E përjavshme Informative (Nr. 461) 4 - 17 Maj 2009 Çmimi 20 Lekë

Cikël me poezi

Tradita

Lexoni në faqet 11-12Lexoni në faqet 6-7

Drejtësia

Lexoni në faqen 5

Intervista

K O N K U R S

Lexoni në faqen 9

-libër me poezi

-libër në prozë artistike

-libër në gjini të tjera

Në ditën Botërore të Librit

Nga të pasur ukthyem në lypës

Si mund t’i drejtoheniGjykatës së Strasburgut

Me Nolin, ngamesha e shenjtëtek bostantava eshëtitorja e tij nëPogradec

Qyteti këngëNga Vangjush Ziko

Dikur në Paris të Francës,Napoleon Bonaparti urdhëroingritjen e një grupi pune mespecialistë për të bërë realitet,një prej ideve të tija,...

-Historia e fisit Sulkanga Mirasi(Bozhigradi) i Devollit.Rrëfen Gani Sulka

BOTIMET MË TË MIRA!Gazeta “Nositi” me rastin e 15-vjetorit të daljessë numrit të parë do të shpallë tre botimet më tëmira të Entit Botues “D.I.J.A Poradeci” përperiudhën janar 2008-maj 2009:

Jeni të ftuar të jepni votën tuaj duke dërguartitullin e librit më të pëlqyer pranë redaksisë sëgazetës “Nositi” brenda datës 31 maj 2009, oseme email redaksianositi@yahoo.com

Fituesit do të shpallen më15 qershor, në 15-vjetorin edaljes së edicionit të parëtë gazetës “Nositi” dhe dotë shpërblehen.Redaksia

Me rastin e ditës Botërore të librit, shoqata “Unë, Gruaja”, organizoi më datën 23 prill, veprimtarinëmasive të titulluar: “Me dashurinë për librin.”

4 - 17 Maj 20092 Aktualitet

Kërkesa e bërë nga ana eBashkisë për të zgjeruar varrezënpublike të Korçës siç duket kambetur në sirtarët e qeverisë. Nëmbyllje është dhe parcela nr.10 evarrezës publike, e cila po ngushtohetnga dita në ditë. Mungesa e tokëssë lirë për varre është shfaqur qëpara katër vitesh, por nga ish kreu iBashkisë Robert Damo ishte marrënjë sasi toke me qera dhe ajo ka

Varreza publike e Korçës po mbyllet-Nuk ka më vend për varre të rinj

shërbyer deri tani si i vetmi vend ilirë për të varrosur korçarët. Nukështë lënë tokë e lirë për varre. Jovetëm kaq, por gjatë këtyre vitevetë lëvizjes së banorëve nga fshati nëqytet ata morën dhe të vdekurit dhei vendosën në varrezën publike tëqytetit. Shtimi i numrit të të vdekurvesolli mungesë vendesh të lira për tëtjerët.

“Kërkesa për shpronësim” -tha

një burim nga Bashkia - “është bërëqë para 6 muajsh dhe ende nukështë kthyer përgjigje nga qeveria.Në parcelën nr.10 nuk ka më vendetë lira për të hapur varre të rinj. Pokështu toka që është afër mevarrezën publike është e komunësDrenovë. Duhet të ndërhyjë qeveriaqë të bëjë shpronësimin e tokës sëkomunës në dobi të varreve përqytetarët korçarë.

-Nuk është bërë ende shpronësim- Shërbimet në varrezën publikebëhen nga vetë Bashkia. Kohë mëparë ato i bënte një firmë private,por duke parë se kishte vend për tëpërmirësuar punën, bashkia e morivetë përsipër që të kryejë shërbimetdhe mirëmbajtjen e Varrezës Publikenë Korçë, që njihet me emrin “ShënTriadha”. Po nga bashkia mësojmëse ky shërbim do t’i kalojë përsërinjë firme private dhe do t’i hiqetbashkisë. Kryesore është se nuk kamë vende të lira në varrezën publike.

Sa jetimë janë në fakt? Po tëdëgjosh Kadri Alinë, presidentin eShoqatës së Jetimëve të Shqipërisë,ai thotë se janë 45 mijë jetimë. Pocilët janë jetimë dhe gëzojnë njëstatus të tillë. A mund të quhet jetimnjë individ që ka ose nënën, osebabanë gjallë. Jetim i mirëfilltë ështëai person që nuk ka as nënën asbabanë. Rrethanat e kanë vënëkëtë jetim në përballje të jetës që tëjetë i privuar nga mungesa eprindërve. E të dy prindërve. Këtapersona janë jetimë të vërtetë.Pastaj, mund të quajmë për sasi elista të fryra dhe një person 70-vjeçar jetim, që i kanë vdekurprindërit. A mund të jetë ai jetim?!

Ne jetimët e Korçës apelojmëdhe kundërshtojmë Kadri Alinë. Sie merr ai këtë guxim kur frynnumrin real të jetimëve. Pse e bënai këtë veprim? Ne mendojmë seduke rritur artificialisht numrin mundtë përfitosh ndihma apo asete tëtjera për numrin e madh tëanëtarëve që ke. Ai duke fryrënumrin arrin që të mos marrë asgjë.

Po të shikosh këto 19 vjet mejetimët janë luajtur drama tëvërteta. Janë disa mikroshoqata nëemër të tyre që operojnë anekëndvendit. Por fatkeqësia e shoqatavetë jetimëve na duket ne se ështëKadri Alia. Ai del e bën fushatanëpër ekrane televizionesh dhe ajoqë është më kryesorja se për jetimët

e vërtetë asgjë nuk ka zgjidhur.Jetimët sot janë pa strehë, popërballen me papunësi. Një pjesë ejetimëve kanë humbur në vite dhenuk u dihen adresat.

Ne, pjesa e shëndoshë ejetimëve korçarë nuke njohim KadriAlinë si kryetar, pasi ai për ne nukka bërë asgjë dhe, që nga koha qëai ka marrë apo ka pushtuar kreune jetimëve shqiptarë për ne nukështë bërë as dhe një favor. Për njëproblem që kemi patur me 12 vajzatjetime në Korçë, të pa streha, KadriAliu nuk e ngriti zërin kur vajzat dot’i nxirrnin nga konvikti. Ishim vetëne që dhamë alarmin dhe u lidhëmme shoqatat ndërkombëtare qëmbështetën vajzat jetime tëKorçës.

Në Korçë janë vetëm 30 jetimënë kushte tepër të vështira. Po tëshohësh listat e Kadri Alisë kjoshifër mund të jetë mbi 3 mijë.

E theksojmë janë vetëm 30jetimë safi jetimë që kanë problememe strehimin, punësimin e probleme

të tjera. Me jetimët e tjerë nuk kaasnjë problem serioz. Po kaq ështëdhe numri i atyre jetimëve që kanënevojë të ndihmohen për kartat eidentitetit.

Ne shprehim kundërshtinë tonëse një kryetar pensionist që ështëKadri Alia nuk mund të japëkontribute në shoqatën e jetimëvetë Shqipërisë. Numri i jetimëve nëKorçë nga të dhënat dhe evidencatqë unë zotëroj, - shprehet mëposhtë Mirash Zefi-është 75persona. Këta janë jetimë tëmirëfilltë që duhet të ndihmohendhe përkrahen, të tjerët për mua dhekështu duhet të jetë, nuk janë jetimë.Një pale i mungon babai, një pale imungon nëna. Kjo pjesë e ka njëmbështetje. Kanë shtëpitë eprindërve apo gëzojnë prona tëtjera. Ndërsa 75 jetimët që ne kemitë evidentuar nuk kanë as prona, asshtëpi dhe as një ndihmë tjetërpërveç asistencën qesharake qëmarrin nga Bashkia.

P.Çuni

-Flet Mirash Zefi, kryetar i shoqatës së jetimëve “Lulet e Jetës”, Korçë

Numri i jetimëve i fryrë

Ndotja akustike ka shënuarrritje në qytetin e Korçës. Por qëprej tre vitesh mungon aparati qëbën matjen e ndotjes akustike.Para disa kohësh kur aparati ishtenë gjendje pune nga matjet e bëranë disa pika të qytetit, treguesitishin tepër të lartë. Deri në 72decibal ishte shifra e lartë eregjistruar, kur norma e lejuarështë nga 3 deri në 50 decibal.

Ndotja akustike vjen ngatrafiku i rënduar, shpejtësia emjeteve, zhurma të natyrave tëndryshme. Provo të dëgjosh njëmikun tënd në orët e mesditës tekstacioni i autobuzëve në qendërtë qytetit të Korçës. Nga zhurmamarramendëse nuk e kupton seçfarë të flet në celularbashkëbiseduesi.

Ndotja akustike vihet re taninë nisjen e sezonit veror kurmuzika nëpër lokale është engritur në shkallën më të lartë.Mungesa që prej tre vitesh e njëaparati për matjen e ndotjesakustike kërkon që të merrenmasa për të ulur ndotjen. Që tanitrotuaret janë mbushur metavolina dhe karrige dhe zhurmatshtohen nga dita në ditë.

Zhurmat, kush i mat

4 - 17 Maj 2009 3Aktualitet

Me rastin e ditës Botërore të librit, shoqata “Unë,

Gruaja”, organizoi më datën 23 prill,veprimtarinë masive të titulluar: “Medashurinë për librin.”

Veprimtaria, e cila u inicua ngashoqata në kërkim të rrugëve të rejasynoi në dhënien e mesazhit hyjnor se:“Libri është: Mençuri, Kulturë, Dije dheKënaqësi.”

Veprimtaria ishte konceptuar nëformën e një salloni të madh tëmbushur me libra, lexues e krijues. Njëpanair pa bujë e zhurmë, por me njëmesazh kuptimplotë se librin nuk ezëvëndëson asnjë mjet tjetër. Librimbetet libër. Mbetet një dritare që kushdi ta hapë, sheh të vërtetën, jetësorendhe shkencoren. Edhe drejtueset eshoqatës “Unë, Gruaja”, meveprimtarinë e re të tyre i sollën qytetittë Pogradecit një risi që, që nuk shuhetdashuria për librin edhe në kohëratmoderne.

Panairi ishte pjesa më e shëndoshëe kësaj veprimtarie. U paraqitën libradhe botime nga më të ndryshmit qëpasqyrojnë si jetën artistike dhe atësociale. Botime të ndryshme tëshoqatës “Unë, Gruaja”, të shtëpisëbotuese “D.I.J.A-Poradeci”, të librarivetë qytetit u ekspozuan nësallën e katit të dytë tekHotel “Enkelana”.

Veprimtaria nisi që nëorën 11 të ditës dhevazhdoi deri në orën 17 tëmbasdites. Ishte njëveprimtari me orar tëzgjatur. Në fillimveprimtaret e shoqatës“Unë, Gruaja” u morënme përgatitjen e sallës,me pritjen e vizitorëve tëshumtë që nuk munguantë merrnin pjesë në këtëveprimtari të veçantë. Kjo veprimtarizhvillohej për herë të parë në qytetin ePogradecit dhe do të hyjë në kalendarine veprimtarive të shoqatës për t’i dhënëasaj një spektër sa më të gjerë dhe përta bërë sa më interesante jetën e saj.

Ceremonia e mbylljes sëveprimtarisë u zhvillua në orët embasdites. Në këtë ceremonipërshëndeti Leonora Kere, kryetare eBordit të shoqatës “Unë, Gruaja.”Vazhdoi më tej me një prezantim tëprojektit: “Gra aktive në barazinëgjinore”, nga koordinatorja EleniJajçari.

