2018.10.10, ЛХАГВА ~ №199 (998) YНЭ: 1000₮~ СоёЛт ХүНий өГЛөө СоНиН уНшиХААС ЭХЭЛдЭГ ~

ЗГМ

Сургаал үг

ubinfo.mnбүрэлдэхүүнкомпани

The official gazeTTe

АМ.ДОЛЛАР ЮАНЬ РУБЛЬ

2565.99 370.69 38.59

АЛТ ЗЭС 10-ЧИНГИС БОНД ХУРАЛДАй БОНД

109.230.05%

96.170.01%

61780.08%

ГЭРЭГЭ БОНД

97.330.05%

Төр хувийн бизнест шууд оролцож, үнэ тогтоох боломжгүй

ОУВС-гийн хөтөлбөр дуусахаар ЗГ бонд гаргаж эхлэх нь гарцаагүй

Өнгөрсөн долоо хоногт МХБ 2.7 тэрбум төгрөгийн арилжаа хийжээ. > 11

2018 оны II ээлжийн цэрэг татлага энэ сарын 19-нд эхэлнэ. Гэтэл улсын хэмжээнд цэрэг татлагаас “бултдаг”, эрүүл мэндээр тэнцдэггүй байдал буурахгүй байна. Мөрөн хотод гэхэд л 2017 оны цэрэг татлагаар 2246 иргэнд зарлан дуудах хүргүүлсэн ч ердөө 38 залуу цэргийн албанд тэнцжээ. 3

ОнцлОх

Бүх эрх хуулиар хамгаалагдана ©

ЦаГ аГаарЫн дэлГэрэнГYЙ мэдээллиЙГ 8 дУГаар нүүрээС УнШина УУ.

УЛААНБААТАР2018.10.10

БАгАвТАР үүЛТэй

10° -4°

УЛс ТөРОюутолгойд хийсэн шалгал-тын дүнг танилцуулахад бэлэн болжээ.Гх-ны сайд Д.цогтбаатар Франц улсад айлчилж, ЮНЕСКО-гийн удирдлагатай уулзав.Өнөөдөр Үхц-ийн дунд сууд-лын хуралдаанаар Дээд шүүхийн хүсэлтийг хянан хэлэлцэнэ.Төсвийн тогтвортой байдлын зөвлөлийн даргаар Д.Даваасамбууг томиллоо.

эдийН зАсАг“Түмэн шувуут” ххК энэ онд багтаж IPO хийхээр төлөвлөж байна. Үнэт цаасны 31 компани хувь нийлүүлсэн хөрөнгөө зохих хэмжээнд хүргэжээ. Гадаад худалдааны тэнцэл 931.7 сая ам.долларын ашигтай гарлаа. ТОП 20 индекс 20511.17 нэгж болж, 0.55 хувиар өсөв.

НийгэмДэлхийн зах зээлд нефтийн ханш өссөнөөс шатахууны үнэ нэмэгдсэн гэв.нийслэлийн удирдлагууд өвөлжилтийн бэлтгэлийг дадлага сургуулилалтаар шалгажээ.Ирэх бямба гарагт бүх нийтээрээ мод тарих өдөр тохиож байна.100 мянган айлын яндан, 3000 нам даралтын зууханд шүүлтүүр суулгахаар болжээ.

дэЛхийД.Трамп Бээжинг буулт хийхгүй бол G20-ийн үед Хятадтай худал-дааны талаар ярихгүй гэжээ. Sony компани Play Station 4-ийн дараагийн үеийг боловсруулж буйгаа мэдэгдлээ. Google Европын холбооны дөрвөн тэрбум еврогийн торгуу-лийн эсрэг зарга үүсгэв. Европын комисс Swift системийг Ираны эсрэг хоригоос хасуулах алхам хийлээ. 2050 он гэхэд нүүрсийг халах НҮБ-ын уриалгыг Австралийн Засгийн газар эсэргүүцжээ.

ЦАГ АГААР

АИ-92 бензин 1994 төгрөгийн өртөгтэй орж ирж байна. > 4

Б.Хасуй / ЗГМ©

ЗГМ: ЗОЧИН

ЭДИйН ЗАСАГ

УЛС ТөР

> 9

Сурснаа нуудаг цэцэн мэргэнээс мэдсэнээ хэлдэг тэнэг дээр

0 0 9 9 8

FULL ENGLISH PAGE INSIDE > 7

ШИлДЭГ нИЙТлЭлҮҮД ТАнД хҮРЧ БАЙнА

5

“Харилцаа тань айдас, дарамттай байвал тусламж авах нь чухал”

Уул уурхайг ухаалаг утаснаасаа удирддаг болжээ

Эдийн засаг найман хувиар өснө гэдэгт итгэлтэй байна

“Өөрчлөлтийн төлөөх эмэг­тэйчүүд” ТББ­ын тэргүүн Б.Золзаяатай хүчирхийллийн хохирогчдыг чадавхжуулах сайн туршлага, ач холбогдлын талаар ярилцлаа. Нийгэмд хохирогчийг буруутгах хандлага их байсаар байна. Хүчирхийлэгчээс яагаад ийм муухай хэрэг хийснийг нь асуудаггүй атлаа хохирогчоос яагаад хүчирхийлэлд өртсөнийг нь асуудаг. Тиймээс хохирогчдыг хамгаалахын сацуу хүчирхийллийг таслан зогсоох нь хамгийн гол зүйл болоод буйг тэрбээр онцолсон юм.

-Гэр бүлийн харилцаа нь хүчирхийлэлтэй байгааг хохи-

Засгийн газрын өргөн барьсан 2019 оны төсвийн төслийн эхний хэлэлцүүлгийг УИХ хийсэн. Сангийн сайд Ч.Хүрэл­баатартай ирэх оны төсвийн талаар ярилцлаа.

-2019 оны төсвийн төслийг хэ лэлцэж эхлэхээс өмнөхөн Дэлхийн банк болон Азийн хөгжлийн банк Монгол Улсын эдийн засгийн өсөлтийн төлөвийг та нил цуулсан. Гэхдээ Сан гийн яамны танилцуулсан төсөө лөлд найман хувь байхаар тус га сан нь харьцангуй өндөр үзүү лэлт юм. Энэ талаар яриагаа эхэлье?

-олон улсын банк, санхүүгийн байгууллага манай эдийн засгийн төсөөллийг хамгийн эрсдэл бага-тайгаар хийдэг. өмнө нь ч бага хэмжээнд тооцож байсан. 2018 оны төсөөллийг бид дөрвөн хувь байхаар тооцож байхад дэлхийн банк болон Азийн хөгжлийн банк гурав орчим хувь байхаар тооцсон. Гэтэл 2018 оны эхний хагас жилийн байдлаар 6.3 хувийн өсөлттэй гарсан тө дий гүй бид оны төгсгөлөөр най ман хувьд хүрнэ гэж үзэж бай на. Энэ байгуул-лагууд мэдээж бол гоомжтой үзсэн байх. Харин бид Засгийн газрын тооцоондоо итгэлтэй байгаа.

З.Цэлмэг@tselmegZGM

Н.АнирЗГМ

рогч таньж мэдэх хамгийн эхний шинж тэмдэг нь юу вэ?

-Хүчирхийлэл бие махбод, сэтгэл санаа, эдийн засаг, бэлгийн гээд маш олон хэлбэрээр илэрдэг тул яг оноосон шинж тэмдгээр хязгаар лагддаггүй. тухайн хүн харилцаандаа таагүй, айдас, дарамт байгааг мэдэрч эхлэх нь эхний дохио байж болно. Хүчирхийлэлд өртөж байгаа хүн өөрөө зогсолтгүй эргэх хүчирхийллийн тойрогт орчихсон байдаг тул түүнийг давж, зориг гарган дуугарахад нь эргэн тойрных нь хүмүүс, хамт олны дэмжлэг чухал. учир нь хохирогч би хүмүүст хэлж, тусламж хүсэх-дээ “тэд юу гэж бодох бол, намайг буруут гах болов уу, туслах болов уу” гэсэн айдастай байх нь олонтаа.

1189.600.06%

12 2

уул уурхайн талаарх бидний уламжлалт ойлголт халаагаа өгч, технологийн хувьсгал энэ салбарт хүч түрэн орж ирлээ. өөрчлөлт, шинэчлэлт зай завсаргүй мөшгих эринд хиймэл оюун ухаан хүний хөдөлмөрийг хөнгөвчилж, цаг хугацааг дөтлөх болов. Аж үйлдвэрийн IV хувьсгал гэгч

урьдын хэвшсэн тоглоомын дүрмийг өөрчилж байна.

Энэ нь холын Австралид биеллээ олж, хэдэн мянган бээрийн цаа дах уул уур-хайг гар утсаараа удирдах хэмжээнд хөгжжээ. ил уурхайг дэргэдээс нь юм шиг залж, чиглүүлэх системийн ачаар үйлдвэрлэлийн зардал буурч, ажлын бүтээмж ч дээшилж байна.

ЦЭРЭГТ ТЭНЦЭХ ЭРЧүүДГүй БОЛж БУй МОНГОЛыН ЭМГЭНЭЛ

ЗГМ: ИНФОГРАФИК

Гааль Цаг хугацаа

Үйлчилгээний чанарДэд бүтэц

Хяналт ОУ-ын тээврийн хөнгөлөлт

лОжИСТИКИЙн хӨГжлИЙГ

ДҮГнЭх ҮЗҮҮлЭлТҮҮД

Дэлхийн ложистикийн гүйцэтгэлийн индекс 2018©

лОжИСТИКИЙн хӨГжлӨӨР ТЭРГҮҮлЭГЧ ОРнУУД

1

2

3

4

5

26

75

130

4.20

4.054.04

4.034.03

3.61

2.762.37

(оноогоор)

Б.Баяртогтох@bayartogtokhZGM

Эдийн засгийн байнгын хо-роо ны хуралдаанаар гурван асуу дал хэлэлцлээ. уиХ-ын гишүүн д.тэрбишдагва “оюу -толгой ордыг ашиглах хө-рөн гө оруулалтын гэрээний хэрэг жилтийг шалгаж санал, дүгнэлт гаргах” үүрэг бүхий Ажлын хэсгийн мэдээллийг танил цуулж, гишүүд чуул ганы нэгдсэн хуралдаанаар яаралтай хэлэлцэх сана лыг дэмжив. Мөн тус байн гын хороо М.оюунчимэг нарын дөрвөн гишүүний өргөн мэдүүлсэн Валютын зохи цуу-лалтын тухай хуулийн төслийг хэлэлцэх эсэхийг шийдвэрлэлээ. Засгийн газар оуВС-тай хамтран “өргөтгөсөн санхүүжилтийн хөтөлбөр”-ийг хэрэгжүүлэхдээ валютын нөөцөө нэг жилийн импортын хэрэгцээгээ хангах

хэмжээнд хүргэх амлалт авсан. одоогоор зургаан сарын импор-тын хэрэг цээг хангахуйц нөөцтэй байгаа бөгөөд дээрх үүргээ бие-лүү лэхийн зэрэгцээ хуу лийг нь шинэчлэн өөрчилж, валю тын зах зээлийг тогтвортой бол гох шаардлагатай байгааг Аж лын хэсгийнхэн онцолсон. Хуу лийн төсөлд зарим гишүүн гадаа-дын томоохон хөрөнгө оруу-лагчдын санхүүгийн гүйлгээг Монголбанкаар бус арилжааны банкаар дамжуулан гүйцэтгэх заалт оруулах санал гаргав. Мөн макро зохистой бодлогын хүрээнд эдийн засагт орох, гарах огцом урсгал үүсвэл олон улсын жишгийн дагуу валютын хэмжээг хязгаарлах зохицуулалт хуулийн төсөлд байгааг Монголбанкныхан хэллээ.

Гадаадын хөрөнгө оруулагчийн гүйлгээг арилжааны банкаар гүйцэтгэх санал гаргав

БАйНГыН ХОРОО

Улс төр

2 2018.10.10, ЛХАГВА ~ №199 (998)

САйД яРЬж БАйНА

Хамгийн гол нь орлогын тооцоолол болгоомжтой бас өөдрөг байх ёстой

1-Тэнцвэржүүлсэн орлогын

төсөөллийг 9.6 их наяд буюу 2018 оны түвшинтэй харь цуу-лахад 2.4 их наядаар нэмэг-дүүлэн тусгажээ. Уул уурхайн салбарын өсөлт үргэлжлэх болон татвар, гаалийн шинэч-лэл хийснээр орлого нэмэгдэнэ гэж тооцоолсон байна. Аль нь илүү их нөлөөтэй байх бол. Мөн ингэж тооцоолсны шалтгаан нь юу вэ?

-Ашигт малтмалаас орох орлогыг 1.2 их наяд орчим бай-хаар тооцоолсон. Эдийн засгийн 3.8 хувийн өсөлтийн үр дүнд орлогыг 690 тэрбум төгрөгөөр нэмэгдэнэ гэж тооцоолсон. Мөн импортын өсөлт сайн байгаа тул 500 гаруй тэрбум төгрөг олохоор тусгасан. түүнчлэн 2019 оны нэгдүгээр сарын 1-нээс татварын багц хууль хэрэгжих тул үүнээс 110 тэрбум төгрөг нэмж орно гэж үзсэн. Харин гаалийн шинэчлэлийн хүрээнд зургаан боомтын нэвтрэх чадвар, хяналтыг сайжруулж, гарч байгаа баялгаа бүрэн тооцдог болох тул орлого ч нэмэгдэнэ.

-Нүүрсний экспортыг 42 сая тоннд хүргэхээр тусгажээ. Хя-налт сайжруулах болон боом-тууд дээр ямар тооцоолол гар-гасан бэ?

-2018 оны эхний дөрвөн сард улс төрийн асуудлаас шалт-гаа лан нүүрс нэлээд муу үзүү-лэлт тэй байлаа. Харин Ерөн хий сайд у.Хүрэслсүхийн БНХАу-д хийсэн айлчлалын дараа экс-портын хэмжээ эрс нэмэгд сэн. одоо хоногт 1400 орчим ма-шин гарч байгаа хандлагыг хад галахын зэрэгцээ гаалийн хяналтын шинэчлэлийн ачаар 42

Ч.Хүрэлбаатар: Эдийн засаг найман хувиар өснө гэдэгт итгэлтэй байна

сая тоннд хүргэх боломжтой. -Том төслүүдэд буюу Таван-

толгой төсөлд IPO хийхээр ярьж байгаа. Мөн дэд бүтэц бо лон төмөр замын хэд хэдэн чиглэлийг баталсан. Эдгээрийн хэрэгжилт ирэх оны төсөвт ямар байдлаар туссан бэ?

-төслүүдээ хөдөлгөж эхэлнэ гэж тооцоолсон. Мэдээж бүх зүйл жигдрэх хугацааг хар галз сан учир эдийн засгийн өсөлтийг 8-10 хувь дотор тооцсон. Хэтэрхий өөдрөгөөр явж болохгүй тул найман хувийн тооцоо гаргасан ба зарим нь 10 хувь байхаар гарч байгаа. Хамгийн гол нь орлогын тооцоолол болгоомжтой бас өөдрөг байх ёстой. Засгийн газар сайн ажиллавал өсөлт бий болж,

төсвийн орлого бүрдэнэ. -Төсвийн хөрөнгө оруу лал-

тыг нэмэгдүүлж, татаас шил -жүүлэг ангиллын төсөөл лүү-дийг өсгөсөн байна. Үүнийг тод руулахгүй юу?

-2019 онд цалин, тэтгэвэр тэтгэм жийг нэмэгдүүлэхэд нийт 720 гаруй тэрбум төгрөг суул гасан. Мөн 1.3 их наядын хөрөнгө оруулалтын зар-лагын голлох хэсэг нь сур гууль цэцэрлэгүүд болон эм нэл гийн хөрөнгө оруулалт хийх, утааг бууруулах бодлогод тул гуур-ласан. үүнээс гадна гадаадын зээлийн ашиглалтыг сайжруулах болон усан хангамжийг сайж-руулах, улаанбаатарын агаарын бохирдлыг бууруулах зэрэг арга

хэмжээнүүдийг санхүүжүүлнэ. Ерөнхий сайдын АНу-д хийсэн айлчлалын хүрээнд цэвэр усны асуудлыг сайжруулахаар олгож буй 350 сая ам. долларын буцалт-гүй тус ламжийн хүрээнд бүтээн бай гуу лалтууд хийнэ. Мөн төв цэвэрлэх байгууламжийг шинэч-лэх зэрэг том ажлууд бий. төв цэвэрлэх байгууламжийн ши нэч-лэлийг БНХАу-аас авах 300 сая ам.долларын зээ лээр хэрэгжүүлнэ. Бас газрын тосны үйлдвэр барих зардал болон Налайх, дарханы чиглэлийн замыг дөрвөн эгнээ болгоход зарцуулах зэрэг бүтээн байгуулалтын зардлууд гадаадын зээлд тулгуурлаж байна. түүнч лэн шинэ нисэх буудлыг ашиг лалтад оруулах зэрэг олон зардал зээлийн

азын сугалаагаар цэцэрлэгт ордог байдлыг шийдэхийн тулд хөрөнгө оруулалт хийж байна. Харин арга замын хувьд тендер зарлана. түүнээс гадна энэ жил концесс байхгүй. тэр тусмаа цаашид барьж, шилжүүлдэг концессоос татгалзаж байна. Харин барьж, ашиглах, шилжүүлэх концесс үргэлжилнэ.

-Ирээдүйн өв санд энэ онд 500 гаруй тэрбум төгрөг хуримт-луулахаар тө сөвт төлөвлөсөн байна. Үүнд хуримтлах активыг ямар үр ашигтай байдлаар байршуулах вэ?

-Энэ мөнгийг 2030 он хүр-тэл зарцуулахгүй. өөрөөр хэл-бэл, энэ онд 500 тэрбум төгрөг, да раа жил нь нэг их наяд гэх байд лаар 2030 он хүртэл цуг-луу лж авчихаад түүнийгээ эргэл-дүүлнэ. Гэхдээ эхний 500 тэрбум төгрөгийг эргэлдүүлж хуримтлал бий болгоно. Энэ төрлийн олон улсын сангууд яаж ажилладаг, тэр жишгээр явна гэсэн үг. 2030 оноос цааш энэ мөн гийг эргэлдүүлж, олсон мөн гөө зарцуулж эхлэх логиктой хууль юм.

-Ирээдүйн тэтгэврийн нөөц сангийн хөрөнгийг ипотекийн хөтөлбөртэй уялдуулах бодлого хэдэн жилийн өмнө яригдаж байсан. Ипотекийн зээлийн хөтөлбөрийн санхүүжилтийг хэрхэн шийдэх вэ?

-ирээдүйн өв санг 2030 оноос ашиглана. өнөөдөртөө Хүний хөгжил сангийн нэг их наядын өрөө 2019 онд төлж барагдуулна. Харин ирээдүйд баялгийн сангийн жишгээр явна. Сингапурын ти-масек, Норвегийн баялгийн санг сайн судалж байгаа.

