Nuttige informatie voor de leerkracht - Lenen

NUTTIGE INFORMATIE

LENEN

LEERKRACHT

LENENNUTTIGE INFORMATIE

Inhoud

Te bereiken doelstellingen.........................................................................................................................4

Verwijzingen in de eindtermen..................................................................................................................4

1. WAAROM LENEN?..................................................................................................................................6

2. HET CONSUMENTENKREDIET..................................................................................................................7

2.1 WAT IS EEN CONSUMENTENKREDIET?...................................................................................................7

2.2 TYPE CONSUMENTENKREDIETEN............................................................................................................7

2.2.1 De lening op afbetaling....................................................................................................................7

2.2.2 Een verkoop op afbetaling...............................................................................................................9

2.2.3 Een verkoop op afbetaling zonder intrest.......................................................................................9

2.2.4 Financieringshuur of leasing............................................................................................................9

2.2.5 Hergroeperingskrediet.....................................................................................................................9

2.2.6 De flexibele geldreserve of kredietopening...................................................................................10

2.2.7 De geoorloofde debetstand op een rekening................................................................................11

2.2.8 Een overbruggingskrediet..............................................................................................................11

2.3 WAAR KAN IK EEN CONSUMENTENKREDIET KRIJGEN?........................................................................11

2.4 HET JAARLIJKS KOSTENPERCENTAGE (JKP)...........................................................................................12

3. HET HYPOTHECAIR KREDIET..................................................................................................................14

3.1 WAT IS EEN HYPOTHEEK?.....................................................................................................................14

3.2 HOEVEEL LENEN?...................................................................................................................................15

3.3 DE INTREST: VAST OF VARIABEL?.........................................................................................................17

3.4. HET JAARLIJKS KOSTENPERCENTAGE OF JKP.......................................................................................17

3.5 MAANDELIJKSE TERUGBETALING: VAST OF VARIABEL?.......................................................................18

3.6 VERPLICHTE VERZEKERINGEN...............................................................................................................18

3.7 WAAR SLUIT JE EEN HYPOTHECAIR KREDIET AF?.................................................................................18

Sluit je bij zo’n onderneming een contract af, dan ben je er zeker van dat de wetgeving wordt nageleefd en dat je de variabele rentevoet maar binnen bepaalde grenzen zal schommelen of de rentevoet niet elke maand zal wijzigen.4. HET KREDIETONDERZOEK.......................................................................................19

5. DE KREDIETOVEREENKOMST................................................................................................................21

LENEN – THEORETISCHE ACHTERGRONDINFORMATIE- 2

6. SECCI & ESIS.........................................................................................................................................21

7. DE CENTRALE VOOR KREDIETEN AAN PARTICULIEREN..........................................................................22

8. JE RECHTEN ALS KREDIETNEMER..........................................................................................................23

9. BETAALPROBLEMEN EN OVERMATIGE SCHULDENLAST.........................................................................24

9.1 WELKE RISICO’S LOOP JE?.....................................................................................................................24

9.2 WAT KAN JE ONDERNEMEN?................................................................................................................25

BIJLAGEN.................................................................................................................................................27

BIJLAGE 1: EEN AFLOSSINGSTABEL.............................................................................................................27

BIJLAGE 2: SECCI-INFOFICHE.......................................................................................................................30

Het thema dat behandeld wordt in deze bundel, sluit goed aan bij de vakoverschrijdende eindterm 6.7, de leerlingen kunnen het eigen budget en de persoonlijke administratie beheren en 6.8, de leerlingen geven kenmerken, mogelijke oorzaken en gevolgen van armoede aan. VOET uit de stam en leren leren hangen voornamelijk af van de gekozen werkvormen en worden daarom niet vermeld.

Opmerkingen en suggesties over deze bundel kan je sturen naar [email protected]

Een uitgave van: Wikifin.be

mei 2017


Te bereiken doelstellingen

De leerlingen kennen een aantal verschillende kredietvormen (in het rood staan, een kredietkaart gebruiken, op krediet kopen, een lening afsluiten) en hun kenmerken (het jaarlijks kostenpercentage (JKP), vaste t.o.v. variabele rentevoet, met of zonder garanties).

De leerlingen kunnen afwegen of het nuttig is om een lening af te sluiten, gegeven de mogelijke alternatieven.

De leerlingen kunnen bepalen welke lening het meest aangewezen is in een bepaalde situatie. De leerlingen kennen verschillende kanalen om een lening af te sluiten en weten welke voor- en

nadelen aan elk van die kanalen verbonden zijn. De leerlingen begrijpen de reclame over producten die ze kopen op afbetaling (gsm, smartphones,

auto, brommer, koelkast, …). De leerlingen begrijpen dat je alleen moet lenen als je weet dat je binnen de afgesproken termijn het

geleende bedrag en de rente kan terugbetalen. De leerlingen kennen de risico’s als zij hun financiële verplichtingen niet nakomen. De leerlingen weten waar je terecht kan en welke stappen je moet ondernemen als je problemen hebt

om je lening af te betalen. De leerlingen kunnen complex verwoorde kredietovereenkomsten lezen en begrijpen en de informatie

opzoeken die de gevolgen van een wanbetaling toelicht. De leerlingen kunnen concrete vragen stellen over een kredietovereenkomst, ze hebben op basis van

de antwoorden op de vragen meer inzicht in de overeenkomst.


Verwijzingen in de eindtermen

Linken met de vakgebonden eindtermen Project Algemene Vakken Tweede graad:

20. De leerlingen kunnen hun dagelijks leven organiseren.

26. De leerlingen kunnen een beroep doen op diensten of instellingen waar ze met eventuele vragen, klachten of meldingen terecht kunnen.

28. De leerlingen kunnen in hun eigen regio de belangrijkste maatschappelijke voorzieningen situeren.

Afhankelijk van de gekozen werkvormen en oefeningen, zullen er natuurlijk ook eindtermen uit de domeinen 'Functionele taalvaardigheid', 'Functionele rekenvaardigheid', 'Functionele informatieverwerving en -verwerking' en ‘Organisatiebekwaamheid’ aan bod komen.

Linken met de vakgebonden eindtermen Project Algemene Vakken Derde graad:

14. De leerlingen zien in dat ze keuzes moeten maken om hun leven adequaat te organiseren.

21. De leerlingen kennen in hun eigen regio de dienstverlening van de belangrijkste maatschappelijke instellingen en kunnen er gebruik van maken.

22. De leerlingen zien het belang in van maatschappelijk relevante formulieren en procedures.

23. De leerlingen kunnen maatschappelijk relevante formulieren lezen, invullen en controleren.

24. De leerlingen kunnen maatschappelijk relevante procedures toepassen.

26. De leerlingen kunnen geld beheren en bankieren.

29. De leerlingen zijn ingesteld op een bewust en verantwoord consumentengedrag.

Afhankelijk van de gekozen werkvormen en oefeningen, zullen er natuurlijk ook eindtermen uit de domeinen 'Functionele taalvaardigheid', 'Functionele rekenvaardigheid', 'Functionele informatieverwerving en -verwerking' en ‘Organisatiebekwaamheid’ aan bod komen.

Linken met de vakoverschrijdende eindtermen:

Context 6, socio-economische samenleving, 7: de leerlingen kunnen het eigen budget en de persoonlijke administratie beheren.

Afhankelijk van de gekozen werkvormen en oefeningen, zullen er natuurlijk ook eindtermen uit de domeinen 'Functionele taalvaardigheid', 'Functionele rekenvaardigheid', 'Functionele informatieverwerving en -verwerking' en ‘Organisatiebekwaamheid’ aan bod komen.Linken leggen met andere eindtermen uit de contexten zijn mogelijk, zie hiervoor de tips in 'Nuttige informatie voor de leerkracht - Lenen'.


1. WAAROM LENEN?

Ook al leef je zuinig, het is goed mogelijk dat je vroeg of laat een krediet zal moeten afsluiten. Voor de aankoop van een huis of een wagen bijvoorbeeld heb je aanzienlijke financiële middelen nodig. Lenen is dan vaak een noodzaak om je aankoop te kunnen realiseren.

