Embed Size (px)
Citation preview
Vlerësimi Tremujor i Sistemit Financiar Nr. 28, Tremujori III/2019
1
BOTUES: ©Banka Qendrore e Republikës së Kosovës, Departamenti i Analizave Ekonomike dhe Stabilitetit Financiar.
Adresa: 33 Garibaldi, Prishtinë 10000, Tel: ++381 38 222 055, Fax: ++381 38 243 763 Adresa Elektronike: [email protected]
Përdoruesit e të dhënave kërkohen të citojnë burimin. Çdo korrigjim i nevojshëm bëhet në versionin elektronik.
Ky publikim përfshinë të dhënat në dispozicion deri më 30 shtator 2019.
Përmbledhje
Sipas vlerësimeve të Agjencisë së Statistikave të Kosovës (ASK),
BPV-ja reale në gjysmën e parë të vitit 2019 shënoi rritje vjetore
prej 4.2 përqind, rritje kjo e mbështetur kryesisht nga rritja e
investimeve dhe përmirësimeve në eksportet neto. Meqenëse të
dhënat zyrtare për TM3 2019 nuk janë publikuar ende,
mbështetur në tregues tjerë me frekuencë më të lartë publikimi,
rritja ekonomike gjatë këtij tremujori vlerësohet të jetë e
ngjashme me tremujorët paraprak të vitit 2019. Këto vlerësime
mbështeten në zhvillimet pozitive në sektorin e jashtëm (rritjes
së përshpejtuar të eksportit të mallrave dhe shërbimeve, IHD-
ve) si dhe rritjes së kredive të reja.
Asetet e sistemit financiar vazhduan trendin e rritjes, duke
shënuar rritje vjetore prej 12.5 përqind, dhe arritur vlerën prej
7.0 miliardë euro në fund të muajit shtatorit 2019. Kontributin
kryesor të zgjerimit të aktivitetit të sistemit financiar vazhdon
ta ketë sektori bankar, pasuar nga sektori pensional. Rritja e
aseteve të sektorit bankar u mundësua kryesisht nga rritja e
aktivitetit kreditues, që erdhi si rezultat i kërkesës së rritur për
kredi dhe përmirësimit të kushteve të kreditimit. Gjatë TM3,
vlera e kredive të lëshuara shënoi rritje, mirëpo krahas
tremujorit të tretë të vitit paraprak, kjo vlerë ishte më e ulët, e
ndikuar kryesisht nga rënia e kredive për korporatat
jofinanciare.
Zgjerimi i aktivitetit kreditues u mundësua nga dinamikat
pozitive në nivelin e depozitave, të cilat vetëm gjatë TM3 2019 u
rritën për 310.3 milionë euro. Rritje më të theksuar kishin
depozitat e ekonomive familjare, pjesa më e madhe e të cilave
përbëhet nga depozitat e transferueshme. Gjatë periudhës
raportuese, norma e interesit në depozitat e ekonomive familjare
shënoi rritje të lehtë për 0.04 pikë përqindje, përderisa norma e
interesit në depozitat e korporatave jofinanciare shënoi rënie për
0.2 pikë përqindje krahas periudhës së njejtë të vitit paraprak,.
Sektori bankar edhe gjatë TM3 2019 vazhdoi të ketë
performancë të mirë, si rezultat i rritjes më të lartë të të hyrave
krahas shpenzimeve. Rritja e të hyrave në baza tremujore ishte
11.5 përqind, e mundësuar kryesisht nga rritja e të hyrave nga
interesi. Në anën tjetër, shpenzimet shënuan rritje më të
ngadalësuar prej 4.7 përqind. Sa i përket shëndetit financiar,
sektori bankar vazhdoi të ketë nivel të ulët të kredive
joperformuese prej 2.3 përqind dhe rritje të mbulueshmërisë së
tyre me provizione prej 161.3 përqind. Për më shumë, indikatorët
përkatës sugjerojnë që niveli i kapitalizimit dhe likuiditetit të
sektorit është në nivel të kënaqshëm.
Sektori pensional, si sektori i dytë për nga pesha e rëndësisë në
sistemin financiar, edhe gjatë këtij tremujori vazhdoi të ketë
kthim pozitiv në investime dhe rritje të kontributeve të reja.
Këto zhvillime mundësuan rritjen e aseteve në përgjithësi, një
pjesë e konsiderueshme e të cilave u investuan në sektorin e
brendshëm, gjegjësisht në depozita bankare dhe letra me vlerë.
Fokusimi për të invetuar brenda vendit rezulton të jetë strategji
e sektorit pensional, për të përkrahur sektorin e brendshëm si
dhe për të diversifikuar mjetet nën menaxhim.
Sektori i sigurimeve edhe në TM3 2019 vazhdoi të
karakterizohet me performancë negative, përkundër zgjerimit të
bazës së aseteve dhe rritjes së primeve të shkruara. Performanca
e dobësuar në këtë sektor kryesisht i’u atribua rritjes më të
shpejtë të nivelit të dëmeve të paguara gjatë kësaj periudhe, si
dhe shpenzimeve tjera operative. Megjithatë, sektori ka arritur
që gjatë këtij tremujori të zbusë nivelin e humjeve të realizuara
krahasuar me tremujorin paraprak.
Sektori mikrofinanciar u karakterizua me rritje të aktivitetit
kredituesdhe performancë të mirë financiare. Megjithatë, edhe
kreditë me probleme shënuan rritje, megjithëse mbeten në nivel
të ulët.
Në tregun e letrave me vlerë, shuma e borxhit të emetuar nga
Qeveria e Kosovës ishte 105 milionë euro dhe norma mesatare e
interesit në letrat me vlerë ishte 2.11 përqind.
Vlerësimi Tremujor i Sistemit Financiar Nr. 28, Tremujori III/2019
Vlerësimi Tremujor i Sistemit Financiar Nr. 28, Tremujori III/2019
2
PËRMBAJTJA
Përmbledhje ----------------------------------------------------------------------------------------------------------- --i
Zhvillimet Makroekonomike -------------------------------------------------------------------------------------- 05
Sistemi Financiar ---------------------------------------------------------------------------------------------------- 06
Sektori Bankar -------------------------------------------------------------------------------------------------------- 06
Asetet ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 06
Performanca e sektorit bankar ----------------------------------------------------------------------------------- 12
Sektori pensional ----------------------------------------------------------------------------------------------------- 14
Sektori i sigurimeve -------------------------------------------------------------------------------------------------- 15
Performanca e sektorit të sigurimeve -------------------------------------------------------------------------- 16
Sektori mikrofinanciar ----------------------------------------------------------------------------------------------- 17
Asetet ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 17
Performanca e sektorit mikrofinanciar -------------------------------------------------------------------------- 19
Tregu i letrave me vlerë --------------------------------------------------------------------------------------------- 20
GRAFIKËT DHE TABELAT
Figura 1. Vlera e aseteve të sistemit financiar të Kosovës ------------------------------------------------------------- 06
Figura 2. Asetet e sektorëve përbërës të sistemit financiar ------------------------------------------------------------ 06
Figura 3. Struktura e aseteve të sektorit bankar në tremujorët perkatës -------------------------------------------- 07
Figura 4. Ndryshimi vjetor i tremujorëve përkatës të kredive dhe kategorive kryesore të kredive ------------ 07
Figura 5. Kreditë aktive dhe të reja për ndërmarrjet dhe ekonomitë familjare ------------------------------------- 07
Figura 6. Struktura e kredive sipas veprimtarie ekonomike ------------------------------------------------------------ 08
Figura 7. Struktura e detyrimeve dhe detyrimeve vetanake ------------------------------------------------------------ 09
Figura 8. Vlera e gjithsej depozitave dhe kategorive kryesore gjatë TM2 ------------------------------------------ 09
Figura 9. Struktura e depozita gjatë periudhave raportuese ----------------------------------------------------------- 09
Figura 10. Norma e interesit në kredi dhe depozita ---------------------------------------------------------------------- 10
Figura 11. Norma e interesit në kreditë ndaj ndërmarrjeve ------------------------------------------------------------- 10
Figura 12. Norma e interesit në kreditë ndaj ekonomive familjare ---------------------------------------------------- 11
Figura 13. Norma e interesit në depozitat ----------------------------------------------------------------------------------- 11
Figura 14. Norma e interesit në depozitat e ndërmarrjeve -------------------------------------------------------------- 11
Figura 15. Norma e interesit në depozitat e ekonomive familjare ----------------------------------------------------- 11
Figura 16. Profiti dhe treguesit e profitabilitetit të sektorit bankar ----------------------------------------------------- 12
Vlerësimi Tremujor i Sistemit Financiar Nr. 28, Tremujori III/2019
3
Figura 17. Treguesit e kualitetit të portofolios kreditore dhe norma e rritjes së KJP-ve ------------------------- 13
Figura 18. Treguesit e solvencës --------------------------------------------------------------------------------------------- 13
