శాతవాహనులు-రాజకీయ చరిత్రతెలంగాణ సామాజిక, సాంస్కృతిక చరిత్రగ్రూ� ప్-2 హిస్టరీ 

శాతవాహనులు వారి జన్మప్రా� ంతంపై భిన్న కథనాలు అనేకం ఉనా్నయి. చరిత్రకారుల్లో� ఏకాభిప్రా� యం లేదు. అయినప్పటికీ వాదోపవాదనలపై ఏదోఒక ప�శ్న పరీక్షల్లో� రావడానికి అవకాశం ఉంది. అలాంటి వాదనల్లో� ముఖ్యమైనవి కింది ఉదాహరణల్లో� ఇచ్చా;రు.

సిద్ధా$ ంతాలు-చెప్పి(న చరిత్రకారులు

- హన్మంతరావు : వీరు ఆరు్యలు అని తన రచనల్లో� పేర్కొAనా్నడు.

- అగసుE ్యలు : దక్షిణ భారతదేశపు వాస్కోAడిగామా అని ఇతడికి పేరు కలదు. ఇతడు శాతవాహనులు ఉతEర భారతదేశం నుంచి వలస వచి; దక్షిణ భారతదేశంల్లో స్థిPరపడాQ రని చెప్రా్పడు.

- ఆర్ ఎస్ బ్రహ్మ : శాతవాహనులు ఆర్యవ్రతం చేస్థి ఆరు్యలుగా స్థిPరపడిన ద్రవిడులుగా వివరించ్చాడు.

- ప్రొ� ఫెసర్ మిరాషి : శాతవాహనులు (వంద ఏనుగులు వాహనములుగా గలవారు) మహారాష్ట్రల్లోని విదర్భ ప్రా� ంతానికి చెందినవారు అని చెప్రా్పడు. విదర్భ అంటే ప�సుE తం నాగ్ పూర్. వీరు ప�త్యే్యక రాష్ట్ర ఏరా్పటుకు పోరాడుతునా్నరు. గతంల్లో విదర్భ బీరార్ రాజ్యంగా ప�స్థిదిl చెందింది. ఈ వంశాని్న ఇమ్మద్ షాహీ స్థాP పించ్చాడు (1492 సంవత్సరంల్లో)

- ఐరోప్రా వారు : బార్నే్నట్, వీఏ స్థి్మత్ మొదలగు చరిత్రకారులు శాతవాహనులను తెలంగాణ వారుగా పేర్కొAనా్నరు.

వీరు పేర్కొ్కన్న కారణాలు

నాణేలు : తెలంగాణల్లో కోటిలింగాల వద్ద లభించ్చాయి.

- శాతవాహనుల నాణేల ముద్రణాలయం (టంకశాల) పెద్ద బంకూర్ వద్ద బయటపడింది. దీని్నబటి్ట శాతవాహనులు తెలంగాణ వార్నే అనే వాదనను బలపరా;రు. శాతవాహనుల తొలి రాజధానికోటిలింగాల(నేటి కరీంనగర్ జిలా� )ను చేసుకొని శ్రీ�ముఖుడు పరిప్రాలించ్చాడు.

- శాతవాహనులపై మరికొని్న ముఖ్యమైన ఆధారాలు

అశోకుని 13వ శిలాశాసనం

అశోకుడు తన శిలాశాసనంల్లో ఆంధ్ర అనే పదం గురించి వివరించ్చాడు. కి�.పూ. 260ల్లో అశోకుడు కళింగ రాజ్యంపై దండయాత్ర సమయంల్లో ఆంధ్ర ప్రా� ంతం వా రు కళింగులకు సహాయంగా, మౌరు్యలకు వ్యతిర్నేకంగా యుదlంల్లో ప్రాల్గొ� న్నటు� పేర్కొAనా్నడు. 

ప్రాణిని : తన అషా్ట ధా్యయ గ్రంథంల్లో దక్షిణాపథం గురించి వివరాలు ఆచ్చా;డు.

సుతEనివారం : బౌదl గ్రంథంల్లో ఆంధు్ర లు అస్మక రాజ్యంల్లోని వారుగా పేర్కొAంది.కౌటిలు్యడు : తన అరPశాస్త్రంల్లో ఆంధు్ర లు ఆహార, విహార పి�యులు, ఆరంభ శూరులు అని వివరించ్చాడు.టాలమి : తన ఏ గైడ్ టు జాగ్రఫి గ్రంథంల్లో ఆంధ్ర ప్రా� ంతల్లోని అనేక తీర ప్రా� ంతాల గురించి ప�స్థాE వించ్చాడు.మెగసEనీస్ : తన ఇండికా గ్రంథంల్లో ఆంధు్ర లకు 30 ప్రా� కారమైన దురా� లు ఉనా్నయని పేర్కొAనా్నడు.

శాతవాహనుల రాజకీయ చరిత్ర

- దకAన్ ప్రా� ంతాని్న ప్రాలించిన తొలి రాజవంశం శాతవాహనులు. వీరి ప్రాలన గురించి అనేక చ్చారిత్రక ఆధారాలు ఉనా్నయి. వాయు పురాణంల్లో 30 మంది రాజులని, మత్స్య పురాణంల్లో 19 మంది రాజులని వివరాలు ఉనా్నయి. (ఇకAడ అభ్యరుP లు గమనించ్చాలి్సన విషయం ఏ పురాణంల్లో ఎంత మంతి రాజులను పేర్కొAనా్నరు)

- శ్రీ�ముఖుడు ఈ రాజ్య స్థాP పకుడు ఇతడు మౌరు్యలకు స్థామంతుడిగా పనిచేశాడు. ఇతని కాలంల్లో దక్షిణ భారతదేశంల్లో పౌరతిరుగుబాటు� జరిగాయి. ఈ తిరుగుబాటు� చివరకు దకAన్ ప్రా� ంతానికి వా్యపించి శ్రీ�ముఖుని మరణానికి కారణమయా్యయి. ప�జలు తిరుగుబాటు చేస్థి, ఇతని ప్రాలనను వ్యతిర్నేకించి చంపేశారని జైనమత గ్రంథంల్లో స్కోమదేవసూరి తన కథాసరితా్సగరంల్లో, హేమచంద్ర సూరి పరిశిష్టపర్వన్ గ్రంథంల్లో వివరించ్చారు. ఇతని తరా్వత కను« డు లేదా కృషు­ డు రాజా్యనికి వచ్చా;డు. 

- ఉతEర భారతదేశంల్లోని వాసుదేవుడు భాగవతమతం స్థాP పించ్చాడు. ఈ మతాని్న దక్షిణ భారతదేశంల్లో కను« డు ప�చ్చారం చేశాడు. ఇతడు బౌదుl లకు లేదా శా� వణుల కొరకు నాస్థిక్ (గోదావరి నది జన్మప్రా� ంతం)ల్లో ఒక గుహ దేవాలయం నిరి్మంచ్చాడు. ఈ దేవాలయాని్న కొంచెం మారు్పలు

చేస్థినటు� తరా్వతి కాలంల్లో గౌతమీ బాలశ్రీ� తన నాస్థిక్ శాసనంల్లో చెపు్పకొంది.

మొదటి శాతకరి9

- కను« డి తరా్వత మొదటి శాతకరి­ లేదా మల�కరి­ రాజా్యనికి వచ్చా;డు. ఇతని గురించి మత్స్య పురాణం (మొతEం 18 పురాణాలు కలవు. వీటిని అషా్ట దశ పురాణాలు) అంటారు. (తొలి పురాణం మత్య్స, దశావతారాల్లో� కూడా మొదటిది). మౌరు్య ల చివరి రాజు బృహద్రదుడు తన సేనాని పుష్యమితు్ర డి చేతిల్లో ఓడి చంపబడాQ డు. దీంతో ఉతEర భారతదేశంల్లో మౌర్య స్థామా¶ జ్యం పతనం తరా్వత శుంగవంశాని్న పుష్యమిత్ర శుంగుడు స్థాP పించ్చాడు. 

దీంతో అప్పటి వరకు మౌరు్యలకు స్థామంతులుగా ఉన్న శాతవాహనులు స్థా్వతంత్య్రం ప�కటించుకునా్నరు. మొదటిశాతకరి­ నిజమైన శాతవాహన రాజుగా చెపు్పకోవచు;. అశ్వమేథ, రాజసూయ యాగాలు నిర్వహించ్చాడు. తన రాజా్యని్న విసEరించడానికి మరాఠా రాజు త్రణకైయిల్లో కుమార్తె¼ దేవి నాగానికను వివాహం చేసుకునా్నడు. నాగానిక నానాఘాట్ శాసనం వేయించింది. ఈ శాసనంల్లో త్రై్రరాజ్య యుదాl ల గురించి, శాతవాహనులు స్వతంత్రం స్థాP పించుకొనుటకు గల కారణాలు వివరించింది. త్రై్రరాజ్య యుదాl లంటే శాతవాహనుకు, కళింగులకు మధ్య విభేదాలు, కళింగులకు,శుంగులకు మధ్య రాజకీయ విభేదాల గురించి పేర్కొAంటుంది. 