Maar ook voor kleinere aankopen worden kredieten aangegaan. Je boodschappen betalen door onder nul te gaan op je zichtrekening is al een vorm van kopen op krediet, net zoals het gebruiken van je kredietkaart om een app voor je smartphone aan te kopen.

Waarvoor een krediet ook dient, het is uitermate belangrijk om de voor- en nadelen goed af te wegen voor je het afsluit. Geld lenen kost immers ook geld.

Er bestaan verschillende soorten leningen of kredieten. Bij particulieren zijn volgende producten populair: hypothecair krediet en consumentenkrediet. In deze bundel behandelen we vooral het consumentenkrediet en in mindere mate in punt 3 het hypothecair krediet.

Wil je meer weten over het thema ‘waarom lenen?’, raadpleeg

http://www.wikifin.be/nl/themas/lenen/sleutelvragen/waarom-lenen

Nog even dit :

Krediet opnemen i.p.v. lenen

Een lening is een eng begrip, onder meer begrensd door de bepalingen van het burgerlijk wetboek. Het contract ontstaat door de afgifte van geld “traditio” aan een ander persoon. Hoewel we de termen lening of lenen gebruiken om het eenvoudig te houden, is het beter om te spreken over een krediet op een rekening en in het algemeen te spreken over een krediet opnemen i.p.v. lenen.

Het begrip kredietkaart

Hoewel dit begrip algemeen ingeburgerd is bestaat er geen bijzondere regelgeving of definiëring van kredietkaarten en moet er dus voorzichtig worden omgesprongen met deze term.

Een kaart is een middel op basis waarvan een bepaalde verrichting kan worden uitgevoerd die contractueel werd omschreven, doorgaans op een rekening aangeboden door een bankier (maar er zijn verschillende uitzonderingen). Doorgaans zijn de meeste kaarten multifuctioneel, men kan er tegelijkertijd mee betalen, een einde maand verrichting mee doen of als er werkelijk een kredietopening mee gepaard gaat een kredietopneming mee doen.


http://www.wikifin.be/nl/themas/lenen/sleutelvragen/waarom-lenen

De Economische Inspectie van de FOD Economie is bevoegd voor de controle op de regelgeving over kredietverlening. “Bij problemen met een kredietgever of kredietbemiddelaar kunnen consumenten klacht indienen bij de FOD Economie via economie.fgov.be/nl/geschillen.


http://www.economie.fgov.be/nl/geschillen

2. HET CONSUMENTENKREDIET

2.1 WAT IS EEN CONSUMENTENKREDIET?

Een consumentenkrediet is een krediet dat, net als bijvoorbeeld de hypothecaire lening, aan een consument toegekend wordt. Het heeft verder volgende kenmerken:

Specifieke doelgroep

Het krediet wordt verleend aan een natuurlijke persoon die gewoonlijk in België leeft en die vooral met een privédoel voor ogen handelt, we spreken van de consument.

Kredietbemiddelaar

De tussenpersoon die jou het krediet verleent is de kredietbemiddelaar.

Gebruik van het krediet

De kredietnemer moet het krediet gebruiken om een roerend goed (zoals een auto of televisie) of een dienst (zoals de organisatie van een huwelijk) te kopen. Meer algemeen omschrijven we dit als een krediet om een privé-uitgave te financieren of terug te betalen (bv. belastingen betalen).

2.2 TYPE CONSUMENTENKREDIETEN

Er bestaan meerdere soorten consumentenkredieten. We gaan hier kort in op de voornaamste consumentenkredieten. Vergeet niet dat op het ogenblik dat je een krediet nodig hebt, de kredietverlener in België wettelijk verplicht is om je mee te delen welk soort krediet het best geschikt is in jouw situatie. Hij moet je dus de nodige informatie kunnen verschaffen.

2.2.1 De lening op afbetaling

De lening op afbetaling is een lening met een bepaalde looptijd en vaste maandelijkse terugbetalingstermijnen. Je ontvangt een som geld en de som die je moet terugbetalen bestaat uit de som geld die je kreeg vermeerderd met intresten en kosten. De terugbetaling moet je doen binnen een bepaalde periode. De duur van de lening op afbetaling is wettelijke beperkt (zie verder in de tabel).

Met een lening op afbetaling leen je dus een som geld bij een gespecialiseerde kredietgever, zoals je bank. Je komt dan overeen om die som geld plus intrest terug te betalen op vaste tijdstippen en voor een bepaalde datum, de vervaldag van de lening.

De duur van de lening en de hoogte van de aflossingen zijn afhankelijk van het geleend bedrag en van de rentevoet die jou wordt aangerekend.

De maximale duur van een lening op afbetaling is wettelijk vastgelegd en hangt af van het geleende


bedrag. In de tabel hieronder wordt er voor de verschillende bedragen de maximale afbetalingsperiode weergegeven.

Tabel 1

Geleend geld Maximale afbetalingsperiode

500 euro tot 2.500 euro 24 maanden

2.501 euro tot 3.700 euro 30 maanden







Meer dan 37.000 euro 240 maanden



VOORBEELD VAN EEN SITUATIE WAARIN JE EEN LENING OP AFBETALING AFSLUIT

Je zou een auto willen kopen en zag al een interessante tweedehandswagen. De verkoper vraagt er 8.500 euro voor. Je hebt zelf al 2.500 euro; de resterende 6.000 euro zou je willen lenen. Wil je die som lenen, dan moet je die terugbetalen op maximum 42 maanden of 3,5 jaar (zie de tabel hierboven met de maximale termijn voor dit bedrag).

Je moet zelf bepalen hoe snel je je krediet zal terugbetalen. Dit zal afhangen van hoeveel je zelf maandelijks verdient, wat je vaste maandelijkse kosten zijn en hoeveel je nog over hebt voor de terugbetaling van je krediet. Maar weet dat hoe langer de terugbetalingstermijn, hoe meer intresten je zal betalen.

Je heb een afspraak gemaakt met je bankier voor meer informatie over deze lening. Hij doet je 2 voorstellen:

6.000 euro lenen op 42 maanden (de maximumtermijn): je betaalt gedurende 3,5 jaar elke maand 158,04 euro terug aan de bank. Na 42 maanden heb je 6.637,68 euro terugbetaald, 6.000 euro is de som die je leende en de intresten en kosten bedragen 637,68 euro.

6.000 euro lenen op 30 maanden: je betaalt gedurende 2,5 jaar elke maand 215,18 euro terug aan de bank. Na 30 maanden heb je 6.455,40 euro terugbetaald, 6.000 euro is de som die je leende en de intresten en kosten bedragen 455,40 euro.

Voor beide opties bedraagt de rentevoet op jaarbasis 5,75 %; het jaarlijks kostenpercentage (zie verder) is 5,90 %. Welke van deze opties voor jou het best is, zal afhangen van het kredietonderzoek (zie verder) en je persoonlijke situatie.

2.2.2 Een verkoop op afbetaling

Bij een verkoop op afbetaling sluit je een consumentenkrediet af met je handelaar bij wie je een aankoop doet. Het is de verkoper die optreedt als kredietbemiddelaar en er dus voor zorgt dat je de mogelijkheid hebt om de betaling van je aankoop te spreiden in de tijd. Dit is ook een lening die je op regelmatige tijdstippen moet aflossen, vaak met intresten en kosten. De handelaar is verplicht om zich aan dezelfde regels te houden als een gespecialiseerde kredietgever.

2.2.3 Een verkoop op afbetaling zonder intrest

Sommige handelaars verkopen goederen op afbetaling zonder dat ze daarvoor kosten of intresten aanrekenen. De som van de maandelijkse afbetalingen komt dan overeen met de prijs van je aankoop en het krediet is gratis (JKP = 0 %, zie verder). Dit is een voordelig aanbod, maar zorg ervoor dat je de maandelijkse aflossingen aankan. Anders gelden ook hier verwijlintresten en boetes.

Maar let op, onrechtstreeks kunnen er kosten zijn aan een gratis lening. Autohandelaars bieden dergelijke leningen bijvoorbeeld courant aan. Vaak moet je kiezen tussen een korting op de aankoop van de nieuwe auto of een kosteloze autolening. In dat geval moet je nagaan of je niet beter de korting neemt en elders een autolening afsluit. Het is ook mogelijk dat je ook voor een ander product, bijvoorbeeld een omniumverzekering via de garage, een contract moet sluiten om recht te hebben op de gratis lening.

