NJË VËSHTRIM MBI TREGUESIT E ZHVILLIMIT EKONOMIK ......pse me një rënie prej 7%. Gjatë vitit 2018, janë rritur investimet në Ndërtesa, Ndërtime dhe Instalime, Mjete Transporti,

NJË VËSHTRIM MBI TREGUESIT E ZHVILLIMIT EKONOMIK TË SHQIPËRISË

Janar – Dhjetor 2019

SEKRETARIATI I KËSHILLIT TË INVESTIMEVE

Mars 2020

1

Shënim: Materiali është një përmbledhje e treguesve kryesorë makroekonomikë na Shqipëri dhe rajon të disponueshme deri në datën e publikimit të këtij materiali dhe nuk përfaqëson opinionet apo pikëpamjet e Sekretariatit dhe Këshillit të Investimeve.

Të dhënat e përdorura në prezantim janë gjeneruar nga bazat e të dhënave në faqet zyrtare tëInstitutit të Statistikave (INSTAT), Bankës së Shqipëisë, Bankës Botërore, Fondit Monetar.

2

Ecuria e Rritjes Ekonomike

Rimëkëmbja ekonomike u konfirmua në vitin 2015, dhe ka vijuar në vitet në vijim deri në vitin 2018 ku ekonomia u rrit me 4,1%.

INSTAT jep një vlerësim paraprak të PBB-së për vitin 2019, i cili mbështetet në vlerësimet tremujore - rritje prej 2,21% krahasuar me vitin 2018

Figura 1. Rritja ekonomike, Shqipëria dhe Ballkani Perëndimor

Burimi: BB, World Development Indicators

2.5

1.4

1.0

1.8

2.2

3.4 3.84.1

2.7

-0.1

2.7

1.3

3.13.3 3.0

3.8

-0.5

0.0

0.5

1.0

1.5

2.0

2.5

3.0

3.5

4.0

4.5

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Shqipëria BP

3

E ardhura për frymë

Për vitin 2018, e ardhura për frymë e Shqipërisë vlerësohet 5,269 USD në vlerë korrente, me një rritje prej 16% krahasuar me një vit më parë

Figura 2. Produkti I Brendshëm Bruto per frymë (USD/fryme)

Burimi: World Development Indicators

4,437

4,248

4,413

4,579

3,953

4,124

4,533

5,269

5,410

4,988

5,429

5,568

4,866

5,122

5,560

6,302

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

WB ALB

GDP/capita in current USD 2018

XKX 4,302

ALB 5,269

BiH 6,066

MKD 6,084

WB 6,302

SRB 7,247

MNE 8,844

Euro Area 39,928

Bazuar në vlerësimet paraprake të INSTAT, Produkti i Brendshëm Bruto (PBB) në tremujorin e katërt të vitit 2019 ra me 0,15% krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar; ndërsa krahasuar me

tremujorin paraardhës ra me 0.22%

Kontributin kryesor në këtë rënie vjetore e dhanë Ndërtimi (-1,68 p.p) si edhe Aktivitete profesionale dhe Shërbime administrative (0,45p.p). Pozitivisht ndikuan degët Industri, Energji dhe Ujë (1,06p.p),

Tregti, Transport, Akomodim dhe Shërbim ushqimor (+0.43 p.p).

INSTAT jep një vlerësim paraprak të PBB-së për vitin 2019, i cili mbështetur në vlerësimet tremujore, pati rritje prej 2,21% krahasuar me vitin 2018

Rritja ekonomike sipas sektorëve

Figura 3. Rritja vjetore, sipas tremujoreve ne %

Burimi: INSTAT

-0.50 0.00 0.50 1.00 1.50 2.00 2.50 3.00 3.50 4.00 4.50

2019-1

2019-2

2019-3

2019-4

5

Qarkullimi i mallrave nëTregtinë e Jashtme

Gjatë vitit 2019, eksportet e mallrave arritën 299 miliardë

lekë, 3.5% më pak se një vit më parë. Importet arritën në 649 miliardë lekë me një rritje 1.2% krahasuar me

vitin 2018.

Deficiti tregtar u rrit me 5.7% gjatë vitit 2019, duke

arritur në 350 miliardë lekë.