Figura 19. Treguesit e likuiditetit ---------------------------------------------------------------------------------------------- 13
Figura 20. Asetet e sektorit pensional --------------------------------------------------------------------------------------- 14
Figura 21. Struktura e aseteve të FKPK-së -------------------------------------------------------------------------------- 14
Figura 22. Struktura e aseteve të FSKP-së -------------------------------------------------------------------------------- 15
Figura 23. Kthimi në investime dhe performanca e FKPK-së ---------------------------------------------------------- 15
Figura 24. Asetet e sektorit të sigurimeve ---------------------------------------------------------------------------------- 15
Figura 25. Primet e shkruara dhe dëmet e paguara ---------------------------------------------------------------------- 16
Figura 26. Asetet e sektorit mikrofinanciar ---------------------------------------------------------------------------------- 17
Figura 27. Vlera e kredive ndaj ekonomive familjare dhe ndërmarrjeve -------------------------------------------- 17
Figura 28. Vlera e kredive ndaj ndërmarrjeve, sipas sektorëve të ekonomisë ------------------------------------ 17
Figura 29. Vlera e lizingjeve të sektorit mikrofinanciar ------------------------------------------------------------------- 18
Figura 30. Norma mesatare e interesit në kredi të sektorit mikrofinanciar ------------------------------------------ 18
Figura 31. Norma mesatare e interesit në kredi për ndërmarrje, sipas sektorëve të ekonomisë ------------- 18
Figura 32. Të hyrat dhe shpenzimet e sektorit mikrofinanciar --------------------------------------------------------- 19
Figura 33. Treguesit e profitabilitetit të sektorit mikrofinanciar --------------------------------------------------------- 19
Figura 34. Treguesit e kualitetit të portofolios kreditore ----------------------------------------------------------------- 19
Figura 35. Shuma e borxhit të emetuar -------------------------------------------------------------------------------------- 20
Figura 36. Shuma e ofruar dhe e emetuar ---------------------------------------------------------------------------------- 20
Figura 37. Struktura e letrave me vlerë të Qeverisë ---------------------------------------------------------------------- 20
Tabela 1. Treguesit e zgjedhur makroekonomik -------------------------------------------------------------------------- 22
Vlerësimi Tremujor i Sistemit Financiar Nr. 28, Tremujori III/2019
4
SHKURTESAT:
APR Asetet e Peshuara ndaj Rrezikut
ASK Agjencia e Statistikave të Kosovës
BPV Bruto Produkti Vendor
BQK Banka Qendrore e Republikës së Kosovës
CHF Franku Zviceran
EJL Evropa Juglindore
EUR Valuta Euro
FMN Fondi Monetar Ndërkombëtar
GBP Poundi Britanik
IHD Investimet Huaja Direkte
KJP Kreditë Jopërformuese
KMA Kthimi Mesatar në Asete
KMK Kthimi Mesatar në Kapital
MF Ministria e Financave e Republikës së Kosovës
NRER Norma Reale Efektive e Këmbimit
TMK Treguesit e Mjaftueshmërisë së Kapitalit
USD Dollari Amerikan
WEO World Economic Outlook
Vlerësimi Tremujor i Sistemit Financiar Nr. 28, Tremujori III/2019
5
Zhvillimet Makroekonomike1
Sipas të dhënave të Agjencisë së Statistikave të
Kosovës (ASK), BPV-ja reale në gjysmën e parë të vitit
2019 shënoi rritje vjetore prej 4.2 përqind, rritje kjo e
mbështetur kryesisht nga rritja e investimeve dhe
përmirësimeve në eksportet neto. Meqenëse të dhënat
zyrtare për TM3 2019 nuk janë publikuar ende,
mbështetur në tregues tjerë me frekuencë më të lartë
publikimi, edhe gjatë këtij tremujori vlerësohet se
rritja ekonomike ishte e ngjashme me tremujorët
paraprak. Këto vlerësime mbështeten në zhvillimet
pozitive në sektorin e jashtëm (rritjes së përshpejtuar
të eksportit të mallrave dhe shërbimeve, IHD-ve) si dhe
rritjes së kredive të reja.
Niveli i çmimeve të konsumit deri në shtator 2019
është rritur për 3.0 përqind, kryesisht si rezultat i
rritjes së çmimeve të ushqimit. Inflacioni bazë (që
përjashton ushqimin, energjinë, pijet alkoolike dhe
duhanin), shënoi rritje prej vetëm 0.4 përqind apo 2.6
pikë përqindje më ulët krahasuar me inflacionin e
përgjithshëm.
Sektori fiskal deri në shtator 2019 u karakterizua me
rritje të të hyrave prej 6.9 përqind dhe ngadalësim të
rritjes së shpenzimeve buxhetore prej 3.8 përqind.
Rrjedhimisht, buxheti i Kosovës regjistroi suficit
primar buxhetor prej 39.1 milionë euro (0.8 milionë
euro deficit në periudhën e njëjtë të vitit 2018). Borxhi
publik në TM3 2019 ka arritur në 1.19 miliardë euro,
që është për 10.7 përqind më i lartë krahasuar me TM3
1
Për më shumë informata rreth zhvillimeve makroekonomike referojuni
publikimit: Vlerësimi Tremujor i Zhvillimeve Makroekonomike (TM3 2019) i
publikuar në faqen e internetit të BQK-së.
2018. Si përqindje e BPV-së, borxhi publik ka arritur
në 17.4 përqind nga 16.9 përqind sa ishte në TM3 2018.
Deri në gusht 2019, sektori i jashtëm është
karakterizuar me zvogëlim të deficitit të llogarisë
rrjedhëse për 60.7 përqind. Zvogëlimi i deficitit të
llogarisë rrjedhëse i atribuohet rritjes së bilanceve
pozitive të shërbimeve, të ardhurave parësore dhe të
ardhurave dytësore ndërsa deficitit i mallrave shënoi
rritje. Në kuadër të bilancit të pagesave, remitencat
dhe Investimet e Huaja Direkte (IHD) shënuan rritje
vjetore prej 6.3 përqind përkatësisht 22.9 përqind.
Vlerësimi Tremujor i Sistemit Financiar Nr. 28, Tremujori III/2019
6
Sistemi Financiar
Asetet e sistemit financiar të Kosovës në fund të
tremujorit të tretë të vitit 2019 shënuan rritje
vjetore prej 12.5 përqind, dhe arritën vlerën prej
7.0 miliardë euro (figura 1).
Në baza tremujore, asetet e sistemit financiar u rritën
për 340.0 milionë euro. Sektori bankar vazhdon të ketë
kontributin kryesor në zgjerimin e aktivitetit të
sistemit financiar në vend, pasuar nga sektori
pensional (figura 2).
Zgjerimi i aktivitetit kreditor të sektorit bankar u
mbështet kryesisht nga rritja e depozitave, ndërsa
aktiviteti i sektorit pensional u mbështet nga kthimi i
kënaqshëm nga investimet dhe arkëtimet e rregullta
prej kontributdhënësve.
Sektori Bankar
Sektori bankar gjatë këtij tremujori vazhdoi të
ketë rritje të aktivitetit dhe performancë të
kënaqshme. Aktiviteti kreditues u zgjerua si
rezultat i rritjes së kërkesës për kredi dhe
përmirësimit të kushteve të kreditimit. Zgjerimi
i aktivitetit kreditues u mundësua nga
dinamikat pozitive në depozita, që gjatë TM3
2019 shënuan rritje të konsiderueshme. Sektori
vazhdoi të tregojë qëndrueshmëri, bazuar në
fitimin neto dhe nivelin e kënaqshëm të
kapitalizimit dhe likuiditetit.
Asetet
Asetet e sektorit bankar në TM3 2019 u rritën për
273.9 milionë euro, duke kontribuar në vlerën e stokut
të gjithsej aseteve prej 4.57 miliardë euro në fund të
periudhës. Kjo rritje e aseteve të sektorit bankar u
mundësua kryesisht nga zhvillimet pozitive të
kreditimit, që erdhën si rezultat i kërkesës së rritur për
kredi si dhe përmirësimit të kushteve të kredidhënies
(figura 3). Kategoria e parasë së gatshme të mbajtur
në trezor të bankave, si dhe bilanci me BQK-në
(rezervat e bankave të mbajtura në BQK), patën rritje
për 8.5 milionë euro dhe 48.7 milionë euro përkatësisht
në këtë tremujor. Bilanci me bankat tjera pati rritje të
konsiderueshme krahasuar me TM3 2018 për 143.5
milionë euro, duke rritur stokun e tyre në vlerën prej
428.0 milionë euro në fund të periudhës. Kjo rritje i
9.3%
10.5%
8.0%
12.5%
0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
14%
0
1,000
2,000
3,000
4,000
5,000
6,000
7,000
8,000
Shtator 2016 Shtator 2017 Shtator 2018 Shtator 2019
Në m
ilio
në e
uro
Bankat Komerciale Fondet pensionale
Kompanitë e sigurimeve Institucionet mikrof inanciare
Ndihmësit financiar Rritja vjetore (boshti i djathtë)
Figura 1. Vlera e aseteve të sistemit financiar tëKosovës
Shënim: Të dhënat e paraqitura janë me gjendjen në fund të tremujorit të cekur
Burimi: BQK (2019)
80.6
140.2 141.8
273.9
54.6
42.162.3
44.0
3.5
11.0
13.1
15.3
-30
0
30
60
90
120
150
180
210
240
270
300
330
360
TM3 2016 TM3 2017 TM3 2018 TM3 2019
Në m
ilio
në e
uro
Bankat Komerciale Fondet pensionale Kompanitë e sigurimeve
Institucionet mikrof inanciare Ndihmësit financiar
Figura 2. Asetet e sektorëve përbërës të sistemit financiar në tremujorët përkatës
Burimi: BQK (2019)
Vlerësimi Tremujor i Sistemit Financiar Nr. 28, Tremujori III/2019
7
atribuohet kryesisht rritjes së depozitave të sektorit
bankar jashtë vendit, të cilat vetëm gjatë TM3 2019 u
zgjeruan për 136.4 milionë euro.
