Namık Kemal Üniversitesibhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images/editorresimleri/...yeşil alanlar ile bunların birbirleriyle olan ilişkileri ve bütünlüğü belirler. Açık-yeşil

ISSN : 1302-7050

Namık Kemal Üniversitesi Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi Journal of Tekirdag Agricultural Faculty

An International Journal of all Subjects of Agriculture

Cilt / Volume: 12 Sayı / Number: 3 Yıl / Year: 2015

Sahibi / Owner

Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Adına On Behalf of Namık Kemal University Agricultural Faculty

Prof.Dr. Ahmet İSTANBULLUOĞLU Dekan / Dean

Editörler Kurulu / Editorial Board

Başkan / Editor in Chief

Prof.Dr. Türkan AKTAŞ Ziraat Fakültesi Biyosistem Mühendisliği Bölümü

Department Biosystem Engineering, Agricultural Faculty [email protected]

Üyeler / Members

Prof.Dr. M. İhsan SOYSAL Zootekni / Animal Science Prof.Dr. Servet VARIŞ Bahçe Bitkileri / Horticulture

Prof.Dr. Temel GENÇTAN Tarla Bitkileri / Field Crops Prof.Dr. Sezen ARAT Tarımsal Biyoteknoloji / Agricultural Biotechnology

Prof.Dr. Aydın ADİLOĞLU Toprak Bilimi ve Bitki Besleme / Soil Science and Plant Nutrition Prof.Dr. Fatih KONUKCU Biyosistem Mühendisliği / Biosystem Engineering

Doç.Dr. İlker H. ÇELEN Biyosistem Mühendisliği / Biosystem Engineering Doç.Dr. Ömer AZABAĞAOĞLU Tarım Ekonomisi / Agricultural Economics

Doç.Dr. Mustafa MİRİK Bitki Koruma / Plant Protection Doç.Dr. Ümit GEÇGEL Gıda Mühendisliği / Food Engineering

Yrd.Doç.Dr. Harun HURMA Tarım Ekonomisi / Agricultural Economics Araş.Gör. Eray ÖNLER Biyosistem Mühendisliği / Biosystem Engineering

İndeksler / Indexing and abstracting

CABI tarafından full-text olarak indekslenmektedir/ Included in CABI

DOAJ tarafından full-text olarak indekslenmektedir / Included in DOAJ

EBSCO tarafından full-text olarak indekslenmektedir / Included in EBSCO

FAO AGRIS Veri Tabanında İndekslenmektedir / Indexed by FAO AGRIS Database

INDEX COPERNICUS tarafından full-text olarak indekslenmektedir / Included in INDEX COPERNICUS

TUBİTAK-ULAKBİM Tarım, Veteriner ve Biyoloji Bilimleri Veri Tabanı (TVBBVT) Tarafından taranmaktadır / Indexed by TUBİTAK-ULAKBİM Agriculture, Veterinary and Biological Sciences Database

Yazışma Adresi / Corresponding Address Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi NKÜ Ziraat Fakültesi 59030 TEKİRDAĞ

E-mail: [email protected] Web adresi: http://jotaf.nku.edu.tr

Tel: +90 282 250 20 00

ISSN: 1302–7050

Danışmanlar Kurulu /Advisory Board Bahçe Bitkileri / Horticulture

Prof. Dr. Ayşe GÜL Ege Üniv., Ziraat Fak., İzmir Prof. Dr. İsmail GÜVENÇ Kilis 7 Aralık Üniv., Ziraat Fak., Kilis

Prof. Dr. Zeki KARA Selçuk Üniv., Ziraat Fak., Konya Prof. Dr. Jim HANCOCK Michigan State University,USA

Bitki Koruma / Plant Protection Prof. Dr. Cem ÖZKAN Ankara Üniv., Ziraat Fak., Ankara

Prof. Dr. Yeşim AYSAN Çukurova Üniv., Ziraat Fak., Adana Prof. Dr. Ivanka LECHAVA Agricultural University, Plovdiv-Bulgaria

Dr. Emil POCSAI Plant Protection Soil Conser. Service, Velence-Hungary

Biyosistem Mühendisliği / Biosystem Engineering Prof. Bryan M. JENKINS U.C. Davis, USA

Prof. Hristo I. BELOEV University of Ruse, Bulgaria Prof. Dr. Simon BLACKMORE The Royal Vet.&Agr. Univ. Denmark

Prof. Dr. Hamdi BİLGEN Ege Üniv.Ziraat Fak. İzmir Prof. Dr. Ali İhsan ACAR Ankara Üniv. Ziraat Fak. Ankara Prof. Dr. Ömer ANAPALI Atatürk Üniv., Ziraat Fak. Erzurum

Prof. Dr. Christos BABAJIMOPOULOS Aristotle Univ. Greece Dr. Arie NADLER Ministry Agr. ARO, Israel

Gıda Mühendisliği / Food Engineering Prof.Dr.Evgenia BEZIRTZOGLOU Democritus University of Thrace/Greece

Assoc.Prof.Dr.Nermina SPAHO University of Sarajevo/Bosnia and Herzegovina Prof. Dr. Kadir HALKMAN Ankara Üniv., Mühendislik Fak., Ankara

Prof. Dr. Atilla YETİŞEMİYEN Ankara Üniv., Ziraat Fak., Ankara Tarımsal Biyoteknoloji / Agricultural Biotechnology

