NİYAZİ AKDAŞ

Değerli Meslektaşlarım,

2010 yılında döküm sektörümüz, ülkemizde sağladığı istihdam, yarattığı katma değer, direkt ve endirekt ihracat tutarları ile ülkemizin en başarılı sektörleri arasında gösterilmektedir. Ya-şadığı gelişme ve büyüme ile dikkati çekmektedir, ayrıca CAEF ve AFS’nin son verileri sektö-rümüzün Avrupa ve Dünya sıralamalarındaki gücünü ortaya koymaktadır. Dünya’nın her ye-rinden ülkemize döküm talepleri gelmektedir. İç taleplerdeki artış ve birçok dökümhanenin dolu olduğunu görmek bizleri mutlu etmektedir. Tedarikçisi olduğumuz sektörlerdeki geliş-meler incelendiğinde, 2011 yılının 2009 ve 2010 yıllarına göre daha problemsiz geçeceği gö-rülmektedir. 2010 yılında otomotiv sanayii ekonominin itici gücü oldu, 2011 ve 2012 yılların-da ise makine ve yenilenebilir enerji sektörlerinin ekonomiye damgasını vuracağı yıllar ola-cağı tahmin edilmektedir.

2011 yılının ortalarına yaklaştığımız ve yaz aylarına girmekte olduğumuz bu günlerde sizleri ekonomik değerlendirmelerle sıkmak istemiyorum ancak önemli birkaç hususa da dikkatleri-nizi çekmeden geçemeyeceğim. 2008 yılında başlayıp 2009 yılında kendisini yoğun bir şekil-de hissettiren küresel krizin etkileri giderek azalsa da gelişmiş ülkelerin ekonomilerinde bırak-tığı tesir ağır oldu. Gelişmiş ekonomiler, girilen kamu borçlanmalarını ve verilen bütçe açıkla-rını kapatabilmek için likidite sağlamak zorundaydılar. Bu nedenle de para basmak mecburi-yetinde kaldılar. Bugün için ekonomilerinde bir düzelme hissedilse de bunun bedelinin iler-de ödenmesi gerekeceği gerçeğini unutmamak gerekiyor. Avrupa’da yerleşik 286 ekonomist tarafından yapılan ekonomik durum değerlendirmelerine göre; Almanya “mükemmel”, Avus-turya ve Finlandiya “iyi”, Belçika, Hollanda ve Slovakya “olumlu”, Fransa, Estonya ve Güney Kıb-rıs “olumluya doğru” gidiş göstermekte ancak, İtalya “bıçak sırtında”, İspanya, İrlanda, Porte-kiz ve Yunanistan ise “zayıf” görünümü devam ettirmektedir. Portekiz ve Yunanistan’da eko-nominin daha da kötüye gideceği beklenmektedir. Avrupa Merkez Bankası son 9 ayda bu ül-kelere 77 milyar Euro katkı sağlamıştır. 2013’e kadar bu miktarın 500 milyar Euro’ya çıkacağı varsayılmaktadır. Avrupa’da enflasyon hedeflerinin şaşacağı ve yüzde 2,5’a varacağı şimdiden kabul edilmektedir ki bu oran Avrupa Merkez Bankası hedefinin üzerindedir. Avrupa’da eko-nomik büyümenin ise yüzde 1,7-1,9 aralığında gerçekleşeceği beklenmektedir.

İhracatımızın yarıdan fazlasını Avrupa’ya yapmaktayız. Kriz sonrası özellikle Almanya’daki eko-nomik gelişme ile kendini gösteren Avrupa’daki ekonomik toparlanmaya ve bizim Avrupa’ya olan ihracatımızdaki artış eğilimine rağmen, bütün bu ekonomik değerlendirmeler netice-sinde, Avrupa’yı hedef pazar olarak seçmenin ne derece doğru olduğu firmalarımız tarafın-dan tekrar değerlendirilmelidir.

başkandan...

AVRUPA HEDEF PAZAR OLMALI MI?

Grafikte görüldüğü gibi gelişmekte olan ve gelişmiş ül-kelerin büyüme oranlarındaki ayrışma halen devam et-mektedir. Gelişmiş ülkelerde uygulanan para politikala-rı, Avrupa Merkez Bankasının faiz oranlarını arttırması, USD ve EURO paritelerindeki dalgalanma, Japonya dep-remi ve onu takiben gelen tsunami faciası, Kuzey Afrika ve Arap yarımadasındaki halkların demokrasi ve özgür-lük talepleri ile başlayan gerilimler ve olaylar, bunları ta-kiben gelen petrol fiyatlarındaki artışlar dünyamızın kri-tik bir dönemden geçmekte olduğunu göstermektedir. Bu kaotik durumun dünya ekonomisine etkisinin mu-hakkak olacağını düşünüyor, hem politik hem de eko-nomik açıdan çok dikkatli olmamız ve aşırı borçlanma-lardan kaçınmamız gerektiği inancını taşıyorum.

Son yemekli toplantımızda katılımcılarla paylaştığımız gibi eğitim hedeflerimiz kapsamında belirttiğimiz “çev-re mevzuatı eğitimi”ni Haziran ayı başında gerçekleşti-receğiz. Bu eğitim hem pratik hem de teorik bilgileri ba-kımından çok donanımlı iki uzman tarafından verilecek-tir. Gündemimize bu yıllarda giren Enerji Verimliliği ile il-gili eğitimi Haziran ayı sonlarında, İşçi Sağlığı ve İş Gü-venliği eğitimini ise Eylül ayında gerçekleştirmeyi plan-lıyoruz. Bu eğitimler de konularında uzman kişilerce ve-rilecektir. Eğitimlere katılımın fazla olması bizleri mutlu edecektir. Ayrıca sizlerden teknik eğitim konuları ile ilgi-li isteklerinizi de bekliyoruz. Teknik eğitimlerle ilgili önü-müzdeki iki yılı kapsayacak bir teknik eğitim programı hazırlamayı düşünüyoruz.

Yaz başı yemeğimizi Haziran ayı içinde İstanbul Boğazı’nda tekne turunda akşam yemeği şeklinde ger-çekleştirmeyi planlıyoruz, boğaz gecesinin eşsiz güzelli-ğini üyelerimizle birlikte yaşayacağız.

Yaz sonu bizi yoğun bir program bekliyor. Nisan ayında yapılması planlanan fakat karşı tarafın isteğiyle Eylül ayı-na ertelenen Ukrayna gezimizi gerçekleştireceğiz. Ayrı-ca bu yıl, 25 Ekim 1976 tarihinde kurulan derneğimizin 35’inci kuruluş yıldönümüdür. Kuruluş yıldönümümüzü

eşlerimizle birlikte kutlayacağımız bir toplantı düzenle-yeceğiz.

Derneğimiz “Demir ve Çelik Döküm Sanayicileri Derne-ği” adı ile Silvan Döküm Sanayi A.Ş. Yönetim Kurulu Baş-kanı Sayın Sabahattin Mollaoğlu ve Emaş A.Ş. nin Ge-nel Müdürü Sayın Mithat Ural’ın gayretleri ile o tarihler-de uygulanmakta olan İstihsal Vergisi sorununun ve sek-törün diğer sorunlarının bir dernek etkinliği ile çözülme-si amacıyla kurulmuştur. Kurucu firmalar arasında Silvan, Akmetal, Emaş, İral, Aldıkaçtılar, Fer Döküm, Yörük Çelik ve Elektrometal firmaları bulunmakta idi. Bugün bu fir-malardan Silvan ve Akmetal haricinde hiçbiri faaliyette değildir. Emaş firmasında ise döküm üretilmemektedir. İlk genel kurula kadar yönetim kurulu başkanlığını Sa-yın Sabahattin Mollaoğlu üstlenmiş daha sonra bayra-ğı o tarihte Elektrometal Yönetim Kurulu Başkanı olan 8. Cumhurbaşkanımız Sayın Turgut Özal’a devretmiştir. Bizi bir dernek halinde toplayan bu büyüklerimizin ha-yatta olanlarına teşekkür ediyor, ebediyete intikal etmiş olanlara da tanrıdan rahmet diliyorum. Beni bu güzide insanların başkanlık yaptığı makama layık gören sizlere de şükranlarımı sunuyor, hepinize sağlık ve başarılar di-liyorum.

M. Niyazi AkdaşTÜDÖKSAD Yönetim Kurulu Başkanı

GSYİH ORANLARI (AVRUPA – USA – BRIC)

Yeni bir sayı ile herkese merhaba,

Sektörümüz ve ekonomimiz için hızlı başlayan 2011 yılının ortalarına gelmiş bu-lunuyoruz. Yılın ilk yarısında sektörümüzü yakından ilgilendiren iki önemli etkin-likten Hannover Messe 2011 Industrial Supply Fuarını geride bırakırken, metalur-ji dünyasının 4 yılda bir gerçekleşen en önemli fuar organizasyonu GIFA, METEC, THERMPROCESS ve NEWCAST 28 Haziran – 2 Temmuz 2011 tarihleri arasında Al-manya - Düsseldorf’da bizleri bekliyor.

Hem katılım hem de gördüğümüz ilgi yönünden, son yılların en başarılı Hanno-ver Fuarını geride bıraktık. 32 dökümcü firmamız ile 1,200 metrekare’nin üzerin-de alanda rekor bir katılımla, bizlerle özdeşleşen 3. holde ilgi odağı olduk. Hedef pazarımız konumunda olan Avrupa Ana Sanayi’nin dökümhanelerimize olan ilgi grafiğinin her yıl yukarılara doğru yükselmesi göğsümüzü kabartıyor. Bu mutlu-luğumuza katkı sağlayan tüm dökümhanelerimize sonsuz teşekkürlerimizi su-nuyoruz. Üyelerimizin ülke ekonomisi ve ihracatına yaptığı katkıları, fuarda tüm standlarımızı tek tek ziyaret eden Dış Ticaretten Sorumlu Devlet Banımız Sayın Zafer Çağlayan da taktir etti. Sektörümüzün gücünü göstermek ve yeni iş bağ-lantıları sağlamak adına Hannover Endüstri Fuarı’na bundan sonra da bu derece güçlü bir şekilde katılım sağlamamız çok önemli.

2010 yılı sonlarında yapılan ve büyük başarılara imza atan Ankiros – Annofer - Turkcast fuarlarından sonra metalurji dünyasının 4 yılda bir sabırsızlıkla bekledi-ği Gifa – Metec - Thermprocess ve Newcast fuarlarına Türkiye’den rekor bir katı-lım var. Bu yıl “Bright World of Metals” mottosu altında organize edilen Gifa fuar-larının ana konusunu enerji ve doğal kaynak verimliliği oluşturuyor. Hepimizin yakından takip ettiği ve önem verdiği enerji ile kaynak verimliliğinin öne çıkma-sı fuara olan ilgiyi daha da yükseltiyor. Üye olduğumuz WFO ve VDG Alman Dö-kümcüler Birliği tarafından organize edilen Technical Forum 28 Haziran ile 1 Tem-muz arasında zengin bir teknik içerik ile sektör mensuplarının katılımına açık ola-caktır.

Derneğimizin bir info stand, İMMİB’in de kapsamlı bir tanıtım standı ile Türk Dö-küm Sanayiini temsil edeceği bu fuarlarda Türkiye’den 60 firma fuar kataloğun-da yer almaktadır. Haziranın son haftasını Düsseldorf’ta hep beraber olacağız.

Elinizde bulunan Turkcast/Türkdöküm’ün ilerleyen sayfalarında, ülkemizde oluş-turulan ilk döküm kümesiyle ilgili Konya Döküm Kümesi Derneği Başkanı, derne-ğimizin de üyesi Mehmet Ali Acar ile yapılmış röportajı göreceksiniz. Türkiye’de ilk olarak otomotiv sektöründe ve değişik sektörlerde de kurulmaya devam eden kümelenmeyi mercek altına aldık. Sektörümüzde kurulan ilk kümeye dikkatini-zi çekmek istiyoruz.

GIFA’ya Rekor Katılım

SUNUŞ

Kubilay DalTÜDÖKSAD Genel Sekreteri

İmes Sanayi Sitesi C Blok306 Sk. No. 4 Yukarı Dudullu, Ümraniye,İstanbul, 34775T. +90 (216) 540 00 60F. +90 (216) 540 00 61

Eski Yapanlar Plaza No. 1/1 K. 6S.M. Fatih Öngül Sk. Kozyatağı

İstanbul, 34742T. +90 (216) 410 00 60F. +90 (216) 410 00 90

www.aveks.com • [email protected]

Aveks2010.indd A 12/19/2009 15:54:58

İÇİNDEKİLER HAZİRAN / 2011

KÜNYE

RAMAZAN DEMİRCİ İLE EZBERDIŞI

Ramazan Demirci ile Haytaş’ı ve döküm sektörü dışında yaptığı yatırımları konuştuk.

TÜRKDÖKÜM / TURKCAST DERGİSİ İMTİYAZ SAHİBİ: Türkiye Döküm Sanayicileri Derneği adına Yönetim Kurulu Başkanı M. NİYAZİ AKDAŞ SORUMLU YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ: KUBİLAY DAL (Genel Sekreter) YAYIN KURULU: UMUR DENİZCİ - MEHMET ATİK - UĞUR KOCAOĞLU - UĞUR DEMİRCİ - SEYFİ DEĞİRMENCİ DR. CAN AKBAŞOĞLU - PROF. DR. E. SABRİ KAYALI - M. ERHAN İŞKOL - CAN DEMİR - TEVFİK GÜNHAN YÖNETİM YERİ: Yasemin Sok. Birlik Apt. No: 7 / 3 34349 Gayrettepe - İSTANBUL Tel: 0212 267 13 98 Faks: 0212 213 06 31 www.tudoksad.org.tr YAYINA HAZIRLAYAN: TEMATİK MEDYA Yayıncılık ve Ajans Hiz. Ltd. Şti. BASKI: Promat Basım Yayın San. ve Tic. A.Ş Tel: 0212 622 63 63YAYIN TÜRÜ: Yerel - Süreli / TÜRKDÖKÜM - TURKCAST dergisi 3 ayda bir yayınlanır. Dergimizdeki yazılar kaynak gösterilerek kısmen veya tamamen yayınlanabilir.

12

54

4 BAŞKANDAN

6 SUNUŞ

10 DERNEKTEN HABERLER

•TÜDÖKSAD’dan Bahara Merhaba

12 EZBERDIŞI • Ramazan Demirci ile Ezber Dışı

18 ÜYELERDEN HABERLER

• Hassas Döküm ile Robot Teknolojisi Bir Arada

• Yeni Versiyon MAGMA5’’’ 5.2 GIFA’da Görücüye

Çıkıyor

• Gedik Döküm’ün Yeni Ocakları Inductotherm’den

• Geliştirilmiş Stoper ve Nozul Geometrisiyle Döküm

Kalitesinin Artırılması

30 ANALİZ • “Türkiye Sanayi Stratejisi Belgesi ve Eylem Planı

2011-2014

34 KONGRE/FUAR

• GIFA Enerji ve Kaynakların Verimliliğine Odaklanıyor

• WFO Teknik Forum Düsseldorf’ta

• Hannover Fuarından Markalaşmaya

48 RÖPORTAJ •Türkiye’nin ilk Döküm Kümesi Konya’da Oluşturuldu

FABRİKADA 4 ADIMDA ENERJİ:VERİMLİ ÇÖZÜM YARATMAK

İNDEKS

TÜRKİYE’NIN İLK DÖKÜM KÜMESİ KONYA’DA OLUŞTURULDU

48

30TÜRKİYE’NİN

SANAYİ EYLEM PLANI

AMCOL MİNERAL..............................................................47

ANKIROS.......... ...................................................................46

ASK CHEMICALS.................................................................45

AVEKS.......................................................................................7

BES MÜHENDİSLİK............................................................19

EGES...........................................................................3, 29, 30

EVREN...................................................................................23

FERRO TRADE.....................................................................63

FOSECO................................................................................39

HERAUS................................................................................27

INDUCTOTHERM...............................................................41

MAGMA................................................................................53

MARMARA METAL..........................................Arka Kapak

META-FOR.....................................................................58, 59

ÖRS MAKİNA (BOMAKSAN)............................................71

TOSÇELİK.........................................................Ön Kapak İçi

WORLD FOUNDRY CONGRESS.....................................52

YILKAN...........................................................Arka Kapak İçi

Sektörel kümelenmeler Türkiye’de yaklaşık dört yıldır gündemimizde

ve değişik sektörler küme kurmaya devam ediyor. İlk kurulan döküm

kümesini tüm yönleriyle Mehmet Ali Acar’a sorduk.

54 ENERJİ • Fabrikada 4 Adımda Enerji: Verimli Çözüm Yaratmak

60 YAZILIM

• Döküm Endüstrisinde Kurumsal Kaynak

Planlama (ERP) Yazılımı

64 İÇİMİZDEN BİRİ • Erdoğan Alkan

70 HAMMADDE PİYASALARI

• TÜDÖKSAD Hammadde Fiyat Endeksi

72 MAKALE

• Çimento Harcı ve Beton Üretiminde Kullanılmış

Döküm Kumunun Yeri

80 ÜYE REHBERİ

82 FUAR AJANDASI

Nisan - Mayıs - Haziran / 201110

DERNEKTEN

TÜDÖKSAD’dan Bahara MerhabaTürkiye Döküm Sanayicileri Derneği bahar yemeğinde üyeleriyle buluştu. Üyelerin yoğun ilgi gösterdiği yemekli toplantıda Yönetim Kurulu Başkanı Niyazi Akdaş açılış konuşması yaptı. 35. yılını kutlayan TÜDÖKSAD Ekim 2011 tarihinde “35. Yıl Balosu” yapacak.

TÜDÖKSAD’ın geleneksel olarak organize ettiği “Bahar Yemeği Toplantısı” bu yıl 22 Nisan 2011 tarihinde İstanbul Sheraton Maslak Otel’de ya-pıldı. Türkiye’nin dört bir yanından gelen der-

nek üyeleri akşam yemeği eşliğinde sohbet etme im-kanı buldu. Dernek üyelerinin büyük ilgi gösterdiği ye-mekli toplantıda TÜDÖKSAD Yönetim Kurulu Başkan’ı ve Üyeleri de hazır bulundu. Akşam yemeğine geçilmeden bir konuşma yapan TÜDÖKSAD Yönetim Kurulu Başka-nı Niyazi Akdaş, gelen misafirlere teşekkürlerini suna-rak sektörün genel durumu, dernek çalışmaları ve gele-cek aylarda yapılacak eğitim programları hakkında bil-gi verdi. Bu yıl TÜDÖKSAD’ın 35 yaşına girdiğini söyleyen Niya-zi Akdaş, Ekim ayında 35. yıl şerefine döküm sektörünün büyüklüğünü ve geldiği noktayı gösterecek ihtişamlı bir eşli Balo tertip edeceklerinin müjdeledi. Ekim ayında-ki Balo’ya kadarki zamanda uzman kişilerin vereceği üç farklı eğitim programı hazırladıklarını belirten Niyazi Ak-daş, bu eğitimlerden birincisinin ‘Çevre Mevzuatı Eğitimi olacağını söyledi. 2010 yılında yürürlüğe giren ve Çevre Bakanlığı tarafından hazırlanan yeni Çevre Mevzuatı’nın döküm sektörünü yakından ilgilendirdiğinin bilgisini veren Niyazi Akdaş, bundan dolayı birinci eğitim prog-ramını yeni çevre mevzuatına ayırdıklarını belirtti. Çev-

re mevzuatının dökümhanelere yeni yükümlülükler ge-tirdiğini vurgulayan Niyazi Akdaş, uzman kişilerin vere-ceği eğitimlerde üye dökümhanelerden konuyla ilgili yetkililerin katılmasının kendileri açısından faydalı ola-cağını söyledi. İkinci eğitimi ‘Enerji Verimliliği’ olarak be-lirlediklerini belirten Niyazi Akdaş, enerjinin verimli kul-lanılmasının ve yenilenebilir enerjinin döküm sektörü-nün geleceği için çok önemli olduğuna dikkat çekerek bu konuda üye dökümhaneleri aydınlatma hedefinde olduklarını vurguladı. Üçüncü eğitim programını ise ‘İş Güvenliği’ne ayırdıklarını söyleyen Niyazi Akdaş, iş ve işçi güvenliğinin tüm süreçlerin başlangıcı olduğunun altını çizdi. Global ekonomik kriz döneminde kayıp yaşayan sektö-rün 2010 yılında toparlandığını ve 2011 yılına hızlı bir gi-riş yaptığını söyleyen Niyazi Akdaş, tüm iyi gelişmelere rağmen her zaman temkinli davranarak doğru adımlarla hedefe varmanın da önemli olduğuna dikkat çekti. Sek-törü ölçmek için son Hannover endüstri fuarının önem-li bir gösterge olduğunu belirten Niyazi Akdaş şöyle ko-nuştu, “ Döküm sektöründe düşen kapasitelerden son-ra Hannover fuarında gördüğümüz işlerimizin yeniden düzeldiğidir. Fuara katılan dökümhanelerin standlarına ilgi beklediğimizden çok fazlaydı. Temennimiz, bu ilgi-nin önemli projelere ve işlere yeni kapılar açmasıdır.”

Türkdöküm 11

DERNEKTEN

“Almanya dünyaya damgasını vuruyor”TÜDÖKSAD bahar yemeği toplantısında Başkan Niyazi Akdaş’tan sonra söz alan Yönetim Kurulu Eski Başkan’ı Yaylalı Günay, emekli olduktan sonra meslek ve meslek dışı tüm fuarlara katılmaya çalıştığını söyledi ve son ya-pılan Hannover fuarında dikkatini çektiği birkaç hususu üyelerle paylaştı. “Benim gördüğüm Almanya’nın hem teknolojisi, innovasyonları hem de milliyetçiliği açısın-dan dünyaya damgasını vurmasıdır. Fuarda dikkat ettim artık hiç İngilizce konuşulmuyor, fuardaki konferansla-rı takip etmeye çalıştım, düşünün kendi ürünlerini sat-mak için yaptığı konferanslarda bile tamamen Alman-ca konuşuluyordu.” Slaytların Almanca, konuşmacılar ve dinleyenlerin de Alman olduğunu belirten Yaylalı Gü-nay, konferanslarda sadece kendisi gibi birkaç yaban-cının bulunduğunu söyledi. “Orada bulunan tanıdıkla-rıma sordum. ‘niye böyle oldu ?’ diye, ‘Eyalet karar aldı, bundan sonra tüm faaliyetlerde sadece Almanca ko-nuşulacak’ dediler. Almanya’da bizim TUBİTAK’a eş de-ğer bir araştırma-geliştirme merkezi var. Fuarda onla-rın standında birkaç profesör ile konuştum. Bana söyle-dikleri, ‘Otomobilde döküm ağırlığı 50 kiloya indirilecek, bununla ilgili çalışmalar yapılıyor’.

Yeni nesil otomobillerde 50 kilo döküm olacak!Yaylalı Günay, kullanılacak döküm ağırlığını şöyle açık-ladı: “Otomobillerde alüminyum, magnezyum gibi dö-kümler kullanılacak, tabi motor da elektrikli olarak dü-şünülüyor. Kapılar karbon fiber, küçük bir alüminyum takviye de var, bütün karkas alüminyum, jantlar ise ta-mamen karbon fiber yapılmış. Böylece otomobilde dö-

küm ağırlığı 50 kiloya indiriliyor.” Otomotiv sanayine yö-nelik çalışan dökümhaneler için bu gelişmelerin önemi-ne dikkat çeken Yaylalı Günay, Almanya’nın teknolojisi-nin geliştiğini ve Türkiye’nin buna ayak uydurması ge-rektiğini söyledi. Türkiye’nin ucuz ürün satmak yerine, bu teknolojinin peşinden giderek Almanya’nın ihtiyacı olan ürünlere destek vermesinin olabilirliliğini düşün-mesi gerektiğini belirten Yaylalı Günay, dökümhanele-rin teknik birimlerinde görevli mühendislerin Hannover gibi fuarlara gidip oradaki havayı koklamaları gerektiği-ni, bunun ufuklarının açılmasına son derece önemli kat-kılar sunacağını söyledi.

Eges 30. yılını kutluyorBahar yemeğinde Niyazi Akdaş ve Yaylalı Günay’dan sonra söz alarak kısa bir açıklama yapan Eges Yönetim Kurulu Başkanı İsmet İzgül ise bu yılın kendileri için ayrı bir öneme sahip olduğunu belirtti. Eges’in ilk endüksi-yon ocağını imal etmesinin üzerinden 30 yıl geçtiğini ve 1981 yılında Makine Kimya Endüstrisi’ne 50 kiloluk bir endüksiyon ocağı yaparak iş hayatına başladıkları-nı söyleyen İsmet İzgül, “30’uncu yılımızda şunu gururla söylemek istiyorum, Türkiye’de iki ayrı 30 tonluk endük-siyon ocağı siparişi almış bulunuyoruz. Bu siparişlerden biri Akdaş Döküm, diğeri de 20 yıllık müşterimiz olan Samsun Makina tarafından verildi. Samsun Makina’ya 7. ocağımızı vermiş olacağız. Yeni sipariş ocaklar 15 MW gücünde, 30 ton kapasiteli olacak. Döküm sektörünün bize gösterdiği teveccühten dolayı tüm sektöre teşek-kür ediyoruz.” dedi.Sektör mensupları yemek öncesinde ve sonrasında bir araya gelme fırsatını değerlendirerek karşılıklı olarak sektörel bilgileri paylaştılar.

TÜDÖKSAD Yönetim Kurulu Başkanı Niyazi Akdaş

EZBER DIŞI

Ramazan Demirci

EZBE

RDIS

I

“Dökümcülükten geldik, onu yapabilen ya da orada başarabilen bu işleri de yapabilir. Dökümcülük çok farklı, zor şartlarda üretip kazanıyorsunuz. Döküm insanı disipline ediyor” sözleri Ezber Dışı’nın bu sayıdaki konuğu Ramazan Demirci’ye ait. Döküm mesleğine ortaokul yıllarında başlayan Ramazan Demirci, Haytaş Döküm ile döküm sektöründe devam ederken, 1997 yılında Honda’nın, 2000 yılında ise Peugeot’nun bayiliğini alarak Ayışığı Otomotiv ve Açı Otomotiv bünyesinde otomobil alım satımı ve servis işine de giriyor. Bunların dışında Günışığı Sigorta ve Balance Line Stüdio ise diğer iki yatırımı. Ramazan Demirci ile Haytaş’ı ve döküm dışında başka sektörlerdeki yatırımlarını konuştuk.

Türkdöküm 13

EZBER DIŞI

Sizi tanıyarak başlayalım? Döküme nasıl başladınız?1962 Kastamonu doğumluyum. İlköğretimim devam ettiğim yıllarda, adetti, çocuklar, yaz tatillerinde çalışır-dı. Ben de yaz tatillerinde çalışırdım. Liseden sonra ta-mamen babam ile birlikte çalışmaya başladım. Babam, Kalafat Yeri’nde rahmetli Ahmet Çelikkol ustasının ya-nında, dökümcülüğe başlamış, Çeşmemeydanı ilk atöl-ye, daha sonra da Gaziosmanpaşa’da Piyerloti caddesin-de ortak bir dökümhanesi olmuştu. Ardından da 1976 yılında Alibeyköy’de bir döküm atölyesi açtı. 1986’da babamızın işyerinden ticari anlamda ayrılarak, Dudu-lu İmes Sanayi Sitesin’de dökümcülük yapmaya başla-dık. O tarihlerde döküm dışında otomotiv yedek parça işi de yapıyorduk, önemli bir firmaya yan sanayi olarak çalışıyorduk. Haytaş’a 1980’lerin sonunda İMES’te iki kü-çük dökümhane daha ilave etmiştik. Otomotiv yan sa-nayi olarak hizmet veriyorduk. Kalıp ve plastik işine gir-dik, oradaki yönetim, kardeşimin sorumluluğunda de-vam ediyor.Dökümhaneden sonra başka iş arayışlarına girdik. Neler yapabiliriz diye araştırmalar yaptık. Karşımıza otomobil bayiliği teklifi çıktı. Aslında başlangıçta bu işi biraz so-ğuk karşıladık, ama devren satılık bir yer vardı. Biz de burayı alarak işe başlamaya karar verdik.

Neden döküm dışında da bir şeyler yapma gereği duydunuz? Döküm dışında bir sektörde daha yatırım yapmak ge-rektiğini düşünüyorduk ve istiyorduk. karşımıza sürp-riz olarak otomotiv çıktı, başladık ve bu işten oldukça memnunuz.

Otomobilde tam olarak neler yapıyorsunuz?İki markanın bayiliğini yapıyoruz. Bu işe 1997 mayıs ayında başladık. Biz önce başka bir bayilik almıştık, işle-tirken sorun çıktı onu bıraktık. Baktık ki bu sektör fark-lı, devam etmeye karar verdik ve Honda otomobil mar-kasının bayiliğini aldık. Şuan bulunduğumuz Altuni-zade, otomobil ticaretinde o sıralar lokasyon olarak İstanbul’un en bilinen bölgesi idi. İlk yıl Türkiye’nin tem-sil ettiğimiz markanın en iyi bayisi olduk. Sonraki iki yıl da böyle geçti. Bugün iyi bir noktada olan Günışığı Si-gorta Ltd.Şti.’yi de 1997 yılında kurmuş olduk. İşler nor-mal akışında ilerlemeye başladı ve bugüne kadar de-vam ettik. Honda’nın yanında Peugeot’un Altunizade bayiliğini de Açı Otomotiv A.Ş.’yi kurup alarak çalışma-larımıza devam ettik. Değişmeyen kuralımız, müşterimi-zin sürekliliğini oluşturmak, onlara dürüst davranmak, güven vermek, onlara bizim ürünlerimizi satın alma ve kullanma mutluluğunu hissettirme başlıca hedeflerimiz olmuştur. Çalışma arkadaşlarımızın da elimizdeki im-kanlar nispetinde mutlu olabilmeleri için çalışıyoruz.

İlk başladığınız da hem dökümhane hem de burayı birlikte mi sürdürüyordunuz?İkisini birlikte yürütüyorduk ama bunu birlikte sürdür-

mek kolay olmadı. Dolayısıyla bir ayrışmaya girdik. Ben otomotiv kısmını, kardeşim ise dökümhaneyi yürütme-ye başladı. Bu iş de döküm gibi yoğun emek gerektiri-yordu. Bizim bildiğimiz bir sektör de değildi. Öğren-mek ve işi yürütmek için sürekli takip etmek gerekiyor-du. Hafta sonu, tatil demeden her anımızı buraya ayır-dık. Dökümhaneden kalan, çalışma alışkanlığını bura-da da sürdürdük. Bildiğiniz gibi dökümhanenin tatili ol-maz, sürekli işin başında olmak durumundasınız biz de bu alışkanlığımızı buraya da taşıdık.

İlk sene kaç adet araç satışı gerçekleştirdiniz?1997 yılından bu yana araba satışlarımız iyi durumda di-yebilirim. Yılda marka başına 1.000 yeni araç satışı düşü-nebiliriz. Otomobil bayiliğinin yanında bir de sigorta şir-ketimiz var. Bu konuda da iyi durumdayız, bu bölüm-deki çalışma arkadaşlarımız da İstanbul’da en başarılı si-gorta grupları arasında yer almaktadır. Honda ve Peu-geot ’un bayiliğini yapıyoruz. Her iki markanın hem sa-tış hem de satış sonrası hizmetini veriyoruz.

Sektörünüz ve işiniz için 1997 yılı ile bugün arasın-da ne gibi farklar görüyorsunuz, neler değişti? 1997 yılında 15 günde bir otomobil fiyatları düşüyordu, döviz kurları değiştiği için direkt fiyat da değişiyordu. O zamanlar otomobilde banka faizleri aylık yüzde 7 idi. İn-sanlar bu faiz oranını nedense çok fazla bulmuyorlardı. Arabayı aldıktan 2 hafta sonra kaç lira oldu diye soru-yorlardı, memnun oluyorlardı ‘iyi zam gelmiş, doğru ya-tırım yaptım’ diyorlardı. Enflasyon ekonomisi vardı. Bin-diği arabanın ikinci eli de sürekli artıyordu. Şimdi ise in-sanlar şikayetçi, ‘eskiden biniyordum, sonra da kar edip satıyordum’ diyor. Aslında kar etmiyorlardı, otomobil fi-yatları artıyordu, şimdi ise 4-5 yıldır otomobil fiyatları neredeyse aynı. Vergilerden dolayı fiyatlar biraz oynadı, bazen de döviz kurlarından dolayı. Kurda istikrar oldu-ğu için fiyatlar pek değişmiyor. İnsanlar yüzde 7 faiz ora-nıyla araç kredisi alıyordu, arabayı sattığında ikinci elin para ettiğini sanıyordu. Ancak faize verdiği parayı pek

Döküm dışında bir sektörde daha yatırım yapmak gerektiğini düşünüyorduk ve istiyorduk. Sadece döküm sektöründe devam da edebilirdik ancak en az iki sektörde iş yapmanın daha doğru olacağına kanaat getirdik


EZBER DIŞI

hesap etmiyordu. Şimdi faiz oranları düştü, otomobil al-mak yatırım aracı olmaktan çıktı.

Araba almakta eski motivasyon kalktı mı diyorsu-nuz?Faizler düşük, 0,78 civarında, çok değil 5 yıl önce faiz-ler aylık yüzde 1 olsa, yılda 1 milyon adet binek otomo-bil satılır diyorduk. Şimdi 0,78 stoklarda bu hesaba göre araç kalmaması gerek, üstelik kişi başı yıllık ortalama gelir 3 bin dolarlardan10 bin dolar seviyelerine geldiği halde henüz bu adetleri tam yakalayamadı Türk halkı.

