Embed Size (px)
DESCRIPTION
จดหมายข่าวปิดทอง ฉบับที่ 6
Citation preview
6
อานตอหนา 2
ปดทองหลงพระ คอการเพยรทำความด โดยไมม ง เนนประโยชนส วนตน
ป ปดทองฯ3กระบวนการเรยนรไมสนสด
กระบวนการปดทองหลงพระ สบสานแนวพระราชดำร
เรมตนขน ในเดอนมนาคม 2552 จากปฏบตการสรางความเขาใจ
และเตรยมความพรอมในพนท 3 อำเภอในจงหวดนาน คอ อำเภอ
ทาวงผา อำเภอสองแคว และอำเภอเฉลมพระเกยรต ซงเปนพนท
ตนนำนาน
3 ปเตมนบจากกาวแรกบนแผนดนนาน ทปดทองหลงพระฯ
นอมนำแนวพระราชดำรของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวมาเปน
แนวทางแกไขปญหาของราษฎรอยางเปนรปธรรม ไดชวยใหหลาย
ชมชนในพนทหางไกลสามารถพลกฟนจากความยากจน มภาระ
หนสน สขภาพเสอมโทรม มาสความอยรอด คอ การมขาวพอกน
ไมตองกกนกใช บางพนท เขาสขน “พอเพยง” คอ รายไดเพม
รายจายลด สามารถปลดหนได และกำลงจะกาวสความ “ยงยน” คอ
มเงนออม มภมคมกนตอการเปลยนแปลง ควบคไปกบการอนรกษ
ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม
สาระ...เพอการพฒนาชนบทตามแนวพระราชดำร
ปรากฏการณทเกดขนในพนทจงหวดนาน จงหวดอดรธาน และ
กำลงจะเกดขนในอก 10 จงหวดขยายผล ม.ร.ว.ดศนดดา ดศกล
เลขาธการมลนธปดทองหลงพระ สบสานแนวพระราชดำร บอกวา
เปนเรองทตองทำอยางตอเนอง เพราะแมแตนานกยงถอวาสำเรจ
ในขนตนเทานน คอ “อยรอด” ซงตามแผนทวางไว “พอเพยง”
จะตองใชเวลา 4 ป และ 6 ป สำหรบ “ยงยน”
“เราทำมาปท 3 ทนาน ผมคดวาเกอบทงหมดอยรอดแลว กำลง
ไปขนทสอง ทำเรองปาและทำใหหมดหนสน ถาพดในภาพรวม กอย
ในเปาหมายทวางไว แตถามวาทำไดดกวานไหม ผมวาไดแนนอน
แตไดแคนพอใจไหม ตองพอใจ ตองไมเรงชาวบานจนเกนไป เพราะ
บางแหงทำได บางแหงทำไมได กตองใหเจาหนาทชาลง ถอยออก
มาหนอย ใหเปนไปโดยธรรมชาตของคนกบภมสงคมของเขา จะชา
ไปบางกไมเหนเปนไร และชาวบานกไดเรยนรเอง เขาใจเองแลวกลก
ขนมาทำกนเองแลว”
ม.ร.ว.ดศนดดา ยกตวอยางบานสะเกน อำเภอสองแคว ทมา
เรยนรปดทองฯ จากบานยอด แลวลกขนมาทำเอง โดยปดทองฯ
เพยงแตใหความชวยเหลอ
“บานสะเกน คอ การระเบดจากขางใน และเปนตวอยางทดมาก
เพราะไมไดเรมจากปดทองฯ แตเรมจากชมชนเอง ระหวางทเรา
ทำงานทนน 3 ป เขาเรยนรและบรหารจดการไดแลว ตงกลมเอง
ทำเอง ไมใชเราแลว ในทสด อาสาสมครพฒนาหมบานหรอ
เจาหนาทของเราจะไมมความจำเปน เพราะนายกเทศมนตรกด
ผใหญบาน ชาวบานเอง เขาเหนทางแลว และตอไปเขาจะเขมแขง
โดยไมมเรา”
สำหรบปดทองฯ ทอดรธาน ม.ร.ว.ดศนดดา มองวา ปจจยท
ทำใหกาวเดนไดอยางรวดเรว เปนเพราะทนมนษย จากความยากไร
ทตองบากบนมาตลอดชวต ทำใหคนทนนตองดนรนทกหนทางดวย
ตวเอง เมอปดทองฯ เขาไปคยกบชมชน จากจดเรมตนทชาวบาน
กลววาจะเหมอนหนวยงานอน ๆ ทมาบอกวาจะทำนนทำนแลวก
หายไป แตเมอปดทองฯ พดแลวทำไดทนท กไดศรทธาจากชาวบาน
ความเขาใจและไวใจกเกดตามมา
“โครงการทอดรธานจะขยายไปอก 8,000 หลงคาเรอน ใน 20
อำเภอ เรวจนบางทานกลววาจะพลาด แตเมอ อบจ. เอาดวยเตมท
มเงน มเครองมอ มความตงใจจรง กระตอรอรนและกลาทำ เพยงแต
2
บทความ
เจาของ : มลนธปดทองหลงพระ สบสานแนวพระราชดำร สำนกงานปลดสำนกนายกรฐมนตร ทำเนยบรฐบาล เลขท 1 ถนนนครปฐม เขตดสต กรงเทพมหานคร 10300 : สถาบนสงเสรมและพฒนากจกรรมปดทองหลงพระ สบสานแนวพระราชดำร อาคารสยามทาวเวอร ชน 26 เลขท 989 ถนนพระราม 1 แขวงปทมวน เขตปทมวน กรงเทพฯ 10330 โทรศพท 0-2611-5000 โทรสาร 0-2658-1413 ทปรกษา : หมอมราชวงศดศนดดา ดศกล นายการณย ศภกจวเลขการ นายพพฒน เลศกตตสข บรรณาธการ : นายธนยนนท ธนนทปพฒน ผชวยบรรณาธการ : นายสชาต ถนอม ผจดทำ : บรษท แอรบอรน พรนต จำกด 1519/21 ซอยลาดพราว 41/1 ถนนลาดพราว แขวงสามเสนนอก เขตหวยขวาง กรงเทพมหานคร 10310 โทรศพท 0-2939-9700 โทรสาร 0-2512-2208 E-mail : [email protected]
www.pidthong.org www.twitter.com/pidthong
www.facebook.com/pidthong
www.youtube.com/pidthongchannel
สาระ...เพอการพฒนาชนบทตามแนวพระราชดำร
ไมรวธการ เหมอนเสนผมบงภเขา แตเมอเขาเขาใจและเอาวธการ
ของปดทองฯ ไปใช กจะขยายงานและทำตอเองได เพราะฉะนน
อางเกบนำอก 6อาง จะไมตองใชคนของปดทองฯ เลย เทากบ
สงตองานไปใหกบ อบจ. ดำเนนการเอง”
เลขาธการมลนธปดทองหลงพระฯ กลาวอยางเชอมนวา เกอบ
ทกแหงในภาคอสาน เมอใดกตามทสตารทกญแจรถได กจะเปน
อยางอดรธาน คอ สามารถรดหนาไดอยางรวดเรว
ม.ร.ว.ดศนดดา ยอมรบวา การเลอกจงหวดนานเปนพนท
ปดทองฯ อยทภมศาสตรของจงหวดนานเพราะจดสำคญทสดคอ
เปนตนนำนานทเปนนำตนทนของแมนำเจาพระยาถงรอยละ 45
“ผมยอมรบวาเราชนาน เพราะเราตองจบเรองใหญทสด ถาเรา