-Гадаад зах зээлээс хувийн хэвшил хөрөнгө оруулалт татах ямар боломжийг олгох вэ. Тухайлбал, Хаан банк 120 сая ам.долларын зээлийн эх үүсвэрийг бий болгож чадлаа. Гэвч татварын зардлыг хө-рөнгө оруулалт авах тал нь хариуцдаг. Тухайлбал, энэ татварын зардал дээр ямар хөнгөлөлт байгаа бол?

-одоогоор гаднаас хөрөнгө оруулалт татахад 10 хувийн татвар авдаг. үүнийг Сангийн яам тэглэе гэдэг байр суурийг нэлээд хөндсөн. Гэхдээ энэ нь татварын орлогыг хэт бууруулахаар хуулийн төсөлд тусгалаа. тат-варын шинэ багц хуульд энэ талаар тусгасан. Гаднаас хөрөнгө оруулалт татах бүх боломжийг олгох зохицуулалт татварын хуулийн төсөлд бий. Хаан банктай адилаар Хөгжлийн банк энэ чиглэлд ажиллаж байгаа.

Бүтээн байгуулалтын

зардлууд гадаадын зээлд

тулгуурлана

• хөрөнгө оруулалтаар эхлүүлсэн ажлыг олон жил дамнуулах бус сан хүү жил-тийг нь хийж, нэг, хоёр жилийн дотор ажлаа дуус-гах бодлогыг ирэх жилээс эхлэн баримталж байна.

• Төсвийн хөрөнгө оруу-лалтыг тодорхой салбарт, тодор хой асуудал руу чиглүүлэх нь үр дүнтэй байдаг.

• Гаднаас хөрөнгө оруулалт татах бүх боломжийг олгох зохицуулалт татварын хуулийн төсөлд бий.

хөрөн гөд суул гаснаас гадна сур-гууль цэцэрлэг, эмнэлгүүд барих хө рөнгө оруулалтыг зохи цуул-лаа. Мөн орон нутгийн хөрөнгө оруулалтыг ч нэлээд нэмсэн.

-Төсвийн хөрөнгө оруулал-тад 1.3 их наядыг төсөвлөсөн гэж дурдлаа. Энэ нь дотоо дын бизнесийн орчныг дэм жих хөрөнгө оруулалт шүү дээ. Үүний зарцуулалтын хя налт ямар байх вэ. Мөн энэ намрын чуул ганаар тендерийн хуулийг хэ лэлцэх гэж байгаа. Энэ талаар бодлоо хуваалцахгүй юу?

-тендерийн маргаан нэлээд гарч, хуулийн дагуу шийдэгддэг асуудал бий. Сангийн яам су-далж үзээд энэ хуульд өөрч-лөлт оруулахаар уиХ-д өргөн мэдүүлсэн. Хууль батлагдвал тендерийн маргаан нэлээд цэгцэрнэ. Хөрөнгө оруулалт хийгээд эхлүүлсэн ажлыг олон жил дамнуулах бус нэг, хоёр жилийн дотор санхүүжилтийг нь хийж, ажлаа дуусгах бодлогыг энэ жилийн төсвөөс баримталж байна. төсвийн хөрөнгө оруу-лалтыг тодорхой салбарт, тодор хой асуудал руу чиглүүлэх нь нэлээд үр дүнтэй байдаг. тухайлбал, энэ жил гурван ээлжээр хүүхдүүд хичээллэдэг,

С.Батсайхан / ЗГМ©

“ЭРДЭнЭС МОнГОл” ххК Газар: Хөрөнгийн Удирдлагын Газарнээлтийн огноо: 2018/09/24хаалтын огноо: 2018/10/15

Ажлын байрны тодорхойлолт: хөрөнгийн зах зээл хариуцсан мэргэжилтэн (түр хугацаагаар)

ҮнДСЭн ЧИГ ҮҮРЭГ, ТҮҮнИЙ хҮРЭЭнД хИЙГДЭх АжлУУД: Хөрөнгийн зах зээлийн, мэдээллийн дүн шинжилгээ хийж, санал дүгнэлт боловсруулах

чадвартай Хөрөнгө оруулалтын төлөвлөгөө боловсруулах (шаардлагатай хөрөнгө оруулалт, түүний

үр ашгийн тооцоолол) Хөрөнгийн үнэлгээ, өгөөжийг дээшлүүлэх эдийн засгийн тооцоолол хийж санал дүгнэлт

боловсруулах Хөрөнгийн үр ашигтай байдал, зардлыг бууруулах, алдагдсан боломжийн өртгийг нөхөх

боломжит байдлын судалгаа хийх Хувьцааны хөрөнгийн зохистой удирдлагыг хэрэгжүүлэх, хяналт тавьж ажиллах

ТАВИГДАх ШААРДлАГА: Санхүү, Нягтлан болох бүртгэлээр мэргэшсэн магистр болон түүнээс дээш зэрэгтэй СРА, CFA, CIMA, ACCA-ын аль нэг зэрэгтэй байх эсвэл авахаар бэлдэж байгаа Англи хэлний бичгийн болон ярианы өндөр мэдлэг чадвартай байх Үнэт цаасны зах зээл, Хөрөнгө оруулалтын чиглэлээр эрх олгох, аттестатчилах

сургалтанд хамрагдсан Мэргэжлээрээ ажилласан туршлагатай Хариуцлагатай, хувийн зохион байгуулалт сайтай Багаар болон бие даан ажиллах чадвартай Ажлын ачаалал даах чадвартай

Тавигдах шаардлагыг хангасан ажил горилогч Tuvshinbayar@erdenesmongol.mn batmagnai@erdenesmongol.mn хаягруу CV-гээ илгээнэ үү.

БҮРДҮҮлЭх МАТЕРИАл:1. Төрийн албан хаагчийн анкет бөглөх2. Иргэний үнэмлэх эх хувь хуулбарын хамт3. Боловсролын гэрчилгээ эх хувь хуулбарын хамт4. Цээж зураг (1 хувь)

Ажлын БАЙРны ЗАР

ингэснээр макро эдийн засгийн гадаад болон дотоод тэнцлийн тогтворгүй байдал үүсэх, ул-маар эдийн засгийн хямралд орохоос урьдчилан сэргийлэх боломжтой болох аж. Гишүүдийн олонхын саналаар тус хуулийн төслийг уиХ-ын чуулганаар хэлэлцэхийг дэмжив. Мөн ЗГ-аас өргөн барьсан Хэмжил зүйн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг хэлэлцэх эсэхийг ЭЗБХ шийдвэрлэв. уг хууль батлагдсанаар хэмжил зүйн салбарын үйл ажиллагаа нэгд сэн стандарт, бүртгэлийн нэгд сэн сантай болох нөхцөл бүр дэх аж. Мөн төслийг хэлэл-цүүлэгт бэлтгэх, санал дүгнэлт боловсруулах Ажлын хэсгийг бай гуулж, ахлагчаар нь д.тэр-биш дагвыг томиллоо.

Залуус бие бялдрын

доройтлоор цэргийн албанд тэнцэхгүй байна

2246 иргэнд зарлан дуудах хүргүүлснээс ердөө 38 нь тэнцжээ

Г.БилгүүнЗГМ

2018.10.10, ЛХАГВА ~ №199 (998) 3ЗАСГийН ГАЗрыН МЭдЭЭ СоНиН

нийтлэлчийн булан

2018 оны II ээлжийн цэрэг татлага энэ сарын 19-нд эхэлнэ. үүгээр 2000 онд төрсөн 18 настангууд зарлан дуудах хуудсаа гардаад байгаа. Монгол улсын үндсэн хуулиар 18-25 насны эрэгтэйчүүд нэг жилийн хугацаат цэргийн албыг хаах ёстой. Цэргийн алба хаасан залуусыг төрийн жинхэнэ албанд авахаар хуульчилснаас хойш цэрэг татлагад хамрагдагчийн тоо харьцангуй өссөн ч сүүлийн хоёр жилд буурсан гэж албаны хүн хэлж байна. Цэргийн алба хаагчдын тоо нууцын зэрэглэлд байдаг учир энэ талаар дэлгэрэнгүй тодорхой тоо хэлэх боломжгүй. Гэхдээ нэгэн аймгийн төвийн цэрэг татлагын дүн мэдээг энд жишээ болгон дурдая.

2017 оны II ээлжийн цэрэг татлагаар Хөвсгөл аймгийн Мөрөн сумын цэргийн насны 2246 иргэнд зарлан дуудах хүргүүлэхэд 1098 залуу комисст бүртгүүлж цэргийн үзлэгт оржээ. үндсэн хуульд заасан иргэний үүргээ гүйцэтгээгүй 1148 иргэн тус цэрэг татлагаас зугатсан байна. Харин үзлэгт орсон 1098 иргэнээс 268 нь эрүүл мэнд, 266 иргэн ар гэрийн гачигдал, 412 нь сурагч, оюутан гэсэн шалтгаанаар хасагдаж, 38 залуу албанд морджээ. өөрөөр хэлбэл зарлан дуудах авсан залуусын 1.7 хувь нь цэргийн жинхэнэ албанд татагдсан гэсэн үг. Нэг аймгийн төвийн хэмжээнд 38 эр шүү дээ. Зарим мэдээллээр нэг сумаас ганцхан хүн цэрэгт татагдсан ч дуулдаж байна. Байнгын армитай улсын хувьд хангалтгүй үзүүлэлт.

Манай улсын хуулиар хэдхэн тохиолдолд л цэргийн албанаас чөлөөлөх заалттай. Цэргийн албанд тэнцэхгүй болохыг эмч тогтоосон, эхнэр нь хөгжлийн бэрхшээлтэй, насанд хүрээгүй өнчин дүүтэй, хөгшин эцэг, эхтэй, сэжигтэн, ялтан гэх мэт арван хуруунд багтах зовлонд чөлөөлөх хуудас өгдөг.

Цэрэг армидаа онцгой анхаарал

Цэрэгт тэнцэх эрчүүдгүй болж буй Монголын эмгэнэл

хандуулдаг орнууд эрчүүдийг ар гэр, ахуй амьдрал, эрүүл мэнд, эрх мэдэл, хөрөнгө чинээ хамаарахгүй албадан татдаг. үүнийг хоёр Солонгосын жишээнээс тодорхой харж болно. БНАСАу-ын хуулиар 17 нас хүрсэн иргэн бүр цэргийн алба хаах ёстой. Эрчүүд нь 13 жил, эмэгтэйчүүд гурван жилийн хугацаанд цэргийн албыг хаасан байх хатуу хуультай. тус улс эмэгтэйчүүдийг сайн дураар цэргийн албанд татдаг байсан бол 2015 оноос албан ёсоор татах хуультай болсон аж. Мөн эрчүүд нь 10 жилийн алба хаадаг байсан ч 2013 оны өөрчлөлтөөр гурван жилийг нэмжээ. Харин өмнөд Солонгост 18 нас хүрсэн эрчүүд албан шаардлагаар 27 сар цэргийн жинхэнэ алба хаах ёстой. Алдартай нэр, хөрөнгө чинээ тэнд үйлчлэхгүй. Хажууханд нь 13 жилийн цэрэг армитай “дайсагнагч” хөрш байхад арга ч үгүй юм биз. БНСу цэргийн алба хаагаагүй, зугатсан, бултсан иргэнээ урвагч гэж тооцдог тул чөлөөлөх тухай ойлголт байдаггүй. Харин спортын амжилт үзүүлсэн тамирчдаа харж үздэг тал бий. тэр ч үүднээс саяхан индонезид болсон Азийн наадмаар аварга болсон тамирчдыг цэргийн албанаас чөлөөлөх болзол гаргаж байв. Цэргийн албанаас чөлөөлөх боломжийн төлөө өрсөлдөөнд хөлбөмбөгийн эрэгтэй баг нь аваргалж баярлан уйлсан бол мөнгөн медаль хүртсэн жудо бөхийн алдарт бөх Ан Чанрим харамсан нулимс дуслуулж зогссон билээ. Цэргийн албанаас зугатах бус тамирчны амжилт тасалдах учраас тийн харамсан уйлж байгааг ойлгож цөхөх юун. ингэлээ гээд хүн ам олонтой гэлтгүй түүнийг цэргийн албанд татаж л таарна.

Харин манай улсын цэрэг татлагын дүн мэдээ жил ирэх тусам буурч байгаагийн нэг шалтгаан аархсан баян нь мөнгөөр ацаглах, аргагүй нэг нь дүйцүүлэх албыг сонгох боломжийг олго сонтой холбоотой. 2017 онд Засгийн газраас цэргийн албыг дүйцүүлэн хаах төлбөрийн хэмжээг таван сая төгрөгөөр тогтоосон нь барагтай айлын бардаг даваа биш. тиймдээ ч боломжгүй зарим нь дүйцүүлэх албыг сонгон ажлын хажуугаар дайчилгаанд оролцдог болсон.

Цэрэгт тэнцэх эрсийн тоог бууруулж байгаа гол хүчин зүйл залуусын бие бялдрын доройтол. Хөвсгөлд явагдсан цэрэг татлагын тоо баримтаас ч энэ нь тодорхой харагдаж байна. ЕБС-ийн сургалтын хөтөлбөрт хүүхэд, залуусын бие бялдрыг хөгжүүлэх хөтөлбөр хаягдснаас дорой биетэй, доожоо муутай залуус олширчээ. Биеийн тамирын хичээл бие бялдрын хөгжлийн эзэмшвэл зохих норматив биелүүлэх хөтөлбөртэй байсан ч 2000 оноос хойш энэ

гудамжаар дүүрэн байна. Мөн үүн дээр цахим орчны хэрэглээ, дэлгэцийн донтолт цэргийн насны залуусыг сур мэдэхгүй сулбагар, үг даахгүй үлбэгэр болоход нөлөөлж байна. өөрөөр хэлбэл утас маажиж, дэлгэц ширтсээр туулга уусан туниагүй,

бодлого алдагджээ. 2014 онд баталсан Бага, дунд боловсролын сургалтын хөтөлбөрт ч анхан шатны мэдэгдэхүүн заахаас бус цэрэг татлагад тэнцэхүйц норматив биелүүлэх иргэн бэлтгэх үг өгүүлбэр алга. уг нь тус нормативаар төгсөх ангийн

Б.Хасуй / ЗГМ©

эрэгтэй сурагч багадаа л 100 метрт 60 секунд гүйж, гар дээр 60 суниан, турникт 20 татчих хэмжээний биеийн хөгжилтэй болдог байв. Харин өнөөдөр 20 кг гурил дийлэхгүй, арвын хувин ус даахгүй тав алхаад амьсгаадах ээмэгтэй эрчүүд

ирэхэд нь заавал ажлын байраар хангах” тухай заасан байгаа.

ийм давуу байдлыг хүн бүрт олгохын төлөө залуусын бие бялдрыг хөгжүүлэхэд онцгойлон анхаарахгүй бол PC тоглоом дээр байлддаг бэлтгэл армиар яах ч билээ.

дуулга даахгүй унхиагүйчүүдийн “арми” бий болжээ. Цэргийн албанд тэнцээгүй залуусын олонх нь харааны чадвар гүйцэхгүйгээс чөлөөлөгдөж байгаа нь цахим донтолттой бас холбоотой. ийм залуус цахим тоглоомын газар л хурууны бядыг харуулж, ялалтын шидийг үзүүлж байна.

тэднийг цэрэгт явсан эрчүүдээс ялгаварлан гадуурхах төрийн бодлого ч хангалттай бий. 1990 оноос хойш төрсөн залуус цэргийн алба хаагаагүй бол төрийн албанд ажиллах боломжгүй. Бүр парламентын гишүүн болох эрхийг ч хязгаарласан. Сонгуулийн тухай хуульд уиХ-ын гишүүнд нэр дэвшихийн тулд цэргийн жинхэнэ алба хаах үүргээ биелүүлсэн байхыг шаарддаг болсон. өнгөрсөн сонгуулиар яг энэ заалтаас болж цөөнгүй эр өндөр сэнтийд залрах хувь дутсан байна билээ. Харин цэргийн жинхэнэ алба хаасан эрсийг төрөөс харж үзэх хуулийн заалт дээрхээс гадна бас бус бий.тухайлбал, Цэргийн албаны тухай хуульд “цэргийн алба хаасан хүнийг халагдаад

С.ЦОГТБАяР ЗУРж БАйНА

4 ЗАСГийН ГАЗрыН МЭдЭЭ СоНиН 2018.10.10, ЛХАГВА ~ №199 (998)

нийгэмАИ-92 бензин 1994 төгрөгийн өртөгтэй орж ирж байна

Г.Баярсайхан@bayarsaikhanZGM

ТУЗ-ийн даргаЭрдэнэбаатарын ДОЛГИОН

Ерөнхий эрхлэгч Баатарын ДУЛАМХОРЛОО

ЗөвлөхШатарбалын ДАвААДОРж

Орлогч эрхлэгчЛхагважавын СУГАРМАА

Утас: 99903584

Улс төр, нийгэм, эрэн сурвалжлах мэдээллийн албаЭдитор Б.Энхжаргал

Утас: 99901621

Цахим контент, бүтээлч үйлдвэрлэлийн албаЭдитор Г.Баярсайхан

Утас: 99903574

Эдийн засаг, уул уурхайн мэдээллийн алба

Утас: 99903581 99903578 99907843

Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг, I хороо, Энхтайваны өргөн чөлөө,

“Блю Скай тауэр” 407 тоотУлсын бүртгэлийн дугаар. 1024

Утас: 70103131, Факс: 7010606

zgm.mn

ubinfo.mnДугаарын удирдагч

Л.Сугармаа

“Засгийн газрын мэдээ” сонин нь ардчилсан, шударга ёс, хүний эрхийг дээдэлж, чөлөөт

сэтгүүл зүйн хэм хэмжээг бүрнээ сахин, олон ургальч үзлийг илэрхийлэх мэдээллийн

индэр байж, нийт Монгол үндэстний ойлголцол, эв нэгдлийг бэхжүүлэхийг эрхэм

зорилгоо болгоно.

РЕДАКц

ЗАР СУРТАлЧИлГАА

хАЯГ

цАхИМ хУВИлБАР

0 0 9 9 8

Millennium Challenge Account (MCA) – MongoliaClosing Date: 17.00 ULAT, October 26, 2018

About MCA-MongoliaThe Government of Mongolia (“Government”) seeks qualified individuals to help or-ganize, manage and lead a new special purpose entity to be known as the Millennium Challenge Account – Mongolia (“MCA-Mongolia”). The Government will shortly establish MCA-Mongolia in the form of a state-owned enterprise to oversee the implementation of the Mongolia Water Compact (the “Compact”), a major international development assis-tance program funded by the Millennium Challenge Corporation (“MCC”), a United States Government agency that provides grant assistance to help partner countries promote economic growth and reduce poverty.