2.2.4 Financieringshuur of leasing

Vooral voor nieuwe auto’s, is leasing een optie. Je huurt dan je auto tegen een vooraf afgesproken prijs per maand. Je kan je auto op elk moment gebruiken, maar je bent niet de eigenaar. Na een vooraf vastgelegde termijn (doorgaans 3 tot 4 jaar), kan je kiezen om je auto in te leveren of je auto te kopen tegen een vooraf vastgelegde prijs, de restwaarde.

2.2.5 Hergroeperingskrediet

Heel wat kredietinstellingen bieden hergroeperingskredieten aan. Dit geven ze vooral aan mensen die moeite hebben om elke maand de lasten van verschillende kredieten te betalen. Al die verschillende


VOORBEELD VAN EEN SITUATIE WAARIN JE EEN VERKOOP OP AFBETALING AFSLUIT

Je koopt een nieuwe koelkast van 550 euro. De verkoper stelt je voor om de koelkast niet in één keer, maar in 10 keer (10 maanden) te betalen. Per maand betaal je geen 55, maar 60 euro.

Uiteindelijk betaal je voor je koelkast dus geen 550, maar 600 euro. Die 50 euro extra zijn de intresten en kosten die je aan de verkoper betaalt.

kredieten worden gehergroepeerd tot één nieuw krediet. In het begin betaal je dan gewoonlijk lagere maandbedragen, omdat de schulden gespreid worden over een langere termijn. Het kan dus in sommige gevallen een goede oplossing zijn, maar beslis niet te snel. Deze formule brengt immers ook extra kosten met zich mee. Zo zal je in het totaal doorgaans veel meer intresten betalen, omdat het langer duurt vooraleer uw krediet is terugbetaald. Ook zal de intrest van het nieuwe krediet vaak hoger liggen dan die van de leningen die je groepeert. Een goedkope autolening kan zo plots veel duurder worden bijvoorbeeld. Let er ook op dat ook flexibele geldreserves (zie verder) mee opgenomen worden in een hergroepering en dat ze opgezegd worden. Anders kan je die opnieuw opnemen en worden je schulden alleen maar groter.

2.2.6 De flexibele geldreserve of kredietopening

Zoals de naam flexibele geldreserve het zegt, gaat het om de mogelijkheid om op momenten waarop jij het nodig hebt, krediet op te nemen. De maximale som die je kan lenen is vastgelegd. Eens je overeengekomen bent dat je die mogelijkheid wil voorzien en hiervoor een contract afsloot (zie verder), hoef je geen toestemming meer te vragen aan je kredietgever om geld te lenen. Je kan steeds tot het maximaal afgesproken bedrag lenen. Wanneer je dus een som geleend geld al terugbetaalde, kan je dat bedrag daarna opnieuw ontlenen. De kredietopening biedt je de mogelijkheid om een geldreserve te gebruiken in functie van je behoeften.

Is de kredietopening een interessant krediet?

Aan je zichtrekening kan je een kredietopening koppelen (mits voldaan wordt aan bepaalde voorwaarden zoals je leeftijd, je inkomen, …). Aan deze flexibiliteit hangt een prijskaartje. Zowel de intresten die je betaalt als je onder 0 gaat op je zichtrekening, als de intresten die je betaalt als je je terugbetaling van je uitgaven spreidt in de tijd, zijn vaak erg hoog. Meer dan 10 % op jaarbasis is niet uitzonderlijk. Het is dus aan te raden om deze vorm van krediet maar te gebruiken voor korte periodes en snel aan te zuiveren. Voor een opgenomen kredietbedrag dat je pas na langere tijd zal kunnen terugbetalen, onderschrijf je beter een lening op afbetaling.

De flexibele geldreserve wordt meestal aangeboden door middel van een (multifunctionele)kaart.

Kredietkaart met uitgestelde betaling

Met een kredietkaart met uitgestelde betaling kan je in vele winkels, restaurants en ook online betalingen doen. Wat je betaalt, gaat niet onmiddellijk van je zichtrekening af, zoals wel het geval is met je debetkaart. Eén keer per maand krijg je een afrekening van alle betalingen met je kredietkaart van de afgelopen maand. Het bedrag van die afrekening gaat dan op een vaste dag in de maand van je zichtrekening. Je betaalt geen intresten op de bedragen die je met je kredietkaart betaalt. Je betaalt meestal wel jaarlijks of maandelijks een vast bedrag voor je kaart.

Kredietkaart met kredietopening

Er bestaan ook kredietkaarten waaraan er een faciliteit is gekoppeld dat je je maandelijkse terugbetaling kan spreiden in de tijd. Zodra je dat doet, betaal je wel hoge intresten op het bedrag dat je niet onmiddellijk afrekent maar spreidt. Het is ook moeilijk om op die manier het overzicht te bewaren van wat je al betaald hebt en wat nog niet. Pas dus op met dit type kredieten dat aangeboden wordt door banken maar ook door supermarkten, postorderbedrijven, elektrozaken, …


In de module betaalmiddelen wordt dit meer gedetailleerd behandeld.


2.2.7 De geoorloofde debetstand op een rekening

Een bank kan je toestaan om op je rekening voor een bepaald maximumbedrag onder 0 te gaan. Zo’n kredietopening is gekoppeld aan een zichtrekening. Meestal rekent de bank je geen extra kosten aan bovenop de kosten voor je rekening om de mogelijkheid om onder 0 te gaan te voorzien. Je betaalt wel intresten voor de volledige periode dat je onder 0 gaat. Als je meer uitgeeft dan je kredietlimiet of als je je kredietopening niet op tijd aanzuivert, komen daar kosten en boetes bij. Lees daarom goed alle voorwaarden. In de meeste gevallen ben je bijvoorbeeld verplicht om minstens één keer per drie maanden je rekening aan te zuiveren tot boven 0. Bewaar deze mogelijkheid dus voor noodsituaties.

2.2.8 Een overbruggingskrediet

Indien je voor een korte periode geld nodig hebt, kan je vragen dat er voor een korte periode geld wordt voorgeschoten. Dit kan je vragen wanneer je verwacht dat je op korte termijn een grote som geld zal ontvangen. Je kan dan het bedrag van je overbruggingskrediet ook na een korte periode in één keer terugbetalen.

Een overbruggingskrediet kan je bijvoorbeeld afsluiten wanneer je iets aankoopt en daarvoor geld zal gebruiken van een goed dat je verkoopt, maar waarvoor je nog geen koper hebt gevonden.

2.3 WAAR KAN IK EEN CONSUMENTENKREDIET KRIJGEN?

Niet iedereen mag van de ene op de andere dag kredieten verkopen. Daarvoor is een toelating van de bevoegde overheid nodig.

Sinds 1 november 2015 is de Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA) bevoegd voor de toegang tot het beroep van kredietgevers, kredietbemiddelaars in hypothecair krediet en in consumentenkrediet.

In tal van gevallen zal de persoon waarmee je contact hebt, echter niet de kredietgever maar een bemiddelaar zijn. Dat kan bv. de verkoper zijn, bij wie je een goed wilt kopen, of een makelaar die consumentenkredieten van verschillende kredietgevers aanbiedt en die van deze activiteit zijn beroep gemaakt heeft. De bemiddelaar biedt vaak ook hypothecaire kredieten of verzekeringsproducten aan. Ook deze activiteit als kredietbemiddelaar is gereglementeerd.


VOORBEELD

Je wilt een nieuwe wagen kopen ter vervanging van je huidige wagen. Je hebt je huidige wagen nog niet verkocht, maar koopt nu al de nieuwe wagen omdat de prijs op dit moment interessant is. Je kan hiervoor een overbruggingskrediet afsluiten. Van zodra je auto is verkocht, kan je met dit geld het overbruggingskrediet terugbetalen.