Figura 4. Tregtia e jashtme, miliardë lekë

Burimi: INSTAT

243 243 273

310 299

545 579

626 641 649

-301

-336 -353

-331 -350

-400

-350

-300

-250

-200

-150

-100

-50

-

50

100

-

100

200

300

400

500

600

700

2015 2016 2017 2018 2019

Eksporte

Importe

Bilanci tregtar

Përqindja e mbulimit

6

Eksportet e Mallrave

Figura 5. Eksporte sipas produkteve, pesha në %

Burimi: INSTAT

9%

10%

11%

10%

12%

27%

19%

16%

18%

17%

37%

44%

43%

40%

40%

15%

13%

16%

17%

15%

4%

5%

6%

6%

7%

2015

2016

2017

2018

2019

Ushqime , pije, duhan Minerale, lëndë djegëse, energji elektrike Produkte kimike dhe plastike

Lëkurë dhe artikuj prej lëkure Prodhime druri dhe letre Tekstile dhe këpucë

Materiale ndërtimi dhe metale Makineri, pajisje dhe pjesë këmbimi Të tjera

40% e totalit të eksporteve shqiptare janë “Tekstile dhe këpucë”, 17% “Minerale, lë ndë djegse dhe energji elektrike”, 15% “Materiale ndë rtimi dhe metale”, ndjekur nga “Ushqime,

pije dhe duhan” me 12%.

7

Importet e Mallrave

Figura 6. Importet sipas produkteve, pesha në %

Burimi: INSTAT

18%

17%

17%

17%

17%

11%

9%

11%

11%

12%

14%

14%

14%

14%

14%

13%

14%

14%

14%

13%

12%

13%

12%

12%

12%

22%

23%

21%

22%

21%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

2015

2016

2017

2018

2019

Ushqime, pije, duhan Minerale, lëndë djegëse, energji elektrike Produkte kimike dhe plastike

Lëkurë dhe artikuj prej lëkure Prodhime druri dhe letre Tekstile dhe këpucë

Materiale ndërtimi dhe metale Makineri, pajisje dhe pjesë këmbimi Të tjera

21% e mallrave të importuara nga shqiptarët përfshihen në grupin “Makineri, pajisje dhe pjesë këmbimi”; 17% janë “Ushqime, pije dhe duhan”, të ndjekur nga “Produkte kimike

dhe plastike” me 14%.

8

EKSPORTET NË SHËRBIME

- KONTEKSTI RAJONAL

Shqipëria renditet e dyta në rajon përsa i përket

eksportit të shërbimeve, ku dominojnë Udhëtimet

me 61.2% të totalit të eksporteve.

9

Indeksi i Çmimit të KonsumitFigura 8. Indeksi I Cmimeve të Konsumit, ndryshimi vjetor %

Burimi: INSTAT

-4

-2

0

2

4

6

8

10

2000

-01

2000

-06

2000

-11

2001

-04

2001

-09

2002

-02

2002

-07

2002

-12

2003

-05

2003

-10

2004

-03

2004

-08

2005

-01

2005

-06

2005

-11

2006

-04

2006

-09

2007

-02

2007

-07

2007

-12

2008

-05

2008

-10

2009

-03

2009

-08

2010

-01

2010

-06

2010

-11

2011

-04

2011

-09

2012

-02

2012

-07

2012

-12

2013

-05

2013

-10

2014

-03

2014

-08

2015

-01

2015

-06

2015

-11

2016

-04

2016

-09

2017

-02

2017

-07

2017

-12

2018

-05

2018

-10

2019

-03

2019

-08

3%

Gjatë vitit 2019, Inflacioni mesatar me bazë vjetore ishte 1.4%, më i ulët se një vit më parë, ku inflacioni rregjistroi 2%.

Bazuar edhe në të dhënat e grafikut, duke filluar nga fundi i vitit 2011, inflacioni mujor me bazë vjetore ka qenë vazhdimisht poshtë objektivit të Bankës së Shqipërisë prej 3%.

Forca e Punës

Gjatë 2019 Shkalla e papunësisë ka vijuar ritmin rënës të katër viteve të fundit, duke shënuar një ulje 0.8 p.p krahasuar me një vit më parë.

