NKEDOT NAABAIKI KRISTO

ENKITAMOTO

Neija sii etiu Yakobo apa pee eibookino eguretishoinchere etudung’oitie ing’ok enyena aitung’uaa e Nkai,neirrag tenkop ayeng’iyeng’a, “neidetidet, nedoltiaatwa enkidetidet ENKEDET naitashe tenkop nebaikishumata enye keper.” Neibalakinyeki enchula eshumata oe nkop lelo kumok eisoma ena atini enkoitoiembuan. NNK 4.1

Ilaigerok

EUTUNOTO

Ore enaipirta ena buku naa pee eutaki e Nkai olngurlelo pooki oata eyiounoto pee erubare inkedotolaitajeunoni loltung’ana pooki oiruk Ninye ometabaikienkarsisisho Olaitoriani. Metokordu Olaitoriani pooking’ai oisoma ele ratioti oirriwaka iyiook Ninya Papalang le shumata. NNK 4.2

Ena embuku edukuyia natang’asaki aibelekenytenkutuk olmaasai tiatua imbukui kumok oltauloolaidetidetak otabolokoki e sinka e Nkai Ellen G.White naa ninye eidimie oltau sinyati le Nkai meigeroele ratioti le njeunoto. Metabolo intai pooki YesuKristo nkonyek pee idolidolo enkoitoi enjeunoto,onkiyiaa inyi pee ining’ining’i oltoilo Lenye tena buku.NNK 4.3

Olaibelekenyani,PASTOR DANIEL SINKIRA MUNKE

ENKITAMOTO

Atua inkiyiaa kumok etadoikitio kulo rorei lenkipototo supat, wootu enatii-ore ina kipototoOlaitoriani lolng’ur laa ore oltau lenye lenyorrataneitawang’aki lelo pooki oisargari aing’uaa e Nkai; naaore ti atua iltauja lolkumok lelelo oibalunye injerekeyeu eretoto natumi ti atua Yesu neishori egolonnaitasieku eng’aji e Papa. Naa te kulo eshukokinoienkikilikwanata e Thomas, “Kaji king’o pee kiyolouenkoitoi?” Kelioo ajo keado enkoitoi nalo enkaji ePapa, negagang olbaribara nemesipuno kakwa naainkedot naabaya ang? NNK 6.1

Ore enkarna ena buku naa kelimu oratioti lenye. EutuYesu injere ninye ake openy oidim, aishoo oltau oishuiyiounot enyena, neutaa eng’ejek oloing’ash naang’ojiniaa “te nkoitoi osotua.” Kerikoo oloing’oruisupati olkuaak sidai, inkedot, oonkedot teng’oitoiempukunoto olkiristoi tiaatwa ina mayianata naboreina natumoyu tiatwa enkitayunoto katukul ekewanishoenkirukoto oe nemeitang’ain’gai tolng’ur lenjeunotooterripoto eng’olon olchore emunyani naitajeushootenkidimata en--;golon loo-laing’okok. Ore enkikootonatumi tiaatwa kuna matwan eidipa enkilejilej, neyau,too -- lkumok onyamal iltauja osiling’i esung’ureisho,neidimie ilasujak kuumok Olaitoriani meshomie

embijan weng’ida nadooyo toonkedot olarikoni lenyesinyeti, keutu inchere eidim aibalunye ele kilikwaitelelo kulikai kuumok oyou eretoto naijo ena. NNK 6.2

Enyorrata e Nkai Toltungani

Eibalunye seuseu we mbolunoto enyorrata e Nkai.Papa lang le shumata enkiterunoto e nkishui weng’eno eshumata we ng’ida. Ing’urai intokitinenking’asia naa sidain seuseu. Tadamu inkingasiatenkitobirata toyounot we enchipai neme enoltung’aniake, kake enonkitobirunot pooki naishu. Ewang’anenkolong we nchan, naiting’id neitumurru enkop, oreildoinyo onaiposha, onkong’at, eliki iyiook pookienyorrata Olaitobirani. E Nkai naisho inkitobirunotenyena eyiounot enye pooki olong. Ore tororei sidainlolaigeroni lolkerempe le Nkai nejo inchi, NNK 7.1

“Ore ingonyek elelo pooki likianyu;Naa injoo ninche indaiki enye toor’rishat enye.Nibol enkaina ino, Nintaraposh O’ntokitin pookinaishu. NNK 7.2

Olk. 145:15, 16. NNK 7

Eitobira e Nkai oltung’ani bayioroti sinyati naa shiput,we nkop Sidai anaa pee eing’uaa inkaik Olaitobirani,nemeeta emuoyan, eng’uan, aashu oloiib loldeket.Enkitadiata onkitanapat e Nkai, inkitanapat enyorrata --nayautwa Olkiyioi Okeeya. Ootenaa emion nayauing’ok, Eibalunyeki enyorrata e Nkai. “Eigeroki inchere

etediaa e Nkai enkop tenkaraki oltung’ani” Enk. 3:17.Olkikuei Oltulelei --inyamaliritin ontemat naitaaenkishui enye, nabo, osina oramatie enoramatietedupoto enye, anaa enchoto enkitamoore tilatitoonkishakinot e Nkai, pee eilepunye ninye aitung’uaaerruoroto oe nkita- dounoto ina nataasa eng’oki. Ootenaa ketabatate enkop kake eitu eyaku pooki osinawenkinyala. NNK 7.3

Ore tiaatua seuseu kewan etii ilkiliku losiligiwenkitagoluo. Etii intapuka atua ilkiku, neimulaaroilkiku tiatua intapuka naarropil. “E Nkai enyorrata,”eigeroki tepooki tapukai nabulu ote pooki peresioing’erring’erru. Ntaritik sidain naiputa enkijapeisinkoloitin leng’ida, intapuka omuain naing’erring’errunaitorropil enkijape, tenebo ilkeek adoru lentim loaataenyoriji enye sidai enkishui, eibalunye pooki erripoto eNkai Papa lang oyiounot Enyena naiting’id inkeraEnyena pooki. NNK 8.1

Eibalunye ororei le Nkai olkuaak Lenye. Eidipa Ninyeatolimu enyorrata enye ontarasi tenebo olng’ur.Etoomono Musa ajo, “Intoduaaki enkisisa Ino”,Newalaki Olaitoriani ajoki “Aitogiroo esupatisho Aidukuya ino” Ena. 33:18, 19. Ena enkisisa Enye. NeimOlaitoriani dukuya e Musa. Nelimu ajo, Olaitoriani,Olaitoriani e Nkai olng’ur wembiris we ng’iriata naaKarsis toosupati osipat neitodol olng’ur ilororani

kumok, nepalaki ntorrok we goro ong’ok Ena. 34:6, 7.Amu “mikisieku ewasa, nikibore emborron Yon. 4:2.“Naa ishipakino iyie olng’ur Mik. 7:18.” NNK 8.2

Eiteng’el e Nkai iltauja lang ti atua Ninye toutunotnemeikenayu te shumata ote nkop. Tenkotoiontokiting e seuseu otenena nagut, onaabebek ashetaenkop nayieu neiyiolou iltauja loltung’ana, etetemaNinye aibalakinye kewen iyiook. Kake kuna nemebiotpee eitashe tenkaraki enkarna Enye. Hoo neishoruakishakenishu nabanchi, eitamodoo olmang’atinda losupati indamunot Oltung’ana, pee eing’uraa e Nkaitenkuretisho; Nedamu Ninye aajo kegogong nemeidimatapalaki. Neija eikuna shetani teneutaa autakiiltung’ana metayioloito e Nkai anaa kore endamunotoEnye naa isipat ake eyieu nemeibelekenyayu --Olaigwenani arruoni oloishoyo esile te ntoloi. NeutuOlaitoriani etiu anaa Oloibartisho te nkong’u olomtenkaraki empong’ori we malmalisho oltung’ani peeeyiau engigwena shumata ninche. Ina pee eiwang’iekiele oiip lemisimisi pee eibalakinye enkop enyorrata eNkai ontaras nchere euwo Yesu aton tiatua iltung’ana.NNK 8.3

Euwo enkerai e Nkai aing’uaa shumata pee eibalunyePapa. “Meatai oltung’ani aikata atoduaa e Nkai; iloinoti kerai Ai otii olgoo le Papa Ninye oibalunye.” Yhn.1:18. “Nemeatai hoo obo oyiolo Papa leme ina kerai

ake o pooki ng’ai ogelu enkerai aboloki” Mat. 11:27.Neikilikwan obo lelelo oiteng’eni nchere “Intoduaaiyiook Papa,” Newaliki Yesu ajoki, “Kaboitare oshi akeintai ena kata pooki neton eitu kiyiolou nanu iyiePhilip? Ore olataduaa nanu netoduaa sii Papa aainyopee etejo intotoduaa iyiook Papa?” Yhn. 14:8, 9. Oreeibalunye ilo kilikuai lenye tenkop, nejo Ninye Yesu,Olaitoriani “Laaela Ninye teilata, nairriwa matolikiilaisinak ororei supat, nalaku tesinkaisho ilooena,naliki ilmodook emboloto oo nkonyek enye, nalakuaisho eupo lelo oitorogonyaki.” Lk. 4:18. Ena apaesiaai Enye. Kelotoo apa aas isupati, neishiunye leloooibooko oloirirua enkop. Etii apa ilmarei lemokureening’o eishir amu eimayie Ninye neishiunyeiltamuoyia pooki apa oinepua, tenena ang’itie. Etuutuaesiaai enye shakeni e nkielaata enye sinyati. Enyorrata,olng’ur apa naibala tooasat pooki enkishui enye;neipang oltau lenye toonkera oltung’ana temborron wesupatisho. Eishopo olkuaak letung’anishu, pee eishooltung’ani iyiounot enyena. Ore ilaisinak oloobor neitueureyiu atinyikaki ninye. Enyor apa ninche ailepakiinkejek Enyena, pee eidam enkomon Enye girut,naibala enyorrata. NNK 9.1

Eitu eibooyo Yesu ororei hoo obo osipa kakeetolikooyie te nyorrata inkatitin pooki. Etasishoreeng’eno sapuk, ondamunot eatwa, we nkitashoto

emborron tenchula enye oltung’ana. Eitu aikataepashipashu, neitu aikata eiro tegoro Neitu aikataeitame entooma eng’ishui. Eitu aikata eashenturuaisho etung’anishu. Eiroro isipat ake, kaketenyorrata inkatitin pooki. Eisikong'a Ninye,esunkureisho, nemeisiligayiu we nduaran, kebore apailkiyio oltoilo lenye egira airo teng’isikong’ata emion.Neishiraki Jerusalem, ina anaasa apa nanyor, netanyaeng’ama Ninye, lora, Enkoitoi, Isipat we Mpuaan.Etanyaita ninche Ninye, Olaitajeunoni, kake neing’uraaNinye ninche tolng’ur wenanai enkoshoke. Eitayiokewan tenkishui enye pooki, Ondamunot oramatielekulikai. Dupati apa pooki tooma eng’ishui tonkonyekenyena. Hoo naa keishopito apa anaake enkisisasinyati, eirrugokine tenanai pooki olmarei le Nkai.Etaduaa toltung’ana pooki entooma natabatate naaoratioti lenye apa pee eitajeu. Ele apa olkuak le Kristoanaa anaibalunyeki tenkishui Enye. Ele olkuaak leNkai. Oltau le Papa inchorroi enyorrata sinyati,natutuaki tiatwa Kristo, nerukokino inkera oltung’ana.Yesu oota enanai enkoshoke Olaitajeunani lolng’ur laakera e Nkai, “neibalunyeki tosesen” I Tim. 3:16. NNK10.1

Tenkaraki pee elaku iyiook pee euo Yesu atontenebo iyiook, netum emion, ometwa. Eeuo aaku“Oltung’ani loosinaitin,” pee eitaai iyiook ilajung’ook le

ng’ida ontaras. Eishorua e Nkai Enkerai Enye kirotet,obore olng’ur osipat meeu aing’ua enkop enkisisanemeimakinoyu, meeu enkop nainyale, neitong’uaingok, neitomisimiso olooip leng’eeya oldeket.Eishorua Ninye metung’uai olgoo Lenye le nyorrata,enkisisa olmalaika, menoto emion enkurruna,enkitagorisho, wenkitunyoroto, wenkiba we nkeeya.“Atwa Ninye apa etii enkitobirata osotwa lang temion;neishiunyeki iyiook tooshot Enyena” (Isa. 53:5).Ing’urai Ninye tiong’ata, ote Gethemane otenchumataolmusalaba! Enkerai e Nkai nemeeta entibili, natanapaolola loong’ok. Ninye apa ora entoki nabo we Nkai,otoning’o tentooma Enye eng’ishui eoro torrononautwa ing’ok aarish e Nkai oltung’ani Nebwaktenkutuk enye tolkiyioi lemion ajo, “e Nkai ai, e Nkai ai,aainyo pee kitung’uayie?” (Mat. 27:46). Olola apa loong’ok, weyiolounoto entorroni enye nalusoo,weororoto entoma aitung’ua e Nkai, ena apa natigilaoltau lenkerai e Nkai. NNK 11.1

Kake eitu eitaini ele asar sabuk peitobiri enyorrata,toltau le Papa pee etum atonyorra iltung’ana, arashupee etum eyiounoto naitajeunye oltung’ani. Meeneijakatukul! “Amu etonyorra e Nkai enkop aiko injiomeishoru Ekerai enye nabo” Yhn. 3:16. Enyorr iyiookPapa neme tenkaraki enkilejilej sapuk, kake eitayioenkitutumoto amu enyorr iyiook. Kristo apa emporunet

naimunye enyorrata enye ontarasi pee eisalashakienkop natabatate. “Eneikona apa e Nkai tiatwa Kristometoning’ore enkop ninye” 2 Ilkor 5:19. Etii apa e Nkaiatua Kristo eitaki kewan osotua oe nkop? Etamio eNkai tenebo we nkerai enye. Tosina le Gethsemane,tenkeeya e calvary, ine etalakie oltau lenyorrataontarasi esile elakunoto ang. NNK 11.2

Nejo Yesu, Tenkaraki ena pee aanyor Papa, amuairragie enkishui ai pee aitoki adumu, Yhn. 10:17. Naainchere, “Etonyorra intai Papa tenyorrata sapuk,Naatonyorra Nanu alus amu aitayio enkishui ai peealaku intai. Ataa Nanu Endutet, we sipatatenkitayunoto enkishui ai, pee anap enkigwenaontorrok inyi, aikiroteta te Papa, amu tolasar lai. eidime Nkai atisipayu, naa olaitusupatani leilo oiruk Kristo.”NNK 12.1

Metii likai leme enkerai e Nkai oidim aidipaelakunoto Amu ninye ake otii apa olgoo le Papa oidimaibalunye Ninye. Ninye ake oyolo eneba eng’adori weng’uton enyorrata e Nkai neidim atuutu. Meetai ainang’or tolasar lontarasi oitayio Kristo tenkarakioltung’ani otabatate toong’ok ninye ake nalimuenyorrata e Papa toltung’ani kiminati. NNK 12.2

“Amu etonyorra e Nkai enkop aiko nji meishoruenkerai enye nabo.” Eitu apa eishoru pee elotu aton

ake tiatwa iltung’ana, kake pee enap ing’ok enye, neepee eyiaku olasar lenye. Eisho Ninye olosho otabatatemeitasho. Eibalakinye Kristo barisho oyiounot etung’ani. Ninye apa ora nabo we e Nkai oidikidikore inkeraoltung’ana te aashata nemedung’oyu. “Mekurru Yesuejo ninche ilalashera” Ilh. 2:11. Ninye olasar lang,olomitu iyiook, olalashe lang, oota embukunotooltung’ani tedukuya olorika le Papa, na tontarasimoitie etaa nabo olosho otalakua, Enkerai oltung’ani.Ore kuna pooki naa pee edumuni aitung’ua erruorotowe nkitadounoto oo ng’ok, pee etum atang’amaienyorrata e Nkai, neng’ar eng’ida esinyatisho. NNK12.3

Esiana natalaaki te lakunoto ang, olasar lontarasi lePapa lang le shumata tenkishorunoto enkerei enyemetwa tenkaraki iyiook, pee eisho iyiook eyiolounotonagut enikiindim ataa te Kristo. Anaa enatoduaaOlkipaaret Yohana obore oltau sinyati, enkadori wenguton, we lalaai enyorrata e Papa tolosho oidaaya,eiputa apa ninye enkisisa we nkanyit; Elaii ororeioishaakino pee elimunyeki enanai enyorrata enye.Eipoto enkop pee etum aing’ura. “Eng’ora enebaenyorrata natonyorra iyiook Papa, pee eipot iyiooknkera e Nkai.” I Yhn. 3:1. Kedupoto nabaa enatoltung’ani! Te nkaraki intorrok eyiaku inkeraoltung’ana ilenkitoria eshetani. Tenkoitoi osiligi,

tolasar lolning’o le Kristo pee eidimi aitaa inkera eAdam, inkera e Nkai. Tenkaraki naishopo embukunotooltung’ani, ninye pee eilepunye Yesu oltung’ani.Etipikaki iltung’ana otabatatate eweji naa teneitutumio Kristo neishakino teneipotieki ajo “Nkera e Nkai.”NNK 13.1

Ore enyorrata naijo ena meeti ai narisiore. Nkeraolaigwenani le shumata! Kisiligata sidai Enkibartishokewan. Enyorrata e Nkai nemeishari te nkop neituenyorru Ninye. Ore ena damunoto naa keeta egolonnaidim aibelekenya entooma enkishui, neyiauendamunoto abori eenata te yiounoto e Nkai. Ore anaaeneba eyiolounoto ang olkuaak sinyati te wang’an emusalaba, neibalayiu olng’ur naaleng teyiook, neshulaenanai we mbalakinoto tenebo inadede osipat, naa oreanaa enikijurru naaleng shakeni nemeisianayiuenyorrata ina nemeiting, we nanai eooshoke nalangenkaripisho eng’otonye enkarai tenkerai enye nagilaakung. NNK 13.2

YESU OLANYOR LENG’ISHUI AI

Yesu olanyor lenkishui aiTokorduaki maeu olgoo lino,Ootenelusoo osiwe,Ootenaa sapuk enkisiwisiuIsudoyioki Olaitoriani isudoyiokiOmeishari olkutati leng’ishuiIntoipoki malabaiki olaitalanganiOoi, Tangamai enkishui ai kenya ake!

Maata ai kisudorotoImbung’a engiyang’et ai nashal tiatua iyie.Mikingua, oi miking’ua nanu openyIntasheyieki nikilejilej nanuIyie ake aisiligita anaakeIyie ake atumie eretoto aiIntoipoki elukunyai nemerripoToloip lenaipukoi ino.

Iyie ake Kristo pooki naiyeiuElus pooki inatum teyie:Tudumu olotabatate, isisa oloiterre,Tabaa ilomoiyia, niutaa ilmodook. Esipa naa sinyatienkarna ino,Maata esipata ai makewanAshal naata ing’ok kumok,

Kibore iyie isipat uempiris.

Kibore iyie empiris naa teyie ake etumoyiuEmpiris naitoip ing’ok ainei:Inchoo eijirririjirru olchorro lembaata;Intobiraki nikintisiny tiatuaIyie enkong’u embuaanInchooki maawa teyie pesho.Turumishoyu iyie tiatua oltau laiTubulu toontarasi moitie. NNK 14.1

ENYORRATA NEMAISHO ALO

Ooi ENYORRATA nemaisho alo,Ayieng’iyieng’ie oltau naurut Teyie;Aashukoki enkishui ino naata,Pee teguton enaiposha ino inchoo eijirrijirruenkarsisisho, Ncheiput!

Ooi ewang’an naasuj tenkoitoi ai pooki.Aishoo enkilang’ilang’et ai misil iyie,Eshumita oltau lai ewangan esile,Nchere tenewangu enkolong ino.Injoo ewangu asidanu!

Ooi iyei enchipai niking’orua te mion,Maiken oltau lai te yie;Aing’oru olokirr-ai te nchan.Naning ajo mepesho osiligi,Neish ilkiyio le nkishirata! NNK 15.1

Ooi emusalaba naaingadedeyie e clukunya,Menare naisudori te yie,Airag te nterit etua enkisisa e nkishui,Naa te nkop ebulu naanyokie enkishui nemeishunye.

“Eidaya iyiasheta pooki oltung’ani,Olchore to ‘Ichore meisiligayu e tisipe,

Etapala intoiwo oramatiei lenye,eiwang’ieki shumata oe nkop kenyake;Kake metii enkibelekenyata,Nainining enyorrata e Yehova.” NNK 16.1

G. Matheson

Eyiounoto Oloo ng’ok E Kristo

Eitujung’oki apa oltung’ani tenkiterunoto egolonsapuk, Ondamunot, naarisio. Bayoroti apatempukunoto enye katukul, neetakino apa enchola weNkai. Biot apa indamunot enyena naa sinyat nkishaatenyena. Kake ore tenkaraki engolon enkong’u,neibelekenya egolon enye, nejing kewanishu ewejienyorrata. Etarruoyie apa embukunoto enye tenkarakiintorrok metaa mekure apa eidim aibooi teng’olonenye makewan egolon Oloirirua. Etaa apa orrindik leshetani, naa anaata etotona teine intarasi teneitueparrparr e Nkai asioki. Eyiounoto apa olatemani najopee eiboyio enkishaata sinyati, tenkitobirunotooltung’ani, pee eiput enkop osina werruoroto. Neutuena gogong’i pooki inchere esiai e Nkai anaa apa peeeitobir oltung’ani. NNK 17.1

Temua enye sidai nemetii ing’ok eeta apa enchipaieiro tenebo Oninye. “Olaa tiatwa ninye eisudoro masaapookin sidain eyioloounoto oeng’eno. Ilkol. 2:3. Oretesiadi ing’ok enyena eitu eitoki ang’idakinoesinyatisho, netem aisudori toonkonyek e Nkai. Neijaeitiu oltau teneton eitu eitang’ejuki. Meeta enchola wee Nkai, nemedol enchipai teneiro pokira. Meshipakinoolasaani long’ok enetii e Nkai; eleliari tolturrur losinyat.Tenaa Keishori ejing shumata, anaata medol esidano

katukul. Ore oltau sinyati lemeeta enyorrata olom laninye oitore ine -- ore pooki tau oirukoo oltaulenyorrata ontarasi -- nemeidim aiseyie aiwejinemeirukisho tentooma enkishui enye. Ore indamunotenyena, onena nanyor, onkipirat nepaashari. NNK 17.2

Pee eitagor lelo biot oomanya ine. Neyiaku sii oltoilosuuji tosinkolio le shumata. Neaku shumata ewajiosina te ninye; neyiou ninye neisudori teilo la ewang’anenye na enkorrok eng’ida enye. Mee ematwa e Nkaietii endamunoto najo pee mejing ilaasak loong’okshumata, eiboyio intelon enye nemenarikino te nchulaenye. Eyiaku enkisisa e Nkai enkima napejishoteninche. Eng’ama ninche enkitarruorroto peeeisudoori tenkomom eilo otua pee elaku ninche. NNK18.1

Meidimayiu te yiook maate mailanya eng’umotoOong’ok ina nikitusulakinote. Torrok iltauja langnimikindim aibelekenya. “Kaing’ai oidim aitayiunyeentoki sidai atwa entorrono? Metii hoo obo.” “Amu oreoltau oitore osesen naa olmang’atinta te Nkai; amumeishoru meitoria nkitanapat e Nkai; nemeidim” Yoa.14:4; Irm. 8:7. Eng’eno, olkuaak esiai eyiounoto,inyuaat etung’ani, eeta pooki ematwa enye, Kakemeeta egolon tene. Eidim atuutu enkitobirata ondeloneyioriong kake meidim aibielekenya oltau; meidimaitinyila inchoroi enkishui. Ometaa ake netii egolon

naasisho tiatwa, enkishui ng’ejuk naing’ua keper, etoneitu eibelekenyi iltung’ana metung’uai ing’ok aajingesinyatisho. Ore ina golon na Kristo. Emunyani Enyeake naidim aitopiu inchot entooma eng’ishui, netiluaibalunye e Nkai we sinyatisho. NNK 18.2

Etejo Oliatajeunoni “Teneitu Eini oltang’ani teshumata” ,.ashu teneitu eng’amaa oltau ng’ejuk,iyiounot ng’ejuko, indung’okinot, indamunot naarikokienkishui ng’ejuk, meidim atodua enkitoria e Nkai (Yhn.3:3). Ore enduata nanarikino ake naitubulu esupatishonatii oltung’ani tolkuaak lenye naa elejare enkeeya.“Menyorra oltung’ani ake le nkop inkishorunot enkiyang’et e Nkai; emodai nena te ninye: nemening’unena amu te nkiyang’et ake eidim atujurru.” “Ming’asiatenaatiaka, meata kata nemeini intai aaigil.” Yhn. 3:7.Eigeroki aajo te Kristo, Atua ninye etii enkishui, ore enakishui naa ewang’an oltung’ana, ina arna ake ti aborishumata naishooki iltung’ana pee kijeunye.” Iat. 4:12.NNK 19.1

Me hoo toki tinitayiolo enyorrata -olng’urr le Nkai,nidol enkitayunoto, enanai e Papa, olkuaak lenye. Mehoo toki pee eyioloi eng’eno osipat onkitanapatEnyena, pee idol ajo eitamanyuno teshumateenyorrata nemeibelekenya. Etadua olkipaaret Paulokuna pooki apa pee ejo “Kanyorraa nkitanapat incheresupati” Neaku sinyat ninche nkitanapat nesinya sii ina

kitanapata nesipa na supat. Kake etoponayie temionentooma enye enkishui elaishoo, kake ara nanuoltungani otimiraki mataa orrindik loo ng’ok” (Irm.7:16, 12, 14). Eyiou apa biotisho, esipata nemeidimatabaiki makewan, neishir ajo “Oi ele oibe oji nanu!Ainyoo kenya naoru ele sesen onena pooki naaenikinokeeya” Irm. 7:24. Olkiyioi laaijo ele oilepa shumataaing’ua iltauja oiroshi too nkuapi pooki osirito pooki.Eata; pooki ewalikinoto nabo najo, ing’ora olkuoo lekerle Nkai oya eng’oki enkop” Yhn. 1:29. NNK 19.2

Ore ilkumok neitaa oltau lenkinyang’et le Nkaiimasaa na-utunye ena sipata neibalunye te lelo taujalooyiou nelakuni to olola loo ng’ok. Ore anaa pee eidipataasa e ng’oki enye apa pee elej Esau, neisik ninyeJacobo aing’ua enkang emenye tenkaraki ening’itoapa eiroshuio olola lenye loo ng’ok. Nenya eliyo wesung’urr apa pee eorore nena pooki naiting’id enkishui,Ore apa olturiaki tentooma enye enkishui naa inchereetooroitie ing’ok” enyena aitung’ua E Nkai, netung’uayeshumata. Neirrang’ tenkop aitukut tenkilang’ilang,emanita apa ninye indonyo nailiyioon, naa ore keperneing’or ilakir eimerlel. Ore ake eirrag, nelotu ewang’anomoni atua ng’itoduaat enyena, naa ing’uraitenkong’ata nairrangie, inkedot namisimis naitera tenkop metabai inkishomin eshumata, Ore teshematanena kedot, nedol ilmalaika eilep shumata nedou sii

abori, ore te ng’isisa eshumata, nening’oyu oltoilosinyati to rorei lenkilejilej osiligi. NeibalakinyekiJacobo ina naishoo iyiounot enyena naiyeu entoomaenye enkishui; -- Olaitajeunoni. Ore te ng’ida we nasheneibalayu enkoitoi naidimie ninye olaasani long’okatushukokinoyu enchula tenebo e Nkai. Ore enkedetenye enkisudori tenkidetidet enye na Yesu apa eutu aininye ake olaitutumoni oitutum E Nkai oltung’ani. NNK20.1

Ena sii opake eimaka Kristo eirorie Nathanael, apapee ejo, “Esipa, ajoki ntai, aidolidolo shumata etaboleneilepaki nedou ilmalaika le Nkai te shumata Enkerai etuung’ani,” Yhn. 1:51. Tenkiminata etooroye kewanoltung’ani te Nkai; Nedung’uni enkop aaorie shumata.ore ilo baata otii erishata neidimi anyaaki aitutumo.Kake ore tenkaraki Kristo, enyakaki aitutum enkoposhumata. Tenkisisa enye sidai, enyaaka arub olbaataoitayutwo ing’ok, pee eidim aisiritoto ilmalaikaoltung’ana. Eitutum Kristo oltung’ani otarrorretenchalan enye nemeret toki, tenebo enkong’uenchorro egolon nemeiting. NNK 20.2

Kake telaisho etii eng’idetidet oltung’ana elototoedukuya, telaisho tonyuaat pooki etung’ani tenkilepunoto enye, teneany enkiterunoto nabo akeosiligi we retoto to losho otabatate. “Ore entoki pookisidai enkishorunoto pooki nemeata entioto edou

eing’uaa e Nkai” Meatai olkuaak sidai nesipa leme eNkai ake eing’uaa. Ore enkoitoi nabo ake nalo enetii eNkai naa Kristo. Ejo “Ninye, Ara nanu enkoitoi oesipatao enkishui. Metii oltung’ani olotu enetii Papa mmenanu eimayie.” Yhn. 14:6. NNK 21.1

Eibartisho oltau le Nkai tenkaraki inkera enyenatenkop, eeta enyorrata nagol alang enkeeya. Oretenkitayunoto enkerai enye, ketubukuo shumata pookitenkitayunoto nabo. Ore enkishui Olaitajeunoni wenkeeya we nkitutumoto we esiaai olmalaika wenkishirakinoto enkiyang’et sinyati e Nkai, Papaoasisho tiatwa pooki, iyiounot sidain nemeisholeshumata, etii kuna pooki tenkaraki elakunotooltung’ani. NNK 21.2

Ematadamu pooki olasar lenking’asia oitayioki teyiook! Ematetem aishunet esiai we golon naasishoreshumata pee eshuku ilo kiminati, pee eshuku ninchemeetu enkaji e Papa. Indamunot naagol, onkipaarotnaata egolon meidimi atipik atwa esiaai, inkishoorotnaalus tonkiasin sidain eng’ida eshumata, encholaolmalaika, enchola oe nyorrata e Nkai Oe Nkerai enye,elusunoto oe mponaroto egolon ang toolporori pooki-ai mee inkitamoot nagol kuna, naitagol iyiook neisisiyiook pee kintayu iltauja lang metaasa esiaaienyorrata Olaitobirunoni naa Olaitajeunoni sii? Naa oretenkai matwa eng’igwena e Nkai natolimuoki toong’ok

elakinoto nemeba anaa toki, enkitadounoto olkuaaklang oe mparparata nabayie etuutwaki tororei le Nkaipee eikok iyiook matung’uai eisiaai e shetani. NNK22.1

Ai menare tiniking’en emunyani e Nkai? Kainyoo ainalus naa anata etasa? Ematipik ate iyiook osotwalenye osipa, amu ninye otonyorra iyiook te nyorrataeng’ing’asia. Emaibalunye ate tenena naitayiokiteyiook pee eibelekenyi iyiook matotiu anaa Ninye,neshukokini iyiook enchola olmalaika olning’o teneboenchola e Papa oe Nkerai Enye. NNK 22.2

EMASHO

Esisa pooki egolon enkama e Yesu!Incho egilakikung ilmalaika;eyauni dukuya enkopiyia enkitoriaNintaa ninye olaitoriani le pooki.