Een lijst van erkende kredietgevers of ingeschreven kredietbemiddelaars kan je terugvinden op de website van de FSMA: http://www.fsma.be/nl/Supervision/finbem/kg.aspx

De meest voorkomende kredietgevers en kredietbemiddelaars zijn:

• Banken

• Handelaars: je autoverkoper, je supermarkt, …

• Kredietagenten: bieden leningen aan van 1 kredietgever

• Kredietmakelaars: zij verkopen leningen van verschillende kredietgevers. Ook zij moeten een erkenning hebben van de Federale Overheidsinstelling Economie en moeten de wettelijke bepalingen volgen.

Veel kredietgevers en kredietbemiddelaars verkopen ook leningen via het internet.

2.4 HET JAARLIJKS KOSTENPERCENTAGE (JKP)

Alle kredietgevers zijn wettelijk verplicht om voor iedere lening een transparant en vergelijkbaar intrestpercentage op te geven: het jaarlijks kostenpercentage of JKP.

Het JKP drukt uit hoeveel kosten er in totaal aan een krediet verbonden zijn. Het wordt uitgedrukt in een percentage en is te vergelijken met een intrest op jaarbasis. Het houdt echter niet enkel rekening met de intresten, maar ook met alle andere mogelijke kosten, zoals dossierkosten, beheerkosten, commissies voor de kredietbemiddelaars, kredietkaartkosten en verzekeringskosten. Een kredietgever mag naast het JKP geen extra kosten aanrekenen. Behalve de vastgelegde uitzonderingen op deze regel zoals bijvoorbeeld het opleggen van een boete wegens laattijdige betaling.

Dankzij het JKP is het gemakkelijk om leningen van verschillende kredietgevers (voor hetzelfde bedrag en met dezelfde looptijd) met elkaar te vergelijken. Want ook al gelden er heel wat wetten waar kredietgevers zich moeten aan houden, toch hebben ze een zekere marge en zullen de voorwaarden verschillen.

In elk geval mag het JKP dat aangerekend wordt, niet hoger zijn dan een bij wet vastgelegd maximum. Deze tarieven kan je consulteren op 'Maximale tarieven JKP, informatie van de federale overheid economie': http://economie.fgov.be/nl/consument/consumentenkrediet/Kredietkosten/Maximale_tarieven/#.U6p69qMzVHgMaximale.

Naast het JKP deelt de kredietgever ook de totale kost (in euro) mee voor je kredietovereenkomst. Dat is het verschil (in euro) tussen het geleende bedrag en alles wat je aan het eind van de rit terugbetaald zal hebben.


http://economie.fgov.be/nl/consument/consumentenkrediet/Kredietkosten/Maximale_tarieven/#.U6p69qMzVHgMaximale

http://economie.fgov.be/nl/consument/consumentenkrediet/Kredietkosten/Maximale_tarieven/#.U6p69qMzVHgMaximale

http://www.fsma.be/nl/Supervision/finbem/kg.aspx

Voor elke lening zijn er toch nog andere kosten mogelijk, die niet opgenomen zijn in het jaarlijks kosten-percentage. Denk aan eventuele notariskosten, aan de kosten die je aangerekend worden bij wanbetaling, of aan de kostprijs van verschillende verzekeringen. Bij een lening kan je immers één of meerdere verzekeringen afsluiten om je in te dekken tegen onvoorziene omstandigheden, zoals overlijden, ziekte, invaliditeit of werkloosheid. Soms eist een kredietgever zelfs dat je een verzekering afsluit. Je bent wel altijd vrij om te kiezen bij wie je de verzekering afsluit.

Alle informatie over het consumentenkrediet vind je ook op

http://www.wikifin.be/nl/themas/lenen/consumentenkredieten/het-consumentenkrediet


VOORBEELD

Je leent 5.000 euro op 3 jaar. De kredietgever moet je niet alleen het JKP of kostenpercentage per jaar geven, maar ook het bedrag dat je in totaal, na 3 jaar, zal terugbetaald hebben, bv. 5.765 euro. Je moet als consument op het kredietcontract zelf de volgende zin schrijven: 'gelezen en goedgekeurd voor 5.765 euro terug te betalen'. Zo wordt je er nog eens duidelijk op gewezen dat je 765 euro meer moet terugbetalen dan het bedrag dat je geleend hebt. Dat is de kost van je lening.

http://www.wikifin.be/nl/themas/lenen/consumentenkredieten/het-consumentenkrediet

3. HET HYPOTHECAIR KREDIET

Je wilt een appartement, huis of stuk grond kopen? Je eigen appartement renoveren of een eigen woning bouwen? Dat kost vaak heel wat en meestal zijn je spaarcenten hiervoor niet voldoende.

Met een hypothecair krediet – gewaarborgd door een hypotheek op uw eigendom – leent de bank je het geld dat je nodig hebt om je plannen te realiseren. Zo’n lening wordt vaak terugbetaald over een periode van 10 tot 30 jaar.

Er zijn verschillende soorten krediet:

• hypothecair krediet met kapitaalaflossing;

• overbruggingskrediet en andere hypothecaire kredieten met vaste termijn;

• een combinatie van verschillende types;

• hypothecair krediet met kapitaalopbouw.

In wat volgt zetten we enkele belangrijke kenmerken van het hypothecair krediet op een rijtje. We spitsen ons toe op het hypothecair krediet met kapitaalaflossing, zonder echter volledig te zijn.

Meer informatie over het hypothecair krediet is te vinden op de Wikifin-website: http://www.wikifin.be/nl/themas/lenen/hypothecair-krediet

3.1 WAT IS EEN HYPOTHEEK?

Een kredietverstrekker zal je enkel geld lenen als hij er zo goed als zeker van is dat geld ook weer terug te krijgen. In het geval van een hypothecair krediet, zal je krediet, zoals de naam het zegt, gewaarborgd worden door een hypotheek op (één van) je eigendommen (bv. op je woning). In principe zal er een hypotheek afgesloten worden op de woning of grond die je koopt of op het appartement dat je renoveert. Toch kan je je bank ook andere eigendommen in onderpand geven: een woning waarvan je eigenaar bent, een winkel, een boot, …

Als je je krediet niet meer kan terugbetalen, dan kan je kredietverstrekker het goed dat belast werd met de hypotheek (je woning, je appartement, je grond, …) verkopen. Met de opbrengst van de verkoop kan de kredietgever dan zijn geld recupereren: namelijk uitstaand kapitaal en interesten en eventuele kosten om zijn geld te recupereren.


http://www.wikifin.be/nl/themas/lenen/hypothecair-krediet

3.2 HOEVEEL LENEN?

Als je een woning gaat kopen of bouwen, is het belangrijk om een goede raming te maken van alle kosten. De aankoopprijs van de woning of de geschatte kosten van de bouw zijn immers niet de enige uitgaven die je moet budgetteren. Er zijn ook een aantal eenmalige kostenposten. Die moet je allemaal in rekening brengen om te bepalen hoeveel geld je uiteindelijk zal lenen.

Dossierkosten, commissielonen en kosten voor een deskundigenverslag

Voor je een lening krijgt, moet de kredietverstrekker een volledig dossier samenstellen. Vanaf 1 april mogen de dossierkosten die hiervoor aan de klant aangerekend worden maximaal € 500 bedragen.

De financiële tussenpersoon (je bank, je makelaar, …) wordt vergoed voor zijn werk en dit wordt soms doorgerekend aan de klant; via een commissieloon.

De kredietverstrekken vraagt vaak een expert om de waarde van de woning of de grond te schatten. De kredietverstrekker stelt hiervoor een deskundige aan ( vb.schatter) die hiervoor ook wordt vergoed.

Kosten voor hypothecaire inschrijving

Aan de inschrijving van je hypotheek op je onroerend goed (je huis, appartement, …) zijn kosten verbonden die je moet betalen.

Notariskosten

Je notaris stelt de verkoopovereenkomst en de verkoopakte voor de eigendom op. Hij neemt ook contact op met de notaris van de verkoper. Mogelijk moet hij heel wat opzoekwerk verrichten om te achterhalen of de woning of grond die je wil kopen niet gehypothekeerd is, en of de verkoper wel degelijk de eigenaar is. De vergoeding voor de notaris en zijn kosten, zijn wettelijk vastgelegd.

