1

Nadleśnictwo Turawa

2

Nadleśnictwo Turawa gospodaruje na obszarze około 17,5 tys. ha lasów stano-wiących część Borów Stobrawsko-Turawskich i Lasów Lublinieckich. Tutejsze rozległe kompleksy leśne spełniają szereg rozmaitych funkcji – stanowią ochronę dla powietrza, wód, gleby, są miejscem życia dla wielu gatunków roślin i zwierząt, dostarczają drewna – najbar-dziej wszechstronnego i co ważne – odnawial-nego surowca.

W okolicy Turawy, oprócz lasów atrakcje stanowią różne zbiorniki wodne z olbrzymim Jeziorem Turawskim i urokliwym Jezio-rem Srebrnym. Zachęcam do odwiedzania miejsc o dużych walorach historycznych. W Zagwiździu odnajdą Państwo pozosta-łości huty z XVIII wieku, w Laskowicach i Bierdzanach można podziwiać zabytkowe drewniane kościoły, w Dąbrówce Łubiańskiej warto przespacerować się ścieżką przyrodni-czą prowadzącą do Studzionki – miejsca kultu maryjnego.

mgr inż. Grzegorz Furmański Nadleśniczy Nadleśnictwa Turawa

Zimorodek

3Buk

4

Zbiorniki i oczka wodne

Teren, na którym gospodaruje Nadleśnictwo Turawa może poszczycić się pięknymi i różnorodnymizbiornikami wodnymi.

Największym akwenem okolicy jest Jezioro Turawskie, będące zbiornikiem retencyjnym na Małej Panwi, o po-wierzchni 24 km². Jest to miejsce przyciągające zarówno plażowiczów, jak i wędkarzy. Ci ostatni mogą tu liczyć na złowienie sandacza. Turyści chętnie odwiedzają pięknie położone wśród lasów Jezioro Srebrne. W sąsiedztwie Turawy znajduje się również łowisko Kacze Doły oraz kompleks stawów rybnych.

Kacz

ki krzyżówki

Trzciniak zwyczajny

Żaba moczarowa

Wydra

Jezioro Srebrne

5

Łyska

Łabędź krzykliwy

Perk

oz d

wuczuby

Karp

Sandacz

Łowisko Kacze Doły

Jezioro Turawskie

6

Zagwiździe to cicha i urokliwa miejscowość położona wśród rozległych Borów Stobrawsko-Turawskich. Jest warta odwiedzenia ze względu na pozostałości po hucie żelaza.

Huta powstała na zlecenie króla Fryderyka II w połowie XVIII wieku. Duże zapotrzebowanie na amunicję, którą tam produkowano, sprzyjało szybkiemu rozwojowi huty. Do dzisiaj zachowało się kilka obiektów i budowli zwią-zanych z jej funkcjonowaniem – dwa zbiorniki retencyj-ne na rzece Budkowiczance wraz z kanałami, odlewnia z 1839 roku, młotownia z 1806 roku oraz magazyny. W jednym z nich stworzono Regionalną Salę Muzealną.

Zagwiździe

7

Na terenie Nadleśnictwa Turawa znajdują się bardzo ciekawe obiekty architektury sakralnej oraz Studzionka – miejsce kultu maryjnego.

Będąc w okolicy, koniecznie trzeba odwiedzić Laskowice. Znajduje się tu piękna drewniana świątynia wybudowana w 1686 roku. Mieszkańcom służyła aż do 1995 roku, kie-dy zastąpił ją nowy kościół. Innym interesującym obiek-tem tego typu jest kościół w Bierdzanach. Pochodzi on z 1711 roku. W miejscowości Dąbrówka Łubiańska warto odszukać wspomnianą Studzionkę. To kapliczka w lesie z figurą Matki Boskiej i z cudownym źródełkiem, którego właściwości były znane już w XVIII wieku.

Zabytki sakralne

Kościół w Laskowicach

Studzionka

8

Wczoraj i dziśDęby to jedne z najbardziej długowiecznych drzew, jakie rosną na terenie naszego kraju. Najstarszy dąb bezszypułkowy w Polsce rośnie właśnie na terenie Nadleśnictwa Turawa!