Intai iinot gelunot lolosho lo Israeli, Intai otelekutwatembatatata.Esisa Ninye oitajeu ntai temunyani enye,Nintaa Ninye olaitoriani le pooki

Nchoo iloreren oloshon pookiTena kop napurpuranaNinye eisho nkitoriat pooki enkanyitNintaa ninye olaitoriani le pooki.

Oi oidia, olido turrur sinyati,Nintaa Ninye olaitoriani le pooki. NNK 22.3

Edward Perronet

Enkibelekenyata

Kaji eiko oltung’ani pee esipayu te Nkai? Kaji eikonipee eitusupati olaasani long’ok? Tenkoito ake e Kirstoeidimi ayiautu iyiook matushulata oe Nkai, tenebo oesinyatishu Enye/ Eikilikuanu ilkumok ena kikilikuanataanaa sii lelo apa kumuk tenkata e pentecot ina kataapa pee eyiolou ing’ok neishir toltoilo sapuk ejo “Kaana kias?” Ore ororei ledukuyia otawalikia Petero naa,“Embelekenyata” Iat. 2:38. Ore ake sii tiaikata anaapee eidip atejo embelekenyata, neitoki ajoki. . . .“Entejo mikintoki nimbelekenyakinono e Nkai peeejutori ng’ok inyi.” Iat. 3:19. NNK 24.1

Ore enkibelekenyata nashula osina long’ok oenkirrigunoto Mikindimu atany ng’ok maate metelekutinikidol entorroni enye nikimbelekenya aing’uaaninche katukul toltau neidimayiu naa pee kidolenkibelekenyata nadede enkishui. NNK 24.2

Kumok ilemeyiolo enkibelekenyata kewan. Eisinanuoilkumok nchere ketaasa ng’ok netem enkitobirataeyoring tenkaraki naa keure iasat enye nemeishakinoejo keyiau enkitamioto shumata ninche. Kake mmeenkibelekenyata ena anaa enajo olning’o. Eishirakininche enkitamioto aitulus ng’ok. Ninye apa osina leEsau ina kata apa pee edol nchere eitarruoie

enjung’ore enye intarasi. Anaa sii enkiputukeny eBalaam tenkaraki olmalaika oitasho tenkoitoitedukuyia ninye eibung’ita olalem, neibalunye ntorrokenyena tenkaraki pee meiturraa enkishui enye; Kakemme enkibelekenyata ena nasipa ong’ok, metiienkibele-kenyata eyiounoto teneme enkibayiunotoontorrok. Ore apa pee eidip aishooi Yudas Olaitorianilenye neibalunye ajo” Aitarruoyie aitarasayie oltung’anilemeeta entiyoto metari” Mat. 27:4. NNK 24.3

Neisimunye enkibalakinoto tenkaraki intorrok enyenaentooma enkishui otenkaraki oyiolounot eng’igwenaoe nkuretisho eina olong eng’igwena. Ore apa nenapukunot nainepu ninye terisioroto oyasat enyena,neiput ninye enkuretisho oe suujisho, kake metii apaeguton egilata oltau tosina entooma enye enkishui,nchere eitarasayie enkerai bioto e Nkai, nemikiosinyati lo Israeli. Anaa sii ninye Pharaoh, ore apa etiiabori emion engigwena e Nkai, neibalunye ng’okenyena pee etum ailanyai kulie oshot, Kakeetushukokine olmena le shumata ina kata apakenaitirringate ilmeitai. Eisinanuote kulo pooki tenkarakitena nayau ng’ok, kake eitu eisinanuo tenkaraki ng’okate. NNK 25.1

Kake teneitayu oltau kewan nena naara neng’iyangetsinyati e Nkai neputuni indamunot pee edol olaasaniloo ng’ok entoki nagut naa bioto tonkitanapat sinyat e

Nkai. Oloshekop le nkitoria enye te shumata enkop.“Ewang’an nadede naitawang’aki pooki tung’ani Yhn.1:9 olotu enkop”. Eitawang ilgilat oisudoro le ntoomaengishui, onena tokiting naisudoro tenaiminneibalunyeki. Eibung enyorraroto indamunot tenebooltau. Eeta olaasani long’ok eyiolounoto osipat eJehovah, nening entorroni nalioyunye, ntorrok enyena,onemesinya tedukuyia Olaikernunoni loltauja. Edolenyorrata e Nkai esidano esinyatisho, eng’idaembiotisho, Eyiou neitisinyi, neshukokini enchulaeshumata. NNK 25.2

Ore enkomono e Daudi eidipa atabatatayu, naa keutuenetui osina odede too ng’ok. Edede apaenkibelekenyata enye negut. Metii apa enyuatanaitelelek ing’ok enyena; nemeeta eyiunoto najo peeeilanyaa eng’igwena naitureisho neitisiny enkomonoenye. Etodua Daudi entorroni sapuk ontorrok enyena,etodua enkiduruk entooma enye enkishui neibayung’ok enyena. Mme embalakinoto ake etomonuo,Kake tenebo embiotisho oltau. Neyou eng’idaesinyatisho, pee eshukokini enchula olning’o tenebooe Nkai. Ele apa ororei le ntooma eng’ishui enye:“Metamayani olotapalakaki indorok enyena, neitoiporing’ok enyena. “Emayiana oltung’ani lemeikenakiOlaitoriani indorrok, Nemeata tiatwa oltau lenyeeng’itadiata.” Olk. 32:1, 2. NNK 26.1

Tokorduaki e Nkai, terisioroto onjuneti inono; NNK26.2

Terisioroto enkumoin enkordunoto ino, tujutu intorokainei. Intukuoki katukul to ng’ok ainei, intisinyakitontorrok ainei. Amu ataiyolo indorok ainei: O ng’okainei etii dukuya nanu oshi ake. Aa intamore, iye openyaitaasa ing’ok Nataasa ena torrono te dukuyaing’onyek lnono: pee intadede eng’ata niro. NiakoSinyati eng’ata nigwenare. Ing’orai atoiuoki ti atwaintorrok NNK 26.3

Naanotayu yeyo tiatwa ing’ok. Ing’orei amu iyieu lyeenasepa, e atua oltau. NNK 26.4

Ore ti atua ematwa anaisudoro nikintayiolo eng’eno.Intisinyaki te’hisop, naaku sinyati: Intukuoki maiborraalang empaso. Intoning’oki enjipai oe eng’ida: Pee aaore lelooik litigila, neshipaiyu. Isudoi engomom inoton’ng’ok ainei, Tujutu indorrok ainei pooki Intobiratiatwa nanu oltau osip, lye e Nkai; Torrinyokoki oltaung’ejuk supat atwa nanu. Nikinang’aa aitalameng’omom ino; Nimikioru enjipai enjeunoto ino:Nikimbung toltau leiyeunoto. Naa kaitayiolo lelooitarruo inkoitoi inono; Talakuaki te ilo lo’sargeta, lye eNkai, lye e Nkai enjeunoto ai. Nikiranyaki olng’ejep laiabuaku esinyatisho ino (Olk. 51:1-14). NNK 27.1

Ore enkibelekenyata naijo ena naa kegirooimbaikinot ang egolon pee kindip; Kristo ake etumieki,oilepa alo keper neishoo inkishoorot iltung’ana. NNK27.2

Ene enkiterunoto naiminie ilkumok, naa tenkarakinatanyaita eng’amaa eretoto neyieu Kristo neishoninche. Edamu ninche nchere meidim aetu enetiiKristo eton eitu eibelekenya nejo ninche eitobirenkibelekenyata pee etum empalakinoto ong’ok. Esipaaa enkibelenyata nang’asu pee eitoki empalakinotoong’ok; amu ilo tau ake otigile neeta enkiputukunyoota eyiounoto Olaitajeunoni. Kake keyanyu olasaniloong’ok ometaa neibelekenya pee elotu enetii Yesu?Ketaa enkibelekenyata enkiborooto natii erishataolasani loong’ok Olaitajeunoni? NNK 27.3

Meitamok olning’o ajo enare neibelekenya olaasaniloong’ok eton eutu eirukoo enkipototo e Kristo, “Wootuenatii intai pooki onyamal niatata ilolan ooiroshi, peeayeng’iyeng’ie ntai.” Mat. 11:28. Ina golon naing’uaKristo, nariku oltung’ani metabaiki enkibelekenyatanadede. Etuutwa Petero ele rorei tenkoitoi nalelekeirorie Israeli nejoki, “Ninye eilepie e Nkai tenkainaenye etanene metaa ninye Olaigwenani kitok, neakuOlaitajenani, oisho Israeli enkirridunoto oempalakinoto oo ng’ok” Iat. 5:31. NNK 27.4

Mikindim aibelekenyata metii oltau sinyati le Kristopee eputu iyiolounot amu mepalikini iyiook metiiKristo. NNK 28.1

Kristo enkiterunoto epooki golon naishakino naidimaiponyai. Ninye ake oidim atuuno embeu naataolemagati ong’ok. Ore pooki younoto toosepat oembiotisho pooki nyorraroto entorroni ang, naa shakeniinchere elotoo enkiyang’et enye sinyati tiatwa iltaujalang. NNK 28.2

Nejoki Yesu, “Tenailepieki nanu tenkop nayietuiltung’ana pooki enatii.” Yhn. 12:32. Enare neutakiniolaasani loong’ok inchere Kristo Olaitajeunoni leenkop; naa tiniking’uraa olkuo leker le Nkai tenchumata emusalaba e Calvari, neiterunyeenkisudoroto elakunoto aibalayu tondamunot angneyau iyiook esupatisho e Nkai matabaikienkibelekenyata. Eibalunye apa ninye enyorratanemelimunoyu inakata apa pee ee te nkaraki ilaasakloo ng’ok; naa tenedol olaasani loong’ok ena nyorrataneitanana oltau, neitiship indamumot, neiseyie osinatenkishui. NNK 28.3

Esipa inchere kekurru oshi iltung’ana tonkoitoi enyetorrok, neing’ua kulie telon enye torrok, eton eituemusu nchere erikuni enetii Kristo. Kake ore anaaananyook aitobira tiatwa eyiounoto nadede pee eaas

enasipa naa egolon e Kristo nayietu ninche. Egolonnememusu naasisho tentooma eng’iyang’et neitopiuninerubi enkishui, eoriong. Ore pee ekordu Kristomeing’ura emusalaba enye, neing’or sii ninye ilootaremoki neitamei toong’ok enye, nelotuenkitanapata atwa ang aa ninche iyolounot enye.Enchalan enkishui enye, eng’oki bikoti naata eguton tentooma enye enkishui, neibalakinyeki ninche. Neiterninche ademu entoki naibirta isipat e Kristo, nejo, “Ainyoo ng’ok naa eji enare neitayuni olasar obanchi peeelakuni ilo oena? Kamaa ena nyorrata pooki wenakitamioto pooki, wena borron pooki nchere peemikimin kake pee kitun enkishui nemeish?” NNK 28.4

Eidim aibooi olasani loong’ok ena nyorrata neidimatanya enyikaki Kristo; Kake teneitu eany neitinyikunimeu enetii Kristo; nerik ninye eng’eno enkitobirataenjeunoto metabaiki abori emusalabatenkibelekenyata oo ng’ok enyena naa ninchenaitamio ina Kerai kirotet e Nkai. NNK 29.1

Ina damunoto sinyati naasisho toontokitinenkitobirunoto, ninye nairorie iltauja loltung’ananeitam enkure sapuk eyiounoto eina toki nemeetaninche. Meitarabosh intokitin enkop iyounot enye,eishiraki oltau le Nkai ninche meing’oru nena tokitinnaa ninche naaisho ninche osotwa oe nkiyeng’iyeng, --empiris e Kristo, eng’ida esinyatisho. Tenkaraki ina

golon nalioo oe nemelioo, etilu indomunot oltung’anametung’uai esikar oong’ok nemeidim aitarabosho toki,Kake meing’oru ina mayanata naidim ataa enenyetiatwa Ninye. Ore kulo tauja pooki loing’oru tempeshoeneokie enkare tolchorroi otoito lena kop, ejoki nincheolkilikuai sinyati, “Nchoo ilo oyiou eng’amu enkareempuaan metii enkinyang’a” Emb. 22:17. NNK 29.2

Iyie ilo oota eyuonoto entoki sidai alang ena koponene naishoru enkop, neirrash ena younoto incherekoltoilo le Nkai tentooma ino, enkishui. Tomono Ninyemikinchoo enkibelekenyata, nikimbalakinye Kristotenyorata enye nemeish, ote biotisho enye bayoroti.Ore tenkishui Olaitajeunoni neibalunyeki tenkitanapatae Nkai nemeibelekenya ekenya anaa noltung’ani.Enkaripisho, enyorrata nemeeta olkikainet apaenkishui entooma Enye. Tiniking’uraa iyiook Ninyenebukokino iyiook ewang’an naing’ua Olaitajeunonilang pee kindim atodol entorroni oltauja lang. NNK30.1

Eidim nikiteleja ate anaa enataasa Nicodemus,inchere ai Sidai enkishui ang, nikiaata olkuaak sidainikidol menerikino tinikintoborruo te dukuya e Nkai,anaa lelo kulikai aasak loong’ok, Kake tenewang’uewang’an naing’ua Kristo tiatua entooma ang enkishui,nikidol eneba esujisho anaa, nikirrash iyiounotemakewan, omang’atishu. Nikiyolou taa ajo ore isipat

ang naa kesipa eitiu anaa ing’urreta naang’u, naaosarge ake le Kristo oitisiny iyiook tenkiduruk oo ng’okang, neitang’ejuk iltauja lang tenkitanyanyukoto Enyemakewan. NNK 30.2

Tenejing oltiili obo le wang’an e Nkai ina wang’anbioto atua entooma enkishui, neutu iwejitin pookienkiduruk tenkaraki intorrok, neibalunye egorowenkinyala tolkuaak loltung’ani. Tenkoitoi naijo enaeibalayu inkurrat weanyata e Nkai toltauja otonkutukienemesinya. Ore iasat eng’olon enkong’u olasanilong’ok naa keitaa mijontok inkitanapat e Nkai, keutuniaibalunye toonkonyek elelo loong’ok, neoshi aitameentooma enye enkishui teina jurrunoto enkiyang’etSinyati e Nkai. Ina kata ake eibayu kewanteneitanyanyukie kewan nena telon e Kristo. NNK 30.3

Ore oltiili obo le nkisisa e Nkai, enkitawang’akinotonabo embiotisho e Kristo, tenejing atwa entoomaenkishui neibalunye pooki tiooto temion, neibalibalayuenkinyala ontorrok olkuaak loltung’ani. Eitalioyoiyiounot oloirerio, egolon nemeisiligayu oltau, esujishooonkutukie. Iaasat olasani loong’ok nemeetaeng’anyit, naitaa mijooni inkitanapat e Nkai,niebalunyeki toonkonyek enyena, nepik olbaeeenkiyang’et enye neitamei tenjurrunoto Eng’iyeng’etSinyati e Nkai. Neibayu kewan tenedol embiotisho,olkuaak lemeeta entioto le Kristo. NNK 31.1

Nejo Paulo nchere “eipirta esupatisho natii atwankitanapat” -- “Ore toaasat eoring, nemeeta elayiaata”(Efe. 3:6) Kake Ore eyiolounoyu enteloni, Sinyationkitanapat, nedol kewan inchere kera oloong’ok.Teneigwenareki too nkitanapat naaigero neipirieiltung’ana enkishui eoring, natung’uayie too ng’ok; orepee eing’uraa eguton Onkitanapat enyena sinyat, nedolkewan anaa pee edol ninye e Nkai, negilkungtemborron, neibalunye ng’ok enyena. Nejo ninye, “Eataiapa enkata naishu ake maata nkitanapata, Kake orepee elotu ina kitanapata neinyototo ng’ok naye nanu”(Irm. 7:9). Ore pee edol empukunoto sinyati oonkitanapat, neibalayu esuujisho oong’ok katukul,neishunye. Neishari esipata emekewan. NNK 31.2

Meiken e Nkai ng’ok pooki aitoris, etii nkiririkinotepooki torroni anaa tenduaata Enye, anaa enetui siitoltung’ana; Kake ore anaa enaikununo ena asatatorrono wena kai toong’onyek oltung’ana, meetaieng’oki kiti tong’onyek e Nkai. Melulung’a enkigwenaoltung’ani neme bayoroti; Kake eyiolo ‘e Nkai pookitoki anaa ainaikunino. Eaanyi olamerani, nejokinikintapor ng’ok inono shumata; Kake ore o -- lwuasa,olnguarra, naa kepalaari oshi ake eitu eikoki kake kunang’ok naitagorrisho toong’onyek e Nkai, amu epashareintelon Enyena epirisutisho, oidia nyorrata nemenyorkewan elelo loo nkuapi neitu erriaa. Ore ilo odoiki

osordo loong’ok netum eng’orruna weng’aisienanishuenye, oe younoto empiris e Kristo; Kake Ore olwuasameeta eyiounoto neiken oltau pee medol Kristo oemayianata ontarasi naeuo aishoru. NNK 32.1

Ore ilo apa asotoni le kodi neomon ajo, “Na aiing’urrieki nanu olaing’okoni!” Lk. 18:13 Nedol kewaninchere kera alaasani lontorrok, neing’uraa sii lelokulikai ninye ajoo neija etiu, Kake nening ninyeeyiounoto enye, nelotu ninye eeta olula loong’okNelotu dukuya E Nkai aomonu olng’ur lenye ebolo apaoltau lenye pee etum oltau sinyati le Nkai ataasaesiaai enye dupati, nelaku ninye tegolon ong’ok. Oreenkomono olfarisayio endeeny wenkisisa emakewanKeutu inchere eikeno apa oltau lenye te ngolon esiaaieng’iyang’et sinyati e Nkai. Ore tenkaraki naaketalamari ninye te Nkai nelau inkirrashat esujishoenye, napashare embayoroto esinyatisho e Nkai. Oretenkaraki nemeeta apa ai yiounoto, neitu eng’amaatoki. NNK 32.2

Tinidol entorroni ino, mianyu metaa nintobir kewantosidana. Kebaa ilodamu ajo menarikino nepwonuenetii Kristo amu torrok. Ai iyanyu iyie ajo indimaitusupatuoyu tegolon ino? “Keidim Ole Ethiopiaaibelekenya emua olchoni lenye aashu olouaru Keriiltipot lenyena? Indim pasa siyie ataasa isupati, ilootamoo eaas intorrok?” (Yer. 13:23). Atwa e Nkai ake

kitumie eretoto. Mikiany ake eng’ilejilej nagol aashuirishat edupoto aashu enkikonyakinoto sinyati. Metiientoki nikindim ataas maate. Enare nikipwonu enetiiKristo kitiu anaa enikitiu. NNK 33.1

Kake mincho ake elej kewan oltungani tendamunotoenye ajo inchere ore e Nkai naata enyorrata sapuktenebo olngur, keitajeu sii niche lelo otanyaita empirisenye eidimi ake aisiana elusoroto ong’ok tewang’anemusalaba. Ore anaa enaikonyu iltung’ana inchere aisupat e Nkai naaleng ometaa meidim aitorraioloong’ok, inchoo eing’oraa ninche Calvary nemeetaiapa ai oitoi naidimi aitajeunye oltung’ani, amutenemetii ele asar meidimayu naa apa pee eilanyaolosho letung’ani egolon onkitarruorrot ong’ok, peyieeshukuni enchola elelo sinyat -- meidimayu teninchepee eyiaku ilenchola enkishui sinyati, -- tenkaraki enapee eishopo Kristo ing’ok oloogol onyek. Nemeyutenkaraki oloong’ok. Ore enyorrata, oe mion oe nkeeyaEnkerai e Nkai keibalunye kuna pooki enkarruoishoong’ok, neibalunye inchere meilanyayu egolon enye,metii osiligi naa enkishui nailepa. Kake enkitayunotoake entooma enkishui aisho Kristo. NNK 33.2

Eiwang’ie ate tiaikata lelo lemeyieu neisirai ejo keraninche IlKristoni yolot. Nejo “Ara sii nanu supat anaapee era sii ninche, mekure emiki ate, aashuendamunoto nauno nebor, aashu elototo eng’eno

toasat enye nang’u naaleng. Enyor ng’uarrat onenenaitiship ninche maate, anaa peeasita sii nanu. Eitaainkitapong’ot olkulikai enkotoi naanye esiaai. Kake oreng’ok onkitadiat ekulikai meidim atomitu lakaitung’ani; amu eitu eisho iyiook Olaitorianienkitanyangukoto napong’ori oltung’ani, eishoo iyiookengitanyaanyukoto sidai Enkerai bioto e Nkai, naa orelelo oishankarru enkorrok torrono elelo oitaa ateilkiristoni yolot, nenare naa ninche ouutu enkishui sidaionkitanyanyukot dupat. Neeta endamunoto supatanaa enanarikino neutu olKristoi, ai melusoo naa ng’okenye naaleng? Eyiolo ina nasipa Kake etanyaita eaas.NNK 34.1

Entorrip ate tenkimalimal. Emintayu aiturraa esiaaiempalata ong’ok inyi, ning’oruru embiotisho oltautiatwa Yesu. Ene etapong’orriye inkioipi ometabaikilaisho ontarsi. Mayieu nagira aimaki endorropishoonena nemesipa enkishui; Kake enetii enyamalitorrono, enyamali neton eyiolounoyu tenkaraki inaneimutieki eitu enyorraari oltoilo loltau sinyati le Nkai;teng’elunoto emanyisho tiatwa ng’ok. Ore tekulikaiKesipa ena kitumutikinoto. Oo tenaa kedoli eng’oki aakiti kake enkitaraposhoto elaisho eng’olikinotoontarasi. Ore ina nimikimir, nemir ninye iyiook, neyauemparparata ang. NNK 34.2

Eteleja apa ate Adam o Hawa aajo ore tena kiti bae

enkinosata olng’anayoi omito miedim ayetu nenapukunot enkitureisho anaa enatolimuo e Nkai. Kakeore ena kiti toki naa eng’ilata onkitanapat e Nkai sinyatnemeibelekenyayu, Ina natooro oltung’ani oe Nkai,Nebol inkishomin oloper lenkare le nkeeya, ontabonemeimakinoyu natii taata ena kop ang. Ore tosiritoosirito keilepita anaake tena kop ang olkiyioi oenkishirata, neishirita sii seuseu pooki toki naitayio eNkai temion sapuk tenkaraki engolon enkong’uoltung’ani. Etayiolo sii ninye shumata kewaneng’arruisho olarrabal lenye otaarare e Nkai. EitasheCalvary anaa enadamunyeki olasar tenking’asiaoloyouni pee eitutumisho teng’araki eng’ilataenkitanapata sinyati. Mincho ake kintelelek ng’ok anaaentoki nemetii. NNK 35.1

Ore pooki gilata oasaat, pooki anyata empiris eKristo, iyie kewan eipir; neitagol oltau, neoru iyiounot,nepik indamunot enaimin, mme kintaa ake olemeyounenyorraa Kake kintashal tenyorraroto tenkipototonanana oltau lenkiyang’et sinyati le Nkai. NNK 35.2

Egira aing’ua ilkumok eyolounoto nanyamal edamuinchere keidim aibelekenya enkiterunoto ontorrokanaa teng’elunoto; nchere keidim aitaa meeta tipatenkipototo olngur. Kake keshipa aigil katitin kumok.Edamu ninche aajo anaa eaany empiris enkiyang’etSinyati, eidapa atipik egolon enye ematwa eshatani,

tenkiti kata elusoroto torrono keidim nincheaibelekenya enkiterunoto enye. Kake measayu enatenkoitoi nalelek. Esipunoto, enkiteng’enare enkatapooki enkishui, natesheta olkuaak laa ilkuti ake ootaeyiounoto nang’amarie enkitanyanyukoto e Yesu. NNK35.3

Hoo naa entoki nabo nemenarikino tolkuaak,eyounoto nabo ong’ok, teneikonyari aas oshi ake elotuaitobobua egolon olomon supati. Ore pooki shulaong’ok neisho entooma eng’ishui egolon napashariyiee Nkai ore ilo tung’ani outu egoloto pee eiruk naa giruttenena sipat e Nkai naa kedung nena natuuno openy.Kore tolning’o olulunga meetai ai kikooto naitureishoanaa inchere ena najo oltung’ani kiti ena ng’okineitotiu anaa entoki nemetii etii, ele ororei loltung’aniang’enei inchere ore olaasani loong’ok naa keashiasheta ong’ok enyena makewan” Ndung. 5:22. NNK36.1

Eterretene Kristo pee elaku iyiook tong’ok, Kakemeisimaki iyiounot, kake ore tenkikonyarotoenkitarruoroto, keirrugokino elakunoto, amaatinimikinyorra empirisi enye kainyoo ai nalusoo peeeitaas iyiok? Kitaparpara iyiook ate teanyata nikitanyaenyorrata enye. “Ng’ora taata ina kata namunyak,ngora taata ina olong’ enjeunoto. Ore taata ena olongtinining’ining’i oltoilo leye emitang’ol iltauja linyi.” 2

Ilkor. 3:7, 8. NNK 36.2

“Oriong edol oltung’ani onena nalioo tioriong, Kakenena natii atwa oltau edol Olaitoriani 1 Sam. 16:7,”oltau loltung’ani oota ndamunot nashula eng’idatenebo osina; oltau kiminati otaa oltonet looloirerionitenebo elejare. Eyiolo inkipirat enyena, nena nayieuonkishaat enyena. Shomo enetii Ninye wenkidurukoltau lino anaa eneba, anaa olaigeroni lo Olkerempe leNkai otabolo inkisudorot enyena autaki ina ong’unaing’orisho, nejo, “Tisipuaki e Nkai tayolo oltau lai:tetemaki tayiolo indamunot ainei; Ing’oraki tenaa ketiieng’oitoi eng’arruosho atwa nanu, Torikoki tenkoitoiOntarasi Olk. 139:23, 24. NNK 36.3

Enyorraa ilkumok dini eng’eno, embukunoto e Nkai,nemeitisiny oltau. Nchoo metaa enkomono ino,“Intobira tiatwa nanu oltau osepa, lye e Nkai;Torinyokoki oltau ng’ejuk Supat atwa nanu.” Olk.51:10. Intobira entooma enkishui ino katukulotesipata. Taa olasipani oloota eyounoto easata, anaaenitiu duo tenaa ketii osesen lino lenkeeya ewejienkinyalata. Iyie ake openy tenebo oe Nkai oidimaitobira ele omoni meidipayu intarasi osiligi omusuninemeitoki atii ai toki nautu enkinyalata ino. NNK 37.1

Intamoo kewan ororei le Nkai tiatwa enkomonosapuk. Keibalunye ilo rorei tedukuya ino inkitanapat e

Nkai, tenebo Enkishui e Kristo onena baanemeibelekenya esinyatisho naa “tenemeatainemetumi hoo olodol Olaitoriani” Ilh. 12:14. Eitoduaking’ok, eibalunye katukul tenkoitoi enjeunoto. Inining’oninye anaa oltoilo le Nkai oirorie entooma ino enkishui.NNK 37.2

Anaa enidol enkitarruoroto oo ng’ok, anaa enidolkewan ening’unoto mincho kiye tau. Ilaasak loong’okapa euo Kristo aitajeu mikindim aitoning’ore e Nkaiiyiook maate, Kake iyie ina nyorrata enking’asia, e Nkaitiatwa Kristo “metoning’ore Ninye.” 2 Ilkor. 5:19Eilejilejita toltau lenye onena enyorrata iltauja loonkeraEnyena kiminat. Meetai intoiuo enkop naidim ating’iriatoontabo anaa kuna nemeishakino naas inkera enye,anaa pee eng’iri e Nkai tenkaraki eyiou neitajeu. Metiilikai oidim ailejileja olaasani lontorrok toltau onana.Meetai enkutuk oltung’ani naitayo Osayia teilo kiminatianaa pee etaasa Ninye, Ore osiligi lenye pooki,onkikoot, naa enkiyeng’iyeng enyorratanemelimunoyu. NNK 37.3

Tinikilotu ajoki Shetani ira olaasani loong’ok sapuk,tudumu inkonyek ing’urai olalakunoni lino niimakiinchuneti enyena. Ore ake ina nikindim ataretu naatining’uraa ewang’an enye. Nimbalunye ing’ok inono,Kake tiaki olmang’atinda, Eewuo Kristo enkop aitajeuilooata ng’ok” 1 Tim. 1:15. Naa inchere pee kintajeu

tenkaraki ina nyorrata Enye nemeisianayu. EikilikuanaYesu Simion eibirta ilaisilenok aare. Eeta apa obo esilikiti olaitoriani lenye, neeta apa ele likai esiana sapukesile, Kake etapalikia ninche pokira aare, neikilikuanKristo Simon ojoki kalo tekulo aisilenok onyorruolaitoriani lenye alus? Newaliki Simon ajoki, “Amenajo, elde otapalakaki nkumok,” Lk. 7:43. NNK 38.1

Kitaa ilaasak kituaak loo ng’ok, Kake etua Kristo peeepalakini iyiook. Ore inchuneti olasar lenye naa keidipteneitayuni aisho Papa tenkaraki iyiook. Ore lelootapalaka nkumok naa kenyorru ninye aitulus, naakeitashe enyikita olorika lenye tenkitoo pee eisis Ninyetenkaraki enyorrata Enye sapuk, olasar lontarasi. Inakata ake kenye nikining enyorrata e Nkai naidimieiyiook matayioloito entorroni oo ng’ok. Tinikidolenkadori eilo pisiai oitadoikoki iyiook, nikining’u siitipat eilo asar NNK 38.2

loontarasi oitayio Kristo tenkaraki iyiook neshololtau tenanai tenebo osina. NNK 39.1

Enyorrata nemee, ebore intarasi,Eijirrijirru intarasi pesho,Neorikinoi intarasi, neiulung’a intarasiEnaiposha-nemish.

