1b iu letynopr zyrodz ie i różnorodnośc ib io log icznej | l i p ie c 2013

NATURAN u m e r   3 4   |   Lipiec 2013

2000 ISSN

183

1-41

98

B i u l e t y n   o   p r z y r o d z i e   i   r ó ż n o r o d n o ś c i   b i o l o g i c z n e j 

Środowisko

WitamyChorwację–28. państwo członkowskie UE

2 b iu letynopr zyrodz ie i różnorodnośc ib io log icznej | l i p ie c 20132

Natura2000Biuletyn o przyrodzie i różnorodności biologicznej lipiec 2013

SpiS TReści3–5Wdrażanie przepisów dyrektywy ptasiej i siedliskowej w chorwacji 

6–7Rozwiązywanie konfliktów – europejska inicjatywa na rzecz dużych drapieżników

8–9Barometr Natura 2000 – aktualizacja z 2013 r.

10–13Zielona infrastruktura – zwiększanie naturalnego kapitału europy

14–16Natura News

Zakończenie negocjacji w sprawie Wieloletnich Ram Finansowych Unii europejskiej na okres 2014–2020 oznacza, że wkrótce okaże się jak skuteczne były działania, które podjęliśmy w celu zapewnienia sieci Natura 2000 dodatkowych źródeł finansowania.

Jestem przekonany, że warto inwestować w sieć Natura 2000, nie tylko po to, by chronić różnorodność biologiczną w europie; należycie zarządzana sieć Natura 2000 może bowiem przynieść korzyści w postaci różnorodnych usług ekosystemowych dla społeczeństwa.

Wartość korzyści płynących z obszarów sieci Natura 2000 oszacowano w przeprowadzonych niedawno badaniach na 200–300 mld euro rocznie, co znacznie przekracza sumę kosztów zarządzania i ochrony tego ważnego zasobu europejskiego (5,8 mld euro rocznie).

Jak podkreślono w siódmym programie działań na rzecz ochrony środowiska, ochrona, zachowanie i wzmocnienie kapitału naturalnego Ue wymaga rozwiązywania problemów u ich źródła, między innymi poprzez uwzględnianie celów związanych z kapitałem naturalnym w innymi politykach, a tym samym zapewnienie spójnego podejścia i ochrony różnorodności biologicznej w ramach różnych polityk.

Komisja może okazać się pomocna w tym procesie, dlatego cieszy mnie, że większość państw członkowskich podzieliła się z nami ogromną ilością informacji, które przekazano w formie „priorytetowych Ram Działania”. Umożliwiają one państwom członkowskim określenie swoich potrzeb finansowych i priorytetów w zakresie sieci Natura 2000, a także ułatwiają Komisji uwzględnianie tych potrzeb w poszczególnych programach operacyjnych, których przygotowanie planowane jest na najbliższe miesiące.

istotny wkład w ten proces będzie miała przyjęta w maju strategia Ue na rzecz promowania zielonej infrastruktury. Wierzymy, że europejska zielona infrastruktura, zbudowana wokół sieci Natura 2000, odegra ważną rolę w ochronie naszego kapitału naturalnego i promowaniu bardziej zintegrowanej i oszczędnej polityki korzystania z zasobów lądowych i wodnych w całej Ue. 

1 lipca do Unii europejskiej dołączyła chorwacja, stając się 28. państwem członkowskim. Jej niezwykle bogata różnorodność biologiczna jest prawdziwym skarbem dla kapitału naturalnego Ue. chorwacja jest doskonałym przykładem państwa członkowskiego, w którym inwestycje w zieloną infrastrukturę i ochronę przyrody są źródłem długotrwałych korzyści społeczno-gospodarczych.

Janez PotočnikKomisarz ds. Środowiska

Okładka: Wybrzeże chorwackie. © Wild Wonders of Europe/Popp-Hackner/naturepl.com

© naturepl.com

© Shutterstock

Wstęp©

 Grzegorz.Lesniew

ski /naturepl.com

1 lipca 2013 r. Chorwacja dołaczyła do UE. Rozległe obszary malowniczych gór Welebit stana się częścia sieci Natura 2000.

© Shutterstock

3b iu letynopr zyrodz ie i różnorodnośc ib io log icznej | l i p ie c 2013 3

Wdrażanie przepisów dyrektywy ptasiej i siedliskowej  wChorwacji

Obszary krasowe, które znaleźć można na połowie terytorium Chorwacji, charakteryzuja się wyjatkowo bogata różnorodnościa biologiczna.

3b iu letynopr zyrodz ie i różnorodnośc ib io log icznej | l i p ie c 2013©

 Shutterstock3b iu letynopr zyrodz ie i różnorodnośc ib io log icznej | l i p ie c 2013

1 lipca 2013 r. chorwacja przystąpiła do Ue stając się tym samym kolejnym cennym klejnotem w europejskiej koronie różnorodności biologicznej. Jako najmłodsze państwo członkowskie, chorwacja przyjmie unijne acquis w zakresie ochrony środowiska i wdroży przepisy dyrektywy siedliskowej i ptasiej już z chwilą akcesji.  Dzięki trwającym od kilku lat przygotowaniom, ponad jedna trzecia terytorium kraju jest już teraz teraz gotowa na włączenie do sieci Natura 2000. podejmowane wysiłki stanowią dowód zaangażowania chorwacji w kwestie ochrony przyrody, a zarazem wskazują na niezwykłą różnorodność biologiczną tego kraju. Chorwacja: kraj kontrastówchorwacja znajduje się na linii podziału między trzema regionami biogeograficznymi. śródlądowy 

region północno-wschodni, z rozległymi połaciami łąk i lasów przeplatanymi krętymi wstęgami rzekami i rozległymi terenami podmokłymi, takimi jak Kopacki Rit, ma typowo kontynentalny charakter. Znajduje się w widłach Drawy i Dunaju stanowiąc jedno z niewielu doskonale zachowanych mokradeł w europie; jest ono siedliskiem 297 gatunków ptaków, w tym dużych populacji bociana czarnego i bielika zwyczajnego.    Niedaleko wybrzeża, pośród nizin nagle wyłaniają się malownicze Alpy Dynarskie, oddzielające morze od reszty kraju. Szczyty gór sięgają 1000–1800 m n.p.m., a duża część ich obszaru leży w regionie alpejskim. pasmo to wykazuje wiele cech typowych dla terenów, na których występują zjawiska krasowe: nieregularne białe szczyty, tajemnicze zapadliska, a także ogromna liczba podziemnych 

jaskiń. Dotychczas zarejestrowano ponad 9000 jaskiń o wyjątkowej różnorodności biologicznej nieznanej do tej pory naukowcom. Tylko w ciągu ostatniego dziesięciolecia w jaskiniach Alp Dynarskich odkryto niemal 400 nowych taksonów bezkręgowców.   Zalesione tereny gór są domem dla sporej populacji niedźwiedzia brunatnego (ponad 1000 osobników), rysia (50–60) i wilka (180–220).   po drugiej stronie pasma górskiego, teren gwałtownie obniża się w stronę Morza Adriatyckiego, odsłaniając długą i wąską linię brzegową z mnóstwem wysp i wysepek rozsianych pośród krystalicznie czystych wód Adriatyku. pomimo iż znaczna część wybrzeża zostały przekształcona na skutek dynamicznego rozwoju turystyki i infrastruktury, wiele wysp zachowało swoją naturalną roślinność i 

4 b iu letynopr zyrodz ie i różnorodnośc ib io log icznej | l i p ie c 2013

Odmieniec  jaskiniowy,  Proteus anguinus,  jest  rzadko  spotykanym płazem, którego niezwykły wygląd jest konsekwencją kilku milionów lat  ewolucji  tego  gatunku  żyjącego  w  ciemnych,  podziemnych jaskiniach. Różowy odcień odmieńca wynika z tego, że jego naczynia włosowate znajdują się tuż pod skórą, która jest tak przezroczysta, że widać przez nią kontury wewnętrznych organów płaza. Gatunek ten, wymieniony w załączniku ii dyrektywy siedliskowej, żyje w jaskiniach na terenie Bośni i Hercegowiny, chorwacji, Francji, Włoch i Słowenii.

Chorwacja jest jednym z głównych obszarów zimowania karetty.

© Shutterstock

© M

arin Topić

typowe dla tego obszaru gatunki flory i fauny. Bogata różnorodność biologicznaMorze Adriatyckie charakteryzuje bogata różnorodność biologiczna: jest ono siedliskiem siedmiu do dziewięciu tysięcy gatunków morskich, w tym dużych populacji delfina butlonosego (ponad pięć tysięcy osobników) i jednym z dwóch najważniejszych żerowisk i obszarów zimowania karetty w basenie Morza śródziemnego (drugim jest Zatoka Gabes w Tunezji).   chorwacja jest domem wielu endemicznych gatunków i podgatunków żyjących zarówno nad, jak i pod ziemią (lub wodą). Są wśród nich zamieszkujące jaskinie bezkręgowce, a także gady, ryby słodkowodne, a przede wszystkim rośliny. pod względem liczby endemicznych gatunków roślin, chorwacja jest uważana za jeden z trzech wiodących krajów europejskich. poza wysokim poziomem endemizmu, w chorwacji zachowało się wiele gatunków i siedlisk, które już dawno zniknęły z innych części europy.   przystąpienie chorwacji do Ue przyniosło również inne zmiany. Do załączników ii i/ lub iV dyrektywy siedliskowej dodano kolejne 14 gatunków (głównie endemiczne ryby lub gady) oraz dwa nowe typy siedlisk: są to 32A0 Kaskady tufowe na rzekach krasowych i 6540 Subśródziemnomorskie murawy z Molinio-Hordeion secalini. Typowe przykłady pierwszego z nich znaleźć można na terenie Jezior plitwickich, wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNeScO. W sumie w 