Në 2019, qarqet me normë papunë sie më të ulët për popullsinë 15+ vjeç janë: Elbasani (5,4%), Berat (7,1%) dhe Kuksi (7,3%) ndërsa qarku me

shkallë papunësimi më të lartë është qarku Lezhë (17,7%), Vlorë (15,2%) dhe Tiranë 15%)

11

Paga Mesatare sipas Sektorëve(në Lekë)

Pagat më të larta edhe për vitin 2019 u regjistruan në sektorin e “Aktiviteteve financiare dhe sigurimit”, pasuar nga “Informacioni dhe Komunikimi”.

Pagat më të ulta janë raportuar në sektorin “Tregti me shumicë dhe pakicë”.

Figura 10 Paga mesatare sipas sektoreve te ekonomise

Paga mesatare mujore - është paga bruto që merr një i punësuar për punën që ka kryer

Burimi: INSTAT

- 20,000 40,000 60,000 80,000 100,000 120,000

Bujqësi, Silvikulturë dhe Peshkim

Industria nxjerrëse; përpunuese; energjia elektrike, gazi, avulli dhe furnizimi me ajër të kondicionuar; furnizimi me ujë; …

Ndërtimi

Tregtia me shumicë dhe me pakicë; riparimi i automjeteve dhe motorçikletave; transporti dhe magazinimi; aktivitetet e …

Informacioni dhe komunikacioni

Aktivitetet financiare dhe të sigurimit

Aktivitete të pasurive të paluajtshme; Aktivitete shkencore, profesionale dhe teknike; aktivitete të …

Administrata publike dhe mbrojtja; sigurimi social i detyrueshëm; arsimi; shëndetësia dhe aktivitete të punës …

Arte, argëtim dhe çlodhje, aktivitete të prodhimit të mallrave të familjeve për përdorim të vet dhe shërbime të tjera

2019 2018 2017

12

Paga Mesatare dhe Paga minimale

Paga mesatare në vitin 2019 është raportuar në 53,458 lekë dhe është rritur me 5,7% në terma vjetorë. Paga mesatre mujore për një të punësuar në sektrin privat ishte 48.767 lekë me një rritje 5% krahasuar

me një vit më parë; Ndërkohë paga mesater mujore për një të punësuar në sektorin shtetëror ishte 63.826 lekë, me një rënie të lehtë krahasuar me një vit më parë.

Paga minimale gjatë vitit 2019 ishte 26.000 lekë.

13

Kosto e Punës për Vendet e

Ballkanit Perëndimor

Paga mesatare bruto më e lartë në rajon është rregjistruar në Malin e Zi, e ndjekur nga Bosnjë dheHercegovina, ndërkohë Shqipëria vazhdon të ketë pagën mesatare më të ulët në rajon.

(Shënim: Instituti i Statistikave të Kosovës ende nuk ka publikuar të dhënat për vitin 2019)

Investimet në Shqipëri

Pjesa më e madhe e investimeve në ekonomi vjen nga sektori ibrendshëm. Gjatë vitit 2018, invesstimet private ishin sa

18.9% e Produktit të Brendshëm Bruto, ndërsa ato publike ishin

në nivelin e 4.8% të PBB.

Figura 13. Investimet publike, private dhe te huaja ne Shqipëri (% ndaj PBB)

Burimi: INSTAT, MFE

8.4 5.4 5.4 4.6 4.8 4.4 4.4 4.0 4.4 4.8

23.1

22.1 23.2 21.4 20.5

19.0 19.1 19.4 19.4 18.9

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Investimet Publike Investimet private

11.2

9.1 8.1 7.5

9.8 8.7 8.7 8.8

7.9 8.0

-

2.0

4.0

6.0

8.0

10.0

12.0

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Investimet e Huaja Direkte

15

Investimet sipas Sektorëve

Figura 14. investimet për prodhuesit e të mirave e shërbimeve për treg

Burimi: Anketa Strukturore e Ndërmarrjeve, 2018

0%

2%

4%

6%

8%

10%

12%

14%

2014 2015 2016 2017 2018

8%8%

9% 9%

13%

10%

12% 12% 11%11%

% e ndërmarrjeve me investime Investime gjithsej

16%

23%

42%

12%

17%

3%

6%

9%

10%

14%

56%

37%

22%

41%

33%

7%

6%

4%

4%

7%

2%

5%

4%

6%

7%

15%

22%

18%

26%

23%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

2014

2015

2016

2017

2018

Ndërtesa Ndërtime dhe instalime Inst.teknike, makineri e pajisje

Mjete transporti Tokë Investime të tjera

Sipas Anketë s Strukturore të Ndërrmarjeve, gjatë

2018, investimet private u rritën me 2.8%, dhe 38.6%

e Investimeve vijnë nga prodhuesit e shërbimeve.

