naBOKU

T.4

NR 3534 naPisarze teoretykami literatury?...

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego · 2016

BOKU

Redakcja naukowaJózef Olejniczak i Anna Szawerna-Dyrszka

T.4

naPisarze teoretykami literatury?...

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego · 2016

BOKU

Redakcja naukowaJózef Olejniczak i Anna Szawerna-Dyrszka

T.4

Redaktor serii: Historia Literatury PolskiejMarek Piechota

RecenzenciAnna Węgrzyniak

Zdzisława Mokranowska

Spis treści

Zamiast wstępu. Literatura?… na boku?…

Patryka przyczynkarza rozważania o handlowej makulaturze (Zbigniew Herbert)

„Nadzy w zbroi, w czasie”. Zeugma i syllepsa w poezji Stanisława Barańczaka

Świecka modlitwa? Pozdrowienie dla moli? – Jan Zych o poezji

Obrazki z miasteczka w świetle problemu (z) mime-sis. O Pelargoniach Zofii Mitosek

„Aż tu dostałem się w potrzask na równej drodze” Ateologia polityczna Witolda Gombrowicza

Cyberprzestrzeń i atomizacja. Teoretycznoliterac- kie glosy na tle nowoczesnej science fiction

Henryk Sienkiewicz jako teoretyk powieści histo-rycznej

Indeks nazwisk

7

39

61

87

111

155

179

203

Józef Olejniczak:

Romana Patyk-Lenarczyk:

Jerzy Paszek:

Małgorzata Szulc:

Katarzyna Szkaradnik:

Piotr Sadzik:

Piotr Kruszewski:

Michał Nikodem:

21

203

AAdamczyk Zdzisław Jerzy 54Adamiec Marek 30Adams Reginald B. Jr. 59Agamben Giorgio 14, 114–115, 131, 133,

138, 140, 144, 146, 149, 152, 153Andersen Hans Christian 43, 102Anders Władysław 100Ankersmit Franklin 107Arystofanes 190Arystoteles 101, 114, 184, 199Asimov Isaac 169, 171Auerbach Erich 101

BBaczyński Krzysztof Kamil 25Balbus Stanisław 63, 64, 68, 76, 79, 80, 84Balcerzan Edward 39Balzac Honoré de 188Baran Bogdan 9Barańczak Anna 44Barańczak Stanisław 39–60 Barthes Rolland 11−12, 182, 186, 199,

201

Barth John 11Bartoń Joanna 12, 13, 14, 16, 18, 19Bassaj Maria 10Baudrillard Jean 11, 12, 15Beksiński Zdzisław 166Benjamin Walter 115, 125, 128–131,

138, 141, 143, 149, 152, 153Bennington Goeffrey 140Berent Wacław 48 Białoszewski Miron 10, 56, 94Bielak Alicja 129Bielik-Robson Agata 115, 118–120, 123Bizan Marian 26Blanchot Maurice 10, 11Bloom Harold 123Błoński Jan 112, 147Bogdanowska Monika 105Bolecki Włodzimierz 43Bond Jackson 130Borawska Teresa 49 Borges Jorge Luis 7, 11, 12, 112Bredekamp Horst 130Brochwicz Stanisław 134Brodski Josif 59, 60

Indeks nazwisk

Indeks nazwisk

204

Brückner Aleksander 49 Budrewicz Zofia 90Bujnicki Tadeusz 180–182, 187, 190,

198, 200, 201Burek Tomasz 51Burroughs William Seward 170 Burska Lidia 34Burzyńska Anna 88Butor Michel 169, 170Byron George Gordon 188

CCadigan Pat 174Calderón de la Barca Pedro 145Certeau Michel de 99Cervantes Saavedra Miguel de 49Cetera Anna 123Cezar Gajusz Juliusz (Caesar Gaius

Iulius) 183Chandler Raymond 156 Chevalier Karolina M.G. 16Chwin Stefan 87, 88Cichocki Marek 130Clarke Arthur Charles 169Collingwood Robin George 107Cudak Romuald 54 Culler Jonathan 8, 10, 11, 17Cuvier Georges 187−189, 199, 201Czapliński Przemysław 102, 103Czechowicz Józef 10Czernik Stanisław 80, 81, 82, 83

DDanon-Boileau Laurent 106Dante Alighieri 7Danyluk Bożena 77Darwin Charles 187Dauksza Agnieszka 115