Shoqata “Unë, Gruaja” vjen nëDitën Botërore të Librit me veprimtarinë“Me dashurinë për librin”. Me ide tëreja që të nxisë dashurinë për librin.Bota e internetit, e ekraneve sikur po elargojnë brezin e ri nga faqet e librit,por libri mbetet i pazëvendësueshëm.Ndryshe të ngjallen emocione kur lexon

një libër dhe ndryshe kur sheh një filmapo futesh në mbretërinë e intenetit.Libri mbetet edhe në të ardhmen njëfushë interesante.

Në qytetin e Pogradecit janë 5librari që tregtojnë libra. Po kështu kadhe një shtëpi botuese me një numërtë konsiderueshëm krijuesish ngarajoni, që kanë zgjedhur këtë shtëpibotuese për të botuar librat e tyre.Pogradeci, si një qytet me liqen edashuron edhe librin. Numri i lexuesveka ardhur në rritje. Interes paraqet siletërsia artistke edhe ajo që trajtonprobleme të ndryshme sociale dhe

Në ditënBotërore të Librit

Me dashurinë për librin

psikologjike.Gratë e shoqatës synojnë me këtë

veprimtari që të nxisin lexuesit,sidomos të rinjtë dhe të rejat, që të jenëmiq të librit. Qendra e shoqatës ka njëbibliotekë që funksionon për njerëz tëinteresuar, si për literaturë artistikeashtu dhe literaturë që trajton

problemet e gruas, qëshfrytëzohet nga studentët esociologjisë.

Po kështu edhe në zonatrurale janë ngritur disaqendra të vogla kulturore, tëcilat furnizohen me libra.Këto drejtohen nga disapersona që janë trajnuar nëqendrën e shoqatës “Unë,Gruaja.”

Veprimtaria për librinzgjeron hapësirat që kakrijuar tashmë shoqata “Unë,Gruaja” në qytetin e

Pogradecit. “Nuk bëhen veprimtari përveprimtari. Mes çdo veprimtarie kadritare komunikimi mes tyre e janë sinjë zinxhir në vazhdimësi” -shprehetEleni Jajçari, koordinatore.

Prezantimin për veprimtaritë eqendrave kulturore e bëri NajadaMengri. Me interes u ndoq leximi imesazheve në internet, që erdhën merastin e kësaj veprimtarie. Mesazhi mëi mirë u vlerësua me çmim. Po kështunga biblioteka e qytetit u zgjodhën dylexuesit më të mirë të qytetit, të cilëveiu dhanë çmime.

P.Çuni

23 prilli është shpallur si DitaBotërore e Librit më 15 nëntor të1995, me një rezolutë të UNESCO-s, pasi u morën në konsideratë faktetse libri ka qenë, historikisht,instrumenti më i fuqishëm ishpërndarjes së njohurive dhe mjetimë efikas për të siguruar ruajtjen ekëtyre njohurive, se çdo nismë përpromovimin e librave të rinj është njëfaktor i pasurimit kulturor, etj.

Kjo është arsyeja, për të cilën kjodatë domethënëse për letërsinëuniversale është caktuar ngaKonferenca e Përgjithshme eUNESCO-s për t’i bërë homazhbotëror librit dhe autorëve të tij dhepër të inkurajuar të rinjtë, që tëzbulojnë kënaqësinë e të lexuarit, siedhe për të respektuar kontributin epazëvendësueshëm, që kanë dhënëkrijuesit për progresin social dhe atëkulturor njerëzor.

Edhe në Shqipëri dhe trevatshqiptare, letërsia shqipe po lëvrohetgjithnjë e më shumë falë përhapjessë madhe të shtëpive botuese si dhemundësive për tregtimin e tij. Porpuna për inkurajimin dhe nxitjen ebrezit të ri duhet të përforcohet pasikultura e të lexuarit sot sfidohet mëshumë se kurrë nga kultura einformacionit të shpejtë dhe tëpërmbledhur që ofrohet nëpërmjetinternetit. Përpjekjet për nxjerrjen nëpah të vlerave të mirëfillta të librit janënjë sfidë për të cilën duhet tëndërgjegjësohen jo vetëm ata që ekanë për pasion apo që thjeshtpërpiqen ta tregtojnë atë, por e gjithëshoqëria, duke filluar nga familja.Veçanërisht, prindërit mund dheduhet t’ia ushqejnë këtë dëshirëfëmijëve të tyre. Kurse qeveria dheministria e arsimit si dhe organizatate tjera që merren me kulturën, duhettë punojnë vazhdimisht në hartimindhe implementimin e politikave tëqarta dhe afatgjata në këtë drejtim.

4 - 17 Maj 20094 Aktualitet

Pikërisht është zgjedhur kjo ditënga UNESKO, për nder të lindjessë shkrimtarit të madh WilliamShekspir dhe ditës së vdekjes së njëtjetër shkrimtari të madh botëror,Miguel Servantes. Gjithsesi fillesate kësaj dite janë në Spanjë, nëzonën e Katalonjës, ku atij që blintenjë libër i dhurohej një trëndafil.Ndërkaq sot, po në Spanjë ekzistonnisma “Dhuro një libër, dhuro njëtrëndafil”.

Në Norvegji, kjo nismë ukonvertua në shprehjen: “Dukelexuar në bibliotekë”, kurse nëFrancë mori jetë nisma: “Dukelexuar nëpër rrugë”.

Brenda këtij imazhi edheShqipëria s’do të mbetej pas. Ngaviti 2002 e në vazhdim ne festojmëkëtë ditë të veçantë të librit, meqëllimin e mirë për të mos humburdashuria për të.

Libri mbetet ushqim ipazëvendësueshëm i kulturës dhe iprogresit, i historisë dhe memorjessë popujve, është oksigjen i vetëjetës.

Prandaj të gjithë, sot duam tëthemi diçka.

Në trashëgiminë e brezave,dashuria për librin zinte një vend tërëndësishëm të preokupimit të tyre,ndërsa sot kjo dashuri duhet tëshndërrohet në pikënisjen e çdo

hapi, që të gjithë hedhim drejt dijes.Nëse libri të zhvillon fantazinë,imazhin, të jep kënaqësi imagjinare,interneti ta sjell këtë të gatshme,duke të hequr kreativitetin ememorjes plot emocion. Imagjinatae librit vizatohet e bukur në mendjentonë, ndërsa përmes botëselektronike ajo mbetet fare eftohtë...

Ja shprehjet brilante të një njeriumistik të bërë shekuj më parë: Fundii rrugës që nuk kalon përmes diturisëështë errësirë. Sa të gëzuar janë ataqë ndriçojnë errësirën e pafundme.Ndriçues në këtë mes është libri,pra dija që ai përmban dhe të ushqensi qumështi i gjirit. Pra libri ështënjë pjesë e madhe, një botë që zgjone ëndërron, një mekanizëm që na

Libri ndryshon njeriun, njeriundryshon botën

Kur jetën e ke si një pjesëlibri, atëherë e paske jetuar.

Kur librin e ke pas pjesë tëjetës, atëherë jetën e paskeshijuar.

Të lexosh një libër do të thotë,ta vrasësh kohën me dashuri.Sikur të gjithë njerëzit të kishinnë kokë nga një bibliotekë,atëherë parajsa do ta kishte zilitokën.

Kur pyeta dikë, se kush ështëbiblioteka më e vjetër në botë,më tha se ajo është fundosurbrenda nën tokë.Atëherë e kuptova sa peshëkanë librat.

Erindi Bejko

Të mbjellim lexim, që tëkorrim sukses.

Një libër fsheh një shtëpi tëartë.

Libri është si një kopsht që efut në xhep

Zbavitja më e bukur përnjerinë është leximi, shoku më imirë libri.

Leximi për mendjen është sigjimnastika për trupin.

Çdo libër ka fatin e vet.

Dhoma pa libra është engjashme me trupin pa shpirt.

Libri është gjë e madhe nësenjeriu di ta shfrytëzojë.

Libri ndryshon njeriun(mendjen), njeriu (mendja)ndryshon boten.

Ervis Xhelo

“Libri është i vetmi pasion qënuk duron as të kaluarën as tëardhmen”

Edmond Petraj

Dita Botërore e LibritPse 23 Prilli?

lidh me pafundësinë dhe misteret,shkencën, artin, teknologjinë e botëssë sotme të qytetëruar.

Edhe në shoqërinë tonë, madjeedhe në kohë krizash të mëdha, libriështë lexuar e vazhdon të lexohet,është kërkuar dhe vijohet tëkërkohet, sepse libri nuk ështëvetëm i shkrimtarit, krijuesit, poredhe atyre që e blejnë, atyre që edashurojnë dhe mençurohen prejtij... Aktiviteti i shoqatës “Unë,Gruaja”, Pogradec më 23 prill, “Medashurinë për librin”, mbetet njëpërkujdesje nxitëse për të gjithë ataqë e çmojnë rëndësinë e tij, por edhepër ata që duan të ndajnë kohën elirë me faqet e librit, që koha ehumbur mos tallet para dhe pasnesh...

THENIE PER LIBRIN Fundi i rrugës që nukkalon përmes diturisëështë errësirë. Sa të

gëzuar janë ata qëndriçojnë errësirën e

pafundme. Ndriçues nëkëtë mes është libri,

pra dija që ai përmbandhe të ushqen si

qumështi i gjirit. Pralibri është një pjesë e

madhe, një botë qëzgjon e ëndërron

4 - 17 Maj 2009 5Intervista

Shpërnguljet nga trojet nisëntë bëheshin me forcë. I

hiqnin nga zonat kufitare mepreteksin se ishin afër kufirit dhenjë ditë do t’ia mbathnin jashtështetit. Për të parandaluar këtëarratisje imagjinare, i mblodhën sifis dhe i shtegtuan në zonën eMyzeqesë. Po më parë i kishin bërëkulakë. Ikën dhe pleqtë mbetën pau kthyer të gjallë në vendlindjen etyre. Edhe fëmijët gati e kanëharruar strehën e gjyshërve.

-Sa vite qëndruar larg fshatittuaj?

-Vite. Një gjysëm shekulli dheqë nga ajo përzënie ne nuk ukthyem më. Na grabitën pronëndhe ne na zhveshën lakuriq. Edheshtëpitë na i rrafshuan. Kishimshtëpi dy katëshe. Mulli me ujë.Tani nuk u gjendet nishan.-Në ç’moshë ishit kur juinternuan?

-Unë isha 9 vjeç. Sa kishanisur klasën e tretë. Do t’jushpiem në Korçë për një verifikim.Nuk na lanë të merrnin asgjë, veçteshat e trupit morëm. Paja evajzave mbeti në sepete. Nëburgun e Korçës na mblodhënrreth 150 veta, ku na mbajtën njënatë në oborr dhe në mëngjes nahipën si bagëti në kamiona dhe nanisën drejt Myzeqesë. Burrat ishintë lidhur me pranga. Ne të vegjëlitu ngucëm mes tyre. Lot e britmadelnin. Nuk dinim se ku do të navendosnin. Si na mbajtën një natënë policinë e Fierit, fisin tim ecaktuan në Aranitas të Ballshit.Me sytë e mi pashë kur gratëushqenin burrat e lidhur mezinxhir.-Nga vitet që qëndruat në këtëfshat çfarë kujtoni?