Stoku i letrave me vlerë të sektorit bankar gjatë TM3
2019 u rrit për 53.8 milionë euro, duke arritur vlerën
473.5 milionë euro në fund të periudhës raportuese.
Investimet në letra me vlerë gjatë kësaj periudhe u
rritën për 53.8 milionë euro.
Kreditë
Aktiviteti kreditues vazhdoi të karakterizohet me
rritje edhe gjatë TM3 2019. Deri në fund të periudhës
së cekur, kreditë shënuan rritje vjetore prej 10.3
përqind, dhe stoku i tyre arriti vlerën prej 2.95 miliardë
euro. Vetëm gjatë TM3 2019, kreditë u rritën për 17.2
milionë euro, vlerë kjo më e ulët krahas TM3 2018 (19.8
milionë euro) (figura 3).
Rritja më e ngadalësuar e kredive në këtë tremujor
krahasuar me periudhën e njëjtë të vitit të kaluar u
ndikua kryesisht nga rënia në kreditë për korporatat
jofinanciare (12.9 milionë euro në baza tremujore)
(figura 4). Në anën tjetër, kreditë për ekonomitë
familjare u karakterizuan me rritje, si në kreditë
aktive ashtu edhe në kreditë e reja.
Vetëm gjatë TM3 2019, kreditë aktive për ekonomitë
familjare shënuan rritje për 20.5 milionë euro.
Gjithashtu, rritje shënuan edhe kreditë e reja të
lëshuara për të dy kategoritë: korporatat jofinanciare
dhe ekonomitë familjare (figura 5).
Rritja e përgjithshme e aktivitetit kreditues u
mundësua kryesisht nga rritja e kërkesës për kredi dhe
përmirësimi i kushteve të kreditimit. Përkundër faktit
që stoku i gjithsej kredive shënoi rritje, kreditë aktive
për korporatat jofinanciare u zvogëluan për 6.0 milionë
euro në baza tremujore, duke shënuar vlerën prej 1.86
miliardë euro në fund të periudhës (figura 5). Në baza
tremujore, kreditimi ndaj sektorit të bujqësisë dhe
veçanërisht tregtisë u karakterizuan me rënie,
-14.3
70.3 56.853.3
43.9 75.9
143.5
26.4
8.5
-16.6
53.8
10.9
16.619.8
17.2
0.9
-40
0
40
80
120
160
200
240
280
320
TM3 2016 TM3 2017 TM3 2018 TM3 2019
Në m
ilio
në e
uro
Burimi: BQK (2019)
Paraja e gatshme dhe bilanci me BQK Bilanci me bankat t jera
Investimet në letra me vlerë Kreditë bruto dhe lizinguAsetet (fikse dhe të tjera)
Figura 3. Struktura e aseteve të sektorit bankar në trejmujorët përkatës
12.3
-0.810.0
-12.9
15.1
0.6 -4.55.8
-20
-5
10
25
40
55
70
-20
-5
10
25
40
55
70
TM3 2016 TM3 2017 TM3 2018 TM3 2019
Në m
ilio
në e
uro
Burimi: BQK (2019)
Korporatat jofinanciare Ekonomitë FamiljareTë tjera Gjithsej kreditë (boshti i djathtë)
Figura 4. Ndryshimi vjetor i tremujorëve përkatës të kredive dhe kategorive kryesore të kredive
0
50
100
150
200
250
300
-30
-15
0
15
30
45
60
75
90
TM3 2015 TM3 2016 TM3 2017 TM3 2018 TM3 2019
Në m
ilio
në eu
ro
Burimi: BQK (2019)
Gjithsej kreditë aktive për korporatat jof inanciareGjithsej kreditë aktive për ekonomitë familjareKreditë e reja për korporatat jofinanciareKreditë e reja për ekonomitë familjare
Figura 5. Kredite aktive dhe të reja per korporatat jo financiare dhe ekonomitë familjare
Vlerësimi Tremujor i Sistemit Financiar Nr. 28, Tremujori III/2019
8
përderisa kreditë për prodhimtari shënuan rritje. Me
rritje u karakterizua edhe kreditimi ndaj sektorit të
ndërtimtarisë, megjithëse në shkallë më të ulët
kundrejtë periudhës së njëjtë të vitit paraprak..
Gjatë tremujorit të tretë, kreditimi ndaj sektorit të
prodhimtarisë u zgjerua për 9.3 milionë euro, të
ndërtimtarisë për 1.3 milionë euro, dhe të shërbimeve
financiare për 0.3 milionë euro (figura 6). Në krahasim
me tremujorin paraprak, kreditimi i sektorit të
prodhimtarisë shënoi rritje më të lartë, ndërsa ai i
sektorit të tregtisë pësoi rënie të konsiderueshme.
Gjithsej kreditë e reja gjatë TM3 2019 arritën vlerën
371.7 milionë euro, e që në krahasim me TM3 2018,
rezulton të jetë 26.1 përqind më e lartë. Kreditë e reja
për korporatat jofinanciare arritën vlerën 241.9
milionë euro, prej të cilave 131.7 milionë euro ishin
kredi për qëllime investive, ndërsa 106.0 milionë euro
për qëllime jo-investive. Në aspekt sektorial, kreditë e
reja për sektorin e industrisë shënuan rritje për 59.2
përqind krahasuar me TM3 2018, duke arritur vlerën
prej 81.6 milionë euro vetëm gjatë TM3 2019. Po ashtu,
edhe kreditë e reja për sektorin e shërbimeve shënuan
rritje për 27.6 përqind kundrejtë tremujorit të njëjtë të
vitit paraprak, duke arritur vlerën prej 136.3 milionë
euro. Ndryshe, përkundër faktit që kreditë e reja për
sektorin e bujqësisë u zgjeruan gjatë TM3 2019 për 4.9
milionë euro, krahas TM3 2018, ato pësuan rënie të
lehtë prej 1.2 përqind.
Kreditë ndaj ekonomive familjare në TM3 2019 u
shtuan për 20.5 milionë euro, duke arritur vlerën e
stokut prej 1.08 miliardë euro në fund të periudhës
(figura 4). Për më shumë, kreditë e reja për ekonomitë
familjare shënuan rritje në baza tremujore për 16.6
milionë euro krahas vitit paraprak, dhe arritën vlerën
e përgjithshme prej 129.8 milionë euro. Kjo rritje u
reflektua tek të dy kategoritë: tek kreditë e reja
konsumuese me 12.6 milionë euro, si dhe tek kreditë e
reja hipotekare me 3.3 milionë euro.
Detyrimet dhe burimet vetanake
Struktura e detyrimeve të sektorit bankar është e
dominuar nga depozitat, të cilat përbëjnë 79.2 përqind
të gjithsej detyrimeve dhe burimeve vetanake. Gjatë
TM3 2019, depozitat u karakterizuan me zhvillime
pozitive, duke u zgjeruar në vlerë prej 310.3 milionë
euro krahasuar me vlerën prej 124.1 milionë euro në
TM3 2018 (figura 7). Stoku i depozitave shënoi rritje
prej 16.4 përqind dhe arriti vlerën prej 3.74 miliardë
euro në fund të TM3 2019.
Për dallim nga TM3 2018, kategoria e burimeve
vetanake shënoi rritjemë të ngadalshme për 8.1
milionë euro në TM3 2019 (16 milionë euro rënie gjatë
TM3 2018) dhe stoku i tyre arriti në 514.3 milionë euro
në fund të periudhës së cekur. Në anën tjetër, bilanci
nga bankat tjera pësoi rënie për 27 milionë euro (30.7
milionë euro rritje gjatë TM3 2018), që mund të jetë si
rrjedhojë e uljes së huazimeve apo linjave të ndryshme
-48
-34
-20
-6
8
22
36
50
TM3 2016 TM3 2017 TM3 2018 TM3 2019
Në m
ilio
në e
uro
Burimi: BQK (2019)
Tregti Prodhim Ndërt imtari Shërbime f inanciare Bujqësi Tjera
Figura 6. Struktura e kredive sipas veprimtarisë ekonomike
Vlerësimi Tremujor i Sistemit Financiar Nr. 28, Tremujori III/2019
9
kreditore nga bankat jashtë vendit, përkatësisht
bankat amë.
Në fund të TM3 2019, stoku i bilancit me bankat
komerciale arriti vlerën prej 59.9 milionë euro (129.6
milionë euro në fund të TM3 2018).
Depozitat
Depozitat gjatë TM3 2019 kanë shënuar rritje në vlerë
prej 310.3 milionë euro, që i atribuohet kryesisht
ecurisë pozitive të depozitave të ekonomive familjare
dhe atyre të korporatave jofinanciare, megjithëse këto
të fundit me një ritëm më të ngadalshëm të rritjes.
Depozitat e ekonomive familjare kishin rritjen më të
lartë gjatë kësaj periudhe, duke u zgjeruar për 109.8
milionë euro dhe duke arritur vlerën prej 2.52 miliardë
euro në fund të periudhës (figura 8).
Depozitat e korporatave jofinanciare u zgjeruan për
79.2 milionë euro në këtë tremujor, duke arritur vlerën
676 milionë euro në fund të periudhës (figura 8).
Sipas kategorive të depozitave, rritje më të theksuar
kishin depozitat e transferueshme të cilat u rritën për
233.3 milionë euro në TM3 2019, dhe stoku i tyre arriti
vlerën prej 2.25 miliardë euro në fund të periudhës.