chorwacji żyje około jedna czwarta wszystkich gatunków wymienionych w dyrektywie siedliskowej (240 gatunków, z czego 223 uwzględniono w załączniku ii); na terenie kraju znajduje się również jedna trzecia wymienionych w tym dokumencie typów siedlisk (w sumie 74). Przygotowania do przystąpienia do sieci Natura 2000podobnie jak w innych krajach Ue, w chorwacji zostaną wyznaczone obszary sieci Natura 2000 objęte ochroną. W ramach przygotowań do akcesji, chorwacki rząd przyjął już w 2003 r. ustawę o ochronie przyrody, której celem było stworzenie ekologicznej sieci obszarów chronionych o znaczeniu narodowym i międzynarodowym, obejmującej terytorium całego kraju (była ona prekursorem sieci Natura 2000). Wprowadzono również mechanizm prawny służący dokonywaniu ocen oddziaływania na przyrodę w oparciu o odpowiednią ocenę skutków określoną w treści artykułu 6.3 dyrektywy.   W celu zbadania i stworzenia listy obszarów, które zostaną włączone do sieci, państwowy instytut Ochrony przyrody (SiNp) odpowiedzialny za techniczne aspekty przygotowania krajowej sieci ekologicznej wystąpił o współfinansowanie w ramach LiFe iii. Realizowany w związku z tym projekt cRO-NeN służy przede wszystkim identyfikacji obszarów o szczególnym znaczeniu dla gatunków i typów siedlisk chronionych na mocy dyrektywy ptasiej i siedliskowej.   Rząd chorwacki przeznaczył również pokaźne środki z budżetu państwa na przeprowadzenie 

inwentaryzacji i prace kartograficzne, których rezultatem jest opracowanie szczegółowych map siedlisk (w skali 1:100 000) w oparciu o zdjęcia satelitarne i prowadzone na szeroką skalę badania terenowe. prace nad stworzeniem krajowej sieci ekologicznej zakończyły się w 2007 r. W oczekiwaniu na zbliżającą się akcesję chorwacji do Ue, miała ona stanowić podstawę prawną w procesie selekcji obszarów mających stać się częścią sieci Natura 2000.  pierwszy projekt chorwackiej sieci Natura 2000 został przygotowany i poddany konsultacjom społecznym w 2009 r. Dzięki włączeniu w proces dużego projektu finansowanego z funduszu pHARe, zainicjowano ogólnokrajową kampanię informacyjną na temat sieci Natura 2000 i przeprowadzono konsultacje społeczne dotyczące proponowanych obszarów. Zorganizowano 19 regionalnych i ogólnokrajowych spotkań i warsztatów, w których wzięło udział ponad tysiąc przedstawicieli zainteresowanych stron oraz władz regionalnych i lokalnych.

   Konsultacje publiczne zakończyły się 5 czerwca 2013 r., a rząd chorwacji prowadzi obecnie prace nad przyjęciem ostatecznej listy obszarów sieci Natura 2000. Zostanie ona przesłana Komisji europejskiej wraz ze standardowymi formularzami danych i mapami. Oczekuje się, że ostateczna lista będzie zawierać ponad 700 specjalnych obszarów ochrony siedlisk (w tym 174 jaskiń) i 38 obszarów specjalnej ochrony.   Łącznie obejmą one prawdopodobnie ponad jedną trzecią terytorium kraju i około jedną szóstą obszaru morza terytorialnego; obok Słowenii i Bułgarii, chorwacja stanie się tym samym jednym z państw członkowskich Ue o najwyższym odsetku terytorium należącym do sieci Natura 2000.  Współpraca z innymi obszarami politykiW ramach projektu pHARe rozpoczął się również cykl warsztatów mający na celu wyjaśnienie konsekwencji włączenia poszczególnych obszarów do sieci Natura 2000 dla działalności poszczególnych 

© D

. Mladenovic-w

ww

.slovenia.info

Kopački Rit jest domem trzech procent europejskiej populacji bielika zwyczajnego.

5b iu letynopr zyrodz ie i różnorodnośc ib io log icznej | l i p ie c 2013

Od góry zgodnie z ruchem wskazówek zegara: góry Welebit, wyspy Lošinj, zatoczka na Adriatyku, wodospady w Plitwicach: wszystkie te obszary stana się prawdopodobnie częścia sieci Natura 2000.

© Shutterstock

© Shutterstock

sektorów i zainteresowane stron. Warsztaty mają również zaciekawić zainteresowanych strony tą tematyką i zachęcić je do współpracy na rzecz długoterminowej ochrony i zarządzania obszarami sieci.  prowadzone działania zaowocowały nawiązaniem bardziej systematycznej współpracy z szeregiem sektorów (przede wszystkim z sektorem gospodarki wodnej i leśnictwa) oraz uwzględnieniem potrzeb sieci Natura 2000 w różnych programach i politykach. W ramach chorwackiego programu rozwoju obszarów wiejskich podjęto na przykład kilka działań o charakterze 

rolno-środowiskowym, mających chronić należące do sieci Natura 2000 obszary rolne o wysokiej wartości przyrodniczej. W lokalnych instytucjach zagospodarowania przestrzennego prowadzone są również regularne szkolenia i sesje informacyjne dotyczące procedur związanych z odpowiednią oceną wpływu (zgodnie z treścią artykułu 6.3 dyrektywy siedliskowej).   Wspólnie z Ministerstwem Ochrony środowiska, SiNp rozpoczyna prace nad stworzeniem priorytetowych ram działania w zakresie finansowania sieci Natura 2000 w porozumieniu z innymi sektorami. Dokument ma być gotowy przed rozpoczęciem 

kolejnych wieloletnich ram finansowych Ue (2014–2020). Dzięki podejmowanym działaniom, potrzeby sieci Natura 2000 zostaną uwzględnione w odpowiednich programach operacyjnych Ue. Następne krokichociaż wiele uczyniono, by przepisy dyrektywy siedliskowej i dyrektywy ptasiej obowiązywały w chorwacji z chwilą akcesji 1 lipca 2013 r., nie udało się rozwiązać wszystkich problemów. Nadal istnieją obawy co 

do potencjalnych skutków włączania obszarów do sieci Natura 2000 i konsekwencji dla poszczególnych sektorów i stron zainteresowanych. Niemniej jednak prowadzony jest dialog na temat sieci Natura 2000, który ma przybliżyć jej ideę i doprowadzić do opracowania praktycznych rozwiązań w zakresie długoterminowego zarządzania obszarami w bliskiej współpracy ze stronami zainteresowanymi. Na razie wszystko wskazuje na to, że powinniśmy być dobrej myśli. 

Dodatkowe informacje: Państwowy Instytut Ochrony Przyrody, Zagrzeb http://www.dzzp.hr/eng/ecological-networks/national-ecological-network/national-ecological-network-339.html

© iStock

© Shutterstock

6 b iu letynopr zyrodz ie i różnorodnośc ib io log icznej | l i p ie c 20136666

Duże drapieżniki w EuropieW europie żyje pięć gatunków dużych drapieżników: wilk Canis lupus, niedźwiedź brunatny Ursus arctos, rosomak Gulo gulo, ryś euroazjatycki Lynx lynx, i ryś iberyjski Lynx pardinus. Na przestrzeni ostatnich dwóch stuleci ich populacje znacznie się zmniejszyły w następstwie prześladowania tych gatunków przez człowieka, a także utraty i fragmentacji siedlisk.  Szacuje się, że obecnie tych pięć gatunków reprezentowane jest przez zaledwie 30 populacji w Ue. Niektóre z nich są bardzo małe i walczą o przetrwanie, na przykład populacje niedźwiedzi i wilków żyjące w Apeninach lub rysia iberyjskiego w południowej Hiszpanii. Sytuacja innych jest nieco lepsza: żyją swobodnie na odległych terenach Karpat i Alp, lub na rozległych obszarach 

Rozwiązywanie konfliktów: europejska inicjatywa na rzecz dużych drapieżników

zalesionych. Wiele spośród większych populacji można uznać za transgraniczne, ponieważ przemieszczają się one z mniejszą lub większą swobodą pomiędzy terytoriami sąsiadujących ze sobą krajów.  Dzięki objęciu tych gatunków dodatkową ochroną, między innymi na podstawie dyrektywy siedliskowej, sytuację dużych drapieżników w Ue można obecnie uznać za raczej stabilną. Obserwuje się nawet powrót niektórych gatunków do tych części europy, w których były nieobecne przez dziesiątki, a nawet setki lat.

KonfliktyOchrona i zrównoważone zarządzanie ochroną dużych drapieżników pozostaje jednak kwestią sporną, wywołującą silne reakcje, emocje i głosy zarówno za, jak i przeciw obecności tych gatunków, zwłaszcza wilków i 

niedźwiedzi. Wiele konfliktów wynika z tego, że zwierzęta te mogą powodować szkody gospodarcze, na przykład zabijając zwierzęta hodowlane, niszcząc ule i inne mienie. Konflikty te wydają się szczególnie wyraźne na obszarach, do których zwierzęta te powróciły po dłuższej nieobecności, a miejscowa ludność nie jest przyzwyczajona do ich sąsiedztwa.  Konflikt ten ma także bardziej niematerialny wymiar, wynikający nie tyle ze strachu, co ze sprzecznych wartości i interesów w zakresie wykorzystania gruntów (rolnictwo i hodowla zwierząt, infrastruktura transportowa, leśnictwo, łowiectwo, rekreacja, etc.). Zdaniem wielu, spór dotyczący dużych drapieżników odzwierciedla szersze problemy związane z zachowaniem wiejskiego stylu życia i tradycyjnych praktyk, a także zmieniającymi się relacjami między człowiekiem i przyrodą. 

Dzięki lepszej ochronie, sytuacja wielu populacji niedźwiedzia brunatnego w UE jest teraz stabilna.

© Staff

an Widstrand / naturepl.com

UE przygotowuje plany działania, których celem jest ochrona dużych drapieżników, w tym rysia euroazjatyckiego.