Ten wiekowy okaz można podziwiać przy drodze biegnącej z Turawy na wschód wzdłuż północnego brzegu Jeziora

Turawskiego. Jego wiek szacuje się na prawie 400 lat. To dorodne drzewo jak na swoje lata trzyma się całkiem dobrze, co można stwierdzić po rozbudowanej i żywej koronie. Po jej smukłym kształcie można się domyślać, że ów dąb osiągał dojrzałość w otoczeniu innych drzew. Oka-załe drzewo z Rzędowa mierzy 32 m wysokości, a obwód jego pnia wynosi 562 cm.

9

Bory i lasyNadleśnictwo Turawa gospodaruje w lasach wchodzących w skład olbrzymich kompleksów leśnych Borów Stobrawsko-Turawskich i Lasów Lublinieckich.

Wygląd tutejszych drzewostanów uzależniony jest przede wszystkim od warunków naturalnych. Rodzaj gleby i kli-

mat mają bowiem decydujący wpływ na to, jakie gatunki drzew spotykamy na danym terenie. Piaszczyste podłoże zalegające na tutejszych równinach sprzyja występowaniu przede wszystkim sosny, która ma niewielkie wymagania co do żyzności i wilgotności podłoża. Jej udział wynosi 82%. Spotkamy także brzozę, a na żyźniejszych siedliskach olszę oraz dęby. Rzadziej występują buki, graby i świerki.

10

Grzyby i rośliny runa

Lasy to nie tylko drzewa. Jeśli spojrzeć pod stopy, okaże się, że pełno tam dorodnych grzybów, jagód i pięknych roślin runa.

Tereny, na których gospodarują leśnicy z Nadleśnictwa Turawa słyną z występujących obficie borówek, których mamy dwa gatunki. Łatwo je rozróżnić, bo borówka brusz-nica ma czerwone owoce, a borówka czernica – jak się nietrudno domyślić – czarne. Jesienią w okolicznych lasach rosną licznie grzyby, w tym te najbardziej poszukiwane – borowiki, kozaki czy podgrzybki. Można znaleźć też bar-dzo lubiane przez niektórych smakoszy kanie oraz rydze.

W lasach nie brakuje innych roślin runa, które przepięk-nie zakwitają, zwłaszcza wiosną. W podmokłych miej-scach gdzieniegdzie spotkamy knieć błotną, potocznie nazywaną kaczeńcem, a także charakterystyczne zawilce i konwalie.

Zawile

c gajowy

Kni

eć b

łotn

a

Konwalia majowa Szczawik zajęczy Poziomka pospolitaBorówka czernicai borówka brusznica

Wrzos pospolity

11

Czubajka kania

Koźlarz babka

Borowik szlachetny

12

Jak gospodarujemy?Podstawowym celem gospodarki leśnej jest zachowanie trwałości lasu, wraz ze wszystkimi funkcjami, jakie on pełni. Z jednej strony las dostarcza drewna, które jest jednym z najwspanialszych surowców znanych ludzkości, a z drugiej musi pełnić funkcje ochronne oraz rekreacyjne.

Trwałość lasu zapewniona jest dzięki działaniom w ra- mach hodowli lasu. W miejsce wyciętego lasu leśnicy wprowadzają jego młodsze pokolenie, nazywane we wczesnej fazie wzrostu uprawą. Drzewka, które ją tworzą, pochodzą najczęściej ze szkółki leśnej. Uprawa wymaga pielęgnacji poprzez wykaszanie chwastów wokół posa-dzonych sosen, dębów, buków i innych gatunków.

Szkó

łka leśna

Przygotowanie gleby pod uprawę

13

Kiedy drzewka zaczynają stykać się ze sobą, tworzą już młodnik. Wymaga on innego rodzaju opieki – wycina się osobniki źle ukształtowane, żeby zrobić więcej miejsca tym, które są w najlepszej kondycji.

Kiedy las osiąga wiek około stu lat można ściąć drzewa, które dostarczą drewna do budowy domów, mebli oraz setek różnych przedmiotów codziennego użytku. W miejsce wyciętych drzew las znowu powróci w formie uprawy...