Embaata eng’ila ang emion;

Kiseiyie Ninye tenkishui, nikirony.Nikintoki sii aishiu. NNK 39.2

- WHITTIER

Enkisirayiata

“Ore elde oisudoo ng’ok enyena nememunyanu: Kakeore ilo oibalie neituraa ninche naa ketum olng’ur”Ndung. 28:13. NNK 40.1

Kore inkoitoi natumieki olngur le Nkai naa Keleleknesipa naa dupati. Meyiou iyiook Olaitoriani nikiaasentoki eng’ing’asia inchere pee kitum empalakinotoong’ok. Meeta tipat pee kipuo nkadoru aing’oru iwejitinsinyat pee kitum atoomon inkomonoritinnaitanaurisho pesho, aashu kisirai tenkoitoi emion, aakijo pee kincho entooma ang enkishui e Nkaieshumata, aashu kilak inkirro tenkaraki ng’ok ang:Kake ore ilo oibalie neitorraa ng’ok enyena naa ketumolng’ur. NNK 40.2

Ejo olkipaaret inchere, “embalakinoto ong’ok inyimaate niomonokinono, pee eishiunyeki intai,” Yko.5:16. Embalakinye e Nkai ng’ok inyi laa ninye akeloidim atapaliki intai, onkitadiat inyi maate. Tinintasantorrok olchore lino arashu olelatia ino imbalunye naaenkitadiata ino naa esiaai enye pee kipalaki pesho.Nenarikino naa ning’oru empalakinoto e Nkai, amu oreilo alashe litipika olbae naa emasaita e Nkai, naatinipik olbae nintaasa eng’oki ilo oitopira ninye naaolalakunoni sii. Neyauni eng’igwena dukuya eilo

aitutumoni obo ake, olapolosani lang kitok, “Otetemakitoonkoitoi pooki anaa pee etemi sii iyiook, kakenemeeta ng’ok.” “Kake ore ilo obo likiata naaoloidipaki apa atetem” Ilh. 4:15. Neidim sii aitisinyaiyiook toolduruki pooki lontorrok. NNK 40.3

Ore lelo leitu eitobor entooma enye enkishuitedukuya e Nkai, tenkibalunot ong’ok enye, neton eituedip eutunoto edukuya inchere eyiou nenyorraari.Teneton eitu kiyolou ina kisirayata nemeidimayutiniany, neitu sii eitoborruo tesipata entooma enkishui,tenebo oltou otigile nikimbalie ng’ok ang. Nikisudokinosii intorrok ang naa tenkaraki eina pee eitu king’orutesipata empalakinoto ong’ok, naa teneitu king’oru,neitu kitum eseriani, e Nkai. Kore pee eitu eitayuning’ok ang musan naa tenkaraki nimikiata emborronoltauja lang nikisuj anaa enajo iyiounot ororei losipa.Eibala enkikooto naishoruaki naipirta ena bae.Enkibalakinoto ong’ok, tesiamo aashu tonkurrat, enarenaa oltau neing’uaa neibalunyeki metii olkikainet.Mme entoki narrumokini olaasani long’ok metaasa.Mme entoki naasi tenkoitoi enchalan aashu tenkalanoaashu eikonyakini lelo leton eitu emusu esuujishoolkuaak lontorrok. Ore enkibalalkinito nabukunyetiatwa entooma enkishui kewan naa ketum enkoitoinalo enetii e Nkai naata olng’ur loontarasi. Kejoolaigeroni le Olk.; Enyikita Olaitoiriani lelo otigilate

iltauja, neitajeu lelo, oata Oltau Obor. Olk. 34:18. NNK41.1

Ore enkibalakinoto nasipa naa enolkuaak oje tenebowenyorraroto ong’ok naaje. Eidim ataa enempukunotonaa enarikino naa dukuya e Nkai ake eyauni, aashuinkitadiat naibalakinyeki lelo ake onoto ilbaa tenkarakiniche, aashu nembukunoto esiamo nenareneibalunyeki tesiamo. Kake enare inkibalkinot pookinedede neipirta enkorrok kewan, nenyorraa nena ng’okate nikintaa torrono. NNK 41.2

Ore toonkolong’i e Samwel eimina Israeli aing’uaa eNkai. Netum emion tenkaraki nena naau ng’ok, amueiturraitie osiligi lenye te Nkai, neiturra eyiolounotoegolon Enye, oe ng’eno naitore iloshon, neiturra siienkisiligata eng’idimata enye naidim atorriponeitawang’aki ninche esiaai Enye. Eibelekenyateninche aing’uaa Olaigwenani kitok leshumata oe nkop,neyou enkitoria naijo enelelo oshon apa oigilutwaninche. Ore eton eitu etum eseriani, neitayu enakibalakinoto nadede: Kitoponaitie intorrok ang tekunang’ok, amu king’ilikuanutwa Olaigwenani” I Sam.12:19. Kore ina ng’oki naitaraye ninche enareneibalaieki. Ore esulaisho naibooki entooma enyeenkishui enkop. neoru ninche aitung’aa e Nkai. NNK42.1

Menyorraroyu enkibalakinoto te Nkai metiienkisirayiata oe nkitobirata, enare netiienkibelekenyata nadede atua enkishui, ore inanemeitiship e Nkai neiturraari. Ena embukunoto osinaosipa, toong’ok. Ore esiaai nanarikino nikiaas tenchotoang netutuaki aibalunye tedukuya ang: “Entukuotointai, entaa ate sidan, enturrai lasat inyi torroktedokuya ing’ionyek Ainei, entung’ui Iasat ontorrokentamoo ate easata sidai, eng’ora eng’igwena entipikegolon lelo oitorong’o-nyaki, egwenaki lelo lemeetailoomenye, enchikaraki lelo Okishin,” Isa. 1:16, 17.Teneibung olaasani loontorrok olmumai, neshuku inanaikonyayie, nelo tenkoitoi enkishui nepal easaataong’ok, naa kepok nemee.” Esek. 33:15. Ejo inji Paulotesiaai enkibele-kenyata, “Eng’ora eneba anyaka ntaiena sipata niwaita ina mion torrekie onyor e Nkai;Eng’ura entejo kebaa enkisosoion, Kebaa eyiunotoniyieu nimbalielie isipat inyi. Kebaa eng’oro, Kebaaenkuretisho, Kebaa eyaunoto, Kebaa enyuaata, Kebaaenkitamioto! Ore too nkoitoi pooki nintaduaaitie ntainchere miatata entiyoto teina bae.” 2 Ilkor. 7:11. NNK42.2

Ore pee ear ing’ok egolon onkirrashat metwa,nemeitoki olaasani loontorrok airrash eng’arruoishoolkuaak lenye, aashu eyiolou enkarruisho ontorroknataasa, meteleku tenenyorraa egelon naitayiolo oltau

lenkiyang’et sinyati, eidim atotona tiatwa emodokiong’ok enyena. Ore enkibalunoto enye nemededenemesipa sii. Ore pooki nyorraroto ong’ok enyenaneponiki olng’ur oe mpalakinoto enkiterata enye.Neibalie ajo ore tenemenkaraki impukunot naajeanaata eitu eaas ena aashu enda naa ninye pee eikoki.NNK 43.1

Ore apa pee eidip ainosa Adam o Hawa olng’anayoiomito, neiput ninche eng’uruna oe nkitaruoroto, oreapa endamunto enye edukuya naa pee eing’oruenkitolonyata eng’oki enye, pee eilanyaa eng’igwenaenkeeya. Ore pee eikilikwan Olaitoriani eipirta ng’okenye, newaliki Adam eipirie ematwa ontorrok e Nkai,neipirie ai shoto ina apa naboita pokira: “Nejo Adam,Enkitok nikinchoo maataboitare ninye naishooolng’anayoi nanya.’’ Nepik eng’itok Olasurai laatelejakananya. Enk. 3:12, 13. Ainyo apa pee intobirua olasurai?Ainyo apa pee inchoo elotu olchamba le Edeni. Kunaapa inkikilikuanat enkitolonyata ong’ok enyena nepik eNkai entorroni tenkaraki errorroto enye ore olkuaaklenkitisipata ekewen naa keiterunore papa loomonko,netuutwaki toonkayok ontoye e Adam. Oreenkibalunoto ena pukunoto nemeeta enkitagolotooltau sinyati lenkiyang’et. Nemenyorraa e Nkai. Oreenkibalakinoto nasipa naa Keitanap oltung’ani intorrokenyena makewan, nenyorra oltung’ani intorrok enyena

aing’uraa shumata, neishir ajo, “Nai ing’urrieiki nanuolaasani loong’ok: Naa ore leloonyorra intorrok enyeneitisipi: amu keomonu Yesu olng’ur tosarge lenyetenkaraki enkishui eilo oibelekenye. NNK 43.2

Ore inkitanyanyukot tororei le Nkai enkibelekenyatanadede wenkitoborruo naa keutu olkuaaklenkibalunoto lemeeta enkitolonyata toong’ok, aashuetem aitisip kewan. Eitu aikata etem amitoo kewanPaulo; Eutu ing’ok enyena temwa erokan enye kewan.eitu etem aitong’or intorrok enyena. ejo, “Neme taakaikenoyie ake lelo sinyat kumok te korokoroni,ekaaishoo lapolosak kituaak enkidimata, ore ninye peeeari metuata katii esiana elelo oyiewaki ina. Nainosieninche osina nkatitin kumok too nkajijik pooki entumonatem ajo aitamor ninche e Nkai; naa teina kiyupuyupatusujaka nkagitie eiking’a.” Iat. 26:1, 11. Nemeimutieelikioyoroto, “Inchere, eewuo Kristo enkop aitajeuilooata ng’ok. Naa nanu oituruk too looata.” 1 Tim.1:15. NNK 44.1

Ore ilo obor netigile oltau neisugaa enkibelekenyatanasipa naa keshipakino ninye entoki sidai enyorrata eNkai, oe siana e Calvary; naa ketiu anaa enkerainaibalakinye menye lenye tenyorrata, naa neija eiko ilooisirai tesipata Keyau ng’ok enyena pooki dukuya eNkai. Naa keigeroki inchere,” Tinikimbalunye iyiookng’ok ang. Keisiligayu ninye naa asipani, metaa

kepalaki ninye iyiook ng’ok ang neisujaa ntorrok angpookin.” 1 Yhn. 1:9. NNK 44.2

ANOTO OLCHORE

Anoto Olchore, Kolchore liaa pukunoto!Atonyorra nanu eton mayiolo nanu Ninye:Naitinyiku nanu tenaata enyorrata,Naashaki ninye kewan,Tolmanic toltau lai eton atinyikua nanu.Nena asheeta, nemetii toki nadung,Amu ara nanu olenye naa olalai Ninye,Intarasi Ontarasi.Anoto olchore Kolchore liaa pukunoto!Eitauo kewan Etua pee aitajeu;Neme enkishorunoto enkishui ake,Kake Ninye laishoo Kewan - Nanu.Mme kaata enkipotolo ai amakcwan,Aibung’a teilo oishorua;Oltau lai, egolon ai, enkishui ai pooki ainei,Era Inenyena, naa Inenyena ntarasi.Anoto Olchore kolchore liaa pukunoto!Eeta olngur, nesipa ne nana,Olaa ng’en, olaikooni. naa olaretoniOlong’ol naleng naa olaretoni,Eing’uaa Ninye laanyorr nanu oleng,Kaa golon nagil enkishui ai?Kenkishui ana enkeeya, ana enkop ana enkima?A - aa, Ara olenye ntarasi. NNK 45.1

-- J. G. SMALL

Egelunoto

Ore kisiligata e Nkai, “Naa King’oruru intai Nanu,nikitumutumu tinikingoruru toltauja linyi pooki” Yer.29:13. NNK 46.1

Enarikino neitayuni oltau pooki aisho e Nkai, naatenemeneija nemeidimayu pee eibelekenyi, aashukokiiyiook emwa Enye. Ore teikinet nikitoorote oe Nkai.Eimaki oltau lenkiyang’et sinyati embukunoto ang inji,“ituata tenkaraki oonkitarruorot o ng’ok.” Emuoielukunya pooki neiterre oltau olulung’a” metiikishamuna ninye.” Etaashaki iyiook toorresheta leshetani; mataas anaa enayieu ninye. Efe. 2:1; Isa. 5, 6;2 Tim. 2:26. Eyieu e Nkai neishiunye iyiook nelaku siiiyiook. Kake ore enkaraki neyieu enapokunoto enkito-birata nalulung’a, enkitang’ejukoto olkuaak langolulung’a enarikino nikintayu ate katukul aisho ateninye. NNK 46.2

Ore alarrabal le kewan naa ninye alarrabal sapukleitu aikata earai neija. Enyorraroto ekewen,enkitayunoto epooki toki aisho eyiounoto e Nkai, eyieukuna pooki enyuaata; kake enarikino neitayu kewanentooma enkishui aisho kewan e Nkai, eton eitueitang’ejuki tesinyatishu. NNK 46.3

Metiu eng’itoria e Nkai anaa enayeu shetani netiu,ena pee ejo eitayuno tenkitayunoto modooni, oenkiboroto nemeitanapa. Keishiraki eng’enoonkirrashat. “Ewootu naa teinakata maitamoototenebo,” Isa. 1:18. Ena enkipototo Olaitobirani telelooitobira Ninye. Meibooki e Nkai iyiounot onkitobirunotEnyena. Menyorraa eseremata neitu eitayaniteyounoto oteng’eno. Ore enkitayunotoenkigonyakinoto naa keiboyo buluna ondamunottenebo olkuaak, neitaa oltung’ani entoki ake naasishomeyiolo ajo keinyoo easita.” NNK 46.4

Mme ena eyiounoto oe nduaata Olaitobirunonikeiyiouwaki oltung’ani laa ninye enkopiya egolon Enyeeng’itobirare, nebaiki bulana anaa enaidimayueshumata oleng. Epik dukuya ang emayianataeshumata nayeu neyaki iyiook tenkoitoi empiris enye.Eipoto iyiook maishoo ate Ninye pee eyasayueyiounoto enye tietwa iyiook. Iyiook naa etiooriematonyorrai metalakuni iyiook aitung’uaa erridikishuong’ok, pee king’ar elakunoto enkisisa onkera e Nkai.NNK 47.1

Tinikiyou nikincho ate e Nkai nenarikino niking’uanena pooki naorie iyiook Ninye. Inji ejo Olaitoriani“Neija naa etiu, ore ake olinyi lemeibayu pooki tokinaata nemeidim ataa oloiteng’eni lai.” (Lk. 14:33). Orepooki naorie oltau e Nkai nenare neiturraari. Ore

imasaa naa ninche inkaitin olkumok enyorrataoropiyani, olng’uara lenkarsisishu, ninye olpisiai lesahabu loashaki ninche shetani irrepeta oenkisisaninche eomon sii kulikai enkishui esikarr emakewanwelakunoto tenena nanarikino neas, ninche inkaitinolkuiikai. Kake ore kulo turrurri lemenarikino naakenare negili amu meidimayu nikira tematwa naboIlolaitoriani, nikira tiai shoto ilenkop. Mikira inkera eNkai ometaa naa nikiyaaku ilenyena katukul. NNK 47.2

Ketii lelo oitakuno eitaasita e Nkai, kake egolon enyeeetayie osiligi inchere keidimie ninche meibung’ankitanapat Enyena, pee etum anoto olkuaak onarikino,netum enjeunoto. Eitu eiseyie eyolounoto enyorrata eKristo iltauja lenye, kake eyieu neas isiaatin enkishuiolkirisitoi anaa nena eyieunye e Nkai ninche pee etunshumata. Ore dini naijo ena nemeeta tipat kakeenepesho ake. Tenemany Kristo atwa altau neiputentooma enkishui enyorrata Enye Oe ng’ida encholaoninye, neibung’are Ninye; ore enyorrata enye te Kristoneaku olchorro leasata. Naa ore tendamunoto Enye,nerikinoi kewan. Ore lelo oning enkitoria enyorrata eNkai, neikilikuanu aajo kekiti nabaa sa ina naishori peeeitabaya iyiounot e Nkai, neomonu metaa liaabori kakeore enkipirata enye naa pee einyaanyukie teyionotoolalakunoni lenye. Eishorutua pooki teyuonoto nadede,neutu eyounoto narisiore tipat eina toki naing’oru

ninche. Ore ena shakenishu e Kristo meeta enanyorrata nagut, naa ororei lepesho ake, olkuaakmijooni, naa si esiaai nairoshi epesho. NNK 48.1

Ining ajo olasar sapuk oleng tinicho pooki tokiKristo? Inkilikwana kewan ena kikilikuanata, “kainyooEitayio Kristo tenanu?” Eitayio Enkerai e Nkai enkishuipooki, oe-nyorrata, oe nkitamioto tenkaraki elakunotoang. Keidimayu teyiook lemenarikino enyorrata naijoena nikimboyo iltauja lang te Ninye? Ore pooki kataeng’ishui ang naa kitum emayianata empiris Enye, naatenkaraki ena pee mikining’u eguton emodai oentorroni naitung’uaiyoki iyiook tenjeunoto. Kindim saaing’ura ilo otaremo ng’ok ang neton ake kiyieu nikiaasnena napaashare enyorrata Enye tenebo ilo asarlenye? Teniata emborron Oloitoriani le nkisisa,king’unyung’uny sa tenkaraki naa kijing enkishui aketenkoitoi enyamali oe nkitadounoto ekewan? NNK48.2

Ore eng’ikilikwanata oltauja kumok lo louasa, naainchere, “Ainyo pee alo tenkisirayata oemborron etoneitu atum esipata enyorraroto ai te Nkai?” Autaki ntaiKristo. Meeta apa ninye ng’ok, enaluso tena naa Ninyesii apa olkitok le shumata; kake ore tenkarakioltung’ani, neyaku Ninye ng’ok tenkaraki olosho.Eikenakaki ilaasak loo ntorok. Netanapa ng’okolkumok neitobir eng’itutumoto tenkaraki lelo torrok.

Isa. 53:12. NNK 49.1

Kake kainyoo doi kintayu, tinikintayu pooki? Oltauotarruyie too ng’ok, pee eituku Yesu, neitisiny tosargelenye, neitajeu te nyorrata enye nemeisianayu. Kakekedamu oltung’ani ajo kegol teneitayu pooki! Kaataeng’urruna tenaning eimakini naa kakurru ninyetenaiger. NNK 49.2

Meyieu iyiook e Nkai nikintayu toki etipat teyiooknanarikino nikiata. Ore nena pooki naas, eetaendamunoto naserian tonkera Enyena. Ai menare lelopooki leton eitu egelu Kristo neyiolou inchere keetaninye entooki sidai naaleng naisho ninche alang nenanaing’oru ninche maate. Epikita oltung’ani entoomaenye enkishui ilbaa onena pooki nemesipa, tenedamuneaas nena napashare eyiounoto e Nkai. Metii eng’idanasipa natumoyu teina oitoi natomito Ninye, amuNinye oyiolo ina sidai, naa Ninye oitobira nena pookisidain inkitobirunot Enyena pooki. Ore enkoitoiontorrok naa ninye enkoitoi osina oe mparparata. NNK49.3

Meishaakino tiniaata endamunoto najo eji keshipa eNkai tenedol nkera enyena eeta emion. Eyiouwakishumata pooki oltung’ani enchipai. Meiken Papa langleshumata enkoitoi eng’ida epooki kiseuseu Enye. Oreeyiunoto sinyati naa keipot iyiook matung’uai ina

shalan nayau emion olaisho, naa ninye naikenokiiyiook kutuk -- aji enchipai oshumata. Ore olalakunonilenkop kenyorraa iltung’ana etiu anaa enatiu, tenebooyounot enye pooki, onkoitoi enye nemebayorot,wenchalan; mme ake keitisiny too ng’ok, nenyorrakienjeunoto tosarge Lenye, Kake keitaraposh -- iyiounotoltau telelo pooki onyorraa pee eiteleiki ate enchetaEnye, nenap olola Lenye. Enduataa Enye pee eorikiosotua oe nkiyeng’iyeng lelo pooki opwonu enetiiNinye eyiou emukati enkishui. Eyiouwaki iyiook nikiaasnena siatin nautaa inkedot ang metabaiki enkadorieng’ida oe mayianata nara, ina nemeidim atabaiki lelooogol onyek. Ore eng’ida nasipa enkishui oe ntoomaenkishui naa teneitobir Kristo tiaatwa osiligi le nkisisa.NNK 50.1

Eiparu ilkumok ajo, “kaji aiko pee aitayu kewan aishoe Nkai?” Iyeu nincho kewan Ninye kake ishal tegoloneng’elunoto, terrindikishu eiruk, wenkibooroto enkishuiino ong’ok. Ore ing’isiligat onkipirat inyi netiu anaaiasheta osinyai. Mindim aibooi indamunot inonoong’ikonyakinot inono, onena ninyorraa. Oreeyolounoto eng’ilata osiligi, tenebo oilo mumoilitung’uayie ninche naitashal enkirukoto te sipata inomakewan; nikintadamu inchere mikinyorraa e Nkai,kake menare nikiee shani. Ore enanare niyolou na naaegolon nasipa eyounoto. Ena egolon naitoreisho

tempukunoto oltung’ani, egolon enduata aashuegelunoto Eing’orita pooki toki eyasata nasipaeyounoto. Eishoo e Nkai oltung’ani egolon egelunoto,enenye naa pee eyasishore. Mindim aibelekenya oltaulino, mindim iyie makewan aishoo e Nkai iaasatEnyena enyorrata; Kake indim ategelu pee isiaai Ninye.Indim aishoo Ninye eyiunoto ino; pee easisho naaNinye ti atua iyie, pee itum endamunoto Enye niaasanaa enayieu Ninye. Nchere keyiauni empukunoto inopooki abori orikorie loltau le Kristo, Ore iaasat inononeyiaku inenyena, naipirta Ninye ore indamunot inononeshula o Nenyena. NNK 50.2

Ore iyiounot osupat oe sinyatisho nerisiori telototoeuwo; Kake ore tinintirring’a tene, nemetii tipat. Eiminilkumok eisiligu neyieu neaku ilkiristoni, nemeyieuneisho iyiounot enye e Nkai aitabai anaa enayieuNinye. Nemeyieu negelu tena kata pee eyakuilkiristoni. NNK 51.1

Ore enkisiayiata naishaakino eyiounoto naa keidimaibelekenya enkishui ino nalulung’a. Tininchoeyieunoto ino Kristo nindikidikore egolon oe nkidimatanatii shumata nena pooki naitoreisho. Nitum egolonnaing’uaa shumata nikintasheyie pee mintokiaigusugus naa teina kitayiunoto nadede ninchookewan e Nkai, nikindimieki pee itum enkishui ng’ejuk,enkishui osiligi. NNK 51.2

TORRIPOKI NANU

Torripoki nanu iyie Yesu,Amu etaa taata ekumutu.Naa kaing’uaa kulikai aretok,Torripoki Nanu iyie Yesu.

Ekeishunye sii inkolongi ang;Metii eng’ida naitiship iyiookIyie Yesu lemeibelekenya,Torripoki nanu iyie Yesu.

Totona iyie tenebo nanuIndim ataara ilmang’ati lainei,Kindim atareto pooki kata;Torripoki nanu iyie Yesu.

Ten abaiki sii enkata e nkeeya,Nchooki mataduaa olchari lino.Tenaishu nanu ana ten ayeTorripoki nanu iyie Yesu. NNK 52.1

--HENRY F. LYTE

Osiligi Oe Nyorraaroto

Ore anaa eitopiuni inkirrashat inyi oltau leng’iyang’etsinyati indipa atodol entorroni ong’ok egolon enyeeng’arruoisho enye, ilimot enyena; ning’uraateng’itagorisho sapuk. Nining ajo kitoorie ng’ok e Nkai,niyolou ajo itii sinkaishu egolon ontorrok, ore anaaenitem ailanyaa, naa ina kata iyiolou ajo ira turuai. Oreindamunot inono nemebiot ore oltau lino neboreiloirerioni. Nidol ajo eiputa enkishui ino kewanishuong’ok. Niyou nikipalakini, nikintisinyi, nikilakuni.Niyieu Enchola we Nkai, nitiu anaa Ninye kainyoo iaaspee itum kuna? NNK 53.1

Osotua iyieu, -Empalakinoto eshumata, osotua wenyorrata tentooma enkishui. Meidim ainyang’u mpesaimetumoyu tenkeleekishu mebaiki eng’eno, mindimaisiligu tenyuata ino ajo pee itum. Kake Kincho e Nkaianaa Enkishoroto neme toompesai, ashu esiana (Isa.55:1). Enino tiniyiou nintarasu enkaina ang’amaa. EjoOlaitoriani “Ootenaa Ketodorita ng’ok inono, keiboruanaa empaso; ootenaa Kenyokio naaleng, Ketiu anaailpapit loontare oibor, Isa. 1:18. Aisho oltau ng’ejiknaapik eng’iyang’et sinyati ng’ejuk atua iyie, Ese.36:26. NNK 53.2

Impalunye ng’ok inono inturrai naa toltau lino

katukul. Niruk naa ajo keaas ena amu etolimuo Ninyeneija. Ena apa enkitamoore e Yesu apa etii enkop,nchere ore inakishoroto naisiligie iyiook e Nkai,enarikino nikiruk toomwoyaritin enye anaa naata apaninche osiligi legolon Enye; etaretuo ninche tenenanaidim atodol, nchere eisho inkirrashat enye egolonteninye tenkaraki nena tokiting nemeidm nincheatodol, nerik ninche meiruko egolon Enye naidimatapalaki ng’ok. Eibalunye ena katukul apa pee ebakoltung’ani tarrush. “Kake ore pee itumutumu aatayioloeata Enkerai oltung’ani egolon, tenkop napalakinyeiltungana ng’ok,” nejoki ilo tarrush, inyo tudumu erruatino shomo ang” Mat. 9:6. Neija sii etiu YohanaOlalikioroni eiro aimaki ing’ing’asiat e Kristo, “Kakeetisiraki kuna pee itumutumu aairuko nchere ore Yesunaa ninye Kristo e Nkerai e Nkai, ore pee lrukurukunitumutumu enkishui ti atua Ninye Yhn. 20:31. NNK53.3

Tenkitamooto nalekek Olning’o nautu anaa eneikunaapa Yesu pee ebak iloomoiya, Kiindim aitamoo ateanaa eniking’o pee kiruk Ninye tempalakinoto ong’ok.Emaing’urai enkatini eilo tarrush le Bethseda. Meetaapa egolon katukul ilo tamoiyai aisinani, eitu aikataeasishore irubat osesen lenye toolarin tomoniuniooisiet. Kake nejoki Yesu ninye “Inyo tudumu erruatino shomo” Eidim netejo ilo tarrush “Olaitoriani

tinikinchiunye na kaanyitu ororei lino.” Kake mme neijaeiruko ororei le Kristo, neiruk ajo eishiunyeki netumenyuaata asioki, neyou nelo, nedumunye alo.Neishiunyeki. NNK 54.1

Neija taa itiu sii iyie ira oloong’ok. Mindim atalaang’ok inono enkata naishari, mindim aibelekenya oltaulino nintaa kewen sinyati. Kake eisiligie iyiook e Nkainchere eyiaasaki iyiook kuna pooki tenkoitoi e Kristo.Iruko-iyie ina kisiligata. Imbalunye ng’ok inono ninchokewan e Nkai. Noto eyiounoto niaasakinye Ninye, oreake pee iaas ena naa kesipa eitabaya e Nkai ororeilenye teyie. Tiniruk osiligi -- niruko inchere kitapalakaki,nikintukuoki, neishoru e Nkai enadede nikinchiunyeki,anaa pee eishoo Kristo oltarrush egolon meshomo;anaa apa ake pee eiruk ilo tung’ani nchere eishiunyeki.Neija etiu tinikiruk sii -- taata iyiook. NNK 54.2

Mianyu metaa nining ajo kichiunyeki, kake tejo,“Airuko, neija etiu, mme tenkaraki naa kining’ito, kaketenkaraki e Nkai naisiligie.” Nejo Yesu, “Metaa ajokintai ore embae ake pooki nisaishosho niomonunueruko nchere itumutumu neaku ina. Mk. 11:24. Etiiendutet ena kisiligata, nchere kiomon anaa eyounoto eNkai. Kake eyounoto e Nkai pee eitisiny iyiooktoong’ok, neitaa iyiook nkera enyena, neidimie iyiookmatamany atua eng’ishui sinyati. Neyaku kindimaikilikuanu ena mayianata, nikiruk nchere king’amaa,

nikirrinyoki e Nkai enashe nchere kindipa anoto.Enetipat teyiook tinikipuo enetii Yesu, pee eitisinyiiyiook nikintashe tedukuya nkitanapat mikiaataenkurruna ashu olng’ash. “Ore enkaraki enena mekuretaata eetai enkiguena te lelo otii atua Kristo Yesu. Irm.8:1. Amu mekure epuoye ninche imbaa osesen kaketeng’iyang’et sinyati e Nkai. NNK 55.1

Ore naa eiteru ina kata mekure irara ilkulinyi maatekake einyang’uaki ntai tenkinyang’unoto nang’ol.Iyiololo aajo etalakuaki intai toorekiei linyi lemeatatipat litujung’utuo too loo minyi, mme toontokitinnaaruoyo, Kake tosarge ogol enkinyang’a le Kristo:otiu anaa olkuoo leker lemeata entiyioto aashu entibiliNitiuu anaa pee enyorra Enkerai Enye. NNK 55.2

Inchoo teinakata kewan Kristo, mintoki ake arrinyosiadi, mintoki aya kewan aitung’uaa Ninye, Kake pookiolong tejo, “Ara ole Kristo; Aisho Kewan Ninye: “NisaiNinye nincho Engishui enkiyang’et Enye sinyati,Nikinteng’el tempiris Enye. Amu ore anaa eninchookewan e Nkai, niruk Ninye, Niyaku enkerai Enyetamanya naa atua Ninye. Ejo olkipaaret. NNK 56.1

“Ore anaa apa enitang’amutua Olaitoriani KristoYesu enchoo eaku Ninye inchuyieyie.” NNK 56.2

Ening’o kulikai aakenare neng’asi aatem, nejo kenare

neutaki Olaitoriani inchre keibelekenyate, eton eitueikilikuanu emayianata Enye. Kake eidim aikilikuanutuemayianata ninye tenakata. Enare neeta empiris Enyeeng’inyang’et oltau le Kristo, pee eretu ninche toolimotenye, teneme neija meidim aibooi intorrok. Enyor Yesutinikipuoni enetii Ninye kitiu inchi, iloong’ok, iltashala,lemeitasheiki ate. Kindim aeetu we nturuaisho angpooki, we modai ang, we mborei ong’ok ang,nikirrugokino ng’ejek enyena tolkiyoi, we mion.Enkisisa Enye pee emuatu iyiook toonkai Enyenaenyorrata neishiunye ilbaa lang, neituku iyiooktooloirerioni pooki matosidanita. NNK 56.3

Ene ebatatare ilkumok; meiruk aajo kepalaki Yesuoltung’ani makewan. Nemeiruk e Nkai anaa enajoororei Lenye. Dupoto elelo pooki looaas inayou peeeyiolou maate nchere ore ina palakinoto eitalalatenkishorunoto epooki loong’ok. Inturrai emusonotonijo nchere ore ng’isiligat e Nkai nemeyie eibirata.Inepooki ng’ai oisirai toontorrok enyena. Ore egolon,olng’ur Keishoruaki aimunye Kristo, neyau ilmalaikaaisiaayiak ayaki pooki tooma eng’ishui nairuk. Metiiolaasani long’ok torrono alang pooki lemeidim anotoegolon, biotishu we sipata tiatua Yesu ilo otwateninche. Eanyisho ninye pee eitayunye ninche inkilanienye naiduruk naisamisie ng’ok, pee eishopoki nincheng’ilani narropil osipat: Eipot ninche menoto embuan

kake mme pee ee. NNK 56.4

Meitaas iyiook e Nkai anaa enaitaas oltung’anilemebik olikai tung’ani. Ore indamunot enyena naaindamunot olng’ur, wenyorrata, enanai. Amu kejo,“Nchoo eing’ua oltorrono inkoitoi enyena, oltung’anilemeata isipat nchoo eing’uaa ndamunot enyenanincho eshukokino Olaitoriani naa keing’urrieOlaitorian ninye, naa ore e Nkai ang Kepalaki intorrokkumok.” Kaiwang’ie anaa enkatamboi naishari intorrokinono, naa ore sii ng’ok inono naiwang’ie anaaenkatamboi. Isa. 55:7; 44:22. Mashipakino enkeeyaeilo oee, ejo Olai¬toriani e Nkai: Neyaakuentushukenye intai pee ipokipoko Ese. 18:32.Eterretene shetani pee epurroo esipata amayianata eNkai. Eyieu neyia enkiiti wang’an osiligi opooki tiili lewang’an aitung’uaa entooma eng’ishui, Kake menareninyorraki metaasa ena. Mincho enkiyok olatemani,Kake tejo, Etwa Yesu pee apok. Aanyor nemeyieunaimin. Aata Papa leshumata laaing’urrie; ootenaakatamoro enyorrata Enye oo tenaa Kaiturrayieemayinata naishoo Ninye, ainyototo alo enetii Papa,najoki,” “Papa aitarruoyie te Nkai otedu- kuya iyie,Meekure aanare naaji enkerai ino: Ntaaki anaa obo lekulo aisiayiak linono. Kiliki ena kitanyanyukotoeneikoni pee eng’amaari ilo kiminati. NNK 57.1

Kake ore eton elakua, nedolu menye neing’urrie,

nekuetiki aibung ang’utut. Lk. 15:18-20. Hoo naaenosomit naa enenanai sii ena kitanyanyukoto,maidim atolimu eneikununo olng’ur lemeish le Papalang le Shumata. Eibalunye Olaitoriani tolaidetidetanilenye ajo, “Aatonyorra iyie te nyorrata ontarasi; naatenyorrata emborron aaitinyikua, iyie.” Yer. 31:3. Oreeton elamita olaasani loong’ok enkaji e Papa, eisargienena enjung’ore enye tenkop omoni, nedamu oltau lePapa tenyorrata; ore iyounot pooki nadamuni mme aikake enkipototo oltau lenye leng’iang’et sinyati,lotemita ailejilej, nesai, neitinyiku ilo kiminati embataoltau Le Papa lenyorrata. NNK 58.1

Kamaa pasa iyiata ena arsisishu ong’isiligat olning’otedukuya ino, intoki pasa aisho embaash olng’ash?Indim airuko nchere teneyieu olaisinani loota ng’okneshukunye, neyieu neiturra ng’ok enyena keiboyo saOlai¬toriani teng’ong’ong’i mincho elotu ng’ejekEnyena tenkisirayiata? Tung’uai kuna damunot! Mmeai toki nainyal entooma eng’ishui ino alang anaatiniyata ena damunoto te Papa lang le shumata. EibaNinye ng’ok Kake enyorr olaasani long’ok, neitayiokewan tetung’anishu e Kristo, pee eyiaku ore lelo pookioyieu, neitajeuni, netum emayianata nemeish tenkitoria enkisisa. Kororei ogol nenana enabaa laaanaata aa ninye etegelua pee elimunye enyorrata Enyete yiook? Eibalunye ajo, “Kerikino pasa enkitok enkerai

enye olkina nchere pee meing’urrie enkerai eng’oshokeenye? Ee Keidim atorikinoyu kake maarikino Nanuiyie.” Isa. 49:15. NNK 58.2

Entudumu ng’onyek eng’ura shumata ntai leloooing’ash ninkirikirara; amu eishu Yesu pee eitobirakiiyiook enkitushulata Enashe te Nkai tenkishorunotoEnkerai Enye Kirotet, kake toomono pee meyaku etwateyie pesho. Kimpot altau leng’iyang’et sinyati taatawou toltau lino pooki enetii Yesu, naa indim atoomonuemayianata Enye. NNK 59.1

Ore anaa enisoma ngisiligat, tadamu nchere ekelimuninche enyorrata nemeimakinoyu tenebo olng’ur. Oreoltau leng’ing’asia lenyorrata nemeish neitinyikakinioltorrono loong’ok, tenyorrata nemeata oloiting’i.”Tiatua Ninye kiata iyiook ekordunoto oo ntorrok ang.”Efe. 1:7. Ee, iruko ake tejo e Nkai Olaretoni lino. Eyieunarrinyoki enkitanyanyukoto Enye nemee atuaoltu¬ng’ani. Ore pee inyikaki ninye tenkibelekenyataote nkisirayiata, nikinyikaki sii ninye iyie tolng’urotembalikinoto. NNK 59.2

ARA OLAJUNG’ONI

Ena emayianata nara,Ata Yesu ti atua oltau,Ara taata olajung’oni.Attoiwoki to ITau sinyati.

KORAS

Osinkolio lai ororei lai,Naisis e Nkai ai pooki kata.Osinkolio lai orarei lai,Naisis e Nkai ai pooki kata.

Ena Enkirunoto nara,Eng’ida sii sapuk nabore.Nerany ilmalaika le Nkai,Enyorrata O Laitoriani.Enkirukoto, enkisisa,Aata enayeng’iyeng’are,Kaanyu e Nkai pooki kata,Neiput oltau lai enyorrata NNK 60.1

-- F. J. CROSBY

TORIKOKI SIAAKE TEWANG’AN

Torikoki Siaake tewang’an hoo naigiluaeng’arruoisho,torikoki Iyie Nanu!Emisimis enkewarie nelakuaa ang;Torikoki Iyie Nanu!Intasheyie inkejek ainei ajo pee aing’orisho,Elakuani nalioo; aidip enkedoto nabo nanu.Mme inji apa ake atiu, neitu aomon iyie ena.Enarikino nikirik ake,Anyor ategelu nadol enkoitoi ai, Kake ore teinakata,Torikoki Iyie nanu! Atonyorra eng’olong enkuso,narikino enkuretishoNeitore eyiounoto ai olwuasa, Midamu aitogiroo ilarin!Ore anaa enatamayiana egolon Ino, esipa eton akearikito Nanu.Teshumata olpurkel we ng’ong’ata, ote shumataendapdapoi Oloper lenkare.Omeishari enkewarie,Na ore tolkiyio neing’or lelo malaika egwenia. NNK60.2

-- NEWMAN

Entemata E Kipaaretishu

“Ore tenetii oltung’ani atua Kristo, netaaenkitayunoto ng’ejuk. 2 Ilkor. 5:17. NNK 62.1

Eishari intokiting musan ing’urai etaa intokiting pooking’ejuko. NNK 62.2

Eidim nemedamu oltung’ani enkata apa kewanaashu eweji aashu eyiolou inkiaasin pookienkibelekenyata; Kake mme keitaa anaa ninye oleitueibelekenya. Etiaaka Yesu Nicodemus” Eisiusiuenkijape nelo eneyieu, nining oltoilo lenye nimiyioloeneing’uaa, aashu enelo. Neija etiu pooki ng’ai oinitenkiyang’et oltau sinyati Yhn. 3:8. Anaa enkijape,nemelioo kake ore iasat enyena neibala katukul, neijaetiu esiaai oltau lenginyang’et sinyati le e Nkai tiatuaoltau loltung’ani. Ore ina golon naitaang’ejuk inanemedol enkong’u oltung’ani, eiu eng’ishui ng’ejuktentooma eng’ishui, neitobir oltung’ani ng’ejuktenkitanyanyukoto e Nkai. Hoo naa nening’o esiaaioltau lenkiyang’et sinyati nemening’unoyu eibala iasatenyena. Teneitang’ejuk oltau leng’iyang’et sinyati leNkai oltau loltung’ani neaku enkishui shakeni lenasipata, ore anaa enimikindim aibelekenya iltauja langaashu, kipik atua enchola e Nkai, menare naa nikisiligate aashu iaasat ang sidain, keibalunye enkishui ang

tenaa kemanya atua iyiook empiris e Nkai. Elioyiuenkibelekenyata tolkuaak, toontelon otoaasat. Elioenkitanyanyukoto neibalayu enetiu oshi ake wenetiutaata. Meutuni olkuaak toaasat sidain enkiti kataonkuti aasat nemeishaakino enkiti kata, onkuti aasat.Kake tolkuaak lororei oaasat eidimayu nelioyiuenkitobirata eoring wemirata nemetii egolonenkitang’ejukoto e Kristo. Enyorata enkitoria weyiounoto enduaata olkulikai keidim atoiu eng’ishuinaishaakino. Eidim enkanyit ang maate aishoo iyiookmaibooi emua ontorrok. Eidim oltau lekewan atasaiaasat empirisutisho. Kainyoo naa kiyiolounye e matuanikitii? Kaing’ai loota oltau? Kaing’ai etii indamunotang? Kaing’ai kiimaki tolderrat lang? Kaing’ai ootaeng’ida we ng’olon ang? Tinikira le Kristo netii naaindamunot ang atua Ninye, naa ore indamunot angnaamelok na Inenyena. Ore pooki nikira opookinikiyiata nikinchoo Ninye. Kiata eyiounoto pee kitiuanaa Ninye Nikisugaa oltau lenkiyang’et sinyati LenyeNikiaas eyiounoto Enye, nikintiship Ninye tepooki toki.NNK 62.3

Ore lelo oako intokiting ng’ejuko te Kristo Yesu, neiuilng’anayio loltau lenkiyang’et Sinyati, “Enyorrataeng’ida, Eseriani, eng’iriata enanai enkoshoke, esupatisho, eng’isiligata emborron, eenata ekewan.” Ilg.5:22, 23. Meitoki aakusore niche nena olng’uarra

ledukuyia, Kake osiligi le Nkeria e Nkai, nesuj nincheinkedot enyena, neng’amu olkuaak lenye, neitishiny ateanaa paa sinyati sii Ninye. Ore nena tokiting apa naibanenyorru taata; Naa ore nena apa naanyor neipayiutaata. Ilowasa loilasunye ate, neborru nemeta ewasatoltauja. Ilomoda nemenisho, nemorisho neyiaku siipirisuti. Ore ilamerak, neng’enu, ore illoololo nesidanuore intelon torrok we nkuso enkop neirragieki tebata.Ore olkiristoi nemeitoki aing’oru” Enkuso eoringosesen Kake ina kenaisudooro tiatua oltau,nememuta, Kake imasaa emborron oltau leng’ira 1Pet. 3:3, 4. NNK 63.1

Metii eutunoto nadede enkibelekenyata metelekuteneborru ake tenkitang’ejukoto. Teneshukokino ilomumai oinosa apa, neshuku nena nataarayieteng’olon, neibalunye ng’ok enyena, nenyorru e Nkaiolkulikai tung’ana pooki ina naitisipu oloong’ok nchereetogiroyie enkeya netabaika enkishui nemeiting. NNK64.1

Ore anaa kira ilaasak loong’ok Kiminat kipwonuenetii Kristo nikiaku ilenchula empiris enyeempalakinoto, Neipirriu enyorrata toltau. Enenengpooki ola amu ore ina sheta naishoru Kristo nebebek.Neaku esiaai endoki enchipai neyiaku olasar naaeng’ida. Ore ina oitoi apa naikeno enaimin, newang’utewang’an oltiil leng’olon osipat. NNK 64.2

Ore esiruaisho olkuaak le Kristo nelioyiu too lasujaklenyana. Eng’ida apa Enye pee eas eyiounoto e Nkai.Ore enyorrata te Nkai naa olmishire le nkisisa Enye,ninye apa egolon eng’ibooroto tenkishui Olaitajeunonilang. Eitosidana nekus enyorrata neisho si egoloniaasat Enyena pooki. Ore enyorrata naa ene Nkai. Oreoltau leitu eitayiu kewan nemeidiam aiteraki kewanarashu eiini Oltau oitoreishore ake Yesu etumieki.Kinyor iyiook Ninye amu Ninye otang’asa anyorruiyiook. 1 Yhn. 4:19. Ore atua ilo tau oitang’ejukoki teempiris sinyati keaku enyorrata enkitanapata oaasatnemeibelekenya. Eitang’ejuk olkuaak, enkitanapataoaasat nemeibelekenya. Eitang’ejuk olkuaak, neitoreegolon easata. Neiboyo ing’uarrat, neitayu aiturraategolon olemang’ati, neitagol iaasat onkitabarot. Oreena nyorrata teneramati tentooma enkishuineitamelon enkishui neidaaki entilunoto naisujisholelo pooki oigilutua. NNK 64.3

Etii inkitadiat are nanarikino nerriporeki inkera e NkaiNeisulaki lelo leenairukie empiris Enye - Naa kenarenerrip naleng. Ore enedukuya naa ina nadol isiaitinenye maate, neisilig pooki toki naidim ataas ejo peeetum enchola tenebo we Nkai. Ore ilo onyokita aitaakewan sinyati tooasat enyena teng’ibung’ataonkitanapat naa ketemita aas entoki nemeidimayiu.Ore nena pooki naas oltung’ani meeta Kristo,

neinyalate tenkaraki kewanishu ong’ok. Empiris ake EKristo openy tenkoitoi osiligi naidim aitisinya iyiook.NNK 65.1

Ore empaashet nemelelek tenyamali naa ina bae najiore enkirukoto tiaatua Kristo naa keitung’ua oltung’anipee meitoki aibung nkitanapata e Nkai, Nchere tosiligiake kiaku lenchula empiris e Kristo meata enaasisiaaitin anaa telakunoto ang. NNK 65.2

Kake tayiolo nchere ore enkanyit neme enyorrarotonalekek eoring ake. Kake esiaai enyorrata. Orenkita¬napat e Nkai naa enkibalunoto embukunotoEnye kewan, Ninye enkibatisanare naa eutunotonchere etua oltung’ani oloshekop lenkitoria Enyeteshumata o tenkop. NNK 65.3

Teneitang’ejukoki iltauja lang tenkitanyanyukoto eNkai, netuunoki enyorrata sinyati tiaatua entoomaenkishui, aimeitore naa nkitanapat e Nkai enkishuipooki? Teneuni enkitanapata enyorrata toltau, neita-ng’ejuki oltung’ani tenkitanyanyukoto Eilo oitobiruaninye, neitabari naa eng’isiligata olning’o ng’ejuk, “Apikinkitanapat aainei iltauja lenye nasir tiatua indamunotenye”. Ilh. 10:16. Amaa tenaa esira inkitanapat toltau,aimenare naa eng’ishui enkanyit, esiaai, olturiakilenyorrata ninche ilbulabul osipa lekiparetishu? Amukejo ilkigerot, “Amu ena enyorrata e Nkai nchere

maibung’a nkitanapat Enyena,” Ore olojo kayiolo nanuninye kake nemeibung inkitanapat Enyena naaolaimonkoni ilo nemetii esipata atua ninye.” 1 Yhn. 5:3,2:4. Mme keitung’uaa oltung’ani enkanyit, kake osiligi,naa osiligi ake openy, loitaa iyiook ilenchula empiris eKristo naa ninye neidimie iyiook maitayiu enkanyit.NNK 65.4

Miking’amaa enjeunoto tenkaraki enkanyit angmaate, amu ore enjeunoto naa enkishorunoto epeshoe Nkai, nang’amaari to siligi ake. Kake ore enkanyitnaa ilng’anayio losiligi. “Iyiololo aajo eewuo Ninyepetum aawa ng’ok, nemitii ng’ok atua Ninye. Meataiolobik tiatua Ninye oas ng’ok, nemeatai oloas ng’okotaduaa Ninye aashu etayiolo Ninye.” 1 Yhn. 3:5, 6.Ena entemata nasipa. Tinikibik iyiook tiatua Kristo, naateneton enyorrata e Nkai tiatua iyiook, ore ening’otoang, ondamunot ang, onduat ang, oaasat ang, neshulaoe yieanoto e Nkai, anaa enatuutuaki torrekielonkitanapat Enyena Sinyat, “Nkera aanei kutiti,emincho elej intai oltang’ani: Ore ilo oas isipat naaoloo sipat anaa paa oloo sipat Ninye 1 Yhn. 3:7. NNK66.1

Eitamokishoi isipat tenkoitoi erisioroto onkianapatsinyat e Nkai, anaa pee etolimuoki tenena kitanapattomon naishoruaki toldonyo le Sinai. NNK 67.1

Ore ina naji osiligi otii atua Kristo oitaakunokeitung’ua iltung’ana enanarikino pee eanyitu e Nkaimme osiligi naa ilo, kake enkitaakuno ake. “Amutempiris eitajewaoki intai torrekie le nkirukoto.” “Neijaetiu enkirukoto openy tenemeata siatin ketua.” Efe.2:8; Yko. 2:17. NNK 67.2

Eimaka Yesu Kewan ajo etoneitu elotu enkop,Nang’idayiu aas iniyieu Iyie e Nkai ai, Ee etiiinkitanapat inono atua oltau Lai,” Olk. 40:8. Naa ore siieng’or enkiti kata pee eilep shumata nejo, “Naaaibung’a nkitanapat e Papa naton tiaatua enyorrataEnye Yhn. 15:10. Ejo ilkigerot, “Naa tena kintededeyienchere eikiyiolo Ninye, tinikimbung nkitanapat Enyena.. . . Ore olojo kebikito ti atu Ninye neishakino teneikunari anaa eneikunari apa Ninye 1 Yhn. 2:3, 6.Amu eisilisiloki sii ninye Kristo tenkaraki intai,neing’uaiki intai enkitanyanyukoto, pee isujusujuiroruat Enyena” 1 Pet. 2:21. NNK 67.3

Ore nkitanapat enkishui ontarasi neton ake etiu anaaapa-ake-Anaa enatiu apa tolchampa le Paradiso etoneitu ebatata intoiuo ang edukuya toong’ok. Enkanyitnadede toonkinkitanpat e Nkai isipat nadede. Tenaakenyorrari eng’ishui nemish metii kuna kitanapatanataa aa ore enchipai e shumata naa enenyamaliake. Anata etabolo enkoitoi ong’ok tenebo intaboenyena ontorrok pooki naanapita pee meitoki aaish.

NNK 67.4

Eidimayiu apa te Adam eton eitu ebatata pee eitobiruoikuak supat tenkibung’ata onkinapat e Nkai. Kakeeturua eaas ena, naa tenkaraki ng’ok enyenaetabatatate intelon ang’ nimikindim aitusupata ate.Ore anaa enikira laasak loong’ok, nimikisinya,mikindim naa aibung’a katukul nkitanapat sinyat.Mikiaata esupatisho ang maate nimikindi aitabaiiyiounot onkitanapat e Nkai. Kake eitobiraka iyiookKristo nikilanyaarie nena yiounot. Etotona tenkoptempolos ontemat onkitang’orot anaa nena oshi akeniktum sii iyiook. Neton tenkishui nemetii ng’ok. Neete yiook, naa ore teinakata eitayio kewan pee eyang’ok ang’ neisho iyiook isupati Enyena Tinincho iyiekewan Ninye ninyorraa Olaitajeunoni lino, ootenaaenoong’ok enkishui ino enabaa, tenkaraki Ninyeking’enayioki aajo ira supat. Amu olkuaak le Kristooibala teyie amu mme iyie olioo Kake Ninye.Nikinyorrari tetudukuya E Nkai anaa keitu aikata iaasng’ok. NNK 68.1

Ore enalus kuna pooki naa nchere, keipelekenyKristo oltau lino. Amu Kemany atua oltau lino to siligi,otenkitayunoto ino nincho iyie kewan Ninye toyounotinono pooki naa tiniaas neija, neasisho Ninye tiaatuaiyie pee idamu niaas anaa eyiounoto Enye enyorrata.Neyiaku indim atejo, “Meekure aa nanu oishu etaa

Kristo oishu tia atua nanu. Ore eng’ishui naishu nanutaata to sesen, te nkirukoto aishu naa te nkirukotonairuko ilo inoti le Nkai, laatonyorra neishooyo kewantenkaraki nanu.” Ilg. 2:20. Nejoki, Yesu iloitengenilenyena, “Amu meetai ooiro, enkiyang’et e Papa linyinairo tiatua intai” Mat. 10:20. Naa tenaa Yesu oasishotiatua intai niututu naa ndelon naaijo nena apa enyena,niasiasa isiaitin sidain anaa naataasa sii ninye isiaitinosupati wenkanyit. NNK 68.2

Amu mikiata aitoki tiatua iyiook maate nikindimaisisie ate. Mikiaata enikintasheyie tenkilasunotoekewan. Ore ake enkorrok osiligi lang na isupati eKristo naikenakaki iyiook oina nataasa oltau lenyesinyati ti atua oteyiook ate. Ore tinikiimaki osiligi, Ketiieworoto nanarikino nemerikinoi, toolukuny. Ketiienkirukoto napaashari naaleng to siligi ote Nkai natiiwegolon Enye, esipata ororei lenye, niche isipatnemeidim Shetani tenebo lelo oora ilenyena atanyaitatoltauja. Amu keno inolning’o, “Eiruk sii niche iloriruanineikirikira.” Yko. 2:19. Kake mme osiligi ele. Amu mmeenkirukoto ake ororei le Nkai toki Kake eng’itayunotooyiounot pee incho Ninye: Oe nkitayunoto oltau aishoNinye ore enyorrata neton tiatua Ninye, etii osiligi, ilosiling’i oaasisho tenyorrata. Neitisiny entoomaengishui. Tosiligi laijo ele eitang’ujuki olatuloltaung’ani tenkitanyanyukoto e Nkai ore oltau leitu

eitang’ejuki tompukunot enye edukuyia nemeataenaporo onkitanapat E Nkai nemeidimayu katukultishipayiu naa tonkitanapat Enyena nijo anaaolaigeroni le Olk uri, Ai Kataaja anyor inkiatanapatinono! Ninche aisiritore to ng’olong’i pooki Olk. 119:97.“Pee etumi aitabai nena sipat naajo nkitanpat tiatuaiyiook, ilemerubare mbaa osesen kake kirubareeng’inyang’et. Irm. 8:4. NNK 69.1

Etii lelo otayioloito enyorrata embalakinoto e Kristo,neata eyiounoto naaleng pee eyiaku inkera e Nkai.Kake eirrash aajo ore olkuaak lenye nemenarikinokatukul, naa ore enkishui enye naa enonkitadiaat,neyiaku keata olngash nchere keitang’ejuk pasa iltaujalenye eng’iyang’et, oltau sinyati? Ore lelo naa kajoki,emirrinyo siadi tenkaraki natuata intai shani. Kirrugoake toonkejek e Yesu nikinchir tenkaraki iasat angnemedupa tenebo nena nemeishakino, kake menarenee osiligi lang. Ootenaa keidimua iyiookolmang’atinda, eitu eiturraari iyiook neitu eing’uariiyiook neitu eany iyiook e Nkai. Aaa; Etii Yesu eng’ainaetanene e Nkai pee eitutum iyiook. Nejo ilo KirotetYohana, “Nkera aainei kutiti ntai aigeroki kuna peemiasiasa ng’ok; Kake teneas oltung’ani linyi ng’oknikiata olomitu iyiook te Papa, naa Yesu Kristo loosipat”. 1 Yhn. 2:1. Emirikino irorei le Kristo, “AmuKenyor Ninye Papa openy intai. Yhn. 16:27. Eyieu

neshukoki intai Ninye Kewan, Nedol esidano Enyetenebo oe sinyatishu, eibalunye tentai. NNK 69.2

Kake tinipal Kulie baa pooki nincho kewan Ninye,neas Ninye esiaai enye anaa pee eiterua ometabaikieng’olong e Yesu Kristo. Entoomon enkomono nauno,nirukuruku katukul. Mikintoki aisilig egolon ang,emaisiliga naa egolon Olaitajeunoni lang, nikisis Ninyeora embiotisho olderrie lang. NNK 70.1

Ore pee inyikaki Yesu naaleng nidol intorrok inonoeibalate naaleng toonkonyek inono; amu ore induaatinono newang’u naa ore nena baa inono pookinemeata nkitabarot neibalayiu naalengteneitanyanyuki, wembukunoto enye sinyati. Eleosapipiyiuet nchere etashalita ntabo e shetani, nchereegolon sapuk Oltau leng’iyang’et Enkai nikigiraainyeyie. Metii enyorrata eatua e Yesu naton tiatuaoltau nemeirrash ng’ok enyena. Ore ina toomaengishui naibelekenya empiris e Kristo naa keng’amuolkuaak sinyati le Yesu, Kake tinimikidol olkuaak langoinyale nelioyiu inchere eton eitu kidol esiruaisho oesidano e Kristo. NNK 70.2

Ore anaa enimikidol aitulusoi iyiook ate naa neija siikinko tinikidol embiotisho nemeish oe nyorrataOlaitajeunoni lang. Ore enduata entorroni ang nerikiyiook enetii Ninye ilo oidim atapalaki, Naa teneirrash

entooma enkishui enchalan enye, neing’oru Kristo, naakeibalakinye Ninye kewan tegolon ore anaa enarikokiiyiook iyiolounot ang enetii ninye oe netii ororei le Nkai,ina kata kidol aasipu olkuaak lenye. Naa ina kata siikiya temborei enkitanyanyukoto Enye. NNK 71.1

“Oi Iyie laa eweji nitii eshipakino enkishui ai, Laa Iyieaipot tenkata osina. Olchurie lai toldama naa osinkoliolai tenkewarie. Osiligi lai, enjeunoto ai, pooki toki ai!

OLAITORIANI ONANU

Aata olchore supat,Kanyor Nanu nalengAnyor tenyorrata nanana,Anyor enaisiligayiu,Maidim atotona alamila Ninye,Anyor atinyikaki Ninye,Pee kitoni tenebo.Olaitoriani lai onanu.

Ore aikata nara naurut, naeeka sii,Ayiolo ajo ashalNaa kajoki pee airishakino Ninye,Tenchipai aing’oru eretoto Enye,Arik tenkoitoi ewang’an,Tiabori oltipilit leng’olong,Naa Kiriaimari tenebo,Olaitoriani lai onanu.

Eyiolo eneba enyor Ninye tukul;Kake ore enyorrata Naanyor NinyeMeidim ainosu Olng’ejep laiAmu enyorrata nemeish intaras,Naa arsis enkitayunoto enye,Neaku kinyora maate,Oliatoriani lai onanu.

