ODKRYJ JAK TO BLISKO - pieknywschod.pl · Na pograniczu Polski, Słowacji i Ukrainy leży wojewódz-two podkarpackie. Ikona regionu – Bieszczadzki Park Narodowy, wpisany jest na

ODKRYJJAK TO BLISKO

e-przewodnik

podkarpackie

w w w.piek ny wschod.pl

Rzeszów

Krosno

Leżajsk

Krasiczyn

Komańcza

Iwonicz Zdrój Ustrzyki Dolne

Zalew Soliński

Bieszczady

Łańcut

JasłoPrzemyśl

BaranówSandomierski

Magurski Park Narodowy

Bieszczadzki Park Narodowy

podkarpackie

Spis treści

Zabytki, muzeaPrzyroda

Aktywnie

Zdrowie i uroda

Rozrywka

str. 1str. 31

str. 48

str. 52

str. 53

Na pograniczu Polski, Słowacji i Ukrainy leży wojewódz-two podkarpackie. Ikona regionu – Bieszczadzki Park Narodowy, wpisany jest na listę Rezerwatów Biosfery UNESCO.

Bieszczady należą do najmniej zaludnionych obszarów w kraju, dlatego nie zdziw się, kiedy podczas jesien-nej przejażdżki czy zimowej wędrówki nie spotkasz żywej duszy. Chyba że będziesz miał szczęście, i trafisz na żyjące tu okazy dzikiej fauny – wilki, żubry, niedźwiedzie, rysie czy bobry.

Nieważne, czy wybierzesz się pieszo, rowerem czy sa-mochodem, wrażeń nie zabraknie. Najprostszy pomysł to Wielka Pętla Bieszczadzka. Ale możesz wybrać szlak Architektury Drewnianej, albo podziwiać historyczne zamki i rezydencje. Niezwykłe wrażenia zapewnić może zwiedzanie regionu z lotu ptaka – lotnisko w Krośnie otwarte jest przez cały rok.

Zimą Bieszczady zapewniają wspaniały, aktywny wypo-czynek całym rodzinom. Stoki o różnym pozio mie tru-dności zadowolą zarówno zaawansowanych narciarzy zjazdowych, jak i początkujących. Dla chcących wzmocnić organizm czekają zdroje w Horyńcu,

Iwoniczu, Polańczyku i Rymanowie. Mówią, że jesienią Bieszczady pokazują

się w całej krasie i to jest praw-

da. To tu budzą wyo-braźnię opuszczone do-mostwa łemkow skie, to tu można znaleźć ślady do-

brego Wojaka Szwejka, to tu można spotkać

niezwykłych ludzi, którzy pewnego dnia zostawili wszystko i wybra-li twarde i piękne

podkarpackie

Dostępność: całoroczny

Najcenniejszym zabytkiem Bliznego jest drewniany kościół pw. Wszystkich Świętych wznie-siony - jak podaje wywodzący się z tej miejscowości historyk sztuki Mariusz Czuba - w połowie XV wieku (na niewielkim wzniesieniu opadającymw kierunku Stobnicy).Największym walorem kościółka jest wnętrze , a przede wszystkim polichromia pokrywająca ściany od podłogi aż po malowany strop. To stare malarstwo ścienne jest czymś niesłychanym dla wierzących, dzieło tworzone na przestrzeni kilku stuleci - od XVI do XVIII wieku. W bocznym ołtarzu cudowna figura Matki Bożej Łaski Pełnej , wyrzeźbiona w drewnie lipowym ok. 1500 roku (szkoła W. Stwosza). Pierwotnie stanowiła część tryptyku ołtarza. Kiedy w XVII wieku wymieniano wystrój kościoła - usunięto stary ołtarz, a na jego miejsce wstawiono nowy z obrazem Zwiastowania.W drewnianej wikarówce - zbudowanej przed 1699 r. - umieszczone jest niezwykle cenne muzeum parafialne posiadające w swoich zbiorach przedmioty pochodzące z kościoła. Zna-jduje się tam ponadto rękopis “Willa Blizne episcopalis visitatia 1745” . W obejściu plebańskim zachował się budynek gospodarczy wzniesiony około połowy XIX wieku, drewniany, o konstrukcji sumikowo-łątkowej, kryty słomą. W części północnej wozownia.Ciekawymi przykładami drewnianego budownictwa są także: szpital dla ubogich z połowy XIX wieku oraz wybudowana w 1866 roku szkoła parafialna .

Kościół w Bliznem

Zabytki, muzea

Dostępność: całorocznyWtorek - Niedziela: 10.00 - 17.00

W Biurze Wystaw Artystycznych możemy obejrzeć różnego rodzaju wernisaże, wystawy. Organizowane są także spotkania towarzyskie z artystami. BWA świadczy usługi z zajęć plasty-cznych dla dzieci. Dla ludzi kochających sztukę oraz odpowiednie towarzystwo przeznaczona jest kawiarnia BWA. Siedziba BWA znajduje się w starej synagodze.

Biuro Wystaw Artystycznych

Rzeszów

1


W 1494 r. strop i ściany kościoła ozdobiono monumentalną polichromią (zachowaną w znacznej części do dziś, odkrytą w 1955 r.) W czasie najazdu tatarskiego w 1624 r. kościół został uszkodzony, a następnie gruntownie odnowiony i rozbudowany (wzniesiono wówczas obecną wieżę-dzwonnicę, dodano obiegające kościół podcienia i wieżyczkę na sygnaturkę). W latach 80. XVIII w. wykonano kolejne prace: m.in. do nawy od północy dostawiono kaplicę, powiększono zakrystię, wykonano nowy strop, wstawiając drewniane słupy podtrzymujące zaskrzynienia i dzielące korpus nawowy oraz ufundowano nowe wyposażenie świątyni. W 2 poł. XIX w. zamalowano XV-wieczne malowidła ścienne, wprowadzając polichromię o charakterze eklektycznym. W XIX i XX w. kościół wielokrotnie poddawano remontom. Nie wprowadziły one jednak większych zmian w wyglądzie budowli.Po wybudowaniu nowego murowanego kościoła świątynia została opuszczona. W latach 60. XX w. rozpoczęto kompleksowe prace konserwatorskie przy niszczejącym kościele. W 2000 r. dokonano rekonsekracji świątyni. Kościół został wytypowany do zgłoszenia na Listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO.

Kościół w Haczowie

Zabytki, muzea

Muzeum Dzwonów i Fajek - będące oddziałem Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej - znajduje się w zabytkowej Wieży Zegarowej, z której podziwiać możemy widok na ponad 1000-letni Przemyśl i jego okolice.Ekspozycję stanowią historyczne i współczesne dzwony i inne przedmioty ludwisarskie oraz historyczne i współczesne fajki. Dopełnieniem wystawy są tablice poglądowe obecnie działających ludwisarni oraz warsztatów fajkarskich. Obecnie prezentowana jest następująca wystawa czasowa:W cyklu “Najcenniejsze kolekcje fajek”.

Muzeum dzwonów i fajek

w PrzemyśluDostępność: całoroczny

Wtorek: 10.00 - 17:30Środa - Czwartek: 10.00 - 15.00

Piątek: 10.00 - 17.30Sobota: 10.00 - 15.00

Niedziela: 10.00 - 16.00

2

Dostępność: całorocznyWtorek - Czwartek: 09.00 - 15.00

Piątek: 10.00 - 17.30Niedziela: 09.00 - 15.00

Znane i cenne kolekcje w Muzeum Okręgowym w Rzeszowie zostały stworzone w dużej mi-erze poprzez zakupy i dary. Na przestrzeni ponad 70 lat instytucja trwale zapisała się w historię polskiej kultury, na którą pracowały pokolenia muzealników.Wystawy stałe i czasowe w Muzeum podkreślają charakter budowli, a ekspozycje doskonale wykorzystują przestrzeń zabytkowych wnętrz.Niepowtarzalne i unikalne wnętrza i bardzo dobra akustyka refektarza jest wykorzystywana na: koncerty, wieczory poezji, spotkania i monodramy teatralne. Na przestrzennym i pełnym klimatu wirydarzu odbywają się także różne imprezy plenerowe, np. “Noc Muzeów”.Zabytkowy gmach Muzeum mieści następujące działy:Archeologii,Sztuki,HistoriiBibliotekę, Administrację i Pracownię Konserwacji Dzieł Sztuki.

Muzeum Okręgowe

w Rzeszowie

Zabytki, muzea

3


Piątek: 10.00 - 17:30Niedziela: 09.00 - 15.00

W starej, siedemnastowiecznej kamienicy na rzeszowskim Rynku znajduje się Muzeum Historii Miasta Rzeszowa oraz wejście do Podziemnej Trasy Turystycznej .Stała ekspozycja muzealna “Sześć wieków Rzeszowa (1354- 1944)” przybliża dzieje miasta od czasów najdawniejszych aż do końca drugiej wojny światowej. W czterech salach wystawowych prezentowane są eksponaty związane z kultura, tradycją, religią oraz życiem codziennym i politycznym miasta i jego mieszkańców.Zwiedzanie muzeum połączyć można ze spacerem po znajdujących się pod Rynkiem piwnicach, które tworzą Podziemną Trasę Turystyczną -”Rzeszowskie Piwnice” . Trasa ta jest największą atrakcją turystyczną Rzeszowa. Na chwilę obecną rzeszowskie podziemia liczą 213 metrów długości i składają się z 34 piwnic i korytarzy usytuowanych na trzech kondygnacjach pod kilkoma kamienicami i płytą Rynku. Piwnice te służyły rzeszowskim kupcom jako maga-zyny i składy, w niektórych urządzone były również sklepy, a w chwilach zagrożeń zapewniały ludziom schronienie. W podziemiach zobaczyć można również najstarsze, średniowieczne relikty zabudowy rzeszowskiego Rynku. Obecnie prowadzone są prace związane z renowacją kolejnych piwnic i jeszcze w 2007 roku planowane jest przedłużenie trasy.

Muzeum Historii Miasta Rzeszowa

Zabytki, muzea

4


Piątek: 10.00 - 17:30Niedziela: 09.00 - 15.00

Dostępność: całorocznyWtorek: 10.30 - 17.30

Środa - Czwartek: 10.00 - 15.00Piątek: 10.30 - 17:30

Sobota: 10.00 - 15.00Niedziela: 11.00 - 15.00

Zaprezentowane na wystawie elementy budownictwa, hafty, stroje oraz wytwory ludowego rzemiosła, stały się zaczynem powstałego 1935 roku Muzeum Regionalnego Ziemi Rzes-zowskiej. Franciszek Kotula, wspólnie z Towarzystwem Regionalnym Ziemi Rzeszowskiej, zgromadzone zbiory, przechowywał w szkole im. Adama Mickiewicza w Rzeszowie (przy ul. Bernardyńskiej 4) i jako nauczyciel historii, wykorzystywał je w pracy dydaktycznej. W 1940r. zbiory zostały przeniesione do kamienicy przy Rynku, która była później pierwszą siedzibą muzeum rzeszowskiego. Utworzenie Muzeum Okręgowego w Rzeszowie w 1950r. i upaństwowienie zbiorów w 1952 roku pozwoliło w pełni realizować cele i zadania stawiane placówkom muzealnym. W początkowym okresie funkcjonowania profil zbiorów muzeum kształtował się pod wyraźnym wpływem osobowość długoletniego dyrektora F. Kotuli, a jego indywidualne zainteresowania znalazły odzwierciedlenie w działalności naukowo-badawczej i wystawienniczej muzeum oraz w licznych publikacjach i przedsięwzięciach kulturalno-oświatowych. Powstało wówczas archiwum zawierające różnorodne materiały etnograficzne dotyczące przeszłości regionu, a więc teksty wywiadów z najstarszymi mieszkańcami wsi, fotografie, rysunki i nagrania magnetofonowe.

Muzeum Narodowe Ziemi Przemyskiej powstało w 1909 r. Obecnie znajduje się w nowej siedzibie przy Pl. B. Joselewicza.Działy w muzeum: Archeologii, Etnograficzny, Historyczny, Sztuki i Rzemiosła.

Muzeum Etnograficzne

w Rzeszowie

Muzeum Narodowe Ziemi

Przemyskiej

Zabytki, muzea

5


W muzeum znajduje się największa w Europie kolekcja lamp naftowych (1860 - 1940) oraz pamiątki po Ignacym Łukasiewiczu.Ekspozycja archeologiczna: fragmenty XIV w. muru obronnego i baszty prostokątnej, zabytki prahistoryczne oraz nowożytne , m.in.: narzędzia krzemienne i kamienne, wyroby metalowe, monety, naczynia gliniane i kafle. Wystawa malarstwa portretowego.