- మొదట శాతకరి­ రాజ్యవిసEరణలను కళింగ ఖారవేలుడు అడుQ కట్ట వేశాడు. ఇతని రాజ్యంపైకి దాడి చేస్థి పితుండ నగరంను గాడిదలతో దుని్నంచ్చాడు. (పితుండ నగరం ప�తిప్రాల నగరం(ప�తిప్రాలపురం)గా పేర్కొAనా్నరు). ఇతనికి దక్షిణాపథపతి అనే బిరుదు కలదు. తరా్వత పూరా­ త్సంగ, సAందసAంబి ప్రాలనల్లోకి వచ్చా;రు. తరా్వత ర్తెండోశాతకరి­ రాజా్యనికి వచ్చా;డు. ఇతడు దీర్ఘకాలం పరిప్రాలించిన శాతవాహన రాజు.

దాదాపు 56 ఏండు� పరిప్రాలించ్చాడు. ఇతడు ఒడిశా (కళింగ), ప్రాటలీపుత్ర ప్రా� ంతాలను జయించినటు� ఆనందుడు అనే కవి పేర్కొAనా్నడు. ఇతని తరా్వత లంబోదరుడు, అప్పీ్పలకుడు, మేఘస్థా్వతి, స్థా్వతికరి­, సAందస్థా్వతి, మృగేందు్ర డు వరుసగా రాజా్యనికి వచ్చా;రు.

కుంతల శాతకరి9

- ఇతని కాలంల్లో ప్రా� కృత భాషను రదు్ద చేస్థి సంసAృతాని్న ప�వేశపెటా్ట డు.(ఇతని కాలంల్లోనే సంసAృతం రాజభాష, మిగతా రాజులందరిల్లో ప్రా� కృతం రాజభాష) ఇతని ఆస్థాP నంల్లో వాతా్సయనుడు కామశాస్త్రం అనే గ్రంథంల్లో సంగీతం, స్థాహిత్యంతో ప్రాటు (64 కళల గురించి పేర్కొAనా్నడు) పేయింటింగ్్స, వాటి రకాల గురించి పేర్కొAనా్నడు. ఈ గ్రంథానికి శంకారాచ్చారు్యడు జయమంగళం పేరుతో వా్యఖా్య నం రచించ్చాడు. తరా్వత పుల్లోమావి-I రాజా్యనికి వచ్చా;డు. ఇతడు ప్రాటలీపుత్రంపై దాడి చేశాడు. ఇతని చేతిల్లో ఓటమి చెంది ఉరిశిక్షకు గురైన కణ్వ వంశ ప్రాలకుడు సుశర్మ.(సుశర్మ అనంతరం మగధను కణు్వలు పరిప్రాలించ్చారు. కణ్వవంశ స్థాP పకుడు వాసుదేవుడు) పుల్లోమావి ఘన విజయాల గురించి కుమా¶ హార్(ప్రా� చీన ప్రాటలీపుత్రం), బీత (అలహాబాద్ సమీపంల్లో ఉంది), తవ్వకాల్లో� లభించిన శాతవాహనులు నాణేలు రుజువు చేసుE నా్నయి.

- హాలుడు ప్రాలించినది ఒక సంవత్సరమే. అయినా ఇతని కీరి¼ అజరామరమైనది. స్వయంగా గొప్పకవి. అనేక మంది కవులను పోషించి కవి వత్సలుడుగా ప�స్థిదిl చెందాడు. శ్రీ�లంక మీద దండయాత్ర చేస్థి దుట్టగామణి అనే రాజును ఓడించి లీలావతి అనే రాజకుమార్తె¼ను తీసుకొచి; తెలంగాణల్లోని గోదావరి తీరంల్లో వివాహం చేసుకునా్నడు. ఇతని ఆస్థాP నంల్లో శర్వవర్మ, గుణాడు్యడు (తెలంగాణ తొలికవి) బృహత్ కథ గ్రంథకర¼ నివస్థించ్చారు.

గౌతమిపుత్ర శాతకరి9

- శాతవాహనుల్లో� గొప్పరాజు. యవనులను, శకులను, ప�హా� వులను నాశనం చేశాడు. వరా­ శ�మ ధరో్మదాl రకుడుగా ప�స్థిదిl . తి్రసముద్రతోయ ప్పీతవాహనుడు(ఇతని రాజ్యం మూడు సముదా్ర ల వరకు విసEరించినది అని అరPం). ఇతనికి రాజరాణో లేదా రాజరాజు అనే బిరుదు ఉన్నటు� తన తలి� గౌతమి బాలాశ్రీ� వేయించిన శాసనం నాస్థిక్ ల్లో వివరాలు కలవు. (నాస్థిక్ శాసనం 24వ రాజు వాస్థిష్టపుత్ర పుల్లోమావి కాలంల్లో చెకిAంచబడెను). గౌతమీపుత్ర శాతకరి­కి ఏకధనురlరీ, శాతవాహన కులయశ, ప�తిషా్ట పనాకరుడుగా పేర్కొAనా్నరు. ఇతడు కింది రాజా్యలను జయించ్చాడు.

- తరా్వత వాస్థిషి్టపుత్ర పుల్లోమావి రాజా్యనికి వచ్చా;డు. నాస్థిక్, కార్నే�, అమరావతి, ధరణికోటలు లభించిన ఆధారాలు ఇతని వివరాలు కలిగివుండెను. ఉజ్జయిని ప్రాలకుడైన కర్దమక వంశసుP డైన చష్టనుడు సమకాలీనుడుగా టాలమీ పేర్కొAనెను. ఇతనికి దక్షిణాపదేశ్వరుడుగా ఛతరపవన, క్షత్రప అనే బిరుదులు కలవు. 

1. స్థిరితన - శ్రీ�శైలం2. మలియ - నీలగిరి 

3. అచివట - మాళ్వా్వ(మధ్యప�దేశ్)4. ముళక - ప�తిషాÚ నపురం5. కుకుర - రాజస్థాP న్6. అరూప - నర్మదానది ప్రా� ంతం8 దక్షిణాపథంతో కూడిని కొని్న బిరుదులు కలిగి ఉన్న శాతవాహన రాజులు ఎవరంటే...1. దక్షిణాపథపతి : మొదటి శాతకరి­2. దక్షిణాపథ రాజ్యస్థాP పకుడు : శ్రీ�ముఖుడు3. దక్షిణాపథపదేశ్వరుడు : పుల్లోమావి -24. తి్రసముదా్ర ధిపతి : యజ్ఞశ్రీ�

- చివరకు కుషాణుల దాడులు తన రాజ్యంపై జరుగుటచే తన రాజధానిని తీరాంధ్రల్లోని ధాన్యకటకానికి మారు;కొనెను. యజ్ఞశ్రీ� శాతకరి­ తన పూరీ్వకులు కో ల్లో్పయిన రాజా్యలను తిరిగి జయించెను.తన సేనాని భావగోపుడు చ్చాలా ప�స్థిదిl . యజ్ఞశ్రీ� శాతకరి­ని అరక, మహాతారకగా శాసనాలు వరి­ంచెను.

- ఓడ గురు¼ గల నాణేలు ముది్రంచి, విదేశ్రీ వా్యప్రారం పో� త్సహించెను. ఆచ్చార్య నాగారు్జ నుడు ఇతని ఆస్థాP నంల్లో నివస్థించెను, ఇతని తరా్వత శాతవాహన స్థామంతులు అభీరులు, ఇక్షాకులు, పల�వులు తిరుగుబాటు చేయడం, రాజరిక వారసత్వ యుదాl ల వలన రాజ్యం అంతమయ్యె్యను. ఈ వంశంల్లో చివరి రాజు పుల్లోమావి-3.