The Compact aims to increase the long-term sustainable supply of water to Ulaanbaatar and stem the impact of an impending water crisis. The Compact will expand the supply of water to residential consumers and commercial and industrial users in Ulaanbaatar through:

• The construction of new groundwater wells downstream from Ulaanbaatar andintroduction of a state-of-the-art water purification plant;

• The construction of a new freshwater recycling plant and pipelines to providehigh-quality treated freshwater;

• Policyreforms,capacitybuilding,andtechnicalassistancetoimprovethelong-termsustainability of Ulaanbaatar’s water supply.

MCA-Mongolia will oversee the implementation of these investments on behalf of the Government and in compliance with the guidelines and standards of MCC.

The RolesDIRECTOR, LEGAL (GENERAL COUNSEL)Main Tasks: The General Counsel serves as the principal legal officer for the management team and the Board of Directors of MCA-Mongolia. In this capacity, the General Counsel develops and provides policy advice and opinions on a wide range of legal matters. The General Counsel also serves as the corporate secretary to the Board of MCA-Mongolia. The General Counsel reports to the Chief Executive Officer (CEO) and manages one ded-icated, full-time staff.

To review a comprehensive job description or to apply for this position please visit http://www.sri-executive.com/offer/?id=7696

DIRECTOR, DOWNSTREAM WELLSMain Tasks: The Director, Downstream Wells, manages the preparation and implemen-tation of the Downstream Wells Activity, including the finalization, review; and approval of detailed designs; the development of work plans and risk mitigation strategies; the preparation of detailed procurement documents; and the implementation of complex construction works under tight budget and timeline constraints. The Director, Down-stream Wells, also oversees portions of the Water Sector Sustainability Activity that involve small scale works in the ger areas of Ulaanbaatar. In the course of these respon-sibilities, the Director, Downstream Wells, works closely with design consultants, works contractors, a variety of implementing entities, and a program management consultant. The Director, Downstream Wells, reports to the Deputy Chief Executive Officer, Programs (the “Deputy CEO”), and manages three dedicated, full-time staff.

To review a comprehensive job description or to apply for this position please visit http://www.sri-executive.com/offer/?id=7699

DIRECTOR, SUSTAINABILITYMain Tasks: The Director, Sustainability, coordinates and manages support for policy, le-gal, regulatory and institutional changes that enhance the long-term sustainability of the water supply system in Ulaanbaatar, including the development and implementation of assessments, technical assistance and capacity building efforts in public entities at the lo-cal, municipal and national levels. The Director, Sustainability, establishes, communicates, and reinforces a common vision of change and coordinates the development of activ-ity designs; the completion of bidding documents for all necessary procurements; the drafting of work plans and risk mitigation strategies; and the implementation of various activities. In the course of these responsibilities, the Director, Sustainability, works closely with the Director, Downstream Wells, to ensure the proper implementation of small-scale works in the ger areas of Ulaanbaatar and with other members of the Program Division staff. The Director, Sustainability, reports to the Deputy Chief Executive Officer, Programs (the “Deputy CEO”), and manages one dedicated, full-time staff.

To review a comprehensive job description or to apply for this position please visit http://www.sri-executive.com/offer/?id=7701

DIRECTOR, COMMUNICATIONSMain Tasks: The Director, Communications, leads and manages communications ef-forts related to the compact program, including media outreach, press placement and coverage, public information campaigns, and publicity events. In the course of these responsibilities, the Director, Communications, works closely with the Director, Environ-mental and Social Performance, to enhance stakeholder engagement activities and with the Director, Sustainability, to amplify public awareness and behavior change efforts related to public perceptions of water. The Director, Communications, builds strong re-lationships with the media, cultivates media opportunities for MCA-Mongolia officials, develops and implements a robust communications strategy, and serves as the official spokesperson for MCA-Mongolia. The Director, Communications, reports to the Chief Executive Officer (CEO) and manages two dedicated, full-time staff.

To review a comprehensive job description or to apply for this position please visit http://www.sri-executive.com/offer/?id=7706

MANAGER, INFORMATION TECHNOLOGY Main Tasks: The Manager, Information Technology, is responsible for the delivery and implementation of IT-related services to include network management and data infra-structure oversight, ensuring that services rendered support the work of the MCA. The Manager, Information Technology, reports to the Director, Administration, and supervises one dedicated staff member.

To review a comprehensive job description or to apply for this position please visit http://www.sri-executive.com/offer/?id=7709

We are encouraging all interested parties to apply for the role. Selection process will be based on merit on the required experiences for all vacancies. Qualified applicants will receive consideration for employment without regard to race, ethnicity, religion, sex, national origin, or disability. No fees will be paid to MCA- Mongolia or any of its agents at any stage of the recruitment process (application, interview, processing, training fees or other).

SRI Executive (www.sri-executive.com) is assisting the Government of Mongolia in its search for exceptional candidates for MCA-Mongolia. SRI Executive operates under a contract provided by MCC. SRI Executive is supported by our local partner Specialized Career Consulting (SCC) in this recruitment initiative.

Сүүлийн үед байнга өсөж иргэдийн нуруун дээр дарамт учруулж буй шатахууны үнийн талаар Ашигт малтмал, газрын тосны газраас мэдээлэл хийлээ. Тус газрын орлогч дарга Ц.Эрдэнэбаяр мэдээллийнхээ эхэнд дэлхийн зах зээлийн үнэ шатахууны үнэд шууд нөлөөлж байгааг учирласан юм. Тэрбээр “Үндсэндээ гурван хүчин зүйл газрын тосны үнэд нөлөөлж байна. Нэгд, дэлхийн зах зээл дээрх

Төр хувийн бизнест шууд оролцож, үнэ тогтоох боломжгүй

ямар нэгэн арга хэмжээ авахгүй, зах зээлийн зарчмаар явна гэж ойлгож болох уу?

-Газрын тосны бүтээгдэхүүний үнийг тогтворжуулах зөвлөл гэж бий. 2018 оны зургадугаар сарын 7-нд болсон үнийн зөвлөлийн хурлаас зөвлөмж гаргасан. тухайн зөвлөмжийн хоёр дахь заалтад ууХүЯ-наас Сангийн яаманд 2018 оны тав, зургадугаар сард оХу-ын роснефть компаниас нийлүүлж буй шатахууны хилийн үнэ нэмэгдсэнийг харгалзан онцгой албан татварын тухай хуулийн 6-р зүйлийн 6.7-д заасны дагуу автобензин, дизель түлшний онцгой албан татварын хувь хэмжээг шинэчлэн тогтоох тогтоолын төслийг шинэчилж, Засгийн газарт танилцуулна гэж заасан. үүний дагуу ууХүЯ-наас дизель түлш, Аи-92, А-95 бензиний онцгой албан татварт зохицуулалт хийх саналыг Сан-гийн яаманд хүргүүлж, Засгийн газрын хуралдаанд саналаа хоёр ч удаа оруулсан.

-Сангийн яамнаас ямар хариу өгсөн бэ?

-Сангийн яам одоогоор ямар нэг

чиглэл өгөөгүй байна. -Цаашид ямар арга хэмжээ

авах вэ?-Монгол улс шатахуунаа 100

хувь импортоор авч байгаа. Цаашид газрын тос боловсруулах үйлдвэр ашиглалтад орох хүртэлх хугацаанд хэрэг жүүлэхээр төлөвлөсөн ажлууд бий. Манай газрын зүгээс өнгөрсөн долдугаар сард импортлогч компаниудад мэдэгдэл хүргүүлсэн. уг мэдэгдэлд гадаад зах зээлийн үнэ буурвал бүтээг дэхүүнийхээ үнийг буулгах ёстойг сануулсан. Аж ахуйн нэгжүүд ч үүний дагуу ажиллана гэдгээ хариу мэдэгдсэн.

төрийн зүгээс шатахуун импорт логчдын толгойг илсэн зүйл байхгүй. Бид холбогдох хууль, журмын дагуу л ажилладаг. үүний хүрээнд үнийн өсөлтийг тогтвортой байлгах, гадаад зах зээл болон ам.долларын ханшаас шалтгаалж байгаа хүчин зүйлсийг аль болох бууруулах зохицуулалт хийдэг.

-Өөр ямар зохицуулалт хийх боломжтой вэ?

-Хамгийн гол зохицуулалт нь онцгой албан татварын хувь хэмжээ. Мөн үүсмэл санхүүгийн

зах зээлийг бий болгож, интервенц хийх бодлогыг хэрэгжүүлнэ. үүнээс гадна агуулахын тоог нэмэгдүүлэх, хилийн боомтуудаас бүтээгдэхүүн импортлох арга зам хайх зэрэг олон арга байна. Засгийн газар өмнө нь үнэ тогтворжуулах хөтөлбөр хэрэгжүүлж байсан. Эдийн засгийн нөхцөл байдал дээрдэж байгаа учраас үүн шиг арга хэмжээ авах чиглэл бий.

-Манай улс шатахууныхаа 94 хувийг ОХУ-аас авч байна. Өөр улсаас импортлох боломж байгаа юу?

-Бид зөвхөн оХу-аас их хэмжээ -гээр авах биш, БНХАу-ын хилийн зарим боомтуудаас бүтээгдэхүүн импортлох судалгаа хийж байгаа. үүний дагуу саналуудаа холбогдох яам, Засгийн газарт оруулна.

-Шатахуун импортлогчид бол ашгийн төлөө явж буй хувийн компаниуд. Тиймээс төр үнээ бууруул гэж шаардах нь хэр зохимжтой вэ?

-төр тодорхой хэмжээгээр хяналт тавих ёстой. Ялангуяа, жижиг лэнгийн үнэ дээр. төр хяналт тавьж байгаа учраас жижиг лэнгийн үнийг илүү савлуулалгүй барьж

байгаа. Гэхдээ аж ахуйн нэгжийн бизнест шууд оролцож, үнэ тогтоох боломжгүй.

-Оны эцэст дэлхийн зах зээл дээр газрын тосны үнэ буурах хүлээлт байгаа. Тэр хүртэл улсын эдийн засагт ямар хохи-рол учруулах магадлалтай вэ?

-Манай байгууллагад харъяал-сан чиг үүрэг гэж бий. үндсэн чиг үүрэг нь шатахууны импортын хэмжээг таслахгүй, хангамжийг бууруу лахгүй, нөөцийг зохих түв-шинд байлгах. Харин таны хэлдэг тооцоо судалгааг бусад харъяа байгууллагууд хийх учир тай.

-Шатахууны үнийг дагаад барааны үнэ өсдөг. Тэгвэл мах, гурил зэрэг гол нэрийн барааны үнийг татаас өгөх байдлаар тогтвортой байлгах боломжтой юу?

-Энэ асуудлыг хариуцсан тусдаа яам нь тооцоолол судалгаа хийж, шийдвэр гаргах байх. Бидний зүгээс нөөцийн асуудлаа зохицуулахаас гадна дэлхийн зах зээл дээр үнэ буувал нефть импортлогч компаниудад жижиглэнгийн үнээ буулгах шаардлага тавьж ажиллана.

ОХУ манай улсад АИ-92 бензинийг 2016 онд тонн тутамдаа 504 ам.доллараар нийлүүлж байсан бол одоо 766 ам.доллар болоод байна гэв.

баррель тосны үнэ. Хоёр дахь нь ОХУ­ын Монголд нийлүүлж буй хилийн үнэ. Гурав дахь нь ам.долларын ханшийн зөрүү.

1980­аад оны үед баррель тосны үнэ 34 ам.доллар байлаа. 2008 онд ОПЕК квотоо бууруулсны дараа 90 гаруй ам.доллар болж өссөн. 2013 оноос үнэ тогтмол буурч, 2016 онд бүр 40 ам.доллар руу орсон удаатай. Харин 2016 оны дундаас тасралтгүй өссөөр өдгөө 80 гаруй ам.доллар болоод байна. ОХУ манай улсад АИ­92 бензинийг 2016 онд тонн тутамдаа 504 ам.доллараар нийлүүлж байсан бол одоо 766 ам.доллар болсон. Өмнө нь Засгийн газар шатахууны үнийн өсөлтийг онцгой албан татвараар зохицуулдаг байсан. Харин 2018 оны нэгдүгээр сард энэ татварыг тэглэсэн. Хилийн үнэ, татвар, тээвэр болон бусад зардлаа нэмээд үзэхээр АИ­92 бензин 1994 төгрөгийн өртөгтэй байгаа” гэсэн юм.

Мэдээллийн дараа түүнээс зарим асуултад хариулт авлаа.

-Онцгой албан татварыг тэглэсэн тул Засгийн газ раас шатахууны үнийг бууруулах

ТОвЧХОН » БҮТЭЭн БАЙГУУлАлТЧойрын замаас Налайхын барилгын материалын үйлдвэрлэл, технологийн парк хүртэл 4,67 км автозам барих ажил эхлээд байна. Уг зам 40 метр өргөн, дөрвөн эгнээтэй бөгөөд явган хүний зам, ногоон байгууламж, гэрэлтүүлэг зэргийг цогцоор нь барих юм. Өдгөө улс, нийслэлийн төсвийн 4.9 тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалтаар дэд бүтцийн ажил хийж байна.

» ШААРДлАГАНийслэлийн газрын албанаас “Туушин зочид буудал” ХХК-д энэ сарын 15-ны дотор явган хүний зам чөлөөлөх үүрэг өгчээ. Тодруулбал, газар эзэмшүүлэх гэрээг зөрчин эзэмшилд олгогдсон газрын хэмжээг дур мэдэн нэмэгдүүлж, зохих зөвшөөрөлгүйгээр нийтийн эзэмшлийн зам, талбайд шат, автомашины орц гарц хийснээр явган хүний зам хаагдсан байгааг анхааруулжээ. Хэрэв заасан хугацаанд шаардлага биелүүлээгүй тохиолдолд Газрын тухай хуулийн 57.4-т заасны дагуу албадан чөлөөлөх арга хэмжээ авч, гарах зардлыг “Туушин зочид буудал” ХХК хариуцахыг анхааруулсан байна.

» БОлОВСРОлУлсын хэмжээнд үйл ажиллагаа явуулдаг боловсролын салбарын байгууллагууд боловсролын үйл ажиллагааны талаарх нэгдсэн статистик, тоо баримт, мэдээллийн цахим сантай болно. Цахим системд шилжиж байгаатай холбоотойгоор БСШУСЯ-наас аймаг, дүүрэг, сургуулиудад бүсчилсэн сургалт явуулахаар төлөвлөж байна.

» ҮЙлДВЭРлЭлМонгол Улс жилд 2000 гаруй иж бүрэн монгол гэр экспортолж, 6000 орчим гэрийг дотоодын зах зээлд нийлүүлдэг. Одоогоор гэр үйлдвэрлэдэг 150 гаруй аж ахуйн нэгж, иргэн үйл ажиллагаа явуулж байна. Эдгээр компани, хувь хүмүүс 1,9-40 метр хүртэл диаметртай, 3-32 ханатай, олон төрлийн гэр үйлдвэрлэж байгаа юм.

Б.Хасуй / ЗГМ©

2018.10.10, ЛХАГВА ~ №199 (998) 5ЗАСГийН ГАЗрыН МЭдЭЭ СоНиН

ЗГМ: Зочин

Тендер шалгаруулалтын нэр: Улаанбаатар хотын нийтийн төв номын сангийн салбаруудад тавилга хэрэгсэл, тоног төхөөрөмж нийлүүлэх нийлүүлэх ажилТендер шалгаруулалтын дугаар: нхААГ-18/0078-3

Нийслэлийн худалдан авах ажиллагааны газраас эрх бүхий тендерт орол-цогч доо Улаанбаатар хотын нийтийн төв номын сангийн салбаруудад тавилга хэрэгсэл, тоног төхөөрөмж нийлүүлэх тухай битүүмжилсэн тендер ирүү лэхийг урьж байна.

Энэхүү барааны тендер шалгаруулалт нь Цахим худалдан авах ажиллагааны системээр зарлагдаж байгаа цахим тендер тул www.tender.gov.mn хаягаар орж дэлгэрэнгүй мэдээлэл болон цахим тендерийн баримт бичгийг үнэ төлбөргүй татаж авна уу.

Тендерт оролцогч нь тендерийн баримт бичгийг илгээхийн өмнө 50 000 (тавин мянга) төгрөгийг цахим систем ашиглан төлсөн байх ёстой.

Тендер нь түүнийг нээсэн өдрөөс эхлэн 45 хоногийн дотор хүчинтэй байна.Тендер нь дараах багцаас бүрдэнэ: багцтайБагц 3: Хан-Уул дүүргийн Соёлын ордны номын уншлагын жишиг танхимын

тавилга хэрэгсэл, тоног төхөөрөмж - 93,300,000 /Ерэн гурван сая гурван зуун мянга/ төгрөг

Тендерт оролцогч нь санхүүгийн болон туршлагын дараах шаардлагыг хангасан байна. Үүнд:

Борлуулалтын хэмжээ: Сүүлчийн 2 жил /2016, 2017 он/-ийн борлуулалтын орлогын дундаж нь

төсөвт өртөгийн 50%-иас багагүй байна.Ижил төстэй ажил гэрээгээр гүйцэтгэсэн туршлагын мэдээлэл ирүүлэх жилийн тоо:Сүүлийн 2 жилийн /2016, 2017 оны/ аль нэг жилд төсөвт өртөгийн 50 хувиас багагүй үнийн дүнтэй ижил төстэй барааг нийлүүлсэн байх.Түргэн хөрвөх чадвартай хөрөнгө болон авах боломжтой зээлийн хэмжээ: Төсөвт өртөгийн 50 хувиас багагүй байх.Аудитаар баталгаажуулсан санхүүгийн тайлан ирүүлэх жилийн тоо:Сүүлийн 2 жил буюу 2016, 2017 он.

Тендерийг 2018 оны 11 дүгээр сарын 08-ны өдрийн 10 цаг 00 минутаас өмнө системд ирүүлэх ба нээлтэд оролцох хүсэлтэй тендерт оролцогчдыг байлцуулан тендерийг 2018 оны 11 дүгээр сарын 08-ны өдрийн 10 цагт 30 минутад Нийслэлийн Худалдан авах ажиллагааны газрын тендерийн нээлтийн өрөөнд нээнэ.

Гадаадын этгээд тендер ирүүлэх эрхгүй.Дотоодын давуу эрх тооцно.Сонирхсон этгээд тендерийн баримт бичиг болон холбогдох бусад

материалыг www.tender.gov.mn, www.ub-procurement.mn цахим хуудаснаас, бусад мэдээллийг доорх хаягаар авч болно.

Улаанбаатар хот, Чингэлтэй дүүрэг, 4 дүгээр хороо, Бага тойруу-15, нийслэлийн Засаг захиргааны IV байр, 10 дугаар давхар,

нийслэлийн худалдан авах ажиллагааны газар,Утас: 75757810

ТЕнДЕРИЙн УРИлГА Огноо : 2018 оны 10 дугаар сарын 09-ний өдөр

1тиймээс хэн нэгэн хүчир-

хийллийн хохирогч болсоноо танд хандан илэрхийлбэл та няцаах бус тусламж, зөвлөгөө авч мэргэжлийн байгууллагад хандахад нь туслаарай.