© chris O

’Reilly/naturepl.com

b iu letynopr zyrodz ie i różnorodnośc ib io log icznej | l i p ie c 2013

7b iu letynopr zyrodz ie i różnorodnośc ib io log icznej | l i p ie c 2013

Europejska inicjatywa na rzecz dużych drapieżnikówUe ma do odegrania szczególną rolę w zakresie ochrony i zarządzania populacjami dużych drapieżników w europie, ponieważ ich właściwy stan ochrony można osiągnąć wyłącznie dzięki ścisłej współpracy między krajami, zarządzaniu ich populacjami i dialogowi ze wszystkimi zainteresowanymi stronami.  Z tego powodu w ubiegłym roku DG ds. środowiska postanowiła rozpocząć nową Large carnivore initiative, czyli inicjatywę na rzecz dużych drapieżników. Jej celem jest włączenie do aktywnego dialogu wszystkich zainteresowanych stron i zbadanie sposobów wspierania współistnienia człowieka i dużych drapieżników w Ue. proces opiera się na wnioskach z wcześniejszych tego rodzaju inicjatyw, takich jak Wytyczne Komisji do opracowania planów zarządzania populacjami dużych drapieżników z 2008 r. i Large carnivore initiative for europe. pozytywne doświadczenia z realizacji projektów LiFe i inicjatywy na rzecz zrównoważonego łowiectwa w Ue (2004) również zostaną w pełni wykorzystane.  pierwszym krokiem były warsztaty zorganizowane przez 

DG ds. środowiska w Brukseli 25 stycznia 2013 r. Zgromadziły ponad 80 zainteresowanych stron reprezentujących różne środowiska i grupy interesu (hodowcy bydła i reniferów, myśliwi, właściciele ziemscy, ekolodzy, biolodzy specjalizujący się w ochronie przyrody, organizacje działające na rzecz ochrony zwierząt, decydenci, administratorzy i dziennikarze).  Główną część warsztatów poświęcono dyskusjom w małych grupach, w których różne strony zainteresowane miały omówić trzy główne tematy: wizje terenów wiejskich przyszłości; poglądy na temat głównych przeszkód utrudniających realizację tych wizji oraz sposoby pokonywania przeszkód. Jak wiadomo, metoda tworzenia wizji pomaga generować nowe pomysły i określić najważniejsze interesy stron zainteresowanych. Aby ułatwić wymianę poglądów, uczestnicy mieli do dyspozycji wyniki badań i inne dokumenty do dyskusji.   DG ds. środowiska czerpie teraz z wniosków, do jakich doszli uczestnicy warsztatów na wiele sposobów. pierwszy polega na przygotowaniu czterech planów działania na poziomie Ue w odniesieniu do populacji niedźwiedzia brunatnego, wilka, 

rysia i rosomaka, w których należy w pełni uwzględnić społeczny i gospodarczy wymiar ochrony dużych drapieżników i cechy charakterystyczne każdej populacji. projekty tych planów zostaną omówione podczas kolejnych warsztatów z zainteresowanymi stronami zaplanowanych na grudzień 2013 r.  ponadto, zrealizowane zostaną cztery pilotażowe inicjatywy, których celem będzie przetestowanie różnych mechanizmów rozwiązywania konfliktów w odniesieniu do poszczególnych populacji dużych drapieżników. Działania pilotażowe mają doprowadzić do 

zaangażowania zainteresowanych stron i realizacji działań służących rozwiązywaniu rzeczywistych konfliktów w konkretnych kontekstach. Większy nacisk zostanie położony na komunikację: planowana jest kampania w mediach, mająca zwrócić uwagę odbiorców na los dużych drapieżników w Ue oraz zapewnić, że debata na ten temat zostanie przedstawiona w prasie krajowej i europejskiej w sposób wyważony i powściągliwy.  Więcej informacji na stronie:http://ec.europa.eu/environment/nature/conservation/species/carnivores/index_en.htm

Należy ponownie przeanalizować relacje między człowiekiem a dużymi drapieżnikami w UE.

© philippe clem

ent/naturepl.com

Projekty LIFE wspierające duże drapieżnikiOd 1992 r. europejski fundusz LIFE wsparł 76 projektów dotyczących dużych drapieżników w UE (z naciskiem na niedźwiedzie, wilki i rysie) sumą ponad 54 mln euro, która została przeznaczona na ochronę tych gatunków. Wiele projektów koncentruje się na poszukiwaniu sposobów eliminacji i unikania konfliktów między populacjami dużych drapieżników i człowiekiem. W nowej broszurze LIFE podkreślono zakres podejmowanych działań ochronnych, w tym rozwiązywania konfliktów, czerpiąc z nich wnioski, a także inspirując się dobrymi praktykami, które warto wspierać i promować.

http://ec.europa.eu/environment/life/publications/lifepublications/index.htm

© O

rietta Gaspari - 2012 / iStock

8 b iu letynopr zyrodz ie i różnorodnośc ib io log icznej | l i p ie c 2013

Rozmieszczenie obszarów sieci Natura 2000 w UE-27, zgodnie z danymi przekazanymi przez państwa członkowskie do października 2011 r.

Obszary sieci Natura 2000

Państwa członkowskie

obszary Natura 2000 (oso + soo) obszary LĄDoWE obszary MorsKIE

Państwa członkowskie

Łączna liczba obszarów sieci

Natura

Łącza powierzchnia sieci Natura

(km²)

% powierzchni objęty siecią

Natura

Łącza powierzchnia

soo (km²)Liczba

soo

Łącza powierzchnia

oso (km²)Liczba

oso

Łącza powierzchnia sieci Natura 2000 (km²)

Łączna liczba obszarów lądowych

sieci Natura

Łączna powierzchnia

soo (km²)Liczba

soo

Łączna powierzchnia

oso (km²)Liczba

oso

Łączna powierzchnia

obszarów morskich

Natura 2000 (km²)

Łączna liczba

obszarów morskich

Natura 2000

BELGIË/BELGIQUE 458 5 153.95 12.75% 3 067.07 278 2 968.68 231 3 890.83 453 1 123.60 3 312.00 4 1 262.91 7 BELGIA

BULGARIA 336 39 056.31 34.34% 33 259.91 230 25 097.41 118 38 083.59 335 582.56 13 507.86 11 925.81 23 BułGArIA

ČESKÁ REPUBLIKA 1 116 11 061.54 14.03% 7 855.97 1 075 7 034.43 41 11 061.54 1 116 0 0 0 0 0 0 rEp. CzEskA

DANMARK 350 22 646.40 8.43% 3 211.81 234 2 633.84 111 3 652.11 322 16 455.70 86 12 150.10 52 19 011.67 130 DAnIA

DEUTSCHLAND 5 264 80 753.10 15.47% 33 575.00 4 603 40 295.41 737 55 243.81 5 248 20 845.37 58 19 641.34 24 25 508.68 79 nIEmCy

EESTI 568 14 832.28 17.82% 7 651.82 536 6 138.04 65 8 061.10 562 3 897.94 43 6 498.96 26 6 770.78 50 EstonIA

ÉIRE/IRELAND 587 16 095.65 13.17% 7 186.12 419 4 334.09 157 9 258.66 571 6 347.11 126 1 534.69 86 6 828.03 211 IrLAnDIA

ELLÁDA 419 42 947.05 27.29% 21 615.80 241 27 840.14 202 36 009.68 419 6 439.05 93 1 673.42 54 6 908.11 137 GrECjA

ESPAÑA 1 805 147 918.44 27.27% 117 260.92 1 438 100 705.71 591 137 663.64 1 790 10 027.43 178 2 596.74 68 10 193.20 211 HIszpAnIA

FRANCE 1 754 110 699.51 12.56% 46 692.29 1 357 43 375.40 378 68 957.88 1 735 27 941.06 134 35 331.42 77 41 736.42 211 FrAnCjA

ITALIA 2 576 63 725.47 19.03% 43 012.07 2 257 40 225.83 609 57 357.33 2 534 5 238.46 246 3 756.94 69 6 308.12 282 WłoCHy

KÝPROS* 61 1 759.75 28.37% 750.85 39 1 481.70 29 1 627.37 60 132.27 7 111.21 5 132.34 9 Cypr*

LATVIJA 324 9 168.48 11.52% 7 403.20 317 6 598.99 94 7 442.00 324 1 752.21 7 1 706.65 5 1 725.21 7 łotWA

LIETUVA 488 8 564.12 12.07% 6 128.95 405 5 476.56 82 7 883.19 488 533.69 4 426.80 4 680.86 8 LItWA

LUXEMBOURG 60 469.45 18.08% 413.64 49 141.57 13 469.45 60 0 0 0 0 0 0 LuksEmBurG

MAGYARORSZÁG 525 19 949.74 21.44% 14 443.70 479 13 745.73 56 19 949.74 525 0 0 0 0 0 0 WęGry

MALTA 39 233.72 13.35% 41.51 30 15.84 12 42.18 37 190.79 12 0.64 7 191.16 17 mALtA

NEDERLAND 203 17 384.12 13.82% 3 177.67 139 4 856.90 74 5 739.00 200 11 644.35 11 5 584.73 7 11 644.46 14 HoLAnDIA

ÖSTERREICH 218 12 546.18 14.96% 8 990.04 169 10 108.43 97 12 546.18 218 0 0 0 0 0 0 AustrIA

POLSKA 983 68 458.54 19.58% 33 827.34 844 48 534.63 144 61 210.34 982 4 347.94 9 7 236.68 9 7 248.19 17 poLskA

PORTUGAL 149 21 628.01 20.89% 15 584.43 92 9 405.89 56 19 217.38 143 965.42 34 2 077.73 19 2 407.80 51 portuGALIA

ROMÂNIA 531 55 675.46 22.63% 39 924.54 382 35 505.50 148 53 941.51 530 1 530.64 8 1 459.10 1 1 720.82 9 rumunIA