Muzeum Podkarpackie

w Krośnie

Zabytki, muzea

Dostępność: całorocznyWtorek - Piątek: 07.00 - 15.00

Sobota - Niedziela: 10.00 - 14.00

W latach 1834-1944 na swoim zamku w Dzikowie zgromadzili bogate zbiory malarstwa, bibliotekę i archiwum należące do najciekawszych i najwartościowszych kolekcji w Polsce, a także do działalności Muzeum Powiatowego im. Z. Horodyńskiego, utworzonego z inicjatywy starosty E. Swobody w r.1908, którego zbiory zostały zrabowane przez Rosjan w 1915 roku. Siedzibą Muzeum, które od r. 1992 jest samorządową instytucją kultury, jest zabytkowy spich-lerz - relikt dawnego folwarku na Wymysłowie, będącego fragmentem dóbr hr. Tarnowskich.

Muzeum Historyczne

w Tarnobrzegu

6

Zabytki, muzea

Dostępność: całorocznyCały tydzień: 10.00 - 15.00

Na początku wieku nakreślono zasadnicze zadania instytucji, która miała na celu otoczenie opieką zabytków dawnej sztuki kościelnej z terenu diecezji. W ciągu kolejnych lat gromadzono zbiory muzealne i przygotowywano ekspozycję. Zlokalizowana została ona w pojezuickim oratorium nad południową nawą kościoła p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa.Nowe muzeum uroczyście otwarto i poświęcono 27 sierpnia 1908. W “Statutach Synodu Diecezji Przemyskiej” zaznaczono, że w muzeum powinny być umieszczone wszystkie cenne zabytki, np.: stare pergaminy, ołtarze, posągi, obrazy, naczynia święte, przybory kościelne i zabytki jakiejkolwiek sztuki, aby nie niszczały. Od 1993 roku muzeum nosi imię świętego Józefa Sebastiana Pelczara.Zasoby zgromadzone z muzeum stanowią doskonały dokument historyczny kształtowania się sztuki sakralnej na terenie diecezji przemyskiej na przestrzeni wieków. Zbiory pamiątek po Ojcu Świętym Janie Pawle II - umieszczone w odrębnej sali, są m.in. darami przekazanymi od Ojca Świętego. Wszystkie zgromadzone eksponaty (np. szaty liturgiczne, liczne medale, okolicznościowe monety) dokumentują pontyfikat Papieża-Polaka.

Muzeum Archidiecezjalne

im. Św. Józefa Sebastiana

Pelczara w Przemyślu

7

Zabytki, muzea

Dostępność: całorocznyPoniedziałek - Piątek: 08.00 - 17.00




Muzeum mieści się w budynku, w którym w latach 1901-38 mieściła się Pierwsza Krajowa Fabryka Zegarów Wieżowych Michała Mięsowicza.W muzeum znajduje się wystawa stała, prezentująca narzędzia, wyroby oraz archiwalia związane z rzemiosłem terenów historycznej Galicji.

Wyposażenie salonu mieszczańsko - inteligenckiego I połowy XX wieku,Wyposażenie izby bogatego chłopa I połowa XX wieku,Brzozowski salonik literacko - artystyczny (malarstwo, rzeźba, publikacje),Archeologia dawnego powiatu brzozowskiego,Brzozów rzemieślniczy,Ludzie regionu,Z domu Judy... Żydzi w Brzozowie,Przyrodniczo - ekologiczna połączona z tradycją łowiecką.

Muzeum Rzemiosła w Krośnie

Muzeum Regionalne

w Brzozowie

8

Zabytki, muzea



Sobota: 08.00 - 14.30

Zasadniczym trzonem wystaw są eksponaty broni i sprzętu wojskowego używanego podczas walk prowadzonych w Karpatach w okresie I i II wojny światowej.

Uzupełnieniem ekspozycji lalek są stare nieraz bardzo rzadkie sprzęty kultu religijnego i codziennego użytku.Wyjątkową ofertą muzeum jest możliwość zapoznania się z cyklem wytwarzania lalek drew-nianych, tekstylnych, ceramicznych i porcelanowych w pracowni wg starych nieraz nawet XIX wiecznych technologii.Kultywowanie przez pracownię tradycyjnego rękodzielnictwa w ginących specjalnościach stanowi jeden z najważniejszych elementów w realizacji procesów dydaktycznych dla placówek oświatowych (szkoły, przedszkola, domy kultury.) Aktualnie udostępnione dla zwiedzających są zbiory lalek z całego świata , l alek polskich regionalnych i historycznych oraz wystawa - spektakl “Na babcinym strychu” . Muzeum posiada również wystawy, które ze względu na brak powierzchni wystawienniczej wypożycza innym placówkom muzealniczym.

Muzeum Historyczne

w Dukli

Muzeum lalek w Pilznie

9

Zabytki, muzea

Dostępność: całorocznyŚroda - Czwartek: 10.00 - 14.00

Piątek: 10.00 - 18.00Sobota - Niedziela: 10.00 - 14.00

Dostępność: całorocznyPoniedziałek - Sobota: 08.00 - 16.00

Niedziela: 10.00 - 15.00

Kamienica ta została uznana za jeden z najciekawszych zabytków architektury renesansowej w Polsce. W muzeum można zapoznać się z historią tych ziem, a w szczególności z życiem i kulturą mieszczańską. Ponadto warto w nim obejrzeć m. in. katowskie miecze z XVII i XVIII w., stare XVII-wieczne księgi miejskie, dokumenty stwierdzające nadanie przywilejów (wśród nich przywilej dla Jarosławia nadany przez króla Jana III Sobieskiego).

Największą jego atrakcją jest licząca ponad 300 m2 sala wystaw o zmiennej wysokości - od 4 do 9 m, ukazująca przyrodę Magurskiego Parku Narodowego. Na wystawie można zobaczyć krajobrazy, rośliny i zwierzęta parku w różnych porach roku (m.in. 22 gatunki występujących tu drzew). Rekonstrukcję środowiska naturalnego przeprowadzono bardzo wiernie, oprócz zwierząt i roślin występujących na beskidzkich łąkach i w lasach, odtworzono między innymi leśny strumień osadzony w jesiennym krajobrazie.Ośrodek Edukacyjny przy Magurskim Parku Narodowym wraz z bogatym w eksponaty Muz-eum Przyrodniczym został oficjalnie oddany do użytku 3 czerwca 2005 r. Ośrodek prowadzi zajęcia edukacyjne dla dzieci i młodzieży na temat ochrony środowiska, ekologii, botaniki, zoologii, organizuje wycieczki po parku narodowym, a także udostępnia sale na konferencje i seminaria. Współpracują z nim naukowcy i studenci z Uniwersytetu Jagiellońskiego i Akademii Rolniczej w Krakowie

Kamienica Orsettich

w Jarosławiu

Muzeum Magurskiego

Parku Narodowego

w Krempnej

10

Zabytki, muzea



Po upaństwowieniu w 1971 r. statutowy obszar działania został określony zasięgiem zamiesz-kania dwóch grup etnograficznych – Lasowiaków i Rzeszowiaków ; wkrótce też zmieniono nazwę na Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. Muzeum zajmuje się gromadzeniem, opracowywaniem naukowym, zabezpieczaniem i ochroną oraz udostępnianiem – w szerokim znaczeniu tego pojęcia – zarówno obiektów materialnych (w tym także obiektów architektury

Jedyne w Polsce Muzeum Prowincji oo. Bernardynów, w którym zgromadzono ogromną ilość zabytków z klasztorów bernardyńskich położonych na wschodnich krańcach Polski, które po II wojnie światowej znalazły się poza granicami kraju.Są to zabytki z Gwoźdźca, Husiatyna, Krystynopola, Lwowa, Sokala, Zasławia, Zbaraża jak również pamiątki z innych klasztorów bernardyńskich znajdujących się na terenie Polski. W 15 salach ekspozycyjnych zgromadzono ponad 1500 eksponatów z działów: malarstwo religijne oraz portrety sarmackie, rzeźba religijna, skarbiec, lapidaria, misjonaria, szaty liturgiczne i izba pamięci.

Muzeum Kultury Ludowej

w Kolbuszowej

Muzeum Prowincji

oo. Bernardynów w Leżajsku

11

Zabytki, muzea

Dostępność: całorocznyWtorek: 10.00 - 15.00

Środa - Czwartek: 10.00 - 14.00Piątek: 10.00 - 16.00

Sobota: 10.00 - 14.00 Niedziela: 10.00 - 15.00

Muzeum działa na terenie niezwykle interesującym pod względem kulturowym. Wielonarodowościowy charakter ludności (Polacy, Rusini, Żydzi) sprawił, że od wieków koegzystowały tutaj ze sobą różne wpływy etniczne tworzące mozaikę kulturową, którą można spotkać tylko na Kresach.

Muzeum mieści się w zespole podworskim, na który składają się: Spichlerz z końca XIX w., murowany w stylu klasycystycznym oraz zespól parkowo-zamkowy.Zbiory muzeum, liczące obecnie ponad 6 tys. eksponatów, zostały zgromadzone w czterech działach: archeologicznym, historyczny, etnograficznym i artystycznym. Szerszy zasięg niż regionalny mają zbiory artystyczne: kolekcja portretu kresowego i polskiego rysunku współczesnego.Muzeum w Lubaczowie powstało z inicjatywy Zarządu Oddziału PTTK w Lubaczowie jako Społeczne Muzeum Regionalne. W 1981 r. muzeum przejęło państwo, a placówka otrzymała obecną nazwę.

Muzeum Kresów w Lubaczowie

12

Zabytki, muzea

Od momentu powstania do chwili obecnej muzeum przeszło znaczącą transformację. Początkowo prowadzone społecznie, dysponujące niewielkim zbiorem muzealiów, z biegiem czasu przekształciło się w okazałą instytucję, która w swoich zasobach posiada ponad 10 tyś. eksponatów. Tak znaczącą kolekcja powstała dzięki ofiarowanym przez obywateli miasta i ich spadkobierców materiałom, pamiątkom i dziełom sztuki dokumentującym dzieje miasta i regionu. Zbiory gromadzone są w poszczególnych działach: historycznym, sztuki, archeologic-znym, etnograficznym, fotograficznym. Muzeum Regionalne dysponuje także własną, liczącą 3300 woluminów biblioteką, na którą w głównej mierze składa się literatura o charakterze naukowym i historycznym.

Jest to jedyne w Polsce muzeum o tej tematyce. Siedzibą Muzeum jest zaprojektowany przez Ludwika Boguchwalskiego klasycystyczny dworek, którym od 1970 roku opiekuje się Fabryka Wódek w Łańcucie. W aranżowanych w stylu i duchu końca XIX wieku wnętrzach muzeum możemy prześledzić rozwój i poznać życie codzienne Fabryki. Fotografie, dawne dokumenty, dyplomy, stare etykiety, zachowane butelki o bardzo nieraz wyszukanych kształtach. Cenniki, tzw. naczynia dokładniejsze, kielichy degustacyjne, stare maszyny te z Łańcuta i innych części kraju. Na makietach można prześledzić cały proces pracy przy ciągu rozlewniczym.

Muzeum Regionalne

w Mielcu

Muzeum Gorzelnictwa

w Łańcucie

Dostępność: całorocznyWtorek: - Sobota: 10.00 - 16.00

13

Zabytki, muzea

Znajdują się tu budynki: mieszkalne, gospodarcze, przemysłowe i sakralne wraz z unikatowym wyposażeniem wnętrz. Zabudowa podzielona jest na pięć sektorów odpowiadających daw-nym grupom etnicznym: Bojków, Łemków, Dolinian, Pogórzan wschodnich i zachodnich.

Wystawa stała Muzeum Regionalnego pt. „Z dziejów regionu nadsańskiego” prezentuje zabytki archeologiczne (znaleziska archeologiczne pochodzące z wykopalisk i przypadkowych odkryć, które przybliżają prahistoryczne życie mieszkańców regionu w dorzeczu dolnego Sanu i Łęgu), historyczne (ciekawe dokumenty i fotografie oraz zabytki dotyczące regionu) i etnograficzne (kulturę ludową regionu tzw. lasowiackiego ze szczególnym uwzględnieniem regionu nadsańskiego, zabytki z przełomu XIX/XX w.). Większość muzealiów pochodzi z kole-kcji znanego regionalisty i miłośnika ziemi rozwadowskiej ks. Wilhelma Gaj - Piotrowskiego, a także ze zbiorów Muzeum pozyskanych w czasie krótkiej sześcioletniej działalności.