మాదిరి ప్రశ్నలు

1. దక్షిణ భారత ప్రజలు ఆహార,విహార ప్పి్రయులు, ఆరంభశ్రూరులు అన్న మాటలు ఎవరివి? ఏ గ�ంథంలో ఉన్నవి? (2)

1) మెగసEనీస్ - ఇండికా 

2) కౌటిలు్యడు - అరPశాస్త్రం3) పి�నీ - నేచురల్ హిస్టరీ 

4) ఐతర్నేయ బా్ర హ్మణం - రుగే్వదం

2. త్రప(గ శాతవాహనుల కాలంలో తరుచుగా కని(ంచే పదం ఇది. దీని అర్థం? (3)

1) నాణేల ముద్రణాలయం2) విదేశ్రీ వా్యప్రారుల కూటమి3) విదేశ్రీ నౌకలకు దారిచూపే నౌకలు4) విదేశ్రీ వాణిజ్య కేందా్ర లు

3. శాతవాహనుల కాలంలో చిత్రలేఖనం గురించి వివరాలు ఈ కింది ఏ గ�ంథంలో ఉన్నా్నయి? (1)

1) వాతా్సయుని కామశాస్త్రం 

2) హాలుడు - గాధాసపEశతి3) గుణాడు్యడు- బృహతAథ4) ఆర్యదేవుడు - చితEశుదిl

4. జియోపొలిటికల్ యుద్ధా$ లను (త్రై]రాజ్య యుద్ధా$ ల) గురించి వివరాలందించిన శాసనం ఏది? లేద్ధా భ్రూభౌతో యుద్ధా$ లు గురించి? (2)

1) నాస్థిక్ శాసనం 2) నానాఘాట్ శాసనం3) హాతిగుంఫా శాసనం4) తిష్యరష్మతి శాసనంభారతదేశం - భౌగోళక అంశాలు

భారత్.. పలు ప�త్యే్యకతలు కలగిని దేశం. 29 రాషాäåలు, 7 కేంద్రప్రాలిత ప్రా� ంతాలతో విభిన్న సంసAృతులు, భౌగోళిక పరిస్థిPతులతో దాదాపు ఒక ఖండానికి ఉండాలి్సన లక్షణాలను కలిగి ఉంది. ముఖ్యంగా పోటీ పరీక్షల కోణంల్లో దేశ భౌగోళిక, రాజకీయ స్థిPతిగతులపై 2 నుంచి 3 ప�శ్నలు వచే; అవకాశం ఉంది.

- భౌతిక, స్థాంఘిక స్థాంసAృతిక లక్షణాల్లో� విభిన్నతను కలిగి

ఉండటంతోప్రాటు అధిక విస్తీEర­ం కలిగినందున ఉపఖండంగా పిలుసుE న్న భారతదేశం ఆస్థియా ఖండం ల్లో దక్షిణ భాగంల్లో ఉంది. భారత ఉపఖండంగా పిలుసుE న్న ఇతర దేశాలు ప్రాకిస్థాE న్, నేప్రాల్, భూటాన్, బంగా� దేశ్, శ్రీ�లంక. వీటితోప్రాటు ఆప్ఘనిస్థాE న్, మాలీ్దవులు. వీటని్నంటికి ప్రాతినిధ్యం వహిసుE న్న ప్రా� ంతీయ సంసPయే స్థార్A(దక్షిణాస్థియా ప్రా� ంతీయ సహకార మండలి). 

- భౌగోళిక విస్తీEర­ంల్లో 0.57 శాతంగా ఉన్న మన దేశం అక్షాంశాల పరంగా ఉతEరారlగోళంల్లో, ర్నేఖాంశాల పరంగా పూరా్వరl గోళంల్లో ఉంది. 

- భారత్ ప�ధాన భూభాగం 804 నుంచి 3706ల ఉతEర అక్షాంశాలు, 6807 నుంచి 97025 తూరు్ప ర్నేఖాంశాల మధ్య కలదు. (అండమాన్ నికోబార్ ను పరిగణల్లోకి తీసుకుంటే 804లకు బదులుగా 604లుగా గురి¼ంచ్చాలి్స ఉంటుంది) 23 1/20 ఉతEర అక్షాంశమైన కరAటర్నేఖ మన దేశాని్న ర్తెండు సమాన భాగాలుగా విడగొడుతూ గుజరాత్, రాజస్థాE న్, మధ్యప�దేశ్, ఛతీEస్ గఢ్, జార్ఖండ్, పశి;మబెంగాల్, తి్రపుర, మిజోరం వంటి 8 రాషాäåల గుండా పోతుంది. ఈ రాషాäåల రాజధానుల్లో� జార్ఖండ్ రాజధాని రాంచీ ఈర్నేఖకు స్థామీప్యంగా ఉంటే, రాజస్థాP న్ రాజధాని జైపూర్ దూరంగా ఉన్నది. సబర్మతి, మహి, చంబల్, బెటా్వ, స్కోన్, రిహాండ్, దామోదర్, హుగీ� వంటి నదులు ఈ ఊహార్నేఖను దాటుతునా్నయి. పరిప్రాలనా సౌలభ్యం కోసం సరిహదు్ద ర్నేఖాంశాల మధ్యగల 821/20 తూరు్పర్నేఖాంశాని్న భారత ప్రా� మాణిక కాలాంశంగా తీసుకునా్నరు. ఇది 0 డిగీ్రల ర్నేఖాంశమైన గీ్రన్ విచ్ 5 1/2 గంటల ముందు కలదు. ఇది దేశంల్లో ఉతEరప�దేశ్, మధ్యప�దేశ్, ఛతీEస్ గఢ్, ఒడిశా, ఆంధ్రప�దేశ్ ల గుండా పోతుంది. ముఖ్యంగా యూప్పీల్లోని మిరా్జ పూర్, ఏప్పీల్లోని కాకినాడ మీదుగా వెళ్తుE ంది.

- దేశం ఉతEర కొనగా జమూ్మకశ్రీ్మర్ ల్లో గల కారకోరం శ్రే�ణిల్లోని కిలిక్ దావన్ ప్రాస్ ఉంది. దీనినే Indir acol అంటారు. దక్షిణాన తమిళనాడుల్లోని కనా్యకుమారి చివరి ప్రాయింట్. ఈ ఉతEర, దక్షిణ కొనల మధ్య 3214 కి.మీ. దూరం కలదు. అయిత్యే దీవులను కూ డా పరిగణల్లోకి తీసుకుంటే దక్షిణాగ్రంగా గే్రట్ నికోబార్ దీవిల్లో గల పిగీ్మలియన్ ప్రాయింట్ లేదా ఇందిరా ప్రాయింట్ దక్షిణాగ్రం అవుతుంది. ఇది భూమధ్యర్నేఖకు సమాంతరంగా 700 కి.మీ. దూరం ల్లో ఉంటుం ది. భారతదేశ తూరు్పకొనగా అరుణాచల్ ప�దేశ్ ల్లోని ప్రాటాAయ్ భూమ్ కొండల్లో� దీ్వప కనుమ దగ�రల్లో� ని కిబుతూ ప్రా� ంతం. అలాగే పశి;మాగ్రంగా గుజరాత్ ల్లోని రాణ్ ఆఫ్ కచ్ కొన, సర్ కీ�క్ కు స్థామీప్యంగా గల గుహర్ మోటి అనే ప్రా� ంతం. ఈ ర్తెండు కొనల మధ్య 2933 కి.మీ. దూరం ఉంది. దీంతో ఈ ర్తెండు రాషాäåల మధ్య ఇంచుమించుగా 2 గంటల వ్యతా్యసం ఉంటుంది. (ఒకA ర్నేఖాంశం దాటడానికి 4 నిమిషాలు పడుతుంది).

- 17.5 శాతం ప�పంచ జనాభాను కలిగి ఉన్న భారత్ ల్లో ప�పంచ భూభాగంల్లో కేవలం 2.42 శాతం మాత్రమే కలిగి ఉంది. మనదేశ వైశాల్యం 32,87,263 చ.కి.మీ. ప�పంచంల్లో వైశాల్య పరంగా రషా్య,

కెనడా, చైనా, యూఎస్ ఏ, బె్రజిల్, ఆసే్ట్రలియాల తరా్వత 7వ పెద్ద దేశం భారత్. కానీ జనాభాల్లో మాత్రం చైనా తరా్వత ర్తెండో పెద్ద దేశం. 

- దేశ చరిత్రలాగే దేశానికి గల పేర�కు కూడా చరిత్ర ఉంది. స్థింధూనది మూలాన గీ్రకులచే ఇండోయ్ లుగా పిలువబడి, ఆ తరా్వత ఆంగే�యులచే ఇండియన్ లుగా పిలువబడి వచి;న పేరు ఇండియా. భరతుడనే రాజు ప్రాలన లేదా భరత తెగ మూలాన వచి;న పేరు భారత్. స్థింధూని హిందూగా పిలిచే పరిþయన్ ల దా్వరా వచి;న హిందుస్థాP న్. ఆర్యతెగలకు నిలయంగా ఆరా్యవర¼మనే పేరు కలవు. అయిత్యే రాజా్యంగంల్లో ఉన్నది మాత్రం ఇండియా. 

- భారత్,ప్రాకిస్థాE న్ మధ్య ఉన్న సరిహదు్ద ర్నేఖను రాడ్ కి�ప్ సరిహదు్ద ర్నేఖ అంటారు. ఇది విభజన సమయంల్లో(1947) ఏర్పడింది. దక్షిణాన గుజరాత్ ల్లో రాణ్ ఆఫ్ కచ్ చితEడి నుంచి ఉతEరాన జము్మకశ్రీ్మర్ ల్లోని కారకోరం శ్రే�ణి వరకు కలదు. గుజరాత్ ల్లో ఈ ర్తెండు దేశాల మధ్యగల వివాదాస్పద ప్రా� ంతం సర్ కీ�క్. ఇది సన్నని జలభాగం. మన గుజరాత్ ప్రాకిస్థాE న్ ల్లో స్థింధ్ ప్రా� విన్్స కు మధ్యగల భాగం. ఇకAడే అంటే గుజరాత్ వద్దనే కొంతభాగం మేరకు 24 డిగీ్రల అక్షాంశం సరిహదు్ద గా ఊహించవచు;. 

