 million in the first quarter of 2018, a 46 percent decrease compared to the same period of last year. The company’s generated cash flow totalled USD 0.2 million.

Top 20 Index falls 0.9 percent, to 19,418.57 points. MSE A Index drops 1.41 percent, to 9395.29 points. MSE B Index decreases 1.25 percent, to 9773.24 points. Market cap stands at MNT 2.4 trillion.

sociEtyThe 25th Sambo Asian Championships to be held at Buyant-Ukhaa sport complex, Ulaanbaatar on May 10-14.

mongolia ranked Asia's third weakest country

trQ’s revenue up 3.4 percent yoy

Law enforcement organizations fail to clarify alleged espionage case to cmJ

mongolia’s fruit production covers only 1.5 percent of domestic demand

Turquoise hill resources llC (TrQ), a shareholder of oyu Tol-goi LLC, has released its financial results for the first quarter of 2018. as of the quarter ended on March 31, TRQ generated cash flow from operating activities before interest and taxes of usd 14.7 million.

In the first quarter of this year, oyu Tolgoi produced 38.8 thousand tons of copper and 42 thousand ounces of gold in concentrates. The revenue reached usd 245.6 million, a 3.4 percent increase year over year. The increase mainly re-flects the impact of higher copper prices, reduced depreciation and depletion and lower finance costs due to higher amounts of interest capitalized to property, plant and equipment, partially offset by re-duced sales volumes, according to TrQ.

The company expects the oT to produce 125-155 thousand tons of copper, 240-280 thousand ounces of gold in concentrates for 2018. during the quarter, underground

expansion spend was usd 270.5 million, resulting in total project spend since January 1, 2016 of ap-proximately usd 1.4 billion. The oT had a total workforce, including underground project construction, of more than 14 thousand, of which 94 percent were Mongolian at the end of the quarter.

in addition, Mongolian Tax authority has issued a tax act of approximately usd 155 million on TrQ. in January, the oT ac-knowledged and paid an amount of approximately usd 5 million to settle unpaid taxes, fines and penalties for accepted items. The company objected the remaining and issued a notice of dispute to the Government under the 2009 investment agreement, as well as submitting a claim to the tax authority. if the parties are un-able to reach a resolution during a 60-working day negotiation period, the dispute can be referred to in-ternational arbitration, announced TrQ on its report.

in april, the General Prosecutor’s Office of Mongolia (GPO) notified of a privacy breach case on certain journalists by a certain official. The GPo called a press conference and confirmed that the GIA opened a criminal case on the officials and submitted to the GPo. The case is currently under investigation of the prosecutor’s authority.

in connection to the conference, the Confederation of the Mongo-lian Journalists (CMJ) submitted an official letter of request to the Ministry of Justice and domestic affairs, GPo and Gia.

The ministry replied that relevant information of a criminal case shall be obtained from a prosecutor’s of-fice, while the GPO answered that

it is unable to provide information and clarification on a case which is currently under a filing and in-vestigation by citing relevant law clauses.

Therefore, the CMJ requests the journalists and media organizations, who were involved in the espionage case, to answer to the confedera-tion.

after having commissioned the Elbeg urgats greenhouse farm in 2012, Munkh Nogoon Tal llC is currently running a winter and summer greenhouse farming in Bayantsogt soum of Tuv aimag. The company is cultivating hol-land strawberry in 4 thousand square meters of glasshouse and started experimenting cultivation of red and black raspberries this year.

in 2017, Munkh Nogoon Tal llC yielded 5 thousand kilo-

grams of strawberry and this year the company plans to increase its yield up to 8 thousand kilograms. The strawberry is planted in soil and hydroponically.

Moreover, Nogoon sor llC has been cultivating strawberry, wa-termelon and grape since 2009. in 2017, Nogoon sor llC harvested 20 tons of strawberry; however, due to technical problems, straw-berry yield is expected to drop to 12 tons. last year, the company harvested 24 tons of watermelon

and is now expecting 35 tons of watermelon. Nogoon sor llC has been experimenting to plant peach since 2015 and plans to cultivate more fruits in the future.

since 2005, atriin shim llC has been cultivating four types of fruit in greenhouse. in 2017, the company harvested over 20 tons of fruit and expects 30 tons this year. The company has greenhous-es in sergelen soum of Tuv aimag and 40 percent of the greenhouses is dedicated to fruit and other 60 percent are for vegetables.

according to the Mongolian federation of Greenhouse farm-ing, Mongolia imports 18-22 thou-sand tons of fruit annually. Each year, Mongolia produces over 2560 tons and 10 types of fruit, of which almost 92 percent of the entire pro-duction comes from sea buckthorn. however, this only covers 1.5 per-cent of domestic fruit demand.

Batsaikhan.S / ZGM©

Batsaikhan.S / ZGM©

and india were categorized as major powers with 42.1 and 41.5 scores. russia, together with many others, were ranked as middle powers with 33.3 – 11.4 scores. Mongolia on the other hand, scored 5 points and was among the minor powers, which had less than 11.4 points. The two coun-tries ranked lower than Mongolia were laos and Nepal with 4.8 and 3.1 scores respectively.

Mongolia’s peak field of power was its defense networks with 9.9 points. defence networks are de-fence partnerships that act as force multipliers of military capability; measured through assessments of alliances, non-allied partnerships and arms transfers.

as for its weakest point, the cul-tural influence rate has sunk the

overall power rating of Mongolia with 0.2 points. The lowy highlight-ed Mongolia as an underachiever considering its overall power and available resources.

The lowy institute concluded that global wealth and power are shifting eastwards. “Three of the world’s four largest economies are in asia, and the fourth, the united States, is a Pacific power. By 2025, two-thirds of the world’s population will live in asia, compared with just over a tenth in the West. asia’s eco-nomic transformation is reshaping the global distribution of power, changing the way the region - and indeed the world - works politically and strategically. Just as significant-ly, tensions between asian powers will define war and peace in the

twenty-first century,” highlighted lowy institute in its report.it was noted that data was drawn

from hundreds of publicly available sources and original lowy institute research.

Key findings:

• The united states remains the pre-eminent power in asia and retains the most powerful military force in asia.

• China, the emerging superpower, is rapidly closing in on the united states. By 2030, China’s GdP is forecast to be almost twice the size as that of the united states.

• Japan and india share major power status but are moving in op-posite directions. Japan is a smart power, while india is a giant of the future.

• North Korea, Russia and Taiwan are the misfit middle powers in asia. North Korea remains a brittle state, belying its new-found confidence as a nuclear-armed country.

• singapore, australia and south Korea are overperformers in the region. singapore is highly networked but its success and small size pose unique strategic challenges.

intutech llC, a tech startup based in silicon Valley, California, is recruiting a software develop-ment contractor from Mongolia.

The company has announced to run selection between May and July 2018. The reason behind the specif-ic recruitment is that the founders, who are Mongolians, are willing to create opportunities for Mongolian youth to learn from the practices of silicon Valley startup company. selected contractors will work out of Mongolia. The company will pay for the flight to Silicon Valley (along with reasonable expenses) to meet and train around the com-pany’s environment for a couple of months. The initial contract term is for 6 months with a rate of MNT 4 million per month. scan the Qr code for further details.

silicon Valley startup seeking software developer from mongolia

TsX: Turquoise Hill Resources stock price(CAD per share)

3.7805/08Apr 15 Apr 22 Apr 29 May 6

3.703.753.803.853.903.954.00

ЦАГ АГААР

УВС 17o

0o

ХОВД 18o

0o

ЗАВХАН 11o

-4o

БАЯНХОНГОР 9o

-2o

ГОВЬ-АЛТАЙ 9o

-4o

ӨВӨРХАНГАЙ 9o

-2o

АРХАНГАЙ 8o -3o

ХӨВСГӨЛ 12o

-2o

БУЛГАН 11o

-6o

ТӨВ 9o

-3o

ДУНДГОВЬ 11o 0o

ӨМНӨГОВЬ 11o

2o

ГОВЬ-СҮМБЭР 24o

4o

ДОРНОГОВЬ 14o

4o

СҮХБААТАР 13o

2o

ХЭНТИЙ 13o

-1o

СЭЛЭНГЭ 12o

-3o

ОРХОН 10o

-3o

ДАРХАН-УУЛ 12o

-2o

ДОРНОД 15o

0o

БАЯН-ӨЛГИЙ 16o

-2o

УЛААНБААТАР V.12 14o

6o 7 м/с

6 м/с

Багавтар үүлтэй Үүлшинэ

V.11 22o

3o 14 м/с

12 м/с

Багавтар үүлтэй

V.10 22o

2o 8 м/с

6 м/с

V.14 22o

6o 10 м/с

8 м/с

Үүлшинэ

V.13 15o

2o 11 м/с

8 м/с

Бага зэргийн бороотой

8 ЗаСгийН гаЗрыН Мэдээ СоНиН 2018.05.10, пүрэв ~ №095 (894)

Өдрийн хэмнэлТв ХөТөЛБөР

ЗУРХАй

07.00

09.00

11.00

15.30

20.00

21.10

“Өглөө” хөтөлбөр (шууд)

“Тэд эх орныхоо төлөө тулалдсан юм” уран сайхны кино хоёрдугаар анги

“Монголын мэдээ” мэдээллийн хөтөлбөр (шууд)

“Нээлттэй хором” ток шоу

“Цагийн хүрд” мэдээллийн хөтөлбөр

“Соёл-Эрдэнэ” хөтөлбөр

12.00

06.30

14.00

17.25

20.00

23.30

“Өнөө өглөө”

