Upload
others
View
6
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Taalleren en –doceren in 2020
Frank van Splunder
Talen bestaan niet
2
Een taal is een dialect met een leger
3
Het taallandschap in 2020
4
Superdiversiteit (o.a Vertovec 2007, Blommaert 2010)
Talige superdiversiteit in Nederland / Vlaanderen § Nederlands: lingua franca § Engels: internaJonale lingua franca § Duits, Frans: ‘vreemde’ talen § (‘minderheids’)talen
Taalleren en –doceren: challenge !
Overzicht presentaJe
§ Engels § wereld § Europa § Nederland en Vlaanderen
§ Taalbeleid § Taalbeleidsniveaus § Taalnormering § TaaltesJng
§ Conclusie: ‘brede meertaligheid’ § Discussie
5
Engels in de wereld
§ EMI: vooral in Commonwealth, maar ook andere landen § Wetenschappelijke publicaJes in het Engels (Hamel, 2006)
6
jaar Engels
1880 36 %
1980 64 %
2000 96 %
Engels in Europa
European Higher Educa<on Area (EHEA 2010-‐2020) § InternaJonalisering van het onderwijs § ‘vermarkJng’ § ‘verengelsing’ (Wächter & Maiworm 2014)
ironia bolognese
7
EMI: regionale verschillen (van Splunder, 2015)
T1: verwant met … T2
Noord-‐Europa E D -‐> E
Zuid-‐Europa F F -‐> E
Oost-‐Europa R D -‐> R -‐> E
8
EMI in Nederland
§ Nederlands is koploper in Europa (Wächter & Maiworm 2014)
‘UK student numbers surge in the Netherlands’ (BBC, 4.12.15, Business Sec0on)
§ RelaJef recent: § 1968: Engels enige verplichte VT § 1989: gebruik van Engels is ‘strategische keuze’ (Jo Ritzen) § 1992: Parlement bevesJgt belang van het Nederlands § 2016: meeste vakken op Ma-‐niveau in het Engels
(Oosterhof, 2015)
9
Nederland: Talen in het Hoger Onderwijs (Leest & Wierda-‐Boer, 2011)
Bachelor Master
Engels 5 % 48 %
Nederlands 91 % 46 %
Nederlands en Engels 3 % 6 %
TOTAAL (n = 100%) 413 865
10
EMI in Vlaanderen
§ Heel ander verhaal § 1830: ontstaan van België; Frans dominante taal § 1932: vernederlandsing van de Universiteit Gent § 2012: nieuwe taalregeling HO § 2016: meeste vakken op MA-‐niveau in het Nederlands
§ Decreet 2012 bepaalt maxima: § BA: max 18, 33 % ‘andere taal dan Nederlands’ § MA: max 50 %
§ ‘creaJeve’ oplossingen: meer Engels? (De Schepper, 2011)
11
Vlaanderen: Taalverslag 2013-‐2014 (Vlaams Parlement)
Bachelor Master
Engels 1,6 % 18 %
Nederlands 98,4 % 82 %
TOTAAL 100 100
12
EMI: Vergelijking Nederland – Vlaanderen (Oosterhof 2015)
Bachelor Master
Gent 5 % 15 %
Antwerpen 5 % 30 %
Leuven 10 % 50 %
Utrecht 15 % 60 %
Groningen 40 % 70 %
Amsterdam (UvA) 10 % 75 %
13
Taalbeleid
§ taalbeleidsniveaus § taalbeleidsdocumenten § taalbeleid vs taalprakJjk
§ taalnormering § taaltesJng
14
Taalbeleidsniveaus (van Splunder, [2016])
15
supra-‐naJonal
naJonal
regional
insJtuJonal
sub-‐insJtuJonal
individual
Taalbeleidsdocumenten Gedragscode Universiteit (‘Code of Conduct’) § InternaJonalisering van het onderwijs (‘Bologna’)
§ InternaJonalisering at home § ‘interculturalisering’
§ ‘duaal’ taalbeleid: T1 + Engels (+ andere talen) § ‘Nederlands, tenzij …’ (Onderwijsraad, 2011) § ‘English, unless …’ (Maastricht 2013)
§ kwaliteitszorg en –controle: taaltests § InternaJonale tests (bv IELTS, TOEFL) § Eigen tests (bv ITACE, RATEr)
16
Taalbeleid vs taalprakJjk
Taalunie “De Nederlandse Taalunie – kortweg Taalunie – is dé beleidsorganisaJe voor de Nederlandse taal. Eén grensoverschrijdende organisaJe verbindt het taalgebied en bespaart de overheden kosten. Voor de Nederlandse, Vlaamse en Surinaamse overheid is de Taalunie de organisaJe die het Nederlands ondersteunt.” (Beleidsplan 2015-‐2020)
17
Taalbeleid
§ Nederland: § “Het onderwijs wordt gegeven en de examens worden afgenomen in het Nederlands” (WHO 1992, 2000, art. 7.2)
§ Vlaanderen § De onderwijstaal in Vlaanderen is het Nederlands (Decreet HO, 2012)
§ Wie in ‘een andere taal dan het Nederlands’ doceert moet een taaltest afleggen (vereiste niveau C1)
18
TaalprakJjk
Steeds meer Engels, vooral op master-‐niveau § Nederland:
§ 2016: meer Engels dan Nederlands § 2020: nog meer Engels dan Nederlands?
§ Vlaanderen § 2016: meer Nederlands dan Engels § 2020: meer Engels dan Nederlands?
