Upload
titia-lont
View
228
Download
3
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Handboek voor aspirant burgemeesters, met alle tips voor de sollicitatie en de eerste 100 dagen
Citation preview
Nieuweburgemeestersop weg
Tips voor de sollicitatie
en de eerste 100 dagen
tips voor de sollicitatie en de eerste 100 dagen
Nieuw
e burgemeesters op w
eg
Titia LontLiane Pielanen
2 3
InhoudsopgaveVoorwoord......................................................................................................................................................................................5
Leeswijzer.en.introductie..................................................................................................................................................9
Het.burgemeestersambt.anno.2008.................................................................................................................... 13
Sollicitatieperiode.–.Op.zoek.naar.de.ideale.match............................................................................. 23
Tussen.benoeming.en.installatie.-.De.vergeten.voorbereidingsfase..................................... 35. Kernportefeuillesvandeburgemeester–openbareordeenveiligheid.........................................37 Overigevoorbereidingstips–goedbeslagentenijskomen...................................................................40.Tips.voor.de.eerste.100.dagen................................................................................................................................. 47 Specifiekeburgemeesterstakenendeeigenwerkorganisatie.................................................................49 Installatierede-heteerstevisitekaartjeopdagéén....................................................................................54 Kennismakingeninwerkprogramma–observereneninvesterenvanafdagtwee..............54 Gemeenteraad,griffierenpresidium–werkgeverenwaakhond.....................................................59 Collegeengemeentesecretaris–hetdagelijkshandelen.........................................................................69 Driehoeksoverleg–hetkloppendhartvandegemeente........................................................................76 Externecontacten–burgers,omgevingenpers............................................................................................79 Persoonlijkwelbevinden,professionaliseringenrechtspositie............................................................86
Slotwoord.en.aanbevelingen...................................................................................................................................101
Bijlagen........................................................................................................................................................................................107 A-Etiquette,aanspreektitelsenprotocol........................................................................................................108 B-Deambtseed/belofte...............................................................................................................................................114 C-Lijstvanrespondentenenreferenten..........................................................................................................116 D-Wetenswaardigheden...........................................................................................................................................118
4
Voorwoord
5
Voor
woo
rd
Voorwoord
door Ralph Pans, directievoorzitter Vereniging van Nederlandse Gemeenten
7
Voor
woo
rd
6
Voorwoord
HHetburgemeesterschapiseenmooivak.Tegelijkisheteenlastigambt,waar-voorgeenbasisopleidingbestaatwaarmeeuzichkwalificeertomaandeslagtegaan.Waarschijnlijkheeftdattemakenmetdeaardvandeburgemeesters-functie. Het burgemeesterschap is niet gekoppeld aan formele macht, maarjuistaaninformeelgezagdatumoetverdienendooruweigenoptreden.
Inuwdagelijkshandelenalsburgemeestermoetuvoortdurendzichthoudenopdecontextwaarinuoptreedtendeformeleeninformelerollendieudaarinver-vult.Hetgaatrespectievelijkomzichtopderaad,opderelatiesmetwethoudersenmetdeambtelijkeorganisatie,opdeverhoudingenindelokalesamenlevingen de andere overheden. Het driehoeksoverleg tussen burgemeester, griffier ensecretarisgaatdaarbijeensteedsgrotererolvanbetekenisspelen.
Wiezichvoorbereidtopeenmogelijketoekomstalsburgemeestervraagtzichaf:Watkanikvandegemeenteverwachtenenwatverwachtdegemeentevanmijals toekomstigeburgemeester?Dezevragenkomenuiteraardbijeensol-licitatienaarvoren,maarwellichtnogindringenderbijdevoorbereidingopdezobelangrijkeeerstehonderddagen.Specialeaandachtgaathierbijterechtuitnaardewettelijketakenophetgebiedvanopenbareordeenveiligheid.Hetzalumaargebeurendatopdedagvanuwinstallatieeengrotebranduitbreekt.
DehandreikingNieuweburgemeestersopweggeefttalvaninzichtenenprak-tischetipsdieukunnenhelpenindevoorbereidingophetburgemeesterschap.Soms grotewijsheden, soms kleine aandachtspunten.Dewaarde ervan zalperpersoonenpergemeenteverschillen,maarvoorallenishetzinvolomzetedoorlopenenwellichtooktoetepassenindeeigenuniekesituatie.Opdezemaniervormtdezehandreikingeenwaardevolleenpraktischeaanvullingopbestaandeliteratuurenopleidingsmateriaal.
Veelleespleziertoegewenst!
8
Leesw
ijzer en introductie
9
Lee
swijz
er e
n in
trod
uctie
Leeswijzer en introductie
door Titia Lont en Liane Pielanen
10
Leesw
ijzer en introductie
11
Lee
swijz
er e
n in
trod
uctie
Depublicatiedienuvooru ligt, kwamtot standopbasisvaneen taak–analyse,eenliteratuurstudieendiversegesprekkenmetbetrokkenen.Vooreenspecificatievanderespondentenenreferentenverwijzenwijunaardebijlage.
Onzehandreikingismetnametoegespitstopdepraktijksituatieinkleinetotmiddelgrotegemeenten.Demeestetipszijnbreedtoepasbaar,maarerblijvennatuurlijk altijd gemeente- en persoonsspecifieke situaties. Waar het woord‘hij’genoemdwordtkanuiteraardookhetwoord‘zij’wordengelezen.Verderwordt basiskennis van lokale politiek ende ambtelijke organisatie veronder-steld.
Wij hopen dat wij met deze gezamenlijke publicatie van P&O ServicesGroepenUitgeverijKluwereenbijdrageleverenaandeverdereprofessionali-seringvanhetambtenhetpersoonlijkwelzijnvandenieuweburgemeestersinNederland.
VVooruligteenhandreikingvoorkersverseburgemeesters,voorsollicitantennaareenburgemeesterspostenvoordiegenendiemeerwillenwetenoverhetburgemeestersambt.Dehandreikingheeftnietdepretentieeengedetailleerd“HandboekEersteklassoldaat”tezijn.Hetbiedteenpraktischeaanvullingopbestaandedocumentatieenvakliteratuur.
Welichtendrieperiodestoe,namelijkdesollicitatieperiode,devoorbereidings-fase en de eerste honderd dagen van het burgemeestersambt. In management-boekenwordendeeerstehonderddagenalseencrucialeperiodevanwederzijdsekennismaking, aftasten enprofilering gezien.Voor burgemeesters is de centralevraagindezebeginfase:watisdecultuurvanmijngemeente-deambtelijkeendebestuurscultuur-enhoekomikdaarinmetmijncompetentiesoptimaaltotmijnrecht?De laatste jaren ishet ambtflink inbeweging.Deprofessionaliseringvanburgemeesterszetdoor.ZoontwikkeldehetNederlandsGenootschapvanBurgemeesters(NGB)-maarookhetMinisterievanBinnenlandseZaken-deafgelopenjarenkerncompetentiesvoorburgemeestersenishetopleidings-encoachingsaanbodverderuitgebreid.
Tot voor kort was weinig opleidingsmateriaal voorhanden voor respec-tievelijk de sollicitatieperiode, de voorbereidingsfase en de eerste honderddagen.Hetschemabrengtdezefasenalsvolgtinbeeld,ziedeillustratieopdevolgendepagina.
Wijzijnvanmeningdatjuistdeperiodetussenvoordrachteninstallatieaandenieuweburgemeesterdemeesteruimtebiedtomzichvoortebereidenopdiezobelangrijkeeerstehonderddagen.Immers,indevoorbereidingsperiodeisdeburgemeesternognietechtzichtbaarenwordthij/zijnognietoverspoelddoorallerleiuitnodigingen,vergaderingen,dossiersenkennismakingsgesprekken.
12
Het burgem
eestersambt anno 2008
13
Het
bur
gem
eest
ersa
mbt
ann
o 20
08
Het burgemeestersambt anno 2008
door Titia Lont
15
Het
bur
gem
eest
ersa
mbt
ann
o 20
08
DDeafgelopenjarenishetburgemeestersambtflinkinbeweging.Deinvoeringvanhetdualismeheeftingrijpendeconsequentiesvoorzowelgemeenteradenalscolleges. De griffier krijgt een steeds prominentere plaats in het politiek-bestuurlijkespeelveld.Ookdeprofessionaliseringvangemeenteradenengriffierskrijgtsteedsmeervorm,waardoordevertegenwoordigende,kaderstellendeencontrolerenderolvanderaadwordtversterkt.Sindshetdualismeisinveelgemeenten het spanningsveld tussen de kroonbenoemde burgemeester endegemeenteraadalswerkgeversteedsmeervoelbaar.Hierdoorisdekwets-baarheid van burgemeesters groter geworden en lijkt het er steeds meerop dat de burgemeester een generaal zonder leger is.Met de op handenzijndeinvoeringvandegekozenburgemeester leekdezespagaatverledentijd, maar inmiddels is dit aspect van bestuurlijke vernieuwing samenmethetburgemeestersreferendumeenstilledoodgestorven.
Het speelveldOok al is het ambt in beweging, toch is het speelveld waar u als nieuwe
burgemeestersmeetemakenkrijgtnietsubstantieelveranderd.Inhetvolgendeschemawordtduidelijkdatuweliswaareencentraleplaatsinhetspeelveldver-vult,maardaterookallerleidwarsverbandentussendeanderefactorenbestaan:R=gemeenteraad,B=burgemeester,G=griffier,S=gemeentesecretaris,W=wethouders,A=ambtenaren
Soepel schakelen in het speelveldWanneer u als kandidaat-burgemeester eenmaal bent voorgedragen en
benoemd,ishetdekunstomsneleenbeeldtevormenvanhetspeelveld.Watzijndebelangrijksteactorenenhoelopendehazen?Juistindevoorbereidings-faseishetvanbelangdatudiversebronnen–zoalsraads-encollegestukken,internet, lokaleenregionalemediaenvertrouwenspersonen-raadpleegtom
14
1.Inleiding Het burgem
eestersambt anno 2008
16
Het burgem
eestersambt anno 2008
17
Het
bur
gem
eest
ersa
mbt
ann
o 20
08
Al dit soort aspecten zouden in de gesprekken met de vertrouwenscom-missienaar bovenmoeten komen.Helaas komendezediepere vragendoortijdgebrekofeenzijdigevraagstellingvandecommissievaakonvoldoendeuitdeverf. Eenconcreteaanbeveling isdanookom in iedergeval een tweedeofderdegesprekaantevragenendegemeenteraad,maarookdeadviseurs,hieroptebevragen.
hiermeerzichtoptekrijgen.Daarnaast ishetbelangrijkdatuzichverdieptindewettelijketakenenbevoegdhedenendeportefeuilleopenbareordeenveiligheid.DegrotebrandindekaasfabriekinWinkelenhethelikopterongelukindegemeenteMaasdrielliggenonsnogversinhetgeheugen.
Kerncompetenties en authentiek leiderschapDe laatste jarenbrachthetMinisterie vanBinnenlandseZaken inoverleg
met de beroepsgroepde kerncompetenties voor burgemeesters in kaart.Uitdekerncompetentiesblijktdatsocialevaardigheden,integriteitenbestuurlijkesouplessesteedsbelangrijkerworden.
HarrieAardemaconstateerdeonlangsdatdesterkegerichtheidophetbe-heersenvankerncompetentiesertoekanleidendatnieuweburgemeesterszichkrampachtiggaanbezighoudenmethunvalkuilenenonderontwikkeldecom-petenties.VolgensAardemaishetbeterdatburgemeestersleiderschapontwik-kelenopbasisvanhuneigenpersoonlijkheid,authenticiteitenuitstraling.
Profielschets en het onderwaterprofielGemeenteradenzoekenvaaknaarhetschaapmetdevijfpoten.Datlatenzein
deprofielschetsduidelijkblijkenmetzinnenals“degemeentemoetopdekaartwordengezet”,“zoekteenvernieuwerdieookverbinderkanzijn”en“zoekteenervarenbestuurderdietevenseengoedenetwerkeris”.Vertrouwenscommissieswordennadrukkelijkgetraindominsollicitatiegesprekkenmetbehulpvandiversemethodiekenheldertekrijgenofdekandidaatindeprofielschetspast.
Hetisvooruvangrootbelangomteachterhalenwathetonderwaterprofielis.Hetpapierisgewilligendeprofielschetshelder,maarwatwildegemeen-teraadnuecht?Opwatvoorburgemeesterzithetcollegeenhetambtelijkap-paraateigenlijktewachten?Wilmennietlieveriemanddieopdewinkelpast,terwijlindeprofielschetseenvernieuwerwordtgevraagd?
De ijsberg
Normering (20%):Profielschets, verslagen,
documenten, visie en mis-sie,regels,plannen,instrumen-
ten,lijstjes,structuren,programma’s,veranderagenda’s,competentieprofielen
Stille waarden (80%): macht, motieven,drijfveren, behoeftes, leerervaringen, principes,
overtuigingen,(voor)oordelen, gevoelens, ambities,intuïties, ideeën, verlangens, overlevingsmechanismen,
mentale programmering, defensieve routines, comfortabelezone,fixaties,ingesletenpatronen,informeledeals,ongeschreven
regelsvanhetspel,mores,weerstand,verborgenagenda’s,strategischgedrag, non-interventiecultuur, groupthinking, zelfordenende krachten.
Bron:Prof.dr.HarrieAardema/BMCGroep(2007)
18
Het burgem
eestersambt anno 2008
19
Het
bur
gem
eest
ersa
mbt
ann
o 20
08
Toenemend belang van het driehoeksoverlegInonzegesprekkenmetdiversenieuweburgemeestersenzittendegemeen-
tesecretarissenengriffierswerdherhaaldelijkbenadruktdatsindsdeinvoeringvanhetdualismehetvanbelangisomteinvesterenineensoepelewerkrelatietussenburgemeester,griffierengemeentesecretaris.Veelgemeentenhebbenhetzogenaamdedriehoeksoverlegingevoerd.
Inalgemenezinvaltdegriffierdetaaktoeomdebehoeftenvanderaadteverhelderenentecommunicerennaarhetcollegeendeambtelijkeorganisatie.Daarbijkanhetgaanom:hetdoenvanvoorstellenvoorkaderstellendeproces-sen,werkvormen,proceduresenhetfaciliterenvanderolvanderaadinditpro-ces.Hetdriehoeksoverlegiseenuitstekendeplaatsomdezevoorstellenopenlijkmetelkaartebespreken,waarbijiederditvanuitdeeigenverantwoordelijkheidmoetinvullen.Belangrijkisdatditgeschiedtopbasisvangelijkwaardigheid.
Professionaliteit en persoonlijk welbevindenHetburgemeesterschap isanno2008 -ondanksvoortgezette regelgeving,
versterking van de rechtspositie en verdergaande professionalisering - nogsteedseenkwetsbaarambt.Destijgendeaantallenvertrokkenburgemeestersenwethouderslijkenaantegevendatdeafrekencultuuristoegenomen.Ookalhebtualsnieuweburgemeesterallebasiscompetenties,eenuitstekendedos-sierkennis en het vermogen om snel te kunnen schakelen in het speelveld,tochblijfthetmensenwerk.Inhethuidigebestelhoudtdegemeenteraadhetprimaatwaarhetgaatomhetfunctionerenvandeburgemeester.Dekroon–benoemingenhetfeitdatdeCommissarisvandeKoningineenrolkanspelenwaarhetgoedwerkgeverschapbetreft,biedtugeengarantievooreenstabieletoekomsteneenduurzamestapinuwloopbaan.
Daarnaast legthetambteengrootbeslagopuwpersoonlijk levenenuwgezin.Ofuhetwiltofniet,ufunctioneertineenglazenhuisenkrijgttemakenmetwerkwekenvan50tot70uurincombinatiemet24-uursbeschikbaarheidtijdenspiketdiensten.
Naastdekwetsbaarheidvanhetambtendepraktischeconsequentiesiseenwellichtnogbelangrijkere toetssteen voor een succesvol burgemeesterschapuwpersoonlijkwelbevindenendemogelijkhedenomeenauthentieke leidertekunnenzijn.
Had ik maar eens van mijn leven Voorzitter mogen zijn. Hoe had ik geklopt met de hamer Tot iedereen stil zou zijn. Dan deed ik een heel wijs voorstel En ieder riep luidkeels: “Ja!” En als ik daarna weer voorzat, Zat iedereen mij na.
Gedicht van Daan Zonderland, getiteld ‘Mijnheer de voorzitter’
20
Het burgem
eestersambt anno 2008
Een burgemeester is als een fiets,
zonder ketting is het niets.
21
1.In
leid
ing
Het
bur
gem
eest
ersa
mbt
ann
o 20
08
Meer informatie:•KoenBeckingenGregorRensen,Meesterlijkbesturen,deburgemeesterals
leider,SDU2006.•StephenCovey,Dezeveneigenschappenvaneffectiefleiderschap,Amstel
Uitgevers2007.•A.Cachet,H.H.F.M.Daemen,A.B.RingelingenL.Schaap,‘tBlijfteen
prachtbaan.DetoekomstvanhetburgemeestersambtinNederland,DenHaag:NederlandsGenootschapvanBurgemeesters2004.
WijlenHenkvanhetKaar,oud-burgemeestervandegemeenteSchermer
22
Sollicitatieperiode - Op zoek naar de ideale m
atch
23
Solli
cita
tiepe
riod
e - O
p zo
ek n
aar
de id
eale
mat
ch
SollicitatieperiodeOp zoek naar de ideale match
door Titia Lont
25
Solli
cita
tiepe
riod
e - O
p zo
ek n
aar
de id
eale
mat
ch
VVoor veelmensen is het burgemeesterschap eenambtmet grote aantrek-kingskracht.Juistomdaterweinigbekendisoverdeconcretetakenenbe-voegdheden,ishetberoepmeteenzekereromantiekomgeven.Wieherin-nert zich niet de Swiebertje-burgemeester, de wethouder en burgemeestervanJuinenofdekoffiedrinkendeburgemeesteruitdeserieSamsonenGert?De sollicitatieperiode is in de praktijk minder romantisch. Dit hoofdstukgaatinopdebelangrijkstetipsenvalkuilen.
Vacaturemelding en profielschetsBurgemeestersvacatures treftuopdewebsitevanhetMinisterievanBinnen-
landseZaken,indeStaatscourantenopdewebsitevanhetNederlandsGenoot-schapBurgemeesters.Daarnaastverwijzendemeesteprovincialewebsitesnaardehuidigeentoekomstigeburgemeestersvacaturesindebetreffendeprovincie.
Naastdemeldingvandevacaturemoetudebijbehorendeprofielschetsenhetverslagvandeprofielschetsvergaderingdownloadenofopvragen.Deprofielschetsishetbelangrijksteankerpuntenrichtsnoerindesollicitatieperiode.Hierinstaatbe-schrevenwatdebeleidsopgavenvoordebetreffendegemeentezijn,watvoortypeburgemeesterzezoeken,enwelkekerncompetentieszedaarbijbelangrijkachten.Inhetverslagvandeprofielschetsvergaderingkuntuperfractiezienhoezetegeneennieuweburgemeesteraankijkt.
Bedenk.voordat.u.gaat.solliciteren.wat.voor.type.burgemeester.u.zou.willen. zijn.. Een. Gerd. Leers,. een. Annemarie. Jorritsma,. een. “Franse”.burgemeester.die.ook.actief.is.in.het.verenigingsleven.en/of.de.kerk?
24
Sollicitatieperiode Op zoek naar de ideale m
atch
26
Sollicitatieperiode - Op zoek naar de ideale m
atch
27
Solli
cita
tiepe
riod
e - O
p zo
ek n
aar
de id
eale
mat
ch
4.Devertrouwenscommissieverschaftzichdoortussenkomstvandecommissa-risdedoorhaarnodiggeachteinformatieoverdekandidaten.Bestuursorganenzijnverplichtdegevraagdeinformatieteverstrekken.Devertrouwenscommissiebrengtverslaguitvanhaarbevindingenaanderaadenaandecommissaris.