“Хөтөч” мэдээллийн хөтөлбөр

“Хүрээлэн амьд ертөнц 2014” 12-р хэсэг

Цаг агаарын хөтөлбөр

“Оргил цаг” мэдээллийн хөтөлбөр

Үдшийн мэдээ

08.00 “Дөрвөн өнгө” цаг агаарын хөтөлбөр

09.00

12.05

13.05

16.50

“Монголчууд XXI зууны эхэнд” нэвтрүүлэг

“Нууц материалууд” ОАК

“Кино миний амьдрал” нэвтрүүлэг

Хөгжмийн завсарлага

20.40 “Аяыг таа” шоу нэвтрүүлэг

09.00

11.00

15.00

20.00

21.00

“Бизнесийн хэмнэл” хөтөлбөр

“Блумбергийн ярилцах цаг” нэвтрүүлэг

“Бизнесийн төв цэг” хөтөлбөр

“Made in Mongolia” нэвтрүүлэг

“Мөнгөний урсгал” хөтөлбөр

07.00 “Технологийн шийдэл” нэвтрүүлэг

Билгийн тооллын 25Хаврын адаг улаан луу сарын хоёр хар мэнгэтэй хар бар өдөр. үс засуулбал: Нүд бүрэлзэн улцайнанаран ургах, шингэх: 05.24-20.16 Барилдлага: Хүчин төгсөхшүтэн барилдлага: СэрэхүйСуудал: Төмөр

Аргын тооллын тавдугаар сарын 10, Бархасвадь гараг. Билгийн тооллын 25, 24 одтой, хар бар өдөр. Өдрийн наран 05.24 минутад мандан, 20.16 минутад жаргана. Тухайн өдөр морь жилтнээ аливаа үйл хийхэд эерэг сайн ба үхэр, луу, хонь, нохой жилтнээ сөрөг муу нөлөөтэй тул элдэв үйлд хянамгай хандаж, биеэ энхрийлуүштэй. Эл өдөр буян номын үйлийг эхлэх, дээдсээс халамж хүсэх, лам хувраг болох, багш шавьд барилдах, номын абшиг авах, шинэ гэр ба байр авах, хараал, жатхыг буцаах, амьлуулах, өглөгийн түллэг хийх, хишиг дуудуулах, хот балгадын үйл, цэрэг, цагдаагийн үйл, тангарагаа буцаахад сайн, Золиг гаргах, бомбын үйл, хүүхэд хөлд оруулахад муу. Өдрийн сайн цаг нь хулгана, үхэр. луу. могой, хоны нохой болой. Хол газар яваар одогсод баруун урагш мөрөө гаргавал зохистой. Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулахад тохиромжгүй.

“game symphony” концертхэзээ: 2018.05.10-ны 19.00 цагтхаана: СТӨТасалбарын үнэ: ^40-45 мянга

“Аида” дуурьхэзээ: 2018.05.12-ны 17.00 цагтхаана: УДБЭТТасалбарын үнэ: ^10-30 мянга

“Төрөл авалт” орчин үеийн бүжигхэзээ: 2018.05.10-ний 18.30 цагтхаана: The Corporate & Convention CenterТасалбарын үнэ: ^20 мянга

“Царцаа намжил” хүүхдийн жүжигхэзээ: 2018.15.12-ны 12.00 цагтхаана: УДЭТТасалбарын үнэ: ^ 8000

“үүлэн заяа” монгол дуурьхаана: УДБЭТ хэзээ: 2018.06.30-ны 17.00 цагтТасалбарын үнэ: ^ 10-20 мянга

“Би эндээс явахгүй” жүжигхэзээ: 2018.05.12-ны 18.00 цагтхаана: УДЭТТасалбарын үнэ: ^10-25 мянга

ОНЦЛОХ үЗвЭРОНЦЛОХ үЗвЭР

Монголын театрын нэрт төлөөлөгч зохиолч, найруулагч, судлаач, соёлын нэрт зүтгэлтэн Төрийн шагналт, Ардын жүжигчин Эрдэнэбатын Оюун 1956 онд С.Нинжбадгартай хамтран бичсэн “Би эндээс явахгүй” драмын жүжгийг энэ сарын 12-нд УДЭТ-ын тайзнаа дахин тоглох юм. Мэс заслын сайн эмч Дорлиг гэргий Дулмаагийн хамт аз жаргалтай сайхан амьдарч байна. Гэвч тэрбээр нэг эмнэлэгч хамт ажилладаг бага эмч Сэржмаатай сэтгэлийн нууц холбоотой болсноор түүний амьдралын ээдрээт үе эхэлнэ. Итгэж хайрлаж байсан хань нь сэтгэл урвасанд гомдсон Дулмаа бүсгүй эр нөхөртөө хэлж амжаагүй нууцаа хадгалсаар түүнийг орхин явахаас өөр аргагүйд хүрэв. Он цаг, жил сар улиран өнгөрсөөр хэдийнэ арав гаруй жил өнгөрсөн ч хувь тавилан нэг л өдөр Дорлиг, Дулмаа хоёрыг дахин уулзуулах учиртай байжээ. Ийнхүү уянгын драмын жүжиг өрнөдөг.

ЗГМ: үГИйН СүЛжЭЭ

315

978

5

21

6

9

2

3158

43

9

1

4

1

9

7

26

15

7

4

6

369124758

487231569

258673914

126759483

741895236

935486172

613947825

592318647

874562391

ЗГМ: СүДОкү

(өмнөх дугаарын хариу)

өмнөх дугаарын хариу / 05.07

БоСооГооР:2. Тэмцлийн нэгэн хэлбэр3. Төрийн хөгжимчин4. Хамгийн олон малтай

аймаг5. Намхай аваргын сахилын нэр9. Монгол Улс, монголчуудад байх

10. 1945 онд байгуулагдсан олон улсын хамгийн том байгууллагын товчилсон нэр12. Монгол бөхийн

өргөөний үүргийг гүйцэтгэж байсан байрны товчилсон нэр13. Алуурчин14. Үндэсний хөгжим

хамгийн элбэг зүйл11. Ардын засгийн анхны Ерөнхий сайд12. Энэ жил түрүүлснээр дэлхийн аваргын цомыг гурвантаа хүртсэн Английн снукер бильяардын тамирчин

хӨнДлӨнГӨӨР:1. Японы хэвлэл, мэдээллийн томоохон байгууллага6. Дорнын их яруу найрагч7. Цэргийн ангийн салбар нэгж8. Африкийн улс

фОТО АГшИН

нИСлЭГИЙн ЦАГИЙн хУвААРь

УБ-ХОНКОНГ 06.25 10.55УБ-БУСАН 07.30 12.05УБ-ХАНБУМБАТ 08.40 09.50УБ-МОСКВА 09.15 10.55ХАНБУМБАТ-УБ 10.40 11.45МОСКВА-БЕРЛИН 11.55 13.35ХОНКОНГ-УБ 12.05 16.45УБ-БЭЭЖИН 17.55 20.10МОСКВА-УБ 19.40 06.50+1БЭЭЖИН-УБ 21.10 23.40БУСАН-УБ 13.05 16.10

ГАлТ ТЭРЭГнИЙ ЦАГИЙн хУвААРь

БЭЭЖИН-МОСКВА 07.45 14.28МОСКВА-УБ 21.35 07.30УБ-ЭРЭЭН 20.00 10.25УБ-БЭЭЖИН 07.15 14.04УБ-ЭРХҮҮ 21.10 02.40ЭРХҮҮ-УБ 15.35 06.20УБ-СҮХБААТАР 21.15 05.12СҮХБААТАР-УБ 20.55 05.03УБ-ЭРДЭНЭТ 20.30 07.45ЭРДЭНЭТ-УБ 19.10 05.48ЗАМыН-ҮҮД-УБ 17.35 08.55УБ-ЗАМыН-ҮҮД 17.20 07.05УБ-САйНШАНД 09.15 19.15

С.Батсайхан / ЗГМ©

“Би эндээс явахгүй” уянгын драмын жүжиг

Е

ЯРГУИ Н У

И

Б

Р А

Ө

У Р

Ө

Н А

РР

И Л

ӨНХ

А

ВС

В

Ө

АМБ

Н Б

Я

Н

АУ

Х

ХИ Г

А

А

Ө

Л

И

ИУ

З

Шч

А

Р

йУ

ИГ

Ц ӨГ

Ө НМ

БЭ

Б О

ГО

АБ

1 2 3

4 5

6

7 8

9

10

13

14

15

11 12

Ник филдс, Араш Массудидэлхийн харилцаа холбооны

тэргүүлэх опе ра торуудын нэг Vodafone компани Жон Мэлоуны эзэм шилд багтдаг Европын кабелийн телевиз, холбооны lib-erty Global компанийн дийлэнх хэсгийг 18 тэрбум еврогоор худалдан авахаар зэхэж байна. уг наймаа их Британийн компанийн бизне сийн цар хүрээг нийт Европ даяар тэлж өгнө.

транзакцийн дараа аНу-ын тэрбумтан, ноён Мэлоун санал өгөх эрхээр хянадаг liberty Global-ын мэдлээс германы кабелийн телевизийн unity-media групп, дорнод Европын гурван жижиг компани тасарна хэмээн уг наймаанд ойр хүмүүс тайлбарлаж байна. Бизнесийн хэлцлийг амжилт тай шийдвэрлэх янз бүрийн хувилбар дэвшүүлсээр ирсэн олон жилийн эцэст, Voda-fone-оос уг наймааны талаар financial Times-д тайлбар өгснөөс хойш гурван сарын дараа хоёр тал эцэслэн тохиролцож чадлаа.