SLOVENIJA 286 7 203.44 35.52% 6 397.44 260 4 615.65 26 7 200.34 286 0.26 7 2.85 1 3.09 8 słoWEnIA

SLOVENSKO 514 14 448.26 29.58% 5 838.14 473 13 110.51 41 14 448.26 514 0 0 0 0 0 0 słoWACjA

SUOMI 1 839 55 986.24 14.42% 48 479.53 1 682 24 571.87 465 48 760.65 1 823 6 874.73 141 6 509.05 91 7 224.64 168 FInLAnDIA

SVERIGE 4 071 66 724.48 13.86% 57 006.80 3 938 25 421.31 528 57 509.49 4 024 9 137.79 406 4 650.95 129 9 210.55 444 szWECjA

UNITED KINGDOM 920 94 840.59 8.55% 13 103.76 627 15 625.49 267 20 934.78 894 66 947.66 143 11 492.43 125 73 893.59 267 WIELkA BrytAnIA

Eu27 26 444 1 009 930.28 17.90% 585 900.32 22 593 519 865.56 5 372 768 141.98 26 193 202 929.03 1 769 125 262.30 874 241 536.42 2 360 Eu27

* Obszar i % terytorium odpowiada obszarowi cypru, na którym obowiązuje obecnie acquis, zgodnie z protokołem 10 traktatu akcesyjnego cypru.

barometr

BarometremNatura2000 zarządza Dyrekcja Generalna ds. środowiska przy udziale europejskiej Agencji ds. środowiska zapewniającej pomoc techniczną. powstał on w oparciu o oficjalne dane i informacje przekazane przez państwa członkowskie do października 2012 r. Liczne obszary sieci Natura 2000 zostały w całości lub w części wyznaczone w oparciu o przepisy obu dyrektyw, tzn. dyrektywy siedliskowej i dyrektywy ptasiej. Dane dotyczące liczby obszarów wchodzących w obręb sieci Natura 2000 (tj. OSO + SOO) oraz ich powierzchni są wynikiem analizy GiS, którą zastosowano aby wyeliminować potencjalne powielanie danych dotyczących obszarów wyznaczonych na podstawie przepisów dyrektywy ptasiej i tych, które objęto przepisami dyrektywy siedliskowej.

część przedstawionych danych odbiega nieznacznie od danych z poprzedniego Barometru, co wynika z faktu, iż metodologia obliczeń została niedawno udoskonalona.

NB  Obszary, których ponad 5% powierzchni całkowitej stanowią tereny lądowe uznano za obszary lądowe.

Obszary, których ponad 5% powierzchni całkowitej stanowią tereny morskie uznano za obszary morskie.

9b iu letynopr zyrodz ie i różnorodnośc ib io log icznej | l i p ie c 2013

Wystarczalność Europejskiej Sieci Natura 2000W  przypadku  obszarów  o  znaczeniu  wspólnotowym  (OZW),  zgodnie  z  ich definicją  zawartą  w  dyrektywie  siedliskowej,  Komisja  z  pomocą  eTc-BD (europejskie  centrum  Tematyczne  ds.  Różnorodności  Biologicznej)  ocenia kompletność sieci przeprowadzając indywidualnie oceny, dotyczące wszystkich właściwych gatunków i typów siedlisk, służące ustaleniu czy ich występowanie jest zagwarantowane w zadowalającym stopniu na już istniejących obszarach sieci. W oparciu o wyniki tej oceny, aktualizowane raz do roku, określa się poziom kompletności sieci Natura 2000 w każdym państwie członkowskim, który może być wyrażony przy pomocy wskaźnika ilości ocen kwalifikujących kompletność sieci  dla  poszczególnych  gatunków  i  siedlisk  przyrodniczych.  Wykres  ukazuje wynik tej oceny dotyczący lądowej części sieci Natura 2000:

  SR (zastrzeżenie naukowe): konieczne są dodatkowe badania w celu wskazania najlepszych obszarów;

  IN MAJ  (poważna  niewystarczalność):  nie  zaproponowano  dotąd obszaru występowania gatunków/ typów siedlisk; 

  IN MOD  (umiarkowana  niewystarczalność):  konieczne  jest  dodanie obszarów lub rozszerzenie istniejących aby uwzględnić dane gatunki/ typy siedlisk;

IN MIN  (niska niewystarczalność): wystarczalność można osiągnąć poprzez dodanie gatunku/ typu siedliska do wyznaczonych obszarów;

  SUF (wystarczalność): sieć jest wystarczająca dla danego gatunku/ typu siedliska.

© Shutterstock 

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

CY SI SK LT PL CZ IT PT AT LV RO DE MT FI GR EE FR ES BG UK SE BE DK HU IE LU NL

SR

IN MAJ

IN MOD

IN MIN

SUF

Uwaga: wykres obejmuje jedynie lądową część sieci OZW, co oznacza, że morskie gatunki i typy siedlisk nie zostały uwzględnione. (Sytuacja: grudzień 2012).

czerwiec 2013

Państwa członkowskie

obszary Natura 2000 (oso + soo) obszary LĄDoWE obszary MorsKIE

Państwa członkowskie

Łączna liczba obszarów sieci

Natura

Łącza powierzchnia sieci Natura

(km²)

% powierzchni objęty siecią

Natura

Łącza powierzchnia

soo (km²)Liczba

soo

Łącza powierzchnia

oso (km²)Liczba

oso

Łącza powierzchnia sieci Natura 2000 (km²)

Łączna liczba obszarów lądowych

sieci Natura

Łączna powierzchnia

soo (km²)Liczba

soo

Łączna powierzchnia

oso (km²)Liczba

oso

Łączna powierzchnia

obszarów morskich

Natura 2000 (km²)

Łączna liczba

obszarów morskich

Natura 2000

BELGIË/BELGIQUE 458 5 153.95 12.75% 3 067.07 278 2 968.68 231 3 890.83 453 1 123.60 3 312.00 4 1 262.91 7 BELGIA

BULGARIA 336 39 056.31 34.34% 33 259.91 230 25 097.41 118 38 083.59 335 582.56 13 507.86 11 925.81 23 BułGArIA

ČESKÁ REPUBLIKA 1 116 11 061.54 14.03% 7 855.97 1 075 7 034.43 41 11 061.54 1 116 0 0 0 0 0 0 rEp. CzEskA

DANMARK 350 22 646.40 8.43% 3 211.81 234 2 633.84 111 3 652.11 322 16 455.70 86 12 150.10 52 19 011.67 130 DAnIA

DEUTSCHLAND 5 264 80 753.10 15.47% 33 575.00 4 603 40 295.41 737 55 243.81 5 248 20 845.37 58 19 641.34 24 25 508.68 79 nIEmCy

EESTI 568 14 832.28 17.82% 7 651.82 536 6 138.04 65 8 061.10 562 3 897.94 43 6 498.96 26 6 770.78 50 EstonIA

ÉIRE/IRELAND 587 16 095.65 13.17% 7 186.12 419 4 334.09 157 9 258.66 571 6 347.11 126 1 534.69 86 6 828.03 211 IrLAnDIA

ELLÁDA 419 42 947.05 27.29% 21 615.80 241 27 840.14 202 36 009.68 419 6 439.05 93 1 673.42 54 6 908.11 137 GrECjA

ESPAÑA 1 805 147 918.44 27.27% 117 260.92 1 438 100 705.71 591 137 663.64 1 790 10 027.43 178 2 596.74 68 10 193.20 211 HIszpAnIA

FRANCE 1 754 110 699.51 12.56% 46 692.29 1 357 43 375.40 378 68 957.88 1 735 27 941.06 134 35 331.42 77 41 736.42 211 FrAnCjA

ITALIA 2 576 63 725.47 19.03% 43 012.07 2 257 40 225.83 609 57 357.33 2 534 5 238.46 246 3 756.94 69 6 308.12 282 WłoCHy

KÝPROS* 61 1 759.75 28.37% 750.85 39 1 481.70 29 1 627.37 60 132.27 7 111.21 5 132.34 9 Cypr*

LATVIJA 324 9 168.48 11.52% 7 403.20 317 6 598.99 94 7 442.00 324 1 752.21 7 1 706.65 5 1 725.21 7 łotWA

LIETUVA 488 8 564.12 12.07% 6 128.95 405 5 476.56 82 7 883.19 488 533.69 4 426.80 4 680.86 8 LItWA

LUXEMBOURG 60 469.45 18.08% 413.64 49 141.57 13 469.45 60 0 0 0 0 0 0 LuksEmBurG

MAGYARORSZÁG 525 19 949.74 21.44% 14 443.70 479 13 745.73 56 19 949.74 525 0 0 0 0 0 0 WęGry

MALTA 39 233.72 13.35% 41.51 30 15.84 12 42.18 37 190.79 12 0.64 7 191.16 17 mALtA

NEDERLAND 203 17 384.12 13.82% 3 177.67 139 4 856.90 74 5 739.00 200 11 644.35 11 5 584.73 7 11 644.46 14 HoLAnDIA

ÖSTERREICH 218 12 546.18 14.96% 8 990.04 169 10 108.43 97 12 546.18 218 0 0 0 0 0 0 AustrIA

POLSKA 983 68 458.54 19.58% 33 827.34 844 48 534.63 144 61 210.34 982 4 347.94 9 7 236.68 9 7 248.19 17 poLskA

PORTUGAL 149 21 628.01 20.89% 15 584.43 92 9 405.89 56 19 217.38 143 965.42 34 2 077.73 19 2 407.80 51 portuGALIA

ROMÂNIA 531 55 675.46 22.63% 39 924.54 382 35 505.50 148 53 941.51 530 1 530.64 8 1 459.10 1 1 720.82 9 rumunIA

SLOVENIJA 286 7 203.44 35.52% 6 397.44 260 4 615.65 26 7 200.34 286 0.26 7 2.85 1 3.09 8 słoWEnIA

SLOVENSKO 514 14 448.26 29.58% 5 838.14 473 13 110.51 41 14 448.26 514 0 0 0 0 0 0 słoWACjA

SUOMI 1 839 55 986.24 14.42% 48 479.53 1 682 24 571.87 465 48 760.65 1 823 6 874.73 141 6 509.05 91 7 224.64 168 FInLAnDIA

SVERIGE 4 071 66 724.48 13.86% 57 006.80 3 938 25 421.31 528 57 509.49 4 024 9 137.79 406 4 650.95 129 9 210.55 444 szWECjA

UNITED KINGDOM 920 94 840.59 8.55% 13 103.76 627 15 625.49 267 20 934.78 894 66 947.66 143 11 492.43 125 73 893.59 267 WIELkA BrytAnIA

Eu27 26 444 1 009 930.28 17.90% 585 900.32 22 593 519 865.56 5 372 768 141.98 26 193 202 929.03 1 769 125 262.30 874 241 536.42 2 360 Eu27

10 b iu letynopr zyrodz ie i różnorodnośc ib io log icznej | l i p ie c 20131010

Zielona infrastruktura zachęca do bardziej zintegrowanego i wielofunkcyjnego użytkowania gruntów.

natureandb iod ivers i tynewsletter | Ju ly 201310

Komisja europejska opublikowała 5 maja 2013 r. nową strategię promowania zielonej infrastruktury w europie, której najistotniejsze elementy przedstawiamy poniżej.