Skansen Budownictwa

Ludowego w Sanoku

Muzeum Regionalne

w Stalowej Woli

Dostępność: całorocznyCały tydzień: 08.00 - 18.00

Dostępność: całorocznyPoniedziałek: 08.00 - 15.30

Wtorek: 08.00 - 18.00Środa - Piątek: 08.00 - 15.30


14

Zabytki, muzea

Późnobarokowy pałac z XVIII wieku. Zbudowany w latach 1762-1786 przez księstwo Ludwikę Honoratę oraz Stanisława Lubomirskich, następnie przebudowany w 1836 roku po pożarze przez rodzinę Ożarowskich. Po obu stronach pałacu stoją pawilony z II połowy XVIII wieku, zachodni pełnił funkcję kaplicy, wschodni z kolei służył jako lamus. Po zakończeniu II wojny światowej pałac był strażnicą Wojsk Ochrony Pogranicza. Od początku lat 60-tych, aż do dnia dzisiejszego w pałacu mieści się biuro Cukrowni Strzyżów. Z dawnego parku, założonego w końcu XVIII w. zachowała się jedynie resztka drzewostanu. Częścią założenia krajobrazowego jest także duży staw znajdujący się obecnie w centrum wsi oraz wiodąca do pałacu aleja kasztanowa.

Strzyżów - pałac

Wzniesiony z początkiem XIX wieku, pod koniec wieku przebudowany prezentuje lekką, pogodną architekturę w typie podmiejskiej willi. Budowla murowana, składająca się z trzech części: północnej, prostokątnej, piętrowej, z dachami o krzyżujących się kalenicach; środkowej parterowej, za zadaszoną galerią od frontu, wspartą na żeliwnych kolumienkach, z tarasem od wsch.; pd. parterowej w formie pawilonu ogrodowego o dużych półkoliście przesklepionych otwartych oknach. Brak tej budowli monumentalności i powagi charakterystycznej dla siedzib szlacheckich, przypomina raczej dom przeznaczony na letnie mieszkanie. Parkowe otoczenie, zredukowane do wąskiego, dookolnego pasa drzew i trawników otaczającego ogrodzenie wyznaczające współczesne, skromne rozmiary dworu. Czasy świetności przypomina piękna

Dwór w Dębicy

15

Zabytki, muzea

Zamek jest obszerną czworoboczną budowlą z dziedzińcem pośrodku i wysoką wieżą bramną od strony zachodniej. Otacza go czworobok kamiennych fortyfikacji bastionowych z wydłużonymi bastionami na narożach. Wysokość kamiennych murów sięga 5 metrów. Od strony północnej i wschodniej zachowały się pozostałości suchych fos. Wieża bramna, mająca sześć kondygnacji i wysokości 55 m, nakryta jest hełmem zrekonstruowanym w 1906 r. według pierwotnego barokowego wzoru. Na frontonie gmachu znajduje się kilka pamiątkowych tablic.W czasie prac konserwatorskich przywrócono salę reprezentacyjną, odtworzono znajdującą się w północnym skrzydle dawną kaplicę więzienną.Obecny zamek to siedziba Sądu Okręgowego. W jego murach mieści się także muzeum sądownictwa . Na zieleńcu przed zamkiem ustawiono w 1990 r. dębowy krzyż dla uczenia ofiar stalinizmu.

Zamek wzniesiony po 1340 roku przez króla Kazimierza Wielkiego na górującym nad miastem Wzgórzu Zamkowym.Na jego dziedzińcu są eksponowane relikty rotundy i palatium – budowli z okresu panowania Bolesława Chrobrego. Zamek gruntowanie przebudowany w XVI wieku w stylu renesan-sowym mieści w swoich murach m.in. salę teatralną Towarzystwa Dramatycznego im. Aleksandra Fredry – najstarszego w Polsce teatru amatorskiego.

Zamek Lubomirskich w Rzeszowie

Zamek w Przemyślu

Dostępność: całorocznyWtorek: 10.00 - 17:30

Środa - Czwartek: 10.00 - 15.00Piątek: 10.00 - 17.30

Sobota: 10.00 - 15.00Niedziela: 10.00 - 16.00


16

Zabytki, muzea

Zespół pałacowo-parkowy Tarnowskich w Dzikowie tworzą: zamek z XIV w. , pawilon ogrodowy , ujeżdżalnia koni , powozownia , kuchnie zamkowe , elektrownia oraz park krajobrazowy .Od XIX w. przechowywano tu słynne zbiory z obrazami Tycjana, van Dycka, Rembrandta, a także liczne rękopisy luminarzy europejskich, m.in. rękopis Pana Tadeusza. Po pożarze, który wybuchł w 1927 r., zamek odbudowano w stylu wczesnego baroku. We wnętrzu, w bibliotece zachowały się meble zdobione stalorytami.Pałac otoczony jest romantycznym parkiem krajobrazowym.

Pałac w Dzikowie

W Narolu, w centrum malowniczego Roztocza, w drugiej połowie XVIII w. wzniesiony został przez Łosiów pałac, jedna z najładniejszych późnobarokowych rezydencji w Polsce.Pałac wybudowany został na planie podkowy z ogrodem włoskim, pawilonami i arkadami. Podczas ostatniej wojny został zrujnowany. Fundacja Pro Academia Narolese zajmuje się renowacją tego miejsca. Organizuje cykliczne imprezy artystyczne m.in. Cesarsko-królewski Jarmark Galicyjski , koncerty muzyki klasycznej , plenery malarskie , fotograficzne .

Pałac w Narolu

17

Zabytki, muzea

Budowę nowego pałacu ukończył Paweł Karol Sanguszko, który od końca XVII w. był właścicielem Pełkiń. Według inwentarza z 1724 r., pałac był już gotowy i bogato wyposażony. Parter i piwnice z tej budowli zachowały się do dziś w bryle pełkińskiego pałacu. Pod koniec XVIII w. właścicielami Pełkiń zostali Czartoryscy z Sieniawy. W miejscu powstania istniał już park, jednak obecny wugląd zawdzięcza Witoldowi Czartoryskiemu, który nadał mu charakter parku krajobrazowego w stylu angielskim.Rośnie tu wiele odmian drzew obcego pochodzenia takie jak: kasztanowce, magnolie, daglezje i inne. Wśród polskich drzew wymienić można: dęby, lipy i buki oraz cisy w formach drzewiastych. W dolnej części parku znajdują się przestronne łąki ze stawami, a w górnej części parku znajduje ciekawa kapliczka z XIX i XX w.

Na szczycie stromej góry położonej na prawym brzegu Sanu, w pobliżu Leska, zobaczyć można ruiny zamku Sobień z drugiej połowy XIV w. (1539 r.)Był on w posiadaniu możnego rodu rycerskiego Kmitów. Obecnie zachowały się na wzgórzu tylko fragmenty murów. Później Kmitowie przenieśli swoją główną siedzibę do Leska. Tam w XVI w. Piotr Kmita wzniósł zamek, który później został rozbudowany przez Stadnickich. Dziś w leskim zamku znajduje się ośrodek wypoczynkowy.

Pałac w Pełkiniach

Zamek w Lesku

18

Zabytki, muzea

Od 1918 roku jest siedzibą domu zakonnego Sióstr Służebniczek Najświętszej Maryi Panny. Ten klasycystyczny pałac ustawiony jest na osi dawnego dworu starościńskiego. Budynek pałacu wzniesiony na planie prostokąta jako dwutraktowy. Elewacja posiada wyważoną proporcję, ozdobioną dekoracjami w stylu klasycystycznym.

Pałac Miera w Leżajsku

Dostępność: całorocznyPoniedziałek: 12.00-15.30

Wtorek: 09.00-16.00Środa: 09.00-16.00

Czwartek: 09.00-16.00Piątek: 09.00-16.00

Budowę zamku w Łańcucie rozpoczął w latach 1629-1641 Stanisław Lubomirski, jeden z największych wówczas magnatów Rzeczypospolitej. Budowlę obwiódł fortyfikacjami z bastionami na narożach, a całość otoczył głęboką fosą. Stworzony w ten sposób typ palazzo in fortezza skutecznie oparł się m.in. najazdowi szwedzkiemu w 1655 r. oraz atakowi wojsk Rakoczego w 1657 r. Na przełomie XVIII/XIX w. zamek przebudowano na rezydencję magnacką o charakterze pałacowym. Wnętrza przyozdobiono sztukateriami, malowidłami i rzeźbami. Powiększono też park i zbudowano oranżerię. Po wojnie urządzono tu jedno z najpiękniejszych i najbogatszych w Polsce muzeów wnętrz. Zespół pałacowy otacza stary, malowniczy park w stylu angielskim. W zabudowaniach stajni i powozowni z przełomu XIX i XX w. znajduje się największa w Polsce i jedna z największych w Europie kolekcja pojazdów konnych. Zamek łańcucki bywa miejscem wielu ważnych wydarzeń kulturalnych, naukowych i społecznych, często o znaczeniu międzynarodowym. Corocznie odbywają się tu Festiwale

Zamek w Łańcucie

19

Zabytki, muzea

Największy wpływ na ukształtowanie się bryły dworu miały roboty budowlane przeprowad-zone w latach 1807-10 i po 1880 r. Za czasów Kajetana Reja przebudowano alkierz, dół wieży oraz loggię, a za Mieczysława Reja, w latach 80., dobudowano do pałacu skrajne budynki. W ciągu XIX w. dawny dwór obronny, typowy dla naszej renesansowej i wczesnobarokowej architektury zyskał cechy dużego zespołu pałacowego. Dodano mu neogotycką dekorację zewnętrzną, a więc zamknięte wimpergami otwory okienne, ozdobione rzeźbami przedsionki, wiele innych elementów zdobiących fasady, a także zrekonstruowano częściowo wspaniałe wnętrza. Obecnie zamek jest w rękach prywatnych. Właściciele na codzień zamieszkują w pałacu.W zamku znajduje sie restauracja a także urządzane są różnego rodzaje imprezy. Takie jak: bale, konferencje, spotkania. Organizowane są też różnego rodzaju wystawy. Właścicele organizują ogniska oraz grile, przejażdzki po parku i okolicy.

Pałac w Przecławiu


20

Zabytki, muzea

Zachowany do dziś zespół myśliwski wraz ze skomponowanym założeniem parkowym wzniesiony został przez II ordynata – Alfreda Potockiego. Budowę pałacyku myśliwskiego i całego zespołu oraz urządzenie parku ukończono w 1880 r. Wiązało się to z przyjazdem do Galicji arcyksięcia austriackiego Rudolfa, który gościł w dobrach łańcuckich. W skład zespołu wchodziły istniejące do dziś obiekty: pałacyk myśliwski, służbówka zwana „dyrektorówką” lub „adiunktówką”, budynek kuchni i lodownia. Za życia IV ordynata – Alfreda Potockiego zespół rozbudowano: w 1923 r. założono wodociągi, w 1925 r. wzniesiono elektrownię położoną na południe od pałacu (w pobliżu stawu i usytuowanej nieco dalej strzelnicy z bogato zdobioną altanką). W 1927 r. rozbudowano pałacyk, a rok później - kuchnię. Zmian dokonano też na terenie parku – we wschodniej jego części urządzono kort tenisowy, na zachód od pałacu – ogród kwiatowy, za którym rozciągały się pola golfowe. Po II wojnie światowej zespół wielokrotnie zmieniał użytkowników. W okresie powojennym zespół uległ pewnym niekorzystnym zmianom (m.in. poprzez dostawienie stołówki do dawnego budynku kuchni i wybudowanie nowych pawilonów kolonijnych). Od 1996 r. zespół pozostaje w użytkowaniu Muzeum-Zamku w Łańcucie.

