Upload
gloria-barber
View
47
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
W. Ekonomii. M.W. Biotechnologii. W. Zarządzania. W. Biologii. W. Prawa i Administracji. W. Chemii. W. Filologiczny. W. Mat.,Fizyki i Informatyki. W. Oceanografii i Geografii. W. Historyczny. W. Nauk Społecznych. Rzadkie choroby genetyczne i ich leczenie. Grzegorz Węgrzyn. - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
M.W. Biotechnologii
W. Biologii
W. Chemii
W. Mat.,Fizyki i Informatyki
W. Historyczny
W. Nauk Społecznych
W. Oceanografii i Geografii
W. Filologiczny
W. Prawa i Administracji
W. Zarządzania
W. Ekonomii
Rzadkie choroby genetyczne i ich
leczenie
Grzegorz Węgrzyn
Rzadkie choroby genetyczne i ich
leczenie: problem medyczny
Rzadkie choroby genetyczne i ich
leczenie: problem biologiczny
Rzadkie choroby genetyczne i ich
leczenie: problem
biotechnologiczny
Rzadkie choroby genetyczne i ich
leczenie: problem chemiczny
Rzadkie choroby genetyczne i ich
leczenie: problem fizyczny
Rzadkie choroby genetyczne i ich
leczenie: problem filologiczny
Rzadkie choroby genetyczne i ich
leczenie: problem historyczny
Rzadkie choroby genetyczne i ich
leczenie: problem geograficzny
Rzadkie choroby genetyczne i ich
leczenie: problem społeczny
Rzadkie choroby genetyczne i ich
leczenie: problem prawny
Rzadkie choroby genetyczne i ich
leczenie: problem ekonomiczny
Rzadkie choroby genetyczne i ich
leczenie: problem zarządzania
Haploidalny genom człowieka to około 3 mld par zasad
BIOLOGIA
Chromosomy człowieka
BIOLOGIA
Dziedziczenie
BIOLOGIA
Większość chorób genetycznychzwiązana jest z zaburzeniami metabolizmu
BIOLOGIA
Liczba i częstość występowania chorób genetycznych
Liczba znanych chorób o bezpośrednim podłożu genetycznym – około 11 000
Każda z tych chorób występuje jednak rzadko
Najczęstsza choroba genetyczna w Europie to mukowiscydoza, występująca 1 na około 2 000 urodzeń
MEDYCYNA
Częstość i skutki występowania chorób genetycznych
• W krajach wysoko rozwiniętych, do 35% przyjęć dzieci do szpitali wynika z występowania u nich chorób genetycznych
• Częstość urodzeń dzieci z różnymi nieprawidłowościami rozwojowymi to około 8 na 100, a z chorobami genetycznymi około 4 na 100 żywych urodzeń (dane z Wielkiej Brytanii)
• Znanych jest ponad 6000 chorób jednogenowych, ogólna ich częstość występowania to około 1 na 200 żywych urodzeń
• Statystycznie każdy jest nosicielem kilkudziesięciu zmutowanych alleli, które w układzie homozygotycznym powodują poważne choroby genetyczne
MEDYCYNA
Gdzie występują choroby genetyczne?
Większość jest chorobami panetnicznymi, ale w przypadku niektórych chorób są rejony o znacznie częstszym występowaniuniż gdzie indziej (efekt założyciela, małżeństwa krewniacze)
GEOGRAFIA
Henri de Toulouse-Lautrec (1864-1901),francuski malarz i grafik, którego rodzice byli kuzynami,
prawdopodobnie cierpiał na chorobę genetyczną z grupy chorób lizosomalnych - pyknodysostozę
HISTORIA
Komórki chorych na chorobę Gaucher’a, w wyniku braku lub niedoboru glukocerebrozydazy, nie mogą rozkładać glukocerebrozydów, które gromadząsię w lizosomach komórek.
