NOWA DYSPOZYCJA - TAURON · 2017. 11. 22. · Energetyczne. Od kwietnia 1993 r. do dziś jest związany z Państwową Agencją Atomistyki. Początkowo pracował na stanowisku doradcy

POBIERZ MAGAZYNW WERSJI NA TABLET

NR 2 (76)LUTY 2015

NOWA DYSPOZYCJAstr. 16

str. 4

Wywiad z Januszem WłodarskimAtom bezpieczniejszy niż samochód

str. 10

Biznes Nie znasz, nie otwieraj!Akcja społeczna prowadzona przez Tauron Sprzedaż trwa

str. 15

Grupa Tauron wstępnie zainteresowanynabyciem całości lub części aktywów KWK Brzeszcze

PAWEŁ GNIADEKdyrektor Departamentu Komunikacji Rynkowej i PR Tauron Polska Energia

To dla nas bardzo ważne wyróż-nienie i jednocześnie motywacja do dalszych prac nad rozwojem i udoskonalaniem naszego syste-mu. Grupa Tauron zatrudnia dziś około 25 tys. pracowników. Intra-net jest więc jednym z najważ-niejszych i niezbędnych narzędzi komunikacji wewnątrz firmy.

02 Biznes

foto

: arc

TPE

Firma Nielsen Norman Group (Fremont, California, USA) wybrała 10 najlepszych intranetów świata w 2015 r. W swoim najnowszym raporcie pośród najlepszych systemów wymienia Tauronet – wspólny intranet spółek Grupy Tauron

Intranet Grupy Tauron wśród najlepszych na świecie

W edług organizatorów konkursu, Tauronet wpisał się w najlepsze praktyki projektowania intrane-

tów głównie poprzez koncentrację na roli użytkownika.– Zespół twórców Tauronetu wzniósł termin „oparty na roli” na nowy poziom, łącząc perso-nalizację z uderzającą dojrzałością i niezbęd-ną przewidywalnością – mówi Jakob Nielsen, ekspert w dziedzinie user experience, szef Nielsen Norman Group.W raporcie eksperci konkursowi docenili twórców wyróżnionych systemów intraneto-wych m.in. za dbałość o personalizację i umożliwienie użytkownikom korzysta-nia z intranetu na dowolnie wybranym urządzeniu. Zdaniem specjalistów, ze-społy intranetowe stale poprawiają też sposób publikacji i zarządzania treścią, a także chętniej sięgają po narzędzia społecznościowe – jeszcze do niedaw-

na wykluczane przez projektantów, a dziś wycho-dzące daleko poza tradycyjne oceny, „lajki” czy re-komendacje. Eksperci docenili też intranetowe wyszukiwarki treści, które przez wiele lat miały poważne braki. Zdaniem specjalistów, tegoroczni zwycięzcy poczynili postępy poprzez tagowanie treści oraz różnicowanie zakresu w wyszukiwaniu.Raport „Intranet Design Annual 2015: The Year’s 10 Best Intranets” jest dostępny na stronie inter-netowej Nielsen Norman Group pod adresem:www.nngroup.com/reports/ intranet-design-annual/

10 NAJLEPSZYCH INTRANETÓW ŚWIATA 2015 (kolejność alfabetyczna)

» Accolade (Holandia), firma zajmująca się budownictwem socjalnym

» Adobe (USA), firma z branży rozwiązań dla marketingu inter-netowego i mediów cyfrowych

» ConocoPhillips (USA), firma wydobywająca ropę naftową i gaz

» Klick Health (Kanada), agencja interaktywna

» Saudi Food & Drug Authority (Arabia Saudyjska), rządowa agencja zapewniająca bezpieczeństwo żywności, leków, sub-stancji biologicznych i chemicznych oraz produktów elektronicznych

» Sprint (USA), dostawca produktów i usług z dziedziny telefonii bezprzewodowej

» Tauron Polska Energia (Polska), podstawową działalnością Grupy Tauron jest wydobycie węgla, wytwarzanie, dystrybucja i sprzedaż energii elektrycznej oraz ciepła

» The Foschini Group (RPA), niezależna sieć handlowa

» UniCredit S.p.A. (Włochy), bank komercyjny obejmujący 50 rynków i działający w ponad 17 krajach europejskich

» Verizon Communications (USA), firma telekomunikacyjna

TEKST: Agnieszka Micał

03

WYDAWCA: Tauron Polska Energia SA, Departament Komunikacji Rynkowej i PR • DYREKTOR: Paweł Gniadek, [email protected], tel. 32 774 24 37

• REDAKCJA: „Polska Energia”, ul. ks. Piotra Ściegiennego 3, 40-114 Katowice, fax 32 774 25 24, e-mail: [email protected] • REDAKTOR NACZELNA: Magdalena Rusinek, [email protected], tel. 32 774 27 21 • ZASTĘPCA RED. NACZELNEJ: Katarzyna Fraś, katarzyna.fraś@tauron-pe.pl, tel. 32 774 27 54; • ZESPÓŁ REDAKCYJNY: Marcin Lauer, [email protected], tel. 32 774 27 06; Małgorzata Kołodziej, [email protected], tel. 32 467 25 16; Jacek Sakrejda, [email protected], tel. 32 774 27 23; Tauron Wydobycie SA: Zofia Mrożek, [email protected], tel. 32 618 56 07; Tauron Wytwarzanie SA: Bartosz Nowak, [email protected], tel. 32 774 21 37; Tauron Dystrybucja SA: Marcin Marzyński, [email protected], tel. 12 261 10 30; Tauron Ciepło SA: Karolina Kmon, [email protected], tel. 32 258 72 48; Tauron Sprzedaż sp. z o.o.: Elżbieta Bukowiec, [email protected], tel. 12 265 41 55; Tauron Obsługa Klienta: Katarzyna Sierszuła, [email protected], tel. 71 889 57 29; Tauron Ekoenergia: Monika Meinhart-Burzyńska, [email protected], tel. 75 754 68 07

• REALIZACJA WYDAWNICZA: Novimedia sp. z o.o., ul. Karowa 31a, 00-324 Warszawa• Wydawca nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Redakcja nie zwraca materiałów oraz zastrzega sobie prawo ich redagowania i skracania. • ZDJĘCIE NA OKŁADCE: arc TPE• NUMER ZAMKNIĘTO: 10 lutego 2015 r.

W NUMERZE02 BIZNES Intranet Grupy Tauron wśród najlepszych na świecie

03 EDYTORIAL W grupie siła

04 GOŚĆ NUMERU Atom bezpieczniejszy niż samochód

06 FLESZ RPA inwestuje w atom Tańszy monitoring linii PSE rozwija sieć

Włoska fotowoltaika bez dotacji EdF szuka pieniędzy na inwestycje Zużyliśmy więcej energii

08 KONKURS Stok&GO

Kręcąca setka

09 NOTOWANIA Bardzo wietrzny styczeń

10 BIZNES Nie znasz, nie otwieraj!

12 GRUPA Tyski fundament

Nowy POK we Wrocławiu 544 start Opolskie moce Perła w blasku Święto Światła Tauron wstępnie zainteresowany

16 BIZNES Nowa dyspozycja

18 RYNKI ENERGII Operacja market coupling

20 W UNII Wyprawka paryska

22 PROMOCJA Inauguracja zimy Tauron Nowa Muzyka znów z europejską nagrodą Tauron Arena Kraków

24 WYNALAZCY Panorama Morse'a

26 JAK TO DZIAŁA? Sprawy wewnętrzne

28 ENERGIA INACZEJ Taniec na linie

30 FELIETON Będzie tak pięknie,

że nam w pięty pójdzie

Znajdź nas na Facebooku

03Polska Energia, Luty 2014

W grupie siłaPierwsze miesiące roku obfitują w wiele ważnych wydarzeń w spółkach Grupy Tau-ron. Jednym z najważniejszych jest urucho-mienie w Gliwicach nowoczesnej dyspozycji sieciowej spółki Tauron Dystrybucja (str. 16 i 17). To przykład połączenia zaawansowa-nych technologii informatycznych z najnow-szymi rozwiązaniami w dziedzinie wykorzy-stania odnawialnych źródeł energii. Inwesty-cja ta z pewnością przyczyni się do zwięk-szenia efektywności zarządzania sieciami wysokiego napięcia należącymi do spółki. Godne odnotowania są również postęp prac przy, należącym do Tauron Ciepło, bloku kogeneracyjnym w Elektrociepłowni Tychy (str. 12) oraz eksploatacja nowej ściany w, należącej do spółki Tauron Wydobycie, kopalni Sobieski (str. 13). Podzielamy uzasadnioną dumę inżynierów i górników z szybkiego i sprawnego przeprowadzenia tej operacji. To nie koniec wiadomości górniczych, Grupa Tauron wyraziła bowiem wstępne zainteresowanie nabyciem kopalni Brzeszcze i przygotowuje się do szczegółowej analizy tego zakładu (str. 15).Pamiętamy też o naszych klientach. Właśnie rozstrzygnęliśmy konkurs promujący racjo- nalne zarządzanie energią „Energoosz- czędzanie na ekranie” (str. 8), skierowany do szkół średnich. Jego rezultatem było ponad 100 filmów, co jest najlepszym dowodem wielkiego zainteresowania, jakim się cieszył. Dziękujemy uczestnikom, gratulujemy zwycięzcom. I od razu zapraszamy do następnego, w którym autorzy naj-ciekawszych zdjęć wykonanych na stokach narciarskich mają szansę na cenne nagrody finansowe i rzeczowe. Nie tylko nie zapominamy o naszych klien--tach, ale też dbamy o ich bezpieczeństwo,

dlatego w numerze podsumowujemy także kolejną odsłonę, prowadzonej przez Tauron Sprzedaż, inicjatywy społecznej „Nie znasz, nie otwieraj!” (str. 10 i 11), skierowanej do se-niorów, której celem była edukacja tej grupy z zakresu bezpieczeństwa zawierania umów i obrony przed fałszywymi przed-stawiciela-mi handlowymi, podającymi się za „panów z elektrowni”.Na stronach 4-5, w związku z rosnącym zainteresowaniem budową pierwszej pol-skiej elektrowni atomowej, publikujemy wywiad z Januszem Włodarskim, prezesem Państwowej Agencji Atomistyki, a w cyklu poświęconym rynkom energii (str. 18 i 19) zajmujemy się tym razem transgranicznym handlem energią w Unii Europejskiej. Istotną rolę odgrywa w nim intrygujący mechanizm market coupling. Zresztą tajemniczych me-chanizmów związanych z funkcjonowaniem unijnych rynków energii jest więcej, o czym nasi eksperci piszą w artykule na temat szczytu klimatycznego, który odbędzie się w Paryżu pod koniec tego roku (str. 20-21).Miło nam pochwalić się też kilkoma cenny-mi wyróżnieniami. Firma Nielsen Norman Group uznała Tauronet za jeden z dziesięciu najlepszych intranetów na świecie. Więcej o tym piszemy na str. 2. To nie jedyna na-groda, bowiem Tauron Nowa Muzyka został ogłoszony po raz kolejny najlepszym kame-ralnym festiwalem w Europie (str. 22).

Magdalena Rusinek redaktor naczelna

foto

: arc

TPE

Akcja „Bezpieczna

zima”

JANUSZ WŁODARSKIPREZES PAŃSTWOWEJ AGENCJI ATOMISTYKI

Absolwent wydziału Mechanicznego Energetyki i Lotnictwa Politechniki Warszawskiej, specjalność – Systemy i Urządzenia Energetyczne. Od kwietnia 1993 r. do dziś jest związany z Państwową Agencją Atomistyki. Początkowo pracował na stanowisku doradcy prezesa do spraw odpadów promieniotwórczych. Od kwietnia 2002 r. do stycznia 2011 r. był dyrektorem generalnym agencji.

Polska Energia: Energetyka jądrowa, choć od jej początków minęło wiele lat, nadal wzbudza emocje. Czy rzeczywiście na to zasługuje?Janusz Włodarski: Przyczyną tego może być militarne zastosowanie atomu, co rzutuje na postrzeganie energetyki jądrowej. Warto zauważyć jednak, że ryzyko wypadków śmiertelnych jest w tym sektorze bardzo ni-skie. Na co dzień akceptujemy o wiele większe zagrożenia, np. podróżując samochodami, koleją czy samolotami. Kolejną przyczyną utrzymywania się emocjonalnego postrzegania energetyki jądrowej może być brak stosownej edukacji społeczeństwa od najmłodszych lat i rzetelnego, konsekwentnego informowania. Na zmianę tego stanu rzeczy potrzeba jednak wielu lat.

Czy awaria elektrowni Fukushima jest na tyle doniosłym wydarzeniem, że dzieli historię energetyki jądrowej na „przed” i „po”?W pewnym sensie tak, chociaż na pewno należałoby wyróżnić inne eta-py, choćby przed katastrofą w Czarnobylu i po niej. Zwykle wydarzenia związane z energetyką jądrową są szeroko komentowane. W Tokaimura w Japonii, gdzie przerabiano zużyte paliwo jądrowe, 15 lat temu w wyniku awarii zmarły dwie osoby. Będą one pamiętane jeszcze długi czas, a mało zauważalnych jest kilkanaście ofiar śmiertelnych mrozu w Polsce podczas jednego weekendu. Zauważmy, że w Fukushimie od promieniowania nikt nie zginął, choć wiele osób poniosło szkody, np. w wyniku ewakuacji. Awaria w Fukushimie była pouczająca też w takim sensie, że wywołała falę testów odpornościowych w innych obiektach. Na pewno nie podważyła jednak dotychczasowej, ogólnie pozytywnej oceny bezpieczeństwa eksploato-wanych obiektów energetyki jądrowej.

Jak w ostatnich latach przed Fukushimą zmieniały się zabezpieczenia stosowane w energetyce atomowej? Czy w tej dziedzinie widoczny jest stały postęp?Niewątpliwie tak. Fukushima niewiele tu zmieniła, ponieważ z zasady elektrownie jądrowe są ciągle ulepszane, dzięki doświadczeniom gro-madzonym w toku ich eksploatacji, także takim jak awaria w Fukushimie. W Europie wyniki tzw. stress testów skutkują realizacją kilkuletnich planów działań zwiększających odporność elektrowni nawet na skrajnie mało praw-dopodobne ciężkie awarie. Także w nowo budowanych elektrowniach rozwiązania zaproponowane wcześniej, w tzw. reaktorach trzeciej gene-racji, uwzględniały już konsekwencje awarii w Fukushimie. Ich istotą jest większa liczba pasywnych układów zapewniających bezpieczeństwo bez

Gość numeru04

ROZMAWIA: Artur Burak

ATOM BEZPIEC ZNIEJSZYNIŻ SAMOCH ÓD

Polska Energia, luty 2015 05

zasilania zewnętrznego i wykorzystujących powszechne zasady fizyki, np. grawitację. W przypadku Programu Polskiej Energetyki Jądrowej od początku (jeszcze przed wydarzeniami w Japonii) brano pod uwagę jedynie takie reaktory – nowej generacji.

Wróćmy na podwórko krajowe. Jakie cechy powinna mieć najlepsza lokalizacja dla elektrowni atomowej?Chodzi o zespół cech, których wypadkowa powinna zapewniać bez-pieczeństwo – m.in. odpowiednia budowa geologiczna (bez czynnych uskoków) czy właściwe warunki hydrogeologiczne. W otoczeniu powin-na być możliwość wprowadzenia procedur postępowania awaryjnego, czyli muszą istnieć właściwe połączenia drogowe. Lokalizacja powinna przeciwdziałać rozprzestrzenianiu się substancji szkodliwych w sytu-acjach awaryjnych. To tylko podstawowe warunki, jest ich oczywiście znacznie więcej.

