Ochrona środowiska w planowaniu przestrzennymPrzy czym istotna jest tu przyjęta zasada, że im większa odporność tym lepsza regeneracja. Dotychczas najbardziej rozpoznana jest

OCHRONA ŚRODOWISKA

W PLANOWANIU I ZAGOSPODAROWANIU

PRZESTRZENNYM

(praktyczne wdrożenie wymogów ustawy o planowaniu

i zagospodarowaniu przestrzennym)

SZKOLENIE

Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Katowicach

KATOWICE, 12 listopada 2012 r.

1 . Wprowadzenie:

− ważność i aktualność problematyki

− podstawowe pojęcia (słowa klucze)

2. Instrumenty wdrażania zasad zrównoważonego rozwoju w planowaniu i zagospodarowaniu przestrz.

− akty prawne

− dokumentacja dotycząca ochrony środowiska w procedurze planistycznej: Opracowanie ekofizjograficzne

oraz Prognoza oddziaływania na środowisko

3. Specyfika ustaleń strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dla projektu mpzp,

zawierającego przeznaczenie terenów na funkcje o charakterze strategicznym

4. Specyfika ustaleń z zakresu ochrony środowiska w miejscowych planach zagospodarowania

przestrzennego dla terenów górniczych

- Opracowanie ekofizjograficzne

- Prognoza oddziaływania na środowisko.

5. Podstawowe uchybienia w dokumentacji dotyczącej ochrony środowiska

ZAKRES

WPROWADZENIE

I

PODSTAWOWE POJĘCIA (słowa klucze)

ważność i aktualność problematyki szkolenia

1. Uwzględnienie potrzeby ochrony środowiska w zapisach Konstytucji RP

(art. 5): „Rzeczpospolita Polska strzeże niepodległości i nienaruszalności

swojego terytorium (…) oraz zapewnia ochronę środowiska, kierując się

zasadą zrównoważonego rozwoju”;

2. Potrzeba doskonalenia skuteczności metod w zakresie ochrony środowiska

– na podstawie kilkuletnich doświadczeń z realizacji obwiązujących

przepisów prawnych;

3. Wprowadzenie nowych regulacji prawnych (dotyczy ustawy z 2008 r. o

udostępnieniu do informacji o środowisku i jego ochronie…);

pojęcia ustawowe

wg ustawy z 4 lipca 2006 r. Prawo ochrony środowiska

pojęcie art.

ROZWÓJ ZRÓWNOWAŻONY art. 3 pkt 50

ŚRODOWISKO art. 3 pkt 39

OCHRONA ŚRODOWISKA art. 3 pkt 13

ORGAN OCHRONY ŚRODOWISKA art. 3 pkt 15

RÓWNOWAGA PRZYRODNICZA art. 3 pkt 32

STANDARD JAKOŚCI ŚRODOWISKA art. 3 pkt 34

podstawowe pojęcia – słowa klucze

wg literatury przedmiotu źródło: na podstawie prac autorów: Kistowski M., Szulczewska B., Richling A., Solon J.

pojęcie treść

STAN ŚRODOWISKA Obraz (aktualny na czas rozpoznania) parametrów i cech

elementów środowiska oraz układu tych elementów w przestrzeni

JAKOŚĆ

ŚRODOWISKA

Stan środowiska wyrażony jego parametrami: chemicznymi,

fizycznymi, biologicznymi – odniesionymi do urzędowo lub

umownie określonych norm i standardów

FUNKCJONOWANIE

ŚRODOWISKA

Termin obejmujący złożony układ współzależności dot. procesów

wymiany energii, materii i informacji, jakie zachodzą między

elementami środowiska.