Prof. Dr.İskender TİRYAKİ Çanakkale Üniv., Ziraat Fak., Çanakkale Prof. Dr. Khalid Mahmood KHAWAR Ankara Üniv., Ziraat Fak., Ankara

Prof.Dr. Mehmet KURAN Ondokuz Mayıs Üniv., Ziraat Fak., Samsun Doç.Dr.Tuğrul GİRAY University of Puerto Rico, USA

Doç.Dr.Kemal KARABAĞ Akdeniz Üniv., Ziraat Fak., Antalya Doç. Dr. İsmail AKYOL Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniv., Ziraat Fak., Kahramanmaraş

Tarla Bitkileri / Field Crops Prof. Dr. Esvet AÇIKGÖZ Uludağ Üniv., Ziraat Fak., Bursa

Prof. Dr. Özer KOLSARICI Ankara Üniv., Ziraat Fak., Adana Dr. Nurettin TAHSİN Agriculture University, Plovdiv-Bulgaria

Prof. Dr. Murat ÖZGEN Ankara Üniv., Ziraat Fak., Ankara Doç. Dr. Christina YANCHEVA Agriculture University, Plovdiv-Bulgaria

Tarım Ekonomisi / Agricultural Economics Prof. Dr. Faruk EMEKSİZ Çukurova Üniv., Ziraat Fak., Adana

Prof. Dr. Hasan VURAL Uludağ Üniv., Ziraat Fak., Bursa Prof. Dr. Gamze SANER Ege Üniv., Ziraat Fak., İzmir

Prof. Dr. Alberto POMPO El Colegio de la Frontera Norte, Meksika Prof. Dr. Şule IŞIN Ege Üniv., Ziraat Fak., İzmir

Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü / Soil Sciences And Plant Nutrition Prof. Dr. M. Rüştü KARAMAN Yüksek İhtisas Üniv., Ankara

Prof. Dr. Metin TURAN Yeditepe Üniv., Müh. ve Mimarlık Fak. İstanbul Prof. Dr. Aydın GÜNEŞ Ankara Üniv., Ziraat Fak., Ankara

Prof. Dr. Hayriye İBRİKÇİ Çukurova Üniv., Ziraat Fak., Adana Doç. Dr. Josef GORRES The University of Vermont, USA

Doç. Dr. Pasguale STEDUTO FAO Water Division Italy Zootekni / Animal Science

Prof. Dr. Andreas GEORGOIDUS Aristotle Univ., Greece Prof. Dr. Ignacy MISZTAL Breeding and Genetics Universit of Georgia, USA

Prof. Dr. Kristaq KUME Center for Agricultural Technology Transfer, Albania Dr. Brian KINGHORN The Ins. of Genetics and Bioinf. Univ. of New England, Australia

Prof. Dr. Ivan STANKOV Trakia University, Depart. of Animal Science, Bulgaria Prof. Dr. Muhlis KOCA Atatürk Üniv., Ziraat Fak., Erzurum

Prof. Dr. Gürsel DELLAL Ankara Üniv., Ziraat Fak., Ankara Prof. Dr. Naci TÜZEMEN Kastamonu Üniv., Mühendislik Mimarlık Fak., Kastamonu

Prof. Dr. Zlatko JANJEČİĆ University of Zagreb, Agriculture Faculty, Hırvatistan Prof. Dr. Horia GROSU Univ. of Agricultural Sciences and Vet. Medicine Bucharest,Romanya

Tekirdag Ziraat Fakültesi Dergisi / Journal of Tekirdag Agricultural Faculty 2015 12(3)

İ Ç İ N D E K İ L E R / C O N T E N T S

H. Arda, İ. Atılgan Helvacıoğlu, Ç. Meriç, C. Tokatlı İpsala İlçesi Sulama Sularında Bazı Ağır Metal İçeriklerinin Araştırılması Investigation on the Heavy Metal Contents in Irrigation Water of İpsala District ........................................................... 1-7 A. Semerci, O. Parlakay, A. Duran Çelik Süt Sığırcılığı Yapan İşletmelerin Ekonomik Analizi: Hatay İli Örneği Economic Analysis of Dairy Farms: The Case of Hatay Province ...................................................................................... 8-17 T. Gümüş, İ. Alper Bursa Eritme Peynirinde Bazı Patojen Bakteriler Üzerine Farklı Baharatların İnhibisyon Etkisi The inhibition effect of different spices on some pathogen bacteria in processed cheese ............................................. 18-26 R. Olgun, T. Yılmaz Kentsel Yeşil Alanlarda Vandalizm ve Olası Tasarım Çözümleri: Antalya Kenti Örneği Vandalism and Possible Design Solutions in Urban Green Areas: The Case of Antalya ................................................... 27-39 G. Ertemli, N. Demirbaş Competitiveness of The Turkish Dried Fruit Sector Türk Kurutulmuş Meyve Sektörünün Rekabetçiliği ............................................................................................................. 40-46 Ş. Çelik, H. İnci, T. Şengül, B. Söğüt Diskriminant Analizi ile Bıldırcın Yumurtalarında Bazı Kalite Özellikleri ile Tüy Rengi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi Investigation by Discriminant Analysis of the Relationship Between Plumage Color in Some Quality Characteristics and Quail Eggs. .................................................................................................................................................................... 47-56 M.I. Soysal, E.K. Gürcan, S. Genç, M. Aksel The Comparison of Growth Curve with Different Models in Anatolian Buffalo Mandalarda Büyüme Eğrisinin Farklı Büyüme Modelleri ile Karşılaştırılması...................................................................