Eyiolo ajo ayieuta.Enkishui nateeke pee etum,Najoki pee alo airo,Ororei lenyorrata teninye;Najoki pee alikioo enyorrata enye enking’asiaAnaa tenyoo pee euwo aee.Nayiaku kiriamari teneboOlaitoriani lai onanu. NNK 72.1

--MRS. L. S. CHOREY

Abulaki Kristo

Ore enkibelekenyata oltau naa ninye naitaa iyiookinkera e Nkai, naa keipootieki ajo tolning’o einoto.Neitanyanyukieki sii embuluna embeu sidai natuunoolaiunoni lolchamba. Naa neija etiu lelo laaenaibelekenyare ashukokino Kristo, “netiu anaa inkeranaa enainieki” “naabulu.” 1 Pet. 2:2; Efe. 4:15. Ometaneaku ilewa onkitua botoro ti atua Kristo Yesu. Anaaolantererai sidai utuunoki tenkop, kebulu neiuilng’anayio. Ejo Isiya nchere keipotieki aajo ilkeekloosupati, lootuno Olaitoriani pee eisisi Ninye.” Isa.61:3. Naa tenena enkishui eanake nalio eutunitenkoitoi naidimie iyiook matoning’u oleng nekuaesipata onkurrat enkishui oltau. NNK 73.1

Mme eng’eno oltung’ani aashu enkarriyiano naidimaitayiu enkiiti puaan enkiti kitobirunoto. Ina kishui akenaidipa apa e Nkai makewan atipika atua inkaitubuluong’wesi, ninye ake naidimie nena pooki pee eishu.Naa e Nkai ake openy eng’ua eng’ishui embuaanontarasi naidimi atoiu tiatua iltauja loltung’ana.Teneitu eini oltung’ani teinoto naing’uua shumata.Yhn. 3:3. Nemeyiaku olenchula eina kishui nayeuoaishoru Kristo. Ore anaa enetiu enkishui naa neija siietui embulana. Amu e Nkai naisho intapakametuboluto, neiu intabuka ilng’anayio. Naa tegolon

enye ekorriotu ilng’anayio, “eng’asunye intapukanesuju imbenek, neitoki taa Olanteraria.” Mk. 4:28.Amu kejo olaidetidetani Hosea inji eimaki Israeli,“Kebulu ninye anaa intapuka eong’ata.” Hos. 14:5, 7.Netiu ninche anaa enkurma, nebulu anaa olng’aboli.Amu kejoki iyiook Yesu, “Ng’ora ntapuka eneikotenebulu,” Lk. 12:27. Ore inkaitubulu ontapuka mebuluterripoto nemeteiyieunoto aashu tenyuaata enye, kaketeng’amaaroto eina naitayio e Nkai pee eitaa ninche tenkishui enye. Meidim enkerai teyieunoto aashutegolon enye atoponai embaluna enye. Nimindim siiiyie teyiunoto aashu tenyaata ino anoto embulunaoltau te Nkai. Ebulu inkaitubulu aashu inkera teretotoekulie tokiting naa ninche eng’amunye enkidimataembulauna enkishui enye, -enkijape, ewang’an,wendaa. Ore anaa enetiu kuna kishoorot eikinettongwesi onkaitubulu, naa neija sii etiu Yesu telolooisilig Ninye. “Ninye ewang’an enye ontarsi,” eng’olongoe long’o.” Isa. 60:19, Olk. 84:11. “Etiu Ninye anaaenkolielio to Israeli,” “Nedou enkop anaa enjannashaiki shumata onkujit natudung’oki” Hos. 14:5; Oik.72:6.” Ninye eng’are embuaan, Emukate e Nkai . . .nadou aing’uaa shuamta neisho enkop enkishui.” Yhn.6:33. NNK 73.2

Tenkishorunoto enkerai Enye nemeinosunoyiueigilua e Nkai enkop pooki tempiris nasipa anaa

enkijape naigilu enkop nalulung’a. Ore lelo pookiotegelutua pee eisugaa ena kijape naishoru embuaannaa keitobok ninche nebulu ninche aaku ilewa onkituadupat te Kristo Yesu. NNK 74.1

Ore anaa enaipirakino intapuka eng’olong pee etumeretoto ewang’an oltiil lenkolong oitosidan emuawenchetata enye, enare naa nikimbirakiono sii iyiookeng’olong osipat pee ewang’u ewang’an eshumateteyiook. Pee ebulu olkuaak lang tenkitanyanyukoto eKristo. Entoki nainyaanyukie ena apa eitamoo Yesupee ejo. “Entotoni ti atua nanu anaa enaton ti atuaintai. Ore anaa enemeidim olng’osila atoiu ilng’anyiomakewan, tenemitii olchani, mindimini sii intaitinimitonini tiatua nanu. . . . Amu ore matii nanumindimidimi intai aataas toki.” Yhn. 15:4, 5. Yesu akeing’oring’oro pee itumutumu embuaan enkishui sinyati,anaa olng’osila pee eibung’are olchani tembulana oeishoi, olng’anayio, tenemetii Ninye nimitumutumuembuaan. Miatata embuaan. Miatata egolonnimbooririe intemat aashu ibululu tempiris otesinyatishu. Tinitonini ti atua Ninye nindimidimiatubulu. Tinitumiemie Ninye engishui nimitoyuyunimilauu sii ilng’anayio, aitiuu anaa olchani otuunokiterishata oreyieta lenkare. NNK 74.2

Kumok iloata endemunoto inchere keaas sii nincheemetua esiaai maate. Eiruko Kristo tembalakinoto

ong’ok, kake eing’oru teinakata aajo pee etoni measintorrok tenyuaata enye ake kake ore pooki nyuaatanaijo ena kebatata. Kejo Yesu, “Teneme tenanu,mindimidimi ataas toki.” Ore embulana ang tempiris,enchipai ang, tipatisho ang, -- Eidimayu pookitinikishulare Kristo. Ore anaa kirorie Ninye ng’olong’ipooki o nkatitin pooki -- okitoni ti atua Ninye -- Ninyenaidimie iyiook matubulu tempiris. Mme oloiturukoniake kake alaitabayani lo siligi lang sii. Kristo Dukuyiaosiadi onkatitin pooki. Mme keaku tenebo oyiooktengiterunoto oteng’iting’oto enkiterata ang kaketepooki kedoto enkoitoi. Ejo Daudi inji, EtotonaOlaiatoriani tedokuya ing’olongi pooki: Amu etii Ninyeeng’aina ai etatene ne nemaiwang’ieki nanu aikata.Olk. 16:8. NNK 75.1

Inkilikuanu ajo “kaji inko pee iton tiatua Kristo?” Etiuanaa ina kata apa pee ing’amaa tedukuyia. “Ore anaaapa enitang’amutua Olaitorian Kristo Yesu; enchoonaa eaku ninye inchuyieyie.” Ilkol. 2:6. “Kakeenkirukoto eishuyie Osinyati Lai,” Ilh. 10:38. Inchookewan e Nkai katukul pee iyiaku olenye tukul peeiaanyitu niasaki Ninye, Nintaa Kristo Olaitajeunoni lino.Midim aitayiu olasar dupati long’ok inono, aashuimbelekeny oltau lino; kake tinindipa aishoo kewan eNkai iruko naa inchere kidindipa aitaasa Kristo kunapooki tenyorrata enye makewan. Tenkaraki osiligi pee

itaa ile Kristo naa tosiligi sii ibululu tiatua Ninye --Tenkitayuinoto ote ng’amaroto. Enarikino Nintayiupooki toki ino, -- oltau lino, iyiounot inono, easaata ino,-- inchoo iyie kewan Ninye, pee ianyitu nena yiounotenyena pooki; amu enare niyia pooki, aa nchere, Kristoebore emayianata pooki, pee aton tiatua oltau lino, neyiaku ninye egolon ino, oe sipata ino, olaretoni linolontarsi laa ninye likincho egolon nitumie eng’anyit.NNK 76.1

Intayu kewan anaa olasar pooki tadekenya te Nkai:inchoo eyiaku ena esaiaai ino edukuyia pooki olong.Niomon ajo, “Iwaki aitu inji intaaki olino Olaitoriani.Airragie iyiounot anei pooki toong’ejek inono.Tasishoreki taata tesiaai ino. Totona tenebo nanunincho easayiu isiaaitin Inono ti atua nanu.” Ene pookiolong ena bae ore pooki tadekenya inchoo kewan eNkai teina olong. Inchoo inkitoi inono pooki peeeasayu aashu measayiu anaa teutunoto onkishoorotenyena. Nchere pooki olong intayiu enkishui ino aishoEnkai, neitobiri metaa neinyanyukie enkishui e Kristokewan. NNK 76.2

Ore enkishui te Kristo naa enkishui enkiyeng’iyeng.Eidim nemetii ening’oto enkisilisil, kake enare netiienkirukoto nabik eseriani. Mme atua iyie makewan etiiosiligi, kake atua Kristo. Etushulate enchalan ino oegolon Enye, emodai ino oe eng’eno Enye, turuaisho ino

oe ng’idimata enye eng’iriata. Neyiaku ming’uraakewan, nimincho indamunot inono eyiaku inemakewanake, kake ing’ura Kristo. Inchoo etoni indamunot tiatua Enyorrata Enye, oe siruaisho tenebo olkuaakLenye sinyati (bayioroti). Ore Kristo temikinotoekewan, temborron enye, Kristo tembiotisho Enyewesinyatisho, Kristo tenyorrata Enye nemeisianayiu --Ena enare nedamu pooki kata entooma enkishui.Tenkaraki nikinyor Ninye, nikimuloo Ninye,nikirishakino Ninye katukul, nei-dimayu taa peeeibelekenyi iyiook matanyanyukei Ninye. NNK 77.1

“Ejo Yesu entotoni ti atua nanu” Ore kulo rorei naakelimu endamunoto enkiyeng’iyeng, dupatishu, oenkirukoto, keipotisho, sii aigil, “Wootu enatii --; peeayeng’iyeng’ie ntia.” Mat. 11:28. Ore irorei lolaigeronile Olkerempe le Nkai naa kejo sii ninche anaa enatejokulo kulikai, “Iyeng’iyeng’ayu ti atua Olaitoriani niaanyute ng’iriata,” Neishoru Isaya esipata, “Tolgira otosiligiitum egolon ino.” Olk. 37:7; Isa. 30:15. NNK 77.2

Metumoyu ena kiyeng’iyeng teturuaisho: amu oretenkipototo Olaitajeunoni naa eshula engisiligataenkiyeng’iyeng oe siaasi. Enteleiki ate encheta ai. -naaitumutumu intai eng’iyeng’iyeng’. Mat. 11:29. Ore oltauoyeng’iyeng’a katukul te Kristo, naa keaku oloosipatneisosion sii te siaai Enye. NNK 78.1

Ore teneyaku kewan etii indamunot netadamayiokiaitapash Kristo, laa Ninye enkiterata egolon oenkishui. Naa enyuaata e Shetani anaake peeeitapong’oo ening’unoto Tolaitajeunoni, neiboyioenkitutumoto enkishui entooma o Kristo. Esikar enkop,oramatia lena kishui oe nyamali, osinaitin nkitadiatolkulikai aashu ininono makewan, onena nemenetipat- te kuna aashu tekulie ekuna eitapashaa indamunot.Mincho kiminie tonkoitoi enyena elejare. Ore ilkumokenoto inkirrashat oltau neata sii eyiounoto peeeishuyie e Nkai, keutaki metaduaa inkitadiatwenchalan enye, neorie ninche Kristo. Neisilig ninyepee etum mirisho. Menare nikintaa kewan enkorrok,nikishulare sii olng’ash oe nkuretisho kijo keitajeuni saiyiook. Eitapaash kuna pooki entooma enkishui inopee meibung’a oe Nkai, neiruk Ninye. Imaki nidamuYesu. Inchoo kewan eimin tiatua Ninye. Inturraiolng’ash, ninturra sii enkureitisho ino. Tejo teneboOkipaaret Paulo. “Meekure aa nanu oishu, etaa Kristooishu tiatua nanu. Ore enkishui naishu nanu taatatosesen, te nkirukoto aishu, naa enkirukoto nairuko iloinoti le Nkai, laatonyorra neishooyo kewan te Nkarakinanu. Ilg. 2:20. Iyeng’iyang’ayu ti atua Enkai. Eidimatoribo ina ninchoo Ninye. Tiniton eitu intoki aitayiukewan toonkaik Enyena. Nikiyoki ayiau talang’a ilooisula tepooki, tenkoitoi eilo likitonyorra. NNK 78.2

Ore apa pee eishop Kristo enkitanyanyukotooltung’ani, naa ketaashaka kewan tung’anishu teashetenyorrata nemeidim atudung’o ai golon nemeegelunoto oltung’ani makewan. Eyiau Shetaniinkitasurot pee elej iyiook matigil ena ashata, peekigelu aorore Kristo maate. Ene taa nenarikino nikirrip,nikinyok, nikiomon pee melej iyiook toki tenkeleekishumategelu olikai kitok: Amu kiata aanake enkatanikiasie ena. Kake ematukurraki ing’onyek ang Kristonaa keiteng’el Ninye iyiook. Tiniking’uraa Yesunimikitum enyamali. Metii aitoki naitayu iyiook toonkaienyena. Tiniking’or Ninye ake, “neibelekenyi iyiookmatotiu anaa Ninye eponari ake ina kisisa, EnkiasOlaitorian ena naa Eng’iyang’et Ninye.” 2 Ilkor. 3:18.NNK 79.1

Neija apa eikuna Ilkipareta pee enoto enkitayunotonatiu anaa Enolaitajeunoni. Ore pee ening lelo kiparetairorei le Yesu, Nening eyieu Ninye naaleng Neing’orunetum, nesuj Ninye, eiboitare apa Ninye ti atua enkaji,temesa, tewaji onkurrat, otiong’ata. Eboitare apaninche ninye anaa olmalimui onkera, neng’amaang’olong’i pooki enkitamoto tenkutuk Enye osipatsinyat. Neing’or ninche Ninye anaa enaing’or isinkanolkitok lenye ejo pee eyiolou isiaaitin enye. Ore apalelo tung’ana naa lempukonoto naijo enaang. Yko.5:17, Eata apa olarrabal long’ok pee earare. Eyieu apa

empiris naijo ena, pee etoni tenkishui sinyati. NNK79.2

Neija sii ninye etiu olkipart kirotet Yohana. Ilo lowanaleng enkitanyanyukoto Olitajeunoni, meata apaolkuaak sidai leikinet. Mme keilasu apa ake kewantenebo eng’adori eng’ong’u tenkaraki naiyieu enkisisa,Kake kerrutari apa sii neata olng’uarra ina pee enotoimbaa kumok. Kake ore pee eibalakino olkuaaklosinyati ninye, nedol laisho enye neborru teng’eno.Ore egolon eng’iriata, enkidimata, enanai, enkitoria,emborron neiput oltau lenye eyiunoto enyorrata. Orepooki olong nenyikaki oltau lenye Kristo ometaanerikino kewan, tenkaraki enyorrata enye tolkitoklenye. Ore olng’uarra lenye, olwasa le pesho neishoegolon naidim aitobira e Kristo. Ore egolonnaitang’ejuk eng’iyang’et oltau sinyati neitang’ejukoltau lenye. Ore egolon enyorrata e Kristo neibelekenyolkuaak. Ena esipata nalioyiu tinikishula o Kristo Yesu.Teneton Kristo ti atua oltau neibelekenya intelonpooki. Ore oltau le Kristo oe enyorrata enye naakeitanana oltau loltung’ani, neitorioo entoomaenkishiu, neinyeyie indamunot oyiounot naipirta e Nkaioshumata. NNK 80.1

Ore apa pee eilep Kristo shumata, neleku ilasujaklenyena ening Ajo keton eboitare ninye. Emboita apanadede nabore enyorrata oe wang’an. Ore Yesu

Olaitajeunoni laa ninye oiriamariyie neomon, neirorieninche, naa ninye loisho ninche osiligi weretoto ti atuailtauja lenye, ore ake eton eata ororei leserianitenkutuk enye neilepieki shumata neshukunye oltoilolenye enetii ninche ina kata pee eng’amaa ilmalaikakumok laijo tinidol enkatamboi -- “Naa ngora atiitenebo intai nkolong’i pooki ometahua enkiting’oto enkop.” Mat. 28:20. Eilepa shumata eata olchetieloltung’ani. Neyiolou ajo etii dukuya olorika le Nkai,neton aa olchore naa Olaitajeunoni lenye’ amumeibelekenya olng’ur lenye. Amu eton ake eikenaaritenebo emion etung’ani eyiauwa dukuya e Nkai lasatsidain osarge lenye neutu ilbaa tonkaik Enyenaonkejek, tenkitadamunoto esile natalaa telelo otalakuaLenyena. Neyiolou nchere eilepa shumata aloaitobiraki ninche eweji naa keitoki ashukunye olotuarik ninche enetii ninye. NNK 80.2

Ore apa pee etumo eidipa ailepa neyiou neutaki Papaeyiounot enye tenkarna e Yesu teuriata tenebo oenkanyit eirrugote tenkomono neigil esipata.”Tiniomonunu toki te Papa neisho intai tenkarna ai. -Ore o taata eton eitu iomonunu toki tenkarna ai;entoomonu, naa itumutumu pee eboreyu eng’ida inyi.”Yhn. 16:23, 24. Neitarasaa enkaina osiligi ailepieshumata naleng, oe enkikilikwanunoto, “Mme Kristoamu ninye otii enkaina etatene e Nkai pee eomonoki

iyitook tialo e Nkai, olapa taa Kristo Yesu otua, aashuolapa oitopiwuoki! Irm. 8:34. Neyiaki ninchependekost, enchula olaretoni otejo Kristo, “kelotu atuaintai.” Netejo sii aitoki, “Eret intai tenalo: amu teneitualo nemelotu olaretoni enitii; kake tenalo nairriwakiintai Ninye. Yhn. 14:14; 16:7. Ore eiteru teinakataketon Yesu toltauja lonkera enyena. Netaanu enchulaenye alang apa eiboitare ninche tosesen. Oreewang’an wenyorrata, weng’olon e Kristo ti atuaninche newang’u aibalayu, Ore pee edol iltung’ana, siineyiolou aajo ninche lapa oo oisiritore Yesu Iat. 4:13.Ore nena pooki naara Yesu tolkipaareta naa neija siieyiouwaki inkera enyana etaata; amu ore teina omononabayie olturruur oti lolkipareta oigilutua ninye, nejo,“Neme ninche ake aomonoki kake olelo pooki laairuknanu enkaraki orerei lenye.” Yhn. 17:20. NNK 81.1

Etoomonoko iyiook Yesu eikilikuanu pee kiakutenebo Ninye, anaa paa nabo Ninye o Menye Kenchulanatiu aja ena! Etejo Olaitajeunoni kewan “Meidimenkerai ataasa ai toki openy;” Kake Papa oton ti atuananu oas isiatin enyena. Yhn. 5:19; 14:10. TenetonKristo tiatua iltauja lang, neasisho naa ti atui iyiook,“teyieunoto o te asata enye tenkaraki murruna enyesidai.” Efe. 2:13. Kias anaa enaasita Ninye.Nikimbalunye oltau laijo ilo. Naa tinikinyorru Ninyenikitoni ti atua Ninye, naa kibulu tonkoitoi pooki

aapulaki ilo ora elukunya ang aabulaki atua Kristo. Efe.4:15. NNK 82.1

TORIKOKI NANU

Yesu Olaitajeunoni torikoki nanuNtalang’aki enkishui osiuo le naiposhaEnang’unye ilopir lemeibala tedukuya nanu,Endapdapoi enkisudori olturrur ong’ogong losinkirIyie eing’uaa eutaaroto onkitayiolounotYesu, Olaitajeunoni torikoki nanu.Anaa enaitigir ng’otonye enkerai,Ai mitigir iyie enkikurrukur enaiposha sapuk;Kianyit iyie endarala olopir lenkare,Enkitoria eng’ing’asia enaiposha,Yesu olaiteunoni torikoki.Ore tesiadi nanyikaki embata enaiposhaNeigirigiro ilagilak lenkitureisho,Intoipoki tenkiyeng’iyeng eseriani,Ore eton airrang tolgoo lino,Nchoo aning oltoilo lino ajoki,“Miureishoyu amu kaarik nanu iyie.” NNK 83.1

-- EDWARD HOPPER

Esiaai Oe Nkishui

E Nkai einguaa enkishui, ewang’an, oe ng’ida tenkiseuseo pooki. Anaa iltiil lewang’an oing’uaaeng’olong, anaa ilchorroi lenkare oing’ua oreyietlenkishui eijirrijirru emayianata naing’uaa Ninye adoikishumata, onkitobirunot enyena. Naa tenetii enkishui eNkai iltauja loltung’ana naa keisalashakino ilkulikaitenyorra ote mayianata. NNK 84.1

Ore apa eng’ida Olaitajenoni lang naa pee edumuneitajeu iltung’ana otabatatate. Tenkaraki ena pee eitueiken enkishui enye ajo keata tipat teninye kakeneng’iri ninye temion neitu edol enkurruna. Oreilmalaika kaesisho tenchipai olkulikai tung’ana. Enaeng’ida enye. Ore ina nadol iltauja lolng’ur nchereesiaai nemeeta tipat teneasaki lelo toluti naaaisung’urok tonkoitoi pooki nemeata olkuaak sidaiaashu enkitoo ninche easaki Imalaika sinyat. Oreendeloni enyorrata naitayu kewan aitaa olasar naaninye natii shumata pooki, naa ninye enkorrok kewaneng’ida. Ele olkuaak lonarikino neeta ilasujak le Kristo,ninye esiaai nanarikino neaas ninche. NNK 84.2

Teneshumi enyorrata e Kristo ti atua oltuanemeisudoroyu anaa eilata narropil. Ore easata enyesinyati nening’oyu telelo pooki likisiritore ore

empukunoto e Kristo ti atua oltau netiu anaa oreyiettenkong’ata oitanana pooki toki neisho lelo otaa peeeidaya eng’ure eokoto enkare enkishui. NNK 84.3

Ore enyorrata te Yesu naa keibalunye eyiounotoesiaai anaa pee etaasishe Ninye tendumunotowemayianata etung’ani. Aikirikoki ninye enyorrata,enanai, olng’ur tonkitobirunot pooki e Papa lang leshumata, nena natii abori oramatie lenye. NNK 85.1

Ore apa enkishui Olaitajeunaoni te nkop nemeenenkiyeng’iyeng’, aashu euriata ekewan kakeetaasishe tenyuaata nemeitiring’a nasipa, nemenaurutenkitajeunoto oltung’ani kiminati. Aiteru tempeutonkishu ometabaiki Calvari, etusuja ninye enkoitoiemenaaroto ekewan neitu eng’oru elakunoto tosiatinnagol, otelototo emion, oramatie le siaainaitanaurisho. Nejo Ninye, Anaa eitu elotu Enkeraioltung’ani meisiai kake eewuo aisiaisho neitayuenkishui enye metaa elakunoto oo lkumok.” (Mat.20:28). Ena apa eyiounoto enye sapuk tiatua enkishuiEnye pooki. Ore ing’ulie tokiting apa pooki inesiadiomponeta ake. Endaa oe okoto apa Enye pee easenyorrata e Nkai neidip esiaai Enye. Ore kewanoyiounot ekewan nemeata apa tipat tesiaasi enye.NNK 85.2

Neyiaku ore lelo oshulare empiris e Kristo naa

keidim aitayiu pooki asar pee aa ore lelo otanang’aNinye netum sii ninche enkishoroto e shumata. Eaasninche pooki naidimayui etem aitobir enkop metaaeweji sidai temanyisho enye. Ore ele kuaak naaeutunoto eina tooma enkishui naitajeuokineibelekenye. Meya enkata naado teilo oewuo enetiiKristo pee eini toltau lenye eyiounoto nalikinye ilkulikaishoruetisho nanoto ninye te Yesu ore ina sipatanaitisiny nemeisudoroyu toltau lenye. Tinikinchoisupati e Kristo meiputa iyiook eng’ida oltauleng’iyang’et enye otii atua iyiook, nimikidimating’irata. Tinikindipa aishamishama nikining nchereai sidai Olaitoriaui ai kiaata naa entoki nikilikioo. Anaaapa Philip pee etum Olaitajeuneoni neipot ilkulikaimeetu enetii Ninye. Niking’oru ayietu ilkulikai tosidaine Kristo, onena sipat eidia kop nalotu. Neaku ketiieyiounoto sapuk naleng pee kisuj ina oitoi apa naimaYesu. Neaku ketii sii eyieunoto nasipa pee kintodollelo omanita iyiook “Olkuoo le ker le Nkai oya ng’okenkop pooki.” NNK 85.3

Naa ore kimayian ilkulikai naa ainyorriki kimayianitasii iyiook ate. Ena apa enduaata e Nkai pee eitang’ariyiook te siaai elakunoto. Etonyorraka iltung’anadupoto naitushulare olkuaak le Nkai, pee eidimuetamayian ilalashera onkanashera enye. Kirotetishoena sapuk, naa eng’ida sii sapuk, keidimayu ena te

Nkai pee eisho iltung’ana. Ore lelo oo aku ilaasak tesiaai enyorrata neitinyikakini Olaitobirunoni lenye. NNK86.1

Eidim apa neisho e Nkai olkilikuai lororei supat, oesiaai pooki enyorrata ilmalaika. Eidim apa neasishorekulie oitoi pee eidip induaat Enyena. Kake tenkarakienyorrata Enye ontarasi, etegelua iyiook pee kiasishotenebo Oninye, tenebo Kristo olmalaika, pee king’arieemayianata, Eng’ida, oe nkitopiunoto tombaa oltau, laaninche eyiau ena siaai eparakuonisho. NNK 86.2

Etipikaki iyiook atua olng’ur le Kristo tenkoitoienchula emion Enye. Ore pooki siaai enkitayunotoekewan te dupoto olkulikai, naa keitagol olkuaakdupoto toltau lelelo oitayu neitinyiku enyorrata enyenaaleng to Laitajeunoni le nkop, laa kera “Apa karsiskake etaa -- aisinani te nkaraki ntai peyie iakuku intaikarsisi te nkaraki aisinanishu Enye.” Naa tinikintabayaake iyounot e Nkai tenkitobirunoto ang, inakata akeeaku enkishui emayianata teyiook. NNK 86.3

Tinilo aasisho anaa anayiouwaki Kristo ilkiparetaLenyena pee eriku iltauja kumok enetii Ninye naaaining iaata eyionoto eyiolounoto weng’eno sapuktontokiting sinyat, nitum esumuch wenkure osipat.Nisai e Nkai neitangoli osiligi lino neok entoomaenkishui ino nena naagut olchoro lenjenunoto. Nikiyau

enchang’ar ontemat tinyikaki olning’o wenkomono.Nibulu tempiris ote ng’eno e Kristo niponaaeyiolounoto ino. NNK 87.1

Ore olkuaak le siaai tolkulikai lemeeta olwas naaKeyau enkitajeunoto nadede, oe nyorrata nainyanyukieKristo tolkuaak. Neyau eseriani, wenchipai teilo oota.Neilepunyeki iltoiloishi. Meetai eweji eturuisho aashukewanishu. Ore lelo oasishore empiris olkiristoni naakebulu netum egolon naasakinye e Nkai. Netumening’unoto naibala tenena baa sinyat, osiligi orretenanaa kubulu anaake, neponari enkidima tenkomono.Nelotoo oltau le Nkai tiatua iltauja lenye nelimuenchola sinyati tenkaraki naiseyie ilo Sinyati. Ore lelooitayiu ate tenyuaata nemeata olom tenkaraki dupotoolkulikai naa kesipa ate eing’uraki enjeunoto. NNK87.2

Ore enkoitoi nabo ake nindim atubulunye tempirisnaa tiniaas miyiouwaki kewan toki teina siaainaitanapa iyiook Kristo, pee kiaas teng’olon ang pooki,teretoto oe mayianata elelo oyieu eretoto nikindimaishoo ninche. Etumoyu egolon teaasata; ore esiaainaa kenarikino te nkishui. Ore lelo otem atonitenkishui Olkiristoni nenyorraa emayianata epesho inanaimu enkoitoi empiris, nemeasaki toki Kristo, naaketemita ake ainos measisho pee epok. Naa oretenena oltau ketiu sii anaa inena kop, teneiko neija

oltung’ani neiteru adoyio ometupurdayu. Oreoltung’ani lemeyieu neasishore irubat enyena naakelelek pee eiturraa egolon naasishore pooki. Neijaetiu olkiristoi lemeasishore egolon enye naishoo eNkai, mme kepal ake embuluna te Kristo kakekeiturraa ina golon naidipa anoto. NNK 87.3

Ore kanisa e Kristo naa entoki nategelua e Nkaitenkitajeunoto oltung’ana. Ore esiaai enye naa peeeitabaya ororei supat enkop pooki. Ore ena siaai naaenoolkiristoni pooki. Eitabaya booki ng’ai anaaenkishoroto enye oe nkata pooki naata, naa keitabayaenkitanapata Olaitajeunoni. Teneutaki iyiook enyorratae Kristo nikitaa iyiook ilaisilenok telelo pooki lemeyioloNinye. Eitu eisho iyiook ake e Nkai ewang’an enyekake pee kintawang’aki sii iyiook lelo kulikai. NNK 88.1

Tenaa keinyototo naaji ilasujak le Kristo aasishotegolon, anaata etii inkoipi ine netii tenakata obo ake,nelikio irorei supati tenkop elelo leitu eiruk. Naa orelelo leitu ejing esiaai, neretu toontokiting enye, olng’urlenye wenkomono enye. Neaku ketii alus esiaai nasipaoltauja tonkuaapi Olkristoni. NNK 88.2

Meeta tipat pee kipwo inkwapi olmeek aashuking’uaa enaigilu eaang, tenaa ine etii esiaai ang,nenare nikintaas Kristo. Kindim ataas ena tiatua ang,te kanisa, tenebo lelo likishulare nikiasisho tenebo.