Czy z punktu widzenia dzisiejszych kryteriów dawne wska-zania lokalizacyjne, czyli okolice Żarnowca i Klempicza, jako miejsca pierwszych polskich elektrowni atomowych, mogą być nadal aktualne?Postęp w badaniach należy oczywiście uwzględniać, ale odwołując się do swoich wieloletnich doświadczeń zawodowych, sam się zastanawiam, ile byłyby warte wcześniejsze analizy, gdybyśmy dziś mieli stwierdzić, że elektrownia nie powinna się tam znajdować. Wydaje się, że wskazania z przeszłości mogą okazać się właściwe również dziś, choć dostęp nowych narzędzi na pewno skłania do ponownych analiz. Zwróćmy też uwagę na kolejny element – poprawność wyboru lokalizacji jest weryfikowana przez cały okres funkcjonowania elektrowni. Jeżeli więc wcześniejsze analizy były przeprowadzone poprawnie, to najprawdopodobniej wynik obecnych będzie taki sam.

Jakie są podstawowe różnice między reaktorami, które miały być zastosowane w przeszłości w Żarnowcu i tymi instalowa-nymi w najnowszych obiektach?W Żarnowcu miał być zastosowany reaktor WWER 440 (reaktor wodny ciśnieniowy rosyjskiej produkcji – przyp. red.) – obiekt drugiej generacji z mniejszą liczbą układów pasywnych. Ponadto w projekcie reaktora nie przewidziano klasycznej obudowy bezpieczeństwa, stosowanej wtedy w obiektach budowanych na Zachodzie, tylko wieżę lokalizacji awarii – wielopoziomową konstrukcję, która miała obniżać ciśnienie wewnątrz budynku reaktora w razie awarii. Projekty stosujące takie podejście znane były także i stosowane na Zachodzie, ale akurat nie w reaktorach PWR (reaktor wodny ciśnieniowy – przyp. red.). Zakładane efekty działania tych dwóch rodzajów instalacji były takie same – nie dopuścić do wydostania się substancji promieniotwórczych na zewnątrz.

ATOM BEZPIEC ZNIEJSZY Czy w miarę postępu technologicznego widoczny jest znaczą-cy wzrost efektywności energetyki jądrowej?Jeśli chodzi o sprawność odzysku energii to tak, ale ogólnie rzecz biorąc, nie pokonamy zasad termodynamiki. Można też mówić o efektywności mierzonej długością eksploatacji. Kiedyś zakładano, że elektrownia jądrowa powinna działać 30 lat. Obecnie ten okres niedużym nakładem wydłuża się do 60 lat. Warto wspomnieć też o bardzo wysokiej dyspozycyjności elek-trowni jądrowych, tzn. zdolności do pracy na pełnej mocy praktycznie cały rok, poza kilkunastodniowym okresem koniecznym do przeprowadzenia przeładunku paliwa i prac konserwacyjnych.

W Polsce od pewnego czasu dyskutuje się o tym, czy w ogóle należy w naszym kraju budować elektrownię jądrową i wówczas próbuje się zestawiać tę technologię z energetyką węglową. Czy da się je porównać?Prowadząc takie porównania, zawsze możemy dobrać kryteria, które fawo-ryzują którąś stronę. Każdy sposób wytwarzania energii ma swoje dobre i złe strony. Energetyka jądrowa jest bezemisyjna, ale generuje odpady promieniotwórcze, z którymi musimy sobie poradzić. Na ten problem mo-żemy też spojrzeć z punktu widzenia bezpieczeństwa energetycznego państwa. Porównanie jest jednak niezwykle trudne. Ogólnie rzecz ujmu-jąc, zróżnicowanie źródeł wytwarzania energii na pewno podnosi nasze bezpieczeństwo.

Czy mamy zasoby surowcowe do zapewnienia dostaw paliwa do elektrowni jądrowych?Prowadzi się badania na temat potencjalnego wydobycia, ale póki co wyni-ka z nich, że przy obecnych cenach jest ono nieopłacalne. Na świecie uran jest jednak na tyle szeroko dostępny, że ryzyko wykorzystania tego paliwa jako broni ekonomicznej jest znikome. Nie istnieje – tak jak ma to miejsce w przypadku gazu – „kurek” z uranem, który można przykręcić.

Jednym z istotnych wyzwań energetyki jądrowej jest bez-pieczne składowanie odpadów pochodzących z elektrowni atomowych. Jakie są dostępne dziś rozwiązania i czy eliminują one całkowicie ryzyko wycieku materiałów radioaktywnych?Ten problem jest nierozerwalnie związany z energetyką jądrową. Odpady nisko- i średnioaktywne, o okresie połowicznego rozpadu krótszym niż 30 lat, umieszcza się w składowiskach powierzchniowych, których kon-strukcje muszą wytrzymać 300 lat. Do ostatecznego rozwiązania problemu odpadów wysokoaktywnych dopiero się zbliżamy. Dla nich planowane są składowiska głęboko pod ziemią, o określonej strukturze geologicznej. Takich składowisk w fazie eksploatacji jeszcze nie ma (nie licząc składowiska Waste Isolation Pilot Plant w USA dla odpadów z programów militarnych), ale wiele krajów prowadzi nad nimi zaawansowane badania.

Od dłuższego czasu mówi się o nowej technologii energetyki jądrowej, w której paliwem byłby tor. Czy rzeczywiście je-steśmy blisko jej opracowania, czy może są to tylko rozwa-żania teoretyków? Z tym pytaniem należałoby zwrócić się do naukowców, my zajmujemy się analizowaniem istniejących technologii. Tor ma tę zaletę, że jest go cztery razy więcej niż uranu, ale nie potwierdzają się wcześniejsze hipotezy, że będzie to technologia bezodpadowa. Na pewno warto jednak prowadzić badania nad nowymi technologiami jądrowymi, choć trudno dziś przewidzieć ich efekty. Gdy byłem młody, mówiło się, że lada moment powstaną reaktory wykorzystujące zjawisko syntezy jądrowej. Minęło kilkadziesiąt lat i dalej to słyszymy.

NIŻ SAMOCH ÓD

foto

. Nov

imed

ia

RPA inwestuje w atom

Państwowa firma ESKOM z Republiki Południowej Afryki przeznaczy 50 mld dolarów na budowę elektrowni atomowych o łącznej mocy 9,6 GW.Program jądrowy ma uchronić RPA przed przewidywanym przez

ekspertów ostrym kryzysem ener-getycznym, którego zapowiedzią są obecne problemy z dostawami prądu. Budowa jednostek atomowych miałaby się zakończyć do 2030 r. W RPA działa tylko jedna siłownia

jądrowa o mocy 1,8 GW. Więk-szość energii pochodzi z elek-trowni węglowych generujących łącznie 40 GW. Niebawem po-wstaną trzy kolejne obiekty tego rodzaju, których moc wyniesie łącznie 17 GW.

06 Flesz

foto

: Wik

iped

ia

Czy wiesz, że…pierwsza elektrownia na terenach dzisiejszej Republiki Południowej Afryki – Driehoek Power Station (wybudowana w 1898 r.) zasilała głównie pobliskie kopalnie złota

W tym roku Polskie Sieci Elek-troenergetyczne planują inwe-stycje w wysokości 1,1 mld zł.To oznacza zwyżkę nakładów o 240 mln zł w porównaniu do 2014 r. Inwestycje będą realizowane po-przez 40 przetargów. W ciągu najbliż-szych pięciu lat planowane przez PSE wydatki na budowę i modernizację infrastruktury energetycznej osiągną 7-8 mld zł. Obejmą one budowę 15 linii przesyłowych 400 kV (2575 km), czterech linii 220 kV (102 km), sied-miu stacji elektroenergetycznych oraz rozbudowę 50 już istnieją-

cych. Tylko w 2014 r. PSE zawarły 29 umów na projekty o łącznej war-tości 2,4 mld zł.

Czy wiesz, że…najdłuższa na świecie linia nadprzewodząca, zapewniająca przesył energii bez strat, znajduje się w Essen i ma 1 km długości. Łączy ona dwie stacje w centrum miasta

Koszty stałego dozoru linii energetycznych mogą być dzięki dronom nawet o połowę niższe.Firmy Finnish Energy Industries i Sharper Shape skonstruowały bez-załogowy helikopter Next Eagle przeznaczony m.in. do monitorowania linii energetycznych. Pozwala on obniżyć koszty dozoru sieci o 30-50 proc. Dron został wyposażo-ny m.in. w laserowy skaner do two-

rzenia obrazów 3D badanej infra-struktury oraz czujniki weryfikujące sprawność linii energetycznych, ale też ropociągów, gazociągów i trakcji kolejowej. Informacje zbierane przez helikopter są obrabiane przez opro-gramowanie, które dostarcza odpo-wiednim służbom wskazówki doty-czące koniecznych działań. Obecnie do monitorowania sieci służą przede wszystkim załogowe samoloty i śmigłowce.

Tańszy monitoring linii

PSE rozwija siećfo

to: P

AP

foto

: Sha

rper

Sha

pe

EdF szuka pieniędzy na inwestycje

07Polska Energia, luty 2015

Kolumny opracował: Artur Burak

Włoska fotowoltaika bez dotacji Inwestorzy budujący w Italii elek-trownie solarne nie będą już do-stawać państwowego wsparcia.Plany wstrzymania dotacji ujawnił włoski wiceminister przemysłu Clau-dio de Vincenti. Dekret rządu o zasa-dach dofinansowania odnawialnych źródeł energii zostanie wydany pod koniec lutego, ale już teraz wiado-mo, że nie będzie nim objęta foto-woltaika. – Rząd jest przekonany, że farmy solarne nie potrzebują już wspar-cia – stwierdził Claudio de Vincenti. Obiektów tych we Włoszech zaczęło gwałtownie przybywać od końca 2010 r., kiedy tamtejszy rząd uruchomił pro-gram dotacji dla inwestycji solarnych. Zsumowana moc włoskich elektrowni słonecznych na koniec 2010 r. wynosiła 3,47 GW, a już trzy lata później była po-nad pięciokrotnie większa.

foto

: SM

A

Eletricite de France szuka pieniędzy na modernizację elektrowni atomowych i roz-waża sprzedaż części swojej sieci przesyłowej.EdF chce to zrobić albo poprzez sprzedaż pakietu akcji będącej jej własnością spółki RTE, która zarządza siecią przesyłową, albo na drodze bezpośredniej sprze-daży części systemu przesyło-wego pozostającego w dyspo-

zycji RTE. Firma chciałaby w ten sposób pozyskać 55 mld euro na modernizację starzejących się siłowni jądrowych. Transakcja będzie wymagała zgody rządu francuskiego, gdyż według prawa właścicielem RTE może być tylko EdF lub inne francuskie firmy państwowe. Zdaniem analityków, ofertą będą zainte-resowane fundusze emerytalne oraz infrastrukturalne. RTE za-

trudnia 8,4 tys. pracowników i zarządza liniami energetyczny-mi o długości 104 tys. km.

Zużyliśmy więcej energii

Czy wiesz… we Włoszech została wybudowana pierwsza na świecie elektrownia solarna, w której środkiem do przesyłu i magazynowania energii cieplnej jest płynna sól. Takie rozwiązanie zastosowano w elektrowni Archimede, w pobliżu Syrakuz na Sycylii

Zużycie energii w Polsce w 2014 r. było o 0,5 proc. wyż-sze niż rok wcześniej.Według informacji Polskich Sieci Elektroenergetycznych, zużycie

energii elektrycznej w 2014 r. wyniosło 158,73 TWh i było wyższe o 0,5 proc. w porównaniu do 2013 r. Tylko w ostatnim miesiącu ub. r. wzrost konsumpcji wyniósł 2 proc.

Czy wiesz, że… krajem o największym zużyciu energii elektrycznej w przeliczeniu na mieszkańca jest Islandia. Rocznie wynosi ono ponad 52 tys. kWh. W drugiej w tym zestawieniu Norwegii na głowę przypada „zaledwie” 23 tys. kWh

Zużycie energii w Polsce w latach 2010-14 (w TWh)

150

152

154

156

158

160

2010 2011 2012 2013 2014

Czy wiesz, że… EdF to największy na świecie wytwórca energii elektrycznej. Moc wszystkich jej elektrowni wynosi ponad 140 GW

foto

: EdF

foto

: SM

A

Konkurs08

D o 5 marca 2015 r. trwa konkurs fotograficzny, w którym co ty-dzień do wygrania jest 1200 zł

w gotówce oraz vouchery na zakup zimowe-go sprzętu narciarskiego. Aby wziąć w nim udział, należy dostarczyć wraz z oryginalnym podpisem zdjęcie wykonane na stoku nar-ciarskim. Jedynym kryterium przyznawania nagród jest kreatywność autorów. Formularz konkursowy oraz regulamin znajdują się na stronie www.zima.energooszczedny.pl. Fotografie można przysyłać również poprzez aplikację umieszczoną na profilu Tauron Pol-ska Energia znajdującym się na Facebooku.

Kinga Warchoł

Kręcąca setkaPonad 100 filmów reklamowych powstało w efekcie ogólnopolskiego konkursu „Energooszczędzanie na ekranie”

Z adanie gimnazjalistów oraz uczniów szkół ponadgimnazjal-nych, do których był adresowany

konkurs Taurona, polegało na wyprodukowaniu 30-sekundowego filmu reklamowego na temat oszczędzania energii. Zwycięski klip, dla którego przewidziano emisję w telewizji ogólnopolskiej, został wyłoniony w dwuetapowym głosowaniu spośród 100 materiałów nadesłanych do oceny. Wszystkie prace można obejrzeć na stronie www.konkursenergooszczedny.pl.