Dla celów praktycznych uważa się za zasadne przyjęcie pewnego

uproszczonego podziału funkcjonowania wynikającego z

dominujących w danym elemencie środowiska procesów

wyodrębniając funkcjonowanie:

− geodynamiczne,

− hydrologiczne

− klimatyczne,

− biologiczne

podstawowe pojęcia – słowa klucze

wg literatury przedmiotu źródło: na podstawie prac autorów: Kistowski M., Szulczewska B., Richling A., Solon J.

pojęcie treść

DEGRADACJA

ŚRODOWISKA

Zmiana stanu czyli parametrów i cech elementów środowiska oraz

zmiana jego funkcjonowania (czyli rozpad procesów wymiany

energii, materii i informacji) w wyniku oddziaływania czynników

antropogenicznych zewnętrznych, pochodzących z działalności

człowieka.

SAMOREGULACJA

ŚRODOWISKA

BIOTYCZNEGO

Zdolność do powrotu środowiska biotycznego (w wyniku procesów

naturalnych lub wspomaganych przez człowieka) do stanu przed

działaniem czynników zmieniających cechy środowiska

REGENERACJA

ŚRODOWISKA

Zdolność do powrotu środowiska – w wyniku procesów naturalnych

– do stanu, który występował przed rozpoczęciem działania

czynników odkształcających cechy i parametry środowiska.

ZDOLNOŚĆ DO

REGENERACJI

Proces powinien być oparty na identyfikacji tych cech elementów

środowiska, które o tym procesie decydują. Przy czym istotna jest

tu przyjęta zasada, że im większa odporność tym lepsza

regeneracja.

Dotychczas najbardziej rozpoznana jest zdolność do regeneracji:

wód powierzchniowych, zbiorowisk roślinnych

INSTRUMENTY WDRAŻANIA

ZASAD ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU

w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym

instrumenty prawne

dokumenty planistyczne ustalające wymagany zakres

ochrony środowiska w projektach zagospodarowania

przestrzennego

dokumentacja dot. ochrony środowiska:

- przed podjęciem prac nad projektem

- po sporządzeniu projektów

instrumenty prawne

• Ustawa z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym;

• Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska;

• Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody;

• Ustawa z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko;

USTAWY

• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy;

• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26 sierpnia 2003r. w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego;

• Rozporządzenie Ministra Środowiska z 9 września 2002r. w sprawie opracowań ekofizjogr.;

ROZPORZĄDZENIA

wymagany zakres ochrony środowiska

wg ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym

elementy systemu ochrony środowiska

w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym

OPRACOWANIE EKOFIZJOGRAFICZNE

•ustawa Prawo ochrony środowiska:

•(art.72 ust. 4-6)

•Rozporządzenie w sprawie opracowań ekofizjografcznych

PROJEKT DOKUMENTU PLANISTYCZNEGO

„Studium…”, mpzp, pzpw

•ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym:

•(art.10 ust.1, 2)

•(art. 15 ust. 2)

•(art. 39, 40)

STRATEGICZNA OCENA ODDZIAŁ. NA ŚRODOWISKO

w tym:

Prognoza oddziaływ. projektu planu na środowisko

•ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku …,

•(art. 46)

•(art. 51)

•ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym:

•(art.17 pkt 4, 9)

•(art. 25 ust. 1)

•(art. 41 ust. 1 pkt 4, ust. 2)

DOKUMENT PLANISTYCZNY UWZGLĘDNIAJĄCY USTALENIA STRAT. OCENY …

•ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku …

•(art. 54)

•ustawa Prawo ochrony środowiska

•(art.72 ust. 1-3)

opracowanie ekofizjograficzne

USTAWA PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA

(art. 72 ) DEFINICJA

ZAKRES

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA Z

9 WRZEŚNIA 2002 R. W SPRAWIE OPRACOWAŃ EKOFIZJOGRAFICZNYCH

definicja opracowania ekofizjograficznego

• Przez opracowanie ekofizjograficzne rozumie się dokumentację

sporządzaną na potrzeby:

• studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania

przestrzennego gminy,

• miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego

• oraz planu zagospodarowania przestrzennego województwa,

• charakteryzującą poszczególne elementy przyrodnicze na

obszarze objętym studium lub planem i ich wzajemne powiązania.

