Muåc luåc66.254.41.11/HieuGiang/Data/PDF/CoThiTacDich_02.pdf · CÖÍ THI TAÁC DÕCH 1 Muåc luåc Ngö Thò Nhêåm.....8

CÖÍ THI TAÁC DÕCH 1

http://ebooks.vdcmedia.com

Muåc luåc

Ngö Thò Nhêåm .........................................................................8

Phaåm Cöng Trûá .....................................................................35

Nguyïîn Danh Nho.................................................................36

Nguyïîn Quñ Àûác ...................................................................38

Nguyïîn Cöng Haäng...............................................................44

Vuä Thaånh................................................................................48

Nguyïîn Danh Dûå...................................................................51

Nguyïîn Àònh Hoaân ...............................................................53

Nguyïîn Mêåu AÁng...................................................................55

Àinh Nho Hoaân......................................................................57

Nguyïîn Cöng Cú....................................................................62

Ngö Thò ÛÁc ............................................................................63

Nguyïîn Töng Quai ................................................................66

Nguyïîn Kiïìu ..........................................................................74

Nguyïîn Huy Oaánh ................................................................79

Nguyïîn Cû Trinh...................................................................84

Maåc Thiïn Tñch ......................................................................91

Nguyïîn Haânh.......................................................................102

Nguyïîn Du...........................................................................122

Nguyïîn Khuyïën...................................................................213

Vûúng Duy............................................................................229



Lyá Baåch.................................................................................250

Àöî Phuã ..................................................................................267

Baåch Cû Dõ...........................................................................272

Sêìm Than.............................................................................286

Vûúng Tñch ...........................................................................291

Trêìn Tûã Ngang..................................................................293

Dûúng Quyánh.......................................................................294

Vûúng Böåt.............................................................................295

Laåc Tên Vûúng...................................................................297

Trûúng Cûãu Linh.................................................................298

Haå Tri Chûúng.....................................................................299

Vûúng Chi Hoaán .................................................................301

Trûúng Huác ..........................................................................302

Trûúng Kï.............................................................................303

Lûu Phûúng Bònh ................................................................304

Trûúng Quöëc Phuå.................................................................306

Thöi Quöëc Phu....................................................................307

Lyá Têìn...................................................................................308

Tû Khöng Àöì ........................................................................309

Vûúng Giaá.............................................................................310

Khêíu Vi.................................................................................311

Thiïn Baão Cung Nhên ........................................................312

Trûúng Bêåt ...........................................................................313

Lûúng Hoaânh .......................................................................314

Lyá Àoan ................................................................................315

Liïîu Töng Nguyïn...............................................................317

Böíng Kiïëm Böåc.....................................................................319

Haân Duä .................................................................................320

Lyá Ñch ....................................................................................322



Àûúâng Ngaån Khiïm.............................................................323

Haân Thuyá Vên .....................................................................324

Caát Nha Nhi.........................................................................325

Hoa Nhõ Phu Nhên Tûâ Thõ.................................................326

Thaái Thûúång êín Gia...........................................................327

Höì Tùng................................................................................328

Tûúãng Di Cung.....................................................................329

Trûâ Quang Hy......................................................................330

Lyá Àõch Chi..........................................................................332

Giaã Àaão.................................................................................333

Trûúng Hûåu..........................................................................335

Thêím Thuyïìn Kyâ.................................................................336

Triïåu Höî................................................................................337

Thöi Löî..................................................................................338

Trûúng Kñnh Trung.............................................................339

Trònh Hiïåu............................................................................340

Tö Dônh.................................................................................341

Tön Àõch ...............................................................................342

Kim Xûúng Tûå......................................................................343

Àaái Thuác Luên.....................................................................344

Chu Phoá ................................................................................345

Tõch Huyânh ..........................................................................346

Caãnh Vi.................................................................................347

Lyá Ngang..............................................................................349

Tiïìn Huã.................................................................................350

Lïånh Höì Sú...........................................................................351

Lyá Gia Hûåu...........................................................................352

Dûúng Sô Ngaåc .....................................................................353

Chu Khaánh Dû.....................................................................354



Tû Khöng Thû......................................................................355

Vûúng Biïíu...........................................................................357

Trûúng Tõch..........................................................................358

Quyïìn Àûác Hûng.................................................................360

Nguyïn Chêín.......................................................................361

Trûúng Hö ............................................................................362

Buâi Àöå ...................................................................................363

Tiïët Oaánh .............................................................................364