Belastingen

Die belastingen omvatten de registratierechten, het hypotheekrecht, het zegelrecht en de btw. De registratierechten bedragen in Vlaanderen 10 % van de verkoopprijs van de woning. In Brussel en Wallonië lopen ze meestal op tot 12,5 % van de verkoopprijs. Afwijkingen op die standaardpercentages zijn mogelijk, bijvoorbeeld voor de aankoop van een bescheiden woning.

Meer informatie over die afwijkingen, vind je op http://www.notaris.be/verkopen-kopen-huren-lenen/kopen-en-verkopen/registratierechten-in-het-vlaams-gewest

Op de verkoop van nieuwbouw en woningen in aanbouw zijn geen registratierechten verschuldigd maar enkel btw. Die bedraagt 21 %.

De overheid kent onder bepaalde voorwaarden ook een belastingvermindering toe als je een hypothecaire lening neemt.


http://www.notaris.be/verkopen-kopen-huren-lenen/kopen-en-verkopen/registratierechten-in-het-vlaams-gewest

http://www.notaris.be/verkopen-kopen-huren-lenen/kopen-en-verkopen/registratierechten-in-het-vlaams-gewest

In Vlaanderen spreekt men van een woonbonus en sinds 1 januari 2016 van een geïntegreerde woonbonus. Dat wil zeggen dat u niet enkel een woonbonus krijgt voor uw ‘enige’ woning maar ook voor een tweede, derde woning, … Meer info hierover vindt u op de website van de Vlaamse overheid.

Voor leningen die vanaf 1 januari 2016 zijn afgesloten voor een woning in het Waalse Gewest, geldt de regeling van de ‘Chèque Habitat’. Aan de hand van deze tabel kan u berekenen hoeveel de ‘Chèque Habitat’ voor u bedraagt. Meer informatie over de chèque habitat.

Voor het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest blijft de regeling van de woonbonus voor 2016 gelden maar voor leningen die zijn aangegaan vanaf 1 januari 2017 is de woonbonus afgeschaft. In de plaats van de woonbonus krijgen kopers van een eigen woning in Brussel een hogere korting van 21.875 euro op de registratierechten. Tot en met een aankoop van 175.000 euro moeten geen registratierechten betaald worden. Dit abattement is geplafonneerd voor aankopen tot 500.000 euro. Boven dit bedrag gelden de registratierechten van 12,5%. Meer info: http://fiscaliteit.brussels/woonbonus-abattement

Voor leningen afgesloten in 2015 of ervoor, raadpleeg http://www.wikifin.be/nl/6-blijft-de-woonbonus-het-belastingvoordeel-voor-hypotheekleningen-behouden waar je de regelgeving kan vergelijken tussen Vlaanderen, Wallonië en Brussel Hoofdstedelijk gewest.

Ga na of je in aanmerking komt voor een lening aan sociale tarieven, want die zijn heel wat lager dan de tarieven van de banken. Voor Vlaanderen vind je alle info daarover op http://www.vlaamsewoonlening.be, voor Brussel op http://www.woningfonds.be.


http://www.woningfonds.be/

http://www.vlaamsewoonlening.be/

http://www.wikifin.be/nl/6-blijft-de-woonbonus-het-belastingvoordeel-voor-hypotheekleningen-behouden

http://www.wikifin.be/nl/6-blijft-de-woonbonus-het-belastingvoordeel-voor-hypotheekleningen-behouden

http://fiscaliteit.brussels/woonbonus-abattement

http://spw.wallonie.be/dgo4/tinymvc/apps/logement/views/documents/aides/fiches/FR/chequehabitat_20160519111700.pdf

http://spw.wallonie.be/dgo4/tinymvc/apps/logement/views/documents/aides/fiches/FR/chequehabitat_20160519111700.pdf#page=9

http://www.vlaanderen.be/nl/node/536144

3.3 DE INTREST: VAST OF VARIABEL?

Een krediet is nooit gratis. Bovenop het bedrag dat je leent en terugbetaalt (meestal maandelijks), moet je intresten betalen. De intrestvoet van je lening bepaalt hoeveel intrest je moet betalen. Bij het afsluiten van een hypothecair krediet heb je de keuze tussen twee type intresten: een vaste of variabele rentevoet.

Bij een vaste rentevoet blijft de rentevoet die je overeengekomen bent bij de ondertekening van de kredietovereenkomst van toepassing zolang het krediet loopt. Je hebt dus de zekerheid dat je vooraf het bedrag kent dat je maandelijks zal moeten afbetalen zolang de lening loopt. Een vaste rentevoet is aan te raden als de rente laag staat op het moment van het aangaan van het krediet.

Kies je voor een variabele rentevoet, dan wordt de basisrentevoet die bij de ondertekening van de kredietovereenkomst vastgelegd is, op contractueel bepaalde tijdstippen aangepast in functie van de evolutie van een referentie-index. Die index is gebaseerd op de schommelingen van de intrestvoeten op de markt. Wie kiest voor een variabele rentevoet loopt dus meer risico, maar kan er zijn voordeel mee doen omdat de rentevoet in het begin van de afbetalingen meestal lager is.

De rentevoet kan, afhankelijk van de gekozen formule, tijdens de hele looptijd van je lening verschillende keren worden aangepast. Een herziening om het jaar of om de 5 jaar is het meest gebruikelijk. Het maandelijks terug te betalen bedrag kan dus stijgen of dalen.

Voor een variabele rentevoet wordt vaak gekozen als de rente hoog staat op het moment van het aangaan van je lening, in de hoop dat ze tijdens de looptijd van de lening zal dalen. Sommige kredietinstellingen bieden een variabele rentevoet met een 'cap' aan. De ‘cap’ bepaalt de maximale toegelaten stijging of de bovengrens van de intrestvoet. Een cap+2 bijvoorbeeld betekent dat je basisrente-voet met maximaal 2 % kan stijgen als de intresten in de lift zitten.Zo kan je bij het aangaan van je lening het worst-case-scenario berekenen en ben je iets minder afhankelijk van de schommelingen van de rentevoeten op de markt.

Om de consument te beschermen tegen al te grote schommelingen als hij kiest voor een variabele rentevoet bestaat een beschermingsmechanisme. De rentevoet kan maximum verdubbelen ten opzichte van de initiële variabele rentevoet.

3.4. HET JAARLIJKS KOSTENPERCENTAGE OF JKP

Sinds 1 april 2017 zijn banken verplicht je o.a. te informeren over het JKP of het jaarlijks kostenpercentage van je hypothecaire krediet (tot dan toe was dit enkel voor consumentenkredieten verplicht).

Het JKP geeft je in één oogopslag weer hoeveel je woningkrediet in totaal bij de bank kost. Het JKP wordt dus net als de intrestvoet in procent uitgedrukt maar omvat behalve de rente of intrestvoet ook al de extra kosten die je aan de kredietgever betaalt. Het JKP bevat dus ook de dossierkosten, kosten voor de hypothecaire inschrijvingen, schattingskosten, commissielonen en bijkomende verzekeringskosten zoals schuldsaldo- en woonverzekering. Het JKP laat je toe om gemakkelijk verschilende aanbiedingen te vergelijken.


Merk op dat de bank je niet mag verplichten om naast de hypothecaire lening nog andere producten (zoals de schuldsaldo of woonverzekering) aan te kopen. Koppelverkoop is met andere woorden verboden. Wel kan de bank je een tariefvermindering geven indien je ingaat op voorgestelde mogelijkheden om die verzekeringen af te sluiten.

Denk er aan dat het JKP enkel de kosten bevat die de bank zal aanrekenen en dat er daarnaast nog andere kosten zijn waarmee je rekening moet houden wanneer je een woning aankoopt met een woningkrediet. Zo moetje ook het ereloon van de notaris betalen en rekent de fiscus ook registratierechten aan. Die maken geen deel uit van het JKP. Om een goed zicht te krijgen op de totale kosten van je woningproject, kan je altijd de IMMOsimulator van Wikfin.be gebruiken.

3.5 MAANDELIJKSE TERUGBETALING: VAST OF VARIABEL?

Het maandelijkse bedrag dat je terugbetaalt, bestaat uit een deel kapitaal en een deel intresten.