Zespół Pałacyku Myśliwskiego

Julin

21

Zabytki, muzea

Zbudowany na planie nieregularnego czworokąta zamek posiada w narożach cztery cylindryczne baszty. Murowany zamek typu bastejowego wzniesiony został około 1580 r . przez Stanisława Krasickiego, na miejscu wcześniejszego drewniano-ziemnego fortalicjum. Przebudowa zamku na przełomie XVI i XVII w. zmieniła go we wspaniałą rezydencję.Obok zamku rozciąga się piękny park pałacowy pełen osobliwych drzew, krzewów i roślin. W krasiczyńskich wnętrzach mieści się teraz ekskluzywny hotel, restauracja, winiarnia . Do Krasiczyna ściągają liczni turyści, także po to by wziąć udział w wielu atrakcyjnych imprezach. Na zamkowym dziedzińcu koncertowali już najwybitniejsi europejscy muzycy. Odbywają się tu też pokazy rycerskie, biesiady, festiwale oraz wystawy malarskie i fotograficzne.

Zamek w Krasiczynie

Cały tydzień: 09.00 - 16.00


Poniedziałek: 11.00-15.30Wtorek: 10.00-15.30

Środa: 10.00-15.30Czwartek: 10.00-15.30

Piątek: 10.00-15.30Sobota: 10.00-14.00

Niedziela: 10.00-14.00

Dzisiaj zespół pałacowo-parkowy jest siedzibą Muzeum w Przeworsku . Zbiory muzealne zostały podzielone na trzy działy. Pierwszy to Dział Historii Miasta i Regionu z eksponatami ilustrującymi historię miasta od czasów średniowiecznych do współczesnych. W Dziale Wnętrz Pałacowych znajduje się osiem pokoi (gabinet Księcia, gabinet Księżnej, garderoba, sypialnia, salon, jadalnia, sala balowa - organizowane są tu koncerty - i podręczna kuchnia). Do ekspozy-cji zalicza się również dwie klatki schodowe – paradną i kuchenną - oraz kaplicę przypałacową - obecnie znajduje się tam biblioteka muzealna.

Pałac w Przeworsku

22

Zabytki, muzea

Ozdobą Sieniawy jest wspaniały barokowy pałac wzniesiony przez Sieniawskich przed 1709 r., przebudowany przez Czartoryskich w latach 1727-40.Rezydencja otoczona jest rozległym parkiem. W XVIII i XIX w. był to jeden z ważniejszych ośrodków życia kulturalnego w Polsce. Gościli tu, m.in. Tadeusz Kościuszko i car Aleksander I. Obecnie w pałacu mieści się hotel, w którym zachowano wiele z dawnej, arystokratycznej atmosfery.

Pałac w Sieniawie

dostępność: całoroczny

Umieszczono go na linii elewacji północnej pałacu, przy narożnym ryzalicie północno-zachodnim. Autorem projektu był architekt Tadeusz Stryjeński. W 1892 r. wzniesiono oficynę, z którą pałac otrzymał komunikację przez pawilon. W tym czasie całość założenia składała się z pałacu, gorzelni, cegielni i folwarku. Przy folwarku zbudowano młyn parowy. Wcześniej (w latach 1877-1885) na cmentarzu zbudowano kaplicę cmentarną z grobowcem rodzinnym. Obiekty podczas obydwu wojen światowych nie poniosły większych strat. Po drugiej wojnie światowej około 1951 r. od strony północnej dokonano zmian w elewacji, likwidując m.in. galeryjkę arkadową. Zmieniono elewację zachodniej oficyny. Dewastacji uległ park XIX wiec-zny park, który zajmuje 11 ha powierzchni, w którym wycięto dużo drzew i zbudowano boisko sportowe. W parku rosną m.in. dwa 400-letnie dęby. Obecnie w budynku pałacu mieści się Zespół Szkół. W 2001 roku, znów stanęła przed frontem pałacu fontanna, lecz była to jedyna próba przywrócenia dawnych parkowych obiektów.

Pałac w Tyczynie

23

Zabytki, muzea

Wybudowany pod koniec XVI w ., założony został na rzucie w kształcie prostokąta z czterema okrągłymi basztami na narożach i prostokątną wieżą pośrodku elewacji frontowej, mieszczącą główną bramę wejściową. Wewnętrzny dziedziniec otaczają trzy skrzydła mieszkalne, z czwartej strony – ściana parawanowa zwieńczona późnorenesansową attyką. W ścianie tej i dwóch skrzydłach bocznych znajdują się krużganki. Zwartą bryłę zamku ożywiają cztery hełmy wieńczące baszty narożne oraz bogata attyka elewacji frontowej. Bywał tu król Stefan Batory, a Baranów w XVI-XVII w. pełnił rolę ważnego ośrodka reformacji. Lubomirscy prze-budowali zamek, powierzając prace jednemu z najwybitniejszych architektów europejskich Tylmanowi z Gameren. Obecnie w obiekcie znajduje się muzeum wnętrz , hotel i restauracja . Odbywają się tu liczne imprezy: biesiady, wieczory muzyczne i pikniki plenerowe.

Baranów Sandomierski

Wtorek: 09.00-19.00Środa: 09.00-19.00

Czwartek: 09.00-19.00Piątek: 09.00-19.00

Sobota: 09.00-19.00Niedziela: 09.00-19.00

Środa: 10.00-17.00Sobota: 10.00-17.00


W muzeum prezentowana jest rekonstrukcja ziemianki polowej wraz z wyposażeniem takim jak: łóżko, stół, piecyk, lampa, podstawowy ekwipunek żołnierza.Ponadto można obejrzeć różnego typu pociski i zapalniki artyleryjskie oraz elementy wież pancernych i wysadzonych armat.

W Muzeum Twierdzy Przemyśl można zobaczyć, czym różni się mundur oficera CK Armii od munduru polowego, a także różne nakrycia głowy, ładownice, chlebaki, manierki, białą broń, medale i odznaczenia. Uzupełnieniem ekspozycji są fajki, tabakiery, zapalniczki, papierośnice, przedmioty wykonane przez żołnierzy oraz portrety oficerów, batalistyczne obrazy, mapy oraz widoki Przemyśla z lat I wojny światowej.Na dziedzińcu muzeum znajduje się największy i najokazalszy eksponat – pancerna wieża z fortu IV Optyń.

Muzeum Twierdzy Przemyśl

24

Zabytki, muzea

Mury miejskie zachowane w najlepszym stanie we fragmentach przy ulicy Basztowej zostały wybudowane w XVI i XVII wieku.Pod koniec XVIII wieku Austriacy nakazali rozebranie otaczających miasto murów. Ten sam los spotkał 9 baszt i 3 bramy wjazdowe do miasta.

Mury miejskie w Przemyślu

dostpnosć: całoroczny

Leżajsk przez wieki znajdował się na szlaku handlowym ze Wschodu do Sandomierza i dalej do Gdańska. Niestety ta część dawnej Rzeczypospolitej bardzo często była miejscem wojen i wypraw łupieżczych Tatarów, Kozaków, Szwedów i innych, stąd wieża bardzo dobrze spełniała swoją funkcję militarną. Wieża z kopulastym hełmem przykrytym dachówką ceramiczną, zwieńczonym latarnią na rzucie koła, przeprutą arkadami i nakrytą kopułką z krzyżem. Jest to murowany sześciokondygnacyjny obiekt na rzucie kwadratu, w ostatniej kondygnacji zachowane klucze strzelnicze. Wieża została uszkodzona podczas pożaru miasta w 1811 r., spalił się dach i drewniana galeria w ostatniej kondygnacji, następnie została odbudowana w obecnej postaci. Ciekawostkę stanowią zachowane trzy pociski artyleryjskie, które pochodzą z czasów wojennych, gdy Leżajsk był ostrzeliwany. W przyszłości planowany jest remont i udostępnienie jej dla zwiedzających jako punkt widokowy, obecnie w części parterowej znajduje się biuro Centrum Informacji Turystycznej .

Wieża dzwonnicza

w Leżajsku

25

Zabytki, muzea

Oprócz fortyfikacji przy kościele parafialnym i klasztorze Bernardynów, miejscem, gdzie można zobaczyć owe mury obronne są ulice: Kazimierzowska , Kilińskiego , Tkacka , Słowackiego oraz św. Jana . W 1968 r. nastąpiło bezmyślne uszczuplenie murów, dlatego zachowały się tylko resztki Bramy Kańczudzkiej .Budowa murów obronnych rozpoczęła się w 1512 r. Kilkanaście lat później król Zygmunt wydał przywilej, który potwierdził obwarowanie Przeworska. Do miasta prowadziły 3 bramy, a mury posiadały łącznie 5 baszt. W poważnym stopniu mury zniszczyli Austriacy w czasie rozbiorów, a część rozebrali Niemcy podczas II wojny światowej.Jak większość starych miast, również i Przeworsk posiada podziemia i lochy . Na ich ślad natrafiono w roku 1876, 1930 i trzydzieści lat później. Podobno jeden ze specjalnych lochów biegnie od Rynku do klasztoru Bernardynów, inny zaś korytarz w stronę ulicy Kąty i wybiega aż poza teren dawnych obwarowań

Mury obronne i lochy

w Przeworsku

Kościół - w prezbiterium ołtarz główny wczesnobarokowy wykonany w 1643 r. przez Piecho-wicza, obok rzeźby i bogato zdobione stalle (stalle świadczą o tym, że byl to kościół zakonny). Dalej ołtarze boczne, przy tęczy, barokowe z ok. 1700 roku, przebudowane w XIX w. W ołtarzu po prawej stronie obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem, pierwotnie umieszczony był w drewni-anym Kościółku w miejscu obecnej Bazyliki O.O. Bernardynów. Obok Kościoła za ogrodzeniem znajduje się plebania, wzniesiona w 1614 roku, rozbudowana w 1925 r. Pod częścią budynku obszerne piwnice z podziemnymi tunelami, obecnie niedostępne. Według podań jeden z lochów miał prowadzić do podziemi kościoła i dworu starościńskiego, a drugi daleko poza miasto. Zachowane pierwotne mury obronne w części północnej, wschodniej i zachodniej pochodzą z 1616 r.natomiast od strony południowej ogrodzenie z pocz. XX w.Plebania - pierwotnie klasztor bożogrobców, wzniesiony w 1614 r., przebudowany dzięki Księdzu Michałowi Pieniążkowi około 1820 r. - dostawiono piętro (nowicjat). W 1925 r. dobu-dowano część północną. Przez remont przeprowadzony w latach 60-ych XX wieku, częściowo zatracił dawne cechy zabytkowe.

Zespół Kościoła Farnego

w Leżajsku

26

Zabytki, muzea

Jeden z głównych obiektów zlokalizowano we wsi Stępina. Prace budowlane rozpoczęto w lecie 1940r. Projektowanie i wykonawstwo spoczywało na największej niemieckiej organizacji budowlanej - Organizacji Todta. Dla zamaskowania rzeczywistego przeznaczenia inwestycji, oficjalnie przedsięwzięcie zarejestrowano jako budowa jednego z zakładów dla berlińskiej firmy chemicznej “Askania - Werke”. Plac budowy objęty był ścisłą ochroną wojskowo-policyjną i dostęp do wznoszonych schronów żelbetonowych mieli tylko upoważnieni Niemcy. Łącznie zatrudnionych było ok. 3-6 tysięcy ludzi. Budowę zakończono w lecie 1941r. 27-28 sierpnia 1941r. odbyło się tu spotkanie A. Hitlera z B. Mussolinim - wówczas w schronie tunelowym przez kilkanaście godzin przebywał pociąg specjalny Hitlera. Przez cały okres wojny obiekt utrzymywano w stałej gotowości na przyjęcie pociągu sztabowego lub innego pociągu spec-jalnego. W czerwcu 1944r. wojska radzieckie dotarły do Sanu, Niemcy zarządzili ewakuację, od 3 do 29 sierpnia 1944r. utrzymywała się tu linia frontu, który następnie przesunął się ok. 15 km na zachód.

Schron Stępina-Cieszyna

dostpnosć: całorocznyPoniedziałek: 10.00-17.00

Wtorek: 10.00-17.00Środa: 10.00-17.00

Czwartek: 10.00-17.00Piątek: 10.00-17.00


Zbudowany w latach 1954-1955 szaniec artyleryjski zmodernizowano w 1878 r. dobudowując koszary, schron główny oraz poprzecznice. W latach 1881-1882 na miejscu szańca wybudow-ano jednowałowy fort artyleryjski. W części szyjowej fortu znajdowały się koszary, przed nimi schron główny z magazynami amunicji, a wzdłuż wału rozmieszczono stanowiska artyleryjskie oddzielone poprzecznicami mieszczącymi schrony pogotowia. Fosa broniona była z trzech kaponier oraz w części szyjowej ze stanowisk za murem Carnota.Dziś fort jest otwarty dla zwiedzających, którzy mogą obejrzeć ekspozycję pamiątek z I wojny światowej oraz ekspozycję poświęconą Twierdzy Przemyśl.