- జము్మకశ్రీ్మర్ పశి;మ, పశి;మోతEర భాగం ప్రాక్ ఆక�మణ ల్లోఉంది. దీనినే ప్పీవోకే(ప్రాక్ ఆక�మిత కాశ్రీ్మర్) అంటారు. 

- జము్మకశ్రీ్మర్ కు ప్రాకిస్థాE న్ కు కొంతవరకు సరిహదు్ద గా ప�వహిసుE న్న నది - జీలం.

- ఇండియా, ఆప్ఘనిస్థాE న్ కు సరిహదు్ద ర్నేఖ డూ్యరాండ్ ర్నేఖ. 

- ఇండియా, చైనా సరిహదు్ద లి్న మూడువిభాగాలుగా విభజించవచు;. ఒకటి పశి;మభాగంల్లో జము్మకశ్రీ్మర్, స్థికియాంగ్ ప్రా� విన్్స(చైనా) మధ్యగల ప్రా� ంతం. దీనినే ప�సుE తం వాడుక భాషల్లో లైన్ ఆఫ్ యాకు;వల్ కం ట్రో� ల్ అంటునా్నరు. ఇకAడే లైన్ దాటి చైనా దురాక�మణ చేస్థింది. హిమాచల్, ఉతEరాఖండ్ రాషాäåలు లడఖ్ వద్ద నుంచి నేప్రాల్ వరకు చైనాల్లో సరిహదు్ద ని కలిగి ఉనా్నయి. ఈ భాగంల్లోనే స్థి్పతి, మన, వితి, భర్మ తదితర కనుమలు ఉనా్నయి. తూరు్పన ముఖ్యం గా అరుణాచల్ ప�దేశ్, చైనాల మధ్యగల సరిహదు్ద ర్నేఖ మెక్ మోహన్ ర్నేఖ. దీని్న 1914ల్లో స్థిమా� ఒప్పందం దా్వరా నిర­యించ్చారు.(అప్పటికి భారత్ కు స్థా్వతంత్య్రం రాలేదు. బి్రటీష్ వారు ఈ ఒప్పందాని్న చేసుకునా్నరు) అరుణాచల్ ప�దేశ్ ల్లో కొంత భూభాగం విషయంల్లో చైనాకు మనకు మధ్య వివాదాస్పందంగా ఉంది.

- భారత్, బంగా� దేశ్ ల మధ్య సరిహదు్ద ర్నేఖ కూడా రాడ్ కి�ప్ ర్నేఖ. 1947ల్లో బంగా� ప్రాకిస్థాE న్ ల్లో అంతరా్భ గం. ఈ సరిహదు్ద ర్నేఖ సరు్ద బాటు కోసం పశి;మబెంగాల్, బంగా� మధ్యన కొంత ప్రా� ంతం బంగా� కు లీజ్ కివ్వడం జరిగింది. అదే తీన్ బిగా. బంగా� , భారత్ ల మధ్య వివాదాస్పదంగా ఉన్న దీవులు నూ్యమూర్ దీవులు(బంగాళ్వాఖాతంల్లో ఉనా్నయి)

- మయనా్మర్, నేప్రాల్, భూటాన్ తో గల సరిహదు్ద లు వివాదాస్పదం కానివి. భారత్ ల్లో 9 రాషాäåలు జల భాగపు సరిహదు్ద లి్న కలిగి ఉనా్నయి. దేశపు జలభాగాలు అనగా ప్రా� దేశిక జలాలు 12 నాటికల్ మైళ� వరకు (1 నాటికల్ మైల్ = 1.882 కి.మీ.) కలవు. మరో 12 నాటికల్ మైళ� వరకు అవిచి�న్న జోన్ గా, అలాగే మొతEంగా 200 నాటికల్ మైళ� వరకు ప�త్యే్యక ఆరిPకమండలంగా మన జలభాగపు హదు్ద లి్న కలిగి ఉనా్నయి.

- భారతదేశ ప�ధాన భూభాగపు తీరర్నేఖ ప్రొడవు 6100 కి.మీ.దీవులి్న కూడా పరిగణల్లోకి తీసుకుంటే 7516.6 కి.మీ.అవుతుంది. ఎకుAవ తీర ర్నేఖను (1024 కి.మీ.) కలిగి ఉన్న రాష్ట్రం గుజరాత్. తకుAవ తీరప్రా� ంతం ఉన్న రాష్ట్రం గోవా. దీవులి్న కలుపుకొంటే మాత్రం ఎకుAవ తీరర్నేఖ ఉన్న ప్రా� ంతంగా అండమాన్ నికోబార్. 

- గుజరాత్, మహారాష్ట్ర, గోవా, కరా­ టక, కేరళ, తమిళనాడు, ఆంధ్రప�దేశ్, ఒడిశా, పశి;మబెంగాల్ జలభాగపు సరిహదు్ద లి్న కలిగి ఉనా్నయి. భారత్ (తమిళనాడు), శ్రీ�లంకను ఉతEర భూభాగంల్లో వేరుచేసుE ంది. ప్రాక్ జలసంధి, దక్షిణభాగం ల్లో మనా్నర్ స్థింధుశాఖ. ఇం డియా, శ్రీ�లంక మధ్యల్లో ఉన్న దీవి ప్రాంబన్. దీనిల్లో రామేశ్వరం ఉంది. ఈ ర్తెండు దేశాల మ ధ్య ఒకపు్పడు వివాదస్పదంగా ఉన్న దీవి కచ�తీవు ఇది ప�సుE తం శ్రీ�లంకకు ఇచ్చా;రు.

- దేశంల్లో5 రాషాäåలు ఎటువంటి భూ, జల భాగపు సరిహదు్ద లి్న కలిగిలేవు. ఇవి తమ చుటూ్ట దేశంల్లోని ఇతర రాషాäåలను హదు్ద లుగా కలిగి ఉనా్నయి. వీటినే భూపరివేషిÚత రాషాäåలు (Land Locked States)అంటారు. అవి హరా్యనా, మధ్యప�దేశ్, ఛతీEస్ గఢ్, జార్ఖండ్, తెలంగాణ. దేశంల్లో ఎకుAవ రాషాäåల్లో� సరిహదు్ద లి్న కలిగిన మొదటి రాష్ట్రం ఉతEరప�దేశ్(8 రాషాäåలు), ర్తెండోది అస్కోం (7రాషాäåలు).

- దేశ ప�ధాన భూభాగంతో ప్రాటుగా మనదేశానికి సు మారు 262 దీవులు ఉనా్నయి. ముంబై, దా్వరకా, నూ్యమూర్,శ్రీ�హరికోట, వీలర్. ఇవి కాకుండా మిగతా 247 దీవులి్న ర్తెండు ప�ధాన దీవుల సముదాయంగా విభజించవచు;. అవి బంగాళ్వాఖాతంల్లోని అండమాన్ నికోబార్, అర్నేబియాల్లోని లక్షదీ్వప్.

- అండమాన్ నికోబార్ దీవుల రాజధాని పోర్్ట బె�యిర్. ఇది దక్షిణ అండమాన్ ల్లో ఉంది.

- భారతదేశానికి చెందిన ఏకైక కి�యాశ్రీల అగి్నపర్వతం బార్తెన్. ఇది మధ్య

అండమాన్ ల్లో తూరు్పగా ఉంది.

- నార్కొAండం అనే విలుపE అగి్నపర్వతం నార్¼ అండమాన్ కు తూరు్పగా ఉంది.

- భారత దక్షిణాగ్రం ఇందిరాప్రాయింట్ గే్రట్ నికోబార్ ల్లో ఉంది. కోకో దీవులకు (మయనా్మర్), అండమాన్ నికోబార్ ల మధ్య కోకో స్ర్పై్ర�ట్ కలదు.

- దక్షిణ, లిటిల్ అండమాన్ ల మధ్య డంకన్ ప్రాస్ కలదు.

- అండమాన్, నికోబార్ ల మధ్య 10 డిగీ్రల ఛానల్ ఉంది.

- అండమాన్, నికోబార్ నే ఎమరాల్Q దీ్వప్రాలంటారు.

- వీటికి దగ�రో� గల దేశం థాయ్ లాండ్.

- ఇవి మొతEంగా 222 దీవుల వరకు కలవు.

- లక్షదీవులు అతి చిన్నచిన్న ప�వాళ దీవులు. వీటి రాజధాని కవరతిE. పెద్ద దీవి మినికాయ్. మాలీ్దవులు, మినికాయ్ ను 8 డిగీ్రల ఉతEర ఛానల్ వేరు చేసుE ంది.

- ఇకAడ దాదాపు 95 శాతం జనాభా ముస్థి�ంలే. 