5.De raadzendtOnzeMinisterbinnenviermaandennadatdegelegenheid totsollicitatie voorde functie is gegeven,of, indien inovereenstemmingmetdeinartikel61egenoemdeeiseneenraadplegendreferendumtenbehoevevandeaanbeveling inzakedebenoeming isgehouden,binneneenmaandnadathetraadplegend referendum is gehouden, eenaanbeveling inzakedebenoeming.Dezeaanbevelingomvattweepersonen.
6.Ineenbijzonder,doorderaadtemotiverengeval,kanwordenvolstaanmeteenaanbevelingwaaropéénpersoonvermeldstaat.OnzeMinisterslaatgeenachtopeenenkelvoudigeaanbeveling, indiennaarzijnoordeelgeensprake isvaneenbijzondergeval.
7.OnzeMinistervolgtinzijnvoordrachtinbeginseldeaanbeveling,metinbegripvandedaaropgehanteerdevolgorde,tenzijzwaarwegendegrondenaanleidingtotafwijkinggeven.Eenafwijkingwordtgemotiveerd.
Bron:Gemeentewet
Nadere oriëntatieVoordatueensollicitatiebriefschrijft,ishetvanbelangomnategaanofuin
potentieeengoedeburgemeesterzoukunnenzijn.Bentubereiduwhuidigebaanop te geven voor een meer onzeker bestaan, inclusief de verplichte verhuizingnaareenanderegemeenteinNederland?Pastuvoor100%bijdegemeentevanuwvoorkeur?Steluwordtdaadwerkelijkburgemeester,danheeftdatingrijpende
Naastuwalgemeneroepingvoorhetburgemeesterschapishetessentieelomtebeseffendatunietsolliciteertnaareenwillekeurigegemeentemetbepaaldeken-merken,maarnaargemeenteX,YofZ.Datbetekentdatuuitstekendezelfkennismoethebbenendatuopallemogelijkemaniereneenzeerspecifiekbeeldvandegemeentevanuwvoorkeurmoetverkrijgen.
Wettelijkisdebenoemingsprocedurevanburgemeestersalsvolgtvastgelegd:
Artikel 611. DeburgemeesterwordtbijkoninklijkbesluitopvoordrachtvanOnzeMinister
benoemdvoordetijdvanzesjaar.
2.DecommissarisvandeKoningoverlegtmetderaadoverdeeisendieaandetebenoemenburgemeesterwordengesteldmetbetrekking totdevervullingvanhet ambt. De raad geeft daarbij aan of hij een raadplegend referendum overkandidatenzalhoudentenbehoevevandeaanbevelinginzakedebenoeming.
3.Nahetoverlegmetdecommissarissteltderaaduitzijnmiddeneenvertrou-wenscommissiein,belastmetdebeoordelingvandekandidaten.Deraadkanbepalendatéénofmeerwethoudersalsadviseuraandevertrouwenscommis-sie worden toegevoegd. De commissaris verschaft de vertrouwenscommissieeenopgave vandegenendienaarhet ambt vanburgemeesterhebbengesol-liciteerd,vergezeldvanzijnoordeeloverkandidatendiehijinbeginselgeschiktachtvoorbenoeming.
Als de vertrouwenscommissie besluit naast deze kandidaten ook an-dere kandidaten die gesolliciteerd hebben, bij haar beoordeling te be-trekken, doet zij daarvan onverwijld mededeling aan de commissaris.Deze brengt zijn oordeel over laatstgenoemde kandidaten ter kennis van devertrouwenscommissie.
28
Sollicitatieperiode - Op zoek naar de ideale m
atch
29
Solli
cita
tiepe
riod
e - O
p zo
ek n
aar
de id
eale
mat
ch
UwbriefmoetdusdanigboeiendenovertuigendzijndatdeCommissarisvandeKoninginuuitnodigtvooreengesprek.
Gesprekken met de Commissaris van de Koningin en de kabinetschef
Opeenburgemeestersvacature reagerentwintig totdertigkandidaten.Omdatvrouwelijkekandidatenforsindeminderheidzijn,makenzemeerkansopeenuit-nodiging.DeCommissarisvandeKoninginmaakt-medeopbasisvancontactenmet collega-commissarissen - een voorselectie en nodigt een aantal kandidatenuit.Diteerstegesprekduurtvaakmaximaaleenhalfuur.Bereiduzichbijdezeontmoetingvooroponverwachtevragenzoals:“Kuntuzeilen?”en“Watisuwvisieopgemeentelijkeherindeling?”.Hetisvangrootbelangomzoveelmogelijkinformatieoverdebetreffendegemeenteteverzamelenenuviadeprovincialeweb-siteteoriënterenopintergemeentelijkeenprovincialebeleidsthema’s.Daarnaastishetessentieeldatuquakledingentaalgebruikindezenogalformelesettingeengoede–eerste-indrukmaakt.
“Soms.letten.Commissarissen.extra.op.kleding.en.taalgebruik..Als.u.met.een.plattelands-accent.spreekt.of.met.een.foute.stropdas.binnen-komt.maakt.u.al.minder.kans.om.te.worden.doorgeleid.naar.de.vertrou-wenscommissie.”
Eenprovincialekabinetschef
MeestalwordtuvoorafgaandennaafloopvanhetgesprekmetdeCommissarisvandeKoninginontvangendoordekabinetschefvandeprovincie.Dezeneemtwatmeeruitgebreiddetijdommetuvangedachtentewisselenoverdebetreffendegemeente.Weesopuwhoede:ookkabinetschefshebbeneenzeerbelangrijkerolinhetselectieproces!
consequentiesvooruwgezin.Ukomtineenglazenhuisterecht,moetwerkwekenvan50tot70uurmakenentijdenspiketdienstenbentudagennachtbeschikbaar.Voordatusolliciteert,ishetgoedomhiersamenmetuweventuelepartnerovernatedenken.Maakookeenafspraakmeteenpartijgenootdieonlangstotburge-meesterisbenoemd,enspreekuitvoerigoverdevoor-ennadelenvandefunctie,desollicitatieperiodeendetipsenvalkuilen.
Het is vanbelangom tebepalenofuquavolksaarden (bestuurs)cultuurbijdegemeentepast.Vooralbijkleineregemeentensolliciterenkandidatenvaaknietinhungeboortestreekofdeplaatswaarzereedspolitiekactiefzijn.Omoverdegemeentevanuwvoorkeurmeerinformatietekrijgen,kuntuvantevorenenkeleinformantenuitdeeigenkringbellen,bijvoorbeeldviauwpolitiekepartij.Alsuquapersoonlijkheidenbestuurservaringechtnietbijdegemeentepast,kuntuwellichtbeternietsolliciteren.
Sollicitatiebrief en contacten met lobbyistBesluitudaadwerkelijkeensollicitatiebriefteschrijven,danishetverstandigom
eerstcontacttezoekenmetdelobbyistvanuwpolitiekepartij(indienudaarlidvanbent)endeburgemeesteruituwwoonplaats.De laatstgenoemdeheefteenofficiëlerolwaarhetgaatomantecedentenonderzoekeneenVerklaringvangoedgedrag.DelobbyistheeftregelmatigcontactmetdekabinetschefsinNederland.Hijheeftzichtopdeburgemeestersvacaturesenkaninschattenofumetuwper-soonlijkekwaliteitenenwerk-enbestuurlijkeervaringeengoedematchzoukun-nenmakenmetdegemeentevanuwvoorkeur.
SollicitatiebrievenvoorburgemeestersvacatureswordengerichtaanHMKonin-ginBeatrixenverstuurdnaardeCommissarisvandeKoninginindebetreffendeprovincie.Bijhetschrijvenvandebriefishetvanbelangdatulaatziendatuzichuitgebreidheeftverdiept indeprofielschetsendekenmerkenvandegemeente.
30
Sollicitatieperiode - Op zoek naar de ideale m
atch
31
Solli
cita
tiepe
riod
e - O
p zo
ek n
aar
de id
eale
mat
ch
Het isvanbelangdatuzichtijdenshetgesprekmetdevertrouwenscommis-sienietexclusiefopderaadsledenricht,maarookvragensteltaandeadviseurs(griffier,wethouder, secretaris).Essentieel isdatu indegesprekkenmetdever-trouwenscommissiezichtkrijgtophetonderwaterprofiel.Watwillenzenuecht?Wellichtisslechts20%vandeformelewensenenverwachtingenaanhetpapiertoevertrouwd,enheeftunogweinigzichtopdeoverigens80%onuitgesprokenverwachtingen,vooroordelenencultuuraspecten.
Inde tweedegespreksrondekuntudieper ingaanopbovengenoemdeaspec-ten.Waar liggende krachten enmachten?Voorwelkebeleidsopgaven staat degemeente,zowelpolitiekalsambtelijkgezien?Watisdeaardendecultuurvandebevolkingenhoekijktmentegendeburgemeesteraan?
Voordracht en beëdigingMochthetduidelijkzijndatuwordtvoorgedragen,dankuntumetdevertrou-
wenscommissieendegriffiernadereafsprakenmakenoverde invullingvanheteerstehalfjaar.Hetaspectcoachingmagdaarbijnadrukkelijkaandeordekomen.Iederetopsporterheefteencoach,duswaaromeenburgemeesterniet?Welkeac-centenmoetuleggen?Watzijndewederzijdseverwachtingen?Ookkuntuper-soonlijkeontwikkelpuntenbenoemen.
InsommigeprovinciesvindtdebeëdigingvandeburgemeesterdoordeCom-missarisvandeKoninginplaatsvoorafgaandaande installatie,opeennader tebepalenmoment inhetprovinciehuis.Het is echter steedsgebruikelijkerdatdebeëdigingincombinatiemetdeinstallatievergaderingplaatsvindt.DatbetekentdatdeCommissarisdegeheleinstallatiebijeenkomstaanwezigisenookhetwoordtotdeaanwezigenricht.
OpbasisvandebovenstaandegesprekkenbesluitdeCommissarisvandeKo-ninginwelkekandidatenhijdoorgeleidtnaardevertrouwenscommissie.Overigensmogenvertrouwenscommissiesookzelfkandidatenuitnodigen.
Gesprek met de griffierAlsudoordevertrouwenscommissiewordtopgeroepenvooreensollicitatie-
gesprek,heeftumeestaleerstcontactmetdegriffier.Hijkaneengoedebronvaninformatiezijn.Schroomnietomextrainformatieoptevragen.Ookishethandigom,nogvoordatunaarhetsollicitatiegesprekgaat,eenabonnementopdeplaat-selijkekranttenemen.
Gesprek met de vertrouwenscommissieUmoeteenduidelijkewederzijdseklikmetdegemeentekrijgenendittijdenshetsollicitatiegesprek uitstralen. Vertrouw op uw intuïtie. Soms komt een vertrou-wenscommissiealnaéénoftweekortegesprekkentoteenunaniemeaanbeveling.Inzo’ngevalzouuzelfomeentweedeofderdegesprekkunnenvragen,zodatudegelegenheidkrijgtomvasttestellenofuwelechtbijdegemeenteendebestuurs-cultuur past.U kunt op zo’nmoment denieren vande vertrouwenscommissieenigszinsproeven,bijvoorbeelddoorhetstellenvaneenvraagals:“Ikmerkuitderaadsnotulendatuwgemeenteraadnogweinighetaccentlegtopdecontrolerendetaakenderekenkamerfunctie.Kloptditbeeld?”
“Wij. gingen. tijdens. de. sollicitatieperiode. met. ons. gezin. kamperen.op. de. plaatselijke. camping.. Toen. ik. de. campingbaas. nadrukkelijk.vroeg.naar.een.exemplaar.van.de.plaatselijke.krant,.kreeg.de.man.een..donkerbruin.vermoeden.dat. ik.wel.eens.een.burgemeesterskandidaat.zou.kunnen.zijn.”
Kandidaat-burgemeesterineenplattelandsgemeente
32
Sollicitatieperiode - Op zoek naar de ideale m
atch
33
Solli
cita
tiepe
riod
e O
p zo
ek n
aar
de id
eale
mat
ch
Je krijgt nooit een tweede kans
voor een eerste indruk
Meer informatie:•MinisterievanBinnenlandseZaken,HandreikingBenoemingsproces
Burgemeester,2007.•PublicatiesindeStaatscourant•Lobbyistenvandepolitiekepartijen•RosJay,Sollicitatiegesprek,tipsentrucs,TFCTrainingsmedia2004.•HuubvanZwietenenMarkvandeGrift,HetmerkIK,TalentBrandingvooreen
succesvollecarrière,UitgeverijhetSpectrumi.s.m.VolkskrantBanen2005.•Documentatievanbestuurdersverenigingenpolitiekepartijen•InternetsitesvanMinisterievanBinnnenlandseZaken(www.minbzk.nl),
NederlandsGenootschapvanBurgemeesters(www.burgemeesters.nl)endediverseprovincialewebsites
34
Tussen benoeming en installatie - D
e vergeten voorbereidingsfase
35
Tuss
en b
enoe
min
g en
inst
alla
tie -
De
verg
eten
voo
rber
eidi
ngsf
ase
Tussen benoeming en installatie
De vergeten voorbereidingsfase
door Titia Lont
37
Tuss
en b
enoe
min
g en
inst
alla
tie -
De
verg
eten
voo
rber
eidi
ngsf
ase
VVeelnieuweburgemeestersveronderstellendathetzwaartepuntvandein-werkperiodenahetmomentvandeformeleinstallatieligt.Dusindeeerstehonderddagen.Uiteraardbentupaszichtbaaralsburgemeesternadeoffi-ciëlehandelingen.Maaropdatmomentbentuookechtfulltimeburgemees-ter.Hetisraadzaamomjuistdeperiodetussenvoordrachteninstallatie-diemeestalviertotachtwekenduurt-tegebruikenvoorbewustwording,voor-bereidingenverdieping.Juistdezeperiodebiedtudemogelijkheidomgoedbeslagen ten ijs te komen op uw eerste officiële werkdag. Van essentieelbelangisdatuzichindezefaseinwerktindeportefeuilleopenbareordeenveiligheid,encrisisbeheersing.Hetzalumaargebeurendatnogvooruwin-stallatieeencalamiteitoptreedt.Vaakisuwvoorgangerofdewaarnemendburgemeesternietmeerinfunctieenzijnalleogenopugericht.
Kernportefeuilles openbare orde en veiligheidOpenbareorde,veiligheidenhandhavingvormenhethartvanuwportefeuille.Zorgerdaaromvoordatuzichzosnelmogelijkverdieptindeverkorteversievan het rampenplan en/of het vademecum crisisbeheersing. Verder moet ukennismakenmetdesleutelfigurenuituwveiligheidsregio(politie,brandweer,justitie,GHOR).Hetisaanbevelenswaardigomeendagmeetelopenmetdepolitie,debrandweerenindienvantoepassingdeplaatselijkeafdelingvandeKoninklijkeNederlandseReddingsMaatschappij.Bij dehandhaving vanopenbareorde en veiligheid kuntu indiennodigopgrondvaneennoodverordeningvergaandemaatregelennemen,zoalsdeeva-cuatievaneengebiedbijdreigendeoverstromingenofhetafsluitenvaneengedeeltevaneenstraatbijeengrotepolitieactie.Nadeinstallatieheeftugere-geldoverlegmetdepolitiechefendebrandweercommandant.Ookkrijgtudezogenaamdedagrapportenvandepolitieterinzage.Verderbentuaanwezigbijhetoverlegvandeveiligheidsregioendeveiligheidsdriehoek(metpolitie,brandweerenjustitie).
36
De vergeten voorbereidingsfase - Tussen benoem
ing en installatie
38
Tussen benoeming en installatie - D
e vergeten voorbereidingsfase
39
Tuss
en b
enoe
min
g en
inst
alla
tie -
De
verg
eten
voo
rber
eidi
ngsf
ase
In geval van een calamiteit of crisiswordt u gealarmeerddoor deGemeen-schappelijkeMeldkamervandeveiligheidsregio.Ukuntzonodigdealarmeringverifiërenbijuwcommandantbrandweerofuwgebiedschefpolitie.Uhebtvervolgensdevolgendemogelijkheden: •alarmerenvanhetgemeentelijkbeleidsteam(GBT); •voorwaarschuwenvanhetGBT; •terplaatsegaan.
Zodrablijktdat gemeentelijke acties ingangmoetenwordengezet,moetukiezenvoordeeersteoptie,ookalisniethetheleGBTnodig.Overlegmetuwambtenaarrampenbestrijding.Dezedraagtzorgvoorhetvoorwaarschuwenofalarmeren van respectievelijk het gemeentelijk beleidsteam,het gemeentelijkcoördinatieteamendehoofdenactiecentra.
“Ada. Boerma. was. tot. voor. kort. burgemeester. in. Rozendaal. (bij. .Arnhem)..Zij.werd.eind.november.geïnstalleerd.als.burgemeester.van.Maasdriel..Kort.daarop.vloog.een.Apache-helicopter.tegen.een.hoog-spanningsmast.waardoor.ook.Maasdriel,.in.de.Bommelerwaard,.getrof-fen.werd.door.de.inmiddels.bekende.stroomuitval..Deze.ramp.was.de.vuurdoop.voor.Ada.Boerma.en.ik.was.benieuwd.hoe.ze.het.er.afbracht..Ik.vond.het.er.allemaal.wel.goed.uitzien.”
Uit:Weblog‘PolitiekRheden’,december2007
Hetisgoedomtewetendatervijfalarmfasenbestaan,diemetdetermGRIPwordenaangeduid.Alnaargelangdeaardvandecalamiteitzultualsburge-meestermoetenbeslissenofuopschaalt.Hetgaatomdevolgendevijffasen:•GRIP 0:Motorkapoverleg tussen politie, brandweer en ambulancedienst.
Hetincidentvraagtomeengecoördineerdeaanpak.•GRIP 1:Er wordt een Coördinatie Team Plaats Incident ingesteld, dat op
basisvangelijkwaardigheidfunctioneert.Decoördinatieligtbijde-genebijwiehetzwaartepuntligt.Uvoertalsburgemeesternauwoverlegmetdegemeentelijkefunctionarisinditteam.OokwordtereenRegionaalOperationeelTeam(ROT)geactiveerd.
•GRIP 2:ErwordteenCommandoPlaatsIncidentingesteld.DeelnemerszijnGHOR,politie,brandweerendepiketfunctionarisvandegemeente.UroeptdekernbezettingvanhetGBTbijeen.
•GRIP 3:Erissprakevaneenramp.GBTenROTwordenvolledigoperatio-neel.Uwijsteenoperationeelleideraan.
•GRIP 4:Wanneer meerdere gemeenten bij de calamiteit betrokken zijn,wordtopgeschaaldnaarGRIP4enisdeaansturinginhandenvaneen Regionaal Coördinerend Beleids Team, met als voorzitter deCommissarisvandeKoningin.
Bijcrisisbeheersingheeftualsburgemeesterdevolgendetaken: •voorzittenvanhetGBT; •initiatiefnementothethoudenvanvergaderingenmethetGBT; •vaststellenwiebijdezevergaderingenaanwezigdienentezijn; •nemenvandenoodzakelijkebestuurlijkebeslissingen; •voorlichtenvandepers; •communicatiemetanderebetrokkenbestuurders; •communicatiemetgetroffenen,hulpverlenersenanderen.
40
Tussen benoeming en installatie - D
e vergeten voorbereidingsfase
41
Tuss
en b
enoe
min
g en
inst
alla
tie -
De
verg
eten
voo
rber
eidi
ngsf
ase
Voormeer gedetailleerde informatie kunt u het rampenplan of het vademe-cumcrisisbeheersingvanuwgemeenteraadplegen.Informeerhiernaarbijuwgemeentesecretaris,brandweercommandantofambtenaarOpenbareordeenveiligheid.