   Zielona infrastruktura jest sprawdzonym narzędziem, które przynosi ekologiczne, ekonomiczne i społeczne korzyści dzięki naturalnym rozwiązaniom. To z kolei zachęca do bardziej zintegrowanego i wielofunkcyjnego użytkowania gruntów oraz polityki rozwoju, opartej na możliwie najlepszym wykorzystaniu naturalnych rozwiązań.   W porównaniu z jednofunkcyjną szarą infrastrukturą, zielona infrastruktura przynosi wiele korzyści: może zapewnić dostęp do alternatywnych rozwiązań, które są tańsze i skuteczniejsze 

niż konstrukcje tworzone przez człowieka, na przykład w zakresie łagodzenia skutków zmian klimatu czy zapobiegania powodziom.Uświadamia również 

społeczeństwu wartość różnorodnych korzyści, których źródłem jest przyroda, i które mają formę usług ekosystemowych.  Niestety, większość spośród tych usług jest nadal zbyt często traktowana jako dobra bezpłatne – korzystamy z nich tak, jakby ich podaż była nieograniczona; konsekwencją takiego podejścia jest degradacja ogromnej części europejskiego kapitału naturalnego. Ue straciła wiele zdrowych ekosystemów, a te, które pozostały zostały rozdrobione w następstwie niekontrolowanego rozwoju miast, 

infrastruktury i zmian sposobówużytkowania gruntów. Każdego roku ponad 1000 km

2 terenów zielonych jest przekształcana na cele mieszkaniowe i przemysłowe, 

w związku z budową dróg i terenów rekreacyjnych.

Potrzeba unijnej strategii ramowej w celu promowania zielonej infrastrukturyNowa strategia zielonej infrastruktury obejmująca całą Ue została opublikowana w maju i ma na celu stworzenie solidnych ram umożliwiających wspieranie i ułatwianie realizacji projektów zielonej infrastruktury w ramach istniejących instrumentów prawnych, politycznych i finansowych. Opiera się ona na czterech filarach:

© Shutterstock

b iu letynopr zyrodz ie i różnorodnośc ib io log icznej | l i p ie c 2013

Zielona infrastruktura –                naturalnego kapitału europyzwiększanie

11b iu letynopr zyrodz ie i różnorodnośc ib io log icznej | l i p ie c 2013

1. Włączenie zielonej infrastruktury do najważniejszych obszarów polityki UEZielona infrastruktura może mieć istotny wpływ na kwestie rozwoju regionalnego, zmian klimatu, zarządzania ryzykiem związanym z klęskami żywiołowymi, rolnictwa/leśnictwa i środowiska naturalnego. W związku z 

powyższym, nowa strategia powinna sprawić, że zielona infrastruktura stanowić będzie standardowy element planowania przestrzennego i rozwoju terytorialnego, w pełni włączony w proces wdrażania tych polityk.  Aby przyczynić się do osiągnięcia tego celu, Komisja 

Co wiąże zieloną infrastrukturę z siecią Natura 2000?

Sieć Natura 2000, obejmująca 26 tysięcy obszarów w całej Ue, stanowi fundament europejskiej zielonej infrastruktury. chociaż powstała przede wszystkim w celu zachowania i ochrony kluczowych gatunków i siedlisk, Natura 2000 oferuje także wiele usług ekosystemowych dla społeczeństwa – ich wartość została oszacowana na kwotę 200–300 mld euro rocznie.

Obszary Natura 2000 są zatem ważną ostoją bioróżnorodności i zdrowych ekosystemów, które można wykorzystać w celu rewitalizacji zdegradowanych środowisk, i które mogą stać się katalizatorem rozwoju zielonej infrastruktury. pozwoli to również ograniczyć fragmentację ekosystemów, usprawnić współpracę między obszarami należącymi do sieci Natura 2000, a tym samym osiągnąć cele wyznaczone w artykule 10 dyrektywy siedliskowej.

zamierza opublikować wytyczne dotyczące sposobów lepszego zintegrowania zielonej infrastruktury z politykami i związanymi z nimi mechanizmami finansowania (np. Wspólną polityką Rolną, Funduszem Spójności i europejskim Funduszem Rozwoju Regionalnego). Wytyczne te będą gotowe do końca 2013 r., co umożliwi ich wykorzystanie przez państwa członkowskie w procesie opracowywania nowych programów operacyjnych w wieloletnich ramach finansowych (2014–2020).  Komisja podejmie również kroki mające na celu promowanie zielonej infrastruktury wśród kluczowych grup interesariuszy i upowszechnianie dobrych praktyk. Działania Komisji obejmą opracowanie specjalnej platformy wymiany informacji.

2. Lepszy dostęp do informacji i wspieranie innowacyjnościAby wdrażać zieloną infrastrukturę w sposób efektywny, potrzebne są wiarygodne informacje na temat zakresu i stanu ekosystemów oraz świadczonych przez nie usług, co pozwala na ich prawidłową wycenę. chociaż większość decyzji dotyczących realizacji projektów zielonej infrastruktury będzie podejmowana na poziomie lokalnym, krajowym i regionalnym, niezbędny jest minimalny poziom spójności w odniesieniu do danych niezbędnych do podejmowania tych decyzji, szczególnie w ramach projektów wspieranych ze środków Ue.   Ważnym elementem nowej strategii Ue są zatem działania służące budowaniu wiedzy społeczeństwa na temat zielonej infrastruktury. W kontekście Horyzontu 2020, Komisja będzie na przykład oceniać potrzeby i 

Co oznacza zielona infrastruktura?W swoim nowym komunikacie, Komisja przedstawia następującą definicję  roboczą:  Zielona infrastruktura – strategicznie zaplanowana sieć obszarów naturalnych i półnaturalnych z innymi cechami środowiskowymi, zaprojektowana i zarządzana w sposób mający zapewnić szeroką gamę usług ekosystemowych. Obejmuje ona obszary zielone (lub niebieskie w przypadku ekosystemów wodnych) oraz inne cechy fizyczne obszarów lądowych (w tym przybrzeżnych) oraz morskich. Na lądzie zielona infrastruktura jest obecna na obszarach wiejskich i w środowisku miejskim.  Więcej  informacji  na  temat  zielonej infrastruktury – patrz wydanie 27 Biuletynu.

© N

ick Upton/naturepl.com

12 b iu letynopr zyrodz ie i różnorodnośc ib io log icznej | l i p ie c 20131212

Alpejsko-karpacki korytarz ekologiczny (Austria, Słowacja)

celem projektu jest stworzenie i utrzymanie spójnego korytarza ekologicznego o długości 120 km, biegnącego od Alp do Karpat, w związku z rosnącą fragmentacją ekosystemów wywołaną intensyfikacją rolnictwa, szybkim rozwojem terenów zabudowanych i rozbudową infrastruktury transportowej. Do głównych założeń projektu należy stworzenie spójnej zielonej infrastruktury w tym korytarzu, co ma na celu wspomaganie odbudowy i rozsądnego wykorzystania pozostałych ekosystemów, a także umożliwienie populacjom dzikich zwierząt swobodnego przemieszczania się i interakcji.

cel ten ma zostać osiągnięty nie tylko poprzez stworzenie lepszych połączeń pomiędzy poszczególnymi obszarami sieci Natura 2000 w tym korytarzu, ale również zwiększenie ogólnej przepuszczalności krajobrazu, aby stał się on bardziej przyjazny dzikiej przyrodzie.