Хүчирхийллийн хохирогчийг хөндлөнгөөс хараад “тэр хүнээсээ шууд салаад явах хэрэгтэй” гээд их амархан дүгнэж боддог. Гэтэл гэр бүлийн хүчирхийлэл бол гудамжинд хөндлөнгийн хэн нэгний халдлагад өртөхөөс огт өөр, онцлогтой. Наад зах нь тухайн хоёр хүн хайр сэтгэлээр холбогдсон, тэр хүндээ итгэдэг, уучилдаг, дахиад бүх зүйл өөр болно гэж найддаг, дундаа хүүхэд, эдийн засаг, байр, санхүү, зээл, нэр төр гээд олон зүйлээрээ холбогдсон тул нэг өдөр гараад гүйчихэж чадахгүй.

-Нэг үеэ бодвол гэр бүлийн хүчирхийллийн мэдээлэгч нэмэгдсэн гэдэг. Гэхдээ санам-саргүй алдаа хохирогчдыг эргээд эрсдэлд оруулах тохиолдол байдаг. Ер нь ийм үйл явдлын гэрч болсон хүн яах ёстой вэ?

-Бид ихэнхдээ бодит нөхцөл байдлыг сайн сайхныг хүссэн хандлагаараа далдалдаг тал түгээмэл. “Гэр бүл, үр хүүхэд, сайхан үеэ бод. Энэ зэргийн зүйл байдаг, бодож байгаа шиг чинь биш” гэх мэтээр хохирогчийн яриаг үгүйсгэснээр эргээд хохирогчийн дахин ярих, илэрхийлэх зүрх зоригийг нь мохоох нь бий. тиймээс хамгийн анхны итгэж хэлсэн хүний хандлага маш чухал гэж үздэг. Хэрэв үгүйсгэвэл хохирогч дуугүй болж, өөрийгөө буруутган, цаашлаад хүчирхийлэл даамжирч эрүүл мэнд, амь насаараа хохирох хүртэл эрсдэлийг бий болгоно. Нөгөөтэйгүүр, таны ойр дотны хэн нэгэн хүчирхийлэлд байгаагаа нууж байсан ч та ямар нэг зүйл мэдэрч байвал заавал асууж, ярилцахыг зөвлөж байна.

Судалгаагаар эмэгтэйчүүдийн 15-30 хувь нь л хүчирхийлэлд өртөж байгаагаа ойр дотнын-хондоо мэдээлдэг. ихэнхдээ асуудал маш ноцтой болох хүртэл тэвчдэг тул итгээд ярьсан үед нь зоригжуулах, итгэх нь чухал. улмаар хамт ярилцах, мэргэжлийн байгууллагад хандах, чиглүүлэх зэрэг арга хэмжээ авах нь зөв.

-Хохирогч сэтгэл зүйн маш хүнд байдалд орсон байдаг. Үүнийгээ даван туулахын тулд

“Харилцаа тань айдас, дарамттай байвал тусламж авах нь чухал”

өөрсдөө юу хийх хэрэгтэй вэ?-ХЭүт-ийн хамгаалах байраар

үйлчлүүлсэн эмэгтэйчүүдийн дунд хийсэн судалгааг харвал хохирогч сэтгэл зүйн маш хүнд байдалд орсон байх нь элбэг. Чөтгөрийн тойрог гэдэг шиг. Хүчирхийлэгч үргэлж “чи хэн ч биш, надаас өөр туслах хүн байхгүй, чи гараад хаачдаг юм” гэх мэтээр хэлж эсвэл гэр бүлийг нь заналхийлэх зэргээр сул дорой болгосон байдаг тул хохирогч нөхцөл байдлаа хүлээн зөвшөөрчихсөн байдаг. өдөр бүр нэг гэрт байдаг, маш олон зүйлээрээ холбогдчихсон нөхцөлд өөрийгөө гэр бүлийн хүчирхийлэлд байгаагаа, тэр гэрээс гараад цаашид амьдрах гарц байгаа гэдгээ олж харахад маш хэцүү. Ямар ч тохиолдолд хохирогч энэ бүгдийг ганцаараа давж туулах хэцүү тул дотны хүмүүс эсвэл мэргэжлийн байгууллагаас тусламж авах нь зөв. Бид аливаа зөрчил, маргааныг харилцан ярилцаж шийдэж сураагүй тул даамжирсаар эрх мэдлийн тэнцвэргүй харилцааны улмаас ихэнхдээ хүчирхийлэл болж хувирдаг. тиймээс зөрчлөө өөрсдөө эерэг аргаар шийдвэрлэх боломжгүй нөхцөлд сэтгэлзүйч, мэргэжлийн хэн нэгнээс тусламж авах нь чухал.

-Хүмүүс хамтрагчтайгаа олон талаар холбогддог нь гарцаагүй. Гэхдээ зарим нь харилцааг орхиж, нөхцөл байдлаас гарч чаддаг. Харин орхиж чаддаггүй

нь ямар шалтгаантай байдаг юм бол?

-Хэн нэгний амьдралыг хөндлөнгөөс шууд дүгнэхэд учир дутагдалтай. учир нь тухайн хүчирхийлэлд байгаа хүний нөхцөл байдлыг бид бүрэн мэдэрч чадахгүй. Жишээ нь нэн түрүүнд эдийн засгийн байдал нөлөөлдөг. тухайн хүн гэрээсээ гараад айлаар хэд хонолоо, төрсөн гэртээ эргэж очиход хэрхэн хүлээж авах уу, дараа нь хаачих, хэрхэн амьдрах гэх мэт эдийн засгийн хүчин зүйл хамгийн том шалтгаан болж байна. Хүчирхийлэлд өртөөгүй хүн нөхцөл байдлыг үнэлж, шийдвэр гаргахад амархан мэт санагдах боловч хохирогчийн хувьд сэтгэл санааны уналтанд орж, би хаашаа ч явж чадахгүй гэдэгтээ итгэж, би эндээс гарч чадна гэсэн хүчнээс нь илүү болчихдог. тиймээс хүчирхийллийн нөхцөл байдлаас гарахад гэр бүл, ойр дотных нь хүмүүсийнх нь дэмжлэг чухал.

-Хүчирхийллийн хохи-рогчдыг эдийн засгийн хувьд чадавх жуулах бүтэц, үйлчилгээ улсад байна уу?

-өнөөг хүртэл хохирогчдыг хамгаалж, чадавхжуулах ажлын дийлэнхийг тББ-ууд хийж ирсэн. Хохирогч хамгаалах байранд хэд хонохоос өөр дорвитой үйлчилгээ улсад алга. Хамгаалах байрнаас гараад аюулгүй байх уу, яаж амьдрах, ямар ажил хийх нь тодорхойгүй. Хөл дээрээ босож, эдийн засгийн хувьд бие даатлаа түр хугацаанд байрлах байртай

байж л тухайн хүнд цаашдаа хөгжих боломж, цаг хугацаа өгнө. орон нутагт бол бүр хүнд. Бүгд бие биенээ таньдаг тул хохирогчид ч очих газар байдаггүй гэх мэт асуудлууд байна. Хэрэв гэрч, хохирогчийг хамгаалах тогтолцоо сайн ажилладаг бол санхүүгийн эх сурвалжтайгаа золготол нь тодорхой хэмжээнд дэмжих систем байх ёстой. үүнийг улс хийхгүй бол тББ-ын боломж, санхүү нь дийлэхгүй. Энэ системийг зөвхөн гэр бүлийн хүчирхийллийн хохирогчоос гадна хүн худалдаалах гэх мэт бусад төрлийн гэмт хэргийн хохирогчийг цаашид нийгэмд хөл дээрээ босох дэмжлэг болгож өргөжүүлэх шаардлагатай.

-Хохирогчийг чадавхжуулах ямар загвар олон улсад үйл-чилдэг бэ?

-Скандинавын болон шинэ Зеланд зэрэг улс, АНу-ын зарим мужид хохирогчид өөр газар шилжин суурьших зардлыг нь олгох, дараагийн ажилд, хийж чаддаг зүйлээ эрхлэхэд нь зуучлах, тэр хүртэл нь хямд орон сууцаар хангах зэрэг үйлчилгээг төсвийн зардлаар санхүүжүүлдэг. Харамсалтай нь энэ систем манайд санхүү, эрх зүйн орчны хувьд үйлчлэх боломж байхгүй байна. Гэр бүлийн ихэнх хохирогч хүүхдээ дагуулаад гардаг. Гэтэл ийм үйлчилгээ байхгүй тул хүүхдийнх нь сурч боловсрох болон бусад эрх зөрчигдөж, хүүхэд эрсдэлд ордог.

-Хүчирхийллийн хохирогч зөвхөн эмэгтэйчүүд биш. Мон-гол эрчүүдийн дундаж наслалт богино. Нийгмийн зүгээс гэр бүлээ авч явах, санхүүгийн бүх ачаа дарамт тэдний нуруун дээр ирдэг. Тэдэнд чиглэсэн ямар бодлого, хандлага чухал вэ?

-Жендерийн гэхээр эмэгтэй-чүүдээ хамгаалах гэхээс илүүтэй ярьдаг болхоос биш эрчүүдээ яаж хүмүүжүүлдгээ эргэн харах чухал. Хүүхдээ багаас нь хайр энэрэл, харилцаа, халамж төрүүлдэг бус зодоон, тулаантай тоглоомоор л ихэнхдээ тоглуулж, “эр хүн уйлдаггүй, хатуужилтай, бүхнийг давж гарах ёстой” гэх мэт хэт хатуу нэг л талаас өрөөсгөл хандлагаар хүмүүжүүлээд байвал эрэгтэйчүүд маань бухимдал, мэдрэмж, алдаа оноогоо гадагшаа хуваалцах боломжгүй, бүхнээ дотроо тээдэг болчихсон. үүний хажуугаар зах зээлийн эдийн засгийн үед мөнгө олох, гэр бүлээ тэжээх гээд их ачаа дарамт нуруун дээр нь ирж, бухимдлаа гадагшлуулах гэж эцэстээ архи уудаг, улмаар хүчирхийлэгчийн авир гаргахад хүрч байна. дээрээс нь эрэгтэйчүүд маань стрессээс гаралтай өвчний нас баралтаар дэлхийд тэргүүлдэг боллоо. өсгөсөн хүмүүжүүлсэн арга,

хандлага л ийм байдалд хүргэсэн болохоос биш тэд төрөхдөө хүчирхийлэгч байгаагүй, эсвэл хэн нэгэн хүчирхийлэл үйлд гэж хэлээгүй.

-Монгол эрэгтэй хүний дүр бол уламжлалын явцад бүрэлд-сэн, нэг ёсондоо шалгуур давж гарч ирсэн. Одоо энэ дүр таарах-гүй болсон шалтгаан нь юу вэ?

-өмнө нь болоод байсан гэж хүмүүс боддог. Гэхдээ дундаж наслалтаа харвал өөр. дундаж наслалт жилээс жилд өсөж байгаа нь амьдралын чанар сайжирч байна гэсэн үг. Гэсэн хэдий ч эрэгтэйчүүд маань эмэгтэйчүүдээс есөн насаар богино наслаж байна. тэгээд ч өмнө нь байгальдаа ойр, ан болоод аян дайн их хийдэг байсан тул бие физиологийн хүчээр амьдардаг байсан нь үнэн. одоо бол нөхцөл байдал эсрэг болсон тул эрчүүдээ дайнд бэлдэж буй мэтээр хүмүүжүүлэх ёстой юу эсвэл нийгмийн харилцаанд өөрөө өөрийгөө авч гарч чаддаг, стресс бухимдлаа зөв тайлж чаддаг, харилцан ярилцаж, мэдрэмжээ чөлөөтэй илэрхийлж чаддаг хүн болгосон нь дээр үү.

Эрчүүдэд жендерийн асуудал байгаа нь үнэн. Гэхдээ үүнийгээ нээлттэй ярихад нөгөө монгол эр хүний дүр саад болоод байна шүү дээ.

охидын хувьд ч ялгаагүй. Зөвхөн хүүхэлдэй, гал тогоогоор тоглуулснаас сэлэмээр тоглуулж, өрсөлдөх, тэмцэх мэдрэмж өгч, зоригтой, манлайлагч болгоход анхаарах цаг болсон. дээр үед эрчүүд ан, аян дайн хийдэг байхад эмэгтэйчүүд гэртээ суудаг байсан бол өнөөдөр аль аль нь нийгэмд зэрэгцээд явдаг цаг үе ирсэн. Аливаа соёл сайн, муу холилддог. Бид авах, гээхийн ухаанаар хандах хэрэгтэй. Соёлоо авч үлдэнэ гээд одоо үед тохирохгүйг нь чирээд ухраад байж болохгүй.

-Олон улсын туршлагаас харахад энэ салбарт хурдтай ахиц гаргасан ямар улс байдаг вэ?

-Жендерийн оролцоог тэгш хангасан улс орнууд аливаад үргэлж эерэг талаас нь ханддаг. Скандинавын орнууд гэхэд эрэгтэй, эмэгтэй хүмүүс нийгэмд

ижил үнэ цэнтэй, тэнцвэртэй амьдруулахад чиглэсэн олон зохицуулалт хийж байна. Мөн АНу-ын зарим компанид ч гэсэн хүүхэд нь төрөхөд эцэг, эхэд цалинтай чөлөө ижил тэнцүү олгодог болсон. ингэснээр ажил олгогч тухайн хүн хэн ч байсан чадварт үндэслэн шийдвэр гаргаж байна. өмнө нь зөвхөн эмэгтэй хүнд ийм чөлөө олгодог байхад эмэгтэйчүүд хүүхдээ төрүүлээд удаан хугацаагаар чөлөө авах нь ажил олгогчид эрсдэлтэй байсан учраас эрэгтэйчүүдийг ажилд илүү авах нь их байсан. Судалгаанаас харахад ийм зохицуулалт хийсний дараа эрэгтэйчүүдийн стресс багассан. Хүүхдээ харж хайрлаж, өсгөж хүмүүжүүлж байгаа эрэгтэйчүүдийн аз жаргал, хайр энхрийллийн даавар нь илүүтэй ялгарах болсон. тиймээс жендерийн тэгш оролцоог хангах нь тухайн хүн, гэр бүл, ажил олгогч болоод нийгэмд ч эерэг нөлөө авчирч байна. Гэтэл монгол эрчүүд маань мөнгөний машин шиг өдөр болгон ажиллах ёстой, хүүхэд нь төрвөл долоо хоногийн л чөлөө авч байгаа шүү дээ.

-Хүчирхийллийн төрлүүдээс хамгийн гутамшигтай нь нийгэмд арай дэндүү газар авсан байна. Ялангуяа бага насны хүүхдүүд маань бэлгийн хүчирхийлэлд их өртдөг болсон. Бэлгийн хүчирхийлэгч үнэхээр тийм олон болчихсон хэрэг үү?

-Мэргэжлийн сэтгэлзүйч илүү оновчтой хариулах байх. Гэхдээ өөрийгөө барьж чаддаггүй, физиологийн шалтгаантай, хүчирхийлэгч зан авиртай хүн цөөхөн шүү дээ. олонх тохиолдолд угаасаа ингэхэд яадаг юм гэсэн хандлага давамгайлж байна. Найзуудын уулзалт, үдэшлэг дээр бэлгийн хүчирхийлэл үйлдсэн тохиолдлыг буруу, гэмт хэрэг үзэхгүй байгаа учраас өөр хэн нэгэнд би ч гэсэн ийм үйлдэлд хийчихье гэж байна шүү дээ. Мэдээж гаж донтой хүн байхыг үгүйсгэхгүй. Гэхдээ маш олон тохиолдолд энэ бол болдог үйлдэл, ингэлээ гээд яах юм гэсэн хандлага л өөгшүүлж байна. дээрээс нь хохирогч нь өөрөө буруутгагддаг, эмэгтэй хүнд муухай хандаж болдог гэсэн ойлголт нэрмээс болдог. Гээсэн утсыг олсон хүний олз гэдэг шиг нийгэм өөрөө хүчирхийллийг буруу гэж бодохгүй байгаад л маш том шалтгаан бий.

Эхнэрээ зодож байгаа хүн ч гэсэн ялгаагүй. Намайг хэн хэлж, нохойг хэн саах вэ гэдэг хандлага л өөгшүүлээд байна. Бид ийм нийгмээс үр хүүхдээ хамгаалахын тулд олноороо л хүчирхийлэлд үгүй гэж хэлэхээс аргагүй. түүнээс биш охидоо нуугаад, харамлаад, эсвэл хүчирхийлэгчдийг шийтгээд ямар ч нэмэргүй.

Харилцааны зөрчлөө эерэг аргаар харилцан ярилцаж шийдвэрлэж сурах хэрэгтэй

С.Батсайхан / ЗГМ© Зарим улсад эцэг, эхэд цалинтай чөлөө тэнцүү

олгосноор эрэгтэйчүүдийн стресс багассан

3ДЭВИД ПРАЙС BOSTON RED SOX

НИйТ ОРлОГО: $30.7 САЯ

ЦАлИН: $30 САЯ

НЭМЭГДЭл: $650,000

4МИГЕлЬ КАБРЕРА

DETROIT TIGERS НИйТ ОРлОГО:

$30.5 САЯ ЦАлИН: $30 САЯ

НЭМЭГДЭл: $500,000

5ЙОЭнИС СЕСПЕДЕС

NEW YORK METS НИйТ ОРлОГО:

$29.5 САЯ ЦАлИН: $29 САЯ

НЭМЭГДЭл: $500,000

7жАнКАРлО СТЭнТОн

NEW YORK YANKEES НИйТ ОРлОГО:

$28.2 САЯ ЦАлИН: $25 САЯ

НЭМЭГДЭл: $3.2 САЯ

КлЕЙТОн КЕРШОУ LOS ANGELES DODGERS

НИйТ ОРлОГО : $33.8 САЯ

ЦАлИН: $33 САЯ

НЭМЭГДЭл: $750,000

2

6 2018.10.10, ЛХАГВА ~ №199 (998)

Бейсболын хамгийн үнэ цэнтэй багуудолон жилийн түүхтэй энэхүү

спортыг томоохон бизнест хэзээ ч тооцож байсангүй. Бейсболын дээд лигийн багийн дундаж үнэл гээ өдгөө жилийн өмнөхөөс долоон хувиар өсөж, 1.6 тэрбум ам.дол ларт хүрсэн бол орлогын

дун даж хэмжээ 4.7 хувиар дээ-шилж 315 сая ам.доллараар илэр-хий лэгдэж байна. дэлхийн авар-гын цуврал тэмцээнд арав гаруй жил оролцоогүйг эс тооцвол Yan-kees-ийнхан хамгийн үнэ цэнтэй баг хэвээр байна. Харин 1973 онд

Жорж Стейнбрен нерээр удир-дуулсан компани 8.8 сая ам.дол-лараар (өнөөгийн ханшаар 52 сая ам.доллар) худалдаж авснаас хойш Bronks Bombers-ийн үнэл-гээ дунджаар жил бүр 15 ху виар өссөөр байгаа юм. Лигийн хам-

гийн бага дүнтэй худалдан авалт нь хүртэл гайх маар тоо харуулж байна. тодруулбал, Miami Marlins баг бидний өнгөрсөн жил тоо-цоолж байснаас 28 ху виар өн дөр дүнгээр буюу 1.2 тэр бум ам.дол-лараар худалдагдлаа.