Lai Höåc.................................................................................365

Trõnh Ngao...........................................................................366

Nhung Duåc ...........................................................................367

Dûúng Cûå Nguyïn ...............................................................369

Quyïìn Àûác Dû......................................................................371

Hoaâng Phuã Nhiïîm...............................................................372

Haân Huã .................................................................................374

Lang Sô Nguyïn...................................................................375

Ung Duå Chi..........................................................................376

Trûúng Troång Töë..................................................................377

Daä Tùng................................................................................379

Tùng Chñ An.........................................................................380

Taâo Mên................................................................................381

Cao Biïìn ...............................................................................382

Maånh Trò ..............................................................................387

Àoaân Thaânh Thûác................................................................388

Lyá Thiïåp................................................................................390

Trûúng Thuyïët .....................................................................392

Haân ÖËc..................................................................................394

Tiïët Tùæc.................................................................................395

Khuyïët Danh........................................................................396



Cao Thñch .............................................................................398

Vûúng Haân ...........................................................................400

Vi Thûâa khaánh.....................................................................401

Àöî Thu Nûúng......................................................................402

Thûúång Quan Nghi..............................................................403

Lûu Chiïëu Lên.....................................................................404

Töëng Chi Vêën.......................................................................405

Thûúâng Kiïën.........................................................................406

Lûu Àònh Kyâ ........................................................................407

Lyá Ngao ................................................................................408

Buâi Àöå ...................................................................................409

Chñ An...................................................................................410

Tû Maä Lïî ..............................................................................411

Trûúng Lai............................................................................412

Chu Phoáng............................................................................413

Töí Võnh .................................................................................414

Vûúng Xûúng Linh ..............................................................415

Cöë Huöëng..............................................................................421

Ön Àònh Quên......................................................................422

Trêìn Àaâo...............................................................................423

Trõnh Cöëc..............................................................................424

Lêu Dônh ..............................................................................426

Thöi Mêîn Àöìng....................................................................427

Thöi Huïå Àöìng.....................................................................428

Maånh Giao............................................................................429

Maånh Haåo Nhiïn.................................................................430

Tiïìn Khúãi..............................................................................433

Lyá Thûúng ÊÍn ......................................................................437

Vi ÛÁng Vêåt ..........................................................................441



Vûúng Kiïën...........................................................................444

Vi Trang................................................................................446

Hûáa Höìn ...............................................................................448

La ÊÍn ....................................................................................450

Lûu Vuä Tñch .........................................................................452

Giaã Chñ..................................................................................458

Lûu Trûúâng Khanh .............................................................461

Àöî Muåc..................................................................................464

Tö Thûác .................................................................................471

Hoaâng Àònh Kiïn.................................................................474

Tùng Ky................................................................................476

Phaåm Thaânh Àaåi .................................................................477

Diïåp Thiïåu Öng....................................................................479

Chu Thuåc Trinh...................................................................480

Phaåm Troång Yïm.................................................................482

Vûúng Voä Nïí ........................................................................483

Thiïën Àaâo.............................................................................484

Êu Dûúng Tu........................................................................485

Lyá Cêëu ..................................................................................486

Vûúng An Thaåch ..................................................................487

Vûúng Lïånh..........................................................................490

Tû Maä Quang.......................................................................491

Trêìn Dûä Nghôa.....................................................................492

Nhaåc Phi...............................................................................493

Dûúng Vaån Lyá......................................................................494

Luåc Du ..................................................................................496

Taã Vô......................................................................................497

Ngö Àaâo ................................................................................498

Lûu Tûã Vûång........................................................................499



Haân Cêu ...............................................................................500

Triïåu Sû Tuá ..........................................................................501

Uöng Nguyïn Lûúång...........................................................502

Muåc Àöìng .............................................................................503

Trònh Haåo.............................................................................504

Chu Hi ..................................................................................506

Ngu Tûå Lûúång......................................................................508

Diïåp Thaái..............................................................................509

Hoa Nhaåc..............................................................................510

Thaái Sùæc ................................................................................511

Öng Quyïín ...........................................................................512

Àaái Phuåc Cöí .........................................................................513

Lû Mai Pha...........................................................................514

Chu Têët Àaåi .........................................................................515

Àöî Lai ...................................................................................516

Baåch Ngoåc Thiïìm ................................................................517

Vûúng Ky..............................................................................518

Lûu Khùæc Trang..................................................................519

Löi Chêën...............................................................................520

Àaái Mêîn...............................................................................521 THOÃ CÖÍ TRIÏÌU TIÏN.....................................................523 THÚ CÖÍ NHÊÅT BAÃN........................................................548 Manhiöxû..........................................................................548 THÚ CÖÍ BA TÛ................................................................579 Öma Khayam....................................................................579 Baba Takhi........................................................................652



NGÖ THÒ NHÊÅM Taác giaã: Xem phêìn thú böën cêu.

