1 2

3 4

≥Å∞QÆ∞ ¿ã « :

J=∞~°"åk ã¨∞„|Ǩχº nH∆ «∞Å∞M.Tech

Éèí[ QÀqO ŒO

N~°ã∞Î

â◊√Éèí=∞ã∞Î JqѶ∞fl=∞ã∞Î

N â◊OHõ~° ÉèíQÆ=`åÊ Œ∞Å

ÉèíHÎ ã¨∂„ «"£∞ – Éèí[ QÀqO Œ ™È΄ «"£∞

„â◊√u 㨇 $u ѨÙ~åÏ<åO

PÅÜ«∞O Hõ~°∞ÏÅÜ«∞"£∞

#=∂q∞ ÉèíQÆ=`åÊ ŒO

â◊OHõ~°O Ö’Hõ â◊OHõ~°"£∞

J ≥· fi`åxH˜ =∂~°∞¿Ñ~°∞ Pk â◊OHõ~°∞Å∞.

"å~°∞ rqOz# Uà◊√§ =¸_»∞ Ѩ Œ∞ÖË J~Ú<å,

Ñk¿ÇÏ#∞ Ñ Œ∞ʼnõΩ ÃÑ·QÍ „áê=∂Hõ „QÆO ä•Å#∞

~°zOz# „ѨuÉèÏ =¸~°∞ÎÅ∞. qâı+≤Oz 70H˜

ÃÑ·QÍ PÜ«∞# ™È΄ « „QÆO ä•Å∞<åfl~Ú. ZO «

"Õ •OuÜ≥∂ JO « =∞ÇHõq HÍ=_»O "åiÖ’x

qÅHõ∆ «. =ÚYºOQÍ PKå~°∞ºÅ Hõq`å â‹·e

=∞ èŒ∞~° =∞<ÀÇÏ~°OQÍ ã~°à◊ QÆOcè~°OQÍ ã~°ã"≥∞ÿ

K«^Œ∞=~°∞Å#∞ ÉèíH˜Î ã¨∂„`«O`À Ѩq„`«∞Å#∞

KÕã∞ÎOk.

Ѩ~°=∞Ѩ^•xH˜ ™Èáê<åÅ∞ Hõ~°‡ *Ï˝#

=∂~åæÅ∞. ãO™ê~°∞ʼnõΩ Hõ~°‡=∂~°æO, Ü≥∂QÆ∞ʼnõΩ

*Ï˝# =∂~°æO P#"å~ÚfQÍ J#∞ã¨~°©Ü«∞"≥∞ÿ

L#flk. =∂~°æ"Õ∞ ≥·<å ÉèíHÎÜÕ∞ "å\˜H˜ „Ѩ è•#

Éèí∂q∞Hõ. ÉèíH˜Î Éèí∂q∞Hõ`À<Õ Hõ~°‡ *Ï˝<åÅ∞

ѶÅ=O`åÅ=Ù`å~Ú. JÖÏO\˜ ÉèíHÎ ã¨∂„`åxfl

Kå>Ë Õ Éèí[QÀqO Œ ™È΄ «O.

HÍj qâıfiâ◊fi~° Œ~°≈<åxH "≥à◊√§ «∂ PKå~°º

â◊OHõ~°∞Å∞ ^•iÖ’, "åºHõ~° ã¨∂„`åÅ#∞ =Ö¡

"Õã¨∞Î#fl XHõ =$ Œ∞ú_çx K«∂™ê~°∞. J «_»∞ Ѩ Õ

Ѩ Õ Ñ¨iîã¨∞Î#fl '_»∞ Hõ$&ò Hõ~°Ë— J<Õ ã¨∂„`åxfl

qx P =$^Œ∞ú_çx L^ÕÌtOz ''ˆ~áÈ =∂áÈ

=∞~°Ïxfl á⁄O Õ x#∞fl "åºHõ~° ã¨∂„`åÅ∞ U

q èŒOQÍ#∞ HÍáê_»=Ù. ÉèíHÎ ã¨∂„ «O`À QÀqO Œ

K«~°Ïxfl â◊~°∞ á⁄O^Œ∞—— Jx Éèí[QÀqO^Œ

™È Î „`åxfl ~ °zOKå~ ° ∞ . U =Ü«∞ã ¨ ∞ ûÖ’

KÕÜ«∞=Åã≤Ok P =Ü«∞ã¨∞ûÖ’ KÕÜ«∂e,

"å~°úHõºOÖ’ *Ï˝#OHõO>Ë ÉèíH˜Î =ÚYºO J#fl

LѨ Õâ◊O Ü«∂= ÕÌâ◊ =∂#=ÙʼnõΩ JOkOKå~°∞

PKå~°º â◊OHõ~°∞Å∞.

=∂„`å Kè «O^Œã¨∞ûÖ’ (K«`«∞~° „ѨQÆu)

=∞ÅK«|_ç# =∞Oz ã¨fiK«ÛùO^Œ ˆQÜ«∞ ~°K«#

Éèí[QÀqO Œ ™È΄ «O. ''=∞~À „ѨѨOK«O =∞~À

„ѨѨOK«O =∞~À „ѨѨOK«O Ñ≤ezOk—— (NN)

5 6

7 8

=O\˜ ˆQÜ«∂Å #_»Hõ‰õΩ 'Éèí[QÀqO Œ ™È΄ «O—

=¸eHõQÍ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk.

D ™È΄`åxfl N J=∞~°"åk ã¨∞„|Ǩχº

nH∆ «∞Å∞ ≥Å∞QÆ∞ Ñ^•ºÅ Ö’xH J#∞=kOK«_»O

P#OkOK« Œy# JOâ◊O. =$uÎ "ÕÔ~·<å „Ñ¨=$uÎ

Ѩ~°OQÍ Ñ¨ Œºq Œº Ѩ@¡ Jaè=∂#O, JÉèϺã¨nHõ∆

HõÅ nH˜ ∆`«∞Å∞ QÍ~°∞ Éè íQÆ=næ`«#∞ ‰õÄ_®

Ѩ^•ºÅÖ’H˜ J#∞=kOKå~°∞. "åi Ѩ^•ºÅ∞

ã∞ÅÉèí Ñ^•Å`À ‰õÄ_ç# ÉèíHÎ <≥·"Õ •ºÅ∞. Ñ^•ºÅ

#_»HõÖ’, ã¨Okè Ѩ •Å „ѨÜ≥∂QÍÅÖ’ H˘O «

™ê èŒ# J=ã¨~°=∞x Àz<å, "åi ÉèíHÍκ"Õâßxfl

áê~î°‰õΩÅ∞ „Ѩ è•#OQÍ „QÆÇ≤ÏOKåe.

D Ѩ Œº Hõ$ux ã¨=iOKå#x <Õ###∞.

J~Ú Õ D 㨠« $u „Hõ «∞=ÙÖ’ KÕ~Ú Hõe¿Ñ

ÉèÏQƺ Ü≥∂Qƺ « <å‰õΩ ŒH˜ # Œx P#Ok™êÎ#∞.

ÉèíQÆ=kfiâßfiã¨"Õ∞ âßfiã¨QÍQÆÅ N nH˜∆`«∞Å∞

QÍ~°∞ W Õ Hõq`å nHõ∆ À =∞ixfl Õ=`å ãO|Okè

Hõ$ «∞Å#∞ HõeÊOKåÅx Ptã∂Î, N ã~°ãfif Hõ\ÏHõ∆

gH õ ∆ÏÅ∞ "åiÃÑ · xO_ » ∞QÍ " ≥ ∞O_ » ∞QÍ

„ÑãiOKåÅx JaèÅ+≤ã∞Î<åfl#∞.

W@∞¡

|∞^èŒ q^èÕÜ«Ú_»∞

l.ZO. ~å=∞â◊~°‡

ãO㯠$ « J 蕺щõΩÅ∞

„ÑÉèí∞ «fi =∞Ç≤ÏàÏ HõàÏâßÅ,

ÉËQÆO¿Ñ@, ÃÇ·Ï„^•ÉÏ Œ∞.

„áê~°÷#

HõOII NǨÏi ~ÚzÛ# „| «∞H˜k

NǨÏi 蕺#O|∞Hõ#fl „âı+ª «HõÅ Õ?