Skutki defektów genetycznych
BIOLOGIA
MEDYCYNA
MEDYCYNA
Mukopolisacharydozy (MPS)jako przykładowe choroby
genetyczneNazwa:
mucus – śluz (śluzowy)poli – wiele
saccharide – cukier
Przykłady innych nazw chorób:Ceroidolipofuscynoza
GlikosfingolipidozyFILOLOGIA
Gromadzenie się mukopolisacharydów (glikozoaminoglikanów, GAG) w komórkach z niedoborem enzymu degradującego te związki
BIOLOGIA
Mukopolisacharydozy są chorobami rzadkimi
Dla każdego z typów średnia częstość występowania to około 1 na 100 000 żywych
urodzeń
MEDYCYNA
HISTORIA1917 - Hunter (MPS II)
1919 - Hurler (MPS I - obecnie MPS I-H)
1952 - stwierdzenie gromadzenia się GAG w komórkach chorych
1961 - Sanfilippo (MPS III)
1962 - Morquio (MPS IV)
1962 - Scheie (MPS V - obecnie MPS I-S)
1963 - Maroteaux-Lamy (MPS VI)
1964 - MPS są wynikiem defektów pojedynczych genów
1970 - pierwszy biochemiczny test diagnostyczny
1971 - MPS III-A i MPS III-B
1973 - Sly (MPS VII)
1974 - MPS IV-A i MPS IV-B
1978 - MPS III-C
1980 - MPS III-D
1984 - MPS VIII (jednocześnie MPS III-B i MPS IV)
1996 - MPS IX HISTORIA
OGÓLNE OBJAWY MPS
- organomegalia (wątroba, śledziona, język)- dysostosis multiplex- zwężenie dróg oddechowych (zatory, bezdech,
częste infekcje) - choroby zastawek serca - utrata słuchu i wzroku (zmętnienie rogówki) - sztywnienie stawów, przykurcze- przepukliny, częste biegunki- uwięzienie nerwów, syndrom cieśni nadgarstka - wodogłowie- niekiedy opóźnienie rozwoju umysłowego- Zwykle nie dożywają wieku dojrzałego
MEDYCYNA
PrzebiegchorobynaprzykładzieMPS I
2 miesiące
MEDYCYNA
5 lat
MEDYCYNA
7 lat
MEDYCYNA
8 lat
MEDYCYNA
Zmętnienie i pogrubienierogówki – problemy z widzeniemoraz z diagnostyką (np. pomiar ciśnienia w gałce ocznej)
FIZYKA
Fizyczne ograniczeniaruchomości stawówi związane z tym problemy
Pomiar ciśnienia
FIZYKA
Niepełnosprawność i sprzęt dla niepełnosprawnych
FIZYKA
Enzymatyczna terapia zastępcza
Możliwość leczenia dzięki wprowadzeniu do organizmu enzymu, którego aktywnej formy nie produkują komórki chorego
BIOTECHNOLOGIA
Chromosom
Gen do klonowania (dzikiego typu)
Wektor (np. plazmid,zmieniony genom wirusa)
Transformacja lub transfekcjakomórek i ich hodowla
BIOTECHNOLOGIA
Enzym Receptor
ENDOCYTOZAI TRANSPORTDO LIZOSOMÓW
Klonowanie genu
Ekspresja genuw hodowlach komórkowych
BIOTECHNOLOGIA
Efekty leczenia choroby Gaucher’a
1983 2001
BIOTECHNOLOGIA
Obecnie metodą terapii enzymatycznej można leczyć kilka chorób, ale problemem są duże koszta.
Leczenie jednego pacjenta kosztuje od kilkuset tysięcy do kilku milionów złotych rocznie,a pacjenci muszą przyjmować lekprzez całe życie.
EKONOMIA
Wysokie koszty leków wynikają nie tylez wysokiej ceny ich produkcji co z niewielkiej liczby pacjentów.
Producent leku (firma farmaceutyczna)musi zrekompensować sobie wysokie koszta badań i prób klinicznych (sięgające setek milionów dolarów),co przy liczbie kilku tysięcy pacjentów na świecie chorych na danąchorobę skutkuje bardzo wysokimicenami leku.
EKONOMIA
ZARZĄDZANIE
Problem płatnika za usługi medyczne:Czy refundować drogie leczenie?
Z jednej strony, za fundusze przeznaczone na leczenie jednego pacjenta z rzadką chorobą genetycznąmożna by leczyć kilka tysięcy innychpacjentów.
Z drugiej strony, leczenie enzymatyczne jest leczeniem ratującym życie. Ponadto odmowa refundacji stosunkowo taniego leczenia nie oznacza absolutnego braku dostępności do niego przez pacjentów (będą w stanie za nie zapłacić), natomiast odmowa refundacji drogiego leczenia oznaczaw przypadku chorób genetycznych przedwczesną śmierć pacjenta, gdyż pacjent nie będzie w stanie sam zapłacić za leczenie.
Rozporządzenia prawne• Ustawa (Regulation No 141/2000) Parlamentu
Europejskiego – obowiązująca w Polsce od dnia akcesji do Unii Europejskiej - określa konieczność dążenia w obrębie UE do sytuacji, w której pacjenci dotknięci chorobami rzadkimi winni mieć równy dostęp do terapii, niezależnie od rzadkości danego schorzenia oraz niezależnie od warunków ekonomiczno-społecznych występujących w danym kraju członkowskim.