Renata Marciniak

Narciarze szusują i się fotografują, a Tauron… rozdaje nagrody

STOK &GO

Polska Energia, Kwiecień 2014 09Notowania 09Polska Energia, luty 2015 09

Witold LebekDepartament Analiz Taurona

Bardzo wietrzny styczeń

Rekordowa generacja z siłowni wiatrowych w połączeniu z łagodną aurą spowodowały, że styczeń był najtańszym miesiącem na rynku spot od ponad roku

Początek 2015 r. na rynku spot był całkowicie odmienny w odniesieniu do tego, co obserwowaliśmy w grudniu ubiegłego roku. Do końca 2. tygodnia ceny były na bardzo niskim poziomie i średnio wyniosły ok. 140 PLN/MWh. Sytuacja zasadniczo nie zmieniła się do końca miesiąca, jedynie 4. tydzień był trochę droższy i zamknął się na poziomie 163,33 PLN/MWh. Średnio w styczniu cena na spocie wyniosła 144,82 PLN/MWh (-29,16 PLN/MWh MtM), co spowodowało, że był najtańszym styczniem od 2007 r. Złożyło się na to kilka czynników. Po pierwsze, styczeń był najwietrzniejszym miesiącem w historii z sumaryczną generacją źródeł wiatrowych na poziomie 1,23 TWh. Elektrownie wiatrowe pokryły ponad 8,5 proc. zapotrzebowania na moc w KSE. Po wtóre, ubiegły miesiąc był ciepły, średnia temperatura wyniosła ok. 1,5 st. C, co stanowi niewielki przyrost w stosunku do grudnia (+0,2 st. C), który również był ciepły, ale już w ujęciu rocznym wzrost temperatury wyniósł ok. 2,5 st. C. Sytuacja na rynku spot znalazła również swoje potwierdzenie na rynku bilansującym, gdzie ceny spadły do poziomu 141,55 PLN/MWh. Tak niski poziom cen spot spowodowany był również zachowaniem uczestników rynku, którzy dzięki wysokim cenom w listopadzie i pierwszej połowie grudnia prawdopodobnie przekon-traktowali się na styczeń, płacąc pod koniec notowań kontraktu Base M-01-2015 ok. 171-172 PLN/MWh, w celu uniknięcia potencjalnie wysokich kosztów bilansowania. Na rynkach ościennych ceny również były na niskich poziomach. Najwyższe

poziomy odnotowano na NordPoolu, gdzie średnia cena za styczeń wyniosła 30,47 €/MWh. O ok. 2 €/MWh taniej było na czeskim OTE, natomiast w Niemczech EPEX Spot ukształtował się na poziomie 28,72 €/MWh. To najtańszy styczeń w Niemczech od 2004 r.Na rynku terminowym również obserwowaliśmy spadki cen. Poziom zamknięcia kontraktu BASE Y-15 wyniósł 177 zł/MWh, co spowodowało, że kontrakty roczne na 2016 r. (droższe o ok. 5 PLN/MWh) spadły w pierwszej dekadzie stycznia do poziomu 176 zł/MWh, po czym po korekcie trendu spadkowego w połowie miesiąca (do ok. 179-180 PLN/MWh) został y przecenione na koniec stycznia do ok. 175,50 PLN/MWh (-6 PLN/MWh MtM). W ślad za prze-cenami kontraktów BASE poszły również notowania kontraktów rocznych PEAK, które w styczniu przeceniono o ponad 9 PLN/MWh do poziomu 231 PLN/MWh. Dużą obniżkę cen obserwowaliśmy też w odniesieniu do kontraktów front month. O ile pod koniec grudnia za bazę na styczeń płacono 172,50 PLN/MWh, to już na koniec stycznia, ze względu na niskie ceny spot i optymistyczne prognoz y na lut y, kontrak t y Base M-02-15 były o 10 PLN/MWh tańsze i zamknęły się na poziomie 162,50 PLN/MWh. Na rynku CO2 w styczniu zaobser-wowaliśmy dwa znaczące ruchy cenowe. W odniesieniu do ostatnich notowań w grudniu kontrakty EUA DEC-15 na początku miesiąca skorygowały swoją wartość o ok. 0,4 €/t do poziomu 6,90 €/t, aby pod koniec 2. dekady

stycznia, w oczekiwaniu na wyniki głosowania w ITRE powrócić do poziomu z końca 2014 r. (ok. 7,30 €/t). Kolejna korekta do poziomu ok. 6,90 €/t miała miejsce po głosowaniu w Komisji ITRE, podczas którego odrzucono możliwość przyspieszenia wprowadzenia MSR na 2017 r. oraz przeniesienia wolumenu backloadingowego (900 mln t) do rezerwy MSR. Pod koniec miesiąca ceny CO2 powróciły do poziomu 7,10-7,20 €/t, ale na rynku nadal panuje opinia, że z punktu widzenia bardzo dużej nad-

podaży uprawnień obecne poziomy cen są zbyt wysokie. Należy się więc spodziewać, że do momentu głosowania w komisji ENVI (23-24 luty), które dotyczyć będzie rekomendowanego kształtu MSR, na rynku będzie panowała duża niepewność. Ceny uprawnień do emisji CO2 podążać mogą w trendzie bocznym i w miarę zbliżania się terminu głosowania w ENVI podlegać będą większej zmienności, wynikającej z coraz to nowszych spekulacji nt. potencjalnych wyników głosowania.

Średnie ceny i wolumeny energii elektrycznej na RDN TGE i rynku bilansującym (CRO) w styczniu 2015 r.

TGE CRO TGE CRO

EEX CO2 EUA DEC-15 [EUR/t]EEX German Base CAL-16 [EUR/MWh]

OTENordPool

EPEXspot

TGE

5

0

15

20

25

3035

40

45

10

50

31,3

31,5

31,7

31,9

32,1

32,3

32,5

6,7

6,8

6,9

7,0

7,1

7,2

7,3

7,4

7,5

20

100

200180

220

160

120

406080

50 tys

0

100 tys

150 tys

200 tys

140

250 tys

1 STY

2 STY

3 STY

4 ST

Y5 S

TY6 S

TY7 S

TY8

STY

9 STY

10 ST

Y11

STY

12 ST

Y13

STY

14 ST

Y15

STY

16 ST

Y17

STY

18 ST

Y19

STY

20 ST

Y21

STY

22 ST

Y23

STY

24 ST

Y25

STY

26 ST

Y27

STY

28 ST

Y29

STY

30 ST

Y31

STY

Średnie ceny energii w kontraktach spot na rynkach europejskich w styczniu 2015 r.

TGE CRO TGE CRO


OTENordPool

EPEXspot

TGE

5

0

15

20

25

3035

40

45

10

50

31,3

31,5

31,7

31,9

32,1

32,3

32,5

6,7

6,8

6,9

7,0

7,1

7,2

7,3

7,4

7,5

20

100

200180

220

160

120

406080

50 tys

0

100 tys

150 tys

200 tys

140

250 tys

1 STY

2 STY

3 STY

4 ST

Y5 S

TY6 S

TY7 S

TY8

STY

9 STY

10 ST

Y11

STY

12 ST

Y13

STY

14 ST

Y15

STY

16 ST

Y17

STY

18 ST

Y19

STY

20 ST

Y21

STY

22 ST

Y23

STY

24 ST

Y25

STY

26 ST

Y27

STY

28 ST

Y29

STY

30 ST

Y31

STY

Porównanie cen kontraktów terminowych dla energii i CO2 w styczniu 2015 r.

TGE CRO TGE CRO


OTENordPool

EPEXspot

TGE

5

0

15

20

25

3035

40

45

10

50

31,3

31,5

31,7

31,9

32,1

32,3

32,5

6,7

6,8

6,9

7,0

7,1

7,2

7,3

7,4

7,5

20

100

200180

220

160

120

406080

50 tys

0

100 tys

150 tys

200 tys

140

250 tys

1 STY

2 STY

3 STY

4 ST

Y5 S

TY6 S

TY7 S

TY8

STY

9 STY

10 ST

Y11

STY

12 ST

Y13

STY

14 ST

Y15

STY

16 ST

Y17

STY

18 ST

Y19

STY

20 ST

Y21

STY

22 ST

Y23

STY

24 ST

Y25

STY

26 ST

Y27

STY

28 ST

Y29

STY

30 ST

Y31

STY

Biznes

Akcja społeczna prowadzona przez Tauron Sprzedaż zwiększa bezpieczeństwo osób narażonych na nieuczciwe praktyki przedstawicieli handlowych, pojawiających się w wielu domach choćby pod pretekstem nowych umów na dostawę prądu

10

NIE ZNASZ, NIE OTWIERAJ!

TEKST: Dorota Kulpińska

C ykl spotkań edukacyjnych „Nie znasz, nie otwieraj!” został zorgani-zowany z myślą o seniorach, którzy często są narażeni na działalność

wszelkiego rodzaju oszustów. Bezbronni i nieświadomi swoich praw, nierzadko stają się ofiarami we własnych domach. Ideą ak-cji jest zwiększenie bezpieczeństwa osób starszych, nie zdających sobie sprawy z za-grożeń, które na nich czyhają, gdy otwierają drzwi niewłaściwej osobie podającej się za przedstawiciela handlowego. Gospodarzem wykładów, podczas których prezentowano najróżniejsze aspekty obrony przed naduży-ciami, był Michał Fajbusiewicz – dziennikarz, podróżnik i felietonista, znany z takich progra-

mów telewizyjnych, jak „Magazyn kryminalny 997” i „Fajbusiewicz na tropie”.

MĄDRZY PRZED SZKODĄW swoich materiałach od lat ostrzega on przed hochsztaplerami, demaskując sposoby ich działania i pokazując metody unikania ich bezwzględności. Podczas spotkań z seniorami, wykorzystując swą wiedzę i doświadczenie, radził im, jak zachować prywatność i nie paść ofiarą nieuczciwych praktyk. Uczestnikom zo-stały przedstawione przykłady potencjalnych zagrożeń, a także techniki i sposoby radzenia sobie w sytuacji, gdy ktoś nieznajomy pojawia się w naszym domu. Prowadzący omawiał różne scenariusze wydarzeń, uświadamiając uczestni-

AKCJA „NIE ZNASZ, NIE OTWIE-RAJ!” ODBYŁA SIĘ DOTYCHCZAS CZTEROKROTNIE. W TRAKCIE TRZECH PIERWSZYCH EDYCJI REDAKTOR FAJBUSIEWICZ ODWIEDZIŁ MIEJSCOWOŚCI UZDROWISKOWE W CAŁEJ POLSCE. NATOMIAST CZWARTA ODBYWAŁA SIĘ NA UNIWER-SYTETACH TRZECIEGO WIEKU


foto

: arc

TPE

kom brutalność osób wyłudzających pieniądze.Bywa, że osoby starsze popadają w kłopoty, bo nie potrafią odmawiać, przyjmując po-stawę uległości. Pochopne podpisywanie umów i zgoda na pozornie dogodne warun-ki to często początek poważnych finanso-wych konsekwencji. Dlatego ważną częścią spotkań był prowadzony przez profesjonal-nego trenera kurs asertywności, rozwijający u seniorów właściwe zachowania wobec na-ciągaczy. Wszyscy uczestnicy po wykładach otrzymali „Poradnik Bezpiecznego Seniora”. Stosowane materiały edukacyjne i informa-cyjne zostały także udostępnione na stronie www.bezpieczniki.tauron-pe.pl.

Michał Fajbusiewicz – dziennikarz, po-dróżnik i felietonista – przestrzega przed hochsztaplerami słu-chaczy Uniwersytetu Trzeciego Wieku

Czy są Państwo zadowoleni z udziału w spotkaniu „Nie znasz, nie otwieraj!”?

Czy poleciliby Państwo spotkanie „Nie znasz, nie otwieraj!” innej osobie?

12%

74% 91%

9%

Tak. Zdobyłem pomocne informacje, o których wcześniej nie wiedziałem

Nie wiem, trudno ocenić Raczej nie, większość tematów była mi znana

TAK NIE

Seniorzy uznali wielką przydatność kampanii Taurona. – Bardzo użyteczne były informacje o najważniejszych prawach konsumenta. Do-wiedziałam się, że zawierając umowę na odle-głość, w ciągu 14 dni mam prawo odstąpić od umowy nawet bez podania przyczyny – po-wiedziała Iwona M., biorąca udział w spotkaniu „Nie znasz nie otwieraj!” w Katowicach.

ŹRÓDŁO CENNYCH INFORMACJISwoimi opiniami na temat akcji seniorzy mogli się podzielić, wypełniając Ankietę Bezpieczne-go Seniora. Przeważająca grupa ankietowanych (74 proc.) ocenia prezentację spotkania „Nie znasz, nie otwieraj!” jako źródło pomocnych informacji,

o których wcześniej nie wiedziała. Prawie wszy-scy (91 proc.) poleciliby spotkanie innym osobom.Akcja „Nie znasz, nie otwieraj!” odbyła się do-tychczas czterokrotnie. W trakcie trzech pierw-szych edycji redaktor Fajbusiewicz odwiedził miejscowości uzdrowiskowe w całej Polsce. Natomiast czwarta edycja akcji odbywała się na Uniwersytetach Trzeciego Wieku w 10 miastach na południu kraju. Wszystkie edycje projektu wzbudziły duże i żywe zainteresowanie. Senio-rzy chętnie podejmowali tematykę bezpieczeń-stwa i licznie uczestniczyli w dyskusjach, co tyl-ko potwierdza, iż społeczne programy Taurona trafiają w prawdziwe oczekiwania i rzeczywiste potrzeby środowisk, do których są adresowane.

Takie plakaty pojawiły się we wszystkich najważniejszych mediach

14%

Gdy ktoś próbuje cię namówić na nową „superkorzystną” umowę, zachowaj się asertywnie, poproś o dodatkowe informacje, o czas do namysłu. Sprawdź jego tożsamość, informację potwierdź telefonicznie we wskazanej instytucji. Naciągacz liczy na to, że zadziałasz w emocjach, będzie więc nakłaniał cię do szybkiego działania. Pamiętaj, że zawierając umowę na odległość, w ciągu 14 dni masz prawo odstąpić od niej nawet bez podania przyczyny.

JAK NIE DAĆ SIĘ OSZUKAĆ?

Grupa

S ynchroniczny trójfazowy generator chłodzony powietrzem i wyposażo-ny w bezszczotkowy układ wzbu-

dzania został zgodnie z planami umieszczony na fundamencie, który ma osiem metrów dłu-gości i osiem metrów wysokości. Urządzenie kosztujące 1,2 mln euro i ważące 100 ton jest częścią budowanego wysoko-sprawnego bloku kogeneracyjnego o mocy 86 MWe/50 MWt, który zostanie oddany do użytku w 2016 r. Dzięki tej inwestycji udział cie-pła wytwarzanego w kogeneracji (skojarzona produkcja ciepła i energii elektrycznej) przez zakład w Tychach wzrośnie do 75 proc., a jej łączna moc osiągnie 340 MWt/90 MWe. To drugi etap projektu modernizacji elektrocie-płowni, przewidujący budowę bloku ciepłow-niczego z kotłem fluidalnym i turbiną ciepłow-niczo-kondensacyjną. Będzie on kosztował 618,5 mln zł. W pierwszym etapie, obejmują-cym lata 2008-2012, powstała jednostka spa-lająca wyłącznie biomasę.

Małgorzata Kuś

Zakończył się kolejny ważny etap budowy kogeneracyjnego bloku energetycznego w elektrociepłowni Tychy

12

Tyski fundament

foto

: arc

TC

TAU

RO

N C

IEP

ŁO

To jeden z największych punktów obsługi Taurona

Nowy POK we Wrocławiu

N owy POK (przy ul. Legnickiej), prze-niesiony został z mniejszej lokalizacji. W punkcie do dyspozycji klientów jest

dwukrotnie więcej stanowisk obsługowych niż w poprzednim, dwa stanowiska, przy których klien-ci bezpłatnie skontaktować mogą się z telefoniczną obsługą klienta, a także dodatkowe stanowisko in-formacyjne. Obsługę usprawnia elektroniczny sys-tem kolejkowy. We wrocławskim POK-u, podobnie jak w pozostałych punktach spółki, klienci szybko i wygodnie podpiszą nową umowę, przepiszą licz-nik, sprawdzą rachunki czy rozwiążą inne kwestie związane z umowami i zakupem produktów firmy. W środy punkt otwarty jest o dwie godziny dłużej niż w pozostałe dni. Tuż przed debiutem wrocław-skiego punktu obsługi, Tauron oddał do dyspozycji

klientów inną lokalizację – w Nowym Sączu. Tomasz Topola

TAU

RO

N O

BSŁ

UG

A K

LIE

NTA

foto

: arc

TO

K

Montaż generatora

Wrocławska placówka w nowej lokalizacji gwarantuje dwukrotnie więcej stanowisk obsługowych

Obsługę uspraw-nia elektroniczny system kolejkowy


foto

: arc

TD

foto

: Raf

ał W

ójto

wic

z

Opolskie moceDzięki otwarciu punktu zasilania w Bierkowicach zwiększa się bezpieczeństwo energetyczne Opola, a pobliska strefa gospodarcza dysponuje mocą potrzebną do rozwoju

foto

: Raf

ał W

ójto

wic

z

TAU

RO

N W

YD

OB

YC

IETA

UR

ON

DY

STRY

BU

CJA

Ś ciana 544 ma 235 m długości, a jej uruchomienie wiązało się z likwida-cją wyeksploatowanej poprzed-

niczki, znajdującej się 5 km obok. Poko-nanie tej – wydawałoby się niewielkiej – odległości było nie lada wyczynem logi-stycznym. Ciągniki spalinowe podczas prze-zbrajania ścian przemierzyły ponad 3 tys. km, przewożąc sprzęt o masie blisko 7 tys. ton.