In Bewaring StellingHetkanvoorkomendatualsburgemeestereenmeldingkrijgtovereenpersoondieeengevaarvoorzichzelfofdeomgevingvormt.InoverlegmeteenartsofpsychiatermoetudaneenInBewaringStelling(IBS)afgeven.Informeerbijuwgemeentesecretarisofambtenaarveiligheidnaardepreciezeprocedure.
Meer informatie:•Vademecumcrisisbeheersingvanuwveiligheidsregio•Rampenplanvanuwgemeente•RosJay,Tipsentrucs:Crisis.TFCTrainingmedia2002•www.bestuurlijknetwerk.nl,onderdeelvandewebsitevanhetNGB•DossierveiligheidvanhetInterprovinciaalOverleg(IPO)•www.rampenbestrijding.nl,www.risicokaart.nlenwww.veiligheidsberaad.nl
Overige voorbereidingstips – goed beslagen ten ijs komen
Alsuuwnieuwewerkterreinnietbetreedtmetopzijnminsteenvaagomlijndidee van wat u als burgemeester zou willen bereiken, welke dingen voor upersoonlijkbelangrijkzijnenwelkeobstakelsuwaarschijnlijkzultaantreffen,danbentuovergeleverdaandeomstandigheden.Erbestaatdaneengrotekansdatuopbasisvanzelfvertrouwen,enthousiasmeentrialanderroraandeslaggaat,ensterkafhankelijkwordtvandiegenendieuinwerkeneninformatiever-
schaffen.Hierondervolgenenkelesuggestiesomdeperiodetussenbenoemingeninstallatieoptimaaltebenuttenengoedbeslagentenijstekomen.
OmgevingsverkenningTeneindeuwnieuwewerksituatiebewustengerichtinkaarttebrengen,is
hetzinvolomeengestructureerdeomgevingsverkenningbinnenuwgemeentetemaken.Benoemvooruzelfconcreteaandachtsveldenenzorgdatuformeelen informeel informatieopdezegebiedenkrijgt.Tedenkenvaltaandevol-gendethema’senspecificaties:
A.Context •Eigenrolopvattingalsburgemeester •Politiekestabiliteit •Ambitiesvanraadencollege •Aardenomvangvandegemeente
B.Werkwijzen •Protocollering •Handelingsruimte •Rolopvattingen •Kwaliteiten •Planningencontrol •Beroepenbezwaar
C.Samenwerkingspatronen •Machtsbalans •Eventueeldomeinoverschrijding •Overlegvormen •Zelfstandigepositionering •Focus
42
Tussen benoeming en installatie - D
e vergeten voorbereidingsfase
43
Tuss
en b
enoe
min
g en
inst
alla
tie -
De
verg
eten
voo
rber
eidi
ngsf
ase
Binnendezeaandachtsveldenzouuspecifiekkunnenlettenopthema’salsinte-griteit,kwaliteitvandedienstverlening,communicatie,burgerparticipatie,relatiemetregiogemeenten,encontactenmetdeprovincie,DenHaagenBrussel.
DocumentenstudieAlshet burgemeesterschapnieuwvooru is, stelt u zichdanopdehoogtevandefundamentelewet-enregelgevingenhetvakjargon.Koopofleenallenoodzakelijkeboekenenvraagaandegriffierofdesecretarisomuallerele-vantedocumenten tegeven.Denkookaanvakliteratuur,zoalsBinnenlandsBestuur,deStaatscourant,VNG-magazine,nieuwsbrievenoverveiligheidenhetBurgemeestersblad.Documentendieutijdensdevoorbereidingsfasekuntraadplegenzijnondermeer: •Verslagenvanhetmanagementteam •Raads-encollegeverslagen •Programmabegroting(metnamederisicoparagraaf) •Productenbegrotingenafdelingsplannen •Managementletter •Sociaaljaarverslag •Midtermreview •Burgerjaarverslag,letvooralopdekwaliteitvandedienstverlening
endetermijnenwaarinbezwaarschriftenzijnafgehandeld •Periodiekerapportagesvandeombudsman/vrouw •Websitevandegemeente,hieropkrijgtueenindrukvandekwaliteit
vandeambtelijkestukken
Inhetbegindientuvooraleenbeeldophoofdlijnentekrijgen.Zo is inditstadiumeenprogrammabegrotingmakkelijkerteraadplegendaneenproduc-tenbegroting.
Oriënteren via internet en lokale mediaMaakveelgebruikvaninternetomuteoriënteren.AlsuviaGoogleofWiki-pedianamenintoetstvanraadsleden,wethoudersofoud-burgemeesterskomtualsnelaardigewetenswaardighedentegen.Probeerinuwvoorbereidingspe-riodeeenpaarraads-encollegevergaderingentevolgenviadelokalemediaofviainternet.Ookishethandigomderaadsverslagenenbesluitenlijstenvanhetcollegevandelaatstemaandendoortenemenentebekijkenwathierindelokalepersoverisgeschreven.
Bewustwording en reflectieHet is in de voorbereidingsfase essentieel dat u grip krijgt opuwwettelijketaken en bevoegdheden. Daarbij heeft verdieping in uw kernportefeuille dehoogsteprioriteit.Daarnaastmoetuzicheenbeeldvormenvanuwdagelijksewerksituatie,deprocedures,hetReglementvanorde,debelangrijkstebeleids-thema’seneventueleknelpunten.Tenslottemoetunadenkenoverpraktischeconsequenties, zoals het zoeken van (tijdelijke) huisvesting, de combinatiezorg-arbeidenhetregelenvanpiketdiensten.Neemindezewirwarvannieuweindrukkenregelmatigtijdvoorreflectieenverdieping.
“Neem.in.de.weken.voor.uw.eerste.werkdag.’s.avonds.of.in.het.week-end.ongestoord.de.tijd.om.het.een.en.ander.te.overdenken..Bespreek.belangrijke.punten.met.uw.partner.en/of.een.vertrouwenspersoon.”
RichardKoch:Deexcellentebaas(1999)
44
Tussen benoeming en installatie - D
e vergeten voorbereidingsfase
Iedereen kan het roer
vasthouden als de zee kalm is
PubliliusSyrus,ca.100v.Chr.
45
Tuss
en b
enoe
min
g en
inst
alla
tie -
De
verg
eten
voo
rber
eidi
ngsf
ase
Overdracht en probleemdossiersDeburgemeestervormtsamenmetdegemeentesecretariseenbelangrijktan-dem.Spreekdaarommetdesecretarisafhoeumetelkaaromwiltgaan.Looptubijelkaarindewerkkamerbinnen?Inhoeverreregeltuzakenviae-mail?
Devoormaligeburgemeestervandegemeenteheeftalshetgoediseenover-drachtsdossieropgesteld.Hetisbelangrijkommetdezepersooningesprektegaan.Uzoutervoorbereidingookeengesprekmeteenoud-wethouderofeenoud-raadslidkunnenhouden.
Ukuntinuweerstegesprekkenmetdegemeentesecretarisendegriffieropen-lijkvragenoferprobleemdossiersofandereknelpuntenzijn. Ineenkleinereorganisatiekuntudeeventuele lastige thema’s tevensbesprekenmetdeaf-delingshoofden,uiteraardwelmetmedewetenofinbijzijnvandegemeente-secretaris.
Meer informatie:•Eenvoudigestaatsinrichting,Amsterdam:InstituutvoorPublieken
Politiek2002.•Degemeente,Amsterdam:InstituutvoorPubliekenPolitiek2007.•RonvanDooren,Traditieentransformatie,politiekenstaatsinrichtingin
Nederland,Amsterdam:InstituutvoorPubliekenPolitiek2005.•RichardKoch,Deexcellentebaas,tipsvoordeeerste100dagen,Contact
uitgevers1999.•WebsitesVerenigingvanNederlandseGemeenten(VNG)enMinisterievan
BinnenlandseZaken
46
Tips voor de eerste 100 dagen
47
Tip
s vo
or d
e ee
rste
100
dag
en
Tips voor de eerste 100 dagen
door Titia Lont en Liane Pielanen
49
Tip
s vo
or d
e ee
rste
100
dag
en
D
48
Tips voor de eerste 100 dagen
Deeerstehonderddagenzijncruciaalvooriedereenineenleidinggevendefunctie.Datgeldtdusookvoorualsnieuweburgemeester,metalsextrabijkomstigheiddatheteenpubliekefunctiebetreft.Hetgaatnietalleenomhetwederzijdsaftastenvandepersoonlijkekwaliteitenvandeactoreninhetpolitiek-bestuurlijkespeelveld,maarookomdeeersteindrukdieubijpubliek enpersmaakt. Inde euforie enhectiekdieu inde eerstewekennauwinstallatiezultervaren,bestaatdekansdatuminderalertbentomsystematischhetspeelveldteverkennenenvoldoendetijdintebouwenvoorreflectieeneenzelfkritischehouding.Indevolgendeparagrafenbiedenwijueenaantalhandvatenomopeenconstructieveendoelbewustemanieruwnieuwewerkomgevingstapvoorstapteverkennen.
Specifieke burgemeesterstaken en de eigen werkorganisatie
Uvertegenwoordigtdegemeentenaarbuitentoe,bijvoorbeeldbijofficiëlegelegenheden.Als voorzitter vanhet college coördineertuhet gemeentelijkbeleidenstimuleertuwaarnodigdebesluitvorming.Sindshetdualismebentualsburgemeestersookspecifiekaanspreekbaaropdekwaliteitvandedienst-verleningvandegemeenteaanhaarburgers,waaroverueenburgerjaarverslagmoetopstellen.
Belang van de bodedienstBij de bodedienst klopt het hart van de ambtelijke organisatie. In kleine
gemeenten sorteert de bode de ingekomen post, hij/zij regelt de koffie- entheevoorziening,ontvangtdegastenenisgastheerbijhuwelijkenenofficiëleontvangsten.Vaneenprettigewerkrelatieeneengoedpersoonlijkcontactmetdebodeheeftualsnieuweburgemeesterzeerveelplezier.
50
Tips voor de eerste 100 dagen
51
Tip
s vo
or d
e ee
rste
100
dag
en
BestuurssecretariaatMeestalisbinnendegemeenteeenbestuurssecretariaatvoorhethelecol-
lege en/of een secretaresse voordeburgemeester. In kleinegemeentenont-breektsomseenbestuurssecretariaat,ennemenmedewerkersvandereceptiedetakenopzich.Hetisvanbelangdatdeagendaenafsprakengoedwordenbijgehouden.Hetkanhandigzijn inelkaarselektronischeagendatekunnenkijken.Uwsecretaressemoet er voorzorgendatde agendaniet te snel vollooptendatergenoegruimteisvoorinformelecontacteneneenbroodjetus-sendemiddag.Laathetsecretariaatvrijeruimteinplannen,zodatutijdhebtomstukkenenvakliteratuurtelezen,maarookomzonderstressvanafspraakAnaarafspraakBtereizen.Umaaktalsburgemeestereenslechteindrukalsuvaaktelaatkomtofregelmatigeerderwegmoetbijbijeenkomsten.Degemeen-tesecretarisvoerteensperjaareenfunctioneringsgesprekmethetsecretariaat.Hijmoethiertoevoorafinputvragenaandebestuurders.
Hetwerktgoedomperdageenmapmetstukkenteontvangen,zodatuingevalvantijdnoodniethoefttezoeken.Vraagbijvoorbeelddesecretaresseomeenmapopuwstoelteleggen.Hetishandigomeenleesmapmetachter-grondinformatieaantelatenleggen.
“Ik.dacht.dat.het.handig.zou.zijn.om.een.elektronische.agenda.aan.te.schaffen..In.de.praktijk.werd.mijn.agenda.door.iedereen.volgepland.met.afspraken.en.had.ik.amper.tijd.om.op.adem.te.komen..Ik. heb. nu. weer. een. gewone. agenda. en. ruim. iedere. ochtend. tijd. in.voor.agenda-overleg.met.mijn.secretaresse..Bovendien.heb.ik,.wanneer.er.tijdens.vergaderingen.agenda’s.getrokken.worden,.veel.sneller.over-zicht.dan.collega’s.die.hun.agenda.nog.moeten.opstarten.”
Burgemeesteruiteenkleineplattelandsgemeente
Portefeuilles Inkleinegemeentenisdeburgemeestervaakdeenigefulltimebestuurder.
Datbetekentdatuwellichtmeerdereportefeuillesmoetbeheren.Hetisessen-tieeldatdeportefeuilleverdelingingoedoverlegdoorhetcollegevanburge-meesterenwethouderswordtbepaaldenvastgesteld.Deportefeuillefinanciënkanvoorulastigzijnomdatdezebeterpastbijeengekozenbestuurder.Deportefeuille personeel en organisatie is minder gevoelig, behalve bij een re-organisatie.Alsudeportefeuilleeconomischezakenhebt,kuntu iederhalfjaareenbijeenkomstmetondernemersorganiseren.Vaakgenereertzo’navondveelwaardevolle informatie, ennatuurlijk ishet goedvoorde relatie tussengemeenteenondernemers.
SpreekuurZorg ervoor dat uw secretariaat een filterfunctie vervult bij uw wekelijks
spreekuur.Uwsecretariaatvraagtwathetgespreksonderwerpisenofdeper-sooninkwestiereedsbijdebetreffendevakwethouderheeftaangeklopt.Pasalszedaarzijnvastgelopen,kunnenzeeventueelbijuterecht.Laattijdenshetspreekuurambtenarenaanschuivenalsheikelekwestiesaandeordekomen.Zijkunnendantevensdegemaakteafsprakenvastleggen.
Mensenkunnenmisbruikvanumakentijdenshetspreekuur.Kniktueenkeervriendelijk,danzienzedatsnelalseentoezegging. Ingemeentenmetmeer dan30.000 inwoners houdt de burgemeestermeestal geen spreekuur,maarkunnenburgersopafspraakbijuterecht.
Brieven en tekenbevoegdheidKrijgtubrievenvanburgers,dankuntu-zekerinuwintroductieperiode-bij
dezepersonenopbezoekgaanofzeuitnodigen.Inprincipeslaatugeenuit-nodigingenaf.Maaralshetknuffelenvanburgersoforganisatieswordt,kuntugerustversteklatengaan.
52
Tips voor de eerste 100 dagen
53
Tip
s vo
or d
e ee
rste
100
dag
en
Checkbijhettekenenvanstukkenaltijdofdesecretarisofdebetreffendevakwethouderreedseenhandtekeningheeftgezet.Ditgeldtookvoordezo-genaamde spoedbrieven,brievendie aanhet eindvandemiddagvlak voordepostverzendingterondertekeningbinnenkomen.Laatunietverleidenomgeantidateerdestukkentetekenen.Integriteitiseengrootgoed,enubevindtzichsnelopeenhellendvlak.Probeervoorhettekenenvanstukkeneenauto-risatie-endelegatiebesluitmethetcollegetenemen,zodatunietallestukkenzelfhoefttetekenen.Zorgerookvoordatopuwbureaugeenoriginelestukkenliggenalsuveelwegbent.Hetisdanhandigeromkopieëntehebben.
In sommigegemeenten ishet gebruikelijkomeen stempelmetdehand-tekeningvandeburgemeestertelatenvervaardigen.Checkzorgvuldigonderwelkevoorwaardendit stempelgebruiktmagwordenen legdezeafsprakenschriftelijkvast.
“In.mijn.eerste.werkweek.moest.ik.een.handtekening.zetten.voor.de.vervaardiging.van.een.zogenaamd.handtekeningstempel.voor.de.afde-ling.burgerzaken..Ik.dacht.dat.dit.een.standaardprocedure.was,.maar.later. kreeg. ik. soms. het. vermoeden. dat. de. stempel. ook. voor. andere.doeleinden.werd.benut.”
Burgemeesterineenkleinegemeente
Integriteit en dubbele loyaliteitGanietinopuitnodigingenvanhorecaondernemersvoorluxeetentjessa-
menmetuwpartner.Letopuwintegriteit.Ubentalsburgemeesterhoedervanhetalgemeenbelang.
Het is van belang om een beleidsnotitie integriteit voor zowel college,raadalsambtenarenvast testellen.Mochtenersignalenophetgebiedvan
schendingvandeintegriteitkomen,danmoetdeburgemeesterdepersooninkwestieineenpersoonlijkgesprekterverantwoordingroepenendesgewenstmaatregelennemen.
Weesvoorzichtigmethetgebruikvane-mail.Vooruhetweet,ligtdein-houdopstraat.Ine-maillegtuzakenschriftelijkvast.Datkansneleenpoli-tiekestatuskrijgen.
Ambtenarenkunnentemakenkrijgenmeteendubbeleloyaliteit.Enerzijdsvallenzewatbetreftdeportefeuilleonderdeburgemeester,anderzijdsvallenzeambtelijkonderdegemeentesecretarisofhetafdelingshoofd.Het iszaakde taken en verantwoordelijkheden, zowel bestuurlijk als ambtelijk, goed tescheiden.
Regio en burgemeesterskringZorgervoordatu, indienvantoepassing,degemeenschappelijkeregeling
kent. Probeer zoveel mogelijk bij deze regionale vergaderingen aanwezig tezijn. Intergemeentelijke samenwerking isveelal eenspeerpuntvanzoweldegemeentealsdeprovincie.Wanneeruvergaderstukkenuitderegioconstanttelaatontvangt,leverhierdancommentaarop.
Zorgvooreenfunctioneleagendatijdensbijeenkomstenvandeburgemees-terskring.Welkemoeilijkhedenkomtutegen?Hoekuntuelkaarondersteunen?Hoekuntuervaringenuitwisselenenelkaartipsgeven?
Meer informatie:•www.integriteitoverheid.nl•Tips&trucs:Gegevensverzamelen,Werkoverleg,Vergaderen,
Beslissen,TFCtrainingsmedia2002•Devliegendestart,TFCtrainingsmedia2002•GeerhardBolte,Ordeopzaken,baasineigenbureau!Wegmetrommelen
tijdverspillers,Haystack,2007
54
Tips voor de eerste 100 dagen
55
Tip
s vo
or d
e ee
rste
100
dag
en
Installatierede - het visitekaartje op dag één
Uwinstallatieredeisheteerstevisitekaartjedatuafgeeft.Benadrukvooralwaaromuvoordezegemeenteheeftgekozen.Houdgeenhoogdravendverhaalenprofileeruniet teveelmetnieuweideeënenplannen.Gaooknietopdestoelvandepolitiekofdeambtenarenzitten.
Inuwredekuntudeambitiesvandevertrouwenscommissiebenoemen,endaareeneerstereactieopgeven.Eenpersoonlijkeintroductieisvangrootbelang.Wiebentuenhoestaatuinhetleven?Hetisookgoedom,indienvantoepassing,depositievanuwpartnertemarkeren,doorbijvoorbeeldtezeggen:“Mijnpartnerisgeenornamentinditambt”of“Ukrijgtgeentweevoordeprijsvanéén.”
Het is handig om de tekst van uw installatierede van tevoren te latencheckendoordegriffier,deloco-burgemeesterofdenestorvanderaad.Alsereenafdelingcommunicatieis,kuntudezeerookbijbetrekken.Voorkomdaterpijnpunteninuwverhaalzitten.
Kennismaking en inwerkprogramma – observeren en investeren vanaf dag twee
Gefeliciteerd!Ubentinmiddelsbenoemdengeïnstalleerdengaatnuechtaandeslag.Indeeerstewekenishetbelangrijkomsneleengevoeltekrijgenbijuwnieuwegemeenteenuopdehoogtetestellenvandebelangrijkedos-siers.Vergeetbijditinwerkenuzelfniet.Organiseeruweigenbegeleidingen
coaching.Uzultindeeersteperiodeveelindrukkenopdoenenindrukkenach-terlaten.Probeervooralnieuwsgierigtezijnnaardevraagwaaromzakenlopenzoalszelopenenteontdekkenwelkenormenenwaardenwordengehanteerd.Doeditzondereennormatiefoordeeltevellen.