Dąbrowski Mieczysław 103Dedecius Karl 27Delany Samuel Ray 170Delaperrière Maria 135Delimat Piotr 76Dembińska-Pawelec Joanna 42 Demostenes 48 Dennett Daniel C. 59, 60Derrida Jacques 114, 116, 131, 140, 147,

152, 153Dick Phillip Kindred 163, 170 Dickens Charles 49 Domańska Ewa 107, 183–184Donne John 124Dozois Gardner 170Droguett Carlos 61Dubisz Stanisław 45Dubreuil Laurent 114Duchet Claude 101Dukaj Jacek 157, 160, 162, 164−167,

174, 175, 177, 178Dunia Janina 97Dunia Kazimierz 97

EEagle Clarissa C. 114Eagleton Terry 9Eco Umberto 11, 12, 96, 97, 172Ekirch A. Roger 49Esposito Roberto 152, 153 Estreicher Karol 49 Eustachiewicz Lesław 12

FFalkowski Mateusz 131Fieguth Rolf 149Fik Ignacy 82Flaubert Gustaw 186

Indeks nazwisk

205

Foucault Michel 12Franaszek Andrzej 27, 29Freud Zygmunt 191, 199

GGajcy Tadeusz 25Gajewski Tadeusz 62, 64Gałczyński Konstanty Ildefons 26, 28Gałuszka Jadwiga 12Geertz Cliford 18Gibbon Edward 169Gibson William 159, 170−175, 177, 178Ginzburg Carlo 107Głowacki Janusz 14Głowiński Michał 56, 91, 98, 101, 104Goethe Johann Wolfgang von 29Gołubiew Antoni 48 Gombrowicz Witold 10, 111–153Gomulicki Juliusz Wiktor 26 Gondek Katarzyna 16Gorczyńska Renata 31Gosk Hanna 103Goźliński Paweł 14, 15, 18, 19Górski Karol 49Grela Katarzyna 65Grochowski Grzegorz 96Gruszewska-Blaim Ludmiła 87Gruszka Bożena 67Grzegorzewska Małgorzata 123Guillén Nicolás 61

HHalber Małgorzata 16Hamlet 125Handke Ryszard 169Harasymowicz Jerzy 84Harnesberger Jill 129Hassan Ihab 11

Hause Melissa T. 130Heinlein Robert Anson 171Herbert Frank 169Herbert George 55 Herbert Zbigniew 21–37, 55–56, 62Hertz Paweł 26Hillis Miller Joseph 8Hitler Adolf 133, 150Hobbes Thomas 130–132, 195Hoffman Krzysztof 9Hoffmann Ernst Theodor Amadeus

43Holbein Hans (młodszy) 179Hollanek Adam 163Homer 49Horacy (Quintus Horatius Flaccus)

34, 190Howard Robert Ervin 156 Hrabal Bohumil 90, 106Hurley Matthew M. 59, 60

IIñárritu Alejander González 12Inglot Jacek 163Irzykowski Karol 52, 90

JJankowicz Grzegorz 115Januszkiewicz Michał 116–117Jarczewski Andrzej 53Jarosz Krzysztof 99Jarzębski Jerzy 120Jeleński Konstanty Aleksander 120,

126Jelonek-Lisowska Agnieszka 16Jezus Chrystus 15Jęczmyk Lech 169Jochemczyk Mariusz 9

Indeks nazwisk

206

Joyce James 11Jünger Ernst 119Juwenalis (Decimus Iunius Iuvenalis)

190

KKania Ireneusz 120Karpiński Franciszek 25Kartezjusz (René Descartes) 191Karwowski Łukasz 15Kasia Katarzyna 105Kasprowicz Jan 87Katon Młodszy (Marcus Porcius Cato

Uticensis) 183Kierkegaard Søren 140Kisiel Joanna 42Kłobukowski Maciej 40 Knapek Ryszard 8Kochanowski Jan 25, 66Kojder Andrzej 165Kołyszko Anna 11Kopacki Andrzej 125Kopczyk Michał 99Kornhauser Julian 80Korzeniewska Ewa 82Koseła Krzysztof 165Kosowska Ewa 182Kostkiewiczowa Teresa 56Kott Jan 123, 131 Kowalewska Katarzyna A. 16Koziołek Ryszard 99Kraszewski Józef Ignacy 48 Kreinsberg Alina 12Kropiwnicki Maciej 186Królak Sławomir 12, 114Krynicki Ryszard 41Kubiak Tadeusz 68 Kubica Grażyna 88

Kuczewski Maciej 62Kuczyńska Alicja 105Kulawik Adam 16Kwaterko Mateusz 144Kwiatkowska Irena 92Kwiatkowski Jerzy 29, 39, 81

