µιχαήλτσερβάντες O επιτήδειος ευγενής δον Κισότης της Μάντσας.Η πρώτη γνωστή ελληνική µετάφραση έργου του Cervantes (Τρίτη δεκαετία του 18ου αιώνα;) Εισαγωγή Γ. Κεχαγιόγλου, Α. Ταµπάκη, Κείµενο, γλωσσάρι και πίνακας κύριων ονοµάτων Γ. Κεχαγιόγλου, Εκδοση Ινστιτούτου Νεοελληνικών Ερευνών / Εθνικό Ιδρυµα Ερευνών, 2008 τησ περσασαποστολη ∏ ÚÒÙË ÁÓˆÛÙ‹ ¯ÂÈÚfiÁÚ·- ÊË ÂÏÏËÓÈ- ΋ ÌÂÙ¿- ÊÚ·ÛË ÙÔ˘ ¢ÔÓ ∫ȯÒÙË ÊÈÏÔÙ¯ӋıËΠÈı·ÓfiÓ Î·Ù¿ ÙËÓ ÙÚ›ÙË ‰Â- ηÂÙ›· ÙÔ˘ 18Ô˘ ·ÈÒÓ· Î·È ıÂ- ˆÚÂ›Ù·È Ë ·Ï·ÈfiÙÂÚË ÙˆÓ µ·ÏηӛˆÓ. ∏ ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ‹ıËΠÛÙÔ µÔ˘- ÎÔ˘Ú¤ÛÙÈ, ÛÙÔ ÊˆÙÈṲ̂ÓÔ Â- ÚÈ‚¿ÏÏÔÓ ÙˆÓ ÚÒÙˆÓ ÂÏÏË- ÓÔÊ·Ó·ÚȈÙÒÓ ËÁÂÌfiÓˆÓ Ù˘ ªÔωԂϷ¯›·˜, ÛÙËÓ ∞˘- Ï‹ ÙˆÓ ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙˆÓ, ÛË- Ì·ÓÙÈÎfi ÛÙ·˘ÚÔ‰ÚfiÌÈ ·Ó¿- ÌÂÛ· ÛÙÔÓ ·Ó·ÙÔÏÈÎfiÎ·È ÙÔÓ ‰˘ÙÈÎfi ÎfiÛÌÔ, ÁfiÓÈÌÔ ‰¤ÎÙË ÙˆÓ ÓˆÙÂÚÈÎÒÓ ÓÂ˘Ì·ÙÈ- ÎÒÓ Î·È ÏÔÁÔÙ¯ÓÈÎÒÓ Ù¿ÛÂ- ˆÓ Ù˘ ∂˘ÚÒ˘, fiˆ˜ ›- Û˘ ·ÍÈfiÏÔÁÔ Î¤ÓÙÚÔ Î·Ï- ÏȤÚÁÂÈ·˜ Î·È ‰È¿‰ÔÛ˘ ÙˆÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Î·Ù¿ ÙË ÌÂٷȯÌȷ΋ ·˘Ù‹ ÂÚ›Ô‰Ô ÙÔ˘ÏÂÁfiÌÂÓÔ˘ ÚÒÈÌÔ˘ ¢È·- ʈÙÈÛÌÔ‡ (1700-1750). µ·- Û›ÛÙËΠ۠ÈÙ·ÏÈ΋ ·fi‰ÔÛË ÙÔ˘¤ÚÁÔ˘, ÂÓÒ Â›Ó·È ÁÚ·Ì̤- ÓË Û ÌÈ· ˙ˆÓÙ·Ó‹ «ËÌÈÏfiÁÈ·» Ê·Ó·ÚÈÒÙÈÎË ÁÏÒÛÛ·. ¢È·ÊÔÚÂÙÈο ·ÔÛ¿ÛÌ·- Ù· Ù˘ ÌÂÙ¿ÊÚ·Û˘, Ûˆ˙fi- ÌÂÓ· Û ÙÚ›· ¯ÂÈÚfiÁÚ·Ê· (·ÓÙ›ÁÚ·Ê· ÙÔ˘ Ï·Óı¿ÓÔÓÙÔ˜ ·Ú¯ÈÎÔ‡), ÂÓÙÔ›ÛÙËÎ·Ó Î·È ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÙËÎ ·Ó Û ‰È·ÊÔ- ÚÂÙÈΤ˜ ¯ÚÔÓÈΤ˜ ÛÙÈÁ̤˜: ÙÔ ÚÒÙÔ ·fi ÙË §Ô˘Î›· ¢ÚÔ‡- ÏÈ· (1966), ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ·fi ÙÔÓ °ÈÒÚÁÔ ∫¯·ÁÈfiÁÏÔ˘ (1990) Î·È ÙÔ ÙÚ›ÙÔ ·fi ÙËÓ ∞ÓÓ· ∆·Ì¿ÎË (1992). ™ÙÔÓ ·ÚfiÓÙ· ÙfiÌÔ ÂΉ›‰ÂÙ·È ÁÈ· ÚÒÙË ÊÔÚ¿ Û˘ÁÎÂÓÙڈ̤- ÓÔ ÙÔ Û‡ÓÔÏÔ ÙÔ˘ ˘¿Ú¯Ô- ÓÙÔ˜ ˘ÏÈÎÔ‡: ÙÌ‹Ì·Ù· ÙÔ˘ ¶ÚÒÙÔ˘ ª¤ÚÔ˘˜ Î·È Û¯Â‰fiÓ ·Î¤Ú·ÈÔ ÙÔ ¢Â‡ÙÂÚÔ ·fi Ù· Û˘ÓÔÏÈο Ù¤ÛÛÂÚ· ̤ÚË ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘. (™ËÌÂÈÒÓÂÙ·È fiÙÈ ˆ˜ ÙÒÚ· ÌÈÎÚ¿ ÌfiÓÔ ÎÔÌÌ¿ÙÈ· ›¯·Ó ÚÔ‰ËÌÔÛÈ¢ı› ·fi ÙÔÓ ∫¯·ÁÈfiÁÏÔ˘.) ™ÙËÓ ÂÎÙÂÓ¤ÛÙ·ÙË ÂÈÛ·Áˆ- Á‹ ÙÔ˘ ÙfiÌÔ˘ (ÛÂÏ. 15-150) ·Ó·Ù‡ÛÛÔÓÙ·È ÔÈ ÈÛÙÔÚÈÎÔ- ÔÏÈÙÈÛÌÈÎÔ› Î·È ÓÂ˘Ì·ÙÈÎÔ› fiÚÔÈ Ú·ÁÌ·ÙÔÔ›ËÛ˘ Ù˘ ÌÂÙ¿ÊÚ·Û˘, Ù›ıÂÓÙ·È Ô- Ï˘¿ÚÈ ıÌ· ÂȉÈÎfiÙÂÚ· ˙ËÙ‹Ì·- Ù· (Û¯ÂÙÈο Ì ÙË ¯ÂÈÚfiÁÚ·ÊË ·Ú¿‰ÔÛË ÙÔ˘ ÎÂÈ̤ÓÔ˘, ÙË ÁÏÒÛÛ·, ÙÔ ‡ÊÔ˜, ÙËÓ ˘Ô- ‰Ô¯‹ Î·È ÙË ‰È¿‰ÔÛË Ù˘ ÌÂ- Ù¿ÊÚ·Û˘ Î.¿.), ÂÓÒ ·Ú¿Ï- ÏËÏ· Û˘˙ËÙÔ‡ÓÙ·È Â˘Ú‡ÙÂÚ· ı¤Ì·Ù· (Á‡Úˆ ·fi ÙË ‰Ú·- ÛÙËÚÈfiÙËÙ· ÙˆÓ ª·˘ÚÔÎÔÚ- ‰¿ÙˆÓ Î·È ÙÔ˘ ·ÎÏÔ˘ ÙÔ˘˜ Î.Ï.). º¤ÚÓÔÓÙ·˜ ÛÙÔ Êˆ˜ ¿ÁÓˆÛÙ·ÛÙÔȯ›·,Û¯ÔÏÈ¿˙Ô- ÓÙ·˜, Û˘ÌÏËÚÒÓÔÓÙ·˜ ‹ ·Ó·- ıˆÚÒÓÙ·˜ Ù· ·Ï·È fiÙÂÚ· ‚È- ‚ÏÈÔÁÚ·ÊÈο ÔÚ›ÛÌ·Ù·, Ë ˘ÎÓfiÙ·ÙËÂÈÛ·ÁˆÁ‹ ı¤ÙÂÈÙȘ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ ÁÈ· ¤Ó·Ó ‰ËÌÈ- Ô˘ÚÁÈÎfi‰È¿ÏÔÁÔ ‹ ·ÎfiÌ· Î·È ·ÓÙ›ÏÔÁÔ, ‰›ÓÔÓÙ·˜ ÔÈΛϷ ÂÓ·‡ÛÌ·Ù· ÁÈ· ÂÚ·ÈÙ¤Úˆ ‰ÈÂ- Ú‡ÓËÛË. ∂Í¿ÏÏÔ˘ÔÏÏ¿ ˙Ë- Ù‹Ì·Ù·, fiˆ˜ Ë ·ÎÚÈ‚‹˜ ¯ÚÔ- ÓÔÏfiÁËÛË ‹ Ô ÂÓÙÔÈÛÌfi˜ Ù˘ Ù·˘ÙfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ÌÂÙ·ÊÚ·ÛÙ‹ Î·È ÙˆÓ ·ÓÙÈÁڷʤˆÓ, ·Ú·- ̤ÓÔ˘Ó·ÓÔȯٿ,ηıÒ˜ÙÔΛ- ÌÂÓÔ Ì¿˜ ·Ú·‰›‰ÂÙ·È ·Î¤- Ê·ÏÔ Î·È ÎÔÏÔ‚fi. ∆Ô ··ÈÙËÙÈÎfi ¤ÚÁÔ Ù˘ ÌÂ- Ù·ÁÚ·Ê‹˜ ÙˆÓ ¯ÂÈÚÔÁÚ¿ÊˆÓ Î·È Ù˘ ÂÈ̤ÏÂÈ·˜ ÙÔ˘ÎÂÈ̤- ÓÔ˘ ·Ó¤Ï·‚Â Ô °. ∫¯·ÁÈfi- ÁÏÔ˘. µ·ÛÈ΋ ÙÔ˘ Âȉ›ˆÍË Ë Ú·ÁÌ·ÙÔÔ›ËÛË ÌÈ·˜ ÊÈÏÔ- ÏÔÁÈ΋˜ ·ÏÏ¿ ·Ú¿ÏÏËÏ· ¯ÚËÛÙÈ΋˜ ¤Î‰ÔÛ˘, ·ÓÙ·Ô- ÎÚÈÓfiÌÂÓ˘ ÛÙȘ ··ÈÙ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ Û‡Á¯ÚÔÓÔ˘ ·Ó·ÁÓˆÛÙÈ- ÎÔ‡ ÎÔÈÓÔ‡. OÈ ·Ú¯¤˜ Ô˘ ˘È- ÔıÂÙ‹ıËÎ·Ó (ÌÂٷ͇ ¿ÏÏˆÓ ÙÔÓÈÎfi˜ Î·È ÔÚıÔÁÚ·ÊÈÎfi˜ ÂÎÛ˘Á¯ÚÔÓÈÛÌfi˜), ÁÓˆÛÙ¤˜ Î·È ·fi ·Ï·ÈfiÙÂÚ· ÂΉÔÙÈ- οÂÁ¯ÂÈÚ‹Ì·Ù·ÙÔ˘ÂÈÌÂÏË- Ù‹ – .¯. ÙËÓ ¶Â˙ÔÁÚ·ÊÈ΋ ∞ÓıÔÏÔÁ›· (2001, ·Ó·Ù. 2003) –, ·Ó·Ù‡ÛÛÔÓÙ·È Û ȉȷ›ÙÂÚÔ ÙÌ‹Ì· Ù˘ ÂÈÛ·Áˆ- Á‹˜(ÛÂÏ.151-158). ∂ÈϤÔÓ, ÛÙÔ ÎÚÈÙÈÎfi ˘fiÌÓËÌ· ‰›ÓÔ- ÓÙ·È ÔχÙÈ̘ ÂÂÍËÁ‹ÛÂȘ ÁÈ· ÙËÓ ·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛË ÙˆÓ ÂÂÌ‚¿ÛÂˆÓ ÂΠ̤ÚÔ˘˜ ÙˆÓ ·ÓÙÈÁڷʤˆÓ Î·È ÙÔÓ ÂÓÙÔÈ- ÛÌfi ÌÂÙ·ÊÚ·ÛÙÈÎÒÓ ‹ ¿ÏÏˆÓ Ï·ıÒÓ, ÂÓÒ ÙÔ ·Ó·Ï˘ÙÈÎfiÙ·- ÙÔÁψÛÛ¿ÚÈϤ͈Ó,ÂÎÊÚ¿- ÛÂˆÓ Î·È Î˘Ú›ˆÓ ÔÓÔÌ¿ÙˆÓ ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ÙfiÌÔ˘ (ÛÂÏ. 635-813) ÂÈÙÚ¤ÂÈ ÙËÓ ·Úfi- ÛÎÔÙË ·Ó¿ÁÓˆÛË ÙÔ˘ ÎÂÈ- ̤ÓÔ˘ ·ÎfiÌ· Î·È ÛÙÔ ÏÈÁfiÙÂ- ÚÔ Ì˘Ë̤ÓÔ ÎÔÈÓfi. ÿÚË ÛÙËÓ ·ÚÔ‡Û· ÂΉÔ- ÙÈ΋ ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›·, Ô˘ÂÁηÈ- ÓÈ¿˙ÂÈ ÙË ÛÂÈÚ¿ «¶ËÁ¤˜ Ù˘ ¡Â- ÔÂÏÏËÓÈ΋˜ °Ú·ÌÌ·Ù›·˜ Î·È π ÛÙÔÚ›·˜» ÙÔ˘ π ÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ˘ ¡Â- ÔÂÏÏËÓÈÎÒÓ ∂Ú¢ÓÒÓ, Á›ÓÂÙ·È Â˘Ú‡ÙÂÚ· ÚÔÛ‚¿ÛÈÌË – ¤ÛÙˆ Î·È ·ÔÛ·ÛÌ·ÙÈο – ·˘Ù‹ Ë ÚÒÈÌË ÓÂÔÂÏÏËÓÈ΋ ÌÂÙ·- ÊÔÚ¿ÙÔ˘ıÂÚ‚·ÓÙÈÎÔ‡¤ÚÁÔ˘, ÂÓfi˜ ÛËÌ·ÓÙÈÎÔ‡ ÙÂÎÌËÚ›Ô˘ Ù˘ʷӷÚÈÒÙÈ΢ ·È‰Â›·˜. ∆ÂÙÚ·ÎfiÛÈ· Î·È Ï¤ÔÓ ¯Úfi- ÓÈ· ·fi ÙËÓ Î˘ÎÏÔÊÔÚ›· ÙÔ˘ ÚÒÙÔ˘ ÙfiÌÔ˘ ÙÔ˘ ¢ÔÓ ∫ȯÒ- ÙË (1605),ÙÔÂÌ‚ÏËÌ·ÙÈÎfiΛ- ÌÂÓÔ ÙÔ˘ £ÂÚ‚¿ÓÙ˜ ÂÍ·ÎÔ- ÏÔ˘ı› Ó· ÌÂÙ·ÊÚ¿˙ÂÙ·È, Ó· ÂΉ›‰ÂÙ·È Î·È Ó· ÚÔÛÂÏ·ÂÈ ÙÔ ÂÚ¢ÓËÙÈÎfi ÂӉȷʤÚÔÓ ÙˆÓ ÌÂÏÂÙËÙÒÓ Û ÔÏfiÎÏËÚÔ ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ. ™ÙȘ ÈÔ ÚfiÛÊ·- Ù˜ ÂÚ¢ÓËÙÈΤ˜ Û˘Ì‚ÔϤ˜, ÂÎÙfi˜ ·fi ÙÔÓ ÙfiÌÔ Ô˘ ·- ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘ÌÂ,Û˘ÁηٷϤÁÔ- ÓÙ·È Ô Û‡ÌÌÂÈÎÙÔ˜ ÙfiÌÔ˜ ÙÔ˘ ∂ÚÁ·ÛÙËÚ›Ô˘ ™˘ÁÎÚÈÙÈ΋˜ °Ú·ÌÌ·ÙÔÏÔÁ›·˜ ÙÔ˘ ∞ÚÈÛÙÔ- ÙÂÏ›Ԣ ¶·ÓÂÈÛÙËÌ›Ô˘ £ÂÛ- Û·ÏÔӛ΢, ∏ ›‰Ú·ÛË ÙÔ˘ ¢ÔÓ ∫ȯÒÙË ÛÙ· ÁÚ¿ÌÌ·Ù· Î·È ÙȘ Ù¤¯Ó˜ (2006), Ë ÌÂϤÙË Ù˘ ·ÓÂÈÛÙËÌÈ·ÎÔ‡ ∞ÏÂ- Í¿Ó‰Ú·˜ ™·ÌÔ˘‹Ï, π‰·ÏÁfi˜ Ù˘ȉ¤·˜.∏ ÂÚÈ Ï¿ÓËÛ ËÙÔ˘ ¢ÔÓ ∫ȯÒÙË ÛÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ÏÔ- ÁÔÙ¯ӛ· (2007). µ 2 | 69 | 23 TO BHMA ΚΥΡΙΑΚΗ 14. ΣΕΠΤΕΜΒΡIΟΥ 2008 ºπ§√§√°π∫∏ π™∆√ƒπ∞ ∂Ó·˜ ÂÚÈÏ·ÓÒÌÂÓÔ˜ ÈfiÙ˘ ÛÙËÓ ∞˘Ï‹ ÙˆÓ ª·˘ÚÔÎÔÚ‰¿ÙˆÓ. ∏ ÚÒÙË ÁÓˆÛÙ‹ ÂÏÏËÓÈ΋ ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË ÙÔ˘ «¢ÔÓ ∫ȯÒÙË» O ‰ÔÓ ∫ÈÛfiÙ˘ ÙÔ˘ ∆ÛÂÚ‚¿ÓÙ˜ Ηκυρία Πέρσα Αποστολή είναι διδάκτωρ Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήµιο Αθηνών,µέλ ος Συνεργαζόµενου Εκπαιδευτικού Προσωπικού του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστηµίου.. . Γαλλική αφίσα για τον «∆ον Κιχώτη» Τοεπεισόδιοµετουςανεµόµυλουςστα ηµιλόγια ελληνικά του 18ου αιώνα: «Και,λέγοντας αυτό, επαράδ ωσε τον εαυτόν του µε όλη του την καρδίαν εις την σινιόρα του την ∆ολτσινέα,παρα- καλώντας την νατον βοηθήσει εις εκεί- νον τον κίνδυνον , και,όντας σκεπασµέ- νος µε τον θώρακα,και τρέχοντας όσον ηµπορούσε ν,εκτύπησετον πρώτονµύ- λον οπού ήτον έµπροσθέν του· µία κο- νταρίανειςτοτυλιγάδι , και οάνεµοςτον εγύρισε µε τόσην ορµήν,οπού έγινεν χί- λια κοµµάτια το κονδάρι,και ετραβήχθη οπίσωτο άλογόν του,και αυτός επήγεν κατακυλώντας καµπόσην ώραν εις τον κάµπον . O Σάντσο Πάντσα ς έτρεξε,µε τογοµάριτου,διάνα τονβοηθήσει,αµή όταν έφθασεν τον ηύρεν εις το τέλος οπού δεν ηµπορούσενα σαλεύσει: τοι- αύτη ήτον η κονταριά οπού εκτύπησε µε τον Ροντσινάντε του. “Κακορίζικος” είπεν “εγώ!” ο Σάντσο Πά- ντσας. “∆εν σε έλεγα εγώτην αφεντιάν σουνακοιτάξεις καλάτι κάµνεις, διατί εκείνοι είναι ανεµόµυλο ι, και δενήτον βολετόνναµηντουςγνωρίσει τινάςπά- ρεξ ανίσως και είχεν άλλα εις το κεφά- λι του;”». ∂Ș ÙËÓ ÛÈÓÈ fiÚ· ÙÔ˘ ÙËÓ ¢ÔÏÙÛÈÓ¤·