Për më shumë, rritje shënuan edhe depozitat e
afatizuara në vlerë prej 75.2 milionë euro, si dhe
depozitat e kursimit në vlerë prej 1.5 milionë euro,
duke arritur vlerën e stokut prej 995.9 milionë euro
dhe 491.9 milionë euro perkatësisht (figura 9).
Në krahasim me tremujorin e vitit paraprak,
pjesëmarrja e depozitave të afatizuara në gjithsej
depozitat e sektorit ka pësuar rënie nga 35.6 përqind
në 24.3 përqind. Në anën tjetër, pjesëmarrja e
depozitave të kursimit ka shënuar rritje të lehtë prej
0.5 përqind, nga rënia prej 7.0 përqind në TM3 2018.
-17.0 -20.930.7
-27.0
96.7159.1 124.1
310.3
-0.8-2.0
4.2
-16.6
4.2
-0.5-16.0
8.1
-90
-50
-10
30
70
110
150
190
230
270
310
350
TM3 2016 TM3 2017 TM3 2018 TM3 2019
Në m
ilio
në eu
ro
Burimi: BQK (2019)
Bilanci nga bankat komerciale DepozitatHuazime tjera Borxhi i ndërvarurObligime tjera Burimet vetanake
Figura 7. Struktura e detyrimeve dhe burimeve vetanake
32.095.4
65.2 79.243.0
27.940.7
109.8
3.5
27.8
-0.3
45.7
19.1
73.8
0
50
100
150
200
250
300
350
-50
0
50
100
150
200
250
300
350
TM3 2016 TM3 2017 TM3 2018 TM3 2019
Në m
ilio
në eu
ro
Burimi: BQK (2019)
Depozitat tjera Qeveritë qendrore dhe lokaleKorporatat tjera f inanciare Ekonomitë familjareKorporatat jofinanciare Gjithsejtë depozitat (boshti i djathtë)
Figura 8. Vlera e gjithsej depozitave dhe kategorive kryesore gjatë TM3
146.3114.8 125.3
88.7
233.3
-62.5-3.5
48.6
44.2
75.2
-100.0
-50.0
0.0
50.0
100.0
150.0
200.0
250.0
300.0
350.0
TM3 2015 TM3 2016 TM3 2017 TM3 2018 TM3 2019
Depozitat e transferueshme Depozitat e afatizuara Depozitat e kursimit
Figura 9. Struktura e depozitave gjatë periudhave raportuese
Burimi: BQK (2019)
Në m
ilio
në
Vlerësimi Tremujor i Sistemit Financiar Nr. 28, Tremujori III/2019
10
Kjo rritje mund të jetë si rezultat i rritjes së lehtë të
normës së interesit në depozitat e kursimit. Për më
shumë, një faktor tjetër me ndikim në rritjen e
depozitave të ekonomive familjare mund të jetë edhe
fluksi i migrantëve gjatë sezonës së verës.
Normat e Interesit2
Norma mesatare e interesit në kredi në TM3 2019 ishte
6.4 përqind, apo 0.2 pikë përqindje më e ulët kundrejtë
vitit paraprak. Në anën tjetër, norma mesatare e
interesit në depozita qëndroi në nivel pothuajse të
njejtë me vitin paraprak në 1.4 përqind. Rrjedhimisht,
margjina në mes të normës të interesit në kredi dhe
asaj në depozita u zvogëlua në 5.0 pikë përqindje në
këtë periudhë (5.2 pikë përqindje në TM3 2018) (figura
10).
Normat e interesit në kredi
Norma e interesit në kreditë ndaj korporatave
jofinanciare pësoi rënie për 0.1 pikë përqindje në
2
Kalkulimi i normave të interesit: mesatarja tremujore e normave të interesit në
kredi, gjegjësisht në depozita. Në tekst ju referohemi si ‘normë e interesit’.
krahasim me periudhën e njëjtë të vitit paraprak, dhe
qëndroi në mesataren prej 6.1 përqind (figura 11).
Sipas kategorive të kredive, me rënie të normës së
interesit në kredi u kategorizuan kreditë për qëllime
jo-investive dhe kreditë me kushte favorizuese (5.95
përqind dhe 2.73 përqind përkatësisht). Në anën tjetër,
norma e interesit për kreditë investive shënoi rritje për
0.1 pikë përqindje, duke arritur në 6.26 përqind.
Në aspekt sektorial, normat e interesit në kreditë për
sektorin e bujqësisë dhe të shërbimeve u zvogëluan për
1.6 pikë përqindje dhe 0.1 pikë përqindje në baza
tremujore, duke qëndruar në mesatare prej 6.8 përqind
dhe 6.1 përqind përkatësisht. Ndryshe, kreditë për
sektorin e industrisë kishin normë të pandryshuar të
interesit prej 6.0 përqind (figura 11).
Normat e interesit në kreditë ndaj ekonomive familjare
kanë vazhduar trendin rënës edhe në TM3 2019.
Norma mesatare e interesit në kreditë hipotekare
është zvogëluar për 0.3 pikë përqindje krahas TM3
2018, dhe qëndron në nivelin prej 5.9 përqind. Tek
kreditë konsumuese, norma mesatare është zvogëluar
0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
TM
1
TM
2
TM
3
TM
4
TM
1
TM
2
TM
3
TM
4
TM
1
TM
2
TM
3
TM
4
TM
1
TM
2
TM
3
TM
4
TM
1
TM
2
TM
3
TM
4
TM
1
TM
2
TM
3
2014 2015 2016 2017 2018 2019
Burimi: BQK (2019)
Normat e interesit në depozita Normat e interesit në kredi
Dallimi kredi-depozita
Figura 10. Norma e interesit në kredi dhe depozita
4%
6%
8%
10%
12%
14%
16%
TM
1
TM
2
TM
3
TM
4
TM
1
TM
2
TM
3
TM
4
TM
1
TM
2
TM
3
TM
4
TM
1
TM
2
TM
3
TM
4
TM
1
TM
2
TM
3
TM
4
TM
1
TM
2
TM
3
2014 2015 2016 2017 2018 2019
Figura 11. Normat e interesit në kreditë ndaj korporatave jofinanciare
Sektori i bujqësisëSektori i industrisëSektori i shërbimeveSektorët tjerëInteresi në kreditë ndaj korporatave jofinanciare
Burimi: BQK (2019)
Vlerësimi Tremujor i Sistemit Financiar Nr. 28, Tremujori III/2019
11
për 0.6 pikë përqindje, duke qëndruar në nivelin prej
7.2 përqind (figura 12).
Normat e interesit në depozita
Normat e interesit në depozita nuk pësuan ndryshime
të mëdha krahas vitit paraprak. Gjatë TM3 2019,
norma mesatare e interesit në depozita prej 1.4 përqind
mbeti pothuajse e pandryshuar krahas TM3 2018, me
rënie prej 0.02 pikë përqindje. (figura 13).
Normat e interesit të ofruara në depozitat e
korporatave jofinanciare vazhduan të jenë më të larta
krahasuar me normat e ofruara për ekonomitë
familjare. Në TM3 2019, norma e interesit në depozitat
e korporatave jofinanciare pati rënie për 0.2 pikë
përqindje në krahasim me periudhën e njëjtë të vitit
paraprak.
Kjo rënie pasqyron rënien e normës së interesit në
depozitat të afatizuara nga 1.8 përqind në 1.6 përqind.
Ndryshe, norma e interesit në depozitat e kursimit
shënoi rritje për 0.3 pikë përqindje (figura 14).
Norma e interesit në depozitat e ekonomive familjare
mbeti pothuajse e njejtë në krahasim me vitin
paraprak, me rritje të lehtë prej 0.04 pikë përqindje
(figura 15). Kjo rritje paraqet rritjen e normës së
interesit në depozitat e kursimit prej 0.1 pikë përqindje
0%
3%
6%
9%
12%
15%
18%
TM1TM2TM3TM4TM1TM2TM3TM4TM1TM2TM3TM4TM1TM2TM3TM4TM1TM2TM3TM4TM1TM2TM3
2014 2015 2016 2017 2018 2019
Figura 12. Normat e interesit në kreditë ndaj ekonomive familjare
Kreditë KonsumueseKreditë hipotekareMbitërheqjetInteresi në kreditë ndaj ekonomive familjare
Burimi: BQK (2019)
0.0%
0.5%
1.0%
1.5%
2.0%
2.5%
TM1TM2TM3TM4TM1TM2TM3TM4TM1TM2TM3TM4TM1TM2TM3TM4TM1TM2TM3TM4TM1TM2TM3
2014 2015 2016 2017 2018 2019
Burimi: BQK (2019)
Gjithsej depozitat
Depozitat për korporatat jofinanciare
Depozitat për ekonomitë familjare
Figura 13. Norma e interesit në depozita
0.0%
0.5%
1.0%
1.5%
2.0%
2.5%
TM
1
TM
2
TM
3
TM
4
TM
1
TM
2
TM
3
TM
4
TM
1
TM
2
TM
3
TM
4
TM
1
TM
2
TM
3
TM
4
TM
1
TM
2
TM
3
TM
4
TM
1
TM
2
TM
3
2014 2015 2016 2017 2018 2019
Burimi: BQK (2019)
Depozitat e transferueshme Depozitat e kursimit
Depozitat e afatizuara
Figura 14. Norma e interesit në depozitat ekorporatave jofinanciare, sipas kategorive
-0.1%
0.4%
0.9%
1.4%
1.9%
2.4%
TM
1
TM
2
TM
3
TM
4
TM
1
TM
2
TM
3
TM
4
TM
1
TM
2
TM
3
TM
4
TM
1
TM
2
TM
3
TM
4
TM
1
TM
2
TM
3
TM
4
TM
1
TM
2
TM
3
2014 2015 2016 2017 2018 2019
Burimi: BQK (2019)
Interesi në depozitat e transferueshme
Interesi në depozitat e kursimit
Interesi në depozitat e afatizuara
Figura 15. Norma e interesit në depozitat eekonomive familjare, sipas kategorive
Vlerësimi Tremujor i Sistemit Financiar Nr. 28, Tremujori III/2019
12
dhe në ato të afatizuara prej 0.04 pikë përqindje.