-Aty qëndruam katër vjet papunë. Tek dera e shtëpisë rrintenjë roje me belçik në krah.Hekuran Xhaferi e quanin rojen.Mua më merrte kryetari i këshillittë fshatit dhe më shpinte derë mëderë duke u thënë që jepini njëcopë bukë këtij muhaxhirit .Shtëpia ku u vendosëm ne kishteqenë stallë dhish. Babai

kundërshtoi se nuk mund të flinimnë ato kushte. Na hapën derën eshkollës dhe na thanë që sa tëmbarojnë pushimet të hiqnimplehun. Kështu bëmë. Pas një vitina vdiq vajza e xhaxhait, 11 vjeçeish ajo. Lule Sefedin Sulka u shuanë lulen e jetës së saj. Xhaxhainuk ishte aty. Ai ishte arrestuarqë në vitin 1949. Lulja vdiq ngauria. Ajo kishte ngrënë vetëmmollë të zjera dhe u bllokua. Fshatinuk pranoi që ajo të varrosej nëvarrezën e tyre.-Ku e varrosët?

-E mbuluam me dhe në njëpërrua që kishim aty pranëbanesës ku jetonim. E hëngri ujëtkufomën e saj. Disa herë e zbuloiuji dhe më vonë nuk ia gjetëmeshtrat.-E vazhduat shkollën?

-Mua më lejuan që të ndiqjamësimet. Luanim me top. Unëisha me trup të bëshëm. Bëja gola.Kur bëja gola më binin meshqelma ata që e hanin. Kurgjuaja jashtë porte më binin meshqelma ata me të cilat isha nëskuadër. “Grek”, më thërrisnin.Kulak të më thërrisnin e përtypja,por “grek”, nuk e pranoja. Isha iinternuar dhe nuk mund tëkundërpërgjigjesha. Që sa dilnimnga shkolla deri sa hyja në shtëpi,më qëllonin me gurë dhe unë vijaçantën si helmetë për t’u mbrojtur.Në ditët e pazarit, të dielave diljae lypja në Ballsh. Nga të pasurqë ishim në fshatin e lindjes, taniu bëmë lypës. Gjithmonë tek dera

na rrinte roja me belxhikun nëkrah. Një ditë dy ushtarë që ishinnjomur nga shiu kërkuan ndihmëqë të thanin rrobat, të tereshin dhepastaj të vazhdonin rrugën. Poroja, Hekurani, i pa që hynë dhendaj tyre u mor masë. Pse kishinhyrë tek armiku i popullit.-A e dinit ju pse ishitshpërngulur nga fshati ilindjes?

-Unë të vërtetën vonë e kammarrë vesh. Isha i vogël dhe nukguxoja ta pyesja tim atë. Në fshatkishim 170 dynym tokë. Tokën ekishim në kokën e Devollit.Mbushnim hambarët me grurë emisër. Më kujtohet kur erdhën dhena i boshatisën dhe na lanë nga 7kg grurë e 10 kg misër për frymë.Babait i kishin kërkuar që tambillte lule dielli se kështu donteTitua. Ai kishte kundërshtuar. Eshpallën kulak. Pastaj e gjithë tokakaloi në pronësi të kooperativës,e cila me punë vullnetare e mekëngë prishi dhe shtëpitë tona qëishin dykatëshe.-U kthyet ndonjëherë nëfshatin e lindjes?

-Gjatë kohës së internimit jo.Unë kisha një motër në Vishocicë.Si mbaruam internimin nëAranatas dhe u vendosëm nëShtyllas të Fierit unë shkova tekmotra. Kur po kthehesha për nëFier, në Bilisht më kapën policatdhe më shpunë në burgun eKorçës ku më mbajtën një natëduke më kërcënuar që t’u tregojase me kë do të arratisesha. Unë

nuk mora përsipër asgjë nga atoqë më akuzuan. Si u bindën mëhipën në autobus, ku më shoqëroinjë civil, i cili më hipi në autobusine linjës për në Elbasan. Civili gjetidhe autobusin për në Fier dhe unëdëgjova kur i tha shoferit që të mëkishte kujdes se mos zbrisjarrugës.-Po ndonjë njollë tjetër a kishitnë fisin tuaj?

-Një nipi i babait u arratis ngaburgu. Ai përfundoi në Amerikë.Kishte qënë shok shkolle meEnver Hoxhën në LiceunFrancez. Por gjatë luftës nuk epërkrahu Enverin se ai u mor meBallin. Para se të niste lufta,kishte punuar mësues. Në burg emorën së bashku me të vëllanë.Vëllai vdiq në burg.-Si u arratis?

-Nga burgu doli me tre veta,ku i tha dhe të vëllait që të iknin,por ai nuk kishte pranuar me sadi unë. Me vete morën dhe njëazerbajxhanas. Në Bilisht ai u lodhdhe u dorëzua. Kurse ata të dykaluan. Në Greqi çau se dintegjuhë të huaj. Ai zuri Amerikënndërsa dajot e tij Myzeqenë.Familja ime së bashku me tëxhaxhait bëri 80 vjet internim merrethim dhe po të shtojmë vitet etjera deri në 1990 dalin 800 vjet.Babai më vdiq në vitin 1962ndërsa nëna në vitin 1990. Nënandjente mall në ato vite dhe kishtedëshirë që të bënte një udhëtimpër në Miras, por nuk e la vdekja.-A keni shkuar në fshatin tuajtë lindjes?

-Kam shkuar dhe tokat tonajanë ndarë e ne nuk na kanë lënëpjesë, na është njohur 170dynymshi, por se si do të bëhetmë tej, a me kompesim a do tëndryshojë ligji nuk e di. Po ata qëe kanë zënë nuk e lëshojnë.-Si u martuat?

-Mua më fejoi motra që kishanë Vishocicë të Devollit. Ajo mëthirri dhe më tregoi vajzën. Ajoishte e bija e një të dënuari politik,Ali Meçollit. U pamë dhe ramëdakord. Morëm një pako mellokume në dyqanin e fshatit dhee tëra kjo qe fejesa ime.

Pëllumb Çuni

Nga të pasur u kthyem në lypës-Historia e fisit Sulka nga Mirasi (Bozhigradi) i Devollit. Rrëfen Gani Sulka

Si e varrosëm vajzën exhaxhait 11 vjeçe nëpërruaNuk na lanë ta varrosnimnë varret e fshatitAranitas ku ne ishim tëinternuar.Si na përzunë nga fshatiNa thanë se do të napyesnin në Korçë e do tëna kthenin përsëri

4 - 17 Maj 20096 Drejtësia

I. Cilat janë çështjet që mund tëtrajtojë Gjykata?

1. Gjykata evropiane e tëDrejtave të Njeriut është një Gjykatëndërkombëtare që, sipas disakushteve, mund të shqyrtojëkërkesat e personave të cilëtankohen për një shkelje të të drejtavetë garantuara nga KonventaEvropiane e të Drejtave të Njeriut.Kjo Konventë është një traktatndërkombëtar nëpërmjet të cilitshumë shtete të Evropës janëangazhuar të respektojnë disa tëdrejta themelore të individëve. Këtotë drejta janë formuluar në vetëKonventën si dhe në ProtokolletNr.1, 4, 6 e 7 dhe 13, të cilat një pjesëe shteteve i kanë nënshkruar. Jurekomandohet të njiheni me këtotekste dhe me rezervat që ishoqërojnë, të cilat janë tëbashkëngjitura.

2. Nëse ju e quani vetenpersonalisht dhe drejtpërdrejt viktimëtë një shkeljeje të një a më shumë tëdrejtave themelore nga ana e njëritprej shteteve, mund të ankoheni nëGjykatë.

3. Gjykata trajton vetëm ankesaqë kanë të bëjnë me shkelje të njërësapo disa të drejtave të formuluaranë Konventë dhe në Protokolle. Ajonuk është një gjykatë apeli ndajgjykatave kombëtare dhe nuk mundas të anullojë dhe as të ndryshojëgjykimet e tyre. Po ashtu, ajo nukmund të ndërhyjë në favorin tuajdrejtpërsëdrejti pranë autoritetit përtë cilin ankoheni.

4. Gjykata mund të shqyrtojëankesa vetëm nëse ato drejtohenkundër njërit prej shteteve që e kanëratifikuar Konventën apo Protokollinnë fjalë dhe nëse ato kanë të bëjnëme ngjarje më të vona se një ditë ecaktuar. Kjo datë ndryshon sipasshtetit të paditur dhe sipas faktit nësekërkesa ka të bëjë me një të drejtëtë formuluar në vetë Konventën aponë një nga Protokollet.

5. Ju mund të ankoheni nëGjykatë vetëm për aktet e njëautoriteti publik (Parlament,administratë, gjykatë, etj.) të njëritprej këtyre shteteve. Gjykata nukmund të merret me ankesa tëdrejtuara kundër personave tëveçantë apo institucioneve private.

6. Sipas nenit 35§1 të Konventës,Gjykatës mund t’i drejtosh vetëm passhterimit paraprak të rrugëve tëbrendshme të rekursit dhe brendanjë afati prej gjashtë muajsh dukefilluar nga data e vendimitpërfundimtar të rekursit. Një ankesëqë nuk respekton këto kushtepranueshmërie nuk mund tëshqyrtohet nga Gjykata.

7. Përpara se t’i drejtoheniGjykatës, duhet detyrimisht të kenindjekur në shtetin e paditur të gjitharekurset gjyqësore që do të kishinbërë të mundur ndreqjen e situatëspër të cilën Ju ankoheni; përndryshe,duhet të vërtetoni se këto rekursenuk kanë mundur të jenë tëefektshme. Duhet në këtë mënyrët’i drejtoheni më parë gjykatave tëbrendshme, duke përfshirë deri dhejuridiksionin më të lartë kompetent,përpara të cilit duhet të ngrini, tëpaktën në thelb, shkeljet që do tëparaqisni më pas në Gjykatë.

8. Gjatë ndjekjes së këtyrerekurseve, Ju duhet t’i jeni përmbajturnormalisht rregullave të

procedurës kombëtare,

konkretisht afateve që atoparashikojnë. Nëse, për shembullrekursi juaj është hedhur poshtë si ivonuar, apo për arsye mosrespektiminga Ju të një rregulli të kompetencësa të procedurës, Gjykata ka të ngjarëtë mos e marrë në shqyrtim çështjentuaj.

9. Megjithatë, nëse ankoheni përnjë gjykim, konkretisht për një dënim,nuk është e nevojshme që, pasi tëkeni ndjekur rekurset e zakonshmegjyqësore, të bëni përpjekje për tësiguruar rishikimin e procesit. Nukështë e nevojshme po ashtu të kenibërë rekurse faljeje apo të kërkuarnjë falje apo amnisti. Nga ana tjetër,peticionet (në Parlament, drejtuarkryetarit të shtetit apo të qeverisë,një ministri apo një avokati populli)nuk përbëjnë rekurse që duhet tëishin ndjekur nga ana juaj.

10. Pasi autoriteti më i lartëkombëtar kompetent ka dhënëvendimin e tij, Ju dispononi një afatprej gjashtë muajsh për t’iu drejtuarGjykatës. Ky afat fillon duke nisurnga notifikimi i vendimit përfundimtarqë u është bërë Ju vetë apo avokatit

tuaj, sipas rendit normal të rekursevedhe jo duke u nisur nga refuzimi imëvonshëm i një kërkese tëmundshme për rishikim procesi, a njëkërkese për falje a për një amnistiapo i çdo lloj kërkese tjetër për faljedrejtuar një autoriteti.