Fort VIII “Łętownia”

27

Zabytki, muzea

Kościół Świętego Krzyża oraz zespół klasztorny oo. Pijarów mieści się przy ulicy 3-go Maja, niegdysiejszej dzielnicy pańskiej zwanej Paniaga. Kościół został wzniesiony przez muratora Jana Cangera w stylu późnego renesansu w latach 1644-1649. Fasada została wykonana w latach 1705-1707 wedłóg projektu architekta Tylmana z Gameren.Dawny konwent Pijarów to zespół budynków, złożony z kolegium, kościoła i budynku klasztornego. Obecnie w budynku kolegium znajduje się I LO im. Stanisława Konarskiego, a w budynku klasztornym Muzeum Okręgowe.Wystrój wewnętrzny kościoła utrzymany jest w stylu rokoko. W prezbiterium znajdują się płaskorzeźby nagrobne Lubomirskich.

Kościół św. Krzyża

w Rzeszowie



Zaborcy przekazali barokowy kościół grekokatolikom, którzy zamienili go na swoją katedrę zmieniając wygląd świątyni i przebudowując przylegający do kościoła klasztor.W ostatnich latach karmelici przywrócili kościołowi i klasztorowi pierwotny wygląd, odrestau-rowano również jego imponujące wnętrze.

Klasztor i kościół karmelitów

w Przemyślu

28

Zabytki, muzea

dostpnosć: całorocznyCały tydzień: 06.30-20.30

Kościół farny – najstarszy kościół w Rzeszowie otoczony był murami i włączony do systemu obronnego miasta.W XVIII w. został gruntownie przebudowany, zbudowano oddzielnie stojącą wieżę - dzwonnicę. W prezbiterium pozostawiono późnorenesansowe płaskorzeźby nagrobne Rzeszowskich, a wnętrze zyskało wystrój barokowy i rokokowy.

Kościół farny w Rzeszowie

28

Zabytki, muzea

W XVIII wieku wybudowano późnobarokowy kościół p.w. Św. Trójcy oraz klasztor. Opactwo jest najstarszym zabytkiem lewobrzeżnej części miasta Zasania.W drugiej połowie XVII w. rozpoczęto budowę murowanego kompleksu kościelne - klasz-tornego otoczonego murem warownym. W początkach XVIII w. w rozbudowanym obiekcie benedyktynki otworzyły konwikt wychowawczy dla dziewcząt, który przez ponad 200 lat funkcjonowania rozwinął się w prężnie działający ośrodek dydaktyczno - wychowawczy. W 1941 r. w wyniku pierwszych działań wojny niemiecko-radzieckiej spłonęły szkoły i klasztor, kościół został znacznie uszkodzony. Zaraz po wojnie siostry przystąpiły do odbudowy kościoła, a następnie klasztoru. Szkoły nie zostały odbudowane. Przez 65 lat przemyskie benedyktynki były wspólnotą zależną od Opactwa w Jarosławiu, a od 1694 r. stały się samodzielnym Opactwem.

Opactwo benedyktynek

w Przemyślu

Dostępność: sezonowy

W okresie 01.07-31.08 kursy codziennie, w okresach 28.04-30.06 oraz 01.09-30.09 czynne

w dni wolne od pracy.

Pierwszy odcinek powstał w 1895 r. (Łupków – Majdan o długości 26 km). Następnie przedłużono trasę o 12 km z Majdanu do Kalnicy i Beskidu. We wschodniej części Bieszczadów Zachodnich w latach 1900-1904 wybudowano odcinek Ustrzyki Górne – Bereżki –Pszczeliny – Stuposiany – Tarnawa W. – Sokoliki Górskie. Bieszczadzka „ciuchcia” przestała kursować dopiero w 1994 r. W 1996 r. zarejestrowano Fundację „Bieszczadzka Kolejka Leśna”, która uruchomiła i zarządza turystycznymi przejazdami kolejki.

Kolejka wąskotorowa


29

Zabytki, muzea

Po II wojnie światowej obiekty dworskie były użytkowane przez Państwowe Gospodarstwo Rolne w Trześniowie. W 1996 r. dwór został częściowo zniszczony przez pożar, a następnie w 1997 r. wstępnie zabezpieczony. Obecnie, zrekonstruowany, pozostaje w rękach prywat-nych właścicieli. Dwór wzniesiony w konstrukcji zrębowej, posadowiono na kamiennym podmurowaniu. Wnętrze dwutraktowe, amfiladowe, zostało częściowo przekształcone. Do zespołu dworskiego należy też spichlerz z 1 poł. XIX w, drewniany, konstrukcji zrębowej, na kamienno-ceglanym podmurowaniu. Wzniesiony na rzucie prostokąta. Od frontu podcień wsparty na siedmiu słupach z zastrzałami. Parterowy, nakryty dachem dwuspadowym o pokryciu z dachówki ceramicznej. Trójkątne szczyty w elewacjach bocznych szalowane są pionowo deskami.

Zespół dworski w Trześniowie

Niekiedy nazywany zamkiem, wybudowany w latach 1760-1770 dla ówczesnego starosty leżajskiego Józefa Potockiego. Mieściło się w nim gimnazjum miejskie, a następnie liceum do 1975 roku, ostatnio w dworku mieściła się tam szkoła podstawowa nr 4. Obecnie Zespół Dworu Starościńskiego jest remontowany po czym ma być oddany dla potrzeb Muzeum Regionalnego Ziemi Leżajskiej. W jednej z oficyn mieścić ma się Wydział Promocji, Kultury i Współpracy Międzynarodowej, Centrum Informacji Kulturalnej oraz siedziba organizacji pozarządowych. W następnej Galeria sztuki amatorskiej i profesjonalnej. W trzeciej mieścić się ma mini muzeum browarnictwa leżajskiego. W przyszłości planowany jest też pub z leżajskim produktem regionalnym.

Zespół Dworu Starościńskiego z

Oficynami w Leżajsku

30

Rośnie tu ponad 3800 gatunków roślin, żyje ponad 120 gatunków kręgowców oraz odbywa swoje lęgi blisko 40 gatunków ptaków. Kolekcje roślinne obejmują działy: dendrologiczny, pomologiczny, roślin wodnych, bagiennych, zagrożonych i ginących, wrzosowatych oraz szklarniowych. Na terenie placówki istnieje stała ekspozycja rzeźb i wyrobów z wikliny.

Arboretum w Bolestraszycach

Przyroda

Od południa graniczy on z Bieszczadzkim Parkiem Narodowym, a od zachodu z Ciśniańsko - Wetlińskim Parkiem Krajobrazowym.Park Krajobrazowy Doliny Sanu powstał m.in. dla ochrony górnego biegu jednej z najpiękniejszych polskich rzek - Sanu . Obszar leśny, który zajmuje około 80% powierzchni Parku, tworzą głównie duże kompleksy reglowej buczyny karpackiej, z czego blisko połowę zajmują stuletnie i starsze drzewostany puszczańskie . Urozmaiceniem leśnego krajobrazu są przepiękne łąki i torfowiska wysokie, a także obszary spontanicznej sukcesji roślinności na terenach opuszczonych wsi bojkowskich .Bogatą florę naczyniową reprezentuje 806 gatunków z licznymi stanowiskami roślin wysokogórskich (38 gatunków), reglowych (64 gat.) i wschodniokarpackich oraz unikalne biocenozy torfowisk wysokich.Faunę tego malowniczego parku (około 130 gat.) reprezentują gatunki typowo puszczańskie, m.in. wszystkie duże drapieżne ssaki, żubry, prawie wszystkie gady.

Park Krajobrazowy

Doliny Sanu

Czynne 1 maj do 30 pażdziernik ( pon-pt 9-18, weekend i święta 10-18 ) 1 listopad do 30

kwietnia ( pon-pt 8-14 )

31

Piękne krajobrazy masywów górskich, licznych dolin, przełomowych odcinków Wetlinki, Solinki i Osławy.

Ciśniańsko-Wetliński Park Krajobrazowy

Przyroda

Najbardziej charakterystyczne miejsce rezerwatu to przełom rzeki Wetliny, przebijającej sie przez progi skalne. Stoki Połomy porośnięte są pięknym lasem bukowo-jodłowym. Rezerwat jest wielkim bogactwem flory oraz fauny. W rezerwacie można delektować sie pięknymi widokami oraz szumem rzeki.

Rezerwat przyrody

“Sine Wiry”



32

Rezerwat “Zakole” leży w najbardziej wysuniętej na wschód części województwa podkarpack-iego - powiecie bieszczadzkim.

Rezerwat przyrody

“Zakole”

Przyroda

Najniższe partie porasta las łęgowy z jesionem wyniosłym, świerkiem pospolitym, jaworem i leszczyną. W runie obok śledziennicy skrętolistnej, obficie występuje podagrycznik pospolity i marzanka wonna. Wyższe partie zajmuje las grądowy, który przechodzi w buczyny. Świat fauny reprezentowany jest tu m.in. przez: lisy, sarny, drobne ptaki śpiewające, zalatujące myszołowy i kruki, kumaka górskiego, salamandrę plamistą, jaszczurki i zaskrońca.Na najwyższym punkcie wzgórza znajdują się ruiny zamku “Sobień” . Prowadzone badania wykazały, że w XIII w. w tym miejscu istniał już gród z umocnieniami ziemnymi. Zamek, którego ruiny zostały zachowane do dzisiaj, został wzniesiony po 1340 roku, po zajęciu tych terenów przez Kazimierza Wielkiego. Po 1389 r. nadano go rodzinie Kmitów, która go jeszcze rozbudowała. Opuszczony przez Kmitów, popadł w ruinę. Na terenie rezerwatu urządzona jest ścieżka dydaktyczno-przyrodnicza pod nazwą “Góra Sobień”

Rezerwat przyrody

“Góra Sobień”



33

Rezerwat znajduje się w południowo-zachodniej częsci miasta. Wysokość bezwzględna wy-nosi około 200 metrów. Wzgórze zbudowane jest ze skały lessowej. Niegdyś w okolicach Lisiej Góry mieścił się folwark, z którego dochody przekazywane były żonie właściciela miasta. Na szczycie rośnie wiele dębów, które w dużym stopniu są pomnikami przyrody, wzgórze otoc-zone jest łąkami. W niższych partiach rośnie dziki bez.Obecnie bardzo popularne sa wycieczki rowerowe na terenie rezerwatu, gdzie powstało już wiele udeptanych scieżek sprzyjających tego typu wycieczkom.

Rezerwat przyrody

“Lisia Góra” w Rzeszowie

Przyroda

Na niższych częściach grzbietów rumowiska skalne są również spotykane, ale w postaci niewielkich płatów porośniętych przez las. W tym kontekście Gołoborze w okolicach Rabego koło Baligrodu jest unikatową formą, ze względu na zaleganie w klimatycznym piętrze umi-arkowanie chłodnym w przedziale od wysokości około 540m do ponad 610m n.p.m. Warte uwagi są także walory krajobrazowe tego wzgórza o kształcie charakterystycznej, trójgrani-astej piramidy (najlepiej widocznej od strony południowej), wkomponowanej w otaczające wzniesienia. Uwzględniając całokształt warunków naturalnych omawianego rezerwatu, można go zakwalifikować do grona bardzo cennych przyrodniczo, a przy tym unikalnych pod względem reprezentowanego przedmiotu ochrony w polskich Bieszczadach.

Rezerwat przyrody

“Gołoborze”



34

Przez południowo - wschodnią część Parku przechodzi granica głównego europejskiego działu wód, oddzielającego zlewiska Bałtyku i Morza Czarnego. Wody do Morza Czarnego z terenu Polski zbiera Strwiąż wypływający ze stoków góry Berdo, doprowadzając je do Dniestru.

Osobliwością Parku są licznie występujące słone źródła , o których w swoim dziele “O ziemiorództwie Karpatów i innych gór i równin Polski” pisał Stanisław Staszic. Znaczne ich zagęszczenie znajduje się w obrębie szczytu Na Opalonym. Naliczono 78 potoków, które odprowadzają wody o różnym stopniu zawartości soli.Nie tylko solanki ukryte są pod powierzchnią ziemi. Znane są złoża roponośne ciągnące się pasmem od Brzegów Dolnych i Lodyny przez Ropienkę, Wańkową i Leszczowate po Witryłów, Temeszów i Obarzym.