- దేశ రాజకీయ విభాగాలుగా 29 రాషాäåలు, 7 కేంద్రప్రాలిత్ర ప్రాంతాలు ఉనా్నయి. రాషాäåల్లో� విస్తీEర­ పరంగా రాజస్థాP న్, జనాభా పరంగా ఉతEరప�దేశ్ పెద్దవి. విస్తీEరంల్లో గోవా, జనాభాల్లో స్థికిAం చిన్నవి. కేంద్రప్రాలిత ప్రా� ంతాల్లో� పుదుచే;రి(మూడు రాషాäåల్లో� గల 4 జిలా� ల సముదాయం) అవి పుదుచే;రి, కరైకాల్(తమిళనాడు భూభాగపు పరిధిల్లో), మహి (కేరళ), యానాం (ఏప్పీ)

ఆర్ బీఐ ఏ చట్టం ప్రకారం ఏర(డింది ?భారత రాజ్యా్యంగ పరిణామక్రమం గ్రూ� ప్-2 పాలిటీ- రాజా్యంగ పరిణామంల్లో భాగంగా గత సంచికలల్లో 4 దశలు వివరించ్చాం. ప�సుE తం మరో ర్తెండు దశలను చూదా్ద ం..

ఐదోదశ (1919 నుంచి 1935 చట్టం వరకు)

- 1919 మాంటెగ్-ఛేమ్్స ఫర్Q సంసAరణల చట్టం అమలు విధానాని్న పరిశ్రీలించడానికి బి్రటీష్ ప�భు త్వం 1924ల్లో మడిQమాన్ కమిటీని నియమించింది. చట్టం సమగ్రంగానే అమలు జరుగుతోందని ఈ కమిటీ నివేదిక సమరి్పంచింది. 

- నాటి బి్రటన్ ప�ధాని లార్Q బాలిQన్ 1927 నవంబర్ ల్లో సర్ జాన్ స్ర్పైమన్ అధ్యక్షతన ఆరుగురు సభు్యలతో ఒక కమిషన్ ను ఏరా్పటు చేశారు.

- స్ర్పైమన్ కమిషన్ ల్లో మొతEం ఏడుగురు ఆంగే�యులు ఉండటంతో వెళి�న ప�తిచోటా స్ర్పైమన్ గోబా్యక్ అనే నినాదాలతో నిరసన వ్యక¼మైంది.

- స్ర్పైమన్ కమిషన్ 1928, ఫిబ్రవరి 3 నుంచి మారి; 31 వరకు మొదటిస్థారి, 1928, అకో్ట బర్ 11 నుంచి 1929 ఏపి�ల్ 6 వరకు ర్తెండోస్థారి పర్యటించి బి్రటీష్ ప�భుతా్వనికి నివేదిక సమరి్పంచింది. 

సైమన్ కమిషన్ ముఖ్య సిఫారసులు

1) ప్రా� విన్్స (రాషాäåలు)ల్లో� శాసన మండలి సభు్యల సంఖ్య పెంచ్చాలి.2) రాషాäåల్లో� ప�వేశపెటి్టన డయారీA(ద్వంద ప్రాలన) విధానాని్న రదు్ద చేయాలి.3) భారతదేశంల్లో ఏకకేంద్ర వ్యవసP స్థాP నంల్లో సమాఖ్య ప�భుతా్వని్న ఏరా్పటు చేయాలి.4) భారతీయులతో సంప�దించి కొతE చటా్ట ని్న రూప్రొందించ్చాలి.5) ఒరిస్థా్స, స్థింథ్ నూతన రాషాäåలను ఏరా్పటు చేయాలి.

మోతీలాల్ నెహ్రూu నివేదిక-1928

- స్ర్పైమన్ కమిషన్ నియామక సందర్భంల్లో ప�భుత్వ వ్యవహారాల కార్యదరి� బిర్తెAన్ హెడ్ 1927ల్లో బి్రట న్ ఎగువసభల్లో ప�సంగిసూE భారతీయులందరికీ సమ్మతమైన రాజా్యంగాని్న రూప్రొందించే శకి¼, స్థామ రP్యం భారతీయులకు ఉందా అని సవాల్ విస్థిరాడు.

- లార్Q బిర్తెAన్ హెడ్ సవాల్ ను స్తీ్వకరించి ఇబ్రహీం అలీ అనా్సరీ అధ్యక్షతన జరిగిన మదా్ర స్ కాంగ్రె్రస్ సమావేశం రాజా్యంగ రచన చేయాలని నిర­యించింది. 

- 1928, మే 19న బొంబాయిల్లో జరిగిన అఖిలపక్ష సమావేశంల్లో మోతీలాల్ నెహ్రూ� అధ్యక్షుడిగా సుభాష్ చంద్రబోస్, త్యేజ్ బహదుర్ సపూ� లు తదితరులు సభు్యలుగా రాజా్యంగ రచనా కమిటీని 8మందితో ఏరా్పటు చేశారు. 

- నెహ్రూ� కమిటీ 3 నెలల్లో� పే అవసరమైన రాజా్యంగా్యని్న రూప్రొందించింది. దీనే్న నెహ్రూ� రిపోర్్ట అంటారు.

నెహ్రూu నివేదికలోని ముఖ్యా్యంశాలు

- భారతీయులందరికీ 19 ప్రా� థమిక హకుAలు కలి్పంచ్చాలి.

- అల్పసంఖా్యకులు అనగా మైనారీ్టలకు శాసనమండలిల్లో పదేండ�ప్రాటు కొని్న స్థాP నాలు కేటాయించ్చాలి. 

- భారతదేశానికి అధనివేశ ప�తిపతిE (డొమీనియన్ హోదా) కలి్పంచ్చాలి.

- శాసన నిరా్మణ శాఖకు కార్యనిరా్వహక శాఖ బాధ్యత వహించే విధంగా ఏరా్పటు చేయాలి.

1935 భారత ప్రభుత్వ చట్టం

- స్ర్పైమన్ కమిషన్ నివేదిక ఆధారంగా భారతదేశంల్లో బాధ్యతాయుత ప�భుతా్వని్న ప�వేశపెట్టడానికి ఆనాటి బి్రటీష్ ప�ధానమంతి్ర రాంసే మెక్ డోనాల్Q అధ్యక్షతన 1930, 1931, 1932 సంవత్సరాల్లో� మూడు రౌండ్ టేబుల్ సమావేశాలు లండన్ ల్లో నిర్వహించ్చారు.

- ఈ సమావేశాల్లో� తీసుకున్న నిర­యాలను 1933 మారి;ల్లో శ్రే్వతపత్రంగా ప�కటించ్చారు.

- అందుల్లోని అంశాలు 1935, ఆగసు్ట 2న 321 ప�కరణలు, 10 షెడూ్యల్్స, 14 విభాగాలుగా ప�కటించ్చారు.

- 1935 భారత సమాఖ్య చట్టంల్లోని అంశాలను రూప్రొందిండంల్లో ప�ముఖప్రా� త వహించింది- లార్Q వెలి�ంగ్టన్.

1935 భారత ప్రభుత్వ చట్టంలోని ముఖ్యా్యంశాలు

- 1935 చట్టం దా్వరా భారతదేశంల్లో మొదటిస్థారి అఖిల భారత

సమాఖ్యను ఏరా్పటు చేశారు.

- రాషాäåల్లో� ద్వంద్వ ప�భుతా్వలను రదు్ద చేస్థి, రాషాäåలకు ప్రాక్షిక స్వయంప�తిపతిEని కలి్పంచి, కేంద్రంల్లో ద్వంద్వ ప�భుతా్వని్న ఏరా్పటు చేశారు.

- ది్వసభ విధానాని్న ఏరా్పటు చేస్థిన రాషాäåలు- బెం గాల్, బీహార్, బొంబాయి, మదా్ర స్, అస్థా్సం, యునైటెడ్ ప్రా� వినె్సస్.

- ఈ చట్టం దా్వరా అధికారాలను మూడు జాబితాలుగా విభజించ్చారు. అవి..

- కేంద్ర జాబితా: 59 అంశాలు

- రాష్ట్ర జాబితా: 54 అంశాలు

- ఉమ్మడి జాబితా: 36 అంశాలు

- అవశిష్ట అధికారాలు కేంద్ర ప�భుతా్వనికి అనగా గవర్నర్ జనరల్ కు చెందుతాయి. 

- భారతదేశంల్లో సమాఖ్య కోరు్ట ను 1937, అకో్ట బర్ 1న ప్రా� రంభించ్చారు. ఇందుల్లో ప�ధాన నా్యయమూరి¼తో ప్రాటు ఆరుగురు ఇతర నా్యయమూరు¼ లు ఉంటారు. 

- కేంద్ర శాసనసభల్లో సభు్యల సంఖ్య పెంచ్చారు.