• Bij een klassieke lening met vaste maandelijkse terugbetaling, betaal je de eerste jaren vooral intresten. Naarmate de lening vordert, betaal je meer en meer kapitaal terug.

• Bij de lening met variabele terugbetaling, betaal je maandelijks altijd een identiek bedrag aan kapitaal, aangevuld met het bedrag aan interest. Dit laatste neemt steeds af naarmate er meer kapitaal is terugbetaald. Deze vorm van lening is voordeliger dan de klassieke lening omdat het kapitaal sneller afneemt. Nadeel is dat het terug te betalen bedrag niet constant is en dit voor sommige moeilijker te beheren valt. Vandaar dat de meeste kiezen voor de klassieke lening.

3.6 VERPLICHTE VERZEKERINGEN

Voor je kredietverstrekker je hypothecaire lening zal toestaan, zal hij je vragen twee belangrijke verzekeringen af te sluiten, in zijn én jouw belang:

De woonverzekering

Je woonverzekering moet je in staat stellen om na een incident (brand, waterschade, instorting, …) je huis weer op te knappen. Stel je woont al 3 jaar in een huis waar plots brand uitbreekt terwijl je op het werk bent. Bij thuiskomst kan je enkel de schade vaststellen: vóór de brandweer kon ingrijpen werd de benedenverdieping volledig door de vlammen verwoest. Je betaalde 245.000 euro voor het huis, maar na de brand is het duidelijk heel wat minder waard. Doordat je een woonverzekering hebt afgesloten, zal je vergoed worden om je huis terug op te knappen.

De schuldsaldoverzekering (of overlijdensverzekering)

Deze verzekering moet de kredietverstrekker voldoende garantie geven dat hij het geleend bedrag, ook wanneer je sterft, kan recupereren. Overlijd je vóór uw hypothecair krediet is afbetaald, dan krijgt de kredietverstrekker het nog verschuldigde bedrag terug via de schuldsaldoverzekering.

3.7 WAAR SLUIT JE EEN HYPOTHECAIR KREDIET AF?

Ben je op zoek waar je een hypotheeklening kan afsluiten? Banken, maar ook hypotheekondernemingen en


tussenpersonen(agenten en makelaars) bieden hypotheekleningen aan. Op de lijst van door de FSMA (Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten) erkende hypotheekondernemingen kan je zien waar je terecht kan.

Sluit je bij zo’n onderneming een contract af, dan ben je er zeker van dat de wetgeving wordt nageleefd en dat je de variabele rentevoet maar binnen bepaalde grenzen zal schommelen of de rentevoet niet elke maand zal wijzigen.

4. HET KREDIETONDERZOEK

Je kredietgever heeft er alle baat bij dat je je lening kan terugbetalen. Want als blijkt dat je regelmatig te laat bent met je periodieke aflossing of dat je aflossingen overslaat, dan moet de kredietgever dure procedures opstarten (vb. aangetekende brieven, loonbeslag, gedwongen verkoop van het goed waarop de hypotheek rust, …) om zijn geld terug te krijgen.Het is dus belangrijk voor jezelf om niet te veel te lenen; want schulden zijn veel sneller gemaakt dan afbetaald.

Daarom is het van groot belang om met je kredietgever na te gaan hoeveel je comfortabel kan terugbetalen, ook als je een keer een financiële tegenvaller zou hebben. Maar dat hoef je niet alleen te doen. Kredietgevers zijn in België namelijk verplicht om een kredietonderzoek in te stellen om na te gaan of je het gevraagde kredietbedrag realistisch gezien kan terugbetalen. Hij zal je terugbetalingscapaciteit of kredietwaardigheid bepalen. Op dit moment is de enige verplichting hierbij om een raadpleging te doen van de centrale voor kredieten aan particulieren. Dit belet niet dat de meeste instellingen nog andere zaken nakijken. De kredietgever zal je daarom vermoedelijk de volgende vragen stellen:

Hoe hoog is je inkomen?

De kredietgever zal om je loonfiches of belastingaanslag vragen. Vermeld al je inkomsten, ook bv. alimentatie of een vervangingsinkomen.

Welke kosten en schulden heb je?

De kredietgever zal nagaan hoeveel terugkerende kosten je per maand en per jaar hebt (vb. huur, andere leningen, te betalen alimentatie). Reken daarbij ook de te verwachten uitzonderlijke uitgaven zoals de vervanging van je wasmachine of werken in je woning.

Hoe stabiel is je situatie?

De kredietgever zal polsen naar je gezinssituatie, het soort arbeidscontract dat je hebt, …


De kredietgever moet ook de Centrale voor kredieten aan Particulieren van de Nationale Bank van België raadplegen (zie verder).

Het kredietonderzoek zal je kredietgever toelaten om te beslissen of hij jou een lening geeft. Hij moet een lening weigeren als hij denkt dat je de lening niet zal kunnen terugbetalen. De kredietgever moet je wel uitleggen waarom hij een lening weigert. En, als hij oordeelt dat het verantwoord is om je een krediet toe te kennen, is hij verplicht om je het gepaste krediet aan te bieden voor je persoonlijke situatie. Voor een hypothecair krediet geldt vaak als algemene regel dat je niet meer dan één derde van je maandelijks inkomen mag besteden aan de afbetaling van je woning.

Een kredietgever kan je ook een krediet toekennen onder bepaalde voorwaarden. Bij een hypothecair krediet wordt er een hypotheek afgesloten, hiermee beschikt de kredietgever over een goede garantie om zijn geld te kunnen recupereren.

Bij het afsluiten van consumentenkredieten beschikt de kredietgever niet over specifieke garanties. Hij kan dan vragen dat je één of meerdere verzekeringen afsluit (zie hoger) of dat een familielid of een kennis zich borg stelt voor jouw lening. Moest jij je lening niet stipt terugbetalen, dan mag de kredietgever die persoon aanspreken en eisen dat hij in jouw plaats betaalt. Bij het aangaan van de lening moet de persoon die zich borg stelt een borgakte ondertekenen in het voordeel van de kredietverstrekker.

Voor meer informatie over borgstelling, zie

http://www.wikifIn.be/nl/themas/lenen/consumentenkredieten/borg-staan


VOORBEELD

Je bent ongeveer een jaar geleden afgestudeerd en je vond snel werk. Ondertussen ben je al 9 maanden aan het werk met een contract van onbepaalde duur en een baas die erg tevreden is. Je werksituatie is dus stabiel genoeg en je zou graag een auto kopen. Je hebt nog niet genoeg gespaard en je zou daarom graag een deel van het geld dat je nodig hebt voor de aankoop van de auto lenen. Je hebt een afspraak met je bankier om je mogelijkheden te bespreken. Je bankier stelt je alle bovenstaande vragen. Je inkomen is inderdaad voldoende stabiel en zeker om je een lening toe te kennen. Maar, momenteel woon je nog bij je ouders en heb je amper vaste kosten. Je plant echter ook om je eigen stekje te zoeken en binnenkort te verhuizen. De bedoeling van het kredietonderzoek is nu juist om te onderzoeken of je binnen enkele maanden, als je woonsituatie verandert, ook nog vlot een lening zal kunnen terugbetalen.

http://www.wikifIn.be/nl/themas/lenen/consumentenkredieten/borg-staan

5. DE KREDIETOVEREENKOMST

Alle voorwaarden van je lening worden vermeld in de kredietovereenkomst. Dit document moet minstens in twee exemplaren worden opgemaakt. Ook als je een lening afsluit via internet of via de telefoon moet de kredietgever een overeenkomst opmaken.