NǨÏix #=Ú‡"åxH˜

NǨÏÔ~ „ѨǨ¡ Œ∞#@∞¡ j„Ѷ∞"≥∞QÍK«∞<£

LII KÕH˘x 㨠«º=Ú<£ q#∞_»∞ KÕ=#∞ ÉÏã≤#

=$ Œ∞úÅO Œ~°∞<£

"åH˜eÖ’# =¸Å∞æK«∞#∞ ÉÏ=Ù~°∞=∞OK«x

Kå=ÙHÀã¨"≥∞ÿ

<åHõx <å‰õΩ <åHõ#∞K«∞ #Å¡x HÍÅ∞x

"Õ_»∞‰õΩ#fl#∞<£

g∞HÑÙ_ôÜ«∞#OK«#∞K«∞ "≥∞Å¡QÆ É’=Ù#∞

"Õ~°∞WO\ÔH·

ã‘II *Ï<≥_»∞ á⁄@ì‰õΩ Kå=x PHõe

PHõe ni#<£ ™ÈÔH Pâ◊

Pâ◊ À "≥Ú ŒÅÜ≥∞º Ju=ÃÑ· "åOKè«Å∞

Ju= "åOKè« ˘ HõÖæ#>¡ a_»¤

a_»¤Å HÀã¨"≥∞ÿ "Õ"ÕÅ áê@¡Ü≥∞º

áê@¡ À ÃÑiÔQ#∞ áêѨ=ÚÅ∞#∞

áêáêÅ`À ÃÇÏK≥Û Ñ¨Å∞~ÀQÆ=ÚÅ∞ J"Õ

~ÀQÍÅ „| «∞‰õΩÃÑ· ~À « |∞>ì

`ÕII „|`«∞‰õΩÃÑ· ~À`« Ѩ~°=∂`«‡ ÉÏ@HÀÔ~

ÉÏ@HÀiÜ«Ú ã¨O™ê~° |O èŒ =∂Ü≥∞

|O èŒ=¸Ñ≤i áÈ^•Hõ |@∞ì<åÜ≥∞

Ѩ@∞ì =keOѨ QÀqO Œ Éèí[# *Ë «∞

9 10

11 12

ã‘II QÀqO Œ Œ∞~°‡u<£ HÀѨ åѨ=ÚQÆÖæ

QÀqO Œ K≥_»∞^•i HÀiÜ«ÚO\˜

QÀqO Œ K≥_»∞^•i ‰õÄÖˇÛ Ñ¨ÙºO|∞Å<£

QÀqO Œ∞ 蕺ã¨ÃÑ· HÀÔ~¯É’Ü≥∞

QÀqO Œ∞ =∞~°∞= #<£ H˘O_»O « ~ÀQÍÅ∞

QÀqO Œ x#∞ •\˜ ‰õÄ_≥ ##∞fl

QÀqO Œ QÀqO Œ QÀqO Œ Jx U_»∞Î

QÀqO Œ áêáêÅ∞ ‰õÄÅ Œ#∞fl

`ÕII HÍ=Ù=∞Ü«∞º~À QÀqO^Œ HÍÅ ~åÜ«∞

HÍ Œ∞ <åºÜ«∞=Ú QÀqO Œ HõÅ « *ˇO Œ

HÍ= hHõ#fl QÀqO Œ QÆÅÔ~ X~°∞Å∞

HÍ=Ù HÍ=Ù HÍ=x *Ë «∞ HÍH˜ QÀÅ

HõOII <å ÉèÏQƺ"Õ∞q∞ *ˇÑ¨Ê#∞?

D Éèí[QÀqO Œq∞@∞¡ Wq∞_≥#∞ Hõq ≥·

U ÉèíÜ«∞=Ú ÖË Œ∞ <åH˜Hõ

F ÉèíQÆ"å<£ nH∆ «∞efl XHõѨi QÆ#"Õ

HõOII J_»∞QÆ#∞ "Õ∞_»Å∞ =∞_»∞Å#∞

J_çÔQ Œ Hõ_»∞ *ÏeQÆ∂_», J_»∞ã∞# |_çu<£

J_»∞QÆ∞Å =_çK≥_ç `«_»|_»

J_çy# Hõ_»∞'QÆ_»∞=Ù—"Õ∞Ö?J_»∞QÆ#∞ J_»QÆ<£

JOH «O

âßII ÉÏÖÏi+¨ì=ÚÖˇxfl ^•\˜uq ˆ~Ñ¨Öˇ¡<£ ǨÏs!

Hõ$+¨µ‚_≥·

bÅÖò EÑ≤u=Ü«∞º<å_»∞ 㨠«∞Å∞<£ ~Ü≥∞Å¡

hHÀã¨"≥∞ÿ

"åÖË Ô~ѨÊÅ "Õz"Õz Hõ# x<£ „áêi÷OzÔ~<Àfl

q^èŒ∞Öò

PeOѨOQÆ =∞nÜ«∞"Õ Œ#Å∞ hHõOkO «∞

<ÕhHõ$u<£

Éèí[ QÀqO ŒO

â’¡II Éèí[QÀqO ŒO Éèí[ QÀqO ŒO

QÀqO ŒO Éèí[ =¸_è»=∞ ÕI

ã¨O„áê¿ÑÎ ã¨xflÇ≤Ï Õ HÍÖË

#Ç≤Ï #Ç≤Ï ~°Hõ∆u _»∞Hõ$&ò Hõ~°ËII

`ÕII Éèí[# KÕÜ«∞"≥ QÀqO^Œ∞ Éèí[# KÕã≤

=¸_è»=∞u! h=Ù QÀqO Œ∞ „"≥ÚHõ "ÕÅ?

KÕ~°∞"≥·#ѨÙ_®Ü«Ú=Ù z=i"≥∞@∞ì

™êÜ«∞Ѩ_»É’ Œ∞ h âß„ãÎ ™œ~°Éèí=Ú‡

`åII F =¸_è»∞_®! PÜ«Ú=Ù fiáÈ~Ú z=i

^Œâ◊Ö’ L<åfl=Ù D "åºHõ~°O x#∞fl

HÍáê_» Œ∞. P QÀqO Œ∞x „áêiúOK«∞=Ú.

13 14

15 16

â’¡II =¸_è» [Ç‘ÏÇ≤Ï èŒ<åQÆ=∞ «$ëê‚O

1. ‰õΩ~°∞ 㨠Œ∞ƒkúO =∞#ã≤ q «$ëê‚"£∞

Ü«∞Å¡Éèí¿ã x[Hõ~À‡áê «ÎO

q «ÎO Õ# q<À ŒÜ«∞ z «Î"£∞ IIÉèí[II

ÕII =¸_è»! =∂#∞=Ú èŒ#^•ÇÏ=Ú#∞ =∞#=Ú#

Pâ◊ q_»<å_ç 㨠Œ∞ƒkú #Å~°∞q∞OHõ

«$Ñ≤ΠѨ_»∞=Ú hHõ~°‡KÕ „áêÑÎ"≥∞ÿ#

q «Î=Ú#∞ ÉÁOk, z «Î=Ú "≥Å∞QÆQÆÅ∞QÆ

`åII F =¸~°ö =∂#"å! h =∞#ã¨∞û# ^èŒ#

^•Ç¨Ï=Ú#∞ =^Œ∞Å∞. Pâ◊ q_çzÃÑ@∞ì.

ã¨^Œ∞ƒkú ÃÑOK«∞HÀ `«$Ñ≤Î`À hHõ~°‡=Å#

á⁄Ok# èŒ#=Ú`À =∞#ã∞# ãO «ã=Ú`À

rqOK«∞=Ú.