57-61

N. Büyüktosun, F. Tan Farklı Özelliklerdeki Polietilen Malzemelerin Paket Silajlarda Kullanımı ve Yem Kalitesi Üzerine Etkileri Effects on Forage Quality and Use in Vaccumed Silage Bags of Different Polyethylene Materials ..................................

62-67

D. Demiroğlu, Y. Memlük Sivas Kentsel Gelişim Alanının Kentin Peyzaj Özelliklerine Göre Değerlendirilmesi Evaluation of Sivas Urban Development Space by The City’s Landscape Features ........................................ 68-81 N. Öner, H.H. Tok, M.T. Sağlam Merlot Üzüm Çeşidinde Yaprak Gübresi Uygulamasının Verim ve Şıra Kalitesi Üzerine Etkisi Effects on The Yield and Quality of Grape Juice in Merlot Grape Varieties Foliar Fertilizer Application ......................... 82-99 B. Karakaya Aytin, A. B. Korkut Edirne Merkez İlçe Kentsel Sit Alanı Sınırları İçerisindeki Açık ve Yeşil Alan Varlığının İrdelenmesi Investigation Open and Green Areas Existence in The Boundaries of Protected Area of Edirne City ..............................

100-108

A. Aybek, S. Üçok, M. Ali İspir, M. Emin Bilgili Türkiye’de Kullanılabilir Hayvansal Gübre ve Tahıl Sap Atıklarının Biyogaz ve Enerji Potansiyelinin Belirlenerek Sayısal Haritalarının Oluşturulması Digital Mapping and Determination of Biogas Energy Potential of Usable Animal Manure and Cereal Straw Wastes in Turkey .............................................................................................................................................................................. 109-120

TekirdağZiraatFakültesiDergisi

JournalofTekirdagAgriculturalFacultyAytinveKorkut,2015:12(03)

100

EdirneMerkezİlçeKentselSitAlanıSınırlarıİçerisindekiAçıkveYeşilAlanVarlığınınİrdelenmesi

B.KarakayaAytin1,* A.B.Korkut2

1TrakyaÜniversitesi,MimarlıkFakültesi,PeyzajMimarlığıBölümü,Edirne,Türkiye2NamıkKemalÜniversitesi,GüzelSanatlar,TasarımveMimarlıkFakültesi,PeyzajMimarlığıBölümü,

Tekirdağ,Türkiye

Kentleşme sürecinde, hızlı nüfus artışı konut ihtiyacını da artırmakta, kentler buna bağlı olarak plansız şekildegelişmektedir. Bu plansız gelişim, kentlerin en önemli alan kullanımlarından olan açık ve yeşil alanların giderekazalmasına yol açmaktadır. Açık ve yeşil alanlar; yaşanabilir çevreler oluşturmak, ekolojik dengeyi sağlamak,kentlinin rekreatif ihtiyaçlarını karşılamak gibi birçok işlevlerinden dolayı kentler için çok önemlidir. Bu bağlamdakentliyi doğa ile buluşturan bu alanların yeterliliklerinin, dağılımlarının ve niteliklerinin bilinmesi gerekmektedir.Çalışmaalanıolarak seçilenEdirnekenti çokeskibir yerleşimolup, köklübir tarihi geçmişe sahiptir.Kentdokusuöncelikle ızgaraplanolarakgelişmiş,14.yüzyıldanitibarenorganikkentdokusunadönüşerekşekillenmişvetarihikent merkezi oluşmuştur. Günümüzde ise, özellikle 20. yüzyıldan itibaren kentin fiziksel sınırları aşılarak farklıdokularasahipyeniyerleşimbölgelerioluşmuştur.Araştırmanınamacı;tarihikentmerkezindebulunan;kentselsitalanıiçerisindekalanvekentselsitalanısınırlarındabulunan40bineyakınnüfusasahip10mahalleninaçıkveyeşilalan varlığının saptanarak imar planı ve İmar Yasası’nda belirtilen standartlar ile karşılaştırılmasıdır. Araştırmada;araziçalışmaları,analizvedeğerlendirmeyöntemiuygulanmıştır.Araştırmasonucunda,incelenenmahallelerdekişibaşınadüşen açıkveyeşilalanmiktarınınstandartlarauymadığı belirlenmiştir.Diğertaraftan,bazımahallelerde,uygulama imar planında öngörülen açık ve yeşil alanlar ile mevcut durumun birbiriyle örtüşmediği ya da farklıamaçlarlakullanıldığıortayakonulmuşvebukonuyayönelikönerilergetirilmiştir.

AnahtarKelimeler:Edirne,açıkveyeşilalan,tarihikentmerkezi

InvestigationOpenandGreenAreasExistenceinTheBoundariesofProtectedAreaofEdirneCity