Park Krajobrazowy Gór Słonnych

Przyroda


35

Od strony północnej rezerwat ogranicza droga, za którą wznosi się południowy stok pasma Otrytu, a od południa wschodu i zachodu rzeka San, która w tym miejscu tworzy zakole.

Celem utworzenia rezerwatu jest zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych bogatego stanowiska śnieżycy wiosennej w odmianie karpackiej oraz zbiorowiska łąkowe z bogatą florą gatunków chronionych i rzadkich.

Rezerwat przyrody

“Śnieżyca wiosenna”

Przyroda


Magurski Park Narodowy zajmuje powierzchnie ok. 19,3 tys. km. Położony w samym sercu Beskidu Niskiego, obejmuje swym zasięgiem całe pasmo Magury Wątkowskiej, masyw Kamienia oraz przylegające do niego pasmo graniczne od źródeł Wisłoki po szczyt Baranie. Park chroni m.in. fragmenty Puszcze Karpackiej ze starodrzewiem bukowym i jodłowym z ostojami dużych drapieżnych ptaków i ssaków. Występuje tu około 200 gatunków zwierząt objętych ścisłą ochroną gatunkową, m.in. orlik krzykliwy, będący symbolem parku. W obrębie parku znajdują się: rezerwat skalny Kornuty i pomnik przyrody Diabli Kamień. W Krempnej istnieje Muzeum Przyrodnicze. Beskid Niski to znakomite miejsce do uprawiania turystyki konnej i rowerowej. Wielka popularnością cieszą się Łemkowskie Rajdy Konne i przepędy dużych stad bydła z możliwością łapania ich na lasso, ujeżdżaniem młodych ogierów.

Magurski Park Narodowy


36

„Szwajcaria Ropczycka” – wąwóz lessowy o powierzchni 2,59 ha, o stromych 10-cio metrowych zboczach, porośnięty gęsto drze wami, w tym także potężnymi bukami, dębami, grabami oraz okazami brzozy brodawkowej. Osobliwością przyrodniczą tego miejsca jest zrośnięty dąb szypułkowy z brzozą brodawkową osiągający obwód 2,65 m. Rezerwat ten jest także ostoją kilku dziesięciu gatunków ptaków.

Szwajcaria Ropczycka

Przyroda


Występuje tu wiele gatunków rzadkich roślin, żyją duże ssaki, m.in. żubry, niedźwiedzie, wilki, rysie, żbiki, jelenie, wielkie ptaki drapieżne-orły przednie, orliki krzykliwe itp. Dla turys-tów szczególna atrakcją są występujące powyżej 1150 m.n.p.m. bezpośrednio nad lasami regla dolnego, rozległe, trawiaste łąki górskie zwane połoninami.

Bieszczadzki Park Narodowy

37

Celem ochrony jest zachowanie ze względów naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych, naturalnego zbiorowiska buczyny karpackiej porastającej zbocze poprzecinane licznymi potokami. Zbiorowisko buczyny tworzy wspaniały ponad 100 letni starodrzew jaworowo-bukowo-jodłowy z szeregiem drzew osiągających wymiary od 300 do 450 cm w obwodzie. W runie zbiorowisk roślinnych rezerwatu występuje znaczna liczba gatunków górskich, z których najciekawsze to: listera sercowata, miesiącznica trwała, kokoryczka okółkowa, rozchodnik karpacki, żywokost sercowaty, kopytnik oraz pierwiosnka wyniosła.Niezaprzeczalnym walorem przyrody nieożywionej jest obecność na tym obszarze źródeł słonych o składzie chemicznym zbliżonym do wartości jakie mają źródła w Iwoniczu oraz Rymanowie.

Rezerwat przyrody

“Na Opalonym”

Przyroda


Cis jest wiecznie zielony, szpilki utrzymują się od 4 - 8 lat. Kwiaty męskie kuliste umieszc-zone na spodniej stronie jednorocznych gałązek są już widoczne na jesieni poprzedniego roku. Kwiaty żeńskie są ukryte w pączkach wzrostowych i są umieszczone również na spodniej stronie gałązek. Cis osiąga dojrzałość płciową w wieku ą 20-30 lat pod okapem przerzedzonego drzewostanu, natomiast w silnie zwartym w wieku 70-120 lat, kwitnie w kwietniu i w maju każdego roku. Owoce cisa dojrzewają we wrześniu przyjmując szklisto-przeźroczystą barwę osnówki. Owoc Cisa to twardy lśniący orzeszek barwy ciemnobrązowej ostro zakończony 6-8 mm długości i około 5 mm szerokości otoczony jest miseczkowato jasnoczerwoną osnówką, która jest jadalna.

Rezerwat przyrody

“Cisy na Górze Jawor”


38

W bezpośrednim sąsiedztwie Południoworoztoczańskiego Parku Krajobrazowego położony jest Park Krajobrazowy Puszczy Solskiej. Dla obu parków otulinę stanowi Roztoczański Obszar Chronionego Krajobrazu.Park obejmuje, najbardziej wysunięty na wschód w granicach Polski, fragment Roztocza . Zróżnicowana budowa geomorfologiczna dodaje Parkowi niezwykłego uroku. Występują w nim garby, płaskowyże, pagórki, wąwozy, doliny, kotliny i padoły.Najwyższym wzniesieniem Parku, jest Wielki Dział (395 m n.p.m.), natomiast Okrągły i Długi Goraj mają wysokość 390 m n.p.m. Wielkim bogactwem Parku są zwarte kompleksy leśne pokrywające jego powierzchnię w 64%.

Najwyższą wartość przyrodniczą mają drzewostany bukowe, ze zbiorowiskiem roślinnym podgórskiej formy buczyny karpackiej z żywcem gruczołowatym i czosnkiem niedźwiedzim, występujące we wschodniej, północnej i południowej części Parku. Uboższe siedliska zajmują bory mieszane. Obniżenia międzywydmowe obszaru źródliskowego Tanwi zajmują torfow-iska przejściowe i wysokie z charakterystyczną dla nich roślinnością i światem zwierząt objęte ochroną prawną w rezerwacie “Źródła Tanwi” .Dla poznania walorów przyrodniczych oraz wypoczynku i rekreacji została urządzona w rezerwacie ścieżka dydaktyczno-przyrodnicza “Kobyle Jezioro” .

Południoworoztoczański

Park Krajobrazowy

Przyroda


39

Pozostała jego część o powierzchni 21.303 ha zlokalizowana jest w województwie lubelskim w gminach: Józefów, Susiec, Łukowa i Obsza w powiecie biłgorajskim.Park obejmuje lesiste, południowo-zachodnie wzgórza części krawędziowej Roztocza Środkowego oraz fragmenty rozciągającej się u jego stóp Puszczy Solskiej. Rzeźbę terenu kształtują niewysokie wzniesienia (do320 m n.p.m.), wydmy, liczne bagna i torfowiska. Powi-erzchnia Parku w 85% porośnięta jest lasami. Są to głównie bory sosnowe, buczyna z dużym udziałem jodły oraz olsy. Duża różnorodność siedlisk znalazła swoje odbicie w bogactwie gatunków tworzących runo, z których ok. 40 podlega ochronie gatunkowej, m.in. rosiczka długolistna , bluszcz pospolity , podrzeń żebrowiec , widłak wroniec i spłaszczony , listem jajowata , kosaciec syberyjski , storczyki . Wielkie kompleksy leśne, tereny podmokłe i stawy są ostoją dla wielu gatunków zwierząt. Z najważniejszych ptaków należy wymienić perkoza rdzawoszyjego , bociana białego i czarnego , błotniaka stawowego , głuszca , cietrzewia , pliszkę górską .

Park Krajobrazowy

Puszczy Solskiej

Przyroda


40

Rezerwat ten utworzono dla zachowania naturalnego skupiska kilkuset jałowców pospolitych. Wyróżniają się one imponującymi rozmiarami, najokazalszy z nich ma 56 cm. obwodu i ok. 8 m. wysokości. Jałowce o tak dużych wymiarach są spotykane bardzo rzadko i przeważnie chronione są jako pomniki przyrody. Towarzyszy im bogata w gatunki roślinność zielna będąca swoistą osobliwością przyrody tej części Roztocza. Wśród gęstwy jałowców znajdują schronienie ptaki (gąsiorek, makolągwa, cierniówka) oraz gryzonie, spotkać można też padalca turkusowego, gniewosza plamistego, żmije, a nawet węża Eskulapa reprezentujących gromadę gadów.

Rezerwat przyrody “Sołokija”

Przyroda


Celem ochrony w rezerwacie są naturalne zespoły torfowiskowe wraz z otaczającym kompleksem borów sosnowych z dużym udziałem borów bagiennych i wilgotnych występujących w obszarze źródliska Tanwi.Zespoły torfowiskowe źródeł Tanwi mają charakter naturalny, należą do typu torfowisk przejściowych, na niewielkich fragmentach rozwijają się torfowiska wysokie. Chroniona jest tutaj również bogata w gatunki flora i fauna. Flora bogata w relikty glacjalne, subarktyczne i atlantyckie.

Rezerwat przyrody

“Źródła Tanwi”


41

Rezerwat “LAS BUKOWY” obejmuje powierzchnię 86,29 ha na terenie Nadleśnictwa Narol. Stanowi pozostałość kompleksów leśnych porośniętych starodrzewiem bukowym - panujących dawniej na Roztoczu.Zbiorowiskiem roślinnym jest podgórska forma buczyny karpackiej o wysokim stopniu naturalności. Poszczególne okazy buków w rezerwacie osiągają rozmiary pomnikowe. Żyją tu rzadkie i chronione gatunki ptaków: muchołówka mała i białoszyja, siniak. Z roślin chro-nionych występują: żywiec gruczołowaty, czosnek niedźwiedzi, wawrzynek wilczełyko i inne. Przez rezerwat biegnie 1,5 km ścieżka dydaktyczno-przyrodnicza “Bukowy Las” . Urządzone miejsce wypoczynkowe zachęca do rekreacji.

Rezerwat przyrody

“Bukowy las”

Przyroda


42

Rezerwat powstał w celu ochrony fragmentu lasu jodłowego . Rezerwat jest północną granicą występowania traszki górskiej . Spotkać można tam płazy : kumak górski, ropucha szara, salamandra plamista, rzekotka drzewna, ptaki drapieżna : krogulec, orlik krzykliwy, puchacz, puszczek, myszołów oraz ssaki : jelenie, dziki, sarny.

Rezerwat przyrody

“Reberce”


Otulinę o powierzchni 48 914 ha stanowi Przemysko – Dynowski Obszar Chronionego Krajobrazu.Teren Parku obejmuje obszar łączący Karpaty Zachodnie i Wschodnie. W dolinie meandrującego Sanu, na urodzajnych glebach, rozwinęło się rolnictwo. Przepiękne, niewys-okie pogórza o rusztowym układzie grzbietów, poprzecinane kratową siecią czystych rzek i potoków, porośnięte są lasami (64 % powierzchni Parku).Najpiękniejsze lasy jodłowo - bukowe można podziwiać w wyższych partiach Pogórza - w paśmie Tumicy . Niżej rozciąga się strefa wielogatunkowych lasów liściastych, z dębem, grabem, lipą drobnolistną i klonem. W dolinach rzek i potoków dotrwały do naszych czasów lasy łęgowe z wiązem, jesionem i dębem szypułkowym.Dominującym zbiorowiskiem roślinnym jest podgórska forma buczyny karpackiej , w drzewostanie której obok buka występuje dość licznie jodła, a także świerk, jawor i wiąz górski. Zbiorowiska kserotermiczne rozciągające się w okolicach Rybotycz i Makowej przypominają kwietne stepy łąkowe. Piękne tereny z torfowiskiem przejściowym i wysokim w Bachórcu, oprócz wysokiej wartości przyrodniczej, są miejscem natchnienia dla wielu malarzy i rysown-ików.

