TRKYE-AVRUPA BRL

MZAKERE EREVE SZLEMES

TAM METN

eviri: Meral Gnen

BASSEN D likiler Uzman

MZAKERE EREVES

Mzakerelerin genel ilkeleri

1. Mzakereler Trkiyenin kendi liyakatlerine dayal olacak ve mzakerelerin hz

Trkiyenin yelik artlarn karlama konusundaki ilerlemesine bal olacaktr. Bakanlk veya Komisyon Konseyin tam bilgilendirilmesini ve bylece Konseyin durumu dzenli olarak inceleme altnda tutabilmesini salayacaktr. Birlik, kendi tarafnda, sre ierisinde mzakereleri sonlandrma artlarnn karlanp karlanmadna karar verecektir; bu karar Komisyonun, Trkiyenin 6. Maddede saylan artlar yerine getirdiini teyit eden raporuna dayanacaktr.

2. Avrupa Konseyinin 2004 Aralk aynda kabul ettii gibi, bu mzakereler Avrupa Birlii Szlemesinin 49. Maddesine dayaldr. Mzakerelerin ortak hedefi katlmdr. Bu mzakereler sonular nceden garanti edilemeyen, ak ulu srelerdir. Kopenhag

kriterlerinin, Birliin hazmetme kapasitesi de dahil olmak zere tamam gz nnde bulundurularak,Trkiyenin yeliin tm ykmllklerini stelenemez konumda olmas durumunda Trkiyenin Avrupa yaplarna mmkn olan en gl bala tam olarak demirlemesi salanmaldr.

3. Genileme Birlik ve ye Devletlerin aba gsterdii srekli yaratma ve btnletirme srecini glendirmelidir. Birliin uyum ve etkinliini korumak iin her aba gsterilmelidir. 1993 Kopenhag Avrupa Konseyi sonular dorultusunda, Avrupa btnlemesinin ivmesini korurken, Birliin Trkiyeyi hazmetme kapasitesi hem Birlik, hem de Trkiyenin genel karlar asndan nemli bir konudur. Komisyon bu

yelik artnn karlanp karlanmad konusunda Konseye bir deerlendirme bilgisi sunabilmek iin mzakereler srasnda, Trkiyenin yelik perspektifinden

kaynaklanan durumlara ilikin Ekim 2004 belgesinde belirlenen konularn tamamn kapsayarak, bu kapasiteyi dikkatle izleyecektir.

4. Mzakereler, daha sonra byk lde Avrupa Birlii Szlemesine dahil edilen ve Temel Haklar artnda da beyan edilen, Kopenhag 1993 Avrupa Konseyi tarafndan belirlenen siyasal kriterleri yeterli lde karlam olmasna dayanarak

balatlmtr. Birlik Trkiyenin reform srecini devam ettirmesini ve ilgili Avrupa itihad da dahil olmak zere, zgrlkler, demokrasi, hukukun stnl ve insan haklar ve temel zgrlklere sayg konusunda daha fazla iyiletirmenin salanmas; zel olarak ikence ve kt muamelelere ile mcadelede sfr tolerans ile ilgili yasa ve uygulama nlemlerini glendirmesi ve geniletmesi ve ifade zgrl, din zgrl, kadn haklar, sendikal haklar da ieren ILO standartlar ve aznlk haklarna ilikin hkmleri uygulamasn beklemektedir. Birlik ve Trkiye youn siyasal diyalogu devam ettirecektir. Bu alanlardaki ilerlemenin geri dnlmezlii ve insan haklarna tam saygnn teminat altna alnmas iin ilerlemeler, Komisyonun

2004 raporu ve tavsiyenamesi ile yllk olaan raporunda belirlenen tm noktalar ele alarak, Konseye dzenli olarak rapor etmeye davet edilen Komisyon tarafndan

yakndan izlenmeye devam edilecektir.

5. Trkiyede, Birliin zerine ina edilmi olduu zgrlk, demokrasi, insan haklar ve temel zgrlklere sayg ve hukukun stnlnn ciddi ve srarl bir ekilde ihlal edilmesi durumunda, Komisyon kendi isnisiyatifi ile veya ye Devletlerin te birinin

talebi zerine mzakerelerin askya alnmasn tavsiye edebilir ve nihai olarak

yeniden balatlmasnn artlarn nerebilir. ye Devletler Hkmetleraras Konferansta, Hkmetleraras Konferansta oybirlii genel artna baklmakszn, Konsey karar dorultusunda hareket edeceklerdir. Avrupa Parlamentosu bilgilendirilecektir.