Theneedofhousinghasraisedwithin the increaseofpopulationandcitieshavedevelopment inunplannedwayduringtheurbanizationprocess.Beingoneofsignificantrequirementofpeople,theimportanceofopenandgreenspaceshaveincreasedduringthisprocess.Themostimportantaimoftownscape’splanistocreateopenareaandgreen fields system in cities. The existence of open and green areas important in order to establish livableenvironment, toprovidetheecologicalbalanceandto fulfill requirementsofpeopleaboutrecreationalactivities.So, it becomes important andnecessary toanalyze thequalification, competenceanddistributionof theseopenandgreenareasinordertobringtogethercitizensandnatureinthiscontext.Edirne,whichisoneofoldsettlementandhasanestablishedhistoryhasbeenchosenasa field study.Urbanpatternhasbeendevelopedasgridplanfirstlyandthenithastransformedintoorganicurbanfabrictoconstitutehistoricalcitycentersince14thcentury.Itis observed that new settlements occur having different pattern exceeding physical boundary of city todayespecially since 20th century. The aim of this study is to determine and to compare with zoning laws anddevelopmentplansopenandgreenareasof10districtswithapopulationofnearly40thousandthathavebeenintheboundariesofprotectedareaofthecityandalsoinhistoricalcitycenter.Inthestudy,fieldsurvey,methodofanalysisandevaluationwereapplied.Asaresultofresearchesinthestudyfield,quantityofopenandgreenareasinexamined10districtswasdeterminednottobecompliancewithstandards.Ontheotherhand,openandgreenareasofsomedistrictsthathavebeenpredictedinimplementarydevelopmentplanhavebeenrevealednottobejibewith existing situations of these districts or be at cross-purposes and brought forward a proposal for theseareas.

KeyWords:Edirne,openandgreenareas,historicalcitycenter

Giriş

Kentlerin genel karakterini, mimari yapılar, açık-yeşil alanlar ile bunların birbirleriyle olan ilişkilerive bütünlüğü belirler. Açık-yeşil alanlar, insan iledoğaarasındakibozulanilişkinindengelenmesinde

ve kentsel yaşam koşullarının iyileştirilmesindeönemlibir konumasahiptir (Gül veKüçük,2001).Açık ve yeşil alanlar aynı zamanda, kent içi vekırsalkarakterdekiyerleşmelerde,insanlarınçeşitli



101

rekreatif ihtiyaçları için yararlandıkları küçük-büyük yüzeyler ve boşluklardır. Bu tür alanlarkentte yaşayanların fiziksel ve psikolojikgereksinimleri için dinlenme, eğlenme, sporyapma gibi aktivitelerine olanak tanırlar (Pamay,1978). Günümüzde endüstrileşme ve hızlıkentleşmeningörüldüğübüyükkentlerinçoğunda,nüfusartışınaparalelolarakartanyapıyoğunluğuve plansız gelişmeler ve yanlış yer seçimleri,kentlerin kırsal alanlarla olan ilişkilerininkopmasına, kentte yer alan mevcut açık ve yeşilalanların hızla tüketilmesine, kent yaşamınınmonotonlaşmasına ve kentlerin insan yaşamı içinsosyal, kültürel ve biyolojik açıdan yetersizçevreler haline dönüşmesine neden olmaktadır(Kuter,2007).

Bu çalışmada amaç, Edirne kentsel sit alanıiçerisinde kalan ve kentsel sit alanı sınırlarındabulunan 10mahalleninmevcut durumunun araziçalışmaları ile saptanması ve imar planıylakarşılaştırılarak bu alanlara yönelik önerileringeliştirilmesidir.

KentselAçıkVeYeşilAlanlarınSınıflandırılması

Kent içindeki açık-yeşil alanlar, hizmet ettiklerikent birimine bağlı olarak işlev ve etkinliklerinegörekonut,komşuluk,mahallevekentdüzeyindeolmaküzere4grupaltındasınıflandırmaktadır.Bugruplarşuşekildeözetlenebilir(Yıldızcı,1987):

*Konutdüzeyindeyeşilalanlar:Yeşilalanlarınenküçük birimini oluşturur. Tek veya çok katlıkonutların bahçeleri, teras ve çatı bahçeleri,balkon düzenlemeleri bu birim içindedeğerlendirilir. Bu düzeyde bina ile bahçe

bütünlük arz eder. Genellikle ön, yan ve arkabahçeolaraktanımlanır.

*Komşuluk ünitesi düzeyinde yeşil alanlar:Yaklaşık olarak 6 ile 400 konutu içeren ve 30 ile5000 nüfusu barındırabilen kent birimidir. Alanolarak en fazla 15 ha lık bir alanı kaplamaktadır.Bu düzeydeki yeşil alanlar; çocuk bahçeleri, sporve oyun alanları ve toplu konut bahçelerindenoluşurlar.

*Mahalle düzeyinde yeşil alanlar: Üç komşulukünitesikapasitesikadar,nüfusuenaz15.000olanve15ha’lıkalanıkapsamaktadır.Mahalleparkları,spor alanları, çocuk bahçeleri, oyun alanları veokulbahçelerindenoluşur.

*Kent düzeyinde yeşil alanlar: Kent düzeyindekiyeşil alanların etki alanı, bütün bir kent halkınahizmet edecek büyüklük ve işleve sahiptirler.Yerleşim yerlerinin, nüfus ve yapı yoğunluğuarttıkça yeşil alan gereksinimi de büyümeyebaşlar. Bu nedenle mahalle düzeyindeki yeşilalanlarınenaz3katıolacakşekilde45binnüfusa,en az 135 ha’lık bir alana ve hektar başına en az350 kişilik bir kapasiteye sahip olmalıdır. Kentdüzeyindeki yeşil alanlar olarak; kent parkları,sporkompleksleri, rekreasyonelalanlar,hayvanatbahçeleri,botanikbahçeleri,fuarvesergialanları,kent içi yol-bulvar ve refüjler, yaya yolları, kentormanları, koruluklar, yeşil kuşak ve mezarlıklarsayılabilir.