Döküm sektörü zor olarak bilinir. Döküm işini ya-pan her işi yapar mı? Dökümcülükten geldik, onu yapabilen ya da orada ba-şarabilenler, başka yatırımları da, kolay başarabilir de di-yebiliriz. Dökümcülük çok daha farklı, daha zor şartlar-da üretip kazanıyorsunuz. Mücadele çok farklı. Burada hizmet sektöründeyiz. Biz burada bir ürün üretmiyoruz, bir ürün alıp satıyoruz. Otomotiv parçası üretene sor-mak lazım. Otomobili kim üretiyor? Üretilebilme şartla-rı nedir? Örneğin geçen ay ortalama 10 adet gelen bir araç aniden ayda 1 adete düştü. Yan sanayi zarar gör-müş, kendini toparlama sürecinde, üretilemiyor bu par-ça. Bizim işimiz zor gibi gözüküyor ama burada satıyo-ruz, uygun Pazar var ise, ki insanlar bizden daha iyi takip ediyor ve alım tercihi yapıyor. Bizim görevimiz, sadece müşteriye bu alım sürecini keyifli geçirtebilmek. Döküm daha farklı, bir şey üretiyorsunuz. Bu ürünü ben yaptım diyorsunuz. Biz burada aldım- sattım diyoruz, yada ser-vis hizmeti veriyoruz, bunun da keyfi başka tabi.

İMES sanayi sitesinin en canlı olduğu dönemde siz oradaydınız. Dökümhaneyi büyütmeyi düşünmedi-niz mi? Ya da döküm ile ilgi bir şeyler yapmak, örne-ğin döküm işleme, otomotiv parça konusunda mar-kalaşmak gibi… aklınızdan geçmedi mi? O dönem-lerde döküme yakın bir iş yapmak dökümcüler ara-sında daha revaçta idi. Bizim de düşüncemizde vardı. Krank yatırımı yapma dü-şüncemiz vardı. Bizim seviyemiz dökümhaneler arasın-da ilk shell moulding maça makinesini biz bulup aldık. Bir İtalyan makinesiydi. Büyük dökümhanelerin bu tür makineleri muhakkak ki vardı. Maça makinesini satın alıp çalışır duruma getirdik. İMES’te bunu ilk biz yaptık. Daha sonra indüksiyon ocağına geçtik. Yedek parça ko-nusunda marka yaratıp ürünü rafa koyma gibi hedefi-miz vardı. Bununla ilgili olarak da TÜDÖKSAD’ın düzen-lediği bir Amerika gezisinde Philadelphia’da fuarda Ja-pon Sinto derecesiz kalıplama makinesi görüp izledik. Ertesi gün Dernek’in ziyaret düzenlediği bir alüminyum dökümhanesine Ardöksan’dan Sayın Sabahattin Karalar ile birlikte gittik. Inductoterhm Genel Müdürü sayın Le-vent Otsukarcı Bey sağolsun bize yardımcı oldu. Levent Bey’in yardımıyla konuştuk, pazarlık yaptık makineyi al-maya karar verdik. Orada hem biz hem Ardöksan sipa-riş verdik. Türkiye’ye döndüğümüz de otomobil bayilik işi karşımıza çıkınca sermaye yapısı hem bunu hem de makine yatırımını kaldıramayacağı için makine siparişi-mizi iptal ettik. Bu işe kanalize olduk. Bayilik işi imkanı bir ay gecikseydi, bu durumumuz olmayabilirdi. Kısmet bu tarafa oldu. Pişman mısınız diye sorsanız, değiliz. As-lında bizim arazi olarak uygun yerimiz mevcut. Döküm-haneyi büyütebiliriz. Böyle bir düşüncemiz de zaten var.

Ailenizin döküm geleneğinden bahsedebilir misi-niz? Babam döküm sektöründe işe çırak olarak başlamış. İlk çalıştığı yer Kalafat Yeri. Ustasının yanında başlamış, us-tasını çok sever ve hürmet ederdi. Bize de bunu telkin ederdi. Babamın ustasını bizler de bir akrabamız gibi sa-yar severdik. O da dökümden emekli olduktan sora ma-nifaturacılık yapmıştı. Vefatına kadar hiçbir şekilde irti-batımız kopmadı. Kalafat yerinde ondan sonra da dö-küm işini çocukları devam ettiriyordu. Döküm işimizde bir usta çırak ilişkisi vardı. Babam o kül-türle devam ettirdi, biz de öyle devam ettik, mühen-dis değiliz. Biz üç erkek kardeşiz. Kardeşlerimden biri-nin Gebze’de dökümhanesi var, o bizden ayrı. Ben diğer kardeşimle birlikte döküm işini sürdürüyorum.

Haytaş Döküm şuan neler yapıyor?İşleri kardeşim sürdürüyor. Biz biraz daha butik bir dö-kümhaneyiz, ekseriyetle daha zor ve sipariş adetleri az parçaları döküyoruz. Çünkü fiyatta rekabet edecek bir durumumuz yok. Biz de makinalaşma veya otomasyon yeteri düzeyde değil. Dolayısıyla maliyetlerimizdeki iş-çilik gideri payımız yüzde 25’in altına düşmüyor. Daha

Türkdöküm 15

EZBER DIŞI

fazla, az adetli işler yapıyoruz. Biz daha çok otomotiv yan sanayi parçaları döküyorduk, bu azaldı tabi. Adetler yükselince otomotivde seri ima-lat daha fazla öne çıktı. Dolayısıyla bizim otomotiv yan sanayiye olan kapasitemiz azaldı. Az adetli yedek par-ça işleri bizde kaldı kamyon, traktör parçaları gibi. Hazır beton sektörü gelişmeye başladığında o aralar kapasi-temiz oldu. Betonarme iskele kalıpları yada beton mik-serlerinin dönen dirsekleri gibi parçaları yaparak belli bir kapasiteye ulaştık. Şimdi yine makine parçaları ola-rak devam ediyoruz. Üretimimizin yüzde 15’i de ihraç ediliyor. İtalya’daki bir müşterimize yıllarca üretim yap-tık, çok önemliydi. Bir dönem ise, kendi kapasitemizin haricinde çok sayı-da dökümhaneyi kısmen veya tamamen işlettik. Bunlar küçük dökümhanelerdi. 1980 - 1990 yılları arasında 10’a yakın dökümhane işlettik. İşlerini veriyorduk, hammad-desini veriyorduk, hatta işçiliklerini bile ayrı verdiğimiz bazı dökümhaneler vardı. Bu 10 dökümhaneyi çalıştıra-bilecek kadar işimiz vardı, orada ürettirip sevk ediyor-duk. Müşterinin istediği kalitede, istediği zamanda ya-pıp teminini sağlıyorduk. Bizim işlerimiz çoğalmış idi, biz de kapasiteleri boş olan bazı firmaları organize ettik. Siz şimdi zaman ayırabiliyor musunuz dökümhane-ye?Fiili olarak orada bulunmuyorum. Ama hesaplar günlük olarak geliyor, gidip bakmıyoruz ancak neler olduğunu rahatlıkla hissedebiliyoruz.

Sizi hem dökümün içinde hem de dışında kabul edersek Türkiye’de döküm sektörünü nasıl görüyor-sunuz? Normal olarak düşündüğünüzde dökümün Türkiye’ye geldiği gibi artık uzaklaşması gerekiyor. Döküm sanayi-sinin gelişmiş ülkelerden daha az gelişmiş ülkelere kay-

ma gibi bir eğrisi vardı her zaman. Tahminin gelecek dö-nemde Türkiye’ye geldiği gibi gitmesidir. Gelişmiş ülke-lerde çevre bilinci gelişiyor, üretim maliyetleri artıyor. Döküm gibi iş alanları her zaman az gelişmiş ülkelere doğru gider. Dökümde en büyük sıkıntılardan biri, ça-lışan bulmak olacak. Gelişmiş ülke insanları bu işte ça-lışmak istemez. Haytaş’ta 20 yıldır çalışan elemanlar var, yenilerini bulmakta zorluk yaşıyoruz. Çevre bilinci ve çalışan istihdam edebilme sıkıntısından, daha az tek-noloji ve kalite gereken parçaların üretimi Avrupa’dan Türkiye’ye, buradan da daha az gelişmiş ülkelere gide-cek diye düşünüyorum.

Aynı zamanda Türkiye’de döküm sektöründe çok ciddi yatırımlar var. Belki yeni dökümhaneler kurul-muyor ama var olan dökümhanelerin büyük bir ço-ğunluğu kapasitelerini artırıyor. Sizce bu bir çeliş-ki değil mi?Yeni yatırımlar yada kapasite artışı da görebiliyorsunuz. Biz tüm sanayi yatırımcılarını tebrik ediyoruz. Ürünlerini rekabetin daha az yaşandığı yeni pazarlarla da tanıştır-maya çalışıyorlar. Yeni yatırımlar yerine, mevcut şartlar-la yenilenen yatırımlarla üretimi artırma, artan rekabet ve maliyetlerden ihtiyaç olduğuna inanıyorum. Büyü-mek durumundasınız, yoksa küçük kalır ve rekabet ede-mezsiniz. Kazancınızın bir kısmını tesise tekrar geri ya-tırmak durumundasınız. Vergi planlaması için de bir ge-rekliliktir yatırım.

Genelde otomobil tarafındasınız. Döküm kısmını nasıl takip ediyorsunuz? İşin açık tarafı ben çok fazla takip etmiyorum. Haytaş’ın

Dökümcülükten geldik, onu yapabilen ya da orada başarabilen bu işleri de yapabilir diyebiliriz. Dökümcülük çok daha farklı, daha zor şartlarda üretip kazanıyorsunuz. Mücadele çok farklı, yani burada yapabilirsin sonuçta sermayedir belki önemli olan, hizmet işi yapıyoruz


EZBER DIŞI

başında kardeşim var, o takip ediyor. Ancak sektörü ge-nel olarak takip etmeye çalışıyorum, bir çok dökümcü dostum var, onlarla birlikte olmayı seviyorum. Tabi oto-mobil tarafı çok zamanımızı alıyor, çok kurumsallaşabi-len bir firma değiliz. Dolayısıyla her zaman ilgilenmeniz gerekiyor. Kendim bire bir her şeyle uğraşıyorum.

Siz dökümhanede ne kadar bir süre bulundunuz?Ben dökümhanede bilfiil çalıştım, genelde idari olarak çalıştım. Kupol ocakçılığı, indüksiyon ocakçılığı ve maça makinasında da çalıştım.

Döküm zor bir iş miydi?Evet zordu denebilir. Hem idare eden için hem de ça-lışanlar için zahmetliydi. Onun için kazanılan her kuru-şun helal olduğu söylenir. Fiziki koşulları, gerçekten zor bir meslek. Dökümde eskiden para çok kazanılıyormuş, bir akşam-da da yeniliyormuş denir hep. Bu biraz tuhaf, yani çok kazanılan para aslında bir akşam yenilmekle bitmez. De-mek ki çok kazanılmıyormuş ki bir haftalık kazancını bir akşamda harcayabiliyormuş. Yani 5-10 kişinin bir akşam yemek yiyerek bitirebileceği bir para. İnsanlar ileriyi gör-mediği için, rekabetin bilinmediği dönemlerde kendile-rini ileriki yıllara hazırlayamamışlar. Yani küçük de olsa kazancını sermayeye dönüştürüp yatırım yapanlar işle-rini büyütüp bugün birer sanayici oldular. Diğerleri de emekli oldular veya başka bir iş tuttular diye biliyorum.

O zaman rekabet böyle değildi tabi. Şimdi her şey zor rekabet edemiyorsanız ayakta durmanız imkansız. Es-kiden üretim de zordu, örneğin bir döküm dökülecek 50 metrekare, 100 metrekare yerde, 10 günde, 20 gün-de bir dökebiliyor, şimdi bu mümkün mü? Ciro yapmak, para kazanmak için bir dökümü 20 gün bekleyebilir mi-siniz? Var olan kapasiteyi sürekli dolu tutmak zorunda-sınız.

Genelde söylenen o tozu yutan bir daha bırakmaz derler, ama siz bıraktınız?Evet doğrudur, az kişi bırakıyor, ben ara verdim fakat orada edinmiş olduğum iş alışkanlıklarına hala devam ediyorum. Yine sürekli işin başındayım, hafta sonları ge-nelde çalışıyorum .

Geçmiş dönemden bugüne, döküm sektöründe bir çok firmayı da kişiyi tanıdınız. Sektörü başarılı bu-luyor musunuz?Başarılıydı sektör, hatta bazıları çok başarılıydı, sürek-li yatırım yapıyorlardı, biz özenerek bakıyorduk onla-ra, bizim hedefimizde de o vardı, başarılı olmuş firma-lara yaklaşmaktı ama sektör değişince dikkatimiz başka yöne kaydı. 1997 yılından beri döküm sektöründe bü-yümek gibi bir hedefimiz olmadı, ama bir gün döner-sek yine büyüme hedefini muhakkak ki koyacağız. Çün-kü kazanç ve istihdam fazla üretmekten geçer. Artık az üretip çok kazanmak kalmadı, sürekliliği sağlamak ge-rekiyor.

Yatırım yapmak gibi bir düşünceniz gerçekten var diyebilir miyiz?Tabi aklımızın bir kenarında döküm sektöründe iyi bir yatırım yapmak duruyor. Yatırım konusunda samimiye-timize inandığımız an böyle bir işe girebiliriz. Neticede döküm bizim baba mesleğimiz ve bunu halihazırda za-ten yapıyoruz. Döküm konusunda daha büyük bir yatı-rım yapmak her zaman bizim için bir gerçekliğin ifade-sidir. Bunu yaptığımızda ne biz ne de bir başkası sanırım şaşırmaz. Her ne kadar başka yatırımlara, sektörlere de girmişsek döküm de bizim işimizin bir parçası ve bizim çıkış noktamız orası, biz dökümcülükten geliyoruz ve Haytaş Döküm olarak zaten sektörde devam ediyoruz.

Otomobil tarafına yeniden dönersek, bayilik ve ser-viste kaç kişi istihdam ediyorsunuz?Ayışığı Honda bayiliğinde 105 kişi çalışıyor. Peugeot’da 75 kişi çalışıyor. Yılda ortalama, her bir markada, 1000 adet yeni araba, 500 adet de ikinci el araba satıyoruz. Senede 15 bin de her bir markaya servis ve satış sonra-sı hizmet veriyoruz. Bu binamızın üst katında kendimi-zin bir yıldır işlettiğimiz bir plates ve yoga stüdyomuz var. Balance Line Stüdio. İstanbul’da, butik bir işletme oldu. Eşim çok istedi, zaten kendisi işin başında. Üyelik sistemi ile değil, ders verecek hocalar ile randevu alına-rak spor yapılan bir stüdyo.

Türkdöküm 17

EZBER DIŞI

Otomotiv bayilik işi kazançlı mı?Kazançlı aslında, bir dönem gayet iyiydi. Yeni girmek için yatırımın doğru olmadığını düşünüyorum, örne-ğin alabileceğimiz yeni markalar var kendimiz işin için-de olmamıza rağmen girmede tereddüt ediyoruz. Çün-kü yatırımın karşılığını almak çok zor. Tabi bu sektörün en güzel yönü iadesi yok, sattığınız üründe fire olabilir ama iade yok. Dökümde veya diğer işlerde iade bir so-rundur. Yani karlı iken zarar edebiliyorsunuz ama bura-da öyle bir şey yok. Ürün ve parça peşin alınır, peşin sa-tılır. Bu kısmı çok güzel.

Bu işteki hedefiniz nedir?Burada bir marka daha ekleyebiliriz, hatta birkaç mar-ka. Bu konuda niyetimiz ne kadar var derseniz işin açık tarafı biraz tereddütlüyüz, çünkü yeni baştan bir yatırım günümüz karlarını pek karşılayacak gibi değil. Kar marj-larından dolayı bu sektöre çok girmek istenmiyor. Biz sektörde olduğumuz halde tereddüt yaşıyoruz. İnsan-lar sektöre girmeye meraklı olabilir ama işin içine gir-diğinizde karlılıklara baktığınızda doğru bir yatırım ol-madığına kanaat getiriyorsunuz. Tabi bunu yeni başla-yacaklar için söylüyorum. İşin içindeyken sistem bir şe-kilde dönüyor. Döküme ilgi nasıldır bilmiyorum ama bu sektöre girmek isteyen çok kişi var. Yada bu sektörde ça-lışanlar birden çok sektörde bulunabiliyor.

Bu sektörde yaşadığınız en büyük sıkıntı nedir? Olabilecek ekonomik krizlerde hemen etkileniyor. Ürün sağlayıcı firma, sigorta şirketleri ve müşteriler arasında sıkışıp kalmış bir meslekteyiz.

Döküm sektöründe yatırım yapanlara bu sektörü öneriyor musunuz?Dökümcü birkaç dostuma önerilerde bulunmuştum, bu sektöre yatırım yapabilirsiniz diye. Sektörden yatırım yapanlar olursa seviniriz. Bilgi konusunda kendi bilgi-miz kadar destek de veririz. Ama bu işin başında da ke-

sin olarak fiilen olmak gerekiyor. İyi marka seçmek ge-rekiyor, dökümde de böyledir iyi parça dökmeniz ge-rekiyor. Distribütörünüz önemli, yani çalıştığınız part-nerin yaklaşımı ve şirket kültürü başarınızda büyük et-ken. Ama otomobil ve döküm sektörünün müşteri iliş-kileri çok ayrı. Dökümde biri arıyor, 30 yıldır çalışıyoruz aynı firmayla, eşini tanıyorum, ailesini tanıyorum selam söyleyiniz diyorum. Müşterilerinizle dost oluyorsunuz. Burada bir kere araç satıyorsunuz belki birkaç yıl son-ra o da araç yenilerse karşılaşıyorsunuz. Orada müşte-ri sayınız az, sıcak dostluklar olabilir. Bizim mesela 40 müşterimiz vardı, 40 da mal altıklarımız vardı toplam 80 kişi. Bunlardan diyelim ki yüzde 20’si ile yüzde 80 kapa-sitenizle iş yapıyorsunuz. Bir de meslektaşlarınız var ve dostlarınız. Bu işte de dostluk var ama kimse birbirine doğruyu söyleyemez. Gerçi doğru söyleseniz de inan-mıyor kimse. Dökümde ilişkiler daha dostanedir. Ora-da da bazen fiyat düşürme, iş alabilme adına, sıkıntılar yaşandığını biliyorum. Tabi döküm sektöründe kaybet-tiğiniz bir müşterinizle burada kaybettiğiniz bir müşte-ri arasında çok fark var. Orada kapasite düşüyor burada ise sadece bir araç satmamış oluyorsunuz.

Siz piyasayı yakından takip eden biri olarak döküm sektörünü de yakından ilgilendiren elektrikli araç-lar konusunda ne düşünüyorsunuz?Elektrikli araçların yakın vadede gelişme sağlayacağını düşünmüyorum. Şuanda şehir içi kullanıma müsaitler. İtalya’da var böyle araçlar. İşe gidip gelmek için uygun araçlar. Şarj konusu çözülebilirse insanlar rağbet göste-recek. Uzun vadede oturabilecek bir konu. Tabi elektrikli araçların geleceği olduğunu söyleyebiliriz. Şuanda, mo-tor üreticileri yerine, pil üreticilerinin, küçük, hafif ve bü-yük enerjili, kendi kendini şarj eden gibi ar-ge yatırımla-rı yapıldığına göre bu işi uzun vadede olacak. Hükümet-ler de çevreyi kirletmediklerinden ötürü aldıkları ÖTV’yi düşürürlerse insanlar da tercih edecekler. Kullanımları yaygınlaşacak.Beni işyerimde ziyaret ederek zaman ayırdığınız için, siz-lere ve TÜDÖKSAD’a teşekkür ederim.

Dökümcü birkaç dostuma önerilerde bulunmuştum, bu sektöre yatırım yapabilirsiniz diye. Sektörden yatırım yapanlar olursa seviniriz. Bilgi konusunda destek de veririz. Ama bu işin başında fiilen olmak gerekiyor


yesinde müşteri beklentilerini en üst düzeyde karşılı-yor. Gedik Holding bünyesinde 1982 yılında kurulan ve hassas döküm yönteminin Türkiye’de birçok alan-da yaygın biçimde kullanılmasına öncülük eden Gedik Hassas Döküm, yenilikçi anlayışıyla ürün kalitesini sü-rekli geliştirmeye devam ediyor.Uzman kadrosu, modern üretim hatları ve kalite kont-rol ekipmanları ile müşterilerine daha kaliteli, ekono-mik ve hızlı hizmet verebilmek için yeni projeler geliş-tirmeye devam eden Gedik Hassas Döküm, son olarak hassas döküm teknolojisiyle robot teknolojisini bir ara-ya getirdi. Ek işlem gerektirmeden, çok özel formların bile imal edilebilmesini sağlayan hassas döküm yönte-mi, grift parçaların ekonomik olarak üretilmesini sağ-lasa da döküm sonrası işlemler oldukça yüksek işçilik gerektiriyor. Gedik Hassas Döküm ile GeKa® Robot bu sorunu ortadan kaldırmak için birlikte yürüttükleri en-düstriyel robot projesini hayata geçirerek bir ilke daha imza attı. Hassas dökümde en yüksek işçilik gerektiren döküm sonrası işlemler için döküm parçaların son işlemlerin-de yollukların sıfırlanması ve çapak alma gibi operas-yonlarda GeKa Robot otomasyon sistemlerinin kullanı-mına başlandı. Bu yöntem seri üretim parçalarda üre-tim hızını ve kaliteyi artırırken düşük maliyet, iyi ça-lışma koşulları, iş esnekliği ve yönetim kolaylığı gibi avantajlar sağlıyor. Robot teknolojisini kullanmaya başlayan Gedik Hassas Döküm, bundan böyle müşteri-lerine daha hızlı ve yüksek kaliteli ürünlerle hizmet ver-meyi hedefliyor. Gedik Hassas Döküm, GeKa® Robot ile çalışmaları devam eden diğer projeler tamamlandığın-da üretiminin birçok safhasında endüstriyel robot kul-lanımına geçmeyi planlıyor.

ÜYELERDEN

Hassas Döküm ile Robot Teknoloji Bir AradaGedik Hassas Döküm ile GeKa® Robot, hassas döküm sonrası yüksek işçilik gerektiren işlemlerde kolaylık sağlamak için birlikte yürüttükleri endüstriyel robot projesini hayata geçirdiler. Bu yöntem seri üretim parçalarda üretim hızını ve kaliteyi artırırken düşük maliyet, iyi çalışma koşulları, iş esnekliği ve yönetim kolaylığı gibi avantajlar sağlıyor.

Gedik Hassas Döküm ile GeKa® Robot birlikte yürüttükleri endüstriyel robot projesini hayata geçirerek bir ilke daha imza attı

Türkdöküm

Tek bir kaynaktan, yüksek hacimli, düşük et ka-lınlığı olan kompleks parçaları montaja hazır, bitmiş ürün olarak üreten Gedik Hassas Dö-küm, teklif aşamasından, numune, üretim ve

bitmiş parça üretim aşamalarına kadar olan süreçlerde esnek üretim yapısı ve sürekli yenilenen teknolojisi sa-


Yeni Versiyon MAGMA5’’’ 5.2 GIFA’da Görücüye ÇıkıyorMagma, GIFA 2011’de döküm proses simülasyonunun ekonomik yararlarını ve MAGMA5’’’ 5.2’nin tüm döküm malzemeleri ve prosesleri için geliştirilmiş olanaklarını sergiliyor.

Magma GmbH, 28 Haziran – 2 Temmuz 2011 tarihleri arasında gerçekleştirilecek olan 12. Uluslararası Döküm Fuarı GIFA’ da döküm proses simülasyonu için kullanı-

lacak yeni nesil yazılımı MAGMA5’’’’i gösterime sunuyor. 300 m2’lik stand alanında döküm üretim prosesinin her aşamasında optimizasyon sağlanması için MAGMA5’’’’ ile döküm simülasyonunun ne şekilde gerçekleştirilebile-ceğini ziyaretçileri ile paylaşacak olan Magma, en yeni versiyon MAGMA5’’’ 5.2’nin tüm döküm malzemeleri ve prosesleri için geliştirilmiş olanaklarını sergiliyor. Fuar-da maça üretim prosesinin simülasyonu için oluşturu-lan yeni yazılımı MAGMA C+M ilk kez gösterime sunu-luyor ve döküm proseslerinin otomatik optimizasyonu konusundaki gelecek uygulamaları hakkında bilgi veri-liyor. Magma, bunlara ilave olarak enerjinin daha verim-li bir şekilde kullanılmasına olanak sağlayacak inovatif ürün ve prosesleri geliştiren şirketleri destekleyen “eco-Metals” kampanyasına da katılıyor. Şirket, bir dökümha-nenin enerji ve kaynak verimliliğini kayda değer ölçüde nasıl arttırdığını gösteren döküm prosesi simülasyon-

larını pratik örnekler eşli-ğinde ziyaretçilerin be-ğenisine sunuyor.

MAGMA5’’’ – optimize edilmiş gerçeklik

MAGMA5’’’ 5.2 kokil döküm, al-çak basınçlı kuma ve alçak basınçlı kokile döküm için yeni proses modları gibi çeşitli yeni simülasyon olanak-ları sunuyor. Yazılım aynı zamanda bir simülasyon de-vam ederken proses parametrelerini kontrol etme ola-nağı tanıyarak proses tasarımını da destekliyor. Kullanıl-mak üzere DISAMATIC ve hassas döküm için proses mo-dülleri de artık hizmetinizde. Magma, GIFA’da aynı zamanda dökülmüş haldeki ve ısıl işlem görmüş alüminyum, demir ve çelik dökümlerde lokal mikro yapıların ve özelliklerin kantitatif olarak be-lirlenmesi konusundaki en yeni gelişmeleri de sergili-yor. MAGMA5’’’ kalıp dolumu sırasında oluşabilecek kum ve oksitlenme kalıntılarını simüle ederek döküm malze-melerinin neden olabileceği hataları tahmin edebiliyor.

Döküm kalıp kullanılarak görselleştirilen MAGMA5’’’ proses oryantasyonu

ÜYELERDEN

Türkdöküm 21

MAGMAnonferrous, eriyiğin metalurji, aşılama ve hid-rojen içeriğini göz önünde bulundurarak alüminyum alaşımlarının son mikro yapısı ve mekanik özellikleri-ni hesaplayabiliyor. MAGMAiron demir malzemeler için grafit büyümesinden matriste faz dağılımına kadar çe-şitli lokal mikro yapıları öngörüyor. MAGMAsteel ise çe-lik dökümlerdeki makro segregasyonları ve ısıl işlemin neden olduğu lokal mikro yapıları hesaplayabiliyor. Gerilme modülü MAGMA stress ilk kez döküm çat-lak problemleri ve çarpılmaları tahmin edebilmek için ısıl işlem ve son işlemlerin de dahil olduğu tüm üretim adımlarında termal döküm gerilmelerini hesaplayabil-me seçeneklerini sunuyor. Simüle edilmiş çarpılma so-nuçları bir koordinat ölçüm makinesi yardımıyla çok kısa sürede değerlendirilerek gerçek ölçüm değerleri ile karşılaştırılabiliyor. Yeni MAGMAdielife modülü ile ilk defa takım tasarımı ve termal gerilmelerin sürekli dö-küm kalıplarının mukavemeti üzerindeki etkilerini de-ğerlendirme olanağı sağlanıyor.

MAGMA Core+Mold – maça üretiminde saydamlıkMagma, MAGMA C+M ile maça üretim prosesinin si-

mülasyonu için entegre bir araç sunuyor. MAGMA C+M organik ve inorganik maçaların çıkarılması, üf-lenmesi ve sertleştirilmesini simüle edebiliyor. Bağla-yıcı sertleşmesinin katalizör bir gaz tarafından gerçek-leştiği ya da temperlenmiş maça sandığı ile destekle-nen maça üretim prosesleri de program tarafından des-tekleniyor. MAGMA C+M hava kum karışımının akışını hesaplayabilmek için maça çıkarmadan başlamak üze-re tüm maça üretim adımlarını göz önünde bulundu-ruyor. Entegre veri tabanı yardımıyla kum ve bağlayıcı sisteminin, maça sandığı ve üfleme borularının karak-teristik özelliklerini belirleme olanağı sağlanıyor. Prog-ram gaz ile sertleştirilen maçalardaki gaz çıkışı, temiz-leme ve kürleşme reaksiyonlarını simüle edebiliyor. Isıy-la kürlenmiş maça sandıklarının temperlemesinin tasa-rım ve kontrolü ısıtma filtrelerinin ve yağ kanallarının modellenmesi ile efektif olarak destekleniyor. MAGMA C+M, inorganik maçalarda ısıtılmış maça sandığı içeri-sinde maça kuruma süresini hesaplayabiliyor. Program MAGMA5’’’ in tüm fonksiyonlarından faydalanabilirken ister tek başına bağımsız olarak, ister MAGMA5’’’ eklenti-si şeklinde de kullanılabiliyor.

DÖKÜM PROSES SİMÜLASYONU YAZILIM

Döküm proses simülasyonu yazılımı, kalıp doldurma, katılaşma ve soğumanın da dahil olduğu tüm proses aşamalarını göz önünde bulundurarak mekanik özel-liklerin, termal döküm gerilmelerinin ve döküm bile-şenlerinin distorsiyonunun kantitatif olarak tahmin edilmesine olanak sağlar. Simülasyon bir döküm par-çasının kalitesini üretim başlamadan evvel ortaya ko-yar. Bu sayede döküm prosesi istenilen parça özellik-lerine göre tasarlanabilir. Son on yıl süresince birçok dökümhane için döküm simülasyon programı kullanımı bir zorunluluk hali-ne geldi. MAGMA5’’’ artık döküm proses simülasyonu olanaklarını daha da genişletiyor ve bu teknolojinin kabul görmesini daha da hızlandıracağa benziyor.

Döküm kalıp kullanılarak görselleştirilen MAGMA5’’’ proses oryantasyonu

MAGMA C+M ile kompleks takımlar için maça oluşturma prosesinin simülasyonu gerçekleştirilebilir. Resimde tek maça kutusu içinde 3 maçanın simülasyonu görülmektedir.

ÜYELERDEN

Nisan - Mayıs - Haziran / 201122 Türkdöküm

MAGMA TÜRKİYE

Türkiye’de ofis açarak faaliyet yürüten, metal döküm endüstrisi, döküm alıcıları ve döküm tasarımcıları-na kapsamlı çözümler sunan Magma, ürün ve servis portfolyosunda güçlü modüler simülasyon yazılımı MAGMASOFT® , en son sürümü MAGMA5’’’ ile, ayrı-ca döküm tasarım ve optimizasyonu için çeşitli mü-hendislik hizmetleri yer alıyor. MAGMASOFT® bugün özellikle otomotiv ve ağır sanayi uygulamalarında-ki döküm parçaların optimizasyonunda olmak üzere tüm metal döküm endüstrisinde kullanılıyor.

Gedik Döküm’ün Yeni Ocakları Inductotherm’den Gedik Holding Adapazarı Hendek’te kurduğu yeni tesislerinde Inductoterm’in ocaklarını tercih etti.

Gedik Holding bünyesinde faaliyet gösteren Gedik Döküm, yeni yatırımları için ihtiyaç duyduğu 3er-gitme sistemi ile bir adet ısıtma sistemi için inductotherm’i tercih etti. Gedik Holding, Hendek’te kurulan yeni entegre tesisinde dökümhane için gereken ergitme ve ısıtma sistemlerinin tamamını inductotherm’e geçtiğimiz yıl sipariş etmişti. Üretim ve kurulumu tamamlanan ocaklar ise 1750+250

KW Meltmanagerli Dual Trak Plus, 2 x 3 ton çelik gövdeli, tartılı, tam kapalı kapaklı ocak, 1250+250 KW Meltma-nagerli Dual Trak Plus, 2 x 2 ton çelik gövdeli, tartılı ve tam kapalı kapaklı ocak. Bronz alaşımları ergitme için 125 KW 3 Khz VIP- I 1 x 200 kg push out ocak ile 50 KW 3 KHz bronz takoz ısıtma sistemleri olarak sıralanıyor. An-kiros Fuarında ve sonrasında yeni aldığı siparişlerle 2011 yılına tam kapasite girdiğini açıklayan inductotherm, aynı doluluk oranı ile üretimine devam ediyor.

Otomatik optimizasyon geleceği ifade ediyorDökümcüler kalite ve maliyet hedeflerini gerçekleştire-bilmek için otomatik optimizasyondan faydalanabilir-ler. Otonom optimizasyon doğru döküm tasarımı veya optimum proses parametrelerinin sağlanması için çe-şitli seçenekler sunar. Bilgisayardaki görsel döküm tes-ti optimum konfigürasyon için gerekli parametre deği-şimlerine ve sistematik irdelemelere olanak sağlar. İçeri-sinde entegre şekilde yer alan temel fizik bilgilerini baz alan MAGMA5’’’, yolluk girişleri, besleyiciler ve soğutucu-ların en iyi konumlarını ve ebatlarını tesbit eder. MAG-MA endüstriyel örnekler kullanarak en son teknoloji olanaklarını sergileyecek ve optimizasyonun geleceği hakkında fikir sahibi olmanızı sağlayacak.