Er bestaan verschillende soorten leningen en iedere kredietovereenkomst is dan ook anders. Heel veel kredietovereenkomsten zullen volgende wettelijk verplichte gegevens bevatten: (doorgaan zullen deze ook opgenomen zijn voor het hypothecair krediet, hoewel dit doorgaans geen wettelijke verplichting is)

het soort krediet de gegevens van de kredietgever en de kredietnemer, eventueel aangevuld met de gegevens van

wie borg staat voor de kredietnemer en de gegevens van de kredietmakelaar het geleende bedrag de afbetalingsperiode het jaarlijkse kostenpercentage of JKP (van toepassing voor consumentenkrediet en hypothecair

krediet de intrestvoet op jaarbasis voor een hypothecair krediet een aflossingstabel met de maandelijkse terugbetalingen

Aflossingstabel: zie bijlage 1 voor een voorbeeld.

de waarborgen voor de kredietgever de hoogte van de boetes en verwijlintresten als je te laat betaalt de procedure die gevolgd moet worden als je de lening vroeger wenst stop te zetten dan

afgesproken in het contract (dit is niet verplicht bij hypothecair krediet). het recht om de overeenkomst op te zeggen binnen de 14 dagen na ondertekening (dit geldt niet bij

hypothecair krediet)

6. SECCI & ESIS Voor je een consumentenkrediet ondertekent, moet je altijd gratis een SECCI-infofiche Standard European Consumer Credit Information, zie een voorbeeld in bijlage 2, ontvangen die je vrijblijvend mag meenemen naar huis. Zo kan je het voorstel vergelijken met andere voorstellen. In dit document vind je de belangrijkste kenmerken van het krediet, zoals het JKP, de duur van het consumentenkrediet en wat je maandelijks moet betalen. Het verschilt dus niet zoveel van een kredietovereenkomst. Het grootste verschil is dat je het mag meenemen naar huis zonder dat je verplicht bent om daarna een kredietovereenkomst te tekenen.

Sinds 1 april 2017 zijn banken verplicht om bij je aanvraag voor een hypothecair krediet gratis een informatiefiche te bezorgen met de belangrijkste informatie uit het hypothecaire kredietvoorstel. De


fiche is een ESIS fiche (European Standardised Information Sheet) en bevat een door de EU opgelegd aantal standaardgegevens. De gegevens zijn voor alle banken dezelfde waardoor het voor de klant makkelijker wordt om te vergelijken.

7. DE CENTRALE VOOR KREDIETEN AAN PARTICULIEREN

Zoals eerder vermeld, moet een kredietgever in het kader van zijn kredietonderzoek de Centrale voor kredieten bij de Nationale Bank van België raadplegen. Hij moet namelijk weten welke andere leningen je al lopen hebt. Deze raadpleging moet voorkomen dat je een overmatige schuldenlast hebt.

De Centrale voor kredieten aan particulieren (CKP) bevat 2 luiken, een positief en een negatief.

In de positieve centrale voor kredieten worden alle kredieten die door natuurlijke personen voor privédoeleinden worden afgesloten, geregistreerd. Kredietgevers kunnen dus opzoeken welke leningen je hebt of had. Kredietgevers zijn ook verplicht om elke nieuwe of gewijzigde lening aan deze kredietcentrale mee te delen. Ook kredietopeningen verbonden aan kredietkaarten van banken en supermarkten en de mogelijkheid om onder 0 te gaan op je zichtrekening, worden geregistreerd in de centrale, zelfs als je deze geldreserves niet gebruikt.

In de negatieve centrale voor kredieten verzamelt de Nationale Bank gegevens over wanbetalingen met betrekking tot iemands kredieten. Als je 3 afbetalingen achterstaat op je lening, dan meldt je kredietgever dat aan de kredietcentrale. Dit is ook het geval als je voor langer dan 3 maanden in het rood blijft staan op je zichtrekening of je kredietkaartfactuur niet afrekent. De eerste keer dat je als wanbetaler in de kredietcentrale opgenomen wordt, brengt de kredietcentrale je hiervan persoonlijk op de hoogte.

Je kan op elk moment bij de Nationale Bank opvragen welke gegevens van jou opgenomen zijn in de Centrale voor kredieten aan particulieren.

Meer informatie over de CKP en de mogelijkheden om jouw gegevens op te vragen, kan je terug vinden op http://www.nbb.be - kredietcentrale info


http://www.nbb.be/

8. JE RECHTEN ALS KREDIETNEMER

Een kredietgever moet zich houden aan enkele regels die kredietnemers beschermen. De hieronder opgesomde rechten van de kredietnemer zijn van toepassing voor consumentenkrediet en slechts enkele regels daarvan gelden ook voor het hypothecair krediet.

Het recht op correcte informatie.

Kredietgevers moeten hun klanten correct en transparant informeren. Als ze reclame maken voor kredieten, moeten ze ook strenge wettelijke richtlijnen volgen. Kredietgevers mogen bv. niet benadrukken dat een lening gemakkelijk, snel of gratis is. Om dezelfde reden is het leuren met leningen aan huis of op het werk verboden. Een kredietgever mag enkel een kredietvoorstel naar je thuis sturen als je dat zelf uitdrukkelijk hebt gevraagd.

Het recht op een consumentenkrediet aangepast aan de noden en de situatie.

De kredietgever is verplicht om nauwkeurig de som te bepalen die je maandelijks kan terugbetalen van je consumentenkrediet. Hij zal je ook adviseren welk bedrag en welk soort krediet het best past bij het doel van het krediet en bij je financiële situatie. Hij moet bovendien nakijken of je in het verleden problemen had met het terugbetalen van een lening en of je in een procedure van collectieve schuldenregeling of schuldbemiddeling zit. In die gevallen mag hij je geen consumentenkrediet toekennen. Een kredietgever kan die informatie opzoeken in de Centrale voor kredieten aan particulieren.

Het recht om van het consumentenkrediet af te zien.

Als je getekend hebt om een consumentenkrediet af te sluiten, dan heb je nog altijd 14 dagen de tijd om terug te keren op je stappen. Om dit te annuleren, stuur je een aangetekende brief naar je kredietgever. Heb je de geleende som al ontvangen? Dan moet je die terugbetalen, samen met de intresten berekend voor de korte periode dat je het geld in je bezit had.

Het recht op vervroegde terugbetaling.

Het is altijd mogelijk om een krediet terug te betalen voor de voorziene eindvervaldag. De kredietgever kan je daarvoor wel kosten aanrekenen (dossierkosten, wederbeleggingsvergoeding).

Wanneer je nood hebt aan een consumentenkrediet kan je je in specifieke situaties ook richten tot een sociale kredietgever. Indien je bijvoorbeeld een laag inkomen hebt of uitgesloten bent van het banksysteem, kan hij je onder bepaalde voorwaarden consumentenkredieten geven tegen gunstige voorwaarden, zoms zelfs renteloos. Raadpleeg de website van de FSMA voor een lijst met alle sociale kredietgevers: http://www.fsma.be/nl/Consumers/saving/qui/quelsprest/kgcons.aspx .


http://www.fsma.be/nl/Consumers/saving/qui/quelsprest/kgcons.aspx

9. BETAALPROBLEMEN EN OVERMATIGE SCHULDENLAST

Als de financiële lasten van je krediet(en) te zwaar worden en je niet meer in staat bent stipt je maandaflossingen te betalen, moet je zo snel mogelijk reageren. Blijf niet bij de pakken zitten! Het ergste wat je kan doen, is de problemen negeren en wachten tot ze zich vanzelf oplossen. Dat zal immers niet gebeuren; de problemen zullen alleen maar verergeren en je schuldeisers zullen maatregelen treffen.

Slaag je er niet meer in je krediet terug te betalen, en heb je ook schulden of achterstallen bij nutsbedrijven of bij de belastingen, dan spreken we van een situatie van overmatige schuldenlast. Het evenwicht tussen je inkomsten en je uitgaven is verloren en je komt terecht in een neerwaartse spiraal waarbij je nieuwe schulden maakt om andere schulden te kunnen aflossen.

In dit hoofdstuk leggen we uit welke risico’s je loopt en welke stappen je kan ondernemen om je schulden terug de baas te kunnen.

9.1 WELKE RISICO’S LOOP JE?

Naast een vermelding in het negatief luik van de Centrale voor de kredieten aan particulieren (zie hoger), kunnen je schuldeisers ook andere maatregelen treffen als je een lening niet terugbetaalt zoals voorzien was in de kredietovereenkomst. In de praktijk wordt het meest gebruik gemaakt van loonsoverdracht.