Лигийн хамгийн өндөр орлоготой тамирчид

NE

W Y

OR

K

YAN

KE

ES

LOS

AN

GE

LES

D

OD

GE

RS

CH

ICA

GO

C

UB

S

SA

N F

RA

NC

ISC

O

GIA

NT

S

BO

ST

ON

R

ED

SO

X

NE

W Y

OR

K

ME

TS

ST.

LO

UIS

C

AR

DIN

ALS

LOS

AN

GE

LES

A

NG

ELS

PH

ILA

DE

LPH

IA

PH

ILLI

ES

WA

SH

ING

TO

N

NA

TIO

NA

LS

HO

US

TO

N

AS

TR

OS

AT

LAN

TA

BR

AV

ES

TE

XA

S

RA

NG

ER

S

CH

ICA

GO

W

HIT

E S

OX

SE

AT

TLE

M

AR

INE

RS

TO

RO

NT

O

BLU

E J

AY

S

SA

N D

IEG

O

PA

DR

ES

PIT

TS

BU

RG

H

PIR

AT

ES

DE

TR

OIT

T

IGE

RS

AR

IzO

NA

D

IAM

ON

DB

AC

KS

BA

LTIM

OR

E

OR

IOLE

S

MIN

NE

SO

TA

TW

INS

CO

LOR

AD

O

RO

CK

IES

CLE

VE

LAN

D

IND

IAN

S

MIL

WA

UK

EE

B

RE

WE

RS

OA

KLA

ND

A

TH

LET

ICS

KA

NS

AS

CIT

Y

RO

YALS

CIN

CIN

NA

TI

RE

DS

MIA

MI

MA

RLI

NS

TAM

PA

BA

Y

RA

YS

$4,000

3,000

2,9002,850

2,800

2,100

1,900

1,800

1,700 1,675 1,650 1,625 1,600

1,5001,450

1,350

1,270 1,260 1,225 1,210 1,2001,150

1,1001,045 1,030 1,020 1,0151 ,010

900

1,000

$2,300

74% 86% 190% 263% 113%1 59%1 65% 151% 90%1 65% 164% 158% 109% 117%1 25% 138% 112%1 63%9 1% 107% 94% 99% 105% 87% 83% 118%1 22% 85% 92%1 00%

1,615

1,000

786

1,312

811

7167 18

893

631 626 629

764692

644568

600

479

643584

618578 537 559 562

468 457546 520

451

3500

3000

2500

2000

1500

1000

500

0

лигийн багуудын үнэлгээОДООГИйН ҮНЭлГЭЭ ($ САЯ)

ТАвАН жИлИйН ӨМНӨХ ҮНЭлГЭЭ ($ САЯ)

МАЙК ТРАУТ LOS ANGELES ANGELS

НИйТ ОРлОГО: $35.8 САЯ

ЦАлИН: $33.3 САЯ

НЭМЭГДЭл: $2.5 САЯ

1

6жАСТИн ВЕРлАнДЕР

HOUSTON ASTROS НИйТ ОРлОГО:

$29 САЯ ЦАлИН: $28 САЯ

НЭМЭГДЭл: $1 САЯ

8АлЬБЕРТ ПУхОлЬСLOS ANGELES ANGELS

НИйТ ОРлОГО : $28 САЯ ЦАлИН: $27 САЯ

НЭМЭГДЭл: $1 САЯ

9ФЕлИКС ЭРнАнДЕС

SEATTLE MARINERS НИйТ ОРлОГО:

$27.3 САЯ ЦАлИН:

$26.9 САЯ НЭМЭГДЭл:

$400,000

10жОУИ ВОТТО

CINCINNATI REDS НИйТ ОРлОГО:

$25.3 САЯ ЦАлИН: $25 САЯ

НЭМЭГДЭл: $300,000

Мөнгөний урсгал

Customs authority reports that foreign trade surplus reached USD 931.7 million in the first nine months of 2018. Although trade in-dicator overperformed the August

amount, the surplus remains half a billion US Dollars lower than the same period of last year. Customs informed that key driver in slump was the growth in import.

In the first nine months, im-port totalled USD 4.3 billion, a 39 percent growth year over year (yoy) and export reached USD

5.2 billion, a 15.3 percent growth yoy. Particularly, minerals import grew 32.9 percent yoy, of which 85 percent of the growth accounted for oil products. Also, imports of vehicles, equipment, electrical appliances and parts increased to record high, rising 46 percent yoy.

The Bank of Mongolia explained

that private entities are increasing-ly conducting technical reforms following a robust economic growth.

On the contrary, Mongolia ex-ported a total of 27 million tons of coal worth USD 2.1 billion. The amount is 1.4 million tons higher compared to the same period of

last year. Also, copper ore exports totalled 73,000 tons, which is 11 million tons lower than the same period of last year.

Additionally, the Government estimated to collect MNT 2.6 tril-lion by exporting 42 million tons of coal and 1.4 million tons of copper ore in the 2019 State Budget.

ZGM DAILY2018.10.10, WEDNESDAY ~ №199 (998) 7ThE OffICIAl GAzETTE

zGM: HIGHLIGHTS

Foreign trade surplus reaches USD 931.7 million in September

MRPAM holds press conference on fuel price

Although trade indicator overperformed in September, the surplus fell yoy.

Rosneft heightened the border price of oil to USD 45-85 per barrel.

Germany agrees to provide EUR 55 million to Mongolia

ERD stock price falls 7.6 percent since secondary market trade

EUR 33 million will be non-refundable aid and the remaining will be a long-term soft loan.

ERD’s major shareholder BDSec JSC has been actively expanding its stake at ERD.

PoliticsForeign Minister Tsogtbaatar Damdin is paying an official visit to France at the invitation of Minister of Europe and Foreign Affairs of France Jean-Yves Le Drian. European Minister expressed interest to actively cooperate in agriculture and space studies. State Secretary of the Ministry of Foreign Affairs Davaasuren Damdinsuren receives head of Czech-Mongolia intergovernmental commission and Deputy Minister of Industry and Trade Eduard Muricky.

Mongolia’s Ambassador and Permanent Representative to the United Nations Sukhbold Sukhee attends the General Debate of the Economic and Financial Committee of the 73rd Session of the UN General Assembly. The Ambassador appealed the member countries to co-author the draft resolution to make the Think Tank for Landlocked Developing Countries to have observer status at UNGA.

EconomyThe draft of 2019 State Budget states to allocate MNT 68 billion to Future Heritage Fund and MNT 322 billion to Fiscal Stability Fund. According to Finance Minister, over MNT 550 billion will be accumulated for Future Heritage Fund next year and the fund will remain untouched until 2030.

Top 20 Index grows 0.55 percent, to 20,511.17 points. MSE A Index rises 0.4 percent, to 9,832 points. MSE B Index falls 0.3 percent, to 9,142.66 points. Market cap stands at MNT 2.41 trillion.

sociEtyBank of Mongolia launches a website coin.mongolbank.mn to provide detailed information about its commemorative coins to the public. Apart from information about commemorative coins that are on sale, the website also presents history and information on franchise coins that are being sold internationally.

Hamlet, the tragedy written by William Shakespeare, will be staged as monodrama on October 24-25 at the Corporate Convention Center.

Scan the QR code for further details and to purchase the ticket.

fuel prices increased by MNT 60-80 and diesel fuel - MNT 90-100 this week. Mineral Resources and Petroleum Agency of Mongo-lia (MRPAM) held a press confer-ence yesterday to give explanation on the sudden jump in prices.

MRPAM spokesperson re-marked, “Mongolia’s petroleum consumption is 100 percent de-pendent on foreign markets; thus, global oil price and Russia’s Ros-neft llC border price for gaso-line directly affect the retail fuel price.” furthermore, domestic dealers purchase oil with only US Dollars, ultimately raising fuel price as USD appreciates against MNT.

“Global oil price increase is directly related to the policy on cutting oil production implement-ed under the agreement between the OPEC and Russian federa-tion,” informed the MRPAM. Political tension between the U.S and Syria also caused the price to escalate, which hit a record-high since 2014 at USD 80 per barrel. As a result, Rosneft heightened the border price of oil to USD 45-85 per barrel, A92 - USD 766 and diesel fuel - USD 758. Plus, the

General Director of Magnai Trade detained for potential collusion on price inflation

Tugsbilig.B@tugsbiligZGM

Tugs.BZGM

surge in USD/MNT rate further drove fuel price to grow”, noted the MRPAM.

Mongolia has fuel reserve of 39 days of average consumption as of October 2. Specifically, A80 reserves can cover 98 days of con-sumption, A92 - 34 days, diesel fuel - 33 days and TS-1 aviation fuel - 31 days.

Fuel prices as of Oct 9th:

● Petrovis LLC: A92 - MNT 1,885 per liter,

A95 - MNT 2,215 Diesel fuel - MNT 2,245;● TES Petroleum LLC: A92 - MNT 1,890 per liter,

A95 - MNT 2150 Diesel fuel - MNT 2,250;

● Shunkhlai LLC: A92 - MNT 1,885 per liter,

A95 - MNT 2,220 Diesel fuel - MNT 2,245; ● Magnai Trade LLC: A92 - MNT 1,890 per liter,

A95 - MNT 2,150 Diesel fuel - MNT 2,250;

Some oil importers, such as Sodmongol and Sinchi Oil llCs

MRPAM comments on fuel price increase

TRAde

sTock MARkeT foReign RelATions

september trade balance totals Usd 931.7 million in surplus

Fuel prices increased by MNT 60-80 and diesel fuel - MNT 90-100 this week.

Bdsec Jsc triples their share in eRd

federal government of germany agrees to provide eUR 55 million aid

coMModiTy MARkeT

Copper /LME/(USD/MT)

Crude Oil /Brent/(USD/bbl.)

Gold /Comex/(USD/t. oz)

6300

6200

6100

6000

5900

1210.00

1205.00

1200.00

1195.00

1190.00

86.00

84.00

82.00

80.00

78.00

2018/10/08 6178 2018/10/08 1194.40 2018/10/08 84.362018/10/08 2018/10/08 2018/10/08

Bloomberg©

maintained their prices. These companies expressed that they will raise their price soon in re-lation to the appreciation of US Dollar. Additionally, local media outlets reported that Ganzorig Regzendorj, General Director of Magnai Trade Group llC, has been detained by Economic Crime Bureau.

Batsaikhan.S / ZGM©

Erdene Resource Development JSC (ERD) issued an initial public offering in June at MNT 640 per share. The company’s stock price fell by 7.6 percent since the beginning of the secondary market trade.

for instance, the ERD stock price closed at MNT 592 per share on October 5. As for market activity, 941,000 units of shares, which equals 24 percent of total shares, were trad-ed since the IPO.

One of ERD’s major shareholder BDSec JSC has been actively in-creasing their shares to increase their stake. As of October 5, BDSec JSC owned 18.2 percent of ERD’s public offered shares, which triples their shareholding amount of June. The remaining 81.8 percent share owned by 1,300 shareholders.

federal Republic of Germany pledges EUR 55.4 million for de-velopment cooperation projects in three priority areas, namely energy efficiency, sustainable economic development and biodiversity, for the next two years.

federal Government of Germa-ny has been providing financial and technical assistances since 1991. Germany provided a total of EUR 400 million soft loans and non-refundable aids, of which EUR 200 million accounts for projects implemented by non-refundable aids. Within the frames of devel-opment aid, an intergovernmental agreements are established biannu-ally. The previous agreement was signed with a promise to finance EUR 53 million to Mongolia in

Berlin in 2016. As for yesterday’s deal, EUR 33

million accounts for non-refundable aid to projects and the remaining EUR 22 million will be financed in a long-term soft loan. According to Narantsogt Sanjaa, State Secretary of the Ministry of finance, “Parts of the financing will be allocated to biology, energy, mining and ed-ucation spheres and the remaining will be spent to develop successful and beneficial projects.”

furthermore, parts of the aid will be distributed to projects on environmental protection and im-proving the living standards of local communities, as well as for insulating school and kindergarten buildings in ger areas of Ulaan-baatar city.

“Эрдэнэс Монгол” ХХК нь 2017 оны нэгтгэсэн санхүүгийн тайланд аудит хийлгэх зорилгоор аудитын тусгай зөвшөөрөлтэй, олон улсын эрх бүхий хараат бус хуулийн этгээдийг сонгон шалгаруулалтад оролцохыг урьж байна.

Энэхүү зөвлөх үйлчилгээ нь “Эрдэнэс Монгол” ХХК болон түүний нийт 11 охин компанийн 2017 оны 12 дугаар сарын 31-ний өдрөөр тасалбар болгосон жилийн эцсийн санхүүгийн тайланг нэгтгэхдээ эхний болон эцсийн үлдэгдлийг үнэн зөв тусгасан эсэх, цэврлэх гүйлгээг хийсэн эсэх, үйл ажиллагааны үр ашиг, хөрөнгийн зөв зарцуулалт, нягтлан бодох бүртгэлийн болон санхүүгийн мэдээллийн ил тод байдлыг шалган баталгаажуулахад чиглэгдэнэ.

Сонгон шалгаруулалтад оролцох зөвлөх нь уг үйлчилгээг гүйцэтгэх чадвартайг нотлох мэдээллийг ирүүлнэ. Үүнд:● Компанийн гэрчилгээний хуулбар● Аудитын үйлчилгээ үзүүлэх тусгай зөвшөөрөл;● Олон улсын эрх бүхийг нотлох гэрээ, тухайн сүлжээний

гишүүний татвар төлсөн баримт,● Ижил төрлийн ажлын туршлагын талаарх мэдээлэл

/ажлын хугацаа, байршил заасан жагсаалт, гэрээний баталгаажсан хуудас, ажлын чанарын талаар өмнөх 2 үйлчлүүлэгчдийн тодорхойлолт/

● Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ерөнхий газрын тодорхойлолт,

● Шүүхийн төрөлжсөн архивын тодорхойлолт,● Татварын тодорхойлолт,● Нийгмийн даатгалын тодорхойлолт,● 2016, 2017 оны аудитлагдсан санхүүгийн тайлан,● 2016 болон 2017 оны борлуулалтын орлогын дундаж

нь төсөвт өртгийн 90%-аас багагүй байх,● Тухайн багт орох удирдах, хяналт тавих, тодорхой

ажил, үйлчилгээг гүйцэтгэх ажилтан, ажилчдын боловсрол, мэргэжлийн ур чадварын мэдээлэл, сүүлийн 3 жилийн хугацаанд хийж гүйцэтгэсэн ижил төрлийн ажлын туршлага,

● Компанитай холбоотой асуудлаар холбогдох байгууллагууд /татвар, нийгмийн даатгал, харилцагч банк, хуулийн этгээд/-ээс лавлагаа авахад татгалзах зүйлгүй гэсэн албан мэдэгдэл.

Чадварыг нэмэгдүүлж сайжруулах зорилгоор зөв-лөхүүд түншлэлийн хэлбэрээр оролцуулахгүй.

Сонирхсон этгээд нэмэлт мэдээллийг 2018 оны 10 дугаар сарын 18-ны өдрийн дотор 09-18 цагийн хооронд авч болно.

Сонгон шалгаруулалтад оролцох мэдүүлгээ хялбар-шуулсан цахим хэлбэрээр www.tender.gov.mn цахим хуудсанд 2018 оны 10 дугаар сарын 19-ны өдрийн 10 цагаас өмнө ирүүлнэ үү.

ЗӨВлӨх ҮЙлЧИлГЭЭнИЙ ТУхАЙ ЗАРлАл

Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг, 1 дүгээр хороо Моннис цамхаг, 15 давхар, “Эрдэнэс Монгол” ххК, мэргэжилтэн л.Болд, Утас: 7555 3399

Өдрийн хэмнэл

8 ЗАСГийН ГАЗрыН МЭдЭЭ СоНиН 2018.10.10, ЛХАГВА ~ №199 (998)

“Би эндээс явахгүй” драмын жүжигхэзээ: 2018.10.12-14-ндхаана: УДЭТТасалбарын үнэ: ^ 10-25 мянга

П.И.Чайковскийн “хунт нуур” балетхаана: УДБЭТхэзээ: 2018.10.14-нд 17.00 цагтТасалбарын үнэ: ^ 10-30 мянга

ЗУРХАй

Билгийн тооллын 1Намрын адаг хар нохой сарын хоёр хар мэнгэтэй, хөхөгчин гахай өдөрҮс засуулбал: Нас ахар болнонаран ургах, шингэх: 07.05-18.14 Барилдлага: Үл зохилдохШүтэн барилдлага: СансарСуудал: Огторгуй

Аргын тооллын аравдугаар сарын 10, Буд гараг. Билгийн тооллын 1, Салхины эх одтой, хөхөгчин гахай өдөр. Өдрийн наран 07.05 цагт мандан, 18.14 цагт жаргана. Тухайн өдөр хонь, туулай жилтнээ аливаа үйл хийхэд эерэг сайн ба могой, морь жилтнээ сөрөг муу нөлөөтэй тул элдэв үйлд хянамгай хандаж, биеэ энхрийлүүштэй. Эл өдөр архи уух, тамхи татах, сэтгэл муутантай нөхөрлөх зэргийг цээрлэх хэрэгтэй ба хараал жатгыг буцаах, нялхасын хурим хийх, огторгуйн үүд боох, их хүмүүнтэй уулзахад сайн. Газар ухах, худаг гаргах, балгадын суурь тавих, нохой худалдан авахад муу. Өдрийн сайн цаг нь үхэр, луу, морь, хонь, нохой, гахай болой. Хол газар яваар одогсод зүүн хойш мөрөө гаргавал зохистой. Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулахад тохиромжгүй.