Mahalle ölçeğinde bulunması gereken parkların;etkili hizmet alanı, büyüklüğü, kullanıcı grubu vesayısına ilişkin standartları Çizelge1’ de, konum,tesis ve faaliyetler açısından standartları daÇizelge2’deverilmiştir(Tümer1976,Yıldızcı1982,BakanveKonuk1987,Türel1988).

Çizelge1.Parklarınhizmetalanı,büyüklükvekullanıcılarailişkinstandartları

Table1.Standartsofparksintermsofservicearea,sizeandusersParklarParks

EtkiliHizmetAlanı(Yarıçap)

EffectiveServiceArea(Radius)

KullanıcılarınYaşGrubu

(Yaş)AgeGroupsOfUsers(Age)

KişiBaşınaBüyüklük

(Alan_da/1000Kişi)

Sizeperperson

HizmetEttiğiNüfus(Kişi)

ServicePopulation(Person)

İdealBüyüklük

(da)Idealsize

ÇocukBahçeleri

(Playgrounds)200-600m 0-3,4-7,8-15 4 Bütünkent 8-16

SporAlanları

(Sportsfields)2km 7veyukarısı 4 Bütünkent 40-60

MahalleParkları

(DistrictParks)500-1.500m BütünYaşlar 8-12 3500-5000 20-40



102

Çizelge2.Parklarınkonum,tesisvefaaliyetleraçısındanstandartları

Table2.Standartsofparksintermsoflocation,facilityandactivitiesParklar(Parks)

Konum(Location)

TesislerveFaaliyetler(FacilityandActivities)

ÇocukBahçeleri

(Playgrounds)

Konutalanlarıiçindeanaulaşımağıdışındaoto

trafiğininyoğunolmadığıyerlerdekonutlardanrahatça

izlenebilirolmalıdır.

Çocuklarınyaşlarınagörerahatçayeteneklerinigeliştirebilmesine,aktifoyunfaaliyetlerine

katılabilmelerineolanaksağlayan,oyunaraçları,kumhavuzlarıvebitkiörtüsüyledonatılmış

alanlardır.Denge,koordinasyon,organveduyularıgeliştirmeyiamaçlar.

SporAlanları(SportsFields)

Kentçevresindeulaşımağınayakındüzlükvetemizhavaakımlarıolanalanlartercih

edilmelidir.

Amatörveprofesyonelsporfaaliyetlerinin(futbol,voleybol,hentbol,basketbol,tenis,halter,boks,okatma,atletizm,kayıkveyelken,binicilikveyüzmevb.)çalışmavemüsabakalarınınyapıldığıkapalı

veyaaçıktesislerdir.

MahalleParkları

(DistrictParks)

Doğalözellikgösteren,ulaşımağınayakınvekonut

yoğunluğunuazaltacakbiryerdeolmalıdır.

Geziyerleri,çaybahçesi,bisikletyolu,küçükçaptapiknikalanıveçocukbahçesigibitesisleriiçinealan

vebütünmahalleyehizmetedenparklardır.

Çizelge1ve2:Tümer1976,Yıldızcı1982,BakanveKonuk1987,Türel1988’den.

MateryalveYöntem

Araştırmanın materyalini Edirne tarihi kentmerkezindeyeralankentselsitalanıvekentselsitalanı sınırlarında bulunan 10 mahalleoluşturmaktadır(Şekil1).Kentselsitalanı,27Ekim2006 tarih, 26329 sayılı Resmi Gazete’deyayınlanan mevzuata göre şu şekildetanımlanmaktadır (Anonim, 2015): “Kentselsitler,mimari,mahalli, tarihsel, estetik ve sanat özelliği

bulunan ve bir arada bulunmaları sebebiyle

tekertekertaşıdıklarıkıymettendahafazlakıymeti

olankültürelvetabiiçevreelemanlarının(yapılar,

bahçeler,bitkiörtüleri,yerleşimdokuları,duvarlar)

birliktebulunduklarıalanlardır.”İkincilmateryallerise, Edirne Belediyesi İmar Müdürlüğü’nden eldeedilen 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı vealana ilişkin uydu görüntüleridir. Çalışmadayöntem olarak öncelikle seçilen mahallelerdekiaçıkveyeşilalanların1/1000UygulamaİmarPlanıüzerinden incelemesi yapılmış, daha sonramahallelerde yerinde gözlemler yapılarak bualanların mevcut durumları saptanmış ve her ikidurum için de kişi başına düşen yeşil alanmiktarları hesaplanarak karşılaştırılmasıyapılmıştır. Eldeedilenbilgiler sonucundakentselsit alanı ve yakın çevresinde bulunan bu alanlarailişkinönerilergetirilmiştir.

Kentselsitalanısınırı Kentselsitalanısınırlarındabulunanmahallesınırları(Araştırmaalanısınırı)

Şekil1.Araştırmaalanısınırları

Figure1.Boundariesofstudyarea

1.MithatpaşaMahallesi2.DilaverbeyMahallesi3.SabuniMahallesi4.ÇavuşbeyMahallesi5.BabademirtaşMahallesi6.UmurbeyMahallesi7.MeydanMahallesi8.SarıcapaşaMahallesi9.MedreseAlibeyMahallesi10.TalatpaşaMahallesi



103

BulgularveTartışma

Türkiye’de 3194 sayılı İmar Yasası uyarıncahazırlanan ve 2 Kasım 1985 tarih, 18916 sayılıResmiGazetedeyayınlanan“İmarPlanıYapılması

veDeğişikliklerineAitEsaslaraDairYönetmelik”ilebelirlenen standartlara göre Belediye sınırlarıiçinde10m2/kişi,belediyevemücaviralansınırlarıdışındaki alanlarda 14 m2/kişi aktif yeşil alanayrılmasıgerekmektedir(Aksoyluvd.,2005).