Shumica e investimeve gjatë vitit 2018, kanë qenë investime në Makineri dhe Pajisje, 33% e totalit, duke ruajtur të njëjtin trend të vitit të mëparshëm edhe pse me një rënie prej 7%.

Gjatë vitit 2018, janë rritur investimet në Ndërtesa, Ndërtime dhe Instalime,

Mjete Transporti, dhe Tokë.

Investimet e Huaja Direkte

Gjatë 2019, fluksi hyrës i IHD u rrit me 6% krahasuar me një

vit më parë.

Edhe pse flukset hyrëse të IHD kanë qenë mjaft të

ndryshueshme sipas cikleve të biznesit, që nga 2015

stoku i IHD në Shqipëri ka ruajtur një trend rritës;

Stoku i IHD u rrit me 12% krahasuar me një vit më

parë dhe 3% krahasuar me një tremujor më pare.

Figura 15. Investimet e Huaja Direkte, milion EURO

Burimi: Banka e Shqipërisë

-

50

100

150

200

250

300

350

Fluksi hyrës IHD

-

1,000

2,000

3,000

4,000

5,000

6,000

7,000

8,000

9,000

Stoku IHD

17

INVESTIMET E HUAJA DIREKTE

Zvicra udhëheq stokun e IHD-ve në terma vëllimi, 18% e totalit, e ndjekur nga Hollanda me 14% të totalit;

Dinamika pozitive të IHD-ve vijnë nga Bullgaria, ndërkohë Greqia ka ngadalësuar flukset hyrëse të IHD duke filluar nga tremujori I i 2019.

Figure 16 Stoku IHD sipas vendit te origjines, milion EURO


T IV 2015 T IV 2016 T IV 2017 T IV 2018 T IV 2019

Zvicër Hollandë Kanada Itali Turqi Bullgari

Greqi Austri Francë Qipro Gjermani

18


Bazuar në të dhënat më të fundit të BSH, janë rritur flukset hyrëse të IHD nga Italia, të ndjekur nga Hollanda dhe Bullgaria.

Ndërkohë, flukset hyrëse nga Zvicra edhe pse pozitive janë në rënie, e ndjekur edhe nga Austria, dhe Turqia; nga ana tjetër, Greqia ka treguar shënja përmirësimi gjatë fund vitit 2019.

Figura 17. Fluksi IHD sipas vendit te origjines, million EURO


-20

0

20

40

60

80

100

120

T I 2018 T II 2018 T III 2018 T IV 2018 T I 2019 T II 2019 T III 2019 T IV 2019

Hollandë Itali Zvicër Austri Turqi

Greqi Gjermani Bullgari Qipro France

19


Sektorët më tërheqës për IHD-të janë Energjia Elektrike, Minierat dhe Industritë Nxjerrëse.

Një ngadalësim në stokun e TIK dhe Sektorit të Transportit / Akomodimit vërehet duke filluar nga çereku i dytë i vitit 2017.

Figure 18. Fluksi IHD sipas aktivitetit ekonomik, million EURO

Burimi: Banka e Shqiperise

-

100

200

300

400

500

600

T IV 2015 T IV 2016 T IV 2017 T IV 2018 T IV 2019

Energjia elektrike, gazi, dhe furnizimi me ujë Industria nxjerrëse Aktivitete financiare dhe të sigurimit

Aktivitete të pasurive të paluajtshme Ndërtimi Aktivitete profesionale, shkencore dhe teknike

Industria përpunuese

20

Fluksi i IHD në Ballkanin Perëndimor

Shqipëria renditet e dyta në rajon për IHD me 8% të PBB.

Mal i Zi zë vendin e parë në rajon për flukset hyrëse të IHD, të cilat janë sa 9% e PBB.

Ndërsa vendin e fundit në rajon e zë Bosnia & Hercegovina së bashku me Kosovën, me respektivisht 2% dhe 3% të PBB.

