7
W Ł ODZIMIERZ M O K R Y OD I Ł ARIONA DO SKOWORODY ANTOLOGIA POEZJI UKRAIŃSKIEJ XI–XVIII w. UNIVERSITAS

OD IŁARIONA DO SKOWORODY - Nestor...Ні ж бо, не злотне: зрівнявши все злото, Проти свободи воно лиш болото. О, якби в

  • Upload
    others

  • View
    17

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: OD IŁARIONA DO SKOWORODY - Nestor...Ні ж бо, не злотне: зрівнявши все злото, Проти свободи воно лиш болото. О, якби в

WŁODZIMIERZ M O K R Y

O D IŁA R I O N A D O S K O W O R O D Y

ANTOLOGIA POEZJI UKRAIŃSKIEJ XI–XVIII w.

UNIVERSITAS

Page 2: OD IŁARIONA DO SKOWORODY - Nestor...Ні ж бо, не злотне: зрівнявши все злото, Проти свободи воно лиш болото. О, якби в

WŁODZIMIERZ M O K R Y

O D IŁA R I O N A D O S K O W O R O D Y

ANTOLOGIA POEZJI UKRAIŃSKIEJ XI–XVIII w.

KRAKÓW

Page 3: OD IŁARIONA DO SKOWORODY - Nestor...Ні ж бо, не злотне: зрівнявши все злото, Проти свободи воно лиш болото. О, якби в

Spis treści

Włodzimierz Mokry, Dzieje poezji ukraińskiej od XI do XVIII wieku

Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11I. Utwory poetyckie epoki Rusi Kijowskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15II. Czasy Rusi dzielnicowej i doba litewsko-polska. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40III. Okres pierwszego odrodzenia i reformacji. Początek baroku . . . . . . . . . . . . . . . 63Bibliografi a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109

ANTOLOGIA POEZJI UKRAIŃSKIEJ

Utwory poetyckie epoki Rusi Kijowskiej (wiek XI - początek wieku XIII) . . . 115

Metropolita IłarionSłowo o prawie i lasce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116

Teodozjusz Peczerski O wojennej i zakonnej służbie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120

AnonimPłacz Borysa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122Płacz Gleba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123

Łukasz ŻydiataPouczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126

Kyryło TurowskiPłacz Bogurodzicy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127Lament Józefa Arymatejskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129Słowo na Niedzielę Przewodnią . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130Słowo o duszy ludzkiej i ciele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132

AnonimSłowo o wyprawie Igora . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134

AnonimSłowo o ruinie ziemi ruskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154

Utwory poetyckie wieku XIII - początku wieku XIV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157

Page 4: OD IŁARIONA DO SKOWORODY - Nestor...Ні ж бо, не злотне: зрівнявши все злото, Проти свободи воно лиш болото. О, якби в

76

Serapion WłodzimierskiSłowo: Boże błogosław, Ojcze! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158Pouczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158

Daniel WięzieńSuplika Daniela Więźnia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161

„Pateryk Kijowsko-Peczerski" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166Płacz Piotra Syryjczyka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166

„Latopis halicko-wołyński" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169Z Latopisu halicko-wołyńskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169

AnonimSłowo Adama do Łazarza w piekle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175

Utwory poetyckie wieku XIV - pierwszej połowy wieku XVI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181

Hryhorij CambłakProśba o deszcz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181Zmartwienia bogatego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182O, Jeruzalem, ojcowski gród! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182

AnonimPochwala Wielkiego księcia Witolda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183

Testament księcia Andrzeja Włodzimierzowicza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188

IoanPoselstwo do papieża Sykstusa IV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190Posłanie do papieża rzymskiego Sykstusa IV od duchowieństwa i od książąt i panów ruskich w roku 1476 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191

AnonimPochwała zwycięstwa księcia K. Ostrogskiego pod Orszą 1515 roku . . . . . . . . . . 197