- A. కౌని్సల్ ఆఫ్ సే్టట్్స (ఎగువ సభ): ఇందుల్లో 156 మంది సభు్యలు ఉంటారు. ఇది శాశ్వత సభ. సభు్యని పదవీ కాలం 9 ఏండు� . వారిల్లో ప�తీ మూడేండ�కు 1/3 వంతు సభు్యలు పదవీ విరమణ చేయగా వారి స్థాP నంల్లో కొతE సభు్యలు నియమింపబడేవారు.

- B. ఫెడరల్ అసెంబీ� (దిగువ సభ): దిగువ సభల్లో 375 మంది సభు్యలుంటారు. ఇందుల్లో 250 మం ది బి్రటీష్ ప్రా� విన్్స ల నుంచి, 125 మంది సభు్య లు స్వదేశ్రీ సంస్థాP నాల నుంచి ప్రా� తినిథ్యం వహిస్థాE రు. వారి పదవీకాలం 5 ఏండు� .

- భారతదేశం నుంచి బరా్మను వేరుచేయడం జరిగింది.

- మహిళలు, కారి్మకులు, ఎస్తీ్స, ఎస్తీ్ట వరా� ల వారికి ఆంగో� ఇండియన�కు, యూరోపియన�కు శాసన మండలిల్లో ప�త్యే్యక నియోజకవరా� లు ఏరా్పటు చేశారు. 

- ఓటు హకుAను విసEృత పరిచ్చారు. 10 శాతం జనాభాకు వరి¼ంపజేశారు.

- ఒరిస్థా్స, స్థింథ్ అనే ర్తెండు రాషాäåలను ఏరా్పటు చేశారు.

- కేంద్రంల్లో ప�భుత్వ ఉదో్యగాల భరీ¼కోసం ఫెడరల్ పబి�క్ సరీ్వస్ కమిషన్, రాషాäåల్లో� రాష్ట్ర పబి�క్ సరీ్వస్ కమిషన్ ఏరా్పటు చేయాలి.

- 1935 చట్టంల్లో భాగంగా ఆర్ బీఐ ఏరా్పటు.

విమర్శ:

- 1935 చట్టం భారతదేశ వ్యతిర్నేక చట్టం - స్తీవై చింతామణి

- బలమైన బ్రే్రకులు కలిగి ఇంజన్ లేని యంత్రం లాంటిది. - జవహర్ లాల్ నెహ్రూ�

- ద్వంద్వ ప్రాలన కనా్న ఈ చట్టం నికృష్టమైంది. - చక�వరు¼ ల రాజగోప్రాలచ్చారి

- ప్రా� థమికంగా చెడిపోయిన ఏమాత్రం ఆమోదయోగ్యం కానిది 1935 భారత ప�భుత్వ చట్టం

- మహమ్మద్ అలీ జినా్న

- 1935 చట్టం ప్రొటి్ట మనుషులు నిరి్మంచినఅవమానకరమైన గొప్ప కట్టడం 

-విన్ స్టన్ చరి;ల్

1935 భారత చట్టం పా్ర ధాన్యత

- ఈ చటా్ట ని్న భారత సమాఖ్య చట్టం అని, రాజా్యంగ ఆధార చట్టమని, రాజా్యంగానికి మాతృక అంటారు.

- 1935 భారత ప�భుత్వ చటా్ట ని్న భారత రాజా్యంగానికి జిరాక్్స (నకలు)గా ప్రొ� ఫెసర్ కేటీ షా వరి­ంచ్చాడు.

- భారత రాజా్యంగంల్లో దాదాపు 2/3వ వంతు అంశాలు 1935 భారత ప�భుత్వ చట్టం నుంచి స్తీ్వకరించినవే.

- బి్రటీష్ వారు భారతదేశంల్లో ప�వేశపెటి్టన చటా్ట లని్నంటిల్లో సమగ్రమైనది, వివరణాత్మకమైనది భారత ప�భుత్వ చట్టం.

ఆరో దశ (1935 నుంచి 1950 వరకు)

- 1935 భారత ప�భుత్వ చట్టం ఆధారంగా నూతన ప� భుతా్వలు 1937, ఏపి�ల్1న అధికారంల్లోకి వచ్చా; యి.

- భారతీయులను సంప�దించకుండా బి్రటన్ తో ప్రాటు భారతీయులను కూడా ర్తెండో ప�పంచయుదlంల్లో భాగస్థా్వములను చేశారు. అందుకు నిరసనగా 1939 డిసెంబర్ 22న భారతదేశంల్లోని ప�భుతా్వలు రాజీనామా చేశాయి.

- ముస్థి�ంలు డిసెంబర్ 22, 1939న విమోచనదినంగా ప్రాటించ్చారు. 

ఆగసు్ట ప్రతిపాదనలు : 1940

- భారతదేశ వైశా� య్ లార్Q లిన్ లిత్ గో 1940 ఆగసు్ట 8న భారతీయులకు కొని్న ప�తిప్రాదనలు చేశారు. ఆగసు్ట ల్లో చేయడం వల� వీటిని ఆగసు్ట ప�తిప్రాదనలు అంటారు.

లిన్ లిత్ గో ప్రతిపాదనలు..

- రాజకీయ ప్రారీ్టల ప్రా� తినిథ్యంతో రాజా్యంగ పరిషత్ ఏరా్పటు చేస్థాE రు.

- ర్తెండో ప�పంచ యుదlం తరా్వత భారతీయులకు డొమీనియస్ హోదా కలి్పంచబడుతుంది.

- అల్పసంఖా్యక వరా� ల వారికి ప్రా� తినిథ్యం కలి్పంచబడుతుంది.

- ఆగసు్ట ప�తిప్రాదనను రాజకీయ ప్రారీ్టలు తిరసAరించ్చాయి.

పా్ర కీ్టస్ బిట్స్�

1. సైమన్ కమిషన్ నియమించడానికి ముఖ్య కారణం? 1) జలియన్ వాలాబాగ్ సంఘటన వివరించుటకు2) రౌలత్ చట్ట పరిశ్రీలనకు3) పబి�క్ సరీ్వసుల ఏరా్పటుకు 4) మాంటెంగ్ ఛేమ్్స ఫర్Q సంసAరణల చట్టం పరిశ్రీలనకు

2. భారతదేశంలో సమాఖ్య ప్రభుత్వం అనే భావన మొదట ఎవరు తెలిపారు?

1) విసౌAంట్ లీ 2) సర్ చ్చార్తె�స్ హబ్ హౌస్ 

3) హంటర్ కమిషన్ 4) సర్ జాన్ స్ర్పైమన్ కమిషన్

3. పా్ర థమిక హకు్కలను మొదట ఎవరు స్రూచించారు ?

1) జవహార్ లాల్ నెహ్రూ� 2) మోతీలాల్ నెహ్రూ�  

3) ఎంఎన్ రాయ్ 4) ఎవరూకాదు

4. పా్ర విన్� లో� ది్వసభా విధానం ఏరా(టుకు ఏ చట్టం అవకాశం కలి(ంచింది?

1) 1892 భారతీయ మండళ� చట్టం 

2) 1909 మింట్రో-మార్నే� సంసAరణల చట్టం 

3) 1935 భారత ప�భుత్వ చట్టం 4) 1919 చట్టం

5. గటి్ట బ్రే�కులు ఉండి ఇంజన్ లేని యంత్రం అని జవహార్ లాల్ నెహ్రూu దీని్న విమరి్శంచారు?

1) నెహ్రూ� రిపోర్్ట 2) ఆగసు్ట ప�ణాళికా పత్రం 

3) భారత సమాఖ్య చట్టం 4) పైవనీ్న

6. 1935 భారత ప్రభుత్వ చట్టం రాజ్యా్యంగానికి జిరాక్స్� వంటిది అని ఎవరు పేర్కొ్కన్నా్నరు ?

1) కేస్తీ వేర్ 2) కేటీ షా 

3) హెచ్ వీ కామత్ 4) జేబీ కృప్రాలాని

7. భారత ప్రభుత్వ చట్టం పా్ర ధాన్యత కానిది ఏది ?

1) రాషాäåలకు ప్రాక్షిక స్వయం ప�తిపతిE కలి్పంచలేదు 2) ఫెడరల్ నా్యయ వ్యవసP ఏరా్పటు 3) కేంద్రంల్లో ద్వంద్వ ప�భుత్వం 

4) కేంద్ర-రాషాäåల్లో� పబి�క్ సరీ్వస్ కమిషను�

జవాబులు:1) 4 2) 4 3) 2 4) 3 5) 3 6) 2 7) 1 

కి�ప్్స రాయభారం : 1942- ర్తెండో ప�పంచ యుదlంల్లో భారతీయుల సహాయ సహకారాలు ప్రొందడానికి బి్రటీష్ ప�భుత్వం సర్ స్థా్ట ్రఫర్Q కి�ప్్స ను పంపగా కి�ప్్స కమిషన్ 1942, మారి; 22న భారతదేశానికి వచి;ంది.

కి�ప్్స ప�తిప్రాదనలు

- రాజా్యంగాని్న రూప్రొందించడానికి ఒక రాజా్యంగ పరిషత్ ఏరా్పటు చేస్థాE మని ప�కటించింది.