ÜYELERDEN


ÜYELERDEN

Geliştirilmiş Stoper ve Nozul Geometrisiyle Döküm Kalitesinin Artırılması

Thorsten Knappe, Stahlguss Sande GmbH

Jens-Stender Robertz, Pleissner Guss GmbH

Rudi Bittniok, Foseco Foundry Division, Vesuvius GmbH

GirişAlttan akıtmalı potalar, ergimiş metali kalıp veya bir başka potaya kontrollü bir şekilde taşımada temel sistem-lerden biridir. Stoperli döküm sistemi hem çelik hem de demir dökümhanelerinde kullanılmaktadır. Bu çok sağlıklı, güvenli ve aynı zamanda ekonomik bir sistemdir, çünkü:

• cüruf potada kalır• farklı ölçülerde stoper ve nozul kullanılabilir• değişik stoper burnu ve nozul iç çap ölçüleriyle metalakışının hassas kontrolü sağlanır• çelik döküm potalarında monoblok stoperler dökümsisteminin çoklu kullanımını sağlarlar• grafit malzeme kullanımı daha iyi ıslanmazlıkla berabermükemmel bir yoğunluk elde edilmesini sağlar

Nozulun göreviStoper ve nozul, potadan veya döküm ocağından ergi-miş metal akışının kontrol edilebildiği bir valf sistemi oluşturur. Stoperin nozul deliği ile tam olarak örtüşme-si önemlidir. Bu, stoper burnunun ve nozul ağız çapının geometrisiyle sağlanır. Stoperin kolay açılmasını sağla-mak için, iki parçanınbirbirine yapışması önlenmelidir. Aynı zamanda stoper ile nozulun temas yüzeyindeki parçaların kırılmasını ön-lemek de önemlidir, çünkü bu durum ergimiş metalin kontrolsüz bir şekilde potadan boşalmasıyla sonuçlana-bilir. Dolum sırasında ergimiş metal aşırı sıcaklık kaybı-na maruz bırakılmamalıdır, aksi takdirde ergimiş metal döküm için çok soğumuş olur, hatta katılaşma başlaya-bilir ve döküm parçada hataya sebep olur. Ergimiş me-talin düzgün ve kontrollü akışını sağlamak için nozul ça-pının döküm esnasında aşırı derecede genişlememesi çok önemlidir çünkü bu durum kalıbın aşırı dolmasına ve metal israfına ve yol açabilir.

Malzeme seçimiBirçok araştırma ve geliştirmeden sonra, grafit stoper ve nozulların refrakter performansı yönünden en iyi so-nuçları verdiği kabul görmüştür. Bunlar “siyah malze-meler” olarak adlandırılmaktadır, aynı zamanda karbon bağlayıcılı seramikler olarak da bilinmektedirler (Şekil 1 ve 2). Bu ürünler dökümhanelere iş emniyetini arttır-ma ve maliyet azaltma yönünde fırsatlar sunmaktadır. Bu refrakterlerROTOLOK* stoper kafaları ve VAPEX* nozulların yanı sıra VISO* ve VAPEX monoblok stoperlerin üretiminde kul-lanılmaktadır. VISO ve VAPEX karbon bağlayıcılı ürünler-de en son teknolojiden yararlanmaktadır ve daha uzun ömür ve cürufa karşı direnç için sırlanmaktadır. Genel-de çelik dökümhane potalarında VISO stoperler, VAPEX nozullarla birlikte kullanılmakta iken demir dökümha-ne uygulamalarında (döküm ocaklarında veya döküm oluklarında) VAPEX monoblok stoper ve nozulları kulla-nılmaktadır.

Türkdöküm 25

ÜYELERDEN

Refrakterlere grafit ilavesi cürufa karşı direnci artır-makla beraber refrakter sisteminin oksitlenme diren-cini de oldukça artırmaktadır. Daha da önemlisi, ba-sit ateş kili ürünlerine kıyasla, sıcaklık değişimine kar-şı daha dirençlidir. Grafit refrakterlerin ıslanmama özelliği stoper ve nozulun birbirinekaynamasını da önlemektedir. Bu özellik yüksek kalitede alümina grafit ürünleri-nin döküm potaları ve döküm ünitele-rinde çoklu kullanımını ve bu sayede ekonomiklik sağlamaktadır. Ayrıca, alümina grafit ürünlerinde yüksek kalite alümina hammadde kullanımı, ısı direncini önemli ölçüde artırmaktadır ve granül ya-pısının optimizasyonuyla, malzemenin sferolaşması da artmış olur. Normal ateş kili ürünlere kıyasla nozul iç çap ölçüsü yüksek hassasiyette üretilir, bu da daha iyi akış kontrolü sağlar.Grafit stoper ve nozulların mükemmel korozyon diren-ci, refrakter malzeme ile temas halinde olan metalik ok-sitlerin karbon tarafından indirgenmesinden kaynak-lanmaktadır. Böylece refrakter malzeme ile reaksiyona giremez.

Stoper ve nozulu kapamaBütün alttan döküm sistemlerinde stoper ve nozul ara-sında metal sızdırmazlığını sağlamak çok önemlidir. Bu oldukça zordur çünkü iyi kapanma ile kötü kapanma arasındaki fark çok küçüktür. Bu yüzden, yapışma yap-madan sıkı kapanmayı sağlamak için “yumuşak-sert” kombinasyonunu kullanmak faydalıdır. İyi örtüşme için “sert” nozullar (stoper malzemesine kıyasla) yüksek gra-fit içerikli “yumuşak” stoperlerle birlikte kullanılır de-mektir.

Böyle bir tasarım dökümden önce ve döküm sırasında temas yüzeylerinde olabilecek pürüzlükleri dengele-meyi sağlar. Stoper ve nozulu kapatırken herhangi bir şüphe oluşturacak durum varsa uzman desteği alınma-lıdır. Bu, sadece döküm prosesinin iyi kontrolünün sağ-lanması değil aynı zamanda iş güvenliği için de kritiktir.

Vapex cross nozul ile nozul iç çapının Gelişmiş geometrisiNozul iç çapının geometrisi, döküm prosesinde sıkın-tı yaşamamak için çok önemlidir. Normalde nozul deli-ği silindiriktir, üst (stopere temas eden) yüzey yuvarlak ve kapama yüzeyi olarak çalışır (Şekil 3).Silindirik delikli nozul kullanan dökümhaneler türbü-lanslı akıştan şikayet etmektedirler. Sıvı metal nozul-dan ayrılırken şemsiye gibi yayılmaktadır ve havşasına dökülen bu metalin yüzey alanı fazlasıyla artmaktadır (Şekil 4). Döküm akışında oluşan türbülans ortamdaki havanın metale karışmasıyla düzensiz döküme sebep olur. Bu durum metalin oksitlenmesine ve dolayısıyla döküm hatalarına sebep olur. Bu problemin çözümüne yönelik araştırmalar uzun za-mandır devam ediyor. Çalışmalar iki noktaya odaklan-dı: potada nozul ve döküm ünitesi ve kalıp havşası. De-nemeler yeni dizayn cross nozul VAPEX sisteminden yararlanılarak devam ediyor. Dairesel nozul deliği

metal akışını yönlendirmek için artı (+) şeklin-de tasarlanmıştır Bu geometriye dayalı dene-meler Almanya’da birçok çelik ve demir dö-kümhanesinde yapıldı ve açıkça gösterdi ki nozul deliğinin geliştirilmiş geometrisi klasik silindirik nozul geometrisinde görülen şem-siye tipi akışın aksine kusursuz düzlükte dö-

küm akışı oluşuyor. Standart nozula kıyasla vapex cross nozul demir ve çelik dökümhanelerinde önemli faydalar sağlıyor. Bunlar:• Akan metalin saçılmasının önemli ölçüde azalması

Şekil 1 Demir ve çelik dökümler için monoblok stoperler

Şekil 2 Demir ve çelik dökümler için nozullar

Nisan - Mayıs - Haziran / 201126 Türkdöküm

• Kalıbın düzgün dolması• Döküm havşasını merkezleme• Döküm sakatlarında azalma ve parça yüzeylerinde iyileşme• Dökümün daha iyi kontrol edilerek çalışanların kaza• Geçirme riskinin ve döküm hatalarının azalması

Çelik dökümhane potalarında çoklu kullanımVAPEX nozul/cross nozul ile birlikte VISO ve VAPEX mo-

noblok stoperler çoklu kullanıma imkan vermektedir. Günümüzde VAPEX nozul kullanımı Alman çelik dö-kümhanelerinde çok yaygındır: Bakım zamanı ve malzeme kullanımı azaltılarak tasarruf elde edebiliyor.

Nozulda akışı artıracak faktörlerGeliştirilmiş nozul geometrisi - artı şeklindeki – girintiler laminer akış hızında artış sağlar. Geliştirilmiş iç çap geo-

Şekil 3 Standart nozul geometrisi (kesit görünüş) Şekil 4 Standart nozulla döküm akışı

Şekil 5 Geliştirilmiş nozul deliği (kesit görünüm)

Şekil 6 Geliştirilmiş nozul deliği (üstten görünüm)

Şekil 7 Döküm akışı – geliştirilmiş delikli nozul

metrisiyle nozul deliği daha küçük kesitli yüzey alanına ve bu sayede daha yüksek akış direncine sahiptir. Daha yüksek akış direncinin olumlu etkisi vardır, çünkü dö-küm sistemindeki herhangi bir (stoper ile nozul arasın-da oluşabilecek boşluk gibi) aksilikten uzak tutar. Metal basıncı nozul uzunluğu artırılarak düşürülebilir. Böylece basınç dalgalanmalarından da etkilenmez.Artı şeklinde dört girinti, sıvı metalin nozuldan ayrıldığı kırılma çizgisini sabit hale getirerek akışın daha iyi kont-rolünü sağlar.

SonuçAlümina grafit VAPEX cross nozulun kullanım avantaj-ları testlerle kanıtlanmıştır. Aynı döküm parçalar fakat farklı nozul geometrileriyle direkt karşılaştırma yapıl-mıştır. Geliştirilmiş geometride nozul kullanarak dökü-len döküm parçalarda daha iyi yüzey kalitesi elde edil-miş ve böylece daha az temizleme, tamamlama gerek-sinimi olmuş ve üretim maliyetleri düşürülmüştür. Eğer monoblok stoper ile birlikte kullanılırsa daha yüksek kontrollü döküm elde edilebilir.

ÜYELERDEN

Yüksek kaliteli üretim ve servis hizmetlerimizi her zamanki gibi sürdürmeye devam ediyoruz.

ATİK METAL – İZMİR / TURKEY - 2 Set 5000 kW + 500 kW - 8 ton Melt&Hold

EGES ELEKTRİK VE ELEKTRONİK SAN. TİC. A.Ş. Mahmutbey Taşocağı Yolu Yelken Sok. No:10/3 Bağcılar-İSTANBUL / TURKEY

Tel:+90 212 446 4121 Fax:+90 212 446 4127 e-mail: [email protected] www.eges.com.tr

EGES INTERNATIONAL (UK) LTD. 166 Upper Richmond Road LONDON, SW15 2SH

Tel:+44 20 8789 4150 Fax: +44 20 8785 4016 e-mail: [email protected] www.eges.com.tr

EGES RUSSIA43A Leningradskoye Shosse, Office 303, 125212 Moscow– RUSSIA

Tel& Fax: +7 499 159 75 49 Mobile:+7 926 467 5775 e-mail: [email protected] www.eges.com.tr

UKREST LTD. UKRAINE Address: Yuzhnoukrainskaya Street 5/1 Zaparozhye, UKRAINE

Tel:+38 (061) 213 41 56 Fax: +38 (061) 213 41 57 e-mail: [email protected]

EGES MÜŞTERİLERİNİN SAYISI DÜNYA ÇAPINDA ARTMAYA DEVAM EDİYOR.

PROFESYONELLER 38 ÜLKEDE EGES SİSTEMLERİNİ TERCİH EDİYORLAR.

Eges, özellikle son 5-6 yıldır, endüksiyon ocakları ile yüksek verimli ve düşük kapasiteli ingot kütük üretim tesisleri kurmaktadır. Diğer taraftan Eges’in yüksek teknolojisi tüm Dünya döküm endüstrisine hizmet vermeye devam etmektedir. Piyasada bulunabilecek ucuz ama riski yüksek ürünler karşısında Eges daima yüksek kaliteli, günün 24 saati ve yılın 365 günü çalışabilen sistemler üretmektedir. Eges endüksiyon ocaklarında kullanılan diğer yan sanayi ürünleri de titizlikle seçilmekte ve 24 saat çalışma prensibine uygun olma şartı aranmaktadır. Eges 35 yıllık tecrübesi ve bunun getirdiği sorumlulukla aynı kalitede ve özellikte hizmet vermeye devam edecektir.

ATİK METAL :İzmir-Aliağa’da modern bir sanayi bölgesinde , 20.000 m

2’si kapalı, toplam 80.000

m2’lik alana kurulu, Modern teknolojili ve en

üstün ekipmanlarla donatılmış yeni fabrikasıYatırım 50.000 ton/yıl üretim kapasiteli olacak şekilde ypılırken ergitme sistemlerinde Eges’in üstün teknoloji ocakları tercih edildi. Eges ile birlikte diğer Dünya markaları olan HWS ve Eirich sistemleri de Atik Metal’in bu yeni fabrikasında çalışmaya başladı. 2009 yılında Atik Metal ile Eges arasında imzalanan anlaşma ile 2 set 5 MW+500 kW-2x8 ton’luk Melt&Hold ergitme ve bekletme sistemleri geçtiğimiz yılın ortalarında başarı ile devreye alınmış ve Eylül 2010’dan itibaren de tam kapasite ile çalışmaya başlamıştır.

Atik Metal’deki ergitme sisteminin özellikleri: Ergitme sistemi 2 set 5’er MW’lık ergitme konvertörü ve 500’er kW’lık bekletme konvertörü ile 4 adet 8’er tonluk ocaklardan meydana gelmektedir. Sistem çelik konstrüksiyon ocaklar, eksoz emişli ve her iki yöne açılabilir kapaklar ve filtre ünitesi,

kolay cürüf alabilmek için geriye doğru devrilebilir şekilde, ocaklar içindeki metal miktarını görmeye yarayacak ağırlık tartı sistemi ve ocak astarı bozmak için kullanılan push-out ekipmanları ile donatılmıştır. Ayrıca tüm sistem Promelt Scada sistemi ile izlenmekte ve operatörün işini oldukça kolaylaştırmaktadır. Atik Metal’in şu anki kapasitesi 20ton/saat’tir ve 3. Sistemle birlikte bu kapasite 30 ton/saat olacaktır. Eges’in keşfini yaptığı Melt&Hold sistemi son 15 yıldır profesyonellerin en çok tercih ettiği sistem olmuştur.

Eges, özellikle son 5-6 yıldır, endüksiyon ocakları ile yüksek verimli ve düşük kapasiteli ingot kütük üretim tesisleri kurmaktadır. Diğer taraftan Eges’in yüksek teknolojisi tüm Dünya döküm endüstrisine hizmet vermeye devam etmektedir.


ANALİZ

Türkiye’nin Sanayi Eylem Planı

Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nca hazırlanan, Avrupa Birliği müzakere sürecindeki “işletmeler ve sanayi politikası” faslının kapanış kriterleri arasında yer alan “Türkiye Sanayi Stratejisi Belgesi ve Eylem Planı 2011-2014” Ocak ayında açıklanmıştı. Strateji belgesinde öne çıkan noktaları ve TÜDÖKSAD Yönetim Kurulu Başkanı Niyazi Akdaş’ın değerlendirmelerine yer veriyoruz.

Dünyadaki, AB’deki ve Türkiye’deki gelişmelerin analizlerine dayanan, katı-lımcı bir yaklaşımla tasar-

lanan Türkiye’nin yeni sanayi strateji-si, belirlenmiş uzun vadeli vizyon, ge-nel amaç ve stratejik hedefler doğrul-tusunda sanayinin ve sektörlerin re-kabet gücünü artırmak üzere yapısal dönüşümü yönlendirmeye ve destek-lemeye katkı verecek. Sanayi strateji-si AB’deki sanayi politikası yaklaşım-larıyla uyumlu, Türk sanayisinin güçlü ve zayıf yönleriyle sahip olduğu fırsat-lar ve karşı karşıya kaldığı tehditler so-nucu oluşturulan bir politika çerçeve-sini içeriyor.Sanayi stratejisinin vizyonu, orta ve yüksek teknolojili ürünlerde Avrasya’nın üretim üssü olmak şeklin-de belirlendi. Sanayi stratejisi, Türk sa-nayisinin rekabet edilebilirliğinin ve verimliliğinin yükseltilerek, dünya ih-racatından daha fazla pay alan, ağırlık-lı olarak yüksek katma değerli ve ileri teknolojili ürünlerin üretildiği nitelikli işgücüne sahip ve aynı zamanda çev-reye ve topluma duyarlı bir sanayi ya-pısına dönüşümü hızlandırmayı amaç-lıyor. Stratejik hedefler olarak beceri-lerini sürekli geliştirebilen şirketlerin ekonomideki, orta ve yüksek teknolo-jili sektörlerin üretim ve ihracat içinde-ki ağırlığının artırılması ve düşük tek-nolojili sektörlerde katma değeri yük-

ANALİZ

Türkdöküm 31

ANALİZ

sek ürünlere geçilmesi yer alıyor. Türkiye Sanayi Strate-jisi Belgesi eylem planında “yatay sanayi politikası alan-ları”, “sektörel sanayi politikası alanları” ile “uygulama, izleme ve koordinasyon” başlıkları altında hedefler sı-ralandı. Buna göre, yatay sanayi politikası alanları kap-samında, yatırımı ve iş ortamının iyileştirilmesi alanın-da sanayi sektöründe girişimciliğin yaygınlaştırılması-na yönelik eğitimler verilecek ve destekler sağlanacak. Bu eylemde, özellikle imalat sanayi alanında faaliyet gösteren KOBİ girişimcilerinin desteklenerek girişimci-lik kültürünün yaygınlaştırılması amaçlanıyor.Kamu kurum ve kuruluşları tarafından yapılan düzen-lemelerin, rekabet koşulları üzerindeki olası etkilerinin analizine yönelik bir kılavuz hazırlanacaktır. Hazırlana-cak kılavuz ile kamu kurum ve kuruluşları tarafından gerçekleştirilen düzenlemelerin rekabet koşulları açı-sından değerlendirilmesi amaçlanıyor.

Yeni gelir vergisi kanunu Çevrimiçi şirket işlemleri projesi gerçekleştirilecek. Yeni şirket kurulumu, çeşitli lisans başvuruları, mali destek ve teşvik başvuruları, çalışan SSK kayıtları, gümrük işlemle-ri, vergi beyan ve ödemeleri, iflas başvuruları, unvan de-ğişikliği ve genel kurul bildirimi gibi işlemlerin tek bir noktadan çevrimiçi yapılabilmesi sağlanacak. Gelir ver-gisi sistemi yeniden düzenlenecek. Süresi 2012 olarak belirtilen eylemde, etkili ve verimli bir vergi sisteminin oluşturulmasına yönelik çalışmalar kapsamında, ser-best piyasa ekonomisiyle uyumlu, yatırımları ve istihda-mı destekleyen ve vergiye uyumu artırarak kayıt dışılığı azaltan, yeni Gelir Vergisi Kanunu yürürlüğe konulacak.

İhracatta sektör ve ülkeler çeşitlendirilecek Uluslararası ticaret ve yatırımlar alanında ise ihracatta sektör ve ülke çeşitlendirme stratejisi oluşturulacak. İh-racatta sektör ve ülke bağımlılıklarının azaltılması için yeni ihraç pazarları oluşturmaya yönelik sektör ve ülke stratejileri hazırlanacak. KOBİ’lerin pazarlama ve ihracat kapasitesini artırmaya yönelik destekler verilecek ve etkinlikler sürdürülecek. KOBİ’lere sağlanan ihracat destekleri ve bilinçlendirme faaliyetleri ile ihracat ve pazarlama kapasitelerinin artı-rılması amaçlanıyor.Sürdürülebilir ihracat artışını sağlamak amacıyla; ye-nilikçi fikirler ve Ar-Ge’ye dayalı, katma değeri yüksek, markalı ürün ve hizmetlerin üretim ve pazarlama süreç-leri desteklenecek.Başta AB olmak üzere, bölgesel oluşumlar ile ikili ve çok taraflı ilişkiler kapsamında pazara giriş imkanlarının artı-rılmasına yönelik faaliyetlerde bulunulacak.DTM internet sitesinin geliştirilmesi, erişimin özendi-rilmesi ve sitenin dış ticaret portalına dönüştürülme-si sağlanacak. Portal aracılığı ile dış pazarlara erişim im-kanlarının artırılması hedefleniyor.

Ticaret politikası uygulamalarında önlem alınması sü-resinin kısaltılması ve önlemin etkinleştirilmesi sağla-nacak. Bu bağlamda haksız rekabet hallerinden dam-ping ve sübvansiyona konu ithalatın sebep olduğu za-rara karşı ülkenin üretim dallarının etkin korunmasına devam edilecek.

Mesleki yeterlilik sistemlerine önem verilecek Eylem planının beceriler ve insan kaynağı alanında özel sektörün mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumları aç-masına imkan verecek düzenlemeler yapılacak ve bu kurumlar desteklenecek.Özel sektör, istihdam garantili okul açması halinde, eği-time yüzde 100 destek kapsamında vergi indiriminden yararlandırılacak. Organize Sanayi Bölgesi, turizm böl-gesi, serbest ticaret bölgesi ve küçük sanayi sitesi yöne-timlerine, ilk planlama aşamasından itibaren istihdam edilecek nitelikli insan gücünü yetiştirmek, çalışanları-nı geliştirmek ve uyum eğitimlerini sağlamak amacıyla yeni kurulacak organize sanayi bölgesi, turizm bölgesi ve serbest ticaret bölgesinde mesleki ve teknik eğitim okul/kurumu için arsa ayırması ve okul/kurum yapma zorunluluğunun getirilmesi konusunda yasal düzenle-me yapılacak. Bu konuda ilgili bölge yönetimleri teşvik edilecek. Mesleki yeterlilik sistemi güçlendirilecek ve öncelikli sektörlerde meslek standartları geliştirilecek.

Ar-Ge destekleri Strateji belgesi ve eylem planının yatay sanayi politikası alanları kapsamında, KOBİ’lerin finansmana erişimi ko-nusunda, KOBİ’lerin finansman kaynaklarına erişimi ko-laylaştırılacak, kredi garanti ve girişim sermaye sistem-leri geliştirilecek ve yaygınlaştırılacak. Firmaların tekno-lojik gelişimi alanında özel sektör ve kamu sektörü ta-rafından yürütülen Ar-Ge faaliyetlerinin artırılması des-teklenecek.Bilgi yoğun sanayilerin geliştirilmesi amacıyla, özel sek-tör ve kamu tarafından yürütülen özellikle ileri teknoloji

Nihat ErgünSanayi ve Ticaret Bakanı

ANALİZ


gerektiren nanoteknoloji, biyoteknoloji, vb alanlarında kapasite oluşturma çalışmalarına ağırlık verilecek. KOBİ’ler Ar-Ge, yenilikçilik ve kalite geliştirme konusun-da desteklenecek, KOBİ’lerde bilgi ve iletişim teknoloji-lerinin kullanımı yaygınlaştırılacak.Teknolojinin oynayacağı rolün ortaya konması ve öngö-rülen vizyonun gerçekleşmesi amacıyla teknoloji öngö-rü kültürünü yaygınlaştırma çalışmaları desteklenecek.Sınai mülkiyet hakları konusunda, bilinçlendirme, teşvik sistemi ve yeni ürünlerin korunmasına yönelik çeşitli fa-aliyetler gerçekleştirilecek.Yöresel özellikleriyle öne çıkan ürünlerin korunması amacıyla Türkiye’de coğrafi işaret korumasına konu ola-bilecek ürünlerin tespiti yapılacak ve tescille korunma-sına ilişkin faaliyetler yürütülecek. Hezarfen Projesi’nin yaygınlaştırılması sağlanacak.Verimlilikle ilgili göstergelerin oluşturulması, hesaplan-ması ve yayımlanması gerçekleştirilecek. Ar-Ge kanunu kapsamında, rekabet öncesi işbirliği projelerinin des-teklenmesi, Ar-Ge merkezlerinin kurulması, izlenmesi ve desteklenmesi ile teknogirişim sermayesi desteğinin verilmesi sağlanacak.

Kıyı yapıları master planı hazırlanacakAltyapı sektörleri alanında ise, bilgi iletişim teknolojisi kullanımı yaygınlaştırılacak. Organize sanayi bölgele-rine, büyük fabrikalara ve limanlara özel sektör katkısı ile demiryolu bağlantı hatları yapılacak. İzmir Kemalpa-şa Organize Sanayi Bölgesi (KOSBİ) demiryolu bağlantı hattı inşaatı ve Tekirdağ-Muratlı Demiryolu yapım proje-si, Ankara-İzmir hızlı demiryolu, İstanbul-Halkalı-Edirne-Kapıkule, Ankara-İstanbul sürat demiryolu, Sivas-Kars, Bandırma-İzmir, Kayseri-Şefaatli, Eskişehir-Antalya, Konya-Mersin,Bakü-Tiflis-Kars, Samsun-İskenderun de-miryolu inşaatları; Tokat, Şanlıurfa, Kırşehir illerine de-miryolu bağlantısı yapılacak ve projelerin etüt-proje, ÇED, fizibilite vb. giderleri ile eksik kalan işleri tamam-lanacak. Limanların geri sahasında demiryolu aktarım terminalleri veya karada konteyner terminalleri kurula-rak, demiryolu taşımacılık anlayışından lojistik taşımacı-lık anlayışına geçilecek. Kocaeli-Köseköy ve Hasanbey lojistik merkezleri ta-mamlanacak; Palandöken, Uşak, Boğazköprü, Yenice ve Gökköy lojistik merkezlerinin yapımına başlanacak; Adapazarı-Karasu, Karadeniz Ereğli, Kilyos, Güllük, Bar-tın, Çandırlı ve Ambarlı Limanlarına demiryolu bağlan-tısı yapılacak. Kıyı Yapıları Mastır Planı hazırlanacak. Artan ticare-tin kesintisiz ve etkin bir şekilde akışını sağlayacak ve Türkiye’nin transit ülke konumuna gelmesini kolaylaştı-racak olan büyük ölçekli ana limanlar oluşturulabilme-si amacıyla, uygun liman sahalarını belirleyecek ve gi-rişimcilerin bu sahalara yönlendirilmesini sağlayacak Kıyı Yapıları Mastır Planı çalışması tamamlanacak; Filyos,

Çandarlı-Hubport, Mersin-Konteynır-Hubport, Derince-Konteynır Limanları; Karadeniz Ereğli Tersaneler Böl-gesi, Samsun Tekkeköy Mendirek ve Tersane Limanları; ulaştırma kıyı yapıları ve turizm kıyı yapıları mastır planı çalışmaları gerçekleştirilecek.

Enerji verimliliği...Türkiye’nin hidrolik, rüzgar, jeotermal, güneş, biyoküt-le diğer yenilenebilir enerji kaynakları öncelikli olmak üzere, enerji kaynaklarının çevre etkileri de dikkate alı-narak değerlendirilmesi için kullanılabilir enerji potan-siyellerini belirlenecek ve bu potansiyellerden yararlan-ma yöntemleri ortaya konacaktır. Alternatif enerji kay-naklarına dayalı ürünlerin sanayide kullanımı ve teknik altyapısının geliştirilmesi ve ticari ürünlere dönüştürül-mesi amacıyla çalışmalar yürütülecek.Enerji verimliliğine ilişkin ikincil mevzuat çalışmaları ta-mamlanarak enerji verimliliğini ve tasarrufunu artırma-ya yönelik etkili mekanizmalar oluşturulacak.Çevre etkilerini de dikkate alarak, enerjinin ve ener-ji kaynaklarının verimli ve etkin kullanılmasına yönelik yöntem ve araçlar geliştirilecek, bunların uygulanması sağlanacak ve toplumsal bilinç oluşturulacak.Organize Sanayi Bölgeleri altyapı-arıtma ve Küçük Sa-nayi Siteleri üstyapı-altyapı inşaatlarının tamamlanma-sı sağlanacak. Dış ticareti kolaylaştırıcı politikalar oluşturmak amacı kapsamında; lojistik yapıların kurulmasını ve mevcutla-rın iyileştirilmesini sağlayacak politikalar oluşturulacak.

ANALİZ

Türkdöküm 33

Sanayi kaynaklı sera gazı emisyonlarının kontrolü sağlanacakÇevre alanında, sanayicilerin iklim değişikliği ile müca-dele konusunda bilinçlendirilmesi yönünde yoğun bil-gilendirme çalışmaları yürütülecek ve kılavuz, kitap/rehber yayımlanacak.Yılda 1000 TEP (Ton Eşdeğer Petrol) üzerinde enerji tü-keten tüm sanayi kuruluşlarında enerji yöneticisi atan-ması ile ilgili süreçler tamamlanarak bu sistemin etkin çalışması sağlanacak. Alıcı ortamların (hava, su toprak) kalitesi korunacak ve iyileştirilecek.İklim değişikliğine neden olan sanayi kaynaklı sera gazı emisyonlarının kontrolü sağlanacak, izlenecek ve rapor-lanacak.

Bölgesel yenilik sistemleri tanımlanacakSanayi politikası ve bölgesel kalkınma alanında, IPA’nın Bölgesel Kalkınma ile İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi bileşenleri altındaki operasyonel programlar 2012-2013 dönemi için revize edilecek.KOBİ’lere yönelik olarak bölgesel kalkınma odaklı proje-

ler desteklenecek. Bölgesel yenilik sistemleri tanımlana-cak ve desteklenecek.

Kümelenme…Kümelenme konusunda yerel ve merkezi düzeyde po-litika çerçevesini çizecek bir yönetişim modeli oluştu-rulacak. Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı yay-gınlaştırılacak. Eylem planının sektörel sanayi politika-sı alanları başlıklı bölümüne göre, sanayide sektörlerin rekabet gücünün artırılması amacıyla sektörel strateji-lerin hazırlanması, izlenmesi, değerlendirilmesi ve ge-liştirilmesi sağlanacaktır. Uygulama, izleme ve koordi-nasyon başlığı altında ise girişimci Bilgi Sistemi gelişti-rilecek. Sanayi Stratejisinin geliştirilmesi, uygulanması ve izlenmesi konularında Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın Kurumsal kapasitesi geliştirilecek.Yatay sanayi politikası alanlarında eylemlerin izlenmesi, değerlendirilmesi ve raporlanmasını teminen girişimler oluşturulacak. Bu eylem planı Yatırım Ortamını İyileştir-me Koordinasyon Kurulu (YOİKK) ve diğer strateji bel-geleri ile eşgüdüm içerisinde uygulanacak.

NİYAZİ AKDAŞ: “HEDEFE VARMAK İÇİN ÖNCE SANAYİ YAPIMIZIN ENVANTERİNİ ÇIKARMALIYIZ”

Türk iş dünyası olarak, Ocak başında açıklanan ve “Türk sanayinin rekabet gücü ve verimliliğinin artırılması, ihracata dönük yüksek

katma değerli ve ileri teknolojiye dayalı üretimin gerçekleştirilmesi” temel hedefi ile 7 ana sektörü öne çıkaran Sanayi Strateji Belgesi ve Eylem Planını önemli ve faydalı bir “ilk adım” olarak değerlendiriyo-ruz. Mevcut iş ortamı koşullarının sanayici olmayı zorlaştırdığı bir dö-nemde sadece sanayinin önemine dikkat çekmesi açısından bile bu strateji belgesinin yayımlanması bizi umutlandırdı ve yapısal dönü-şüm ve reformların yeniden ivme kazanabileceği yönünde inancımı-zı artırdı. Ancak unutulmamalıdır ki, sanayi stratejisi, ülkenin kalkın-ma stratejisinin bir bölümüdür ve diğer unsurlarla bütünleşik olarak belirlenmez ve ele alınmazsa başarılı olamaz. Dolayısıyla, artık ertele-me lüksüne sahip olmadığımız eğitim, istihdam, vergi, kamu yöneti-mi ve yargı reformlarını eş zamanlı olarak gündeme almamız ve baş-ta enerji ve demiryolu taşımacılığı olmak üzere tüm altyapı yatırımlarını başlatmamız gerekmektedir. Belgede ıs-rarla vurgulanan ileri (orta-yüksek) teknolojiye dayalı üretim yapmak ve katma değeri yüksek ürünlere yönelmek elbette çok önemlidir ve bizler gibi yatırım yapan, üretim yapan her sanayicinin amacıdır. Asıl yapılması gereken bu hedefin bugüne kadar niye gerçekleşemediğini sorgulamak ve nedenlerini doğru tespit etmektir. Aksi takdir-de açıklanan sanayi stratejisinin hedefine ulaşması çok güçleşir. En az bu saydıklarım kadar önemli bir başka nok-ta da, sanayi yapımızın güncel ve gerçek envanterini elbirliğiyle hazırlamamız gerektiğidir. Nitekim teknolojik im-kanları ve kapasitesi tam olarak bilinmeyen, hangi sektörlerde fazla kapasite hangilerinde ise gelişme potansi-yelinin var olduğu tam olarak tespit edilemeyen bir sanayi için hedef belirlemek gerçekçi olmayacaktır. Sayın Ni-hat Ergün’ün strateji belgesini sunarken sarfettiği “Plan, mikro alanlardaki reformları gerçekleştirmemizi sağlaya-cak bir enstrüman olduğu için son derece önemli ve kıymetlidir” teminatını, başta toplumsal refah ve gelişmiş-lik seviyemizi artıracak ve iş dünyasının önünü açacak yapısal dönüşümün gerçekleşebileceği bir Türkiye inancı-mız açısından önemsiyoruz.

ANALİZ


GIFA Enerji ve Kaynakların Verimliliğine OdaklanıyorAlanında uluslararası uzmanların zirve toplantısı niteliği taşıyan fuar dörtlüsü Gifa, Metec, Thermprocess ve Newcast, 28 Haziran – 2 Temmuz 2011 tarihleri arasında Düsseldorf’da kapılarını açıyor. Döküm teknolojisi, metalürji, ısıl işlem tekniği ve döküm ürünlerinin sergilendiği fuarlara Türkiye de önceki yıllara göre 2011 yılında rekor katılımla 60 firmayla yerini alıyor.