â’¡II <ås ãÎ#Éèí~° <åcè Õâ◊O

2. ^Œ$ëêìfi =∂QÍ "≥∂Ǩ"Õâ◊"£∞,

U «<å‡O㨠=™êkqHÍ~°O

=∞#ã≤ qz#ÎÜ«∞ "å~°O "å~°"£∞. IIÉèí[II

ÕII <åi ‰õΩK«=ÚÅ lyay #_»∞=∞ [#‰õΩ

<åaèQÆx "≥∂ǨÏ=∞Ok aè#flO|∞Q͉õΩ

=∂Oã qHõ$ «∞Ö JqÜ«∞x =∞#ã∞Ö’#

=∞é˜=∞éˇOK«∞=Ú P Ѩ~°=∂ «‡<≥Oz

`åII „ã‘Î ã¨Î#=ÚÅ aQÆ∞`«∞Å =∞^茺 "≥o§ ÉÁ_»∞¤

JO^•Å∞ K«∂z "åº"≥∂ǨÏѨ_ç áê_»~Ú

áÈ=Å^Œ∞. Jq qHõ$`«"≥∞ÿ# =∂Oã¨Ñ¨Ù

=Ú ŒÌÅx =∞#ã∞Ö’ =∞s =∞s ≥Å∞ã∞HÀ.

P Ѩ~°=∂ «‡ "Õ∞Åx ≥eÜ«Ú=Ú.

â’¡II #oh Œà◊QÆ «[Å =∞u «~°à◊O

3. « Œfir˚q « =∞uâ◊Ü«∞K«Ñ¨Å"£∞,

qkú "åº èŒºaè=∂#„QÆãÎO

Ö’HõO â’HõÇ¨Ï «O K« ã¨=∞ãÎ"£∞. IIÉèí[II

ÕII `å=∞~å‰õΩÃÑ· [Å=∞@∞¡ «~°à◊=∞OK«∞

JdÅ rq « =∞ã≤÷~°=∞x ≥eÜ«Ú=Ú

Jy ~ÀQÍÅ, Œ∞~°aè=∂<åuâ◊~Ú «

Ö’Hõ=∞O «, x~°O «~° â’HõÇ¨Ï «=Ú

`åII `å=∞~å‰õΩÃÑ· h\˜ÉÁ@∞ì=Öˇ rq «=∞O`å

Jã≤÷~°O. `«QÆx ^Œ∞~°aè=∂#O`À#∂,

~ÀQÍÅ`À#∂ ZѨC_»∂ DÖ’HõO â’Hõ

=∞Ü«∞OQÍ LOk.

â’¡II Ü«∂=kfi`ÀÎáê~°# ã¨HõÎ

4. ™êÎ=xfl[Ѩi"å~À ~°HõÎó

ѨâßÛr˚=u [~°~° Õ¿ÇÏ

"å~åÎO HÀ Ñ≤# Ѩ$K«Ûùu ˆQ¿ÇÏ. IIÉèí[II

ÕII ã¨OѨ ŒÅ∞#∞ ã¨Oáê Œ# ™êQÆ∞ =~°ÔH

|O èŒ∞ Ѩi"å~°"≥∞Å¡ h„ѨHõ #∞O_»∞

«iyáÈ=ÙKÀ <˘Hõ_≥·# uiy~å_»∞

=Úkq∞ ÃÑ·|_»¤ x#∞QÆ#∞ ѨÙ~°∞+¨µ_≥=_»∞?

`åII Sâ◊fi~°ºO`À hã¨Oáê Œ# [iˆQ =~°‰õΩ h

|O èŒ∞q∞„ «∞Å∞ h"≥O@ LO\Ï~°∞. Jq

`«iyáÈÜ«∂Hõ XHõ¯_≥·<å x#∞fl K«∂_»_»∞.

=Úã¨e «#O =zÛ# x#∞fl K«∂KÕ =∞x+≤

Z=_»∞?

17 18

19 20

â’¡II Ü«∂= «Ê=<À x=ã¨u Õ¿ÇÏ

5. `å= «Ê $K«Ûùu ‰õΩâ◊ÅO ˆQ¿ÇÏ,

QÆ «=u "åÜ«∞ø ÕǨáêÜÕ∞

ÉèÏ~åº aÉèíºu «ã≤‡<å¯ÜÕ∞ IIÉèí[II

ÕII ZO « =~°‰õÄÑ≤~°∞O_»∞<À JO «=~°ÔH

h Œ∞ ‰õΩâ◊Å=Ú E «∞~°∞ hQÆ$ǨÏ=Ú#

„áê=ÚÅ∞ áÈ= h Œ∞ â◊==Ú‡Ez

„áêã¨u ‰õÄ_» cèue¡ áêiáÈ=Ù

`åII h TÑ≤i P_»∞ «∞#flO « =~°‰õΩ JO`å

hWO\˜H˘zÛ h‰õΩâ◊ÅO J_»∞QÆ∞`å~°∞.

„áêO áÈÜ«∂Hõ h„áê=∞#∞‰õΩ<Õ

ÉèÏ~°º‰õÄ_® hâ◊=O K«∂z ÉèíÜ«∞Ѩ_ç

áêiáÈ`«∞Ok.

â’¡II ÉÏÅ™êÎ= „f¯_®ã¨HõÎó

6. «~°∞™êÎ= «Î~°∞©ã¨HõÎó

=$ Œú™êÎ=zÛ<åÎãHõÎó

Ñ~°"Õ∞ „|Çχ HÀ Ñ≤ # ãHõÎó IIÉèí[II

ÕII ÉÏź=∞O «Ü«Ú <å@Å áêÅ∞QÍQÆ

Ü«∞ø=#=Ú HÍ=∞~ÀQÍÅ `å=ÙQÍQÆ

=Úãe «#=∞O « zO «Å∞ =Úã∞~°∞H˘#QÆ

áê=<å`å‡#∞ ÉèÏ=# |_»Ü«Ú>ˇÑ¨Ù_»∞?

`åII z#fl «#=∞O`å P@Å∞, Ü«∞ø=#OÖ’

â◊$OQÍ~°O, =Úã¨e «#OÖ’ ÉÏ èŒÅ∞

=∞iWHõ P Ѩ~°=∂ «‡ QÆ∞iOz ZѨC_»∞

PÖ’z™êÎ=Ù.

S

â’¡II HÍ Õ HÍ<åÎ? Hõ¿ãΠѨل «ó?

7. ã¨O™ê~À Ü«∞ =∞f= qz„ «ó

Hõã¨û «fiO? Hõó? ‰õΩ`åÜ«∂ «ó?

« «Î fiOz#ÎÜ«∞ «kǨτÉèÏ «ó IIÉèí[II

ÕII ÉèÏ~°º Z=fi ≥? Ѩل «∞Å<£ "å~°Öˇ=~°∞?

D „ÑÑOK«O|∞ Ü«ÚxHÜÕ∞ ZO « qO «?

Z=i "å_»=Ù? <≥Å"Õk? Z=~°∞ h=Ù?

™È Œ~å! KÕÜ«∞~å « «fi â’ èŒ#=Ú#∞

`åII D ÉèÏ~°º Z=~°∞? Ѩل`«∞Öˇ=~°∞? D

„ѨѨOK«O Ü≥ÚHõ¯ LxH˜ ZO`« qO`«?

Jã¨Å∞ h=Ù Z=fii "å_»=Ù? LO_Õ KÀ@∞

Uk? h=Ù Z=fi~°∞? F «=Ú‡_»∂! D

« «fiâ’ èŒ# XHõ™êi KÕÜ«∞~å.

â’¡II 㨠«ûOQÆ Õfi xã¨ûOQÆ «fiO

8. xã¨ûOQÆ Õfi x~À‡Ç¨Ï «fi"£∞

x~À‡Ç¨Ï Õfi xâ◊ÛÅ « «fiO

xâ◊ÛÅ « ÕÎ fi r=#∞‡HÎó IIÉèí[II

ÕII ™ê èŒ∞ ã¨OQÆu=Å# xã¨ûOQÆ «=∞QÆ∞

^•# =∞x+≤H˜ x~À‡Ç¨Ï « «fi=∞|∞ƒ

x~°u x~À‡Ç¨Ï « åfi# xâ◊ÛÅ «Ü«Ú

QÆÅ∞QÆ∞ r=#=ÚHÎx QÆ#∞@ x[=Ú

`åII ™ê èŒ∞=ÙÅ ¿ãflÇÏO=Å# J#∞~åQÆ x~°∂‡Å#,

^•x=Å# "≥∂ÇÏO #tOK«∞@, •x=Å#

xâ◊ÛÅ « HõÅ∞QÆ∞`å~Ú. •x=Å# =∞x+≤

r=#∞‡‰õΩÎ_»=Ù`å_»∞.