Norma e interesit në depozitat e transferueshme
qëndroi pothuajse e njejtë me periudhën paraprake.
Rritja e normës së interesit në depozita përbën nxitje
për ekonominë për alokimin e mjeteve të tyre drejt
instrumenteve me afat më të gjatë maturimi, duke
krijuar njëkohësisht financim më stabil për sektorin
bankar.
Performanca e sektorit bankar
Profiti i realizuar gjatë TM3 2019 arriti vlerën 25.3
milionë euro, vlerë kjo më e lartë për 5.2 milionë euro
krahasuar me tremujorin e njëjtë të vitit paraprak. Kjo
rritje e profitit të realizuar gjatë këtij tremujori i
atribuohet kryesisht rritjes më të lartë të të hyrave nga
interesi.
Të hyrat e sektorit bankar u karakterizuan me rritje
prej 11.5 përqind krahas periudhës së njejtë të vitit
paraprak, kryesisht si rezultat i performancës së të
hyrave nga interesi (kryesisht nga kreditë), por edhe
rritjes së të hyrave nga jointeresi (kryesisht nga tarifat
dhe komisionet) (figura 16).
Në anën tjetër, shpenzimet e sektorit bankar në TM3
2019 shënuan rritje më të ngadalësuar prej 4.7
përqind, apo 2.0 milionë euro krahasuar me tremujorin
e njëjtë të vitit paraprak (figura 16). Rritja e
shpenzimeve të sektorit bankar kryesisht i atribuohet
rritjes së shpenzimeve të interesit, të cilat u rritën për
25.6 përqind (nga 3.9 milionë euro gjatë TM3 2018 në
4.9 milionë euro). Për më shumë, rritje të lehtë
shënuan edhe shpenzimet administrative dhe të
përgjithshme, nga 24.5 milionë euro gjatë TM3 2018 në
26.8 milionë euro. Në anën tjetër, në kategorinë e
shpenzimeve të jointeresit, provizionet për mbulim të
humbjeve të kredive shënuan rënie për 3.8 milionë
euro, ndërsa tarifat dhe komisionet shënuan rritje për
0.7 milionë euro.
Raporti i shpenzimeve ndaj të hyrave gjatë TM3 2019
u zvogëlua për 4.1 pikë përqindje në krahasim me
periudhën e njejtë të vitit paraprak, kryesisht si
rezultat i rritjes më të lartë të të hyrave. Rrjedhimisht,
raporti i shpenzimeve ndaj të hyrave gjatë këtij
tremujori ishte 63.8 përqind, që nënkupton se për çdo
1 euro të arkëtuar sektori bankar shpenzon 0.638 euro.
Kjo rënie e raportit të shpenzimeve ndaj të hyrave u
reflektua edhe në dy indikatorët e profitabilitetit,
kthimin në mesataren e aseteve (KMA), dhe kthimin
në mesataren e kapitalit (KMK), të cilët shënuan rritje
për 0.4 pikë përqindje dhe 3.6 pikë përqindje
përkatësisht (figura 16).
Treguesit e shëndetit financiar
Sektori bankar vazhdon të ketë rënie të mëtutjeshme
të nivelit të kredive joperformuese dhe rritje të
mbulueshmërisë së tyre me provizione.
Kreditë joperformuesenë në fund të shtatorit 2019
shënuan rënie prej 0.5 pikë përqindje krahasuar me
24.4 23.5 23.520.1
25.3
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
0
10
20
30
40
50
60
70
80
TM3 2015 TM3 2016 TM3 2017 TM3 2018 TM3 2019
Në m
ilio
në e
uro
Prof it i Të hyratShpenzimet KMA (boshti i djathtë)KMK (boshti i djathtë)
Figura 16. Profiti dhe treguesit e profitabilitetit të sektorit bankar
Burimi: BQK (2019)
Vlerësimi Tremujor i Sistemit Financiar Nr. 28, Tremujori III/2019
13
periudhën e njëjtë të vitit paraprak, duke arritur në 2.3
(figura 17).
Për më shumë, mbulueshmëria e kredive
joperformuese me provizione gjatë kësaj periudhe
shënoi rritje për 4.8 pikë përqindje krahas tremujorit
të tretë të vitit të kaluar, dhe arriti në nivelin prej
161.3 përqind. Kjo rritje u mundësua kryesisht nga
rënia e nivelit të kredive joperformuese dhe rritja e
provizioneve.
Sektori bankar vazhdon të jetë mirë i kapitalizuar dhe
i qëndrueshëm edhe në TM3 2019. Treguesi i
mjaftueshmërisë së kapitalit në fund të TM3 2019
qëndroi në 16.5 përqind, nivel i njejtë ky me TM3 2018.
Rritja e kreditimit rezultoi në rritje të aseteve me
peshë rreziku për 11.0 përqind, përderisakapitali
rregullator shënoi rritje prej 11.3 përqind. Baza e
kapitalit rregullator të sektorit bankar përbëhet 89.5
përqind nga kapitali i klasit të parë, kapital që
përbëhet kryesisht nga aksionet e përbashkëta, profiti
i realizuar për periudhën dhe ai i mbajtur. Kjo
nënkupton që krijimi i kapitalit tek sektori bankar
është kryesisht i orientuar brenda aktivitetit të
bankave duke mbajtur fitimin në formë të ekuitetit
(figura 19).
Në aspekt të likuiditetit, raporti i mjeteve likuide ndaj
gjithsej detyrimeve afatshkurtra shënoi rritje për 3.0
pikë përqindje krahas TM3 2018, duke qëndruar në
39.3 përqind. Rritja e këtij indikatori u mundësua
kryesisht nga rritja e aseteve likuide, më konkretisht
nga paraja e gatshme dhe bilanci me bankat tjera.
Raporti i kredive ndaj depozitave qëndroi në nivel prej
79.2 përqind, që është më i ulët në krahasim me TM3
2018, kryesisht si pasojë e rritjes më të shpejtë të
depozitave krahas rritjes së kreditimit (figura 19).
-50%
0%
50%
100%
150%
200%
0%
1%
2%
3%
4%
5%
6%
7%
8%
9%
10%
TM
1
TM
2
TM
3
TM
4
TM
1
TM
2
TM
3
TM
4
TM
1
TM
2
TM
3
TM
4
TM
1
TM
2
TM
3
TM
4
TM
1
TM
2
TM
3
TM
4
TM
1
TM
2
TM
3
2014 2015 2016 2017 2018 2019KJPNorma e rritjes së KJP-ve (boshti i djathtë)Mbulueshmëria e KJP-ve me provizione (boshti i djathtë)
Figura 17. Treguesit e kualitetit të portofolios kreditore dhe norma e rritjes së KJP-ve
Shënim: Të dhënat e paraqitura janë me gjendjen në fund të tremujorit të cekur
Burimi: BQK (2019)
15%
16%
16%
17%
17%
18%
18%
19%
0
500
1,000
1,500
2,000
2,500
3,000
3,500
TM3 2016 TM3 2017 TM3 2018 TM3 2019
Figura 18. Treguesi i solvencës
Total kapitaliKapitali i klasit të parëAsetet e peshuara me rrezikTreguesi i Mjaftueshmerisë së Kapitalit
Burimi: BQK (2019)
40.9%
38.7%
36.3%
39.3%
78.3%
79.0%
83.5%
79.2%
74%
76%
78%
80%
82%
84%
32%
34%
36%
38%
40%
42%
TM3 2016 TM3 2017 TM3 2018 TM3 2019
Figura 19. Treguesit e likuiditetit
Raporti i mjeteve likuide ndaj gjithsej detyrimeve afatshkurta
Raporti kredi/depozitë (boshti i djathtë)
Burimi: BQK (2019)
Vlerësimi Tremujor i Sistemit Financiar Nr. 28, Tremujori III/2019
14
Sektori pensional
Sektori pensional vazhdoi të ketë kthim pozitiv në
investime dhe rritje të kontributeve të reja, e që
rrjedhimisht rezultoi në rritje të aseteve.
Sektori pensional përbën 27.3 përqind të gjithsej
aseteve të sistemit financiar në vend, duke qenë kështu
sektori i dytë për nga pesha e rëndësisë në sistemin
financiar. Vlera e stokut të gjithsej aseteve të
menaxhuara nga fondet pensionale shënoi rritje
vjetore prej 8.8 përqind, dhe arriti vlerën 1.91 miliardë
euro deri në fund të TM3 2019.
Në baza tremujore, asetet e sektorit pensional u
zgjeruan për 43.9 milionë euro, si rezultat i rritjes së
kontributeve të arkëtuara dhe kthimit nga investimet.
Krahas TM3 2018, vlera e gjithsej aseteve për këtë
tremujor ishte më e ulët për 25.7 milionë euro,
kryesisht si rrjedhojë e vlerës më të ulët të kthimit nga
investimet (figura 20).