FUAR

Türkdöküm 35

GIFA Enerji ve Kaynakların Verimliliğine Odaklanıyor

Metalurji sektörünün uluslararası teknoloji fuarları GIFA, METEC, THERMPROCESS ve NEWCAST 28 Haziran – 2 Temmuz 2011 tarihleri arasında Düsseldorf’da kapılarını

açıyor. Sektörle ilgili herkesin sabırsızlıkla beklediği ve sektörün seyrinin görüldüğü 4 yılda bir gerçekleşen fu-arlara dünyanın dört bir yanından katılımcı ve ziyaretçi-ler iştirak ediyor. Türkiye firmalarının da büyük ilgi gös-terdiği ve ilki 1956 yılında yapılan GIFA fuarıyla başla-yan fuar dörtlüsü bundan dolayı da her zaman GIFA fu-arı adıyla anılıyor. Fuara sayısız seminerler, uluslararası kongreler ve tebliğlerle üst düzeyde bir çerçeve prog-ramı eşlik ediyor.

“ecoMetals - Efficient Process Solutions” Girişimi “Bright World of Metals” adı altında gerçekleştirilecek dört ihtisas fuarının ağırlıklı konusunu enerji ve doğal kaynak verimliliği oluşturuyor. Son yıllarda uluslararası sanayinin önem verdiği enerji ve kaynak verimliliğinin fuarın ana konusu olması fuarlara olan büyük ilgiyi daha da yükselteceği öngörülüyor. Sanayinin olmazsa olmazı olan Döküm sanayii ile ilgili tüm süreçleri içeren GIFA’da, döküm ve eritme tesisleri, döküm makineleri, teknik do-nanım, çeşitli uygulamalar ve ürünlerin yanısıra sektör-deki tüm gelişmeleri yakından izlenebilir. Metec, ulusla-rarası alanda haddehane tekniğini konu alan tek ihtisas fuarı konumunda. Bu fuarda hammadde üretimi, ham demir elde edilmesi ve redüksiyon yöntemi, çelik ve de-mirdışı metallerin elde edilmesi, çelik ve demir dışı me-tallere şekil verilmesi konusunda tüm tesisler ve dona-nım; sıcak haddehanelerle ilgili tesisler, çevre koruma, atık tahliye ve gaz arıtımı ile ilgili tesisler; ölçü, ayar ve analiz teknikleri ve haddehanelerle ilgili diğer donanı-mın yanısıra sektördeki tüm gelişmeler görülebiliyor. Thermprocess, sanayi fırınları ve ısıl işlem tesisleri; sa-nayi fırınları ve ısıl işlem tesisleri ile ilgili her türlü yapı elemanı, donanım ve yardımcı ekipman, ateşe dayanık-lı fırın yapı malzemeleri, ölçü, ayar ve kontrol teknikle-ri ile çevre koruma ve atık tahliye tesisleri yer alıyor. İlki 2003 yılında yapılan Newcast ise, her türlü döküm ürü-

nünün sergilendiği fuar konumunda. Türk dökümhane-lerinin Ankiros ve Hannover Endüstri fuarıyla birlikte en fazla katılım gösterdiği Newcast fuarı uluslararası arena-da Türkiye döküm sektörünün geldiği noktayı görmesi açısından da önem taşıyor. Dökümhanelerimiz bu ulus-lar arası platformda rekabet ettiği dökümhanelerle yan yana geliyor. Fuarların Türkiye temsilciliğini yapan Tezulaş Fuarcı-lık tarafından 1 Mart tarihinde İstanbul’da yapılan ba-sını bilgilendirme toplantısında konuşan fuar organiza-törü Messe Düsseldorf Genel Müdürü Joachim Schäfer Türkiye’den rekor düzeyde katılım olduğunu ve bun-dan çok mutlu olduklarını söyledi. Metal şöleninin ger-çekleştiği yer olan Gifa fuarlarında teknolojinin tüm ürün yelpazelerinin görülebileceğini belirten Joachim Schäfer fuarların alanında hem katılımcı hem de kulla-nılan alan bakımından en büyük fuar olduğuna dikkat çekti.

DÖKÜM SANAYİNİN 1 NUMARALI FUARI GIFA

Tüm dünyadan 800 katılımcı firma, döküm, makine üretimi, sanayi, ticaret ve zanaat sektörlerinden 50.000’i aş-kın uluslararası ihtisas ziyaretçisi Gifa’da buluşuyor. Fuarın ana ürün yelpazesini; tesisler (eritme tesisleri, kalıp ve

çekirdek hazırlama, kalıp malzemesi hazırlama, boşaltma, temizleme ve döküm sonrası işlemler), döküm makinele-ri, komple döküm tesisleri, model ve kalıp üretimi, handling ve otomasyon sistemleri, ölçüm ve test teknikleri, çev-re koruma ve atık imhası oluşturuyor.

Joachim SchäferMesse Düsseldorf Genel Müdürü

FUAR


FUAR

DÖKÜM ÜRÜNLERİ İHTİSAS FUARI NEWCAST 2011

Dünyanın farklı ülkelerinden 300’ü aşkın katılımcı firma, otomotiv, makine üretimi, sanayi, ticaret ve zanaat sek-törlerinden 3.500’ü aşkın uluslararası ihtisas ziyaretçisi Newcast fuarında buluşuyor.

Fuarda, demirdöküm - demir, çelik ve temper döküm tesisleri, demirdışı metal dökümleri – alüminyum, çinko, bakır, magnezyum, nikel ve diğer demirdışı alaşımlar için döküm tesisleri, hizmetler – hizmet sunan döküm tesisleri yeri-ni alıyor.

“Döküm Sanayinin Geleceğini Yenilikçi Gücü Belirliyor” Basını bilgilendirme toplantısında konuşan Alman Dö-küm Sanayi Federal Birliği (bdguss) Genel Sekreteri Dr. Gotthard Wolf Newcast fuarının, döküm sanayinin ulus-lar arası performans gösterisi niteliği taşıdığını söyledi. Küresel döküm sanayinin ekonomik kriz sonrasında ye-niden büyüme yoluna girdiğini belirten Wolf şu değer-lendirmelerde bulundu,“ Klasik yan sanayi niteliği taşı-yan sektörümüzün güçlü olduğu otomotiv, makine üre-timi ve enerji teknolojileri sektörlerinin gelişimiyle ya-kın bağlantı içinde bulunuyor. Yaşanan ekonomik kriz-de dökümhanelerin geleceklerini güvence altına almak için ciddi bir çaba içine girerek geliştirmiş oldukları çö-zümler sayesinde uluslar arası rekabet arenasında yer almaya devam ediyorlar.” Dünya genelinde artan enerji ve hammadde fiyatlarının artık döküm tesislerini ve döküm yan sanayini ciddi öl-

çüde enerji ve malzeme verimliliği sağlayacak çözümler geliştirme zorunluluğu getiriyor. Bu hedefe ulaşabilmek için döküm teknikleri alanında kaydedilen ilerlemelerle, yenilikçi döküm parça üretiminde olabilirlik sınırları be-lirgin şekilde genişletildi. Döküm parçalarda gerek kullanılan hammadde türle-ri gerekse karmaşık şekiller açısından bundan birkaç yıl önce hayal dahi edilemeyen bir düzeye ulaşıldığını belirten Wolf, bunun yanı sıra döküm parçalara özellik-le hassasiyet ve kusursuzluk alanlarında giderek daha yüksek beklentiler yöneltildiğinin de altını çiziyor. Hangi hammaddeye dayanıyor olursa olsun, üreti-len yüksek nitelikli döküm parçaların kalıcı olmadığı-nın unutulmaması gereken bir nokta olduğunu, bu ne-denle döküm sanayii artan enerji ve hammadde fiyatla-rı karşısında ekonomik açıdan yenilikçi çözümler geti-rebilmek ve böylelikle rekabet ortamında pazardaki ko-numunu sürdürebilmek için teknolojik olanakları zorla-

Döküm tesisleri son yıllarda üretim zincirlerini sürekli olarak geliştirme yolunda ciddi başarılar elde etti. Artık döküm tesisleri müşterilerine ürün geliştirme alanında da destek vererek, aynı zamanda da döküm parçaların mekanik işlemlerine yönelik büyük yatırımlara giriyorlar. Her iki alan da döküm tesislerinin müşterileri için önemli ve vazgeçilmez Dr. Gotthard Wolf

Alman Döküm Sanayi Federal Birliği (bdguss) Genel Sekreteri

Türkdöküm 37

FUAR

WFO TECHNICAL FORUM 2011 VE GIFA-ÖZEL GÖSTERİLERİ

yarak sürekli gelişme kaydetmesi gerektiğinin bilincin-de olduğunu söylüyor Dr. Wolf ve ekliyor, “Döküm te-sisleri son yıllarda üretim zincirlerini sürekli olarak ge-liştirme yolunda ciddi başarılar elde etti. Artık döküm tesisleri müşterilerine ürün geliştirme alanında da des-tek vererek, aynı zamanda da döküm parçaların meka-nik işlemlerine yönelik büyük yatırımlara giriyorlar. Her iki alan da döküm tesislerinin müşterileri için önemli ve vazgeçilmez bir üretim ortağı haline gelmelerinde be-lirleyici rol oynuyor.”Sıfır hatalı ürün ve tam zamanında teslimat yönündeki taleplerin ise döküm tesislerinde kapsamlı üretim oto-

masyonu ihtiyacını ortaya çıkardığını vurgulayan Dr. Wolf, döküm tesislerinde ölçülere uyulabilmesi, aynı yüksek nitelikte ürünün seri üretilebilmesi ve hatasız ürün teslim edilebilmesi yönündeki taleplere yanıt veri-lebilmesi ancak otomasyon sistemleriyle mümkün ola-bilir diyor. Proses otomasyonu aynı zamanda üretim sü-reci boyunca rasyonalizasyon sağlanması ve böylelikle maliyetin asgari düzeye indirilmesi açısından da önem-li katkı sağlıyor. Otomasyon sistemleri döküm işlemle-rinin diğer üretim yöntemleri arasında güçlenebilmesi açısından da belirleyici rol oynuyor.Döküm yöntemlerinin yenilikçi komponentler için uy-

Forumda döküm tesislerinde enerji ve malzeme verimliliğinin artırılması ele alınıyor:

• Eritme ve döküm işletmelerinde enerji tasarrufu sağlanması

• Döküm tesislerinde atık gaz miktarının asgari düzeye indirilmesi

• Enerji tasarrufu sağlayan emisyonsuz kalıp ve çekirdek üretimi

• Simulasyon cihazlarıyla verimin artırılması

• Otomasyon, ölçüm ve kumanda teknikleri

• Enformasyon yönetimi ve eğitim sistemleri

• Döküm tesislerinde yenilikçi çalışma sistemleri


FUAR

TÜRKİYE’DEN KATILIMCILAR

gun bir teknoloji olarak kabullenilebilmesi için, müş-terilerimizi ve toplumu döküm işlemlerinin çevredos-tu bir üretim yöntemi olduğuna inandırmamız gerek-tiğini önemine değinen Dr.Wolf, döküm yan sanayinin geleceğe yönelik çevredostu çözümler sunabilmek için yoğun çalışmalar gerçekleştirdiğini, bunun sonucunda modern, düşük emisyonlu kalıp ve kalıp çekirdeği ha-zırlama yöntemlerinin emisyonların ciddi oranlarda dü-şürülmesini sağladığını ve verimli, çevreye dost bin-

der sistemlerinin GIFA kapsamında önemli yer tutaca-ğını söylüyor. GIFA fuarı ile birlikte düzenlenecek olan NEWCAST, döküm sanayinin uluslararası performans gösterisi niteliğini taşıyor. Döküm tesisleri NEWCAST fuarı kapsamında “Simultaneous Engineering” alanın-da ne denli önemli bir ürün geliştirme ortağı haline gel-miş olduklarını etkileyici bir biçimde kanıtlama olana-ğı bulacak. Dökümhanelerin tasarım ve ürün geliştirme alanlarındaki çalışmaları döküm parçaların şekillendi-rilme olanaklarından yararlanılmasına ve bunların yeni ürünlere dönüştürülmesine büyük katkı sağlıyor. Dö-kümhaneler NEWCAST kapsamında kusursuz bir tasa-rım ve yüksek teknolojiye sahip üretim yöntemleri sa-yesinde döküm parçaların artık neredeyse teknolojinin tüm alanlarında en uygun çözümü sunmakta olduğunu gösterecekler. Uygulayıcılar teknoloji alanındaki en yeni gelişmeler ve döküm tekniklerinin uygulama olanakları hakkında bilgi alacaklar. Fuarda döküm teknikleri alanında kullanılan tüm ham-madde ve yöntemlere kapsamlı şekilde yer verileceğin-den, tasarımcılar ve müşteriler döküm yöntemiyle üre-tim alanındaki olanaklar hakkında uluslararası düzeyde bilgi sahibi olacaklar. NEWCAST ve GIFA fuarlarının bir-likte düzenleniyor olması, döküm ürünleri ve bunlarla bağlantılı üretim teknolojilerini bir arada izleme olanağı sunduğunun altını çizen Dr. Wolf “İki fuarı birleştirmek suretiyle katılımcı firmalara üretim yöntemleri arasında-ki yoğun rekabet ortamında döküm tekniklerinin sahip olduğu avantajları ortaya koyabilme imkanı veriyoruz. Böylelikle müşterilerimizle işbirliği içinde uzmanlığımı-zı kanıtlıyoruz” diyor.

GIFA fuarının Türkiye’den en eski katılımcılarından biri Eges. İlk ola-rak 1994’te katılmaya başladı ve aralıksız olarak yapılan her Gifa fu-arına iştirak etti. Eges Satış Pazarlama Müdürü Emre Sezgin, her fir-ma gibi Eges olarak kendilerinin de bu fuarlara bir takım beklenti-lerle katıldıklarını söylüyor. “Bir taraftan yeni pazarlar bulabilmeye, diğer taraftan içinde olduğumuz pazarlarda daha fazla penetre ol-maya çalışıyoruz. Gifa, bu yüzden pek çok milletten gelen ziyaretçi-si ile aslında hepimize bulunmaz bir fırsat yaratıyor. Fakat fuarların size getirisi biraz zaman alıyor. Kimi projeler 2-3 sene kadar sürebi-liyor. Kısacası kısa vade de fuarlardan bir şeyler ummak çok doğru olmayacaktır.” İlk katıldıkları yıllar ile bugün arasında hem GIFA fua-rı ve düzenleyicileri için hem de Eges için ciddi değişiklikler ve ye-nilikler yaşandığını belirten Emre Sezgin, “Teknolojiyi sürekli takip ederek her kesimin ihtiyaçlarını karşılamaya çalışıyoruz. O yıllarda bize rüya gibi gelebilecek pek çok işi şu anda başarmanın gururu içindeyiz. Son olarak 15 MW- 30 tonluk ocak siparişleri ile yerli sana-yicimizin güvenini kazandığımızı görmek de ayrı bir sevinç kaynağı bizim için. Eges, dünya döküm sanayinde her zaman ülkemizin bay-rak taşıyıcısı oldu ve olmaya devam edecek. Şu anda tam 4 kıtada ve 38 ülkede Eges endüksiyon ocakları çalışıyor.

Türkdöküm

BOYALAR

FİLTRASYON

BESLEYİCİ SİSTEMLERİ

OCAK VE POTA ASTARLARI

METAL TRETMANLARI

REÇİNELER

POTALAR

Ş İ M D İ Y E R L İ

Telefon: 0262 677 1050 Faks: 0262 677 1060 [email protected] www.foseco.com.tr

THE POWER OF 2Hayatın her alanında güzel bir ahenk vardır. Örneğin, yüksek kaliteli döküm parçalar elde edebilmeniz için bizim teknolojimiz ve sizin dökümhaneniz. Veya günlük hayatta kullandığımız mükemmel teknolojileri üreten mühendislerin elllerinde sizin döküm parçalarınız.

Dökümhane uzmanlarımız dökümhane ihtiyaçlarınıza uygun yenilikçi çözümler geliştirmenize yardımcı olmak için her zaman hazırlar.

Bizim ürünlerimiz, hizmetlerimiz ve uzmanlığımız ve sizin becerileriniz ve proses bilginizle dökümhane operasyonlarınızın gerçek potansiyelini ortaya çıkaralım.

Sakat oranını azaltmak, döküm kalitesini yükseltmek, verimliliği artırmak veya maliyetlerinizi düşürmek isterseniz, Foseco’ya güvenebilirsiniz.

Her türlü dökümhane ihtiyaçlarınız için, bizimle irtibata geçin

Sizin dökümhaneniz ve Foseco. Çözüm üreten ortaklık.

GIFA FUARI’NDA

STANDIMIZA BEKLİYORUZ

HOL 12 STAND NO 12A04


WFO Teknik Forum Düsseldorf’taWFO Teknik Forum 2011, Gifa fuarlarıyla eş zamanlı olarak Düsseldorf’ta “Döküm tesislerinde enerji ve malzeme verimliliğinin artırılması” ana temasıyla düzenleniyor .

Metal sektörüne yönelik fuar dörtlüsü Gifa-Newcast-Metec-Thermprocess 2011 fuar-ları yine çeşitli seminer, mesleki sempoz-yum, özel gösteri, teknik forum ve ulusla-

rarası kongre ve seminerlerden oluşan kapsamlı ve il-ginç bir çerçeve programı ile destekleniyor. Fuar dört-lüsünden Newcast fuarı çerçeve programında, Newcast Award, WFO Technical Forum, Newcast Forum ve özel gösteriler yapılıyor. Etkinlikler, fuarlarla eşzamanlı ola-rak 28 Haziran -1 Temmuz tarihleri arasında yapılacak.

NEWCAST AwardYenilikçi döküm parçalar için uluslararası ödül olan Nev-cast Award ile en iyi işlev entegrasyonu, en iyi ikame ve döküm tekniği açısından en başarılı çözüm gibi üç ana kategoride ödül veriliyor.

WFO Technical Forum 2011 Bu yıl ana temanın “Döküm tesislerinde enerji ve mal-zeme verimliliğinin artırılması” olan teknik forumunda

şu ana başlıklar yer alıyor:

• Eritme ve döküm işletmelerinde enerji tasarrufu sağ-lanması• Döküm tesislerinde atık gaz miktarının asgari düzeye indirilmesi • Enerji tasarrufu sağlayan emisyonsuz kalıp ve çekirdek üretimi• Simulasyon cihazlarıyla verimin artırılması • Otomasyon, ölçüm ve kumanda teknikleri • Enformasyon yönetimi ve eğitim sistemleri • Döküm tesislerinde yenilikçi çalışma sistemleri

NEWCAST Forum 2011 Döküm parça tasarımlarında en uygun hammadde ve yöntemin seçimi, otomotiv, makine üretimi, enerji tek-nolojileri, ulaşım teknikleri ve mimari alanında yaratıcı döküm tasarımlarıyla hafif yapı ve dayanıklılık elde edil-mesi ile döküm parçaların tasarımına yönelik teknoloji Newcast Forum’da öne çıkıyor.

WFO

Türkdöküm


FUAR

Hannover Fuarı’ndan Markalaşmaya Uzun yıllardır fuarda yer alan ve 3. Holle bütünleşen Türk Dökümhaneleri Grup Pavyonu, Hannover Messe 2011 Industrial Supply fuarında göz doldurdu. 32 Türk dökümhanenin yer aldığı fuarda dış ticaretten sorumlu Devlet Bakanı Zafer Çağlayan tüm standları ziyaret ederek döküm sektörünün ihracat performansına dikkat çekti.

Türkiye Döküm Sanayicileri Derneği’nin 2000 yılından bu yana kesintisiz olarak üyeleriyle birlikte yer aldığı ve bu yıl 4 - 8 Nisan tarihle-ri arasında gerçekleşen Avrupa’nın en önemli

endüstri fuarı Hannover Messe’de, katılımcılar, küresel ekonomik krizin etkilerinin azaldığının gözlemlendiği bir fuara tanıklık etti. Türkiye dökümhanelerinin en önemli hedef pazarı Av-

rupa Ana Sanayi’nin, gelişen üretim teknolojileri ve eko-nomik modelinin içinde Türk Döküm Sanayi’ne olan ilgi-sin her yıl artığının kanıtlandığı fuara 32 döküm üretici-si firmamız stand açarak katıldı. Fuarın genelindeki can-lılık ve TÜDÖKSAD üyelerinin standlarına olan ilgi katı-lımcılar için tatmin edici oldu. Bu ilginin yakın zaman-da ne kadarının siparişlere yansıyacağını da hep birlik-te göreceğiz.

Türkdöküm 43

FUAR

3.holün gözdesi Türk dökümhaneleriDöküm ürünlerinin sergilendiği 3.holde fuarı ziyaret eden döküm alıcılarının uğramadan geçemeyeceği ve herkesin gözdesi durumuna gelen Türk dökümhaneleri grup standı, Alman Dökümcüler Derneği VDG pavyonu ile komşu olarak bu yılda ziyaretçilerin ilgi odağı oldu.Ana sanayi tedarikçilerinin ürün yelpazelerini sergiledi-ği ve yeni iş bağlantıları kurma imkanı bulduğu “Indust-rial Supply – Endüstriyel Tedarik” fuarı, endüstriyel mal-zemeler, teknolojik know-how ve gelişmeler, yeni di-zaynlar ile üretilen komponent ve sistemlerin sergilen-diği en önemli platformlardan birisi durumunda. Bu platform dahilinde 4 holde 50 ülkeden bin 500 kuruluş otuz bir bin 500 metrekare sergileme alanında yan sa-nayi ve hafif konstrüksiyonlar konusunda yeni tekno-lojileri sergiledi. Geleceğin üretim teknolojilerinin yo-ğunlaştığı çevreci ve hafif malzemeler ile malzeme fo-rumu ise dikkat çeken önemli bir etkinlik oldu. Seramik malzemeler, hafif metaller, yüksek mukavemetli çelik, kompozit malzemelerdeki gelişmeler ile hafif yapılar ile konstrüksiyonlar ve birleştirme teknikleri ilgi çeken ser-giler oldu.TÜDÖKSAD üyelerinin standlarını tek tek ziyaret eden Dış Ticaretten Sorumlu Devlet Bakanı Zafer Çağlayan, firmaları üretim ve ihracattaki performanslarını kutlaya-rak güncel sorun ve sıkıntılarını sordu.Türk Döküm Sanayi Grup Standı’nın, yüksek katılım, bü-yüyen stand alanı ve geniş ürün yelpazesiyle 2000 yılın-dan bu yana yarattığı etkiye katkı sağlayan 2011 yılı ka-tılımcıları; Anadolu Döküm, Denizciler Döküm, Ardök-san, Akman, Entil, Çimsataş, Körfez, Demisaş, Trakya, İs-tanbul, Pakçelik, Hekimoğlu, Akmetal, Gürmetal, Çe-maş, Şenkaya, Ferro Döküm, Pınar, Akdaş, Dirinler, Ay-han Metal, Torun Bakır, Ardemir, Koçak Metalurji, Adök-san, Burdöksan, Gedik Döküm, Mesa Makina, İğrek Ma-kina, Hema Otomotiv, Silvan Sanayi, Toprak Demirdö-küm firmaları oldu. Bu yıl fuarda “Sürdürülebilir Büyüme için İnovasyon” te-

ması ile Fransa partner ülke statüsüyle yer aldı. Fransa, özellikle nükleer enerji ve yenilenebilir enerji uygula-maları ile Fransa öne çıktı.Bu yılki fuara ilişkin bazı istatistiki bilgileri özetlediği-mizde; Hannover Messe, 13 ayrı fuar ve 1.000’den fazla forum ve konferansa ev sahipliği yaptı. 65 ülkeden altı bin 500 katılımcı, 230 bin metrakare fuar alanından 5 binden fazla teknolojik inovasyonları 230 binden fazla ziyaretçiye sergiledi. Partner ülke olan Fransa 5 bin met-rekare alanda 240 firması ile yer aldı. İstatistikler Hanno-ver Messe 201’in son 10 yılın en başarılı fuarı olduğunu işaret ediyor. Ziyaretçi sayısı 2009 yılının yüzde 15 üze-rinde oldu.

Meet us at GIFADusseldorf/GermanyJune 28 – July 02, 2011Hall 12, Booth A24

Dünya Çapında müşteri odaklı imalat ve hizmet konusunda yeni boyutları yakalayın

ASK Chemicals hakkında daha fazlasını öğrenmek için www.ask-chemicals.com

ASK Chemicals, döküm sektöründe müşterilerine tek elden toplam çözümler ve özel danışmanlık hizmetleri sunan dünyanın en büyük tedarikçilerinden birisidir.

Dünyanın en önemli döküm pazarlarını kapsayan 24 ülke ve 30 değişik noktadaki firmalarımız sayesinde döküm sektöründeki küresel gelişmelere ayak uydurmanız için sizlere hizmet etmeye hazırız. Birlikte yaratıcı çözümler geliştirerek hızlı gelişme sağlayabiliriz.

ASK Chemicals – Dökümlerinizi geliştiriyoruz

Döküm Kimyasallarıı | Besleyici çözümleri ve FiltrelerDöküm hanelere hizmetlerı | Metalurjik Ürünler A n A s h l A n d & s ü d - C h e m i e J o i n t V e n t u r e .

AZ_1.Follow up_1_1.indd 1 01.02.11 16:51


RÖPORTAJ

Konya’da döküm kümesi oluştur-dunuz ve dernekleştiniz. Nedir bu döküm kümesi?Aslında önce kümelenme nedir on-dan başlamak lazım. Kümelenmeye aynı meslek grubunda ve onların yan tedarik grubundaki firmaların bir ara-ya gelerek oluşturduğu bir meslek kurulu-şu denebilir. Yani aynı sektördeki ve o sektöre hiz-met ve tedarik sağlayan diğer firmaların ortak menfa-atler çerçevesinde bir araya gelmesidir. Bu asla bir iş or-taklığı anlamına gelmemekte, ortak menfaatler etrafın-da birleşmektir. Bu menfaatler neler olabilir; ortak satın alma, ortak bir proje üzerinde çalışmak, vs gibi. Varsa-yalım bir üretim yapılacak, bir parçanın bir firma tara-fından dökülüp diğer firma tarafından işlenebilmesi kü-melenmeye en güzel örnektir. Bizim yaptığımız da deği-şik yollarla ortak menfaatlerin paylaşılması esasına da-yanan bir dernekleşme kümeleşme modeli. Şu anda bunun dünyada bir çok örneği başarıyla uygulanıyor. 3-4 yıldır da bu model Türkiye’de Sanayi Bakanlığı tara-fından desteklenmekte. Kümelenmenin amacı sanayi-leşmede güçlenme, ulusal ve küresel rekabette yer ala-bilme, etkin bir işbirliği içinde olabilme ve inovasyonu gerçekleştirebilmedir.

Konya Döküm Kümesi süreci nasıl başladı?Sanayi Bakanlığı projesi olarak her bölgede en büyük sektörlerde bu birliktelikler oluşmaya başlamıştı. Yani devlet kümelenmeye destek veriyor. Konya’da önce otomotiv kümesi oluşturuldu, şu an 40 üyesi bulunuyor. Bu üyeler arasında otomotive yedek parça sağlayan fir-malar da var. Dolayısıyla döküm firmaları da bu küme-de yer alıyor. Konya’da otomotivden sonra en önemli sektör döküm sektörüdür. Şu an Konya’da 400’e yakın üretim yapan döküm firması faaliyet gösteriyor ki bu ra-kam Türkiye’deki döküm firmalarının sayısal olarak yüz-de 25’ine tekabül ediyor. Bizim yaptığımız bir araştır-maya göre Konya’da 2008 yılında yapılan üretim mikta-rı 180.000 tondur. Bu rakam Türkiye’deki döküm üreti-minin yüzde 18’ine karşılık gelmektedir. Bu rakamın çok

Küme’deki Başarımız Diğer Bölgelere Örnek OlacakDöküm kümelenmesini “Ortak menfaatler önemlidir, kümelenme asla ortaklık değil ortak menfaatler etrafında birleşmektir” diye özetliyor, Türkiye’nin ilk döküm kümesi olan Konya Döküm Kümesi Derneği Başkanı Mehmet Ali Acar. Sektörel kümelenmeler Türkiye’de yaklaşık dört yıldır gündemimizde ve değişik sektörler küme kurmaya devam ediyor. İlk kurulan döküm kümesini tüm yönleriyle Mehmet Ali Acar’a sorduk.

Türkdöküm 49

RÖPORTAJ

bilimsel bir araştırma olmadığını da belirtmek isterim. Firmalara sorduğumuz soruların, yaptığımız anketlere verilen cevaplar ve üyesi olduğumuz Türkiye Döküm Sa-nayicileri Derneği’nin (TÜDÖKSAD) yıllık verilerinden çı-kan bir sonuç. Konya’daki döküm firmaları daha çok kü-çük ölçekli yani 10-30 arasında işçi çalıştıran, senelik ka-pasitesi 500-1500 ton civarında olan, -tabi 300 – 500 ton/yıl olanlar da var onları saymıyorum- firmalar. Konya’da döküm ne zaman başlamış dersek ilk ola-rak Çatalhöyük(Konya-Çumra)’te başlamış, burası bili-nen dünyanın ilk yerleşim yeri ve yapılan kazılarda dö-kümden bronz parçalar bulunduğuna göre biz diyo-ruz ki dünyanın ilk dökümünün yapıldığı yerlerden bi-risi Konya’dır. Döküm kültürü zaman içinde devam ede-rek bugüne gelmiş, 1970’lerden sonra biraz daha fabri-kasyon durumuna gelmeye başlamış, birkaç büyük fir-madan dağılan ustalar ve mühendisler sektörü bugün-kü durumuna getirmiş.

Döküm kümesi oluşturma fikri nasıl oluştu?Otomotiv kümesinin ortaya koyduğu ortak projelerin başarılı olması, dökümcüleri de harekete geçirdi. Kendi aramızdaki sohbetlerde bir araya gelmemizin fayda sağ-layacağı kanısı oluştu. ABİGEM tarafından Konya’daki dökümcüler üzerinde bunun bir araştırması yapıldı. Bu araştırma hem üretim miktarlarını, hem faaliyetleri, artı ve eksi yönlerini karşılaştırmak anlamında önemliydi. Konya Sanayi Odası öncülüğünde yönetim kurulumu-zun kararıyla döküm kümesinin kuruluş faaliyetleri baş-ladı. Tabi bu bahsettiğim süreç çok eski değil 6-7 aylık bir dönemden bahsediyorum.

Bu süre içinde ne gibi çalışmalar yaptınız?Döküm Kümelenme Derneği’ni kurduk, üye kayıtları-mız devam ediyor. Mevlana Kalkınma Ajansı’na küme derneğimizle ilgili bir proje sunduk, bu projemiz kabul edildi. Projenin içinde Döküm Kümelenme Derneği ile ilgili eğitim faaliyetleri, ortak koordinasyon merkezinin oluşturulması var. Eğitime önem veriyoruz. Firmalarımı-zın bazı teknik bilgilere ulaşmasının zor olduğunu kabul ediyoruz. Çünkü Konya’da ne yazık ki şöyle bir durum var: Konya bir üniversite şehri olmasına rağmen Meta-lurji Mühendisliği bölümü yoktu. Metalurji bölümünü geçen sene kurdurabildik, bu sene birinci sınıf öğren-cileri var. Böyle olunca mühendisin ve bilgi birikiminin Konya’ya gelmesi zor. İstanbul gibi yerlerden de yetiş-miş mühendis getirmek çok kolay değil. Bilgi birikimi-ne erişmekte eksiklerimizin bilincinde olduğumuzdan önceliğimizi eğitime verdik. Dolayısıyla bu seneyi eği-tim faaliyetlerine ayırdık. Bu arada ortak satın alma, or-tak lojistik gibi değişik fikirler toplantılarda ortaya çıkı-yor. Tabi tek tek tartışılıyor, belli bir sıralamaya koyma-dık. Birinci önceliğimizin eğitim olduğundan hemfikiriz. Derneğimiz aracılığıyla döküm ve kalite ile ilgili eğitim-ler vereceğiz. Bu eğitimlerin de Konya döküm sanayine büyük faydaları olacağı inancındayız.

Kümeyi biraz daha açarsak, avantajlarından bahset-tiniz bunları alt alta koyup sıralarsak, döküm firma-larına ne tür fayda sağlayacak? Bu sadece bir ortak satın alma mı olacak?Bu soruyu şöyle bir örnekle cevaplamak istiyorum. Biz burada bir Kümelenme Çalıştayı yaptık. Üyelerimize kü-

Otomotiv kümesinin ortaya koyduğu ortak projelerin başarılı olması, dökümcüleri de harekete geçirdi.


RÖPORTAJ

melenme çerçevesinde çözüme kavuşturulması gere-ken sorunlarımızı sorduk. Çıkan sonuç ilginçti, aldığımız cevap kesinlikle ortak satın alma değildi. Herkes temel sorunun kaliteyi yükseltmek, geliştirmek olduğunu söy-ledi. Çözüme kavuşturulması gereken birincil konu kali-teyi nasıl yükseltirim oldu. Firmaların çoğunluğu küçük olduğundan kaliteyi yükseltmek maliyet olarak sıkıntı yaratıyor, bunu ortak eğitimlerle aşmayı düşünüyoruz. Ortak bir laboratuar kurma düşüncemiz var. KOSGEB desteklerinden yararlanarak ortak bir döküm laboratu-arı kurma düşüncesindeyiz. Şu an Konya’da tahribatsız muayene laboratuarı yok ve dökümcülerden de artık bu kalite kontrol sistemi isteniyor. Firmaların ise bunu tek başına sağlaması çok zor. Belirttiğim gibi küçük firmala-rın bunun altından tek başına çıkması imkansız. Ortak laboratuarla birlikte ortak eleman istihdam etme durumu da ortaya çıkacak. Bu laboratuarlarda çalışan elemanların maliyetleri de yüksek olacağından maliye-ti bölüştürmek ortak fikrimiz. Kümelenme bunları sağ-layacak. Çalıştay’da öne çıkan diğer sorunlar şöyle; ma-liyet azaltma, üretkenlik, yenilikçilik, teknik bilgi, eğitim beceri geliştirme, Pazar farkındalığı, satın alma ve satış. Mesela satın alma en sonlarda geliyor. Ortak satın alma-ya aslında herkes biraz soğuk bakıyor, çünkü bu konu-da başarılı olduklarını düşünüyorlar. Ortak atık ve çev-re yönetimi, iş güvenliği vs. yani bunu çok daha fazla çe-şitlendirebilirsiniz, önemli olan insanları bir masanın et-rafında toplayıp, sektörüne ne fayda sağlayabilir onla-rı konuşabilmek. Biz bunu yapmaya çalışıyoruz, şuan-da yaptığımız da budur. Bunu bu sene başlattık, sene-nin sonunda da sahaya ineceğiz.