wg ustawy Prawo ochrony środowiska (art. 72 )

zakres opracowania ekofizjograficznego wg Rozporządzenia… (§ 6)

Część kartograficzna i opisowa opracowania podstawowego obejmuje:

1. Rozpoznanie i charakterystyka stanu oraz funkcjonowania środowiska, udokumentowane i zinterpretowane

przestrzennie w zakresie:

a) poszczególnych elementów przyrodniczych i ich wzajemnych powiązań oraz procesów zachodzących w

środowisku,

b) dotychczasowych zmian w środowisku,

c) struktury przyrodniczej obszaru, w tym różnorodności biologicznej,

d) powiązań przyrodniczych obszaru z jego szerszym otoczeniem,

e) zasobów przyrodniczych i ich ochrony prawnej,

f) walorów krajobrazowych i ich ochrony prawnej,

g) jakości środowiska i jego zagrożeń wraz z identyfikacją źródeł tych zagrożeń;

2. Diagnozę stanu i funkcjonowania środowiska a w szczególności:

a) ocenę odporności środowiska na degradację oraz zdolności do regeneracji,

b) ocenę stanu ochrony i użytkowania zasobów przyrodniczych, w tym różnorodności biologicznej,

c) ocenę stanu zachowania walorów krajobrazowych oraz możliwości ich kształtowania,

d) ocenę zgodności dotychczasowego użytkowania i zagospodarowania obszaru z cechami i

uwarunkowaniami przyrodniczymi,

e) ocenę charakteru i intensywności zmian zachodzących w środowisku,

f) ocenę stanu środowiska oraz jego zagrożeń i możliwości ich ograniczenia


3) Wstępną prognozę dalszych zmian zachodzących w środowisku, polegająca na określeniu

kierunków i możliwej intensywności przekształceń i degradacji środowiska, które może

powodować dotychczasowe użytkowanie i zagospodarowanie;

4) Określenie przyrodniczych predyspozycji do kształtowania struktury funkcjonalno-

przestrzennej, polegające w szczególności na wskazaniu obszarów, które powinny pełnić

przede wszystkim funkcje przyrodnicze;

5) Ocenę przydatności środowiska, polegająca na określeniu możliwości rozwoju i ograniczeń

dla rożnych rodzajów użytkowania i form zagospodarowania obszaru;

zakres opracowania ekofizjograficznego wg. Rozporządzenia… (§ 6)

zakres opracowania ekofizjgoraficznego wg. Rozporządzenia… (§ 6)


6) określenie uwarunkowań ekofizjograficznych, formułowanych w postaci wniosków z analiz,

prognoz i ocen, o których mowa w pkt 1—5, stosownie do przedmiotu i skali sporządzanego

planu zagospodarowania przestrzennego, które w szczególności obejmują:

a) określenie przydatności poszczególnych terenów dla rozwoju funkcji użytkowych, a w

szczególności: mieszkaniowej, przemysłowej, wypoczynkowo- rekreacyjnej, rolniczej, leśnej,

uzdrowiskowej, komunikacyjnej, z uwzględnieniem infrastruktury niezbędnej do

prawidłowego spełniania tych funkcji,

b) wskazanie terenów, których użytkowanie i zagospodarowanie, z uwagi na cechy zasobów

środowiska i ich rolę w strukturze przyrodniczej obszaru, powinno być podporządkowane

potrzebom zapewnienia prawidłowego funkcjonowania środowiska i zachowania

różnorodności biologicznej,

c) określenie ograniczeń wynikających z konieczności ochrony zasobów środowiska lub

występowania uciążliwości i zagrożeń środowiska oraz wskazanie obszarów, na których

ograniczenia te występują.

część tekstowa opracowania ekofizjograficznego

przykład spisu treści

część kartograficzna - uwarunkowania ekofizjograficzne

ocena przydatności i ograniczeń - legenda

Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko

zakres postępowania sporządzenie Prognozy oddziaływania na środowisko

uzyskanie opinii właściwych organów

zapewnienie udziału społeczeństwa

PRZYJĘCIE DOKUMENTU PROJEKTU PLANU

Prognoza oddziaływania na środowisko

zakres - wg ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku…

(art. 51, ust. 2)