Sadzonka sosny

Uprawa

Młodnik

Zrywka nasiębierna drewna

14

Lasy państwowe, także te będące w zarządzie Nadleśnictwa Turawa, pozostają dostępne dla wszystkich, którzy chcą je odwiedzić.

Nadleśnictwo Turawa dla ludzi korzystających z walorów tutejszych lasów przygotowuje miejsca postoju oraz ścież-ki przyrodnicze. Przykładem jest miejsce postoju wraz

Zapraszamy do lasu z zagospodarowanym terenem w leśnictwie Marszałki oraz ścieżka przyrodnicza w Dąbrówce Łubiańskiej prowa-dząca do Studzionki.Leśnicy z Nadleśnictwa Turawa angażują się także w edu-kację przyrodniczą najmłodszych. Dzieci – zarówno te z przedszkoli, jak i szkół – chętnie przebywają na łonie natury i chłoną wiedzę na temat naszych lasów i przyro-dy. Część zajęć odbywa się w pięknie zagospodarowanym ogrodzie edukacyjnym przy siedzibie nadleśnictwa.

Ogród edukacyjny

Miejsce postoju w leśnictwie Marszałki

15

Miejsce postoju w leśnictwie Marszałki

Borsuk to nieoficjalny symbol Murowa. Jadąc do tej miejscowości, spotkamy znaki ostrzegające nas przed możliwością pojawienia się na drodze charakterystycznego przedstawiciela rodziny łasicowatych.

16

Sarn

yŁanie – samice jelenia

Byk – samiec jelenia

17

Gospodarka Łowiecka

Gospodarka łowiecka ściśle wiąże się z leśnictwem. Zbyt duża ilość zwierzyny – zwłaszcza jeleni i saren – powoduje szkody w zakładanych uprawach leśnych. Stąd potrzeba regulowania populacji tych i innych gatunków zwierząt łownych.

Duże obszary leśne wraz z łąkami i niewielkimi osiedla-mi ludzkimi są powodem licznego występowania zwie-rzyny. Poluje się tu głównie na jelenie, sarny, daniele, a także dziki.

Warto wspomnieć, że w Nadleśnictwie Turawa funkcjonu-je – jeden z pięciu na Opolszczyźnie – Ośrodek Hodowli Zwierzyny. OHZ ma za zadanie prowadzenie wzorcowej gospodarki łowieckiej i wdrażanie nowych osiągnięć z tej dziedziny.

Sarn

yDzik

Samiec bażanta

Lis

18

Lizawki

Paśnik

Poletko łowieckie

Ambona

Myśliwych z pewnością zaintere-suje stan infrastruktury łowieckiej na terenie Nadleśnictwa Turawa. Istnieje 413 ambon, 68 paśników, poletka łowieckie o powierzchni prawie 30 ha, zagospodarowuje się niemal 180 ha łąk.

19Daniel

Laskowice 696 418 025Morcinek 696 418 014Jełowa 696 418 012Dąbrówka 696 418 016

Bukowo 696 422 584Dębiniec 696 418 024Zagwiździe 660 728 973Kadłub 696 418 023

Bierdzany 608 065 499Rzędów 696 422 573Marszałki 606 253 497OHZ 696 418 013

Leśnictwa

696 422 541Szkółka leśna

ul. Opolska 35, 46-045 Turawa(77) 4212011; (77) 4212037

fax: (77) 4212074turawa@katowice.lasy.gov.pl

www.katowice.lasy.gov.pl/turawa

Nadleśnictwo Turawa

Tomasz Dębiec667 869 976kontakt@wydawnictwoquercus.plwww.wydawnictwoquercus.pl

Autorzy zdjęć: Tomasz Dębiec, Grzegorz Leśniewski (str. 2, 4, 5, 16, 17), Marcin Zagórski (str. 5, 15, 16, 19), Archiwum Nadleśnictwa (8, 14), Joanna Kozek (str. 10), Marcin Scelina (str. 10), Fotolia.com: Alexandr Blinov (str. 10), Art Media (str. 10), Monique Pouzet (str. 10), Wikipedia (str. 5)

Tekst: Tomasz DębiecKorekta: Tomasz FindyszProjekt, skład, edycja zdjęć:Joanna Kozek