Park Krajobrazowy

Pogórza Przemyskiego

Przyroda


Dla kuracjuszy i wczasowiczów ruch na świeżym powietrzu ma istotne znaczenie terapeutyc-zne. Ośrodek umożliwia odzyskanie zdrowia i wewnętrzne wyciszenie.Jedną z proponowanych kuracji jest przywracanie zdrowia poprzez żywienie, czyli odpowiednią diete.Pobyt w ośrodku ma duże znaczenie profilaktyczne ponieważ znakomicie wzmacnia i oczyszcza organizm.Obiekt jest przystosowany dla osób niepełnosprawnych.Pakiety lecznicze

Zabiegi zalecane są zapobiegawczo tak dla zdrowych jak i cierpiących na następujące schorzenia:

choroby zwyrodnieniowe stawów, zaćma, paradontoza

Ośrodek Profilaktyczno

-Rehabilitacyjny im. O. Pio

w Radawie

43

W całości porośnięty jest starodrzewiem jodłowo - bukowym, z charakterystycznym runem podgórskiej formy buczyny karpackiej, reprezentowanym m. in. przez: żywiec gruczołowaty, kopytnik pospolity i wawrzynek wilczełyko. Na zboczach wzniesień, gdzie gleba jest suchsza występuje turzyca orzęsiona, natomiast na siedliskach wilgotnych: skrzyp olbrzymi, sitowie leśne. Z fauny możemy tu spotkać takie gatunki jak: kuna leśna, lis, ryś, wilk, jeleń, sarna, dzik z ptaków: puchacza puszczyka uralskiego.W rezerwacie urządzona jest ścieżka dydaktyczno-przyrodnicza “KRĘPAK”. Spacer po jej trasie daje turyście możliwość poznania starego i cennego drzewostanu jodłowo-bukowego wraz z

Rezerat przyrody “Krępak”

Przyroda

Na szczególną uwagę zasługuje zbiorowisko boru bagiennego o specyficznych warunkach siedliskowych. Powoduje on rozwój zespołów torfowiskowych korzystnych dla rozwoju rosiczki okrągłolistnej - drapieżnej rośliny chronionej. Ponadto spotykamy tu: narecznicę grzebieniastą, gwiazdnicę bagienną, tojeść bukietową i wełniankę wąskolistną. Faunę reprezentują gady: jaszczurka zwinka, jaszczurka żyworodna, żmija zygzakowata i zaskro-niec; płazy: ropucha szara, żaba wodna i moczarowa; ptaki: bażanty, kuropatwy, strum-ieniówka, pokrzewka, kokoszka wodna, dziwonia, kaczka krzyżówka, cyranka i cyraneczka; ssaki: lis, kuna leśna, sarna.

Rezerwat przyrody

“Broduszurki”


44

Przedmiotem ochrony rezerwatu są: zbiorowisko roślinne grądu i podgórskiej formy buczyny karpackiej, piękny podgórski krajobraz oraz zespół kapliczek kalwaryjskich.W dobrze zachowanym zbiorowisku grądu występuje starodrzew dębowo-grabowy i runo bogate w takie gatunki jak: szałwia lepka, żywiec gruczołowaty, pierwiosnka wyniosła, kokorycze i inne. Z kolei podgórska forma buczyny karpackiej charakteryzuje się cennym drzewostanem jodłowym i bukowym.Na terenie rezerwatu stwierdzono występowanie m.in.: puchacza, bociana czarnego, trzmielojada.

Rezerwat przyrody “Kalwaria

Pacławska”

Przyroda

Przedmiotem ochrony w rezerwacie jest szczyt niezalesionej góry “Kopystanka” (541 m. n.p.m.) wraz z występującymi murawami kserotermicznymi i stanowiskiem naturalnym ostrożenia siedmiogrodzkiego jak również zalesionym południowym zboczem góry ze zbiorowiskiem roślinnym podgórskiej formy buczyny karpackiej. Na terenie rezerwatu stwi-erdzono występowanie: orlika krzykliwego, puszczyka uralskiego, dzięcioła zielonosiwego.

Rezerwat przyrody

“Kopystanka”



45

W rezerwacie “Leoncina” występuje jedno z nielicznych w Polsce skupisk kłokoczki południowej (Staphylea pinnata) w jej naturalnym zasięgu. Kłokoczka południowa swym zasięgiem obejmuje południową i południowo-zachodnią Europę, Azję Mniejszą oraz Kaukaz.

Rezerwat przyrody

“Leoncina”

Przyroda

Położony jest u podnóża wzniesienia Bukowy Grab (426 m. n.p.m.), z którego wypływa potok Hołubla . Z gatunków drzewiastych najczęściej występuje buk, grab, dąb i sztucznie wprowadzony modrzew. Cenną domieszkę stanowi klon zwyczajny, wiąz górski, olsza szara, brzoza brodawkowata oraz sporadycznie topola biała. Bardzo licznie występuje lipa szeroko i drobnolistna.Na terenie rezerwatu i w okolicznych lasach znalazły ostoje jelenie, sarny, dziki, wilki i lisy. Z występujących tu ptaków na uwagę zasługują: muchołówka białoszyja i mała, dzięcioł zielonosiwy, myszołów, puszczyk uralski. Z płazów spotykamy tu traszkę górską i salamandrę plamistą.W rezerwacie urządzona jest ścieżka dydaktyczno - przyrodnicza p.n. “DOLINA HOŁUBLI”. Ścieżka wyposażona jest w miejsce wypoczynkowe oraz kilkanaście dodatkowych tablic z ciekawymi zdjęciami i opisami zjawisk przyrodniczych.

Rezerwat przyrody

“Przełom Hołubli”



46

Na terenie rezerwatu dominującym zbiorowiskiem jest podgórska forma buczyny karpackiej. Głęboko wcinające się jary i wąwozy dodają rezerwatowi szczególnego uroku. Flora tego terenu jest bardzo bogata. Występują tutaj m.in.: żywiec gruczołowaty, żywokost sercowaty, bluszcz pospolity, sałatnica leśna, wawrzynek wilczełyko, kopytnik pospolity, podkolan biały, marzanka wonna. Bogata jest również fauna z wieloma gatunkami chronionymi i zagrożonymi wyginięciem w Polsce. Na terenie rezerwatu stwierdzono w okresie lęgowym 39 gat. ptaków. Z ciekawszych wymienić należy dzięcioły (zielonosiwego, czarnego i białogrzbietego), kruka, orlika krzykliwego, oraz puszczyka uralskiego, który jest symbolem PKPP.

Rezerwat przyrody “Turnica”

Przyroda


47

Ścieżka prowadzi szlakiem zrywkowym do wzniesienia zwanego “Szeroką Łąką” (618m n.p.m.). Z tego miejsca roztacza się panorama we wszystkich kierunkach, szczególnie wyraźnie zaznacza się pasmo Otrytu i pasmo Ostrego. Idąc po oznaczonej na drzewach trasie zauważamy fragmenty buczyny karpackiej, mijamy osuwisko, źródlisko dające początek potoku z roślinnością wodolubną następnie oczko wodne i wzdłuż potoku idziemy szlakiem zrywkowym gdzie otacza nas 40-letni drzewostan olszy szarej. Z “Szerokiej Łąki” możemy zaobserwować szybujące ptaki drapieżne m.in. myszołowa i jastrzębia, które znajdują tu doskonałe warunki do bytowania.

Ścieżka przyrodnicza

“W krainie myszołowa”

Aktywnie

Na trasie ścieżki wyznaczono pięć przystanków oraz dwa punkty widokowe z których roz-tacza się piękny widok m.in. na Magurę Stuposiańską, Połoninę Wetlińską, Dwernik Kamień oraz na Dolinę Sanu. Wyznaczone przystanki informują o historii Dwernika i Chmielu oraz o wielkiej różnorodności świata roślin i zwierząt. Okres wiosenny daje znakomitą możliwość obserwacji ptaków, które mają tu miejsca lęgowe i szukają pożywienia. Same zwierzęta są trudne do spotkania i obserwacji, mimo że na trasie zauważamy często ich ślady (dzik, jeleń, wilk, ryś). W połowie trasy osiągając kulminację wzniesienia (Pasma Otrytu) w sezonie letnim istnieje możliwość odpoczynku oraz noclegu dla 30 osób w Chatce Socjologa.

Ścieżka przyrodniczo

-historyczna “Dwernik

- Otryt - Chmiel”

48

Ogród utworzony w XIX wieku, rozplanowany był na rzucie prostokąta na uroczysku “Dworze”. Z dawnego układu zachowała się droga dojazdowa z mostkiem na rzece Wiar, platforma ziemna z pozostałościami fortyfikacji - wałów i bastionów ziemnych, a także piękne egzem-plarze starych drzew. Aleja lipowa .Na ośmiu tablicach przystankowych rozmieszczonych na trasie ścieżki opisana jest biologia drzew oraz związane z nimi legendy i wierzenia.

Ścieżka “Drzewa Parku

Podworskiego w Jureczkowej”

Aktywnie

Na wzniesieniu mozna zapoznać się z roślinnością rezerwatu oraz ruinami zamku Kmitów będącego od XVI w. główną siedzibą największego rodu prowadzącego w średniowieczu akcję zasiedlania Bieszczadów. Uroku ścieżce dodają piękne wąwozy, jary, przełomy potoku “Leśny” a także opisy gospodarki leśnej i łowieckiej.

Ścieżka dydaktyczna

“Na górze Sobień”

Ścieżka “BUKOWY LAS” usytuowana jest na terenie rezerwatu “Las Bukowy” pod Narolem, położonego w obrębie Parku Krajobrazowego Puszczy Solskiej. Rezerwat ten stanowi wśród rozległych sośnin pozostałość pralasów bukowych panujących niegdyś na Roztoczu. Zbiorowiskiem roślinnym dominującym w rezerwacie jest podgóska forma buczyny kar-packiej o wysokim stopniu naturalności. Wzdłuż całej trasy ścieżki uwagę naszą przyciągają stare, ponad 150-letnie buki i jodły o imponujących rozmiarach, pięknym pokroju i ciekawych kształtach. Osobliwością rezerwatu są łany pięknie kwitnącego wiosną czosnku niedźwiedziego. Licznie reprezentowany jest świat zwierząt.

Ścieżka “Bukowy Las”

koło Narola

49

Szlak rozpoczyna się w Horyńcu, wiedzie przez Dziewięcierz, Werchratę, Monastyrz, Jacków Ogród i kończy w Narolu. Nieopodal wsi Nowiny Horynieckie usytuowana jest drewniana kaplica Matki Bożej z XIX wieku. W otoczeniu kaplicy wybija kilka źródeł zmineralizowanej wody, której przypisuje się uzdrawiające działanie szczególnie w chorobach oczu. W okolicy Nowin Horynieckich szlak biegnie również w pobliżu projektowanego rezerwatu “Buczyna Horyniecka” a w Dziewięcierzu podziwiać można piękne jałowce pospolite w rezerwacie “Sołokija”. Idąc dalej, na wzgórzu Monastyrz napotykamy na ruiny klasztoru o.o. Franciszkanów oraz cmentarz z I wojny światowej.

Szlak zielony w okolicach

Horyńca

Aktywnie

Ścieżka zaczyna się w miejscowości Huta Złomy. Osiem tablic, rozstawionych na całej trasie ścieżki, zawiera krótkie informacje o jej osobliwościach. Spacer po ścieżce daje możliwość poznania bogactwa świata roślinnego i zwierzęcego rezerwatu, a także wapiennego krzyża - jednego z wielu krzyży bruśnieńskich na Roztoczu. Na trasie ścieżki urządzona jest także wieża widokowa oraz pomost. Skrócone informacje przyrodnicze zawarte są na 8 tablicach przystankowych.

Ścieżka przyrodniczo-

dydaktyczna “Kobyle Jezioro”

w okolicach Narola

Na 10-u przystankach tablice poglądowe pozwalają dokładnie zapoznać się z przyrodą, historią i kulturą najbliższej okolicy. Oprócz walorów przyrodniczych ścieżka pokazuje dwa bardzo cenne obiekty cerkiewno-cmentarne w Radrużu oraz miejsce historyczne związane z II wojną światową, tj. ziemianki posowieckie.

Ścieżka “Dębisko

-Kruszyna” koło Horyńca

Zdroju

50

Wędrując po wytyczonej trasie poznajemy biologię i znaczenie drzew. Dla kuracjuszy ścieżka pełni również funkcję rekreacyjno-zdrowotną. Na jej trasie ustawiono ławki, przy których umieszczono tablice z opisami znajdujących się w pobliżu ciekawostek przyrodniczych. Ciekawym miejscem na ścieżce jest przystanek opisujący ekoton czyli strefę przejściową pomiędzy terenami otwartymi a lasem zwaną często okrajkiem. Możemy tutaj prześledzić zmieniający się układ roślinności i zwierząt przenikających się wzajemnie w dwóch środowiskach i na ich styku.