337 Ngùæm caãnh trúâi nûúác buöíi chiïìu

Baát ngaát sen xanh soáng bêåp böìng, Truâng àiïåp nuái rûâng nguát mùæt tröng. Vïåt nùæng ngang àöìi àang luåi tùæt, Nûúác trúâi hoâa möåt sùæc xanh trong. Vùng vùèng saáo chaâi àêu àoá thöíi, Khoái múâ trùng nhuá xoám ven söng. Ngùæm caãnh trúâi chiïìu thú chúåt hûáng, Lúâ lûäng phña têy nûãa saáng höìng.



338 Chiïìu töëi chúi thuyïìn trïn söng Nhuïå

Cuöåc daåo lêìn naây thêåt khaác xa, Trúâi thu, nûúác lùång, caãnh chiïìu ta. Sao thûa mêëy chêëm, thuyïìn àún àöåc, Doâng söng nhû luåa traãi bao la. Trïn cêy cöí thuå coân vûúng nùæng, aánh lûãa bïn söng àaä lêåp loâa. Lêu àaâi "Bêët Daå"(1) tòm khöng thêëy, "Linh àaâi"(2) àûác àöå saáng trong ta.



339 Thùm chuâa Vên Mön(1)

Xuên àïën thùm chuâa úã meá söng, Ngöi chuâa àöí naát phuã rïu phong. Mûa hùæt, Phêåt ngöìi nhòn lùång leä, Khöng khoái, khöng hoa, sû cuäng khöng. Àêy vöën laâ núi xûa àïå tûã Lo tu, xua caái aác trong loâng. Nay àïm keã xêëu thûúâng lui túái, Mùæt Phêåt tinh tûúâng, coá thêëy khöng?(2)



340 Ngöi miïëu cöí

Miïëu thúâ hoang phïë àaä lêu nay, Maái sêåp, bia múâ vûúng àoá àêy, Laånh ngùæt, loâ hûúng àêìy maång nhïån, Tûúâng àöí, rïu phong mêëy lúáp daây. Àïm trûúác mûa rúi lïn nuái laånh, Nùæng chiïìu giúâ soát laåi trïn cêy. Muöën hoãi khöng ngûúâi naâo àïí hoãi, Chó thêëy trïn trúâi mêy trùæng bay.



341 Ngöi chuâa cöí

Nùm thaáng daäi dêìu, chuâa veåo xiïu, Thanh u suöëi nûúác, caãnh tiïu àiïìu. Laånh leäo bïëp chay, vûúân coã daåi, Lïn thïìm mûa hùæt, gioá heo heo. Chim thûúác lûúån quanh, tòm chöî truá, Thùæp hûúng lùång leä võ sû ngheâo. Chuâa xûa heáo luåi cuâng nùm thaáng, Hïët nùæng ban mai laåi nùæng chiïìu...



342 Ngêîu hûáng vïì maãnh ao nhoã trûúác nhaâ

Möåt maãnh ao tuâ, nûúác laåi vúi, Mêëy con caá nhoã tûå do búi. Gioá thöíi maâ ao khöng gúån soáng, Böën bïì cêy chùæn, coã xanh tûúi. Ai ngûúâi biïët tónh lo cöng viïåc, Ta cuäng chûa say boã sûå àúâi. Giaá giöëng ao naây, àêu cuäng lùång, Ta seä lïn thuyïìn ài khùæp núi.



343 Baâi ngêm àïm trùng

Boáng cêy bïn cûãa aánh trùng löìng, Tiïëng keân àöíi gaác voång têìng khöng. Nghòn dùåm xa quï khöng nguã àûúåc, Khuác ngêm bêët chúå xöën xang loâng. Tham sên(1) kiïëp trûúác chûa trûâ hïët, Kiïëp naây danh lúåi lùæm long àong. Mong choáng àïën ngaây thöi loaån laåc, Àïí laåi quay vïì vúái nuái söng.