Vodafone компани Европ тивд

хүрээгээ тэлснээр тус бүс нутагт T-Mobile брэндээрээ ноёрхох байр эзэлдэг deutsche Telekom-той өрсөлдөх чадвар нь сайжирна. Мөн дата роуминг, текст мессеж зэрэг унац сайтай эх үүсвэрийн ор лого багасаж, өсөлт мууд сан биз не сийн ор чинд ор шин тогт но-хоор чар майж буй үүрэн хол бооны опе ра то рууд тай Европын тархай сал барыг нэгтгэн нягтруулах ач холбогдолтой.

Сүлжээгээ шилэн кабель буюу оптик мяндсан технологид бүрэн шилжүүлж, 5G стандарт нэвтрүүлэх ажилд Европын харилцаа холбооны компаниуд олон тэрбум евро зарцуулахаас аргагүй нөхцөлтэй тулгараад байна. үүний зэрэгцээ хөрөнгө оруулагч нар Европ төдийгүй дэлхий дахинд зохицуулалтын ноцтой эрсдэл үүсээд буйг үл харгалзан компаниудад нэгтгэх ажиллагааг илүү эрчимтэй өр-нүүлэх шахалт үзүүлдэг боллоо.

deutsche Telekom-ын харьяа T-Mobile usa компани ойрын өрсөлдөгч sprint-ийг худалдан

авахаар болсноо өнгөрсөн долоо хоногт зарласан. sprint-ийг Японы softBank эзэмшдэг юм. аНу-ын ха рил цаа хол боо, кабе лийн теле визийн зах зээлд ноёрхдог aT&T болон Comcast ком пани ч платформынхоо кон тентыг баяжуулах, түгээл-тийн үйл чилгээгээ өргөжүүлэх үүднээс авар га цараатай нэгтгэх ажил лагаа өрнүүлж байгаа. их Британид liberty Global-ын мэдэлд ажилладаг Virgin Media компани уг наймаанд багтаагүй. одоогоор германы хэлцэл чухал ч ирээдүйд их Британид мөн ижил наймаа хийх боломж байгааг Vodafone-ын гүйцэтгэх захирал витторио Колао бүр хоёрдугаар сард тайлбарласан.

liberty Global-ын мэдэлд ажил-ладаг, германы болон дор нод Европын сүлжээний опера торуу-дыг Vodafone-д зарах наймаа энэ хүү хоёр компани хоёулаа их Британи, Бельги, польш, швейцар зэрэг бусад зах зээлд нэгтгэх ажиллагаа өрнүүлж буй үетэй давхцав. эдүгээ хоёр өрсөлдөгч хБНгу, румын, унгар, Чехийн зах

зээлд зэрэг ажиллаж байна. герман дахь нэгтгэх ажил лагаа deutsche Telekom болон тус улсын өргөн нэвт рүүл гийн компанийн ширүүн эсэр гүү цэлтэй тулгарна. учир нь Voda fone-ын кабелийн сүл жээ ний бизнес unitymedia-гийнх тай дав-хац даггүй тул хоёр компани нэгдэх тохиолдолд зах зээлд эз лэх байр суурь нь хүчир хэг жи нэ. Наймаа зохицуулах бай гуул лагуудын хараанд өртвөл Vodafone-ын төлөвлөгөө нурж болзошгүй.

австри дахь бизнесээ deutsche Telekom-д 1.9 тэрбум евро гоор за-ра хаар 12 дугаар сард то хи ролцсон liberty Global швейцарын сал-бараа ч худал дахаар төлөвлөж байна. Зах зээлд 56 тэрбум фунт стер лингийн үнэлгээтэй Vodafone ком панийн хувьцааны үнэ мягмар гарагт 1.4 хувиар буурч 207.5 фунт стер линг боллоо. харин 27.7 тэр бум ам.долларын үнэлгээтэй liberty Global-ын хувьцааны үнэ Нью-йор кийн арил жаанд үд дунд 3.6 ху виар буурч 31.74 ам.дол лар болсон юм.

Арьс өнгөөр ялгаварлан гадуурхах бодлого баримталж буй хятад банкийг хөөгдсөн удирдлага нь шүүхэд өглөө. > 10

хятадын худалдааны банк АнУ­ын өнгөт арьстнуудад зээл олгодоггүй

Facebook зургадугаар сараас улс төрийн агуулга бүхий сурталчилгаанд тусгай тэмдэглэгээ тавьдаг болно. > 10

Facebook сурталчилгааны агуулгыг шалгадаг болно

Хөгжүүлэгчдийн чуулганы үеэр ухаалаг утсанд донтох явдлыг хязгаарлах үүрэгтэй зарим шинэ функц сонирхуулав. > 10

google­ын хиймэл оюун “дижитал сайн сайхан”­д үйлчилнэ

Vodafone 18 тэрбум еврогийн наймаа эцсийн шатандаа орлоо

Анжли Равал, Дэвид шеппардаНу-ын Ерөнхийлөгч до-

нальд трамп ираны цөмийн хэ лэл цээрээс гарна хэмээн мэдэгдсэний дараахан буюу өнгө рөгч мягмар гарагт дэлхийн зах зээл дээрх газрын тосны ханш огцом буурсан байна. Бар рель газрын тосны үнэ гур-ван ам.доллараар буурч 75.78 ам.долларт хүрчээ.

Ерөнхийлөгч трампын хэлс-нээр ираны эсрэг аваад байсан

хо риг арга хэмжээг аНу дахин сэргээх юм. Цөмийн хэлэл цээ-рийн дагуу хориг арга хэмжээг 2015 онд цуц лаад байсан ба үүнийг дахин сэргээ вэл өдөр 2.5 сая бар рель нефть экспортолдог ираны эдийн засагт хүндээр тусах нь тодорхой.

Цагаан ордны мэдэгдсэнээр, ирантай хийж буй газрын тосны наймааг бүрэн зогсооход 180 өдөр өгчээ. Мөн 2015 оноос хойш иранаас газрын тос нийлүүлж

буй улс орнууд, компаниудыг худалдан авалтаа бууруулахыг анхааруулав. энэхүү шаард лагыг биелүүлэхгүй ирэх арван нэг-дүгээр сарын 4-нөөс хойш иранаас газрын тос авсаар бай-гаа улс орнуудад мөн хориг арга хэмжээ авах юм.

газрын тосны салбарт су-далгаа хийдэг fGE компанийн зөвлөх иман Нассери хэлэхдээ “Ерөнхийлөгч трампын мэдэгдэл зөвхөн ираны газрын тосны

салбарт нөлөөлөхгүй. энэ нь ираны нийт эдийн засаг, тус улстай бизнесийн харилцаа холбоотой компаниуд болон хөрөнгө оруулагчдын эрх ашгийг хөндсөн шийдвэр юм. тэр дундаа гадаадын хөрөнгө оруулагчдыг татахыг чармайн өргөжин тэлэхийг хичээж байгаа ираны газрын тосны салбарт ихээхэн халтай үйл явдал боллоо” гэжээ.

хориг арга хэмжээ эргээд хүчин төгөлдөр хэрэгжиж

эхэлснээр ираны газрын тосны салбар нийтээрээ цохилт авна. тухайлбал газрын тос олборлогч, тээвэрлэгч компани, нефть боловсруулах үйлдвэр, газрын тосоор гоо сайхны бүтээгдэхүүн хийдэг компани, эрчим хүчний салбар болон тэдгээрт санхүү, даатгалын үйлчилгээ үзүүлдэг байгууллагуудыг хүртэл хамрах юм.

опЕК-ийн орнууд болон оху 2017 оны эхэнд дэлхийн зах зээлд

нийлүүлэх газрын тосны хэмжээг 1.8 сая баррелиэр бууруулсан. ажиглагчдын үзэж буйгаар нефть олборлогчид нийлүүлэлтийг цаашид улам бууруулж магадгүй хэмээн тооцоолж байна.

аНу болон Европын хол-боо ноос гаргасан хориг арга хэм жээ ний дагуу иран 2012-2015 оны хооронд газрын тосны экс-портоо өдөрт нэг сая баррелиэр бууруулаад байсан.

жэйми Смитавстралийн Засгийн газар бага,

дунд орлоготой иргэ дийн татварыг бууруулах шийд вэр гаргасан байна. тус улсын Сангийн сайд Скотт Мор ри соны мэдээлснээр жилд 90 мянган австрали доллараас доош орлоготой иргэдэд жилд 530 ам.долларын татварын хөнгө-лөлт эдлэх юм. өрхийн зардлыг бууруулах засгийн төлөвлөгөөний хүрээнд хэрэгжих энэ шийдвэр

нь 2018-2019 онд хэрэгжинэ. харин өндөр орлоготой иргэдийн татварыг бууруулах асуудлыг 2024 оныг хүртэл хойшлуулжээ.

Сангийн сайд Скотт Мор-рисон хэлэхдээ “энэ бол мөнгө тараахтай адил шийдвэр биш. харин иргэдийнхээ ашиг орлогыг нэмэгдүүлэх оновчтой арга хэмжээ” гэв.