6. Mzakerelerin ilerlemesine Trkiyenin, ekonomik ve sosyal yaknlama erevesi ierisinde ve 2. paragraftaki Komisyon raporlarna atfla, yelie girie hazrlanma konusundaki ilerlemesi rehberlik edecektir. Bu ilerleme zellikle aadaki artlar asndan llecektir:

- yelik iin aadaki artlar getiren Kopenhag kriteri: * Demokrasi, hukukun stnl, insan haklar ve aznlklara sayg ve aznlklarn korunmasn teminat altna alan kurumlarn istikrar;

* ileyen bir Pazar ekonomisinin mevcudiyeti ve Birlik ierisindeki rekabeti basklara ve Pazar gleri ile baedebilme kapasitesi;

* siyasal, ekonomik ve parasal birlik amalarna ball da ieren yelik ykmllklerini stlenme kabiliyeti ve mktesabat (acquis) etkin bir ekilde uygulama ve hayata geirme idari kapasitesi;

Trkiyenin iyi komuluk ilikilerini ak bir ekilde taahht etmesi ve doabilecek tm nemli snr uyumazlklarn gerektiinde Uluslararas Adalet Divannn karar yetkisi de dahil olmak zere Birlemi Milletler artna uygun olarak bar ekilde zmlemeyi taahht etmesi;

Trkiyenin Kbrs sorununun BM erevesinde ve kapsaml bir zm iin olumlu bir ortamn yaratlmas ve Trkiyenin Kbrs Cumhuriyeti de dahil olmak zere

tm AB yeleri ile ikili ilikilerinin normallemesinin ilerletilmesi de dahi, Birliin zerine ina edilmi olduu ilkeler paralelinde kapsaml bir ekilde zm abalarn desteklemeye devam etmesi.

Trkiyenin Ortaklk Anlamas ve Ortaklk Anlamasnn tm AB ye Devletlerine ve zellikle de AB-Trkiye Gmrk Birliine dahil olan Devletlere yaylmas ve dzenli olarak revize edilecek olan Katlm Ortaklnn uygulanmas konusundaki ykmllklerini yerine getirmesi.

7. Katlm dneminde Trkiyeden nc lkelere ynelik politikalarn ve

uluslararas rgtlerdeki pozisyonlarn (tm AB yelerinin bu rgtler ve

dzenlemelere yelii ile ilikili olarak da) Birlik ve ye Devletler tarafndan benimsenen politika ve pozisyonlarla artan bir ekilde uyumlulatrmas istenecektir.

8. Katlm mzakerelerine paralel olarak Birlik Trkiye ile youn bir siyasal ve sivil toplum diyalogu yrtecektir. Kapsaml sivil toplum diyalogunun amac zellikle

Avrupa vatandalarnn katlm srecini desteklemelerini salamak amacyla halklar yaknlatrarak karlkl anlayn zenginletirilmesi olacaktr.

9. Trkiye kendi katlm annda, dier katlm mzakerelerinin mevcut sonularn olduu gibi kabul edecektir.

Mzakerelerin z

10. Katlm Birlik sistemine ve kurumsal erevesine bal ve Birlik mktesebat olarak bilinen hak ve ykmllklerin kabul anlamna gelir. Trkiye katlm srasnda

olduu ekli ile bunlar uygulamak zorunda olacaktr. Ayrca, yasal uyumlulatrmaya ilave olarak katlm mktesebatn zamannda ve etkin bir ekilde uygulanmas anlamna da gelir. Mktesebat srekli tekaml eder ve unlar ierir:

- Birliin zerine ina edildii Szlemelerin ierii, ilkeleri ve siyasal hedefleri;

- Szlemeler uyarnca benimsenen yasa ve kararlar ve Adalet Divannn itihatlar;

- Kurumlar aras szlemeler, kararnameler, bildirgeler, tavsiyeler, rehberler gibi Birlik erevesinde benimsenen ve yasal olarak balayc olan ya da olmayan dier belgeler;

- Ortak d politika ve gvenlik politikas erevesinde kabul edilen ortak eylemler, ortak pozisyonlar, deklarasyonlar, sonular ve dier belgeler;

- Adalet ve i ileri erevesinde kabul edilen ortak eylemler, ortak pozisyonlar, deklarasyonlar, sonular ve dier belgeler;

- Topluluklar, ye Devletlerle ortaklaa olarak Topluluklar, Birlik tarafndan batlanan uluslararas szlemeler ve ye Devletlerin Birlik faaliyetleri ile ilikili olarak aralarnda batladklar uluslararas szlemeler.

Trkiye katlm ncesinde uygun bir zamanda mktesebatn tercmelerini retmesi

ve katlmnn ardndan AB Kurumlarnn doru bir ekilde ilemesi iin yeterli sayda evirmen ve mtercimi eitmesi gerekecektir.