344 Thûúng vúå

Tiïëc xûa khöng nöëi nghiïåp nhaâ nöng, Caây cêëy bïn nhau, vúå vúái chöìng. Nay haám cöng danh, chöìng vêët vaã, Dùæt con chaåy naån, vúå long àong. Chûác Nûä söng Ngên àaânh caách biïåt, Hùçng Nga thaáng Taám ngêåm nguâi mong. Caái àaåo phu thï luön giûä troån, Thuác Cú(1) gûúng saáng, chùèng thay loâng.



345 Mûa dêìm úã àaão Huyïìn Trên(1)

Cöng chuáa Huyïìn Trên lïå ngùæn daâi, Àïm thaânh mûa nhoã ûúát caânh mai. Chöìng Man xêëu söë(2) laâm nhú ngoåc, Nûúác nhaâ baåc nghôa, xoát loâng ai. Lïî cûúái hai chêu(3) vò möåt nghôa, Möåt àúâi gaäy gaánh, khöí gêëp hai. Oaán giêån thanh triïìu dêng böën phña, Nûúác mùæt nhû mûa raã rñch hoaâi .



346 Hoa dêm buåt trong cung vua

Nhûäng caánh hoa tûúi trûúác cûãa röìng, Àoã rûåc möåt maâu vúái gioá àöng. Khöng hûúng nïn chùèng ai ghen tyå, Khöng àiïåu, khöng kiïu, dêîu maá höìng. Tûúáng sùæc khaác thûúâng, hoa cuãa Phêåt, Xuên, loaâi khaác ruång, chó mònh khöng. Àoã rûåc khöng vò khoe sùæc àeåp, Maâ chó dêng vua möåt têëm loâng.



347 Ài thuyïìn trïn cûãa biïín Nhêåt Lïå

Chêåp chiïìu, thuyïìn túái cûãa Ö Long, Ngên Haâ möåt daãi vùæt trïn khöng. Tûâ xa chim nhaån bay vïì nguã, Saáo chaâi vùng vùng thöíi trïn söng. Saách àêìy möåt traáp, sao chi chñt, Buöìm lúán cùng dêy gioá thöíi phöìng. Hai bïn àï lúán, thuyïìn ài tiïëp, Tûã Vi sao saáng möåt khöëi höìng.(1)



348 Laåi qua chuâa Thiïìn Lêm

Chñnh sûå viïåc àúâi luön àöíi thay, Vêîn nguyïn moåi caái úã chuâa naây. Cêy muåc laâ gûúng cho keã aác, Vûåc àaá rùn àe keã haåi thêìy. Tûúång Phêåt vaâng son luön toãa saáng, Viïåc àúâi phaãi traái tûåa mêy bay. Nay qua chöën cuä buöìn tröng laåi, Roát cheán rûúåu naây àuöíi gioá têy.(1)



349 Buöíi súám, tûâ nuái Thanh Sún(1) ngùæm caãnh xung

quanh Ài sûá taåm dûâng nuái Nhõ Thanh, Saáng duåc ngûúâi xe súám khúãi haânh. Thêëp thoaáng trong sûúng hònh cêy coã, Lñu lo chim hoát röån trïn caânh. Xoám xa giêëc nguã chûa tan hùèn, Àöìn bïn tröëng giuåc baáo nùm canh. Bêët chúåt mùåt trúâi nhö, àoã rûåc, Xua hïët mêy muâ, löå nuái xanh.



350 Buöíi súám, lïn thuyïìn ài tûâ Tuyïìn chêu

Trïn soáng Trûúâng Giang mêëy caánh chim, Chúåt vuåt bay ài, nhaáo nhaác tòm. Nûúác àêåp vaâo búâ, söng chaãy maånh, Bïn thuyïìn soáng vöî chùèng hïì im. Cuöåc àúâi luên chuyïín khöng vö cúá, Chùèng dïî lûâa àúâi, döëi traái tim. Saách dùm ba quyïín, loâng ta nheå, Nhû chiïëc thuyïìn khöng, chùèng súå chòm. (1)



351 Nhaân röîi, võnh caãnh söng Lïå(1)

Àï daâi, nuái àaá vuát lïn cao, Ven laâng khoám truác phuã búâ ao. Haâng cêy rúåp nùæng, chim ca hoát, Bïën xûa caá quêîy soáng rò raâo. Dûúái söng àoâ lûúái nhiïìu dên Ngaån,(2) Trïn búâ baán cuãi lùæm ngûúâi Dao. Söng Lïå nûúác dêng, thuyïìn lûúát nheå, Nhû giûäa Ngên Haâ, dûúái aánh sao.