Alshetgoedisregeltdesecretaris,bijvoorkeurinoverlegmetdegriffier,eeninwerk-enkennismakingsprogramma.Insommigegemeentenisookdechefkabinetszakenhierbijbetrokken.Datwiloverigensnietzeggendatuzelfgeenaccentenmagleggen.Hetprogrammarichtzichzowelopdeinterneorganisa-tiealsde(externe)omgeving.
Kennismaken met interne organisatieOm uzelf te introduceren bij het personeel is het handig om dit op een
gezamenlijkepersoneelsbijeenkomst tedoen.Ukuntdanuzelfmarkerenenaangevenwatuverwacht,zoalsloyaliteittenaanzienvancollegebesluiten,op-timaledienstverleningaandeburgers,collegialesamenwerkingenintegriteit.Hetisniethandigomgelijkteroependatuallerleizakenwiltverbeteren.Hetisvanbelangomeersteenindruktekrijgenvandeorganisatie.Weesdaaromnieuwsgierignaardevraagwaaromzakenlopenzoalszelopen.Tochzijneraltijdzakendieugelijkwiltaanpakken.Danishetgoedomeenpiketpaalteslaanendaarduidelijkovertezijn.
“Als.baas.ergens.beginnen.is.moeilijk..Je.directe.medewerkers.kennen.je.werkterrein.misschien.wel.beter.dan.jij.en.weten.waar.de.moerassen.en.het.drijfzand. liggen..Ze. letten.op. signalen.van.onwetendheid.of.zwakheid,.op.enig.bewijs.dat.je.niet.tegen.je.taak.bent.opgewassen”.
Uit:RichardKoch,Deexcellentebaas(1999)
56
Tips voor de eerste 100 dagen
57
Tip
s vo
or d
e ee
rste
100
dag
en
Tijdensdeintroductieishetvanbelangdatukennismaaktmetallesleutel-figurenbinnendegemeenteenuwportefeuille.Opwelkewijzedekennis–makingvormkrijgt,isafhankelijkvandecultuur.Ukunterbijvoorbeeldvoorkiezenomelkeafdelingafzonderlijktebezoeken.Bijzo´nbezoekkandeafde-lingvertellenoverdelopendeprojecten.Elkeafdelingmagdaareengeschiktevormvoorkiezen.Deeneafdelinggeeftbijvoorbeeldeenpresentatie,eenan-dere organiseert een boottocht. Vergeet bij uw kennismaking de dislocatiesvandeambtelijkeorganisatieniet,zoalsdegemeentereiniging,hetzwembadendehavendienst.Vaakhebbendezehetideedatzeachtergesteldworden.Ukunterookvoorkiezenomalleeneengesprektehebbenmetdesleutelfiguren,namelijkdeleidinggevendenendebelangrijkstebeleidsmedewerkers.
Voorbelangrijkeenstrategischeprojectenkaneenoverzichtwordenopge-steld,metdaarinkorteenomschrijvingvanhetdossierendestatus.
Het is aan te raden om een kennismakingsbijeenkomst met de onderne-mingsraadtebeleggen.Hierdoorkrijgtueensfeertekeningvandeambtelijkeorganisatie.Formeel isdegemeentesecretarisbestuurder inhetkadervandeWOR(WetopdeOndernemingsraden).Omopdehoogteteblijven,ishethandigomubijvoorbeeldtweekeerperjaartelatenuitnodigendoordeon-dernemingsraad.
Maak ook kennis met de rekenkamer(commissie), de commissie voorberoep- en bezwaarschriften en de ombudsman/vrouw. Houd ook kennis–makingsgesprekkenmetdeandereledenvanhetcollegeenmetdegemeente-secretaris.
Kennismaken met raadsledenHetisgoedomnaderkennistemakenmetderaadsleden.Ukuntzevoor
eenpersoonlijkgesprekuitnodigen.Eendergelijkgesprekkuntueensperjaarherhalen.Ookkuntueenbezoekbrengenaandefracties.Brengnooitalleeneenbezoekaandefractievanjeeigenpartij.
Kennismaken met (externe) omgevingUiteraard ishet vanbelangomookkennis temakenmetde rest vande
gemeente.Ukuntwerkbezoekenbrengenaangrotebedrijvenofaanactueleprojecten op het gebied van ruimtelijke ordening en verkeer. Neem daarbijeenbeleidsambtenaarmee.Dezekangelijkallesoverdeprojectenvertellen.Vergeet bij het plannen van de werkbezoeken niet de portefeuillehouder teinformeren.Ukunthetbezoekalleenafleggen,maarhetkanookvanbelangzijnomhetbezoeksamenmetdeportefeuillehoudertedoen.
Kennismakingmetdeinwonersvindtvooreendeelalplaatstijdensdeborrelenreceptienadeinstallatievergadering.Laatuwgezichtindeperiodedaarnazoveelmogelijkzien.Neemhierbijgeregeldeenwethoudermee.Enerzijdsin-vesteertuzo incontactenmetburgers,ondernemersenorganisaties,ander-zijdsbouwtueengoedewerk-eninformelerelatieopmetuwdirectecollega’s.Maakookkennismetuwcollega-burgemeestersvanomliggendegemeentenendesleutelfigurenvandesamenwerkingsorganenendeveiligheidsregio.
Stel prioriteren en communiceer uw keuzeUkuntnietiedereentegelijkbedienen.Kiesdaaromuwprioriteiten.Losvan
wettelijkekerntaken,zoalsdeportefeuilleopenbareordeenveiligheid,kuntubijvoorbeeld focussenopde raad,hetcollegeofhetbuitengebeuren.Welkefocusuookkiest;communiceeruwkeuze.Overigensishetverstandigdezekeuzemedetebaserenophetprofiel.Inhetprofielstaatimmersbeschrevenwelkeaccentendegemeentelegt.
Observeren tijdens raads- en commissievergaderingenProbeerdoorgoedteobserverenenteluistereneenbeeldtekrijgenvande
onderlingeverhoudingenbinnenderaadenhetcollege,entussenderaadenhetcollege.Hoezijndecoalitiestotstandgekomen?Zittenerpersoneninderaaddievanuithetverledennograncunemeedragen?
58
Tips voor de eerste 100 dagen
59
Tip
s vo
or d
e ee
rste
100
dag
en
Krijggedurendedeeerstevergaderingeneenbeeldvandewijzewaaropergedebatteerdwordt.Welkeruimtenemenraadsledenenwethoudersinhetde-bat?Draaitdediscussieomdeinhoudofompersonen?Hoereagerenmensenopelkaar?Menigeenzalgeneigdzijnomsnel integrijpen.Neemechterdetijdvoordatuinterventiespleegt.Supportvandegemeenteraadisvangrootbelang.Deraadweetveelalwaardeknelpuntenliggen,maarzaldezekennisnietaltijdinhetopenbaaruitdragen.
Erzijnechterooksituatieswaarbijudirectdoortastendenmetgezagmoetoptreden,bijvoorbeeldbijhetoverschrijdenvanwaardenennormen.Hanteerteeninsprekerofraadslidschuttingtaaltijdenseenraadsvergadering,danmagudatniettolererenenhamertudesprekerdirectaf.
Einde van de eerste honderd dagenNadriemaandenweetuongeveerhoedehazeneruitzien,maarnogniet
hoezelopen.Leteropdatumenseninhunwaardelaatenstaniettesnelmetuwmeningklaar.Alsulaatvallendatuhetnadriemaanden‘alweet’,kandatlatertegenuwerken.
Het iszinvolomaanheteindvandeeerstedriemaandeneen informeelgesprekmetdefractievoorzittersendegriffiertebeleggen.Tijdenshetgesprekbespreektuopenlijkdeeersteervaringeneneventueleknelpunten.Zorgervoordateventueleafsprakenschriftelijkwordenvastgelegdenmetwederzijdsein-stemmingwordenondertekend.
“Je.weet.na.drie.maanden.hoe.de.hazen.eruit.zien,.maar.nog.niet..hoe.ze.lopen.”
Jongeburgemeesterdienetinzijntweedegemeenteisgestart.
Meer informatie:•RichardTemplar,Beoordeeldworden,tips&trucs.TFCTrainingsmedia
2002.•www.lokaalbestuur.nl•HetInitiatief,basiscursusvanhetNederlandsGenootschapBurgemeesters
Gemeenteraad, presidium en griffier - werkgever en waakhond
Met de gemeenteraad en de griffier heeft u eerder tijdens de gesprekkenmetdevertrouwenscommissiereedskennisgemaakt.Daarlageeneerstekansomeenfundamentvoorverderesamenwerkingteleggen.Vanafuwinstallatiekomtudegemeenteraadvooralinzijndualerollentegen:alsvolksvertegen-woordigend,kaderstellendencontrolerendorgaan.Daarnaastisenblijftdege-meenteraad-ondanksdekroonbenoeming-uwwerkgever.Hetisvanbelangdatuhetwerknemer-enwerkgeverschapvanafdestartgezamenlijk ingoedoverleginvult.
Bevoegdheden van de gemeenteraadDegemeenteraad,ookwelderaadgenoemd,wordtrechtstreeksdoordein-
wonersvandegemeentegekozen.Datgebeurtiederevierjaarbijdegemeente-raadsverkiezingen.Hetaantalraadsledenisafhankelijkvanhetaantalinwonersvandegemeente.Dekleinstegemeenteheeft9raadsleden,degrootste45.
Deraadsteltdegrotebeleidslijnenvastenbehoortzichnietmetallerleibe-
stuurlijkedetailsbezigtehouden.Daarnaastcontroleertderaadofhetcollegedebestuurstakengoeduitvoert.Tenslottetreedtderaadopalsvertegenwoor-digervandeinwonersvandegemeente.
61
Tip
s vo
or d
e ee
rste
100
dag
en
60
Tips voor de eerste 100 dagen
Deledenvanderaadzijnmeestallidvaneenpolitiekepartij.Datkaneenplaatselijkeafdelingvaneenlandelijkepartijzijnofeenlokalepolitiekegroepe-ring.Hetnadeelvaneenpolitiekegroeperingisdatermeestalgeenpolitiekeofdemocratische legitimatieplaatsvindt,omdateenverenigings-of ledenstruc-tuurontbreekt.De ledenvanéénpartij ineengemeenteraadvormensameneenfractie.Bijpolitiekespanningengebeurthetregelmatigdateenfractielidzichafsplitstenalseenmansfractieverdergaat.
Degemeenteraadkanzijneigencommissiesinstellen.Dezeraadscommis-siesbereidendebesluitvorminginderaadvoorenvoerenoverlegmethetcol-lege.Deburgemeesterendewethouderszijngeenlidvaneenraadscommissie,maareenraadscommissiekandeburgemeesterencollegeledenwelvragenombijeenbepaaldonderwerpaanhetoverlegdeeltenemen.Deraadkanookeenadviescommissiebenoemen,diederaadadviseertoverbepaaldeaspectenvanhetgemeentelijkbeleid.Omdecontrolerendetaakgoeduittekunnenvoeren,beschikt de raadookover demogelijkheidomonderzoekscommissies in testellen.Hetonderzoekmagalleengaanoverhetcollegebeleid.
DeQuickScanDualismevanSGBO,onderzoeks-enadviesbureauvandeVerenigingvanNederlandseGemeenten, isvoorueengoed instrumentomeenbeterbeeldtekrijgenvandegemeenteraad.VoorderaadkandeQuickScanDualismeeengoedeopstapzijnomheteigenfunctionerenbespreekbaartemaken.
Maak kennis met de raadsledenZoalseerderaangegeven,ishetbelangrijkomalsnieuweburgemeesterken-
nismakingsgesprekken met de raadsleden te organiseren. In een grotere ge-meentezouueersteengesprekmetdefractievoorzitterskunnenhouden,envervolgensaanhenvragenofdevolledigeraadeenpersoonlijkgesprekopprijszoustellen.Uhoeftdusnietalles‘vanbovenaf’teorganiseren,maarkuntookderaadhierbijbetrekken.
62
Tips voor de eerste 100 dagen
63
Tip
s vo
or d
e ee
rste
100
dag
en
Inkleineregemeentenkuntuhetpersoonlijkkennismakingsgesprekbijderaadsledenthuishouden.Hierdoorkrijgtueenbrederbeeldvandepersoon.Wie is de partner, wat staat er in de boekenkast, waar liggen de passies?Vraag altijd: “Wat verwacht u van mij?”. Geef aan dat de deur altijdopen staat en geef uw 06-nummer zodat u voor de raadsleden optimaalbereikbaarbent.
GemeenteraadsvergaderingenGemeenteraadsvergaderingen worden maandelijks gehouden; in grote ge-
meentensomsvaker.Dezevergaderingenzijnopenbaarendeagendawordtruimvantevorenbekendgemaakt,vaakookviadeplaatselijkekrant.Alsbur-gemeesterhebtuindegemeenteraadgeenstemrecht.Welkuntuindeverga-deringvanderaadaandediscussiedeelnemen.
Indienunietindegelegenheidbentdevergaderingvanderaadvoortezit-ten,wordtuvervangendoordeplaatsvervangendvoorzittervanderaad.Ditiseenliduitderaad.Ukuntervoorkiezenomderaadsvergaderingtelatenvoorzittendoordevervangendvoorzitterbijdebesprekingvanagendapuntenwaarvanuportefeuillehouderbent.
Weesbijderaadsvergaderingruimoptijdaanwezigengeefiederraadslidbijbinnenkomsteenhand.Bevorderdatderaadsledenelkaarvoorafgaandenna afloopvandevergadering eenhandgeven.Ukuntdituiteraardniet af-dwingen.
Durfvoorzittervanderaadtezijn.Kiesvooreenneutralepositie,enstraalnietuitdatudaarnamenshetcollegeaandevergaderingdeelneemt.Zitdevergaderingvoorconformdevergaderordeenheersendevergadercultuur,metvoldoenderuimtevooronderlingdebat.Gaandewegkuntumeeruweigenstijlontwikkelen.Geefraadsledenhunfinestmomentenlaatzehunstokpaardjesberijden.Garespectvolommetinsprekers,enstimuleerditinderaad.Schudbijvoorbeeldnietneealsiemandietsonzinnigsvertelt.Alshetoveruweigen
portefeuillegaat,laatdandewaarnemendvoorzitterderaadvoorzitten.Zorgvooreengoederelatiemetdewaarnemendvoorzitter.Meestalisernaafloopvaniedereraadsvergaderingeeninformeelsamenzijn.Ditiseengoedmomentomdecontactenmetderaadsledenteverstevigen.Maakvandebegrotingsbe-handelingeenfeestje,enbenadrukdegezamenlijkheidtussenraad,collegeenambtenaren.Uhebttenslottegezamenlijkeenklusgeklaard.Gabijvoorbeeldnadebegrotingsbehandelinggezamenlijkuiteten.
Contacten met raadsledenInvesteerinintervisieenreflectieophetfunctionerenvanderaad.Umag
deraadsledenafentoebestfeedbackgeven.Hetisookaanteradenomeenbenen-op-tafel-sessiemetdefractievoorzitterstehouden.Indewekennadeeersteraadsvergaderingzouueenplenairebijeenkomstmetderaadkunnenhouden,waarinudewederzijdseverwachtingeninventariseert.Vragendieaanbodkunnenkomen,zijn:“Hoegaanwemetelkaarom?”en“Hoestrakhante-renwedevergaderorde?”.
Organiseerminimaaléénkeerper jaareen functioneringsgesprekmeteendelegatievanuitderaad.Zorgtijdenshetgesprekvoortweerichtingsverkeer.Uzounauweerstehonderddageneengesprekkunnenentameren,omuweersteervaringenmetderaadtedelen.
Betrekderaadsledenbijrepresentatievehandelingen.Nodigderaadsledenbijvoorbeeld nadrukkelijk uit als uw gemeente de jaarlijkse vrijwilligersspelduitreikt.Ingrotegemeentenwordenraadsledenregelmatigbijofficiëlehande-lingenbetrokken.ZowordenindegemeenteDenHaagdevrijwilligersspeldenendezogenaamde“GuldenKlinkers”bijtoerbeurtdoorgemeenteraadsledenuitgereikt.
Watinsommigegemeentenpositiefwerkt,ishetsturenvaneenpersoonlijksms’jeaanraadsledenophunverjaardag.Kleinemoeite,grootplezier.Weesalertopprivé-gebeurtenissenofomstandighedenbijraadsleden.
64
Tips voor de eerste 100 dagen
65
Tip
s vo
or d
e ee
rste
100
dag
en
Professionalisering van de raadStimuleer-inoverlegmetdegriffierenhetpresidium-deprofessionalisering
vandegemeenteraad,bijvoorbeelddekaderstelling,derekenkamerfunctie,hetdenkeninmaatschappelijkeeffecten,ennieuweontwikkelingenzoalsmomen-teeldecentravoorJeugdenGezin.Uzouinoverlegmethetpresidiumaan-dachtkunnenbestedenaandeplanning&controlcyclusenwatditbetekentvoordetermijnagendavanderaad.Letdaarbijwelopdatuniettedwingendbent.Datkeertzichalseenboemerangtegenu.Professionaliseringwerktenkelalserraadsbreedbehoefteaanis.Ukuntderaadondersteunenomeengoedraadsprogrammaoptestellen,bijvoorbeelddoorhetorganiserenvaneenbij-eenkomstmetafdelingshoofdenenenkelebegrotingsdeskundigen.Hetcollegeisbijdezebijeenkomstnietaanwezig.
Werking van het presidiumGavoorafnawatdegemeenteverstaatonderhetpresidium.Datkanim-
merspergemeenteverschillen.Somsontbreekteenpresidium,maariserweleen seniorenconvent. Bij andere gemeenten is zowel eenpresidiumals eenseniorenconventaanwezig.HetReglementvanordevoordevergaderingenvanderaadgeefthiernormaalgesprokenduidelijkheidover.Inkleinegemeentenisdesecretarisvaakalsadviseuraanwezigbijhetpresidium,ondanksdatditinstrijdismethetdualisme.
Ukunttijdensdeintroductieperiodeervoorkiezenomdepresidiumvergade-ringenindekernenofwijkenteorganiseren,ennaaflooptesprekenmethetdorpsbelangofdebewonersorganisatie.Hierdoorkomtderaadnaardeburgerstoe.Umoetechtervantevorenwelbekijkenofeendergelijkewerkvormpastbijdecultuurindegemeente.
Samenwerken met de griffierDegriffier issindsde invoeringvanhetdualisme in2002eenbelangrijke
schakeltussenburgemeesterengemeenteraad.Deraadbenoemtdegriffier.
Wettelijk.zijn.de.taken.van.de.griffier.als.volgt.vastgelegd:
Artikel 107De.raad.benoemt.de.griffier..Hij.is.tevens.bevoegd.de.griffier.te.schor-sen.en.te.ontslaan.
Artikel 107a1...De.griffier.staat.de.raad.en.de.door.de.raad.ingestelde.commissies.bij.
de.uitoefening.van.hun.taak.terzijde.2...De.raad.stelt.in.een.instructie.nadere.regels.over.de.taak.en.de.be-
voegdheden.van.de.griffier.
Artikel 107bDe.griffier.is.in.de.vergadering.van.de.raad.aanwezig.
Artikel.107c.[Vervallen.per.02-11-2005]
Artikel 107d1...De.raad.regelt.de.vervanging.van.de.griffier.2...De.artikelen.100,.tweede.lid,.101.en.107.tot.en.met.107c.zijn.van.
overeenkomstige.toepassing.op.degene.die.de.griffier.vervangt.
Artikel 107e1...De.raad.kan.regels.stellen.over.de.organisatie.van.de.griffie.2...De.raad.is.bevoegd.de.op.de.griffie.werkzame.ambtenaren.te.benoe-
men,.te.schorsen.en.te.ontslaan.
Bron:Gemeentewet
66
Tips voor de eerste 100 dagen
67
Tip
s vo
or d
e ee
rste
100
dag
en
inhoudelijkop,welkeoperationelevaardighedenhebbenwehiervoornodig,enwelkeinformelemomentenplannenwe?