21 22

23 24

â’¡II =Ü«∞ã≤ QÆ Õ Hõó HÍ=∞qHÍ~°ó

9. â◊√¿+¯ hˆ~ Hõó HÍ™ê~°ó

H©∆Ë q ÕÎ Hõó Ѩi"å~°ó

*Ï˝ Õ « ÕÎ fi Hõó ã¨O™ê~°ó IIÉèí[II

ÕII =Ü«∞ã¨∞ É’~Ú# P HÍ=∞"åOKè«É’=Ù

™ê~°q∞OH˜# Ñ≤ ŒÑ¨ HÍ™ê~°"Õ∞Å?

èŒ#=Ú áÈ~Ú# ãÇÏK«~°∞Öò ŒixÅ∞ «∞Ô~?

« «fi"≥∞~°∞QÆ∞KÀ ã¨O™ê~° åѨ=∞QÆ∞<≥?

`åII =Ü«∞ã∞û`Àáê@∞ HÍ=∞ "åOKè« áÈ «∞Ok.

h~°∞ WOH# H˘Å#∞=Å¡ LÑÜ≥∂QÆ"Õ∞q∞?

èŒ#O ÖˉõΩO>Ë ã¨Ç¨ÏK«~°∞Å∞ xÅ∞™êÎ~å?

D `«`«fiO `≥eã≤#KÀ ã¨O™ê~° `åѨ

„ «Ü«∂Å∞ LO\ÏÜ«∂?

â’¡II =∂ ‰õΩ~°∞ èŒ# [# Ü«∞ø=# QÆ~°fiO

10. ǨÏ~°u x"Õ∞ëê`å¯Åó ã¨~°fi"£∞,

=∂Ü«∂=∞Ü«∞ q∞ Œ =∞dÅO Ç≤Ï`åfi

„|ǨχѨ ŒO «fiO „Ѩqâ◊ qk`åfi IIÉèí[II

ÕII Hõ#‰õΩ èŒ# [# Ü«∞ø=# QÆ~°fi"≥∞ѨÙ_»∞

HÍÅ =∞dÅ=Ú<£ «$\˜Ö’# HÍÅ~åÜ«Ú

ã¨~°fiq∞k =∂Ü«∞Ü«∞x h=Ù ™ê~°"≥∞iy

„|ǨχѨ Œ=Ú#∞ KÕ~°∞=Ú |O èŒ=Ú q_ç

`åII èŒ# Ѩi"å~°=ÚÅ∞ Ü«∞ø=#=Ú,

Jâßâ◊fi «=Ú. Hõà◊√§=¸ã≤ ≥iKÕO «Ö’

HÍÅO «iyáÈ «∞Ok. W ŒO`å =∂Ü«∞

Jx „QÆÇ≤ÏOz |O èŒ q=Ú‰õΩÎ_»"≥· P

Ѩ~°=∂ «‡ ^•i |@∞ì=Ú.

â’¡II k# Ü«∂q∞<åº ™êÜ«∞O „áê «ó

11. tt~° =ã¨<ÒΠѨÙ#~åÜ«∂ «ó

HÍÅó „H©_»u QÆK«Ûù åºÜ«Úó

« ŒÑ≤ # =Ú&Û`åºâß "åÜ«Úó IIÉèí[II

ÕII K«∂_», ~|=Öò, ™êÜ«∞=ÚëÈ ŒÜ«∂Å∞

P=∞xÜ«Ú, tt~°O|∞Å∞ J=x k~°∞QÆ∞

HÍÅ=∂_»∞ <åÜ«Ú+¨º=Ú Hõ~°yáÈ=Ù

HÍx PâßÑ≤âßK«"≥∞Hõ _çH˜ áÈ Œ∞

`åII K«∂_»QÍ, ~å„uѨQÆÅ∞ ã¨∂~Àº^ŒÜ«∞

JãÎ=∞Ü«∞=ÚÅ∞, |∞∞ «∞=ÙÅ∂ XHõ •x"≥O@

XHõ\ K«„HõO =Ö uiy uiy =ã∞ÎO\Ï~Ú.

rq`«OÖ’ HÍÅO HõkeáÈ`Õ PÜ«Ú=Ù

HõiyáÈ «∂ =ÙO@∞Ok. HÍx Pâ◊ =∂„ «O

Ñ≤âßK«OÖÏ Ñ@∞ì‰õΩ<Õ =ÙO@∞Ok.

â’¡II HÍ Õ HÍ<åÎ èŒ#QÆ « z<åÎ

12. "å «∞Å H˜O «= <åã≤Î xÜ«∞<åÎ

„u[QÆu ã¨[˚# ã¨OQÆu ~HÍ

Éèí=u Éèí"å~°‚= «~°Ë <ÒHÍ IIÉèí[II

ÕII UÅ «~°∞© èŒ#=ÚÅÔH· WO « zO «?

ÖË_≥ „u[QÍÅ âßtOK«∞ ˆ~_˘HõO_»∞?

™ê^èŒ∞ ™êOQÆ`«º"≥ÚHõ¯>Ë ã¨~°fi[QÆu

Ѩ_»= Ü«∞QÆ∞#∞ ã¨O™ê~°=∞<£ Hõ_»e^•@

`åII „ã‘ Î ã≤~°∞ÅHÀã¨O WO`« "åº"≥∂ǨÏO

ZO Œ∞‰õΩ? =ÚÖ’¡HÍÅ UeHõ J~Ú# P

Ѩ~°=∂ «‡ ÖË_®? ã¨[˚#∞Å ™êOQÆ «ºO D

ãO™ê~° ™êQÆ~åxfl •\OK«QÆÅ Ñ_»= Jx

≥Å∞ã∞HÀ.

25 26

27 28

â’¡II [\˜Ö’ =Ú©¤ Å∞Ozè « ˆHâ◊ó

13. HÍëêÜ«∂O|~° |ǨïHõ$ « "Õ+¨ó

Ѩâ◊º#flÑ≤ K« # Ѩâ◊ºu =¸_èÀ

Ç¨ïº Œ~°xq∞ «ÎO |ǨïHõ$ «"Õ+¨ó IIÉèí[II

ÕII [_»Å∞ ÃÑOK«∞#∞, É’_çÜ≥ÿ∞ ã¨#ºã≤OK«∞

Hõ\ì HÍëêÜ«∞ "Õ+¨=Ú QÆ «∞Å∞ =∂~°∞Û

=¸_è»∞_çÅ K«∂ã≤ K«∂_»_»∞ =ÚH˜Î Ѩ^äŒ=Ú

á⁄@ì ‰õÄ\ÔH· "ÕëêÅ∞ Hõ@∞ì<≥<˘fl

`åII [_»Å∞ ÃÑOz Ü≥∂y=Öˇ<À, É’_ç «Å`À

ã¨<åºã≤QÍ<À, HÍëêÜ«∞=Ú ^èŒiOz ~°Hõ

~°Hõ=ÚÖˇ·# "ÕëêÅ∞ =∂iÛ =¸~°∞ö_»∞

„Ñ ¨Ñ ¨OKåxfl K«∂K«∞#∞QÍx =ÚH˜ Îx

ã¨OáêkOK«_»∞. á⁄@ì ‰õÄ\˜H˜ "ÕëêÅ∞

=∂~°∞ã∞ÎO\Ï_»∞.

â’¡II JOQÆO QÆo «O Ѩe «O =Ú¤O

14. Œâ◊#qÇ‘Ï#O *Ï «O «∞¤"£∞

=$^Àú Ü«∂u QÆ$Ç‘Ï`åfi Œ¤O

« ŒÑ≤ # =Ú&Û`åºâßÑ≤O_»"£∞ IIÉèí[II

ÕII =_»Öˇ ÕǨÏO|∞, «Å ≥Å¡|_≥#∞, «∞ Œ‰õΩ

#_»∞=Ú =OÔQ#∞, ѨO_»∂¡_≥, #_»Hõ H˘~°‰õΩ

KÕ « |∂<≥#∞ =$ Œ∞ú_≥· KÕuHõ„~°

WO « =O ≥·# rqH˜ xK«ÛùáÈ Œ∞

`åII ^ÕÇ ¨Ï=∞O`å =_»e, =Ú_»`«Å∞|_ç,

«Å<≥iã≤, ѨO_»∂¡_ç #_»∞=Ú =OyáÈ~Ú,

ÑO_çáÈ~Ú, #_»∞K«∞@‰õΩ Hõ„~° J=ã~°"≥∞ÿ#

ѨO_»∞ =Úã¨eQÍ =∂iáÈ~Ú<å D rqH˜

Pâ◊ =∂„ «O áÈ=Ù@ÖË Œ∞.