– Prace przygotowawcze odbyły się sprawnie i bezwypadkowo między innymi dzięki wykorzystaniu najnowszych tech-nologii. Po raz pierwszy zastosowaliśmy tu sześcionapędowe ciągniki podwieszo-ne z nowym typem belek wysokoobciążal-nych „Marysieńka” – informuje Rafał Wójto-wicz, zastępca kierownika działu górniczego

ds. robót wydobywczych i przygotowawczych w ZG Sobieski. Dzięki zapasowemu komplek-sowi ścianowemu przejście z jednej ściany na drugą odbyło się płynnie i zachowana zosta-ła ciągłość wydobycia. To warte podkreśle-nia, ponieważ przy tego typu inwestycjach możliwe są nawet kilkumiesięczne przerwy w wydobyciu. Urszula Nowotarska

Nowa ściana w kopalni Sobieski może dać nawet 5 tys. ton urobku na dobę

G łówny Punkt Zasilania w Bierkowicach kosztował 17,5 mln zł, które zostały wydane ze środków własnych spółki

Tauron Dystrybucja. Inwestycja poprawia bez-pieczeństwo energetyczne Opola i pozwala na przyłączenie nowych klientów ze znajdują-cej się nieopodal strefy gospodarczej, w której mieści się m.in. amerykańska fabryka Polaris,

produkująca quady na potrzeby wojska, leśnic-twa i energetyki. Nowa stacja jest pierwszą na Opolszczyźnie, w której zastosowano rozdzielnię 110 kV izo-lowaną gazem. W sumie w regionie działają 44 punkty zasilania, z czego osiem na tere-nie Opola. Tomasz Topola

544 startNowa ściana w ZG Sobieski

14

foto

: Dar

iusz

Gdy

sz

foto: arc TWyt

Zamek Książ w Wałbrzychu, dzięki Tauron Sprzedaż, zyskał spektakularną iluminację. Teraz jego uroki można podziwiać również nocą

Perła w blasku

TAU

RO

N S

PR

ZE

DA

Ż

O świetlenie, obejmujące dziedzi-niec honorowy oraz wschodnią i południową elewację zamku,

będzie działało codziennie od zmroku do go-dziny 22.00. Na zamku został zainstalowany nowoczesny system Philipsa, składający się ze 100 LED-owych żarówek, które pobierają nie-całe 4 kW energii, czyli mniej więcej tyle, ile piekarnik elektryczny. Podobne rozwiązania zostały już z powodzeniem zastosowane na

zamku w Malborku, w warszawskim Wilano-wie oraz w latarniach morskich w Świnoujściu i Niechorzu.Iluminacja doskonale eksponuje zarówno bryłę zamku, jak też poszczególne detale obiektu ce-chującego się architektoniczną różnorodnością. Tajemnica niezwykłego efektu nocnej oprawy tkwi między innymi w odpowiednim doborze barwy światła, które przypomina wschód i za-chód słońca. Dla pełniejszej prezentacji budowli,

Partnerem iluminacji

zamku Książ w Wałbrzychu

jest Tauron

Święto ŚwiatłaCzy Thomas Edison przypuszczał, że wymyślona przez niego żarówka może mieć moc 10 tys. wat?

D zień Trzech Króli w Muzeum Ener-getyki w Łaziskach to tradycyjne obchody Święta Światła, które

w tym roku odbyło się już po raz dziesiąty. Do tej pory najjaśniejszym punktem związanym z tym wydarzeniem zawsze było włączenie tra-dycyjnej żarówki opatentowanej przez Thomasa

Edisona w 1879 r., jednak tym razem wszystko zostało przyćmione przez… żarówkę o mocy 10 tys. watów (prezent, który łaziskie muzeum otrzymało podczas ubiegłorocznego Święta Światła). Jedyny kłopot, jaki sprawia, jest taki, że wymaga niestandardowego napięcia 110 V.

Andrzej Cygielski

RAFAŁ SOJAwiceprezes zarządu

Tauron Sprzedaż

Ten projekt to wyraz mate-rializacji dobrej współpracy z ważnym dla nas klientem. Mamy nadzieję, że niezwykły urok nowego oświetlenia zachwyci mieszkańców Dolnego Śląska i turystów z innych części Polski.

TAU

RO

N W

YTW

AR

ZA

NIE

Nowy nabytek Muzeum Energetyki, żarówka o mocy 10 tys. watów

uznawanej za perłę Dolnego Śląska, podświetlone zostaną również rzeźby znajdujące się na abażuro-wych balustradach. Premierowy pokaz iluminacji na zamku Książ, który jest trzecim co do wielkości zamkiem w Polsce, odbył się 19 stycznia.

Elżbieta Bukowiec

Grupa


foto

: PAP

O stateczna decyzja, ustalająca warunki ewentualnej transakcji, będzie poprze-dzona badaniami, dlatego 2 lutego

powołany został w spółce zespół, który przepro-wadzi kompleksową analizę KWK Brzeszcze, obej-mującą w szczególności aspekty prawne, finanso-we, techniczne i geologiczne. Grupa Tauron, jako drugi producent energii elek-trycznej w kraju, zużywa rocznie w swoich elek-trowniach i elektrociepłowniach blisko 10 mln ton węgla kamiennego.

WIĘCEJ WĘGLA Z WŁASNYCH ŹRÓDEŁ Jednym z celów strategicznych Taurona jest wzrost wydobycia z własnych źródeł i tym samym zwiększenie pokrycia zapotrzebowania na węgiel w ramach Grupy. Holding – poprzez spółkę Tauron Wydobycie, w skład której wchodzą zakłady górni-cze Sobieski w Jaworznie i Janina w Libiążu – kon-troluje 20 proc. polskich zasobów energetycznego węgla kamiennego oraz osiąga 5-proc. wskaźnik krajowego wydobycia węgla kamiennego. TAURON WYDOBYCIE – UDANY MARIAŻ GÓRNICTWA I ENERGETYKIPod koniec lat 90. dawna kopalnia Jaworzno, na bazie której powstał Zakład Górniczo-Energetycz-ny Sobieski, zajmowała jedno z ostatnich miejsc w rankingu polskich zakładów wydobywczych pod względem efektywności wydobycia. Groźba likwidacji przedsiębiorstwa, a tym samym utraty tysięcy miejsc pracy, była wówczas bardzo realna.

Podjęto jednak decyzję o utworzeniu spółki Za-kład Górniczo-Energetyczny Sobieski Jaworzno III, której udziałowcami zostały Elektrownia Jaworz-no III i Nadwiślańska Spółka Węglowa. Energetycy dokapitalizowali spółkę, zaś Nadwiślańska Spółka Węglowa wniosła do niej majątek produkcyjny. W efekcie – po głębokiej restrukturyzacji – oraz dzięki sprawnemu zarządzaniu, kopalnia prze-kształciła się w efektywny ekonomicznie podmiot gospodarczy, zdolny do konkurowania na rynku. W 2003 r. podobny scenariusz powtórzono w na-leżącej wówczas do Kompanii Węglowej kopalni Janina w Libiążu. W efekcie powstał Zakład Górni-czo-Energetyczny Janina. W 2005 r. obydwie firmy połączono w jedną spółkę – Południowy Koncern Węglowy. W grudniu 2013 r. Tauron odkupił od Kompanii Węglowej 16,7 mln akcji PKW, stanowią-cych 47,5 proc. kapitału spółki i został tym samym

jedynym jej właścicielem. Spółka w lutym 2014 r. zmieniła nazwę na Tauron Wydobycie.

Tauron Polska Energia wyraził w połowie stycznia wstępne zainteresowanie nabyciem całości lub części aktywów KWK Brzeszcze, o ile możliwe będzie tam efektywne ekonomicznie wydobycie węgla

TAU

RO

N

Tauron wstępnie zainteresowany

TEKST: Magdalena Rusinek

» wariantową analizę nabycia całości lub części aktywów KWK Brzeszcze od Spółki Restrukturyzacji Kopalń lub Kompanii Węglowej wraz ze wskazaniem skutków obu wariantów; » informację o możliwości potencjalnej współpracy z partnerem finansowym lub infrastrukturalnym, w tym warunkami takiej współpracy, popartą przeprowadzonym badaniem rynku;» strukturę transakcji w oparciu o spółkę celową (SPV), zakładającą brak konsolidacji zakupionych aktywów i tym samym eliminację ryzyka związanego z potencjalnym pogorszeniem wskaźników finansowych Grupy Tauron, a w szczególności wskaźnika dług netto/EBITDA

KOMPLEKSOWA ANALIZA OBEJMIE:

DARIUSZ LUBERAprezes zarządu Tauron Polska Energia

Posiadamy kompetencje w zakresie zarządzania przedsiębiorstwami górniczy-mi. Grupa Tauron udowodniła już, że mariaż energetyki z górnictwem może przynieść korzyści obu stronom. W naszych struk-turach znajdują się, skupione w Tauron Wydobycie, dwie kopalnie węgla kamien-nego zatrudniające ponad 6 tys. osób, które dzięki restrukturyzacji i połączeniu z energetyką, z powodzeniem dostarczają węgiel kamienny dla elektrowni

i elektrociepłowni w Grupie. W tej chwili kopalnie skupione w Grupie zaspokajają ok. 40 proc. jej zapotrzebowania na paliwo, zgodnie z przyjętymi założeniami, wskaźnik ten w najbliższych latach ma przekroczyć 50 proc. Aby temu sprostać, prowadzimy w zakładach górniczych znaczące inwesty-cje. Wyraziliśmy wstępne zainteresowanie nabyciem całości lub części aktywów KWK Brzeszcze, ponieważ możliwe jest, iż kopalnia ta po głębokiej restrukturyzacji może przyczynić się do zwiększenia pozio-mu niezależności paliwowej Grupy Tauron.fo

to: a

rc. T

PE

Biznes16

P o wejściu do gliwickiego cen-trum można poczuć się jak w sali kontroli lotów. W oczy rzuca się ogromny, bo mający 48 m kw.

ekran projekcji wielkoformatowej z wyświetlonym schematem linii i urządzeń elektroenergetycznych. Zajmuje praktycznie całą ścianę. Jego głównym zadaniem jest wspieranie pracy dyspozytorów.– Dyspozycja sieciowa wysokiego napięcia to ser-ce spółki. To z tego miejsca będziemy niedługo sterować całą naszą siecią wysokich napięć. Praca dyspozytorów odbywa się tutaj przez 24 godziny na dobę i przez 365 dni w roku. To specjalnie przy-gotowani i przeszkoleni pracownicy. Najlepsi spe-cjaliści w tej dziedzinie energetyki – mówi Piotr Kołodziej, prezes Tauron Dystrybucja.

JEDNYM KLIKNIĘCIEMPracę służb dyspozytorskich wspierają najnowo-cześniejsze narzędzia informatyczne. Jednym z nich jest system SCADA, dzięki któremu dyspo-

zytorzy w każdym momencie mogą sprawdzić warunki pracy wszystkich stacji elektroenerge-tycznych i zdalnie nimi sterować. – Dzięki nowoczesnym narzędziom, które wyko-rzystujemy w naszej pracy, łatwo i szybko można znaleźć schemat rozdzielni wybranej stacji elek-troenergetycznej. Jednym kliknięciem dyspozy-tor natychmiast przechodzi do szczegółowego schematu i dzięki temu bardzo szybko może zare-agować w sytuacji każdego zdarzenia sieciowego, uszkodzenia czy usterki, jakie wystąpią w naszej sieci – wyjaśnia Marek Kleszczewski, wiceprezes Tauron Dystrybucja.Część linii elektroenergetycznych Tauron Dystry-bucja jest już objęta systemem, który na bieżąco wyznacza maksymalne dopuszczalne obciążenie danej linii. Dzięki temu dyspozytorzy są w stanie uniknąć przeciążania linii, a tam gdzie to koniecz-ne – wprowadzać zmiany w konfiguracji sieci w celu bezpiecznego prowadzenia ruchu syste-mu dystrybucyjnego.

NIEZALEŻNA ŁĄCZNOŚĆAby skutecznie działać w sytuacjach nawet naj-większego zagrożenia pracy sieci elektroenerge-tycznej, dyspozycja posiada całkowicie niezależną łączność. Składa się na nią kilka elementów.– Stanowiska pracy są wyposażone w nieza-leżne linie telefoniczne telefonii stacjonarnej oraz cyfrową łączność bezprzewodową TETRA. Budynek ma niezależne przyłącza światłowo-dowe, a dyspozytorzy dedykowane konsole integrujące łączność stacjonarną, komórkową i TETRA. Gwarantuje to bezpieczeństwo pra-cy, a dyspozytorom daje możliwość ciągłego kontaktu oraz zarządzania zespołami i sytuacją w terenie – tłumaczy Grzegorz Krajewski, dy-rektor Departamentu operatora sieci Tauron Dystrybucja.Dodatkowo spółka testuje w tej chwili kolejny system łączności – Mobilny Dziennik Operacyj-ny. To nowoczesny system, który pozwala drogą elektroniczną zarządzać pracą brygad w terenie.

TEKST: Marcin Marzyński, Ewa Groń

NOWA DYSPOZYCJAZaawansowany sprzęt i systemy informatyczne sterujące urządzeniami elektroenergetycznymi. Ogromny ekran wspierający pracę dyspozytorów. Całkowicie niezależna łączność z brygadami w terenie, zapewniająca skuteczną komunikację w sytuacji zagrożeń pracy sieci. Instalacje odnawialnych źródeł energii. Dyspozycja sieciowa wysokiego napięcia, uruchomiona w Gliwicach przez Tauron Dystrybucja, to imponujący przykład zastosowania najnowocześniejszych technologii do zarządzania infrastrukturą energetyczną


foto

: arc

TD

foto: arc TD

Rozwiązanie polega na tym, że brygada pogo-towia energetycznego, wyposażona w tablet, otrzymuje drogą elektroniczną polecenia od dyspozytora. Dzięki systemowi bezprzewodo-wej łączności telefonicznej TETRA, dyspozytor może na mapie geograficznej obserwować bie-żące położenie brygady i kierować do pracy tę, która w danym momencie jest najbliżej miejsca zdarzenia. Po wykonaniu pracy, brygada elek-tronicznie przesyła meldunek, którego przyjęcie jest potwierdzane przez dyspozytora.