NNK 88.3

Ore enchoto sapuk enkishui Olaitajeunoni langtenkop naa te siaai eng’iriata tolduka oloitobir imbaoite Nazareth. Neparan ilmalaika Olaitoriani lenkishuieiriamariyie Ninye ilairimok olmatuarik, neitu eyiolouniaashu eanyiti. Eitabaya apa Ninye esiaai enye tesipatateasata emborron tebiashara anaa sii pee eishiunyeoltamuoiyiai aashu inakata pee elo teshumata Oolopirlenkisiusiu enaiposha te Galilaya. Naa temborronesiaai wenkishui eaabori ninye naidimie iyiookmairiamari nikiaasisho o Yesu. NNK 89.1

Ejo inchi olkiparet, “Lalashera laainei, totona akepooki tung’ani te nebo e Nkai tempukunoto apakeniaata pee kimpoti.” 1 Ilkor. 7:24. Eidim Olamiranilolduka ataasa esiaai enye tenkoitoi nayiau enkisisatolkitok lenye tenkaraki enyuata wenkirukoto enye.Tenaa olasujani osipa le Kristo na keitodolu dini enyetepooki toki naas ninye, neutaki iltung’ana oltau leKristo. Ore olkunoniei naa keidim ataa ariyia neata siiosiligi pee eitaasheiki neutu ilo otaasishetoompukunot pooki enkishui toldonyo le Galilaya orepooki ng’ai oipot enkarna e Kristo nenare neaasishopee eyaku ore pee edol ilkulikai iasat enyena sidainneidim aisisa Olaitobirunoni naa Olaitajeunoni lenye.NNK 89.2

Kumok iloitololong’aa ate enkaraki meyieu neitayiuinkishoorot enye te siaai e Kristo, amu ore kulikaineeata enkarsisishu sapuk onkatitin e dupoto. Oreenduaata naisula naa ina najo kuldo ake ootainkishoorot alang ilkulikai enarikino neitayiu nkidimatenye tesiaa e Nkai. Etoning’utuo ilkumok inchere orenkishorot naa lelo ake kiroteti eishori nemeikenarikulikai, lelo leitu eipoti metang’ara esiaai onkishoorot.Kake mme neija eitiu tenkitanyanyukoto. Amu ore apapee eipot olkitok lenkaji ilaasak lenyena, neisho pookitung’ani esiaai enye. NNK 89.3

Toltau lenyorrata kindim ataas isiaaitin sidain “anaaOlaitoriani iasakiki.” Ilkol. 3:23. Tenetii enyorrata eNkai atua oltau neibalayu naa tenkishui, nemuatueiyook erropili e Yesu, neyaku egolon ang enadamunemayian. Miyanyu enkata eng’ing’asia aashu egolonnalusoo eton eitu ilo aasaki e Nkai. Menare niatandamunot ajo kainyoo sa edamu enkop teyie. Tenaashakeni enkishui ino onkolong’i pooki tembiotisho oesipata osiligi lino netonyorraitie ilkulikai inchere iyiataeyiounoto pee intudup ninche, nemeimin naa inyuaatinono. NNK 90.1

Ore ilkipareta le Yesu obor naa aisinak keidim ataaemayianata te kulikai eidim ataa meyiolo aajo easita aisidano, kake ore egolon enye nememusunoyiu neidimaitera ilopir lemayianata, loidim atalala negutu,

nemeidim atayioloito nena nayiau nena namayiana,ometaa nelotu ina olong enkishoroto nabayie. Meningnemeyiolou aajo easita entoki sapuk. Meyiouni neekaninche teyieunoto edupoto. Enarikino neuwodukuyaakiiti neaas esiaai naisho ninche e Nkai tenkirukoto,neme enepesho enkishiu ekulo. Ore entooma enyeenkishui neaku kebulu aishipishipu ainyanyukie Kristo;Ilaisiaayiak, tenebo oe Nkai tena kishui, nenarikinoyiunaa tesiaai sapuk oe ng’ida nemeitoipo eidia kishuinalotu. NNK 90.2

KAANYIKAI E NKAI

Kaanyika iyie,e Nkai ai.Kaanyikaki naleng,Yesu Kristo.Iyie pooki kata,Kaanyikaki iyie,Kaanyikaki naleng,e Nkai ai.

Kairrangirrang oshi,Atii enkopAtala katukulEnayang’ie:Kiboita ten airrag,Kaanyikaki Iyie;Kaanyikaki nalengE Nkai ai

Ore ene kinchooNaa kaayietu:Naa ten anyikakiNaa katumNaa ten aitoloong,Kaanyikaki iyie,Kaanyikaki naleng,

E Nkai ai.

Te ngolon ai pooki,Aaisis iyieOsoit lenkare Lajeunye.Iyie te mbatisho,Kaanyikaki iyie,Kaanyikaki naleng’E Nkai ai.

Shumata enkaji E papa laiNeishunye teineEnkata ai.Naa iyie te nchipai,Iyie aboitareTininyiku katukul,E Nkai ai. NNK 91.1

SARAH F. ADAMS

Eng’eno e Nkai

Kumok inkoitoi nayieu e Nkai neutunye kewan peekiyiolou iyiook Ninye netumoki Ninye ayiau iyiook atuaenchola enye. Eirorie iyiook inkitobirunot megira aikata. Ore oltau obolo naa keshipakino enyorrata wenkisisa e Nkai anaa pee eutuni tesiaai onkaik Enyena.Ore enkiok nainining’isho naa keinining neyiolouenkiroroto e Nkai eing’uaa inkitobirunot onkaikEnyena, ing’ong’at naanyori, ilkeek oado, intapuka,inkatambo nagiroo, enchan nadou, indarat enchoronaruko, enkisisa ekeper eirorie neipot iltauja langmaitamore ilo oitobira kuna pooki. NNK 93.1

Etipika Olaitajeunoni lang enkitamoore enye sidaiatua inkitobirunot Enyena. Ilkeek imotony, intapukaonkong’at, indonyo, inaiposha o keper sirua, teneboinaasayu memusuni. Onena baa naamanita iyiookenkishui eanaake, neitutumoki kuna ororei loosipat,pee etumi aitadamu enkitamoore enye indamunot anganaake, hoo tenaa kenyamal tesai nagol enkishuioltung’ani. NNK 93.2

Eyiouwaki e Nkai inkera Enyena neisho ninye enashetosiaitin Enyena, neshipayiu tenena nemeata enkisisanaleng we siruaisho nemedarr naikodie enkang angenkop. Amu kenyorr Ninye esiruisho, ore enaluso o

naa nchere tenena naara inioring natilisho ai kenyorresiruisho olkuaak; Eyieu iyiook nikiramatu esidanowemborron empiris girut ontapuka. NNK 93.3

Tenaa kinining naji isiaitin naitobira e Nkai anaataeitamok iyiook enkanyit we nkirukoto. Eiterunye ilakirteloototo enye nemeata enkiterunoto toloing’ang’etiatua ilarin pooki esuj enkoitoi enye nautuno,ometabalaki ina kiini belesati ai kening neanyitinkitoburunot. Olaitobirunoni Oyiounot enyena. Naakerrip neramat e Nkai pooki toki naitobirua. Ilooibung’ita inkuapi tenkumoi, nerripito sii iyiounotentitiit barrikoi naranyisho tosing’olio lenye oborrmeata enkuretisho. Inakata epuo iltung’ana isiaaitinenye eanaake, wenkata naomon, wenkata eirrangtoondapashi kewarie otenedumunye tadekenya;neitobiraki kewan olkarsis emasho tenkaji enye, aashueiturrurr olaisinani inkera enyena toloti turrurr,kerripitoi pooki temborron Papa lang le shumata. Metiiilkiyio oibukori meyiolo e Nkai. Nemetii, enyiminemeyiolo. NNK 94.1

Tenaa kiiruk katukul ena, ore nena pooki olng’ashlemenarikino naa keiturrari. Nemeitoki atiiesunkureisho atua enkishiu ang anaa pee etii taata,amu ore intokiting pooki sapuki onkutiti naakeing’uikini inkaik e Nkai, lemeiture oramatie sapukaashu eitanyamal enkiroishi enye. Enarikino naa

niking’idakino eng’iyeng’iyeng entooma enkishui,naitaa ilkumok omon. NNK 94.2

Ore anaa enashipakino iyiolounot inono esidanonatilisho ena kop. Kake tadamu idia kop nalotu inaNemeyiolo olduruk loong’ok tenebo enkeeya; inenemeisho enkomom onkitobirunot oloib lolmumai.Inchoo indamunot inono tadamu sii yie jaa olchetieleng’ida ang elelo otajeutuo, tadamu inchere keakuenenkisisa alus anaa ina nindim iyie atadamu aashuneibalunye indamunot inono eng’eno ore ina akenikidol tonkitobirat napashipasha e Nkai naa enkiitikisisa misil Enye. Amu etisiraki ajo, “Eitu hoo edolenkong’u neitu ening enkiok, neitu hoo ejing oltung’ani,nena naitobiraka e Nkai lelo oonyor Ninye.” 1 Ilkor. 2:9.NNK 94.3

Ore olaranyani oilo lombaa eikinet naa keetainkumok najo eibirta ineikinet, kake olkiristoioshipakino neosh enashe tesiruaisho enkop amuedolita esiai onkoik e Papa lenye, neyiolou enyorrataenye tontapuka otonchurra tenebo ilkeek. Meetai likaioidim atishipakinoyiu eutunoto endonyo ong’eremi,oreyieta, onaiposha neidim ataduaa kuna pooki nchereeibalunye ninche pooki enyorrata e Nkai toltung’ani.NNK 95.1

Eirorie iyiook e Nkai tenkishorunoto onkitobirunot

Enyena, we ng’olon oltau leng’iyang’et sinyati lenyetiatua iltauja. Ore toowejitin ang onena namanitaiyiook, wenkibelekenyata naasayiu anaake towejitinang, naa keidimie iyiook manoto enkitamoore sidai,tenaa kebolo iltauja lang pee edol ninche. Ore olasiranile Olk. eingoru enkishorunoto esiaai e Nkai nejo,“Neiputa enkop, intokitin sidain Olaitoriani” Olk. 33:5.“Ore olng’en neibung kuna baa, nedamu injunetiOlaitoriani. Olk. 107:43. NNK 95.2

Eirorie iyiook e Nkai tororei lenye, eibalunye katukulolkuaak lenye, tesiai Enye toltung’ana we-siai sapukelakunoto. Ene etabolokinyeki iyiook enkatini olpayianiliopa kituak le Nkai tenebo ilaidetidetak, okulikaitung’ana sinyat liopa. Iltung’ana apa “lempukunotoang.” Yko. 5:17. Kidol eneba enyuata enye tenkataenyamali natiu anaa enaang, eneikuna pee ejingintemat anaa pee kijing sii oshi iyook kake eitagoluotenetum mirisho tenkoitoi empiris e Nkai, naa tining’uraaneitagol iyiook pee king’oru isipat. Ore anaa enikisomaesipunoto sidai natonyorrakaki ninche, ewang’an, wenyorrata, we mayianata enenye apa pee eng’idarewesiai nataasa tenkaraki ina piris naishooki ninche oreilo tau oishoo ninche enkishui neitudup olng’ejeplenyuata tesinyatisho ti atua iltauja lang, we yieunotopee kitiu anaa ninche tolkuaak, -- anaa ninche oriamariwe Nkai. NNK 95.3

Etejo Yesu eipirta ilkigerot loling’o Musana, anaakebaa esipa sii tolng’ejuk, --“Naa kulo kigerot lelolaishakenoki nanu.” Yhn. 5:39. Olalakunoni laa ninyeetii osiligi lang lenkishui ontarasi. Ee ekelimu olningolulung’a Kristo. Eiterunye nena edukuyaenkitobirunoto, -- Yhn. 1:3. Ometabaiki enkisiligatanabayie, “Ngora kalotu asieku” Emb. 22:12. Kisumaisiaaitin Enyena nikinining oltoilo Lenye tiniyieunimokunono Olaitajeunoni isoma ilkigerot sinyat. NNK96.1

Imputa oltau pooki rorei le Nkai. Ninche enkareembuaan naishu enkure ino. Ninche emukataembuaan natadowo aing’uaa shumata. EibalunyeYesu ajo, “Esipa, esipa ajoki ntai teneitu inyanyaosesen le Nkerai oltung’ani niokioko osarge Lenyemiatata enkishui ti atua ate” Yhn. 6:53. Neibalunyekewan ajo, “Ore lelo rorei latiaka ntai enkiang’et naa”Yhn. 6:63. Esheta iseseni lang tenena nikinos onikiok:naa ore naa enatiu nena eikinet toramatie, naa neija siietiu nena oltau toramatie lenye amu nena nikidamunaisho iyiook intelon weng’olon tolkuaak lang sinyati.NNK 96.2

Eyieu ilmalaika nedol inkishaat elakunoto. Eyiakueng’iteng’enare osing’olio lelelo otajeutuo tonkatitinpooki intarasi. Ai menare nedamu neitamok ate tenakata? Olng’ur we nyorrata ontarasi e Yesu olasar

oitayio teyiook? eutu kuna pooki embae wembukunotosinyati. Enerikino nikitoni kidamu olkuaaklolaitajeunoni lang kirotet naa Olaitutumoni. Enarenikidamu esiaai eilo o euo aitajeu iltung’ana Lenyanatong’ok enye Ore tinikidamu inkishakinot eshumatanebulu, negolu sii enyorrata tenebo osiligi lang,nenyorrari enkomono ang anaake tedukuyia e Nkaiamu keaku keitushulare enyorrata osiligi nkatitinpooki, keyiaku ng’eni netum sii enyuaata. Netumoyiuenkirukoto nadede te Kristo Yesu, we sipunotoonkolong’i pooki tiatua egolon Enye naitajeu katukullelo pooki owonu enetii e Nkai eimu Ninye. NNK 97.1

Ore kidamu inkitabarot Olaitajeunoni, nikitum siieyieunoto pee eibelekenyi iyiook katukul neitang’ejukiiyiook tembiiotisho enye. Netum entooma enkishuiesumash wenkure eyiue netiu anaa Ninye ilo likiserem.Tenetoni indamunot ang tiatua Kristo nelus nalengkiliki ilkulikai Ninye, nikimbalakinye enkop Ninye. NNK97.2

Eitu eigeri olning’o tenkaraki ilo aisomani akekepashari amu eitobiraki toltung’ana parakuo. Oreesipata sapuk nanarikino tenjeunoto netutuakiaibalunye naaleng ana oldama owang nemeetaiOloidim atapong’ori tenkoitoi enye meteleku lelo osujenkigwena enye maate epashare eyiounotonaibalunyeki naleng e Nkai. NNK 97.3

Menarikino nikining shakeni oltung’ani anaaenaitamok ilkigerot, kake enare nikisuma ororei le Nkaiiyiook maate. Tinikincho ilkulikai meitoria indamunotanaa nikintasat inkidimat neng’ojing’oju egolon. Oreindamunot nabara elukunya neitodorropi tenkarakinemeasishoreki tonkipirat edupoto entonata enye peeelau egolon nang’amarie iutunot nagut ororei le Nkai.Eponari eng’eno elukunya teneasishoreki eing’orunienchola onkitamoot olning’o neitanyanyuki ikilgerotolkulikai kigerot, neitanyanyuki inoltau onoltau. NNK98.1

Metii ai toki naidimi aikenai inchere keitagol eng’enoalang enkisoma olkigerot sinyat. Metii ai buku naidimailepunye indamunot, neisho enkidimata naasie pookitoki, anaa elalai esipata enkitoo sapuk olning’o. Tenaakeitamoki naji ate ororei le Nkai anaa enanarikinoanata eata iltung’ana eng’eno sapuk olkuaak sidainegol, wenkipirata nauno, naa penyo pee edoli tekunakatitin. NNK 98.2

Kake kiti dupoto natumi teneisumai ilkigerotapupung’akino tenkoitoi nemeishakino. Eidim aisumaoltung’ani olning’o aishu kake nemedol esiruishoaashu ening’u eutunoto enye nagut. Ore enkiti matuanaisumaki Ometaa nening’uni, neibalayiu siitondamunot, enchola enye tenkipirata enjeunototeneibalayu, naa enetipat. Elang enkisuma omatuan

kumok nemeata enkipir,ata nadede tenduata nemetiiai kikooto etipat, natumieki imbung’ai olning’o lino.Naa tinitum enkata isuma; Nishum nena nisuma tiatuaindamunot inono. Anaa enkataniloito tenkoitoi nalalaindim aisuma enkiti weji nirrimaa nena nisuma, naainchere ipikita nena atua elukunya. NNK 98.3

Mikindim anato eng’eno e Nkai teneitu kintirring’aainining’isho tesipata oe nkisuma tenebo enkomono.Ore inkulie wejitin olning’o naa kelelek naaleng peemening’uni, kake etii kulie nemeibalibala ening’unototeshumata, nemeidimi atodol tenkiti kata. Enareilkigerot neitanyanyuki olkigerot. Enarikino netiienjurrunoto enkarriyiano wenkomono nang’amu. Naaore enkisuma naijo ena naa keata elakinoto karsis.Anaa olaturunoni lomasaa tenetum intona omasaasidain eisudoro tiabori enkulukuoni naa neija etiu anaaimasaa naisudoro, naa ketum esipata edupoto sapuk,naisudoyioki teilo turuai tenking’orunoto. Ore iroreilenkiyang’et sinyati tenedamumi toltau naa keijirrijirutolchorro lenkishui. NNK 99.1

Menare neisumi aikata olning’o eton eitu eomoni.Ore eton eitu kibolu imatuan enyena, nenarenikiomonu enkitawang’akinoto oltau leng’iyang’etsinyati, naa keishoruni. Ore apa pee elotu Nathanaelenetii Yesu, nejo Olaitajeunoni, “Ing’ora Osiraeli lodedelemeta emonkoi.” Nejoki Nathanael, “Ai tiaji kitayiolo?”

Newaliki Yesu ajoki, “Aatoduaa eton eitu kimpot Filipitii entonata olng’aboli.” Yhn. 1:47,48. Kedol sii nincheiyiook Yesu kitii eweji onkurrat tenkomono, tiniking’oruNinye meishoo iyiook ewang’an pee kiyiolou ajokainyoo esipata. Eyiaku ilmalaika loing’uaa enkopewang’an tenebo lelo loing’oru temborron oltauorikorie sinyati. Eilepie neisis oltau leng’iyang’et sinyatiOlaita- jeunoni. Esiai Enye pee eutu Kristo embiotishoesipata ti atua Ninye, ejo Yesu, “Amu inaainei eng’amuneitodol intai.” Yhn. 16:14. Ore oltau sinyati loosipatnaa ninye ake olaitamooni odede le sipata sinyati. Kajieiko sa e Nkai tenedol iloreren, amu eitayio enkeraiEnye metua tenkaraki ninche neitaa oltau Lenyeleng’iyang’et sinyati olaitamooni naa olarikoni siilooltung’ana! NNK 99.2

YESU OLCHORE LANG

Yesu Lang olchore supat,Nenap isinaitin lang,Nening iyiook oshi ake,Nening enkomono ang,Kitum inkolong pooki,Isinaitin sapuki,Kining keme oshi ake,Tini mikiruk e Nkai.

Ten eyiu oltau intorrokNeinyal iyiook shetani,Me sidai tenegil oltau,Toomono ake e Nkai,Kindim anoto olchore,Anaa enkerai e Nkai?Onap isinaitin pooki,Toomono ake e Nkai.

Ten eiroshiu isinaitin,Anaa olola sapukEidim Yesu atanapa,Toomono ake e NkaiTen eitorra iyiook pooki,Metii olchore obo,Meiturraa iyiook Yesu,

Olchore oloshi lang. NNK 101.1

--H. BONAR--JOHN M. SCRIVEN

Dupoto Enkomono

Tooneikinet otembolunoto, tonkishorunot Enyenaotegolon oltau leng’iyang’et Enye sinyati keirorie iyiooke Nkai kake meidip kuna pooki. Amu enare nikibolokiiltauja lang Ninye. Ore enkoitoi ake nikitumie enkishuioltau tenebo egolon naa tinikisiritore Papa langleshumata. Eidim nedemu ilukuny ang Ninye; aashukidamu isiaaitin Enyena, olng’ur oe mayianata Enye,kake mme ena enkotoi nikirorie Ninye. Tinikiyieu nikirowe Nkai nenare nikiata entoki nikilik naipirta enkishuikewan. NNK 102.1

Ore enkomono naa embolokinoto oltau te Naki anaapee iboloki olchore lino. Mme nchere pee kiutaki eNkai ajo kira ilong’ai kake pee eidimie iyiookmatang’amai, Ninye. Meitadou enkomono e Nkaimeeu enikitii, kake eilipie iyiook enetii Ninye. NNK102.2

Ore apa etii Yesu enkop, neitamok ilkipareta lenyenaeneiko pee eomon. Neutaki ninche pee eyiau iyiounotenye eanaake dukuya e Nkai, nepik erripoto enye pookishumata Ninye. Ore ina sipata naisho ninche nchereening’i eseremata enye, naa ninye esipata nikiata siiiyiook. NNK 102.3

Ore apa eton Yesu tiatua iltung’ana, neomon nkatitinpooki. Eibalunye kewan Olaitajeunoni lang tooyiounotang tenebo wenjula ang, ina pee etaa olaomonokinoni,oloota eyiounoto enkomono pee eomonoki ilkulikai,neing’oru te menye enkishorunoto ng’ejuk egolon peeetum aterretenayiu tesiaai otontemat. Ninyeenkitanyanyukoto ang tontokitin pooki. NNK 102.4

Naa olalashe tomuoyiaritin ang, “oloidipaki apaaatetem anaa enatemitai iyiook.” Kake anaa olemeetang’ok nemayiana empukunoto enye aing’uaa ing’ok;Neng’iri tonyuaat wemion entooma enkishu tenkop oong’ok, Neitaa enkomono dupoto otipat te tung’anishuenye. Netum enchipai wenkilejilej te Menye eirorieNinye. Amaa tenaa ore Olaitajeunoni loltung’ana,enkerai e Nkai onoto eyiounoto enkomono, kebaaeyiunoto nayiu iltarrushi, ilaasak long’ok oe enyuaataeanake enkomono. NNK 103.1

Eanyita Papa lang le shumata pee eisho iyiookemayianata Enye nalulung’a Dupoto ang pee kioknaleng teina shorro enyorrata nemeiboroyiu kebaaenking’asia tenkaraki enkiti amono nikiomon! Eanyitae Nkai pee ening enkomono nasipa onkera Enyenanabor kake elioo tenchoto ang turuaisho nimikiutaki eNkai iyiounot ang, kejo aa pasa ilmalaika le shumatatenedamu iltung’ana aisinak neshal lemeidin aing’ataiintemat, neyianyita oltau le Nkai lenyorrata ontarasi

ninche, eyieu neisho ninche alus nena naomonuninche aashu naadamu, kake kebaa eomon enkitiomono olkiti siligi? Enyorr ilmalaika airrigoto tedukuyiae Nkai, Enyorr atinyikaki Ninye Edol ajo ore enchipaienye naa teneiro we Nkai kake ore inkera enkoplooyiou eretoto naa e Nkai ake naishoru netui anaailemeyieu nepwoyie ewang’an oltau lengiyang’et Enyesinyati nemeyieu neisiritore Ninye. NNK 103.2

Eitoip enaimin oltorrono lelo lemeyieu neomon. Elejintemat nang’omaki ilomangatinda pee eas ingok; Naatenkaraki natapashare dupoto te nkipototo sinyatienkomono. Ainyo pee eitashaluo inkayiok ontoyie eNkai tenkomono naa ore enkomono naa Embolettenkaina osiligi, obolieki enkaji anchumare eshumatanaa ine eshumare imasaa pooki olopeny enkitoria?Tinimikiata enkomono nemedung’o teneboenkibartisho, nikitii naa atua enyamali eturuisho oenkiminata tenkoitoi naitorioro. Etemita nkatitin pookiolmang’atinda aiminie enkoitoi nalo olorika-lolng’urpee mikiserem tesipata otosiligi pee kitum empirisweng’olon nikimirie intemat. NNK 104.1

Etii inkatitin nikijo kening e Nkai enkomono angnewalu. Ore nabo ekuna naa tinikining eyiunotoeretoto naing’uaa Ninye. Eisiligie Ninye iyiook ajo,“Abukoki enkare shumata eilo oata enkure, neyiauoloirang lenkare enkop natoyio.” Isa. 44:3. Ore lelo

oisumash neata enkure tosipat, lelo oyieu e Nkaineyiolou inchoo eyiolou ajo keitaraposhi. Enareneboloki oltau egolon oltau leng’iyang’et sinyati amuteneitu eboli oltau, nemeng’amaroyiu emayianata eNkai. Ore eyiounoto ang sapuk naa enchankar ekewan,naa keishiraki tenkoitoi eng’eno tenkaraki iyiook. Kakeenarikino neing’oruni Olaitoriani pee eitaas iyiook kunatokitin amu kejo Ninye “Entoomonu pee eishori intai”Eitu eibooyo Ninye ilo Lenye kake eishorua Ninyetenkaraki iyiook pookin Mat. 7:7; Irm. 8:32. Ainyoo Ainaitoki amitiki Ninye eisho iyiook pooki toki pesho?NNK 104.2

Tinikisiritore ng’ok toltauja lang, nikimbung’are nenang’ok naibala, nemening iyiook Oloitoriani: kake oreenkomono entooma eng’ishui natigile neataenkisirayiata naa kenyorraroyu. NNK 105.1

Ore teneitoriori nena pooki natapong’ori nebaikinikiruk aajo kewalu e Nkai eseremata ang. Meitanarikiiyiook inkitabarot ang’ manoto enyorrata e Nkai.Entipatishu e Yesu ake naitajeu iyiook, osarge lenyeloitisiny iyiook; kake kiata esiaai nikiaas tenyorrarototeina oitoi eng’amaroto. NNK 105.2

Ore aitoki enkomono nadede naa osiligi. “Amu orepooki ng’ai oyieu nenyikaki e Nkai naa ore ake meirukoinchere keatai Ninye, naa Ninye oisho inkishoorot lelo

oing’oru Ninye.” Ilh. 11:6. Etiaka Yesu iloiteng’enilenyena, “Metaa ajoki ntai, ore embae ake pookinisaishosho niomonunu, eruko nchere itumutumuneaku ina” Mk. 11:24 kiruk Ninye anaa tororei Lenye?NNK 105.3

Ore enkitisipunoto naa sapuk nemeng’oruneisiligayiu ilo oitanapishe. Teneitu kitum nenanikiomonu tenkata nikitomonutuo, neton ake kiruknchere ening Olaitoriani naa kewalu enkomono ang.Kiminita naleng nikitaa sii modook ometaa nikiomonuinkulie katitin nena nemeata emayianata teyiook, kakeore Papa leshumata obore enyorrata newaluenkomono ang eisho iyiook nena ebarata te sidanoang, nena duo naa anata kitang’uarra tenaa kinotoenduata sinyati etutakaki iyiook anata kitadua pookitoki anaa enaikununo. Teneitu ewaluni enkomono ang,nenare nikikurraki Osiligi, amu meata nchere pee eituebau enkata newaluni, niking’amaa ina mayianatanikiyieu naleng. Kake tinijo ewaluni enkomono anaakeanaa tenkoitoi enena tokitin ate nikiyieu naa, Keyiakuenkilasunoto ekewan. Aing’en e Nkai naleng meidimaitapong’o, naa supat naleng metaa meidim aibooiaitoki sidai telelo opwoyie nkoitoi nabara. Miureyiunaa iruk Ninye otenaa keimutie iyianyita ewalunotoenkomono ino. Isiliga inkitanapat Enyena Amu kesipaolng’ash wenkuretishu ang, aashu kitem aitobir nena

pooki nemesipunoyiu eton mikiyiata osiligi, naakeponari enyamali negutu oleng. Kake tinikinyikaki eNkai nikining nchere kishal nemikindim aitasheiki ate,enikitiu, temborron osiligi Oenkirukoto tinikintayioloiyiounot ang ilo loota eng’eno ontarasi, Ilo odol pookitoki tenkitobirare Enye, naa Ninye oitore pooki tokiteyionoto Enye otororei Lenye naa kening olkiyioi lang,neisho ewang’an metawang’a toltauja lang. Tenkoitoienkomono nasipa eitutumoki iyiook welukunya eilolontarasi. Ebaiki nimikiata ai sidano nalioo teina katanairrugokino iyiook enkomom Olalakunoni tenyorrataotolng’ur, kake neija naa etiu ebaiki nimikining eiseyieiyiook, kake etii enkaina Enye shumata iyiooktenyorrata otolngur tenebo enanai ejo Ninye“Entoomonu neishori intai” Mat. 7:7. NNK 105.4

Tinikipwonu aomonu olng’ur wemayianata te Nkainikitum oltau lenyorrata wembalakinoto tiatua iltaujalang. Kaji kingo pee kiomon kijo, “Nipalaki iyiook isilenang, anaa tinikipalaki iyiook ilooata isilen ang.” Mat.6:12.Kakintoki sa aitushulare ilo tau lemepalaki?Tinikiyieu nening’i enkomono ang nenarikino nikipalakiilkulikai tenkoitoi naijo ina tembaikinoto anaaenikisiling pee epalakini iyiook. NNK 106.1

Ore eng’iriata tenkomono naa enkoitoi edupoto.Enare nikiomon anaake tinikiyieu nikibulu tosiligi oesipunoto. Enare nikisheikino enkomono,”