- ర్తెండో ప�పంచయుదlంల్లో భారతీయులు బి్రటీష్ వారికి సహకరిసేE భారతీయులకు తాతాAలిక స్వ యంప�తిపతిE ఇవ్వడం జరుగుతుంది.

- స్వదేశ్రీ సంస్థాP న అధిపతులకు రాజా్యంగపరిషత్ ల్లో ప్రా� తినిథ్యం కలి్పస్థాE మని ప�తిప్రాదన చేశారు.

- కి�ప్్స ప�తిప్రాదనలను దివాళ్వా తీస్థిన బా్యంకు ముందు త్యేదీ వేస్థి ఇచి;న చెకుAలాంటివని మహాతా్మగాంధీ విమరి�ంచ్చారు.గిని్నస్ రికారు� లో� కి ‘ప్రధానమంతి్ర జన్ ధన్ యోజన’బ్రేటీ బచావో.. బ్రేటీ పఢావో..

- బాలికా సంక్షేమం, లింగ వివక్ష అంతం లక్షా్యలుగా బ్రేటీ బచ్చావో..బ్రేటీ పఢావో.. పథకాని్న జనవరి 22న ప�ధానమంతి్ర నర్నేంద్రమోడీ హరా్యనాల్లోని ప్రానిపట్ ల్లో ప్రా� రంభించ్చారు. దేశవా్యపEంగా 100 జిలా� ల్లో అమలు చేయనున్న ఈ పథకానికి స్థినీనటి మాధురీ దీక్షిత్ ప�చ్చార రాయబారి. హరా్యనాల్లోని మహేంద్రగఢ్, ఝజర్ జిలా� ల్లో� బాలికల నిష్పతిE 785 కావడం గమనార«ం. దేశంల్లో రోజుకు 2 వేల మంది ఆడపిల�లి్న తలి�గర్భంల్లోనే చిదిమేసుE నా్నరని కేంద్ర మహిళ్వా శిశు సంక్షేమ శాఖా మంతి్ర మేనకాగాంధీ చెప్రా్పరు.

2016లో భారత్ వృది$రేటు 6.5 శాతం

- 2016ల్లో భారత్ వృదిlర్నేటు 5.8 (చైనా 7.4), 2016ల్లో 6.5 (చైనా 6.3) శాతంగా IMF వరల్Q ఎకనమిక్ రిపోర్్ట ల్లో పేర్కొAంది. ప�పంచ వృదిlర్నేటు 2014ల్లో 3.3, 2015ల్లో 3.5, 2016ల్లో 3.7 శాతంగా అంచనా వేశారు. IMF ప�కారం 2015ల్లో భారత్ వృదిlర్నేటు 6.3 శాతం. ఇక భారత్ వృదిlర్నేటును 6.4శాతంగా ఐరాస అంచనా వేస్థింది. 

14.2 శాతానికి ముసి�ం జన్నాభా

- 2001ల్లో భారత్ జనాభాల్లో 13.4 శాతంగా ఉన్న ముస్థి�ంలు 2011 నాటికి 14.2 శాతానికి పెరిగారు. 1991-2001 మధ్యకాలంల్లో 29 శాతం, 2001-2011 మధ్యకాలంల్లో 24 శాతం ముస్థి�ం జనాభా పెరిగింది. ముస్థి�ం జనాభా శాతంపరంగా జము్మ కశ్రీ్మర్ (68.3), అస్కోం (34.2), పశి;మబెంగాల్ (27), కేరళ (26.6), ఉతEరప�దేశ్ (19.3), ఉతEరాఖండ్ (13.9), ఢిలీ� (12.9), వరుస స్థాP నాల్లో� నిలిచ్చాయి. ఉమ్మడి ఏప్పీల్లో ఇది 9.6 శాతం. ముస్థి�ం జనాభా పెరుగుదల ర్నేటు అత్యధికంగా అస్కోంల్లో నమోదయింది (2001ల్లో 30.9 శాతం). మణిపూర్ ల్లో ముస్థి�ం జనాభా 8.8 నుంచి 8.4 కు తగి�ంది. ఈ గణాంకాలను రిజిస్థా్ట ్రర్ జనరల్ ధు్ర వీకరించ్చాలి్స ఉంది.

సంక్షిప్తంగా

- ముఖ్యమంతి్ర కేస్తీఆర్ చైర్మన్ గా, రవాణా శాఖ మంతి్ర వైస్ చైర్మన్ గా తెలంగాణ రోడుQ భద్రతామండలి ఏరా్పటయింది.

- హైదరాబాద్ లిటరరీ ఫెస్థి్టవల్ జనవరి 23న హైదరాబాద్ ల్లో ప్రా� రంభమైంది. 

- చిన్న, మధ్య తరహా వా్యప్రారాలకు ఆరిPక సహకారం అందించే ఒప్పందంపై జనవరి 20న కానె/డర్నేషన్ ఆఫ్ ఇండియన్ ఇండస్తీ్ట్ర (స్తీఐఐ), చైనా ఈ-కామర్్స దిగ�జం అలీబాబా.కామ్ లు సంతకం చేశాయి.

- అమెరికాల్లోని నూ్యజెరీ్స రాష్ట్రంల్లో ఉన్న రిట్జర్్స విశ్వవిదా్యలయ ప�జారోగ్య విభాగం డీన్ గా జస్థి్జత్ అహ్రూ� వాలియా ఏపి�ల్ ల్లో బాధ్యతలు చేపట్టనునా్నరు. 

- లండన్ ల్లో జనవరి 19 నుంచి 21 వరకు జరిగిన ప�పంచ విదా్యసదసు్సకు తెలంగాణ విదా్యశాఖ మంతి్ర జగదీశ్ ర్తెడిQ హాజరయా్యరు. 

- ప్రాకిస్థాE న్ మాజీ విదేశాంగ మంతి్ర ఖురిþద్ కసూరి రచించిన నైదర్ ఏ హౌక్ నార్ ఏ డోవ్ పుసEకాని్న పెంగి్వన్ సంసP జనవరి చివరి వారంల్లో ముది్రంచనుంది. 

- ప�పంచ శాంతి స్థాP పనపై ఐరాస అంతరా్జ తీయ శాంతి సలహా సంఘం సభు్యరాలిగా సరస్వతీ మీనన్ ఎంపికయా్యరు.

అంతరా� తీయం..ILO సామాజిక సి్థతి, ఉపాధి నివేదిక

- జనవరి 20న జెనీవాల్లోని అంతరా్జ తీయ కారి్మక సంసP (ILO) WESO-వరల్Q ఎంప్రా� యిమెంట్ అండ్ స్కోషల్ ఔట్ లుక్-టె�ండ్్స 2015 పేరిట నివేదిక విడుదల చేస్థింది. అసమానతలు, తకుAవ వృదిlర్నేటు కారణంగా ప�సుE తం 201 మిలియను� గా ఉన్న ప�పంచ నిరుదో్యగుల సంఖ్య 2019 నాటికి 212 మిలియన�కు పెరుగుతుందని వెల�డించింది. అమెరికా, జప్రాన్ లల్లో ఉదో్యగ అవకాశాలు పెరుగుతునా్న, యూరప్ పరిస్థిPతి కి�ష్టంగా ఉందని ILO పేర్కొAంది.

పాక్స్ లో ఉగ� సంస్థల నిషేధం

- 2008 ముంబై దాడుల సూత్రదారి హఫీజ్ స యీద్ నేతృత్వంల్లోని జమాత్-ఉద్-దవా(జేయూడీ), హకాAనీ నెట్ వర్A లతోప్రాటు ఫలా-ఇ-ఇనా్సనియల్ ఫౌండేషన్ (ఎఫ్ ఐఎఫ్), హరAతుల్ జిహాద్ ఇస్థా� మీ, హరAతుల్ ముజాహిదీన్, ఉమా్మ తుమీర్-ఇ-నౌ వంటి ఉగ్ర సంసPలను ప్రాకిస్థాE న్ నిషేధించింది.

య్రూరోజోన్ కు పా్యకేజీ

- జనవరి 22న యురోపియన్ యూనియన్ సెంట�ల్ బా్యంక్ (ECB) యూరోజోన్ ఆరిPక వ్యవసP ఉదీ్దపనకు 1.1 టి�లియన్ యూరోల సహాయ ప్రా్యకేజీని ప�కటించింది. 2015 మారి; నుంచి 2016 సెపె్టంబర్ వరకు 60 బిలియన్ యూరోల సెకూ్యరిటీ(బాండ�)ను కొనుగోలు చేయనున్నటు� ECB పె�స్థిడెంట్ మారియోడా7 గీ ప�కటించ్చారు.