• a) informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego powiązaniach z innymi dokumentami,

• b) informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy,

• c) propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania,

• d) informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko,

• e) streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym;

Prognoza …. zawiera:



(art. 51, ust. 2)

• a) istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu,

• b) stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym od-działywaniem,

• c) istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia rea-lizacji projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obsza-rów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody,

• d) cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu,

• e) przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnio-terminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i nega-tywne, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a także na środowisko, a w szczególności na:

• – różnorodność biologiczną, • – ludzi, zwierzęta, rośliny, • – wodę, powietrze, powierzchnię ziemi, • – krajobraz, • – klimat, • – zasoby naturalne, • – zabytki, • – dobra materialne • z uwzględnieniem zależności między tymi elementami środowiska i między oddziaływaniami

na te elementy;

Prognoza… określa, analizuje i ocenia:



(art. 51, ust. 2)

• a) rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację

przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być

rezultatem realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności na cele i

przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru,

• b) biorąc pod uwagę cele i geograficzny zasięg dokumentu oraz cele i

przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru –

rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym

dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod doko-nania

oceny prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienie braku roz-wiązań

alternatywnych, w tym wskazania napotkanych trudności wynikających z

niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy.

Prognoza… przedstawia:

informacja o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu

oraz o jego powiązaniach z innymi dokumentami

wg ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku… (art. 51, ust. 2)

charakterystyka zamierzeń planistycznych – ustalenia szczegółowe

Tekst projektu planu poza ww. szczegółowymi ustaleniami zawiera przepisy odnoszące

się do całego obszaru objętego planem, w tym:

− zasady ochrony i kształtowania ładu przestrzennego,

− zasady kształtowania zabudowy,

− zasady ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego,

− zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej,

− wymagania wynikające z potrzeb kształtowania przestrzeni publicznych,

− szczególne warunki zagospodarowania terenów oraz ograniczeń ich użytkowania, w

tym zakaz zabudowy,

− zasady modernizacji, rozbudowy i budowy: systemu komunikacji i systemu

infrastruktury technicznej.

informacja o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu

oraz o jego powiązaniach z innymi dokumentami

wg ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku… (art. 51, ust. 2)

Poprzez powiązanie projektu planu z innymi dokumentami rozumie się konkretne

odniesienie ustaleń dokumentów do przestrzeni, w której leży projekt planu oraz

do celów projektu.

Istotnym jest stwierdzenie, iż charakter powiązań projektu planu z innymi dokumentami

jest zróżnicowany, w tym:

− bezpośrednio – obligatoryjnie:

− na podstawie cyt. ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym ze

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy,

na podstawie cyt. ustawy Prawo ochrony środowiska z „Programem Ochrony

Środowiska dla gminy”,

ze Strategią Rozwoju Gminy,

z Planem Rozwoju Lokalnego Gminy

z Planem zagospodarowania przestrzennego województwa,

− pośrednio:

ze Strategią Rozwoju Województwa,

z Regionalnym Programem Operacyjnym.

powiązanie projektu mpzp z innymi dokumentami

istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany stanu środowiska

w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu planu

Cechy i właściwości oraz jakość elementów środowiska

− powierzchnia ziemi, warunki gruntowe, kopaliny

− wody powierzchniowe i podziemne

− klimat i topoklimat

− bioróżnorodność (waloryzacja)

− walory krajobrazowe, wartości kulturowe i ochrona prawna

− wartości kulturowe

Istniejące problemy ochrony środowiska

Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji projektu

dokumentu planu

Prognoza oddziaływania projektu planu na środowisko

do wariantu zerowego

Wariant „zerowy” stanowi uszczegółowienie rozpoznanych potencjalnych zmian stanu

środowiska, które występując nadal będą kształtowały przyszły stan środowiska w

przypadku niezrealizowania aktualnie sporządzanego projektu planu.