W ramach finansowanego przez Ue transgranicznego i międzysektorowego projektu realizowanego przez Austrię i Słowację zastosowano szereg praktycznych rozwiązań, m.in. udoskonalono sieć komunikacyjną dzięki budowie „zielonych mostów” nad autostradami w kluczowych punktach/ wąskich gardłach; powstały również płaty siedlisk i ostoje w korytarzu. częścią projektu są kampanie społeczne i edukacyjne dla szkół w całym regionie.

http://www.alpenkarpatenkorridor.at

© Shutterstock

Pasma górskie sa ważnym elementem zielonej infrastruktury w Europie.

możliwości metodologicznego wspierania bieżących prac kartograficznych i oceny zielonej infrastruktury, doskonalić bazy wiedzy oraz rozwijać i wspierać innowacyjne technologie i podejścia mające na celu ułatwianie rozwoju zielonej infrastruktury.   Komisja wspiera również państwa członkowskie w procesie oznaczania i oceny ekosystemów w europie oraz w zakresie ich usług. powinno to również przyczynić się do priorytetowego traktowania działań na rzecz promowania inicjatyw zielonej infrastruktury. Do 2015 r. Komisja dokona przeglądu zakresu i jakości danych technicznych dostępnych dla decydentów w odniesieniu do wdrażania zielonej 

infrastruktury. przegląd będzie również dotyczył możliwych sposobów doskonalenia obecnych zasad generowania, analizy i rozpowszechniania informacji, w szczególności dzięki lepszemu wykorzystaniu systemów     wymiany danych. 3. Lepszy dostęp do finansowaniaAby zapewnić lepsze wykorzystanie głównych instrumentów finansowania Ue w procesie realizacji projektów zielonej infrastruktury, nowa strategia ma również na celu zachęcenie do uczestnictwa i inwestycji podmioty z sektora prywatnego. projekty w zakresie zielonej infrastruktury są jednak skomplikowane i dość 

ryzykowne, w szczególności we wczesnej fazie realizacji. Ue powinna zatem eliminować ryzyko za pomocą instrumentów finansowych (takich jak praktyki podziału ryzyka) i porozumień angażujących wielu partnerów, w tym fundusze publiczne i prywatne.  potencjalni inwestorzy (gminy, regiony, prywatni inwestorzy) również potrzebują pomocy technicznej przy opracowywaniu projektów zielonej infrastruktury. W związku z tym, Komisja europejska wraz z europejskim Bankiem inwestycyjnym (eBi) zamierzają stworzyć do 2014 r. instrument finansowy wspierający inwestycje związane z różnorodnością biologiczną, w tym projekty w 

zakresie zielonej infrastruktury, a także pomagać tym, którzy pragną realizować tego rodzaju przedsięwzięcia charakteryzujące się wysokim potencjalnym zwrotem z inwestycji w średniej i długoterminowej perspektywie. 4. Wspieranie projektów unijnych w zakresie zielonej infrastrukturyOstatni filar nowej strategii związany jest z możliwością rozwoju transeuropejskiej zielonej infrastruktury (TeN-G). inicjatywa ta przypomina istniejące już wielkie sieci europejskie: transportową (TeN-T) i energetyczną (TeN-e).  Wiele ekosystemów, na przykład masywy górskie (Alpy, pireneje, 

13b iu letynopr zyrodz ie i różnorodnośc ib io log icznej | l i p ie c 2013

Rośliny zamiast klimatyzacji = oszczędność

Niższa  wilgotność  na  obszarach  miejskich  jest  spowodowana brakiem roślinności i zwiększonym pochłanianiem energii słonecznej przez  ciemne  powierzchnie  asfaltowe  i  betonowe.  W  związku z powyższym,  temperatura w centrach miast  jest  często o  kilka stopni wyższa niż na otaczających je terenach niezabudowanych. Zjawisko to, określane mianem efektu miejskiej wyspy ciepła, może mieć poważne konsekwencje dla osób szczególnie narażonych na wpływ wysokich temperatur, to znaczy przewlekle chorych lub w podeszłym wieku, szczególnie podczas upałów.

Wilgotne  powietrze  generowane  przez  naturalną  roślinność pomaga  przeciwdziałać  temu  zjawisku.  Może  ono  być  również sztucznie wytworzone przy użyciu  energii  elektrycznej,  ale  koszt takiego  przedsięwzięcia  to  około  500  tysięcy  euro  na  hektar powierzchni. Dużo tańszym i bardziej uniwersalnym rozwiązaniem łagodzącym efekt miejskiej wyspy ciepła jest współpraca z naturą i  wykorzystanie  zielonej  infrastruktury  w  środowisku  miejskim, na  przykład  parków  o  wysokim  poziomie  bioróżnorodności, terenów zielonych i korytarzy świeżego powietrza. Jest to również doskonały  sposób  na  zwiększenie  pochłaniania  cO2,  poprawę jakości powietrza i ograniczenie spływu wody opadowej.

Program ochrony Vittel (Francja):

Od  1993  r.  rozlewnia  wody  mineralnej  Vittel  realizuje  program płatności  za  usługi  ekosystemowe  (peS)  w  swojej  zlewni  o powierzchni 5100 ha znajdującej się u stóp Wogezów, co ma na celu zapewnienie najwyższej jakości wody z warstwy wodonośnej. W ramach programu firma płaci wszystkim 27 rolnikom z działu wód  „Grande  Source”  za  stosowanie  najlepszych  praktyk  w hodowli  bydła  mlecznego.  Struktura  programu  jest  dość skomplikowana: łączy warunkowe płatności pieniężne z pomocą techniczną,  zwrotami  kosztów  krańcowych  pracy,  a  nawet zakupem ziemi i przyznawaniem rolnikom prawa do wieczystego użytkowania gruntów.

Zawierane  umowy  są  długoterminowe  (18–30  lat),  płatności uzależnione  od  kosztów  alternatywnych  w  poszczególnych gospodarstwach,  a  sposób  zagospodarowania  terenu  i  jakość wody  ściśle  monitorowane.  Dzięki  starannemu  zbadaniu wyjściowego  stanu  ekosystemu,  który  wcześniej  ulegał pogorszeniu,  poprawa  w  zakresie  świadczonych  usług ekosystemowych  jest  dobrze  udokumentowana,  a  wysoka wartość usług czyni inwestycje opłacalnymi.

przykład  Vittel  ilustruje  korzyści  płynące  z  zaangażowania sektora  prywatnego  i  podmiotów  korzystających  z  usług ekosystemowych w finansowanie  i  realizację projektów zielonej infrastruktury. 

Zielona infrastruktura przyczynia się do poprawy ogólnej jakości ekologicznej i przepuszczalności krajobrazu dla dzikiej flory i fauny.

© N

ick Upton/naturepl.com

© Shutterstock

© Shutterstock

Karpaty), dorzecza rzek (Renu, Dunaju) i lasy wykracza poza granice krajowe i jest częścią wspólnego unijnego dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego. Wymagają one skoordynowanych, wspólnych działań i ogólnoeuropejskiej wizji.  Opracowanie ogólnoeuropejskiego instrumentu zielonej infrastruktury mogłoby przynieść istotne korzyści w postaci zapewnienia odporności i żywotności kilku znanym i cennym ekosystemom europy. instrument ten mógłby również stać się inicjatywą przewodnią promującą zieloną infrastrukturę na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym oraz zapewnić uwzględnianie 

transeuropejskiej zielonej infrastruktury przy podejmowaniu decyzji dotyczących polityki, planowania i finansowania.  Do końca 2015 r. Komisja przeprowadzi badanie mające na celu ocenę możliwości opracowania unijnej inicjatywy TeN-G. Będzie ono obejmowało ocenę kosztów oraz korzyści gospodarczych, społecznych i środowiskowych takiej inicjatywy.

Więcej informacji na temat strategii UE i zielonej infrastruktury znajduje się na stronie: http://ec.europa.eu/environment/nature/ecosystems/index_en.htm

14 b iu letynopr zyrodz ie i różnorodnośc ib io log icznej | l i p ie c 2013

● WiADOMOści          ● pUBLiKAcJe          ● WyDARZeNiA

Dalsze postępy w ramach seminariów biogeograficznychDrugie z serii seminariów biogeograficznych odbyło się w Bergen (Holandia) w grudniu ubiegłego roku. Wzięło w nim udział ponad 80 czołowych ekspertów, przedstawicieli władz i zainteresowanych stron, którzy zebrali się w celu omówienia wspólnych problemów związanych z zarządzaniem siedliskami sieci Natura 2000 w regionie atlantyckim. proces był prowadzony przez Holandię przy wsparciu pozostałych dziewięciu państw członkowskich regionu, a także eeA, europejskiego centrum Różnorodności Biologicznej i Komisji europejskiej.  Dyskusje koncentrowały się na czterech głównych typach siedlisk regionu: obszarach nadmorskich, wydmach i ujściach rzek; murawach; wrzosowiskach i bagnach; rzekach i jeziorach. Doprowadziły one do opracowania listy kontrolnej działań, których podjęcie uznano za niezbędne dla rozwiązania kluczowych problemów zarządzania stwierdzonych w trakcie seminarium. Szczegółowe informacje znalazły się w Raporcie z seminarium atlantyckiego, dostępnym na nowej platformie komunikacyjnej (patrz następny punkt).

  Kolejne seminarium zostanie poprowadzone przez Austrię i zaplanowano je na 25–26 listopada 2013 r.; jego przedmiotem będzie region alpejski. Więcej informacji na temat nowego procesu biogeograficzny opublikowaliśmy w numerze 32 biuletynu. Nowa Platforma komunikacyjna dotycząca „Wspólnych działań na obszarach sieci Natura 2000”W czerwcu Komisja uruchomiła nową internetową platformę komunikacyjną w ramach wspierania procesu biogeograficznego i zachęcania zarządzających poszczególnymi obszarami sieci, polityków, organizacji pozarządowych, zarządców gruntów i innych zainteresowanych stron do wymiany informacji i doświadczeń na temat zarządzania obszarami Natura 2000.  Strona internetowa jest podzielona na trzy główne części. pierwsza, zwana „bazą wiedzy”, zawiera kluczowe informacje na temat stanu i zarządzania chronionymi typami siedlisk i gatunkami uznanymi za priorytetowe we współpracy w ramach nowego procesu biogeograficznego w Ue. Druga część dotyczy „budowania sieci i współpracy”; zawiera kilka funkcji 

wyszukiwania pozwalających na odnalezienie kluczowych danych kontaktowych i wydarzeń związanych z zarządzaniem obszarami sieci Natura 2000 w Ue. Obejmuje również forum internetowe, na którym uczestnicy mogą wymieniać się pomysłami i informacjami na temat zagadnień związanych z zarządzaniem siedliskami i gatunkami na obszarach sieci Natura 2000.  Ostatnia część, „działania i rezultaty”, zawiera informacje na temat warsztatów i seminariów, które odbyły się lub są przewidziane w ramach procesu biogeograficznego, jak również wszystkich działań, których podjęcie uzgodniono do tej pory. Regularnie podawane są również zaktualizowane informacje na temat postępów w realizacji działań wraz z ich rezultatami.Odwiedź stronę: http://ec.europa.eu/environment/nature/natura2000/seminars_en.htm