సౌదీ రాజు మృతి

- జనవరి 23న అబు్ద లా� బిన్ అబు్ద ల్ అజీజ్ (90) మృతితో ఆయన సవతి స్కోదరుడు సలా్మన్ బిన్ అబు్ద ల్ అజీజ్ అల్ సౌద్ (79) సౌదీ అర్నేబియా తదుపరి రాజుగా బాధ్యతలు స్తీ్వకరించ్చారు. 2006 భారత గణతంత్ర దినోత్సవానికి ముఖ్య అతిథిగా వచి;న అబు్ద లా బిన్ అబు్ద ల్ అజీజ్ సౌదీని సంసAరణల బాట పటి్టంచ్చారు.

జ్యాతీయంశాంతకుమార్ కమిటీ నివేదిక

- భారత ఆహార సంసP పునరి్నరా్మణంపై 2014 ఆగసు్ట ల్లో శాంతకుమార్ నేతృత్వంల్లో 8 మంది సభు్యలతో నియమించిన ఉన్నతస్థాP యి కమిటీ జనవరి 21న నర్నేంద్రమోడీకి నివేదిక సమరి్పంచింది. మిలియన్ కంటే ఎకుAవ జనాభా గల 52 నగరాల్లో� 2 ఏండ�ల్లో నగదు బదిలీకి ఈ నివేదిక స్థిఫారసు చేస్థింది. గోధుమ, బియ్యంపై ఉన్న పను్న కనిష్టంగా 3, గరిష్టంగా 4 శాతం ఉండాలని సూచించింది.

CBFC చైర్మన్ గా పహా� జ్ నిహలానీ

- సెంట�ల్ బోర్Q ఫర్ ఫిల్్మ సరి్టఫికేషన్ (CBFC) చైర్మన్ గా నిరా్మత పహా� జ్

నిహలానీ నియమితులయా్యరు. స్తీబీఎఫ్ స్తీ సభు్యలుగా నియమితులైన 9 మందిల్లో నటి జీవితా రాజశ్రేఖర్ కూడా ఉనా్నరు. డేరా సచ్చా� సౌదా అధిపతి గురి్మత్ రామ్ రహీమ్ స్థింగ్ నటించిన మెసెంజర్ ఆఫ్ గాడ్ కు స్తీబీఎఫ్ స్తీ అనుమతి నిరాకరించగా కేంద్రం పరిధిల్లోని ఫిల్్మ సరి్టఫికేట్ అప్పీ్పలేట్ టి�బు్యనల్ అనుమతినివ్వడంతో స్తీబీఎఫ్ స్తీ చైర్మన్ పదవికి లీలా శామ్ సన్ రాజీనామా చేశారు.

పీఎంజేడీవై గిని్నస్ రికార్�

- 2014 ఆగసు్ట 23-29 మధ్య 1,80,96,130 బా్యంక్ ఖాతాల నమోదుతో ప�ధానమంతి్ర జన్ ధన్ యోజన (ప్పీఎంజేడీవై )గిని్నస్ రికారుQ నెలకొలి్పంది. ఆగసు్ట నుంచి 5 నెలల్లో� ఈ పథకం కింద 11.5 కోట� నూతన బా్యంక్ ఖాతాలు నమోదయా్యయి. దీంతో 99.74 శాతం జనాభాకు బా్యంకు ఖాతా సౌకర్యం లభించింది. ఇందుల్లో పురుషుల వాటా 49.37 శాతం (5.68 కోట� ఖాతాలు), మహిళల వాటా 50.63 శాతం (5.82 కోటు� ) కావడం గమనార«ం. ప�సుE తం భారత ప�భుత్వం 51029 కోట� వారిþక సబి్సడీని నేరుగా 15.45 కోట� బా్యంకు ఖాతాలకు జమ చేయనుంది.

వారసత్వ నగరాలో� .. వరంగల్ కు 40 కోటు�

- దేశంల్లోనే వారసత్వ నగరాల అభివృదిlకి కేంద్రం ప�వేశపెటి్టన హృదయ్ (హెరిటేజ్ డెవలప్ మెంట్ అండ్ అగుమెంటేషన్ యోజన) పథకాని్న జనవరి 22న కేంద్ర పట్టణాభివృదిl మంతి్ర వెంకయ్యనాయుడు ఢిలీ�ల్లో ప్రా� రంభించ్చారు. ఈ పథకం కింద ఎంపిక చేస్థిన 12 నగరాల్లో� వరంగల్ కు

రూ. 40.54 కోటు� , అమరావతికి రూ. 22.26 కోటు� మంజూరు చేశారు. మిగిలినవి అజీ్మర్ (రాజస్థాP న్), వారణాస్థి, మధుర (ఉతEరప�దేశ్), అమృత్ సర్ (పంజాబ్), దా్వరాక (గుజరాత్), గయ (బీహార్), బాదామి (కరా­ టక), పూరీ (ఒడిశా), కాంచీపురం, వేలాంగణి (తమిళనాడు). అవారుQ లు

సీవీ ఆనంద్ కు బెస్్ట ఎలకో్ట రల్ ర పాకీ్టసెస్ అవారు�

- జాతీయ ఓటర� దినోత్సవం (జనవరి 25) సందర్భంగా ఇచే; బెస్్ట ఎలకో్ట రల్ ప్రా� కీ్టసెస్ అవారుQ ను స్ర్పైబరాబాద్ కమిషనర్ స్తీవీ ఆనంద్ అందుకునా్నరు. 2014ల్లో జరిగిన ఎని్నకల సందర్భంగా 450 జిలా� ల్లో� ఉతEమ పనితీరు కనబరి;నందుకుగాను కేంద్ర ఎని్నకల సంఘం ఆయనను ఎంపికచేస్థింది.

విక్రమ్ చంద్రకు ఎన్ బీసీసీ న్నామినేషన్

- అమెరికాల్లో నేషనల్ బుక్ కి�టిక్్స సరిAల్ (ఎన్ బీస్తీస్తీ) 2015 అవారుQ కు కి�టిస్థిజం విభాగంల్లో భారత రచయిత విక�మ్ చంద్ర ఐదుగురు ఫైనలిసు్ట ల తుది జాబితాకు నామినేట్ అయా్యరు. గీక్ సబ్ లైమ్: ది బూ్యటీ ఆఫ్ కోడ్, ది కోడ్ ఆఫ్ బూ్యటీ రచనకుగాను అమెరికా అతు్యన్నత స్థాహితీ అవారుQ తుది దశకు చేరారు. అవారుQ విజేతను మార్; 12ప ప�కటిస్థాE రు.

ఝుంపా లాహిరికి డీఎసీ� బహుమతి

- జనవరి 22న జైపూర్ స్థాహితో్యత్సవంల్లో ది ల్లోలా్యండ్ రచనకు గాను డీఎస్తీ్స దక్షిణాస్థియా స్థాహిత్య బహుమతిని భారత-అమెరికన్ రచయితి్ర ఝుంప్రా లాహిరికి ప�కంటించ్చారు. ఈ అవారుQ కింద 50 వేల డాలర� నగదు లభిసుE ంది. 

సుకన్య సమృది$ యోజన

- పుటి్టనప్పటి నుంచి పదేళ�ల్లోపు బాలికలకు ఆదాయపు పను్న రాయితీతో అధిక వడీQ (9.1 శాతం) లభించే డిప్రాజిట్ పథకం సుకన్య సమృదిl యోజనను నర్నేంద్రమోడీ జనవరి 22న ప్రానిపట్ ల్లో ప్రా� రంభించ్చారు. ఒక ఆరిPక సంవత్సరంల్లో గరిష్టంగా 1.5 లక్షల డిప్రాజిట్ తో బా్యంకులు, పోస్థా్ట ఫీసుల్లో� ఈ ఖాతాను ప్రా� రంభించవచు;. కనీసం రూ.1000తో ప్రా� రంభించే ఈ ఖాతా బాలికలకు 21 ఏండు� లేదా ఆ బాలిక పెండి� వరకు కి�యాశ్రీలకంగా ఉంటుంది. బాల్య వివాహాలను అడుQ కునేందుకు 18 ఏండ�ల్లోపు విత్ డా7యల్ కు అనుమతించరు.

పెరియార్ టైగర్ రిజర్్వ కు అవారు�

- నేషనల్ టైగర్ కన్జర్నే్వషన్ అథారిటీ (NTCA) ద్వై>వారిþక అవారుQ ను కేరళల్లోని పెరియార్ టైగర్ రిజర్్వ కు జనవరి 20న ప�కటించ్చారు. పులుల సంరక్షణల్లో ప్రా� ంతీయ ప�జల భాగస్థా్వమా్యని్న పో� త్సహించినందుకుగాను ఈ అవారుQ లభించింది. NTCA ప�కారం 2010 నాటికి దేశంల్లో 1706గా ఉన్న పులుల సంఖ్య 2014ల్లో 2226 కు చేరింది. ప�పంచంల్లో పులుల సంఖ్యల్లో భారత్ వాటా 70 శాతం. ప�పంచంల్లో అత్యధిక పులులు మధుమలై-బందీపూర్-నాగార్ హోల్-వయనాడ్ ప్రా� ంతంల్లో ఉనా్నయి.