â’¡II J„ˆQ =Ç≤Ïfló Ѩ$¿+ª ÉèÏ#∞ó

15. ~å„`Ò K«∞|∞Hõã¨=∞iÛ « *Ï#∞ó

Hõ~° «ÅaèHõ∆ ãÎ~°∞ «Å "åã¨ó

« ŒÑ≤ # =Ú&Û`åº âßáêâ◊ó IIÉèí[II

ÕII =ÚO Œ∞ K«e=∞O@, ã∂~°∞º_»∞ áÈ=#∞O@

=Ú_»∞K«∞H˘x ~å„u "Õ∞ÖÁ¯x =¸Å∞æ#O@

KÕ « zѨÊO@, "åã¨=Ú K≥@¡#∞O@

HÍx, Pâ◊ À #~°∞_»>¡ QÆ_»∞ѨÙ#O@

`åII ã¨∂~åºãÎ=∞Ü«∞"≥∞ÿ =ÚO Œ∞ K«e=∞O@`À

~å „u =Ú_ » ∞K « ∞H˘x x„^ Œ Ñ ¨@ ìH õ

=¸Å∞QÆ∞`«∂ „|`«∞‰õΩ`å_»∞. KÕuÖ’

zѨÊ`À Z=~°∞ aK«ÛO "Õ™êÎ~å Jx K≥@¡

h_»Ö’ QÆ_»∞ѨÙ`å_»∞. J~Ú<å =∞x+≤

Pâ◊g_»_»∞. J\Ï¡Q „| «∞‰õΩ`å_»∞.

â’¡II ‰õΩ~°∞ Õ QÆOQÍ™êQÆ~° QÆ=∞#O

16. „=`«Ñ¨iáêÅ# =∞^äŒ"å ^•#"£∞

*Ï˝#qÇ‘Ï#ó ã¨~°fi=∞ Õ#

=ÚHÎO # Éèí[u [#‡â◊ Õ# IIÉèí[II

ÕII QÆOQÆÖ’ =Úxæ, ™êQÆ~° QÆ «∞Å∞ QÆeæ

„= «=ÚÖÁ#iOz, èŒ#=Ú#∞ ѨOz‰õÄ_»

*Ï˝#Ç‘Ï#∞Ö∫"å~°∞ ã¨O™ê~°=ÚHÎ

#∂~°∞ [#‡ÅÔH·##∞ <ÀK«∞HÀ~°∞.

`åII QÆOQÍ™êfl#=Ú, ã=Ú„ Œ™êfl#=Ú,

„= «=ÚÅ∞ KÕÜ«Ú@, ^•#=ÚeK«∞Û@

=Å# *Ï˝#=ÚÖËx"å~°∞ ã¨O™ê~° |O èŒ

q=Ú‰õΩÎÅ∞ HÍÖË~°∞. #∂~°∞ [#‡ÖˇuÎ<å

"≥∂Hõ∆=Ú á⁄O ŒÖË~°∞.

29 30

31 32

â’¡II ã¨∞~°=∞xÌ~° «~°∞=¸Å x"åã¨ó

17. â◊Ü«∂º Éèí∂ «Å =∞l#O "åã¨ó

ã¨~°fi Ѩi„QÆÇ¨Ï Éè’QÆ åºQÆó

Hõ㨺 ã¨∞YO # Hõ~Ài q~åQÆó IIÉèí[II

ÕII QÆ∞_çH˜ K≥O «<≥ <˘HõK≥@∞ì 'QÆ∂_»∞— «#‰õΩ

Ѩ_»Hõ <ÕÅÃÑ·, K«~°‡"Õ∞ =„ãÎ=∞=QÆ

Éè’QÆ ã¨O`åºQÆ=∂#∞ q~åQÆÜ≥∂y

J~°Ü«∞ "≥·~åQƺ "≥∞=xH©Ü«∞ Œ∞, ã∞Y=Ú#∞?

`åII QÆ∞_ç ŒQÆæ~° Ü«Ú#fl K≥>Ëì J «x WÅ∞¡. Ѩ_»Hõ

<ÕÅg∞ Œ. K«~°‡"Õ∞ Hõ@∞ì‰õΩ<Õ |@ì. P q~åy

Éè’QÍÅ#∞ q_»<å_ç rq™êÎ_»∞. K«∂_»QÍ

J\ì "≥·~åQƺO Z=iH˜ ã¨∞Y=Ú hÜ«∞ Œ∞?

â’¡II Ü≥∂QÆ~° À "å Éè’QÆ~° À "å

18. ã¨OQÆ~° À "å ã¨OQÆqÇ‘Ï#ó

Ü«∞㨺 „|Ǩχ˜ ~°=∞ Õ z «ÎO

##Ìu ##Ìu ##Ì Õº= IIÉèí[II

ÕII Ü≥∂yÜ≥ÿ∞##∞ x «º ãOÉè’yÜ≥ÿ∞#

X~°∞Å QÆ∂_ç#<£, „|uH# <˘O\QÍ#∞

„|ǨχѨ Œ=∞O Œ∞ <≥=x ÉèÏ==Ú ã¨∞dOK«∞

#\ì ™ê èŒ∞"≥ P#O Œ=∞O Œ∞ H˘#∞#∞.

`åII Ü≥∂y J~Ú<å, Éè’yÜ≥ÿ∞<å, ã¨OQÆ∞_≥·

rqOz<å, xã¨ûOQÆ∞_≥·<å, Z=i ^蕺ã¨

„|Ǩχ Ѩ Œ=ÚÃÑ· LO@∞O^À J\ì ™ê èŒ∞=Ù

P#O ŒOQÍ =ÙO\Ï_»∞.

â’¡II ÉèíQÆ=næ å H˜Oz Œnè å

19. QÆOQÍ[ÅÅ= Hõ˜HÍ Ñ‘ å,

ã¨Hõ$ ŒÑ≤ ÜÕ∞# =Ú~åi ã¨=∞~åÛ

„H˜Ü«∞ Õ «ã¨º Ü«∞"Õ∞# # K«~åÛ. IIÉèí[II

ÕII H˘OK≥"≥∞ÿ##∞ w «#∞ HÍOK«∞<≥_»Å

H˘OK≥"≥∞ÿ##∞ QÆOQÆ#∞ „QÀÅ∞ <≥_»Å

H˘OK≥"≥∞ÿ# =Ú~åi #iÛOK«∞ <≥_»Å

K«~°Û<˘Å¡x Ü«∞=Ú_≥·# ãÇÏHõiOK«∞

`åII H˘O «¿ãÃÑ·<å w`å áê~åÜ«∞, H˘OK≥"≥∞ÿ<å

QÆOQÀ ŒHõ=Ú „QÀÅ∞@, H˘OK≥=Ú HÍÅ"≥∞ÿ<å

QÀqO Œ <å=∞ 㨇~° KÕÜ«∞=ÅÜ«Ú#∞.

Ü«∞=Úx`À K«~°Û ™ê 茺O HÍ Œ∞QÆ •.