Oznacza to, iż zmiana oddziaływań antropogenicznych wykluczających aktualnie

występujące presje wpłynie na inny kierunek zmian stanu środowiska.

Głównym podmiotem prognozy wariantu „zerowego” jest bioróżnorodność obszaru

wyrażona zbiorowiskami roślinności rzeczywistej. Wybór tego elementu środowiska wynika z

wieloaspektowej funkcji bioróżnorodności, która bezpośrednio wpływa:

− na ciągłość procesów zapewniających funkcjonowanie środowiska w zakresie:

o przepływu energii,

o krążenie materii,

o wymiany informacji genetycznej,

− na stan czystości powietrza (absorpcja CO2 i produkcja tlenu),

− na ilość i jakość wód podziemnych poprzez udział w retencji powierzchniowej

− zasilającej wody podziemne wolne od zanieczyszczeń zatrzymanych na roślinności, na

walory krajobrazowe.



Funkcje bioróżnorodności mają bezpośredni wpływ na jakość życia mieszkańców

zapewniając np.: czyste powietrze, walory krajobrazu, możliwość rekreacji.

Skutki zmian w bioróżnorodności wyrażone wzrostem lesistości mogą mieć również

negatywny wpływ na jakość życia mieszkańców, stanowiących np. barierę dla

wprowadzenia funkcji użytkowych na terenach niezainwestowanych, również na zmianę

otwartego widokowo krajobrazu wyrażającego tożsamość miejsca.

Do ww. specyfiki wariantu „zerowego” dostosowano metodę prognozy, której zakres i

strukturę przedstawia poniższy schemat:

prognozowane kierunki zmian, a zachowani cennych wartości przyrodniczych gminy

synteza ww. ustaleń

presje

podmiot presji skutek wpływ

oddziaływanie antropogeniczne – stan istniejący



Dla oceny skutków kontynuacji presji przeszłych i trwających negatywnych zmian

antropogenicznych przyjęto metodę powiązań macierzowych zgodnie z literaturą

przedmiotu wg schematu:

− oddziaływanie → skutek → wpływ , w tym:

− oddziaływanie – oznacza zjawisko zmieniające środowisko

− skutek oznacza zmianę jakości konkretnego elementu środowiska

− wpływ oznacza konsekwencje skutków.

Ww. metoda pozwala na uwzględnienie współzależności zachodzących miedzy

elementem środowiska, które jest systemem.

Ustalenia prognozy dotyczące oddziaływania presji na istniejące zbiorowiska roślinności

rzeczywistej przedstawia tabela wraz z częścią graficzną


część tekstowa do części kartograficznej Prognozy…

Prognoza wariant 0” potencjalnych zmian w środowisku – dotycząca zbiorowisk roślinności rzeczywistej


wariant zerowy

SPECYFIKA USTALEŃ STRATEGICZNEJ OCENY

ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO

dla projektu mpzp, zawierającego przeznaczenie terenów

na funkcje o charakterze strategicznym

Wg autorskiej opinii, specyfika ustaleń polega na przyjęciu zasady, iż tereny o funkcjach o

charakterze strategicznym krystalizują układ przestrzenny obszaru planu oraz

kształtują warunki zagospodarowania terenów otaczających.

Uzasadnia to wyodrębnienie w prognozie dwóch części:

− wariantu wprowadzającego, dotyczącego wyłącznie oddziaływania elementu

strategicznego

− wariantu końcowego, uwzględniającego współzależność prognozy z oddziaływania

zagospodarowania terenów otaczających oraz ustalenia prognozy wariantu „zerowego”.