352 Muâa thu, ài thuyïìn trïn söng Ly Giang(1)

Àoán ta, söng nuái àûáng kïì nhau, Caã nuái caã söng xanh möåt maâu. Thaáng Taám trúâi thu vûúng khoái nheå, Àeân khuya sûúng ûúát àêîm haâng dêu. Ngaái nguã, thuyïìn beâ nùçm dûúái bïën, Tyâ baâ tiïîn khaách voång trïn lêìu. Àïm àûúåc thaã thuyïìn söng Xñch Bñch,(2) Trong loâng êëp uã àaä tûâ lêu.



353 Tiïëng nûúác

Vöën thûúâng im lùång, nûúác trïn söng Sao reáo êìm êìm tûåa baäo döng? Luác bõ caãn àûúâng, söng múái giêån, Coân khöng, lùång leä cûá xuöi doâng. Àiïìm tônh, bao dung, khöng haám lúåi, Khöng chõu cuái àêìu trûúác bêët cöng. Nhû têëm gûúng soi cho keã sô, Ngúâi ngúâi aánh baåc nûúác xanh trong.



354 Thú àïì àònh Tyâ Baâ(1)

Bïn àònh liïîu ruã, nûúác xanh trong, Nûãa maái lêìu xanh, giûäa raáng höìng. Trùng coân àêîm lïå quan Tû maä,(2) Tiïëng àaân ngaây trûúác vùèng trïn söng. Caãnh àeåp núi naây lûu sûã saách, Thuyïìn nhoã cö àún, soáng bêåp böìng... Töi úã phûúng xa, chung caãm xuác, Buâi nguâi möîi bêån àoåc thú öng.



355 Àïm êëy, laåi sang àoâ cûãa söng Xñch Bñch

Doi caát bïn söng, baäi sêåy gêìy, Cheâo àoâ, baâi haát thêåt mï say. Chiïën trêån Tön Taâo(1) xûa chùèng thêëy, Chó thêëy doâng söng nûúác laåi àêìy. Soáng cuöån, caánh buöìm cùng gioá thöíi, Trïn búâ nhûäng àöëm saáng lung lay. Ai chúi thuyïìn tiïëp sau Tö Thûác?(2) Chiïëc àoâ múâ aão giûäa muâ mêy...



356 Lïn nuái Mêîu Tûã

Ngûúâi ngûåa lïn àûúâng luác raång àöng, Vûúåt mêëy têìng cao, lúáp lúáp chöìng. Hai nuái liïìn nhau, hoân Mêîu Tûã, Bïn doâng suöëi nhoã nûúác xanh trong. Àûa mùæt nhòn quanh toaân thêëy nuái, Àêìu ngêíng toác xoäa trûúác gioá àöng. Nuái naây àûúåc taåo bao giúâ nhó? Muöën nhúâ Khoáa Phuã(1) hoãi Ngu Cöng(2).



357 Chiïìu thu, doåc àûúâng Thang Êm(1), ngùæm caãnh

àöìng nöåi Sùæc thu xen löëi cuä, Khaách ài vöåi trïn àûúâng. Gioá heo may se laånh, Nuái nhuöåm aánh taâ dûúng. Àöìng coã xanh tñt tùæp, Liïîu ruã boáng búâ mûúng. Nhòn con coâ bay lûúån, Chaånh loâng nhúá quï hûúng.



358 Àïm thu úã quaán troå

Dûâng chên quaán troå, khoám mai xanh, Tiïëng thu àaä àïën baáo trïn caânh. Ngoaâi cûãa söng tröi nhû giaãi luåa, Trùng nhö phña biïín, chiïëu qua maânh. Àeân chong trïn aán, loâng thûúng nhúá, Trûúác lêìu tiïëng tröëng giuåc sang canh. Xa xa ai haát baâi ly biïåt, Khoái trùæng trïn söng, möång chùèng thaânh.



359 Àïm trung thu, úã quaán khaách

Tûâ biïín vêìng trùng vûâa múái lïn, Laånh luâng chiïëu saáng meáp haâng hiïn. Lo nghô viïåc quan, thu vúåi nûãa, Nöîi buöìn nhúá nûúác vêîn coân nguyïn. Toác baåc, suöët àïm ngöìi tûåa cûãa, Uöëng say cho vúåi búát ûu phiïìn. Möåt nùm ài sûá daâi vêët vaã, Thaânh Xuên, aãi Laång, túái Àaâi Yïn(1).