â’¡II ѨÙ#~°Ñ≤ [##O ѨÙ#~°Ñ≤ =∞~°O

20. ÑÙ#~°Ñ≤ [#h[~î°~ â◊Ü«∞#"£∞,

WÇ¨Ï ã¨O™êˆ~ |Ç¨ï Œ∞™êÎ~

Hõ$Ѩܫ∂ áêˆ~ áêÇ≤Ï =Ú~åˆ~ IIÉèí[II

ÕII =∞~°Å [#‡Å∞ =∞i =∞i =∞~°=ÚÅ∞#∞

«e¡ QÆ~åƒù# „=∞QÆ∞æ@ «Ñ¨Ê ŒÜ≥∞º

Hõ+ì «~°=Ú ã¨O™ê~°Ñ¨Ù Hõ_»eh Œ

ŒÜ«∞#∞ EѨÙ=Ú =Ú~°"≥·i! ^•@ *ÏÅ

`åII =∞m§ [x‡OK«@O, =∞m§ =∞~°˜OK«@O,

`«e¡ QÆ~°ƒù=∞<Õ #~°Hõ‰õÄѨOÖ’ „=∞QÆæ@O

«ÑÊ=Ù. ãO™ê~° ã=Ú„^•xfl D Œ∞@ KåÅ

Hõ+ì=Ú. F QÀqO^• h"Õ Hõ~°∞OK«=Ö#∞.

33 34

35 36

â’¡II ~° 䕺K«~°Ê@ q~°z « Hõ#÷ó

21. ѨÙϺѨٺ q=i˚ « Ѩ#÷ó

Ü≥∂w Ü≥∂QÆxÜ≥∂l « z`ÀÎ

~°=∞ Õ ÉÏÖ’#‡ «Î= Õ=. IIÉèí[II

ÕII ^•i ^˘iH˜# Ñ‘eHõÖò `å èŒiOK«∞

áêѨ ѨÙϺÅ∞ q_»<å_»∞ ÉÏ@™êi

=∞#ã∞ ÅQÆfl"≥∞ÿ Ü≥∂QÍ# =∞#∞#∞ å#∞

'áêѨ— =Öˇ Ü≥∂y P#O Œ Ѩ~°=â◊√_»QÆ∞

`åII =∞i P Ü≥∂y ZÖÏ =ÙO\Ï_»O>Ë, •iÖ’

^˘iH˜# QÆ∞_»¤Ñ‘eHõÅ#∞ èŒiOK«∞#∞, áêѨ

ѨÙϺÅ#∞ qã¨i˚Oz =∞#ã¨∞û Ü≥∂QÆOÃÑ·<Õ

ÅQÆflOKÕã≤ K«O\ ˜ áêѨ=Öˇ Ѩ~°=tOz

P#O Œ=Ú`À HÍÅ=Ú QÆ_»∞ѨÙ#∞.

â’¡II Hõ ãÎ fiO HÀ ǨÏO ‰õΩ « PÜ«∂ «ó

22. HÍ "Õ∞ [#h HÀ "Õ∞ `å «ó ?

Wu ѨiÉèÏ=Ü«∞ ã¨~°fi =∞™ê~°O

qâ◊fiO «ºHÍÎ fi ã¨fiѨfl qKå~°"£∞. IIÉèí[II

ÕII h"≥=O_»=Ù <≥Å"Õk? <Õ<≥=_»#∞

«e¡ Z=~“#∞? Z=fi~°∞ «O„_ç <å‰õΩ

##∞K«∞ zOuOK«∞ ™ê~°=∂=O «ÖËx

[QÆu qO «Ü≥ÿ∞#\ì Ò ã¨fiѨfl=ÚQÆ#∞

`åII F =∞x+ ‘ ! h=Ù Z=iq? ZH õ ¯_ »

LO\Ï=Ù? D `«e¡ Z=~°∞? `«O„_ç

Z=fi_»∞? Jx PÖ’zOz ™ê~°=ÚÖËx

ã¨O™ê~°=Ú#∞ q_çz ÃÑ@∞ì=Ú Wk XHõ

qO « HõÅ Jx „QÆÇ≤ÏOK«∞=Ú.

â’¡II «fi~Ú =∞~Ú Kå#º„ ≥·HÀ q+¨µ‚ó

23. =º~°÷O ‰õΩѺã≤ =∞Ü«∞ºãÇ≤Ï+µ‚ó,

Éèí= ã¨=∞z «Îó ã¨~°fi„ « «fiO

"å&Ûù㨺z~å Œºk q+¨µ‚ «fi"£∞. IIÉèí[II

ÕII JÅ~°∞ hÖ’# <åÖ’# ǨÏiÜ≥ÚHõO_≥

ã¨Ç¨Ï#"≥∞OK«∞=Ú HÀѨ=Ú KåÅ∞ KåÅ∞

Jz~°HÍÖÏ# q+¨µ‚ «fi=∞O ŒQÀ~°

ã¨~°fi q èŒ=ÚÅ ã¨=∞|∞kú ã¨||∞ h‰õΩ

`åII hÖ’#∞, <åÖ’#∞ L#fl QÀqO Œ∞_˘Hõ _Õ.

„HÀ èŒ=Ú q_»<å_ç ã¨Ç¨Ï#je"≥· Ü«ÚO>Ë

«fi~°Ö’<Õ PÜ«∞##∞ ™êkèOK«QÆÅ=Ù. Jxfl

q èŒ=ÚÖÏ h‰õΩ ã¨=∞|∞kú «y#k.

â’¡II â◊„`Ò q∞„ Õ Ñ¨Ù„ Õ |<Òú

24. =∂ ‰õΩ~°∞ Ü«∞ «flO q„QÆÇ¨Ï ã¨<Òú,

ã¨~°fiã≤‡#flÑ≤ Ѩâߺ`å‡#O

ã¨~°fi„`À «û$[ ÉèË •*Ï˝#"£∞. IIÉèí[II

ÕII â◊„ «∞q∞„ « ÉÏO èŒ= Ѩل «[#∞Å`À_»

Q˘_»=Ѩ_ç, JâßOux ≥K«∞ÛHÀ‰õΩ #~°∞_»!

P «‡ã¨=ÚÅ∞QÍ #O Œi <å ŒiOz

ÉèË^Œ |∞kúx g_»∞=Ú "≥∂^Œ=∞Å~°∞

`åII â ◊ „` « ∞=ÙÅ`ÀQÍx, q∞„` « ∞Å`ÀQÍx,

|O^èŒ∞=ÙÅ`ÀQÍx, H˘_»∞‰õΩÅ`À QÍx

Q˘_»=Ѩ_ç JâßOu ≥K«∞ÛHÀ=Å Œ∞. ÉèË Œ

|∞kúx g_ç JO^Œih Pf‡Ü«ÚÅ =Öˇ

K«∂z ã¨O «ã¨=Ú# HÍÅ=Ú QÆ_»∞ѨÙ=Ú.

37 38

39 40

â’¡II HÍ=∞O „HÀ èŒO Ö’ÉèíO "≥∂ǨÏO

25. «ºHÍÎ fi `å‡#O Ѩâ◊ºu ™È ǨÏ"£∞,

P «‡*Ï˝# qÇ‘Ï<å =¸_è®ó

Õ Ñ¨K«º<ÕÎ #~°HõxQÆ∂_è®ó IIÉèí[II

ÕII HÍ=∞,„HÀ èŒ=Ú,Ö’Éèí"≥∂ǨÏ=ÚÅ∞ g_ç

P «‡Ö’# ™È ǨÏ"£∞ÉèÏ==∞O Œ∞ "≥∂~Ú!

ZOz K«∂_»<å «‡*Ï˝# Ç‘Ï#=∞ «∞Å∞

#~°Hõ ‰õÄáê# „=∞QÆ∞æK«∞ Ѩ~°=ÚQÆ#~°∞.

`åII HÍ=∞ „HÀ èŒ "≥∂Ç¨Ï Ö’Éèí=ÚÅ<Õ JO «ó

â◊„ «∞=ÙÅ#∞ [~ÚOz P „|Ǩχ"Õ∞ <Õ#∞

J<Õ ÉèÏ=# HõeyÜ«ÚO_»=Öˇ#∞. J@∞¡

P «‡*Ï˝#O ÖËx JÅ∞ÊÅ∞ #~°Hõ ‰õÄѨOÖ’

=∞QÆ∞æ «∂<Õ =ÙO\Ï~°∞.