ЦАГ АГААР

ФОТО АГШИН

УВС15o

0o

ХОВД 16o

1o

ЗАВХАН 12o

-3o

БАЯНХОНГОР 12o

-3o

ГОВЬ-АЛТАЙ 10o

-4o

ӨВӨРХАНГАЙ 11o

-1o

АРХАНГАЙ 11o -2o

ХӨВСГӨЛ 2o

-8o

БУЛГАН 12o

-6o

ТӨВ 9o

-6o

ДУНДГОВЬ 11o -5o

ӨМНӨГОВЬ 12o

-2o

ГОВЬ-СҮМБЭР 10o

-6o

ДОРНОГОВЬ 9o

0o

СҮХБААТАР 10o -4o

ХЭНТИЙ 10o

-6o

СЭЛЭНГЭ 12o

-3o

ОРХОН 11o

-4o

ДАРХАН-УУЛ 13o

-4o

ДОРНОД 10o

-4o

БАЯН-ӨЛГИЙ 14o

-2o

УЛААНБААТАР

Тв ХөТөЛБөР

07.00

10.15

14.45

16.00

18.25

20.00

”Өглөө” хөтөлбөр /шууд/

Ярилцлага: Монгол-БНХАУ-ын харилцаа

Цаг үе, үзэл бодол

“Буэнос Айрес -2018” залуучуудын зуны олимпын 3-р наадам

Өв эрдэнэ: Хос хүрэл морь

“Цагийн хүрд” мэдээллийн хөтөлбөр /шууд/

10.25

12.00

06.00

17.30

19.00

01.30

Сонсъё, Суръя, Дагая /season-1/ 20-р анги

Цаг агаарын хөтөлбөр

Хөтөч мэдээллийн хөтөлбөр

"Мөрдөгч хүүхдүүүд" ОАК /season-1/ 35,36-р хэсэг

Оргил цаг мэдээллийн хөтөлбөр

"Ороод гараач" /season-2/ 14-р анги

07.00 Өсөлтийн замд нэвтрүүлэг

09.00

11.00

14.00

18.00

Бизнесийн хэмнэл мэдээний хөтөлбөр

#Made in Mongolia баримтат нэвтрүүлэг

Америкийг бүтээсэн автомашинууд

Бизнесийн төв цэг мэдээний хөтөлбөр давталт

21.00 Мөнгөний урсгал мэдээний хөтөлбөр

09.00

11.20

16.50

20.40

00.45

"Монголчууд XX зууны эхэнд" нэвтрүүлэг

Үүнийг хэрхэн хийдэг вэ?

"Дэлхийн атлас" нэвтрүүлэг

"Гал тогоо" шоу нэвтрүүлэг

“Кино миний амьдрал" нэвтрүүлэг

08.00 "4 өнгө" цаг агаарын хөтөлбөр

ЗГМ: үГИйН СүЛжЭЭ

БОСООГООР:1. Байгалийн гамшиг2. Санваартан4. "Чио Чио сан", "Тоска" дууриараа Монголын үзэгчдийн танил болсон, Италийн нэрт хөгжмийн зохиолч6. Хилэн7. Байнгын хэрэглээний

унд8. Зээл9. Хамгийн богино нэртэй гол11. Сэлэнгийн үйлдвэрийн гурил12. Удаан, мөнх14. Японы алдартай жүдоч Такаши...15. Хүчтэй салхи

9 1 8 7 5 3 4 2 6

5 4 9 6 7 2 1 8 3

6 2 7 1 8 4 3 9 5

8 7 6 3 1 5 2 4 9

1 3 2 4 9 8 5 6 7

3 9 1 5 2 6 8 7 4

4 5 3 2 6 9 7 1 8

2 8 4 9 3 7 6 5 1

7 6 5 8 4 1 9 3 2

5 4

4 9 8 3

6 7

1

3 2 7

1 3 8 6

8 4

5 2

1 3 2

(өмнөх дугаарын хариу)

ЗГМ: СүДОКү

X.14 14o

-0o 6 м/с

5 м/с

Багавтар үүлтэй

ОНЦЛОХ үЗвЭР

Б.Хасуй / ЗГМ©

өмнөх дугаарын хариу / 10.09

Хүн хөдөлмөрийг голохгүй, хөдөлмөр хүнийг голно.

13. жижиг нарийхан урсгал ус16. Өдөр тутмын сонин22. Хэв маяг

23. Буддын шашинт Холливудын од24. Оросуудад алагдсан эх оронч Ерөнхий сайд

X.11 12o

-2o6 м/с

5 м/с

Багавтар үүлтэй

X.10 10o

-4o6 м/с

5 м/с

Багавтар үүлтэй Үүлшинэ

X.12 12o

-1o 6 м/с

5 м/с

6 м/с

5 м/с

Багавтар үүлтэй

X.13 13o

-0o

16. Хувцас17. Алт, мөнгөний хэмжих нэгж18. Хонзон19. ОХУ-ын байлдааны нисэх онгоц20. Улс төрийн байгуулал21. Манай дэлхийд хамгийн ойрхон орших од

хӨнДлӨнГӨӨР:1. Хөвсгөл аймгийн сум3. Үндэсний томоохон үйлдвэр5. Иртэй 10. Нөөлөг

УБ-ЭРХҮҮ 21.10 02.40ЭРХҮҮ-УБ 15.35 06.20УБ-СҮХБААТАР 21.15 05.12СҮХБААТАР-УБ 20.55 05.03УБ-ЭРДЭНЭТ 20.30 07.45ЭРДЭНЭТ-УБ 19.10 05.48УБ-ЗАМыН-ҮҮД 17.20 07.05ЗАМыН-ҮҮД-УБ 17.35 08.55

“Кармен” дуурьхаана: УДБЭТхэзээ: 2018.10.13-ндТасалбарын үнэ: ^ 10-30 мянга

“Чамайг тойрон эргэлдэнэ” тоглолтхаана: UB Palaceхэзээ: 2018.10.12-ндТасалбарын үнэ: ^ 20 мянга

1 2 3 4 5 6 7

8 9

1110 12 1413

16

15

17 18 19 20 21

242322

Б.Шарав “Чингис хаан дуурь”хаана: УДБЭТхэзээ: 2018.10.26-27-нд 17.00 цагтТасалбарын үнэ: ^ 10-20 мянга

УБ-БЭЭжИН 06.10 08.25БЭЭжИН-УБ 09.30 12.00УБ-ТОКИО 07.45 13.40ТОКИО-УБ 14.40 19.15УБ-СӨҮл 08.20 12.30СӨҮл-УБ 14.20 17.00

АРГ

ЕАМ

ИАМ

НОНО Б

вРО

УЮ

Г А НИ

ТҮ

ж

А

лл

ӨРӨА

М ОСЕпДИ ҮН

РАГА

СӨ

РТЕМО Э

5395305 регистрийн дугаартай ККТТ ХХК нь тус сонинд өмнө нь хуулийн этгээдийн

нэрийг өөрчилж буй тухай зарлуулж байсан бөгөөд тус зарыг хүчингүйд тооцох

болсныг мэдэгдэе. ККТТ ххК-ийн захиргаа

ЗАРлАл

Морин хуурын чуулгын шинэ улирлын нээлтхэзээ: 2018.10.13-14-ний 19.00 цагтхаана: Улсын филармониТасалбарын үнэ: ^ 25 мянга

Анхны уран бүтээлээ 1998 оноос сонсогч олондоо хүргэсэн “люмино” хамтлаг 20 жилийн ойн тоглолтоо хийх гэж байна. Тэд өнгөрсөн хугацаанд 100 гаруй дуутай болсон бөгөөд ихэнхийг нь дүрсжүүлээд байгаа юм. “люмино” хамтлагийн гишүүн Бажи буюу Б.Батхишиг өөрийн

facebook хуудаснаа “Манай хамтлаг одоогийн урлагийн залуусын үүд хаалгыг нь нээн өгч, гарч ирэхэд нь илүү амархан болгосон гэдэгт итгэдэг. Мөн сонсогч нартаа зөв бас гоё хөгжмийн боловсрол олгосон байх гэж боддог. Бидний шинэ уран бүтээлүүд ар араасаа

ундарч, таны сонорыг мялаасаар байх болно” хэмээн бичжээ.

Тэдний 20 жилийн үнэнч нөхөрлөл, анд нөхдийн нандин дурсамжаар аялуулах тоглолт энэ сарын 19, 20-ны 19.00 цагт Crocus Event Hall-д болно. Тасалбарын үнэ 40 мянган төгрөг.

“Люмино”-гийн 20 жилийн ойн тоглолт

100 жил болсон жирийн сэрээт өргөгч дахиад техно ло-гийн хувьсгалын тэргүүн эгнээнд гарч ирлээ. > 10

Сэрээт өргөгч түлшний эсийн технологийг дэмжих нь

Ноён Флакс лос Анжелесийн замаар давхиж явтал Bird-ийн скутер гэнэт гарч ирээд дугуйны жолоог мөргөв. > 10

Скутерийн хэрэглээ нэмэгдсэн нь аюулгүй байдлын айдас үүсгэв

боломжтой байсан нь тогтоогдов. Апп хөгжүүлэгчид бодит байдал дээр хэрэглэгчдийн хувийн мэдээллийг харсан эсэхийг баттай хэлж чадахгүй гэж Google мэдэгджээ.

өгөгдөл алдсан явдлыг нийтэд мэдээлээгүй явдал facebook компани Cambridge Analytica-д хавьгүй олон хэрэглэгчийн мэ-дээллээ алдсан буюу шилжүүлсэн хэ рэгтэй төстэй. Энэ хэргийг

мөн оны эхээр илрэх хүртэл хэрэг лэгчдэд мэдээлэлгүй нуун дарагдуулж байсан юм. Cambridge Analytica-ын дуулиан нийгмийн сүлжээг дэлхий даяар хянаж шалгахад хүргэсний дээр Европ,

АНу-д интернет дэх ху вийн нууцлалын талаар шинэ журам гаргахыг уриалсан.

Google-ын өгсөн тайлбарт өгөг дөл алдагдсаныг нэн да-руй зарлалгүй дарснаа улс тө-

өгөгдөл алдагдсаны улмаас google+ хаагдлаа

Киран СтейсиИмран Ханы тэргүүлсэнпакистаны шинэ Засгийн газарвалютын нөөц нь дундарч буйүед санхүүгийн хүндрэлээсгарахын тулд ОУвС-д хандах бодолтой байна. Сангийн сайд Асад Умар тус улсын гадаад валютын нөөц 8.4 тэрбум ам.доллар болж өмнөх жилээс 50 гаруй хувиар багассан тул ОУвС-тай тусламжийн хэлэлцээ эхлэхээр шийдсэнийг уламжлав. пакистаны эдийн засгийн өсөлт хоёр оронтой тоогоор хэмжигдэж буй боловч импортын хэмжээ экспортоос үлэмж давсан тул гадаад өрийн төлөлтөд хүндрэл учраад буй. Үүний улмаас сар бүрийн тэнцлийн алдагдал хоёр тэрбум ам.долларт хүрээд байгааг сайд мэдээлжээ.

Пакистан ОУВС-гаас тусламж хүснэ

Катрин ХиллеАНУ-ын технологийн аварга компаниудад зориулан Хятадад угсарсан серверүүдэд нууц чип суулгасан тухай мэдээлэл технологийн нийлүүлэлтийн сүлжээг тасалдуулж болзошгүй гэж Тайванийн армийн цахим аюулгүй байдлын тэргүүн генерал Ма Ин Хан анхааруулжээ. Тэрбээр “Уг явдал нотлогдвол худалдаанд хар салхи үүсгэнэ” гэж хэлсэн байна. Өнгөрсөн долоо хоногт Bloomberg телевизээр Supermicro хэмээх компанийн Хятад үйлдвэрүүдэд угсарсан серверүүдэд маш жижиг чип суулгасан гэх мэдээлэл цацагдсан. Тус компани болон гол хэрэглэгч болох Apple, Amazon группүүд уг мэдээлийг няцаасан байна. Гэвч АНУ-ын албаныхан аюулгүйн үүднээс нийлүүлэлтийг Хятадаас шилжүүлэх асуудлыг ярьж эхэлжээ.

Тайвань технологийн нийлүүлэлт тасалдаж болзошгүйг анхаарууллаа

Люси ХорнбиХятадын тал АНУ-ын Ерөнхийлөгч Дональд Трамп дэлхийн хоёр том эдийн засгийн хоорондын зөрчлийг хурцатгаж, бүс нутгийн сөргөлдөөнд хүргэж болзошгүй буруу үйлдэл хийж байна хэмээн буруутгав. Америкийн төрийн тэргүүнд хандсан уг зэмлэлийг Бээжинд АНУ-ын төрийн нарийн бичгийн дарга Майк помпеог хүлээн авч уулзах үед хүргэжээ. Хятадын Гадаад хэргийн сайд ван И хэлэхдээ “Ноён Трамп худалдааны маргааныг байнга хурцатгаж, Тайвань дахь Хятадын ашиг сонирхлыг хохироохын хамт Хятадын гадаад ба дотоод үйл явдлаас ямар нэг шалтгаангүйгээр буруу зүйл хайж байна” хэмээн мэдэгдсэн байна.

Бээжин Трампын “буруу үйлдлийг” шүүмжлэв

Ханна КушлерХэрэг лэгчийн мэдээлэл

алдагдсаныг олон нийтэд мэдээлж байгаа Google-ыг улс тө рийн хайчинд аваачна хэмээн Goo-gle-ын нэг ажилтан ярьжээ. тус компани facebook-ыг нарийн шалгахад хүргэсэн нөхцөл байдлаас хөндий үлдэхийг жи-лийн турш хичээсэн боловч та-лаар болж магадгүй байна. Google мэдээлэл алдагдсаныг нуун да-раг дуулахад улс төрийн шахалт нөлөөлөөгүй гэж мэдэгдэв. Харин уг мэдээ лэл тийм ч эмзэг биш учир хэрэг лэгчдэд онц хохирол учруу лаагүй гэж дүгнэсэн тул олон нийтэд хүрэх шаардлагагүй гэж үзсэн гэнэ.

тус нийгмийн сүлжээний шийдвэр гаргах дотоод үйл явцын талаар анх Wall Street Journal-д нийтлэгдсэн бөгөөд Google өөрийн нийгмийн сүлжээний Google+ платформоо хаахаа мэдэгдэв. түүнчлэн гуравдагч этгээд болох апп боловсруулагчдад хэрэглэгчийн зарим мэдээллийг харуулахгүй байх арга хэмжээ авсан байна. томоохон технологийн ком-паниуд өгөгдөл алдсан шуугиан дэгдсэний дараа энэ онд эхэлсэн дотоод хяналтын үр дүнд дээрх алхмыг хийжээ.

уг шалгалтын явцад face-book-тэй өрсөлдөхөөр анх нэвт-рүүлсэн бизнесийн харилцааны Google+ сүлжээн дотор вирус-цох илрүүлсэн байна. уг цохыг ашиглан гаднын хөгжүүлэгчид нууц байх ёстой хагас сая хэрэг-лэгчийн мэдээллийг харж байв. Хувийн мэдээлэлд нэр, имэйл хаяг, ажил мэргэжил багтсан аж. уг алдаа 2015 оноос эхлэн сая илрүүлэх хүртэл ажилласан бөгөөд 438 апп өгөгдлийг харах

рийн шахалтаас эмээсэндээ бус асуудлын цар хүрээ, ач хол бог-дол их биш байсан тул хэрэг-лэгчдэдээ мэдэгдээгүй хэмээн дурджээ. Electronic frontier foun-dation байгууллагын нууцлалын мэргэжилтэн дэнни о’Брайн энэ бол алдагдсан байж болох “таа маг” учир олон компани Google-ын адилаар нийтэд мэ-дээ лэхгүй байсан байх хэмээн өгүүлэв.

тэрбээр цааш нь ярихдаа өгөгд өл алдсан нь facebook-ын хэрэглэгчдийн мэдээл лийг трампын сурталчилгаанд ашигласан Cambridge Analyt-ica-ын үйлдэлтэй төстэй учир Google-ынхан улс төрийн да-рамтад өртөх нь мэдээж гэжээ. Ялгаа нь гэвэл facebook плат-формоо хөгжүүлэгчдэд өгөгдөл харагдахаар бүтээж, түүнийг нь Cambridge Analytica ашигласан бол Google-ын хувьд аюулгүй байдлын санамсаргүй алдаа юм.

Ноён о’Брайн энэ талаар “Хэрэв та хэрэглэгчдийн ху вийн мэ дээл-лийг хадгалдаг бол түү нийг буруу сэдлээр ашиг лахаас сэргийлэхэд маш хэцүү. иймээс асуудлын гол нь Google мэдээлэлтэй хэрхэн харьц санд бус харин ийм их хэм жээ ний мэдээлэл хадгалдаг ком паниуд үргэлж өгөгдлөө ал-дах эрсдэлд байдаг тухай ярих ёстой” гэв. тус хайлтын компани тав дугаар сард Европын өгөгдөл хам гаа лах журам хэрэгжиж эхлэ хээс өмнө эмзэг хэсгүүдээ илрүүлж, зассан тул ноцтой тор гууль хүлээхгүй байх. Гэх-дээ Google хөгжүүлэгчдэд өгөх мэдээлэлдээ хязгаарлалт тог тоож, хэрэглэгчийн мобайл яриа ны лог ба имэйлийг тэдэнд хараг дахгүй байхаар кодлохоо мэдэгд лээ.

BBM©

Робин ХардингБүтээгдээд 100 жил болсон

жирийн даруухан сэрээт өргөгч дахиад технологийн хувьсгалын тэргүүн эгнээнд гарч ирлээ. Аж үйлдвэрт үнэнчээр зүтгэгч энэ машин дэлхийг өөрчилж магадгүй эрчим хүчний систем болох устөрөгчийн түлшний эсийн технологийг анх ашиг-лагч болж байна. Японы логис-тикийн томоохон арга хэмжээ болох Toyota Industries Star үзэсгэлэнд тавигдсан 1.8 тоннын сэрээт өргөгч болон онгоц

чирэгч трактор хоёр түлш ний эсээр ажилладаг аж. уг шоу устөрөгчийн технологи завсрын зах зээлээс гараагаа амжилттай эхлэх боломжийг харууллаа.

Автомашиныг цахилгаан-жуулах уралдаанд батарей тэр гүүлж яваа боловч түүний хэрэглэх хүрээ болон цэнэглэх хугацаанд эргэлздэг хүмүүс бий. үүний оронд япончууд устөрөгчийн технологид ихээ-хэн хөрөнгө хаяжээ. түлшний эсийг өргөн зах зээлд гаргахын тулд устөрөгч түгээх дэд бүтцээс

гадна өртгийг хямдруулах шаард-лагатай. Энд л сэрээт өргөгчийн ач тус гарах ёстой. Toyota-гийн судалгаа, хөгжүүлэлтийн хэлт-сийн менежер Хиронори Сузуки “Жижиг сэрээт өргөгчийг бараг 60 хувь цахилгаанжуулсан. ийм машины хувьд түлшний эсийн үр ашиг сайн байгаа. Сул зогсолт бараг байхгүй” хэмээн тайлбарлав.

Toyota Industries бол Сакаши тоёодагийн гардан байгуулсан компаниудын нэг. Эднийх сэрээт өргөгч үйлдвэрлэлээр дэлхийд

тэргүүлдэг бөгөөд одоо Toyota Motor-ын бие даасан нэгж болж, жилдээ 17.8 тэрбум ам.долларын борлуулалттай ажилладаг. Ноён Сузуки цааш нь “Батарейг цэнэг-лэхэд 6-8 цаг зарцуулдаг. Энэ нь сэрээт өргөгч сул зогсох буюу нэмэлт зай ашиглах хэрэгтэй гэсэн үг. устөрөгчийн хувьд гурван минутад түлшээ хийгээд ажил лахад бэлэн болно” хэмээв.