LLabuda Aleksander 96Lamarck Jean-Baptiste de 187Lange Antoni 32Lasoń Grażyna 163Leder Andrzej 145Le Guin Kroeber Ursula 163 Leiber Fritz 156Leibniz Gottfried Wilhelm 28Lejeune Philippe 96, 102Lem Stanisław 160, 163Le Roy Ladurie Emmanuel 107Lessing Gotthold Ephraim 196–197,

200Leśmian Bolesław 10, 66Levi-Strauss Claude 14Lewicki Zbigniew 12Lichański Stefan 68, 69, 75, 80, 81Limon Jerzy 57, 58Lipszyc Adam 129Loba Mirosław 184Lovecraft, Howard Phillips 156 Lowry Malcolm 10Lubas-Bartoszyńska Regina 89, 96Ludorowski Lech 181

ŁŁebkowska Anna 115Łopatkiewicz Tadeusz 67Łukasiewicz Jacek 23, 39, 41

Indeks nazwisk

207

MMadame de Staël (właśc. Anne Louise

Germaine Necker, baronowa de Staël Holstein) 189

Magris Claudio 103Malczewski Antoni 189–190Mandelsztam Osip 59, 60Mann Thomas 112Marciniak Arkadiusz 184Margański Janusz 148Markiewicz Henryk 181Markiewicz Magdalena 16Markowski Michał Paweł 11, 106, 186Marks Karl 135Márquez Gabriel García 61Marshall Gordon 165Martin, George Raymond Richard

161 Maryl Maciej 17Masłowska Dorota 12, 13Masłowski Michał 135Materska Dominika 170Matuszewski Ryszard 55Maupassant Guy de 102Melberg Arne 102Michałowska Teresa 72Mickiewicz Adam 65, 189Miłosz Czesław 10, 29, 33, 54–55, 59,

60, 62, 120, 138Miodońska-Brookes Ewa 16Mitosek Zofia 87–109Mommsen Theodor 183Monet Claude 91Montaigne Michel Eyquem de 111Moorcock Michael 161 Morawski Tadeusz 41Moskalowa Alicja 82Mościcki Paweł 141

Mozart Wolfgang Amadeus 53Mrowcewicz Krzysztof 128–129Mrówczyński Piotr 147

NNabokov Vladimir 40Naborowski Daniel 127–129Najsztub Piotr 12Nasiłowska Anna 34, 88Nastulanka Krystyna 23Nawarecki Aleksander 88, 105Nermer Andrzej 91Neruda Pablo 61Nietresta-Zatoń Agnieszka 16Nietzsche Friedrich 15Noon Jeff 173Norton Charles Eliot 124Norwid Cyprian Kamil 25, 26, 63, 66,

83Nowacki Dariusz 173Nowak Tadeusz 68Nycz Małgorzata 120Nycz Ryszard 9, 90, 107, 115

OOkoniewski Tomasz 62Okopień-Sławińska Aleksandra 56Okólska Barbara 169Olechnicki Krzysztof 165 Olejniczak Józef 8, 10Olszański Grzegorz 9Opacka Anna 41 Opacki Ireneusz 54Oramus Marek 161, 163Orzeszkowa Eliza 64Ossola Carlo 127Ożóg Jan Bolesław 68

Indeks nazwisk

208

PParowski Maciej 155, 157, 160, 161, 162,

172, 173Pascal Blaise 124Pasek Jan Chryzostom 112, 193, 196Paszek Jaromir 41–42 Paszek Jerzy 40, 41, 56, 58 Paszek Lucyna 41 Pawelec Dariusz 39Paweł z Tarsu 115Paz Octavio 62 Peiper Tadeusz 33Piechota Marek 58Pieńkosz Konstanty 75Pigoń Stanisław 65 Pilch Jerzy 98Piłsudski Józef 95, 119Plaut (Titus Maccius Plautus) 190Podbielski Henryk 101, 184Podorska Teresa 120Pohl Frederik 155Pollak Seweryn 55Popa Vasko 61Poświatowska Halina 62Przyboś Julian 33, 84Przybyszewski Stanisław 191

RRabelais François 40Rancière Jacques 186, 188, 199Rasmus Agnieszka 123Ratajczak Mikołaj 115Rimbaud Arthur 26, 66Romaniuk Radosław 120Roux Dominik de 120Różewicz Tadeusz 79, 84Rulfo Juan 61Rusek Halina 88