Burada öngördüğünüz sıkıntılar ne olabilir? Her ne kadar bu sayıda firma bir araya gelse de bu tür or-ganizasyonlarda fikir ayrılıkları, aksaklıklar da bek-lenir.Mutlaka hepimizin aynı bakış açısıyla olaylara bakma-

sı mümkün değil, zaten bizde de serbestlik var. Şimdi kümenin içinde herhangi bir fikir çıktı, varsayalım kart-vizit bastıracağız, bir matbaayla anlaşacağız 10 firma bunu bastırabilir ama 11. firmanın buna ihtiyacı olma-yabilir, dolayısıyla o firmanın ona katılma zorunluluğu yok. Veya bir laboratuar oluşturulacak 50 firma katılır da 150 firma dışarıda kalabilir ama laboratuar o maliyetleri karşılayan 50 firmanın olur. Herkes katılıp katılmamak-ta serbesttir. Kümede bulunan firmaların tüm projelerin içinde yer alması zorunluluğu yok. Yapacağımız her faa-liyet, sadece katılan firmalarla ilgili olacak hiçbir zorun-luluk olmayacak. Yapının esnekliğinden dolayı çok fazla sorun çıkacağını düşünmüyoruz.

Devlet kümelenmeye ne tür bir destek veriyor?Aslında devletin kümelenmeye verdiği normal bir des-tek şu anda yok. Ancak bölgesel olarak kalkınma ajans-larından destek sağlayabiliyoruz veya Avrupa Birli-ği projelerinden destek alabiliyoruz. Kümelenmede önemli olan projeyi oluşturup sunabilmektir. Şuanda Sanayi Bakanlığı’nın da kendi içinde kümelenme bölü-mü oluşturma çabaları var. Bu desteklerin tek bir yer-den yönlendirilmesi ve yönetilmesi düşüncesi var. Tabi bu tür çalışmalar uzun süreçler alır. Aslında kümelenme

Bölgesel olarak kalkınma ajanslarından destek sağlayabiliyoruz veya Avrupa Birliği projelerinden destek alabiliyoruz. Kümelenmede önemli olan projeyi oluşturup sunabilmektir

Kümelenmenin asıl mantığı ortak proje geliştirmek veya ortak projeyi gerçekleştirmek yani bir noktada ortak üretim ama asla firma ortaklığı değil

Türkdöküm 51

RÖPORTAJ

çok yeni, hatta yeni bir moda diyebiliriz, dolayısıyla bu-nun oturması biraz zaman alacaktır.

Kümelenmenin dünyadaki örneklerini inceleyebil-diniz mi? Otomotiv kümelenmesi bizden önce oluştuğu için biz onlardan da yararlanıyoruz, o da bizim sanayi odasının bünyesinde gerçekleşiyor. Dünyada başarılı küme ör-nekleri var. Örneğin Almanya Darmstadt’ta bir otomo-tiv kümesi var. Volkswagen, herhangi bir aracı üretece-ği zaman kümeye gelip diyor ki; ben bu aracın şanzıma-nını alacağım, bunu üretin diyor. Küme elamanlarından biri dişlisini, biri keçesini, biri yağını veriyor, biri dışında-ki dişli kutusunu döküyor, biri işliyor, biri fiberini veriyor. Yani 40-50 firma bir araya geliyor bunu üretiyor. Hat-ta bunun geliştirmesini de yapıyor, yani projeyi küme de sunabiliyor. Projenin sadece otomotiv firması tara-fından sunulmasını beklemiyorlar. Firma bu projeyi ka-bul ettiğinde tüm satın almayı o kümeden gerçekleştiri-yor. Aslında kümelenmenin asıl mantığı bu ortak proje geliştirmek veya ortak projeyi gerçekleştirmek yani bir noktada ortak üretim ama asla firma ortaklığı değil, ser-maye ortaklığı anlamına gelmiyor.

Tabi bu anlattığınız bizim ortak çalışma kültürüne çok yakın değil, bizde normal sermaye ortaklıkları bile biraz zor devam ediyor, teşebbüs ruhu var ama ortak çalışma kültürü biraz zayıf. Bunu da aşmak ge-rekiyor…Şimdi global dünyada şöyle düşünmek lazım; dünyada şu an otomotiv üreten beş grup var. Bu kadar devasa firmalar birleşebildiğine göre bizim birleşebilmemizin bunların yanında hiç tartışmasının olmaması gerekir. Birleşmemiz gerekiyor, küçük lokmaları yutmak daha kolaydır, ama büyük lokma olduğunuz da yutulmanız zorlaşır, biz de büyük lokmalar olmaya çalışmalıyız. Ne-dir bu büyük lokmalar, dökümcülükte düşünürsek örne-ğin ortak büyük satın almalar, her zaman 100 ton mal al-makla bin ton mal almak arasında maliyet farkı oluşur. Aynı şekilde ortak üretim gücü, şimdi ben kendi başı-ma ayda 250 ton döküm üretirim, ama bazen bana ayda bin ton sipariş geliyor veya istekte bulunuluyor, bunu nasıl yapıyorum, kapasitesi dolu olmayan başka bir dö-kümhaneyle birlikte yapıyorum. Dolayısıyla bu sistemi aslında bir şekilde zaten kendi aramızda yapıyoruz, ge-len böyle büyük teklifleri açıyoruz kim beraber çalışmak ister? Çalışmak isteyenlerle de bunu birlikte yapıyoruz. Bunu hali hazırda büyükten küçüğe doğru zaten herkes yapıyor. Amacımız bunu daha da geliştirmek.Bizim çıkış amacımız ortak bir masa etrafında döküm-cüleri toplayabilmekti. Herkes fikrini, sesini duyursun is-tedik, bunu başardığımıza inanıyorum. Şuanda 32 firma kümemize, derneğimize üye oldu ve bu sayı her geçen gün artıyor, büyük ilgi var. Hedefimiz 100 firmayı ortak menfaatler etrafında bir çatı altında toplayabilmek. Her-kese açığız, büyük küçük firmaların hepsi buraya üye olabilir. Burada sadece döküm firmaları da olmayabilir,

bize malzeme sağlayan, lojistik sağlayan, hizmet sağla-yan firmalar da bulunabilir.

Konya’da döküm firmalarının yapısı daha doğrusu döküm sektörünün genel yapısı nasıl?Yanlış anlaşılmasını istemem ama Konya döküm sektö-rünü Çin’deki yapılanmaya benzetiyorum, TÜDÖKSAD ile birlikte Ekim 2010’da Çin’e yaptığımız gezide gör-düğümüz dökümhaneler vardı. Bu gezide bir çok yer-de Konya’yı gördüm. Yani en ilkel üretim şartlarından en modern üretim şartlarına kadar hepsi Konya’da var. 2-3 kişinin çalıştığı kupol ocağı da var bin kişinin çalıştı-ğı modern dökümhane de var. Bütün yelpaze Konya’da mevcut. Konya döküm sanayisinin geleceğini açık gö-rüyorum, bütün firmalarımız üretime dayalı yatırımlara aç, Konya’da çok hızlı bir yatırım süreci yaşanıyor. Şuan ki yatırımlar tamamlansa kapasite iki katına çıkar. Fakat çalışma kültürü ve kalite konusunda bazı eksikliklerimiz var bunları kabul etmek gerekiyor. Henüz 24 saat çalı-şan çok az fabrikamız var, yani kapasiteler tam olarak kullanılmadan yeni kapasite artırımlarına gidiliyor. 24 saat çalışma kültürünü ne yazık ki işçilerimiz edineme-di. Kalifiye eleman sıkıntısı devam ediyor. Dökümcülüğe ilgi az. Vasıfsız eleman da bile çok büyük sıkıntı yaşıyo-ruz. Konya gazetelerine bakın en çok aranan eleman ila-nı dökümcülerdendir. Artık sadece üretmek yetmiyor, kaliteli üretmek gereki-yor, kalite de insan eliyle sağlanır. Selçuk Üniversitesi’nde açılan metalurji bölümü hem mühendis istihdam etme-de hem de sanayi-üniversite arasındaki bilgi alış verişini hızlandıracak diye düşünüyorum.

Son olarak eklemek istedikleriniz?Küme olarak diğer kentlere ve bölgelere de umarım olumlu bir örnek teşkil ederiz. Bizim burada başarılı ol-mamız diğer bölgelere örnek olacaktır. Umarım iyi bir örnek oluruz, kötü örnek olmak istemeyiz. Son olarak belirtmek istediğim, ortak menfaatler önemlidir, küme-lenme asla ortaklık değil ortak menfaatler etrafında bir-leşmektir.

April 25 – 27, 2012 Monterrey, Nuevo Léon, México Call for Papers

The WFC2012 organizers invite you to send your paper abstracts according the Symposiums and schedule.

WFC2012 Symposiums

General Chairman: Dr. Felipe Arturo Reyes Valdés Symposium Chairing by (proposed):

1 Environmental protection Mats Holmgren 2 Energy saving Vijay Prakash Saha 3 Cast Irons Chair vacant, Inform. Gotthard Wolf 4 Steel Castings Reinhold Hanus 5 Cast Composites Natalia Sobczak 6 Heat Treatment Casting Emilio Ramous 7 Casting Simulation of casting processes

8 Application of computers, robotics and automation in the Foundry Industry

Vinod Kapur

9 Inorganic chemical binders 10 Evaporative patterns casting, Lost foam 11 Rapid prototyping Tony Lowe or Oliver Johnson 12 Austempered ductile iron Adel Nofal 13 Light alloy castings Salvador Valtierra 14 Innovations and education in foundry Lee Styger 15 New refractory developments

Call for papers schedule

Event Date Dead line to received abstracts January-June 2011 Review of abstracts January-June 2011 Accepted author will notify to prepare final papers. July 2011 Deadline to receive final papers October 2011 Send comments and corrections of papers to the authors October-December Deadline to receive the final corrected papers January 2012

Text Format

Abstract.- At least 75 words are required and not to exceed 150 words. Text.- Use Microsoft XP or lower version of word or Rich Text Format (RTF). Published papers will be fully formatted by WFO editors after peer review approval. Papers should be submitted using plain text in a full column format, with minimal formatting such as bold type columns, etc. Key Words. - For purposes of citation and search, a list of key words should be included at the top of each paper just prior to the abstract. Example:

Keywords: magnesium, nanocomposites, ultrasonic cavitations, dispersion The abstracts should be sending to: [email protected] www.wfc2012.com

Contacts to Information:

Andrew Turner [email protected]

WFO General Secretary

J. Antonio Lazcano P. [email protected]

COMIMSA General Director

Arturo Reyes [email protected]

WFC2012 General Chair

Tek kelİmeyle kazançlı!

Üretim maliyetlerini düşürmenin yolu, model değişikliklerinin, deneme dökümlerinin, fire ve tamir oranlarının istikrarlı bir şekilde düşürülmesi ile başlar. MAGMA ile bu maliyetlerinizden sürekli kar edecek bir standarda sahip olacaksınız.

MAGMA Bilişim ve Teknoloji Hizmetleri Ltd. Şti.Yalı Boyu Caddesi No: 41/2 34676 Beylerbeyi - Üsküdarİstanbul, TurkeyTel +90 (216) 557 50 26Fax +90 (216) 557 64 [email protected]

Anzeige_A4_Raum1_tuerk.indd 1 15.04.11 13:07


ENERJİ

Fabrikada 4 Adımda Enerji:Verimli çözüm yaratmak

Enerjiyi verimli temin etmenin ve kullanmanın özgün yollarını aramak bugünün akıllı şirketle-rinin ve firmalarının başlıca eylem planı haline geldi. Ancak bu noktada temelleri oturmadan

büyük bir hızla büyüyen diğer her pazarda olduğu gibi suistimal kapılarının belirdiğine dair bir uyarı yapmak-ta da fayda var. Enerji verimliliği konusunda belli giri-şimler hatta yatırımlar yapmayı düşünen şirket yöneti-cileri unutmamalıdır ki, bugün dünya üstünde geliştiri-len hiçbir ürün ya da hiçbir hizmet kesinlikle ve kesin-likle her yere adapte edilebilir ve her ortamda kullanı-labilir değildir. Zaten eğer böyle bir tablo mümkün olsa idi, konu ile ilgili çalışma yapan üniversiteler ve teknolo-ji merkezleri farklı projelendirme sistemleri için yüzlerce milyon doları gözden çıkarmak zorunda kalmazlar, bu-nun yerine tıpkı internet, otomotiv ya da inşaat sektö-ründe olduğu gibi temel enstrümanlar üzerinden kolay-ca çözüm üretebilirlerdi. Ancak bunun tam aksine tüm enerji verimliliği teknolojisi ve tekniği geliştiricileri her enerji tüketim noktasının mekaniğine ve iç işleyişine göre ayrı ayrı, ama toplamda aynı bütünden türevlen-miş yeni yöntemler ve çözümler geliştirmeye çalışmak-ta. Yani özetle, hiçbir enerji verimi çözümü umarsızca söylenen pazarlama cümlelerin aksine “her yere uygula-nabilir, kesin çözüm veya enerjide mutlak yüzde (…) ka-dar tasarruf sağlayabilir” niteliğe sahip değildir. Bunun yerine sektöre hatta direkt üretim bandına özel olarak odaklanarak tasarım detayları belirlenmiş ve o üretimin uygulama dinamiklerine göre özgün çalışma algoritma-

ları ile modellenmiş spesifik çözümler gerçek kazanım-ları sağlayabilmektedir.

Adım -1: tasarım modelleme – çözümü somutlaştırmaBunun için öncelikle, enerji tasarrufu sağlanmak iste-nen fabrikanın ya da üretim ortamının iş akış paramet-releri dikkate alınarak detaylı analizler yapılmalı ve bu analizlere bağlı olarak ihtiyaçların neler olduğu saptan-malı, ardından bu ihtiyaçları optimum verimde karşı-layacak mekanik ürünler ve matematiksel programla-malar geliştirilmelidir. Bu aşamada pek tabi, dünyada-ki en son mühendislik gelişmeleri araştırılarak, kıyasla-ma (benchmarking) çalışmaları ve akabinde uygulama yapılan firmanın yönetiminin de katılımı ile gerçekleş-tirilen ar-ge faaliyetlerinin gerekliliği söz konusu. Ancak ve ancak bu şekilde bir sıralama takip edilerek yüksek getirili sonuçları elde etmek mümkün olabilecektir. Bu silsilenin takibi ile birlikte çalışmanın yapıldığı şirketin fabrikasında uygulanması en yüksek katma değeri sağ-layacak doğru ürün ya da mühendislik modeli (fayda-lı model) ortaya çıkartılabilecektir. Ar-ge sonuçları çalış-ma yapılan fabrikanın enerji ihtiyaçlarını optimum ve-rimde karşılamak için en doğru çözüm bütününün han-gi parçalardan oluşması gerektiğini işaret edecektir. Za-ten bu ar-ge faaliyetlerinin beslendiği analiz çalışmala-rında tespit edilen enerji tüketim biçimlerine dair karak-teristik bilgiler, enerji tüketiminde verimi artırmak için doğru mühendislik yaklaşımının ne olması gerektiği-

Türkdöküm 55

ENERJİ

BUĞRA PEKUSLUAkdaş Döküm A.Ş. Enerji Verimliliği Proje Koordinatörü GreenBusiness Genel Editörü Enerji Verimliliği Uzmanı Endüstri ve Enerji Mühendisi

ne dair ipuçları verecektir. Bu noktada tüm bu dizimin öneminin hayati olduğunun üstünde vurgu yapmakta fayda var. Zira analiz ve analizin devamında gelen ar-ge çalışmaları (ürün ya da faydalı model niteliğindeki) doğru çözümün, yani bir başka deyişle enerji verimliliği sağlayacak “tedavi”nin başarılı sonuç yüzdesini doğru-dan etkilemektedir. Çünkü bu çalışmalardan elde edi-len bilgi birikimleri ile çözüm paketinin somutlaştırıl-ması, detaylarının net ve eksiksiz biçimde ortaya kon-ması mümkün olacaktır. Püf noktası: Bir ürün ya da faydalı model olarak so-mutlaştırılan çözüm paketinin yüksek verimde sonuç vermesi için analitik ve sayısal göstergelerle dolu bir ar-ge çalışmasını geride bırakmak gerekir. Üretim veri-mi enerji odağında artırmak amaçlı bir çözüm ortaya çı-karmak için anahtar göstergelerin titizlikle geliştirilme-si ve ar-ge sonucu tespit edilen çözümün bu gösterge-lerdeki verim değerlerini eniyilemesi üzerine perfor-mans analizi yapılmalıdır. Dolayısı ile göstergeler ener-ji odağındaki üretkenliği ne kadar derinlemesine incel-meyi başarırsa sonuç o kadar etkili olacaktır.

Adım – 2: ekonomik değer analiziEnerjide verimi artıracak gerçek çözümü somutlaştır-dıktan sonra bir sonraki adımda sıra ekonomik boyutun tahliline gelmelidir. Geliştirilen çözümün maddi açıdan ne kadar ve ne boyutta getiri sağlayacağını tahlil etme-den kazanılacak enerji tasarrufu hakkında kesin bir yar-gıya varmak büyük bir yanılgı yaratabilir. Bunun önü-ne geçmek, dahası çözüm paketinin avantajları hak-kında kesin bir hükme varmak için detaylı verim anali-zi çalışması yapılmalıdır. Bu analizi başarılı biçimde ya-pabilmek için üç basamaklı bir değerlendirme aşaması-nı geçmek faydalı olacaktır. Değerlendirme basamakla-rının ilkinde, Adım – 1’deki somutlaştırılan enerji verim-liliği çözümünün bulgulanan göstergelere göre sağla-yacağı kazancın sayısal ifadeleri tespit edilmeli ve ener-ji mühendisliği normlarına göre farklı birim çeşitleri-

*Adım-1

Üretim alanının iş akış

parametrelerinin belirlenmesi

Parametrelerin analiz edilmesi:

Enerji ihtiyaçlarının

Kıyaslama (Benchmarking)

Ar-Ge faaliyetleri

Ürünün faydalı modelin

somutlaştırılması

İhtiyaçları optimum verimde karşılayacak matematik/mekanik

mühendisliğinin geliştirilmesi

ne çevrilmelidir. Ardındansa, ikinci basamakta bu çözü-mün yatırım ve işletme maliyetleri hesaplanmalıdır. Son tahlilde de tüm kazanç ve bedel göstergeleri, yine mü-hendislik normlarına göre, karşılaştırılarak ay ve yıllara göre katma değer tespitleri yapılmalıdır. Değerlendir-me evresi başarı ile tamamlandıktan sonra artık fizibi-lite tabloları detaylı ve en doğru sonucu alacak şekilde oluşturulabilir. Bu sayede, çözümün kısa, orta ve uzun vadede ne kadar kazanç sağlayacağı, uygulamaya de-ğer olup olmadığı ve amorti süresi “gerçek” değerleri ile tespit edilmiş olacaktır.Püf noktası: Katma değer analizlerinin gerçek ve en doğru sonucu vermesi için tek başına enerji değer öl-çümleri yapmak yeterli olmayacaktır. Bunun ötesin-de derinlemesine analize; enerjinin kullanım kalitesi-nin belirlenmesine ihtiyaç vardır. Ekserji analizi olarak


Değerlendirme Modülü

1. Çözümün sağlayacağı kazancın

sayısal ifadesinin tahlili ve EM normlarına çevrilmesi

2. Çözümün gerektirdiği yatırımın

ve işletmenin maliyetlerin

hesaplanması

3. Maliyet ve kazançların EM

normlarına göre karşılaştırılması

Fizibilite tablolarının ve (NPV, BEP, PI vb) enstrümanlarının

hazırlanması

*Adım-2

tabir edilen bu ölçümlemelerle fabrika içinde kullanı-lan enerjiden gerçekten maksimum fayda sağlanıp sağ-lanmadığı ancak ortaya çıkarılabilir. Burada özetle ener-ji mühendisliği esaslarına göre kullanılan enerjiden elde edilebilecek maksimum iş gücünün tamamının kullanı-lıp kullanılamadığı tespit edilecektir.

Adım -3: montaj ve adaptasyonEkonomik çıkarımın da ardından sıra, yine uzman ekip-ler aracılığı ile gerçekleştirilmesinde fayda olan mon-taj işlemlerinin yönetimine gelmekte. Optimum adap-tasyon için analiz işleminde tespit edilen üretim karak-teristiklerinin parametreleri kullanılarak hassasiyetle-rin ortaya çıkarılması faydalı olacaktır. Burada hassasi-yetten kasıt, üretkenlik verimini negatif yönde etkilen-mesini engelleyecek mühendislik adımlarının oluştu-rulmasını simgelemektedir. Keza üretimde maliyet yö-netimini güçlendirmek adına yapılan bir enerji verim-liliği girişiminin üretimin dinamik akışına zarar vermesi kabul edilemez bir sonuçtur. Bunun için tesis güzerga-hı optimizasyonu, makine tesisat entegrasyon optimi-zasyonu ve üretim planlama optimizasyonu gibi başlık-lara uygun modellemelerin yine aynı uzman kadro tara-fından geliştirilmesi olmazsa olmaz niteliğinde birer ge-rekliliktir. Ancak bu şekilde üretimi aksatmadan/balta-lamadan sisteme doğrudan uyumlu bir enerji verimli-liği entegrasyonu çalışmasını kotarmak imkan dahilin-de olacaktır.Püf noktası: Doğru adaptasyon için tüm bu anlatılan optimizasyon faaliyetlerinden de önce esasında asıl ön-koşul doğru tasarımın gerçekleştirilmesidir. Belirlenen iş akışı parametrelerinin analizi kapsamında üretim di-namikleri ve şirketin belirlediği üretim planlama hedef-leri dikkate alınarak bütünleşik bir ürün modeli üreti-mi yapmak gerekmektedir. Bir başka deyişle geliştirile-cek enerji verimliliği ürününün/faydalı modelinin tasa-rımında hem üretimin hem de enerji kullanımı verimi-

nin eşzamanlı biçimde artırılmasını sağlayacak detayla-rın yer alması asıl fark yaratacak çözümü ortaya çıkar-manın püf noktasıdır. Bu da aslında demektir ki, üreti-min enerji verimi odağında artırıldığı mühendislik yak-laşımı ile fabrikaya özgü ürünü/faydalı modeli somut-laştırmak, optimum sonucu beraberinde getirecektir. Ki, bu da en başta belirtildiği üzere her yere her fabrika-ya uyumlu olduğu iddia edilen ütopik ürünlerin hiç şan-sı olmadığını göstermektedir.

Adım – 4: örnek uygulamalar ve rutin kullanıma geçişŞu ana kadar fabrikaya sağlayacağı katma değerler ve kullanım uyumluluğu üzerine çalışılmış ürün, bu basa-mağa gelindiğinde, maksimum avantaj sağlayacak şe-kilde fabrikaya adapte edilmiş demektir. Şimdi sıra ör-nek çalıştırmalarla –belirlenen göstergelere göre– per-formansının analizine ve en iyi çalışma sonucuna ulaş-mak amacı ile detayları revize etmeye geldi. Ürünün sağladığı enerji tasarrufunu ölçümlemek için öncelikle hem ürün üstünde yer alacak hem de fabrikada daha evvelden bulunan sayaçlardan periyodik veri tespiti ya-pılması gereklidir. Ardından hem bu veriler hem de üre-tim hacmi verileri kullanılarak göstergelerin sayısal kar-şılıkları -belirlenen metodolojilere uygun olarak- belir-lenmelidir. Bu göstergeler ürünün mevcut durumunu ve artırmak için çalıştırmada nasıl değişiklikler yapılma-sı gerektiğini gösterecektir. Bu ana kadar takip edilen sistematik sayesinde çabuk atlatılması beklenen test evresinden sonra çözüm ürünü nihai çalışma formunda fabrikaya maksimum güç avantajı sağlar hale gelecektir.Püf noktası: Ürünün her daim maksimum verim sağla-yacak şekilde çalışmasını garanti altına almak için, öz-gün bir iş zekası ile kodlanmış yazılım uygulaması ile desteklenmesi faydalı olacaktır. Daha önceden belir-lenen verim göstergelerinin beslendiği parametreleri esas alarak geliştirilecek optimizasyon modeli ile çözüm

ENERJİ

Türkdöküm 57

ürünü her zaman en verimli çalışma planlamasını oto-matik olarak yapabilir. Bu modelin aktarılacağı kodlar ile geliştirilecek yazılım uygulamasıyla da çözüm ürünü ça-lıştırıldığı her an fabrika kaynaklarının optimum biçim-de kullanılmasını sağlayacaktır.

Adım adım döküm sanayiDöküm fabrikaları dünyanın önde gelen standardizas-yon kuruluşlarının ve şirketlerinin benimsediği tüm bu çalışma sistematiğinin tam olarak uyarlanabileceği iç yapıya sahiptir. Üretimin akışı ve bu akış içerisinde-ki enerji tüketim çeşitleri ve bu çeşitlerin miktarsal da-ğılımları sistematiğin yüksek katma değerli bir çözüm geliştirebilme imkanını geniş ölçekte tutmakta. Döküm üretim sürecinin akışındaki temel işlemlerdeki (ergitim, tavlama, parça düzeltme) enerji ihtiyaçlarının muhtelif olması enerji mühendisliği marifeti ile yeni ve yenilik-çi bir çözümün ortama adapte edilebileceğini işaret et-mekte. Dinamik döküm üretim ortamı içerisinde (bu iş-lemler seri olarak gerçekleştirilirken )ısı ve elektriğe aynı anda ihtiyaç duyuluyor olması Adım-1 kısmından zen-gin detaylara sahip bir tasarımın çıkartılmasına imkan tanımakta. Dahası, temel işlem basamaklarının gerçek-leştirilmesi için gereken birim enerji miktarlarındaki ters piramidi anımsatan dağılım, yani azalım, nihai çözüm ürünü için çok daha avantajlı bir tabloyu ortaya çıkarı-yor. Döküm fabrikaları içerisindeki atık enerji çıkışları-nın algoritmik düzenleri ve birikme noktaları da gelişti-rilecek çözümün iştah kabartacak hatta büyük heyecan yaratacak kadar fazla katma değer yaratacağını doğru-lar nitelikte. Tüm bunlara ek olarak dökümhanelerdeki karbon salımları ile ilgili mevcutta dezavantaj gibi gö-rünen konvansiyonel tüketim alışkanlıklarını da aslında karbon ticareti kapsamında sağlam bir gelir kapısına çe-virmenin de mümkün olduğunu söylemekte fayda var. Sağlam ve detaylı çalışmalarla geçilen analiz ve tasarım modelleme çalışmaları, sağlam mekanik ve faydalı mo-

del ürünlerini ortaya çıkarmakta. Bu sayede, tüm dün-yadaki döküm sanayi kuruluşlarına ve hatta ardından -döküm sanayinin birçok endüstrinin başlangıç nokta-sı olmasına bağlı olarak- diğer birçok sanayi dalına kat-ma değer, dünyayaysa daha sürdürülebilir bir gelecek yaratmanın artık mümkün olduğu tüm gönül rahatlı-ğıyla ve gururla söylenebilir. Sistemli çalışma yönetimi-nin getirileri sayesinde bu sanayi dalının geleceğini ye-niden yapılandıracak, kalıcı, enerji odağında üretim ve-rimini artırıcı çözüm ürünleriyle daha güçlü bir gelecek artık çok daha yakın.

Adaptasyon Planlaması

Üretim planlama optimizasyonu

Adım-3

Tesis güzergahı optimizasyonu Makine tesisat entegrasyon optimizasyonu

Adım-4

Örnek

Gösterge analizi ve

iyileştirme belirleme

Nihai

Periyodik enerji

tüketimi ve üretim

ENERJİ

* GreenBusiness tüm hakları saklıdır.


MAKALE

Türkdöküm

Ayşe Eser Baransel (Bs Müh.)Ar-Ge Müdürü Bilişim Ltd. Ankara

Döküm Endüstrisinde Kurumsal Kaynak Planlama (ERP) Yazılımı

I. Girişİşletmelerin temel amaçları verimlilik düzeyini yükselt-mek kapasite ve kaliteyi artırmak, maliyetleri düşürmek ve çalışma ortamının koşullarını uygun hale getirmektir. Günümüzde teknolojinin sürekli gelişip değişmesi, ser-mayenin küreselleşmesinin de etkisiyle rekabet koşul-larının sertleşmesi, işletmeleri, üretim sistemlerini daha etkin, daha verimli, dolayısıyla daha düşük maliyetle ya-pılanmaya zorlamaktadır. Son yıllarda yaşanan küre-sel mali krizin aşılmasında alınacak önlemlerin başın-da, bilişimsizlik maliyetini ortadan kaldırmak, bilişim ve uygulama yazılımı teknolojilerine yatırım yapmak gel-mektedir. Özellikle üretim sektöründeki kuruluşlar için bir kurumsal kaynak planlama (İng. Enterprise Resource Planning System, ERP) yazılımına sahip olmak ve başa-rıyla kullanabilmek yaşamcıl düzeyde önemlidir.

II. Kurumsal Kaynak Planlama YazılımıKurumsal Kaynak Planlama sistemleri, kurumların, teda-rikten başlayıp dağıtıma kadar olan tüm iş süreçlerinin doğru, verimli, güvenilir ve kolay biçimde denetim altı-na alınmasını amaçlayan sistemlerdir. ERP yazılımı, ken-di içinde bütünlüğü olan, kurumun bütün iş süreçlerini kapsayan gelişkin ve kapsamlı bir sistemdir. ERP Sistem-lerinde amaç, bir işletmede üretimden satışa, satın al-madan muhasebeye tüm faaliyetleri birbiri ile bütünle-şik biçimde yönetmektir. Kendi başına, bağımsız da ça-lışabilecek birçok alt sistemden oluşan bu yazılım siste-mi, kurumda farklı işlevlerini kullanan çok sayıda kulla-

nıcıya hizmet sunar. Üretim kesiminde etkin olan firmaların gereksinimleri-ne yanıt verecek türde ve kapasitede, profesyonel bi-çimde oluşturulmuş bir Kurumsal Kaynak Planlama ya-zılımı, aşağıdaki alt sistemleri bütünleşik çalışacak bi-çimde içinde barındırır:- Üretim Yönetimi (üretim planı (MPS), malzeme ihtiyaç planlama(MRP), kaba kapasite planlama (RCCP) işlev-lerinden oluşan Üretim Kaynakları Planlaması (MRP II) gibi gelişkin planlama işlemlerini içerir)- Stok Yönetimi- Satış Yönetimi- Satınalma Yönetimi- Kalite Yönetimi- İnsan Kaynakları Yönetimi- Finans Yönetimi- Maliyet Yönetimi- Bakım-Onarım Yönetimi

Sistemler arası veri akışı, iş süreçlerini kısaltacak ve gün-lük işlemlerde kullanıcının işini kolaylaştıracak biçimde yapılır. Örneğin Üretim Yönetimi, üretim için gereken malzeme miktarlarını Stok Yönetimi’ne verir, bu sistem-den malzeme stok düzeylerini alır. Ana üretim planını oluşturan sipariş bilgilerini, Satış Yönetimi’nden sağlar. Bakım Onarım Yönetimi’nden, operasyonlarda kullanı-lan makinelere ilişkin arıza ve bakım bilgilerini alır. Satı-nalma Yönetimiyle satınalma siparişleri ile ilgili veri alış-verişinde bulunur.

Türkdöküm 61

III. Kurumsal Kaynak Planlama Yazılımı-nın Üretim Kesiminde Sağladığı YararlarKurumsal Kaynak Planlama yazılımlarının üretim ke-siminde yer alan kurumlara 5 boyutta önemli yararlar (Adam & Sammon 2004) sağladığı bilinmektedir. 1. Operasyonel Boyutta Sağladığı Yararlar: ERP sistem-leri, iş süreçlerini otomatikleştirdiği ve süreç değişiklik-lerini olanaklı kıldığı için kurumlara aşağıdaki operas-yonel yararları sağlarlar:- Maliyetlerin azaltılması- Çevrim zamanlarının azaltılması- Verimin artması- Kalitenin yükseltilmesi- Müşteri hizmetlerinin iyileştirilmesi2- Yönetimsel Yararlar: ERP sistemlerinde bütünleşik verinin merkezi bir veri tabanında bulunması, gelişkin ERP sistemleri içinde veri çözümleme işlevlerinin yer al-ması ise, kaynakların daha iyi yönetilmesi, karar alma ve planlama süreçlerinin geliştirilmesi, performansın iyileştirilmesi gibi önemli yönetimsel yararlardır. Bir malın kuruma hammadde olarak girişinden, son ürüne dönüşene dek yapılan bütün işlemler, harcanan malze-me, işgücü, kullanılan üretim tezgahları gibi bilgiler sis-tem içinde yer alır ve izlenir. Doğru kullanım sonucunda, sistem yöneticiye yapılan işlerle ilgili akıllı çözümleme raporları üretir. Yönetici, üretim sürecinin hangi aşama-sında verimsiz çalıştıklarını, gereksiz yere stok maliyet-lerini arttırıp arttırmadıklarını, yaptıkları işten ne kadar kar, ne kadar zarar ettiklerini bu raporlarda görür. ERP sistemi olmaksızın, sezgiye ve gözleme dayalı öznel ka-rarlar alırken, ERP sistemiyle birlikte, bilgiye dayalı sağ-lıklı nesnel kararlar alma şansına kavuşur.3- Stratejik Yararlar: ERP yazılımları geniş ölçekli iş süreç-leri kapsamı, iç ve dış sistemlerle sağladığı bütünleşme yetenekleriyle de kurumların aşağıdaki türde stratejik amaçlarına ulaşmalarına yardımcı olurlar:- Büyümenin desteklenmesi- İş birleşmelerinin desteklenmesi- Yeniliklerin desteklenmesi- Ürün farklılaştırma- Müşterilerle ve tedarikçilerle ilişkilerin düzenlenmesi- Dünya çapında genişleme- E-iş olanaklarından yararlanılması4- Bilgi Teknolojileri Altyapısı: ERP yazılımları bütünle-şik uygulama yazılımı mimarilerine sahip sistemler ola-rak kurumların bilgi teknolojileri altyapılarını bir üst dü-zeye yükseltirler. ERP yazılımları ile BT altyapısı, var olan ve gelecekteki değişimler için esneklik kazanır, BT mali-yetleri uzun dönemde düşer, kapasite artar. 5- Örgütsel Yararlar: ERP yazılımlarının bütünleşik bil-gi işleme yetenekleri, kurumların örgütsel gelişimine de katkı sağlar. Kurumsal yapı değişikliklerini, kurumsal öğ-renme süreçlerini destekler, kurumsal yapıyı güçlendirir, ortak vizyonun oluşturulmasına, çalışanların memnuni-yetlerinin ve motivasyonlarının artmasına yardımcı olur.