11. Afati prej gjashtë muajshndërpritet me letrën tuaj të parëdrejtuar Gjykatës, në të cilën keniparaqitur me qartësi, qoftë edheshkurtimisht, objektin e ankesës suajtë mundshme ose me dërgimin ngaana juaj të formularit të plotësuar tëankesës. Një kërkesë e thjeshtë ngaana juaj për udhëzime nuk mjaftonpër ndërprerjen e këtij afati prejgjashtë muajsh.

II. Si duhet t’i drejtoheniGjykatës?

12. Për dijeni, më shumë se 90%e ankesave të trajtuara nga Gjykatajanë hedhur poshtë për arsye të mosrespektimit të ndonjërit prej kushtevetë pranueshmërisë, të paraqitura mësipër.

13. Gjuhët zyrtare të Gjykatësjanë frëngjishtja dhe anglishtja por,

Si mund t’i drejtoheniGjykatës së Strasburgut

Për personat që dëshirojnë t’i drejtohenGjykatës Evropiane të të Drejtave të Njeriut

4 - 17 Maj 2009 7Drejtësia

nëse e keni më të lehtë, mund t’ishkruani sekretariatit në gjuhënzyrtare të njërit prej shteteve që ekanë ratifikuar Konventën. Në fazënfillestare të procedurës, edhe letratqë merrni nga Gjykata mund të jenënë këtë gjuhë. Megjithatë duhet tëkini parasysh se në një fazë më tëvonët të procedurës, d.m.th. nëseGjykata nuk e deklaron tëpapranueshme çështjen tuaj në bazëtë dosjes që keni paraqitur, por vendost’i kërkojë Qeverisë të paraqesë meshkrim vëzhgime lidhur me ankimintuaj, korrespondenca e Gjykatës dotë jetë në frëngjisht ose në anglisht,dhe Ju vetë apo përfaqësuesi juajduhet në parim të përdorni nëvëzhgimet tuaja frëngjishten apoanglishten.

14. Gjykatës mund t’i drejtoniankesën tuaj vetëm me letër (dhe jome telefon). Nëse Ju e dërgoniankimin tuaj me postë elektronike apofax, duhet patjetër ta konfirmoninëpërmjet rrugës postare.

Është e kotë të vini personalishtnë Strasburg për të paraqitur gojarishtrastin tuaj.

15. Çdo korrespondencë që kalidhje me ankesën tuaj duhet tëdrejtohet në adresën e mëposhtme:

Monsieur le Greffier de laCour européenne des Droits de

l’HommeConseil de l’EuropeF–67075 STRASBOURG

CEDEX.16. Me marrjen e letrës tuaj të parë

apo të formularit të ankesës,sekretariati i Gjykatës do t’ju përgjigjetduke Ju vënë në dijeni për hapjen nëemrin tuaj të një dosjeje numri i sëcilës duhet paraqitur gjatë tërëkorrespondencës që do vijojë. Mëpas, ndoshta do t’ju kërkohendokumente, të dhëna ose shpjegimeplotësuese lidhur me ankimin tuaj. Nëtë kundërt, sekretariati nuk mund t’juinformojë për dispozitat ligjore në fuqinë shtetin për të cilin Ju ankoheni, dheas nuk jep konsultim juridik lidhur mezbatimin e interpretimin e së drejtëskombëtare.

17. Është në interesin tuaj tëtregoheni të zellshëm në mbarëvajtjene korrespondencës që do mbani mesekretariatin. Çdo vonesë apomungesë përgjigje mund tëkonsiderohet si shfaqje mosinteresimi

nga ana juaj për të vijuar hetimin edosjes.

18. Nëse vlerësoni që arsyet eankimit tuaj kanë të bëjnë me shkeljene një prej të drejtave të garantuaranga Konventa apo nga një prejProtokolleve dhe se kushtet epërshkruara këtu më sipër plotësohen,jeni të lutur të plotësoni me kujdes dhelexueshëm formularin e ankimit dheta dërgoni atë të shoqëruar medokumentetet e nevojshme përtrajtimin e çështjes, sa më shpejt tëjetë e mundur por sidoqoftë jo më

vonë se gjashtë muaj duke filluar ngadata e letrës së parë dërguar nëSekretariat. Mosdërgimi i formularittë ankimit dhe dokumenteve tënevojshme brenda këtij afati,konsiderohet si shfaqje mosinteresiminga ana juaj për të vijuar hetimin edosjes dhe Gjykata do të procedojëme asgjësimin e dosjes suaj.

19. Sipas nenit 47 të rregulloressë Gjykatës, formulari i ankesësduhet detyrimisht të përmbajë:

a) një përmbledhje të shkurtër tëfakteve për të cilat dëshironi tëankoheni si dhe të shkeljeve që ju janëbërë;

b) paraqitjen e së drejtës apo tëtë drejtave të garantuara ngaKonventa dhe që Ju mendoni se jujanë shkelur;

c) paraqitjen e rekurseve që Jukeni ndjekur;

d) listën e vendimeve të dhëna përçështjen tuaj nga një autoritet publik,duke saktësuar për çdo vendim:

datën, përmbajtjen e tij të shkurtuardhe autoritetin që e ka dhënë.Bashkëngjitini letrës tuaj një kopje tëplotë të këtyre vendimeve. (Këtodokumente nuk do t’ju kthehen. Sirrjedhim, është në interesin tuaj tëdërgoni vetëm kopje dhe jo origjinale.)

20. Sipas nenit 45 të rregulloressë Gjykatës, formulari duhet tënënshkruhet nga Ju vetë si ankues aponga përfaqësuesi juaj.

21. Nëse nuk dëshironi të tregohetidentiteti juaj, duhet ta saktësoni këtëdhe të paraqisni arsyet që përligjin një

shmangie nga rregulli i zakonshëm ipublikimit të procedurës. Gjykatamund të autorizojë anonimatin nëraste të veçanta dhe të motivuara siduhet

22. Për depozitimin e ankesësfillestare, nuk është e nevojshme tëjeni i përfaqësuar dhe përfaqësuesijuaj i mundshëm nuk ka pse të jetëdomosdoshmërisht një avokat.Megjithatë, është për t’u theksuar senë një stad të mëvonshëm tëprocedurës, në rast se Gjykata do t’ikerkojë Qeverisë të paraqesë meshkrim vëzhgime lidhur me ankimintuaj, Ju në parim duhet të jeni ipërfaqësuar për vazhdimin emëtejshëm të procedurës nga njëavokat i cili, përveç përjashtimeve tëautorizuara, duhet të jetë i aftë ligjërishttë ushtrojë profesionin e tij në një ngashtetet që kanë ratifikuar Konventën.Veç kësaj, ai duhet të njohje si duhetnjërën prej gjuhëve zyrtare tëGjykatës (anglisht dhe frëngjisht). Ju

Si mund t’i drejtoheni Gjykatës së Strasburgut

Çdo korrespondencë që kalidhje me ankesën tuajduhet të drejtohet nëadresën e mëposhtme:

Monsieur le Greffierde la Cour européennedes Droits de l’Homme

Conseil de l’Europe

F–67075STRASBOURGCEDEX.

““

kujtojmë se duke filluar nga ky stad iprocedurës, korrespondenca eGjykatës do të jetë në njërën nga këtogjuhë zyrtare dhe se vëzhgimet që judo të paraqesni duhet gjithashtu tëjenë të hartuara në një nga këto gjuhë,me përjashtim të rasteve kur kenimarrë autorizimin të vazhdoni tëpërdorni një gjuhë jo zyrtare.

Nëse dëshironi t’i drejtoheniGjykatës nëpërmjet një avokati aponjë përfaqësuesi tjetër, duhet t’ibashkëngjisni formularit një prokure

në favor të tij. Përfaqësuesi i njëpersoni juridik (shoqëri, shoqatë etj.)apo i një grupi personash duhet tëpërligjet me të drejtën e tij statuoreapo ligjore të përfaqësimit.

23. Gjykata nuk jep asistencëgjyqësore për t’ju ndihmuar që tëpaguani një avokat për hartimin eankesës suaj fillestare. Në një stadtë mëvonshëm të procedurës,domethënë pas një vendimi tëGjykatës për t’ia komunikuar ankesënQeverisë përkatëse për vëzhgime meshkrim, Ju mund të përfitoni, në rastnevoje, asistencë gjyqësore nëse nukdispononi mjetet për të paguaravokatin dhe nëse Gjykata e shikontë nevojshme dhënien e kësajasistence për mbarëvajtjen e çështjes.

24. Studimi i dosjes suaj ështëfalas. Kjo procedurë, të paktën nëfillim, zhvillohet me shkrim. Kështuqë Ju nuk keni pse të paraqiteni nëselinë e Gjykatës. Sekretariati do t’jumbajë rregullisht në dijeni të ecurisësë procedurës.

4 - 17 Maj 20098 Prozë

- I dashur, më duket se erdhidita që shoqatën tonë taaprovojnë. Mjaft ndenjtëm nëilegalitet.

- Ku është arsyeja, qëmendon se më së fundi do tëaprovohet si shoqatë joqeveritaredhe pa motivacionin e duhur,shoqata jonë?

- Fare e thjeshtë, se dita meditën shoqata jonë e ka rriturnumrin e anëtarëve si asnjëherëtjetër.

- Kjo nuk do të thotë, se meqë ke numër të madh anëtarëshdhe të marrësh viston ngaqeveria. Qeveria punon për tëkundërtën e kësaj shoqate... Ajobën çmos që shoqata jonë tëngelet pa asnjë anëtar, dhe kjoështë arsyeja kryesore që nuk nalegalizojnë që të renditemi dhe nekrah të gjitha shoqatave të tjera.

- Mirë e ke, i dashur, se nëfund të fundit, po të pyesësh mirë,të gji tha shoqatat që janëlegalizuar nga qeveria, çfarë mëshumë se ne kanë bërë ato. Nëtë njëjtat ujëra notojnë të gjitha.

- Ashtu është se tani që krizaglobale po na favorizon kaqshumë, s’ka se si të ndodhëndryshe.

- Reaksion do të ketë, si ngabankat huadhënëse, po ashtu dhenga individë që nuk lanë gur palëvizur që të na pengojnë nërrugën tonë.

- Mos e çaj kokën, se tanimënuk kanë se ç’na bëjnë, më duketse dita, si të thashë në fillim, ditajonë dhe ora që shoqata jonë tashohë dritën e diellit ka ardhur.

- Unë them se më shumëprobleme do të kemi pasi tëlegalizohemi.

- E ke gabim se Sh. B. F-jajonë tani i ka radhët e saj më tëkonsoliduar se gjithmonë. Nuklexon shtypin përditë, sa vjen dhelumi i anëtarëve nuk ka të ndalur.Do të ishte e lezetshme sikur tëpërfaqësoheshim dhe nëzgjedhjet e ardhshme nëparlamentin shqiptar.

- Tani e teprove i dashur, sene ende nuk jemi legalizuar dheti thua për t’u përfaqësuar, nukështë e drejtë një gjë e tillë, pastajne nuk jemi një shoqatë politike.

- Po, nuk jemi shoqatëpolitike, po as shoqatë kulturorenuk jemi. Ne kemi përfaqësuarbiznesin shqiptar.

- Iku vapa me gushtin, idashur koleg.

- Jemi në dimër tani dhe krizabotërore po fryn në drejtimin tonëmë mirë se kurrë.

- Duhet të bëjmë një kongresdhe përfaqësia të jetë e qartë, qëtë na udhëheqë në rrugën tonë,pa na hyrë gjemb në këmbë.