Afstand van loon

Een schuldeiser kan je schuld recupereren via loonafstand. Je kredietverlener wendt zich tot je werkgever om je schuld rechtstreeks van je loon af te houden, zonder dat een tussenkomst van een rechter en een vonnis of een akte nodig zijn. Er zijn wel minimumbedragen vastgelegd die je moet overhouden na loonbeslag. In de meeste kredietovereenkomsten is voorzien dat de schuldeiser die mogelijkheid heeft.

Een schuldeiser moet eerst een aangetekende brief sturen naar jou en je werkgever of de instelling die je uitkering uitbetaalt, voor hij een loonoverdracht kan doen. Je kan gemakkelijk een loonoverdracht stopzetten: je moet gewoon een aangetekende brief sturen naar je werkgever of de instelling die je uitkering uitbetaalt, waarin je vraagt om de loonoverdracht stop te zetten. Na de stopzetting kan de schuldeiser wel naar de vrederechter stappen om de loonoverdracht te laten bekrachtigen: de loonoverdracht zal dan wel moeten doorgaan, indien de rechter hiervoor toestemming verleent.

Loonoverdracht is niet hetzelfde als loonbeslag waar er sprake is van gerechtelijke invordering.

Als je niet reageert op de brieven van je schuldeisers, loop je namelijk tamelijk snel het risico dat je met een beslag te maken krijgt. De schuldeiser dient dan een verzoek in bij de rechter om toestemming te krijgen om een procedure tegen jou in te stellen. Krijgt hij die toestemming, dan zal hij in eerste instantie een bewarend beslag uitvoeren. Je kan dan niet langer vrij over je goederen beschikken, maar je blijft er wel eigenaar van. Reageer je niet op dit bewarend beslag (door je openstaande schulden te betalen), dan kan je schuldeiser een gerechtsdeurwaarder laten aanstellen. Die laatste stuurt je een bevel tot betaling op. Als je ook daarop niet reageert, kan de gerechtsdeurwaarder overgaan tot een uitvoerend beslag op je goederen of je loon.



Goederenbeslag

Op verzoek van een schuldeiser bij de rechter, kan een gerechtsdeurwaarder aangesteld worden die je roerende goederen in beslag komt nemen. Levensnoodzakelijke goederen, zoals bedden, de tafel en stoelen van de eetkamer of de koelkast zijn beschermd tegen beslag. Ook op voorwerpen die dienen voor je kinderen of gezelschapsdieren en op wat je absoluut nodig hebt voor je beroep mag men geen beslag leggen. Bij een uitvoerend beslag worden die goederen gedwongen verkocht en is de opbrengst voor je schuldeisers. Zo recupereren ze (een deel van) je schuld.

Loonbeslag

Na een vonnis van de rechter kan een schuldeiser zich wenden tot je werkgever of de instelling die je vervangingsinkomen uitbetaalt om beslag te laten leggen op je loon of je vervangingsinkomen. Een deel van je inkomen wordt dan automatisch doorgestort naar je schuldeiser in plaats van naar jou. Er zijn wel minimumbedragen vastgelegd die je moet overhouden na het beslag.

Zie voor meer informatie over deze diverse procedures bij http://www.eerstehulpbijschulden.be/

9.2 WAT KAN JE ONDERNEMEN?

Heb je betaalproblemen, dan is het aangeraden volgende stappen te zetten:

Contacteer je kredietgever en leg hem de situatie uit. Ook hij heeft er belang bij om een oplossing te vinden zodat je kan voldoen aan je financiële verplichtingen. Hij kan je betalingsfaciliteiten toekennen, zoals het verlagen van het maandbedrag dat je moet betalen. Je zal nog altijd het hele bedrag plus de intresten moeten terugbetalen, maar over een langere periode dan voorzien was bij het sluiten van de overeenkomst.

Als je niet tot een oplossing komt met de kredietgever of als je moeilijkheden zich niet beperken tot één krediet en je ook andere schuldeisers hebt, dan is het aangeraden in schuldbemiddeling te gaan. De schuldbemiddelaar onderzoekt je situatie en bepaalt hoe je je schulden kan terugbetalen. Indien nodig, probeert hij in jouw plaats een afbetalingsplan te onderhandelen met je schuldeisers. Hij zal je ook helpen met het beheren van je budget. Voor schuldbemiddeling kan je terecht bij het OCMW of CAW van je gemeente.

Als schuldbemiddeling niets oplevert of niet volstaat omdat je schuldproblemen zo’n grote omvang aangenomen hebben, rest je de mogelijkheid van een collectieve schuldenregeling. Het is een gerechtelijke procedure voor de arbeidsrechtbank, die een grote impact heeft op je toekomstig financieel leven, maar wel toelaat om na een termijn van maximum 7 jaar terug schuldenvrij door het leven te gaan.

Meer informatie over schuldbemiddeling en collectieve schuldenregeling, vind je in de module ‘Nuttige informatie voor de leerkracht – Budgetbeheer’.

Ook deze websites zijn een goede bron van informatie:

http://www.eerstehulpbijschulden.be

http://www.belgopocket.be/nl/content/schulden-en-overmatige-schuldenlast


http://www.belgopocket.be/nl/content/schulden-en-overmatige-schuldenlast

http://www.eerstehulpbijschulden.be/

http://www.eerstehulpbijschulden.be/

http://www.belgium.be/nl/economie/handel_en_consumptie/consumentenbescherming/financiele_diensten/schuldenlast

http://www.observatoire-credit.be

Over de collectieve schuldenregeling schreef de FOD Economie ook een brochure. Die is te vinden op http://economie.fgov.be/nl/modules/publications/general/brochure_collectieve_schuldenregeling.jsp


http://economie.fgov.be/nl/modules/publications/general/brochure_collectieve_schuldenregeling.jsp

http://economie.fgov.be/nl/modules/publications/general/brochure_collectieve_schuldenregeling.jsp

http://www.observatoire-credit.be/



BIJLAGEN

BIJLAGE 1: EEN AFLOSSINGSTABEL

Dit is een voorbeeld van een aflossingstabel voor een lening of afbetaling voor een tweedehandswagen. Het gaat om een krediet van 6.000 euro, terug te betalen in 3 jaar (36 maanden). De intrestvoet bedraagt 5,75 %, het JKP 5,90 %.



Aflossingstabellen kan je gemakkelijk opmaken op onderstaande websites:

http://lening.321start.be/

http://www.afossingstabel.be

http://www.rodv.be/berekenen/BerekenAfossing.aspx

Ook in Excel kan je een aflossingstabel opmaken. Typ daartoe ‘Lening’ in bovenaan in de zoekfunctie bij het openen van een Excel-werkblad.


http://www.rodv.be/berekenen/BerekenAfossing.aspx

http://www.afossingstabel.be/

http://lening.321start.be/

BIJLAGE 2: SECCI-INFOFICHE





Meer info over dit standaardformulier op volgende site (Eng):

http://ec.europa.eu/consumers/citizen/my_rights/consumer-credit/standardised-form-explained/index_en.htm

In het Nederlands volgende interssante link: http://europa.eu/youreurope/citizens/consumers/financial-products-and-services/consumer-credits-and-loans/index_nl.htm


http://europa.eu/youreurope/citizens/consumers/financial-products-and-services/consumer-credits-and-loans/index_nl.htm

http://europa.eu/youreurope/citizens/consumers/financial-products-and-services/consumer-credits-and-loans/index_nl.htm



Wikifin.be is een website, onafhankelijk van de private financiële spelers. De site werd in januari 2013 door de FSMA gelanceerd om de consument bij financiële beslissingen te helpen door objectieve, betrouwbare en praktische informatie aan te reiken. Het programma richt zich tot de hele bevolking, jong of iets minder jong. Op elke leeftijd maken we financiële keuzes die op lange termijn gevolgen kunnen hebben. Op Wikifin.be vind je gemakkelijk de juiste informatie!

De FSMA is de Belgische Autoriteit voor de Financiële Diensten en Markten. Het is een autonome openbare instelling die onder andere als opdracht heeft de consument op het vlak van financiële dienstverlening te beschermen. De FSMA heeft dus geen commerciële doelstellingen.

Documents

Nuttige informatie voor de leerkracht - Lenen