Figure 19 Fluksi IHD në Ballkanin Perëndimor, % PBB


-

5

10

15

20

25

30

35

40

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

ALB BIH MNE MKD SRB XKX

21

Fluksi i IHD në Ballkanin Perëndimor

Figura 20. Fluksi IHD ne Ballkanin Perëndimor, million USD


-

500

1,000

1,500

2,000

2,500

3,000

3,500

4,000

4,500

2013 2014 2015 2016 2017 2018

2,059 2,000 2,343 2,355

2,895

4,107

1,254 1,150 990 1,044 1,023

1,204

SRB ALB MKD BIH MNE XKX

Flukset hyrëse të IHD në Serbi arritën në 4 miliardë USD

për vitin 2018, ndërsa në Shqipëri ato kapën shifrën e 1.2 miliardë USD.

Vendi me më pak flukse hyrëse të

IHD në rajon është, Kosova me 319

millionë USD, por me një trend

gjithmonë në rritje.

22

Stoku dhe Profili i Ndërmarrjeve

Struktura e ndërmarrjeve në ekonominë shqiptare dominohet nga ndërmarrjet mikro, të vogla dhe të mesme të cilat përfaqësojnë 99% të ndërmarrjeve.

Në vitin 2018, 35% e ndërmarrjeve të regjistruara vepronin si prodhues të mallrave, 65% janë raportuar si operatorë në sektorin e shërbimeve.

Figura 21. Stoku dhe Profili I ndermarrjeve

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Gjithsej 106,837 111,083 112,537 152,288 160,679 162,452 162,835

1-4 95,520 99,782 101,025 136,470 145,456 146,304 145,549

5-9 5,636 5,235 5,387 8,172 7,631 8,023 8,518

10-49 4,439 4,660 4,647 5,994 5,902 6,297 6,801

50+ 1,242 1,406 1,478 1,652 1,690 1,828 1,967

Prodhuesit e të mirave 16,413 16,842 16,989 37,950 48,585 53,250 56,916

1-4 12,592 13,071 13,273 33,255 44,179 48,819 52,269

5-9 1,718 1,565 1,603 2,080 1,865 1,842 1,858

10-49 1,650 1,681 1,562 1,971 1,877 1,851 1,987

50+ 453 525 551 644 664 738 802

Prodhuesit e shërbimeve 90,424 94,241 95,548 114,338 112,094 109,202 105,919

1-4 82,928 86,711 87,752 103,215 101,277 97,485 93,280

5-9 3,918 3,670 3,784 6,092 5,766 6,181 6,660

10-49 2,789 2,979 3,085 4,023 4,025 4,446 4,814

50+ 789 881 927 1,008 1,026 1,090 1,165

Burimi: Rregjistri Statistikor i Ndërmarrjeve, INSTAT

Sipas numrit të punësuarve

23

Ndërmarrjet Aktive sipas

Aktivitetit EkonomikFigura 22 . Ndërmarrjet aktive, fundviti 2018 dhe ndërmarrjet e reja gjatë 2018

Rregjistri Statistikor I Ndërmarrjeve, INSTAT

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30%

Tregtia

Bujqësia, py jet dhe peshkimi

Shërbime të tjera

Akomodimi dhe sherbimi ushqimor

Industria

Transporti dhe magazinimi

Ndërtimi


29%

26%

19%

12%

6%

4%

3%

2%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30%

Bujqësia, py jet dhe peshkimi

Tregtia

Shërbime të tjera

Akomodimi dhe sherbimi ushqimor

Industria


Transporti dhe magazinimi

Ndërtimi

26%

23%

22%

15%

4%

4%

3%

3%

Prodhuesit e

shërbimeve, 65%

Prodhuesit e të

mirave, 35%

ndermarrje aktive, fund 2018

Prodhuesit e

shërbimeve, 67%

Prodhuesit e të

mirave, 33%

ndermarrje te reja, fund 2018

24

Të ardhurat buxhetore Figura 23. Te ardhurat buxhetore, % PBB

Burimi: World Economic Outlook, FMN October 2019

15.0

20.0

25.0

30.0

35.0

40.0

45.0

50.0

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

MNE BIH SRB MKD ALB XKX

Mal i Zi, Bosnia dhe Hercegovina dhe Serbia kanë të ardhura buxhetore mbi mesataren e rajonit, prej 34.7% të PBB.

Kosova, Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut mbeten poshtë mesatares së rajonit, me respektivisht, 26.2%, 27.1% dhe 30% të PBB gjatë vitit 2019.