specyfika Prognozy…

dla terenów o funkcjach o charakterze strategicznym

strategiczna ocena

postępowanie w sprawie…


wariant zerowy

prognoza oddziaływania terenu o funkcji o charakterze strategicznym

wariant projektowy

WPROWADZA-JACY

Prognoza oddziaływania pozostałych

wielofunkcyjnych ustaleń projektu

planu z uwzględnieniem

WARIANTU WPROWADZA-

JACEGO

wariant projektowy KOŃCOWY

SYNTEZA OCENY

ODDZIAŁYWANIA PROJEKTU

NA FUNKCJONO-

WANIE ŚRODOWISKA I JAKOŚĆ ŻYCIA

strategiczna

ocena

postępowanie w sprawie…

potencjalne zmiany stanu środowiska w

przypadku braku realizacji projektu dokumentu planu

Prognoza oddziaływania na

środowisko

wariant projektowy

SYNTEZA

OCENY ODDZIAŁYWANIA

PROJEKTU NA ŚRODOWISKO

KRAJBRAZ I JAKOSĆ ŻCYCIA

informacja o metodach zastosowanych przy sporządzaniu

prognozy – wariant projektowy

Dla wykonania „Prognozy oddziaływania projektu mpzp przyjęto metodę pracy, która uwzględnia:

zakres i stopień szczegółowości i informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko

(określonych w art.51 ust.2 ustawy o udostępnianiu informacji…), uzgodniony z Regionalnym Dyrektorem

Ochrony Środowiska

ustalenie art.52, ust.1 (cyt.) w sprawie opracowania informacji zawartych w prognozie, stosownie do

współczesnej wiedzy i metod oceny oraz zawartości i stopnia szczegółowości projektowanego

dokumentu, którym w niniejszym opracowaniu jest ww. mpzp.

Sporządzenie prognozy oparto na następujących zasadach :

podmiotem prognozy jest:

− środowisko przyrodnicze rozumiane jako całość poprzez takie elementy jak: powierzchnia ziemi, łącznie z

glebą i kopalinami, wody powierzchniowe i podziemne, klimat, świat roślin i zwierząt oraz powiązania

między nimi,

− zdrowie ludzi i jakość życia – co wynika z wprowadzenia ustaleń art. 3 ust. 11 ustawy prawo ochrony

środowiska, iż poprzez oddziaływanie na środowisko rozumie się również oddziaływanie na zdrowie ludzi,

przedmiotami prognozy są ustalenia planu obejmujące:

− przeznaczenie terenu (podstawowe i dopuszczone),

− zasady kształtowania zabudowy i zagospodarowania terenu, w tym: sposoby uwzględnienia

występowania stanowisk roślin chronionych i rzadkich,

− zasady odniesione do całego obszaru objętego planem, w tym w szczególności do zasad ochrony

środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego.



Podstawowym kryterium odniesienia oceny skutków realizacji planu są ustalenia

uwarunkowań ekofizjograficznych, które wskazują przydatność terenu dla różnych

funkcji użytkowych oraz istniejące problemy ochrony środowiska.

Istota prognozy zawiera się w ocenie:

− na ile ustalenia planu pozwolą na zachowanie istniejących wartości zasobów środowiska

w całym zakresie tego pojęcia,

− na ile ustalenia planu wzbogacają lub odtwarzają obniżone albo zdegradowane wartości,

− w jakim stopniu ustalenia planu wywołają nowe zagrożenia dla środowiska i jakości życia

lub mogą osłabić albo spotęgować już istniejące zagrożenia.

Zgodnie z cyt. ustawą o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ocenie…

przewidywane oddziaływania realizacji ustaleń projektu planu na środowisko,

krajobraz i jakość życia mogą być:

− bezpośrednie – pośrednie

− odwracalne – nieodwracalne

− krótkoterminowe – długoterminowe

− stałe – chwilowe.



Skutki wpływu ww. możliwych oddziaływań mogą być:

− pozytywne (pożądane) – stanowiące szansę dla zachowania lub odtworzenia walorów

środowiska, krajobrazu i zapewnienia jakości życia,

− negatywne (nie pożądane) i wtedy stanowiące zagrożenia dla środowiska,

− krajobrazu i jakości życia.