австралийн эдийн засгийн өсөлт 2017 онд 2.75 хувьтай

байсан бол энэ онд гурван хувьд хүрнэ гэж тооцоолоод байгаа. энэ өсөлт 2021 он хүртэл тогтвортой байна гэж үзсэн.

австралийн үндэсний их сур-гуулийн улс төрийн тэнхи мийн профессор Ян Макалистер “Бага, дунд орлоготой иргэдийн татварыг бууруулах шийдвэр улс төрийн зорилготой байж болзошгүй. эрх баригч либераль, үндэсний эвсэл санал асуул гаар иргэдийн дунд нэр

хүнд муутай байгаа. удахгүй болох парламентын сонгуулиас өмнө иргэдийн саналыг эргүүлэхийн тулд татварын хөнгөлөлтийн тухай шийдвэрийг гаргасан байж болзошгүй.

хэрэв иргэдийн дунд нэр хүндээ өсгөж чадвал сонгуулийг ирэх аравдугаар сард, харин чадахгүй бол ирэх 2019 оны тавдугаар сард товлох байх” гэжээ.

Трампын мэдэгдлийн дараа газрын тосны ханш огцом буурав

Австрали бага, дунд орлоготой иргэдэд татварын хөнгөлөлт үзүүлнэ

Рожер Блицаргентины төв банк бодлогын

хүүгээ удаа дараа нэмсэн ч мөнгөний ханш унасаар байгаа юм. иймээс саяхан тус улсын Ерөнхийлөгч Маурисио Макри зурагтаар хийсэн мэдэгдэлдээ эдийн засгийн хямралаас сэргийлэхийн тулд олон улсын валютын сантай /оувС/ хамтран ажиллах нь зүйтэй хэмээжээ.

аргентины эх сурвалжийн

мэдээлснээр Ерөнхийлөгч Макри оувС-гаас 30 тэрбум ам.долларын зээл тусламж авахаар ярилцаж байгаа аж.

Ерөнхийлөгчийн мэдэгдэл песогийн ханшийн уналтыг түр ч болов зогсооход нөлөөлжээ. аргентины дотоод валютын ханш зогсолтгүй унаж байгаа нь мөн ам.долларын ханшийн өсөлттэй холбоотой юм.

Аргентин ОУвС-гаас тусламж хүслээ

Ричард Уотерс, шэннон Бондтехнологийг хүмүүсийн

амьд ралд “эерэг хүч” болгох нь Google-ийн “үүрэг” хэмээн тус компа нийн гүй цэтгэх захирал Сундар пичай мэдэгдлээ. Google-ээс зохион байгуулдаг хөг-жүү лэгчдийн жил тутмын чуулган дээр мэдэгдсэн уг мэдэгдэл нь технологийн ком паниудын эсрэг ширүүн дайралт өрнөж буй үед гарч байна.

уг арга хэмжээ бүтэлгүй хэрэг-тэй саяхан орооцолдсон facebook компанийн хөгжүү лэгчдийн чуул ганыг Марк Закерберг зохион бай гуулс наас хойш долоо хоноод болж буйгаараа онцлог. Чуулганы үеэр ноён пичай ухаалаг утас, сошиал сүлжээ зэрэг масс технологийн нийгэм, улс төр, эдийн засгийн сөрөг үр дагавартай холбоотой түгшүүрийг дурдаад өнгөрөв.

facebook-ийн өгөгдөл ал дагдсан дуулиант хэрэгтэй уялдаа бүхий privacy буюу хувийн өгөгдлийн халдашгүй байдал, өгөгдлийн найдвартай хамгаалалтын тухайд тэрбээр дуугарсангүй. оронд нь Google-ийн босс хиймэл оюуны тухай өөд рөг төсөөлөл өгч, дижи-тал төхөө рөмжийн хэрэглээг хязгаарлах хэрэглүүрийн тухай тайлбарлаад, мэдээлэл нийтлэгчдийг цаашид ч дэмжинэ гэдгээ давтан илэр хийлэв.

“эерэг хүчтэй технологи гэдэг нь мэдээж. Бид бас зүгээр хэрэглэх ёсгүй нь ч ойлгомжтой. Юмыг хэрхэн зөв хэрэглэхийг та бид гүн гүнзгий ухамсарлах нь чухал”

хэмээн ноён пичай тайлбарлаж байна.

хөгжлийн бэрхшээлтэй хүнд Google ai буюу тус компанийн хиймэл оюун хэрхэн тус болж байгааг захирал тусгай үзүү-лэнгээр харууллаа. Мөн өвчтөнийг дахин эмчилгээнд хамруулах шийдвэр гаргахад хиймэл оюун хүмүүн-эмчээс илүү байгааг харуулсан судалгааны ажлын үр дүнг тэрбээр танилцууллаа.

Google компани сүүлийн хоёр жилд ноён пичайн удирдлагаар бүх салбартаа хиймэл оюуны технологи нэвтрүүлэхээр идэвх тэй ажилласан. Цахиурын хөн дийд зохион байгуулсан хөгжүү-лэгчдийн чуулган нь Google-ийн хувьд технологийн жил тутмын хамгийн чухал арга хэмжээ. Чуулганд захирал тус группийн хамгийн түгээмэл хэрэглээтэй бүтээгдэхүүнүүдэд нэгтгэж өгсөн зарим шинэ технологи, үйлчилгээг танилцуулсан.

персонал компьютерт утасны ердийн дуудлагатай ижил орчин бүхий яриа өрнүүлэх нөхцөл үүсгэдэг Google duplex, гэрэл зургийн чанарыг сайжруулж, бусадтай шуурхай хуваалцах “нэмэлт боломж”-ийг Google Photos-д олгох цуврал функц үүнд багтаж байна. Мөн тухайн хэрэглэгчийн таашаалд нийцсэн хоолны газар санал болгодог Goo-gle Maps, шинэ хотод зүг чигээ олоход тус болох ar буюу нэмэлт бодит байдлын замчлагч зэрэг технологи шинээр танилцуулав.

“Google-ийн хөгжил, өсөлтийн

гол платформ нь мобайл байсан үе бий. одоо бол хиймэл оюун Google-ийн хөгжлийн бүх цар хүрээнд нэвтрэх цаг үе” хэмээн CCs insight-ийн шинжээч Жефф Блэйбер тайлбарласан юм.

Google компани “дижитал сайн сайхан нөхцөл” бүрдүү-лэхийг чухалчилж байгаа нь шүүмж лэгчдийн анхаарлыг хамгаас татлаа. технологийн зарим компанийн гүйцэтгэх захирал, хууль эрхийн группүүд ухаалаг утсанд донтох, дижитал технологид хэт анхаарах ханд-лага газар авсанд түгшдэг болов. уг түгшүүртэй уялдан Google, facebook зэрэг компани өөрсдийнх нь бүтээгдэхүүнд хэрэг лэгчдийн зарцуулах цаг хугацааг чанаржуулахад анхаарч байна.

хэрэглэгч ухаалаг утас-ны хаа хэрэглээг зохистой тэнц вэр жүүлэхэд тус болох функ -цийг android үйлдлийн системдээ нэгтгэж өгснийг Google тайл-барлав. уг функц хэрэглэгч тухайн дивайс, тодор хой программыг хэр хугацаагаар хэрэглэж байгааг самбараар харуулж байх юм. хэрэглэгч өөртөө тохируулан хугацааны хязгаарлалт тогтоож болохын зэрэгцээ завсарлах цаг болсныг дэлгэцнээ өнгө хувирч сануулна. Мөн унтахын өмнө гар утсанд гаднаас орох дуудлагыг үл нэвт рүүлэх “битгий үймүүл” гэсэн идэвхгүй горимд авто ма-таар шилжих функцийг аndroid-д шинээр оруулсан байна.

Хатагтай Ваны гомдлоос үзвэл Хятадын худалдааны банкны Нью-йоркийн салбарын 120 орчим ажилтан дотор хар арьстай нэг ч хүн байхгүй.

АНУ-ын Ерөнхийлөг-

чийн 2016 оны сонгуулийн

үеэр Facebook,

Instagram-ын зарим

сурталчилгаа ОХУ-тай далд

холбоотой байсан юм.

Хятадын худалдааны банк АНУ-ын өнгөт арьстнуудад зээл олгодоггүй

Facebook сурталчилгааны агуулгыг шалгадаг болно

Бэн МакЛананхятадын худалдааны банк-

ны (CMB-China Merchants Bank) удирдлагад ажиллаж байсан нэгэн тус банкийг дээд удирдлагын гурван хүнийх нь хамт шүүхэд өглөө. тэрбээр зээлийн ялгаварлан гадуурхахыг нь шүүмжилснээсээ болж хятадын худалдааны банкны Нью-йорк дахь оффисоос хөөгдсөн учраа тайлбарласан юм.

шинь ван аНу дахь хятадын худалдааны банкны компанийн зээлийн тэргүүнээр энэ оны хоёрдугаар сар хүртэл ажиллаж байжээ. гэвч хүн амын тодорхой хэсгийг арьс өнгөөр ялгаварлан зээл олгохоос татгалзах бодлого баримталж байгааг шүүмжилж “даварсан” түүнийг тав хоногийн дараа ажлаас нь халсан байна.

харлемд Morgan stanley-гийн санхүүжилттэй үл хөдлөх

хөрөнгийн зээлийн төсөл хэрэг-жүүлэхэд оролцож буй тус банкны зээлийн бодлого шударга бус байгааг хатагтай ван Нью-йоркийн өмнөд дүүргийн шүүхэд гаргасан гомдолдоо тайлбарлав.