“Entasheikinoto enkomono emigusugus, irripishoshotenkishoroto enashe.” Irm. 12:12; Ilkol. 4:2. EtasayiaPetero ilairukuk ajoki, “enoto eng’eno ondamunotnauno nebor pee itumokiki enkomono.” 1 Pet. 4:7.Eutaa Paulo ejo, “kake ore te pooki toki tenkomono otenkishooroto enashe, enchoo e Nkai metayioloinkolati inyi.” Efe. 4:6. “Kake ore ntai ilanyor laaineienteshetu ate tiatua ina kirukoto inyi, entoomon teNkiyang’et sinyati.” Entotoni ntai maate tiatuaenyorrata e Nkai” Yd. 20, 21. Ore enkomononemedung’o naa enkidikidik nemeoro entoomaenkishui oe Nkai pee ebukokino enkishui e Nkai atuaenkishui ang; Pee eshukokino embiotisho oesinyatishu e Nkai. NNK 107.1

Etii tipat eng’eno tenkomono, Mincho kimbooyo aitoki. Tonyuaa tonkoitoi pooki abol eninko peeing’amaroro o -- Yesu, te ntooma ino enkishui. Tetemaing’oru dupoto pooki nindim atabarie eweji neyounyekienkomono. Ore lelo oing’oru eneiko pe eiro oe Nkai,naa kelioyiu tentumo enkomono, eirukoyiu tesiaaienye, nesipa eata eyiounoto pee medung nena pooki edupoto naidim anoto. Neitang’ejuk pooki kata napikieate eweji neng’amarie iltiil lewang’an naing’uashumata. NNK 107.2

Enare nikiomon temwatunoto olmarei, naa oreenaluso naa nchere emikipal enkomono onkurrat amu

ena embuaan entooma naishu. Egol pee epokentooma enkishui meetai enkomono onkurrat te Nkainaning enkomono. Metii enkiok naning’isho naalengnaidim atang’amai olola le seremata naijo ena. Oretenkomono onkurrat, nemetii elimana enena tokitingnamanita entooma enkishui, nemeata sii enyamali.Tolgira oteng’olon ebaya enetii e Nkai. Emelok, nebikina asata naing’ua ninye ilo loiong’oru tonkurrat,nebolo enkiok Enye pee ening enkomono nailepuaing’uaa oltau. NNK 107.3

Ore ena kitok nayiauwa olmoti lenye pee eoku enkeraneirorie Yesu meyiolo ajo ng’ai ninye. Etoomono Yesuenkare naook, kake etorikine ina kitok eisho amueing’asiaiyie naleng apa pee eyiolou nchere eyioloNinye inkurrat enyena pooki enkishui enye. NNK 108.1

Eidipa apa ayiama ilewa imiet, embae onkurrat naakedamu apa ninye nchere metii oltung’ani oyiolo! Kakeeyiolo Yesu, neitadamu sii nchere ore ilo apa aboitaoninye teina kata neme olmoruo lenye katukul.Eitopiuo apa tenkishui enye otoltau lenye eyiounotoenkishui nadupa. Enoto enkotoi nabaikinye Kristo wenjeunoto teine oteina kata. NNK 108.2

Amaa iyeiu iyie enkishui nadupa? Kiutaki ena bakuina oitoi aibalakinye. NNK 108.3

Tegirutishu otosiligi olelek eirorie neibung’areentooma enkishui e Nkai. Neumaki kewan iltiillewang’an sinyati pee eitagol neidimie tenchankar eshetani. E Nkai eweji ang nerupa egolon. NNK 108.4

Tomono tonkurrat olgilat linono, otiatua esiaai inoonkolong’i pooki, inchoo eing’or oltau lino e Nkai. Neijaapa eikuna Enoch pee eiriamariyie e Nkai. Eilep anaaolasar orropil oilepaki olorikal le mpiris enkomonoolgira. Meidim aitoria Shetani ilo lotii oltau lenye atuae Nkai. NNK 108.5

Metii eweji nemeidimayiu pee iserem e Nkai. Metiientoki naiboyo iyiook pee mikidumu iltauja langtenkomono nadede. Tiatua ilororan tonkoitoi, tiatuaesaiaai emirare, kindim airiwai eseremata enetii eNkai, nikiomonu orikorie sinyati anaa eneikunaNehemia inakata pee esaisho tedukuya olaigwenaniArtexerxes. Eidimi anoto enkomono onkurrat te pookiweji nikitii. Enare nikibol nkutukajini oltauja langnkatitin pooki we nkipototo ang nalo enetii Yesu peeelotu aton tiatua entooma enkishui ang anaa olomonioipoto le shumata. NNK 109.1

Hoo tenaa ketii entioto wenaigilu natarruoyienamanita iyiook menarikino nikisugaa enderenkuaenye emuoyian, kake enare nikitoni tenkijape biotoeshumata. Kindim aikeno inkutukajini pooki

temusunuto pooki nemebara, ondamunot nemesinyatinikintinyikaki entooma enkishui e Nkai tenkoitoienkomono nasipa. Ore lelo obolo iltauja pee eng’amaaeretoto oe mayianata e Nkai naa kepwoyie enaigilusinyati alang ina enkop, netum enchola nemeigusuguso shumata. NNK 109.2

Enare nikiata induaat eyiolounoto te Yesu oening’unoto nabore etipat tenena nasipa ontarasi. Oreesiruaisho esinyatishu neiput iltauja lonkera e Nkai;pee eidimi aitabai ena. Niking’oru enkibalunotoontokitin e shumata. NNK 109.3

Inchoo eitinyikuni entooma enkishui neilepieki peeeisho iyiook enkiyang’et enaigilu e shumata. Kindimatinyikaki e Nkai pee aa ore nena temat nemeiteikinineibelekenyakino indamunot ang Ninye anaa peeebelekenyakino intapuka enkolong tenkoitoi eikinet.NNK 110.1

Tipika iyiounot inono oe chipai ino, osinaitin linonooramatie lino oe nkuretisho ino, dukuyia e Nkai.Mindim ateeka Ninye, Mindim aitamorua Ninye. Ninyeilo oyiolo esiana olpapit lolukuny inyi, mepashareiyiounot onkera Enyena. “Amu kenana Olaitorianienkoshoke neata olng’ur.” Yko. 5:11. Eiseyie oltaulenye lenyorrata isinaitin ang, neija etiu tinikinosakiNinye. lyiaki Ninye nena pooki naitanyamal elukunya.

Meetai entoki sapuk naru Ninye enap, amu Ninyeoirishaa inkuapi oitore imbaa pooki enkop. Metii enkititoki naipirta eseriani ang nemeyiolo Ninye. Metiiematua esipunoto enkishui ang namisimis teninyenemeidim aisuma, Metii enyamali nagol te Ninye peeeitobir. Meetai entaboi natum hoo ninye ilo oti tepookilonkera e Nyena, nemetii errorroto naparpar entoomaenkishui nemetii enchipai nemerrepa, meetaienkomono naimu enkutuk nesipa neitu ejurrutesipunoto sapuk Papa lang le shumata aashuenemesioki eikernu eyiounoto enye. “Neishiunyeilotigilate iltauja, nebak ilbaa lenye. Olk. 147:3. Oreenchola e Nkai wentooma pooki enkishui naa keibalanebore anaa ai metii ai tooma enkishui enkop ang’arieerripoto enye ai ijo metii naa teninye eishorua NinyeEnkerai Enye kirotet. NNK 110.2

Etojo Yesu, “Ore teina olong niomonono tenkarna ai,nemajoki kaomonoki intai te Papa,” Amu Kenyor NinyePapa openy intai.” Kategelua intai paa ore pookiniomonunu Papa te nkarna ai, neisho intai. Yhn. 16:26,27; 15:16. Kake tiniomon te nkarna e Yesu naa kelusina oshi ake naipoti tenkiterunoto wenkiting’otoenkomono. Enare neomoni telukunya o toltau le Yesu,ore anaa kiruk inkisiligat enyena tanyu empris e-Nyeniaas isiatin Enyena. NNK 111.1

Mejo e Nkai pee kiaku kulikai ilaisung’urrok aashu

(Monk), Nikiorore enkop pee kintayiu ate toasateseremata. Enare enkishui netiu anaa enkishui eKristo, -- torishat oldonyo otolororani. Ore ilo lemeastoki meteleku enkomono ake, naa nkuti olong’i peeeing’ua enkomono. Aashu etiu enkomono enye anaaesiai oltung’ana eanaake. Teneitung’uaa ate iltung’anaenkishui eparakuonishu, neing’ua olmanie le siaiolkiristoni oe napata emusalaba; tenepal eitu eitaastesipata olkitok lenye ilo oitaas ninche tesipataneiturra enkorrok enkomono, nemeeta enkisosionenkitayiunoto ekewan. Ore inkomonoritin enye neyiakuinkunenye maate okewanishu. Nepal enaomonokiiyiounot etung’ani aashu enchetata enkitoria e Kristo,esaisho meishori egolon pee eaasisho. . . . (Monk-Oltung’ani otorere iltung’a pooki pee eton openytenkaraki dini.”) NNK 111.2

Kitum laisho tinikiany dupoto enchula ang pooki peekisisa nikintagoluo olikai, olikai te siaai e Nkai. Oreesipata ororei lenye neiturra tenebo esidano otipatenye tolukuny ang. Ore iltauja lang nemekure eitawangneputu tesiaai enkitisinyata enye nikilolong’utesinyatishu oltau. Ore tenchula ang ilkiristonikinturraa nkumok tenkaraki mikiatakino olng’ur maate.Ore ilo oikenoo kewan openy neasita aitabaya ewejinetiaka e Nkai pee eaas. Ore oramatie kewanleshoruetisho teikinet ang naa keisho iyiook manoto

olng’ur tolkulikai, naa ninye enkoitoi embulunawegolon te yiook tesiaai e Nkai. NNK 111.3

Tenaa keiriamari naji ilkiristoni neimaki maateenyorrata e Nkai, osipat sidain elakunoto naaKeitang’ejuki iltauja lenye, neitang’ejuk sii ninche olikaiolikai. Ebaiki naa kintamokito anaake ate naleng Papalang le shumata, nikitum esipunoto ng’ejuk empirisEnye; nikiyiou nikimaki enyorrata Enye, naa tinikias enaneaku ore iltauja lang maate neirowajeki neitagoli sii.Tinikinyikaki nikidamu nikiimaki nkatitin kumok Yesuneyaku kuti inekewan, naa ketaaniki Ninye iyiooknaleng. NNK 112.1

Ore tinikidamu e Nkai nkatitin pooki kiyiolo erripotoEnye te yiook, nenare nipik Ninye atua indamunot angpooki kata niking’ida kimaki nikisis Ninye. Kimaki oshiake intokitin ena kop amu enkaraki nikinyor ninche.Nikimaki ilchoreta lang amu enkaraki nikinyor ninche;Ore enchipai osinaitin lang netii atua ninche: Kakekiata eyiounot nalus ontarasi nanarikino nikinyorru eNkai alang’u ilchoreta lang. Enare neing’ua entipaatenkop pee eitaa Ninye dukuya tondamunot enye pooki,nikimaki esidano Enye nikilikio egolon Enye. Eitueishoru nena kishoorot dupat pee eiminie indamunotwenyorrata ang nchere pee mekure kiata toki nikinchoe Nkai; Kake etii kuna pee eitadamu iyiook Ninye,neash iyiook tenyorrata oe nashe tolaituduponi lang le

shumata. Kitaniki naleng temanyisho iwejitin negumenkop. Ematudumu inkonyek ang aing’uraa oekalu leshumata, ine netii ewang’an enkisisa e Nkai nawang tenkomon e Kristo, “Ina pee eidim aitajeu Ninye nkatitinpooki lelo oimu Ninye epuonu aanyikaki e Nkai.” Ilh.7:25. NNK 112.2

Enarikino nikisis e Nkai naleng’ “Anata eisisa nincheOloitoriani tenkaraki olng’ur Lenye wenking’asianaitasa inkera oltung’ana.” Olk. 107:8. Ore inkatitin angeseremare ang menare neaku kiomonu ake peeking’amaa. Inchoo meaku iyiounot ang ake kidamunikirikino inedupoto nikitumito anaake mikiomonaitulus kake emaiteng’ela enkata enashe. Kira ilang’a-marok lolng’ur le Nkai kake kebaa kirikino eitu kinchoNinye enashe kebaa mikisis tenena naitaas iyiook.NNK 113.1

Ore apa tiai kata neikok Olaitoriani Israeli, te siaaienye, “Inosinoso tedukuyia Olaitoriani e Nkai ino,nishipayuyu tenena pooki nimbung’ubung’u toinkaiinyi, intai olmarei linyi naa pee etamayiana ntaiOlaitoriani e Nkai.” Enkig. 12:7. Ore ina naasi tenkisisae Nkai nchoo eaasi teng’ida tenebo osinkolioitinlenkisisa tenebo inchuneti, kake mme tenkisinanuo oenkisuuto. NNK 113.2

Ore e Nkai ang naa Papa onana oata olng’ur. Menare

nedoli esiaai Enye anaa nchere kenaitagor oltau,easata osina. Enare neaku eng’ida tinikiseremOlaitoriani nikiasaki Ninye. Meyieu e Nkai inkeraEnyene naa tenkaraki ninche pee eitayio enjeunotosapuk naba inji pee easaki anaa kera Ninye olkitokogogong lemeyieu toki naitapong’i katutkul. Olchorelenye supat, Naa ore enkata naomon ninche Ninyeneyieu Ninye neaku tenebo oninche, pee emayianneilejilej ninche, neiput iltauja lenye eng’ida oenyorrata. Eyieu Olaitorian neng’idayiu inkera Enyena tesiaai Enye, netum enchipai naleng kake mme egoloto.Eyieu Ninye lelo opuonu aomon Ninye neshukokinoeata indamunot sidain oramatie Lenye oe nyorrataEnye, pee etum enchipai tesiai onkatitin pookienkishui, pee etum empiris naasishore tesipataotosiligi tombaa pooki. NNK 113.3

Enare nikinturrurro tenaigilu e musalaba. NeakuKristo ilo otashoki enkorrok enkibartisho olderrat,wenkisosion ang tenchipai. Enare nikipik indamunotang pooki emayianata niking’ama eing’uaa e Nkai, Naatinikiyiolou enyorrata Enye sapuk, nikitum eyieunotonikiyiaunye intokitin pooki atua inkaik Enyena apanatoshokoki emusalaba tenkaraki iyiook. NNK 114.1

Eidim entooma enkishui ailepa anyikaki shumatatonaipuko enkisisa. Eseremi e Nkai tosinkilio lolaranyitowejitin engigwena eshumata, naa ore kincho ninye,

enashe ang nikintataniki enkomono elelo ororani leshumata. Olk. 50:23. “Emayetu dukuya Olaitobirunonilang tenkisisa enashe oltoilo losinkolio.” Isa. 51:3.NNK 114.2

Esaa sidai enkomono,Aipot tenkop osinaitinAipot tolorika le Papa,Naibalunye yiounot ainei!Tenkaraki emion osina,Aiyeng’iyeng’ie enkishui ai,Aing’at orreshet lontorrokAshukunye esaa enkomono.” NNK 115.1

Enias Tolng’ash

Ore ilkumok neisulaki lelo ng’ejuko leton enana tenkishui olkiristoni keitanyamal inkatitin kumok imbaaelelo lemeiruk katukul esipata e Nkai. Kumok imbaaelelo lemeiruk katukul esipata e Nkai. Kumok intokitinnemening’u aashu eibalunye, neasishore Shetani kunapee eigusugusie osiligi lenye tolkigerot sinyat laninche embolunoto naing’uaa e Nkai. Neikilikwanu ajo“kaji aiko pee aiyiolou enkoitoi nasipa? Amaa tenaakesipa era olning’o ororei le Nkai, kaji aiko pee alakunitele ng’ash oe nyamali?” NNK 116.1

Mejoki iyiook e Nkai mairuko eitu eisho iyiookenkibalakinoto nadupa pee kiunoki osiligi lang. Ninyeotii ntarasi, olkuaak Lenye, esipata ororei Lenye,etipikaki kuna pooki tenkaraki shakeni ang peeeitamok inkikilikwanat ang: naa ore ena shakeninebore kake eitu eitayiu e Nkai enkidimata olng’ash.Ore osiligi lang nenyor naa olenena sipat kake mmeoloutunot easata, ore lelo loyieu neing’ash naa keataenkata; kake ore lelo oata eyieunoto pee eyiolouesipata naa ketumi ilmoniek kumok loopik osilig lenye.NNK 116.2

Egol oleng tondamunot etung’ani pee ening’uolkuaak aashu iasat eilo obik intarasi. Eiteru teilo

ng’en naaleng ilo lenkisuma sapuk telukunya, Ore ilosinyati naa keimulumula anaake tenkisudoroto. “Indimiyie anoto e Nkai teng’ing’orunoto ino makewan? Indimiyie atayiolo olopeny egolon onkitabarot? Elakua Ninyeanaa enalakua shumata, kaa taa iaas? Negut anaaeng’umoto naado; kainyo indim atayiolo? Yoa. 11:7, 8.NNK 116.3

Ejo inchi olkiparet Paulo, “Wooi kebaa eng’uton oenkarsisisho enkarriyiano eng’eno e Nkai!Meing’orunoyu nkiguenat Enyena, nemeturunoyunkoitoi enyena! Irm 11:33. NNK 117.1

“Ing’atambo O wenaimin namanita Ninye.”“Esinyatishu oe ngigwena ninche namanya olorikaLenye.” Olk. 97:2 kindim atoning’u nena naitas Ninyeiyiook onduaat oyiounot Enyena, pee kindim atodolenyorrata nalus tenebo olng’ur eshula tiatua ina golonontarasi. Kindim atoning induaat naa kenare nikisiligina aina naata egolon sapuk oilo tau obore enyorrata.NNK 117.2

Etiu ororei le Nkai anaa olkuaak leilo aigeroni Lenyesinyati, eibalunye inkisudorot nemeidim lelo tung’anaatoning’u tenkaraki naa mee toki oltung’ani nemeeta aigolon katukul. Ore enjing’unoto ong’ok tena kop,eneikuna Kristo pee eyiaku oltungani, enkitang’ejukotoeinoto eare, embiunoto eare, okulie ake kitamoot

kumok naitamok olning’o, naa inkisudorot nagutnaaleng te lukunya etung’ani pee ening’u aashu elimueneikununo. NNK 117.3

Kake menarikino nikipik olng’ash ororei le Nkai amumikindim atoning’u inkisudorot onkishorunot Enyena.Ore tena kop naa eigilutua iyiook inkisudorotnemejurrunoyu. Eeta enkiti kishui enkidusodorotonemeidim hoo ninye ilo ng’en le nkisuma sopukatuutu. Etii pooki weji ineng’ing’asia nemeidim eng’enoang atoning’u. Keneng’ingasia naa te yiook tinikiyiolouinchere ore tenkop oltau naa ketii inkisudorotnimikindim atujurru? Ore egoloto naa ketii nalengenchalan oe mbiriki olelukunya oltung’ani. Eisho iyiooke Nkai olmishire obaiki tiatua olkuaak Lenye sinyati,nemenare nikipik olng’ash ororei Lenye amu mikindimatoning’u inkisudorot onkishorunot enyena pooki. NNK117.4

Ejo olkipaaret Petero ketii ilkigerot, kulikai ogoleyiolounoto naaboin iltung’ana lemeiteng’ena,nemeata enkitashoto nauno, nemerregel tenkidaarotoenye maate 2 Pet. 3:16. Ore egoloto olkigerot neitaalelo lemeiruk enchagar naanye olning’o; kake tenkarakiena eitobirutua shakeni nadupa inchere sinyat kulokigerot. Tenemeata shakeni e Nkai tenaa ina nalelekake teyiook pe kening’u; tenaa ore enkitoo weng’olonEnye naa kening’u asioki eng’eno etung’ani, anaata

meata olning’o inchuneti eina golon sinyati. Oreeng’eno oe nkitoo onkipirat naitodoluaki neish osiligiaa nchere kera ninye ororei le Nkai. NNK 118.1

Ebolu olning’o isipat tenkoitoi nalelek wenkibung’atanadede, toyiounot oltau loltung’ani, nena naitureneing’asiayie ina lukunya naata eng’eno sapuk, kakeeidimie ilo obor nemekeleki pee ening’u enkoitoienjeunoto. Kake ore kuna sipat natutuaki naakeibung’are enkitamore eshumata naleng nabaya,naluso naleng teng’olon oltung’ani pee ening’u, kakekinyorraa ninche amu eibalunye e Nkai. Nchereetaboluoki enkoitoi elakonoto te yiook pee aa orepooki tooma enkishui nedol inkedot naidim aimatenkibalakinoto e Nkai osiligi lo Laitoriani lang YesuKristo, peyie eitajeuni iyiook teina oitoi natuutua eNkai, kake ore tiabori kuna sipat naalelek pee ening’unietii inkisudorot naa ninche nkisudorot e Nkisisa Enye,inkisudorot nalus eng’eno tenjerunoto enye kakeeboloki ilo oing’uru temborron esipata teuriata osiligi.Ore anaa ejuru olning’o, negutu enyorraroto enyenchere ororei le Nkai naishu ele, naa ore iyeunotetung’ani neirrugo tedukuya enkitoo embolunotosinyati. NNK 118.2

Tinikimbalunye nchere mikindim atoning’u maateisipat eng’ing’asia olning’o naa enyorraroto nchere oreelukunya etung’ani meidim atoning’u nena ontarasi

tenkaraki eng’oron enye. Nchere ore oltung’anitegoron eng’eno enye pee meidim iyiounot eilo obikintarasi. NNK 119.1

Ore tenkaraki nemeidim lelo lemeiruk olelo lemeataindamunot e Nkai atujurru inkisudorot pooki ina peeeany ninche ororei le Nkai, neme pooki oiruk olning’ooilany ena gogong’i, ena bae. Ejo nchi olkipaaret,“Entodol ate, loo alashere pee metii ake atua ntai likailinyi loltau torrono, lemeiruk, orik intai nesulaaneitapaash e Nkai naishu” Ilh. 3:12. Enarikinonikikurraki enkitamoto olning’o “nikijurru pooki tokimetabaiki eng’uton e Nkai.” 1 Ilkor. 2:10. Anaa peeeibalunyeki tolkigerot sinyat. Amu ore nenanaibalunyeki naa ng’unaang onkera ang kake ore nenanaisudoro naa ino Laitoriani e Nkai ang Enkig. 29:29.Kake e siaai e Shetani pee eitapashaa inkinotondamunot wegolon enye. Eitushuli olwasa onenasipat najo olning’o tenkaraki nemeiyieu iltung’ananeitiring’a eitu ening’u ematua olkigerot sinyat anaaenayieu ninche maate. Kurruna teninche teneibalunyenchere meidim atonin’gu irorei sinyat. Meyieu neng’iriometaa nedol e Nkai openye nchere enarikinoneibalakinye ninche esipata. Ejo ninche eidim eng’enoetung’ani openy meata ai retoto atoning’u ilkigerotsinyat, naa ore pee elaikino ataas ena neany katukulegolon Enye. Esipa nchere ore iutunot nkitamoot

kumok neme olning’o eitung’uari, eibalate ncheremeeta oloshekop tenkitamore enye, nesipa epashenkorrok pooki enkitamoore sinyati. Ore kuna pookinetaa enkiterata olng’ah oe nyamali ondamunot. Mmeororei le Nkai eibirta kake enkitapasharoto enyetoltung’ani. NNK 119.2

Tenaa keidimayiu oshi tonkitobirunot pee ebaikiening’unoto e Nkai osiaaitin Enyena, naa tenebaiki enenemeitoki atii ai yiolounoto osipat, nemeitoki atiiembulana eng’eno, nemeitoki atii ai ponaroto eng’enoelukunya aashu oltau. Nemeitoki aaku e Nkai olopenyeng’olon, naa tenebaiki oltung’ani engiting’oto eng’enowembulana, nemeitoki alo dukuyia. Ematushukoki eNkai enashe amu mme neija etiu. Enontarasi e Nkai:atua Ninye “Eisudoriyei masaa pookin sidain eyiolounoto o eng’eno.” Ilkol. 2:3. Naa tontarasi moitieeitamok nejurru iltung’ana, nemeidim aikata aishuenkarsisisho eng’eno Enye esubatisho wegolon Enye.NNK 120.1

Eyiounoto e Nkai tena kishui pee eboloyu esipataororei Lenye nkatitin pooki toltung’ana Lenyena. Etiienkoitoi nabo ake naidimieki anotie ena ng’eno.Kindim atabaiki ening’unoto ororei le Nkaitenkitawang’akinoto oltau lenkiyang’et sinyati laa teNinye eishoruaki ele rorei. “Eng’iyang’et e Nkai akenayiolo natii oltau le Nkai.” “Eng’iyang’et najuru pooki

toki ometabaiki enguton e Nkai.” 1 Ilkor. 2:10, 11. Naaore egisiligata Enye Olaitajeunoni to lasujak Lenyenanaa, najurru “kake te nelotu ninye ina kiyang’et esipatanerik intai atua esipata pooki. . . . Amu inaaineieng’amu neitodol intai.” Yhn. 16:13, 14. NNK 120.2

Eyieu e Nkai iltung’ana neasishore egolon enyeondamunot; amu ore enkitamoto olning’o naakeilepunye neitagol elukunya metoning’u nemetiiaikitamoore naidim ataasa ena aikata. Kake enarenikirripo tenkaraki enkitamoto elejare natii enkitoriaeturiasho wenchalan etung’ani. Teneitu eitoip ilkigerotsinyat ening’unoto ang anaa enkatamboi, peemening’uni esipata naalioo, enare nikiata emborron,osiligi lonkera kutiti, loitamoyu, neing’oru eretotoEng’iyang’et sinyati Eyiolounoto egolon weng’eno eNkai wenchalan ang nimikining’unye enkitoo Enye,nerare neisho iyiook maitoborruoto, nikibol ororeilenye anaa kitii eweji netii Ninye kiata olturiaki tesinyatishu Enye. Tinikipwonu enetii olning’o nenarenenyorra indamunot enkitoria kitok teninche, ore oltauweng’eno neirrung’okino olkitok oji “NANU”. Laa ninyee Nkai. NNK 121.1

Kumok intokiting naibala nchere kegol aashueisudoro naa keibalakinye e Nkai tenkoitoi nalelek lelooing’oru ening’unoto Enye. Kake tinimikiata orikorieleng’iyang’et sinyati neaku kinchangarrare ilkigerot

sinyat aashu kimeregel nena najo ilkigerot. Etii enakisuma olning’o nemeata dupoto, naa ore nkatitinkumok kepikisho emion tenkaraki meishakino.Teneboli ororei le Nkai metii euriata oe nkomono;tenemetii iasat ondamunot atua e Nkai aashu etiienchula e-Nye neitoip elukunya olng’ah, neakuenkitamoto olning’o anapik egolon olukuny lelolemeiruk, neitore olmang’atinda indamunot enye,neyau inkibelekenyat nemenaririkino tenemeatailtung’ana enchola e Nkai tororei hoo tenetem aing’oru,meata nchere hoo tenaa keisumate naleng eton akeeidim aimina tening’unoto olkigerot, neaku meseriantinikiruk nena kitamot naitamok ninche eitaakunokening’u ilkigerot oleng. Ore lelo loing’oru inapasharitolkigerot nemeata enduata oltau sinyati. Oretenkaraki naa nduaat engiminata eata naa kedolintokiting kumok nayau olng’ash oltau lemeiruktontokiting naibala nelelek eyiolounoto. NNK 121.2

Eidim aisudori tontelon enye, kake ore enkorrokolng’ash tenebo indamunot elukunya nemeiruk isipatolning’o naa enyorrata ong’ok. Meng’ama oltau owasainkikoot onkitamoot ororei le Nkai, ore oltau onyoring’ok olelo lemeyianyit iyiounot Enyena naa keataolng’ah teng’idimata, Enye. Tinikiyieu nikibaiki esipatanenare nikiata eyienoto nadede pee kiyiolou esipata,oe yiounoto oltau pee eanyit ina sipata, naa ore pooki

ouonu enitii olning’o eata ele tua naa ketum esipunotosapuk nchere ororei le Nkai ele, neidim anotoening’unoto osipat enyena naidim aiteng’ena ninchemenoto enjeunoto. NNK 122.1

Etejo Kristo “Tenenyorra oltung’ani aas eyieunoto eNkai keyiolou inena kiteng’enare” Yhn. 7:17. Oreenchankar onkikilikuanat nimining’u meata tipat, kaketoning’o nimbung ina wang’an nikindipa atabaikishumata iyie, naa ai ing’amaa ewang’ana sapuk.Taasa pooki siaai nikindipaki ataboloki toning’utempiris e Kristo, naa kindimieki taasa nekua netoniatayie olng’ash taata. NNK 122.2

Etii shakeni obolo te pooki ng’ai, -- toloisomatenaleng, otelelo leitu eisuma, -- shakeni le sipunoto.Eipot iyiook e Nkai matayiolo oopeny isipat ororeilenye, esipata ong’isiligat Enyena. Ejoki iyiook,“Enchamishama eng’ora nchere ai supat Olaitoriani”Olk. 34:8. Menare nikirukurukore ororei lelikai tung’ani,kake emaishamishama oopeny. Eibalunye Ninye ajo,“Entoomonu naa itumutumu” Yhn. 16:24. Naakeitabari eng’isiligata Enye. Amu eitu aikata egila,nemegila aikata. Naa ore pee kinyikaki Yesu, nikishipatemborei enyorrata Enye, neishari olng’ash wenaimintenkaraki ewang’an te weji netii Ninye. NNK 123.1

Ejo olkipaaret Paulo, “Ninye otalakua iyiook

aitung’uaa enkitoria e naimin neidurrie iyiook maapeenkitoria o inoti Lenye kirotet.” Ilkol. 1:13. Oreolotang’amayie shakenishu Enye netipika olmishireLenye ena nchere kesipa e Nkai Yhn. 3:33. NNK 123.2

Eidim aitayu shakeni, “Aiyieu apa eretoto, nanoto tiatua Yesu. Naishori anaa eneba iyiounot ainei,neitaraposhi esumash entooma ai enkishui; Neyiakuore olning’o tenakata tenanu naa embolunoto e YesuKristo? Amu olaitajeuunoni sinyati te nanu. Ainyo peeairuk olning’o? Amu atayiolo nchere oltoilo le Nkai tentooma enkishui ai?” Ebaiki nikiata shakenishu tiatuaiyiook mate nchere kesipa olning’o, nikijo sii ore Kristonaa enkerai e Nkai. Kiyiolo ajo mikisujita nena kitobiratenjortano emong’o. NNK 123.3

Eishiraki Petero ilalashera lenyena pee “ebulutempiris oteyiolounoto o Laitoriani laa Ninye siiOlaitajeunoni lang Yesu Kristo, 2 Pet. 3:18. Ore anaaebulu iltung’ana le Nkai te mpiris naa keyiaku ketumanaake ening’unoto naibala ororei Lenye. Nedolewang’an ng’ejuk oe siruaisho to sipat sinyat. Etisipeena tonkatitin natulusoitie tombaa naibirta kanisatosirito kumok, naa neija etiu metabaiki enkiting’oto.“Ore enkoitoi osinyati netiu anaa ewang’an endoruna,ina naponari awang’u tenkolong dupati” Irm. 4:18.NNK 124.1

Tosiligi kidol nekua napuonu, niking’amaa olmumaile Nkai tembuluna e ng’eno, enkarriyiano oltung’anietushulate onena sinyat, neyiauni pooki golonentooma enkishui meisiritore enkiterunoto e wang’an.Eidim niking’ida nchere ore nena pooki naitapapuliyiook tonkishorunot e Nkai naa keibalieki, intokiting’nemening’unoyiu neutuni aitobiru; naa ore nena nadolilukuny ang kutiti nchere enyamali onduat natigilate,nikidol etaa dupat neata enchola sidai. “Ore taatambaa nikidol netiu anaa nairupurup tiatua enkio, kakeore teidia kata nikiduaa nkomomi; melulung’a taaeng’eno ai, kake ore idia kata naitululung ayiolou anaaena aaitululung’a e Nkai ayiolou nanu” 1 Ilkor. 13:12.NNK 124.2

ABORI INAIBUKO ENYENA

Abori inaipuko Enyana. atonie maata enkurctisho;Hoo tenaa egut enkewarie nengwesu enkikurrukur,Eton ake airuk Ninye: Ayiolo ajo karamat;Atalakua, naa kara enkerai Enye.