ทำใหปาทนเจรญขนมาได จะเปนประโยชนกบประเทศชาตอยาง
มหาศาล ถงแมวานานจะเปน Issue Base ซงไมใชตำราของปดทองฯ
แตในบางสถานการณถงไมพรอมกตองทำ แตตอมาสงทปดทองฯ
ทำ คอ การใหชมชนเขามามสวนรวมในทกกระบวนการ เพอให
ชาวบานลกขนมาชวยตวเอง พงตวเอง และในทสด ไมตองพงรฐบาล
เขากจะภมใจและมศกดศรของความเปนคนดวย”
สำหรบพนทขยายผล 10 จงหวดนน ม.ร.ว.ดศนดดา กลาววา
ไมไดตงเปาหมายวาจะตองสำเรจอยางรวดเรว เพราะเมอพดถง
กระบวนการมสวนรวมกบคำวาเรว ไปดวยกนไมได แตการม
สวนรวมจะเปนหลกประกนความยงยน และการจะเปลยนวธคด
ของคนไมใชเรองงาย
“ผมขอไปทละขน ไปอยางมนคง จากประสบการณทผานมา
ทำใหตอนนทำทไหน เราตองเอาชาวบานเปนตวตงทงนน ท 10
จงหวดขบเคลอนไมไดเทาทควร เพราะสวนหนงเกดจากการเลอก
จากสวนกลางจากขางบน ไมไดมาจากชมชน ซงเปนกระบวนการ
ทผดตงแตตน จงไมไดคาดหวงอะไร ทำไดแคไหนกถอวาดทสดแลว
แตตอนนดขน คนเรมใสใจปดทองฯ อกไมนานเกนรอกจะเรมตน
อยางทควรจะเปน คอ เรมตนโดยใหชมชนเปนตวตง ผมวา เราทำงาน
มา 2-3 ปไดแคนถอวาเกงแลว การจะขบเคลอนไปใหถงทสด
ตองใชเวลาอกระยะหนง คอย ๆ เปลยนวธคดของคน ถาเมอไร
เขาเขาใจปดทองฯ จะไปไดเรวมาก แตตอนนเตาะแตะไปกอน
ตเสยวาสก 6 ป”
เลขาธการมลนธปดทองหลงพระฯ สรปวา “ในการทำงานไมวา
ทไหน ไมมสตรสำเรจทจะใชไดในทกพนท จงตองเขาไปเรยนรจาก
ชมชน เรยนรจากคน ทงคนทจะทำคอขาราชการ และคนทจะรบคอ
ชมชน เพราะปจจยทสำคญทสดคอคน โดยเฉพาะประชาชน เมอไร
ทมความรความสามารถมากขน มประสบการณมากขน เรมคดเปน
ในทสดแลว เขาจะเขาใจวถชวตของตวเองมากขน ชวยตวเองได
และเขมแขง เมอนน การคอรปชนกด ชองวางระหวางคนมกบคนจน
ความไมสมดล และความเลอมลำจะไมม เมอเขาคดเปน มองการณ
ไดไกล เมอนนจะเปนประชาธปไตยโดยแทจรง นคอสงทปดทองฯ
กำลงพยายามทำอย”
3
บทความ
สาระ...เพอการพฒนาชนบทตามแนวพระราชดำร
เมอการดำเนนการระยะแรกผานพนไป ปดทองหลงพระฯ
มอบหมายใหสถาบนการศกษาชนนำ 2 แหง คอ จฬาลงกรณ
มหาวทยาลยและมหาวทยาลยมหดล ทำการประเมนผลโครงการฯ
และความพงพอใจของผมสวนเกยวของ ทงในพนทตนแบบจงหวด
นานและจงหวดอดรธาน
การประเมนผลการรบรและความพงพอใจตอการดำเนนงาน
สถาบนสงเสรมและพฒนากจกรรมปดทองหลงพระ สบสานแนว
พระราชดำร ซงจดทำโดย คณะนเทศศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย
มการสมภาษณเชงลกกลมเปาหมาย 86 ตวอยาง รวมกบการสำรวจ
ดวยแบบสอบถามกลมเปาหมาย 510 ตวอยาง ในพนทนำรอง 16
หมบาน 3 อำเภอ พนทขยายผลจงหวดนาน 14 หมบาน 12 อำเภอ
และพนทตนแบบ 2 หมบาน อำเภอหนองววซอ จงหวดอดรธาน
โดยใชเวลาดำเนนการ 5 เดอน แลวเสรจในเดอนมนาคม 2555
ผลการประเมนสรปวา ในพนทนำรองจงหวดนานสวนใหญม
ความคดเหนวา มความเปลยนแปลงไปในทางทดขน มนำใชและนำ
เพอการเกษตรมากขน ผลผลตทงการเกษตรและปศสตวเพมมากขน
รายไดของครอบครวเพมมากขน สามารถชำระหนสนได กระทง
บางครอบครวปลดหนได ชาวบานมการรวมกลมพดคย ชวยเหลอ
รวมแรง กนมากขน และมทปรกษาหลากหลายมากขน ในภาพ
รวมทศนคตตอโครงการปดทองหลงพระฯ อยในระดบปานกลาง
(คาเฉลย 3.30 จากคะแนนเตม 5.00) โดยขอทมคาเฉลยในระดบ
มากทสด คอ การประกอบอาชพ เชน ทำไร ทำนา ทำปศสตว ฯลฯ
ตามแนวคดของโครงการฯ ไมทำใหรสกทอ (คาเฉลย 4.64) ตนทน
ไมไดเพมมากขน (คาเฉลย 4.11) ความรทไดรบ เมอนำไปปฏบตแลว
เกดผล (คาเฉลย 3.99)
เมอเปรยบเทยบความพงพอใจตอโครงการปดทองหลงพระฯ ใน
ปจจบนกบเมอเรมมโครงการฯ สวนใหญ (รอยละ 68.50) ตอบวา
ปจจบนมความพงพอใจมากกวาเมอเรมมโครงการฯ รองลงมา คอ
พงพอใจพอ ๆ กน (รอยละ 25.50)
ผเขารวมโครงการฯ ในพนทตนแบบจงหวดอดรธาน สวนใหญ
เหนวา แมโครงการปดทองฯ จะดำเนนงานไมถงป แตกเหนผลปรากฏ
เปนรปธรรม มนำเพอการเกษตรเพมขน ทำใหไดผลผลตเพมขนทง
ขาวและผก มรายไดเพมขน สามารถปลกพชหลงนาไวกน เหลอกขายได
แมบางบานยงไมเหนผล แตกไดความรเพมเตม คณภาพชวตของคน
“ปดทองฯ” สอบผาน
4
บทความ
สาระ...เพอการพฒนาชนบทตามแนวพระราชดำร
ในหมบานดขน เพราะหลงจากเกบเกยวแลว ไมตองไปทำงานตางถน
คนในหมบานขยนและรวมแรงรวมใจกนมากขน บางครอบครวยงไม
เหนวามรายไดเพมขน แตกมความหวงและมความสข
บางคนเหนวา โครงการปดทองหลงพระฯ มขอดทแตกตางจาก
โครงการอน คอ มการสานตอจนจบ เรมตงแตใหชาวบานจดประกาย
ความคดเอง ลงมอทำจนชาวบานเหนวานำไปทำตอได และเมอ
ชาวบานประสบปญหากจะหาสาเหตใหได ไมปลอยผานไป ทำให
ชาวบานไดคด ไดตกผลกเอง จงมชาวบานเขารวมโครงการมากขน
เนองจากเหนผลจากเพอนบาน
ในภาพรวม ผเขารวมโครงการฯ ในพนทตนแบบ จ.อดรธาน
มทศนคตตอโครงการฯ ในระดบด (คาเฉลย 3.71 จากคะแนน