Dla identyfikacji negatywnych skutków wpływu realizacji ustaleń planu na środowisko i

zdrowie ludzi przyjęto kryteria obejmujące:

− oddziaływanie nieodwracalne,

− oddziaływanie, które może dopuścić do przekroczenia standardów jakości życia,

− oddziaływanie o zasięgu ponadlokalnym,

− oddziaływanie na elementy o cennych wartościach przyrodniczych,

− oddziaływanie, które może pogorszyć warunki życia mieszkańców.

Ww. ocenie uwzględnia się również:

− rozwiązania planu ograniczające negatywne oddziaływania na środowisko i zdrowie ludzi,

− zjawisko oddziaływania sąsiedztwa, które może być źródłem kumulacji zagrożeń lub

kumulacją zagrożeń.



Przy ocenie możliwych negatywnych skutków wpływu oddziaływań realizacji ustaleń planu

wyodrębniono wpływ:

− negatywny znaczący, spełniający określone kryteria

− negatywny nie znaczący - nie obejmuje ww. kryteriów

− negatywny mało prawdopodobny w związku z przyjętymi ograniczeniami w ustaleniach

planu.

Za kryteria oceny skutków wpływu jako negatywne znaczące przyjęto

oddziaływanie:

− bezpośrednie

− nieodwracalne

− ponadlokalne

− przekształcające standardy jakości elementów środowiska na elementy o cennych

wartościach przyrodniczych,

oddziaływanie pośrednie:

− pogarszające jakość życia mieszkańców

− dotyczące zjawiska oddziaływania sąsiedztwa, które może być źródłem kumulacji

zagrożeń lub kumulacją zagrożeń.

synteza oceny oddziaływania projektu planu na środowisko,

krajobraz i jakość życia mieszkańców

W opracowaniu przyjęto i ww. synteza zawiera skumulowany wpływ zidentyfikowanych oddziaływań na

procesy przyrodnicze, warunkujące funkcjonowanie środowiska oraz na jakość życia obejmujące:

funkcjonowanie hydrologiczne dotyczące:

warunków krążenia wód: spływ, infiltracja, retencja, które ulegają zmianie w związku z zabudową i

pokryciem powierzchni substancją nieprzepuszczalną. Za miernik skali zaburzenia warunków krążenia wód

przyjęto udział powierzchni biologicznie czynnej warunkującej retencji powierzchnię i podpowierzchnię,

zagrożeń stanu czystości wód powierzchniowych i podziemnych, które:

może wystąpić wyłącznie w sytuacji katastrofy komunikacyjnej przy przewozie substancji niebezpiecznych,

szczególnie na drogach KD…. Nie prognozuje się zanieczyszczeń wód powierzchniowych i podziemnych

przy wdrożeniu obowiązujących ustaleń projektu planu.

funkcjonowanie klimatyczne dotyczące:

warunków przewietrzania oraz napowietrzania obszaru napływem stosunkowo czystego i chłodnego

powietrza z lasów i zadrzewień: ……… Warunki te ulegają zmianie w związku ze zwiększeniem szorstkości

aerodynamicznej podłoża poprzez nowa zabudowę, co ogranicza przepływ powietrza.

zagrożeń stanu jakości powietrza, dotyczące hałasu oraz emisji zanieczyszczeń pyłowych i

gazowych powietrza – przy realizacji ustaleń planu dotyczących zapewnienia komfortu akustycznego

oraz zasad stosowania ekologicznych, nowoczesnych technologii – jest mało prawdopodobne.

funkcjonowanie biologiczne dotyczące:

warunków zachowania potencjału biotycznego, wyrażonego poprzez bioróżnorodność –

zróżnicowaną co do wartości przyrodniczych zbiorowisk roślinnych i towarzyszący im świat zwierząt.

synteza oceny oddziaływania projektu planu na środowisko,

krajobraz i jakość życia mieszkańców

Dla zachowania potencjału biotycznego w ustaleniach projektu planu:

− wyłącza się teren występowania cennych wartości przyrodniczych z przeznaczenia

na funkcje użytkowe,

− wprowadza się nakaz zachowania roślin chronionych i rzadkich,

− przy przeznaczeniu terenu na funkcje użytkowe minimalizuje się udział powierzchni o

zróżnicowanych wartościach przyrodniczych, która jest przeznaczona na cele użytkowe.