360 Nhû thûã lûúng daå haâ(2)

Tûåa trúâi ngöìi uöëng rûúåu, Ngùæm doâng söng Ngên Haâ. Ngoaâi sên trùng nhû sûäa, Nhaâ bïn röån tiïëng ca. Muâa thu àêu cuäng àeåp , Chó tiïëc mònh àaä giaâ. Ngöìi bïn ngoån àeân laånh, Laåi bêng khuêng nhúá nhaâ.



361 Ngaây giöî cha thaáng Taám

Hiu hiu gioá biïín laånh, Ngöìi trong thuyïìn nhòn ra. Song Cûúng(1), mêy che nuái, Nhû chim, luön xa nhaâ. Thoùæt, laåi thïm möåt giöî, Theo triïìu dêng, lïå nhoaâ. Laâm trai maâ vö duång, Thaâ laâm phêån àaân baâ!



362 Tûác caãnh

(baâi hai) Múâ múâ doi caát xoám ven söng, Àaá xïëp chïnh vïnh nûúác möåt doâng. Gaác lêìu thaânh daäy trêìm ngêm àûáng, Cêy coã àua nhau moåc kñn àöìng. Chim hoát muâa xuên thay tiïëng nhaåc, Raáng àoã hoaâng hön laâm nïën höìng. Hûúáng túái nhaâ tiïn núi mêy trùæng, Àúâi tuåc ra sao chùèng bêån loâng.



363 Tûác caãnh

(baâi ba) Thïë giúái bao la coá chöî naây, Möåt maâu trùng trùæng lêîn maâu mêy Daäy nuái nhêëp nhö xen rûâng rêåm, Loâa xoâa bïën nûúác mêëy haâng cêy. Bïn xoám hoa àaâo thuyïìn tung lûúái, Gioá vúân rùång liïîu, caánh chim bay. Ruä saåch buåi trêìn, khöng nuöëi tiïëc, Chuát àúâi coân laåi söëng núi àêy.



PHAÅM CÖNG TRÛá Taác giaã: Sinh 1600, mêët 1675, ngûúâi xaä Liïu Xuyïn, huyïån

Àûúâng Haâo, nay thuöåc huyïån Myä Vên, tónh Haãi Dûúng. Àêåu tiïën sô nùm 27 tuöíi, àûúåc böí laâm quan tham taán trêën Sún Nam, röìi thùng dêìn lïn chûác Tïí Tûúáng cai quaãn saáu böå. Öng laâ ngûúâi sêu sùæc, trêìm tñnh, giaãn dõ, coá taâi chñnh sûå, uyïn baác vùn sûã àõa. Taác phêím coá "Àaåi Viïåt sûã kyá baãn kyâ tuåc biïn", nhiïìu vùn bia. Hiïån coân 17 baâi thú trong têåp 'Toaân Viïåt thi luåc".

364 Nhúá Chûúng Dûúng xûa(1)

Cúâ bay phêëp phúái, nûúác bao la, Tûâ thuyïìn, veán cûãa heá nhòn ra. Cöìn baäi(2) coân àêy, nghòn nùm trûúác, Lêîy lûâng chiïën trêån hoáa baâi ca. Caãm khaách, lïn ngûúâi cêy hùæt boáng, Àïìn(3) àûáng trêìm ngêm giûäa nùæng taâ. Chuyïën naây nhêët quyïët trûâ gian tùåc,



Thu laåi Ö Chêu, giuáp nûúác nhaâ. NGUYÏÎN DANH NHO Taác giaã: Sinh 1638, mêët 1699, hiïåu Sêìn Hiïn, ngûúâi xaä

Nghôa Phuá, huyïån Cêím Giaâng, nay thuöåc huyïån Cêím Bònh, tónh Haãi Dûúng. Nùm 33 tuöíi àêåu Àïå tam giaáp àöìng tiïën sô xuêët thên, àúâi Lï Huyïìn Töng. Tûâng àûúåc cûã ài sûá Trung Quöëc, laâm quan àïën chûác Böìi tuång hûäu thõ lang, tûúác Nam. Taác phêím hiïån coân 12 baâi cheáp trong "Toaân Viïåt thi luåc".