өнгөрсөн оны дөрөвдүгээр сараар огноотой, шүүхийн зар-гад баримт болж буй банкны дотоодын анхааруулсан зурвасыг үзвэл эрсдэлийн менежмент хариуцсан захирал Же ху олон

зээлийг эрсдэлтэйд тооцон олгохоос татгалзжээ. харлем нь “африк гаралтан иргэд илүү төвлөрдөг учраас дээд ангийнхан цуглардаг газар биш” хэмээн захирал анхааруулгадаа сануул-сан байна. төслийн дагуу Маркус гарви цэцэрлэгт хүрээлэнгээс баруун хойш орших хэсэгт 26 сая ам.долларын зээл хуваарилахыг хатагтай ван хүссэн ч хятадын худалдааны банк ердөө 10 саяыг

гаргажээ. түүнийг банкны хууль эр-

хийн зохицуулалт хариуцсан захиралд гомдол гаргасных нь дараа халсан юм. хатагтай ван цалингаа нөхөн олгуулах, хохирлоо төлүүлэх шаардлага тавьж байгааг түүний өмгөөлөгч дэвид готтлиб тайлбарлав.

аНу дахь компанийн үйлч-лүүлэгчдийн баазыг нь зургаагаас 40 болгон олшруулж өгснийхөө

төлөө хатагтай ван 2017 онд хятадын худалдааны банкны “оны шилдэг ажилтан”-аар шалгарч 30 мянган ам.доллараар шагнуулж байсныг шүүхэд гаргасан гомдолдоо бичжээ.

“Нийгэмд арьс өнгөөр ялга-варлан гадуурхах явдал ялангуяа хөрөнгө, хөгжилтэй холбоотой санхүүгийн байгууллагуудад байх учиргүй”-г ноён готтлиб анхааруулж байна.

хятадын худалдааны банк өөрт нь тулгасан зэмлэл “үндэслэлгүй” гэсэн хариуг мягмар гарагт өгчээ. “Бидэнд тулгасан шүүмжлэлийн эсрэг шийдвэртэй давж заалдана” хэмээн тус банк мэдэгдэж байна.

хонконгод бүртгэлтэй хятадын худал дааны банк энэ оны эхний улирлын байдлаар 6.25 их наяд юань буюу 980 тэрбум ам.долларын хөрөнгөтэй, БНхау-д хөрөнгийн хэмжээгээр тавдугаарт ордог.

хатагтай ваны гомдлоос үзвэл хятадын худалдааны банкны Нью-йоркийн салбарын 120 орчим ажилтан дотор өнгөт арьстай нэг ч хүн байхгүй.

BBM©

Ханна кюхлерfacebook үр хөндөлтөөс галт

зэвсэг, боловсролоос гадаад бодлого хүртэлх олон асуудлаар сурталчилгаа байршуулах мөнгө төлж буй үйлчлүүлэгчээ нэмэлт шалгалтаар оруулах шаардлага тавьж байна. уг шаардлага нь аНу-ын Ерөнхийлөгчийн сонгуульд гаднын дайсагнагч нар хөндлөнгөөс нөлөөлөх магад лалыг олон нийтийн сүлжээ багасгахаар хичээж буйн илрэл боллоо. дэлхийн хамгийн аварга со шиал сүлжээ “олон нийтэд утга учиртай үндэсний 20 асуудал”-ын урьдчилсан жагсаалт гаргаад байна. Жагсаалтад цагаачлал, байгаль орчин зэрэг маргаантай сэдвийн зэрэгцээ “үнэт зүйл”, төр засгийн шинэчлэл зэрэг өргөн хүрээтэй асуудал ч багтжээ.

дээрх асуудлаар аНу-д сур тал чилгаа өрнүүлэгчид facebook-д өөрсдийн вэб хууд сын-хаа эзэм шигч нь нэгдсэн улсын оршин суугч гэдгийг болон улс төрийн суртал чилгааг нь хэн санхүүжүүлж байгааг батлах хэрэг гарна.

Сурталчилгаа өрнүүлэгчид сурталчилгааных нь мөнгийг хэн төлж байгааг facebook-д мэдээлэх ёстой. уг мэдээллийг нийтэд шууд харагдах улс төрийн сурталчилгаанд тусгай тэмдэглэгээ болгон оруулж байх болно хэмээн facebook-ийн глобал бодлогын менежмент хариуцсан

дэд ерөнхийлөгч Моника Бикерт тайлбарлав.

“Бид бүр аравдугаар сард дурдаж байсан бодлого хэрэгж-сэнээр онлайн суртал чилгаа илүү ил тод болж, манай платформыг буруугаар ашиглах явдлаас сэргийлнэ. үүний зэрэгцээ нийгмийн асуудлыг хуулийн дагуу авч үзэх, иргэний чин шударга хэлэлцүүлэг өрнөх явдал баталгаажна” хэмээн хатагтай Бикерт мэдэгдсэн юм.

оху болон бусад улсаас эхтэй ташаа мэдээллийн дайралт нь facebook-д тулгараад буй олон асуудлын ердөө ганц нь. трампын сонгуулийн кампанид зүтгэж байсан өгөгдлийн дүн шинжилгээний Cambridge analytica компани facebook хэрэглэгчийн асар их өгөгдөл алдсан хэргийн дуулиан одоо ч намжаагүй.

аНу-ын Сенатч Марк уорнер, эми Клобукэр, Жон МакКэйн нар улс төрийн сурталчилгааг уламжлалт мэдээллийн хэрэг-сэлд онлайн байршуулахад тус гай зөвшөөрөл авч байх зохицуу-лалтыг сунгах зорилгоор шударга сурталчилгааны хуулийн төсөл санаачлаад байгаа. уг төслийг хэлэлцэхээс өмнө facebook бодлогодоо өөрч лөлт оруу лахаар чармайж байна. facebook, Twitter компани уг хуулийг дэмжиж байгаа юм.

интернет судалгааны агентлаг

(internet research agency) хэмээх оху-ын хорлонтой бай гуул лагаас сонгуулийн үеэр тараасан олон сурталчилгаа, пост нь тодорхой нэр дэвшигчийг дэмжих бус ижил хүйстний болон галт зэвсэг эзэмших эрх гэх мэт асуудлаар иргэдийг хагалан бутаргахад чиглэж байв.

facebook сурталчилгаа нийт-лэхэд ил тод байх шаардлага тавьж байгаа нь баярлууштай хэмээн Сенатч уорнер мэдэгдлээ. “өргөн нэвтрүүлэг, кабель, хиймэл дагуулын дам жуулах үйлчилгээ зэрэг бусад платформ ч мөн адил зохицуулалт үүсгэхэд хүргэх шударга сур талчилгааны хуулийг та бид батлах хэрэгтэй” хэмээн тэрбээр Twitter-т бичжээ.

facebook нь шийдвэрлэх зохих бэрхшээлтэй асуудлуудыг тодор-хойлохын тулд дэлхийн бодлогын чиг хандлагыг тандан судалдаг Comparative agendas зэрэг хөнд лөнгийн байгууллагуудтай хамтран ажиллаж байна. Цаашид өөрчлөлт орж болзошгүй жаг-саалтад төсөв, иргэний эрх, гэмт хэрэг, эдийн засаг, эрчим хүч, эрүүлийг хамгаалах, дэд бүтэц, батлан хамгаалах, ядуурал, нийг-мийн хамгаалал, гааль тат вар, терроризм орж байна. Зурга дугаар сараас эхлэн сошиал сүл жээн дэх улс төрийн агуулга бүхий сурталчилгаанд шууд танигдах тусгай тэм-дэглэгээ тавьдаг болно.

google-ийн хиймэл оюун “сайн сайхан”-д үйлчилнэ

BBM©

BBM©

тэрбээр 2013 онд тус банкны Нью-йоркийн салбарын ерөнхий захирал Жяо Чэн-Юйд эрсдэлийн менежментийн салбарын ахлах өргөдөл гаргаад татгалзсан хариу сонсож байжээ.

“ийм албан тушаалд цагаан арьстан хэрэгтэй. Цагаан арьстай эр хүн зохицуулагчдад илүү зөв харагдана” хэмээн захирал тайлбарласан байна.

үндсэн эзэмшигчид нь нэг гэр бүлийн гишүүд байдаг. одоогоор тус компанийн хувьцааны 51 хувийг ерөнхий захирал л.ариунболд эзэмшиж буй. харин гэр бүлийн гишүүдийн нэг нь 19, гурав нь тус бүр 10 хувийг эзэмшиж байгаа юм.

тус компанийн зүгээс хувьцаа худалдан авах хөрөнгө оруулагчдадаа дараах өгөөжийг санал болгож байна. 2018 оны эцэст хувьцааны өгөөж 33 хувьд хүрэх бол 2019 онд 44, 2020 онд 126, 2021 онд 251, 2022 онд 350 хувь болно гэж тооцжээ. харин хувьцааны дундаж үнэ энэ оны сүүлээр 506.33 төгрөг, 2020 онд 857.78, 2022 онд 1711.84 төгрөг болж өснө хэмээн таамаглаж байна.