เตม 5.00) โดยขอทมคาเฉลยสงในระดบมากถงมากทสด คอ การ
ประกอบอาชพ เชน ทำไร ทำนา ทำปศสตวฯลฯ ตามแนวคดของ
โครงการฯ ไมทำใหรสกทอ (คาเฉลย 4.68) ทำตามแนวคดของ
โครงการฯ ตนทนไมไดเพมมากขน (คาเฉลย 4.10) ความรทไดรบ
เมอนำไปปฏบตแลวเกดผล (คาเฉลย 4.08) โครงการฯ ทำใหหมบาน
มสภาพแวดลอมทดขน (คาเฉลย 3.71) มความสขเมอไดทำตาม
แนวคดของโครงการฯ (คาเฉลย 3.66) ไดรบความรทเปนประโยชน
จากโครงการน (คาเฉลย 3.53) ปจจบนมผลผลตเพยงพอตอการ
บรโภค (คาเฉลย 3.44)
สำหรบพนทขยายผลจงหวดนานสวนใหญเหนวา ปดทองหลงพระฯ
เปนโครงการทด แตกตางจากโครงการอนทนำแนวคดจากโครงการ
พระราชดำรมาใช ใหชาวบานมสวนรวมในการคดและพฒนาเพอ
ความเปนอยทดขน ผลผลตทงการเกษตร ปศสตว และทรพยากร
ธรรมชาตมการเปลยนแปลงไปในทางทดขน ผลทเกดขนกบตว คอ
ชวตความเปนอยดขน มเพอนมากขน มนำใจไมตรตอกนมากขน
สวนรายไดของครอบครวนน ผทคดวามการเปลยนแปลงไปในทาง
ทดขนและผทคดวาเหมอนเดมมพอ ๆ กน
ในภาพรวม ทศนคตตอโครงการฯ อยในระดบด (คาเฉลย 3.95
จากคะแนนเตม 5.00) ขอทมคาเฉลยสงในระดบมากถงมากทสด
ไดแก การประกอบอาชพ เชน ทำไร ทำนา ทำปศสตว ฯลฯ ตาม
แนวคดของโครงการฯ ไมทำใหรสกทอ (คาเฉลย 4.28) ทำตาม
แนวคดของโครงการฯ ตนทนไมไดเพมมากขน (คาเฉลย 4.12)
โครงการฯ ทำใหหมบานมสภาพแวดลอมทดขน (คาเฉลย 3.68) ม
ความสขเมอไดทำตามแนวคดของโครงการฯ (คาเฉลย 3.67) ไดรบ
ความรทเปนประโยชนจากโครงการน (คาเฉลย 3.66) ความรท
ไดรบเมอนำไปปฏบตแลวเกดผล (คาเฉลย 3.63) นำแนวคดท
ไดรบจากโครงการนไปถายทอดใหคนในครอบครวหรอผอนไดรดวย
(คาเฉลย 3.55)
สำหรบความเชอมนวา ในระยะยาวโครงการฯ จะพฒนาพนท
ใหเจรญไดในพนทตนแบบ จ.อดรธาน ผทมความเชอมนมากและ
ทมความเชอมนพอสมควร มจำนวนเทากน คอ รอยละ 49.00 สวน
ผตอบแบบสอบถามในพนทขยายผล จ.นาน รอยละ 46.67 มความ
เชอมนพอสมควร รอยละ 44.29 มความเชอมนมาก
รอยละ 53.00 ในพนทตนแบบ จ.อดรธาน และ รอยละ 52.40
ใน จ. นานมความเชอมนพอสมควรวา ในระยะยาวแลว โครงการฯ
จะชวยใหชวตและครอบครวดขน รอยละ 44 ใน จ. อดรธาน และ
รอยละ 37.10 ใน จ.นาน มความเชอมนมาก
ในพนทตนแบบ จ.อดรธาน สวนใหญ รอยละ 88.00 มความเหน
วา โครงการปดทองหลงพระฯ จะมความยงยน ดวยเหตผลวา
ชาวบานชวยเหลอ รวมมอ สามคคกนด โครงการฯ ทำใหชมชน
เขมแขงขน ชวยเหลอและใหความรตอเนองตลอด สวนรอยละ 74.30
จฬาฯ-มหดลและคนในพนท
ความหมายของคาเฉลยในระดบตาง ๆ คอ
คาเฉลย 1.00 - 1.80 นอยทสด
คาเฉลย 1.81 - 2.60 นอย
คาเฉลย 2.61 - 3.40 ปานกลาง
คาเฉลย 3.41 - 4.20 มาก/ด
คาเฉลย 4.21 - 5.00 มากทสด/ดทสด
5
บทความ
สาระ...เพอการพฒนาชนบทตามแนวพระราชดำร
นอกจากมตนำแลว การพฒนาทง 6 มตของพระบาทสมเดจ
พระเจาอยหว ทโครงการฯ ดำเนนการไดอยางชดเจน ไดแก มตดน
มตปา และมตเกษตรทมผลตอมตสงแวดลอม ในชวงตนมผลเปน
รปธรรม อาท การทำนาขนบนไดทเกดขนในหลายพนทเปาหมาย
โดยเฉพาะอยางยงในอำเภอเฉลมพระเกยรต ทำใหประชาชนไดรบ
ประโยชนอยางมาก มผลผลตขาวเพมขนอยางกาวกระโดด ถงแม
ในภาพรวมยงจำเปนตองมการพฒนาตอเนองใหไดผลกวางขวาง
และสมบรณขน
สำหรบมตเกษตร โครงการฯ เปดตวการพฒนาไดด สบเนองจาก
ความสำเรจดานการพฒนาแหลงนำ ทำใหประชาชนในพนทเปาหมาย
ซงเกอบทงหมดเปนเกษตรกร สามารถเพาะปลกไดผลผลตมากขน
หมเหมยซานกไดรบการยอมรบเปนอยางด เปนทงแหลงโปรตน
และสรางรายไดใหกบครอบครวทเขารวมกจกรรม รวมทงกลวย
เหลองนวลทโครงการฯ นำมาเผยแพร ประชาชนกใหความสนใจ
นำไปปลกอยางกวางขวาง ทงแปลงเลกใหญ และประเมนวาในพนท
เปาหมายของโครงการฯ จะมผลผลตกลวยเปนจำนวนมากใน 1-2 ป
ขางหนา
ในพนทขยายผล จ.นาน เหนวา โครงการฯ จะมความยงยน เพราะ
การมสวนรวมในพนท คนจะรวมกนดำเนนการตอไปเรอย ๆ เพราะ
ชาวบานรวมมอรวมใจกน
ผเขารวมโครงการฯ ในทง 3 พนทสวนใหญมความคดเหนวา
หากโครงการปดทองหลงพระฯ ไมไดอยดแลแลว จะทำตามความร
หรอแนวคดทไดจากโครงการปดทองหลงพระฯ ตอไปไดเรอย ๆ โดย
ไมมปญหา
สวนการตดตามและประเมนผล โครงการบรณาการแกไขปญหา
และพฒนาพนทจงหวดนานตามแนวพระราชดำร หลงจากการ
ดำเนนการระยะแรก (พ.ศ. 2552-2554) โดยมหาวทยาลยมหดล
ซงทำการสมภาษณเชงลกเกบตวอยางและสนทนากลม ในพนท
ตนแบบทง 3 อำเภอ ตงแตวนท 17 พฤศจกายน 2554-29
กมภาพนธ 2555 ไดขอสรปวา
การดำเนนงานในชวง 2 ปแรกของโครงการฯ ทงการเปดตว
โครงการในระดบจงหวด และการดำเนนการภาคสนามอยางถงลกถงคน
ในชวงตน เปนการประยกตใชหลกการพฒนา “เขาใจ เขาถง พฒนา”
อยางเปนรปธรรม อกทงการคดเลอกอาสาสมครพฒนาชมชน
จากพนทดำเนนการ ทำใหมบคลากรในระดบปฏบตการทเขาใจ
“ภมสงคม” การจดใหมการดงานพนทพฒนาดอยตง และจด
ฝกอบรมอาสาสมครอยางเขมขน ตลอดจนกระบวนการพฒนาทม
ความชดเจนในดานการตดสนใจและระบบงบประมาณทคลองตว
เปนปจจยสำคญททำใหโครงการฯ สามารถสรางศรทธาของคน
ในพนทและเครอขายทเกยวของไดอยางมาก โดยเฉพาะอยางยง การ
พฒนามตนำ ซงโครงการฯ สามารถพฒนาแหลงนำทงระบบ ตงแต
ตนนำ กลางนำ ปลายนำ ไดผลเปนรปธรรม และเปนผลของการ
พฒนาทประชาชนกลมเปาหมายไดรบและพอใจมาก
6
บทความ
สาระ...เพอการพฒนาชนบทตามแนวพระราชดำร
ปลอดสารพษ ขณะทรอยละ 40 ไดรบประทานทกวน อยางไรกตาม
เกอบรอยละ 70 บอกวาไมมสารพษในรางกาย รอยละ 13 มสารพษ
ในรางกาย แตปรมาณนอยไมเปนอนตราย รอยละ 4 เทานน มสารพษ
ในระดบทอนตราย สวนอกรอยละ 16 ไมเคยตรวจสารพษในรางกาย
มตสขทไดจากการใฝรและการทำงาน ชาวบานนำปาก รอยละ
74 บานหวยมวง รอยละ 70 และบานหวยธน รอยละ 54 บอกวา
สนใจทจะพฒนาตนเองเพอความกาวหนาในชวต มตสขใจ เปน
จดเดนของชาวบานในพนท โดยเฉลยมากกวารอยละ 80 มความรสก
เอออาทรหวงใยตอคนรอบขางมากถงมากทสด รอยละ 75 ใหความ
ชวยเหลอแกคนรอบขาง เกอบรอยละ 80 มความเตมใจและยนด
ในการทำประโยชนเพอสวนรวม และมากกวารอยละ 60 มการแลก
เปลยนขาวสาร ความรใหม ๆ กบเพอนและเพอนบาน มตสขครอบครว
เกอบทงหมดมเวลาอยกบครอบครวเพยงพอ และมการทำกจกรรม
รวมกบคนในครอบครวทกวน มเพยงรอยละ 2-3 เทานนทบอกวาไมม
เวลาอยกบครอบครวและไมไดทำกจกรรมรวมกน และมตสงแวดลอม
ทมผลตอชวตความเปนอยของชาวบานมแนวโนมดขน โดยเฉพาะ
อยางยง “นำ” ซงชาวบานกวารอยละ 90 เหนวาดขน สำหรบดน ปา
อากาศ และขยะ สวนใหญเหนวาดขนหรอเหมอนเดม
ดงนน ความพยายามของโครงการฯ ในการสรางพนทตนแบบ
การพฒนาอยางยงยนตามแนวพระราชดำร มโอกาสเปนไปไดสง
เนองดวยภาคทกฝายมความศรทธาตอพระบาทสมเดจพระเจาอยหว
และมฉนทะทจะดำเนนการพฒนาตามแนวทางของพระองคทาน
อยในจตใจผ เกยวของทกระดบ และจากผลการดำเนนงานใน
ชวงแรกทผเขารวมโครงการฯ ไดรบประโยชนจรง เปนทประจกษ
ของทกฝายนนเอง
สวนพชหลงนา ซงเปนการพฒนาในมตเกษตรทจะตอเนองไป
ในอนาคต เพอสรางรายไดรายวนทจะนำไปสการพฒนาแกความยากจน
อยางยงยนนน เปนประเดนทภาคหลายฝายทเกยวของยงมความ
กงวลใจ ทงในดานหลกการและวธการ แมสวนใหญจะยอมรบใน
แนวคดของการพฒนานกตาม สวนมตปา ในชวงแรก โครงการฯ ได
ดำเนนการเตรยมใจประชาชนใหมความตองการปลกปา และเตรยมกลา
ไวอยางเปนรปธรรมในพนท ซงจะสามารถดำเนนการตอเนองไปได
คณะทำงานฯ ไดสำรวจความคดเหนชาวบาน อ.ทาวงผาท
เขารวมโครงการฯ ครบทกครวเรอนจำนวน 159 ราย พบวา รอยละ
54 มความไววางใจโครงการฯ มาก รอยละ 52 มความเชอมนใน
โครงการฯ มาก รอยละ 34 เขาใจโครงการฯ มาก สวนทศนะของ
ชาวบานตอการรบรของตนเองเกยวกบหลกการ “เขาใจ เขาถง
พฒนา” นน รอยละ 51 (นำปาก) รอยละ 47 (หวยมวง) และรอยละ
30 (หวยธน) บอกวาเคยรบร อยางไรกตาม ชาวบานโดยเฉลยเกอบ
รอยละ 60 คาดหวงในระดบมาก วาในอก 4-5 ปขางหนา ระดบ
ความเปนอยของพวกเขาจะดขน
นอกจากน การวดความสขของชาวบาน อ.ทาวงผา พบวา รอยละ
37 ของชาวบาน อ.ทาวงผา มระดบความสของครวมในระดบมาก
รอยละ 43 ระดบปานกลาง มเพยงรอยละ 20 ทความสของครวมใน
ระดบนอย โดยมดชนวดความสขทนาสนใจ คอ มตสขจากการอยรอด
รอยละ 90 บอกวามขาวและอาหารพอเพยงสำหรบการบรโภคใน
ครอบครวตลอดป กวารอยละ 60 มรายไดเพยงพอกบรายจาย และ
ในกลมน รอยละ 18 บอกวาครอบครวไมมหนสนแลว มตสขกาย
ผลการสำรวจชวา สวนใหญอยในเกณฑด ยกเวนดานการไดรบประทาน
อาหารปลอดสารพษ เพราะเกอบรอยละ 30 ไมไดรบประทานอาหาร
7
บทความ
สาระ...เพอการพฒนาชนบทตามแนวพระราชดำร
เรมตนจากแนวคดวา การพฒนาทางเศรษฐกจ หรอการมเงน
มาก ๆ นน อาจไมใชคำตอบของ “ความสข” ทแทจรง และความสข
ทยงยนนน นาจะเกดจากภายในจตใจของเราเอง
ในการทำโครงการวจยบรณาการแกปญหาความยากจนใน
ภมภาคตะวนตก เมอ 3 ปกอน เพอตอบคำถามใหไดวา การพฒนา
คณภาพชวตของชาวบาน หรอการแกปญหาความยากจนในชนบท
ใหดขนนน มจดหมายปลายทางอยทไหน ในทสดทมงานวจย
ของมหาวทยาลยมหดลกพบวาการพฒนาทางเศรษฐกจหรอการ
มเงนเพยงอยางเดยวไมใชคำตอบทงหมดของปญหาความยากจน
เพราะแมจะรวยขน แตคณภาพชวตอาจไมไดดขน มหนำซำยง
อาจบรโภคและเสพตดวตถนยมมากขน แตเปาหมายสงสดททกคน
ตองการ คอ “ความสข”
“ความสข” วดไดอยางไร
เพอศกษา “ความสข” มหาวทยาลยมหดลจงไดสรางเครองมอ
อยางหนงขนมา เรยกวา “ดชนชวดความสข” ซงประกอบดวย 9 มต
คอ มตสขจากการอยรอด มตสขกาย มตสขทไดจากการใฝรและ
พฒนาตนเอง มตสขใจ มตสขสงบ มตสขภาพจต มตสขครอบครว
มตสขสงคม และมตสงแวดลอม ในแตละมตจะประกอบดวย
ชดคำถามยอยทปรบใหเขากบภมสงคมและประชากรในพนทนน ๆ