365 Caãm taác cuöëi xuên

Ba thaáng muâa xuên, thaáng thûá ba, Thúâi tiïët êëm hún, húåp tuöíi giaâ. Mûa taånh, nuái rûâng khoe sùæc àeåp, Söng khöng gúån soáng, nûúác hiïìn hoâa. Buöíi trûa tûåa cûãa nghe chim hoát, Chiïìu xïë ra vûúân nhùåt caánh hoa. Khöng cêìn tranh luêån, khöng thûúng tiïëc, Àúâi laâ söëng gûãi,(1) cûá cho qua.



366 Lêìu Hoaâng Haåc

Hoaâng Haåc lêìu xûa ai àaä xêy, Nhû núi tiïn giúái, vûúåt têìng mêy, Soi boáng xuöëng söng, kònh, sêëu súå, Chim trúâi thûúâng àïën nghó núi àêy. Àònh Taáo(1) coá vêìn thú Baåch Tuyïët,(2) La Phuâ(3) hûúng khoái lêîn hûúng cêy. Ngûúâi xûa cûúäi haåc vïì àêu nhó,(4) Àïí khaách trêìm ngêm àûáng chöën naây?



NGUYÏÎN QUÑ ÀÛÁC Taác giaã: Xem phêìn thú böën cêu.

367 Cuöëi xuên, theo hêìu xa giaá nhaâ vua xem thi, nhên

hûáng chúi söng Nhõ Haâ maâ laâm Lú thú hoa liïîu tïët thaânh voâng, Lïn thuyïìn, nhòn böën phña mïnh möng. Soáng vöî maån thuyïìn nhû tiïëng nhaåc, Hûäu tònh phong caãnh, trúâi xanh trong. Àuã traâ, àuã rûúåu cho thi hûáng, Khoái vûúng xoám liïîu xöën xang loâng. Nhû suöëi Vuä Lùng(1) xûa, caãnh vêåt Duåc ngûúâi dang caánh lûúån trïn khöng.



368 Sau tïët Truâng Cûãu böën höm, cuâng thûúång thû hoå Nguyïîn àïën höåi

kiïën taåi nhaâ thiïëu phoá hoå Àùång, taåm roát rûúåu uöëng, khi vïì nhaâ laâm baâi thú naây trònh lïn hai öng.

Gioá lùång, trúâi cao, nùæng tùæt dêìn, Ngöìi nhaân, roát rûúåu toã tònh thên. Coi nùång nghôa tònh cuâng àaåo lyá, Lúâi gian dêîu ngoåt cuäng khöng cêìn. Cuác bïn búâ dêåu hûúng thúm ngaát, Chim trúâi bay àïën àêåu ngoaâi sên. Nêng cheán múâi nhau, cûúâi laåi noái, Thûã hoãi gò bùçng baån cöë nhên?



369 Cuâng quan tham têën uöëng rûúåu úã bïën Nhên Lyá, sau khi tûâ biïåt,

nhúá maâ gûãi thú naây Bïën söng Nhên Lyá chuyïån rêm ran, Àïm qua vui thïë, maäi khöng taân. Baån beâ gùåp mùåt múâi nhau uöëng, Thuyïìn nùång aánh trùng vúái tiïëng àaân. Nhùæc nhau quaá cheán khöng quïn nghôa, Traâ ngon vêîn nhúá luác cú haân. Chia tay "vên thuå" (1) bao giúâ nhó? Mùåt trúâi giúâ àaä quaá lan can.



370 Qua Phuác Böìi(1)

Theo söng uöën khuác giûäa Quyânh Cöi, Gùåp gioá, thuyïìn ài túái Phuác Böìi, Bïën àoâ Myä Giaá nhiïìu cam moåc, Dûâng thuyïìn taåm nghó, nûúác lúâ tröi. Thuyïìn buöìm gheá laåi röìi ài mêët, Vêët vaã con àoâ cûá ngûúåc xuöi. Tûâ àêy túái biïín coân mêëy dùåm, Maâ dên àaä biïët: nûúác lïn röìi!



371 Àöång Àònh tuá sùæc

Àöång Àònh phong caãnh àeåp nhû tranh, Traãi daâi mùåt nûúác têëm gûúng xanh. Hai bïën têy, àöng àêìy caánh nhaån, Trïn trùng dûúái soáng thêåt thanh bònh. Thêåt àeåp trùng thu, khöng vïët bêín, Nhû laân luåa moãng, soáng möng mïnh. Röët cuåc suöëi söng vïì vúái biïín, Thuåc Ngö(2) sao phaãi cûá tranh giaânh?