түлшний эсэд шахагдсан ус-төрөгч агаарын хүчилтөрөгчтэй урвалд орж, цахилгаан гүй дэл үүсгэн хөдөлгүүрийг ажил-

Сэрээт өргөгч түлшний эсийн технологийг дэмжих нь

Хэрэв бид хэрэглээг

нэмэг-дүүлснээр

устөрөгчийн эрэлтийг

өсгөж чадвал түгээх

станцуудыг барихад

түлхэц өгч, улмаар

түлшний эсээр ажилладаг цахилгаан

машины ашиглалтын

өртөг буурах боломжтой.

BBM©

Тим Брэдшоудугуйчин Питер Флакс Лос

Анжелесийн дадал болсон замаар давхиж явтал Bird-ийн скутер унасан хүн өөдөөс гэнэт гарч ирээд дугуйны жолоог мөргөв. Скутерийн жолоо хөдөлгүүртэй сууринаас эгц дээш байрлах тул тэр хүн асфальтан зам дээр толгойгоороо уналаа. Ноён Флакс дугуйн зам руу 15 км/цагийн хурдтай орж ирсэн скутерт эхэндээ нэлээд ундууцсан боловч нөгөө хүн хөдөлгөөнгүй хэвтэж буйд санаа зовж эхэлжээ. тэрбээр “Би маш их айсан. Залуу хүн зам дээр толгойдоо гэмтэл авсан бололтой хөдөлгөөнгүй хэвтэх нь аймаар байсан” гэв. тухайн үед дугуйтай явж байсан нэг эмч дуулгагүй байсан залууд анхны тусламж үзүүлээд удалгүй түргэн тусламжийн машин ирж аваад явсан юм.

Ноён Флакс дугуйны тухай олон өгүүлэл бичсэн сэтгүүлч бөгөөд шалбархайгүй үлджээ. тэрбээр скутертэй залуу яасныг олж мэдээгүй боловч уг осол түүнийг цочирдуулж, цахилгаан унааны аюулгүй байдлын талаар түгшихэд хүргэжээ. Флакс ослын талаар Twitter-тээ “олширч буй үед уг хэрэгсэл мөргөлдөхөд юунд хүргэдгийг хараад санаа зовж байна. Би скутерт дуртай. Би нийгмийн сүлжээгээр түүнийг үргэлж хамгаалдаг. Гэвч ослын уршгийг хараад урам хугарсан. Хэрэв тэр залуу 5-10 км/цаг илүү хурдан явсан бол амиа алдах байлаа” гэж бичсэн байна.

Лос Анжелест төвтэй Bird болон Цахиурын хөндий дэх түүний өрсөлдөгч lime компаниуд ухаалаг утсаар хэдхэн доллараар авч болдог мянга мянган цахилгаан скутер түрээслүүлэх үйлчилгээг олон улсын 100 гаруй хотод нээжээ. одооноос унаа дуудах Uber, lyft

өргөг чийг илүү эрчимтэй ашиглах тутам үр ашиг нэмэгдэнэ. том асуу дал нь дэд бүтэц ба өртөг” гэлээ.

Ерөнхийлөгч асан обама 2009 онд АНу-д түлшний эстэй сэрээт өргөгчийг дэмжихийн тулд 21.5 сая ам.доллар олгосон. үүний үр дүнд одоо 15000 гаруй ийм сэрээт өргөгч ажиллаж буйн олонх нь Америкийн Plug Power компанийн устөрөгчийн түлшийг ашиглаж байна. Toyota Indus-tries өргөгч машиндаа Mirai-д зориулан боловсруулсан өөрийн түлшийг ашиглахаар тооцжээ. тус компани эрчим хүчний үр ашгийг 40 хувьд хүргэхээр төлөвлөж буй нь ижил төрлийн өрсөлдөгчдөөс нэлээд дээгүүр үзүүлэлт. Хэрэглээ өргөжихийн хэрээр өртөг зардал буурна гэж Toyota-гийн инженерүүд найдаж буй. Toyo-ta машины үнэ 57500 ам.доллар байгаа нь цөөн тоо, үйлдвэрлэлийн бэрхшээл, устөрөгчийн банк болон түлш ний эсийн өндөр үнээс шалтгаалдаг аж.

технологичид түлшний эсийг нэвт рүүлэхэд нэлээд урт зам туулах хэрэгтэй гэж үздэг. АНу-ын Эрчим хүчний яамны түлшний эсийн технологийн хэлтсийн дарга Сунита Сатяапал “Бид ихээхэн дэвшил гаргасан хэдий ч түлшний эсийн өртөг өндөр хэвээр байгаа. устөрөгчийн түлшний сав ч ялгаагүй өндөр үнэтэй. үйлдвэрлэл ба түгээлтийн сүлжээ хязгаарлагдмал” гэсэн юм. тэрбээр “түлшний эсийн катализатор пла тин хамгийн тохиромжтой. өөрөөр хэлбэл, түлшний эс дэх платинийн агуу-ламжийг нэмэгдүүлэх тутам ажиллагаа болон ашиглалтын хугацаа нэмэгддэг. иймээс өртгийг багасгах хамгийн шилдэг арга бол платинийн үнийг бууруулах явдал” хэмээн тайлбарлав.

үүний сацуу платин ороогүй катализатор ашиглах технологийг хөгжүүлж байгаа нь түлшний эсийг урагш ахиулах боломжтой учир Америкийн судлаачид энэ чиглэлд туршилт хийж буй. Гэвч одоохондоо тээврийн тэрэг, автобус, сэрээт өргөгчид түлшний эсийг аж үйлдвэрийн түвшинд ашиглахад дутагдаж байгаа гол зүйл бол улстөрөгчийн хамгамжийн сүлжээ юм. Хатагтай Сатяапал энэ талаар “Хэрэв бид хэрэглээг нэмэгдүүлснээр устөрөгчийн эрэлтийг өсгөж чадвал түгээх станцуудыг барихад түлхэц өгч, улмаар түлшний эсээр ажилладаг цахилгаан машины ашиглалтын өртөг буурах боломжтой” хэмээв. Батарей хэдийнэ гараанд гарсан боловч ирээдүйн машины уралдаанд аль технологи түрүүлж ирэх нь тодорхойгүй хэвээр байна.

луулдаг. устөрөгчийн эрчим хүч ний нягтрал батарейнийхээс хавьгүй өндөр бөгөөд түлшийг бензин тэй адил цэнэглэдэг учир бага цаг зарцуулж, илүү хуга-цаанд ажиллана. Сэрээт өргөгч хаалттай орчинд ажил ладаг тул нэг шахуургаас түлшээ авах боломжтой ба батарейнээс бага зай эзэлдэг. устөрөгчөөр явдаг Toyota Mirai автомашинтай харь цуулахад сэрээт өргөгчид түлшний эсийг ашиглах нь хавьгүй илүү өрсөлдөх чадвартай юм. Ноён Сузуки “олон сэрээт

Скутерийн хэрэглээ нэмэгдсэн нь аюулгүй байдлын айдас үүсгэв

зэргийг шалгах үүрэгтэй гэж заасан байдаг аж. Гэтэл цахимаар ирүүлдэг аюулгүй зааварчилгаанд уг заалт байхгүй.

Bird болон lime-ийн ашиглаж буй олонх скутерийг хувь хүн худалдан авч хэрэглэхээр бүтээсэн бөгөөд нийтийн үйлчилгээний старт-апуудад ашиглахад зориулаагүй аж.

иймээс идэвхтэй, байнгын ашиглалтыг даах чанаргүй байж болзошгүй. тухайлбал Bird хуваалцах зориулалтаар бүтээсэн скутер ашигладаг. Энэ загвар арай хүнд, өргөн суурьтай, хүндийн төв нь доор байдаг тул илүү тогтвортой, бөх батаас гадна удаан ашигладаг батерейтэй аж. Эднийх хэдийнээс скутерийн

паркаа шинэчлэх талаар мэдээлэл алга. Гэвч хурдаа 15 миль/цагаас хэтрүүлэхгүй байх нь хамгийн чухал гэж Bird-ийн захирал трэвис Вандер Занден зөвлөжээ. Ноён Флаксын хувьд цаашдаа дугуй ба скутер ашиглахаа үргэлжүүлнэ гээд машин хоёр дугуйтанд гол аюул болохыг санууллаа.

үйлчилгээнүүдийг оролцуулаад хэд хэдэн компани скутерийн төлөөх өрсөлдөөнд хамрагдлаа. Гэтэл скутерийн хэрэглээ өсөх тутам ноён Флаксынхтай адил түүх түгээмэл болов. өнгөрсөн сард даллас, Вашингтон хотуудад lime-ийн хоёр скутерчин амиа алдсан. Нэгд нь скутер машинтай мөргөлдсөн бөгөөд мөрдөгчид скутерийн буруу ажиллагаанаас болсон гэдэг дүгнэлт гаргажээ.

үйлдвэрлэгчийн буруугаас шархадсан гэж гомдол мэдүүлдэг скутер түрээслэгчийн тоо нэмэгдсэнийг өмгөөлөгчид мэдээлсэн байна. түүнчлэн согтуу буюу мансуурсан жолооч той машины зүгээс скутерт учруулах аюул асар их юм. Аюулгүй байдлын эдгээр асуудал хэдэн тэрбумаар хэмжигдэх үйлчилгээний өсөлтийг саатуулж магадгүй гэж шинжээчид дүгнэжээ. Сүүлийн үед скутерийн ослоор эмнэлэгт хүргэгдсэн хүмүүсийн тоо эрс нэмэгдсэн нь хэдэн сая хэрэглэгч аппликейшнээр уг үйлчилгээг авдаг болсонтой холбоотой. Гэтэл скутер унадаг дугуйнаас аюултай эсэхийг тодорхойлоогүй байгаа.

Эл байдлыг шүүмжлэгч хатагтай Лерер “Bird, lime гэх мэт үйлчилгээ хэрэглэгчдийн аюулгүй байдлыг анхаардаггүйн дээр осол гарвал өөрсдийгөө хамгаалахын тулд хууль эрхийн хувьд ярвигтай гэрээ хийдэг” гэх мэтээр бичсэн байна. тэрбээр “Скутерийн компаниуд аюулгүй байдлаас илүү ашгаа боддог гэдэгт итгэлтэй байна. Хэрэглэгчид үйлчилгээ авахын өмнө ийм хачин гэрээнд гарын үсэг зурахад хүрдэг” хэмээн буруутгав. Жишээ нь Bird-ийн жижигхэн үсгээр бичигдсэн гарын авлагад компани биш хэрэглэгч өөрөө тормоз, гэрэл

“Скутерийн компаниуд аюулгүй байдлаас илүү ашгаа боддог гэдэгт итгэлтэй байна. Хэрэглэгчид үйлчилгээ авахын өмнө ийм хачин гэрээнд гарын үсэг зурахад хүрдэг” хэмээн буруутгав.

2018.10.10, ЛХАГВА ~ №199 (998)

Эдийн засаг

11

ЗГМ ТОвЧХОН

АНУ-ын доллар 2,565.99

Евро 2,945.12

Японы иен 22.66

ОХУ-ын рубль 38.59

БНХАУ-ын юань 370.69

БНСУ-ын вон 2.26

вАЛЮТыН ХАНШ

» АРИлжААМонголын хөрөнгийн бирж мягмар гарагт 21 компанийн 846,177 ширхэг хувьцаа арилжлаа. Энэ өдөр зургаан компанийн хувьцааны ханш өссөн бол 13 компанийнх буурч, хоёр компанийнх тогтвортой байлаа.

» хӨРШ

1.5Сая тонн. ОХУ-ын Ерөнхий сайд улсынхаа нөөцөөс нийт 1.5 сая тонн үр тариаг дотоодын болон гадаадын зах зээлд борлуулахыг зөвшөөрсөн байна. Үүнд нь 2008-2016 онд нөөцөлсөн улаан буудай, хөх тариа, тэжээлийн арвай зэрэг багтаж буй юм.

» ТӨСӨВ

2.4Тэрбум төгрөг. Энэ онд хүүхэд хамгааллын чиглэлд 6.4 тэрбум төгрөгийг төсөвт суулгасны 2.4 тэрбум төгрөгийг орон нутаг болон нийслэлийн есөн дүүрэгт хуваарилжээ.

» ОУВС

0.2Хувь. Энэ жил болон ирэх жилийн дэлхийн эдийн засгийг 3.7 хувиар өснө хэмээн ОУвС үзсэн. Энэ нь өнгөрсөн долдугаар сард гаргасан таамгаа 0.2 хувиар бууруулсан үзүүлэлт юм. Түүнчлэн АНУ-ын ирэх жилийн эдийн засгийн өсөлтийг 2.9 хувиар, БНХАУ-ынхыг 0.2 хувиар тус тус бууруулан тооцжээ.

» хАРИлцАА хОлБОО

31.9Хувь. 2018 оны эхний хагас жилд мэдээлэл, харилцаа холбооны салбарын нийт орлогын 10.7 хувийг IPTV үйлчилгээ бүрдүүлсэн бөгөөд хэрэглэгчдийн тоо нь жилийн өмнөхөөс 31.9 хувиар өсөж, 274 мянгад хүрчээ. Мөн хэрэглэгчдийн сонгон үздэг контентын 50 хувийг дотоодын контент бүрдүүлдэг аж.

ЗАСГийН ГАЗрыН МЭдЭЭ СоНиН

Эрсдэл хамгийн багатай ч өгөөж өндөр, баталгаатай хөрөнгө оруулалтын хэрэгсэлд Засгийн газрын өрийн бичиг тооцогддог. Гэхдээ энэ он гарснаас хойш Монголын хөрөнгийн биржийн анхдагч зах зээлээр уг үнэт цаасыг арилжаалахыг зогсоогоод буй. үүнээс хойш биржийн хоёрдогч зах зээлд цөөн хэдхэн бонд эргэлдэж, эрэлт нь ч багассан дүр зурагтай байна. Хөрөнгө оруулагчдын анхаарлын төвд байдаг Засгийн газрын бондыг хэзээ биржийн “лангуу” дээр тавих нь Сангийн яамны мэдэх асуудал ч Сангийн сайд, дэд сайдын мэдэгдэл хүлээлт үүсгэсэн хэвээр байна. тэд биржээр дамжуулан дотоодод бонд гаргахаа нэг бус удаа өмнө нь илэрхийлсэн. үүнээс үүдэн бирж рүү утас цохих иргэд Засгийн бондыг илүүтэй лавладаг болжээ.

өнгөрсөн долоо хоногийн арилжааны тойм мэдээгээр, Хөрөнгийн биржийн хоёрдогч зах зээлд нийт 40 компанийн 11,843,142 ширхэг хувьцаа 2,7 тэрбум төгрөгөөр арилжаа-лагджээ. Харин өдөрт дунджаар 558.2 сая төгрөгийн арилжаа хийдэг байна. Гэтэл өмнөх оны

мөн үед өдөрт дунджаар 787 сая төгрөгийн гүйлгээ хийж, долоо хоногт 3.9 тэрбум төгрөгийн арилжаа хийж байжээ. үүнээс буурсан нь мэдээж Сангийн яам Засгийн газрын үнэт цаасыг анх-дагч зах зээлд гаргахыг зогсоох шийд гаргасантай холбоотой аж.

Засгийн газрын уг өрийн бичиг нь харьцангуй өндөр буюу 14-өөс дээш хувийн хүүтэй байсан. Харин манай улс олон улсын валютын сангийн хөтөлбөрт хамрагдсанаар дотоодод өндөр өртөгтэй өрийн бичиг гаргах шаардлага байхгүй юм байна гэсэн шийдвэр Сангийн яамнаас гарсан нь дээрх байдалд нөлөөлсөн гэж шинжээч нар үзэж

байна. үүнээс өмнө дотоодын уг өрийн бичиг нь төсвийн урсгал зардлыг нөхөх хэрэгсэл болдог байсан.

Мэдээж оуВС-гийн хөтөл-бөрийн хугацаа дуусах үед хөрөнгийн биржийн анхдагч зах зээлийг Засгийн газрын үнэт

цаасны арилжаа ахин бүрдүүлнэ гэсэн таамгууд хөвөрч байгаа юм.

Хөрөнгийн биржийн хоёрдогч зах зээл дэх бондын арилжааны эрч саарсан ч иргэд аж, ахуйн нэгж болон гаднын хөрөнгө оруулагчдад эрсдэлгүй хөрөнгө оруулалтын хэрэгсэл хэрэгтэй байна. иймд цаашид хамгийн эрсдэл багатай хөрөнгө оруулалт юу байх талаар Монголын хөрөнгийн биржээс тодруулсан юм. тэдний зүгээс ч мөн адил энэ асуудалд анхаарал хандуулж эхэлсэн байна. Монголын хөрөнгийн бирж иргэд, аж ахуйн нэгж, гаднын хөрөнгө оруулагч нарт зориулсан бага хэмжээний бонд бий болгох хүсэлтийг

Сангийн яаманд хүргүүлээд байгаа аж. Харин Сангийн яамны зүгээс уг хүсэлтийг харгалзан үзэж, судалгаа шинжилгээ хийе гэснээс өөр хариулт өгөөгүй байна. Хөрөнгийн биржийн уг хүсэлт нь зах зээлийн жишиг хүүг тодорхойлох зорилготой бөгөөд тэдний зүгээс зах зээлд заавал том хэмжээний бонд үүсгэх шаардлагагүй хэмээн үзэж байна. Монголын хөрөнгийн биржээр сүүлийн нэг долоо хоногийн хугацаанд явагдсан Засгийн газрын үнэт цаасны хоёрдогч зах зээлийн арилжаагаар 154 ширхэг үнэт цаас арилжаалсан байна. Нийт мөнгөн дүн нь 15.4 сая төгрөгөөр хэмжигдэх аж.

ОУвС-гийн хөтөлбөр дуусахаар ЗГ бонд гаргаж эхлэх нь гарцаагүйМХБ: Заавал том хэмжээний бонд гаргах шаардлагагүй

Б.Хасуй / ЗГМ©

Ч.ДүйриймааЗГМ

ГАДААД ХУДАЛДАА ЭРЧИМ ХүЧ

Гадаад худалдааны тэнцэл $931.7 саяын ашигтай гарлаа

Эрчим хүчний салбарт жилд $2.4 их наяд хөрөнгө оруулалт шаардлагатай

Сангийн яаманд жижиг хэмжээний бонд гаргах хүсэлт илгээсэн. Одоогоор харгалзаж үзье гэснээс өөр хариулт ирүүлээгүй байна.