Degriffiermaakteenopzetvoorhetfunctioneringsgesprektussenraadenburgemeester.Deprofielschetsdientmeestalalsbasis.Degriffieriszelfbijditgespreknietaanwezig.
Meer informatie:•Internetsiteovercongressen,cursussenenanderebijeenkomstenspeciaal
voorgemeenteraadsleden(www.raadslid.nu)•Uitdepraktijk:dekaderstellenderolvanderaad–handreikingkaderstel-
ling,VernieuwingsimpulsDualismeenlokaledemocratie,VNG2004.•VerenigingvanGriffiers(www.griffiers.nl)•VerenigingvanNederlandseGemeenten(www.vng.nl)ofinformatiecen-
[email protected]•Actieprogrammalokaleoverheid(www.actieprogrammalokaalbestuur.nl)•MinisterievanBinnenlandseZaken(www.minbzk.nl)•Onderzoeks-enadviesbureauSGBO(www.sgbo.nl)•www.lokaalbestuur.nl
Hetisbelangrijkdatualsburgemeesterhierbijwordtbetrokken.Ualsvoor-zittermoet immers intensief samenwerkenmetdegriffier. Eenwekelijksge-sprekmetdegriffier isgebruikelijk.Tijdenshetgesprekkandeagendavoordepresidiumvergaderingwordenvoorbereidenkunnenlopendezakenaandeordekomen.Daarnaastishetdriehoeksoverlegtussenburgemeester,griffierensecretarisergbelangrijk.Hetisessentieeldatdegriffierendesecretarisinditoverlegeengelijkwaardigepositieinnemen.
Weesvrijstrakwatdeproceduresbetreft.Somsstaanonderwerpenalopdecommissie-agenda,terwijlzenogbinnenhetcollegemoetenwordenbespro-ken.OfiseropdedagnadeB&Wvergaderingeenbewonersavondovereenbepaaldonderwerpgepland.Maakhieroverheldereafspraken,zowelmetdegemeentesecretarisalsmetdegriffier.
Bijheikelekwestieskandegriffierdefractievoorzittersbijeenroepen,alzijnsommigegemeenteradeneenbeetjeallergischvoordergelijktorentjesoverleg.Ookhiervoorishetvanbelangomalsvoorzitterheldereprocedureafsprakentemakenmetdegriffier.Hetiszinvolomjaarlijksmetdegriffiereenraadsuitjeteorganiseren.Datkannaaraanleidingvanthema’sdieindegemeentespelen-bijvoorbeeldplattelandsontwikkelingoftoerisme-maarkanookinsamen-werkingmetdeBankNederlandseGemeenten(BNG).
Omwillevandeprofessionaliseringishetvanbelangdatdeburgemeesterofdegriffieralleconferentiesenlezingenvoorraadsledennadrukkelijkonderdeaandachtbrengt.Maakafsprakenmetdegriffierdatalleswaaroverderaadenderaadsledenwordengeïnformeerdookgelijktijdigterkennisvandevoorzittervanderaadwordtgebracht.Laatookeenverordeningvoordegriffieropstellen.
Stimuleerdegriffieromsamenmethetpresidiumeenlangetermijnagendavoorderaadoptestellen.Watgaanweprocesmatigdoen,watpakkenwe
69
Tip
s vo
or d
e ee
rste
100
dag
en
68
Tips voor de eerste 100 dagen
College en gemeentesecretaris - het dagelijks handelen
Indesollicitatieperiodeenrondomdeinstallatieheeftuveelcontactgehadmetdevertrouwenscommissieendeoverigeraadsleden.Hetdagelijkshand-werkligtechterinhetfunctionerenalsvoorzittervanhetcollegevanburge-meester en wethouders en de werkrelatie met de gemeentesecretaris en degriffier.Indezeparagraafwordtbeschrevenhoeuditdagelijkshandelenvormkuntgeven.
Contacten met het collegeAlsburgemeesterbentuinhetcollegedesamenbinder,diedeprocedures
bewaaktenzorgtvooreengoedewerkrelatie.Investeerininformelecontactenmetdecollegeleden.Eengoedemogelijkheiddaarvooriseenwekelijksegeza-menlijke lunch,naafloopvandecollegevergadering.Ook ishethandigomvoorafgaandaanderaadsvergaderingmethetcollegetegaaneten.Ditiseengoedmomentomdepuntjesopdeitezetten.Maakgebruikvanuweersteindrukkenalsnieuwelingencommuniceerditopenmethetcollege.Weesnietbangomfeedbacktevragen.
Hetisgoedomeenpaarkeerperjaarmethetcollegedeheioptegaan,entijdtebestedenaandeinhoudvanhetwerk,bijvoorbeelddeperspectiefnotaendebegroting.Doeookaanteambuilding,ensteldecrucialevragen:“Watdoenwe,waaromdoenwedatenvoorwie?”.Uiteindelijkzouumoetenstre-vennaarsturingopresultaten,maardat isvoorveelcollegesnogeengrotestap.Het ishandigomvoorditsoortbijeenkomsteneenexternebegeleiderin te schakelen.Eendergelijke teambuildingsbijeenkomstkansamenmetdesecretariswordenvoorbereid.Gaookeensmetdecollegeledenenpartnersuiteten.Departnersspeleneenbelangrijkerolbijhetgevenvanruimteaandecollegeledenbijhetuitoefenenvanhunwerk.
70
Tips voor de eerste 100 dagen
71
Tip
s vo
or d
e ee
rste
100
dag
en
Eensper jaarkuntueenvoortgangsgesprekmetdeafzonderlijkewethou-dershouden.Tijdensditgesprekkanzoweldeinhoudelijkevoortgangvandeprojectenwordenbesprokenalsdeonderlingesamenwerking.Hetkanzijndateenwethouderonderdemaatpresteert.Alsvoorzittervanhetcollegeishetwenselijkdatuditmetdezewethouderbespreekt.Udoetdituiteraardtijdenseeneen-op-eengesprek.Uiteindelijkishetaanderaadomoverhetfunctione-renvaneenwethoudereenoordeeltevellen.
“Bij.leiderschap.zijn.drie.zaken.van.belang:.skill,.will.en.thrill..Met.an-dere.woorden:.het.gaat.niet.alleen.om.kennis.en.vaardigheden,.u.moet.ook.dagelijks.uitstralen.dat.u.ontzettend.graag.burgemeester.wilt.zijn.”
Burgemeestervanmiddelgrotegemeente
Verdeling van de portefeuilles Met de invoering van het dualisme krijgt de burgemeester steeds minder
politiekgevoeligeportefeuillestoebedeeld.Welkeportefeuillesgevoeligliggen,verschiltpergemeente.Letdaarombijdeportefeuilleverdelingopdepolitiekegevoeligheidvandeportefeuilles.Zoishetnietaantebevelenomdeporte-feuillefinanciëntenemen,omdatdezevanwegepolitiekekeuzesenmogelijkegevoelighedenbeterbijeengekozenbestuurderpast.
Collegevergaderingen Alsburgemeesterbentuverantwoordelijkvoordeagendavandecollegever-
gaderingenendekwaliteitvandeverslaglegging.Desecretarisdientuhierinteondersteunenenmoetbeoordelenofeenvoorstelbesluitrijpis.Leterookopdatdeambtelijkeadviezenverwijzennaardeproductenbegroting,endatnietstructureelzakenuitdepostonvoorzienwordengedekt,ofdaterlopend
beleidvanuitdealgemenereservewordtgefinancierd.Hetisvanbelangombewusttezijnvanuwdienenderolinhetcollege.U
moetzorgendatiedereentotzijnrechtkomt.Ditdoetuondermeerdoortezorgendatiedereenderuimteendetijdkrijgtomdeeltenemenaanhetdebat.Afentoemagubestopuwstrepenstaan,bijvoorbeeldalseenwethouderdebesluitvormingovereenbepaaldonderwerptijdenscollegevergaderingenals-maarfrustreert.Uspreekthemhierindividueelopaan,dusnadevergadering.
Elke gemeente kent zijn eigenmores rondomde agendering van stukkenopdecollegeagenda.Ganawatdewekelijksedeadlineisvoorhetaanleverenvanstukken.Gaooknaofhetgebruikisdatdeportefeuillehouderhetvoorstelvoorgezienmoethebbengeparafeerdvoordathetkanwordengeagendeerd.Voordecollegevergaderingkuntueenvastagendapuntopnemenwaarbijie-dereenverslagdoetvandebelangrijksteactiviteitenvandeafgelopenweek.Ditwordtinhetopenbaarverslagopgenomenenzorgtvoordeterugkoppelingnaarraadenburgers.Hetvertrouwelijkverslagvancollegevergaderingeniseenbelangrijkinstrument.Hetispergemeentewisselendwathetverslaginhoudt:eenbesluitenlijstofeenverslagmeteenreflectievandediscussie.Naasteenvertrouwelijkverslagkanerooksprakezijnvaneenopenbaarverslag.
“De.roep.om.een.zichtbare.overheid.wordt.vooral.op.lokaal.niveau.ma-nifest..Met.een.centrale.rol.voor.de.burgemeester..Mijn.stelling.is.dat.de.burgemeester.die.rol.het.beste.waar.kan.maken.in.een.niet-politieke,.bestuurlijke.positie..Juist.zijn.status.als.benoemd.door.de.Kroon.geeft.hem. gezag.. Juist. zijn. positie. als. bestuurder. boven. de. partijen. geeft.hem.het.vertrouwen.van.de.bevolking.”
Ministerdr.GuusjeterHorst,Burgemeesterslezing2007
72
Tips voor de eerste 100 dagen
73
Tip
s vo
or d
e ee
rste
100
dag
en
Zorgvooreengoedelijstvantoezeggingen-geldtvoorzowelhetcollegealsderaad-eneenactiviteitenplanning.Inhetcollegeiseengoedetermijnplan-ning vanbelang.Ambtelijke enbestuurlijke afsprakenmoetenwordenvast-gelegd.Vaakgebeurtdit indevormvaneenkwartaalrapportage.Vaakheeftiedereenaandecollegetafeleenvasteplek.Bijeenvierkanteofovaletafelishethandigomaanhethoofdvandecollegetafeltezitten.Houdvooralindegatenwatuzelfeenprettigeplekvindt.Houdbijhetwisselenvanplekerrekeningmeedatditgevoeligkanliggenbijdeoverigecollegeleden.
Werkbezoeken met collegeInkleinegemeentenishetgebruikelijkomperiodiekmethetvoltalligecol-
legeeenbezoektebrengenaaneendorpskern.Erzijnookgemeentenwaardedinsdagmiddagwordtvrijgehoudenvoorwerkbezoekendoorhetvoltalligecol-lege.Houdbijdezebezoekenrekeningmetdeinbrengvandedesbetreffendeportefeuillehouder.
Taken van de gemeentesecretarisDegemeentesecretarisisdealgemeendirecteurvandeambtelijkeorganisa-
tieentevensdebelangrijksteadviseurvanhetcollege.Desecretarisvormtsamenmeteenaantalmanagershetmanagementteam.
Devormenbenaming isafhankelijkvanhetorganisatiemodel.Hetmanage-mentteamneemteenbelangrijkepositieinbijhetuitvoerenvanhetgewenstebeleid.Hetkandaaromwenselijkzijnomperiodiekeengecombineerdever-gaderingteorganiserentussenhetcollegeenhetmanagementteam.Onder-werpendieaanbodkunnenkomen:debegrotingscyclus,hetbepalenvaneentoekomstvisie,depersoneelsformatieeneventueleknelpunten.
Wettelijk.gezien.zijn.de.taken.van.de.gemeentesecretaris.aldus..verankerd:
Artikel 102Het.college.benoemt.de.secretaris..Hij.is.tevens.bevoegd.de.secretaris.te.schorsen.en.te.ontslaan.
Artikel 1031..De.secretaris.staat.het.college,.de.burgemeester.en.de.door.hen.inge-stelde.commissies.bij.de.uitoefening.van.hun.taak.terzijde.2..Het.college.stelt.in.een.instructie.nadere.regels.over.de.taak.en.de.bevoegdheden.van.de.secretaris.
Artikel 104De.secretaris.is.in.de.vergadering.van.het.college.aanwezig.
Bron: Gemeentewet
Uw relatie met de gemeentesecretaris Probeervoordatuwerkafsprakenmaaktdegemeentesecretarisalspersoon
betertelerenkennen.Eengoedepersoonlijkerelatieisdebasisvoorhetwerk.Eenrelatiebouwtuoptijdensformeleoverlegmomenten,maarookgewooninhetdagelijkswerk.Eensimpelvoorbeeldisdatubijvoorbeeld’sochtendstus-sen8en9meestalaanwezigbentenuwdeuropenzet.Zokuntugemakkelijkbijelkaarbinnenlopen.
Uwrelatiemetdesecretarisisafhankelijkvandecultuurvandeorganisatie.Zokanhetgebruikelijkzijnomprivébijelkaaroverdevloertekomen.Inanderegemeentenisditjuistweeruitdenboze.Uiteraardishiergeensprakevangoed
74
Tips voor de eerste 100 dagen
75
Tip
s vo
or d
e ee
rste
100
dag
en
offout.Belangrijkisdatudemoresleertkennen.Vervolgenskuntuuweigenkeuzemaken.Overigensmoetuervoorwakendatderelatietussenuzelfendesecretarisindeogenvananderente‘close’wordtendeindrukontstaat:‘Wijbesturensamendegemeente’.Ditkanweerstandoproepen.
Derelatietussenburgemeesterengemeentesecretarisisdermatebelangrijkdathetwenselijkisomveelteinvesterenindeonderlingevertrouwensband.Informeerofdegemeentesecretarispolitiekactiefis.Ditisvaakgeengelukkigecombinatie,omdathetinvloedkanhebbenopdebeeldvorming.Desecretarisisverplichtomzijnnevenfunctiesopenbaartemaken.
“Pas.als.het.ingewikkeld.wordt,.merk.je.of.het.college.echt..een.team.is.”
Gemeentesecretarisvaneenmiddelgrotegemeente
Hetkangebeurendatderelatiemetdesecretarisnietgoedis.Bespreekditineenzovroegmogelijkstadium.Mochtdesecretarisechtslechtfunctioneren,bouw dan een dossier op en houd een beoordelingsgesprek samen met deloco-burgemeester.Alsdesecretarisnietconamoremetumeegaat,heeftuoverigensalsburgemeesterookeenprobleem.Meldualsburgemeesterinzo’nsituatienooitziek,wantdanbentugeenonderdeelmeervanhetproces.
Hetcollegeisformeelalscollectiefdeleidinggevendevandesecretaris.Laatuinformerenwelkeportefeuillehoudersdefunctionerings-enbeoordelingsge-sprekkenhoudenmetdesecretaris.Bestaateendergelijkeafspraakniet,regelditdan.Alshetgoedgaat,isdatvoordesecretarisfijnomtehoren.Gaathetnietgoed,dankaneendossierwordengevormd.Hetisverstandigom-geheelconformartikel103indeGemeentewet-afsprakentemakentussenhetcollegeendesecretaris.Ditkandebasiszijnvoorhetfunctioneringsgesprektussenhetcollegeendesecretaris.
Samenwerken met de gemeentesecretarisBespreekineenvandeeerstegesprekkenhoeumetelkaarwiltsamenwer-
ken.Zomaaktuwederzijdsdeverwachtingenkenbaar.Vraaghoedespreek-woordelijke tandemtussendesecretarisendeburgemeestereruitgaatzien.Wiegaatwaarover?Metwelke frequentiewordtbilateraaloverleggevoerd?Hoewordtomgegaanmetvertrouwelijkeinformatie?
Probeerzoopenmogelijknaarelkaartezijnenmaakafsprakenhoeudezeeerlijkheidvormgeeft.Bijvoorbeeld:alsdesecretarisietshoortoverdeburge-meesterbinnenhetambtelijkapparaat,danmeldthijdatdirect.
Uwsecretariskanuitstekendalssparringpartnerfungeren.Hijisimmersalseindverantwoordelijkevandeorganisatiegoedopdehoogtevandeprocessenenvandeinhoudvandestrategischedossiers.Vooralbijgrotereonderwerpenishetgoedomuwplanvanaanpakregelmatigteverifiërenbijdesecretaris.Inbeginselbemoeituzichnietmethetambtelijkapparaat.Degemeentesecretarisisverantwoordelijkvoordeaansturingvandeorganisatie.Alsudeportefeuilleorganisatiehebt,bentuwelpolitiekverantwoordelijk.
Hetbesprekenvandevisieopdeorganisatieisbelangrijk.Bespreekmetuwsecretariswelkevisieuhebtopdeorganisatieenwelkeroludaarbijvooruzelfziet.Hetisvanbelangomregelmatigmetdesecretarisvangedachtentewis-selenoverdeplanningencontrolcyclus.Nietomopdestoelvandesecretaristegaanzitten,maarwelvanuituwverantwoordelijkheidvoordekwaliteitvandedienstverlening.
Stemmetuwsecretarisafwiebijwelkegelegenheidspreekt. Insommigeorganisatiesbestaateentraditieoverhettoesprekenvandeorganisatie.Zoishetsomsgebruikdatdesecretarisdeorganisatietoespreektbijdenieuwjaars-bijeenkomst,terwijlinandereorganisatiesdeburgemeesterdenieuwjaarstoe-spraakvoorzijnrekeningneemt.Afstemmingisdusbelangrijk.
76
Tips voor de eerste 100 dagen
77
Tip
s vo
or d
e ee
rste
100
dag
en
Driehoeksoverleg – het kloppend hart van de gemeente
Sindshetdualisme ishetdriehoeksoverleg tussenburgemeester,gemeen-tesecretarisengriffiervangrootbelang.Defrequentievanditdriehoeksover-legverschiltsterkpergemeente.Hetafstemmingsoverlegkaneenspermaandplaatsvinden,maarelkeweekeenoverlegkomtookvoor.Hetdriehoeksoverlegkaneenzeerkrachtig sturingsorgaanzijn,mitseen iederzichopzijneigentakenconcentreert:degriffieropdepolitiek,deburgemeesterophetmedebe-windenhetbestuurendesecretarisopdeuitvoeringendedienstverlening.Inditoverlegkandeburgemeesterverbindendleiderschaptentoonspreiden.
Eenbelangrijkesuccesfactorvoorhetdriehoeksoverlegisdebereidheidvanzowelburgemeester,griffier alsgemeentesecretarisom iets in te leveren tenbehoevevanhetcollectief.
Inalgemenezinvaltdegriffierdetaaktoeomdebehoeftenvanderaadteverhelderenentecommunicerennaarhetcollegeendeambtelijkeorganisatie.Daarbijkanhetgaanom:hetdoenvanvoorstellenvoorkaderstellendeprocessen,werkvormen,proceduresenhetfaciliterenvanderolvanderaadinditproces.Hetdriehoeksoverlegiseenuitstekendeplaatsomdezevoorstellenopenlijkmetelkaartebespreken,waarbijiederditvanuitdeeigenverantwoordelijkheidmoetinvullen.Belangrijkhierbijisdatditgeschiedtopbasisvangelijkwaardigheid.
78
Tips voor de eerste 100 dagen
79
Tip
s vo
or d
e ee
rste
100
dag
en
Externe contacten - burgers, omgeving en pers
Alsburgemeesterbentuhetboegbeeldvandegemeente.Uwordtherkendopstraatenzekerinkleinegemeentenvaakbenaderdalsburgervaderofom-budsman. De pers is een belangrijke informatiebron voor burgers. De wijzewaaropuoverkomtindekrantenopde(lokale)televisieheeftgroteinvloedopdebeeldvorming.Dezebeeldvormingstraaltnietalleenopuzelfaf,maarookopdegemeentealsgeheel.Investeerdaarominuwcontactenmetdemediaenlaatu,samenmethetcollege,trainen.Maarhetbelangrijksteisompleziertehebbenindecontactenmetdepers.