EKOLOGIA W INTELIGENTNYM BUDYNKUNowy budynek dyspozycji w Gliwicach został wyposażony w instalacje odnawialnych źródeł energii. Pozwalają one z jednej strony pracować na zasilaniu własnym w sytuacjach awaryjnych, a z drugiej zmniejszyć emisję CO2 podczas bieżącej pracy. Na ścianach i dachu budynku zamontowano 370 ogniw fotowoltaicznych o mocy 37 kW, pracują tu również 3 turbiny (wiatraki) o mocy po 2,5 kW oraz pompa ciepła

o mocy 24 kW. Wszystkie źródła zielonej energii są wyposażone w interfejsy, dzięki czemu moż-na obserwować ich pracę on-line. W budynku zostało zamontowane oświetlenie LED z regulacją natężenia dla całego układu pomiesz-czeń oraz indywidualnie na stanowiskach dyspo-zytorskich. Nieprzerwanie pracuje też inwerterowy układ klimatyzacji i wentylacji z wykorzystaniem pompy ciepła. Cały budynek jest tak pomyślany, aby stworzyć komfortowe warunki pracy podczas kierowania ruchem sieci elektroenergetycznej.

Tauron Dystrybucja działa na obszarze blisko 58 tys. km2

i dostarcza codziennie energię elektryczną do ponad 5 mln klientów. Zarządza liniami elektroenergetycznymi o długości ponad 215 tys. km, w tym ponad 10 tys. km stanowią linie wysokiego napięcia. Kieruje ruchem ponad 56 tys. stacji elektroenergetycznych, z których prawie 700 to stacje WN/SN. Docelowo cała sieć wysokich napięć Tauron Dystrybucja będzie zarządzana z jednego miejsca – nowoczesnej dyspozycji sieciowej w Gliwicach. Jej pracę będą wspierać dyspozycje stacyjne we Wrocławiu, Będzinie i Krakowie.

TAURON DYSTRYBUCJA

Stanowiska pracy są wyposażone w niezależne linie telefoniczne

telefonii stacjonarnej oraz cyfrową łączność bezprzewodową TETRA

Uroczystego otwarcia dyspozycji sieciowej wysokiego napięcia w Gliwicach dokonali (od lewej): Piotr Kołodziej, prezes zarządu Tauron Dystrybucja, Dariusz Lubera, prezes zarządu Tauron Polska Energia oraz Antoni Tajduś, przewodniczący rady nadzorczej Tauron Polska Energia

budowały i wykorzystywały jedynie na potrzeby rzadko występujących sytuacji awaryjnych. Obecna intensyfikacja handlu transgranicznego nie jest zatem skutkiem naturalnego rozwoju, lecz efektem unijnego nacisku na liberalizację i integrację rynku energii oraz szybkiego przyrostu mocy wiatrowych i fotowoltaiki, które – zależne przecież od pogody – nie za-wsze gwarantują pewność działania.

KUPNO, SPRZEDAŻ, REZERWACJAPreferowanym sposobem integracji rynków energii elektrycznej jest mechanizm market coupling. Dotyczy on rynku dnia następnego – uznawanego przez UE za segment kluczowy – i bazuje na ścisłej współpracy pomiędzy giełdami energii i Operatorami Systemów Prze-syłowych. Market coupling pozwala na jednoczesną koordynację ofert

Rynki energii18

W jaki sposób handel transgraniczny, którego rozwój jest jednym z unijnych priorytetów w obszarze energety-ki, może przyczynić się do budowy wspólnego rynku energii, a co za tym idzie optymalizacji cen, wzrostu

konkurencyjności, stabilności i bezpieczeństwa dostaw na terenie Unii? Założenia mówią, że jednym z efektów handlu transgranicznego będzie eksport energii z obszarów o niższych kosztach jej wytwarzania do ob-szarów droższych. W konsekwencji ma to doprowadzić do wyrównania poziomów cen pomiędzy krajami, co poprawi konkurencyjność gospo-darki europejskiej na arenie światowej. Według szacunków firmy do-radczej Strategy& z lipca 2013 r., wspólny rynek energii może przynieść w skali całej Unii korzyści rzędu 2,5–4,0 mld euro rocznie.Handel transgraniczny przyczyni się także do większego bezpieczeństwa dostaw – ogólnoeuropejska sieć elektroenergetyczna będzie zapobie-gać deficytom w krajach cierpiących na niedobory mocy. Jednocześnie, biorąc pod uwagę, iż w takich sytuacjach ceny energii mają tendencję do osiągania wartości ekstremalnych, tańszy prąd z importu ustabilizuje ceny w krajach, gdzie występują braki.

KAŻDY SOBIE…Kwestie powyższe wydają się oczywiste, lecz w rzeczywistości integracja rynków energii elektrycznej nie jest prosta. Wspólny europejski rynek energii miał ruszyć w końcu 2014 r., jednak uniemożliwiły to istniejące nadal bariery techniczne i organizacyjne. Skąd się biorą? To łatwo zrozu-mieć, jeśli wziąć pod uwagę, że historia energetyczna Europy to historia rozwoju samowystarczalnych systemów elektroenergetycznych na ob-szarach poszczególnych krajów, które połączenia z systemami sąsiadów

Unia Europejska konsekwentnie dąży do stworzenia wspólnego rynku energii. Temu zadaniu służyć ma zwiększenie poziomu handlu transgranicznego, czyli wymiany energii pomiędzy krajami ościennymi

TEKST: Krystian Krupa | BIURO ANALIZ RYNKU ENERGII | ELEKTRYCZNEJ I PRODUKTÓW | POWIĄZANYCH, DEPARTAMENT ANALIZ | TAURON POLSKA ENERGIA

OPERACJA MARKET COUPLING

MECHANIZM MARKET COUPLING NA PRZESTRZENI EUROPY

Kraje objęte mechanizmem market coupling od roku 2014

Kraje połączone mechanizmem market coupling z niektórymi krajami oraz mechanizmem aukcji typu explicit z innymi

Kraje tzw. Grupy 4M połączone mechanizmem market coupling między sobą oraz mechanizmem aukcji typu explicit z pozostałymi krajami

Kraje, dla których objęcie mechanizmem market coupling spodziewane jest w początkowych miesiącach roku 2015


zakupu i sprzedaży energii elektrycznej z poszczególnych krajów oraz ustalanie wspólnej ceny równowagi na połączonych obszarach. Jed-nocześnie kupujący bądź sprzedający energię niejako automatycznie uzyskuje rezerwację linii elektroenergetycznych, bez których przepływ kupionej bądź sprzedanej energii byłby niemożliwy. Obecnie mechanizm ten obejmuje 17 krajów unijnych reprezentujących ok. 75 proc. rynku energii elektrycznej w Europie. Jego zaletą jest wygoda – praktykowane wcześniej rozwiązania (tzw. aukcje typu explicit) wyma-gały, aby na potrzeby importu lub eksportu energii elektrycznej zdolno-ści przesyłowe kupować osobno, co komplikowało przebieg transakcji i nie dawało impulsów do zwiększania obrotu.

INTERKONEKTORY I KODEKSYZasadniczym czynnikiem postępu w dziedzinie wspólnego ryn-ku energii w Europie jest rozwój fizycznych połączeń pomiędzy systemami energetycznymi poszczególnych krajów, czyli tzw. in-terkonektorów. Do 2020 r., zgodnie z postanowieniami unijnymi, im-portowe połączenia transgraniczne danego kraju powinny stanowić 10 proc. jego zainstalowanych mocy wytwórczych. Nowy pakiet ener-getyczny mówi nawet o 15 proc. do 2030 r. Dla Polski kluczowe znaczenie ma budowa połączenia z Litwą, której koniec jest przewidziany na 2015 r., oraz rozwój interkonektorów na granicy z Niemcami, Czechami i Słowacją.Handel transgraniczny wymaga jednak nie tylko lepszej infrastruktury, ale także rozwoju giełd, systemów informatycznych oraz jednolitych zasad prowadzenia wymiany transgranicznej. Ważną funkcję pełnią tu tzw. kodeksy sieciowe ENTSO-E (Europejskie Stowarzyszenie Operato-rów Systemów Przesyłowych Energii Elektrycznej), określające m.in. wspólne reguły zarządzania zdolnościami przesyłowymi interkonekto-rów, prowadzenia wymiany transgranicznej w horyzontach rynku ter-minowego i bilansującego czy koordynacji pracy źródeł wytwórczych.

DOBROBYT NA WIDOKUChociaż obecne stadium rozwoju transgranicznego handlu energią elek-tryczną w Europie z pewnością można uznać za dość zaawansowane, a ubiegłoroczne połączenie rynków od Portugalii po Finlandię należy nazwać największym krokiem w rozwoju sektora od lat 90. ubiegłego wieku, to jednak nie należy zapominać, iż to wszystko jest tylko elemen-tem większej całości, która ma służyć „bezpieczeństwu publicznemu, konkurencyjności gospodarki oraz dobrobytowi obywateli Unii”. Jak dobrobyt ten będzie wyglądał? Rok 2015 i lata kolejne mogą być odpo-wiedzią na to pytanie.

foto

: Shu

tter

stoc

k.co

m

W większości krajów Europy obserwuje się zbieżność hurtowych cen energii elektrycznej do wspólnego poziomu (za rok 2013 wynoszącego ok. 33,0-34,0 EUR/MWh). W przypadku niektórych obszarów – ze względu na ograniczenia mocy przesyłowych interkonektorów, mechanizm market coupling nie może być stosowany w pełnym wymiarze – głównie z tego powodu ceny w Wielkiej Brytanii, Włoszech, krajach bałtyckich, Polsce, Holandii czy Belgii są wyższe niż średnia.

JAKIE SĄ OGRANICZENIA?

W Unii20

WYPRAWKA PARYSKAJuż za niespełna jedenaście miesięcy w Paryżu odbędzie się kolejny światowy szczyt klimatyczny. Co Polska powinna zrobić przed paryskim spotkaniem dla ochrony własnych interesów, wiedząc, że Unia Europejska będzie forsowała rozwiązania trudne dla naszej gospodarki i dla naszego sektora energetycznego?

Stanisław Tokarskiwiceprezes zarządu Tauron Polska Energia

Jerzy Janikowskiszef Biura Regulacji i Współpracy Międzynarodowej Taurona

W pierwszej połowie grudnia ubiegłego roku (1-12.12.2014) w Limie odbył się szczyt klimatyczny, który zapisał się w kronikach jako 20. Sesja Konferencji Stron ONZ Ramowej Konwencji w sprawie Zmian Klimatu. Choć kolejny zapla-

nowany jest na grudzień 2015 r. w Paryżu, Unia Europejska już teraz szykuje grunt dla tego spotkania, mając nadzieję, że tym razem uda jej się osiągnąć więcej dla przyjęcia nowych celów klimatycznych. Wcześniejsze doświadcze-nia pokazują, że to nic pewnego, należy jednak spodziewać się wzmożonej aktywności Brukseli, której bardzo zależy na tym, aby zjednoczona Europa przodowała w walce z globalnym ociepleniem i zwalczaniu emisji gazów cieplarnianych. Nierzadko kosztem interesów swoich państw członkowskich i za cenę konkurencyjności europejskiej gospodarki na światowych rynkach.

WYBIEGANIE PRZED ORKIESTRĘW 1997 r. w japońskim mieście Kioto uzgodniona została treść międzynaro-dowego protokołu, zakładającego, że do 2012 r. emisja CO2 będzie zreduko-wana średnio o 5 proc. wobec poziomu z 1990 r. (dla Polski rokiem bazowym jest 1988 r.). Protokół ten zwalnia ze zobowiązań państwa rozwijające się, wpisane jednak zostały do niego deklaracje redukcyjne krajów uprzemysło-wionych: USA – 7 proc., „stara” Unia Europejska – 8 proc. (rozdzielone w różny sposób – np. dla Niemiec wskaźnik wynosi 21 proc. redukcji, a dla Portugalii 27 proc. wzrost emisji), Polska i Węgry – 6 proc., Rosja i Ukraina – stabilizacja na tym samym poziomie.Państwa UE, nie czekając na wejście tego dokumentu w życie, postano-wiły wyprzedzić resztę świata w realizacji celów klimatycznych. Dyrekty-wą 2003/87/EC ustanowiony został system handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych, który miał równocześnie ułatwić krajom unijnym ustaloną przez nich redukcję. Polska, choć jeszcze nie była wtedy członkiem Unii, nie miała kłopotów z realizacją swoich zo-bowiązań, wywiązując się z nich ze znacznym wyprzedzeniem. Podobnie było w większości

nowych krajów unijnych oraz w Niemczech i Wielkiej Brytanii. Niestety, w du-żej części państw „starej Unii” emisje wzrosły. Unii mimo wszystko udało się sprostać deklaracjom, choć nie da się ukryć, że stało się tak w sporej mierze dzięki wysiłkom jej nowych członków.Warto przypomnieć, że Protokół z Kioto formalnie wszedł w życie dopiero 16 lutego 2005 r., a USA nigdy go nie ratyfikowały. Unia Europejska natomiast już na samym początku postanowiła, że będzie światowym liderem w walce ze zmianami klimatu i pociągnie za swoim przykładem inne kraje. Nic takiego jednak się nie stało, a wpro-wadzony w Unii system handlu emisjami okazał się mechanizmem wyłącznie lokalnym.

FILAREM W KONKURENCYJNOŚĆUnia Europejska, kierując się w pierwszej kolej-ności ustaleniami Protokołu z Kioto, następnie zaś celami pakietu klimatycznego, uczyniła wal-kę ze zmianami klimatu jednym z filarów własnej polityki energetycznej. Wydaje się, że europejska wspólnota jest w tym osamotniona i wcale nie zyskuje sojuszników dzięki temu, że z dużym wyprzedzeniem osiąga dobrowolnie wyzna-czone sobie cele redukcyjne. Zauważmy po-nadto, iż w światowym bilansie unijna emisja CO2 to tylko niecałe 10 proc. i nawet gdyby udało się UE wyeliminować ją całkowicie, to nie wpłynie w istotny sposób na odwró-cenie niekorzystnych trendów w globalnym klimacie.Nikt nie naśladuje Unii w jej działaniach i nikt też nie kupuje od niej masowo urządzeń do wytwarzania energii z OZE. Więcej – obserwujemy zjawisko przeciwne. Na unijnym rynku technologii odna-wialnych, a szczególnie fotowoltaicznych, coraz


foto

: Shu

tter

stoc

k.co

m

zasady handlu emisjami, przekształcając ETS w rodzaj parapodatku w wyso-kości ustalanej ad hoc na poziomie dającym ekonomiczną przewagę tech-nologiom innym niż węglowe. Prawdziwym powodem forsowania tego kon-ceptu jest fakt, że cena uprawnień – mimo osiągania coraz ambitniejszych celów redukcyjnych – jest nadal niższa od oczekiwań niektórych istotnych graczy na unijnym rynku.

SZKODLIWY POŚPIECHSzczyt w Paryżu najprawdopodobniej nie przyniesie żadnych znaczących zmian w dotychczasowych ustaleniach globalnej polityki klimatycznej. To oznacza, że zniknie uzasadnienie dla zaostrzania unijnego kursu. Dlatego na

wszelki wypadek już teraz czyni się wysiłki prowadzące do zmian w dy-rektywie o handlu emisjami.Z punktu widzenia interesów naszego kraju taki pośpiech jest bardzo szkodliwy. Nasza gospodarka jest w dalszym ciągu silnie uzależniona od

technologii węglowych i w najbliższych latach to się nie zmieni. Wy-sokie ceny uprawnień do emisji CO2 natychmiast spowodują wzrost cen energii dla gospodarstw domowych i zepchnięcie znaczącej ich części w sferę ubóstwa energetycznego. Jeszcze dotkliwiej odczuje tę sytuację nasz przemysł, albowiem jego energochłonne gałęzie stanowią istotną część polskiej gospodarki.