• „Żadna osoba nie może być pozbawiona dostępu do efektów postępu medycyny tylko dlatego, że jej choroba dotyczy małej liczby pacjentów.”
• „Pacjenci z chorobami rzadkimi mają prawo do takiej samej jakości, stopnia bezpieczeństwa oraz efektywności produktów leczniczych jak ci, którzy cierpią na schorzenia występujące częściej.”
PRAWO
Problem społeczny
• „Kto ratuje jedno życie, ten jakby cały Świat ratował” (Talmud Babiloński)
• Skala problemu rzadkich chorób genetycznych w Europie: bezpośrednio lub pośrednio (np. rodziny, pracodawcy) dotkniętych jest około 25 mln mieszkańców UE (wielkość populacji około 215 mln).
NAUKI SPOŁECZNE
Badania ankietowe przeprowadzone we Francji
• 25% populacji miało bezpośredni lub pośredni kontakt z osobami cierpiącymi na rzadkie choroby genetyczne
• Badania naukowe nad chorobami rzadkimi zostały ocenione jako ważniejsze niż np. badania nad jakością mięsa i badania nad genetycznie zmodyfikowanymi roślinami oraz równie ważne jak badania nad bezpieczeństwem na drogach oraz nad zdrowotnymi skutkami palenia tytoniu.
• 85% pytanych zadeklarowało, że skłonni byli by wspierać badania nad chorobami rzadkimi (np. poprzez przeznaczanie na ten cel części podatku).
NAUKI SPOŁECZNE
Czy można stworzyć tani lek na rzadkie choroby
genetyczne?
Genisteina4’,5,7-trihydroksy-3-fenylochromen-4-on
CHEMIA
Genisteina hamuje syntezę mukopolisacharydów(glikozoaminoglikanów)
BIO-CHEMIA
Kontrola (zdrowa osoba) MPS IIIA – bez genisteiny
MPS IIIA + genisteina (10 M) MPS IIIA + genisteina (30 M)
BIOLOGIA
Redukacja spichrzania GAG u myszy MPS IIIB
Zdrowa myszMPS IIIB
Bez genisteiny
MPS IIIBgenisteina (160 mg/kg8 tygodni)
BIOLOGIA
Pilotowe badania kliniczne
Choroba Sanfilippo(mukopolisacharydoza typu III,MPS III)
Objawy głównie ze stronyośrodkowego układu nerwowego,gdzie podany dożylnie enzym nie dociera, stąd niemożliwa jest skuteczna terapia enzymatyczna.
MEDYCYNA
0
5
10
15
20
25
30
35
40
Baseline 12 months
uri
na
ry H
S e
xc
reti
on
(m
g/g
cre
ati
nin
e)
IIIA-1
IIIA-2
IIIA-3
IIIA-4
IIIA-5
IIIB-1
IIIB-2
IIIB-3
IIIB-4
IIIB-5
Poziomy HS w przeliczeniu na kreatyninęp = 0.028
BIO-CHEMIA
Pacjentka z MPS IIIA, lat 13, przed próbą kliniczną:- całkowicie leżąca (niezdolna nawet przewrócić się na bok w łóżku, podnieść ręki ani wykonać innych prostych ruchów)- zdolna do przełykania jedynie płynów przez smoczek- całkowity brak kontaktu z dzieckiem
Po dwuletniej terapii
Po dwuletniej terapii
Genisteina jest:
• substancją występującą naturalnie (bogatych w ten związek jest wiele roślin, m.in. soja), zatem niemożliwą do opatentowania jak związek chemiczny
• substancją łatwą do pozyskania lub sztucznego syntetyzowania,
• substancją tanią
CHEMIA
Efekt:• Mimo pozytywnych wyników
badań laboratoryjnych i zachęcających wyników badań klinicznych oraz ochrony patentowej na użycie genisteiny w leczeniu MPS, żadna firma farmaceutyczna (ani polska ani zagraniczna) do tej pory nie zdecydowała się podjąć działań w kierunku przeprowadzenia badań klinicznych (niezbędnych do rejestracji leku), argumentując to wyłącznie względami ekonomicznymi.
EKONOMIA
Choroby genetyczne
MEDYCYNA
BIOTECHNOLOGIA
BIOLOGIA
CHEMIA
FIZYKA
HISTORIA
NAUKI SPOŁECZNE
GEOGRAFIA
FILOLOGIA
PRAWO
ZARZĄDZANIE
EKONOMIA
M.W. Biotechnologii
W. Biologii
W. Chemii
W. Mat.,Fizyki i Informatyki
W. Historyczny
W. Nauk Społecznych
W. Oceanografii i Geografii
W. Filologiczny
W. Prawa i Administracji
W. Zarządzania
W. Ekonomii