Kennen en gekend wordenKennenengekendwordenisalsburgemeesterbelangrijk.Investeerdaarom
in contactenmetburgers, bedrijven en instellingen inuwgemeente. In ge-sprekkenkrijgtuvaakspontaanterugkoppelingoverhoeertegendegemeenteen het door haar gevoerde beleid wordt aangekeken. Deze feedback is nietaltijdgenuanceerdofpositief,maargeeftweleenbeeldvandemeningvandeinwoners.Doehieruwvoordeelmeeenweesnieuwsgierignaarwatmentevertellenheeft. Investeer ineenbreednetwerk,dusookbuitenuweigenportefeuilles.
Ukunteenkennismakelaarvooruwcollega’szijn.Laatuwmedebestuurderswetenwaarumeebezigbent,bijvoorbeelddoorverslag tedoen indecol-legevergadering.
IndebeginperiodekuntugebruikmakenvandeCommissarisvandeKonin-ginvoorachtergrondinformatieenadviezen.Overigensisdekabinetschefookeenbelangrijkebronvaninformatie.
“Er. ligt. een.belangrijke. sleutel. voor.de.ontwikkeling.van.gemeenten.en.provincies. in.de.samenwerking.tussen.griffier.en.secretaris.. In.de.‘bondgenootschapsrelatie’.weten.de.griffier.en.secretaris.elkaar.te.vin-den.in.goede.en.slechte.tijden,.vindt.strategiebepaling.plaats.en.is.men.ook.welkom.op.elkaars.terrein.”
Bron:Sterkekoppels,sterkbestuur
Meer informatie:•HarrieAardema,Controlvoorleiders,ReedBusinessInformation2007.•A.Hoogerwerf(red.),Overheidsbeleid,eeninleidingindebeleidsweten-
schap,Kluwer2003.•CarienVerhoeffenRoelWever,Sterkekoppels,sterkbestuur.BMC,VGS,
VerenigingvanGriffiers,2007•ArendGeul,Beleidinuitvoering,UitgeverijLemma2002.•Despilmoetwerken(DUOspecial),Rijnconsult2007•RienFraanje(red.),Overbestuurskrachtenmaatschappelijkeveerkracht,
VerenigingvanGemeentesecretarissen(VGS)endeVerenigingvoorBe-stuurskunde(VB)2007.
81
Tip
s vo
or d
e ee
rste
100
dag
en
80
Tips voor de eerste 100 dagen
Spreekuur en werkbezoekenEenwekelijksspreekuurisaantebevelen.Meestaldoendewethoudersdit
ook. Eenvalkuil is dat veel burgersbij u langskomenmetprobleemdossiersdiebijuwcollega’sthuishoren.Geefinzo’ngesprekduidelijkaanwatukuntbetekenen.Somsishetvoldoendeomteluisterenendoorteverwijzen.Alshetbezoekeenandereportefeuillebetreft,laatubijvoorkeurdewethoudereenbilateralefollow-uporganiseren.
Weesalertopneteligekwestiesuitandereportefeuilles,wantdezeliggendoorgaans erg gevoelig. Als klagers meerdere malen langskomen, wees danduidelijkenzegdatuverdernietsvoorhenkuntbetekenen.Burgers,onder-nemersenorganisatiesstellenhetoverigenszeeropprijsomafen toeeenhandgeschreven kaartje van de burgemeester te ontvangen. Kleine moeite,grootplezier.
Hetishandigominuwbeginperiodeaftestemmenmetwelkeorganisatiesenbedrijvenuwiltkennismaken.Ukuntbijvoorbeeldopeenvastmomentindeweekopbedrijfsbezoekgaan.Stemditafmetdeandereportefeuillehouders.Ukuntdezebezoekensamenmetdeportefeuillehouderafleggen.Onderhoudinelkgevalgoedecontactenmetdesmaakmakersinuwgemeenteendesleu-telfigurenvanorganisatiesenverenigingen.Daaraankuntuookgerichtevra-genstellenoverhetgevoerdebeleid,zoals:hoezoudenonzejongerenwerkersmoetenopereren?
Gavoorzichtigommetbelangenorganisaties.Laatunietvooreenkarretjespannen.Eentoezeggingiszoontlokt.Voerdergelijkegesprekkenbijvoorkeurin aanwezigheid van een beleidsambtenaar. Deze kan een verslag opstellenvanhetoverleg.Alsburgemeesterwordtugeachtbovendepartijentestaan.Natuurlijkkuntuuwgezichtafentoebijuweigenpartijlatenzien-vooralopprovinciaalenlandelijkniveau-maarbezoekookdefractievergaderingenvandeanderepartijen.
82
Tips voor de eerste 100 dagen
83
Tip
s vo
or d
e ee
rste
100
dag
en
Contacten met de persHetisverstandigommethetcollegeeenmediatrainingtevolgen.Inzo’n
trainingkrijgtuinzichtindewijzewaaropuoverkomtenleertuditteverbe-teren.Hetisnuttigomdecontactenmetdepersalsvastagendapuntvoordecollegevergaderingoptevoeren.Deelsterugkijken:hoezijnwedeafgelopenweekindemediagekomen?Endeelsvooruitkijken:watwillenwedekomendeweekmeldenenhoewillenweditdoen?
Bedenkopwelkewijzeumetdepersomwiltgaan.Geeftubijvoorbeelduw06-nummeraanjournalistenzodatualtijdbereikbaarbentvoorpersoonlijkcommentaar,oflaatudewoordvoeringlopenviaeencommunicatieadviseur?Alsuincontactkomtmetdemediazorgdandatuvoorbereidbent.Journalis-tenhebbenanderebelangendanu.Bedenkhierbijdatdemediaafhankelijkerzijnvanudanandersom.Umagdusvoorwaardenstellen.
Eengoedcontactmet journalisten isbelangrijk.Verwachtechternietdatumet een journalist off the record gesprekken kunt voeren, uitzonderingendaargelaten.
Accepteer niet als u onterecht in demediawordt aangepakt.Ganaar derechteromeenrectificatieaftedwingen.Eisbijfoutendatdecorrectiesdezelf-deplaats,ruimteoftijdkrijgenalsdeoorspronkelijkefoutieveberichtgeving.
PersgesprekkenEenwekelijkspersgespreknaafloopvandecollegevergaderingisvrijgebrui-
kelijk.Devormverschiltpergemeente.Zokanhetvoltalligecollegeaanwezigzijnenvaakookdegemeentesecretaris.Erzijngemeentenwaarbijhetpersge-sprekbijtoerbeurtdoordeportefeuillehouderswordtgevoerd.
Bijgevoeligezakenishetvanbelangomhetgesprekmetdepersvoortebe-sprekeneneenlijstjetemakenvanpuntendienaarbuitenmogenkomen.Hetpersgesprekwordtbegeleidenvoorbereiddooreencommunicatieadviseur.Deadviseurzorgtervoordatdeopgevraagdeinformatieaandepersterbeschik-kingwordtgesteld.Organiseerbijhetpresenterenvaneenbeleidsstukofbij
hetgereedkomenvandebegrotingeenapartepersconferentie.Somswordentegelijkertijdmeerderepersberichtenuitgedaan.Ditisgoedalseenbeleidsbe-sluitextraaandachtverdiend.Meestalverschijnteenpersbericht integraal indelokalemedia.
“Gebruik.bij. lastige.vragen.van.de.pers.de.zogenaamde. ‘Balkenende.truc’..Begin.uw.antwoord.met.‘Dat.is.een.zeer.belangrijke.vraag..Een.interessantere.kwestie. is.echter.…’..Vervolgens.houdt.u.gewoon.uw.eigen.verhaal.zonder.verder.in.detail.op.de.vraag.in.te.gaan.”
Oud-burgemeestervanmiddelgroteplattelandsgemeente
Geïnterviewd wordenMaakgoedeafsprakenoverhetaccorderenvaneeninterview.Vraagbijeen
gesprekmeteenjournalistovereenbelangrijkonderwerpofuvantevorendetekstmaglezen.Hetisdanwelvanbelangdatualleencommentaargeeftopdefeitelijkeonjuisthedenendejournalistiekevrijheidintactlaat.Hoekorterhetantwoordopdevraag,hoemoeilijkereringekniptkanworden.Denkaanuwkernboodschap.Houdindegatendatdezeboodschapgoedvoorhetvoetlichtkomtdoorhemteherhalen.Denkookinnieuwstermen,denkinkoppen.Komnietmetformeleantwoorden,gaaltijdinhoudelijkopdezaakin.Alsditnietkan, geef dan geen interview. Als een journalist een goed interview met uhebtafgenomenenhet iseengoedverhaalgeworden, laathetde journalistdanweten.Hiermeeversterktudewerkrelatieenlegtueengoedebasisvoorvolgendecontacten.
Wordt u geïnterviewd met een camera, kijk dan in de camera zonder tebewegen.Houduwhandenstilenzethetenebeenvoorhetandere.Ditstaathetmakkelijkst.Probeerlangzamertepratendanunormaaldoet.
84
Tips voor de eerste 100 dagen
85
Tip
s vo
or d
e ee
rste
100
dag
en
Naar buiten treden via de media Eeneigenpersoonlijkepaginaopdegemeentelijkewebsite ishandig.Een
persoonlijkeweblogheeftzozijnvoor-ennadelen.Hetiseenmiddelomjezelfteprofileren,maarumoethemnatuurlijkwelup-to-datehouden.Ditbetekentdenodigezelfdiscipline.
Eenandervoorbeeldomuteprofilerenisomperiodiekeencolumnteschrij-venindelokalekrant.Hierinkuntuinzichtgeveninuwwerkweek,maarookaandachtvragenvoor specifiekeprojectenenproblemen.Zorgervoordatunietteveelindekrantkomt.Uwiltnatuurlijknietonzichtbaarzijn,maaralsuergvaakmetuwhoofdindekrantstaat,kandatleidentotirritaties.
Blijf jezelf, er zijn al zoveel
anderen
Loesje
86
Tips voor de eerste 100 dagen
87
Tip
s vo
or d
e ee
rste
100
dag
en
Persoonlijk welbevinden, professionalisering en rechtspositie
Persoonlijkevoldoeninginuwnieuwefunctiealsburgemeesterheeftnatuur-lijkooktemakenmetuwpersoonlijkheidskenmerken,uwfysiekeenpsychi-schegesteldheidendemanierwaaropuinhetlevenstaat.Vandaardatwijindezeparagraafnietalleenstilstaanbijuwprofessionaliseringenrechtspositie,maarookdemenselijkekantenuwindividuelethuissituatie.
Gezondheid en ziekteAandebasisvanhetpersoonlijkwelbevindenligteengoedelichamelijkeen
geestelijkegezondheid.Eenburgemeesterisookeenmens.Hetisdaaromvanbelangomeengoeddagritmeinachttenemen,goedteetenenteslapenenregelmatigtijdtenemenvoorsportenontspanning.Aangezienhetambtonre-gelmatigewerkzaamheden,overwerkenstressmetzichmeebrengt,ishetdestebelangrijkeromregelmatigtebewegenenteontspannen.Hetgroterisicovanhetburgemeesterschapisdathetambtuvolledigopsloktendaterampertijdisvoorrust,bezinningenverdieping.
“Managers.zijn.over.het.algemeen.eenzaam,.zo.is.gebleken..Hoe.ho-ger.zij.op.de.ladder.komen,.des.te.eenzamer..Zij.hebben.nu.eenmaal.minder.mogelijkheden.om.diepgaande.sociale.contacten.op.te.bouwen.dan.hun.medewerkers..Dat.ligt.vooral.aan.de.vaak.tegengestelde.belan-gen.en.verschillende.verantwoordelijkheden.”
Uit:JonathanKitching,Enookmorgengezondweeraanhetwerk(1999)
Rol van uw partnerNeem indienvan toepassinguwpartnermeenaar formeleaangelegenhe-
den.Alsuwpartnernietgraagmeegaat,communiceerdatdan inhetbeginmethetcollege.Erzijnnatuurlijkwelgelegenhedenwaarverwachtwordtdatuwpartneraanwezigis.
Het isprettigalsuwpartnerhet leukvindtomechtgenootvandeburge-meestertezijn.Inkleinegemeentenwordthetvaakgewaardeerdalsdepartnerzichregelmatiglaatzien,enmetenthousiasmeaanactiviteitendeelneemt.Ditkosttrouwensweldenodigetijd.Hetisnietzodatmentweevoordeprijsvanéénkrijgt.Menmoetbegripopbrengenalsuwpartnereenbeperkterolwensttespelen.
Uwpartnerisdagelijkseenklankbord.Indiezinishethandigalsuwpartnerinteresseheeftinzakenwaarmeeeenburgemeesterwordtgeconfronteerd.
Betrekken van uw kinderenWeesnooitonverwachtabsentvanwegeuwkinderen.Noodgevallenzijn
natuurlijkdeuitzonderingopde regel.Overhetbetrekkenvanuwkinderenbijactiviteitenzijndemeningenverdeeld.Bijjongekinderenligtditmakkelij-ker.BijdeintochtvanSinterklaasishetnatuurlijkfantastischalszevlakbijdeGoedheiligmanmogenstaan.Ouderekinderenkunnenveel lasthebbenvanhetfeitdatzezoonofdochtervandeburgemeesterzijn.
Vasteafsprakenwerkenhetbeste.Houdalleschoolvakantiesinprincipevrij,ookalgaatunietweg.Alsujongekinderenheeft,dankuntuaangevendatuinprincipetussen18.00uuren20.00uurnietophetgemeentehuisbent.Ookkuntubijvoorbeeldstandaardnaeenraadsvergaderingindeavonddeeersteurenindedaaropvolgendeochtendvrijnemen.
88
Tips voor de eerste 100 dagen
89
Tip
s vo
or d
e ee
rste
100
dag
en
Privacy bewarenInkleineregemeentenwordthetgewaardeerdalsuuwboodschappenzoveel
mogelijkbijdeplaatselijkewinkeliersdoet.Sommigeburgemeestersvindenhetjuist prettiger om in de anonimiteit buiten de eigen gemeente – ongestoord-boodschappen tedoen.Ookalsubijvoorbeeldnaarde sportschoolofhetzwembadgaat,kuntuzichdaarsomsminderprettigbijvoelen.Umoetalsburgemeestersgezinonderdeelvandeplaatselijkegemeenschapwillenzijn.Leteropdatunietteamicaalmetdebevolkingomgaat.Natuurlijkhebturechtopeeneigengezinsleven.
“In.het.begin.van.mijn.ambtsperiode.ging.ik.iedere.vrijdagochtend.met.de. ‘vroege.vogels’. in.het.plaatselijke.zwembad.baantjes.trekken..Het.water.was.dan.extra.verwarmd.en.dat.was.prettig.omdat.ik.regelmatig.rugklachten.had..Ik.kreeg.echter.het.gevoel.dat.ik.met.een.zwemmend.spreekuur.bezig.was.en.ben.er.snel.mee.gestopt.”
Eenburgemeesterineenmiddelgrotegemeente
Hetislastigominuwgemeentevriendentemaken.Hieropzijnnatuurlijkuitzonderingen,bijvoorbeeldeenvriendschapmeteenoud-wethouderwaarueengoedebandmeehebt.Dergelijkepersonenzijnergwaardevolomdatzeukunneninformerenover(partijpolitieke)zakendieachterdeschermenspelen.Vanoudsherhaddendenotabelen,zoalshuisarts,pastorenbestuurdersvanhetdorp,veelcontacten.Tegenwoordigisdatnietaltijdhetgeval.
Vrouwelijke burgemeestersVrouw-zijnhoeftinhetburgemeesterschapnietechteenonderwerptezijn.Het
isweleenfeitdatopditmomentslechts16%vandeburgemeestersvrouwis,endatsommigegemeentennognooiteenvrouwelijkeburgemeesterhebbengehad.
Vrouwelijke burgemeesters kunnen te maken krijgen met specifieke aan-dachtspunten, zoals het functioneren als vrouw in een mannenorganisatie,hetglazenplafondeneventueelhetglazenklif.Mochtualsvrouwelijkeburge-meestereenvergaderingnogalpittigvoorzitten,dankuntuachterafhetverwijtkrijgendatu een schooljufbentof ‘nogaldebroek aanheeft’. En alsu veelaandachtbesteedtaandetails,kanergeroepenwordendatudehoofdlijnenuithetoogverliest.Eenanderaspectishetdragenvanrepresentatievekleding.Ondankshetfeitdatburgemeesterseenredelijkeonkostenvergoedingontvan-gen,makenvrouwensomsmeerkostenomdatzenietaltevaakindezelfdekledingcombinatieophetwerkwillenverschijnen.
“Vrouwen.die.helemaal.in.het.zwart.gekleed.zijn,.kunnen.overkomen.als.één.blok.zwart..Die.zijn.ongenaakbaar,.ze.stralen.uit.dat.niemand.aan.ze.mag.komen.”
YfkeKingma,visagiste
Decombinatiemoederschap-burgemeesterschapisvoorsommigevrouwe-lijkeburgemeestersmetjongekinderenlastig,omdatheteenflexibelekinder-opvang en achtervang voor onverwachte gebeurtenissen vraagt.Niet iedereburgemeesterheefteenpartnerthuisdiefulltimezorgvaderwilzijn,dushetisvanbelangdatergoedeenbetrouwbarekinderopvangis.
Verhuizen naar de gemeenteZorgdatuvanafdagéénindegemeentewoont,tenzijuhieroverafspraken
metdegemeenteraadhebtgemaakt.Deraadkanvooreenperiodevanmaxi-maaleenjaarontheffingvandeverhuisplichtverlenen,maarmeestalmaaktugeengoedeindrukalsutelangwachtmetverhuizen.Zoekzosnelmogelijkeenpassendewoningofhuurtijdelijkeenonderkomen.Probeeruteverdiepen
90
Tips voor de eerste 100 dagen
91
Tip
s vo
or d
e ee
rste
100
dag
en
indecultuurvandegemeente:gaeensnaardedorpskroeg,gainverschillenderestaurantseten,stapeensbijeenondernemernaarbinnenenweesonaange-kondigdaanwezigbijevenementen.
“Mijn.puberzoons.zien.het.absoluut.niet.zitten.om.van.de.Randstad.naar.het.platteland.te.verhuizen..Dat.betekent.dat.ik.voorlopig.in.mijn.eentje.in.de.nieuwe.gemeente.ga.wonen.en.dat.ik.mijn.zoons.af.en.toe.in.het.weekend.zal.zien.”
Eenpasverhuisdeburgemeester
Verdere professionaliseringDegevraagdecompetentiesstaanuitgebreidindeprofielschets.Tochgeeft
diteenbetrekkelijkbeeld.Hetisvanbelangdatuerindeeerstehonderddagenachterkomtwatmennuechtwilenwelke(ongeschreven)verwachtingenerleven.Ditkandoorveelgesprekkentevoeren.
Mochtindeselectieproceduregeenassessmentzijnafgenomen,danishethandigomzelfeenontwikkelassessmenttelatendoen.Hierdoorkrijgtumeerzichtopuwcompetenties,valkuilenenwittevlekken.Umoetwelbereidzijnomderesultatenvanhetassessment inkleinevertrouwelijkekringtedelen.Naaraanleidingvandezetestendegesprekkendieubijdestartmetderaadofgriffiervoert,kuntuuweigenprofessionaliseringverdervormgeven.SomsiseenintroductiecursusoverdeAlgemeneWetBestuursrechtaantebevelenofeenmeerdaagsecursusovercrisisinterventie.
Hetisiniedergevalgebruikelijkomdeintroductiecursus-HetInitiatief-vanhetNederlandsGenootschapvanBurgemeesterstevolgen.Maakverdereenopmaatopleidingsprogrammaopbasisvandeopleidingengidsdieiederjaarverschijnt.Zorgdatuopdebelangrijkeconferenties,onderanderedejaarver-gaderingenhetVNG-congres,aanwezigbent.