Dumy kozackie Płacz niewolnika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202Płacz niewolników na galerze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204Ucieczka trzech braci z Azowa z niewoli tureckiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205Marusia z Bogusławia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212Samuel Kiszka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215Śmierć Kozaka bandurzysty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225

Utwory poetyckie drugiej polowy wieku XVI – pierwszej połowy wieku XVII . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227

Paweł Rusin z KrosnaOda do Apollina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228

Wstęp do „Troas" szóstej tragedii L. Anneusza Seneki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230Rusin, mistrz Paweł z Krosna, na powrót najjaśniejszego władcy i króla . . . . . 231

Kolędy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235Bóg przedwieczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236Ziemię judejską . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237Brzmi cherubów śpiew . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237Dziś pora i ten czas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239Zbierajcie się dziś mężowie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240

Jan ŻorawnyckiIdziesz mimo, stań godzinę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241

Stefan ZyzanijHerb... książęcia Ostrozskiego, wojewody kijowskiego... etc. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242

Chrystofor FilałetXiążka do mijaiących mówi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243

Trofi m OnyszkiewiczPrzeczystej i Najbłogostawieńszej Pannie Maryi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244

Adam Hipacy PociejParenetica Jednego do swej Rusi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246

Melencjusz SmotryckiLament albo narzekanie Cerkwi S. Wschodniej na Syny wyrodne . . . . . . . . . . . . . . 248Na herb... Xiążąt ich mości Ostroskich Epigramma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266Na herb... książąt ich mości Wiśniowieckich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266

Ołeksandr MyturaWizerunek cnót . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267Na klejnot ich miłościwych panów Pleteneckich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268Odnowicielowi drukarni - Elizjaszowi Pleteneckiemu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268

Kasjan SakowiczNa pogrzeb Sahajdacznego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270Lament . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271

Kyryło Trankwilion-StawroweckiLekarstwo sybarytom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273

Wiersze na cześć metropolity Piotra Mohyły Mnemosyne sławy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276Przezacny Mohiło . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277Widzę, ze się pod Olymp Kolumna przybiera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278Gdyż już Mohiło prośbami użyty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279

Page 5: OD IŁARIONA DO SKOWORODY - Nestor...Ні ж бо, не злотне: зрівнявши все злото, Проти свободи воно лиш болото. О, якби в

98

Co to czynisz Rycerzu, że widzę Marsowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280Nie było przez czterdziestoletnego obrotu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282

Sylwester KossowNa herb... Piotra Mohiły... etc. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283Na sławny klejnot... Kisielow . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284

Afanasij KalnofojskiNa tenże (3) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285Na tenże (4) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285Na tenże (5) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286Echo żalu... po nie opłakanej śmierci Jozepha Bobrykowicza... . . . . . . . . . . . . . . . . 286Thren II . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286Thren V . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 287Thren VI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288Thren IX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290Pieśni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292Fama malum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295Hliba Wsesławicza... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296Jan Hurin Skuminowicz Lwowicz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296Pambo Berinda... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297Stateczny chrześcianin Mikołaj Szaszkiewicz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298Cuda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298O starożytności domu... Xiążąt ich mm. Swatopołkow Czetwerteńskich . . . . . . . 300

Piotr MohylaCzytelnika do Kassiana Elogium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302

Utwory poetyckie od połowy wieku XVII do końca wieku XVIII . . . . . . . . . . . . . . 304

Łazarz BaranowiczO wiośnie. Wszystkim wiosna nie jest sprośna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304Piękna robota, do niej ochoty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306Gospodarzu stary, pomóż na Tatary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306Nie będzie, jako świat światem, Rusin Polakowi bratem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307Rusin do Polaka coś po polsku gdaka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308

Respons Kozaków zaporoskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310

Danyło BratkowskiAutor do siebie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311Z czego Białogłowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311O wolności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312O Lutrze i Kalwinie. O Winie i Rusinie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312Prawda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312Wolność, Wielmożność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312