IV. Döküm Endüstrisinde ERP Kullanımı Türk Döküm sanayinin son yıllarda yakaladığı başarı-lı büyümeyi ve gelişmeyi sürdürebilmesi, Avrupa ülke-leriyle yüksek teknoloji ve kalite alanında, Hindistan ve Çin gibi düşük maliyetli işgücü ile pazarı zorlayan ülke-lerle de kaynakların verimli kullanımı konusunda yarı-şabilmesi için bilgi teknolojileri altyapısının ve interne-tin sunduğu olanaklarla birlikte Kurumsal Kaynak Plan-lama (ERP) yazılımlarından yararlanması kaçınılmaz ola-rak görülmektedir.Bir önceki bölümde açıklanan çok boyutlu yararlarının yanı sıra, endüstriyel alanda özellikle döküm endüstri-si alanında ERP yazılımının başarıyla kullanılması sonu-cunda, kullanıcılara ve yöneticilere hammadde tüke-timini izleme ve stokları yüzde 30 ile yüzde 50 arasın-da azaltma olanağı verdiği görülmüştür. Buna ek ola-rak, kurumların, ERP ile bütünleşik olarak yapılandırıla-cak barkod ya da gelişkin otomasyon süreçleriyle de elle yapılan işlemlerde iş yükünü yarıya indirebildikleri gözlenmiştir. Döküm sektöründe ERP uygulamalarının başarılı olma-sı için, kullanılacak yazılım sisteminin üretim planlama, üretim verisini kaydetme gibi yalnızca üretim süreçleri-ni değil satış, satın alma, kalite ve kalite belgelerinin yö-netimi gibi özellikle ürün izlenirliğini sağlayan işlevle-ri de içeren bütünleşik bir sistem olmasına dikkat edil-melidir. Bir ERP yazılımının kalite odaklı olması ve kalite belgelerinin yönetimini aynı sistem çatısı altında kulla-nıcıya kolaylıkla bütünleşik biçimde sunması çetin reka-bet koşulları içinde ihracat yapan kuruluşlar için büyük önem taşımaktadır. Kalite Yönetimi süreçlerinin ERP uy-gulaması içinde bütünleşik biçimde yer alması aşağıda-ki yararları sağlar:- Kalite sistemi ve ürüne yönelik her türlü belge yöne-timinin başka bir sisteme gerek duymadan aynı sistem

MAKALE


MAKALE

içinde yapılması, - Belgelerin sistemin tümünde verilerle ilişkilendirilme-si, yetkilere göre anında belgelere ulaşılması,- Kalite hedeflerinin izlenmesi, ürüne ve sisteme yönelik veri analizlerine hızlı ve kolay erişim,- Üretim hedeflerine göre gerçekleşmelerin anında sor-gulanması, üretim performansı ve satış analizleri,- Operasyon bazında ürüne özgü gerekli doğrulama, geçerleme, izleme, tetkik ve test aktivitelerinin opera-tör ve kontrol planları aracılığıyla, üretimin her aşaması için tanımlanabilmesi,- Mühendislik değişikliklerinin izlenmesi, - Ürün-Model ilişkileri kurularak model geçmişi, ömrü-nün izlenmesi,- Düzeltici önleyici faaliyetlerin izlenmesi,- Uygun olmayan ürünün izlenmesi, uygunsuzluk kayıt-larının karakteristik, hata, hata nedeni, sorumlu bölüm gibi seçeneklere göre analizi,- Tedarikçi performansının izlenmesi,- Üretim takımlarının yönetimi, izlenmesi,- İş emri sistemine bağlı ürün izlenebilirliğinin sağlan-ması,- Ürün sertifikalarının sistemden otomatik alınabilmesi,- İzleme ve ölçme cihazlarının kalibrasyon takip sistemi,- İnsan kaynakları sistemi ile bütünleşik biçimde, çalı-şanların yetkinliklerinin izlenmesi ve eğitim gereksinim-lerinin belirlenebilmesi.

V. SonuçKurumsal Kaynak Planlama (ERP) yazılımları, web ta-banlı, çok katmanlı yazılım mimarilerinin kullanıldığı, bilgi teknolojisindeki ve yazılım mühendisliği alanın-daki son gelişmeleri, kapsamlı bir işlevsellikle bir ara-da içeren gelişkin sistemlerdir. Başka bir deyişle kişisel bir bilgisayarda çalışacak, bir kaç kişinin kullanacağı sı-nırlı işlevsellikte, küçük boyutlu paket programlardan çok farklıdır. Döküm sektöründe bu sistemlere yatırım yapan yöneticilerin yaptıkları yatırımın geri dönüşünü görebilmeleri için başarıyla uygulanan bir işletime ge-çiş projesine, doğru ve ilkeli proje yönetimi yaklaşımla-rına, nitelikli danışmanlık hizmetlerine, en önemlisi de, kurumlarında, değişime ve yeniliğe inanmış, sistemi sa-hiplenecek nitelikli bir işgücüne gerek vardır.Türkiye Döküm Sanayicileri Derneği’nin Mart 2011 tari-hinde hazırladığı “Türkiye Döküm Sanayi, 2011 Yılına Gi-rerken Mevcut Durum” başlıklı raporunda sektörün bir SWOT analizi yapılmış ve döküm sektörü için güçlü yan-lar, zayıf yanlar, tehditler ve fırsatlar belirlenmiştir. Sek-törün karşı karşıya olduğu fırsatların başında “Gelişmiş bilgi teknolojileri altyapısı ve bilgi teknolojilerinin uy-gulanması” gelmektedir. Bir diğer fırsat ise “Genç ve Ye-tişmiş İnsangücü” olarak değerlendirilmiştir. Aynı rapor-da, Türk Döküm sektörünün güçlü yanları arasında da, genç ve yetişmiş, bilgisayarı yoğun olarak kullanan bir işgücünün varlığı yer almaktadır. Türk döküm endüstri-sinin yalnızca bu özellikleri bile sektörün, yeni ekono-minin bilgi ve teknolojiye dayalı yeni koşullarına hazır olduğunu, sürdürülebilir başarı için Kurumsal Kaynak Planlama sistemleri gibi gelişkin sistemleri başarıyla uy-gulayabileceğini göstermektedir.

Döküm sektöründe bu sistemlere yatırım yapan yöneticilerin yaptıkları yatırımın geri dönüşünü görebilmeleri için başarıyla uygulanan bir işletime geçiş projesine, doğru ve ilkeli proje yönetimi yaklaşımlarına, nitelikli danışmanlık hizmetlerine, en önemlisi de, kurumlarında, değişime ve yeniliğe inanmış, sistemi sahiplenecek nitelikli bir işgücüne gerek vardır


Erdoğan Alkan

İstanbul Teknik Üniversite’sinde okurken öğrenci değişim programıyla 1961 yılında Almanya’ya gider. Stajer olarak çalıştığı dökümhanede ark ocaklarının kapaklarında bir tadilat yapar, bu tadilat aslında bir buluştur. Bu Buluş’un sahibi Erdoğan Alkan, Makina Kimya, Ereğli Demir Çelik, Karamancılar, Doğu Çelik, Pınar Döküm gibi kuruluşlarda yıllarca yönetici olarak emek verir. Kendisine ait mühendislik, şirketinde mutfak fırınlarında kullanılan vidaları ısıl işlemle ilk tanıştıran ve sıcakta patır patır dökülmesini ortadan kaldıran da odur. Sonra yolu TÜDÖKSAD ile çakışır ve Genel Sekreter olarak 14 yıl da dernekte sektöre emek verir. Erdoğan Alkan’ı çok sevdiği dernek merkezinde ağırladık.

Türkdöküm 65

Erdoğan Bey, nerede doğdunuz, eğitiminize nerede başladı, kısaca hikayenizi bizimle paylaşır mısınız?1937 Kırşehir doğumluyum, ilk ve orta öğrenimimi Kırşehir’de tamamladım. Babamın bir ekmek fırını var-dı, 7 kardeştik. Babam bizlerin fırında ona yardım etme-sini isterdi. O zaman ağabeyimle birlikte okulda başa-rılıydık. Hocalarımız, babama “çocukları bu işte çalıştır-ma okula devam etsinler” demiş, babam da “ben bunla-rı okutamam maddi gücüm yok demiş” hocalarımız ise “bunlar liseyi bitirdikten sonra burs kazanır okurlar” de-miş. Böylece orta öğretime devam ettik, liseyi bitirdik-ten sonra İstanbul Teknik Üniversitesi’ne kayıt yapmak için İstanbul’a geldim. O zamana kadar hiç Kırşehir dı-şına hiç çıkmamıştım. Taşkışla’da sınava girdim, imtihan üç gün sürdü, sonra da yine Kırşehir’e döndüm. Sınav sonucu mektup ile bildirilecekti. Babam İTÜ’den gelen mektubu saklamış, “fırın işçim ola-cak demiş, sonra vicdanım el vermiyor bana böyle bir mektup geldi, Teknik Üniversiteyi kazanmışsın” dedi. Ekim ayına kadar babama yardım ettim, sonra okul za-manı tekrar İstanbul’a geldim. O zaman Kimya Metalur-ji fakültesi yoktu. Maden Fakültesi vardı, kaydımı ora-ya yaptım. Genel Sekreter Saniye Hanım’ın yardımıy-la Makine Kimya Endüstrisi bana burs verdi böylelikle okumaya başladım. 1963 yılında mezun oldum, mezun olduktan sonra hemen askere aldılar o zaman askerlik de 18 aydı. Polatlı’da topçu olarak askerliğe başladım, mühendisler hep topçu yapılıyordu. 6 ay sonra kuray-la Erzurum’a gittim. Askerliği bitirdikten sonra burs aldı-ğımdan dolayı çalışmak üzere Makine Kimya’ya gittim. Kırıkkale’ye gönderdiler, onlar da beni arıyormuş, bana dediler ki “Ereğli Demir Çelik bizim bütün metalurji mü-hendislerini kiraladı, seni arıyorlar” beni Almanya’dan tavsiye etmişler.

Almanya’da bulundunuz mu? Almanya’dan niye sizi önermişler? Teknik Üniversite’de okurken burslu olarak Almanya’ya gitmiştim. Alman ekip beni ikinci sene tekrar istedi. Ora-da ark ocaklarının kapaklarında bir tadilat yaptım. Al-manlar çok dikkatlidir, bana o zamanlar olağanüstü bir ikramiye verdiler. Henüz talebeydim, “Bu bir buluştur, bunun patentini biz alıyoruz, sana da bunun karşılığı-nı vereceğiz” dediler. Bu buluştan dolayı adımın karşı-sına işaret koymuşlar. Dolayısıyla Ereğli Demir Çelik de beni arıyormuş. Ereğli’de bazik oksijen fırınları vardı, beni bu fırınlarda gece vardiyasına verdiler. İlk döküm alınacak, tabi ora-daki işçilerimiz eğitim yapıyor; sakın korkmayın, kıvıl-cımlar olur, ocaklar da 90 tonluktu. Çok büyük ocaklar, boş potayla vinci öğrettiler, vinççiye diyoruz ki “bak şu deliği şunun üzerine ayarlayacaksın, şu ipi çektiğin za-man potanın ağzı açılır, sonra pota dökülür sen yukar-dan seyrediyorsun” vinççilere gözlük de verdik. İlk döküm alıyoruz, potayı bir açtı, dökülüyor potanın

içinden, slaplar da büyük slap hani, fakat işçiler bu kı-vılcımları görünce fabrikadan kaçmaya başlamazlar mı? Yalvarıyoruz “gelin korkmayın, biz de buradayız” diye…”Aman dediler cehennem dedikleri bu herhalde,” buna benzer komiklikler yaşadık. Bu bahsettiğim 1965 sene-siydi.

Almanya sürecini biraz daha açabilir misiniz?Biz Kırşehir lisesinde yabancı dil dersi diye bir şey gör-medik, hep vekalet emriyle geçti diye yazar notlarda, zaten yabancı dil bilen çok az sayıda kişi vardı. Teknik Üniversite’ye devam ederken Alman Kültür Merkezi’nde kursa başladım, yurtta kaldığım için Almanca çalışmak için bol zamanım vardı. Almanca hocam bana öğrenci değişim programıyla Almanya’ya gitmeyi teklif etti ben de kabul ettim. Bizim zamanımızda metal mühendisli-ği yoktu, 5 senelik maden mühendisliği vardı, 3. yıldan sonra alan seçiyordunuz, ben de izabe-dökümü seçtim. O zaman Metalurji kavramı kullanılmıyordu, daha çok malzeme deniliyordu. Almanya’ya gitmek için bir sınav vardı onu kazandım ve mesleğim üzerine bir fabrikaya stajer olarak gittim. İlk önce beni farklı yerlerde çalış-tırdılar, sonra stajerin az çok teknik olduğunu söyleyip araştırma geliştirme bölümüne aldılar. Bölüm laboratu-ar gibiydi, küçük çapta çeşitli endüksiyon ocakları, ark ocakları vardı. Onlardan küçük küçük kaliteli döküm-ler yapıyorlardı. Ark ocaklarından birini gösterdiler ve tavan tuğlasının çabuk yıkıldığını söylediler. Çünkü ta-van tuğlalarını soğutamıyorlar, üç tane elektrot gidiyor, o elektrotlarla oradaki tuğlalar yanıyor. Ben dedim ki “bunların dibine su soğutma cihazları yapalım,” “kolay-sa yap” dediler. Ben de oturup çizdim, çünkü teknik re-sim de okuyoruz. “Üç tane halka yapacağız hidroliklerin kalktığı yerden su vereceğiz, oradan su devir daim yapa-cak bir yerden girecek diğer yerden çıkacak” dedim, bi-zim Türkler gibi olmaz demediler, hemen imal ettirdiler. Getirip oturttular, tuğlayı ördüler, bir denediler, adamlar 10 döküm fazla yaptık diye birbirlerine sarılıyorlar. Bak-tılar ki hakikaten oldu bu iş, hemen Genel Müdür’e an-latılmış. O da beni çağırdı ve dedi ki “gördüğün o küçük ark ocağının 90 tonluğu var içeride, soğutamamamız-dan dolayı, büyük ocakta çok sıkıntı yaşıyorduk. Senin fikrin asıl orada işimize yaracak ve orada kazanacağız”

Teknik Üniversite’de okurken burslu olarak Almanya’ya gitmiştim. Alman ekip beni ikinci sene tekrar istedi. Orada ark ocaklarının kapaklarında bir tadilat yaptım

İÇİMİZDEN BİRİ



dedi, teşekkür etti. Bunun patentini almak istediklerini söyledi, “şu kağıtları imzala” dediler ben de imzaladım. O ay benim maaş zarfımdan başka bir zarf daha verdi-ler. Zarfta yüklüce bir para ve teşekkür mektubu vardı. Aynı şirket ertesi yıl direkt olarak Teknik Üniversite’den davetiye ile beni tekrar çağırdı. Bu sefer de altın eritme-leri, titanyumlu çelikler, borlu çelikler konusunda çalış-ma yapmamı istediler. Dediler ki “Teknik Üniversite’den isteyeceğiz seni bura-da okuyacaksın, biz sana her türlü yardımı yaparız.” Ben de dedim ki “babama sormadan olmaz.” Babama tele-fon ettim, tabi babam kabul etmedi, “seni memleket için büyüttüm hakkımı helal etmem” dedi. Ben de böy-lelikle Almanya maceramı tamamlayıp Türkiye’ye dön-düm. İyi ki de dönmüşüm, hiç pişman olmadım, bizim insan yapımız daha iyi ve tatlı.

Ereğli Demir Çelik’teki günlerinize dönersek…Ereğli küçük bir kasabaydı. Lojmanda kaldım, lojman-lar Amerikalılar için yapılmıştı çok rahattı. Talebeliğim-de döküm işiyle uğraştığım için gece vardiyasına aldı-lar. Gece vardiyasındaki işçiler çok korkuyormuş dökü-mü orada yapmamı istediler. Döküm de 90 tonluk kon-vertörlerle yapılıyor. İçlerine oksijen üfleniyor, yüksek fı-rınlara vagonlarla geliyor konvertöre döküyor, dikleni-yor 90 derece lans denilen bir boruyla, biz içine yaklaştı-rarak oksijeni yakıyoruz.Oksijen ne kadar düşük olursa sac o kadar kıymetli olu-yor, aksi taktirde sac sert olur. Onu yakıyoruz, sonra po-taya boşaltıyoruz, potadan 10’ar tonluk ingotlara dö-küyoruz. O ingotlar açılır açılmaz kırmızı vaziyette he-men tav fırınlarına geliyor. Fırınlara girdikten yarım saat sonra bakıyorsunuz rulo halde saclar çıkıyor. 90 tonun biri eğiliyor diğeri kalkıyor. Normalde saatte bir döküm alıyorsunuz o kadar süratli onlar. Ereğli Demir Çelik’te epeyce kaldım, sonra Makine Kimya tekrar çağırdı. 1970 yılında ise Makine Kimya’dan ayrıldım.

Özel sektöre geçişiniz nasıl oldu?Makine Kimya’dan özel sektörde çalışmak için ayrıl-dım. Almanya’da ark ocaklarının kapaklarındaki su de-vir daim sistemlerinde küçük bir buluş yaptığımdan adamlar bunu deftere işlemişler. Onlara gelip fikir so-ranlara Erdoğan’ı bulun diyorlarmış. Ankara’da Harman Un Fabrikası’nın sahibi Karamancılar vardı, çok zen-ginlerdi. Bana geldiler ben de o zaman Kırıkkale Çe-lik Fabrikası’nın imalat müdürüyüm. Devlet dairesinde genç yaşta müdür oluyorsunuz. Hatta ben yalvardım atölyede çalışmak istiyorum diye ama müdürlük ver-diler. Müdür olmak da öyle rahat değil, akşama kadar imza atıyorsunuz. Ben tekniğimi ilerletmek istiyorum, dediler “oturduğun yerden yazar çizersin.” Orada bir ki-tap yazdım, çünkü kimse ne yaptığını bilmiyor. Böylece özel sektöre geçtik.

Dökümhane miydi burası?Dökümhaneydi. Öncelikle oksijen fabrikası, ardında da haddehane kurmamı istediler. Bunlarla birlikte bir adet de soğuk çekme atölyesi kurduk. 4 sene boyunca dö-kümhanede güzel küçük işler yaptık. Tabi o zamanlar-da özel sektörün fabrikaları, Makine Kimya’nın döküm-hanesi kadar bile büyük değildi. Ama rakam olarak çok iyi iş yapıyorlardı. Örneğin Makine Kimya, kar etmiyordu ama onlar kar ediyordu.

Dökümhaneler var mıydı o zaman, kimler vardı, kimi biliyordunuz?O zaman çok az dökümhane vardı, Ankara’da Döksan vardı, pik dökümhaneleri vardı. Sincan’a hafta sonla-rı götürürlerdi beni, dökerken şunlar oluyor gel bir bak derlerdi, onlar kupol ocaklarında eritip döküyorlardı. Üstelik kupol ocakları kovalı değildi, sırtlarında taşıyıp götürüp döküyorlardı. Hatta bir arkadaş “ben döküm piki eriteceğim, bunu nasıl yaparım” dedi. Almanya’da görmüştüm, tornalardan çıkan döküm pikleriydi. De-dim ki “gaz tenekeleri al onların içine koy, öyle potaya akıt, tenekeleri kapat, ağızlarını bük öyle eritirsin.” Son-ra gelip beni yanaklarımdan öptü. Önemli bir şey değil Almanya’da gördüğümü söyledim.Özel sektörden devam edersek…Karamancılar’dayken Kıbrıs Barış Harekatı oldu. Ame-rika öyle bir ambargo uyguladı ki bütün işyerleri ka-pandı. Dışarıdan bir şey ithal edemiyorsun, bir şey sa-tamıyorsun. Türkiye bu dönem çok sıkıntıya düştü. O koca Karamancı, çelik üretiyor ama satamıyor. Ben on-lara Almanya’da otomat çeliği öğrendiğimi söyledim. İstanbul’da bununla ilgili bir araştırma yapmalarını önerdim. İstanbul’da otomat çeliği hiç yok. Dolayısıy-la biz başladık otomat çeliği imal etmeye. Haddehane-miz de var burada çekiyoruz. Çok satmaya başladık. Ka-ramancı, Kıbrıs barış hareketi sonrası ambargoda çok sı-kıntı yaşamaya başladı. Tornacılar çalışamıyor, iş yapıla-mıyor, üretim yapılamıyor. “İşçileri çıkaracağız” dedi. Ah-met Bey’e “ilk ben gideyim, madem ben buranın müdü-rüyüm, işçimden önce çıkmam lazım” dedim ve böyle-ce ayrıldım.3 ay sonra Elazığ’da bulunan Doğu Çelik firmasından bir teklif aldım. Kabul ettim ve ailemle birlikte Elazığ’a git-tim. Baktım kökten yanlış şeyler yapılmış. Fabrikayı ye-niden dizayn ettik. İdare binası yapılmış ama fabrika-ya dönük camlar yok, camlar havaalanına bakıyor. “Bu-rada, müdüründen işçiye herkesin fabrikayı görmesi la-zım” dedim. Çünkü işimiz orayla. Yeniden bir dizayn yap-tık, vinç yoktu onu kurduk, bir tane endüksiyon ocağı vardı, yeni bir ocak daha aldırdım. Orada da 1979 yılına kadar 4-5 yıl çalıştım. Çalışırken Cuma günleri de Fırat Üniversitesi’nde derslere gidiyordum. Makine ve elekt-rik öğrencilerine malzeme dersi veriyordum. Bu arada benim çocuklar da büyüdü. Kızım, İstanbul

Türkdöküm 67

Kadıköy Anadolu Lisesi’ni kazandı. Burası da çok iyi bir okuldu. Çocuklarımın eğitimi için İstanbul’a geldim. Geldiğimde mühendislik, müşavirlik, danışmanlık adı altında kendime ait bir işyeri kurdum. Auer firmasına gittim. Buranın Genel Müdürü, Ereğli’de birlikte çalıştı-ğımız bir çocuktu. İş istedim, onların kullandığı sac vi-daları vardı. Ben de “nasıl yaparım bu vidayı” dedim. “Ya-parsın dediler.” Kadınların kullandığı fırın, ısınmaya baş-layınca vida pat pat kopuyormuş. Vidanın ısıl işleme gir-mediği için koptuğunu söyledim. Isıya dayanmıyor, ısıl işlem yapılınca sorunun kalmayacağını belirttim. Ben-den bunu yapmamı istediler. Vidayı satın aldıkları yer ısıl işlemin ne olduğunu bilmiyordu. Bir vida atölyesine gi-dip, bana ayda 2 milyon vida yapmalarını teklif ettim. Tabi şaşırdılar, bu kadar vidayı ne yapacağımı sordular. Yüzde 10 avans verip vidaları yapmaya başladım. Bir bü-rom vardı. Orayı ortadan ikiye ayırıp bir tarafını kapat-tım. Ateş tuğlasından tuğlalar alıp kendim bir fırın yap-tım. Bir de eleman aldım. Orada yaptığım fırında vidala-rı ısıl işleme tabi tuttum. Ayrıca bir tambur da koydum, o da döndürüyor vidaya tekrar eski parlaklığını kazandı-rıyor. Böylece vidaları alıp Auer’e teslim ettim. Auer de vidaları monte etti. Mühendisler vidaları denemiş, bak-mışlar ki artık patlamıyor. Böylece tüm vidaları teslim ettim. Bu işten oldukça fazla para kazandım. Kazandık-larımla da gayrimenkul yatırımı yaptım. Böylelikle kendi işimde de para kazandım. Yine Rami’de vidalarla uğraşırken İzmir’den Pınar Dö-küm genel müdürlük teklif etti. 3 yıl da orada çalış-tım. Pınar Döküm’ün ortakları Hüseyin ve İsmail Bey-lerdi. Hüseyin Bey’in oğlu Savaş Bey de ekonomi mezu-nu, çok başarılı biriydi. Savaş Bey finanstan sorumlu Ge-nel Müdür Yardımcısı oldu. İsmail Bey’in oğlu Ersan Bey de makine mühendisi, pırlanta gibi iyi niyetli biriydi. O da teknik sorumlu Genel Müdür Yardımcısı oldu. Ersan Bey atölyenin başına geçti. Orada çalışanlarla çok iyi iliş-ki kurduk. Aramızda büyük bir sinerji oldu, çok iyi randı-man aldık. Bir yıl içinde, öyle bir duruma geldik ki iş ye-tiştiremiyorduk. Üç sene Pınar Döküm’de kaldım, Savaş ve Ersan Bey işi zaten öğrenmişlerdi. Ben de bıraktım, hakikaten çocuklar çok zeki ve temizlerdi ve ikisi işle-ri gayet iyi yürüttüler. Tekrar Rami’ye gelip kendi işimin başına geçtim. Devam ederken Sayın Mithat Ural geldi, bana Döküm Sanayicileri Derneği’nde çalışmayı teklif etti, hem kendi işini hem de bu işleri sürdürürsün dedi. Dernekle ilişkiniz böyle mi başladı?Dernekle ilk ilişkim Doğu Çelik’teyken başlamıştı. Ora-da çalışırken derneğin kurulacağını öğrenmiştim bizim patronu İhsan Bey’i hemen gönderdim, ikimizi derneğe üye yaptı. Yani dernekte çalışmaya başladığımda üyey-dim. Mithat Bey, Derneğe vakit ayırmakta zorluk çekiyordu, daha doğrusu Yönetim Kurulu Üyeleri’nin tüm mesai-lerini Derneğe ayırmaları mümkün değildi. Ben de pro-

fesyonel olarak çalışmaya başladım. Derneğe ilk başla-dığımda sürekli gezip üyeleri ziyaret ediyorum. Sonra Derneğin şimdiki merkezinin satın alınması gündeme geldi. Üyelerimizden topladığımız bağışlarla mevcut dernek merkezini satın aldık. İçini dizayn ettik, bir o ka-dar para da ona harcadık. Sekreter bulamadık, Mete Bey kendi sekreteri Gülbin Hanım’ı getirdi ve çalışmalara bu-rada devam ettik. Açılışı herkesin bildiği gibi derneğin kurucusu o zaman Cumhurbaşkanı olan Rahmetli Tur-gut Özal yaptı. Dediler ki “bu açılışa Cumhurbaşkanını çağırsak gelir mi” o zaman yönetimde Mete Nakiboğlu, Önay Çekin, Mithat Ural, Akın Aydınceren, Metin Başa-ran vardı. Cumhurbaşkanı’nı, açılış için davet ettik. O da bizi kırmadı geldi ve açılışı yaptı. Fotoğraf çektirdik, Sa-yın Özal, Genel Sekreter’i sormuş, tabi ben de koşturu-yorum misafirlerle ilgileniyorum. Dediler ki başkan seni çağırıyor fotoğraf çektirdik, beni tam karşısına oturttu. Sayın Özal, “Genel Sekreter olmayınca dernek dönmez” dedi. Rahmetli Özal, çok öngörülü bir yöneticiydi. “Hepi-niz Dernek’te yarım saat kalıyorsunuz ama Derneği Ge-nel Sekreter döndürüyor” dedi. Tabi bize iltifat etti, bu da bizim hoşumuza gitti.

Üyeler o dönem Dernek merkezine geliyor muydu?Üyelerimiz geliyordu, hatta hiç unutmam burada bir toplantı oldu. Sayın Rahmi Koç, Rahmetli Sakıp Saban-cı gibi bir çok patron bu toplantıya gelmişti. Onlara hiz-met ettik, çok beğendiler burayı, hepsi çok mütevazi in-sanlardı. Onlara birkaç defa ev sahipliği yaptık. Toplan-tıda Üzeyir Garih de vardı. Hepsi özel görüşmeleri için gelmişlerdi. Birkaç kez böyle özel toplantılara ev sahip-liği yapmıştık.

Ne zamana kadar dernekte devam ettiniz?Derneğe devam ederken Rami’deki işyerimde vida ya-pıyordum. Hatta vidacılığım o kadar meşhur oldu ki metalurjiyi bıraktım. Enka, bana bir teklif getirdi, Irak’a milyon adetlerde vida götürüyorlardı ve de vida lazım-dı. Onlara da vida yaptım. Rami’de yanımda Denet Cı-vata vardı. Onlara sipariş veriyorum adamlar yerinden



uçuyor, ne yapıyorsun diye soruyorlar, ben tabi bir şey demiyorum. Bazen Rami’den aşağı tarafa iniyorum İs-hak Alaton’dan cıvataları alıyorum. Bazen de Perşembe Pazarı’ndan topluyordum. Enka’ya kalite kontrolü ken-di atölyemde yapmalarını teklif ettim. “Iraklı uzman da gelsin, gümrükçü de gelsin işi burada bitirsin” dedim. Kabul ettiler. O zamanlarda da sanayide çok az mühen-dis vardı. Dolayısıyla Enka gibi şirketler bize güveniyor-du. Rami’den onlara iki tır malzeme gönderdik. Bütün Rami bizi konuşuyordu. Küçücük bir yerden ihracat ya-pıyoruz diye adımız esrarengize çıkmıştı.

Konuştuğumuz bu 60-70’li yıllarda döküm sanayi-nin durumu nasıldı?Çok iyi değildi belki ama çok büyük bir heyecan vardı, inanılmazdı, herkes sanayi için çırpınıyordu, çoğunluk el yordamıyla üretim yapılıyordu. Teknik elemanlar yeni yeni yetişiyordu. Örneğin Çolakoğlu, Diler, İskenderun tarafındaki ark ocakları gibi kuruluşlar ne kadar teknik eleman var ise hepsini alıyordu. Onlar o zaman çok bü-yük paralar kazanıyordu, büyük işler yapıyorlardı, meta-lurji mühendislerini onlar alıyordu. Döküm camiasına çok az sayıda mühendis kalıyordu. Halbuki döküm ca-miası o kadar emek yoğun bir yer ki iğneyle delik kaz-mak gibi tek tek ürün alınıyordu. Tabi sonradan disama-tikler çıktı. Bizde de ark ocakları gibi seri üretim başla-dı. O zamanlar herkes disamatik getiremiyordu. Örne-ğin İzzet Baysal, fittings malzemeler kullanıyordu. Bütün malzemeler çok pahalı, çok sinirlenmiş, almış eline de-miş ki “bu kadar maliyet olmaz.” İzzet Bey’in asıl mesle-ği mimarlıktı. İnşaat yapıyor, orada kullanacak malzeme yurtdışından geldiğinden pahalı, çok kızmış ve fittings kurmuş. O zamanın şartlarında disamatik getirmişti. En modern fittings de zaten oradaydı. Daha sonra diğerleri de getirmeye başladı. Perşembe pazarının alt tarafı kalafat yeriydi. Orada aklı-

nıza gelmeyecek dökümler yapılırdı. Fakat hiç çelik dö-küm yoktu, hep kupol ocağı ve pik vardı. Çelik döküm, endüksiyon ocağı veya bir küçük ark ocağı çok büyük maliyetti. Sermaye birikimi o kadar az ki yatırıma yetmi-yordu. Şimdi ise ark ocağı üretimiyle, döküm üretimiy-le dünyanın tozunu atıyoruz. Dernekte bulunduğum dönemde neredeyse İtalya’yı omuzluyorduk, şimdi ise İngiltere’yi, İspanya’yı geçmişiz, hatta çelik dökümde Almanya’dan sonra ikinciyiz, hepsini geçmişiz.

Dernek devam ederken vida işi de devam ediyor muydu?Evet devam ediyordu. Hatta son bir seneye kadar dışarı-dan işler yapıyordum. O zaman Nadir Bilgiç benim mü-hendisimdi, işleri o yürütüyordu. Toros Gübre’ye iş ya-pıyordum. Gemlik’te Azot Gübre diye büyük bir fabri-ka vardı. Döküm olarak vakum pompalarına ihtiyaçları vardı, İspanya’dan tanesini 100 bin dolara getiriyorlar-dı. Ben aynısını onlara 50 bin dolara yaptım. Bizim ya-nımızda bir pompacı vardı, çok hassas çalışan bir fabri-kaydı, orada yaptırdım götürdüm monte ettiler. 4 adet istediler, yapıp götürdük. Bir tanesinin parası masraf git-ti, diğer 3 pompa parası bize kaldı. Sonra bu işi bırak-tım, çünkü dernekle birlikte yürütmek biraz zordu. Ama güzel bir dönemdi. Döküm camiasında anlaşmadığım kimse yoktu ben onları onlar beni severdi.