Coaching en intervisieMisstappenbijdestartkunnenuw imagoeenflinkeknauwgeven.Alsu
bijvoorbeeldnietweetwat‘Reserves’of‘Voorzieningen’zijn,kuntuditbestaangeven,maarmoetuweluwkennissnelbijspijkeren.Hebtunognooitineencollegegezeten,danishetverstandigomcoachingteorganiseren.Wachtdaarniettelangmee.Ditgeldtookvoorburgemeestersdieeerstwethouderzijngeweest.Hetburgemeesterschapisietsandersdaneenwethouderschap.Ukuntcoachingkrijgenopinhoud,persoonlijkeeffectiviteitofopbeide.Hetisgebruikelijkdatdegemeentedekostenvoorcoachingvoorhaar rekeningneemt.Bespreekditvoorafmetdegemeentesecretaris.Zovoorkomtudateenrekeninggaat‘zweven’indeorganisatie.
Informeerbinnenuwnetwerkofueenervarenburgemeesterafentoekuntbellenofbezoeken.Uzouookomeen‘buddy’kunnenvragen,diedevolks-aardendecultuurvandegemeentevanhavertotgortkent.Hetgaatdaarbijniet zozeer om een professionele coach, maar iemand die de gebruiken enmoresindegemeentekent.
Feedbackmoetuzelforganiseren.Ukunteenpaarpersonenuitdegemeen-teselecteren,bijvoorbeeldeenondernemereniemandvandebuitendienst,enafentoevragen:Hoevindtudatdegemeentehetdoet?Dankomtderolvandeburgemeestervaakvanzelfaandeorde.
Hetiszinvolomeenprofessionelecoachtenemen.Bijvoorkeuriemandmetruimepolitiek-bestuurlijkeervaring.Probeerregelmatigeenmomentteprikkenvooreencoachingsgesprek.Tussendoorkuntutelefonischcontactopnemen,bijvoorbeeldalsulastigeschriftelijkevragenmoetbeantwoorden.
RaadpleegregelmatigdewebsitesvanbijvoorbeelddeVerenigingvanNe-derlandse Gemeenten (VNG), Binnenlands Bestuur, Ministerie van Binnen-landseZaken,deBankNederlandseGemeentenenInAxis.Ookishethandigomrelevantenieuwsbrieventebestuderen,bijvoorbeeldovercrisisbeheersing.
92
Tips voor de eerste 100 dagen
93
Tip
s vo
or d
e ee
rste
100
dag
en
Artikel 671...De.burgemeester.vervult.geen.nevenfuncties.waarvan.de.uitoefening.
ongewenst.is.met.het.oog.op.de.goede.vervulling.van.zijn.burgemees-tersambt.of.op.de.handhaving.van.zijn.onpartijdigheid.en.onafhanke-lijkheid.of.van.het.vertrouwen.daarin.
2...De.burgemeester.meldt.zijn.voornemen.tot.aanvaarding.van.een.ne-venfunctie,.anders.dan.uit.hoofde.van.zijn.burgemeestersambt,.aan.de.raad.
3...De.burgemeester.maakt.openbaar.welke.nevenfuncties.hij,.anders.dan.uit.hoofde.van.zijn.burgemeestersambt,.vervult.
Artikel 711...De.burgemeester.heeft.zijn.werkelijke.woonplaats.in.de.gemeente.of,.
indien.hij.burgemeester.is.van.meer.dan.een.gemeente,.in.een.van.die.gemeenten.
2...De. raad. kan.voor. ten.hoogste. een. jaar.ontheffing.verlenen.van.de.verplichting.om.de.werkelijke.woonplaats.in.de.gemeente.te.hebben.
Artikel 721...Indien. de. burgemeester. langer. dan. zes. weken. buiten. de. gemeente.
wenst.te.verblijven,.behoeft.hij.daartoe.de.toestemming.van.de.com-missaris.. De. toestemming. mag. alleen. worden. verleend,. indien. het.belang.van.de.gemeente.zich.daartegen.niet.verzet.
Bron:Gemeentewet
Wettelijk.is.de.rechtspositie.van.de.burgemeester.als.volgt.vastgelegd:
Artikel 661...De. burgemeester. geniet. ten. laste. van. de. gemeente. een. bezoldi-
ging,. die. bij. of. krachtens. algemene. maatregel. van. bestuur. wordt. .geregeld.
2...Daarbij.kunnen.tevens.regels.worden.gesteld.betreffende.tegemoet-koming.in.of.vergoeding.van.bijzondere.kosten.en.betreffende.andere.financiële.voorzieningen.die.verband.houden.met.de.vervulling.van.het.burgemeestersambt.
3...Buiten.hetgeen.hem.bij.of.krachtens.de.wet.is.toegekend,.geniet.de.burgemeester. als.zodanig.geen. inkomsten,. in.welke.vorm.ook,. ten.laste.van.de.gemeente.
4...De. burgemeester. geniet. geen. vergoedingen,. in. welke. vorm. ook,.voor. werkzaamheden,. verricht. in. nevenfuncties. welke. hij. vervult. .uit.hoofde.van.het.burgemeestersambt,.ongeacht.of.die.vergoedingen.ten.laste.van.de.gemeente.komen.of.niet..Indien.deze.vergoedingen.worden.uitgekeerd,.worden.zij.gestort.in.de.gemeentekas.
Wettelijke rechtspositie Informatieoveruwrechtspositiekuntuvindeninhet“Rechtspositiebesluit
Burgemeesters” Voor de primaire arbeidsvoorwaarden volgen burgemeestersdeCAOvoorRijksambtenaren.Controleeruweerstesalarisstrookgoed.Somsgaaterietsmismetdejuisteinschaling.
94
Tips voor de eerste 100 dagen
95
Tip
s vo
or d
e ee
rste
100
dag
en
Houdualtijdaandewettelijkeregelsvoordeclaratiesenonkostenvergoe-dingen,enbespreekdezeregelsaanhetbeginvanuwaanstellingmetdege-meentesecretaris.
Letalsburgemeesteropmetnevenfunctiesinhetbedrijfsleven.Ookalspart-ner van een burgemeester is het is lastig om bestuursfuncties te vervullen,vooralalshetgesubsidieerdeinstellingenbetreft.Kijkhierdusmeeuit.
APPA ook voor burgemeestersVermoedelijkgaatmedio2008deAlgemenePensioenwetPolitiekeAmbts-
dragers(APPA)ookvoorburgemeestersgelden.Burgemeestersvallendanon-der hetzelfde regime als ministers, Tweede Kamerleden en wethouders. Deingangsdatumisafhankelijkvanpolitiekebesluitvormingoverditonderwerp.Voor zittende burgemeesters wordt met de minister een overgangsregelingafgesproken.Voorvragenoveruwpensioenkuntu terechtbijhetABP,hetpensioenfondsvoorambtenaren.
Word lid van beroepsorganisaties en vakbondenHetovergrotedeelvandeburgemeestersislidvanhetNederlandsGenoot-
schapBurgemeesters(NGB).Sluituhierbijaan.Veelalisditreedsgeregeldviadegemeente.HetNederlandsGenootschapBurgemeestersiseenberoepsgroepdiezichondermeerbezighoudtmetdeprofessionaliseringvanhetambt.
Worddaarnaastlidvanéénvandevakorganisaties.Alsburgemeesterzituineenglazenhuiseneenprobleemofconflictissnelgeboren.Hetisprettigomterugtekunnenvallenop(juridische)ondersteuningmetbetrekkingtotuwrechtspositieenarbeidsvoorwaarden.AbvakaboFNV,CNVPubliekeZaakenVBBBzijnactiefvoorburgemeesters.ZijvoerenookhetGeorganiseerdOverleg(GO)met deMinister vanBuitenlandseZakenover de arbeidsvoorwaardenvanburgemeesters.
Burgemeester in de knelEenburgemeesterkanineensituatieterechtkomendathetvertrouwendoor
degemeenteraadwordtopgezegd.Dathoeftnietaltijdde‘schuld’vandebur-gemeestertezijn,maarkantemakenhebbenmetdegrilligheidvandepolitiek.Hetfunctionerenvaneenburgemeesterwordtnietaltijdobjectiefbeoordeeldzoalsdatbijeen ‘gewone’ambtenaarhetgeval is.Het isafhankelijkvandemeningvaneenmeerderheidvandeledenvandegemeenteraad.Indiezinisderechtspositievaneenambtenaarsterkerdandievaneenburgemeester.
Wanneerhetvertrouwenineenburgemeesterdoordemeerderheidvandegemeenteraadwordtopgezegdofalsersprakeisvanverstoordeverhoudingenishetgebruikelijkdateenburgemeesterzijnambtneerlegt.Delaatstetijd isdepower-burgemeesterinopkomst.Datzijnburgemeestersdiezichnietdirectlatenwegsturen.Zetrekkennietgelijkconclusies,enwachtendebevindingenvandeCommissarisvandeKoninginaf.
“De.hoogleraren.Korsten.en.Aardema.hebben.een.zeer.lezenswaardig.rapport.over.vallende.burgemeesters.opgesteld..Het. is.hun.verwach-ting.dat.in.de.komende.tijd.de.kans.op.meer.ongelukken.in.loopbanen.van. burgemeesters. groot. is.. Dat. heeft. alles. te. maken. met. de. in. dit.tijdsgewricht. verschuivende.normen. en.waarden..Voor. een. leider. in.een.politiek-bestuurlijke.omgeving.is.het.goed.naar.jezelf.te.kijken,.je.voortdurend.aan.te.passen.aan.de.nieuwe.context.en.vooral.de.rol.van.verbinder.te.kiezen.”
BasEenhoorn,adviseurinhetopenbaarbestuurenoud-burgemeester
96
Tips voor de eerste 100 dagen
97
Tip
s vo
or d
e ee
rste
100
dag
en
Alseendreigendontslagonafwendbaaris,krijgtdeburgemeestertemakenmetverscheidenepersonenen instanties.DeCommissarisvandeKoningindient op de hoogte gebracht te worden. Soms laat deze een onafhankelijkonderzoekuitvoerenofeenbemiddelaarbenoemen.DeCommissarisvandeKoningintreedtbijdreigendontslag incontactmetdeMinistervanBuiten-landseZaken.Deministerisdegenedie,namensdekroon,hetontslagmoetverlenenenlaatdaarbijhetadviesvandeCommissarisvandeKoninginzwaarwegen.DekabinetschefvanhetministerievanBinnenlandseZakenvoertbijdeontslagprocedureinderegelderegieentreedtopalscontactpersoonvandeminister.Eventueelkaneenburgemeesterdehulpinroepenvaneenadvocaaten,conformdewettelijkebezwaarprocedures,inberoepgaan.
Alsdekroondaadwerkelijk(eervol)ontslagverleent,heeftdeburgemeesterrechtopeenWW-uitkeringtenlastevandegemeente.Dehoogteenduurvandeuitkeringisafhankelijkvandeleeftijdenhet(ambtelijk)arbeidsverleden.Deopbouwvanhetpensioenbeperktzichtoteenpercentagevan37,5%.TijdensdeperiodedateenWW-uitkeringgenotenwordt,heeftdeburgemeesterdeverplichtingomzichtemeldenbijhetCWIenomtesolliciteren.HetisindezeperiodeaantebevelenomdepensioenadviseurvanhetABPtebellenomdeuitkerings-enpensioenbedragendoortelatenrekenen.
“Toen. ik.mij. als.ontslagen.burgemeester.bij.het.CWI-kantoor.meldde.moest.ik.gewoon.als.iedere.andere.burger.een.nummertje.trekken..Toen.de.consulent.op.het.inschrijfformulier.het.woord.‘burgemeester’.ontdek-te.werd.ik.opeens.snel.geholpen.en.zeer.vriendelijk.te.woord.gestaan.”
Oud-burgemeestervaneenmiddelgrotegemeente
In plaats van een uitkering bestaat sinds 2006 de mogelijkheid om eendienstverbandaantegaanmeteendetacheringbureaumeteenABP-aanslui-ting.Dit isgeregeld inhetRechtspositiebesluitBurgemeestersonderdekop‘flankerendbeleid’.Dekostendiebetaaldzoudenwordenvoorhetbetalenvandeuitkering,kunnenwordenaangewendvoorhetfinancierenvanhetdienst-verbandbijeendergelijkbureau.Hetvoordeel isdatdearbeidsvoorwaardengelijkblijvenendatdepensioenopbouwbijhetABPonverminderddoorloopt.Inmiddelsiseenaantalex-burgemeestersindienstgetredenbijP&OServicesGroepBVteHedel.Zijwerkenalsinterim-managerofzijnvanuitdatdienst-verbandopzoeknaareennieuwestructurelefunctie.Eenaantalheeftviadezeconstructiereedseenanderebaangevonden.
Het leven na het ambtVroegerwerdmenburgemeestervoorhetleven.Anno2008biedthetburge-
meesterschapgeengarantiemeertothetFlexibelPensioenenUittreden(FPU).Investeerdaarom inpermanente loopbaanontwikkelingendenknaoverhetlevennahetburgemeestersambt.HetbenoemenvanEerderVerworvenCom-petenties(EVC)enhetvertalenvandezecompetentiesnaardearbeidsmarktkanhierbijbehulpzaamzijn.
98
Tips voor de eerste 100 dagen
99
Tip
s vo
or d
e ee
rste
100
dag
en
Effectief managementbegint met
zelf-management
Meer informatie:•JonathanKitching(red.),Enookmorgengezondweeraanhetwerk,
UitgeverijThema,2000.•NederlandsGenootschapvanBurgemeesters,Opleidingsgidsvoor
burgemeesters.•WiekedeHaanenElskeRiemersma,Echtmooi–Vrouwenover
schoonheideninnerlijkekracht,UitgeverijBornmeer2008.•FredFleurke,Organischebijstand.Analysevanhetinterventierepertoirevoor
gemeenteninaanhoudendebestuurscrises.MinisterieBZK,2008.•ArnoF.A.KorstenenHarrieAardema,DeVallendeburgemeester,
MinisterieBZK2006.•ArnoKorstenenStanvandeLaar,Dekusendeoorvijg,hetgedwongen
vertrekvanburgemeesterLidewijDigici,PriceWaterhouseCoopers,2007•LoekievanMaaren-vanBalen,Hoezoburgemeester,UitgeverijBZZTôH,
2003.•BoudewijnWarbroek,Devalvaneenburgemeester,grootheidswaanen
machtsmisbruikinbestuurlijkNederland,DeFontein2007.•BurgemeestersvakbondenAbvaKabo,CNVenVBBB•Rechtspositiebesluitburgemeesters,www.bzk.nl•InternetsitesvanhetMinisterievanBinnenlandseZaken(www.minbzk.nl),
P&OServicesGroep(www.posg.nl)enAlgemeenBurgerlijkPensioenfonds(www.abp.nl).
100
Slotwoord en aanbevelingen
101
Slot
woo
rd e
n aa
nbev
elin
gen
Slotwoord en aanbevelingen
door Frank Damen, algemeen directeur P&O Services Groep
103
Slot
woo
rd e
n aa
nbev
elin
gen
102
Slotwoord en aanbevelingen
WWijhopendatunahetlezenvanditboekbetervoorbereiddesollicitatie-proceduredoorloopt,endatualsnieuweburgemeesternahonderddagendegewensteweginslaat.Natuurlijkisditboeknietalleengeschrevenvoorkandidatendieoverwegenomhetambtvanburgemeestertebekleden.Ookpersonenenfunctionarissendieinrelatiestaantotdeburgemeesterkunnenbaathebbenbijditpraktischnaslagwerk.
Iniedergevalhopenwijdatuuwpraktijkinzichtinhetlokaalbestuurhebtkunnentoetsenenmogelijkhebtkunnenaanscherpen. Isdatgelukt,dan isdedooronsbeoogdemeerwaardegerealiseerd.Bovendienhopenwedatdoorhetterugkoppelenvandekennisnaardepraktijkruimteontstaatvoorverdereprofessionalisering.
VanuitP&OServicesGroepzijnwijdagelijksactiefinloopbaanbegeleidingvanambtenarenenbestuurders.Onzeinspanning,alserkendInvestor-in-Peo-ple,isgerichtophetvindenvaneennieuwloopbaanperspectiefopbasisvandebeschikbarecompetenties.
Het begeleiden van ex-bestuurders naar de arbeidsmarkt is een uitdagingeninonzeovertuigingvraagtdatomeenindividueleaanpak.Wijconstatereninonzedagelijksepraktijk een spanningsveld tussende arbeidsmarkt endecompetentiesvanbestuurders.Wijwillendezeafstanddaadwerkelijkbeslech-ten.Daaromhebbenwijeind2007,insamenwerkingmethetministerievanBuitenlandseZaken,deVerenigingvanNederlandseGemeenten(VNG)enhetNederlands Genootschap van Burgemeesters (NGB), een opdracht verstrektaanhetInstituutvoorArbeidsvraagstukken–eenonderdeelvandeUniversiteitvanTilburg-naarverbeteringvanloopbaanperspectievenvoorex-bestuurders,zoals burgemeesters, wethouders, gedeputeerden en Tweede Kamerleden,doorheterkennenvaneerderverworvencompetenties(EVC).
104
Slotwoord en aanbevelingen
105
Slot
woo
rd e
n aa
nbev
elin
gen
Zoalsuziet,zijnonzemobiliteitsoplossingentotophedenmetnamecura-tiefvanaard.Maardoordenieuweinstroomvanex-bestuurdersbinnenonzeorganisatieontstaat eengoedekijkopdepraktijk envalkuilenhierbij.Dezepraktijkkenniswillenwemiddelsditboekgraagmetudelenzodatweookopdezewijzeeenbescheidenbijdragekunnen leverenaaneenbeteropenbaarbestuur.
Geenenkelboek isallesomvattend,zoookditboek. Indeveleplezierigegesprekkenindeaanloopnaarditeindproducthebbenwetevensaanpalendethema’senvraagstukkenbesproken,zoals:
•Hoekunnenweeenbijdrageleverenomhetaantalvrouwelijkeburgemees-tersteverhogen?
•Opwelkemanierzorgenwevooreengoedebalanstussenzorgtakenenhetambtvanburgemeester?
•Isereenconcreetloopbaanperspectiefnahetambtvanburgemeester?
Overdeeerstetweevragendenkenwegraagmetumee.Delaatstevraagkun-nenweopbasisvanonzepraktijkervaringvolmondigmetjabeantwoorden.
TenslottezoudenwijgraagtweeconcreteaanbevelingenrichtingdeMinis-tervanBuitenlandseZakenwillenbenoemen.Deeersteishetcreërenvaneenvertrouwensfunctievoorburgemeesters.Metnamewanneerburgemeestersinde knel komen,blijkt dat zij eigenlijknergens terechtkunnen.Zij zittendanvolopinhetspanningsveldtussendeformeleKroonbenoemingendegemeen-teraadalsinformelewerkgever.Hetzouhelpenalszijopdatmomentterechtkunnenbij eenonafhankelijkevertrouwenspersoondiekennisheeftvanhetburgemeestersambtenderechtspositie.
De tweede is het ontwikkelen van eenoriëntatiecursus enbasisopleidingvoordegenendieoverwegenburgemeester teworden. Eendergelijk aanbodkandeverdereprofessionaliseringvanhetambtversterkenenhetaantalgeval-lenburgemeestersterugdringen.DebetreffendeopleidingenkunneninnauwoverlegmethetNGBendescholingsinstitutenvandepolitiekepartijenopge-zetworden.
Natuurlijk zijn wij benieuwd naar uw bevindingen. Wij zien deze graagtegemoet via ons e-mailadres ([email protected]). Mede namens onze collegaTitiaLontenco-auteurLianePielanenwilikuhiervooralvastbedanken.
106
Bijlagen
107
Bijl
agen
Bijlagen
108
Bijlagen
109
Bijl
agen
Bijlage A - Etiquette, aanspreektitels en protocollen
EtiquetteEtiquetteishetgeheelvanbeleefdheidsregelsenomgangsvormen.Dekern
van etiquette isdatu rekeninghoudtmetdegevoelens van anderen endegebruikenindesamenleving.