JAKIE DZIAŁANIA TRZEBA PODJĄĆ, ABY ZAPOBIEC TAKIEMU KRYZYSOWI?Po pierwsze, uzyskane w październiku derogacje (bezpłatne przy-działy uprawnień do emisji na potrzeby modernizacji produkcji energii elektrycznej) dla krajowego sektora energetycznego, po-zwalające na zmniejszenie obciążeń finansowych nakładanych na Polskę przez drugi pakiet klimatyczny, muszą być wprowa-dzone skutecznie i niepodważalnie, co wymaga wypracowa-nia odpowiednich mechanizmów.Po drugie, należy zadbać, by nie uruchamiać przedwcześnie MSR. Powinno to nastąpić dopiero w 2021 r. i przy gwaran-cjach dla wcześniejszego powrotu na rynek wszystkich uprawnień do emisji wycofanych czasowo w ramach backloadingu.Po trzecie, warto akcentować bezpieczeństwo zasilania krajów UE oraz konkurencyjność ich gospodarek na światowym rynku. To dwie sprawy, które koniecznie

muszą być brane pod uwagę przy podejmowaniu dalszych zobowiązań klimatycznych.Na podstawie wieloletnich obserwacji widać, że polityka klimatyczna UE – wbrew powszechnym

do niedawna zapowiedziom – nie jest wzorem zwłaszcza dla gospodarek o zasięgu globalnym,

takich jak USA, Chiny, Indie, Rosja czy Brazylia. Co więcej – Kanada i Australia wycofują się ze

swoich deklaracji w tym obszarze. Najwyższy zatem czas, aby Unia wygasiła

swój żar do wprowadzania kolejnych zmian w funkcjonującej już polityce

klimatycznej. Aż do momen-tu, kiedy zostaną podpisa-ne nowe międzynarodowe porozumienia w tej kwestii. Rolą Polski powinno być za-

pewnienie, aby tak wła-śnie się stało.

większą rolę odgrywają bardziej konkurencyjni dostawcy zewnętrzni, przede wszystkim chińscy. To mały dowód na to, że realia gospodarcze są pomijane w polityce klimatycznej, co tylko podważa konkurencyjność unijnej gospo-darki na światowym rynku. Rodzi to także zagrożenie dla bezpieczeństwa zasilania krajów członkowskich – preferowane OZE nie dają gwarancji cią-głości dostaw. Na domiar złego taniejące paliwa powodują, że ekonomiczne uzasadnienia mapy drogowej 2050 dla długoterminowych celów redukcji emisji tracą jakikolwiek sens.I w takich okolicznościach Unia po raz kolejny chce przyjmować dobrowol-nie ograniczenia, próbując tym sposobem pociągnąć za sobą inne liczące się gospodarczo kraje świata. Przykład? Konkluzje z październikowego posiedzenia Rady Europejskiej, wytyczające nowe cele klimatyczne w perspektywie roku 2030.

LIMA ZEROUstalenia z Limy wyraźnie wykazały nieskuteczność unijnej filozofii. W uzgodnionym dokumencie nie ma absolutnie żadnych mię-dzynarodowych zobowiązań, a europejskie cele klimatyczne na 2030 r. nie poruszyły żadnego ze światowych graczy. Po długich dyskusjach ustalono wyłącznie zapisy o charakterze ogólnym, z których najdalej idący mówi jedynie o „zamierzanych przez każ-dą ze Stron, wyznaczanych narodowo wkładach do osiągnięcia celu”. Nie ma zatem mowy ani o konkretnym zobowiązaniu, ani o ustaleniu mechanizmu jego podziału, ani przede wszystkim o jakimkolwiek wiążącym międzynarodowym porozumieniu. W Limie w rzeczywistości niczego nie uzgodniono, a ustalone zapisy to najwyżej puste formułki zapowiadające jedynie na-stępne spotkania i rozmowy w tym temacie.

PARYSKI PRETEKSTMimo to niektórzy unijni decydenci chcą wykorzystać pary-ską konferencję dla przyspieszenia realizacji konkluzji Rady Europejskiej z października 2014 r. Na początek zostały pod-jęte próby trwałego usunięcia uprawnień do emisji, które od ubiegłego roku są wycofywane z rynku w ramach tzw. backloadingu. Powinny one wrócić do obrotu w la-tach 2019 i 2020, jednak wprowadzenie mechanizmu MSR (tzw. rezerwy stabilizującej rynek) jeszcze przed rokiem 2021 zagraża temu planowi. MSR w gruncie rzeczy wprowadza ręczne sterowanie ceną upraw-nień do emisji i pozwala ustalać ich koszt na tyle wysoko, by nadać ekonomiczny sens drogim technologiom OZE oraz stworzyć przywileje dla paliwa gazowego. Obecnie prowadzone są w tym celu działania w Parlamencie Eu-ropejskim, a główną rolę w lansowaniu MSR odgrywa parlamentarna komisja ENVI. Przedłożone przez nią propo-zycje zakładają, że MSR wejdzie już w 2017 r. Ta data od razu zakłada margines negocjacyjny, więc realnie chodzi o 2019 r. To wy-starczy do trwałej elimina-cji wszystkich uprawnień wycofanych czasowo poprzez backloading.MSR w istocie cał-kowicie zmienia

foto

: arc

TPE

Promocja22

Kolumnę opracowała: Katarzyna Fraś

Z a nami pierwsze zimowe weekendy spę-dzone w najpopularniejszych polskich kurortach narciarskich. Jak co roku Tau-

ron towarzyszy ratownikom GOPR podczas akcji „Bezpieczna zima” i wspólnie z Andrzejem Bachle-dą-Curusiem szuka młodych talentów w narciar-

stwie alpejskim. Odwiedziliśmy m.in. Górę Żar, Kluszkowce oraz Białkę Tatrzańską. Tej zimy będzie nas jeszcze można spotkać w Szklar-skiej Porębie (14-15 lutego), na Jaworzynie Krynickiej (21-22 lutego) oraz w Zieleńcu (28 lutego – 1 marca).

INAUGURACJA ZIMY

Wszelkie informacje o festiwalu dostępne są na stronie: http://www.festiwalnowamuzyka.pl

W każdej z lokalizacji czeka mnóstwo atrakcji dla dorosłych i tych najmłodszych. Chętnych do udzia-łu w konkursach nie brakuje. Na zdjęciu zwycięzcy Slalomu Taurona

Trwa także rywalizacja m.in. w ramach Młodzieżowego Pucharu Polski Tauron Bachleda Ski w slalomie i slalomie gigancie. O najwyższe laury walczy ponad 100 zawodniczek i zawodników zrzeszonych w klubach

foto

: arc

TBS

foto

: R. K

azim

ierc

zak

Tauron Nowa Muzyka znów z europejską nagrodą

P odczas uroczystości wręczenia na-gród European Festival Awards, odbywającej się w holenderskim

Groningen, Tauron Nowa Muzyka został ogłoszony najlepszym kameralnym festiwa-lem w Europie, zdobywając ten zaszczytny tytuł już po raz trzeci. TNM – festiwal o dzie-sięcioletniej historii – po raz pierwszy otrzy-mał to wyróżnienie w 2010 r., a następnie

powtórzył sukces w roku 2012. Festiwal Tau-ron Nowa Muzyka został również docenio-ny przez słuchaczy radiowej „Trójki”, zajmu-jąc zaszczytne drugie miejsce w corocznym plebiscycie na najważniejsze muzyczne wy-darzenie roku.Serdecznie zapraszamy na tegoroczną, jubi-leuszową 10. edycję Festiwalu Tauron Nowa Muzyka, który odbędzie się 20-23 sierpnia.

T auron Arena Kraków to najnowocze-śniejsza i największa hala widowisko-wo-sportowa w Europie środkowo-

-wschodniej. W obiekcie odbyło się już wiele zawodów sportowych i koncertów światowej rangi, jak mecze siatkarskich mistrzostw świa-ta czy koncert takich gwiazd, jak Elton John. Przyciągnęły one widownię z całego kraju, a tak-że wielu gości zagranicznych. – Cieszymy się, że polska duża marka pojawi się w nazwie naszej hali. Czeka nas wiele najwyższej rangi wydarzeń sportowych i kulturalnych, które odtąd będą się odbywać w Tauron Arenie Kra-ków. Jesteśmy przekonani, że nasza współpraca potrwa wiele lat, a Tauron będzie zadowolony z efektywności tej umowy – mówi Zbigniew Rapciak, prezes Agencji Rozwoju Miasta Kraków.– Tauron Arena Kraków będzie przyciągać każde-go roku setki tysięcy osób i liczymy, że ten pro-jekt utrwali znajomość marki Tauron i przyczyni się do jej umocnienia, co z kolei przełoży się na wymierne korzyści sprzedażowe – mówi Paweł Gniadek, dyrektor Departamentu Komunikacji Rynkowej i PR w Tauron Polska Energia. – Nie bez znaczenia jest również fakt, że Kraków to jedno

z największych miast na obszarze dystrybucyj-nym Grupy Tauron, a tym samym znaczące sku-pisko naszych klientów – dodaje.Poza nową nazwą umowa gwarantuje Tauro-nowi liczne możliwości ekspozycyjne wewnątrz i na zewnątrz hali oraz w jej otoczeniu, a także pozwala na korzystanie z infrastruktury obiektu. Tauron ma także prawo do organizacji w hali, w trakcie obowiązywania kontraktu, własnych wydarzeń lub imprez realizowanych we współ-pracy ze swoimi partnerami. Umowa została podpisana na trzy lata z opcją przedłużenia na dalsze dwa, przy zachowaniu wszystkich jej zapisów.

Halę i jej otoczenie czekają teraz działania dostoso-wawcze, obejmujące m.in. oznakowanie obiektu Tauron Arena Kraków, którego można się spodzie-wać za kilka tygodni. Prace te nie będą miały wpły-wu na realizowanie zaplanowanych wydarzeń. Tauron opiera swoją strategię promocyjną m.in. na zaangażowaniu w działania sponsoringowe. Sponsoring dla Taurona to podstawowy sposób budowy znajomości, wizerunku i zasięgu marki, wspiera również działania sprzedażowe. Pozwa-la on także na osiągnięcie efektywnego wyni-ku promocyjnego przy relatywnie mniejszym (w porównaniu z klasyczną reklamą) zaangażo-waniu finansowym.

TEKST: Jacek Sakrejda

źród

ło: A

genc

ja R

ozw

oju

Mia

sta

Krak

ów,

auto

r pro

jekt

u: P

erbo

-Pro

jekt


TAURON ARENA KRAKÓW

Tauron Polska Energia podpisał pod koniec stycznia umowę sponsoringową z Agencją Rozwoju Miasta Kraków. Dotyczy ona nabycia praw do nazwy krakowskiej Areny oraz wielu towarzyszących praw sponsoringowych. Hala od lutego będzie nosić nazwę Tauron Arena Kraków

Wynalazcy24

N aprawdę niewiele brakowało, żeby twórca słynnego kodu skła-dającego się z kropek i kresek skończył jako pacykarz dręczący świat portretami znanych postaci

i historycznymi panoramami. Na szczęście opatrz-ność w porę sprowadziła odpowiednią interwen-cję. Kiedy Samuel wystawił w Ameryce swoją ale-gorię malarstwa – wielkie płótno o wymiarach 2x3 m – i kazał płacić 25 centów za jej oglądanie, rodacy po prostu go zlekceważyli. Załamany arty-sta porzucił swe rzemiosło i oddał się innej pasji – nauce. Kto wie, jaki byłby finał tego wszystkiego, gdyby zamiast 25 centów chciał tylko pięć…

PODWÓJNY ZEWPastorostwo Jedidiah i Elizabeth Ann Morse nie mieli powodów do narzekań na pierworodnego. Samuel, urodzony 27 kwietnia 1791 r. w Charles- town, nie sprawiał kłopotów wychowawczych. Miał co prawda żywszy temperament i większą skłonność do huśtawek nastrojów niż jego dwaj młodsi bracia, Sidney i Richard, składano to jed-nak na karb jego artystycznej duszy – okazało się, że mały Samuel nieźle włada kredkami i pędzla-mi. Jako siedmiolatek pobierał nauki w Phillips Academy i malował tak dobrze, że nauczyciele zachęcali go do tworzenia miniatur portretów na kości słoniowej. Jako 14-latek wstąpił do Yale College, gdzie został uczniem znanego malarza Washingtona Allstona. Być może wtedy po raz

pierwszy poczuł jednocześnie zew sztuki i nauki – uczęszczał na zajęcia z malarstwa, ale podobały mu się też wykłady o elektryczności.

GIGANTOMANIAMimo zapewnień nauczycieli, że syn ma talent, Je-didiah Morse uznał, iż kariera malarza to fanaberia i przymusił Samuela do pracy sprzedawcy w księ-garni w Charlestown. Młody artysta jednak nie po-rzucił malarstwa, a nawet na nim zarabiał, produku-jąc portrety na zamówienie. Po roku sklepowego czyśćca ruszył, u boku swego mentora Washing-tona Allstona, w 4-letnią podróż edukacyjną po Eu-ropie. Allston wraz z Benjaminem Westem, jednym z założycieli londyńskiej Royal Art Academy, byli odpowiedzialni za późniejszą klęskę artystyczną Samuela, bo to oni wpędzili go w monumentalne malarstwo historyczne. Jeszcze przed powrotem do Stanów Samuel namalował m.in. „Umierające-go Herkulesa”, już wtedy wykazując słabość do gi-gantomanii. Nic jednak nie zapowiadało dramatu – płótno, mierzące 180x240 cm, zyskało uznanie krytyki i publiczności, zawisło w Royal Academy i stało się przedmiotem publikacji gazetowych.

PÓŹNA WIEŚĆGdy wrócił do ojczyzny i otworzył atelier w Bosto-nie, szybko przekonał się, że wprawdzie wielkie historyczne obrazy budzą zaciekawienie, ale sła-bo się sprzedają. W 1816 r. Morse poślubił 16-let-nią Lucretię Pickering Walker, z którą dochował się trójki dzieci. Na niwie zawodowej spełniał się jako portrecista – malował m.in. podobizny człon-ków Izby Reprezentantów. Robił to chyba nieźle, bo kiedy w 1825 r. do Stanów przybył markiz de Lafayette, francuski generał amerykańskiej rewo-lucji, władze Nowego Jorku zleciły Morse’owi za 1000 dol. portret legendarnego polityka. Pracując nad tym zamówieniem, dowiedział się o chorobie

TEKST: Agata Brandt

To przykre, kiedy mężczyźnie po czterdziestce odmawia się talentu. Jednak w przypadku Samuela Morse’a nic lepszego nie mogło go spotkać

żony. Pośpieszył z Waszyngtonu do domu w New Haven tylko po to, by dowiedzieć się, że jego 25-letnia żona już nie żyje. Zdruzgotany, iż późna wieść nie pozwoliła mu pożegnać się z małżonką, zaczął rozmyślać nad systemem szybkiego prze-kazywania wiadomości.