Dernekte güzel anılarınız da vardır. Biraz bahseder-seniz?Döküm aslında güzel bir sektör, güzel insanlar toplanıp güzel şeyler yapmışlar. Bu her derneğe nasip olan bir şey değildir. Ben dernekteyken gelen gençler çok iyiydi, hepsi çok mütevazi ve saygılıydılar. Şimdiki jenerasyo-nun aynı şekilde mütevazi ve çalışkan olduklarını duyu-yorum. Rahmetli Vehbi Koç Bey arada derneğe gelen bi-riydi. Bize deneyimlerinden tavsiyelerde bulunurdu. Bir gün şöyle bir şey söyledi, daha doğrusu işadamı olacak-lara söyledi. “Kendi parasına sahip olmayan hiçbir şeye sahip olamaz” dedi. “Bunu biraz açın dedik. “İnsanlar iş yeri kurar dedi, muhasebeyi dışarıdan birine verirler ta-kip etsin diye, biraz toparlanınca muhasebeyi büronuz-da tutturmalısınız. Çünkü muhasebede bir takım sırları-nız olur, o sırları kaybederseniz büyüyemezsiniz. İkinci-si, ne kadar zenginleşirseniz zenginleşin batmamak için yat almayacaksınız, çünkü yatı kullanan kişiye bağlısınız, iş adamlarına tavsiyemdir“ dedi.

Kalafat yerinden bahsettiniz, o dönemin tanığı ola-rak neler aktarabilirsiniz?Haliç’te Perşembe Pazarı vardı, alt tarafı Kalafat yeriydi. Dökümcüler vardı, tarihi çok eskilere dayanırdı. İlk tale-beyken mesleği öğrenmek için gitmiştim. Oraya gider dökümü seyrederdim, hatta oradaki kalafatçılar “tale-be yine geldin mi?” derlerdi. Yemek söylerlerdi, birlik-


Türkdöküm 69

te yemek yerdik. Ayakları çıplak kumun içinde gezerler-di, çok becerikli insanlardı. Biri örneğin otomobil parça-sı getirirdi, “bana acil lazım derdi”, “tamam derlerdi, sen git yarın gel”, model yok o işin kenarlarına çamur sıvar-lardı, pat dökerlerdi. Diyelim ki eksantrik bir parça gelir-di Kalafat Çarşısı’nda model çıkarmadan hemen döker-lerdi. Adı üzerinde kalafatçılar çarşısı. Orada çok entere-san şeyler gördüm. Bir Rum model ustası vardı, hayran kalırdın, onun yanında çok modelci yetişmiştir. Bizim dökümcülerin kökeni oradan gelir. İtalyanlar kurmuştur orayı, onların da geçmişi ta Cenevizlilerden gelir.

Dernek’teyken Ankara’ya sık sık gittiğinizi duymuş-tuk. Kalkınma planlarında çalışmalar yaptığınızı bi-liyoruz. Bunlardan bahsetmek ister misiniz? Evet 5 yıllık planlarda çalıştık. Bu planların değişmez adamıydım. Mithat Bey, bir iki defa gitti, sonra hep ben gittim. Eksik olmasınlar beni hepsi severdi. Telefon açar-lardı “geliyor musun?” diye. Burada bir ön ha-zırlık yapardık, çağırırdık dökümcüleri, onların fi-kirlerini alırdık, ana tas-lak olarak şunlar bunlar olsun derdik, sonra ih-racat konusu için gider-dik. Aslında Ankara’ya çok sık giderdik. Dış Ti-caret Müsteşarlığı’na, gümrüklere, pik konu-sunda, sfero konusunda dernek olarak giderdik. Zaten bizim derneğin Ankara’da çok ağırlığı vardı. Bunun hala devam ettiğini biliyorum. Gittiğinizde çok itibar gösterirlerdi ve sözümüze de yüz-de yüz inanırlardı. Zaten bu derneğin ilk kurulması da istihsal vergisi sıkıntısındandır, Mümin Erkunt Bey isyan etmiştir, demiştir ki “ben Ereğli’den sac alıyorum onu eritiyorum ona zaten istihsal vergisi veriyorum. Yaptı-ğım mamulden ikinci defa niye yine vergi vereyim.” Kişi-sel olarak çok uğraştı, tek başına bir şey yapmak zordu. Daha sonra 4-5 kişi bir araya gelerek derneği kuruyor-lar. “Arkamızda dökümcüler var ve biz bunu büyütelim” diyorlar. Şunu rahatlıkla ifade edebilirim ki derneğimiz her zaman etkili, güçlü ve çalışkan bir dernek olmuştur, şimdi de böyle devam etmesi beni mutlu ediyor.

Aile yaşamınıza geçersek, çocuklarınız nerede doğ-du, ne iş ile meşgullar, mesleğinizle ilgililer mi?İki kızım var, bir tanesi İstanbul’da diğeri Kırıkkale’de doğdu. Biri Boğaziçi Üniversitesi İşletme Bölümü’nü bi-tirdi. Şimdi serbest çalışıyor Allianz Sigorta’nın temsilci-liğini yapıyor. Bir kızı var. Sigortacılık sayın Rahmi Koç Bey’in bize bir hediyesi oldu. Dernekten ayrılırken Rah-mi Bey’in bana hediyesi oldu, ben de kızıma devrettim.

İşini de güzel yürütüyor. Diğer kızım da tekstilci, kimya mühendisi tekstilci bir eşi var, daha ziyade Çin ile ticaret yapıyorlar. Tekstil ürünlerini Çin’den alıp burada mamul haline getirip pazarlıyorlar. Küçük kızım Marmara Üni-versitesi İngiliz Dili ve Edebiyatı’nı bitirdi, o da İngiliz-ce öğretmenliği yapıyor, ancak okulda değil, yabancı iş adamlarına Türkçe öğretiyor. Kızlarımın birinden bir kız, diğerinden de bir erkek torunum var. Eşim ev hanımı, her şeyimizi o toparlar, aile işlerini yürüten odur. 50 se-nedir evliyiz.

Şimdi neler yapıyorsunuz?Gençliğimde lisede resimle uğraşırdım, yağlıboya ça-lışmalarım var. Çini çalışmalarım, tabak, porselen, vazo gibi onlarla uğraşıyorum. Böylece kafamı boşaltıyorum. Bunlar aynı zamanda çok zamanımı da alıyor. Bir de emeklileri boş gördüler mi bir yerlere yönetici yaparlar beni de apartman yöneticisi yaptılar. Yazlığa giderken

de tuvalimi yanıma alıyorum ama çinileri götüremiyorum, çünkü orada fırın bulamıyo-rum. Çinileri Bayrampaşa’da yaptırıyorum. Seramiğin fı-rınlanması için 900-1000 de-rece sıcaklık gerekiyor, bura-da yapan yerler var. Dolayı-sıyla dökümden biraz uzak-laştım. Ama dergimizi sürek-li takip ediyorum, buradan arkadaşların neler yaptığına bakıyorum. Yeni bir kütüp-

hane yaptım, tarihe merak sardım, bol bol kitap okuyo-rum. Araştırma tarihleri, dinimizi okuyorum. Ömrüm ye-ter ise bir kitap çalışması yapacağım.

Tecrübelerinize dayanarak genç nesile neler önerir-siniz?Her şeyden önce mesleklerini sevmelerini tavsiye ediyo-rum, mesleklerinden uzak durmamalılar. Bir Alman ata-sözü var “ Eğer mesleğini seversen çöpçülükten beledi-ye reisi olursun” hakikaten doğru, herkes anlatır bunu. Makine Kimya’nın bursuyla okurken beni Almanya dı-şında bir de Hollanda’ya iş eğitimine göndermişlerdi. Orada malzeme fiyatları konusunda bir bucuk ay kadar eğitim gördüm. Almanya’da da 2 ay insan idaresi yani yöneticilik dersleri aldım. Mutlak suretle hiç kimseden daha zekiyim demeyeceksin ve vizyon sahibi olmak için de biraz kültürlü olmak zorundasın. Geniş ufuklu olabil-mek için okuyup, araştırıp, gezip görmek lazım. Bunlar olunca ufkun genişler. Dökümcülüğü sevmelerini tav-siye ederim, çok da kafa çalıştıran, yeniliğe açık ve her zaman geleceği olan bir meslek. Dökümcülük hiçbir za-man kaybolmaz, gelişmiş ülkeler bunu bırakıyor denilir ama bence hiç kimse bunu bırakmaz, inanmayın.

Rahmetli Vehbi Koç Bey arada derneğe gelen biriydi. Bize deneyimlerinden tavsiyelerde bulunurdu. “Kendi parasına sahip olmayan hiçbir şeye sahip olamaz” derdi



TÜDÖKSAD Hammadde Fiyat Endeksi

Hurda Fiyatı (1)Çolakoğlu Metalurji A kalite fiyatı ve Türkiye genelindeki döküm-hanelerce satın alınan paketli veya dökme, kaplamasız, DKP sac hurdalarının maliyet fiyatlarının günlük hesap edilmiş, ağırlıklı aylık ortalaması

Sfero Piki (2)İthal kaynaklardan temin edilen Sfero pikinin güncel fiyatlar ve bağlanan sözleşmeler ile dökümhanelere maliyet fiyatlarının or-talaması

Hematit Piki (3)İsdemir, Kardemir ve ithal kaynaklı pikin güncel fiyatlar ile dö-kümhanelere maliyet fiyatlarının ortalaması

Çelik Piki (4)İsdemir, Kardemir ve ithal kaynaklı pikin güncel fiyatlar ile dö-kümhanelere maliyet fiyatlarının ortalaması

Sfero Döküm Hammadde Maliyeti (7)Ortalama yüzde 50 sfero piki ile yüzde 50 hurda ile hesaplanan malzeme maliyeti

Pik Döküm Hammadde Maliyeti (8)Ortalama yüzde 50 hurda ile yüzde 25 hematit ve yüzde 25 çelik piki ile hesaplanan malzeme maliyeti

Çelik Döküm Hammadde Maliyeti (9)Yüzde 100 hurda ile hesaplanan malzeme maliyeti

Hammadde fiyatları TL / tonDönem SferoPiki (2) Hematit Pik (3)Hurda (1) Çelik Piki (4)

Ort Max Ort Max Ort Max Ort Max

Sfero Döküm

(7)

Pik Döküm

(8)

Çelik Döküm

(9)2004 Ortalama2005 Ortalama2006 Ortalama2006 Aralık2007 Ocak2007 Ortalama2007 Aralık2008 Ocak2008 Ortalama2008 Aralık2009 Ocak2009 Şubat2009 Mart2009 Nisan2009 Mayıs2009 Haziran2009 Temmuz2009 Ağustos2009 Eylül2009 Ekim2009 Kasım2009 Aralık2010 Ocak2010 Şubat2010 Mart2010 Nisan2010 Mayıs2010 Haziran2010 Temmuz2010 Ağustos2010 Eylül2010 Ekim2010 Kasım2010 Aralık2011 Ocak2011 Şubat2011 Mart2011 Nisan

373407453471487487492612460497491470465468457517553542519515524545593672731671624633687669632615715818806800771

490495560510526910510543525519470590510600639610577590550565640747765745710718710750690680770845900820792

541550592530623

1227840840707650600563537563600605600560656747665900

1150950795824830800780820905960970970973

486502515516560766665624592541532513497554590578558532559614642755856764715717757729692707796878873867852

423461497515535555582795710689680640581557531575644599590551566623637765890764726732792755741716820890893904884

650652717717757

16051605134013501070900850831745780750780690680780750

10401225925843865935912955900

10161030115210651065

558571594584659982975822723657655610569640687659659585617692717851

1047874845824843812782812906

1002980966972

620628641614705

14161010992756710670700635640770725660620660725740950

1180925850864860840800857939

1030104010141014

472515541558589622671978960880869810696645604633734656660587607700680857

1048856827831897840850796924962980

1008996

373407453471483487492612460497491470465468457517553542519515524545593672731671624633687669632635715818806800771

471428462479494521507596859765678664568543504505540568567546513572675663823914838766779812765721745848875898901893

HAMMADDE PİYASALARI

Hammadde fiyat endeks tablosu, her ayın ilk haftası güncellenmekte ve TÜDÖKSAD’ın web sitesi www.tudoksad.org.tr ‘den yayınlanmaktadır.

72 Nisan - Mayıs - Haziran / 2011

MAKALE

1.GİRİŞ

Kullanılmış döküm kumu (KDK) demir ve demir dışı me-tal döküm sanayilerinde meydana gelen bir malzeme-dir. KDK; çeşitli bağlayıcılar, metal döküm prosesinden kaynaklanan demir ve demir dışı yan ürünlerden oluşan az miktarda empüriteler ve yüksek kalitede, belirli tane boyutuna sahip silis kumunun bir karışımıdır. Demir (demir ve çelik) ve demir dışı (bakır, alüminyum, pirinç) döküm sanayilerinde silis kumunun kalıp malze-mesi olarak kullanılmasının temel sebebi yüksek ısıl ilet-kenliğidir. Normalde ham kum, inşaat dolgu sahaların-da kullanılan dere kumu ve doğal kumdan daha yüksek kalitededir. Döküm prosesinde kalıp kumları birkaç kez geri dönüştürülür ve yeniden kullanılır; demir ve demir dışı yan ürünlerin az miktardaki kalıntıları genellikle geri dönüşüm sürecinden gelir. Döküm kumunu tekrar kul-lanılmadan önce; silika kumunun manyetik separetör ve elek sistemleri ile temizlenmesi, yeniden kullanılabi-

lir olan kumun çeşitli boyutlardaki parçacıklar ve diğer atıklardan ayrılarak temizlenmesi gerekir [1, 2]. Kalıp malzemesi olarak kum; hem üretilecek olan kalıp modeline göre hem de normal kalıplama operasyonla-rı ile oluşturulması mümkün olamayan kalıp boşlukları-nı oluşturmak için maça olarak sıkıştırılmakta ve şekil-lendirilmektedir. Bu yüzden, KDK’lar kullanılmış olduk-ları özel uygulamaya bağlı olarak çok çeşitli bağlayıcılar (bağlantısız kumlu karışımları bağlamak için bağlayıcılar gereklidir) içerir.Her ne kadar KDK’nın kendisi, pek çok üretim çevirimin-de başarı ile geri dönüştürülmüş ve yeniden kullanılmış olsa da, bu süreç sonunda özelliklerini; en çok da temiz-lik ve homojenliğini kaybeder. Üretim prosesi için uygun olmaktan çıktığı için atık olarak ayrılır. Genel anlamda; otomotiv sanayisi ve bu sanayinin par-ça tedarikçileri döküm kumu ortaya çıkaran ana kay-naklardır. (Tahmini KDK’nın yaklaşık yüzde 95’i). Özellik-le sürdürülebilir kalkınma açısından gözardı edilemez

Saveria Monosi, Daniela Sani* and Francesca Tittarelli*Università Politecnica delle Marche, Dipartimento di Fisica, Ingegneria dei Materiali e del Territorio (FIMET), Italy

Çimento Harcı ve Beton Üretiminde Kullanılmış Döküm Kumunun Yeri

ÖZETKullanılmış döküm kumu, dökümhaneler tarafından oluşturulan en yüksek miktardaki katı atıkları tem-sil eder. Döküm kumu; Avrupa Birliği mevzuatların-da tehlikesiz atık olarak sınıflandırılmış olup, temel-de bina yapımı olmak üzere birkaç endüstriyel sektör-de yeniden kullanılabilecek uygun bir kaynağı tem-sil eder. Mevcut çalışmada; kumun kısmi olarak ye-rine kullanılan farklı dozlarda “kullanılmış döküm kumu”(KDK) içeren beton ve harçların özellikleri, hem yaş hem sertleşmiş koşullarda incelenmiştir. Harçlara kıyasla betonlarda; bilhassa yüksek; ancak tüm agre-ga (kaba ve ince) göz önüne alındığında düşük; yüz-delerdeki eklemeler/katkılar göz önüne alınmıştır. Hem betonlar hem de harçlar yaş karışımın kıvamına ve sertleşmiş karışımın basma dayanımına göre de-ğerlendirilmiştir. Betonlarda sertleştirilmiş malzeme-

nin elastik modülü tespit edilmiştir. Düşük miktarda (yüzde 10) kullanılmış döküm kumu harcın performansını değiştirmez. Daha yüksek katkı-larda şekil verilebilirlikte bir azalmanın altı çizilebilir; ve stabiliteyi sağlamak için daha yüksek dozlarda sü-per plastisiziter ilavesi gereklidir. Kullanılmış döküm kumu eklemesi olmayan konglomeralara göre yüzde 20 – 30 daha düşük mekanik performans gözlenmiş-tir. Sektördeki yüksek cezalardan dolayı daha iyi kali-tede konglomeralarla ilgilenilmektedir (örneğin daha düşük su-çimento oranı)

Anahtar Kelimeler: Kullanılmış döküm kumu (KDK), harcanmış döküm kumu, beton basma dayanımı, harç basma dayanımı, çimento agrega muadili, harç agre-ga muadili

Çeviren: Ümran Başak Güleken (Erkunt Sanayi A.Ş.)

Türkdöküm 73

MAKALE

bir etki ile, üretilen her ton demir ya da çelik döküm ba-şına yaklaşık bir ton döküm kumu kullanırlar. Bir metal döküm sanayi grubu olan American Foundry Society’e (AFS) göre döküm prosesi yıllık 9.4 milyon tonluk döküm kumu ortaya çıkarır (2007 verisi) [3]. Şu aralar, çevresel konulara büyük önem verilmesine rağmen, genel eğilim hala KDK’larını bazen günlük örtü olarak da kullandıkları atık sahalarına boşaltmaktır. American Foundry Society tarafından hesaplandığı kadarıyla toplam üretimin yak-laşık 2 / 3’ü olan 6.8 milyon ton döküm kumu (2007 veri-si) [3] atık sahalarına boşaltılmıştır.

Bu eğilim ışığında birtakım aşikar çekinceler listelenebilir:• Malzeme ömür çeviriminin erken tamamlanması ne-deniyle işlenmemiş ham maddelerin daha fazla kullanı-mı• Mevcut atık sahalarının doyuma ulaşması ve kontrol-süz atık sahalarında toprak kirlenmesi• Ağır metaller (kadmiyum, kurşun, bakır, nikel ve çinko)ve fenoller gibi, kum tarafından kalıplama prosesi ve dö-küm operasyonu sırasında absorbe edilen sıvıda çözü-nebilir kirleticilerin salınması• Özellikle KDK taşınması için oluşan lojistik masrafları kast edilerek (bazı durumlarda atık alanı dökümhaneye pek de yakın olmayabiliyor), ekonomik etki• Önceki çekincelerden kaynaklı CO2 emisyonuna bağlı olarak oluşan iklim değişikliği, çevresel etkiDahası; KDK Avrupa birliği Mevzuatları uyarınca tehlike-siz atık olarak tanımlanmıştır ve bu yüzden, özellikle de-mir ve çelik açısından, önemli bir özgün ekonomik de-ğeri vardır. Yakın zamanda, bir kısım uygulamalı araştır-macı [6 - 9]; patenti de içerecek şekilde [10]; demir sana-yi dışındaki sektörlerde KDK’nın tekrar kullanımı için fizi-bilite araştırmasına atıfta bulundular. KDK’nın; Portland çimento klinkeri, yapısal beton, tuğla fabrikaları, bina konglomeraları, asfalt altı dolgu malzemesi, yapısal dol-gu, akıcı dolgu, zemin ıslahı veya beton ya da sıcak asfalt ince kum agregası olarak [11 - 13] birkaç yapı malzeme-sinde kullanılmasından dolayı en uygun sektör inşaat sa-nayi gibi göründü. Buna ek olarak bazı kumlar; plastikler gibi endüstriyel malzemelerde, belirli dokular ve renk-ler sağlamak için yüksek kaliteli katkı olarak kullanılabi-lir [12]. Geçmişte döküm kumunun çeşitli faydalı uygula-maları hakkında detaylı sayısal veri uygun şekilde dokü-mante edilmemiştir. Yakın zamanda, AFS tarafından; az miktarda KDK’nın Portland çimento klinkeri sanayinde hala kullanıldığına işaret eden bir ön araştırma yürütül-müştür [14]. Özellikle dökümhanenin yüksek miktarda-ki günlük üretimi göz önüne alındığında, son varış nok-tası olan fabrika ile ilintili taşıma maliyetlerine bağlı gibi görünüyor. Ancak, Portland Çimentosu Derneği’ne göre döküm kumu bir takım Kuzey Amerikalı çimento fırının-ca kullanılıyor [15 - 17].

Avrupa’ya göre; veriler konglomera üretimi ve perfor-mansında KDK teknik özelliklerine artan bir ilgiye işa-ret etmektedir [18, 19]. Dahası, KDK kullanımının ön ko-şullarının altını çizmek için çevresel koşullar ve uyum in-celenmektedir [20, 21]. Mevcut çalışma yapı malzeme-si olarak KDK kullanımın uygunluğu konulu çalışmala-ra katkı koymayı amaçlar. Çalışma bilhassa, doğal kumu kısmen KDK ile ikame etmenin fizibilitesini araştırarak ve yeni konglomera karışımlarını hem yaş hem de sertleş-tirilmiş koşullarda tanımlayarak, yapısal beton ve harçla-ra odaklanır.

Kullanılmış döküm kumu özellikleri üzerine temel literatür gözden geçirmesiMetal sanayinde döküm kumunun yüksek konsantras-yonu ve yıllık üretiminden dolayı, KDK üzerine uygula-malı araştırmalar 1980’den başlar. Özellikle, KDK’nın dü-şük mukavemetli malzeme bileşeni olarak kullanılması kapsamlı bir biçimde araştırılmıştır [1, 2, 9, 22, 23]. Döküm kumunun sınıflandırılması (fiziksel ve kimyasal) ve davranışı, kesin suretle çıktığı döküm prosesi ve en-düstriyel sektöre, özellikle de proseste kullanılan bağ-layıcı sisteminin tipine bağlıdır. Tipik olarak; farklı fizik-sel ve çevresel özelliklere sahip; kil ve kimyasal bağlayı-cılar olmak üzere iki tip bağlayıcı sistemi kullanılmakta-dır. Buna göre döküm kumu, kil ile bağlanmış (yaş kum) ve kimyasal ile bağlanmış sistemler olarak sınıflandırılır. Genellikle döküm hacminin yüzde 90’ını oluşturan yaş kum en yaygın kullanılandır. [24].

Yaş kum aşağıdaki karışımdan oluşur:• Yüksek kalite silis kumu (yüzde 85 – 95) – yüksek sıcak-lığa dayanıklı malzeme olarak • Bentonit kili (yüzde 4 – 10) – bağlayıcı olarak • Karbon katkı (yüzde 2 – 10) – döküm yüzey kalitesini arttırmak için • Su (yüzde 2 – 3) – bağlayıcıyı aktifleştirip kumu şekil-lendirebilmek için Yaş kum; 75 μm elekten geçen (elek no.200, ASTM C136 - 06 İnce ve Kaba Kumların Elek analizi için Standart Test Yöntemi) malzemenin yüzdesine göre su ve kil sayesin-de bir araya getirilip yapışmayı sağlayacak bir kil miktarı-na sahiptir. Karbon içeriğinden dolayı siyah ya da bazen gri görünür. MgO, K2O ve TiO gibi eser elementler de içerir [24]. Kimyasal bağlayıcılı kum, silika kumu ve bir katalizör tarafından aktive edilen kimyasal bağlayıcıdan oluşur. Kimyasal bağlayıcılı kumlar genellikle %93 – 99 silis ve %1 – 3 kimyasal bağlayıcıdan oluşur. Döküm sek-töründe kullanılan çok çeşitli kimyasal bağlayıcı türle-ri (genellikle kimyasal kompozisyonu tescilli olan) mev-cuttur. Her ne kadar bazı sistemler inorganik bağlayıcı-lar (ör. Sodyum silikatlar) kullansa da çoğu; fenolik üre-tanlar, epoksi reçineler, furfuril alkoller gibi organik bağ-layıcılardan oluşur. Bunlar, kalıp yapımında da kullanıl-

MAKALE

Şekil.1: Kullanılmış Döküm Kumu (UFS) – Bir İtalyan dökümhanesinin yaş kumu: a) normal görünüm b) optik mikroskopta büyütülmüş görünüm

Şekil.2: Döküm kumu, doğal kum ve bağlayıcılı (%30 KDK içeren) kum için elek analizi eğrileri

Şekil.3: 75 μm’den ince olan KDKnın X-ışını difraktogramı

makla beraber yaygın olarak, ergimiş metalin ısısına da-yanım için yüksek mukavemetlerin gerekli olduğu maça yapımında kullanılır. Silis kumu kimyasallarla tamamen karıştırılır ve bir katalizör, kütlenin kürleşmesini ve sert-leşmesini sağlayan reaksiyonu başlatır. Kimyasal olarak bağlanmış kum genel olarak açık kahve ya da kirli beyaz renklidir. Kullanılmış döküm kumları genellikle köşeli-den yuvarlak şekle dönüşür. Tane boyut dağılımı düz-gündür: malzemenin yüzde 85 – 95’i 0.6 ile 0.15 arasın-da değişir; yüzde 5 – 12’si 75μm’den küçük olabilir. Dö-küm kumunun özgül ağırlığı kategoriye göre değişken-lik gösterebilir; genellikle 2200 ve 2600 kg/m3 arasında değişir. Kullanılmış döküm kumu sertleşir ve düşük emi-lime sahiptir [25].

Malzemeler ve metodoloji Mevcut çalışma, hem harçlarda hem de betonlarda KDK kullanımının etkisi ile ilgilenir. Özellikle farklı su / çimen-to (s / ç) oranlarındaki konglomeraların (harçlar ve be-tonlar) performansları incelenmiştir. Hedef, esas olarak işlenebilirlik anlamında, mekanik performans (ör. bas-ma dayanımı, dinamik elastik modül) ve kuru çekme açı-sından çok ağır bedeller ödemeden karışıma eklenebile-

cek kullanılmış döküm kumu miktarını belirlemektir. Avrupa Standardı EN-197/1’e uygun ticari bir Portland – kireç taşı karışımı çimento olan CEM II/A-L 42.5 R tipi çi-mento kullanılmıştır. Çimento; 0.415 m2/g Blaine tane inceliği (UNI EN 196/6) ve 3100 kg/m3 yoğunluk ile tanımlanmıştır. Çimento-nun kimyasal kompozisyonu Tablo.1’de verilmiştir. Bu araştırmanın konusu olan KDK otomotiv sanayine metal parçalar üreten bit İtalyan dökümhanesinin döküm pro-sesinden gelen yaş kumdur (Şekil.1).Avrupa Birliği ve ulusal mevzuatlara göre sanayi bu kumu tehlikesiz atık olarak elden çıkarmaktadır. Elden çıkarılan kumun kimyasal analizi (çözünme testi de da-hil) kumun tehlikesiz doğasını doğrulamaktadır (Tab-lo.2). Organik içerik açısından; ölçülmüş olan kumda çö-zünmüş organik karbon (ÇOK) İtalyan alt limitinin (< 80 mg l-1) altındadır. KDK; özgül ağırlık (UNI EN 1097-6:2002), X-ışını difraksi-yonu analizi (75 μm’den küçük olan kısım), Diferansiyel Termal Analiz ile fiziksel ve kimyasal olarak incelenmiş-tir. Tane boyut dağılımı elek analizi ile değerlendirilmiş-tir (UNI EN 933-1). KDK’nın fiziksel özellikleri ile ilgili ola-rak, özgül ağırlığı 2260 kg/m3dür. Kumda yüksek miktar-

74 Nisan - Mayıs - Haziran / 2011

Türkdöküm 75

MAKALE

da bulunan bağlayıcı dolayısıyla, elek analizinde yüksek oranda 75 μm’den küçük malzeme görülmektedir (Şe-kil.2). Şekil.2’de KDK’nın elek analizi doğal kumunki ile de karşılaştırılmıştır. Ayrıca doğal kum (yüzde 70) ve KDK (yüzde 30) karışımının elek analizi eğrisini değiştirdiğine dair bir örnek de verilmiştir. Bağlayıcı bileşeni Şekil.3 ve Şekil.4’de daha iyi ifade edil-miştir. Şekil.3 75 μm’den küçük tanecikler üzerinde ya-pılan X-ışını incelemesine ilişkindir ve montmorilonit ile beraber kuartz ve karbonatların (kalsit ve dolomit) da varlığını açığa çıkartır. Şekil.4; teslim edilen hali ile KDK üzerinde gerçekleştirilen Diferansiyel Termal Analize (DTA) ilişkindir ve içerikteki karbon bileşenli katkı mikta-rını ağırlıkça yüzde 2.8 olarak niteler. Harç ve beton hazırlanması açısından öncelikle kullanıl-mış döküm kumu olmaksızın (sadece doğal kum ile) ha-zırlanan harç ve betonlara eğilelim.

Hem harçlar hem de betonlarda doğal agreganın içeriği aşağıdaki gibidir: • En çok 22 mm boyut ve 2660 kg/m3 özgül ağırlığa sa-hip iri agrega• En çok 4 mm boyut ve 2620 kg/m3 özgül ağırlığa sa-hip ince agregaDeney aşamasında ince agrega yerine kısmi olarak KDK kullanılması planlanmaktadır. Doğal kum yerine ağırlık-

Oksit SiO2 Al2O3 Fe2O3 TiO2 CaO MgO SO3 K2O Na2O L.O.I

Iyon Na K Mg Ca Al Zn DOC

% 29.67 3.74 1.80 0.09 59.25 1.15 3.25 0.79 0.26 11.62

Tablo.1: Betonun kimyasal kompozisyonu (L.O.I: Yanma Kaybı)

Tablo.2: KDK çözelti katyon miktarı ve çözünmüş organik karbon (ÇOK)

Mg l-1 340 10.8 2.5 9.1 36.0 0.16 <80

Şekil.4: KDK’nın Diferansiyel Termal Analizi

ça yüzde 10, yüzde 20 ve yüzde 30 KDK kullanılarak harç numunesi setleri üretilmiştir. Diğer yandan tüm agrega-nın yüzde 7 – 10’unun yani sadece kum ağırlığının yüz-de 20 – 30’unun KDK ile değiştirildiği beton numunele-ri üretilmiştir. Harçlar (H1, H2, H3) 0.45, 0.50 ve 0.55 su – çimento (s/ç) oranları ile; betonlar ise (B1, B2) 0.46 ve 0.50 su – çimen-to (s / ç) oranları ile üretilmiştir. Kompozisyonlar; İşlene-bilirliği de içerecek şekilde Tablo.2 ve Tablo.3’de veril-miştir. Özel olarak; temelde bağlayıcılı ince kısmı elimi-ne etmek ve betondaki bağı iyileştirmek için KDK ön iş-lemden geçirilmiştir. Bu araştırmada KDK suda yıkanarak ve 75 μm’lik elekten geçirilerek temizlenmiştir. Sonuçla-rı karşılaştırmak ve KDK’yı temizlemenin faydalarını test etmek için, ağırlıkça yüzde 20 temizlenmiş KDK içeren bir harç numunesi (bkz. Tablo.3; H2 – 20c) hazırlanmıştır. Karışımlar, hem KDK içeren hem de içermeyen durum-larda mümkün olduğunca aynı işlenebilirliğin elde edi-lebilmesi amaçlanarak oranlanmıştır. Bu amaçla, ihtiyaç halinde işlenebilirliği ayarlayabilmek için karışıma akrilik bazlı bir süper plastizör eklenmiştir. Yoğunluk testi, harçlar için çökme miktarını verir. Vibras-yon masasında (UNI EN 1015-3) yapılan ölçümlerde bu değer 110-145 mm’dir. Abrams konisi (UNI EN 12350-2) ile betonlar için yapılan ölçümlerde çökme değeri 120-160 mm’dir. Basma mukavemetini (UNI EN 1015-11 ve UNI EN 12504-4), dinamik elastik modülünü (UNI EN 1015-11 ve UNI EN 12504-4) test etmek ve ardından numunelerin me-kanik performansını anlamak için; her karışımdan, priz-matik harç numuneleri (4x4x16 cm) ve kübik beton nu-muneleri (15x15x15 cm) hazırlanmıştır. Hidrasyon kine-tiğinin zamana bağlı değişimine göre mekanik perfor-mans trendini ortaya çıkarmak için 1, 3, 7, 14 ve 28 gün-lük kürleşmelerde KDK kullanılarak ve kullanılmadan ha-zırlanmış harç ve beton numunelerinin basma mukave-meti belirlenmiştir. KDK kullanımının betondaki kuru çekmeye olan etkile-rini raporlamak için beton kirişler (10x10x50 cm) uygun şekilde test (UNI 11307) edilmiştir. Kürleşme süresinin ilk günü boyunca tüm numuneler


MAKALE

Tablo.3: Harç kompozisyonları ve yaş karışım işlenebilirliği

Tablo.4: Beton kompozisyonları ve yaş karışım performansları

kalıplarda saklanmıştır. Kalıptan çıkarıldıktan sonra su-yun buharlaşmasını önlemek için neme doymuş bir or-tamda kürleşmeye bırakılmışlardır. Kuru çekme ölçüm-leri için; beton kirişler tüm kürleşme süresi boyunca, yaklaşık yüzde 60 bağıl nemde, kontrollü bir ortamda korunmuştur. Sıcaklık 20 0C de sabit tutulmuştur.