“Монгол базальт” компани

2018.05.10, пүрэв ~ №095 (894)

Эдийн засаг

11ЗаСгийН гаЗрыН Мэдээ СоНиН

ЗГМ ТОвЧХОН

АНУ-ын доллар 2,402.06

Евро 2,842.60

Японы иен 21.89

ОХУ-ын рубль 37.75

БНХАУ-ын юань 376.54

БНСУ-ын вон 2.22

вАЛЮТыН ХАНш

Экспортыг онилсон анхны ipO гарааны эхэнд

Б.Баярмаа@bayarmaaZGM

“Монгол базальт” цэвэр ашгийн 20 хувиас багагүйг ногдол ашигт хуваарилна

Монголын хөрөнгийн зах зээлийн арилжаанд үндэсний үйлдвэрлэгч компани нэгээр нэмэгдэхээр зэхэж байна. Чулуун хөвөн дулаалгын материал үйлдвэрлэдэг “Монгол базальт” компани хувьцааныхаа 30 хувийг олон нийтэд санал болгож, 6.4 тэрбум төгрөг татан төвлөрүүлэхээр сурталчилгаагаа эхэллээ. тус бүр 380 төгрөгийн 16,925,100 ширхэг хувьцааг энэ сарын 14-23-нд арилжаалах юм.

“Монгол базальт” компани манай улсын дулаалгын 2.5, чулуун хөвөн материалын зах зээлийн 60 хувийг эзэлдэг. өнгөрсөн онд тус компани хоёр тэрбум төгрөгийн орлого олсон бол энэ онд борлуулалтаа нэг тэрбум төгрөгөөр ахиулах төлөвлөгөөтэй ажиллаж байна. одоогийн байдлаар энэ төлөвлөгөө давж, 4.1 тэрбум төгрөгийн захиалга авчээ.

2007 онд байгуулагдсан “Монгол базальт” компанийн хөрөнгийн зах зээлд хувьцаа гаргаж, хөрөнгө оруулагчдыг компанидаа урьж буй шалтгаан нь үйлдвэрлэлээ өргөжүүлэх. М ө н ү й л д в э р и й н х э э технологийг сайжруулж, улмаар бүтээгдэхүүний гарцаа нэмснээр экспортын зах зээлийг горилж буй. энэ нь компанийн үйл ажиллагааны төлөвлөгөөнд тусгалаа олж, эхний алхмаа компани ийнхүү хийлээ.

дотоодын компаниуд хилийн чанадад бүтээгдэхүүнээ гаргахад олон улсын стандартын шаардлагыг хангаж байгаа эсэх нь нэн чухал. тиймд тус компани өндөр технологийн нийлмэл материалын түүхий эд үйлдвэрлэж экспортод гаргахын тулд техник, технологитоо багагүй шинэчлэл хийхээр төлөвлөсөн байна. өнөөдрийн байдлаар тус компани жилд 5000 тонн чулуун хөвөнгөөр хийсэн дулаан тусгаарлах материал үйлдвэрлэдэг. хэрэв хөрөнгө оруулалт татаж, евро стандартын үйлдвэртэй болбол жилд 8000 тонн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх боломжтой болох юм. Мөн одоо 50-125 кг м3 нягттай бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж байгаа бол шинэ үйлдвэр ашиглалтад орсноор бүтээгдэхүүний нягтрал 525-200 кг м3 болно. ингэснээр экспортод гаргах бүтээгдэхүүний төрөл нэмэгдэнэ гэж тооцжээ.

“Монгол базальт” компанийн үндсэн хөрөнгө 22.4 тэрбум төгрөгөөр хэмжигдэж байна. үүнээс хамгийн үнэ цэнтэй хөрөнгө нь түүхий эдээ хангадаг төв аймгийн Баяндэлгэр сумын нутагт байрлах Ногоон уулын базальтан чулуун орд аж. тус орд нь 2.1 сая тоннын нөөцтэй, уурхайн хүчин чадал 58.3 мянган тонн. ордыг ашиглах эрхийн зөвшөөрөл 2043 онд дуусах юм байна. хувьцаагаа олон нийтэд нээлттэй арилжаалах гэж буй “Монгол базальт” компанийн

» УУл УУРхАЙ

8.4 Тэрбум ам.доллар. Уул уурхайн компаниуд 2017 онд нийт 8.4 тэрбум ам.долларын хөрөнгийг өнгөт металлын хайгуулын ажилд зарцуулжээ. Энэ нь 2016 онтой харьцуулахад 15 хувиар өссөн үзүүлэлт.

» хӨРӨнГИЙн ЗАх ЗЭЭл

10 Төгрөг. “Хөвсгөл Алтан дуулга” компанийн нийтэд санал болгон гаргасан нэг бүр нь 100 төгрөгийн нэрлэсэн үнэ хий 113,286 хувьцааг нэг бүр нь 1000 төгрөг болголоо. Ингэснээр нэрлэсэн үнэд өөрчлөлт оруулж, улмаар уг хувьцааг 100 хувааж нэг бүр нь 10 төгрөгийн нэрлэсэн үнэтэй 11,328,600 ширхэг энгийн хувьцаа болгон үнэт цаасны бүртгэлд өөрчлөлт оруулав.

» ЭРчИМ хүч

3000 МВт. Монгол Улсын эрчим хүчний нийт хэрэглээ 2030 он гэхэд 3000 МВт хүрэхээр байгааг Дэлхийн эрчим хүчний зөвлөлийн Монгол дахь зохицуулагч П.Товуудорж хэллээ.

» КоМПАнИ

14.7 Сая ам.доллар. “Оюутолгой” төслийн хөрөнгө оруулагч Turquoise Hill Resources компани энэ оны эхний улирлын санхүү, үйл ажиллагааны тайлангаа танилцууллаа. Нэгдүгээр улирлын эцэс гэхэд тус компанийн бэлэн мөнгөний урсгал 14.7 сая ам.доллар болжээ.

» АРИлЖААМонголын хөрөнгийн бирж лхагва гарагийн үнэт цаасны арилжаагаар 27 хувьцаат компанийн 712,953 ширхэг хувьцаа арилжааллаа. Энэ өдөр найман компанийн хувьцааны ханш өсөж, 15 компанийнх буурсан бол дөрвөн компанийн ханш тогтвортой байлаа. Үүнээс “Монгол нэхмэл” болон “БиДи Сек” компанийн хувьцааны ханш хамгийн өндөр дүнгээр өсчээ.

» хӨРш Дэлхийн цахилгаан автомашин үйлдвэрлэлийн 50 орчим хувийг дангаар үйлдвэрлэж байгаа БНХАУ лити импортлох хэлцлүүдээ эрчимжүүлж байна.

» ИМПоРТМонгол Улс энэ оны эхний дөрвөн сарын байдлаар 308 тонн буюу нэг тэрбум 44 сая төгрөгийн будаг импортолжээ. Энэ нь өнгөрсөн оны мөн үеэс 41.5 хувиар өссөн үзүүлэлт. Монгол Улс импортын будгийн зах зээлийн нийлүүлэлтээ найман улсаас хангаж байна.

Сибирь орчмын 875 мянган тонноор хэмжигдэх зах зээлийн таван хувийг эзлэх боломжтой гэж үзжээ. Мөн Япон улсын зах зээлд базальт хөвөн болон мяндсан утас зэрэг бүтээгдэхүүнээ нийлүүлэх бололцоотой гэж тус компани үзэж байна. түүнчлэн Японы “Марубени” компанитай хамтран монголын чулуун хөвөнгөөр хийсэн автомашины тормосны наклад үйлдвэрлэхээр болжээ. уг бүтээгдэхүүнийг Японы автомашины үйлдвэрүүдэд нийлүүлэх аж.

дэлхийн дулаан тусгаарлах материалын зах зээл 2017 онд 52.3 тэрбум ам.доллар байв. Цаашид 2025 онд хүртэл жилд дунджаар 8.6 хувиар өсөх төлөвтэйг шинжээчид онцолж буй. дэлхий даяар эрчим хүчний зардал нэмэгдэж байгаагаас гадна БНхау зэрэг томоохон зах зээлд эрчим хүч хэмнэх барилгын стандартууд шинээр нэмэгдэж байгаа юм. энэ нь дулаалгын материалын зах зээлд эерэгээр нөлөөлж буй. 2025 он гэхэд уг зах зээл дэлхийн хэмжээнд 101.3 тэрбум ам.долларт хүрч, өнгөрсөн оныхоос хоёр дахин өсөх таамаг бий. БНхау 2020 он гэхэд хотын барилга, байгууламжийн 50 хувийг эко болгохоор төлөвлөсөн. Мөн хойд, зүүн хойд хэсгийн хуучин барилгуудыг дахин дулаалах аян өрнөж буй тул чулуун хөвөнгийн зах зээлд экспортын боломж чамлахааргүй бийг “Монгол базальт” компанийн захирал л.ариунболд хэллээ.

тус компани энэ онд хөрөнгийн зах зээлд хөл тавьж, iPo гаргасан хоёр дахь компани болох гэж байна. өнгөрсөн хоёрдугаар сард “лэнд МН” ББСБ хөрөнгийн зах зээлээс таван тэрбум төгрөгийн хөрөнгө татан төвлөрүүлсэн. тус компанийн нэгж хувьцааны ханш анх 25 төгрөг байсан бол өчигдрийн байдлаар 48.28 төгрөгт хүрсэн байна. харин өнгөрсөн онд “урбан” брэндийг эзэмшдэг “дэнимон” компани, гоо сайхны lhamour брэндийг үйлдвэрлэгч "Натурал эссэншлс", технологийн itools зэрэг цөөнгүй компани хөрөнгийн зах зээлд амжилттай хөл тавьсан.