Ścieżka “Za Niwą”

koło Horyńca Zdroju

Aktywnie

Szlak utworzony w 1991r. liczy 22 km. Rozpoczyna się w Przemyślu i na odcinku 5 km biegnie trasą szlaku czerwonego, następnie - niebieskiego, aż do miejscowości Kalwaria Pacławska. Położenie wsi na szczycie wzniesienia (465 m. n.p.m.) jest wspaniałym miejscem widokowym, z którego można podziwiać malowniczą dolinę Wiaru oraz masyw Turnicy.

Pątniczy szlak im. Jana Pawła II w okolicach

Przemyśla

51

Dla kuracjuszy i wczasowiczów ruch na świeżym powietrzu ma istotne znaczenie terapeutyc-zne. Ośrodek umożliwia odzyskanie zdrowia i wewnętrzne wyciszenie.Jedną z proponowanych kuracji jest przywracanie zdrowia poprzez żywienie, czyli odpowiednią diete.Pobyt w ośrodku ma duże znaczenie profilaktyczne ponieważ znakomicie wzmacnia i oczyszcza organizm.Obiekt jest przystosowany dla osób niepełnosprawnych.Pakiety lecznicze

Zabiegi zalecane są zapobiegawczo tak dla zdrowych jak i cierpiących na następujące schorzenia:

choroby zwyrodnieniowe stawów, zaćma, paradontoza

Ośrodek Profilaktyczno

-Rehabilitacyjny im. O. Pio

w Radawie

Zdrowie i uroda

52

Lokal stylizowany na pub angielski, dobra muzyka głównie rockowa.

Bogaty wybór drinków. Możliwość zamówienia przekąsek. Muzyka rockowa, a także blues i folk. W klubie znajduje się stół bilardowy.

Pub Quest

Pub Jameson

Rozrywka

Cały tydzień: 12.00-24.00

czynne do ostatniego klienta


53

Miejsce miłe do spędzędzenia czasu w gronie znajomych. Dodatkowe rozrywki to szachy i karty. Miła atmosfare w klimacie reage-rock-ska.

Wystrój marynistyczny. Organizowane są różnego rodzaju koncerty, wieczory z gitarą i inne ciekawe atrakcje.

Pub Remont

Pub Tawerna

Rozrywka



Środa: 10.00-24.00Czwartek: 10.00-24.00

54

Graciarnia to miejsce spotkań nie tylko artystów, ale także studentów i młodziezy. Na wystrój skłądają się stare eksponaty z różnych dziedzin sztuki.

W pubie istnieje możliwość zakupu wystawionych prac. Organizowane są bankiety i spotkania biznesowe. Ad Rem to spokojna i miła atmosfera.

Pub Graciarnia u plastyków

Pub Ad Rem

Rozrywka


Środa: 10.00-24.00Czwartek: 10.00-24.00


Środa: 10.00-24.00Czwartek: 10.00-24.00

Piątek: 10.00-24.00Sobota: 10.00-24.00


Pub czynny do ostatniego klienta.

55

rganizowane są różnego rodzaju imprezy taneczne, koncerty oraz imprezy studenckie.

W restauracji duży wybór potraw oraz możliwość organizowania różnego rodzaju imprez okolicznościowych. W klubie zaś każdy znajdzie cos dla siebie ponieważ organizowane są różnego rodzaju imprezy o różnych blokach tematycznych i różnych stylach muzyki.

Klub Anemon

Klub Kwadrat

Rozrywka

Codziennie od 12.00 do ostatniego klienta.

Wstęp od 21 roku życia!

56

We wtorki i czwartki można pobawić się na dyskotekach zaś w środy rockotekach. W niedziele organizowane są kicz party przy muzyce disco polo i nie tylko. Dla fanów muzyki na żywo odbywają się koncerty polskich i zagranicznych artystów. Można uczestniczyć w wieczorach kabaretowych.

Klub Plus

Rozrywka

Czynne cały tydzień z wyjątkiem poniedziałków.

Doskonała kuchnia, duzy wybór trunków, koncerty wspaniałych, znanych i mniej znanych artystów to wizytówka klubu Gramofon. Doskonałe miejsce do spotkań biznesowych.

Gramofon Jazz Club

57

Rozrywka

Irish Pub GALWAY w Rzeszowie to klimat przeniesiony rodem z zielonej wyspy, właściwie to sam stanowi wyspę na mapie miasta. Wyspę spotkań ludzi ceniących sobie doskonałą zabawę. Słynne trzydniowe imprezy pod hasłem irlandzki maraton, szalone wieczory karaoke, czy choćby spokojne wieczory przy irlandzkiej muzyce to tylko niektóre z odsłon prawdzi-wego i niezwykłego charakteru Irish Pubu, który czyni wszystko, by przełamać stereotyp i zawsze zaskakiwać.

Irish PubPoniedziałek: 12.00-04.00

Wtorek: 12.00-04.00Środa: 12.00-04.00

Czwartek: 12.00-04.00Piątek: 12.00-04.00


Miejsce spotkań artystów oraz młodzieży. Często organizowane są wernisaże przy lampce wina. Ciekawy wystrój, muzyka altenatywna.

Pub Stara

Drukarnia

Dwie nastrojowe sale, wypełnione wygodnymi, skórzanymi lożami, muzyka miła dla ucha i duszy, bogate menu to tylko część rzeczy, które sprawiają, iż jest to idealne miejsce, gdzie przy pysznej kawie lub oryginalnym drinku możecie spędzić każde popołudnie i każdy wieczór.Odwiedzając pub po raz pierwszy, wprowadzisz w swoje codzienne życie miłą tradycję odw-iedzania nas przy każdej możliwej okazji.

Pub Nora Aktora

Klub Studencki Index Pub powstał w 2003 roku z inicjatywy członków Stowarzyszenia. Pomysł, był wyjściem naprzeciw potrzebie stworzenia miejsca, w którym studenci oraz absolwenci uczelni będą mogli spotykać się w czasie przeznaczonym na zabawę czyli integracyjne wy-pady w miasto. Jak się okazało, dzięki organizacji cyklicznych imprez: karaoke, przegląd filmów kina niezależnego czy Slam Poetycki, bardzo szybko Index zyskał stałych, wiernych klientów z całego Rzeszowa.Dzisiaj Klub ma dwa poziomy, dysponując powierzchnią 200 m 2 . Część górna, to duże pomieszczenie zastawione komfortowymi sofami, świetnie wyposażonym barem oraz rozsuwanym ekranem ożywającym podczas meczy piłkarskich. W części dolnej mieści się klimatyzowana dyskoteka, bar oraz pomieszczenia idealnie nadające się na organizację np. imienin czy urodzin. Zaletą tego miejsca jest to, iż, potrafi pogodzić osoby lubiące kameralną klubową atmosferę oraz wielbicieli głośnej tanecznej muzyki. Od minionego roku Klub Stu-dencki jest także miejscem debat organizowanych przez pracowników dydaktycznych uczelni.

Pub Index

Pub czynny codziennie od 17.00 do ostatniego klienta.

58

Na górze znajduje się część restauracyjna, gdzie podawane są posiłki z kuchni 4-gwiazd-kowego hotelu. W klubie znajdują się wysokiej klasy tory do bowlingu. Doskonałe miejsce na spotkanie organizowane. Wewnątrz lokalu dostępny internet bezprzewodowy.

Grand Club

Rozrywka

Dyskoteki odbywają się w każdą środę, czwartek, piątek i sobotę. W klubie panuje gorąca, hiszpańska atmosfera.W wystroju dominuje czerwona barwa.

Klub CorridaPoniedziałek: 12.00-04.00

Wtorek: 12.00-04.00Środa: 12.00-04.00

Czwartek: 12.00-04.00Piątek: 12.00-04.00



Środa: 14.00-24.00Czwartek: 14.00-04.00

Piątek: 14.00-04.00Sobota: 14.00-04.00


Usytuowana w ścisłym centrum miasta, w stylowych wnętrzach restauracja, oferuje klientom zarówno wspaniałą atmosferę, jak i wyśmienitą kuchnię i fachową obsługę.Pub to wymarzone miejsce na spotkania zarówno prywatne jak i biznesowe. Można tu zjeść śniadanie, lunch, można napić się kawy poczytać prasę, lub skorzystać z bezpłatnego Inter-netu Pub oferuje drinki i alkohole ze wszystkich stron świata.

Klub Czarny KotPub czynny od 10.00, restauracja od 13.00 zaś

club od 20.00 do ostatniego klienta.

Klub Chilli to:-nowoczesne wnętrze, dyskretny i elegancki klimat dla ludzi chcących spędzać swój wolny czas w odpowiednim towarzystwie,-wykwintne i wyszukane dania, które połączone z tradycyjnymi pomysłami szefa kuchni dają niezapomniane wrażenia smakowe -bar bogato zaopatrzony w każdy rodzaj alkoholu, podawany przez profesjonalnych barmanów-profesjonalna obsługa kelnerska doradzi w wyborze dań i napoiCHILLI KLUB to doskonałe miejsce na:-busines lunch-imprezy firmowe-spotkania okolicznościowe-szkolenia-uroczystości rodzinne-pokazy kolekcji mody, fryzur, wizażu, paznokci - imprezy według indywidualnych wymagań-wieczory panieńskie oraz kawalerskie.

Klub Chilli


Klub czynny do ostatniego klienta.

59

Studencki Klub Pod Palmą organizuje:-bankiety,-imprezy okolicznościowe,-konferencje.Ofertę dostosowujemy do indywidualnych potrzeb Klienta. Lokal jest usytuowany na parterze

Klub Pod Palmą

Rozrywka

Klub otwarty jest od poniedziałku do piątku od 14.00, a w sobote i niedziele od 18.00. Są or-ganizowane różnego typu imprezy w tym koncerty na żywo czy występy kabaretów. W każdy wtorek i czwartek od godziny 19.00 jest impreza karaoke.W klubie wystąpiły między innymi takie zespoły jak: Stare Dobre Małżeństwo, Tabasco, Sushi czy GRIFF HAMLIN TRIO, STONEHENGE.Scene kabaretową odwiedzili m. inn.: kabaret DNO, Ani Mru Mru, SZUM, DKD, Jurki.

Klub Muzyczny da Salvatore

w Jarosławiuod poniedziałku do piątku od godz.14:00, w

soboty od godz.18:00


Czynne do ostatniego klienta.

Pizzeria Resteuracja Pub “Marios” zajmuje sie organizowaniem między innymi:

imprez okolicznościowychprzyjęć (np. urodzin, komunii)bankietów

Marios Pizzeria Restauracja Pub

w Jarosławiu

Lokal zajmuje się organizowaniem imprez takich jak:

weselabankietyszkoleniacateringzjazdy szkolne

Pizzeria Pub Restauracja

“ADM” w Jarosławiu


Środa: 09.00-23.00Czwartek: 09.00-23.00

Piątek: 09.00-23.00Sobota: 09.00-23.00


60

Underground to pub znajdujący się w ścisłym centrum miasta w zabytkowych piwnicach, miejsce spotkań młodych ludzi lubiących małopopularną, ciekawą muzykę. Na klimat Pubu wpływa starannie dobrana muzyka, życzliwa i profesjonalna obsługa oraz wysoki poziom kultury odwiedzających pub Gości.W pubie organizowane są koncerty, działa galeria fotografii i cykliczne wieczory filmowe.

Pub Underground

Rozrywka

Czynne codziennie od 16.00 do ostatniego klienta.

Kino posiada klimatyzowane sale z podwójnymi sofami, duży parking oraz bary w których można zakupić coś do jedzenia. Na pierwszym piętrze znajduje się pub gdzie można pograć w gry telewizyjne oraz bilard.

Kino Helios w Rzeszowie

W kinie znajduje się 518 miejsc siedzących. Do dyspozycji korzystających jest także bufet. Pierwszy seans już od 8.30 , ostatni zaś o 20.30.Kino Zorza

w Rzeszowie

61

Projekt współfinansowany z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej na lata 2007 – 2013

Beneficjentem projektu jest Polska Organizacja Turystyczna, a wykonawcą konsorcjum firm PanMedia Western Sp. z o.o. i Bimers Sp. z o.o.

Documents

ODKRYJ JAK TO BLISKO - pieknywschod.pl · Na pograniczu Polski, Słowacji i Ukrainy leży wojewódz-two podkarpackie. Ikona regionu – Bieszczadzki Park Narodowy, wpisany jest na