และกำหนดคาคะแนนในแตละขอไวตาง ๆ กน เชน จาก 0-2 หรอ
0-3 เปนตน
มตสขจากการอยรอด วดจากการมขาว อาหาร เพมรายได
ลดรายจาย ลดหนสน กำหนดคาคะแนน 0 คอ มอาหารไมเพยงพอ
1 เพยงพอไมมเหลอ และ 2 คอ เพยงพอและมเหลอ มตสขกาย
วดจากการกนอาหารปลอดภย ไมกนเหลา ไมสบบหร มการพกผอน
8
รายงานพเศษ
สาระ...เพอการพฒนาชนบทตามแนวพระราชดำร
เพยงพอ ปรมาณสารพษในรางกาย คาคะแนน คอ 0 ไมเคยตรวจ
1 มและอยในปรมาณทเปนอนตราย 2 มแตอยในปรมาณทไมเปน
อนตราย และ 3 ไมมสารเคมในรางกาย การกนอาหารปลอดภย มคา
คะแนน 0-4 คอ 0 กนอาหารปลอดสารพษ 1 กนแตไมบอย (1-2 วน)
2 กนบางครง (3-4 วน) 3 กนเปนประจำ (5-6 วน) และ 4 กนทกวน
เปนตน
มตสขทไดจากการใฝรและพฒนาตนเอง วดจากการไดแสวงหา
ความรและประสบการณใหม ๆ และมโอกาสไดพฒนาตนเองอยาง
ตอเนอง มตสขใจ หมายถง ความสขทเกดจากความเออเฟอ เผอแผ
ชวยเหลอผอน การไดพดคยแลกเปลยนความคดเหนกบเพอนบาน
การไดทำประโยชนใหกบสาธารณะ (จตอาสา) มตสขภาพจต
หมายถง สภาวะของจตใจ ไดแก ความสข ความทกข ความรสกด
ไมดในแตละขณะ สมรรถนะของจตใจ ไดแก ศกยภาพและความ
สามารถ ทจะจดการกบปญหาตาง ๆ ทผานเขามาในชวต คณภาพ
ของจตใจ หมายถง ความดงาม ความประณตภายในจตใจ ซงเปน
ประโยชนตอการมความสขและการอยรวมกนในสงคมและสภาพ
แวดลอมทมผลตอความรสกมนคงทางจตใจ ไดแก การสนบสนน
จากครอบครว มตสขสงบ ไดแก การปฏบตกจทางศาสนา การใหอภย
ความกตญญ มตสขครอบครว หมายถง การมเวลาใหแกกน และ
มการทำกจกรรมรวมกน มตสขสงคม ไดแก ความสมพนธกบ
เพอนบาน ความไววางใจกน และความปลอดภยในชวตและทรพยสน
ทประสบอยในชวต และมตสงแวดลอม หมายถง นำ ดน ปา อากาศ
ขยะทมผลตอชวตความเปนอย ทงหมดน มคาคะแนนอยท 0-2 คอ
0 ไมเลย/ เลกนอย 1 ปานกลาง และ 2 มาก/มากทสด
รศ.ดร.อนชาต พวงสำล หวหนาคณะทำงานตดตามและ
ประเมนผลโครงการบรณาการแกไขปญหาและพฒนาพนทจงหวดนาน
ตามแนวพระราชดำร เลาวา ดชนชวดความสขของมหาวทยาลย
มหดลน สำนกงานโครงการพฒนาแหงสหประชาชาต หรอ UNDP
นำไปบรรจเปนแนวทางการพฒนาไวในหนงสอ Human Development
Index ทมการเผยแพรไปทวโลก และการทคณะทำงานตดตามและ
ประเมนผลนำดชนชวดความสขมาใชในการประเมนผลโครงการฯ
ปดทองหลงพระฯ กเพราะปดทองหลงพระฯ ประกาศไวตงแตตนวา
เปาหมายของโครงการฯ คอ การนำไปสความผาสกของประชาชน
จงตองวดทความสขของประชาชน
ขนตอนการวจย เพอใหไดขอมลทแมนยำ รศ.ดร.อนชาต กลาววา
ตองมการอบรมผทำการสมภาษณใหเขาใจคำถามทงหมดใน
แบบสอบถามอยางลกซงเสยกอน เพอใหไดคำตอบทใกลเคยง
ขอเทจจรงทสด ตวแบบสอบถามเองกทำถง 3 ขนตอน คอ หลงจาก
รางแลวจะประเมนทบทวนโดยคณะทำงานฯ และแกไขครงหนงกอน
จะนำไปลองใชสมภาษณจรงในพนททดสอบ แลวปรบแกกนอกครง
เปนแบบสอบถามชดท 3 ทจะใชจรง ทสำคญ ในกระบวนการทำงาน
รศ.ดร.อนชาต พวงสำล
จะมการตรวจสอบซำ ทงดวยคำถามอน ๆ และหวหนาทม ทำการ
กลนกรองความสมบรณของแบบสอบถามอกครง ถาไมสมบรณ
กตองกลบไปถามใหม
“ดชนชวดนยงตองพฒนาตอไปเรอย ๆ เพราะผานไประยะหนง
คำถามยอยกจะตองปรบปรง สตรการคำนวณอาจจะตองปรบ
นำหนกใหม เมอบรบทและคานยมของสงคมเปลยนไป อยางไรกตาม
ผมอยากใหมองวา ดชนชวดความสข จะเปนเครองมอทสำคญอก
ตวหนงในการวดความสำเรจของการพฒนาหรอแกปญหาความ
ยากจน เพยงแตตองใชในฐานะเปนเครองมอไมใชเปาหมายความ
สำเรจเสยทเดยว เราตองเนนทกระบวนการเรยนรดวย”
เปาหมายในทสด ซง รศ.ดร. อนชาตอยากเหน คอ ดชนชวดความสข
ทจะเปนเครองมอใหชาวบานใชเฝาดตวเอง และเฝาดใครกตามท
เขามาทำงานพฒนาเขาวา ผลจากการพฒนานน ชาวบานดขนอยางไร
ซงตองดในมตทมความสขมากขน ไมใชแคมเงนในกระเปา แตเปน
ความสขภายในใจอยางแทจรง
9
รายงานพเศษ
สาระ...เพอการพฒนาชนบทตามแนวพระราชดำร
หลงจากลงพนทศกษาดงานโครงการพฒนาพนทตนแบบบรณาการแกไข
ปญหาและพฒนาพนทตามแนวพระราชดำร จงหวดนาน ของมลนธปดทอง
หลงพระ สบสานแนวพระราชดำร คณะผบรหาร บรษทชนนำในสมาคมบรษท
จดทะเบยนไทย ทเขารบการอบรมหลกสตรพฒนาศกยภาพผบรหารระดบสง
(EDP) รนท 9 ลวนแสดงความเชอมนในแนวทางของปดทองฯ และปวารณาตว
ทจะแสวงหาหนทางความรวมมอกนตอไป
“ไดเหนกระบวนการทำงาน
ทจรงจงของปดทองหลงพระฯ ท
ทำให เกดผลสำเรจอยาง เปน
รปธรรม ทงสามารถปลดหนสน
และสงเสรมความเปนอยทดขนบน
วถความพอเพยง ดงนน คณะของ
เราจะรวมกนหาแนวทางสนบสนน
ปดทองหลงพระฯ อยางเตมท
ตอไป”
นางสาวเพญศร สธรศานต ผอำนวยการสมาคมบรษทจดทะเบยนไทย
“ทำใหรและเขาใจวธการดำเนนงานของปดทองหลงพระฯ
และเหนความสามารถในการแกไขปญหาของชาวบาน
อยางตรงจดและยงยน ดวยการสนบสนนใหชาวบานม