- Të drejtë ke, por na duhetqë më parë të ndërrojmë emratpara se këto pasaportatbiometrike të hyjnë në qarkullim,se po hymë me emrat e parë namori lumi.

- Të paska vajtur mendja mirëkoleg. Kjo është e para që duhettë bëjmë dhe pastaj kongresi dhelegalizimi i shoqatës.

- E di ç’më ndodhi njëherë menjë huadhënësin tim që kishtekohë që nuk më ndahej. Nuk e disi ma gjeti adresën dhe më moripeng për disa ditë. Ja kalova përbukuri. E sigurova se për dy ditëdo i ktheja paratë, por me njëkusht, që të loste një rol, që ishte

pak i vështirë që të luhej.- E mandej, se jam kurioz të

di se si e ke anashkaluar atë

Sh.B.F.person, se dhe unë kam pasurmjaft raste të tillë që bija ndeshme ta dhe nuk kisha se si t’ishmangia.

- Fare thjesht i dashur. E vuranë rolin e një biznesmeni të rëndëdhe i servira një takim me njëdeputet që nuk di ku i ka paratë.Deputeti e hëngri dhe sipaskushteve tona, ai na hapi rrugëpër një investim të madh nëfushën e tregëtisë ku miku im uprezantua. E lava borxhin që atëditë dhe një shumë e madheparesh më ngeli dhe mua. Tëgjitha këto u bënë me dokumentafalse dhe me emra të rremë, qëkëtu te ne nuk është e vështirëqë t’i gjesh.

- Atë them edhe unë, prandajduhet që të ndërrojmë emrat pamarrë pasaportat biometrike. Kydo të jetë i laçi ynë, që tëshpëtojmë njëherë e mirë dhe tëna aprovohet shoqata.

- Tingëllon dhe bukur: Shoqatae Biznesmenëve të Falimentuar,që shtrihet në gjithë territorin eShqipërisë.

- S’ka se si të mos na iaprovojnë, tani që jemi kaqshumë, jemi pothuaj sa gjithëshoqatat bashkë. Mirë e the,tingëllon bukur: Sh. B. F.

Mars 2009

Theodhoraq Ciko

T R E G I M

Për burrat- Burrat bëhen pleq (plaken),

por nuk kthehen (bëhen) kurrëtë mirë.

- Asnjë burrë nuk është aq ipasur sa të shlyejë (të fshijë) tëkaluarën e tij.

- Nqs një burrë është xhentil,di pak a shumë, por nëse nukështë xhentil, çdo gjë që di e bënkeq.

- Burrat e grave të bukura itakojnë klasës së kriminelëve.

- Perfektja e një burri nukqëndron në atë që ai ka, por nëatë që ai është.

- Burrat që tentojnë të bëjnëdiçka për botën janë gjithnjë tëpadurueshëm, ndërkaq, kur botabën diçka për ta janë tëmrekullueshëm.

- Kur një burrë është pak ashumë i vjetër për të mos u sjellëkeq, duhet të jetë pak a shumë ivjetër për t’u sjellë mirë.

Për gratë- E qara është streha e fshehtë

e të shëmtuarave dhe shkatërrimii të bukurave.

- Gratë janë bërë për t’udashuruar jo për t’u kuptuar.

- Një gruaje i pëlqen të flirtojëme cilindo, mjaft që të jenë rrotullspektatorë.

- Gratë na duan për defektettona. Nëse kemi shumë të tilla,na i falin të gjitha, deri tekinteligjenca jonë e mysët.

- Çdo grua është rebele, e merebelizmin e saj kundërshtonveten.

- Gratë nuk janë krijuar përtë drejtuar, po për të falur. Faljae jo ndëshkimi është misioni ityre.

- Gratë s’janë asnjëherë tëçarmatosura nga komplimentet,kurse burrat jo. Ky ështëndryshimi mes dy sekseve.

Përktheu nga italishtja:Antoneta Vreto

Thënie e aforizmanga Oscar Wilde

4 - 17 Maj 2009 9Poezi

Qyteti këngë

Një zemër,Një kitarëDhe pak hënë.Një brengë dhe një zjarrQë u bënë këngë.

Një zemër,Një kitarëDhe një këngë,Dëshirë edhe mallQë u bënë ëndërr.

Dy zemra,Një kitarëDhe një ëndërr.Dhe një qytet i tërëQë u bë këngë.

Perëndesha e bukurisë

Afërdita nga valët e detit doli.Dea gjalloi në atelie skulptori.Perëndesha e bukurisë korçareLindi në shpellën e një kitare.

Maska e karnavales

O djalëria ime aq e qeshurMe fustanellë dhe opinga veshur,Me maskë plaku apo bufoni,Me zhele apo frak baroni,Përmbi sup hedhur një kitarë,Siç hedhin supit çiften gjahtarët,Në pyllin dhe mishmashn’ekarnavalesKërkoje ato gjurmë të sorkadhes.Sorkadhja jote dhelpër ishte veshur,Loste e përdridhej duke qeshur.O mask’e varur strehës së kujtesës!

Kalldrëmet

Rrugë e shtruar me kalldrëm,Rrugë me gurë që mbajnë mend.

Me këta gurë Korça e shtroiRrugën nga pragu gjer te kroi.

Nga Tempulli në Mësonjëtorja,Nga burgu gjer në përmendorja.

Nga çdo deriçkë e çdo portëE shtroi rrugën për në botë.

Dhe priti shokë, dhe priti miq,Gjakosi shkelës dhe armiq.

Mbi këta gurë i shkruar mbetiLibri i gurtë i qytetit.

Mësonjëtorja e Parë

Një kallamar,Një radhua i mermertë,Pend’e shqiponjës mbirë mbi ar,Në bango ulur Shqipëria vetëMëson të sajin abetar.Një zile bie pa pushuar,Naimi flet përmallshëm dhe

zëulët:Lumja, Korçë ti moj lule,Që le pas shoqet e tua.

Luftëtari Kombëtar

Sa herë pranë teje vij,Ndjej gunën tënde që lëvis,Guna e bronzët hedhur mbi sup,Tyt’e dyfekut tymon barut,Flokët e gjata era t’i merr,Er’e lirisë që kurrë s’shterr.

Korça plakë që s’plaket kurrëMe nur’e trimërisë tënde mburret.

Lëndina e Lotëve

Erdhë emigrantët që së larguDhe ngritën përmendore mbiLëndinë

Një gur të hirtë, të rëndë malliMbi piedestal lotësh të ngrirë.

Mbishkrimin vetë e gërryenMe thumbin e mallit të tyre.

O mall e plagë e pashlyer!

Letër Korçës

Në kamaren e zemrës do le njëletër,Ta lexosh ti dhe askush tjetër. Tëmos ia japësh asnjeriu,Mbille në rrënjët e një bliu.

Po lëshoi gjethe, po çeli lule,Do jem dhe unë asaj rruge,

N’ato rrugica edhe shesheMe ty në dhimbje dhe ditë feste.

P O E Z I

1-Dhe nëse vdes, unë për tydo të vdes

Por kurrë mos mendo se dotë jesh e qetë

Sepse heshtja do të flasë përmua

Që të desha dhe të dua

2-Pikon loti nga syri imDhe më pas rrëshqet mbi

faqen tënde të brishtëDhe si përfundim bie dhe

tretetNë zjarrin e dashurisë që

ndezëm ne të dy

3-Pse vallë simboli i vuajtjestë jetë loti

Dhe i gëzimit buzëqeshjaSepse nëse do të ishte e

kundërtaShumë netë dhe ditë të mia

do të ishin gëzimi

4-Gjej shpirtin tënd binjakDuaje, qaj, bërtit dhe kërkojeZoti do të t’i japë, por kur të

kesh mbaruarSë dashuri, qari, bërtituri dhe

kërkuari atë

5-Dashurinë për ty as vdekjanuk e shuan

Sepse nëse vdes zemra do tëbëjë të kundërtën

Ajo do të dojë më shumë.

6-Vendos të flas diçka tjetërPër ta hequr mendjen nga tiPor sa goja gjen pak qetësi

dhe pushonMendja vete tek tiDhe unë bie në mendim dhe

trishtim përsëri

7-Ngreju MARI!!Dhe mosvuaj

Se qindra zemra të kanëkërkuar

Dhe lutju zotit për ta drejtuarSe nuk e ka kuptuarPor kur ta ketë kuptuar ajo

ka për t'u penduarDhe zotit do t'i lutet për ta

drejtuarDhe për të na bashkuar

Mariglen Kadiasi

dhe THENIE(cikël me poezi)

Qyteti këngë

Vangjush ZikoKanada, pranverë 2009

4 - 17 Maj 200910 Sociale

Rizai e kishte shtëpinë në periferitë qytetit. Kishte një shtëpi me dyhyrje, një për djalin e madh dhe njëpër vete dhe për djalin e vogël.Shtëpinë e kishte bërë që pa dalë nëpension, si murator që ishte, kursetani shijonte pensionin, nuk punontemë. Çdo ditë, pasi hante mëngjesin,dilte në qytet në të njëjtën kafene medisa shokë, pinin nga një kafe dhebënin muhabet gjersa vinte drekadhe nisej për në shtëpi. Kafeneja ngashtëpia ishte një gjysmë kilometërlarg dhe duke bërë këtë rrugë,çmpinte këmbët e lodhura ngamosha dhe profesioni.

Atë ditë si zakonisht u ul nëtavolinën e kafenesë së preferuar,por në vend të shokëve tëzakonshëm, i erdhën në tavolinë dydjem, që mbasi morën lejë, u ulënaty. Gjatë bisedës u muar vesh që këtaishin kosovarë; ata ishin të mërziturse, veç që kishin lënë Kosovën dhegjithçka, por ishin ndarë me vëllanë,Shpendin, se atë e kishin caktuar nëÇorovodë.

Nuk mjaftuan vuajtjet nëpër maledisa ditë, derisa u nisën për nëShqipëri, por kishin edhe hallin eshtëpisë dykatëshe, kishin një mulli,dy traktorë dhe katër dynym tokë tërrethuar me avlli, ku kullosnin katërlopë; atje kishin edhe një çezmë përtë pirë ujë. Por duke ditur se ishinvrarë me qindra bashkëkombas tëtyre, justif ikoheshin që kishinshpëtuar kokën. Veç kësaj, përkomshi kishin Petroviçin, një serb metë cilin kishin shumë muhabet që ngababallarët e tyre dhe kishin shkuar sivëllezër me njëri-tjetrin.

Prandaj kur ikën, i thanë: “Amanetshtëpinë!” “Mos kini merak” qepërgjigjja, sido që ishin me kombësitë ndryshme, por miqësia e vjetër nukharrohet dhe miku njihet që ështëmik, në nevojë e në rrezik. Kështu qënë krahasim me të tjerët, deri dikuishin më mirë, veç donin tëbashkoheshin me vëllain e madhShpendin, me gjithë grua dhe fëmijë,që ishin larg. Për këtë pyetën Rizainnëse dinte ndonjë shtëpi me qira, qëta sillnin Shpendin aty.

Rizai kishte mbetur vetëm megruan në shtëpi, sepse djemtë kishinemigruar në Greqi për një jetë më tëmirë, jo se i kishte përzënë njeri, sikosovarët. Me bujarinë që kishte nëzemër, Rizai u thotë Azemit dheBajramit (kështu quheshin dyvëllezërit kosovarë) se kishte një hyrje.