Rymkiewicz Jarosław Marek 15, 105, 190

SSadzik Piotr 115Salwa Mateusz 114Sapkowski Andrzej 162−163Schmitt Carl 115, 130–132, 136–138,

140, 143, 149, 152, 153Scholes Robert 11Schulz Bruno 10Scott Ridley 159Sendyka Roma 90Sęk Barbara 16Shallcross Bożena 105Siedlecka Joanna 16Sienkiewicz Henryk 179–202Sills David Lawrence 165Simpson David 17Sławiński Janusz 7, 9, 56, 91Słowacki Juliusz 25, 26, 32Smith Clark Ashton 156Sonnenberg Ewa 16Sowa Jan 186Staff Leopold 69Stalin Józef (właśc. Iosif Wissariono-

wicz Dżugaszwili) 100, 133Stempel Wolf-Dieter 91Stephenson Neal 172, 173Sterling Bruce 170, 171, 174Stiller Robert 40Stross Charles 172Stuartowie, dynastia 112Surma-Gawłowska Monika 133 Szadkowski Krystian 115Szawerna-Dyrszka Anna 8Szczepański Jan 98, 99Szczęsna Joanna 54

Indeks nazwisk

209

Szekspir William 7, 56–58, 112–113, 116, 121–123, 125–127, 129, 131–132, 194, 201

Szkaradnik Katarzyna 103Szuster Marcin 123Szyc Borys 15Szymborska Wisława 62, 79Szymkowiak Mirka 16Szymutko Stefan 9

ŚŚmietana Rafał 59, 60

TTaine Hipolit 194, 196, 200Tambor Jolanta 54 Tarantino Quentin 15Tatara Marian 16Tatarkiewicz Władysław 28Terencjusz (Publius Terentius Afer)

190Thomas Dylan 55Thorne Tony 165Tokarczuk Olga 15Tolkien John Ronald Reuel 156Toruńczyk Barbara 120Tranströmer Tomas 10Trilling Lionel 95Trzepiota Adrianna 16Tuwim Julian 40–41

UUniłowski Krzysztof 173

VVattimo Gianni 105, 147Vermeer van Delft Johannes 25Vincenz Stanisław 10

WWachowski Lana 12Wachowski Lilly 12Wajda Andrzej 14Walczak Emilia 16Warzecha Andrzej 62Wat Aleksander (właśc. Chwat Alek-

sander) 10, 23Watts Peter 173, 174Ważyk Adam 26Weber Samuel 130Werner Mateusz 116Węgrzyniak Anna 99White Hayden 107, 183–184, 198, 201Wierzejska Jagoda 95, 103Wilczyński Marek 107Wirpsza Witold 32Wiśniewski Jacek 11Witkiewicz Stanisław Ignacy (Witka-

cy) 90Wittlin Józef 10, 149–151Wojciszke Bogdan 165Wołkowicz Anna 129Wyka Kazimierz 16, 55Wyka Marta 26, 88Wysołuch Seweryna 197

ZZajdel Janusz Andrzej 161Zaleski Marek 104Załęcki Paweł 165Zawodniak Mariusz 41Zelazny Roger 161Ziemkiewicz Rafał Aleksander 163 Zieniewicz Andrzej 98, 103Ziomek Jerzy 43, 47, 50, 53Zych Aniela 67, 76Zych Jan 61–86

Indeks nazwisk

ŽŽižek Slavoj 131

ŻŻabski Tadeusz 180–182, 198, 200, 201Żakowski Jacek 12

Żeleński Tadeusz (pseud. Boy) 40 Żółcińska Wanda 16Żwikiewicz Wiktor 161

RedaktorMagdalena Kopeć

Projektant okładkiZenon Dyrszka

KorektorAnna Sońta

ŁamanieMarek Zagniński

Copyright © 2016 byWydawnictwo Uniwersytetu ŚląskiegoWszelkie prawa zastrzeżone

ISSN 0208-6336ISBN 978-83-8012-962-7(wersja drukowana)

ISBN 978-83-8012-963-4(wersja elektroniczna)

WydawcaWydawnictwo Uniwersytetu Śląskiegoul. Bankowa 12B, 40-007 Katowicewww.wydawnictwo.us.edu.ple-mail: wydawus@us.edu.plWydanie I. Ark. druk. 13,25. Ark wyd. 11,0. Papier offset. kl. III, 90 g Cena 20 zł (+VAT)

Druk i oprawa: „TOTEM.COM.PL Sp. z o.o.” Sp.K.ul. Jacewska 89, 88-100 Inowrocław