องคความรเรองนำ ดน และเกษตร พวกเราจงลงความเหน
รวมกนวา ตองการเหนความรวมมอระหวางบรษทจดทะเบยน
ในตลาดหลกทรพยและปดทองหลงพระฯ อยางเปน
รปธรรมตอไป”
นายสรพร สมะกลธร กรรมการผจดการใหญ บรษท กลธร เคอรบ จำกด (มหาชน)
“รสกดท ได เหนการทำงานของคนท
มานะจะแกไขปญหาความยากจนของ
ประชาชน โครงการนจะเปนประโยชนมาก
หากขยายไปทวประเทศและแกปญหาในทก
จงหวด ประเทศชาตจะเจรญแนนอน สวนผม
กจะนำเอาประสบการณทไดจากปดทองฯ
ไปทำกจกรรมเพอสงคมของบรษทฯดวย”
นายชชเวศย ชตวรากร หนสวนบรษท สำนกกฎหมายสากล สยามพรเมยร จำกด
“ครงนไดเหนในสงทไมเคยเหน เหนวา
ชาวบานทำกนจรง ๆ เหนอยกนจรง ๆ เหนวา
สงทปดทองฯ สอนชาวบานนนนาทงมาก
คงจะกลบไปคยกนวาจะสนบสนนชาวบาน
ในโครงการปดทองฯ ไดอยางไร และจะสงเสรม
ใหคนอน ๆ เขารวมโครงการไดอยางไร”
นายเผดจ เจรญศวกรณ ผอำนวยการอาวโส ฝายเทคโนโลยสารสนเทศ บรษท ขอมลเครดตแหงชาต จำกด
“กอนนไมเคยเหน ไมเคยคด และ
ไมเคยรวาปดทองฯ คออะไร แตเมอไดมา
เหนแลว รสกวาทปดทองหลงพระฯ ทำนน
ใชใจจรง ๆ ไมใชแคทฤษฎ และเมอไป
สอบถามชาวบาน เขากบอกวาเขาไดอะไร
หลายอยางจากปดทองหลงพระฯ”
นายอทย ตนตพมลพนธ รองกรรมการผจดการอาวโส บรษท เจรญโภคภณฑอาหาร จำกด (มหาชน) ประธาน EDP รน 9
“ปดทองฯ”ในมมมองนกธรกจรนใหม
10
สมภาษณพเศษ
สาระ...เพอการพฒนาชนบทตามแนวพระราชดำร
นายธนะชย บณฑตวรภม ผอำนวยการอาวโส หวหนาฝายวาณชธนกจ ธนาคารทสโก จำกด (มหาชน)
“ประทบใจกบสงทปดทองฯ ทำ
เพราะใชพลงความคดมาก มการ
ลงพนทอยกบชมชน และใหชมชนม
สวนรวมดวย หวงวาจะเหนโครงการน
กระจายไปทวประเทศ”
นายสชาต สทธชย รองกรรมการผจดการอาวโส บรษท เจรญโภคภณฑอาหาร จำกด (มหาชน)
“เปนโครงการทดมาก ททำใหชาวบาน
พงตนเองได และเปนการพฒนาทไมใชเงนนำ
แตใชความตองการของชาวบานนำ ซงเปน
ความยงยนอยางแทจรง”
นายธงชย กงวานชย ผบรหารวาณชธนกจ ธนาคารกสกรไทย จำกด (มหาชน)
“อยากใหปดทองฯ เขาไปทกจงหวด
ทำใหเปนแบบนาน ในอนาคตผมเองกอยาก
จะมสวนชวยทำใหชาวบานมความเปนอย
ดขน อยางทปดทองฯ ทำ”
นางสาวปรยาพร ธนรฐเศรษฐ ผชวยกรรมการผจดการ บรษท ยนเวอรแซล แอดซอรบเบนท แอนด เคมคลส จำกด (มหาชน)
“ประทบใจมาก กอนนไมรจกเลยวา
ปดทองฯ คออะไร ไดมาดแลวรสกดมาก
ทไดเหนวายงมคนททำงานเบองหลงอก
หลายคน และสงทโครงการทำ คอ การ
นายวณณ ผาณตวงศ กรรมการผจดการใหญ บรษท วทย ไบโอเพาเวอร จำกด
“ปดทองฯ มความตงใจจรงในการทำงาน
แมจะปฏบตการมาแค 2 ป แตเหนผลลพธ
ในทางบวกชดเจนในสงทชาวบานไดรบ ได
เหนวาเกษตรกรทนมอนาคตและยงยน ควร
จะขยายผลไปทตาง ๆ ตอไป และมอะไรท
ภาคเอกชนจะชวยได กจะชวย”
นางสาวฐตนนท เกยรตไพบลย ผอำนวยการ บรษท โปรโฟร ดเวลอปเมนท จำกด
“ทำใหเหนวา แนวพระราชดำรนน ชวย
พฒนาความเปนอยของชาวบานใหยงยนได
อยางแทจรง และรกษาวถชวตของคนไว
ไมใหกลายเปนสงคมทนนยมจนหมดสน”
นายธนพล ศรธนชย กรรมการผจดการ บรษท ยนเวนเจอร จำกด (มหาชน)
“ชอบแนวคดการ “ระเบดจากขางใน” ท
ตองรกอนวาชาวบานตองการอะไรแลวจง
พฒนา แตกตางจากโครงการอนทมาชวย
พฒนาไมนานแลวกไป แตปดทองฯ จะชวย
ใหชาวบานคดเองลงมอเอง”
นายเจษฎา พรหมจาต หวหนาเจาหนาทดานการเงน บรษท อสมท จำกด (มหาชน)
“ประทบใจแนวคดและความตงใจของ
ปดทองฯ มาก ทพยายามพลกฟนความเปนอย
ของชาวบานใหอยดวยตนเอง นาจะขยายผล
ออกไปสชมชนอน ๆ และ อสมท อาจใชสอท
มอย ทงวทย โทรทศนชวยประชาสมพนธ
แนวคดนไปทวทงประเทศ”
สรางอาชพใหชาวบาน ทำใหปลดหนสนไดดวยสองมอของตวเอง
นอกจากจะเปนสงทดทสดแลว ยงทำใหยงยนดวย”
11
สมภาษณพเศษ
สาระ...เพอการพฒนาชนบทตามแนวพระราชดำร
นบจากเขาโครงการเมอเดอนกรกฎาคม 2554 ถงเดอน
ธนวาคมปเดยวกน ครอบครวเสนาอดรมรายไดจากการจำหนาย
หมเหมยซาน 2 คอก และผกตาง ๆ ถง 12,000 บาท และเดอน
มกราคม-มนาคม 2555 กมรายไดจากการจำหนายพชผกอก
กวา 8,000 บาท
“นเปนรายไดทเปนกอบเปนกำครงแรก ในเวลาแคไมกเดอน
ถายงมรายไดตอเนองแบบน คาดวาอก 4-5 ป คงใชหนไดหมด
ตอนนเลยเตรยมขยายคอกหมไวเลยงแมพนธ อก 10 ตว และก
เตรยมเลยงปลาดกเพม กำลงจะปลกบานใหมดวย”
วนน สองสามภรรยาไมตองทนทำนาและปลกมนสำปะหลง
ซงทงปมรายไดเพยง 40,000 บาท ไมพอแมแตจะสงเสยใหลกหลาน
ไดเรยนหนงสอ จนทงคตองขจกรยานยนตออกไปรบจางทำงาน
ทกอยางเทาทจะทำไดหลงฤดทำนา แคใหมรายไดพอประทงชวต
เดอนละ 1,000-2,000 บาท ไมพอกตองหยบยมจากเพอนบานบาง
กจากธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตรและกองทน
หมบาน จนเปนหนกวา 50,000 บาท
ทงคใชเวลาตงแตเชาจดเยนกบการเพาะปลกอยางมความสข
เมอเหนอนาคตทรออยขางหนา รวมทงยงภมใจกบการเปนผให