25

Të ardhurat dhe shpenzimet

buxhetoreFigura 24. Te ardhura dhe shpenzime buxhetore, % PBB


-

5.0

10.0

15.0

20.0

25.0

30.0

35.0

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

ALB

Te ardhurat buxhetore Shpenzimet buxhetore

0

10

20

30

40

50

60

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

BiH


0

5

10

15

20

25

30

35

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

XKX


0

10

20

30

40

50

60

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

MNE


0

5

10

15

20

25

30

35

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

MKD


0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

SRB


26

Dinamikat e Borxhit Publik

Borxhi publik mbetet i lartë në rajonin e BP. Maqedonia e Veriut ka normën më të lartë të borxhit në % të PBB, 81.1% në 2019, e ndjekur nga Shqipëria me 66.7% të PBB në 2019.

Kosova vazhdon të ketë normën më të ulët të borxhit publik me rreth 18% të PBB në 2019, por me një trend rritës.

Figura 25. Dinamikat e borxhit publik, % PBB

Burimi: World Economic Outlook, FMN Tetor 2019

66.7

33.3

18.2

81.1

40.7

52.7

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

60.0

70.0

80.0

90.0

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

ALB BIH XKX MNE MKD SRB

27

Taksat Kryesore për 2019

Tatimi mbi Vlerën e Shtuar - 20%

Tatimi mbi Fitimin, Xhiro Vjetore: 0-5 milion ALL (≈ 36,500 EUR) – 0% Mbi 5 milion – 8 million ALL (≈ 58,400 EUR) –

5% Mbi 8 milion ALL – 15%

Tatimi mbi Dividentin – 8%

28

Renditja e Shqipërisë në Raportet

dhe Indekset NdërkombëtareFigure 26 Renditja e Shqipërisë në raportet ndërkombëtare

Indeksi I Perceptimit të Korrupsionit, Transparency International

Vlera 2019 Renditja 2019 Vlera 2018 Renditja 2018 Vlera 2017 Renditja 2017

35 106/180 36 99/180 38 91/180

Indeksi I Lirisë Ekonomike, Heritage.org


66.9 57/180 66.5 52/180 64.5 65/180

Të Bërit Biznes, Banka Botërore


67.7 82/190 69.5 63/190 68.7 65/190

Indeksi I Konkurrueshmërisë Botërore, Forumi Ekonomik Botëror


57.6 81/141 58 76/140 75/137

29

Treguesi i Lehtësisë së

të Bërit Biznes

Maqedonia e Veriut ka renditjen më të mirë në rajon edhe pse pozitat e saj janë përkeqësuar gjatë vlerësimit të 2020; edhe Shqipëria ka përkeqësuar pozitat e saj gjatë vlerësimit 2020,

krahasuar me një vit më parë.

Figura 27. Renditja e vendeve te Ballkanit Perendimor, Lehtësia e të bërit biznes

Burimi: Banka Botërore, Indikatorët e Doing Business

17

10

11

44

48

43

50

50

41

57

44

40

82

63

65

90

89

86

121416181101121141161181

2020

2019

2018

BIH ALB XKX MNE SRB MKD

30

Indikatorët e Doing Business

Shqipëria renditet më poshtë në fushën e trajtimit të lejeve të ndërtimit, energjisë, procedurave fiskale dhe regjistrimit të pronës.