“Hajdeni e shikoni dhe po ju pëlqeu,silleni vëllain këtu.” Ata i thanë se epranonin sido që të ishte, por Rizaikëmbënguli, derisa ua tregoi hyrjen.

Në telefonatën e fundit që kishtepatur me djalin e madh, ai i kishtethënë: “Kam marrë vesh që kanëardhur kosovarë aty; po qe nevoja,hyrjen time lëshoja ndonjë familjejese unë tani për tani do qëndroj nëemigracion.” Kështu s’ishte vetëmbujaria e të atit: s’thonë kot që dardhabie nën dardhë.

Që atë mbasdite dhe për gjithënatën Azemi dhe Bajrami shkuan nëÇorovodë, bënë veprimet e duhuraatje dhe para se të gdhihej erdhën

tek oborri i Rizait bashkë meShpendin, gruan e tij, dy fëmijët dhedisa valixhe. Kur u ngrit në mëngjes,Rizai i shikon të ardhurit e përgjumurnë oborr. Ata nuk kishin trokitur për tëmos i prishur gjumin. Pinë kafet erastit dhe u sistemuan në shtëpi, kuqëndruan katër muaj, si të ishin tëgjithë një familje.

Që atëherë vazhdon edhe sot ekësaj dite, pas 10 vjetësh miqësia,vëllazërimi, bujaria. Për qiranë as qëdiskutohej. Riza edhe ato ushqimeqë jepte shteti për ata që kishinstrehuar kosovarë, ua jepte atyre.

Pas katër muajsh u ndanë me lotnë sy të dy palët. Sipas porosisë së

Vëllazërimkomunitetesh

vëllezërve kosovarë “të na vini sa mëparë”, Rizai me një kushëri, pas dyjavësh, gjen shtëpinë e tyre sipasadresës që kishin lënë. Aty kaluan sëbashku dy javë dhe Shpendi nuk lavend pa e shëtitur. E prezantoi edheme fqinjin dhe mikun e vjetër, serbinPetroviç, duke u bashkuar kështupërfaqësues nga tre komunitete,shqiptari, kosovari dhe serbi. Jaç’është tradita, mirëkuptimi,komunikimi, besnikëria dhe dashuriapër njëri-tjetrin, të cilat ekzistojnëkudo nëpër popuj, por politika mëshumë i përçan se i bashkon.

Kur vinin serbët e Beogradit përtë shkatërruar shtëpinë e Shpendit,Petroviçi u thosh në gjuhën e tyre seishte shtëpia e vëllait të tij që kishteshkuar në Amerikë. Ata iknin sepsebesonin nga gjuha që ajo ishte shtëpiserbi, kurse gjetkë sadistët dhekriminelët serbë bënin hatanë.

Kështu Shpendit, Agimit e Bajramitnuk iu prek asgjë nga pasuria e lënë,sepse ua ruajti vëllazëria e vjetër. Edhelopët i gjetën në rregull veçse ishinbërë gjysmë të egra, sepse Petroviçi ishikonte nga larg, nuk i shfrytëzonte.

Tani që Kosova është bërë epavarur, në qoftë se lind ndonjë konfliktndërmjet shqiptarëve dhe serbëve, përPetroviçin bëhet garant Shpendi,sepse s’e harron miqësinë e vjetër.Kështu mirëkuptimi dhe miqësia ibashkon njerëzit, edhe kur janë ngakomunitete dhe fe të ndryshme.

Ka disa ditë që rapsodi popullorka bërë një këngë që do t’ia kish ziliedhe dikush që ka mbaruarakademinë e arteve. Ja kënga:

Çamë, labë, kosovarëJanë të gjithë shqiptarëShqipërinë mëmë e kanë,... etj.

Rapi Meçi, pensionist

Tani që Kosova është bërë e pavarur

Ja ç’është tradita,mirëkuptimi,komunikimi, besnikëriadhe dashuria për njëri-tjetrin, të cilatekzistojnë kudo nëpërpopuj, por politika mëshumë i përçan se ibashkon.

4 - 17 Maj 2009 11Tradita

Me Nolin, nga mesha e shenjtë tekbostantava e shëtitorja e tij në Pogradec

P A R A L E L E / misioni i intelektualëve, në çdo fushë e në çdo kohë

Dikur në Paris të Francës,Napoleon Bonapartiurdhëroi ngritjen e njëgrupi pune me specialistëpër të bërë realitet, një prejideve të tija, ku bëhej fjalëpër një projekt, për Sheshinnë qendër të Parisit dhe tëbulevardit kryesor. Kygrupim specialistësh nga tëgjitha fushat, filloi ngapuna me shumë përkushtim,përgjegjësi, pasion eprofesionalizëm e ja dolëntë realizojnë një projektmadhështor të munguarderi atëherë për njëkryeqytet si Parisi e modelmë pas, për shumëkryeqytete të botën. Projektii përfunduar ju paraqitPerandorit për ta parë,shqyrtuar e miratuar.

Në përfundim të diskutimeve emori fjalën e Napoleoni, i cili ifalënderoi specialistët për atë punëtë madhe që kishin bërë, porsugjeroi e urdhëroi që projektit përbulevardin kryesor, t’i bëhej njëndryshim, gjërësia nga 20 m qëishte në projekt të bëhej 80 m,urdhër ky, që aso kohe i bëri tëhabiteshin e burrat më të zgjuar tëkohës, dukej absurditet në atëkohë, kur popullsia e Parisit ishteme dhjetra herë më e vogël se sot.Këtu qëndron gjenialiteti iNapoleonit, vizioni i tij, për t’i parënë perspektivë afatgjatë veprat qëndërtonte. Ky ishte mendimivizionar i atij burri të madh të atijshteti, prej të cilit edhe sot ka vendpër të nxjerë mësime bota, kumendimi shkencor duhet tëparaprijë, të shikojë shumë vitepërpara në horizont, ky ështëmisioni i intelektualëve, në çdofushë e në çdo kohë e në çdo ceptë këtij globi.

Këtë rrëfim gjeta unë, për tëargumentuar punën e mirë qëështë bërë e bëhet në Bashkinë eqytetit tonë, për shumë punë tëmira të bëra prej saj, gjatë këtyreviteve. Dhe veçmas për sheshin nëqendër të qytetit, që është njëansambël i vërtetë e ka si përbërëssheshin qendror përkrah shëtitores“F.S.Noli” me Panteonin përballëku në krahë qëndron madhështorLasgushi e së shpejti e Mitrushi,që së bashku krijojnë një asambëlfigurash e personalitete të shquartë kombit, qytetarë të nderuar eapostuj të dijes e mendimit. Në këtërreth “shoqëror” bën pjesëbulevardi kryesor, që ja ka shtuarhijeshinë e ka krijuar hapësira pafund, ai fillon e shtrihet nga hyrjae qytetit e vazhdon përgjatë gjithëbregun të liqenit, përtej parkutkombëtar e bar –lulishte- hotel 1Majit. Zgjatimi të çon në pikënturistike të Drilonës e fshatinturistik të njohur për qepët, mollëte koranin. Punë të pëlqyera janëbërë në investime, restaurimin,sjelljen në identitet të rrugëve esokakëve të qytetit që e trupëzojnëme ndërtesat karakteristike nëkëto lagje të Kishës me burimat meshtatë sylynjare, besoj se ndër viteme rindërtimim e bërjen evizitueshme të shtëpive tëLasgushit e Mitrushit, ku duhet tërestaurojmë edhe “Çezmën e

Kozma Beut” bashkëqytetar emoshatar me usta Tirën e të“Enjtes”. Sot ajo çezmë me historiquhet padrejtësisht e Kurbatit!

Thuhet për Izraelin se është“Toka e Premtuar”, por Enkelana,Pogradeci jonë është “Toka ePërzgjedhura”, e Bukuria e Dheute gdhëndur me “Lega Artis “ngavetë Perëndia”. “Kështushpjegohet, ky vend me këtobukuri mahnitëse është i ngarkuarqë në lashtësi, me plot mite,legjenda, thesare e shumë luftime,sakrifica e vetmohime, se ka qenëi lakmuar e nga të huajt. Kështuështë edhe zanafilla e Emblemëssë qyteti tonë, me Dragoin, atëkalin fluturues e Kostandinin,luftëtarin ilir që kalëronte mbi atë iarmatosur deri në dhëmbë, mepërkrenare, parzmore, hark, ushtëe shpatë, mbi Draguan, që nga gojavillte flakë, që digjte, përvëlonte etmerronte armiqtë e të parëvetanë, derisa në një nga ato betejaqë daton në shek.VII e.re, raheroikisht, në mbrojtje të këtyretrojeve dhe u varros me nderimetë mëdha nga gjithë banorët ehershëm të Enkelanës, atje ku sotështë bërë sheshi i madh i qytetit,ku mbase një ditë, do ngrihetpërmendorja më e rrallë, emblemae qytetit me Dragoin fluturues eluftëtarin Kostandin, i shpallur“Engjëlli mbrojtës i qytetit e

qyterërimit ilir”. Është Pogradeciqë duhet të shpallet kryeqyteti ibotës, simbol i harmonisë,vëllazërimit, bashkëjetesës etolerancës së besimeve fetare.Kritiku Bernard Shou, nëvlerësimet e bëra për Rubairatshkruan: në qoftë se doni të shijoniRubairat e Omar Kha’janit, lexojiniato të shqipëruara në shqip ngahirësia e tij F.S.Noli. Hirësia e tijdikur, në rininë e tij, pat ardhur embajtur një Meshë në kishën e“Fjetjes së Shën Mërisë” nëPogradec në verën e vitit 1923 kuu prit me nderime nga gjithëqyterarët pa dallim besimi e ngaklerikët më të lartë nga tërë krahinandër ta e Mitropoliti i Mokër-Gorës, papa Kostandin Pihoni, aiprift patriot, personazh i shkrimevetë M.Kutelit ku diku thotë: -Ishtepapa Kostandini, ai prift qëmeshonte me dyfek në krah, mjerëai që binte në grykë të dyfekut tëtij, se të grinte. Ishte ky klerikpatriot që e ktheu manastirin eshën Marenës, bastjon të çetave epatriotëve, kujtoj çetat e TunKokoneshit, Shahin Martakut, KajoBabienit, Zallorët, kapedan Brahone Lulin, rilindasit Gj.Pekmezi,Gj.Qiriazi, që luftonin për liri epërparim shoqëror.

Në Kongresin e Lushnjës kaqënë përfaqësues i krahinës sëMokrës, ku u zgjodh anëtar iKëshillit Kombëtar në qeverinë eSulejman Delvinës. Pas Meshës sëmbajtur hirësia F.S.Noli u ftua ngaDr. Gj.Pekmezi, aso kohe Konsullii Shqipërisë në Vjenë e ish djalëria,studentë pogradecarë që më pasdo bëjnë emër si Lasgushi,dr.Bashua, ing. Pekmezi,ing.Todolli etj. për nder të hirësisësë tij, përgatitën e shtruan njëdrekë ku tavat me peshk koran ebostantavat u shijuan e u shuanduke u pirë me gjyma verë direktnga kanellat e buteve.

vijon në faqen 12

FanS.Noli At Kostandin Pihoni

4 - 17 Maj 200912 Tradita

vijon nga faqja 11Tregohej se Gj.Pekmezi diku aty

në përfundim të drekës, si zotshtëpie e pyeti e i thotë Nolit në ungop, e kënaq, “apo do vazhdojmëtë pimë”? E Noli, me humor, shumëi kënaqur iu përgjigj: “Si qenkanbërë ky peshk e kjo bostantavë,çfarë të hash e sa të pish e si tëndjesh të ngopur, o i varfër! Në këtëdrekë nuk mjafton vera të sillet megjyma nga butet.