ความรกบเพอนบานอกมากมาย ดวยความหวงใหทกคนในหมบาน
มชวตทดขนเชนเดยวกบตวเอง
ผพลกชวตดวยมอตน บญธรรมและทองสข
จากทตองอยอยางแรนแคนมาเกอบทงชวต นายบญธรรม
และ นางทองสข เสนาอดร เกษตรกรบานแสงอราม ตำบลกด
หมากไฟ อำเภอหนองววซอ จงหวดอดรธาน ใชเวลาเพยง 8 เดอน
พลกชวตสการมอยมกนอยางสบาย ดวยการนอมนำแนวพระราชดำร
และองคความรจากฟารมตวอยางในสมเดจพระนางเจาฯ พระบรม
ราชนนาถ ทปดทองหลงพระฯ นำมาทำใหดเปนตวอยางในพนท
“ถกหวยกยงไมทำใหชวตเปลยนไปไดขนาดน เพราะเมอม
ความรในการทำเกษตรมาก ๆ บวกกบความขยนขนแขง ทของเรา
กใหผลผลตมากมาย”
ทกวนน พนทเกอบทงหมดของสองสามภรรยาใชเพาะปลก
ฟกทอง ขาวโพด ถวลสง แตงไทย มะเขอยาว พรก กะหลำปล
ใบแมงลก ตะไคร กลวย โหระพา ขา มะเขอเทศ มะเขอเปราะ และ
เลยงหมเหมยซาน ตามวธการของฟารมตวอยาง ดวยการปลกพช
ผสมผสาน ปลกพช 3 ระดบในหลมเดยว ปรบปรงดนใหมสารอาหาร
และตอทอนำ จากอางเกบนำฯ เขามาในพนท แกปญหานำขนใน
บอนำ ฯลฯ พชผกจงโตเรวใหผลผลตด
สองสามภรรยายงตอยอดองคความรดวยตวเอง เชน ทำใหได
ผลทมขนาดใหญดวยการตดยอด การทำปยหมกชวภาพจากพชผก
รอบบาน ปรบปรงบอนำหนาบานทเคยปลอยทงรางใหกลบมาใชได
ทำใหมแหลงนำของตวเอง
12
บทความ
สาระ...เพอการพฒนาชนบทตามแนวพระราชดำร
คพฒนาคพฒนาเรยนรเรยนร
พชผกสวนครวนานาชนดเตบโตงอกงามไดอยางนาอศจรรย
บนกระบะเลก ๆ เพราะ “ดน” สตรพเศษของโครงการ “กลา...ด”
ทมประสทธภาพสง แตทำไดในราคาประหยด ดวยตนทนเพยง
กโลกรมละ 10-12 บาท และใชเวลาปรงดนเพยง 3-4 วนเทานน
“ดน” ของ “กลา...ด” นอกจากจะทำใหลำตนแขงแรง ออกราก
ไดมาก ซงทำใหดดซมอาหารไดด ทำใหตนไมสมบรณ โตเรว แลว
ยงไมมแบคทเรยและจลนทรย ทเปนสาเหตของโรคตนไมตาง ๆ ได
จงไมตองใชยาฆาแมลง
ดน “กลา...ด” มสวนผสมสำคญ คอ กรดอะมโน (Amino Acid)
ทชวยเรงแบคทเรย และจลนทรยในปยขววใหยอยสลายกลายเปน
แรธาตและทำใหดนรวนซย และผงซปเปอรโซคอน (Super Socon)
แรธาตพเศษทผลตขนโดยนาโนเทคโนโลยของกรมพฒนาทดน ซง
ประกอบดวยแรธาต 3 ชนด คอ แมงกานส แมกนเซยม และเหลก
ซงจะทำหนาทดกจบแรธาตทเปนประโยชนกบตนไม และกระตนให
พชออกรากใหม
สวนผสม ดน “กลา...ด” มอย 2 สวน สวนท 1 ประกอบดวย
หนาดน 1 สวน ขเถาแกลบ 2 สวน แกลบเหลอง 2 สวน และปยหมก
0.25 สวน สวนท 2 ประกอบดวย กรดอะมโน (Amino Acid) 3 ลตร
ผงซปเปอรโซคอน (Super Socon) 3 กโลกรม นำ 20 ลตร ปยสตร
46.0 จำนวน 3 กโลกรม ปยสตร 15-15-15 จำนวน 3 กโลกรม
และปยขววสดบดละเอยด 100 กโลกรม
วธการผสมดน นำสวนผสมสวนท 1 มาผสมใหเขากน สำหรบ
สวนท 2 ใหนำ กรดอะมโน (Amino Acid) ผงซปเปอรโซคอน (Super
Socon) ผสมกบนำ แลวผสมใหเขากนกบปยสตร 46.0 ปยสตร
15-15-15 และปยขววสดบดละเอยด จากนนผสมสวนท 1 และ 2
ใหเขากน หมกทงไว 3-4 วน โดยใชผาใบปดเพอใหดนเซทตว จากนน
กนำไปใชงานไดทนท
ในพนท 1 ไร ใชดนสตรกลา...ด 100 กโลกรม กจะไดทม
คณภาพดแลว ตนทนตำกวาการใชปยเคมกวาครง
ปจจบน ดนสตรพเศษนมการใชในพนท 8 จงหวดในโครงการ
กลา...ด ของมลนธแมฟาหลวงในพระบรมราชปถมภ และทบาน
เปยงซอ ตำบลขนนาน อำเภอเฉลมพระเกยรต จงหวดนาน ซงเปน
พนทตนแบบปดทองหลงพระฯ ดวย
ดน “กลา...ด” สตรดนดทตองบอกตอ
13
บทความ
สาระ...เพอการพฒนาชนบทตามแนวพระราชดำร
ในทสด ทกคนกเหนพองกนทจะทำใหบานแสงอราม ตำบลกด
หมากไฟ อำเภอหนองววซอ จงหวดอดรธาน เปน “ชมชน ลด ละ
เลก สารเคม”
นายเสวต จนทรหอม ผใหญบานบานแสงอราม บอกวา
เมอทกคนเหนพองกนทจะ ลด ละ เลกการใชสารเคม แนวคดตอมา
คอ การผลตสนคาเกษตรทปลอดสารพษ ซงเปนทตองการของตลาด
ดวย ไมวาจะเปนพชผก ผลไม รวมทงเนอสตวกจะปลอดสารดวย
“วธการ ลด ละ เลก สารเคม ของชาวบานบานแสงอรามนน
จะเรมตงแตการใชปยขววและปยขคางคาวทหาไดในทองถนมาใช
แทนปยเคมในการปลกพชผกสวนครว สวนเกษตรกรทเลยงหมกจะ
ใชอาหารธรรมชาต เชน ตนกลวยสบละเอยดผสมบอน ซงดกวา
อาหารสำเรจรปมาก เพราะนอกจากหมจะชอบแลว บอนยงชวย
ฆาพยาธในหมดวย ทงยงหาไดในทองถน ทำใหเกษตรกรแทบไมม
ตนทนเลย หมทขายกจะไมมสารพษตกคาง เรยกไดวาเปนความ
รบผดชอบตอสงคมดวย”
ปจจบน บานแสงอรามมเกษตรกรเขารวม “ลด ละ เลก
สารเคม” กวาครงหมบาน และตงเปาวาภายในสนป 2555 น
ทงหมบานแสงอรามจะเปนชมชน “ลด ละ เลก สารเคม”
กนทงหมด และจะเปนตนแบบใหหมบานทอยใกลเคยงไดศกษา
เรยนรเพอปฏบตตอไปอกดวย
ชมชนตนแบบ ตวอยางชมชนตวอยาง
ชมชน “ลด ละ เลก สารเคม” เมอชาวบานกลมหนงพากนแสดงอาการปวยจากพษของ
สารเคมทสะสมอยในตวมาเปนเวลานานหลายสบป อาการปวดศรษะ
อยางรนแรงจนถงอาเจยนเปนเลอด ทำใหตองเขารบการตรวจและ
รกษาในโรงพยาบาลอำเภอ