â’¡II QÜ«∞O w`å <å=∞ã¨Ç¨Ï„ã¨O

26. èպܫ∞O NÑu~°∂Ñ =∞[„ã"£∞,

<ÕÜ«∞O ã¨[˚# ã¨OˆQ z «ÎO

ÕÜ«∞O n#[<åÜ«∞ K« q «Î"£∞. IIÉèí[II

ÕII áê_»=Öˇ "Õ~Ú =∂~°∞Å∞ Ѩ~°=∞w ««ÅÑ=Ö q+µ‚~°∂ÑÙ ãO « «=Ú =∞kx

KÕ~°Û=Öˇ ™ê èŒ∞ã¨OQÆu z «Îã¨∞=∞=ÚDÜ«∞=Ö n#∞ʼnõΩ q «Îq∞OÑÙQÆÅ∞QÆ

`åII " Õ~Ú=∂~ ° ∞Å∞ w`å áê~åÜ« ∞

KÕÜ«∞=Ö#∞. ZÅ¡ÑC_»∂ q+µ‚ 蕺#=Ú#

HÍÅ=Ú Q Æ_ » ∞Ñ ¨=Ö ˇ#∞. =∞#ã¨û< Õ

Ñ ¨ Ù+ ¨ Ê=∞O^ Œ ∞ ™ê^ è Œ ∞= ÙÅ K ≥eq∞

#∞OK«=Öˇ#∞. n#∞ʼnõΩ ã¨O`À+¨=Ú`À

ãÇÜ«∞O KÕÜ«∞=Ö#∞.

â’¡II ã¨∞Y «ó „H˜Ü«∞ Õ ~å=∂Éè’QÆó

27. ѨâßÛ Œú#Î â◊sˆ~ ~ÀQÆó

Ü«∞ ŒºÑ≤ Ö’ˆH =∞~°O â◊~°O

« ŒÑ≤ # =Ú&Ûu áêáêK«~°"£∞ IIÉèí[II

ÕII =Ú ŒÌ~åe`À =Ú Œ=ÚQÍ Éè’QÆ=¸x

"ÕQÆ=Ú_»∞QÆQÍ ^ÕǨ# ~ÀQÆ=¸x

=∞~°"Õ∞ â◊~°=∞‡x J~°ã≤‰õÄ_»

=∂#_»Ü«∞ºÜ≥∂! áêáêÅ =∂#=ÙO_»∞

`åII ãO`À+OQÍ „ã‘ÎÅ`À ã∞dOz, =Ü«∞ã∞ "å_ç,

"ÕQÆ=Ú `«yæ, â◊s~°O ~ÀQÍÅ ~˘OÑ≤QÍ

=∂i, =∞~°O ZO Œ∞‰õΩ ~å Œ∞~å Õ=Ù_®

J#∞‰õΩO@∂ ‰õÄ_® D =∂#=Ù_»∞

áêáêÅ#∞ = ŒÅ_»∞. JÜ«∞ºÜ≥∂º.

â’¡II J~°÷ =∞#~°÷O ÉèÏ=Ü«∞ x «ºO

28. <åã≤Î « «ó ã∞YÖËâ◊ó ã «º"£∞,

ÑÙ„`å ŒÑ≤ èŒ#ÉèÏ*ÏO cèuó

ã~°fi„ ≥·ëê qÇ≤Ï`å suó. IIÉèí[II

ÕII èŒ#=Ú K≥_»¤k x~° «=Ú «QÆ Œ∞ #~°∞_»!

ã∞Y=Ú ÖË Œ∞~å •x`À ã∞O « Ü«∞~Ú#

èŒ#=ÚQÆÅ "åiH“#∞ Ѩل`åo=Å#

cèu «Ñ¨Ê Œ∞, Ö’HÍ# su WkÜ≥∞

`åII ZѨÊ\˜H© #~°∞ʼnõΩ èŒ#=Ú KåÅ K≥_»¤k.

ZÑC_»∂ •xg∞ Œ 蕺ã=Å Œ∞. •O\’¡

H˘OK≥O‰õÄ_® ã¨∞YO ÖË^Œ∞. D=∂@

x[O. èŒ#=ÚO>Ë ãfiO « H˘_»∞‰õΩÅ =Å¡

‰õÄ_® Ǩx [~°∞QÆ∞ «∞Ok J<Õ ÉèíÜ«∞O

«Ñ¨Ê Œ∞. Wk Ö’HõѨ٠su.

41 42

43 44

â’¡II „áêÏÜ«∂=∞O „Ѩ åºÇ¨~°O

29. x`åºx «º q"ÕHõqKå~°"£∞

*ÏѨºã¨"Õ∞ « ã¨=∂kèq è•#O

‰õΩ~°fi= è•#O =∞Ç¨Ï Œ= è•#"£∞ IIÉèí[II

ÕII x «º"≥∞iyÜ«Ú =∞iÜ«Ú#x «º "≥∞iy

=∞kx ÔQeÛ „áêÏÜ«∂=∞=∂~°æ=¸x

[Ѩ=Ú`À ‰õÄ_ç# ã¨=∂kè ™ê èŒ#=Ú#

z`«Î *Ï„QÆ`«Î KÕ`« ã¨zÛ`«∞Î QÆ#∞=Ú.

`åII F #~°∞_®! x «º"≥∞ÿ# Õ À, Jx «º"≥∞ÿ# Õ À

` ≥Å∞ã ¨ ∞H˘x =∞#ã ¨ ∞ û#∞ [~ÚOz

„áêÏÜ«∂=∞=Ú =O\ ˜ ™ê^è Œ#ÅKÕ

[Ñ «Ñ=ÚÅ <åK«iOK«∞K«∞ Ü≥∂QÆ ã=∂kè

™êkèOz =∞<À*Ï˝#=Ú`À ã¨`«∞Î z`«∞Î

≥Å∞ã∞H˘#∞=Ú.

â’¡II QÆ∞~°∞K«~°ÏO|∞[ x~°ƒù~°ÉèíHõÎó

30. ã¨O™ê~å Œz~å Œƒù= =ÚHõÎó,

¿ã„xÌÜ«∞ =∂#ã xÜ«∞=∂ Õ=O

„ ŒHõ∆ ºã≤ x[ÇÏ$ ŒÜ«∞ã÷O Õ="£∞ IIÉèí[II

ÕII QÆ∞~°∞=Ù áê^•~°qO Œ=ÚÖò Q˘ezÉèíHÎ

"≥∂Ç¨Ï ã¨O™ê~°|O èŒ q=ÚHÎ QÆ#∞=Ú

=∞#ã∞ xO„kÜ«∞=ÚÅxÜ«∞=∞O|∞ #∞Oz

h Œ∞<≥ Œ#∞#fl „|Çχ#∞ h"≥Hõ#∞=Ú

`åII QÆ∞~°∞=Ù Ü≥∞Hõ¯ áê^Œ Ѩ^Œ‡=ÚÅ#∞ ÉèíH˜Î`À

ÑÓlOz "≥∂ÇÏHÍ~°"≥∞ÿ# ãO™ê~° |O èŒ

q=ÚH˜ Îx á⁄O^Œ=Öˇ#∞. =∞#ã¨∞#∞

WO„kÜ«∂Å#∞ x„QÆÇ≤ÏOz h ÇÏ$ ŒÜ«∞OÖ’

<≥ÅH˘#fl P „|Ǩχ#∞ Œi≈OK«∞=Ú.

`«∞k q#u'„H˜ÜÕ∞\˜q\˜— JO@∞O\Ï~°∞. ^•xH˜ ã¨iáÈÜÕ∞

Ñ ŒO 'ã$[<å «‡Hõ «— Jk ÉèíQÆ= ŒÌ «Î"≥∞ÿ#k. •xfl

"å_»∞HÀ=@O =∞x+≤Ö’=Ù#fl P ' Õ=Ù_»∞— KÕ¿ã

z„ «O. XHõ_»∞ ÉÏO|∞ «Ü«∂~°∞KÕã≤ #~°"Õ∞ èŒO

KÕ™êÎ_»∞. XHõ_»∞ áê@H˜ J Œ∞ƒù «"≥∞ÿ# ~åQÆO Hõ\ì

=∞##∞ `«#‡Ü«ÚÅ#∞ KÕ™ê Î_ » ∞. Ô~O_»∂

ÉèíQÆ=O «∞_»∞ WzÛ# â◊‰õΩÎÖË. "å\˜x Ѩk=∞OkH˜

=∞Oz [iˆQ@∞¡ KÕ¿ã „H˜ÜÕ∞\˜q\© HÍ"åe.