11. Trkiyenin ye Devlet olarak uymas gereken tm sonu kabilinden hak ve

ykmllkler Trkiye ve Topluluklar arasnda mevcut tm ikili szlemelerin ve Trkiye tarafndan batlanm olan ve yelik ykmllkleri ile badamayan dier tm uluslararas szlemelerin feshi anlamna da gelir. Ortaklk Szlemesinin mktesebattan ayrlan hibir hkm katlm mzakerelerinde n art olarak deerlendirilemez.

12. Trkiyenin mktesebattan doan hak ve ykmllkleri kabul mktesebata zel adaptasyonlar gerektirebilir ve zel olarak da katlm mzakereleri srasnda

tanmlanmas gereken geici nlemlerin domasna neden olabilir.

Gerektiinde mktesebata zel adaptasyonlar, bu mktesebat kabul ederken ye Devletler tarafndan uyguland ekilde bu mktesebatn ierisinde yer alan ilkeler, kriter ve parametrelere dayal olarak ve Trkiyenin zellikleri dikkate alarak kabul

edilir.

Birlik, zaman ve kapsam olarak snrl olmalar ve mktesebatn uygulanmas

aamalarn net olarak tanmlayan bir plann elik etmesi kaydyla Trkiyeden geici nlemler almasn istemeyi kabul edebilir. pazarn yaylmas ile balantl alanlarda dzenleyici nlemler ivedilikle uygulanmal ve gei sreleri ksa ve az sayda olmaldr; geni finansal harcamalar da dahil olmak zere esasl bir aba gerektiren nemli adaptasyonlarda sren, ayrntl ve btelendirilmi uyum plannn bir paras olarak uygun geici dzenlemeler ngrlebilir. Her halkarda geici dzenlemeler

Birlik kural ya da politikalarnda deiiklikleri iermemeli, bunlarn doru ileyiini bozmamal veya nemli rekabet bozulmalarna neden olmamaldr. Bu balamda, Birlik ve Trkiyenin karlar gz nnde bulundurulmaldr.

Uzun gei sreleri, derogasyonlar, spesifik dzenlemeler veya kalc gvence hkmleri, yani gvence nlemlerinin temeli olarak kalc bir ekilde mevcut olan

hkmler deerlendirilebilir. Komisyon, uygun ekilde, bunlara kiilerin serbest dolam, yapsal politikalar ve tarm gibi alanlardaki nerilerinde yer verebilir. Ayrca kiilerin serbest dolamnn nihai olarak tesis edilmesine ilikin karar sreleri bireysel ye Devletlerin azami rol oynamasna izin vermelidir. Rekabet veya i

pazarn ileyii zerindeki etkileri asndan geici dzenlemeler veya gvenceler gzden geirilmelidir.

Katlm mzakereleri srasnda mktesebata ayrntl teknik adaptasyonlarn

saptanmas gerekli olmayacaktr. Bunlar Trkiye ile ibirlii iinde hazrlanacak ve katlm tarihinde yrrle girmesi asndan uygun zamanda Birlik kurumlar tarafndan benimsenecektir.

13. Trkiyenin katlmnn finansal boyutlar uygulanabilir Finansal ereve ierisinde

dzenlenmelidir. Trkiyenin katlm nemli finansal sonular dourabileceinden, mzakereler ancak 2014 ylnda balayan dnemi kapsayan Finansal erevenin tm olas finansal reformlar sonular ile birlikte oluturulmasndan sonra tamamlanabilecektir. Tm dzenlemeler finansal yklerin ye Devletler arasnda adil

olarak paylalmasn salamaldr.

14. Trkiye ye Devlet olarak katlm ile birlikte ekonomik ve parasal birlie bir derogasyon ile katlacaktr ve gerekli artlar yerine getirdii deerlendirmesine dayal olarak bu ynde karlacak bir Konsey kararnn ardndan ulusal para birimi

olarak Euroyu benimseyecektir. Bu alandaki geri kalan mktesebat katlmla birlikte

tam olarak geerli olur.

15. Serbestlik, adalet ve gvenlik alan asndan, Avrupa Birlii yelii Trkiyenin Schengen mktesebat da dahil olmak zere bu alandaki tm mktesebat tam

olarak kabul etmesi anlamna gelir. Ancak mktesebatn bu ksm yalnzca

Trkiyenin hazr olduu ynnde uygulanabilir Schengen deerlendirmesine dayal olarak Konseyin i snrlarda ahslara uygulanan kontrolleri kaldrma kararn almasnn ardndan uygulanabilir.