FKPK përbënë 99.6 përqind të aseteve të sektorit
ndërsa FSKP 0.4 përqind. Mjetet e FKPK janë
kryesisht të investuara në sektorin e jashtëm (rreth
74.9 përqind), ndërsa pjesa tjetër janë të investuara në
letra me vlerë të Qeverisë së Kosovës dhe çertifikata të
depozitit (sektori bankar) (figura 21).
Në këtë tremujor, kontributet e arkëtuara të FKPK u
shënuan vlerë prej 46.0 milionë euro, një rritje për 6.1
përqind krahas periudhës së njejtë të vitit paraprak.
Për më shumë, FKPK shënoi kthim pozitiv në
investime në vlerë prej 21.8 milionë euro (figura 23).
Kjo rritje erdhi kryesisht si rezultat i performancës së
investimeve në tregjet e jashtme si dhe atyre brenda
vendit. Investimet në letrat me vlerë të Qeverisë së
Kosovës gjatë këtij tremujori u shtuan për 34.1 milionë
euro (gjatë TM3 2018 u shtuan për 40.9 milionë euro).
Në krahasim me TM3 2018, gjatë këtij tremujori,
fondet pensionale kanë rritur investimet e tyre në
formë të depozitave në bankat komerciale në vend. .
Vetëm gjatë TM3 2019, depozitat e fondeve pensionale
u rritën për 28.6 milionë euro (gjatë TM3 2018 u
shtuan për 4.5 milionë euro). Fokusimi për të invetuar
brenda vendit rezulton të jetë strategji e sektorit pensional
për të përkrahur sektorin e brendshëm si dhe për të
diversifikuar mjetet nën menaxhim.
Investimet e aseteve të FSKP janë të shpërndara
kryesisht jashtë vendit, në aksione dhe obligacione të
54.6
42.1
69.6
43.9
0
10
20
30
40
50
60
70
80
TM3 2016 TM3 2017 TM3 2018 TM3 2019
Në m
ilio
në e
uro
Burimi: BQK (2019)
Figura 20. Asetet e sektorit pensional, ndryshimitremujor
Paratë e gatshme dhe në
BQK, 0.3%
Çertifikatat e depozitit, 9.1%
Bonot e thesarit, 14.2%
Fletëobligacione të thesarit, 1.5%Fondet e
përbashkëta, 74.9%
Figura 21. Struktura e aseteve të FKPK-së (TM3 2019)
Burimi: FKPK (2019)
Vlerësimi Tremujor i Sistemit Financiar Nr. 28, Tremujori III/2019
15
qeverive të huaja, pasuar nga obligacionet e Qeverisë
së Kosovës (figura 22). Gjatë TM3 2019, FSKP realizoi
kthim pozitiv bruto nga investimet prej 220.5 mijë euro
(48.7 mijë euro më shumë se në TM3 2018). Për më
shumë, FSKP pati edhe arkëtime të reja gjatë TM3
2019, që arritën vlerën prej 137.5 mijë euro (126.1 mijë
në TM3 2018) (figura 23).
Sa i përket sektorit pensional në përgjithësi, kthimi
bruto nga investimet ishte 22.04 milionë euro, ndërsa
kontributet e arkëtuara ishin 46.08 milionë euro, prej
të cilave 99.7 përqind i përkasin FKPK-së.
Sektori i sigurimeve
Sektori i sigurimeve gjatë TM3 2019 shënoi rritje
të bazës së aseteve dhe nivelit të primeve të
arkëtuara, megjithëse nuk rezultoi e
mjaftueshme pasi që sektori vazhdoi të operoj me
humbje.
Asetet në sektorin e sigurimeve vazhduan trendin e
rritjes edhe në TM3, duke arritur vlerën 196.1 milionë
euro deri në fund të muajit shtator. Vetëm gjatë TM3
2019, gjithsej asetet e sektorit u zgjeruan për 6.1
milionë euro, mirëpo krahas TM3 2018, kjo vlerë ishte
për 0.2 milionë më e ulët (figura 24).
Në kuadër të mjeteve vetanake të sektorit, gjatë TM3
2019 kapitali u karakterizua me rritje për 4.5 milionë
euro, duke arritur kështu vlerën prej 49.8 milionë euro
në fund të periudhës. Kjo rritje u mundësua kryesisht
nga zgjerimi i kapitalit aksionar të paguar, dhe në
masë të vogël nga zvogëlimi i vlerës së humbjeve të
mbajtura nga periudhat paraprake.
Sa i përket detyrimeve të sektorit, gjatë TM3 2019 ato
u karakterizuan me rritje më të ngadalësuar krahas
aseteve, prej 1.6 milionë euro. Rritje më të theksuar
Letra Komerciale,
0.0%
Obligacione, 25.8%
Depozita, 3.3%Aksione, 67.3%
Paratë e gatshme, 2.8%
Burimi: FSKP (2019)
Figura 22. Struktura e aseteve të FSKP-së (TM3 2019)
39.240.6
43.346.0
22.4
10.2
35.6
21.8
1.30 €
1.32 €
1.34 €
1.36 €
1.38 €
1.40 €
1.42 €
1.44 €
1.46 €
1.48 €
1.50 €
1.52 €
0 €
5 €
10 €
15 €
20 €
25 €
30 €
35 €
40 €
45 €
50 €
TM3 2016 TM3 2017 TM3 2018 TM3 2019
Në m
ilio
në
Kontributet e arkëtuara Kthimi bruto nga investimet Çmimi i njësisë
Burimi: FKPK (2019)
Figura 23. Kthimi në investime dhe performanca e FKPK-së
2.4
3.3
6.3
6.1
0
1
2
3
4
5
6
7
TM3 2016 TM3 2017 TM3 2018 TM3 2019
Në m
ilio
në e
uro
Burimi: BQK (2019)
Figura 24. Asetet e sektorit të sigurimeve, ndryshimi tremujor
Vlerësimi Tremujor i Sistemit Financiar Nr. 28, Tremujori III/2019
16
shënuan rezervat për prime bruto, përderisa rezervat
për dëmet bruto u zvogëluan për 0.7 milionë euro.
Vlera e primeve të shkruara nga kompanitë e
sigurimeve gjatë tremujorit të tretë të vitit 2019 shënoi
rritje vjetore prej 7.3 përqind, apo rritje në vlerë prej
26.6 milionë euro (figura 25). Primet e kategorisë ‘jo-
jetë’ përbëjnë 97 përqind të gjithsej primeve të
shkruara, dhe vetëm gjatë TM3 2019 ato u rritën për
25.9 milionë euro. Kjo vlerë është kryesisht si rezultat
i rritjes së shumës së primeve të ‘përgjegjësive ndaj
palës së tretë’ si dhe numrit të policave të shitura në
këtë kategori. Në anën tjetër, primet e kategorisë ‘jetë’
përbëjnë 3.0 përqind të gjithsej primeve të shkruara,
dhe gjatë këtij tremujori u rritën për 0.8 milionë euro.
Ngjashëm me primet e shkruara, dëmet e paguara nga
sektori i sigurimeve (përfshirë edhe Byronë Kosovare
të Sigurimit) shënuan rritje vjetore prej 12.4 përqind,
dhe arritën vlerën 12.9 milionë euro gjatë TM3 2019.
Si pasojë rritjes më të lartë të dëmeve të shkruara
krahas primeve të pranuara, gjatë këtij tremujori
raporti dëme/prime u ngrit për 2.2 pikë përqindje në
krahasim me periudhën e njejtë të vitit paraprak, dhe
arriti në 48.6 përqind.
Performanca e sektorit të sigurimeve
Gjatë TM3 2019, sektori i sigurimeve zbuti vlerën e
humbjeve të realizuara deri në gjysmën së parë të vitit
2019, duke reduktuar hubmjet në 0.7 milionë euro, nga
2.7 milionë euro, sa ishte vlera në fund të TM2 2019.
Ky zvogëlim i humbjeve ishte si rezultat i rritjes më të
lartë të vlerës të primeve të arkëtuara në këtë
tremujor krahasuar me rritjen më të ngadalësuar të
dëmeve të pagauara, Po ashtu, edhe vlera e dëmeve të
ndodhura gjatë kësaj periudhe ishte më e ulët
krahasuar me TM3 2018.
Deri në shtator 2019, likuiditeti i sektorit të
sigurimeve shënoi rënie krahas periudhës së njejtë të
vitit paraprak. Një ndër treguesit e likuiditetit, raporti
i parasë së gatshme dhe ekuivalentëve të saj ndaj
rezervave teknike, u zvogëlua për 2.6 pikë përqindje
krahas vitit paraprak, duke zbritur në 96.1 përqind në
shtator 2019. Kjo rënie ishte si rezultat i rritjes vjetore
më të ngadalësuar të parasë dhe ekuivalentëve të saj
(5.8 përqind) krahas rritjes vjetore të rezervave
teknike (8.7 përqind). Për më shumë, treguesi tjetër i
likuiditetit, raporti i parasë dhe ekuivalentëve të saj
ndaj gjithsej detyrimeve zbriti në 84.5 përqind, apo 2.5
pikë përqindje më i ulët krahasuar me periudhën e
njejtë të vitit paraprak. Ngjashëm me treguesin
paraprak, kjo rënie ishte si rezultat i rritjes vjetore më
të lartë të gjithsej detyrimeve (9.0 përqind) krahas
parasë dhe ekuivalentëve të saj.