(Oosterhof, 2015)
19
Taalnormering
§ Wie bepaalt de normen? § ‘naJve speaker’ (NS) -‐> ‘CommuniJes of PracJce’ (CoP) § maar: sterke NS-‐bias
§ Bv frameworks (CEFR), curricula, handboeken/lesmateriaal, onderwijs, tesJng
§ Standaard -‐> VariaJe § Vorm -‐> FuncJe
WrELFA: Mauranen, 2016
20
TaaltesJng
Taalbeleid -‐> taalprak<jk ‘Language tests as language policy tools’ (Shohamy 2007) § Inclusie: middel tot emancipaJe § Exclusie: uitsluiJng van bepaalde groepen
21
TaaltesJng als exclusie
Taalbeleid VK “Moslimvrouwen die te weinig Engels kennen, kunnen worden teruggestuurd”
§ taallessen Engels § taaltest (B1 vereist)
‘not easy quesJons for naJve English speakers’ (The Guardian, 18.01.16)
22
Samenvaxng
§ Talige (super)diversiteit § Taalbeleid vs taalprakJjk § InternaJonalisering = commercialisering
‘UK students head for cheaper European universiJes’ (BBC, 4.12.15)
§ Meertaligheid = meer Engels
23
Conclusie ?
§ Taalleren en –doceren in 2020 § Welke ta(a)l(en)/varianten? § Welke normen? (NS vs CoP)
§ Taalbeleid -‐> prakJjk? § Welke acJes? § Hoe ga je om met hinderpalen?
§ Rol van talencentra § Taalonderwijs en –beleid § Statuut taaldocenten
= schoonmaakpersoneel? (Tony Foster, Univ. Leiden)
24
Brede meertaligheid
§ Meer dan alleen Engels § FuncJonele taakverdeling tussen talen
§ Meer dan alleen ‘tradiJonele talen’ § Ook talen van nieuwe buren
§ Meer dan alleen ‘standaardtalen’ § Geen pleidooi voor tussentaal
25
ReferenJes Blommaert, J. (2010) The Sociolinguis0cs of Globalizaton, Cambridge: CUP. De Schepper, C. (2011) Engels als tweede voertaal in het Vlaamse onderwijs. MasterscripJe Lessius Antwerpen. Hamel, R.E. (2006) Language Empires, Linguis0c Imperialism, and the Future of Global Languages, Mexico: Universidad Autónoma Metropolitana. Leest, B. & H. Wierda-‐Boer (2011) Talen in het Hoger Onderwijs. Studie van het IOWO in opdracht van de Onderwijsraad. Mauranen, A. (2016) ‘How do we write in English as a Lingua Franca?’ PresentaJe UCL, London, 24 februari 2016. Oosterhof, A. (2015) ‘Het aandeel van het Nederlands in het hoger onderwijs van Vlaanderen en Nederland. Een stand van zaken’. PresentaJe KANTL-‐colloquium De posi0e van het Nederlands in het hoger onderwijs, Gent, 10 december 2015. Oosterhof, A. (2007) ‘Het Engels voertaal aan onze universiteiten? Een inventariserend onderzoek’, Commissie Cultureel Verdrag Vlaanderen-‐Nederland. Shohamy, E. (2007) ‘Tests as Power Tools: Looking Back, Looking Forward’. In J. Fox, M. Wesche, D. Bayliss, L. Cheng, and C. E. Turner (eds.), Language tes0ng reconsidered. Ozawa: University of Ozawa Press, p. 141-‐52. van Splunder, F. (forthcoming) ‘Language Ideologies regarding English-‐Medium InstrucJon in European Higher EducaJon. Insights from Flanders and Finland’. London: Palgrave Macmillan. van Splunder, F. (2015) Taalstrijd. Over rela0es tussen talen in de wereld, Europa, Nederland en Vlaanderen. Brussel: Academic and ScienJfic Publishers. van Splunder, F. (2015) ‘A Tale of Two Countries. Diverging Policies on English-‐Medium InstrucJon in the Netherlands and Flanders’. In R. Wilkinson and M.L. Walsh (eds.) Integra0ng Content and Language in Higher Educa0on: From Theory to Prac0ce. Frankfurt-‐am-‐Main: Peter Lang, p. 89-‐98. van Splunder, F. (2014) ‘NegoJaJng MulJlingualism in Flemish Higher EducaJon’. In J.W. Unger, M. Krzyżanowski and R. Wodak (eds.) Mul0lingual Encounters in Europe’s Ins0tu0onal Spaces. London: Bloomsbury, p. 221-‐242. Vertovec S (2007) 'Super-‐diversity and its implicaJons', Ethnic and Racial Studies, 30: 6, 1024 —1054 Wächter, B. & F. Maiworm (eds.) (2014). English-‐taught programmes in European higher educa0on. The state of play in 2014. ACA Papers on InternaJonal CooperaJon in EducaJon. Bonn: Lemmens
26
Discussie • Hee� de universiteit / het talencentrum een taalbeleid? • Wordt het taalbeleid gestuurd vanuit de overheid (top down) of
kan de instelling autonoom beslissen? (boTom up) • Is er een discrepanJe tussen taalbeleid en –prakJjk? • Houdt het beleid rekening met het veranderende taallandschap?
(i.c. superdiversiteit) • Wie betaalt voor het taalonderwijs? (universiteit, talencentrum,
student?) • In welke mate wordt er ingezet op het Nederlands, Engels, andere
talen? (Welke andere talen?) • Welke taaltests worden er gebruikt? (IELTS, TOEFL, eigen test?) • Hoe spelen talencentra in op maatschappelijke veranderingen? (bv
vluchtelingen) Wat zijn de grootste uitdagingen?
27