Sonuç ve Tartışma:Hem harçlar hem de betonların yaş karışımları (Tablo.3 ve Tablo.4) ile ilgili veriler; doğal kum yerine eklenen KDK’nın işlenebilirliği azalttığını ve aynı işlenebilirlik de-ğerlerini yakalayabilmek için daha yüksek miktarda sü-per plastizer eklemek gerektiğini göstermektedir. 0.5’lik s/ç oranına sahip harç kontrol numunesi çimen-to ağırlığınca yüzde 0.5’lik bir süper plastizör ilavesi ge-rektirirken; KDK içeren harçlar yüzde 1.8’e kadar ilaveler gerektirir. Benzer olarak KDK içeren beton karışımları da belirli bir miktar süper plastizör gerektirir. Bu miktar, kul-lanılan s/ç oranına bağlı olarak çimento ağırlığınca yüz-

de 1.4 ile %1.7 arasında değişir. Süperplastizör eklenti-sindeki bu artış sıradan konglomeraya eklenen miktar-la karşılaştırıldığında bir hayli yüksek olarak değerlendi-rilebilir. Yaş karışım birim ağırlığı (UNI EN 12350-6) ve hapsolmuş hava miktarı (UNI EN 12350-7) döküm kumunun varlığı-na bağlı olarak her hangi bir farka işaret etmemektedir. (bkz. Tablo.4)Farklı su/çimento oranlarına sahip harç karışımlarına ait mekanik performans sonuçları Şekil.5’te verilmiştir (ayrı-ca bkz. Tablo.5). Mekanik performanstaki düşüş herhan-gi bir KDK oranında gözlenebilir; bu düşüş oranı doğal kum yerine kullanılan KDK miktarı ile karşılaştırılabilir. Basma dayanımının mutlak değerine karşın; basma da-yanımının azalmasında KDK’nın varlığına atfedilen ne-gatif etkinin, düşük s/ç oranları kullanıldığında daha faz-la olduğu görülmektedir. Bu savı açıklığa kavuşturmak için; Şekil.6’da aynı KDK oranına sahip üç farklı s / ç oranında (0.45, 0.50 ve 0.55)

KARIŞIM

Çimento (Kg)

Doğal Kum (Kg)

Döküm Kumu (Kg)

Su (Kg)

Su/Çimento (S / Ç)

Süperplastizör (%)

Çökme Hızı (Mm)

H1

500

1500

-

250

0.50

0.5

142

H1-10

500

1350

150

250

0.50

0.5

130

H1-20

500

1200

300

250

0.50

1.5

115

H1-30

500

1050

450

250

0.50

1.8

110

H2

480

1445

-

265

0.55

-

145

H2-20

480

1155

290

265

0.55

0.9

123

H2-20c

480

1155

290

265

0.55

-

130

H2-30

480

1010

435

265

0.55

1.2

118

H3-30

510

1065

455

230

0.45

2

116

KARIŞIM

Çimento (Kg)

Doğal Kum (Kg)

İri Agrega (Kg)

Döküm Kumu (Kg)

Su (Kg)

Su / Çimento (S / Ç) (-)

Süper Plastizör (%)

Çökme (Mm)

Birim Ağırlık (Kg/M3)

Hava İçeriği (%)

B1

350

645

1210

-

175

0.50

0.75

160

2378

1.8

B1-7

350

515

1210

130

175

0.50

0.95

130

2367

1.9

B1-10

350

460

1210

185

175

0.50

1.4

150

2356

1.8

B2

355

655

1230

-

165

0.46

0.95

130

2404

1.5

B2-10

355

456

1230

187

165

0.46

1.7

120

2389

2.3

Türkdöküm 77

MAKALE

Tablo.5: Harçlarda zamana (gün) bağlı olarak basma dayanımındaki (MPa) değişim

Şekil.5a: s / ç =0.50 oranında harç basma mukavemeti sonuçları Şekil.5b: s / ç =0.55 oranında harç basma mukavemeti sonuçları

KARIŞIM

1 gün

3 gün

7 gün

14 gün

28 gün

H1

17

32

41

46

48

H1-10

17

33

41

44

47

H1-20

14

27

34

37

38

H1-30

12

23

30

32

34

H2

13

28

33

36

40

H2-20

11

23

28

31

33

H2-30

9

20

23

25

27

H3

16

27

32

35

36

harç numunesi mekanik performans açısından karşılaş-tırılmıştır. Her ne kadar basma dayanımının mutlak de-ğeri düşük s / ç oranlarında yüksek ise de, her zaman-ki gibi, s/ç oranının 0.50’den düşük olduğu durumlarda göz ardı edilebilir avantajlar kazanmaktadır. Sonuç ola-rak; mukavemetlerde KDK’nın varlığından doğan düşüş; basitçe, s/ç oranını azaltarak düzeltilemez. Dolayısıyla; bu çözüm, artan süperplastizör ek miktarı sebebiyle, be-lirli değerlerin altında uygun değildir. Bir diğer genişletilmiş açı da, KDK katkısı temizlendiğin-de basma mukavemeti üzerindeki etkisinin karşılaştırıl-ması ile bağlayıcı etkisidir. Şekil.6b’de bağlayıcının bas-ma mukavemetini düşürmekteki negatif etkisi destekle-niyor gibi görünmektedir. Bununla beraber; her ne ka-dar bu ufak artış eksik görünse de (bkz. Şekil.6b, H2 ve H2-20c eğrileri); KDK’yı ön işlemden geçirmedeki kar-maşıklık mekanik performanstaki ufak artışı doğrular ni-telikte görünmemektedir. Farklı su-çimento oranlarına sahip beton karışımları (0.46, 0.50) Şekil.7’de verilmiş-tir (Ayrıca bkz. Tablo.6). Basma mukavemeti konusunda harçlardan çıkarılan değerlendirmeler, beton karışımla-rı da kapsayarak önceki sonuçları destekler niteliktedir. Basma mukavemetindeki negatif etki; doğal kum yerine kısmi olarak kullanılan ve karışımda belirtilen miktarına bağlı olan KDK’ya atfedilmelidir.

[20, 29, 30]’da da vurgulandığı gibi; beton türevi mal-zemelerde basma mukavemetindeki düşüş döküm ku-mundaki bağlayıcıların varlığına bağlıdır. İnce toz halin-deki karbon ve kilden oluşan bağlayıcı; çimento hamuru ve agrega arasındaki bağın zayıflamasına yol açar. Özel-likle; karbon bağlayıcı durumunda; çimento hidrasyo-nunda bir gecikme de mümkündür. Aslına bakılırsa, çok kısa kürleşme zamanlarının söz konusu olması halinde de basma mukavemeti azalır (ör: Tablo.5 ve Tablo.6’daki 1 ve 3 gün). Daha önce harçlarda da vurgulandığı üze-re; basma dayanımının mutlak değerine karşın; bas-ma dayanımının azalmasında KDK’nın varlığına atfedi-len negatif etkinin, düşük s / ç oranları kullanıldığında daha fazla olduğu görülmektedir. Gerçekte, s / ç oranı 0.46 olan betonların basma mukavemetinde; s/ç oranı 0.50 olan betonlarda görülen yüzde 20’lik azalma yeri-ne; yüzde 30’luk ağır bir azalma görülür (Şekil.7). s/ç ora-nı 0.50’nin altına düştüğünde göz ardı edilebilir avantaj-lara erişilebilir olduğu Şekil.7’de görülmektedir. Genelde; elde edilmiş olan, 35 MPa - 40 MPa arasında değişen değerler; tipik konglomeralarla karşılaştırıldı-ğında kabul edilebilir sayılır [31].Tablo.7’de 28 günlük kürleşme zamanı sonunda dinamik elastik modül değerleri verilmiştir. Basma dayanımı de-ğerleri ile tutarlı bir biçimde; KDK içeren betonların elas-


MAKALE

tik modülleri doğal kum kullanılan betonlara göre daha düşüktür. Ancak bu kürleşme zamanlarında (ör: 28 gün) aradaki fark küçüktür ve yaklaşık %6’yı geçmez. Bu az farkı doğrulamak ve aynı davranışın daha düşük kürleş-me zamanlarında (ör: < 28 gün) da yakalanıp yakalan-madığına ulaşmak için daha fazla araştırma yapılması gereklidir. Beton numunelerindeki kuru çekme değerle-ri (Şekil.8); beklenildiği üzere; KDK bulunan karışımlarda doğal kumla yapılan karışımlaraKuru çekmedeki artış basma dayanımı testleri ve elastik modül belirlemeleri ile tam anlamıyla uyum içerisinde-dir. Genelde, betondaki çekme; hamur gözenekliliği, ag-

rega tipi ve hacmi, elastik modülü de içeren birkaç fak-törden etkilenebilir. Mevcut çalışmanın konusu oldu-ğu üzere; bir açıklama; yukarıda da belirtildiği gibi; kar-bon (grafit) parçacıkları yüzünden beton hidrasyonun-da muhtemel görünen bir gecikme ve/veya çimento ha-muru ve agrega arasındaki bağların gevşemesinde ola-bilir.

Değerlendirme:Elde edilen test sonuçlarına göre doğal kumun bir kısmı yerine KDK kullanılarak yapısal harç ya da çimento üre-tilebileceği yargısına varılabilir. Atık olarak çıkan döküm

Şekil.6a: Farklı s/ç oranlarında (M1=0.50, M2=0.55, M3=0.45) %30’luk KDK katkısına sahip harçların basma dayanımı

Şekil.7a: s/ç =0.050 iken betonlarda basma mukavemeti

Tablo.6: Betonlarda zamana (gün) bağlı olarak basma dayanımındaki (MPa) değişim

Şekil.6b: Farklı KDK katkıları (M2, M2-20, M2-20c) ve sabit 0.55 s/ç oranına sahip harçların basma dayanımı

Şekil.7b: s/ç =0.045 iken betonlarda basma mukavemeti

KARIŞIM

1 gün

3 gün

7 gün

14 gün

28 gün

B1

18

31

36

-

45

B1-7

16

27

31

-

38

B1-10

14

23

27

-

35

B2

26

34

43

52

56

B2-10

17

23

29

36

39

Türkdöküm 79

MAKALE

Şekil.8: s/ç =0.50 (B1) ve s/ç =0.46 (B2) oranlarında beton kuru çekmesinin zamana göre değişimi

Tablo.7: Farklı beton karışımlarını 28 gün kürleşme zamanı sonunda dinamik Elastik Modülleri (MPa)

KARIŞIM

Dinamik

Elastik Modül

C1 C1-7 C1-10 C2 C2-10

40167 40052 37632 41920 39046

kumunu geri dönüştürmenin uygun bir yöntemi olarak bina yapı malzemesi şeklinde kullanımı önerilebilir.

Yaş beton ile ilgili veriler, KDK içeren tüm karışımlarda iyi bir şekil verilebilirlik elde edebilmek için yüksek doz-da süperplastizör gerektiğini göstermektedir. Özünde; KDK katkısı temelde, içerisinde çok ince bağlayıcıların bulunmasından dolayı düşük çökme (ya da çökme hızı) değerleri vermektedir. Mekanik performans açısından; KDK içeren harçlar, 0.5 su-çimento oranında, referans karışıma göre yüzde 20 – 30 daha düşük basma muka-vemetleri gösterir. Elastik modülde kayda değer bir de-ğişim gözlenmez; en kötü durumda kontrol numune-sinin modülünün yaklaşık yüzde 94 civarında değerler gözlemlenir. Mekanik performanslarda düşüşle beraber kuru çekmesi artar. KDK’nın çimento hidrasyon kinetikleri üzerindeki etki-lerini açıklığa kavuşturmaya ve KDK’yı ince bağlayıcılar-dan arındırmaya daha fazla çalışma odaklanmaktadır.

Acı Kaybımız…Hisar Çelik Döküm Sanayi A.Ş. Yönetim Kurulu Üyesi Sayın Avni Ferah 24.03.2011 tarihinde vefat etmiştir.

Sayın Avni Ferah’a Allahtan rahmet, yakınlarına ve Hisar Çelik ailesine başsağlığı dileriz.

TÜDÖKSAD Yönetim Kurulu

SATILIK DÖKÜMHANE EKİPMANLARI Aşağıdaki dökümhane makinaları firmalarımızın yeni yatırımları sonrası

kullanım dışı kaldığından satılacaktır.

2000 yılında devreye alınmış 60 ton/saat kapasiteli Eirich Marka Kum Tesisi2 x 5 ton Inductotherm Endüksiyon ocakları

AKDÖKÜM SANAYİ A.Ş.Tel: 0232 478 18 20 [email protected] www.akdokum.com.tr

2000 model Şen-El Mak.San.Ltd. Şti. yapımı25 Kg shell maça makinası

DİRİNLER DÖKÜM SAN. TUR. LİMAN İŞL. TİC. A.Ş.Tel: 0232 376 87 [email protected]

ADARAD DÖKÜM ÜRÜNLERİ SAN. TİC. A.Ş.

AKDÖKÜM SANAYİ A.Ş.

AKDAŞ DÖKÜM SAN. TİC. A.Ş.

AKMAN DÖKÜM SAN. TİC. A.Ş.

AKMETAL METALURJİ ENDÜSTRİSİ A.Ş.

ALBAKSAN ALAŞIMLI BAKIR SAN. TİC. A.Ş.

ANADOLU DÖKÜM SANAYİ A.Ş.

ARAL DÖKÜM MAK. SAN. TİC. LTD. ŞTİ.

ARDEMİR ÇELİK DÖKÜM SAN. TİC. A.Ş.

ARDÖKSAN SFERO KAL. PİK DÖK. SAN. LTD. ŞTİ.

ARPEK ARKAN PARÇA ALUMİNYUM ENJEKSİYON KALIP SAN. TİC. A.Ş.

AS ÇELİK DÖKÜM İŞLEME SAN. TİC. LTD. ŞTİ

AY DÖKÜM MAKİNA SAN. TIC. A.Ş.

AYHAN METAL PRES DÖKÜM SAN. TİC. A.Ş.

BİLGE DÖKÜM MAKİNA SAN. TİC. A.Ş.

BMC SANAYİ TİCARET A.Ş.

BORAN ÇELİK DÖKÜM SAN. TİC. A.Ş.

BURÇELİK BURSA ÇELİK DÖKÜM SAN. A.Ş.

BURDÖKSAN DÖKÜM MAD. NAK. TİC. SAN. LTD. ŞTİ.

CEVHER DÖKÜM SANAYİ A.Ş.

CMS JANT ve MAKİNA SAN. A.Ş.

COMPONENTA DÖKÜMCÜLÜK TİC SAN. A.Ş.

ÇELİK GRANÜL SANAYİ A.Ş.

ÇELİKEL ALÜMİNYUM DÖKÜM İMALAT SAN. TİC. A.Ş.

ÇEMAŞ DÖKÜM SANAYİ A.Ş.

ÇUKUROVA-İNŞAAT MAK. SAN. TİC. A.Ş.

DALOĞLU DÖKÜM MAK. SAN. TİC. LTD. ŞTİ.

DEMİSAŞ DÖKÜM EMAYE MAM. SAN. A.Ş.

DENİZCİLER DÖKÜMCÜLÜK SAN. TİC. A.Ş.

DİRİNLER DÖKÜM SAN. TİC. A.Ş.

DOĞRU DÖKÜM MAK. SAN. TİC. LTD. ŞTİ.

DOĞU DÖKÜM SAN. TİC. LTD. ŞTİ.

DÖKSAN BASINÇLI DÖK. MAK. SAN. TİC. LTD. ŞTİ

DUDUOĞLU ÇELİK DÖK SAN. TİC. A.Ş.

DUYAR VANA MAKİNA SANAYİ TİC. A.Ş.

EKSTRA METAL DÖKÜM İZABE MAK. SAN. İTH. İHR. LTD. ŞTİ.

EKU FREN KAMPANA DÖKÜM SAN. A.Ş.

ELBA BASINÇLI DÖKÜM SAN. A.Ş. ODÖKSAN OSMANELİ ŞB.

ENTİL END. YAT. TICARET A.Ş.

ER DÖKÜM MAK. SAN. TİC. A.Ş.

ERGENEKON ÇELİK SAN. TİC. A.Ş.

ERKUNT SANAYİ A.Ş.

FERRO DÖKÜM SANAYİ DIŞ TİC. A.Ş.

GEDİK DÖK. VANA SAN. TİC. A.Ş.

GÜR METAL HASSAS DÖKÜM SAN. TİC. LTD. ŞTİ.

GÜVEN PRES DÖKÜM SAN. TİC. LTD. ŞTİ.

HAYTAŞ DÖKÜM SANAYİ TİC. A.Ş.

HEKİMOĞLU DÖKÜM SAN. NAK. TİC. A.Ş.

HEMA OTOMOTİV SİSTEMLERİ A.Ş.

HİSAR ÇELİK DÖKÜM SAN. TİC. A.Ş.

İĞREK MAKİNA SAN. TİC. A.Ş.

İSTANBUL DÖKÜM SAN. TİC. LTD. ŞTİ.

KARAMAN DÖKÜM SAN. TİC. LTD. ŞTİ.

KARDÖKMAK – KARDEMİR DÖKÜM MAKİNA A.Ş.

BURSA

İZMİR

ANKARA

İSTANBUL

İSTANBUL

İSTANBUL

KOCAELİ

İSTANBUL

KONYA

İSTANBUL

KOCAELİ

SAMSUN

ANKARA

KOCAELİ

İSTANBUL

İZMİR

ANKARA

BURSA

BURSA

İZMİR

İZMİR

BURSA

İSTANBUL

İSTANBUL

KIRŞEHİR

MERSİN

ADAPAZARI

KOCAELİ

İZMİR

İZMİR

BURSA

ELAZIĞ

KOCAELİ

ÇORUM

İSTANBUL

ANKARA

KOCAELİ

BİLECİK

ESKISEHIR

İSTANBUL

ANKARA

ANKARA

KOCAELİ

İSTANBUL

İSTANBUL

İSTANBUL

İSTANBUL

TRABZON

TEKİRDAĞ

İSTANBUL

BURSA

KOCAELİ

DÜZCE

KARABÜK

0224 714 82 00

0232 478 18 20

0312 267 18 80

0212 689 04 33

0216 593 03 80

0212 875 11 43

0262 527 23 51

0212 567 51 66

0332 248 25 00

0212 595 10 08

0262 658 97 44

0362 266 88 47

0312 267 04 57

0262 751 21 94

0212 565 60 65

0232 477 18 00

0312 640 11 66

0224 243 11 07

0224 493 26 06

0232 478 10 00

0232 399 10 00

0224 573 42 63

0212 771 45 55

0216 311 14 42

0386 234 80 80

0324 221 84 00

0264 275 48 07

0262 677 46 00

0232 376 72 80

0232 376 87 87

0224 482 29 35

0424 255 50 77

0262 658 29 10

0364 254 90 01

0212 668 18 06

0312 267 05 56

0262 658 10 01

0228 461 58 30

0222 237 57 46

0216 377 01 42

0312 280 86 97

0312 397 25 00

0262 653 42 60

0216 307 12 62

0216 394 33 31

0216 365 94 34

0216 365 10 56

0462 325 50 42

0282 758 10 40

0216 464 70 00

0224 243 16 06

0262 728 13 00

0380 537 52 67

0370 418 22 34

Fax:022471487 49

0232 478 18 96

0312 267 18 88

0212 689 01 57

0216 593 03 82

0212 875 11 42

0262 527 28 76

0212 612 90 33

0332 249 40 40

0212 595 16 49

0262 658 97 49

0362 266 67 46

0312 267 04 56

0262 751 21 98

0212 565 61 70

0232 477 18 77

0312 640 11 77

0224 243 21 82

0224 493 26 09

0232 478 10 10

0232 399 10 10

0224 573 42 73

0212 771 20 57

0216 311 10 67

0386 234 83 49

0324 221 50 20

0264 275 14 11

0262 677 46 99

0232 376 72 83

0232 376 85 67

0224 482 29 39

0424 255 56 56

0262 658 26 69

0364 254 90 04

0212 594 73 42

0312 267 05 59

0262 658 10 00

0228 461 58 36

0222 237 26 79

0216 377 01 47

0312 280 86 99

0312 397 25 07

0262 653 41 60

0216 307 28 68

0216 394 32 88

0216 365 29 82

0216 314 19 80

0462 325 50 44

0282 758 10 90

0216 464 70 20

0224 243 13 20

0262 728 13 08

0380 537 52 68

0370 424 36 81

www.adarad.com.tr

www.akdokum.com.tr

www.akdas.com.tr

www.akmandokum.com

www.akmetal.com

www.albaksan.com

www.anadoludokum.com.tr

www.araldokum.com.tr

www.ardemir.com

www.ardoksan.com

www.arpek.com.tr

www.ascelikltd.com

www.aydokum.com

www.ayhanmetal.com.tr

www.bilgedokum.com

www.bmc.com.tr

www.borancelik.com

www.burcelik.com.tr

www.burdoksan.com

www.cevherdokum.com

www.cms.com.tr

www.componenta.com

www.celikgranul.com

www.celikel.com

www.cemas.com.tr

www.cimsatas.com

www.daloglu.com

www.demisas.com.tr

www.denizcast.com

www.dirinlerdokum.com

www.dogrudokum.com

www.dogudokum.com.tr

www.doksandokum.com

www.duduoglu.com.tr

www.duyarvalve.com

www.ekstrametal.com.tr

www.eku.com.tr

www.odoksan.com.tr

www.entil.com

www.erdokum.com

www.ergenekon.com.tr

www.erkunt.com.tr

www.ferrodokum.com.tr

www.gedikdokum.com.tr

www.gurmetal.com.tr

www.gpdpress.com

www.haytas.com.tr

www.hekimogludokum.com

www.hattatholding.com

www.hisarcelik.com

www.igrek.com.tr

www.istanbuldokum.com

www.karamandokum.com

www.kardokmak.com.tr

TÜRKİYE DÖKÜM SANAYİCİLERİ DERNEĞİ ÜYE FİRMALARIŞEHİRFİRMA ADI

KAYDÖKSAN – KAYSERİ DÖKÜM SAN. TİC. A.Ş.

KIZILIRMAK DÖKÜM SANAYİ TİC. A.Ş.

KÖRFEZ DÖKÜM SANAYİ TİC. A.Ş.

MENSAN OTOMOTİV MAK. ASK. SAN. TİC. A.Ş.

MERT DÖKÜM MAKİNA İNŞ. SAN. TİC. LTD. ŞTİ.

MES DÖKÜM SAN. TİC. LTD. ŞTİ.

NORMSAN TİCARET METAL İML. SAN. LTD. ŞTİ.,

ÖNMETAL DÖKÜM SAN. TİC. LTD. ŞTİ.

ÖZGÜMÜŞ DÖKÜM SAN. TİC. A.Ş.

PINAR DÖKÜM SANAYİ TİC. A.Ş.

RUBA PRES DÖKÜM SAN. A.Ş.

SAMSUN MAKİNA SANAYİ A.Ş.

SERPA HASSAS DÖKÜM SAN. TİC. LTD. ŞTİ.

SİLVAN SANAYİ A.Ş.

SÜPERPAR OTOMOTİV SAN. TİC. A.Ş.

ŞAHİN DÖKÜM SAN. TİC. LTD. ŞTİ.

ŞENKAYA ÇELİK DÖKÜM VE YEDEK PARCA FABR.

TAN ÇELİK DÖKÜM MAK. SAN. TİC. A.Ş.

TOSÇELİK GRANÜL SAN. A.Ş.

TRAKYA DÖKÜM SANAYİ TIC. A.Ş.

ÜMİT DÖKÜM TİCARET SANAYİ LTD. ŞTİ.

ÜNİMETAL HASSAS DÖKÜM MAK. YED. PAR. A.Ş.

YAZKAN MÜH. DÖKÜM MAK. SAN. LTD. ŞTİ.

ANKARA MADENİ DÖKÜMCÜLER ODASI

İZMİR BİLUMUM DÖKÜMCÜ KÜÇÜK ESNAF VE SANATKARLAR ODASI

SİNAN DÖKÜMCÜLER TEMİN TEVZİ KOOPERATİFİ

5M ELEKTROMEKANİK İML. İNŞ. TUR. DAH. TİC. LTD. ŞTİ.

ACARER METAL SANAYİ TİC. A.Ş.

AMCOL MİNERAL MADENCİLİK SAN. TİC. A.Ş.

AVEKS İÇ VE DIŞ TİC. A.Ş.

BİLGİNOĞLU ENDÜSTRİ MALZ. SAN. VE TİC. A.Ş.

ÇELİKTAŞ SINAİ KUMU MADEN SAN. NAK TİC. A.Ş.

ÇUKUROVA KİMYA END. A.Ş.

EGES ELEKTRİK & ELEKTRONİK GER SAN TİC. A.Ş

EVREN İTH. İHR. PAZ. A.Ş.

EXPERT MÜMESSİLLİK TURİZM TİC. LTD. ŞTİ.

FERROMET MÜMESSİLLİK TİC. A.Ş.

FOSECO DÖKÜM SAN. TİC. LTD. ŞTİ.

HANNOVER-MESSE ANKİROS FUARCILIK A.Ş.

HERAEUS ELECTRO-NİTE TERMO TEKNİK SAN. TİC. A.Ş.

INDUCTOTHERM İNDÜKSİYON SİST. SAN. A.Ş.

INTERIMPEKS DIŞ TİCARET LTD. ŞTİ.

KADIOĞLU MADENCİLİK SAN. TİC. A.Ş.

KUMSAN DÖKÜM MALZEMELERİ SAN. TİC. A.Ş.

LMA MOTİF ALÜM. DÖKÜM SAN. MÜM. LTD. ŞTİ.

MAGMA BİLİŞİM TEKN. HİZM. LTD. ŞTİ.

MARMARA METAL MAM. TİC. A.Ş.

META-MAK METALURJİ MAK. MÜM. LTD. ŞTİ.

METKO HÜTTENES ALB. KİMYA SAN. TİC. A.Ş.

NUROL TEKNOLOJİ SAN. MAD. TİC. A.Ş. (POTERN)

SİLVAN DIŞ VE İÇ TİC. A.Ş.

UNİKON METALURJİ VE KİMYA SAN. TİC. LTD. ŞTİ.

YILKAN MAÇA SUP. ÜRETİM PAZ. SAN. TİC. A.Ş.

KATILIMCI ÜYELER

BÖLGESEL KURULUŞLAR

TÜRKİYE DÖKÜM SANAYİCİLERİ DERNEĞİ ÜYE FİRMALARI

KAYSERİ

ÇORUM

KOCAELİ

MANİSA

İSTANBUL

İSTANBUL

İSTANBUL

İSTANBUL

ADANA

İZMİR

MANİSA

SAMSUN

İSTANBUL

İSTANBUL

İZMİR

İZMİR

İZMİR

ELAZIĞ

İSTANBUL

İSTANBUL

İSTANBUL

İSTANBUL

ANKARA

İSTANBUL

İSTANBUL

İSTANBUL

İSTANBUL

İZMİR

İSTANBUL

MANİSA

İSTANBUL

İSTANBUL

İSTANBUL

İSTANBUL

KOCAELİ

ANKARA

ANKARA

KOCAELİ

İSTANBUL

KARABÜK

İSTANBUL

İSTANBUL

İSTANBUL

İSTANBUL

İSTANBUL

İSTANBUL

ANKARA

İSTANBUL

İSTANBUL

BURSA

ANKARA

İZMİR

KAYSERİ

0312 267 13 93

0232 437 02 43

0352 326 80 00

0216 527 83 54

0212 296 46 07

0216 414 96 16

0216 410 00 60

0232 433 72 30

0212 275 57 13

0236 233 23 20

0212 446 41 21

0212 325 96 60

0216 573 38 88

0212 275 33 00

0262 677 10 50

0312 439 67 92

0312 267 08 88

0262 646 34 24

0216 688 44 10

0370 424 10 50

0216 593 09 57

0216 593 13 61

0216 557 64 00

0216 447 29 55

0212 270 07 08

0216 411 69 16

0312 278 02 78

0216 380 36 18

0216 399 98 68

0224 573 88 72

0216 527 85 24

0212 230 24 64

0216 414 96 20

0216 410 00 90

0232 457 37 69

0212 347 87 07

0236 233 23 23

0212 447 36 00

0212 283 77 78

0216 573 06 28

0212 275 11 42

0262 677 10 60

0312 439 67 66

0312 267 08 87

0262 646 29 62

0216 688 44 09

0370 415 66 50

0216 593 09 59

0216 593 13 62

0216 557 64 00

0216 447 29 69

0212 270 08 88

0216 363 60 73

0312 278 02 76

0216 416 91 59

0216 442 11 90

0224 573 74 93

0312 267 04 97

0232 437 01 46

0352 326 89 69

www.ankara-dokumoda.org.tr

-

-

0352 321 12 57

0364 235 03 16

0262 754 51 77

0236 213 02 30

0216 364 32 12

0212 886 90 00

0216 593 11 61

0212 485 48 74

0322 441 07 07

0232 479 03 53

0236 213 08 86

0362 266 51 60

0216 394 23 52

0216 399 15 55

0232 877 02 12

0232 437 01 83

0232 877 21 23

0424 255 55 60

0216 544 36 00

0212 315 52 40

0216 499 46 46

0216 394 03 90

0312 641 31 83

0352 321 11 94

0364 235 03 20

0262 754 51 80

0236 213 02 29

0216 415 74 51

0212 886 54 57

0216 593 05 15

0212 485 48 73

0322 441 14 14

0232 479 05 16

0236 213 08 08

0362 266 51 62

0216 394 23 55

0216 383 31 38

0232 877 02 17

0232 437 01 85

0232 877 21 24

0424 255 55 63

0216 544 36 06

0212 274 01 12

0216 499 46 50

0216 591 08 79

0312 641 31 82

www.kaydoksan.com.tr

www.kizilirmakdokum.com

www.korfezdokum.com

www.mensanotomotiv.com.tr

www.mertdokum.com.tr

www.mesdokum.com.tr

www.normsan.com

www.onmetal.com.tr

www.ozgumus.com.tr

www.pinardokum.com.tr

www.rubapresdokum.com

www.samsunmakina.com.tr

www.serpahassasdokum.com

www.silvansanayi.com

www.superpar.com

www.sahindokum.com

www.senkaya.com

www.tancelik.com

www.toscelikgranul.com.tr

www.trakyadokum.com.tr

www.umitdokum.com.tr

www.unimetal.com.tr

www.yazkan.com.tr

www.5mtr.com

www.acarermetal.com

www.amcol.com.tr

www.aveks.com.tr

www.bilginoglu-endustri.com.tr

www.celiktassilis.com

www.cukurovakimya.com.tr

www.eges.com.tr

[email protected]

www.expert.com.tr

www.dokumizabe.com

www.foseco.com.tr

www.ankiros.com

www.electro-nite.com

www.inductotherm.com.tr

[email protected]

www.kadioglumaden.com.tr

www.kumsandokum.com.tr

www.lma.com.tr

www.magmasoft.com.tr

www.marmarametal.com

www.metamak.com.tr

www.metkoha.com

www.nurol.com.tr

www.silvanticaret.com

www.unikon.com.tr

www.yilkanchaplet.com

ŞEHİRFİRMA ADI

SUBCON BIRMINGHAM

ALUMINIUM CHINA

8. CHINA INTERNATIONAL CASTING INDUSTRY EXHIBITION

METALLURGY UKRAINE 2011

INDUSTRIAL AND TECHNOLOGICAL SUMMIT

2.ALUEXPO ALUMINIUM TECH. MACH. & PRODUCTS TRADE FAIR

AFRIMOLD – FOUNDRIES CONFERENCE

ALUMINIUM INDIA

EUROPEAN ALUMINIUM CONGRESS 1

EUROGUSS

METEF – FOUNDEQ 2012

70. WFC DÜNYA DÖKÜM KONGRESİ

HANNOVER MESSE 2012

AUTOMECHANIKA 2012

SMM HAMBURG

INNOTRANS 2012

ALUMINIUM 2012

ANKIROS 2012

ANNOFER 2012

TURKCAST 2012

GIFA - METECTHERMPROCESS-NEWCASTTarih : 28.06 – 2.07.2011 Yer : Dusseldorf – Almanya Web : www.gifa.de

Tarih: 7 – 9.06.2011 Yer: Birmingham - İngiltere web: www.subconshow.co.uk

Tarih: 13 - 15.07.2011 Yer: Shangay - Çin web: www.aluminiumchina.com

Tarih: 10 – 12.08.2011 Yer: Pekin - Çin

Tarih: 6 – 9.09.2011 Yer: Donetsk - Ukrayna

Tarih: 27 – 30.09.2011 Yer: Bilbao - İspanya

Tarih: 13 – 16.10.2011 Yer: İstanbul Fuar Merkezi - İstanbul web: www.aluexpo.com

Tarih: 27 – 29.10.2011 Yer: Johannesburg, Güney Africa web: www.afrimold.co.ca

Tarih: 10 – 12.11.2011 Yer: Mumbai - Hindistan web: www.aluminium-india.com

Tarih: 22 – 23.11.2011 Yer: Düsseldorf - Almanya web: www.aluminium-congress.com

Tarih: 17. -19.01.2012 Yer: Nürnberg- Almanya web: www.euroguss.de

Tarih: 18. – 21.04.2012 Yer: Brescia - İtalya web: www.metef.com

Tarih: 25.-27.04.2012 Yer: Monterrey - Meksika web: www.wfc2012.com

Tarih: 23,-27,04.2012 Yer: Hannover - Almanya web: www.hannovermesse.com

Tarih: 11. –16.09.2012 Yer: Frankfurt - Almanya web: www.messefrankfurt.com

Tarih: 4. – 7.09.2012 Yer: Hamburg - Almanya web: www.smm-hamburg.de

Tarih: 18. – 21.09.2012 Yer: Berlin - Almanya web: www.innotrans.com

Tarih: 9. – 11.10.2012 Yer: Düsseldorf - Almanya web: www.aluminium-messe.com

Tarih: 13. – 16.09.2012 Yer: Tüyap - İstanbul web: www.ankiros.com



:

:

:

:

:

:

:

:

:

:

:

:

:

:

:

:

:

:

:

:

FUAR AJANDASI

WORLD FOUNDRY TECHNICAL FORUM Tarih: 28.06.2011 Yer: Dusseldorf - Almanya web: www.thewfo.com

Documents

NİYAZİ AKDAŞ