Postępy w zakresie PAFZgodnie z treścią artykułu 8 dyrektywy siedliskowej, priorytetowe ramy działań (pAF) mają ułatwić państwom członkowskim i poszczególnym regionom określenie swoich potrzeb finansowych i priorytetów dla obszarów sieci Natura 2000, a tym samym zapewnić uwzględnienie tych potrzeb w 

przyszłych programach Operacyjnych i w głównych instrumentach finansowych Ue w kolejnym okresie programowania (2014–2020).  W czerwcu tego roku większość państw członkowskich przedstawi swoje pAF Komisji. Ta ostatnia jest obecnie na etapie analizowania złożonych dokumentów, co pozwoli jej lepiej zrozumieć priorytety i zamierzenia państw członkowskich w zakresie wykorzystania różnych źródeł finansowania; Komisja ma również zapewnić, że przekazane informacje są wystarczająco szczegółowe by mogły zostać wykorzystane w programach operacyjnych.  Dyrekcja Generalna ds. środowiska, która koordynuje opracowywanie pAF, angażuje w ten proces także inne zainteresowane DG, zachęcając je do korzystania z pAF w trakcie dyskusji z państwami członkowskimi na temat dokumentów strategicznych (umowy partnerstwa i programy operacyjne) dotyczących nowego okresu programowania. Mamy nadzieję, że przyczyni się to do przekazania na ochronę przyrody odpowiednich środków finansowych z funduszy europejskich: Funduszu Rozwoju Regionalnego, Spójności, Morskiego i Rybackiego oraz Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich.

© Shutterstock

Tereny przybrzeżne podczas odpływu (Holandia) – jeden z typów siedlisk będacych przedmiotem dyskusji podczas seminarium atlantyckiego.

15b iu letynopr zyrodz ie i różnorodnośc ib io log icznej | l i p ie c 2013 1515

umożliwienia państwom członkowskim wyboru informacji i metod, które są z ich punktu widzenia najistotniejsze.Analityczne ramy MAES są dostępne na stronie: http://ec.europa.eu/environment/nature/knowledge/ecosystem_assessment/pdf/MAESWorkingPaper2013.pdf  Link do raportu dotyczącego wyceny znajduje się na stronie:http://ec.europa.eu/environment/nature/biodiversity/economics/index_en.htm Nowy unijny plan działania na rzecz gatunków W 2009 r. Komisja rozpoczęła opracowywanie planów działania na rzecz wybranych gatunków wymienionych w dyrektywie siedliskowej. Dwa plany zostały opublikowane w 2012 r.: pierwszy dotyczył pętówki babienicy Alytes obstetricans, a drugi szlaczkonia szafrańca Colias myrmidone. W tym roku opublikowano trzeci plan, dotyczący susła moręgowanego Spermophilous citellus.  plany są wynikiem prowadzonych na szeroką skalę konsultacji z naukowcami i praktykami z całej europy; powstały one w oparciu o informacje z najlepszych dostępnych źródeł. chociaż plany nie są prawnie wiążące, każdy z nich zawiera mnóstwo aktualnych informacji na temat stanu ochrony, ekologii, zagrożeń i obecnych środków ochronnych stosowanych w odniesieniu do danego gatunku; 

  Ostatecznie jednak to do samych państw członkowskich należy zapewnienie, że   wskazane przez nie szczególne środki ochrony i priorytety zostaną w pełni włączone w ich własne programy operacyjne na poziomie krajowym lub regionalnym. Drugie warsztaty zainteresowanych stron na temat lasów i sieci Natura 2000W ubiegłym roku Komisja rozpoczęła nowy dialog na temat sieci Natura 2000 i lasów. Jego celem jest zachęcenie do intensywniejszych kontaktów i współpracy pomiędzy organizacjami i osobami zajmującymi się leśnictwem i ochroną środowiska. 23 maja DG ds. środowiska wraz z DG ds. Rolnictwa przeprowadziły drugie warsztaty dla zainteresowanych stron w celu wspólnego zastanowienia się nad tym w jaki sposób połączyć zrównoważoną gospodarkę leśną z zarządzaniem ochroną przyrody w sieci Natura 2000; źródłem inspiracji podczas warsztatów były przykłady dobrych praktyk z poszczególnych państw członkowskich Ue.  W oparciu o wyniki przeprowadzonych dyskusji, Komisja będzie mogła rozpocząć prace nad nowym dokumentem zawierającym wytyczne w sprawie praktycznego wdrażania unijnych dyrektyw – siedliskowej i ptasiej – w stosunku do lasów i innych obszarów zalesionych. Aby śledzić postępy i obejrzeć prezentacje warsztatowe, zapraszamy na stronę ciRcABc: 

https://circabc.europa.eu/w/browse/f02c8ace-67e8-4fed-99e4-1825837d65ca Wycena usług ekosystemowychOpublikowano spójne ramy analityczne dla oznaczania i oceny usług ekosystemowych, zwane MAeS, w kontekście działania nr 5 strategii BAp (bałtycki plan działań) 2020. Ramy te zawierają propozycję typologii ekosystemów, które mają zostać ocenione i odwzorowane kartograficznie, oraz zastosowanie Wspólnej Międzynarodowej Klasyfikacji Usług ekosystemu (ciceS) opracowanej dla potrzeb rachunkowości środowiskowej.  Wieloaspektowa rola bioróżnorodności we wspieraniu realizacji usług ekosystemowych jest centralnym elementem struktury unijnej, kształtowanej na poziomie międzynarodowym w kontekście toczącej się dyskusji na temat ram koncepcyjnych ocen globalnych Międzyrządowej platformy w sprawie Różnorodności Biologicznej i Funkcjonowania ekosystemów (ipBeS).  Komisja przeprowadziła niedawno badanie na temat „podejścia do oceny i określenia wartości usług ekosystemowych w Ue w kontekście TeeB”. Badanie to podsumowuje dotychczasowe, krajowe i międzynarodowe inicjatywy dotyczące ekonomiki ekosystemów i różnorodności biologicznej (TeeB), proponując nowe ramy wyceny usług ekosystemowych. przedstawia szeroki zakres opcji, opisując zalety i wady każdej z nich w   celu 

w planach wymienia się również najważniejsze działania, których podjęcie może przyczynić się do poprawy ich stanu ochrony.  Rozpoczęto prace nad pilotażowym „wielogatunkowym” planem działań odnoszącym się do wszystkich 44 gatunków nietoperzy wymienionych w dyrektywie siedliskowej. proces ten będzie przebiegał w ścisłej współpracy z eUROBATS (sekretariat porozumienia UNep o ochronie europejskich populacji nietoperzy) i grupą ekspertów złożoną z naukowców wyznaczonych przez państwa członkowskie. Więcej informacji na stronie: http://ec.europa.eu/environment/nature/conservation/species/guidance/index_en.htm

Szacowanie wartości ekonomicznej obszarów sieci Natura 2000Jak podkreślono w lipcowej edycji niniejszego biuletynu z 2012 r., DG ds. środowiska przeprowadziła serię badań w celu wskazania i oceny korzyści ekonomicznych płynących z sieci Natura 2000. pierwsze z tych badań zaowocowało ogólną oceną wartości całej sieci, którą oszacowaną na około 200–300 mld euro rocznie. Badanie to jest obecnie dostępne jako publikacja Komisji i towarzyszy mu sześciostronicowy arkusz danych. Można się z nimi zapoznać na stronie głównej DG eNV: http://ec.europa.eu/environment/nature/natura2000/financing/index_en.htm

Wpływ inwazyjnych gatunków obcych w EuropieW grudniu 2012 r. eeA opublikowała nowy raport mający na celu uświadomienie ekologicznych i społeczno-ekonomicznych konsekwencji pojawienia się inwazyjnych gatunków obcych kluczowym stronom zainteresowanych, decydentom, politykom i opinii publicznej. powstało dwadzieścia 

Promowanie zrównoważonego leśnictwa w sieci Natura 2000.

Podkowiec mały Rhinolophus hipposideros, jeden z gatunków, które zostana objęte europejskim planem działań na rzecz gatunków.

© Francois Schw

aab

Environment

The Economic Benefits of Natura 2000

Factsheet

For further information:•DG Env Natura 2000 webpage: Financing http://ec.europa.eu/environment/nature/natura2000/financing/index_en.htm•Commission Staff Working Paper: Financing Natura 2000. Investing in Natura 2000: delivering benefits for nature and people, Dec 12, 2011

http://ec.europa.eu/environment/nature/natura2000/financing/docs/financing_natura2000.pdf

Studies and brochure (all available from the above Natura 2000 financing website): •The Economic benefits of the Natura 2000 Network (Synthesis report)•Investing in Natura 2000: for nature and people – brochure•Estimating the overall economic value of the benefits provided by the Natura 2000 Network & Annexes •Estimating the economic value of the benefits provided by the tourism/recreation and employment supported by

Natura 2000•Recognising Natura 2000 benefits and demonstrating the economic benefits of conservation measures: successful

and innovative approaches to financing Natura 2000 needs •Assessing Socio-economic benefits of Natura 2000 sites – a toolkit •The Economics of Ecosystems and Biodiversity (TEEB) (available from http://ec.europa.eu/environment/nature/

biodiversity/economics/index_en.htm

© European Union, (2013) Reproduction of content other than photographs is authorised provided the source is acknowledged. Photos: Cover, p3, p4, p5 top and middle: iStockphoto.com; p2 thinkstockphotos.co.uk; p5 bottom, p6: naturepl.com

Estimating the economic value of different types of ecosystem servicesTOURISM: Natura 2000 is already proving to be an important motor of many local economies by attracting tourists, whose spending supports local economies

It is estimated that the expenditure supported by visitors to Natura 2000 sites is around €50–85 billion/year (in 2006). Ifonlytheexpenditureofthosevisitorswhohaveaffinity forNatura2000designation (as opposed tonatural areas ingeneral)isconsidered,therangebecomes€9–20billion/yearin2006,generatedbyaround350millionvisitordays.