23.5 23.824.8 26.6
9.5 9.811.5
12.9
35.2%41.2%
46.4% 48.6%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
0
5
10
15
20
25
30
TM3 2016 TM3 2017 TM3 2018 TM3 2019
Në p
ërq
indje
Në m
ilio
në
Primet e pranuara Dëmet e paguara
Raporti Dëme/Prime (boshti i djathtë)
Figura 25. Primet e shkruara dhe dëmet e paguara
Burimi: BQK (2019)
Vlerësimi Tremujor i Sistemit Financiar Nr. 28, Tremujori III/2019
17
Sektori mikrofinanciar
Sektori mikrofinanciar ka shënuar rritje të
aktivitetit gjatë TM3 2019, si për nga ana e
aktivitetit kreditues, ashtu edhe nga
performanca e realizuar. Për më shumë,
megjithëse në nivel të ulët, rritje shënuan edhe
kreditë me probleme.
Asetet
Asetet e sektorit mikrofinanciar shënuan rritje vjetore
prej 27.1 përqind dhe arritën vlerën prej 300.3 milionë
euro deri në fund të TM3 2019. Në baza tremujore,
gjithsej asetet shënuan rritje për 15.3 milionë euro, apo
2.1 milionë euro më shumë krahas periudhës së njejtë
të vitit paraprak. Rritja e aseteve kryesisht i’u
atribuua rritjes së aktivitetit kreditues për 8.9 milionë
euro në periudhën raportuese (1.4 milionë euro më
shumë në krahasim me vitin paraprak) (figura 26).
Veç kësaj, rritje shënuan edhe lizingjet dhe bilanci me
bankat komerciale, për 3.1 milionë euro dhe 2.0 milionë
euro, përkatësisht. Ndryshe, paraja e gatshme pësoi
rënie gjatë këtij tremujori, për 0.3 milionë euro.
Kreditë
Në periudhën raportuese, rritje më e lartë e kreditimit
u evidentua tek kreditë ndaj ekonomive familjare.
Kreditë për këtë kategori shënuan rritje vjetore prej
27.3 përqind dhe deri në shtator 2019, arritën vlerën
prej 145.3 milionë euro. Vetëm gjatë TM3 2019, kreditë
ndaj ekonomive familjare u rritën për 6.6 milionë euro
(figura 27).
Për më shumë, edhe kreditë ndaj korporatave
jofinanciare shënuan rritje gjatë kësaj periudhe,
ndonëse më të ngadalësuar. Vetëm gjatë TM3 2019, ato
u zgjeruan për 2.3 milionë euro.
-1.1
5.5
6.3
7.5 8.9
0.52.6
3.10.8
1.6
-2
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
TM3 2016 TM3 2017 TM3 2018 TM3 2019
Në
mili
on
ë e
uro
Paraja e gatshme Bilanci me bankat komerciale
Kreditë Lizingjet
Asetet tjera Gjithsej asetet
Burimi: FKPK (2019)
Figura 26. Asetet e sektorit mikrofinanciar, ndryshimi tremujor
4.1 4.45.6
6.6
1.31.9
1.8
2.3
0
2
4
6
8
10
0
2
4
6
8
10
TM3 2016 TM3 2017 TM3 2018 TM3 2019
Në m
ilio
në e
uro
Në m
ilonë e
uro
Kreditë ndaj korporatave jofinanciare Kreditë ndaj ekonomive familjare
Gjithsej kreditë (boshti i djathtë)
Burimi: BQK (2019)
Figura 27. Vlera e kredive ndaj ekonomive familjare dhe korporatave jofinanciare, ndryshimi tremujor
-2
-1.5
-1
-0.5
0
0.5
1
1.5
2
2.5
TM3 2016 TM3 2017 TM3 2018 TM3 2019
Në
mil
ion
ë e
uro
Bujqësia Industria Ndërt imtaria Tregt ia Shërbimet tjera
Burimi: BQK (2019)
Figura 28. Vlera e kredive ndaj korporatave jofinanciare, sipas sektorëve të ekonomisë, ndryshimi tremujor
Vlerësimi Tremujor i Sistemit Financiar Nr. 28, Tremujori III/2019
18
Nga aspekti sektorial, në baza tremujore, kreditë për
bujqësinë dhe shërbimet tjera u karakterizuan me
rritje për 0.4 milionë euro, përderisa kreditë për
ndërtimtarinë për 0.1 milionë euro. Industria dhe
tregtia shënuan rritje më të ngadalësuar krahasuar me
periudhën paraprake (figura 28).
Lizingjet
Aktiviteti i lizingut në sektorin mikrofinanciar u
karakterizua me rritje gjatë TM3 2019, e mundësuar
kryesisht nga ekonomitë familjare. Gjatë kësaj
periudhe, gjithsej lizingjet u zgjeruan për 3.1 milionë
euro, duke arritur kështu vlerën prej 48.3 milionë euro
deri në fund të muajit shtator (figura 29).
Vlera e lizingjeve për ekonomitë familjare u shtua për
1.6 milionë euro në këtë tremujor, dhe arrit vlerën në
fund të periudhës prej 21.9 milionë euro. Ngjashëm,
edhe lizingjet për korporatat jofinanciare u shtuan për
1.5 milionë euro në TM3 2019, duke rritur vlerën e
përgjithshme në 26.5 milionë euro në fund të periudhës
së cekur.
Normat e Interesit
Norma mesatare e interesit në kredi gjatë tremujorit
të tretë të vitit 2019 ishte 20.5 përqind, e që në
krahasim me periudhën e njejtë të vitit paraprak, është
për 4.5 pikë përqindje më e ulët (figura 30).
Rënie më të theksuar pësoi norma e interesit për
ekonomitë familjare, prej 28.2 përqind në 21.0 përqind.
Me rënie të theksuar u karakterizuan kreditë
konsumuese, ku norma mesatare e interesit në kredi u
zvogëlua për 34.3 pikë përqindje në krahasim me TM3
2018. Gjithashtu, norma e interesit pësoi rënie edhe
tek kreditë hipotekare, për 1.1 pikë përqindje.
0.1 0.2
1.2
-2.2
0.1
1.4
1.5
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
2.5
3.0
3.5
-3.0
-2.0
-1.0
0.0
1.0
2.0
3.0
TM3 2016 TM3 2017 TM3 2018 TM3 2019
Në m
ilio
në e
uro
Në m
ilio
në e
uro
Lizingjet e ekonomive familjareLizingjet e korporatave jofinanciareGjithsej lizingjet (boshti i djathtë)
Burimi: BQK (2019)
Figura 29. Vlera e lizingjeve të sektorit mikrofinanciar, ndryshimi tremujor
23.8%
23.8%
28.4%
21.0%
19.0%
20.3%
19.8%18.8%
21.9%22.4%
25.2%
20.5%
16%
17%
19%
20%
21%
23%
24%
25%
26%
28%
29%
30%
TM3 2016 TM3 2017 TM3 2018 TM3 2019
Për ekonomitë familjare Për korporatat jofinanciare
Burimi: BQK (2019)
Figura 30. Norma mesatare e interesit në kredi të sektorit mikrofinanciar
24.2% 24.4%
22.2%21.0%
25.4% 24.6%23.0%
22.3%
16.2%
18.0%16.3%
15.2%
10%
13%
16%
19%
22%
25%
28%
TM3 2016 TM3 2017 TM3 2018 TM3 2019
Burimi: BQK (2019)
Sektori i bujqësisë Sektori i industrisë Sektori i shërbimeve
Figura 31. Norma mesatare e interesit në kredi përkorporatat jofinanciare, sipas sektorëve të ekonomisë
Vlerësimi Tremujor i Sistemit Financiar Nr. 28, Tremujori III/2019
19
Ngjashëm me ekonomitë familjare, edhe tek
ndërmarrjet norma mesatare e interesit në kredi u
zvogëlua, por me ritëm më të ngadalësuar. Në aspekt
sektorial, norma më e ulët e interesit në kredi ishte në
sektorin e shërbimeve, 15.2 përqind, ndërsa ajo më e
larta ishte në sektorin e industrisë, 22.3 përqind
(figura 31).
Performanca e sektorit mikrofinanciar
Sektori mikrofinanciar ka vazhduar të ketë
performancë pozitive edhe gjatë TM3 2019. Gjatë këtij
tremujori, të hyrat shënuan rritje për 15.8 milionë
euro, e nxitur kryesisht nga të hyrat e larta nga
interesi (figura 32). Për më shumë, edhe shpenzimet
patën rritje gjatë kësaj periudhe në vlerë prej 11.9
milionë euro. Rritja e shpenzimeve ishte kryesisht si
rezultat i rritjes së shpenzimeve administrative dhe të
personelit, si dhe shpenzimeve nga interesi.
Në krahasim me periudhën e njejtë të vitit paraprak,
të hyrat shënuan rritje më të lartë krahas
shpenzimeve, 4.7 milionë euro dhe 3.4 milionë euro,
përkatësisht. Kjo mundësoi që fitimi neto gjatë kësaj
periudhe të ketë rritje për 4.0 milionë euro, apo 1.3
milionë euro më shumë se në TM3 2018 (figura 33).
Treguesit e kualitetit të portfolios kreditore tek
institucionet mikrofinanciare tregojnë që kreditë jo-
performuese vazhduan të qëndrojnë në përqindje të
ulët edhe gjatë këtij tremujori, dhe janë të mbuluara
mirë me provizione (figura 34). Përkundër faktit që në
krahasim me tremujorin e tretë të vitit paraprak,
niveli i kredive joperformuese shënoi rritje për 0.9 pikë
përqindje, niveli në fund të TM3 2019 ende mbetet i
ulët, 3.7 përqind. Për më shumë, mbulueshmëria e tyre
me provizione në fund të TM3 2019 ishte 170.9 përqind.