● Oznacza to, iż potencjał biotyczny terenu przeznaczonego na funkcje użytkowe nie jest

zagrożony.

SPECYFIKA USTALEŃ

Z ZAKRESU OCHRONY ŚRODOWISKA

w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego

dla terenów górniczych

Sporządzenie mpzp dla terenów górniczych wymaga wykonania specjalistycznego

opracowania ekofizjograficznego dot. przeszłej, bieżącej i prognozowanej eksploatacji

kopalin, w tym:

− zmian w układzie sieci rzecznej;

− zmian w zwierciadle wód podziemnych;

− wpływu na zachowanie obszarów chronionych i obszarów o podwyższonych wartościach

przyrodniczych;

− wpływu na jakość życia;

− uwzględnienia w ustaleniach Prognozy przeszłych i przyszłych skutków oddziaływań

górniczych.

uwarunkowania ekofizjograficzne (K-ce, ul. Panewnicka)

synteza - tereny górnicze

uwarunkowania ekofizjograficzne dla projekt mpzp - legenda

elementy struktury przyrodniczej (K-ce, ul. Panewnicka)

uwarunkowania ekofizjograficzne dla projekt mpzp - legenda

elementy struktury przyrodniczej (K-ce, ul. Panewnicka)

uwarunkowania ekofizjograficzne dla mpzp (K-ce, dz. Murcki)

zagrożenia górnicze

uwarunkowania ekofizjograficzne dla mpzp (K-ce, dz. Murcki)

przydatność środowiska dla potrzeb zagospodarowania przestrzennego

Prognoza oddziaływania na środowisko dla mpzp (K-ce, dz. Murcki)

synteza ustaleń

PODSTAWOWE UCHYBIENIA

W DOKUMENTACJI

DOTYCZĄCEJ OCHRONY ŚRODOWISKA

synteza doświadczeń z realizacji

podstawowe uchybienia w opracowaniach ekofizjograficznych

1. Uwarunkowania ekofizjograficzne niespełniające wymagań § 6 Rozporządzenia …

ponieważ:

− nie stanowią ocen i wniosków z analiz dla wskazania przydatności teren dla

funkcji użytkowych;

− zawierają informacje o charakterze inwentaryzacyjnym, bez rozpoznania

współzależności między poszczególnymi elementami środowiska oraz bez

wskazania przydatności terenów dla funkcji użytkowej;

2. Brak celowego ukierunkowania zakresu rozpoznania cech i właściwości

środowiska warunkujących wdrożenie rzeczywistych potrzeb strategii rozwoju

gminy.

podstawowe uchybienia w Prognozie…

1. Brak kryteriów wartościowania oceny oddziaływania wpływu oddziaływania;

2. Nieuwzględnienie w ustaleniach Prognozy kumulacji z wariantem „zerowym”;

3. Brak syntezy skumulowanego wpływu zidentyfikowanych oddziaływań projektu

planu na procesy przyrodnicze warunkujące funkcjonowanie środowiska i jakości

życia;

4. Brak kryterium uzasadniającego, że nie występuje oddziaływanie projektu na obszar

Natura 2000;

5. Nieprzestrzeganie zasady, iż ustalenia Prognozy wykładanej do publicznego wglądu

powinny być jednoznaczne i zrozumiałe dla korzystających z tego dokumentu.

dziękuję za uwagę

dr Janina Szczepańska biegły z listy Ministra OŚZNiL Nr 1155 oraz z listy Wojewody Śląskiego Nr 178

w zakresie sporządzania ocen i prognoz oddziaływania planów na środowisko

Documents

Ochrona środowiska w planowaniu przestrzennymPrzy czym istotna jest tu przyjęta zasada, że im większa odporność tym lepsza regeneracja. Dotychczas najbardziej rozpoznana jest