OCHRONA OZNACZE GEOGRAFICZNYCH PRODUKTW ROLNYCH I RODKW SPOYWCZYCH W PRAWIE EUROPEJSKIM

Dr Edyta Caka

Uniwersytet Marii Curie-Skodowskiejw Lublinie

10 czerwca 2010 r.

POJCIE

JAK ROZUMIE OZNACZENIA GEOGRAFICZNE?Geograficzne oznaczenia pochodzenia (oznaczenia geograficzne) s to oznaczenia (symbole) o treci geograficznej, ktre identyfikuj okrelone miejsce na Ziemi (miejscowo, region, pastwo itp.).

Przecitny odbiorca czc je z towarem przypisuje mu pochodzenie ze wskazanego miejsca geograficznego.

Oznaczenia geograficzne s zwizkiem pewnego symbolu o treci geograficznej z towarem, ktry jest odbierany przez przecitnego nabywc jako zesp informacji o towarze, w tym zwaszcza o jego pochodzeniu z pewnego miejsca geograficznegoR. Skubisz

OZNACZENIA GEOGRAFICZNE TO DOBRA NIEMATERIALNEIch niematerialna natura powstaje z chwil wytworzenia w wiadomoci odbiorcw pojciowego zwizku oznaczenia z towarem obejmujcego og wyobrae o danym towarze wyodrbnionym na podstawie kryterium jego pochodzenia

R. Skubisz

OZNACZENIA GEOGRAFICZNEODNOSZ SI DO:

produktw rolnych i rodkw spoywczych

win

napojw spirytusowych

produktw przemysowych

FUNKCJE

INFORMACYJNA

ODRNIAJCA

REKLAMOWA

GWARANCYJNA (JAKOCIOWA)

KLASYFIKACJA

ZWYKE I KWALIFIKOWANE Ciasteczka lubelskie , Prosciutto di Parma

BEZPOREDNIE I POREDNIETurron de Alicante , Ouzo

SOWNE, SOWNO - GRAFICZNE,GRAFICZNE

RDA PRAWA

PRAWO MIDZYNARODOWE

1) konwencja paryska o ochronie wasnoci przemysowej z dnia 20 marca 1883 r.,2)porozumienie madryckie w sprawie zwalczania faszywych lub oszukaczych oznacze pochodzenia towarw z dnia 14 kwietnia 1891r.,3) porozumienie lizboskie w sprawie ochrony nazw pochodzenia i ich midzynarodowej rejestracji z dnia 31 padziernika 1958 r.,4) midzynarodowa konwencja w sprawie uywania nazw pochodzenia i oznacze serw z dnia 1 czerwca 1951 r. (konwencja streska),5)porozumienie w sprawie handlowych aspektw praw wasnoci intelektualnej z dnia 15 kwietnia 1994 r. (porozumienie TRIPS),6) umowy dwustronne, do ktrych nale:konwencja handlowa midzy Rzeczpospolit Polsk a Republik Czechosowack z dnia 23 kwietnia 1925 r.,porozumienie midzy Rzeczpospolit Polsk a Krlestwem Wgierskim o ochronie nazw terytorialnych i specjalnych nazw gatunkw winnych z dnia 4 listopada 1931 r.,traktat handlowy i nawigacyjny z Republik Francusk z dnia 22 maja 1937 r.

PRAWO EUROPEJSKIEPRAWO PIERWOTNE

Art. 43 TFUE (dawny art. 37 TWE)Art. 34-36 TFUE (dawne art. 28-30 TWE)Traktat Akcesyjny

PRAWO EUROPEJSKIE PRAWO WTRNERozporzdzenie Rady (WE) nr 510/2006 z dnia 20 marca 2006 r. w sprawie ochrony oznacze geograficznych i nazw pochodzenia produktw rolnych i rodkw spoywczych (Dz. Urz. UE z 31 marca 2006 r. L 93)

Rozporzdzenie Rady (WE) nr 479/2008 z dnia 29 kwietnia 2008 r. w sprawie wsplnej organizacji rynku wina, zmieniajce rozporzdzenia (WE) nr 1493/1993, (WE) nr 1782/2003, (WE) nr 1290/2003 i (WE) nr 3/2008 oraz uchylajce rozporzdzenia (EWG) nr 2392/86 i (WE) nr 1493/1999 (Dz. Urz. UE z 6 czerwca 2008 r. L 148)

3) Rozporzdzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 110/2008 z dnia 15 stycznia 2008 r. w sprawie definicji, opisu, prezentacji, etykietowania i ochrony oznacze geograficznych napojw spirytusowych oraz uchylajce rozporzdzenie Rady (EWG) nr 1576/89 z dnia 29 maja 1989 r. ustanawiajce oglne zasady definicji, opisu i prezentacji napojw spirytusowych (Dz. Urz. UE z 13 lutego 2008 r. L 39)

PRAWO EUROPEJSKIEROZPORZDZENIA KOMISJIrozporzdzenie Komisji (WE) nr 1898/2006 z dnia 14 grudnia 2006 r. okrelajce szczegowe zasady stosowania rozporzdzenia Rady (WE) nr 510/2006 w sprawie ochrony oznacze geograficznych i nazw pochodzenia produktw rolnych i rodkw spoywczych (Dz. Urz. UE z 23 grudnia 2006 r. L 369)

rozporzdzenie Komisji (WE) nr 918/2004 z 29 kwietnia 2004 r. o przepisach przejciowych dotyczcych ochrony nazw pochodzenia i oznacze geograficznych dla produktw rolnych i rodkw spoywczych ze wzgldu na przystpienie do Unii Europejskiej Republiki Czeskiej, Estonii, Cypru, otwy, Litwy, Wgier, Malty, Polski, Sowenii i Sowacji (Dz. Urz. UE z 30 kwietnia 2004 r. L 163)

rozporzdzenia wydawane przez Komisj dotyczce wpisu nazw i oznacze do rejestru chronionych nazw pochodzenia i chronionych oznacze geograficznych

PRAWO POLSKIE1. Ustawa z dnia 17 grudnia 2004 r. o rejestracji i ochronie nazw i oznacze produktw rolnych i rodkw spoywczych oraz o produktach tradycyjnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 10, poz. 68)2. Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tekst jedn. Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503 z pn. zm.)3. Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo wasnoci przemysowej (tekst jedn. Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117)

Konwencja paryska i porozumienie madryckieOznaczeniami pochodzenia s wszystkie oznaczenia, ktre wskazuj na pochodzenie geograficzne towaru z okrelonego pastwa bd miejsca znajdujcego si w tym pastwie.

Z punktu widzenia definicji oznacze pochodzenia towar nie musi wyrnia si szczegln jakoci lub innymi cechami wynikajcymi z pochodzenia geograficznego.

Oznaczenia pochodzenia s wic prost informacj na temat miejsca wyprodukowania, wytworzenia lub wydobycia towaru.

ART. 8 UZNKOZNACZENIA POCHODZENIACzynem nieuczciwej konkurencji jest opatrywanie towarw lub usug faszywym lub oszukaczym oznaczeniem geograficznym wskazujcym bezporednio albo porednio na kraj, region lub miejscowo ich pochodzenia albo uywanie takiego oznaczenia w dziaalnoci handlowej, reklamie, listach handlowych, rachunkach lub innych dokumentach (art. 8 uznk).

Oznaczenia geograficzne, w rozumieniu art. 8 uznk to zwyke oznaczenia geograficzne wskazujce jedynie na pochodzenie towaru lub usugi z okrelonego miejsca.

OZNACZENIA GEOGRAFICZNEArt. 22 ust. 1 TRIPSOznaczeniami geograficznymi s oznaczenia, ktre identyfikuj towar jako pochodzcy z terytorium kraju czonkowskiego lub regionu, lub miejsca na tym terytorium, jeeli pewna jako, reputacja lub inna cecha towaru jest przypisywana zasadniczo pochodzeniu geograficznemu tego towaru,oznaczenia geograficzne z art. 2 ust. 1 lit. b) rozporzdzenia nr 510/2006,oznaczenia pochodzenia z art. 175 ust. 1 pkt 2 pwp.chronione nazwy pochodzenia i chronione oznaczenia geograficzne z art. 9 uznk

ART. 9 UZNKOZNACZENIA GEOGRAFICZNEJeeli towar lub usuga w miejscu pochodzenia korzysta z ochrony, a z pochodzeniem z okrelonego regionu lub miejscowoci s zwizane ich szczeglne cechy lub waciwoci, czynem nieuczciwej konkurencji jest faszywe lub oszukacze uywanie takich chronionych oznacze geograficznych i chronionych nazw pochodzenia (art. 9 uznk).