The total expenditure provided by tourismand recreation supports between4.5and8millionFullTimeEmployment(FTE)jobs.The benefits generated by the visitors with affinity to Natura 2000 would support from 800,000 to 2 million FTE jobs.Thiscomparestoatotalofabout13millionFTEjobsinthetourismsectorwithin theEU27 (in2008). Furthermore,protectedareascanprovideadditionalbenefitstothelocalandregionaleconomy,byattractinginwardinvestmentandenhancinglocalimageandqualityoflife.

WATER: Money can be saved through working with natural capital, saving water purification and provisioning costs

Waterpurificationandprovisionareimportantecosystemservicesthatareprovidedbynaturalecosystems,includingprotectedareassuchasNatura2000.Anumberof major European cities, including Munich, Berlin, Vienna, Oslo, Madrid, Sofia,Rome, andBarcelona all benefit fromnatural filtration in differentways. Thesemunicipalitiessavemoneyonwatertreatmentduetonaturaltreatmentfromtheecosystems.Thesavingscanbepassedontoconsumers,resultinginlowerutilitycostsforEUresidents.

InformationfromthefourEuropeancitiesofBerlin,Vienna,OsloandMunichallowsanillustrationofthebenefitsofprotectedareasforwaterpurificationandprovision.Usingbenefit transfer, it canbeestimated that theannual economic benefits of water purification are between €7 and €16 million and of water provision between €12 and €91 million per city.Theaveragepercapitabenefitsare between €15 and €45 per year for both water purification and provisioncombinedinthefourEuropeancitiesanalysed.Thiscomparestoaveragehouseholdwaterbillsof€200peryearinthecaseofGermany.

MARInE PROTEcTEd AREAS: Marine Natura sites, as part of a wider network of connected marine areas, may have positive effects on overexploited fish stocks

Marine Protected Areas (MPAs), including marine Natura 2000 sites, support arangeofecosystemservices,whichhelpamongstotherstomaintainhealthyfishstocks.Thevalueofbenefitsdeliveredbythemarineareacurrentlyprotectedbythenetwork(equivalentto4.7%oftheEU’smarinearea)isapproximately €1.4–1.5 billion per year.

Thiswouldincreaseupto€3.0–3.2billionperyearif10%oftheseaareawereprotected,and€6.0–6.5billionperyearforprotectionof20%oftheseaarea.Thisshouldbeseenasaballparkvalue.Obtainingmorerobustresultswouldneedanimprovedunderstandingofhowprotectionwillinfluencehabitats,servicesandoff-sitefisheries,amongstothers.

For more details see the Commission report The economic benefits of the Natura 2000 Network: Synthesis report 2012

©iStockphoto

©RobertoRinaldi/naturepl.com

Cover:©iStockphoto

Comparing costs and benefits of Natura 2000

Theprotectionof all 300Natura2000 sites inScotlandwasestimated tohaveanoverallbenefit-costratioofaroundsevenovera25-yearperiod.Thismeansthatoverallnationalwelfarebenefitsareseventimesgreaterthanthenationalcosts,representinggoodvalueformoney.

AspartofawidereconomicandinstitutionalassessmentofNatura2000inFrance,severalstudieswerecarriedouttodeterminethebenefitsarisingfromNatura2000acrossarangeofsites.AttheNatura2000site‘PlainedelaCrau’,thenetbenefitswerecalculatedtobearound€142ha/year,i.e.aroundseventimeshigherthanthecostsassociatedwiththeNatura2000site.

In2009theFinnishNaturalHeritageServices(Metsähallitus)andtheFinnishForestInstitute(Metla)carriedoutanationalassessmentoftheeconomic impactsofnaturetourismandnature-relatedrecreationalactivitieson local economies.According to the study, the total annual revenue linked to visitor spending innational parksamounted to€70.1 million and supported local employment by creating 893 person-years. In general, it was estimated that €1 of publicinvestmenttoprotectedareasprovided€20inreturn.

© iStockphoto/thinkstock

©N

ickUpton/naturepl.com

©iStockphoto

Natura 2000: protecting Europe's natural capital for the benefit of nature and poeple.

5 6

© M

ark Ham

blin/2020ViSiON

/naturepl.com

16 b iu letynopr zyrodz ie i różnorodnośc ib io log icznej | l i p ie c 2013

© G

rzegorz.Lesniewski/naturepl.com

KH-AA-13-001-PL-C

Biuletyn natura 2000 jest publikowany przez Dyrekcję Generalną ds. Środowiska komisji Europejskiej

Autor: kerstin sundsethEcosystems LtD, BrukselaEdycja: susanne Wegefelt, Dyrekcja Generalna ds. Środowiskaprojekt graficzny: natureBureau, Wielka Brytania

Biuletyn jest wydawany dwa razy w roku w języku angielskim, francuskim, niemieckim, hiszpanskim, włoskim i polskim.

Aby zostac dodanym do listy mailingowej lub otrzymac wersję elektroniczną biuletynu, prosimy odwiedzic stronę http://ec.europa.eu/environment/nature/info/pubs:natura2000nl_en.htm

zawarte w biuletynie treści nie odzwierciedlają oficjalnego stanowiska komisji Europejskiej.

Wydrukowano na papierze z makulatury posiadającym europejski znak papieru ekologicznego uE Ecolabel (http://ec.europa.eu/ecolabel)

© unia Europejska (2013) powielanie treści (poza fotografiami) jest dozwolone pod warunkiem podania źródła. Fotografie: okładka: © naturepl.com; str. 2 i 3 © shutterstock; str. 4 u góry D. mladenovic/www.slovenia.info, na dole © marin topic, © shutterstock; str. 5 © shutterstock i © istock; str. 6 © naturepl.com; str. 7 u góry © istock, na dole © naturepl.com; str. 10 © shutterstock; str. 11 © naturepl.com; str. 12 © shutterstock; str. 13 u góry © naturepl.com, na dole i str. 14 © shutterstock; str. 15 u góry © naturepl.com, na dole © Francois schwaab; str. 16 © naturepl.com.

osiem raportów dedykowanych poszczególnym gatunkom i różnym rodzajom oddziaływań. Opracowano je w oparciu o precyzyjne i aktualne informacje i dane z przeprowadzonych niedawno badań naukowych. W raportach podkreślono wielowymiarowe skutki rozprzestrzeniania się inwazyjnych gatunków obcych zarówno na poziomie globalnym, jak i regionalnym. Odwiedź stronę: http://www.eea.europa.eu/publications/impacts-of-invasive-alien-species

Nowa publikacja LIFE na temat zarządzania siedliskami ptasimiOpublikowana w styczniu 2013 r. nowa broszura LiFe zawiera przegląd projektów LiFe i ich roli w zarządzaniu i odbudowie naturalnych siedlisk zagrożonych gatunków ptaków w europie. W sumie ponad połowa (156) z 303 gatunków ptaków wymienionych w załącznikach do dyrektywy ptasiej została objęta przynajmniej jednym projektem LiFe. Największą uwagę poświęcono bąkowi zwyczajnemu, Botaurus stellaris, i derkaczowi, Crex crex, które pojawiają się odpowiednio w 61 i 51 projektach, a także zimorodkowi zwyczajnemu, Alcedo atthis, i gąsiorkowi, Lanius collurio. Nowa publikacja przedstawia niektóre z najważniejszych projektów, które sfinansowano w ciągu roku. Wyciągnięto z nich 

wnioski, które mogą posłużyć przy realizacji nowego programu LiFe (2014–2020).Odwiedź stronę: http://ec.europa.eu/environment/life/publications/lifepublications/index.htm

40 lat Pracy na rzecz przyrody – konferencja EUROPARC 2013 Zarządzający i specjaliści do spraw ochrony parków narodowych, parków przyrody i innych obszarów chronionych spotkają się w październiku na konferencji eUROpARc 2013 organizowanej na Węgrzech. Na miejsce spotkania wybrano park Narodowy Hortobágy, wpisany na Listę światowego dziedzictwa UNeScO i znajdujący się w Kotlinie panońskiej. Konferencja poświęcona jest „40-leciu pracy na rzecz przyrody” i osiągnięciom w zakresie objętych ochroną obszarów europy.

  Korzystając z bogatego doświadczenia ekspertów z federacji eUROpARc, uczestnicy czterodniowej konferencji skoncentrują się przede wszystkim na „zintegrowanym zarządzaniu obszarami chronionymi”. W uznaniu dla roli nowego pokolenia młodych ambasadorów przyrody eUROpARc, równolegle do głównej konferencji odbędzie się pierwsza Konferencja Młodzieży eUROpARc.Komunikat prasowy na temat konferencji: http://europarc.org/uploaded/documents/1446.pdf

Wytyczne dotyczące zmian klimatuKomisja europejska opracowała wytyczne dotyczące zmian klimatu i sieci Natura 2000; są ona dostępne na stronie http://ec.europa.eu/environment/nature/climatechange/index_en.htm

Flagi Natura 2000DG eNV zleciła wykonanie flag promujących sieć Natura 2000 (100 x 150cm) w ramach szerzenia wiedzy na jej temat. Flagi przekazano wszystkim ośrodkom realizującym projekty LiFe-Nature na obszarach sieci Natura 2000, ale są one również dostępne dla wszystkich osób, które zechcą uczestniczyć w promowaniu sieci Natura 2000 umieszczając flagę w widocznym miejscu. Prosimy o kontakt pod adresem nature@ec.europa.eu.

Gasiorek Lanius collurio: jeden z gatunków, które najbardziej skorzystały z projektów LIFE.