16. AB nkleer gvenliin tm boyutlar da dahil olmak zere st dzeyde evresel korumann nemine iaret eder.

17. Mktesebatn tm alanlarnda, Trkiye gerek ulusal, gerekse blgesel dzeydeki tm

kurumlar, idari kapasitesi ve adli sistemlerini mktesebat etkin bir ekilde uygulamak veya durumun gereine gre katlm ncesinde uygun bir zamanda uygulayabilir durumda olmak amacyla Birlik standartlarna uygun hale getirmelidir.

Mzakere Usulleri

18. Mzakerelerin z bir yandan tm ye Devletlerin, dier yandan da aday devletin katlm ile gerekletirilecek olan Hkmetleraras Konferans tarafndan idare edilecektir.

19. Komisyon mktesebatn Trk yetkililerine aklanmas, Trkiyenin belirli alanlarda

mzakerelere hazrlanma durumunun deerlendirilmesi ve mzakerelerde gndeme gelme olasl en fazla olan konularda n gstergeleri elde etmek amacyla tarama sreci olarak bilinen, mktesebatn resmen incelenmesi srecini

balatacaktr.

20. Tarama ve daha sonraki mzakerelerin amalar bakmndan, mktesebat her biri

spesifik politika alanlarn kapsayan blmlere ayrlacaktr. Blmlerin bir listesi

Ekte yer almaktadr. Mzakerelerin spesifik bir blm hakknda Trkiye veya AB

tarafndan ifade edilecek hibir gr dier blmler hakknda benimsenmi olabilecek pozisyonu hibir ekilde etkilemeyecektir. Ayrca mzakerelerin gidiat srasnda varlan anlamalar ve hatta ksmi anlamalar tm blmler iin genel anlama yaplana kadar kesinlemi olarak kabul edilmez.

21. Trkiyenin katlm ynndeki ilerlemesi hakknda dzenli Komisyon Raporlar ve zel

olarak da tarama srasnda Komisyon tarafndan elde edilecek bilgilere dayanarak

Konsey Komisyondan gelen bir teklif zerinde oybirlii ile hareket etmek suretiyle her bir blm iin geici kapan ve uygun olduu zamanda al iin referans noktalarn (benchmark) belirleyecektir. Birlik bu gibi referans noktalarn Trkiyeye

bildirecektir. Blme bal olarak, kesin referans noktalar (benchmark) zel olarak

ileyen bir pazar ekonomisinin mevcudiyetine, yasalarn mktesebat ile ayn izgiye getirilmesi ve mktesebatn yeterli idari ve adli kapasitenin varln gsteren anahtar unsurlarnn uygulandna dair izleme kaydnn tatmin edici oluuna iaret edecektir. lgili olduka, referans noktalar Ortaklk Szlemesi dahilinde ve zel olarak da AB-Trkiye gmrk birliine ilikin taahhtlerin ve mktesebat erevesindeki yanstma artlarnn yerine getirilmesini de ierecektir. Mzakerelerin nemli bir zaman ald veya yeni mktesebat gibi yeni unsurlarn dahil edilmesi amacyla bir blmn daha

sonraki bir tarihte yeniden ele alnd durumlarda mevcut referans noktalar gncellenebilir.

22. Trkiyenin mktesebata ilikin konumunu gstermesi ve referans noktalarn karlama asndan ilerlemesini rapor etmesi istenecektir. Trkiyenin uygun idari ve adli yaplar kanalyla etkin ve verimli uygulamas da dahil olmak zere, mktesebat

doru aktarmas ve uygulamas mzakerelerin hzn belirleyecektir.

23. Bu amala Komisyon, Komisyon tarafndan veya Komisyon adna uzmanlar

tarafndan yaplacak yerinde incelemeler de dahil olmak zere mevcut tm

enstrmanlar kullanmak suretiyle Trkiyenin tm alanlardaki ilerlemesini yakndan

izleyecektir. Komisyon taslak AB Ortak Pozisyonlarn sunarken Trkiyenin belirli

herhangi bir alandaki ilerlemesi konusunda Konseyi bilgilendirecektir. Konsey o

blm zerindeki mzakereler ile ilgili ilave admlar konusunda karar verirken bu

deerlendirmeyi dikkate alacaktr. ABnin her bir blm zerindeki mzakereler iin talep edebilecei ve Trkiye tarafndan Konferansa sunulacak olan bilgilere ilave olarak, Trkiyenin bir blmn geici kapanndan sonra dahi, mktesebat ile uyumlulatrma ve mktesabatn uygulanmasnn ilerleyii konusunda dzenli, ayrntl, yazl bilgi sunmaya devam etmesi gerekecektir. Geici olarak kapatlan

blmler asndan, Komisyon, zellikle Trkiyenin nemli referans noktalarn

karlayamamas veya taahhtlerini uygulayamamas durumunda mzakerelerin yeniden almasn tavsiye edebilecektir.