NAZWY POCHODZENIAart. 2 porozumienia lizboskiego Nazwami pochodzenia s nazwy geograficzne kraju, regionu lub miejscowoci, ktre su do wskazania pochodzcych stamtd produktw, ktrych jako i cechy wynikaj wycznie lub zasadniczo ze rodowiska geograficznego, cznie z jego czynnikami naturalnymi i ludzkimi (art. 2 ust. 1 porozumienia lizboskiego). nazwy pochodzenia z art. 2 ust. 1 lit. a) rozporzdzenia nr 510/2006 nazwy regionalne z art. 175 ust. 1 pkt 1 pwp.

PRAWO EUROPEJSKIE

Rozporzdzenie nr 510/2006 z dnia 20 marca 2006 r. w sprawie ochrony oznacze geograficznych i nazw pochodzenia produktw rolnych i rodkw spoywczych (dawne rozporzdzenie nr 2081/92)

CELE

zrnicowanie produkcji rolnej

promocja produktw rolnych i rodkw spoywczych

zwikszenie dochodw producentw (rolnikw)

zatrzymywanie spoecznoci wiejskiej w szczeglnoci na obszarach mniej uprzywilejowanych lub oddalonych

podnoszenie jakoci ywnoci

ochrona konsumentw

wprowadzenie jednolitego systemu ochrony oznacze geograficznych

zapewnienie jednolitych warunkw konkurencji dla producentw

NAZWY POCHODZENIA I OZNACZENIA GEOGRAFICZNE

NAZWA POCHODZENIA oznacza nazw regionu, okrelonego miejsca lub, w wyjtkowych przypadkach, kraju, ktra suy do oznaczenia produktu rolnego lub rodka spoywczego pochodzcego z tego regionu, okrelonego miejsca lub kraju, ktrego jako lub cechy charakterystyczne s w istotnej lub wycznej mierze zasug rodowiska geograficznego, na ktre skadaj si czynniki naturalne i ludzkie, oraz ktrego produkcja, przetwarzanie i przygotowywanie maj miejsce na okrelonym obszarze geograficznym art. 2 ust. 1 lit. a) rozporzdzenia

OZNACZENIE GEOGRAFICZNEoznacza nazw regionu, okrelonego miejsca lub, w wyjtkowych przypadkach, kraju, ktra suy do oznaczenia produktu rolnego lub rodka spoywczego pochodzcego z tego regionu, okrelonego miejsca lub kraju, oraz ktrego okrelona jako, renoma lub inna cecha charakterystyczna moe by przypisana temu pochodzeniu geograficznemu, oraz ktrego produkcja lub przetwarzanie lub przygotowywanie maj miejsce na okrelonym obszarze geograficznym.art. 2 ust. 1 lit. b) rozporzdzenia

WYJTEKPOREDNIE GEOGRAFICZNE OZNACZENIA POCHODZENIAtradycyjne nazwy geograficzne lub niegeograficzne suce do oznaczenia produktu rolnego lub rodka spoywczego, speniajce wymogi, o ktrych mowa w art. 2 ust. 1, s rwnie uznawane za nazwy pochodzenia lub oznaczenia geograficzne (art. 2 ust. 2 rozporzdzenia)

NAZWY RODZAJOWE

NAZWA RODZAJOWAnazwa produktu rolnego lub rodka spoywczego, ktra mimo i jest zwizana z miejscem lub regionem, w ktrym produkt lub rodek spoywczy by pierwotnie produkowany lub wprowadzany na rynek staa si powszechn nazw produktu rolnego lub rodka spoywczego we Wsplnocie (art. 3 rozporzdzenia).

PROCEDURA REJESTRACJI

UPROSZCZONA (uchylony art. 17 rozporzdzenia nr 2081/92)

ZWYKA (art. 5 -7 rozporzdzenia nr 510/2006)

ZWYKA PROCEDURAPOSTPOWANIE PRZED ORGANAMI PASTWA

POSTPOWANIE PRZED KOMISJ EUROPEJSK

PROCEDURA REJESTRACJI

ZGASZAJCY MINISTER WACIWY KOMISJA (GRUPA)DS. RYNKW ROLNYCH EUROPEJSKA

Grupa oznacza, niezalenie od jej formy prawnej i skadu, kad organizacj producentw lub przetwrcw tego samego produktu rolnego lub rodka spoywczego.

ZASTRZEENIEosoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadajca osobowoci prawnej, ktrej interesu gospodarczego lub prawnego dotyczy postpowanie w sprawie rejestracji nazwy produktu rolnego lub rodka spoywczego, moe zoydo ministra waciwego do spraw rynkw rolnych zastrzeenie do wniosku o rejestracj (art. 17 ust. 1 ustawy z 2004r.)

SPRZECIWart. 7 ust. 1 rozporzdzenia W terminie szeciu miesicy od daty publikacji w Dzienniku Urzdowym Unii Europejskiej kade pastwo czonkowskie lub pastwo trzecie moe zgosi sprzeciw wobec proponowanej rejestracji, poprzez wniesienie do Komisji naleycie uzasadnionego sprzeciwu.

SPRZECIWSZCZEBEL KRAJOWY Rozdzia 4 ustawy z 2004 r. Postpowanie w wypadku sprzeciwu. Przepisy tego rozdziau dotycz dwch rodzajw zdarze:1) wnoszenia sprzeciww do ministra waciwego do spraw rynkw rolnych przez podmioty pochodzce z Polski w stosunku do wnioskw o rejestracj zgoszonych przez inne pastwa;2) wnoszenia sprzeciww do Komisji Europejskiej przez inne pastwa w stosunku do wnioskw o rejestracj pochodzcych z Polski.

PODSTAWY WNIESIENIA SPRZECIWU jeeli wniosek o rejestracj dotyczy nazwy pochodzenia lub oznaczenia geograficznego, ktre nie speniaj wymogw definicji z art. 2 rozporzdzenia,

zgoszona nazwa koliduje z nazw odmiany rolin lub rasy zwierzt i moe przez to wprowadza konsumentw w bd co do prawdziwego pochodzenia produktu,

zgoszona nazwa jest nazw homonimiczn lub czciowo homonimiczn w stosunku do nazwy ju zarejestrowanej i rejestracja nie uwzgldnia naleycie lokalnego i tradycyjnego uycia,verte

PODSTAWY WNIESIENIA SPRZECIWU cd.zgoszona nazwa jest nazw rodzajow,

zgoszona nazwa koliduje z renomowanym znakiem towarowym w ten sposb, e jej rejestracja wie si z ryzykiem wprowadzenia konsumentw w bd co do prawdziwego pochodzenia produktu

rejestracja danej nazwy zagroziaby istnieniu cakowicie lub czciowo takiej samej nazwy lub znaku towarowego, lub istnieniu produktw, ktre byy zgodnie z prawem wprowadzane do obrotu przez okres co najmniej piciu lat poprzedzajcych publikacj jednolitego dokumentu w Dzienniku Urzdowym Unii Europejskiej

WNIOSEK O REJESTRACJZAWIERA

nazw i adres grupy skadajcej wniosek,

specyfikacj produktu,

jednolity dokument.art. 5 ust. 3 rozporzdzenia

SPECYFIKACJA Zgodnie z art. 4 ust. 2 rozporzdzenia specyfikacja zawiera przynajmniej:

nazw produktu rolnego lub rodka spoywczego,opis produktu rolnego lub rodka spoywczegookrelenie obszaru geograficznego, dowd, e produkt rolny lub rodek spoywczy pochodz ze wskazanego obszaru geograficznego,opis metody otrzymywania produktu rolnego lub rodka spoywczego, oraz ewentualnie informacje dotyczce pakowania,szczegowe informacje potwierdzajce zwizek midzy jakoci i cechami charakterystycznymi produktu rolnego lub rodka spoywczego a rodowiskiem geograficznym,dane dotyczce organw lub jednostek przeprowadzajcych kontrol zgodnoci z wymogami specyfikacji produktu oraz ich szczegowe zadania,szczeglne zasady etykietowania danego produktu rolnego lub rodka spoywczegoinne wymogi okrelone w przepisach wsplnotowych lub krajowych.

SYMBOLE EUROPEJSKIE

POLSKIE CHNP I CHOGBryndza podhalaska

Oscypek Mid wrzosowy z Borw Dolnolskich Rogal witomarciski

Wielkopolski ser smaony

Andruty kaliskie Truskawka kaszubska

Redykoka

Winia nadwilanka

PRAWO Z REJESTRACJI

STRONA POZYTYWNA

(art. 4 ust.1 rozporzdzenia)

Korzystanie z chronionej nazwy pochodzenia (ChNP) lub chronionego oznaczenia geograficznego (ChOG) jest dozwolone jedynie w przypadku gdy produkt rolny lub rodek spoywczy s zgodne ze specyfikacj produktu.