XHõ~ÀA Éèí[QÀqO^ŒO qO@∞<åfl#∞.

''#Ç≤Ï#Ç≤Ï~°Hõ∆u— _»∞Hõ$&ò Hõ~°Ë—— J<Õ K«~°Ïxfl

#Ç≤Ï #Ç≤Ï ~°Hõ∆u 'Z"£∞>ˇH± _ç„w— Jx K«k"å#∞.

ZO`À P#O ŒO HõeyOk. Éèí[QÀqO ŒO K«k"Õ

H˘O «=∞OkH˜ =∂„ «O ^•x J~°úO ≥eÜ«∞ Œ∞

HÍx '_»∞Hõ$&ò Hõ~°Ë— JO\Ï~°∞. <Õ_»∞ P '_»∞Hõ$&ò

Hõ~°Ë— x =∂iÛ „Ñ[ʼnõΩ J~°ú=∞ÜÕ∞ºÖÏ K≥áêÊe.

Pk"å~°O #∞Oz ~ÀA H˘Hõ Õ=Ù‚ H˘ez<å

U_»∞~ÀAÅ∞ KåÅ@OÖË^Œ∞. JO^Œ∞Hõx ~ÀE

=∞#O J~°úO ≥eÜ«∞x â’¡HÍÅ∞ K« Œ∞=Ù «∞<åflO.

L^•Ç¨Ï~°H˜ ''=∂OQÆźO «O «∞<å<Õ<å...—— H˜

|^Œ∞Å∞ ''=∂OQÆźO`«O`«∞<Õ=Ù<åfl...—— Jx

K«kq Õ P =~°∞‚ «Ñ¨C Ѩ@ì= Œ∞Ì. J «x 蕺ã¨

"Õ~ q+¨Ü«∂ÅÃÑ· =ÙOk. â◊s~°O JÅã≤áÈ~Ú

=ÙOk. WHõ"å‰õΩ¯ ZÖÏ ã¨iQÍ =ÙO@∞Ok.

=∞O„`åÅ∞, â’¡HÍÅ∂ J ÕѨxQÍ Éèí\ ©ìÜ«∞O"Õ¿ãÎ

ÖÏÉèíOÖË^Œ∞.

Nâ ◊OH õ~ ° É è íQ Æ=`åÊ^ Œ ∞Å q~ °z` «

''Éèí[QÀqO ŒO—— <åH+ìO. •xfl ≥Å∞QÆ∞ KÕÜ«∂Åx

45 46

47 48

ÉèíQÆ=xflˆ~Ìâ◊O J~Ú <åÖ’x '"å_ç— H˜ P Õâ◊O

"≥o§Ok. Jhfl "å@O «@ J"Õ ã¨=∞‰õÄi#q.

Éèí[QÀqO^ŒO `å`«Ê~°º ã¨Ç≤Ï`«O ^˘~°Hõ@O,

"å\ ˜H˜ Ѩ^•ºÅ∞ ‰õÄiÛ `å`«Ê~°ºO ^•xH˜

[ «‰õÄ_Õ@∞¡ „"åÜ«∞@O [iyOk. â◊ å= è•x

N ~å=∞â◊~°‡ QÍi ѨiK«Ü«∞ ÉèÏQƺO HõÅ∞QÆ∞@

"å~ ° ∞ „ ¿Ñ=∞QÍ Ñ ¨^•ºÅ#∞ ã ¨Oã ¨ ¯ $` «

™ê~°∂ѨºOQÍ K≥Hõ _»O, ^•xx =Ú„kOK« QÆeˆQ

â◊HÎ P QÀqO Œ∞_ôÜ«Ú@ KÕ « Wk g∞ KÕuÖ’

=ÙOk.

D Éèí[QÀqO ŒOÖ’ H˘xfl â◊OHõ~°∞x „Ñ≤Ü«∞

t+¨µºÖˇ·# Ѩ^Œ‡áê^Œ∞x =O\˜"å~°∞ â’¡HÍÅ∞

`å=Ú‰õÄ_® P =$ Œ∞úxH K≥Ñ≤Ê#@∞¡ WOH˘Hõ Hõ äŒ

L#flk. Uk U=∞~Ú# Wk *Ï˝<å=∞$`«O.

ã¨O™ê~° |O èŒ q"≥∂K«Hõ~°O. 㨠«º Œ~°ÊO.

„Éèí=∞Å#∞ ã=¸ÅOQÍ x~°∂‡eOKÕ Ñ~°=∞ø+ èŒO.

nxfl ¿ãqOK«O_ç. Zxfl™ê~°∞¡ fã¨∞‰õΩO>Ë JO «

=∞Ozk. [|∞ƒ «QÆæ@"Õ∞ HÍ Œ∞ =∞m§ ~å‰õΩO_®

*Ë¿ã â◊H˜Î nx‰õΩOk.

D Éèí[QÀqO^Œ áê~î°º=Ú á⁄O^Œ∞Ѩ~°∞Ѩ

|_ç# â’¡Hõ=ÚÅÖ’ 12=k (HÍ`≥ HÍ<åÎ)

Ñ ¨^ Œ ‡áê^ Œ ∞_ » ∞ , 13=k ([\ ˜Ö’=Ú © ¤ )

`À@HÍKå~ ° ∞ ºÅ∞, 14=k (J<£Q Æo` «O)

ǨÏ㨠Î=∞eHÍKå~°∞ºÅ∞, 15=k (J„ˆQ=Ç≤Ïó)

ã¨∞É’^èŒ∞_»∞, 16=k (‰õΩ~°∞`Õ QÆOQÍ™êQÆ~°)

"åiÎHõ HÍ~°∞Å∞, 17=k (ã∞~°=∞xÌ~° «~°∞=¸Å)

x`åº#O^Œ∞_ »∞, 18=k (Ü≥∂QÆ~ °`À"å)

P#O^Œyi™êfiq∞, 19=k (ÉèíQÆ=næ`å H˜Oz`ü)

^Œ$_è» ÉèíHõ Ιêfiq∞, 20=k (ѨÙ#~°Ñ≤[##O)

x`åº#O^Œ∞Å∞, 21=k (~°^ 䕺K«~ °Ê@)

Ü≥∂QÍ#O^Œ∞Å∞, 22=k (Hõ™êÎ fiOHÀ ǨÏO)

ã¨∞ˆ~O„ Œ∞_»∞, 23=k ( «fi~Ú=∞~Ú) "Õ∞ ä•ukä,

25=k (HÍ=∞O „HÀ^èŒO) =∞iÜ«Ú 26=k

(ˆQÜ«∞Ow`å) ÉèÏ~°f=Oâ◊√_»∞ K≥Ñ≤Ê#q Jx

«H˜ #q [QÆ Œ∞æ~°∞ â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ∞ K≥Ñ≤Ê#@∞¡

WOH˘Hõ ã¨OQÆu „ѨKå~°=ÚÖ’ #∞#flk.

=∞#áêáê~Ú #_»Hõ <Õ~°∞Û‰õΩO@∂ Ñ_çáÈ Õ

u@ìO Hõ • ÃÑ·QÍ ã¨=Ú^•~ÚOz =∞m§ #_»∞

Jx „áÈ «ûÇ≤Ï™êÎO. JÖÏQ WO Œ∞Ö’ «ÑCÅ∞O>Ë

=∞xflOz P QÀqO^Œ∞x Hõ$Ѩ`À „"åã≤OkQÍ

ÉèÏqOz =∞#™ê~å Pj~°fikOK«O_ç. P

QÀqO^Œ∞xH˜ ã¨^• „"≥ÚHõ¯O_ç.

=∞~˘Hõ¯™êi N~å=∞â◊~°‡QÍiH˜ <å ^èŒ#º

"å Œ=ÚÅ∞ ≥Å∞ѨىõΩO@∂ =Úy™êÎ#∞.

Wk

[QÆ Œ∞æ~°∞ NPkâ◊OHõ~åKå~°º

ÉèíQÆ=`åÊ Œ∞Å∞ ~°zOz#

Éèí[ QÀqO ŒO

ã~fi[<å ã∞d<ÀÉèí=O «∞