Që të pihesh, të dehesh në këtëgosti, duhet Zoti Krisht të jetë këtu,që gjolin e tërë, ta kthejë e ta bëjëujin verë!” Jo më kot thuhet, peshkulind në ujë e “vdes” në verë.Kënaqësinë e shijimin e koranit tëPogradecit, Noli e ruajti të freskëtsa qe gjallë e në SHBA gjëja qëkërkoi t’i plotësohej në të gjallë ishtenjë drekë si kjo që rrëfyem. Dëshiraiu plotësua, ia dërguan në SHBA tëmbështjellë me gjethe hithre e gjetherrushi peshkun e kërkuar nga hirësiae tij. Dikur F.S.Nolit i thonë seç’ishte Politika për të? E ai upërgjigj se për të politika ishte si ajobostantava që dinë ta bëjnë vetëmnë Pogradec!

Po ç’është Bostantava!Bostantava është një gatim

tradicional pogradecar që ka nëpërbërje një shumëllojshmërizarzavatesh, erzash, spec djegës sidhe pjesën e pasme të kofshës tënjë dashi a milori skopak, që ka përenë një tavë balti, ku mjeshtëria efurrtarit ka rëndësi të veçantë. Kjolloj tave që ka lloj-lloj asortimentecilësore bio, siguron një ushqim satë shijshëm e universal nga vlerat,ku trinomi Proteinë –Energji –Vitaminë janë në harmoni të plotë,thonë se dhe tavat që bëhen mepeshk koran që është me famë nëbotë, vjen pas bostantavës sëlartpërshkruar.

Shëtitorja Theofan StilianNoli e korifejtë e letravepogradecarë

Edhe kjo shëtitore është pjesë eatij projektit të madh të punëve tëkryera, mbase e pjesa lidhëse që nangelet për të shkuar me Evropën,ku, po të bëhet një bilanc punërashtë kryera nga mirëmenaxhimi itaksave nga Bashkia e qytetit, ështëpër t’u përgëzuar ky transformim,ku dora e mendja e përkushtuar ka

krijuar sot një tjetër realitet; njëqytet të ndriçuar, me 24 orë ujë nëçdo familje, me kolektorë tëpërfunduar u mundësua që liqenitt’i kthehet identitetit, të shndritëpërsëri ujët e tij dhe të bën tëndjehesh krenar se jemi pjesë ekësaj qytetarie.

Besoj jo rastësisht janëbashkëqytetarë me ne sot rilindasite udhërrëfyesit Naim Frashëri,Gj.Pekmezi, F.Noli, Lasgushi, Kutelie do dëshiroja ta përfundoja këtëshkrim me të gjallin midis neshpoetin e madh, të njerëzishminpogradecarin Dhimitër Pojanakunqë me përfaqësimin e tij, denjësishtështë personaliteti i letrave i kohës,poet i madh e i fuqishëm i kohës,pse jo i njohur në botë. Do dëshirojta përfundoj këtë shkrim me njënga poezitë e shkruara prej tij,fituese e çmimit të parë nëkonkurim në Paris të Francës, vitiqë besoj i shkon për shtat këtijshkrimi në prag të sezonit turistikverë 2009!

Vera e vjetër, që gurgullon, ngakanelli i butit!

Koço Pihoni

Me Nolin, nga mesha e shenjtë tekbostantava e shëtitorja e tij në Pogradec

Jam vera më e vjetërJetoj nëpër qilareKëtu më ruajnë si midhja

perlënNë funde detesh, oqeanesh

Vera e re, kërkon të dalë,Të pihet në një ditëNuk di e shkreta, të kthej në

thesarAjkën e dashurisë

Nuk di e shkreta se si ndërvite

Të mbash të fshehur një gulçrinie

Do thotë të mbetesh ajkë evalë

Do thotë të djegësh edhe hire

Unë jam vera më e vjetërJetoj nëpër qilareKëtu më ruajnë, si midhja

perlënNë funde detesh,oqeanesh.

Dh. Pojanaku

VERA E VJETËR

4 - 17 Maj 2009 13Reklamë

Libra të rinj të Sh.B."D.I.J.A - Poradeci"

Aranitasit dheMallakastra

Autor: Bujar MuçajFaqe 224Çmimi: 800 lekë

Creative CityKatalog

Ky botim u përgatit në kuadërtë projektit Qytetet Krijuese "Creative City"

Faqe 32

Mos e Ndiqni hijenPoezi dhe Ese

Autor: Edmond ShallvariFaqe 96Çmimi: 350 lekë

Një dritarekomunikimi për ju!

Në librin e ri poetik “Mos endiqni hijen” të Edmond Shallvaritbie në sy përsosja e mëtejshme eteknikës së vargut, duke hedhurhapa të shpejtë e në ngritje që prejlibrit të parë. Meditimi poetik ështëfusha ku e ndien veten më mirëautori për të filozofuar rrethenigmave të jetës. Diku si një dialogme vetveten, diku me dialogun“unë dhe ti” tentohet të hyhet në

Sigurisht që ju keni nevojë të diskutoni me tëtjerët për tema që ju preokupojnë në jetën e

përditshme. Por për këtë duhen gjeturbashkëbisedues të vëmendshëm dhe kjo nuk është

aq e lehtë. Që sot e tutje këtë mund ta gjeni nëmjediset e shoqatës “Unë, Gruaja”, Pogradec.

Takime me gra, të rinj dhe të reja janë dritare tëhapura komunikimi për të ndarë me të tjerët

idetë, opinionet, ndjenjat.

Shoqata “Unë, Gruaja”:“Mos e ndiqni hijen”

labirinthin e shpirtit njerëzor.Kështu në poezinë “I verbëri dheunë” përmes një paralelizmi heroilirik pozicionohet përballë enigmavetë jetës, duke u ndier i verbër paratë panjohurave të jetës.

Një eksperiment i bukur ështëpër nga mënyra e vargëzimit poezia“Refreni im” e këndshme nëteknikën artistike dhe në përmasate një kredoje poetike. Autori epërdor me mjeshtëri gjuhën dukekrijuar neologjizma për të arritur samë sakt shprehjen poetike; meparadoksin dhe antonimin si mjeteartistike.

E veçanta e këtij libri ështëpoezia qytetare, qëndrimi ndajdukurive të jetës së sotme qëshpesh përcillet me revoltën poetiketë autorit.

Ndërthurja e poezive memendimet e lexuesve është njëtjetër gjetje origjinale që e bën librinmë tërheqës.

4 - 17 Maj 200914 Shëndeti

KESHILLA TE MJEKUTSëmundja e gripit të derrit që

është shfaqur kohët e fundit nështetin e Meksikës është njësëmundje virusale e ngjashme megripin e pulave dhe atë të njeriut.Normalisht ky lloj virusi shkaktonsëmundjen e gripit tek derrat, ashtusi ai i pulave tek pulat. Por nëdekadat e fundit, si njëri, ashtu dhetjetri kanë pësuar ndryshime(mutacione) që i kanë dhënë forcëtë shkaktojë sëmundjen e gripitedhe tek njeriu dhe ç’është më erëndësishmja, nga njeriu tek njeriu.Këto janë dhe shkaqet që nuk kaakoma vaksinë për këtë virus.

Si në çdo rast të shpërthimit tënjë sëmundjeje virusale konstatojmëraste sporadike, të veçanta, epidemikur sëmuren shumë njerëz të njështeti apo rajoni dhe pandemi, kursëmuret një masë e madhe njerëzishnë shumë shtete apo edhekontinente. Dhe shpërthimi i funditështë emërtuar pandemi. Porpavarësisht emërtimit dhe shpalljesnga ana e Ministrisë sëShëndetësisë të gjendjes sëemergjencës në nivelin 5 (niveli 6është i fundit), akoma në vendintonë kemi emergjencë shëndetësoree jo civile.

Shenjat e këtij gripi janë gati tënjëjtat me ato të një gripi tëzakonshëm. Pra temperaturë emenjëhershme dhe e lartë, kollë ethatë dhe dhimbje fyti, dobësi epërgjithshme, gjendje rrufe,vështirësi në frymëmarrje,pezmatim i fytit dhe rrallë heqjebarku.

Qëndrimi që do të rekomandojapër të mos u infektuar:

1.Duke ditur se ashtu si gjithëgriprat e tjerë, edhe ky lloj gripipërhapet nëpërmjet ajrit, do tërekomandoja mosfrekuentimin eambienteve të mbyllura dhe meshumë njerëz. Të ndërpritetkategorikisht të pështyrit për tokë.Të mënjanohen vizitat e tësëmurëve, qoftë në shtëpi apo nëspital. Të aplikohet mbajtja emaskave.

2.Një higjienë në lartësinë eduhur do të ndihmonte nëmënjanimin e kësaj sëmundjeje.Këtu nënkuptoj larjen e duarve dhetë frutave me ujë të bollshëm e mesapun, pastrimin e herëpashershëmtë orendive dhe dyshemesë medezinfektant.

3.Duhet të dini se inkubacioni i

kësaj sëmundjeje është nga 3-7 ditë,kështu që evitoni kontaktet menjerëzit e ardhur nga vendet ku kapatur të sëmurë apo të dyshuar.

4.Nëse vini re ndonjë ngashenjat e mësipërme mos hezitoni,por me të shpejtë të shkoni tëvizitoheni tek mjeku i familjes.

Kurse përsa i përket qëndrimittë mjekëve të familjes për këtësituatë do të rekomandoja që çdorast me grip ta shihni me dyshiminpër gripin e derrit dhe duhetrekomanduar për tek infeksionisti.Kjo do të bënte precizimin sa mëtë shpejtë të diagnozës, fillimin samë të shpejtë të mjekimit adekuatdhe veçimin e të sëmurit për të mosinfektuar të tjerë persona. Nga anatjetër formulari “alert” të

Gripi i derritEdhe derrat mund të sëmuren

nga gripi dhe madje nga gripi ivërtetë. Ndërkohë që virusi qëshkakton këtë sëmundje ështëngjitës dhe mund të kalojë shumëlehtë tek njeriu. Kjo sëmundjedallohet nga gripi i shpendëve.

Në kushtet normale ky virus nukështë asgjë i veçantë dhe irrezikshëm. Gati një në çdo dy derranë zonat e Amerikës, prej nga edhevjen kjo sëmundje, ka pasur kontaktme këtë virus dhe ka krijuar imunitet.Sëmundja ndërkohë duhet të jetëpërhapur edhe në Evropë, porpronarët e derrave nuk janë tëobliguar të lajmërojnë për të. Prandajnuk dihet me saktësi, nëse kjosëmundje me të vërtetë ekzistonedhe në Evropë.

Janë dy gjëra që shqetësojnëmjekësinë e sotme: Së pari, nëkohën e pandemisë së vitit 1918, enjohur edhe si “Gripi i Spanjës”,kishte një valë infektimesh të derravenga gripi. Dhe së dyti, derri njihet sibartës i virusit, ku virusëtshumëzohen dhe përzihen me virusëtë tjerë.

Shkencëtarët mendojnë sepikërisht një përzierje e tillë viruseshka ndodhur në vitin 1918, në vitin1957 me gripin aziatik dhe në vitin1968 me gripin e Hongkongut. Praviruset e gripit të shpendëve dheviruset aspak të rrezikshëm tënjerëzve janë përzier dhe kanë kaluarnë derra, duke prodhuar kështu njëvirus të rrezikshëm.