STRONA NEGATYWNA(art. 13 ust.1 rozporzdzenia)Zarejestrowane nazwy s chronione przed:a) wszelkim bezporednim lub porednim uywaniem w obrocie zarejestrowanej nazwy dla produktw nieobjtych rejestracj, jeeli produkty te s porwnywalne do produktw zarejestrowanych pod t nazw lub jeeli przez uywanie tej nazwy wykorzystuje si renom chronionej nazwy;b) wszelkim naduywaniem, imitacj lub aluzj, nawet jeli jest wskazane prawdziwe pochodzenie produktu lub jeli chroniona nazwa zostaa przetumaczona, lub towarzyszy jej okrelenie takie, jak: rodzaj, typ, metoda, na sposb, imitacja lub inne podobne okrelenie;c) wszelkim innym faszywym lub wprowadzajcym w bd okreleniem miejsca pochodzenia lub wytwarzania, waciwoci lub podstawowych cech produktu znajdujcych si na opakowaniu zewntrznym lub wewntrznym, w materiale reklamowym lub w dokumentach odnoszcych si do danego produktu, jak rwnie stosowaniem opakowa mogcych stworzy faszywe wraenie co do jego pochodzenia;d) wszelkimi innymi praktykami mogcymi wprowadzi odbiorcw w bd co do prawdziwego pochodzenia produktu.

PRAWO Z REJESTRACJIJEST MAJTKOWYM BEZWZGLDNYM PRAWEM PODMIOTOWYM

KONTROLA

Akredytowane i upowanione przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi jednostki certyfikujce uprawnione do kontroli zgodnoci ze specyfikacj:Jednostka Certyfikujca PNG w Zajczkowie Polskie Centrum Bada i Certyfikacji w Warszawie COBICO Sp. z o.o. Krakw

BIOCERT MAOPOLSKA Sp. z o.o. Krakw

TUV Rheinland Polska Sp. z o.o., Warszawa

wojewdzcy inspektorzy jakoci handlowej artykuw rolno-spoywczych

KOLIZJA ZAREJESTROWANYCH OZNACZE GEOGRAFICZNYCH ZE ZNAKAMI TOWAROWYMI

Artyku 14 rozporzdzenia

1. W przypadkach gdy nazwa pochodzenia lub oznaczenie geograficzne zostao zarejestrowane na podstawie rozporzdzenia, wniosek o rejestracj znaku towarowego, odpowiadajcy jednemu z przypadkw wymienionych w art. 13 i odnoszcy si do tej samej kategorii produktw, jest odrzucany, o ile wniosek o rejestracj znaku towarowego zosta zoony po zoeniu w Komisji wniosku o rejestracj.Znaki towarowe zarejestrowane z naruszeniem akapitu pierwszego s uniewaniane.

2. Przy poszanowaniu prawa wsplnotowego uywanie znaku towarowego odpowiadajcego jednemu z przypadkw okrelonych w art. 13, zgoszonego, zarejestrowanego lub () nabytego poprzez uywanie go w dobrej wierze na terytorium Wsplnoty, przed dniem objcia ochron nazwy pochodzenia lub oznaczenia geograficznego w kraju pochodzenia () moe by dalej dozwolone, niezalenie od rejestracji danej nazwy pochodzenia lub oznaczenia geograficznego, o ile brak jest podstaw uniewanienia lub wyganicia znaku towarowego okrelonych w pierwszej dyrektywie Rady 89/104/EWG () oraz w rozporzdzeniu Rady (WE) nr 40/94 ().

PODSUMOWANIEPojcia z zakresu geograficznych oznacze pochodzenia s okrelone w prawie midzynarodowym, europejskim i krajowym

Ochrona nazw pochodzenia i oznacze geograficznych produktw rolnych i rodkw spoywczych jest ochron europejsk. Kwestie dotyczce zarejestrowanych oznacze naley rozstrzyga przede wszystkim na podstawie rozporzdzenia 510/2006

Przepisy krajowe dotyczce ochrony oznacze geograficznych musz by zgodne z prawem europejskim (rozp. 510/2006, TFUE)

LINKI

europa.eu

www.minrol.gov.pl