“Зараа” талбайн нөөцийг тодорхойлох ажил үргэлжилж байнаУУЛ УУРХАй

австралийн хөрөнгийн биржид бүртгэлтэй хanadu Mines компани “Зараа” талбайн шинэчилсэн мэдээллийг танилцууллаа. “Зараа” талбайд сүүлд хийгдсэн

Т.ЭлисаШинжээч

өрөмдлөгөөр эрдэсжилт бүхий судал илрүүлснийг компанийн гүйцэтгэх захирал андрью Стюарт мэдэгдсэн. энэ нь “хармагтайн орд”-ын нөөц боломж цаашид ч нэмэгдэх боломжтойг илтгэсэн үр дүн болсныг тэрбээр онцолжээ. Компани өрөмдлөгийн үр дүнд, 458 метрийн гүнд 0.3 хувийн

агууламжтай зэс, тонн тутамд 0.27 грамм алтны агууламж илрүүлсэн бөгөөд 825 метрийн гүнд 0.5 хувийн агууламжтай зэс, тонн тутамд 0.45 грамм алтны агууламж илрүүлжээ. “Зараа” талбайн нөөцийн хэмжээг тооцоолох ажил үргэлжилж байгаа аж. Мөн австралийн

хөрөнгийн биржид бүртгэлтэй Elixir Petroleum болон Golden horde компанийн удирдлагууд ирэх 14 хоногт багтаан Монгол улсад ирж, Засгийн газрын төлөөлөлтэй уулзахаар төлөвлөж байгаагаа мэдэгдлээ. айлчлах үеэрээ Монголын эдийн засгийн чуулганд оролцохоор төлөвлөж

байгаа аж. тус компани “Номгон iX” талбайд бүтээгдэхүүн хуваах гэрээ байгуулахаар Засгийн газрын зөвшөөрлийг хүлээж байгаа юм байна. Засгийн газрын хуралдаанаар өнгөрсөн сард “Номгон iX” талбайд бүтээгдэхүүн хуваах гэрээ байгуулах асуудлыг хэлэлцэх байсан ч хойшлогджээ.

С.Батсайхан / ЗГМ©

ХөРөНГИйН ЗАХ ЗЭЭЛ

2,525.0 39.3%

680.0 10.6%

ЗоРИУлАлТ Дүн (мянгантөгрөг) хУвь

чулуун хөвөнгийн үйлдвэрийн өргөтгөл

Цахилгаан дэд станц

Үйлдвэрийн барилга

Үйлдвэрт ажиллах машин механизм

Базальт чулуу карьерийн аж ахуйн тоног төхөөрөмж

Базальт чулуу карьерийн аж ахуйн машин механизм

Түүхий эдийн нөөц

Эх үүсвэрийн эргэн төлөлт

Нийт

хӨРӨнГӨ оРУУлАлТын хЭМЖЭЭ

1,100.0 17.1%

330.0 5.1%

490.9 7.6%

210.0 3.3%

599.0 9.3%

496.5 7.7%

6,431.5 100%

БНхау, оху, Японд бүтээг-дэхүүнээ экспорт лохоор төлөв лөсөн . одоогоор БНхау-ын ком панитай 1.5 сая ам.долларын, оху-ын компа-нитай 500 мянган ам.долларын

гэрээ байгуулан ажиллаж байна. үйлдвэрлэлээ тэлснээр БНхау-ын хойд болон зүүн хойд хэсгийн 1.2 сая шоо метр багтаамжтай зах зээлийн гурван хувь, оху-ын зүүн болон зүүн урд хэсэг буюу

“Монгол базальт” компанийн үндсэн хөрөнгө 22.4 тэрбум төгрөгөөр хэмжигдэж байна.

2022 оны эцэст хувьцааны өгөөж

350 хувь болно гэж тооцжээ

2018

37.4

506.33

33%

33%

212.2

545.72

8%

44%

1,603.6

857.78

57%

126%

3,619.9

1,332.93

55%

251%

5,040.4

1,711.84

28%

350%

2018

2018

2018

ЦЭвЭР АшИГ (Сая төгрөг)

2019

2019

2019

2019

2020

2020

2020

2020

2021

2021

2021

2021

2022

2022

2022

2022

ДУнДАЖ үнЭ

ЖИлИЙн ӨГӨӨЖ

IPO ӨГӨӨЖ

хУвьЦААны ӨГӨӨЖ "Монгол базальт" ХК

12 ЗаСгийН гаЗрыН Мэдээ СоНиН 2018.05.10, пүрэв ~ №095 (894)

Эдийн засаг

shANghAi cOmpOsite

hANg seNg KOspis&p 500 tOpixDOw JONes Ftse 100 NiKKei 225

0.50% 0.07% 0.44%0.24%

0.03%0.71% 0.22%

0.55%

ЗАХ ЗЭЭЛИйН ГОЛ үЗүүЛЭЛТ:

IV/15 IV/29 V/09

erdene resource Development Торонто

Өдөр 1.3% Сар Жил

0.410.400.39

IV/15 IV/29 V/09

prophecy Development Торонто

Өдөр 2.1% Сар Жил

2.62

2.883.14

IV/15 IV/29 V/09

rio tinto Австрали

Өдөр 0.7% Сар Жил

81.8077.5675.11

Өдөр 2.5% Сар Жил

IV/15 IV/29 V/09

xanadu mines Австрали

0.200.190.18

Зүүн БүС ДЭх ЦАЙРын УУРхАЙ

ЦАЙРТ МИнЕРАл ххК шИнь шИнь ххК

Нөөц

Олборлолт

Хүдэр дэх цайрын агууламж

2017 онд орон нутгийн төсөвт

Баяжмал дахь цайрын хэмжээ

Хүдэр боловсруулалт

Улсын төсөвт /тэрбум төгрөг/

Үйлдвэрлэл

Олборлосон

Боловсруулсан

Экспортолсон

Металл авалт

7.7 сая

420 мянга

400 мянга

344

80 мянга

52 сая

4.8 сая

1.2 сая

94%

35 мянга

41.4

73 мянга

5.2 сая

4.8 сая

1.2 сая

94%

38 сая

600 мянга

2.3%

41-45%

11.5%

500 сая ₮ 5.9 тэрбум ₮

55%

1.7%

55-60%

Хүдэр дэх хар тугалгын агууламж

Баяжмал дахь хар тугалгын хэмжээ

ЖИЛИйН ХҮчИН чАДАЛ /ТОНН/

2005-2018 онд 2016.VI-2018.IV сард

1өөрсдөө бүтээсэн зүйлгүй

байж бүтээж байгаа нэгэндээ ингэж хандаж болохгүй” гээд, мөн хол богдох бусад асуудлыг Засгийн газарт тайлагнаж, хурал даанаар хэлэлцэнэ гэдгээ айлч лалын төгсгөлд дүгнэн хэлсэн юм.

“моНГоЛ АЖИЛчДыН цАЛИН, ХАНГАмЖИЙГ

НэмэХэД АНХААРч АЖИЛЛААРАЙ”

Чойбалсан хотоос 125 км-т байрлах улааны болон Мухарын аманд БНхау-ын 100 хувийн хөрөнгө оруулалттай “шинь шинь” ххК цайр, төмрийн хүдэр олборлоод хоёр дахь жилтэйгээ золгож байна. Нийт 200 гаруй сая ам.долларын хөрөнгө оруулалт хийж, үүнээс 130 саяар нь баяжуулах үйлдвэр барьсан уг уурхайн олборлолтын талбай одоогоор 2.26 ам км байгаа бөгөөд улааны аманд 1.01 ам км талбайд уран олборлох зөвшөөрөлтэй аж.

тус компани 2016 оны хоёр-дугаар хагасаас үйл ажиллагаагаа эхэлснээс хойш энэ оны дөрөвдүгээр сар хүртэл нийт 1.15 сая тонн хүдэр олборлож, 1.25 сая тонныг баяжуулж, 73147 тонн цайр болон хар тугалгын баяжмал үйлдвэрлэн БНхау-ын зах зээлд нийлүүлжээ.

“шинь шинь” нь 2004 оноос манай улсад үйл ажиллагаа явуулж эхэлсэн. гэхдээ хууль журамтай холбоотой олон асууд-лын улмаас үйл ажилла гаа гаа зогсоож, 2016 оны зурга дугаар сараас сэргээн ажиллаж байгаа нь энэ юм.

улааны ордын хар тугалга, цайрын уулын баяжуулах үйлдвэр нь хүдрээ бутлах, нунтаглах, хөөсрүүлэн баяжуулах, баяжмал шүүн хатаах гэсэн гурван үндсэн технологийн хэсгээс бүрддэг. Баяжуулах үйлдвэрт ороход дуу чимээ ихтэй хүдэр бутлах машин ажиллаж, зогсолтгүй нүргэлэх бөгөөд ийн нунтаг болсон хүдрээ хөөсрүүлэн баяжуулж, шүүн тунгаагаад, эцэст нь хоёр тоннын багтаамжтай уутанд савладаг байна. үйлдвэрлэлийн хүчин чадал хоногт 3000 тонн бөгөөд энэ онд 600 мянган тонн хүдэр боловсруулж, 35 мянган тонн баяжмал үйлдвэрлэж, улсын төсөвт 20 тэрбум төгрөгөөс дээш татвар төлөхөөр төлөвлөжээ. гэхдээ тус уурхай эрчим хүчний хангамжийн дутагдлаас болж хүчин чадлынхаа 60 орчим хувиар л ажиллаж байгаа. тиймээс уухү-ийн сайд болон тус айм гаас уих-ын гишүүнээр сонгогдсон х.Болорчулуун нарт эрчим хүчний хангамжийн асуудлыг шийдвэрлэхийн тулд Чойбалсан хотын дЦС-ыг яарал-тай өргөтгөх хэрэгтэй гэдгийг хэллээ.