өнгөрсөн долоо хоногт МХБ 2.7

тэрбум төгрөгийн арилжаа хийжээ

ТЕнДЕР ШАлГАРУУлАлТын нЭР: “Номын фондын баяжилт” нийлүүлэх ажилТЕнДЕР ШАлГАРУУлАлТын ДУГААР: НХААГ-18/0079-1

Нийслэлийн Худалдан авах ажиллагааны газраас эрх бүхий тендерт оролцогчдоо “номын фондын баяжилт” нийлүүлэх тухай битүүмжилсэн тендер ирүүлэхийг урьж байна.Энэхүү барааны тендер шалгаруулалт нь Цахим худалдан авах ажиллагааны системээр зарлагдаж байгаа цахим тендер тул www.tender.gov.mn хаягаар орж дэлгэрэнгүй мэдээлэл болон цахим тендерийн баримт бичгийг үнэ төлбөргүй татаж авна уу.

Тендерт оролцогч нь тендерийн баримт бичгийг илгээхийн өмнө 50 000 (тавин мянга) төгрөгийг цахим систем ашиглан төлсөн байх ёстой. Тендер нь түүнийг нээсэн өдрөөс эхлэн 45 хоногийн дотор хүчинтэй байна.

Тендер нь дараах багцаас бүрдэнэ: багцтайБагц 1: Баянзүрх дүүрэг дэх 3 дугаар салбар Номын сангийн номын фондын баяжилт- 20,000,000 /Хорин сая/ төгрөг Багц 2: Сонгинохайрхан дүүрэг дэх 4 дүгээр салбар Номын сангийн номын фондын баяжилт-

14,000,000 /Арван дөрвөн сая/ төгрөгБагц 3: Хан-Уул дүүргийн Соёлын ордны номын уншлагын жишиг танхимын номын фондын

баяжилт- 33,500,000 /Гучин гурван сая таван зуун мянга/ төгрөг

Тендерт оролцогч нь санхүүгийн болон туршлагын дараах шаардлагыг хангасан байна. Үүнд: 1. Борлуулалтын хэмжээ: Сүүлчийн 2 жил /2016, 2017 он/-ийн борлуулалтын орлогын дундаж нь багц тус бүрт төсөвт өртөгийн 50%-иас багагүй байна.

2. Ижил төстэй ажил гэрээгээр гүйцэтгэсэн туршлагын мэдээлэл ирүүлэх жилийн тоо: Сүүлийн 2 жилийн /2016, 2017 оны/ аль нэг жилд багц тус бүрт төсөвт өртөгийн 50 хувиас багагүй үнийн дүнтэй ижил төстэй барааг нийлүүлсэн байх.

3. Түргэн хөрвөх чадвартай хөрөнгө болон авах боломжтой зээлийн хэмжээ: Багц тус бүрт төсөвт өртөгийн 50 хувиас багагүй байх.

4. Аудитаар баталгаажуулсан санхүүгийн тайлан ирүүлэх жилийн тоо: Сүүлийн 2 жил буюу 2016, 2017 он.

Тендерийг 2018 оны 11 дүгээр сарын 08-ны өдрийн 09 цаг 00 минутаас өмнө системд ирүүлэх ба нээлтэд оролцох хүсэлтэй тендерт оролцогчдыг байлцуулан тендерийг 2018 оны 11 дүгээр сарын 08-ны өдрийн 09 цагт 30 минутад Нийслэлийн Худалдан авах ажиллагааны газрын тендерийн нээлтийн өрөөнд нээнэ.

Гадаадын этгээд тендер ирүүлэх эрхгүй.Дотоодын давуу эрх тооцно.

Сонирхсон этгээд тендерийн баримт бичиг болон холбогдох бусад материалыг www.tender.gov.mn, www.ub-procurement.mn цахим хуудаснаас, бусад мэдээллийг доорх хаягаар авч болно.

Улаанбаатар хот, Чингэлтэй дүүрэг, 4 дүгээр хороо, Бага тойруу-15, нийслэлийн Засаг захиргааны IV байр, 10 дугаар давхар,

нийслэлийн худалдан авах ажиллагааны газар,Утас: 75757810

ТЕнДЕРИЙн УРИлГА Огноо: 2018 оны 10 дугаар сарын 09-ний өдөр

ТОП 20 индекс(нэгжээр)

20600

20400

20200

20000

19800

19600

19400

19200

19000

11500

11000

10500

10000

9500

9000

85002018/08 2018/09 2018/10/08 2018/10/092018/09/23

MSE©

2018 оны эхний есөн сард га-даад худалдааны тэнцэл 931.7 сая ам.долларын ашигтай гарсныг Гаалийн ерөнхий газар мэдээл-лээ. Энэ нь өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад 520 сая ам.доллараар буурсан үзүүлэлт аж. Гадаад худалдааны тэнцлийн ашиг өмнөх оноос буурахад импортын өсөлт нөлөөлсөн төдийгүй импорт оны эхний есөн сард 4.3 тэрбум ам.долларт хүрсэн нь өнгөрсөн

оны мөн үеэс 39 хувиар өссөн үзүүлэлт юм. 2018 онд импортын хэмжээ 40 орчим хувиар өссөн ба экс портын хэмжээ 5.2 тэрбум ам.дол ларт хүрсэн нь өнгөрсөн оны мөн үеэс 15.3 хувиар өсөн үзүүлэлт болж байна. Мөн эрдсийн импорт 32.9 хувиар өссөн бөгөөд үүнээс 85 хувийг нь нефтийн бүтээгдэхүүн эзэлсэн бол 27 сая тонн нүүрс экспортолж, 2.1 тэрбум ам.долларын орлого олжээ.

БНСу-ын инчеон хотод болсон уур амьсгалын өөрч-лөлтийн талаарх асуудлаар Засгийн газар хоорондын мэргэжилтний хорооны хурал боллоо. шинжээчдийн 6000 гаруй дүгнэлтэд үндэслэн дэлхийн дулаарлыг цельсийн

1.5 хэмд хязгаарлах нь хоёр хэмээр хязгаарласнаас илүү үр дүнтэй гэдэгт санал нэгдэн баталсан байна. Гэсэн ч энэхүү зорилтод хүрэхийн тулд дэл-хийн дулаарлыг зогсоох арга хэмжээг яаравчлах нь чухал юм. тухайлбал, агаарын хэмийг 1.5-аас илүү өсгөхгүйн тулд нүүрстөрөгчийн ялгаруулалтыг 2030 он гэхэд 45 хувиар, 2050 он гэхэд нийт эрчим хүчний 85

хувийг сэргээгдэх эх үүсвэрээс бий болгож, нүүрс ний хэрэглээг зогсоох шаардлагатайг онцолжээ. Гэхдээ энэхүү арга хэмжээг авахын тулд дэлхий дахины эрчим хүчний салбарт жилд 2.4 их наяд ам.долларын хөрөнгө оруулалт шаардагдах аж.

түүнчлэн, уг тайлан нь 12 дугаар сард Парисын хэлэл-цээрийн үед шинжлэх ухааны гол суурь нь болох юм.

С.өлзийбуянШинжээч

Монголын хөрөнгийн биржийн МSE A, В индекс нийт арилжааны үнийн дүнд эзлэх хувь

Хувьцаа

63.7

Компанийн бонд (хоёрдогч зах зээл)

0.8

ЗГҮЦ (хоёрдогч зах зээл)

35.5

MSE A индексMSE в индекс

даацын ачааны авто машиныг ашиглаж эхэлсэн байна. үүнийг энэ онд хоёр дахин нэмэг дүүлж, 50-д хүргэхээ зарласан төдийгүй алсын удирдлагатай хүнд даацын автомашины тусламж-тайгаар 2017 онд уг уурхайн үйл ажиллагааны зардлыг 15 хувиар бууруулж чадсан хэмээн тус компани мэдээлэв.

шинэ технологийн түрэм-гийлэл нь эко олборлолт руу компаниудыг зүглүүлж, хал багатайгаар түүхий эд олборлох арга ухаанд сургаж байна.

Байгаль орчинд үзүүлэх сөрөг нөлөөллийг бууруулах үүднээс Rio Tinto АНу-ын Alcoa компанитай хамтарч Канад дахь

хөнгөн цагааны Elysis төслийг хэрэгжүүлэхээр болсноо энэ хавар зарлажээ. Энэхүү төсөлд Канад, Куба улсын Засгийн газар дэмжлэг үзүүлэхээ мэдэгдэж, Ap-ple компани хамтарсан хөрөнгө оруулалт хийхээ дуулгасан аж.

Байгальд огт нөлөөлөлгүйгээр хөнгөн цагааныг олборлох дээрх төсөл дэлхийд анхдагч гэдгийг Rio Tinto-ийн өсөлт, инновацийн группт багтдаг Бандуура судалгааны төвийн техникийн хөгжүүлэлт хариуц-сан менежер Жейред осбор онцолсон юм. инновацид хийсэн хөрөнгө оруулалтаараа уул уурхайн салбарыг тус групп хошуучилдаг. Зардал бууруулж, бүтээмж өсгөдөг нь технологийн давуу тал. үүнийг хэдийн ойлгосон компаниуд өөрчлөлт, шинэчлэлтийн өмнө бэлэн байна. Монгол улсын эдийн засгийн үндсэн хөдөлгүүр нь уул уурхай болж, төсвийн орлого энэ салбараас үлэмж хамаарч байгаа. Энэ үед төрийн өмчит болон хувийн хэвшлийн компаниуд технологийн тухай одооноос эрчтэй ярихгүй бол дэлхийтэй хөл нийлүүлэх бус хол хаягдаж мэдэх нь. Нүүрс, зэс, төмрийн хүдэртэй зэрэгцээд батарейн үндсэн түүхий эд болох лити, кобальт орлогын шинэ эх үүсвэр болон гарч ирсэн. технологийн хувьсгал уул уурхайн эрдэс бүрийг эдийн засгийн үр ашигтай түүхий эд болгон өөрчилж буй. технологи, түүний ноу хау компаниудын өрсөлдөх чадварыг тодорхойлж, өрсөлдөөнд үлдэх шалгуур нь болж байна.

12 ЗАСГийН ГАЗрыН МЭдЭЭ СоНиН 2018.10.10, ЛХАГВА ~ №199 (998)

Эдийн засаг

Технологийн хүчийг ашиглах гэж компаниуд ухаанаа зарж байна

shAnghAi coMPosiTe

hAng seng kosPis&P 500 ToPiXdow Jones fTse 100 nikkei 225

0.17%0.11% 0.60%1.76%1.32%0.49%

0.15%0.040%

ЗАХ ЗЭЭЛИйН ГОЛ үЗүүЛЭЛТ:

Өдөр 0.73% Сар жил

АпУ ХК

560

570

580

IХ/26 IХ/26 IХ/26 IХ/26X X X XX/09 X/09 X/09 X/09

ТАвАН ТОЛГОй ХК

Өдөр 2.47% Сар жил

ГОвЬ ХК

Өдөр 0.19% Сар жил

7.8k7.6k

34k33k32k 7.2k

7.4k

7k31k

Сүү ХК

Өдөр 0.75% Сар жил

215220220

205210

200

Petro Matad ltd Лондон

Өдөр 1.61% Сар жил

8.017.13

6.24

Rio Tinto Лондон

Өдөр 0.92% Сар жил

3580.20

3721.503862.80

khan Resources inc Канад

Өдөр 7.14% Сар жил

0.070.070.07

Өдөр 2.61% Сар жил

IX/16 IX/16 IX/16 IX/16IX/23 IX/23 IX/23 IX/23X/09 X/09 X/09 X/09

Turquoise hill Resources ltd Нью-йорк

2.822.742.66

1уг RTV системийг 21 уурхайдаа

нэвтрүүлсэн Rio Tinto группийн Квинслэнд мужийн Брисбен хот дахь оффисоос “оюутолгой”-г гар утаснаасаа харж, тэнд өрнөж буй өдөр тутмын ажилтай хүссэн цагтаа саадгүй танилцах аж. тус группийн автоматжуулалтын багийн ерөнхий зөвлөх Крэйг Хампрэй өөрийн гар утаснаасаа торох зүйлгүй энэ бүхнийг нүдний өмнө авчирч байлаа. дээрх системийг цаашид илүү боловсронгуй болгон хөгжүүлэх “даалгавартай” Rio Tinto группийн 30 ажилтан зүүн болон баруун Австрали, АНу-д ажилладаг аж. 10 жилийн турш тасралтгүй хөгжүүлж буй энэхүү системийг “оюутолгой”-д хоёр жилийн өмнөөс Rio Tinto ашиглаж эхэлжээ.

Гар утасны дэлгэцэн дээрээс зургаан тивийг хамарсан уурхай болгоноо тольдох программыг гурван хэмжээст видео тог-лоомын хийцээс санаа авч бүтээсэн гэдгийг Крэйг Хампрэй нуусангүй. Энэхүү программыг уул уурхайн компаниудаас зөвхөн Rio Tinto дотооддоо ашиглаж байна. Гэхдээ сонирхсон болгон бус группийн хэмжээнд

• Технологийн хувьсгал уул уурхайн эрдэс бүрийг эдийн засгийн үр ашигтай түүхий эд болгон өөрчилж буй.

• Зардал бууруулж, бүтээмж өсгөдөг нь технологийн давуу тал. Үүнийг хэдийн ойлгосон компаниуд өөрчлөлт, шинэчлэлтийн өмнө бэлэн байна.

• Бидний уул уурхайг харах өнцөг, зураглах төсөөлөл хэдэн арван жилээр бус цаг, минутаар өөрчлөгдөхөөс аргагүй боллоо.

Уул уурхайг ухаалаг утаснаасаа удирддаг болжээ

Монгол Улсын эдийн засгийн үндсэн хөдөлгүүр нь уул уурхай болж, төсвийн орлого энэ салбараас үлэмж хамаарч байгаа. Энэ үед төрийн өмчит болон хувийн хэвшлийн компаниуд технологийн тухай одооноос эрчтэй ярихгүй бол дэлхийтэй хөл нийлүүлэх бус хол хаягдаж мэдэх нь.

1200 хүн л үүнийг “эзэмших” эрхтэйг тэрбээр онцолсон юм. төслийн талбар дээрх хүдрийн олборлолт, ачилт, тээвэрлэлт, шилжүүлэлтийн хугацаа, тухайн техникийн шатахууны байдал, уурхайн бүс доторх автомашинуудын хурд гэх мэтийг тус программын тусламжтайгаар мэдэх боломж той. одоогоор зөвхөн ил уурхайдаа энэхүү технологийг нэвтрүүлсэн бөгөөд цаашид гүний уурхайд ч ашиглах ижил технологийг зохион бүтээж байгаа аж.

өнгөрсөн найман жилийн дотор Rio Tinto групп Австрали дахь нэг төслийн технологид 1.5 тэрбум австрали доллар зарцуулсан гэж “BAEconomics”-ийн судалгаанд цохон тэмдэг-лэсэн байв. Нэг төслийн технологийн хөрөнгө оруулалт тэрбумаар хэмжигдэнэ гэхээр нэжгээд төслийнх өндөр дүнтэй гарах нь дамжиггүй. технологийн хүчийг ухаалаг ашиглах гэж компаниуд илүү ухаан зарцуулж байна. үүний тод жишээ гэвэл дэлхийн 35 улсад 47 мянган ажилтантай үйл ажиллагаа явуулж буй Rio Tinto болж байгаа юм. тус групп автоматжуулалтад онцгой анхаарч, Баруун Австрали дахь Пилбарагийн уурхайд хүнд даацын бүх автомашиныг Пертээс удирдан чиглүүлж, бүтээгдэхүүнээ жолоочгүй тээвэрлэдэг болжээ. 1500 км-ийн алсаас хүнд даацын машин, экскаватор гээд 90-ээд том техник болон галт тэргийг удирдаж байна гээд бод доо. 150 жилийн уул уурхайн түүхтэй Австралид ч

Б.Батсайхан / ЗГМ©

энэ үйл явдал өөрөө шинэ үзэгдэл болж байгаа юм.

“ирээдүйн уурхай” төслийн хүрээнд Пилбарагийн төмрийн хүдрийн уурхайгаа Rio Tin-to бүрэн автоматжуулсан аж. Цаашид ч автомажуулах ажил үргэлжилнэ гэж тус группийн өсөлт, инновацийн группийн харилцаа, холбоо хариуцсан менежер, Моник Бенстед ярьсан юм. Гэхдээ автоматжуулалт эрчтэй явагдсан ч ажлын байр хумигдахгүй гэлээ. учир нь, 90 гаруй жолооч дээрх төслийн хүрээнд ажилгүй болсон ч техникийн удирдлагын төвд 600 хүн ажиллаж байна. өөрөөр хэлбэл, автоматжуулалт шинэ ажлын байрыг нэмэгдүүлжээ.

Бидний уул уурхайг харах өнцөг, зураглах төсөөлөл хэдэн арван жилээр бус цаг, минутаар өөрчлөгдөхөөс аргагүй болж байгаа биз. ирээдүйн уурхайг Баруун Австралид цогцлоож, аюулгүй ажиллагааг алхам тутам мөрдлөг болгож байна. Сонирхуулахад, Rio Tinto группийн хэмжээнд хэрэгжиж байгаа төслүүдээс “оюутолгой”

аюулгүй ажиллагааг ягштал баримталж, энэ үзүүлэлтээ-рээ Rio Tinto-гийн гүйцэтгэх захир лын нэрэмжит аюулгүй ажиллагааны шагналыг хүртсэн байна. технологи хөгжих хэрээр уурхайн осол аваар багасч, аюулгүй ажиллагаа хариуц-лагатай уул уурхайг хэмжих тэргүүн үзүүлэлт болж чаджээ.

технологи ийнхүү хөгжлийн хурдаа нэмэх тусам түүнийг эзэмшихийн тулд хүний хөгжил яригдахаас аргагүй. Энэ өөрчлөлтөд уурхайчид бэлэн үү гэсэн асуулт зөвхөн Австралид бус Канад, АНу-д ч халуун сэдэв болж, хариулт нэхэх болсон.

тэгвэл үүнд бэлэн байх үүднээс 8000 ажилтнаа Rio Tin-to давтан сургаж, техникийн хүн болгохоор шийджээ. BhP Billi-ton болон Rio Tinto зэрэг уул уурхайн топ компани ирэх дөрвөн жилд 2.7 тэрбум ам.долларыг тоног төхөөрөмжийн засвар үйлчилгээнээс хэмнэхийг зорьж байна. тэд хиймэл оюун ухаанд суурилсан жолоочгүй авто хэрэгслийг түлхүү хэрэглэхээр тооцоолжээ. тухайлбал, BhP Billiton компани ирэх дөрвөн жилд машин механизмын засвар үйлчилгээний зардлаа 32 хувиар бууруулж, 2.3 тэрбум ам.доллар болгоно хэмээн мэдэгдсэн. шинэ технологи уул уурхайн компаниудад зардлаа бууруу лах боломжийг бий болгож өгч байна.

тус компани өнгөрсөн оноос төмрийн хүдрийн Jimblebar орд дээрээ Caterpillar-ын 360 тонн хүртэл даацтай 793 f загварын алсын удирдлагатай 20 хүнд

Зардал бууруулж,

бүтээмж өсгөдөг нь технологийн

давуу тал