Figura 28. Renditja e Shqipërisë sipas Indikatorëve, Doing Business

Burimi: WB, Doing Business

50

151140

98

44

122

24

98

39

53

166

10798

48

123

25

120

39

1

21

41

61

81

101

121

141

161

181

Të fillosh një Biznes

Të marrësh një Leje

Ndërtimi

Të marrësh Energji

ElektrikeRegjistrimi i

PronësTë marrësh

Kredi Të Paguash

Taksat

Tregtia ndërmjet

KufijveZbatimi I

Kontratave

Zgjidhja e Aftësisë

Mospaguese

2019 2020

31

Tregtia përtej Kufijve – DB 2020

Figura 29. Tregtia pertej kufijve - Eksporte, koha dhe kosto

Shqiperia Europa dhe Azia qendrore

Renditja në 190

vende

Koha - Kontrolli ne kufi (ore) 9 22.1

Kosto - Kontrolli ne kufi (USD) 55 157.5

Koha - përgatitja dhe kontrolli i dokumentave (orë) 6 24.3

Kosto - përgatitja dhe kontrolli i dokumentave (USD) 10 97.9

Renditja 24

Burimi: Doing Business, BB

32

Tregtia përtej Kufijve – DB 2020

Figura 30. Tregtia pertej kufijve - Importe

Shqiperia

Europa dhe Azia

qendrore

Renditja në 190

vende

Koha - Kontrolli ne kufi (ore) 10 21.1

Kosto - Kontrolli ne kufi (USD) 77 162.3

Koha - përgatitja dhe kontrolli i dokumentave (orë) 8 24.7

Kosto - përgatitja dhe kontrolli i dokumentave (USD) 10 93.9

Renditja 24

Burimi: Doing Business, BB

33

Indikatorët e Konkurrueshmërisë

Gjatë 2019, indikatorët Infrastruktura, dhe Sistemi Financiar janë përmirësuar; ndërsa indikatorët Institucionet, Sofistikimet e biznesit dhe Inovacioni janë përkeqësuar

Figura 31. Indikatoret e Konkurrueshmerisë, Renditja e Shqipërisë

76

98

75

104

46 50

75

38

102

111

63

110

68

100

74

97

45 4758

34

105 108

48

91

1

21

41

61

81

101

121

141

161

181

Inst

itu

cio

net

Infr

astr

ukt

ura

Gad

ish

mër

ia

Tekn

olo

gjik

e

Stab

ilite

ti

Mak

roek

on

om

ik

Shën

de

ti

Aft

ësim

Treg

u I

të

mir

ave

Tre

gu I

pu

në

s

Sist

em

i Fi

nan

ciar

Mad

hë

sia

e Tr

egu

t

Sofi

stik

imi i

B

izn

esit

Ino

vaci

on

i

2019 2018

34

Liria Ekonomike

Shqipëria renditet e 52a në rang botëror, duke u përmirësuar me 2 pikë nga viti i kaluar;

Në rang rajonal, Shqipëria renditet e 27a nga 44 vende europiane.

Vendi qëndron poshtë mesatares europiane (68.8) por është mbi mesataren botërore (60.8).

Figure 32. Trendi I Lirisë Ekonomike, Shqipëria

Burimi: www.heritage.org

65.7 65.9

64.4 64.5

66.5

60

70

2015 2016 2017 2018 2019

35

Treguesit e Lirisë EkonomikeFigura 33. Treguesit e Lirise Ekonomike

Sundimi I ligjit madhesia e qeverise

efektiviteti rregullator liria e te berit tregti

Burimi: www.heritage.org

54.1

39.9

25.4

54.8

40.4

30.6

0

10

20

30

40

50

60

e drejta mbi pronen integriteti I qeverisjes efektiviteti juridik

2018 2019

85.1

72.767.5

86.3

73.980.6

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

60.0

70.0

80.0

90.0

100.0

kosto e taksave shpenzimet qeveritare shendeti fiskal

2018 2019

69.1

50.4

82.4

69.3

52.7

81.5

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

60.0

70.0

80.0

90.0

liria e te berit biznes liria e punes liria monetare

2018 2019

87.8

70.0 70.0

87.8

70.0 70.0

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

60.0

70.0

80.0

90.0

100.0

liria e tregut liria e investimeve liria financiare

2018 2019

36

EBRD Knowledge Economy Index

Figura 34. EBRD Knowledge Economy Index 2018

Renditja (46

ekonomi)

Vlerësimi I

përgjithshëm

Institucione për

inovacion

Aftësi për

inovacion Sisteme innovative Infrastruktura TIK

SRB 13 5.13 5.76 5.46 3.26 6.02

MNE 14 5.04 6.20 5.16 2.88 5.92

MKD 22 4.50 5.74 3.83 3.27 5.18

ALB 25 4.36 5.64 4.79 2.36 4.67

BIH 29 4.10 5.04 4.13 2.88 4.35

XKX 35 3.22 4.81 2.75 3.12 2.20

Burimi: Banka Europiane për Rindertim e Zhvillim

Documents

NJË VËSHTRIM MBI TREGUESIT E ZHVILLIMIT EKONOMIK ......pse me një rënie prej 7%. Gjatë vitit 2018, janë rritur investimet në Ndërtesa, Ndërtime dhe Instalime, Mjete Transporti,