71%
72%
72%
73%
73%
74%
74%
75%
75%
76%
76%
77%
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
TM3 2016 TM3 2017 TM3 2018 TM3 2019
Në p
ërq
indje
Në m
ilonë e
uro
Burimi: BQK (2019)
Të hyrat Shpenzimet Shpenzimet/të hyrat (bosht i i djathtë)
Figura 32. Të hyrat dhe shpenzimet e sektorit mikrofinanciar në TM3
1.6
2.2
2.7
4.0
0%
3%
6%
9%
12%
15%
18%
21%
0
1
1
2
2
3
3
4
4
5
TM3 2016 TM3 2017 TM3 2018 TM3 2019
Në p
ërq
indje
Në m
ilio
në e
uro
Fitimi neto KMA KMK
*Profiti është anualizuar për tremujorin përkatës
Burimi: BQK (2019)
Figura 33. Treguesit e profitabilitetit të sektorit mikrofinanciar në TM3
0%
50%
100%
150%
200%
250%
0%
2%
4%
6%
8%
Mars
Qe
rsh
or
Sh
tato
r
Dhje
tor
Mars
Qe
rsh
or
Sh
tato
r
Dhje
tor
Mars
Qe
rsh
or
Sh
tato
r
Dhje
tor
Mars
Qe
rsh
or
Sh
tato
r
Dhje
tor
Mars
Qe
rsh
or
Sh
tato
r
Dhje
tor
Mars
Qe
rsh
or
Sh
tato
r
2014 2015 2016 2017 2018 2019
Burimi: BQK (2019)
KJP-të Mbulueshmër ia e KJP-ve me provizione (boshti i djathtë)
Figura 34.Treguesit e kualitetit të portfolios kreditore
Vlerësimi Tremujor i Sistemit Financiar Nr. 28, Tremujori III/2019
20
Tregu i letrave me vlerë
Qeveria e Kosovës gjatë TM3 2019 emetoi borxh
në vlerë prej 105 milionë euro, në një ambient ku
ofertat nga institucionet financiare tejkaluan
shumën e kërkuar nga Ministria e Financave.
Shuma e borxhit të emetuar nga Qeveria e Kosovës
shënoi rënie vjetore prej 1.9 përqind gjatë TM3 2019
(figura 35). Borxhi i emetuar ishte në shumë prej 105
milionë euro, përkundër faktit që kërkesa ishte më e
lartë, në shumë prej 190.3 milionë euro (figura 36).
Norma mesatare e interesit në letrat me vlerë në TM3
2019 ishte 2.11 përqind, normë kjo më e ulët se në TM3
2018 për 0.5 pikë përqindje (figura 36).
Gjatë TM3 2019, struktura e letrave me vlerë të
Qeverisë është dominuar vetëm nga fletë-obligacionet
qeveritare, nga të cilat prijnë ato me maturitet 2 vite
(figura 37).
-40%
-30%
-20%
-10%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
0
20
40
60
80
100
120
140
160
TM
1
TM
2
TM
3
TM
4
TM
1
TM
2
TM
3
TM
4
TM
1
TM
2
TM
3
TM
4
TM
1
TM
2
TM
3
TM
4
TM
1
TM
2
TM
3
TM
4
TM
1
TM
2
TM
3
2014 2015 2016 2017 2018 2019
Në
mil
on
ë e
uro
91d 182d364d 2 vite3 vite 5 vite7 vite 10 viteRritja vjetore (boshti I djathtë)
Burimi: Ministria e Financave
Figura 35. Shuma e borxhit të emetuar, rritja vjetore
0.0%
0.3%
0.6%
0.9%
1.2%
1.5%
1.8%
2.1%
2.4%
2.7%
3.0%
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
TM
1
TM
2
TM
3
TM
4
TM
1
TM
2
TM
3
TM
4
TM
1
TM
2
TM
3
TM
4
TM
1
TM
2
TM
3
TM
4
TM
1
TM
2
TM
3
TM
4
TM
1
TM
2
TM
3
2014 2015 2016 2017 2018 2019
Në m
ilonë e
uro
Shuma e kërkuar Shuma e emetuar Norma mesatare e kthimit (boshti i djathtë)
Burimi: Ministria e Financave (2019)
Figura 36. Shuma e ofruar dhe emetuar
11.3% 11.8%
21.0%0.0%
0.0% 0.0%
28.2%
29.4%
37.5%
18.7%
0.0%
22.6%
35.3%
0.0%
18.7%42.9%
0.0%
0.0%11.2%
19.0%
42.1% 14.3%
0.0%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
TM 3 2015 TM 3 2016 TM 3 2017 TM 3 2018 TM 3 2019
91 ditë 182 ditë 364 ditë 2 vite 3 vite 5 vite 7 vite 10 vite
Figura 37. Struktura e letrave me vlerë të Qeverisë, në përqindje
Burimi: Ministria e Financave (2019)
Vlerësimi Tremujor i Sistemit Financiar Nr. 28, Tremujori III/2019
21
Citimi i sugjeruar i këtij publikimi:
BQK (2019): Vlerësimi Tremujor i Sistemit Financiar Nr. 28, TM3 2019, Banka Qendrore e Republikës së
Kosovës, Prishtinë
Referencat:
BQK (2019):
a) Buletini Mujor Statistikor: http://bqk-kos.org/?id=97
b) Statistikat zyrtare të BQK-së, Seritë kohore: https://bqk-kos.org/?id=55
ASK (2019):
a) Indeksi i çmimeve të konsumit: http://esk.rks-gov.net/publikimet/cat_view/98-cmimet/15-indeksi-i-cmimeve-te-konsumit-
b) Indeksi i çmimeve të prodhimit: http://esk.rks-gov.net/publikimet/cat_view/98-cmimet/79-indeksi-i-cmimeve-te-prodhimit-
c) Indeksi i çmimeve të importit: http://esk.rks-gov.net/publikimet/cat_view/98-cmimet/80-indeksi-i-cmimeve-te-importit-
d) Reportori Statistikor mbi ndërmarrjet ekonomike: http://esk.rks-gov.net/regjistri-statistikor-i-bizneseve/publikimet
e) Statistikat e tregtisë së jashtme: http://esk.rks-gov.net/tregtia-e-jashtme/publikimet
f) Buletini Tremujor
Të tjera (2019):
a) Shpalljet dhe Rezultatet e ankandeve për letra me vlerë të qeverisë: https://mf.rks-gov.net/page.aspx?id=1,46 b) Fondi Kosovar për Garanci Kreditore: http://www.fondikgk.org/
c) Fondi i Kursimeve Pensionale të Kosovës; Raporte tremujore: http://www.trusti.org/sq/per-ne/raporte/835-2/
Bloomberg (2018): Metal Prices database.
FAOUN (2018): World Food Prices, Food and Agriculture Organization of United Nations: http://www.fao.org/worldfoodsituation/foodpricesindex/en/
Euribor (2019): Euribor Historical Rates:
http://www.euribor-ebf.eu/euribor-org/euribor-rates.html
IMF (2019): World Economic Outlook:
http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2016/02/weodata/index.aspx
Vlerësimi Tremujor i Sistemit Financiar Nr. 28, Tremujori III/2019
22
Treguesit e zgjedhur makroekonomik
Përshkrimi Shtator 2018 Shtator 2019
Sektori real 1/
Bruto Produkti Vendor (BPV) (në milionë euro)* 3,066.6 3,245.3
Çmimet e konsumit (mesatarja vjetore) 0.7% 3.0%
Çmimet e konsumit (fundi i periudhës) 1.5% 2.4%
Sektori fiskal* 2/
Të hyrat buxhetore (në milionë euro) 1,289.9 1,379.3
Shpenzimet buxhetore (në milionë euro) 1,290.7 1,340.3
Bilanci primar (në milionë euro) -0.8 39.1
Sektori financiar (në milionë euro) 3/
Asetet e korporatave financiare 6,226.2 7,006.3
prej të cilave: Bankat 4,033.3 4,577.2
Kredi 2,681.1 2,957.2
Depozita 3,210.1 3,735.6
Norma e interesit në kredi, fundi i periudhës 7.0% 6.5%
Norma e interesit në depozita, fundi i periudhës 1.4% 1.5%
Hendeku i normës së interesit 5.6% 5.0%
Sektori i jashtëm*, (në milionë euro) 3/
Bilanci i pagesave
Llogaria rrjedhëse dhe kapitale -180.8 -76.5
prej të cilave: remitencat e pranuara 520.3 553.3
Llogaria financiare -120.5 -0.5
Investimet e huaj direkte në Kosovë 162.1 199.2
Investimet portfolio, net -31.6 -59.5
Investimet tjera, net -192.2 -123.1
Pozicioni ndërkombëtar i investimeve (PNI), net* -257.1 -452.4
Asetet 4,755.3 4,912.3
Detyrimet 5,012.4 5,364.7
Borxhi i jashtëm, gjithsej* 2,072.2 2,141.7
Borxhi i jashtëm privat 1,575.6 1,649.9
Borxhi i jashtëm publik 496.7 491.7
Burimi:
1/ ASK (2019).
2/ MF (2019).
3/ BQK (2019).
©Banka Qendrore e Republikës së Kosovës, Departamenti i Analizave Ekonomike dhe Stabilitetit Financiar.
*Të dhënat për bilancin e pagesave janë deri në gusht 2019 ndërsa për BPV, PNI dhe borxh të jashtëm deri në qershor 2019.