Duma hetmana Mazepy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313

Teofan ProkopowiczKant polski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317Epinicjum albo Pieśń tryumfalna o tejże przesławnej wiktoryji . . . . . . . . . . . . . . . . 318

Iwan WełyczkowskiDo Łazarza Baranowicza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321Piszącym wiersze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330Zaprawdę ciężki jest krzyż . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330Na piersi zawsze Twą ikonę świętą noszę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330Epitafi um . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330

Teofan TrofymowiczUkraina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332

Iwan MaksymowiczOmega . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333

Kłymentij ZinowijiwO ludziach tych niesłusznie czyniących... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334O złych żonach, im to nigdy nie można wierzyć . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335O wpisujących się do kozactwa kmiotkach... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336O żeńcach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336O, miłości moja, Wenus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337

Hryhorij KonyskiRolnik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 338

Iwan NekraszewiczSpowiedź . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339Płacz mnichów kijowskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339

Hryhorij SkoworodaZ tomu „Ogród pieśni nabożnych” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342Gaudia pelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 348De libertate . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 348Minęły chmury... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 348Gołębico, ptaku czysty... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 348Na próżno spożywa Ciało... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349

Page 6: OD IŁARIONA DO SKOWORODY - Nestor...Ні ж бо, не злотне: зрівнявши все злото, Проти свободи воно лиш болото. О, якби в

11

Włodzimierz Mokry

Dzieje poezji ukraińskiej od XI do XVIII wieku

Wstęp

Powstanie mniejszej antologii zainicjowane zostało w 1977 roku przez Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, które w ramach swej Serii II rozpoczęło publikację tomów ukrainistycznych od wydania w roku 1974 Wyboru wierszy Tarasa Szewczenki – największego poety ukraińskiego epoki romantyzmu, a zarazem najwybitniejszego twórcy nowożytnego języka literackiego Ukraińców. Ponieważ literatura na terenie dzisiejszej Ukrainy od czasów przyjęcia w roku 988 chrztu przez Rusinów w Kijowie, niezależnie od niezwykle trudnych warunków historycznych, rozwijała się w sposób cią-gły, Wydawnictwo Biblioteki Narodowej, którego redaktorami byli wówczas Jan Hulewicz i Mieczysław Klimowicz, swą drugą publikację ukrainistyczną postanowiło poświęcić wypowiedziom poetyckim powstałym na tychże zie-miach Rusi-Ukrainy, które poprzedzały Szewczenkę.

Proponowana Antologia poezji ukraińskiej (która nie mogła ukazać się w druku w połowie lat osiemdziesiątych) ma na celu zapoznanie czytelnika polskiego z przejawami życia duchowego mieszkańców ziem ukraińskich, utrwalonymi w szeroko rozumianej twórczości poetyckiej na przestrzeni ośmiu stuleci.

Jest to zatem próba przedstawienia poezji ukraińskiej ze szczególnym zwróceniem uwagi na jej oryginalność i bogactwo problemów, tematów, mo-tywów i propozycji formalnych. Samo zaś pojęcie „poetyckości” traktujemy w znaczeniu szerszym, czyli jako wypowiedź literacko-artystyczną w rozu-mieniu wieków średnich. A zatem przedstawione zostaną: l) wypowiedzi poe-tycko-oratorskie z okresu średniowiecza, kiedy nie istniały w piśmiennictwie wyraźne podziały gatunkowe, mimo że wiele utworów lub ich duże fragmenty

Page 7: OD IŁARIONA DO SKOWORODY - Nestor...Ні ж бо, не злотне: зрівнявши все злото, Проти свободи воно лиш болото. О, якби в

1312

Що є свобода? Добро в ній яке є?Кажуть, неначе воно золотеє? Ні ж бо, не злотне: зрівнявши все злото, Проти свободи воно лиш болото. О, якби в дурні мені не пошитись, Щоб без свободи не міг я лишитись. Слава навіки буде з тобою, Вольності отче, Богдане-герою!