Bu çalışmada yasa kapsamında belirtilenstandartlar göz önündebulundurularak kentlerdekişi başınadüşenaçık ve yeşil varlığı Edirnekentikentsel sit alanı sınırları içerisinde kalan 10mahalle üzerinden incelenmiştir. Çalışma alanıolarak seçilen Edirne zengin tarihi geçmişe sahipbir kenttir. Kent dokusu öncellikle; 2.yy’da(Romalılar Döneminde) ızgara plan şeklindegelişmiş ve surlar ile çevrelenmiştir. 1365 yılındaiseOsmanlıİmparatorluğu’nunbaşkentiolmuştur.

Şekil2.Izgaratipikentdokusu(2.yy)

Şekil3,4.Organikkentdokusu(14-15.yy)Şekil 5. İmar planları ile oluşan kent dokusu(21.yy)Şekil 2,3,4,5. Edirne kenti gelişim haritaları (Peremeci1940,Bayık1973)

Figure2,3,4,5.DevelopmentmapsofEdirnecity

Bu gelişmeyle birlikte kent, kale dışına doğrubüyümeye başlamıştır. Kale içindeki ızgara kentdokusuna karşın kale dışında kent organik olarakgelişmegöstermişvetarihikentmerkezioluşmayabaşlamıştır.

Günümüzde ise kent daha çok doğu yönündeyapılan yatırımlar nedeniyle doğu ve kuzey-doğuyönünde gelişmeye devam etmektedir (Şekil2,3,4,5).

Araştırma kapsamında incelenen 10 mahalleninnüfusu,1/1000Uygulama İmarPlanı’nagöreaçıkve yeşil alan miktarları ve kişi başına düşenmiktarlarıÇizelge3’teverilmiştir.

Çizelge3.1/1000UygulamaİmarPlanı’nagöreaçıkveyeşilalanvarlığı

Table3.Openandgreenareasexistenceaccordingto1/1000ImplementaryDevelopmentPlan

Mahalleadı(District’sname)

Toplamaçık-yeşilalan

(Totalopen-greenarea)

Nüfus(Population)

Kişibaşınadüşenaçık-yeşilalanmiktarı

(Open-greenareaquantityofcapitation)

MithatpaşaMahallesi 2690 3787 0,71m2DilaverbeyMahallesi 11852 4672 2,53m2SabuniMahallesi 9987 1319 7,57m2

ÇavuşbeyMahallesi 7290 5118 1,42m2BabademirtaşMahallesi 5404 3423 1,57m2UmurbeyMahallesi 24900 2551 9,76m2MeydanMahallesi 29572 3418 8,65m2SarıcapaşaMahallesi 725 2816 0,25m2

MedreseAliBeyMahallesi 3468 5688 0,60m2TalatpaşaMahallesi 13755 5829 2,35m2



104

Çizelge4.Yerindeyapılanincelemeleregöreaçıkveyeşilalanvarlığı

Table4.Openandgreenareasexistenceaccordingtoonthespotcheck

Araştırma alanı olan 10 mahallede, yerindeyapılanincelemesonucundakişibaşınadüşenaçıkveyeşilalanmiktarlarıÇizelge4’teverilmiştir.

Çizelge3veÇizelge4,UygulamaİmarPlanı’navemahallelerde yerinde yapılan araştırmalara göre;mahallelerde kişi başına düşen açık ve yeşil alanmiktarlarının hiçbir mahallede İmar Yasası’ndabelirtilenstandarda(10m2/kişi)uygunolmadığınıgöstermektedir.SadeceUmurbeyMahallesi(9,76

m2) ile Meydan Mahallesi’nde (8,65 m2)Uygulama İmar Planı’nda öngörülen açık ve yeşilalanlarstandartayakınbirdeğergöstermektedir.

Araştırma kapsamındaki mahallelerin 1/1000Uygulama İmar Planına göre yeşil alan varlığı ileyerinde yapılan incelemelere göre yeşil alanvarlığının karşılaştırılması Çizelge 5’te yeralmaktadır.

Çizelge 5. Mahallelerin açık ve yeşil alan varlıklarının İmar Planı ve mevcut durum üzerindenkarşılaştırılması

Table 5. Comparison of district of open and green areas existences between Development Plan andcurrentsituation

1/1000UygulamaİmarPlanınagöreaçıkveyeşilalanvarlığı

(Openandgreenareasexistenceaccordingto1/1000ImplementaryDevelopmentPlan)

Yerindeyapılanincelemeleregöreaçıkveyeşilalanvarlığı

(Openandgreenareasexistenceaccordingtoonthespotcheck)

Karşılaştırma

(Comparison)

Mith

atpa

şaM

ahallesi

Kişibaşınadüşenalanmiktarında0,3m2azalmavardır.Buazalmamevcutyeşilalanınotoparkadönüşmesindenkaynaklanmaktadır.