KORAS:Abori inaipuko Enyana, abori inaipuko Enyena,Aing’ai laorie Enyorrata Enye?Abori inaipuko Enyena etonie entooma enkishui ai,Teseriani eton intarasi.

Abori inaipuko Enyena, keng’isudori natiu aja tosina!Kebaa eyieu oltau neshukoki enkiyeng’iyeng’ enye!Anaake meata enkop olmairo laishiunye,Ine atumie enkilejilejata, naa teine amayiana.

Abori inaipuko Enyena, kebaa eng’ida!Ine aisudoriyie omeishari intemat enkishui;aitoipo, namituno, metii entorroni nainyal;Tenayeng’iyeng’a tiatua Yesu naserian intarasi. NNK125.1

--W. O. CUSHING

NDAPIDAPOI ONTARASI

Ndapidapoi ontarasiNchoo aisudori nanu,Nchoo enkare osarge,Naing’uaa ti atua lyie,Ninche aitukurie ingok.Nikinta olomir ingok.

Isiaatin aainei pooki,Mebaya inkitanapat,Tenaisarrisar oleng; Ten aibukori ilkiyio,Meidim aaitajeusho,lye ake oitajeu.

Meitoki ayau te nkaina,Kalotu olchani linoMaishopo, inchopoki,Imbung’aki amu KashalKalotu aata ing’ok,Intukuoki pee maye.

Ore aanyita te nkop,Nalo atua enkurare,Ten ailep alo keper,Nadol te nkisisa ino,Ndapidapoi ontarasi,

Nchoo aisudori nanu. NNK 125.2

AUGUSTUS M. TOPLADY

Angida ti atua Olaitoriani

Eipotoki inkera e Nkai pee eyiaku ilaitasheikinok leKristo, eitodolu esidano olng’ur Lolaitoriani, ore anaaanaibalakinye iyiook Yesu olkuaak osipa le Papa,nenare naa sii iyiook nikimbalakinye enkop Kristo amumeyiolo enanai olng’ur lenyorrata Enye. “Ore anaaenikirriwua iyie nanu atua enkop, airriwayie sii nanuninche atua enkop.” “Pee etum enkop atayiolo nchereiyie likirriwa.” Yhn. 17:18, 23. Yesu otejo kuna baa,pooki. Ejoki olkipaaret Paulo iloiteng’eni le Yesu,“Eibala nchere irara intai empalai naing’uaa Kristo,” ”nayioloi neisoma iltung’ana pooki” 2 Ilkor. 3:3, 2. Orepooki kerai e Kristo Yesu naa embalai Enye narriwakienkop. Tinira olasujoni le Kristo nikirriwa anaa embalaitolmarei, otonkanas, otonkoitoi, opooki weji nimanya.Tenemanya Yesu atua oltau lino, naa itum eyiunotonilikinye lelo tauja leton meyiolo Ninye. Ebaikinemeisoma olning’o aashu ening’u ilo toilo oirorieninche tomatuan enyena. Nemedolita enyorrata e Nkaitoasat onkaik Enyena. Kake tinira olaitasheikinoniosipa le Yesu nebaiki naa teyie eishori menotoening’unoto esidano Enye neidimieki ninche peeenyorru netum sii eyienoto pee easaki Ninye. NNK127.1

Eitaaki ilkiristoni ewang’an enkoitoi nalo shumata.

Eitawang’aki ninche enkop teina wang’an nang’amuninche te Kristo. Ore enkishui olkuaak Lenye neakukeata esidano naidimie ilkulikai pee ening’uembukunoto we siaai e Kristo. NNK 127.2

Tenaa Kristo kintasheiki nenare nikiutu intilat esiaaiEnye anaa enaikununo. Ore ilkiristoni oata enkikulusooe nkisinanuo tenkishui enye, neing’unyung’unyneishangarra naa keutaki ilkulikai shakeni elejare teNkai ote mbukunoto olkiristoni. Naa keutu ncheremeshipa e Nkai tenedol inkera Enyena eng’ida, naatenkoitoi naaijo ena etaa ninche shakeni lelejare tePapa lang le shumata. NNK 128.1

Eisisi Shetani tenkata naitapash inkera e Nkai peemeiruk nee shani. Eshipa tenedol iyiook mikiruk eNkai, nikiatayie olng’ash eyiounoto Enye wegolon peeeitajeu iyiook. Enyor aishoo matoning nchere einyaliyiook Oloitoriani tonkishorunot Enyena. Esiaai eShetani pee eutu Olaitoriani nchere meeta enyorratatenebo olng’ur. Eitapong’oo isipat naipirta Ninye. Eiputiyiolounot induaat elejare naipirta e Nkai, nikipalenikidamu isipat naipirta Papa lang le shumata, naa aikipik oshi ake sii iyiook ilukuny ang nena baanapashari e shetani, niking’ua enkanyit e Nkaitenkaraki nimikiruk Ninye. Etem nkatitin pookiShetanai enkishui olkiristoni aitaa enolmuguyio. Eyieunelioyiu nchere Keitanaurisho negol enkishui naijo ena,

naa teneutu olkiristoi tenkishui enye dini naijo ena, naaShetani eutu eing’orita tenkaraki nemeiruk e Nkai.NNK 128.2

Ore ilkumok opwo tenkoitoi enkishui naa impaashatwenchalan enye’ ake edolita nedamu nee ninche shanineiput iltauja lenye osina olaisho. Ore apa atii Europenaa ore ai anashe apa naasita ena, neiputa apa ninyeolmung’uyio naigeroki aikilikwan pee aliki ororeioitagol ninye. Ore ina kewarie aidipa aisoma ina palai,nadol tenkidetidet atii atua olchamba, nadol likai otiuanaa ninye Olopeny ilo shamba arikito tenkoitoi. Agiraapa asotu intapuka neshipakino erropili enye, Ore peeaipot ena enashe nairiamariyie autaki olgirgirriotarreshe tenkoitoi enye, neishir ninye, neisinanuo sii.Mesujita apa ninye enkoitoi eilo arikoni kake atuaolgirgirri apa eimita oatua ilkiku. “Ooi” neishir ninye “aimee torrono teneinyal ilkiku olchamba sidai laijo ele?Nejoki ilo arikoni “tung’uai ilkiku amu kirem ake.Tasotu iyie intapuka narropil onena kulie eong’ata,tenebo nena pileei.” NNK 128.3

Ai metii nkatitin sidain isipunot inono? Eitu aikataitum enkata sidai naiposhe oltau lino teng’idatenkaraki natoning’o eng’iyang’et sinyati e Nkai?Tining’uraa siadi tenkata naishari enkishui ino aimitum kulie matuan enchipai? Ai metiu ing’isiligat eNkai anaa intapuka narropil natubulutua tonchot pooki

enkoitoi ino? Ai mincho esiruaisho werropili enye eiputoltau lino enchipai? NNK 129.1

Ore olgirgirri olkiku naa kireem ake nikintagor, netaanaa kuna ake isotu pee iutaki ilkulikai, ai mee esidanoe Nkai igira aitadolu iyie, nimboyo lelo likimanita peemeiim enkoitoi enkishui? NNK 129.2

Mme sidai tenemetai eng’eno teneaku kenasotuninena pooki nemeitishipisho eidia kishui naishari, --intorrok enyena olaisho enye, --teneaku nincheeimakini neishiraki ometaa neitong’ojing’oj iyiooklaisho. Ore entooma natua shani enkishui enyemakewan, nepik enaimin enkoitoi olkulikai. NNK 129.3

Enashe te Nkai tenena utunot naitaduaa iyiook.Emaitutumo tenebo isipat namayiana enyorrata Enye,pee king’uraa ninche nkatitin pooki Enkerai e Nkai peeeing’uaa olorika le Menye, neishopoki tung’anishuesinyatishu Enye pee elaku oltung’ani teng’olon eShetani; Mirisho Enye tenkaraki iyiook, pee ebolokiiltung’ana shumata, neibalakinye induaat etung’anieweji netii nebolunye neibalunye e Nkai enkisisa Enye;Neilepunyeki olosho otabatate teng’umoto erruorotonatusulakita apa ninye ng’ok, nepik ninyeenkitushulata oe NKAI ontarasi, naa tiniking’iritentemata sinyati tenkoitoi osiligi tiatua olalakunonilang, neishopoki iyiook isipat e Kristo neilepieki iyiook

matotonie olorika Lenye -- kuna inkitaduaatnayiouwaki iyiook e Nkai, nikidamu anaake. NNK 130.1

Tenikinteru atum olng’ash tenyorrata e Nkai,nimikiruk inkisiligat Enyana, nimikiatayie Ninyeenkanyit nikintagor sii Enkiyang’et oltau Lenye sinyati.Kening sa etiu aja ng’oto nkera teneyiaku egiraaing’unyung’uny nkera enyena, anaa meramatitanemeatayie ninye tipat ninche, kake ore enkishui enyenalulunga oe enyuaata enye pooki naa tesidonooramatie lenye? Oo pasa tenetum olng’ash tenyorrataenye, naa kegil oltau lenye. Kening etiu apa aja pookitoiwo teneaku neija eiko ninye nkera enyena? Kedoleitu aja Papa lang le shamata eipirta iyiook tenimikirukenyorrata Enye ina naishoo Ninye meishoru enkeraiEnye nabo pee kitum enkishui? Eigero olkipaaretnchere, “Eitu eiboyo Ninye ilo inoti Lenye kakeeishorua ninye tenkaraki iyiook pookin. Amaa etaasaina ainyoo ai naitoki amitiki Ninye eisho iyiook pookitoki pesho?” Irm. 8:32. Naa kebaa ilkumok oaas aashuejo tororei, “Mme ena enkipirata Oloitoriani te nanu,ebaiki nenyor ilkulikai kake manyor nanu.” NNK 130.2

Ore kuna pooki naa keparpar entooma enkishui ino;amu ore pooki rorei lolng’ash lilimu naa keipot intemate Shetani; naa kepik olkuaak lolng’ash atua iyie naakeitagor ilmalaika mikitung’uai. Tinikitem Shetanimiyiang’u ninye ororei obo lolng’ash, aashu olenaimin.

Tinigelu pee iboloki kutukaji induaat enyena neiputelukunya ino nena neme inenkirukoto, onkikilikuanatolarrabal. Tinilimu induaat inono opooki baae olng’ashnimbalunye neme iyie ake eata enikintaas nena nilimukake eaku olantererai obulu neiu ilng’anayio tenkishuiolkulikai negol pee imbelekeny empukunoto ororeilinono. Ebaiki ninchiu iyie makewan tenkata ontematotorreshet le Shetani kake ore lelo kulikaiotoshoroyioki toaasat inono nebaiki nemeilany inapukunoto nemeiruk nitipika atua ninche. Kebaaesidano teneaku nena baa ontokitin pooki nayauegolon oltau tenebo oe nkishui ake kiimaki. NNK 131.1

Einining’isho oshi ake ilmalaika pee ening aajo kaloratioti ilikioo te nkop oibirta olkitok lino le shumata.Inchoo eaku ilderrat linono ileilo oishu pee eyiauenkitamoto inyi dukuyia Papa, tinimbung enkainaolchore lino nchoo eiput enkisisa e Nkai enkutuk inotenebo oltau lino. Eidim ateyietu ena pukunotoindamunot enyena meetu enetii Yesu. NNK 131.2

Eata pooki inkolati, olimot nagol enapata; ontematnaitolonyayiu. Miliki inkolati inono lelo kulikai shoretalinono otii abori enkeeya anaa pee itii sii iyie, kaketanapa pooki toki enetii e Nkai tenkomono. Inosaolmumai nchere miimunye aikata enkutuk ororeilolng’ash anaa olelaisho. Indim ataasa inkumoknaitosidan enkishui olkulikai nintagol inyuaat enye

tororei losiligi orrepeta sinyat. NNK 132.1

Etii iloota entooma enkishui neata eng’oing’ono, kakeeibookito enkop intemat, netaa pee eimekimektenchang’ar ekewan otegolon ontorrok. Minture ilo tenyuaata enye nagol. Terrepa ninye tororei losiligi weng’oing’ono neidimie ninye tenkoitoi enye. Nchereinchoo ewang’u ewang’an e Kristo te yie. “meetai hooobo lang laa kewan ake eishuyie” Irm 14:7. Tenkarakiiaasat ang nememusunoyiu ebaiki neitagoli kulikaineitipiji, aashu eishori metuata ninche shani, nemiriaitung’aa isipat, O Yesu Kristo. NNK 132.2

Etii ilkumok oata ena duaata omong’o eipirtaenkishui olkuaak le Kristo. Edamu ninche aajo meataapa Ninye enkirowaj we nkiborra enkoshoke, ncherekedua, negogong nemeata enchipai tukul. Ore nkatitinkumok naa keelieki isipunot pooki edini kuna duaatesunkureisho. NNK 132.3

Keji oshi ake eishira Yesu. Kake meyioloi aikataenketa natakwenia. Esipa olosinaitin apa Olaitajeunonilang Eyiolo apa Ninye osomit amu etabolo oltau Lenyetoolimot pooki oltung’ana oo tenaa ore enkishui Enyenaa enemenaroto ekewan neitoipo emion wenkisilisilkake eitu eparpara oltau Lenye. Neitu eishop temuaenye eutunoto enkisinanuo we mion kake eitalioyieeseriani we nchipai sapuk. Ore apa oltau Lenye naa

olchorro lenkishui; naa ore pooki weji neshomo neakiine enkiyeng’iyeng’, eseriani, tenebo we ng’ida. NNK132.4

Meata apa Olaitajeunoni lang enkiyiesiyies kakeetaasishe tesipata eitu eyiang’iyeng’a, kake eitu aikataegoro aashu eikuluso. Ore enkishui elelo omulooNinye naa keaku eata induaat nasipa. netumiyiolounot nagut tenena baa naipirta niche. Neiboorienkalano; Nemeitoki atii enchipai enkinyala, aashuendeeny enkimaga; kake ore dini e Yesu naa keishorueseriani natiu anaa olchorro oijirrijirru. Amumeimisilorie ewang’an eng’ida; meiboyio enchipai,aashu ina omom nawang anaa eng’olong tenkwenia.Eitu elotu Kristo pee eitaasi, kake pee eitaasishoNinye; Naa teneitore enyorrata Enye oltau nikisuj siiiyiook enkitanyanyukoto Enye. NNK 133.1

Tinikidamu aitulus iasat nemeishakino olkulikaitiatua ilukuny ang, negolu pee kinyorru ninche anaapee etonyorra iyiook Kristo; kake tenetoni indamunotang tiatua enyorrata olng’ur lenking’asia le Kristo teyiook nebukunye oltau sidai laijo ilo abukokinoilkulikai. Naa kinyorruno, nikiyanyita olikai, olikai, hoonimikindim aibooi eitu kidol inkitapong’ot onena pookinemeishakino olkulikai. Enare neramatuni emborronwemenaaroto ekewan, weng’iriata tenebo wenanaishotonkitarruorot olkulikai. Naa keparpar ena empiriki

ekewanishu. Neitalala iltauja lang neita si iyook aripi.NNK 133.2

Ejo olaigeroni le Olk., “Isiliga Olaitoriani nias isupati;Niton te nkop, nisuj esupatisho.” Olk. 37:3. “IsiligaOlaitoriani.” Eata pooki olong Ilolan lenyena, iaasat,tenebo onkolati enyena; naa tinikitumo kebaa elelekpee kiimaki igolikinot ontemat ang. Kumok isinaitinoisimunye netii sii enkuretisho sapuk, ore enkiroishinaijo ena naa keutu njere mikiata Olaitajeunoni lolng’urtenebo wenyorrata sapuk, laa ketii pee ening iyiounotang, naa ninye eretoto ang nataana tenkata enyamali.NNK 134.1

Kumok iloata enkuretisho neyiaki ate enyamali. Orenkatitin kumok nemanita ninche inkitadamunotenyorrata e Nkai; Ore nkolong’i pooki neng’idareemayianata onkishorot Enyena; kake meitaa toki enamayianata natii. Ore ilukuny enye naa kegira akeadamu nena tokitin enchankar, naa keure aajo keidimatabau intokiting aashu mbaa naijo kuna; aashu ebauai nyamali naa hoo tenaa kiti naa keitamodokinkonyek enye pee aa ore tenena kumok naa kenareinchuneti. Nepal enayiaki e Nkai inkolati naatum laaNinye ake enkiterunoto eretoto enye, neorore nincheNinye tenkaraki naa keputu enkisilisil we mion. NNK134.2

Kesidai kitasa teneitu kiruk? Ainyo pee mikiataenashe nimikinyorra? Olchere lang Yesu; Ore shumatapooki naa keshipakino eseriani ang. Emikincho inkolatiwe nkitureisho enkishui onkolong’i pookimeitanyamala elukunya neitomisimis enkomom.Tiniking’o neija naa kitum anaake entoki naitamishoosina, neitagorisho. Menare nikintanaku olkuaaklolng’uarra laa egoro we moruao ake eyiaki iyiook,kake meretu iyiook pee kintashe oleng toontemat.NNK 134.3

Ebaiki ninyamal tebiashara ore ingisiligat inononegira amisimisu nebaiki nikinture laisho; kake minchokiee shani inteleeiki enyamali ino shumata onkaik eNkai, nintirring’a tenchipai. Toomonu eng’eno niasieisiaitin inono tenebo enkarriyiano pee eiboori laishowenkidaaroto. Taasa pooki nindim tematua ino peeiyiau eng’iting’oto nang’uarayiu. Eishorua Yesueng’isiligata enye, kake meoro wenyuaata ang.Tiniking’or Olaretoni lang nikitaasa nikindim,atonyorrai naa enkiting’oto tenchipai. NNK 135.1

Mme eyieunoto e Nkai pee eek iltung’ana Lenyenaenkisilisil. Kake melej iyiook Olaitoriani lang. Mejokiiyiook, “Emiureisho; metii eng’ueso enkoitoi inyi.”Eyiolo nchere etii intemat we ng’ueso, naa keutakiiyiook aibalunye. Mme enduaata Enye pee eyiailtung’ana lenyena aitung’uaa enkop oo ng’ok ontorrok.

Kake eutaki ninche eweji enkisudoroto ontarasi. Oreapa enkomono Enye to Loiteng’eni Lenyena naa,“Maomonoki intayu ninche te nkop, Kake pee intajeuiyie ninche teilo torrono.” Yhn. 17:15. Neitoki sii ajoki,“Iatata osina tiatua ena kop, kake entagolunoto!Atimira nanu enkop!” Yhn. 16:33. NNK 135.2

Ore enkitamoore Enye toldonyo loltamiyio naakeitamoo Kristo iloiteng’eni Lenyena inkitamoot sidainnaipirta tipat eng’isiligata e Nkai. Eitobiruaki kunanetabautua enkata ang eata emborei onkikoot teneboenkilejilej. Etutaka Olaitajeunoni ilasujak Lenyenaintaritik oloing’ang’e narany tenchipai we nkisianemeiboyio indamunot oramatie lena kop, amu“meunisho, nemesotisho.” Kake ore Papa kitok naakeisho ninche iyieunot enye. Eikilikuan Olaitajeunoni,“Ai mirara intai kiroteti aalang ninche?” Mat. 6:26. OreOlaramatani kitok loltung’ana ong’uesi naa kebolinkaik Enyena aisho inkitobirat Enyena iyiounot enye.Merikino Ninye intaritik oloing’ang’e. Meitadoiki endaainkutukie enye kake eitobiraki iyiounot enye. Meetanchere pee eitu esotu inkurman naisuaka Ninyeninche, meeta nchere pee eitu eing’oru intokitingnaashetie nkajijik enye. Meeta nchere pee meitotiinkiyioitin enye. Eranyisho tosiaitin enye, “Keitotininche Papa linyi le shumata.” Naa “Ai mirara intaikiroteti aalang ninche?” Ai mee intai ilng’eni, loomon

toltau loaata dupoto nalus alang intaritik oloing’ang’e?Kamaa olaitobirunoni lang ai meisho iyiook nenanaanarikino iyook naa Ninye oitobirua iyiook temuaEnye sinyati naa Ninye sii Olarriponi le nkishui angtinikiruk Ninye? NNK 135.3

Etutaka apa Kristo iloiteng’eni Lenyena intapukaeong’ata, nabulu toramatie sidai, nebulu sii tesiruaishonaishoo ninche Papa le shumata aa nchere eutunotoenyorrata Enye toltung’ani. Etejo Ninye eng’ora“intapuka eongata eneikununye tenebulu.” Oreesiruisho we sidano ekuna tapuka eikinet naa kelangSolomon te sikar enye pooki. Ore inkilani sidainnaaleng naitobiruni tenkarriyiano nemeitanyanyukoyiuoe mpiris eikinet tenebo esiruisho naimerlel ontapukaenkitobirunoto e Nkai. Eikilikuanu Yesu ajo, “Amaateneishop e Nkai inkujit e ong’ata aiko neija, nataaitaata neyookini aanang’aki enkima taaisere, aimeitulusoo oleng aishop intai, lo tung’ana ootienkirukoto?” Mat. 6:30. Kamaateneisho e Nkai iloarriyia sinyati intapuka enkata dorrop immuiin sidannaa inenkolong nabo, ai meitulusoo oleng oramat intaioitobirua temua Enye? Ore ena kitamore e Kristo naaenkisikong’ata tondamunot olng’uarra onenyamalioltau lemeata osiling’i. NNK 136.1

Eyiou Olaitoriani inkayiok ontoyie Enyena neshipayuneata eseriani tenebo wenkanyit. Ejo Yesu, “Atung’uika

ntai osotua, aishoo ntai osotual lai. Aishoo ntai nemeanaa enaishoru enkop. Emincho iltauja linyi enyamalu;emincho eureishoyiu.” Yhn. 14:27. “Atolikio intai kunabaa pee etum eng’idai Ai atotona tiatua intai, pee etumeng’ida inyi ataboreyia.” Yhn. 15:11. NNK 137.1

Ore enchipai naing’oruni toyiounot ekewan tioriongenkoitoi esiaai, naa kebelibel temuoyian,eibelibelekenya naa enenkiti kata; eishari neiputentooma enkishui eliyio osina; kake etii eng’idawenkitabaroto esiaai e Nkai, Meing’uari olkiristoimeshomo tenkoitoi nemesipuno; meing’uikinitempesho nemeishori metua shani. Tinimikiata esikarena kishui, naa kindim ake ating’idata kianyu idiakishui naloti. NNK 137.2

Kake eidim ninye ilkiristoni anoto eng’ida eshula oKristo tene; Eidim anoto ewang’an enyorrata Enye,weng’ilejilej eanaake teweji netii Ninye, Ore pookikedoto tenkishui naa keitinyikaki iyiook Yesu, neishoiyiook esipunoto nagut enyorrata Enye, naa keidimneitinyikaki iyiook tenkedoto nabo enkang angnamayiana osotua. Emikinturra naa enkirukoto ang,kake emanoto esipata nemeigusugus, enauno alangidia kata apa, edukuyia. “Ometabaki ena kata eretitoiyiook Olaitoriani.” 1 Sam. 7:12. Naa keretu iyiookmetabaiki eng’iting’oto. Emaing’urai erishinaenkitadamunoto, naitadamisho inataasa Olaitoriani

pee eilejilej, neitajeu sii iyiook tonkaik eilo oitarruo.Emaitang’ejuko tiatua indamunot ang nena pookiolng’ur lenanai loitadua iyiook e Nkai, -ilkiyio otujuto,emion nairopije, inkolati naiwang’ie, enkuretishonatimira, iyiounot naishorua, emayianata naitayio teyiook naa keitagol iyiook tenena pooki natii dukuyiaelototo ang natelekua. NNK 137.3

Mikiyieu kake kiyiolo aajo nauwonu tedukuyiainkolati enchankar torrono, kake kindim atodolnikidamu nena naishari onena nauwonu nikijo,“Ometabaiki enakata eretito iyiook Olaitoriani.” “Anaaeneba ing’olong’i inono naa neija sii eba egolon ino.”Enkig. 33:25. Melus intemat egolon naishori iyiook peekindimu ataarare ninche. Neyiaku emataas esiaai angte pooki weji nikinotie aashu nikinepunye, nikiruknchere ore pooki nalotu naa keishoruni egolonnarisiore ina temata. NNK 138.1

Naa ore enkata pooki keboli inkishomin e shumatapee eishori inkera e Nkai metijing’u, naa tenkutukOlaigwenani le nkisisa eisalashakino inkiyia enyeemayianata naijo osinkolio sidai, “wootu intaiilootamayiana Papa lai, entujung enkitorianatushumakaki intai apa ebaiki enkiterunoto e nkop.”Mat. 25:34. NNK 138.2

Neng’amari lelo olakuno tenkang naitobiraki Yesu

ninje. Ore teine meitoki aaku ilchoreta oltorrok lenkop,ilalejak, o looserem inkitanyanyukot, olooikereek,olemeiruk; kake keisiritore lelo otimira shetani, nenototenkoitoi empiris, olkuaak odupa, ong’ok, opookinemedupa, nena naitanyamal ninche tene, neidipakiaitayiu tosarge le Kristo naa ore esidano we wang’anenkisisa Enye nalus enkolong, neorikini ninche.Newang’u te ninche embiotisho esiruisho teneboolkuaak Lenye bioto aashu bayioroti, naa kelus dupotoena arsisisho eoring. Meeta ninche entioto tedukuyaolorika oibor sapuk, neng’ar enkitoo tenebo dupotoolmalaika. NNK 139.1

Ore tenduaata enjung’ore enkisisa naeku enenye, “Ainyoo eitayiu oltung’ani aitawalie eng’ishon enye?” Mat.16:26. Ebaiki naa aisinani kake eata ti atua ninyeemakarisho wenkitoo nemeishoru enkop aikata amumeetai tenkop. Ore entooma enkishui naitajeuwokineitukuoki aitung’uaa ng’ok tenkidimata egolon enyepooki neiteng’elaki te siaai e Nkai naa enedupoto alus;Naa ketii eng’ida shumata teineweji netii e Nkai teneboilmalaika te lakunoto entooma enkishui nabo, eng’idanalimuni tosinkolioitin le mirisho sinyati. NNK 139.2

TENAINGURAA ILO SHATA

Ten aing’ura ilo shata,Otanang’a Yesu Kristo,Kore masaa ainei pooki,Kajo ninche metoki tukul.

Minchoo Yesu aisis kewan,Nemara tolcheta lino.Ten aa masaa anyor oleng,Kajo osarge naa ninye supat.

Toduaa enkwe, nkaik onkejek,Keibugori osina o enyorrata.Ketum ninche ai kata,Anaa ilkiku ootaa enkopiyia?

Ten aa enaai enkop pooki,Pesho ilo asar tukulEnyorrata e Nkai natiu inji,Naiyiau oltau o enkishon pooki. NNK 140.1

--ISAAC WATTS

AIYIEU YESU KRISTO

Aiyieu Yesu KristoInkolong’i pooki;Maaidim likai tukul,Ataretoki.

KORAS:Naa kaiyieu Yesu KristoNinye ewangan tukul;Intisinyaki oltau,Kalotu enitii NNK 140.2

Aiyieu Yesu KristoTorripoki oltau,Ore kuna temat,Nemaaitore.

Aiyieu Yesu Kristo,Inguraki nalengNaa kaata osina,Kalotu enetii.

Aiyieu Ysu Kristo,Ntaiyioloki olino,Intabaikiaki.

Aiyieu Yesu Kristo,Miking’uaa naanu,Ara ole YesuInkolong’i pooki. NNK 141.1

--MRS. ANNIE S. HAWKS