ผลการตรวจนาตกใจเปนอยางยง เมอแพทยระบวา เปนอาการ
ทเกดจากการมสารเคมในเลอด อยในระดบ 4 ซงถอวาเปนขนท
อนตรายมาก และมโอกาสทจะเปนมะเรงได
ชาวบานจงรวมตวปรกษาหารอกนเพอหาทางออก และได
ขอสรปรวมกนวา การใชสารเคมทงในปรมาณมากและตอเนอง
ยาวนานนน ไมเพยงแตเปนอนตรายตอตวเองเทานน แตยงมผลตอ
คนรอบขาง และสงแวดลอม และทสำคญ สารเคมยงทำใหตนทน
การทำเกษตรสงมากอกดวย
14
บทความ
สาระ...เพอการพฒนาชนบทตามแนวพระราชดำร
ตำนานเกลอบนภเขาสงแหงเดยวในโลก ทระดบความสง
1,980 เมตร ในอำเภอบอเกลอ จงหวดนาน เรมขนเมอเกอบ 800 ป
มาแลว ในราวพทธศตวรรษท 19 ตงแตสมยพญาภคา ปฐมกษตรย
ราชวงศภคา ผสรางเมองวรนคร (อำเภอปว ในปจจบน)
เมอมการพบเกลอ จากทเคยเปนปาดงพงไพร กมผคนมาอย
รวมกนมากขนจนกลายเปนเมอง ชอ “เมองบอ” ซงหมายถงบอเกลอ
ทมอยถง 9 บอนนเอง
มากกวาบอเกลอใต และมชาวนานจำนวนไมนอยยงคงยดการทำ
เกลอเปนอาชพดวยกรรมวธดงเดมเฉกเชนเมอเกอบ 800 ปกอน
ในโรงเกลอทปดมดชด ภายในมเตาขนาดใหญขนรปจากดนเหนยว
สำหรบวางกระทะใบเของ แลวตกเกลอจากบอสงผานมาตามลำไมไผ
ลงสบอพก กอนนำนำเกลอมาตมในกระทะประมาณ 4-5 ชวโมง
ใหนำเกลอระเหยแหง ใชไมพายตกเกลอใสตะกราไมไผทแขวน
ไวเหนอกระทะ ทำอยางนไปเรอย ๆ จนนำในกระทะแหง
ตำนานบอเกลอ บนเสนทางววฒนาการ 800 ป
เกลอจากทน เปนสนคาทถกสงไปขายยงกรงสโขทย เชยงใหม
เชยงตง หลวงพระบาง สบสองปนนา จนถงจนตอนใต ความสำคญ
ของเกลอ ทงในฐานะสนคาและยทธปจจย ทำใหนานมงคง และเปน
ศนยกลางการคาของลานนาตะวนออก และเปนเหตสำคญทพระเจา
ตโลกราชแหงเชยงใหมกรธาทพมายดเมองนาน เมอ พ.ศ. 1993
ทำใหนานเปนประเทศราชของอาณาจกรลานนา และตองสงเกลอไป
เปนเครองราชบรรณาการอยเกอบรอยป
บอเกลอเมองนานในปจจบนเหลออยสองแหง คอ บอเกลอเหนอ
และบอเกลอใต บอเกลอเหนอมขนาดใหญ มโรงตมเกลอหลายโรง
จาก “เกลอบก” ทเรยกกนมาตงแต
สมยสโขทยและอยธยา ใชสำหรบบรโภค
เกลอจากบอเกลอโบราณของเมองนาน
ในวนน มววฒนาการตามยคสมย ทงการ
เสรมไอโอดน การผลตเปน “ละอองเกลอ”
ซงเปนเกลอทมอนภาคขนาดเลกหรอฝน
เกลอ ผานกระบวนการอบแหง และเปา
ลมรอนใหมความชนนอยลง เพอใหแหงและเกบไวใชไดนาน และ
“เกสรเกลอ” ซงแปลมาจากภาษาฝรงเศสวา Fleur de Sel ทบาน
เราเรยก “ดอกเกลอ” เปนเกลอชนดพเศษทตกผลกลอยอยหนานำ
ตองใชความประณตจากมอมนษยเทานนในการคอย ๆ เกบชอน
ดอกเกลอ เปนเกลอสะอาด คณภาพสง มปรมาณนอย และไมได
สมผสกบพนดน จงถกนำมาใชทงสำหรบการบรโภค การทำสปา
ประทนโฉม และรกษาโรคตาง ๆ
“เกลอ” จงยงคงคณคาและความสำคญอยคเมองนานเหมอน
เมออดตกาล ทผานมายาวนาน...
15
บทความ
สาระ...เพอการพฒนาชนบทตามแนวพระราชดำร
สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร เสดจพระราชดำเนน
เปนประธานเปดงานนทรรศการเฉลมพระเกยรต “84 พรรษา ประโยชนสข
สปวงประชา” จดโดยสำนกราชเลขาธการ มลนธชยพฒนา สำนกงาน
คณะกรรมการพเศษเพอประสานงานโครงการอนเนองมาจากพระราชดำร
(กปร.) และสำนกงบประมาณ โดยรวบรวมผลสำเรจจากการดำเนนงาน
โครงการอนเนองมาจากพระราชดำรกวา 4,100 โครงการ ทพระบาทสมเดจ
พระเจาอยหวพระราชทานใหแกประชาชนชาวไทย รวมทงปรชญาเศรษฐกจ
พอเพยงมาจดแสดง เพอใหประชาชนไดนอมนำแนวพระราชดำรไปใชใน
การดำเนนชวต
ในงานน มลนธปดทองหลงพระ สบสานแนวพระราชดำร รวมแสดง
นทรรศการความสำเรจของการนอมนำแนวพระราชดำรไปพฒนาพนทจงหวด
นาน ผานพชเศรษฐกจสำคญของจงหวดนาน คอ “ตาว” หรอ ลกชด ซงเปน
สญลกษณของการปลกปาเศรษฐกจเพอความยงยนตอไป
นายกานต เจรญจตรตนกล
ผใหญบานหม 11 บานนำชางพฒนา
อ.เฉลมพระเกยรต จ.นาน พนทขยาย
ผลปดทองหลงพระฯ กลาวถงแนวทาง
การอนรกษปาของชาวบานบานนำ
ชางพฒนาวา เรมตนจากความคดของ
ชาวบานทจะหาหนทางอยรวมกบปา
เพราะถาไมมปา ชาวบานกไมรจะไปอยทไหน
“เปาหมายแรก คอ ลดการบกรกปา มการแบงพนทปาปลก
ปาอนรกษและพนททำกนออกจากกนอยางชดเจน ปาปลกเปนปา
ทชาวบานเขาไปหาของปาหาอาหารมาเลยงครอบครว และตดไม
มาซอมแซมบานได แตจะตองปลกทดแทนเสมอ สำหรบปาอนรกษ
จะหามเขาไปแผวถางตดไมโดยเดดขาด ชาวบานยงชวยกนทำ
แนวกนไฟและจดเวรยามชวยกนดแล โดยไมอาศยงบประมาณ
และเจาหนาทของรฐเลย สวนพนททำกนนน หามทกคนทำไร
เลอนลอยขยายพนทเพมจากทมอยเดม รวมทงสงเสรมการใช
พนทใหเกดประโยชนสงสด ทงปลกพชไวขายและปลกพชผกสวน
ครวไวกนเองลดรายจาย พนทวางกปลกตนไมใหม เพอใหปากลบ
คนมาโดยเรว
“ทกวนน ปาทเคยโลงเตยนกลบมาอดมสมบรณ เปนแหลง
อาหารใหชาวบาน ทสำคญ มปากมนำพอทำไรทำนา เลยงสตวได
ชวตของพวกเรากเรมดขน”
วถแหงนาน คน-ปาอยรวมกนอยางยงยน
“ปดทองฯ”รวมเฉลมพระเกยรต
16
ขาว