Mahalleadı(District’sname)

Toplamaçık-yeşilalan

(Totalopen-greenarea)

Nüfus(Population)

Kişibaşınadüşenaçık-yeşilalanmiktarı

(Greenareaquantityofcapitation)

MithatpaşaMahallesi 1075 3787 0,41m2DilaverbeyMahallesi 5485 4672 1,17m2SabuniMahallesi 6339 1319 4,80m2

ÇavuşbeyMahallesi 7290 5118 1,42m2BabademirtaşMahallesi 5404 3423 1,57m2UmurbeyMahallesi 22395 2551 8,77m2MeydanMahallesi 27537 3418 8,05m2SarıcapaşaMahallesi - 2816 -

MedreseAliBeyMahallesi - 5688 -TalatpaşaMahallesi 8327 5829 1,42m2



105

DilaverbeyM

ahallesi

Kişibaşınadüşenalanmiktarında1,36m2azalmavardır.Buazalmamevcutyeşilalanlarınözelişletmeye,otoparkavekonutalanlarınadönüşmesindenkaynaklanmaktadır.

Sabu

niM

ahallesi

Kişibaşınadüşenalanmiktarında2,77m2azalmavardır.Buazalmamevcutyeşilalanlarınözelişletmeyedönüşmesindenkaynaklanmaktadır.

Çavu

şbeyM

ahallesi

Kişibaşınadüşenalanmiktarındabirdeğişimolmamıştır.

Baba

demirtaşM

ahallesi

Kişibaşınadüşenalanmiktarındabirdeğişimolmamıştır.

Umurbe

yMah

allesi

Kişibaşınadüşenalanmiktarında0,99m2azalmavardır.Buazalmamevcutyeşilalanlarınkonutalanlarınadönüşmesindenkaynaklanmaktadır.

Meyda

nMah

allesi

Kişibaşınadüşenalanmiktarında0,6m2azalmavardır.Buazalmamevcutyeşilalanlarınkonutalanlarınadönüşmesindenkaynaklanmaktadır.



106

Sarıc

apaşaMah

allesi

Sarı

cap

aşa

Ma

hall

esi

Mevcutyeşilalankonutalanınadönüşmüştür.Mahallesınırlarıiçerisindekamusalaçıkveyeşilalanbulunmamaktadır.

Med

reseAliBeyM

ahallesi

Mevcutyeşilalankonutalanıveotoparkadönüşmüştür.Mahallesınırlarıiçerisindekamusalaçıkveyeşilalanbulunmamaktadır.

TalatpaşaMah

allesi

Kişibaşınadüşenalanmiktarında0,93m2azalmavardır.Buazalmamevcutyeşilalanlarınotoparkavekonutalanlarınadönüşmesindenkaynaklanmaktadır.

SonuçveÖneriler

UygulamaİmarPlanı’ndaveyerindeincelenen10mahalleninaçıkveyeşilalanvarlığınailişkinanalizvedeğerlendirmesonuçlarıaşağıdaverilmiştir:

*İmar planında incelenen 10 mahallede, kişibaşınadüşenaçıkveyeşilalanmiktarlarınınhiçbirmahallede İmar Yasası’nda belirtilen standarda(10m2/kişi)sahipolmadığıbelirlenmiştir.SadeceUmurbeyveMeydanmahallelerinde,sırasıyla9,76m2 ve 8,65 m2 değerleriyle standarta yakındeğerlerbulunmuştur(Çizelge3).

*İmar planında, açık ve yeşil alan bakımındanstandarta yakın değer gösteren iki mahalle olanUmurbey ve Meydan mahallelerinde, yerindeyapılan incelemedebudeğerlerdahadadüşerek,sırasıyla8,77m2ve8,05m2olmuştur(Çizelge4).

*UygulamaİmarPlanı’ndaöngörülenaçıkveyeşilalanlarilemahallelerdekimevcutaçıkveyeşilalanmiktarıbirbiriyleörtüşmemektedir.Bunagöre,onmahallenin 8’inde kişi başına düşen açık ve yeşilalanmiktarının2,77m2-0,3m2arasındaazaldığıbelirlenmiştir(Çizelge5)

*Mahalleleringenelindekamusalaçıkveyeşilalanoldukça az ve niteliksizdir. İki mahallede hiçbirkamusal açık ve yeşil alanın bulunmadığıbelirlenmiştir. Ancak mahalleler, eski yerleşimbölgesinde buulunduğundan müstakil konutbahçelerioldukçafazladır.

*İmarplanınagöreazalmagösterenmevcut yeşilalanların farklı amaçlar için kullanıldığıbelirlenmiştir.Bunagöre,incelenenonmahallenin8’indeyeşilalanlarınkonut,otopark,özelişletmegibifarklıamaçlarlakullanıldığıbelirlenmiştir.Şekil6,7,8’de otopark olarak kullanıma terkedilmişyeşilalanlarındurumugörülmektedir.



107

Şekil6,7,8.Otoparkolarakkullanılanyeşilalanlar(Orj.,2014)

Figure6,7,8.Greenareasareusedasparking*İncelenen on mahallenin 9’unda mahallebiriminin en önemli ihtiyaçlarından olan mahalleparkı bulunmamaktadır. Mahalle parkı sadeceTalatpaşaMahallesi’ndebulunmaktadır.

*Mahallelerde az sayıda rastlanan çocuk oyunalanları genellikle özel işletmelere bağlıkafeteryaların yanında bulunmaktadır. Bu alanlarda donatı bakımından bakımsız, yetersiz veniteliksizdir(Şekil9,10,11).