ODRZUCENIERok po tym nieszczęściu odszedł jego ojciec, w 1828 r. zmarła matka artysty. Zrozpaczony Samuel uciekł na Stary Kontynent i na dwa lata zaszył się w ukochanym Paryżu. Niemal za-mieszkał w Luwrze, który zainspirował go do stworzenia jego najambitniejszego dzieła – „The Gallery of Louvre”. Ogromny obraz przedstawia wielki Salon Carre, galerię, która olśniła Samu-ela. Morse na swoim obrazie umieścił reproduk-cje blisko 40 arcydzieł starych mistrzów, a także siebie i postaci bliskich. Dumny ze swego dzie-ła, chwalonego przez krytykę, po powrocie do Stanów chciał, by publiczność płaciła za ogląda-nie po 25 centów. Tyle że ona nie chciała. Obraz został kompletnie zignorowany. 41-letni malarz, publicznie odrzucony, zapewne także z powo-du swoich antykatolickich i antyimigranckich poglądów, przez które później przegrał m.in. walkę o urząd burmistrza Nowego Jorku, po-niechał sztuki i poświęcił się nauce, swej drugiej pasji. Natchnęła go do tego rozmowa o pró-bach łączności telegraficznej, której był świad-kiem podczas powrotu z Europy do ojczyzny.

KROPKA I KRESKANa pomysł pierwszego telegrafu optycznego wpadł w 1684 r. angielski fizyk, chemik i matema-tyk Robert Hooke. Jego idea oblekła się w mate-rię dopiero w 1794 r., gdy telegrafem semafo-rowym inżyniera Claude’a Chappe’a przesłano wiadomość z Lille do Paryża. Dwa lata później

PANORAMA MORSE’A


siecią Chappe’a przesyłano na odległość tysią-ca kilometrów informacje długie na 45 znaków (w ciągu 22 minut, czyli o 64,5 godz. krócej niż potrzebowała na dowiezienie listu poczta kon-na). Jednak dopiero Samuel Morse wpadł na to, by przesyłane teksty kodować. Każda litera alfa-betu otrzymała własny zestaw kropek i kresek, które bez problemu można było zamienić na sygnał elektryczny – krótki odpowiadał kropce, trzykrotnie dłuższy kresce. Telegrafista na dru-gim końcu drutu odtwarzał tekst na podstawie długości sygnałów. Po raz pierwszy słowo mogło pokonać czas i odległość.

CO BÓG STWORZYŁ„What hath God wrought?” – to pytanie z Pisma Świętego było pierwszą w historii wiadomo-ścią, którą 24 maja 1844 r. Morse wysłał z Sądu Najwyższego w Waszyngtonie do Baltimore. Nad telegrafią elektromagnetyczną pracował od 1832 r., bez skrupułów inspirując się praca-mi innych wynalazców. Bo wyścig, kto pierw-szy wprowadzi świat w nową erę komunikacji, trwał już na dobre. W niemieckiej Getyndze telegraf elektryczny w 1833 r. zbudował „książę

matematyki” Carl Friedrich Gauss wraz z fizykiem Wilhelmem Eduardem Weberem. Cztery lata później pięcioigłowy telegraf skonstruował an-gielski wynalazca Charles Wheatstone. Morse’a uprzedził też amerykański fizyk Joseph Henry, z którym później nasz bohater procesował się o prawa patentowe. Samuel Morse w rzeczy-wistości bowiem nie wymyślił telegrafu, tyl-ko go ulepszył, opatentował i – co najważ-niejsze – dał światu swój szyfrowany alfabet, dzięki któremu słowa mogły frunąć szybciej niż ptaki. Nie udałoby mu się to bez współ-pracy m.in. z profesorem chemii Leonardem Gale’em, któremu zimą 1836 r. Morse zademon-strował prototyp. To właśnie Gale, znający prace Henry’ego nad transmisją elektromagnetyczną, zalecił Morse’owi kilka ulepszeń. Po tych popraw-kach zasięg urządzenia powiększył się do 16 km, ale w prawdziwym sukcesie Morse’owi pomógł Alfred Vail oraz fundusze, które udało się znaleźć dzięki znajomościom ojca Vaila. 8 lutego 1838 r. Samuel zaprezentował swój telegraf na-ukowcom w Instytucie Franklina w Filadelfii, a 21 lutego prezydentowi Martinowi van Bu-renowi. Sześć lat później powstała pierwsza

próbna linia telegraficzna między Waszyngto-nem a Baltimore. Dwa dni po premierowym, bi-blijnym komunikacie, telegraf Morse’a nadawał komunikaty z trwającej w Baltimore konwencji demokratów, która miała wyłonić kandydata na stanowisko prezydenta USA. Natychmiastowość przekazu była szokiem dla obserwujących nowy wynalazek kongresmenów.

ŚWIAT WEDŁUG MORSE’AW 1851 r. telegraf Morse´a stał się światowym standardem telekomunikacji. Umożliwił po-wstanie pierwszych agencji informacyjnych i ratował załogi statków, nadające alfabetem Morse’a sygnał SOS. Patent Samuela służył świa-tu przez 155 lat, póki nie zastąpiły go cyfrowe technologie komunikacyjne, które w miejsce kropek i kresek wprowadziły zera i jedynki kodu binarnego. Telegraf był pierwszym globalnym systemem komunikacji i prapradziadkiem ko-lejnych komunikacyjnych wynalazków. Samuel Morse nie dokonał w życiu już niczego wiel-kiego i zmarł jako dostojny 80-latek w swoim domu w Nowym Jorku. Został pochowany na cmentarzu Greenwood w Brooklynie.

PANORAMA MORSE’A

foto

: Shu

tter

stoc

k.co

mCzy wiesz, że…telegraf był jednym z wielu wynalazków Morse’a. Amerykanin skonstruował m.in. maszynę do cięcia marmuru, pozwalającą na uzyskiwanie form trójwymiarowych. Kiedy w 1820 r. chciał opatentować swoje urządzenie, okazało się, że podobne zastrzegł już Thomas Blanchard. Morse na pewien czas stracił z tego powodu zapał do wymyślania nowych rzeczy, wkrótce jednak wrócił do swojego ulubionego zajęcia. Eksperymentował z przesyłaniem sygnału telegraficznego za pomocą szyn i wody, badał także możliwości transmisji bezprzewodowej. Zajmował się również fotografią – w 1839 r. ukazała się pierwsza publikacja Samuela na temat dagerotypii, przyczyniająca się do jej upowszechnienia w USA

nale sprawę, wysyłając od razu raport ze swoich badań do Towarzystwa Fizyczno-Medycznego w Würzburgu.

POLSKI NIEFARTŚwiat medyczny natychmiast podjął eksperymenty. Do badań przyłączy-li się bardzo szybko polscy naukowcy. Już w 1907 r. Antoni Cieszyński, profesor stomatologii na uniwersytecie we Lwowie, ogłosił regułę izome-trii, pozwalającą na uzyskanie zdjęć RTG zębów w naturalnej wielkości. Profesor Bronisław Sabat opracował z kolei metodę rentgenokimografii umożliwiającą obserwację ruchu narządów wewnętrznych. Ale najdalej chyba zaszedł Karol Mayer, pierwszy polski profesor w dziedzinie radiolo-gii, który już w 1914 r. przedstawił zasady uzyskiwania obrazów w technice tomograficznej, a dwa lata później opublikował własne tomogramy uzy-skane przy pomocy opatentowanej ruchomej lampy RTG. Innymi słowy

Jak to działa? 26

TEKST: Wojciech Kwinta

Istnieje mnóstwo ciekawych sposobów,aby wejrzeć w głąb siebie i lepiej poznać swoje wnętrze. Medytacja, psychoanaliza, joga, tarot, Chapoutier Ermitage Le Pavillon 2003,zakupy u Harrodsa… Być może jednaknajlepszą i najbardziej skutecznąmetodą, żeby zobaczyć,co się dzieje w środku, jest tomografia

SPRAWY WEWNĘTRZNE

G dyby szukać źródeł bujnego rozwoju tomo-grafii, która jest jedną z dziedzin obrazowania medycznego przy zastosowaniu między innymi pro-mieniowania rentgenowskiego, prawdopodobnie ślad

poprowadziłby aż do greckiego filozofa Demokryta, który pięć wieków przed naszą erą stworzył koncepcję atomizmu. Teza taka mogłaby jed-nak uchodzić za zbyt odważną, dlatego chyba lepiej uznać, iż podwaliny nowoczesnej diagnostyki związane są z XIX-wieczną nauką o elektroma-gnetyzmie, a następnie z burzliwym rozwojem komputerów i informa-tyki. Pionierem tomografii niewątpliwie jest Wilhelm Roentgen, laureat pierwszej Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki, przyznanej mu w 1901 r. za odkrycie promieniowania X. W poczcie honorowym nie powinno jednak zabraknąć dwóch innych wybitnych postaci – Allana MacLeoda Cormac-ka i Godfreya Newbolda Hounsfielda. To oni doprowadzili do powstania pierwszego tomografu komputerowego, za co dostali w 1979 r. Nobla.

RĘKA, ALE WŁASNAWiele ważnych momentów w historii nauki to w dużej mierze dzieło przypadku. Do tej kategorii wydarzeń z pewnością należy odkrycie pro-mieniowania X. Roentgen, badając w zaciemnionym pokoju tzw. pro-mieniowanie katodowe, wyzwalane dzięki wyładowaniom elektrycznym w odpompowanej z powietrza lampie wyładowczej Crookse’a, zauważył, że oddalony od rury ekran fluorescencyjny pokryty platynocyjankiem baru zaczyna świecić. Co więcej, po zakryciu lampy czarnym papierem – ekran wciąż blikował (tj. odbijał światło w kierunku lampy). Eksperymentując z różnymi przedmiotami, w końcu między lampę a ekran włożył własną dłoń. I ujrzał obraz jej kości. Odkrycie Niemca dokonane w 1895 r. ozna-czało początek rewolucji w medycynie, z czego sam sobie zdawał dosko-

– to on skonstruował pierwowzór tomografu, którego działanie do tej pory polega na robieniu serii zdjęć ruchomą lampą rentgenowską, a po-tem sumowaniu ich w obrazy struktur anatomicznych, obecnie także w wielu płaszczyznach oraz w formie trójwymiarowej, co jest realne dzię-ki komputerom. Prace Mayera były wybitnie nowatorskie i wyprzedzały światowe osiągnięcia o kilka lat, jednak środowisko naukowe nie zauwa-żyło tego. Szkoda, bo krakowski medyk w pełni zasługiwał na Nobla.

TEORIA PLUS PRAKTYKAZnaczący przełom w rozwoju tomografii, wyznaczający na kolejne de-kady kierunki rozwoju tej dziedziny, nastąpił w latach 60. i 70. ubiegłego wieku za sprawą Allana MacLeoda Cormacka oraz Godfreya Newbolda Hounsfielda.Cormack, zanim jeszcze przeszedł na Harvard, zajmował się na uniwer-sytecie w Kapsztadzie pomiarami absorpcji promieniowania X w tkan-kach. Dzięki temu wiadomo, w jakim stopniu fale rentgenowskie ulegają osłabieniu, przechodząc przez ciało człowieka. Znajomość tego zjawiska pozwala na różnicowanie struktur wewnętrznych oraz opracowywanie obrazów. Południowoafrykański naukowiec stworzył więc teoretyczną i obliczeniową podstawę do budowy nowoczesnego tomografu i po-trzebny był już tylko ktoś, kto jego ustalenia wcieliłby w życie. Tym kimś okazał się Hounsfield, brytyjski inżynier pracujący w laboratorium badaw- fo

to: S

hutt

erst

ock.

com

, App

le.c

om


Czy wiesz, że… jakość badania zależy od liczby detektorów odbierających wiązki promieniowania, które przeszło przez ciało pacjenta. 64-rzędowy tomograf wykonuje 64 zdjęcia na sekundę. Ma to znaczenie w badaniach wymagających szczególnej precyzji, np. w neurochirurgii

czym firmy EMI. Był pierwszym człowiekiem, który teoretyczne osiągnięcia Cormacka sprzągł z potencjałem komputerów. W 1971 r. prototyp skon-struowanego przez niego nowoczesnego skanera tomografii komputero-wej (EMI-I) trafił do szpitala w Wimbledonie w Londynie. Aparat pozwolił zdiagnozować pierwszą pacjentkę z podejrzeniem raka mózgu.

WCIĄŻ NOWE MOŻLIWOŚCIWzrost mocy obliczeniowej komputerów znakomicie przyspieszył rozwój tomografii. Czas badań z początkowych dziewięciu godzin spadł do kil-ku minut, potem do kilku sekund, a dzisiaj możliwe jest już obrazowanie w czasie rzeczywistym. Rozdzielczość, która pierwotnie dochodziła zaled-wie do 80x80 pikseli i przez długi czas hamowała dokładną interpretację zdjęć, dla typowego skanera wynosi obecnie 2048x2048, a są aparaty, które przekraczają tę wartość. Początkowo urządzenia ze względu na ograniczenia konstrukcyjne służyły wyłącznie do badania mózgu, współ-cześnie nie ma już takich barier. Do tradycyjnej tomografii dołączyły inne metody diagnostyki obrazkowej – ultrasonografia, pozytronowa tomogra-fia emisyjna (PET) czy rezonans magnetyczny (MRI). Uzupełniają się one znakomicie, dając lekarzom niespotykane możliwości wglądu w ludzki organizm. Pewnym problemem jest oczywiście dostępność takich badań, ale trzeba mieć nadzieję, że któregoś dnia zaawansowana diagnostyka pojawi się także w formie aplikacji na smartfona.

SPRAWY WEWNĘTRZNE » Zmiany w centralnym układzie nerwowym

(guz, tętniak, uraz głowy, zmiany w mózgu charakterystyczne dla choroby Alzheimera).

» Choroby kości i urazy. » Choroby i nowotwory płuc. » Obecność płynu w worku osierdziowym,

a także choroby serca, osierdzia i dużych naczyń.

» Tomografia wykrywa również: nowotwory i stany zapalne wątroby i trzustki, tętniaka aorty brzusznej, guzy pęcherza moczowego oraz nowotwory narządów rodnych kobiety i gruczołu krokowego mężczyzny.

W JAKICH PRZYPADKACH STOSUJE SIĘ TOMOGRAFIĘ

28 Energia inaczej

G dy w maju 2011 r. – kilkanaście tygodni po zniszczeniu przez tsunami japońskiej elektrowni atomowej Fukushima – kanclerz Angela Merkel ogłosiła, że w ciągu 10 lat wyłączone zostaną wszystkie reaktory atomowe w Niemczech, wielu ekspertów uważało, że to ryzykowna decyzja, stawiająca na szali bezpie-

czeństwo energetyczne kraju. Niektórzy spodziewali się nawet, iż rząd fede-ralny szybko wycofa się z tego pomysłu i pozwoli przynajmniej niektórym reaktorom działać przez kolejne dekady, ale na razie nic z tego. Wciąż obowią-

zuje jednak koncept zakładający, że w niemieckiej mieszance energetycznej dominującą rolę będą odgrywały odnawialne źródła energii. Ważną rolę w tym planie odgrywa świat nauki. Uczeni i inżynierowie mają za-projektować urządzenia i systemy ograniczające marnotrawstwo energii, a tak-że umożliwiające inteligentne zarządzanie sieciami energetycznymi. Przede wszystkim jednak powinni wskazać, jak magazynować nadwyżki zielonego prądu i przesyłać go z północy na południe kraju. Na północy zlokalizowa-na jest większość turbin wiatrowych, na południu zaś znajdują się dwa silnie

Niemcy zamykają elektrownie atomowe. Energię potrzebną do napędzania swojej potężnej gospodarki chcą produkować między innymi w gigantycznych farmach wiatrowych na północy kraju. Aby tanio, szybko i efektywnie przesyłać prąd do najbardziej uprzemysłowionych regionów na południu, wymyślili Ultranet – system, który może zrewolucjonizować dystrybucję energii w całej Europie

TEKST: Andrzej Hołdys

Test Ultranetu w Niemczech. Na pylonach 70-metrowych wież sieci prądu przemiennego umieszczono dodatkowo przewody prądu stałego. Pola elektryczne wzbudzane przez sąsiadujące ze sobą przewody nie interferują. Te z prądem stałym zabezpieczono odpowiednią izolacją

NA LINIETANIEC

foto

: am

prio

n.ne

t

źród

ło: E

nerg

ie-c

hron

ik.d

e


uprzemysłowione i prądożerne landy: Bawaria i Badenia-Wirtembergia. Losy niemieckiej transformacji energetycznej (niem. Energiewende) zależą więc od tego, czy uda się pokonać bariery naukowo-technologiczne. Wydaje się, że przynajmniej w jednej sprawie – przesyłu energii – właśnie nastąpił przełom. Kryje się on pod nazwą Ultranet.