Organizata Botërore eShëndetësisë pohon se virusi më i rinë Meksikë është një tip i ri i virusitH1N1, i cili paraqitet tek njerëzit,shpendët dhe derrat.

Fakti që në Meksikë më shumëjanë goditur njerëzit e moshës 20 deri40 vjeç, të kujton pandeminë e vitit1918, sepse në kushtet normale,fëmijët dhe të moshuarit janë ata tëcilët preken më shumë prej virusit tëgripit. Në rastet e fundit, virusi kasulmuar njerëzit e kësaj moshe.

Shkencëtarët kanë paralajmëruar përmundësinë që një virus i gripit të shkaktojëepidemi të reja. Si pasojë e “Gripit të Spanjës”,në vitet 1918 dhe 1919 vdiqën mbi 20 milionëvetë. Tani njeriu kërcënohet nga derrat.

raportohet i përditshëm në relacionme gripin.

Nga ana e Ministrisë sëShëndetësisë janë marrë masa përevidentimin e rasteve me sëmundjeapo të dyshuar qysh në kufij. Janëkrijuar dhoma izolimi në të gjithaspitalet e vendit. Eshtë siguruarkontigjenti i nevojshëm imedikamentit tamiflu. Eshtë bërëevidentimi i personave më tërrezikuar në rast emergjence civilee shumë masa të tjera.

Me bindje them se nësezbatohen të gjitha sa u thanë mëlart, do të shmangim një epidemitë mundshme.

Dr.Andrea KocaqiMjek Familjeje, ambulanca

Libonik, Korçë

Gripi i derrave ndryshonnga gripi i shpendëve

Gripi i derrave- pse ështëkaq i rrezikshëm?

4 - 17 Maj 2009 15

Horoskopi javor i “Nositit”

Akrepi (23.10-22.11)

Peshqit (20.2-20.03)

Ujori (21.1-19.2)

Bricjapi (23.12-20.1)

Shigjetari (23.11-22.12)Binjakët (21.5-21.6)

Gaforrja (22.6-22.7)

Luani (23.7-23.8)

Virgjëresha (24.8-23.9)

Peshorja (24.9-22.10)Dashi (21.3-20.4)

Demi (21.4-20.5)

Horoskop & Vipa

Refuzimi-Besomë, të gjitha femrat janë budallaqe. Në jetën time vetëm një

femër të zgjuar kam njohur.-Dhe pse nuk u martove me të?-Ia kërkova, por më refuzoi.

Gabim i dyfishtë-Çfarë është një bigam?-Një njeri i cili bën dy herë të njëjtin gabim.

Kozmetika-Zonjë doni një parfum për t’u sulmuar, apo për t’u mbrojtur?

Në NiagarëNjë grup turistësh vizitojnë ujëvarën e Niagarës.-U lutem shumë femrave të heshtin një minutë, që të dëgjojmë zhurmën

e ujëvarës.

Nga fillon dashuria-Mama, është e vërtetë që dashuria kalon nëpërmjet stomakut?-Tek unë filloi ndryshe!

Jo vetëm Britania e madhe, por e gjithë bota u trondit ngasensacioni, i cili u publikua në internet. Britanikët patën privilegjin

ta ndiqnin nëpërmjet ekranit magjinë Susan Boyle, ndërsa mbarëbota nëpërmjet internetit.

Susan Boyle është një grua 47-vjeçare, asnjëherë e dashuruardhe aktualisht e papunë nga Skocia. Ajo është rritur në fshatin e sajdhe miku i saj i vetëm është macja. Ajo ka shërbyer në një kishë.Në edicionin e muajit prill të emisionit “Britain get’s talent” Susan jovetëm që shpërfilli ironinë dhe talljet e publikut, por mundi të gozhdojëjurinë dhe të detyrojë audiencën të ngrihen në këmbë sapo ajo filloitë këndojë. Kënga e saj “I dream a dream” mbase do të ishtepërzgjedhja, e cila do ta shndërronte Susan më të klikuarën në faqenytoube. Duartrokitje, lot në sytë e spektatorëve gjatë debutimit tësaj. Menjëherë mbas përfundimit të këngës, Susan largohet ngaplatforma me ecjen e saj prej një gruaje fshati. Juria e shtangur ikërkon të kthehet për të dëgjuar vlerësimet. Tani ishte radha eSusanës për të kthyer reston. Susan merr një PO të madhe ngaPiers Morgan, i cili tha se asnjëherë s’e kam dhënë në jetën time.Ndërsa Amanda Holden do e quante privilegj të dëgjoje zërin e saj.Susan e mbërthyer nga emocionet, aq sa në fillim mezi e përshkroiadresën e saj, debatoi me Simon, i cili vazhdonte të ironizonte. Susaneu cilësua nga mediat si një yll i papëlqyer i lindur, një grua me lukjashtë mode. Por Susane, e cila kërkoi menjëherë të shkonte nëtualet pas prononcimit me drejtuesit e spektaklit prapa skene, deklaroise do të këndoj dhe asnjëherë nuk do ndryshoj lukun.

CNN dhe mjaft kanale televizive, reporterë të shumtë ngritënkamerat dhe aparatet fotografike tek shtëpia e saj në Skoci. Ajokëndoi drejpërdrejt nga shtëpia e saj në mjaft intervista dhe të gjithakomentet për të ishin: Kjo është e pabesueshme.

Susan deklaroi për CNN: Susane ti duhet të vazhdosh, ishte vetëmfillimi. Megjithëse premtoi se nuk do të ndryshonte luk, ajo e ndryshoimenjëherë pas 3 ditësh modelin e flokëve si dhe veshjen. Susanetashmë nuk është më skocezja e lënë në harresë, por ylli i papëlqyerqë u lind. Po si Susane ndodhi edhe me fituesin e mëparshëm PaulPotts. Dhe ky nuk nguroi ta uronte Susane dhe ta etiketonte zërin esaj si zë engjëlli.

Tashmë thënia e ditën në fshatin e saj është “Britain got’s talent”-kjo grua duhet mbështetur.

Parashikohet një javëpërgjithësisht e mirë. Dikushdo të interesohet për ju,duke ju ndryshuar jetën.

Javë mjaft e trazuarpër ju, por në fund të sajmund të rifitoni qetësinë.Më tepër vullnet.

Do të jeni i privilegjuarnë çdo punë që do tëkryeni. Klimë epërshtatshme për raportetë reja.

Do të jeni të tensionuardhe të gatshëm për t’ukapur me të parin që mundt’ju thotë diçka.

Pritet një javë esuksesshme, por zgjedhja ealternativave do t’ju bëjë tëpavendosur.

Megjithëse gjërat dot’ju paraqiten shumë të

qarta, ngaqë jeni konfuz,nuk do të bëni dot dallimin.

Nuk do të kenimbështetjen e duhur nëpunë dhe në mjedisinfamiljar për të realizuar atëqë doni.

Stimujt që do t’juparaqiten, do t’ju bëjnë tëshkundeni nga plogështiaqë ju ka pushtuar.

Pritet një javë e mirë.Kontaktet dhe njohjet e rejasjellin avantazhe konkretenë të gjitha planet.

Ka ardhur momenti ipërshtatshëm për të hedhurnjë hap vendimtar drejt njëiniciative të frytshme.

Javë me fat dhe me plotenergji. Eprorët do t’juvlerësojnë punën, duke jungritur në përgjegjësi.

Mund të merrni njënismë që do t’ju çojë drejtnjë suksesi. Sfidat mos ikaloni në planin personal.

Susan Boyle:ylli më i ri britanik

4 - 17 Maj 200916

Enti Botues: "D.I.J.A. Poradeci" -PogradecAdresa e Redaksisë: Rruga "Rinia", Pallatet 7-katësh, Pogradec

Tel: +355 832 2905, Mobil: 069 2143753e-mail: afrovitig@yahoo.com;

redaksianositi@yahoo.com

Botues: Ilir DUKA & Afroviti GUSHONë kompjuter: Edlir PODALexoni gazetën në: www.poradeci.comGazeta shpërndahet në Qarkun Korçë

Përgjigjet e fjalëkryqittë numrit të kaluar (Nr. 460)

Fjalëkryq & Reklama

Horizontalisht: 1.Ata 4.Amurdarja 10.Dea 13.Dakar 15.Ra16.Elba 18.Li 19.Amazona 22.Luan 24.Kin 26.EL 27.Gulit 30.FF31.Uzo 32.Lab 33.Va 34.Ao 35.Ti 36.Gi 37.Albert 39.Vjaska43.Duel 44.La 46.Rovena 49.ML 50.Iraku 51.Lida 52.Amuri 57.La58.Vo 60.Pambuku 61.Adhamudhi 64.II 65.Ai 66.Elbasani

Vertikalisht: 1.AD 2.Tamizi 3.AK 4.Armenia 5.Rroga 6.Danubi7.Re 8.Jl 9.Ab 11.Ela 12.Dingo 14.Aa 17.Alfred 20.Al 21.Al 23.Uf25.No 28.Iva 29.Talini 32.Lek 34.Ateli 36.Gjakova 38.Rum 40.SP41.Ariu 42.Iv 45.Arkadi 47.EL 48.Adem 53.Moda 54.Rui 55.Buna56.Guri 57.La 59.Omi 60.Pol 62.Hi 63.Hi

Horizontalisht: 1.Janë gypat e hollë të gjakut 6.Emri i ishmaratonistit egjiptian Bikila 9.Tokë që punohet 10.Sigël maunesh12.Zogu që simbolizon Krishtin 15.Vërtitet në vapor 18.Një... qëlind në kokë 19.Eshtë era e Krishtit 21. ...Dë Mopasan 22.Njëmetal fisnik 23.Ekip futbolli i Lisbonës 24.Abat pa fund 26.Arturo...i B.Brehtit 28.Kukësi në makina (në invers) 29.Eftim..., ka qenëkompozitor 31.Eshtë majmun antropomorf 33.Grumbulli i njerëzve34.Indiumi në tabelë 35.Po në Romë 37.Lumi... në Siberi39.Fabulisti i njohur i lashtësisë 41.Ishull në Japoni 42.Shkova ose...44.Simboli kimik i një metali alkalin 45.Erseka në targa 46.Njëmodel sfere 49.Këngëtarja Bitri 52.Piktori Madhi (në invers53.Kinematografia është... i shtatë 54.Qytet francez 55.Kryeqytetii Kazakistanit 56.Perëndia egjiptiane e diellit

Vertikalisht: 1.Fausto..., ka qenë çiklist i njohur italian 2.Në...stërviten sportistët 3.Eshtë adoleshenti 4.Eshtë gatim me petë5.Varietet molle 6.Unë dhe ti 7.Shtet afrikan... i Fildishtë 8.Një...në kokën e drerit 11.Stadium i njohur në Brazil 13.Dantesi iA.Dymas, inicialet 14.Thonë se është si veriu 16.Emër kinezi17.Kryeqyteti i Afganistanit 20.Mbeti..., mister 25.Shpikësi i llampëselektrike 27.Daullja ose... i veshit 30.Ishull në Indonezi 32.Stacionii beduinëve në Saharë 36.Ai që desh të fluturonte me krahë dylli37.Liqen afër Sant Petërburgut 38. ...bufe 40.Natasha..., shkrimtare(në invers) 48.Emri i ish tenistit Sampras 50.Romani “Rob...” iV.Skotit 51.Përemër vetor 53.Inicialet e Moisiut