Şekil9,10,11Mevcutçocukoyunalanları(Orj.,2014)

Figure9,10,11.Existingchildrenplaygrounds

* Mahalleler içinde dağınık ve küçük parçalarhalinde bulunan açık ve yeşil alanlarmahallelininihtiyaçlarınıkarşılayacakniteliktedeğildir.

*Mahallelerinaçıkveyeşilalanları içerisindesporalanıbulunmamaktadır.

*Mahallelerdeki yeşil alanlarda yapısal donatılarbulunmakla birlikte, bu donatılar bakımsız veyetersizdir.

*Mahallelerin tümünde, açık ve yeşil alanlardakibitkisel düzenlemeler oldukça yetersiz veniteliksizdir.

Öneriler

İncelenenmahallelerde,kişibaşınadüşenaçıkveyeşil alanmiktarı olarak; gerek 1/1000Uygulamaİmar Planında, gerekse mevcut durumdastandartlara uygunluk bulunmamakla birlikte,mevcut bu alanlar özenle korunmalı ve başkaamaçlar için kullanılmamalıdır. Yerel yönetimlertarafından, bu alanların kente işlevsel ve estetik

değer katacak nitelikli alanlar olarakdüzenlenmesineyönelikönlemleralınmalıdır.

Kentsel sit alanı içerisinde ve etki alanında kalanbumahallelerdemevzuatdolayısıylayapılabilecekiyileştirmelersınırlıdır.Ancakbualanlardayeralantescilli olmayan binaların cephe ve çatılarındauygun bitkilendirme yapılabilir. Düşey bahçe veçatı bahçesi uygulamaları bu alanlardaki açık veyeşil alan miktarını arttırmada etkili bir çözümolabilir. Ayrıca mevcut yeşil alanlarda mahallehalkının değişik yaş gruplarına hitap edebilecekfonksiyonları içeren mahalle parklarıdüzenlenmelidir.Yinebualanlardasporalanlarınave çocuk oyun alanlarına da yer verilmelidir.Düzenlenecekbualanlarınbitkilendirilmesindedetarihikentmerkezininkimliğinikuvvetlendiren,bualanlarıtanımlayanveyöreyeözgübitkitürlerininseçilmesineözengösterilmelidir.



108

KaynaklarAnonim, 2015. Kültür ve Tabiat VarlıklarınıKorumaYüksekKurulununKentselSitler,KorumaveKullanmaKoşulları İle İlgili İlke Kararı.http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2006/10/20061027-5.htm Aksoylu, S., Çabuk, A. ve Uz, Ö., 2005.Coğrafibilgisistemleriveuzaktanalgılamayardımıylayeşil alanların yeterliliğinin saptanması üzerine biraraştırma: Eskişehir örneği. TMMOB Harita veKadastro Mühendisleri Odası, 10. Türkiye HaritaBilimselveTeknikKurultayı.28Mart-1Nisan2005.3s.,Ankara.

Bakan, K. ve Konuk, G. 1987. Türkiye’de kentsel dışmekanların düzenlenmesi. TÜBİTAK, Yapı AraştırmaEnstitüsü,Raporno:493,Ankara.

Bayık,A.,1973,“Edirne”,İstanbul,s:18.

Gül, A., Küçük, V., 2001. Kentsel Açık-Yeşil Alanlar veIsparta Kenti Örneğinde İrdelenmesi, SüleymanDemirelÜniversitesiOrmanFakültesiDergisi,Seri:A,Sayı:2,ISSN:1302-7085,Sayfa:27-48,Isparta.

Kuter,N., 2007. Çankırı Kenti Açık ve Yeşil AlanVarlığıİçindeTarihiKentMerkezininKentselPeyzajTasarımıAçısındanDeğerlendirilmesi,AnkaraÜniversitesi,Fen

Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı,DoktoraTezi,Ankara.

Pamay, B., 1978. Kentsel Peyzaj Planlaması, İstanbulÜniversitesiOrmanFakültesiYayınları, İ.Ü.YayınNo:2487, O.F. Yayın No: 265, Çağlayan Basımevi,İstanbul.

Peremeci,O.N., 1940, “EdirneTarihi”, EdirneveYöresiEski Eserleri Sevenler Kurumu Yayınları, Sayı 6,ResimliAyMatbaası,İstanbul,s:351-352.

Tümer, H., 1976. Rekreaktif Alan ve Tesisleri Ölçütleri,Turizm ve Tanıtma Bakanlığı Planlama DairesiBaşkanlığı,Ankara.

Türel, G.D., 1988. Ankara Kenti Yeşil AlanlarınınKullanımEtkinliklerininBugünküDurumuveYeterliliğiİçin Alınması Gereken Önlemler, Doktora Tezi(Yayımlanmamış), A.Ü.Ziraat Fakültesi PeyzajMimarlığıBölümü,Ankara,1988.

Yıldızcı, A.C. 1982. Kentsel Yeşil Alan Planlaması veİstanbul Örneği, İstanbul Teknik Üniversitesi,Mimarlık Bölümü, Basılmamış Doçentlik Tezi,İstanbul.

Yıldızcı,A.C.,1987. KentselYeşilAlanlar,YüksekLisansDers Notları, İstanbul

Documents

Namık Kemal Üniversitesibhi.nku.edu.tr/basinyonetim/resim/images/editorresimleri/...yeşil alanlar ile bunların birbirleriyle olan ilişkileri ve bütünlüğü belirler. Açık-yeşil