TROCHĘ WIATRU, TROCHĘ SŁOŃCAKonieczność budowy tysięcy kilometrów nowych linii energetycznych spę-dza sen z powiek ludziom odpowiedzialnym za dystrybucję prądu w Niem-czech. Po pierwsze ze względu na ol-brzymie koszty, po drugie – z powodu oporów społecznych. Ludzie generalnie nie chcą, aby na polach za ich domami stawiane były 70-metrowe wieże ener-getyczne z podwieszonymi przewodami wysokiego napięcia do transmisji prą-du stałego (HVDC). Stałego, bo w jego przypadku straty podczas przesyłania na duże odległości są znacznie mniejsze.Na świecie powstaje coraz więcej linii przesyłowych wykorzystujących prąd stały. Łączą one wielkie farmy wiatro-we i wodne z odległymi aglomeracjami i ośrodkami przemysłowymi. Niektóre z nich mają długość ponad 1000 km. Są skomplikowane technicznie i droż-sze w budowie niż rozpowszechnione linie prądu przemiennego, ale per saldo mniej kosztowne i bardziej wygodne, kiedy w grę wchodzi przesyłanie ener-gii elektrycznej na odległość większą niż 500 km. Niemcy zaplanowali trzy takie energetyczne autostrady łączące wietrz-ną północ z prądolubnym południem. Równocześnie testują niestandardowe rozwiązanie, które – jeśli się sprawdzi – może zrewolucjonizować dystrybu-cję energii na całym kontynencie, przyspieszając premierę paneuropejskiej „supersieci”, którą z południa na północ płynęłaby energia słoneczna, a w dru-gą stronę – energia wiatrowa.

IZOLACJANa czym polega ów niekonwencjonalny pomysł? Niemcy proponują, żeby nie stawiać tysięcy nowych, gigantycznych konstrukcji z liniami prądu stałe-go, tylko wykorzystać do tego celu istniejące już wieże z przewodami prądu przemiennego. Nie chodzi jednak o to, aby te drugie zastąpić tymi pierw-szymi, ale aby na tych samych pylonach umieszczać dodatkowe przewody prądu stałego. Pomysł wydaje się prosty, wręcz banalny, jednak do niedawna naukowcy i inżynierowie sądzili, iż jest to niewykonalne. Uważali bowiem, że pola elek-tryczne wzbudzane przez sąsiadujące kable transmitujące dwa różne rodzaje prądu będą interferowały ze sobą, doprowadzając do błyskawicznego zu-życia transformatorów zamieniających wysokie napięcie sieciowe w niskie napięcie dla końcowych odbiorców. Ale testy pokazały, że zaburzenia znika-ją, jeśli na przewody nałożyć odpowiednią izolację. Niby nic odkrywczego, a jednak upłynęło kilka lat, nim udało się tę barierę usunąć.Eksperymenty nad równoczesnym przesyłaniem prądu stałego i przemienne-go po sąsiadujących liniach prowadzono w elektrowni węglowej w Datteln

w zagłębiu Ruhry, należącej do koncernu energetycznego E.ON. Uczestni-czyły w nich firmy ABB, Siemens i Alstom oraz naukowcy z kilku niemieckich politechnik. Łącznie zespół składał się z kilkudziesięciu osób. Badania rozpo-częły się jeszcze w zeszłej dekadzie, kiedy kanclerz Merkel nie miała pojęcia, że pożegna się z atomem.Głównym inicjatorem i sponsorem badań była jednak firma Amprion, od-powiadająca za dystrybucję prądu w landzie Nadrenia-Północna Westfalia. Powodzenie eksperymentów sprawiło, że Amprion wraz z firmą TransnetBW, zarządzającą siecią energetyczną w Badenii-Wirtembergii, postanowi-

ły wspólnie poprowadzić kabel prądu stałego o długości 340 km pomiędzy Düsseldorfem na północy a miastecz-kiem Philippsburg w północnej Badenii. Działa tam wciąż elektrownia jądrowa, której jeden reaktor wyłączono zaraz po katastrofie w Fukushimie, a drugi ma być zamknięty w 2019 r. Gdy to nastąpi, po-wstałą wyrwę w bilansie wypełni prąd z farm wiatrowych lub – w razie potrzeby – z elektrowni węglowych w Zagłę-biu Ruhry. To one będą zaopatrywały w energię m.in. zakłady Daimlera, Boscha i Porsche. Kable prądu stałego, schowa-ne w specjalnej izolacji, poprowadzone będą na czubkach istniejących już wież energetycznych, powyżej kabli prądu przemiennego. Koszt inwestycji nazwa-nej Ultranet oszacowano na około miliard euro. Dużo, ale znacznie mniej niż koszto-wałaby budowa linii HVDC od zera.

WIATR W SIECISzefowie Amprionu już dzisiaj zapowia-dają, że docelowo chcieliby przedłużyć Ultranet aż do portu Emden nad Morzem Północnym. Mogliby wtedy przesyłać na południe kraju także energię wytwarzaną

przez wiatraki stojące z dala od lądu, w morskiej strefie ekonomicznej Nie-miec. Łączna moc morskich turbin wynosi obecnie 628 MW (tyle podłączo-no do sieci do lipca 2014 r.), ale w najbliższych latach będzie bardzo szybko rosnąć. Na dobrą sprawę Niemcy dopiero teraz ruszają z budową wiatraków. Do 2030 r. chcą mieć na Morzu Północnym kilkadziesiąt farm o łącznej mocy nawet 40 tys. MW. Opóźnienie, na przykład w stosunku do sąsiedniej Danii, wynika w dużym stopniu właśnie z niedoboru infrastruktury technicznej potrzebnej do rozprowadzania po całym kraju tej olbrzymiej ilości zielonej energii. W ciągu kilku lat to się jednak zmieni. Docelowo z północy na południe Niemiec wyznaczone zostaną cztery trasy prądu stałego. Najdłuższa z nich o nazwie Suedlink będzie miała długość 800 km. Najpóźniej w 2022 r. ma połączyć Szlezwik-Holsztyn z Bawarią. Na razie jednak wzbudza kontrowersje. We wszystkich landach, przez które ma przebiegać, ludzie głośno protestują. Gigantyczne rozmiary wież budzą przerażenie. Dokładny przebieg tej linii jeszcze nie jest znany, ale zarezer-wowano już dla niej kilometrowej szerokości korytarz biegnący przez całe Niemcy. Naukowcy sugerują, aby Suedlink poprowadzić w taki sam sposób jak Ultranet, czyli na już stojących wieżach energetycznych. Kłopot w tym, że Ultranet jeszcze nie istnieje i nie wiadomo, jak sprawdzi się w praktyce. A czekać zbyt długo z budową tras HVDC nie można, bo inaczej Energie-wende utknie w miejscu.

MAPA PLANOWANYCH SUPERAUTOSTRAD ENERGETYCZNYCH

Będzie tak pięknie, że nam w pięty pójdzie

C o roku niezawodni analitycy Saxo Banku snują kasandryczne przepowiednie dotyczące finansów, a co za tym idzie i gospo-darki. Te ekstremalne prognozy mają być rodzajem przestrogi

– co by było, gdyby zrealizowały się najgorsze scenariusze. Jest w tym coś z zarządzania obawami – w końcu jeśli odpowiednio dużo ludzi uwierzy, że coś się stanie, to rosną szanse, że tak właśnie będzie. W tym roku w Saxo Banku nie musieli się wysilać. Turbulencje wciąż wstrząsają gospodarką światową, więc o przewidywania łatwo. Choć wizja dymisji Mario Draghie-go, szefa Europejskiego Banku Centralnego, mająca na celu przekonanie Niemców do tzw. luzowania ilościowego się nie spełniła, to drukowanie pieniądza już ogłoszono.Inne wizje duńskich finansistów chyba nikogo nie przerażają. Bankructwo Rosji? Już to ćwi-czyliśmy kilkanaście lat temu. Nikomu włos z głowy nie spadł. Załamanie cen na rynku brytyjskich nieruchomości? Brytyjczycy ode-tchną, stracą rosyjscy oligarchowie i paru szej-ków. Dewaluacja chińskiej waluty czy wysoka inflacja w Japonii? Jak śpiewano w Kabarecie Starszych Panów „te rzeczy się przeżywa”.Znacznie ciekawsze wizje snuje branża tech-nologiczna. Kaspersky Lab, firma zajmująca się bezpieczeństwem IT, przygotowała czytankę pod hasłem „Świat za trzydzieści lat”. A w niej miliardy robotów wykonujących za nas prace ciężkie i mozolne. To też już było! Ponad pół wieku temu literatura fantastyczna, popularnonaukowa i kolorowe maga-zyny napawały się dokładnie takim światem, z tym że miał on się ziścić już teraz, a nie w 2045 r. Według rosyjskiej spółki, wkrótce ma zatrzeć się grani-ca między robotami a ludźmi – na porządku dziennym będą np. sprawne elektroniczne protezy (w „Gwiezdnych wojnach” Luke Skywalker zafasował takie przedramię, po tym jak tatuś mieczem świetlnym pozbawił go natu-ralnego). Inteligentne domy mają zadbać o wszystko, łącznie z dostawa-mi energii, wody i pożywienia. Już słyszę tę sztuczną inteligencję syczącą: „Odłóż ciastko, na dziś wystarczy, a jak nie to popamiętasz”. Dreszczem na-pawa mnie wizja samoregulującej się infrastruktury, w której każdy będzie miał cyfrowe alter ego, a system sprawiedliwie rozdzieli zasoby. Zaraz, skąd

ja to znam? A już wiem! Ponad ćwierć wieku temu mieliśmy analogowy system, który planował produkcję i dostawy dla dobra obywateli. Służył tak dobrze, że trzeba go było rozregulować i zmienić ustrój.Ostatnio każde co większe przedsiębiorstwo siedzące w technologiach cyfrowych stara się naprawiać świat wizjami cudownego Internetu rzeczy, chmur i cyfrowych doradców, którzy pomogą nam podejmować decyzje, podpowiedzą, że trzeba kupić mleko czy ryż, wskażą sklep i zaproponują wakacje. Słowem będą robić wszystko to, z czym doskonale radzimy so-

bie sami, choć w mniemaniu innowacyjnych koncernów sprawia nam to niewymowną przykrość i wymaga nadludzkich wysiłków. Autorowi niniejszego felietonu Google Now już zaproponował lokalizację miejsca pracy w Chorzowie, bo zapamiętał kilka wyjazdów i tak mu się wymyśliło. O znajomym cyfrowy doradca wiedział, że ten jeździ na rowerze, więc podczas planowania podróży do Frank-furtu też podpowiedział trasę rowerową. Nie ma jak rozkosze sztucznej inteligencji.Wszystkie te koncerny wychodzą oczywi-ście naprzeciw potrzebom konsumentów. W życiu nie słyszałem jednak, żeby lud manifestacjami i postulatami zażądał tele-wizorów z zaginanymi ekranami czy srogo naciskał na sprzedawanie mu co pół roku nowego, jeszcze fajniejszego, smartfona. Po prostu marketing wie, co dla ludu dobre,

a zatem z pewnością lud tego pragnie.I prawdopodobnie jest coś na rzeczy, skoro niedawno firma Cards Aga-inst Humanity sprzedała klientom najzwyklejsze w świecie… bycze łajno. Dosłownie i po angielsku bullshit. Lojalnie uprzedzili, informowali zama-wiających solennie, żeby niczego innego się nie spodziewali, atrakcyjne pudełka opatrzyli stosownymi ostrzeżeniami. I co? Limitowana seria 30 tys. atrakcyjnych opakowań z łajnem sprzedała się na pniu. Potem część klientów jojczyła, bo myśleli, że jednak dostaną coś innego. A niby czemu? Dostajemy dokładnie to, co nam sprzedają i to, na co zasłużyliśmy. Zawsze warto pomyśleć, zanim damy sobie wcisnąć, delikatnie mówiąc, kit. Bo w przeciwnym razie pójdzie nam w pięty.

Felieton

Wojciech Kwinta

30

Początek roku, tak do końca pierwszego kwartału, to czas wieszczeń, wróżb i prognoz, co też nas czeka w bliższej i dalszej przyszłości. Analitycy, firmy, celebryci i politycy przewidują tak ochoczo, że zawodowi wróżbici nie mają szansy się przebić

foto: CORBIS

Mateusz Wiaterratownik Grupy Krynickiej GOPR

zawodniczka teamu TAURON Bachleda SKIKatarzyna Wąsek

tauron-pe.pl

Pasja, która łączy.TAURON to więcej niż prąd.

TAURON jest partnerem akcji Bezpieczna zima z GOPR oraz sponsorem projektu TAURON Bachleda SKI

„za darmo przez rok” oznacza Bonus w wysokości 53,30 zł, wypłacany przelewem na konto rozliczeniowe Klienta w TAURONIE. Wartość Bonusu odpowiada iloczynowi rocznego zużycia energii elektrycznej (przez przykładową lodówkę klasy A+++ o pojemności 304 litry), określonego na etykiecie energetycznej urządzenia i wynoszącego 170 kWh, i stawki zmiennej ceny energii elektrycznej w wysokości 0,3135 zł brutto za 1 kWh, obowiązującej w Cenniku Produktu Energooszczędnego na 2 lata w taryfie G11. Wyliczenie zużycia energii elektrycznej przez urządzenie jest szacunkowe i wynika z przyjętych przez Producenta norm. Szczegóły promocji w Regulaminie, dostępnym w Punkcie Obsługi Klienta i na www.energooszczedny.pl. Promocja trwa od 1.02.2015 r. do 31.03.2015 r.

*

Skorzystaj z PromocjiEnergooszczędnej 2015!

www.energooszczedny.pl

Opłata jak za zwykłe połączenie telefoniczne, zgodnie z taryfą operatora.

ZADZWOŃ 555 444 555

CHCESZ, ŻEBYTWOJA LODÓWKA

PRZEZ ROKCHODZIŁAZA DARMO?*

Documents

NOWA DYSPOZYCJA - TAURON · 2017. 11. 22. · Energetyczne. Od kwietnia 1993 r. do dziś jest związany z Państwową Agencją Atomistyki. Początkowo pracował na stanowisku doradcy