KledingOmuwgastenduidelijkheidteverschaffeniseenkledingvoorschriftopuw
uitnodigingwenselijk.Indienuzelfeenuitnodigingontvangtzonderkleding-voorschriftinformeererdannaar.
Tenuedevilleiseenruimbegrip.Vanmannenwordtverwachtdatzeeenpakdragenenvrouweneenjurk,mantelpakofbroekpak.Blacktiebetekentdatdehereninsmokingendedamesincocktailwordenverwacht.Zoweldeherenalsdedamesdragengeenhorloge.Bijwhitetiewordendehereninrokkostuumendedamesinavondkledingverwacht.Eenhorlogeisuitdenboze.
Eten en drinkenWanneerueendinergeeftmetveelgasteniseenjuistetafelschikkingerg
belangrijk.Degastheerengastvrouwhebbeneencentraleplek,zijmoetenmetzoveelmogelijk gasten kunnenpraten.Officieel zijndeplaatsen rechts vanzoweldegastheeralsdegastvrouwereplaatsen.Deanderetweeereplaatsenbevindenzichlinksvanhen.Vrouwenenmannenzittenzoveelmogelijkomenom.Echtparenzittennietnaastelkaar.Tijdenshetetenwordtuiteraarduit-voeriggeconverseerd.Hetisechternietdebedoelingdatutelangmetiemandspreektendaardoor(ogenschijnlijk)geenaandachtheeftvooranderen.
Alsubediendwordttijdenseendinerishetaardigomdankuweltezeggen.Ditdoetunietalsietswordtweggehaald.Eenbedankbriefjevooreenfeestofdinerschrijftumetdehand.
AanspreektitelsKoninklijke FamilieKoningin:(Hare,Uwe)Majesteit.Briefaanhefeningesprek:Mevrouw.Koning:(Zijne,Uwe)Majesteit.Briefaanhefeningesprek:Sire.Prins(es).(koninklijke.familie):(Zijne,Hare,Uwe)KoninklijkeHoogheid.Prins(es).(zonen.en.schoondochters.van.prinses.Margriet.der.Nederlanden):(Zijne,Hare,Uwe)Hoogheid.
AdelPrins:(Zijne,Hare,Uwe)hoogheid.Graaf/gravin:Hooggeborenheer/vrouwe.Adressering:Dehooggeborenheer/vrouwe{voorletters}graaf/gravin{achternaam}.Baron/barones:Hoogwelgeborenheer/vrouwe.Jonkheer/jonkvrouwe:Hoogwelgeborenheervrouwe.Adressering:Dehoogwelgeborenheer/vrouweJonkheer/Jonkvrouw{naam}.Eenongehuwdedamevanadelwordtaangesprokenmetfreule.Indeadresseringgebruiktmendetitel.
AmbtenarijMilitairen(Lt)-generaal,.(vice)-admiraal:Excellentie.Hoofdofficier:HoogedelgestrengeHeer(Vrouwe).Officieren.tot.en.met.kapitein:WeledelgestrengeHeer(Vrouwe).
110
Bijlagen
111
Bijl
agen
DiplomatenenPoliticiAmbassadeurs:(Zijne,Hare,Uwe)Excellentie.Ministers:(Zijne,Hare,Uwe)Excellentie.Staatssecretaris:(Zijne,Hare,Uwe)Excellentie.Burgemeester:HoogedelgestrengeHeer/Vrouw.Kamerlid:HoogedelgestrengeHeer/Vrouw.Hoge.ambtenaar:HoogedelgestrengeHeer/Vrouw.Lid.van.Raad.van.State:HoogedelgestrengeHeer/Vrouw.Wethouder:EdelachtbareHeer/Vrouw.Gemeenteraadslid:EdelachtbareHeer/Vrouw.Lid.Provinciale.Staten:WeledelgestrengeHeer/Vrouwe.Commissaris.van.politie:WeledelgestrengeHeer/Vrouwe.Notarissen:WeledelgestrengeHeer/Vrouwe.Middelhoge.ambtenaar:WeledelgestrengeHeer/Vrouwe.Rector.van.een.middelbare.school:WeledelgestrengeHeer/Vrouwe.
RechterlijkemachtHoge.Raad:raadsheer(-commissaris),(plv.)procureur-generaal,(plv.)advocaat-generaal,.griffier:EdelhoogachtbareHeer(Vrouwe).Gerechtshof:raadsheer(-commissaris),(hoofd)advocaat-generaal,griffier:EdelgrootachtbareHeer(Vrouwe).Rechtbank:rechter(-commissaris),(hoofd)officiervanjustitie,griffier:EdelachtbareHeer(Vrouwe).
VlaggenprotocolDeMinister-presidentheeftop22december1980eenvlaginstructievast–
gesteld voor het uitsteken van de vlag vanaf rijksgebouwen en voor lokaleoverheden. Voor particulieren en private instellingen bestaat een dergelijkeinstructieniet,maardesgevraagdwordthengeadviseerddeze vlaginstructie
te volgen.DeNederlandse vlagmag alleen tussen zonsopgang en zonson-dergangwordengehesen,tenzijdevlagaanbeidezijdenvolledigisverlicht.Voorhethalfstokhijsenvandevlagwordtdevlageerstvolgehesen,daarnawordtzijlangzaamenstatigneergehaald.Bijhetneerhalenvaneenhalfstokgehesenvlagwordtdezeeerstlangzaamenstatigvolgehesenenvervolgensopdezelfdewijzeneergehaald.Devlagmagdegrondnietraken.TijdensdeNationaleDodenherdenkingop4meiwordtdevlaghalfstokgehesenvanaf18.00uurtotzonsondergang.
WanneerdeNederlandsevlaggehesenwordtsamenmetanderevlaggen,dientdeNederlandsevlageenereplaatsintenemen.Deereplaatsisdebesteplaats,dieafhankelijkvandesituatieis:vooraan,middenoflinksvanuithet(aankomend)publiekgezien.
Ookvooranderedoeleindenmagdevlaggehesenworden.Bijvoorbeeldbijhetbehalenvaneenschooldiplomaofhetvierenvaneen jubileum.Tijdensofficiële inkomendebezoekenvanstaatshoofdenwordtalleengevlagd indeplaatsendiewordenbezocht.Bij bijzonderegebeurtenissenzoals geboorte,huwelijkenoverlijdenbinnendekoninklijkefamiliekanereenspecialeregelingwordenafgekondigd.
Ten aanzien van het uitsteken van de Nederlandse vlag wordt onderscheidgemaakttussen:•Uitgebreidvlaggen(UV):devlagwordtuitgestokenopallerijksgebouwen.•Beperktvlaggen(BV):alleenophoofdgebouwenvanministeries,beideKa-
mersvandeStaten-Generaal,RaadvanState,hetKabinetvanHMdeKon-ninginendeHogeRaad.
112
Bijlagen
113
Bijl
agen
Hetuitstekenvandevlaggebeurtopdeonderstaandedagen.Alsdedagopeenzondagofeenchristelijkefeestdagvalt,dangeldtdedatumtussenhaakjes.
Datum Gelegenheid
31januari(1februari) VerjaardagvandeKoningin Beperktvlaggen
27april(28april) VerjaardagvandePrinsvanOranje Beperktvlaggen
30april(29april) Koninginnedag Uitgebreidvlaggen
4mei(4mei) Dodenherdenking,methalfstok Uitgebreidvlaggen vlaggenvan18.00uurtot zonsondergang (ca.21.10uurzomertijd)
5mei(5mei) Nationalebevrijdingsdag Uitgebreidvlaggen
17mei(18mei) VerjaardagvanPrinsesMáxima Beperktvlaggen
15augustus(16aug) Formeeleinde Uitgebreidvlaggen TweedeWereldoorlog
3edinsdaginsept. OpeningvandeStaten-Generaal Uitgebreidvlaggen (alleeninDenHaag)
15december(16dec) Koninkrijksdag Beperktvlaggen
Gelegenheden,waarbijdevlagwordtgehesenmetoranjewimpel:opKo-ninginnedagenopdehierbovenvermeldeverjaardagenvanledenvandeKo-ninklijkefamilie.Devlagwordtzonderoranjewimpelgehesenbijalleanderegelegenheden.
VolksliedAlsburgemeesterdientuiniedergevalheteersteenzesdecoupletvanhet
Wilhelmusuituwhoofdtekennen.Verderkuntualsnieuweburgemeestergoe-desiermakenalsuhetvolksliedvanuwgemeente,stadofprovinciebeheerst.
Eerste couplet Zesde couplet
“WilhelmusvanNassouwe “Mijnschildendebetrouwenbenik,vanDuitsenbloed, zijtGij,oGodmijnHeer,denvaderlandgetrouwe opUzowilikbouwen,blijfiktotindendood. Verlaatmijnimmermeer.EenPrinsevanOranje Datikdochvroommagblijven,benik,vrij,onverveerd, uwdienaart’allerstond,denKoningvanHispanje detirannieverdrijvenhebikaltijdgeëerd.” diemijmijnhartdoorwondt.”
Meer informatie:•www.hetblauweboekje.nl•MinisterieAlgemeneZakenwww.minaz.nl
114
Bijlagen
115
Bijl
agen
Bijlage B - De ambtseed of belofte
Bijuweigen installatiemaarookbijde installatievanraadsledenenwet-houderswordtdeambtseedofdebelofteafgelegd.Bijdeeeddientdewijs-enmiddelvingervanderechterhandtewordenopgestoken(zondereenV-tekentemaken).
Artikel 65 uit de Gemeentewet1.Alvorenszijnambtteaanvaarden,legtdeburgemeesterinhandenvande
CommissarisvandeKoningindevolgendeeed(verklaringenbelofte)af:
“Ikzweer(verklaar)datik,omtotburgemeesterbenoemdteworden,recht-streeksnochmiddellijk,onderwelkenaamofwelkvoorwendselook,enigegiftofgunsthebgegevenofbeloofd.
Ikzweer(verklaarenbeloof)datik,omietsinditambttedoenoftelaten,rechtstreeksnochmiddellijkeniggeschenkofenigebeloftehebaangenomenofzalaannemen.
Ikzweer(beloof)datikgetrouwzalzijnaandeGrondwet,datikdewettenzalnakomenendatikmijnplichtenalsburgemeesternaareerengewetenzalvervullen.
ZowaarlijkhelpemijGodAlmachtig!”
(Datverklaarenbeloofik!”)
2.Wanneerdeeed(verklaringenbelofte),bedoeldinheteerstelid,indeFriesetaalwordtafgelegd,luidtdetekstvandeeed(verklaringenbelofte)alsvolgt:
“Ikswar(ferklearje)datik,omtaboargemasterbeneamdtewurden,streek-rjochtnochmidlik,ûnderwatnammeofwat ferlechjeek,hokker jefteofgeunstdanekjûnofûnthjittenhaw.
Ikswar(ferklearjeenûnthjit)datik,omeatynditamttedwaanoftelitten,streekrjochtnochmidlikhokkergeskinkofhokkerûnthjitdanekoannom-menhawofoannimmesil.
Ik swar (ûnthjit) dat ik trou wêze sil oan ‘e Grûnwet, dat ik de wettenneikommesilendatikmynplichtenasboargemasterynalleoprjochtensferfoljesil.
SawierhelpemyGodAlmachtich!”
(“Datferklearjeenûnthjitik!”).
116
Bijlagen
117
Bijl
agen
Bijlage C - Lijst van respondenten en referenten
In het kader van de taakanalyse zijn medio 2007 interviews gehouden met:
•RoyHotenSoeng,oud-burgemeestervanVenhuizenenMedemblik•FrancWeerwind,burgemeestervanNiedorp•WilvanderBerg,burgemeestervanFerwerderadeel•SanderSchelberg,burgemeestervanTeylingen•CeesHazenberg,gemeentesecretarisBeverwijk•BasEenhoorn,oud-burgemeesterenwaarnemer•EelkjedeVries,partnervanburgemeesterOostzaan•BenNijman,griffiergemeenteHaarlem•EwaldvanVliet,burgemeesterLansingerland•MiekeBaltus,burgemeesterUitgeest•ChrisdeGraaf,interimgemeentesecretarisNieuwkoop•JaapPaans,griffiergemeenteHaarlem•BertLubbinge,wethouderNieuwegein,voormaliginterimsecretaris•TheovanEijk,burgemeesterMedemblik
Deelnemers expertmeeting 21 november 2007:
•FrankDamen,algemeendirecteurP&OServicesGroep•Prof.Dr.HarrieAardema,bijzonderhoogleraarPubliekmanagement•ArieJanVos,kabinetschefBZK•JuulCovers,kabinetschefprovincieZuid-Holland•RuudvanBennekom,directeurNGB•EwaldvanVliet,burgemeestervanLansingerland
•OeneSierksma,burgemeestervanNieuw-Lekkerland•AlbertvandenBosch,burgemeesterZaltbommel•BenNijman,raadsgriffiergemeenteHaarlem•ArieViskil,P&OServicesGroep,oud-bestuurderAbvaKabo•LiesSijstermans,IVAuniversiteitTilburg•DinekeKoolen–vanLoon,IVAuniversiteitTilburg•PeterWiechmann,AbvaKabo•AdAnthonissen,P&OServicesGroep,interimgriffier,gemeentesecretaris•MarkMarcusse,P&OServicesGroep,interimgemeentesecretaris•TitiaLont,P&OServicesGroep
Verder hebben de volgende personen aan de totstandkoming van dit boekje een bijdrage geleverd:
•FrankDamen •RalphPans•RuudvanBennekom •BasEenhoorn•ArieViskil •AdAnthonissen•VeronicaDirksen •MischavanBaaijen•LucvanderNat •EelkjedeVries•JokevanderKwast •MarionStein•JolandaWaaijer •JannekeBraam•HarrieAardema •ArnoKorsten•BerendtenHove •JoepSchrijvers•ClémentineKleineStaarman •PeterGeurts•JanSchinkelshoek.
118
Bijlagen
119
Bijl
agen
Bijlage D - Wetenswaardigheden
Aankleding burgemeesterskamerEennieuweburgemeesterheeftmeestalnietveelzeggenschapoverdeaan-
kleding en inrichting vandeburgemeesterskamer.Test in ieder geval of uwbureaustelARBO-technischverantwoordis.Vraageventueelookbudgetvooreenbescheiden faceliftvanuwkamer,ofwatkunstaandemuur.Het is iniedergevalverplichtomeenportretvanHMKoninginBeatrixaandemuurtehebben.Ookishetaanteradenomeenkaartvandegemeenteofprovincieoptehangen.
AmbtsgebedHet ambtsgebed is in een aantal gemeenten inNederlandmet een grote
christelijkemeerderheideeneeuwenoudetraditie.Inhetaanvangsgebedwordtdoorgaansomkrachtenwijsheidgevraagd.Ditkanzowelvoorheteigenraads-werk zijn als voor deKoningin en de regering. In het sluitingsgebedwordtmeestalGodgedanktvoordevergaderingendehoopuitgesprokendateenvolgende keer weer met iedereen in alle vrijheid kan worden vergaderd. Deburgemeester,ofeenvanderaadsleden,kanvoorgaaninhetgebed.
AmbtsketenIn demeeste gemeentenwordt gebruik gemaakt van een ambtsketendie
somsmeer dan50 jaar oud is. In sommige ambtsketens staan aande bin-nenkantdenamenvanalleburgemeesters vandegemeentegegraveerd.Depenningdieaandeonderkantvandeketenhangt,heeftaandeenekanthetgemeentewapenenaandeanderekanthetRijkswapen.HetRijkswapenmagalleengedragenwordenalsHMKoninginBeatrixdegemeentebezoekt.
Overigensmogenburgemeesters de keten slechts bij de raadsvergaderingen bij speciale gelegenheden dragen en mag de keten niet buiten de eigen
gemeentewordengebruikt.Voorvrouwelijkeburgemeestersishetsomslastigomdeketentedragen,omdatdeoudereambtsketenszijnontworpenvooreenmannen-rever.Vraaguwplaatselijkejuwelieromeventueeleenextrakettinkjeterhoogtevandekraagtebevestigen,zodathetgemeentewapennietonderuwbusteverdwijnt.
Bloemetje op tafelInveelkleinegemeentenisdegrotetafelindeburgemeesterskamertevens
devergadertafelvoordecollegevergaderingen.Omdatdezetafelookveelvoorexternecontactenenbezoekerswordtgebruikt, ishetaardigdathier iedereweekversebloemenopstaan.Vraagbijuwaantredenhiervoorbudget.
BurgemeesterstasIneenburgemeesterstashorenstandaarddevolgendeattributenthuis:Va-
demecum crisisbeheersing, identiteitsbewijs, agenda, lijst met belangrijkstetelefoonnummers,mobieletelefoon,eventueelsemafoon/alarmering.Verderishethandigompepermunt,druivensuiker,zakdoekjes,kalmeringstabletten,aftershaveofparfumbijdehandtehebben.
CarnavalBijdecarnavalsvieringhoortdeburgemeesterdesleutelvandestadoverte
dragenaandecarnavalsvereniging.Ookwordtverwachtdatdeburgemeesterdeelneemtaaneendeelvandefestiviteiten.
120
Bijlagen
121
Bijl
agen
DienstautoInkleine totmiddelgrotegemeenten ishetnietgebruikelijkdatdeburge-
meestereendienstautoheeft.Bijverrereizenhurenburgemeesterssomseenstudentinomachterhetstuurtezitten,zodatzeachterindeautorustigkun-nenwerken. In sommigeprovincies kunnenburgemeestersmet korting eenBMWkopen.Informeerbijdedealerinuwwoonplaatsofdezeregelingookvooruwgemeentegeldt.Misschiengeldtditookvoorandereautomerken.
Eerste kievitseiWanneerinuwgemeenteheteerstekievitseiwordtgevonden,ishetgebrui-
kelijkdatdevinderditmeldtaandeburgemeesterofdeCommissarisvandeKoningin.Wanneeruineenweilandheteerstekievitseigaatbekijken,maguditnietaanraken.Umaghet“broedsje”slechtsvaneenafstandbekijken.
Extra set kleding in de autoHetkomtnogaleensvoordatualsburgemeesteronverwachtedingenmoet
doen: ringsteken, taart aansnijden, kinderenontvangen, eenbuffet openen.Ookwilerbijbozedemonstrantennogweleens ietsuitdehand lopen. Ingevalvanongelukjesishetaltijdhandigomeenextrasetkledingindeautotehebben.
Laarzen in de kofferbakAlsuonverwachtvoorcalamiteitenwordtweggeroepen,kanhetgebeuren
datuineendrassigweilandterechtkomt.Hetisaanteradenomstandaardeenpaarlaarzenindekofferbaktehebben.
WaterstandenIngemeentendieaandeNoordzee,WaddenzeeofIJsselmeerliggenishet
vanbelangomrekeningtehoudenmetwaterstandeneneventueelspringtij.De Enkhuizer almanak kan hierbij behulpzaam zijn, bovendien heeft iederehaveneeneigengetijdenboekje.
Alsueenrepresentatieveactiviteitophetwaterwilthouden,moetureke-ninghoudenmethoog-enlaagtij.Hetisnatuurlijksneualsumetuwgezel-schapvastlooptopeenzandbank,tenzijuvanwadlopenhoudt.Bijspringtijstaatbijsommigehavensongeveereenmeterwateropdekade.Decafésenrestaurantsopdekadezijndannietbereikbaar.
WeekendtasInsommigegemeentenkrijgenburgemeestersiederevrijdagmiddagéénof
meerderetassenmet leesvoermeenaarhuis.BurgemeesterDeetmanvandegemeenteDenHaaghadmeestalnegentassenperweekend,maarbijdeklei-neregemeentenpassendestukkenvaakinééntas.
WeeralarmAlshetKNMIeenweeralarmafgeeft,moetuinoverlegmetbrandweeren
politiedenodigemaatregelentreffen.Bijvoorbeelddeveerdienstuitdevaartnemen,schoolkindereneerdernaarhuissturenofeenwegomleidingregelen.
122 123
124