“шинь шинь” компани боловс руулсан баяжмалаа дорнод аймгийн төв Чойбалсан хот хүртэл автомашинаар тээвэрлэж, Чойбалсан хотын Баянтүмэн өртөөгөөс оху-ын Забайкальский, Манжуур хот гэсэн чиглэлээр төмөр замаар тээвэрлэж, өмнөд хөршийн зах зээлд нийлүүлдэг.

улааны уурхай 462 ажилтантай ба үүний 90 орчим нь БНхау-ын иргэд. харин далд уурхайн малталт, тээвэр, цахилгааны хангамжийн гэсэн туслан гүйцэтгэгч гурван компанид 150 гаруй ажилтан ажилладаг гэдгийг тус компанийн монгол ажилчид хариуцсан ахлах менежер танилцуулав. ажилчдын дундаж цалин 800-900 мянган төгрөг бөгөөд өнгөрсөн сард нийт ажилчдынхаа цалинг 100 мянган төгрөгөөр нэмэгдүүлсэн хэмээн компанийн удирдлага танилцуулсан юм. гэвч монгол ажилчдын цалингийн хэмжээ 480-530 мянга, хятад ажилчид 2-3 сая төгрөг авдаг гэдгийг баяжуулах үйлдвэрийн сүүлчийн дамжлага дээр ажилладаг монгол ажилчид бидэнд хэлсэн юм. уг нь 2015 онд батлагдсан тэЗү-ээр ажилчдын дундаж цалин 1.2 сая төгрөг гэж заасан боловч уурхай бүрэн хүчин чадлаараа ажиллахгүй байгаа гэдэг шалт-гаанаар тэЗү-д тусгагдсан

хүргэхийг онцгой анхаарч ажиллах хэрэгтэй. уул уурхай бол бүрэн хүчин чадлаараа ажиллаж буй эсэхээс үл хамааран ажилчид нь хүнд хөдөлмөр эрхэлдэг салбар. тиймээс бүрэн хүчин чадлаараа ажиллаж байж цалинг нэмнэ гэдэг тайлбар байж болохгүй” гэв.

түүнчлэн тэрбээр далд уурхайн аюулгүй байдал, холбогдох хууль журмыг хэрэгжүүлж ажил лахыг анхааруулаад, яамны зүгээс ч уурхайг хэвийн ажил лах нөхцөлийг хангахад шаард лагатай бүхнийг хийж, дорнодын дЦС-ын өргөтгөлийг яаравч луулна гэдгээ илэрхийлсэн юм.

үүнээс гадна “шинь шинь” компанийн дэд захирал Чен шяо Мин далд уурхай энэ жилээс зүүн тийш баганат дүүргэлтийн технолгиор шилжиж байгаа. энэ нь газрын гадаргын байгалийн унаган төрхийг алдагдуулахгүй байх давуу талтай. гэвч үүнд зориулсан журам, стандарт Монгол улсад байхгүй байгаа нь технологи батлуулахад хүндрэл үүсгэж байгаа тул цаг алдалгүй шийдвэрлэж өгөхийг хүссэн юм.

“ЗүүН БүСэД ЖИшИГ БоЛЖ БУЙГАА

СУРТАЛчЛАХ ХэРэГТэЙ”өнгөрсөн онд цайрын үнэ

дэлхийн зах зээл дээр 10 жилийн

үлгэрлэж яваа “Цайрт Минерал”-ын 2017 онд улсын төсөвт төлдөг тат варын хэмжээ бараг хоёр дахин нэмэг дэж, 69 тэрбум төгрөгт хүрчээ. “Цайрт Минерал” нь анх байгуулагдахдаа хятадын

51, Монголын 49 хувийн хөрөнгө оруулалттай байгуулагдсан бөгөөд анхны хөрөнгө оруулалтаа нөхсөн тул одоо 50:50 гэсэн бүтэцтэй үйл ажиллагаа явуулж байгаа хэмээн тус компанийн

захирал С.Батхүү танилцууллаа.уулын үйлдвэрийн бүтэц нь

ил уурхай, баяжуулах үйлдвэр гэсэн бүтэцтэй. хоёр хөрсний овоолготой, хаягдлын далан, тэсрэх бодисын агуулах гэсэн бүтэцтэй. Мөн бүтээгдэхүүний хяналтын бүсэд итгэмжлэгдсэн лаборатори ажиллаж байна.

үйл ажиллагаа нь тогтвортой явж буй “Цайрт Минерал” улсын төсөвт төдийгүй орон нутагт ихээхэн дэмжлэг болдог компани. гэрээний үндсэн дээр аймагтаа жил бүр 1.5 тэрбум төгрөгийн буцалтгүй тусламж үзүүлдэг аж. энэ мөнгөөр аймгийн нэгдсэн эмнэлэгт сэхээн амьдруулах эрчимт эмчилгээний тасаг, цахилгаан шат, элэгний вирус тодорхойлох лаборатори, оёдлын болон сүү боловсруулах, сав баглаа боодлын, хүнсний төрөл бүрийн бүтээгдэхүүнийг дэмжих хөрөнгө оруулалт хийсэн байна. Компанийн үндсэн ажилтны тоо 371, туслан гүйцэтгэгч ком-панийн 300 ажилтан уурхайн бүсэд ажилладаг бөгөөд 88 хувь нь монгол иргэд аж. харин тэдний 96 хувь нь Сүхбаатар аймгийнх. ажилчдаа орон сууцжуулах ажил эхлүүлж 100-аад хүнийг орон сууцаар хангаад байна. Цаашид бүх ажилчдаа орон сууцаар хангах зорилт тавьжээ.

гэхдээ тус компанид хоёр тулгамдсан асуудал байгаагийн нэг нь эрчим хүчний хангамж. уг нь зүүн бүсийн эх үүсвэрээс эрчим хүч авдаг байсан ч ачааллаа даахаа больсон тул төвийн бүсэд холбогджээ. гэсэн ч өдөрт тодорхой хэмжээний зогсолт хийх шаардлагатай байгаа аж. Ням гарагт биднийг очсон 17.00 цагийн үед хүдэр боловсруулах үйлдвэр нь зогсолт хийж таарсан юм. тус уурхай эрчим хүчний хангамжаас шалтгаалан 2016 онд 89 удаа буюу 92 цаг, 2017 онд 144 цаг зогссон байна. 2018 оны сул зогсолтыг оруулж тооцвол үйлдвэрийн ажиллах боломжийнхоо 28.5 хувийг алдсан байна. ингэснээр компанийн борлуулалтын орлого 7.7 тэрбум төгрөгөөр тасалдаж, улсын төсөвт 1.5 сая төгрөг төлөх боломж алдагдсан байна.

Нөгөөтэйгүүр, төмөртийн овоонд одоогоор 10 жил л ашиглах нөөц үлдсэн байна. уг нь одоогийн уурхайгаас баруун тийш зургаан км-т Цогт толгойн талбайд хайгуулын тусгай зөвшөөрөлтэй боловч орон нутгийн хэсэг лам нарын турхиралтаар өдий болтол нарийвчилсан хайгуул хийж чадаагүй байгаагаа компанийн удирдлага хэлсэн юм.

уурхайн нөхцөл байдалтай танилцсаны дараа салбарын сайд “орон нутгийнхан шинжлэх ухаан, шашин хоёроо ялгахгүй байна. хайгуулаа хий. Нөөцийн тодотгол яаралтай хийх хэрэгтэй” хэмээв. харин уухү-ийн сайдын зөвлөх т.Цогтбаяр “Бага нөөц дээр хаягдалгүй олборлох, үр ашигтай менежментийг хэрэгжүүлж, хамгийн үр ашигтай, бүтээмжтэй ажиллаж байна. Мөн орон нутагт дэмжлэг үзүүлж, мод их тарьж, ногоон байгууламж хийж байгаа нь ээлтэй уул уурхайн сайн жишээ болж байна” хэмээсэн юм.

Уул уурхай хөгжиж байж бусад салбарт дэм болноЭрчим хүчний муу хангамж, орон нутгийн шахалт уурхайнуудыг туйлдуулж байна

Далд уурхайн аюулгүй байдал, холбогдох хууль журмыг хэрэгжүүлж ажиллахыг анхааруулаад, яамны зүгээс ч уурхайн хэвийн ажиллах нөхцөлийг хангахад шаардлагатай бүхнийг хийхээ салбарын сайд хэллээ.

цалинг өгч чадахгүй байгаагаа уурхайн удирдлага тайлбарласан. хариуд нь сайд д.Сумъяабазар “Компанийн зүгээс монгол ажилчдын цалингийн хэмжээг нэмж, дундаж цалингийн жишигт

түүхэн дээд түвшинд хүрсэн нь манай улсын цайр олборлогч томоохон компани болох “Цайрт Минерал”-ын санхүүгийн үзүү-лэлтэд эерэг нөлөөлсөн байна. Зүүн бүсэд жишиг уурхайг

ЗГМ©

Цайрын ханш(Ам.доллар, тонн)

1500

2000

2500

3000

3500

3,060.00 05/08

2013 2018/05BBM©