372 Caãnh àeåp Vuä Xûúng

Nùçm giûäa Haânh Dûúng vúái Haán Dûúng, Caãnh vêåt núi àêy àeåp khaác thûúâng. Söng xuên cuöån soáng nhû tranh gêëm, Hoa rûâng coã nöåi ngaát muâi hûúng. Trïn cêìu Long Phuåc trùng soi boáng, Sau lêìu Hoaâng Haåc nuái mêy vûúng. Dêëu cuä ngûúâi tiïn xûa chùèng thêëy, Mõt múâ lûu laåi àöëng vùn chûúng.



NGUYÏÎN CÖNG HAÄNG Taác giaã: Xem phêìn thú böën cêu.

373 Ài thuyïìn trïn söng, laâm thú tûác sûå

Maái cheâo khua nheå nûúác xanh trong, Con thuyïìn gùåp gioá, lûúát trïn söng. Löåp böåp mûa rúi, trûa khoá nguã, Chiïìu töëi chim bay giûäa raáng höìng. Khuác haát cheâo àoâ rung taán laá, Chim rûâng hoát voång chñn têìng khöng. Vúâi vúåi nhúá quï, nhòn chùèng thêëy, Chó thêëy mêy bay, trùæng bêåp böìng...



374 Qua àònh êëu Sún Sún úã traåm Bònh Laåc

Xanh biïëc doâng söng chaãy lûäng lúâ, êëu Sún, àònh cöí caãnh nïn thú. Trùng treo trûúác cûãa nhû gûúng ngoåc, Mêy cuöën kïì thïìm tûåa nuái tú. Mûa nhiïìu, rïu moåc xanh trïn àaá, Trúâi quang, coâ trùæng lûúån àöi búâ. Chuâa nhoã bïn kia söng chuöng àiïím, Nùæng tùæt, hoaâng hön cûãa kheáp húâ.



375 Àïì miïëu thúâ quan Phu Tûã(1)

Thiïn haå chia ba, nöíi chiïën tranh, Phoâ Haán lêåp cöng, chùèng tiïëc mònh. Mang àao dûå höåi, quên Ngö súå, Möåt ngûåa múã àûúâng tûúáng Nguåy kinh. Àêët trúâi thêëu hiïíu loâng nhên nghôa, Trùng rùçm soi roåi miïëu anh linh. Hûáa Xûúng vô àaåi thaânh tro buåi,(2) Chùèng bùçng tiïëng töët àûúåc lûu danh.



376 Àïën Haâm Àan(1), nhúá chuyïån xûa

Kinh àö nûúác Triïåu, coã loâa xoâa, Gaâ rûâng nguã súám gaáy xa xa. Lêu àaâi àöí naát, trú khe suöëi, Cam Truâng92) aãm àaåm baäi tha ma. Caái chuyïån kï vaâng(3) laâ chuyïån nhaãm! Nuái naâo khñ àoã tûå böëc ra? Nhaân röîi, khaách ngöìi baân chuyïån cuä, Gúân gúån trong loâng nöîi xoát xa.



VUÄ THAÅNH Taác giaã: Sinh 1663, nùm mêët khöng roä, tûå Phaác Phuã, ngûúâi

laâng Àan Luên, huyïån Àûúâng An, nay thuöåc huyïån Cêím Bònh, tónh Haãi Dûúng. 23 tuöíi àoä Àònh nguyïn Thaám hoa (nùm 1685), àúâi Lï Hy Töng, laâm quan àeán chûác Höìng Lö tûå khanh, Thiïm àö ngûå sûã, Böìi tuång, tûâng bõ thêët suãng röìi laåi àûúåc khöi phuåc. Taác phêím coá "Haâo Nam vùn têåp" vaâ möåt söë vùn bia. "Toaân Viïåt thi luåc" coá vaâi chuåc baâi cuãa öng.

377 Laåi thïm möåt baâi thú àïì

Ham muöën moåi ngûúâi àïìu giöëng nhau, Hiïëu trung phaãi nhúá àùåt haâng àêìu. Nguä giaác(1) sinh ra ai cuäng coá, Hún ngûúâi úã chöî luyïån daâi lêu. Phaãi liïåu sûác mònh maâ ûáng xûã, Àûâng cöë treâo cao kheáo ngaä àau. Mo cúm, bêìu nûúác - thêìy thiïn haå,(2)



Cûá àêu nhêët thiïët phaãi sang giaâu!

378 Nghô chuyïån vïì vûúân, ngêîu nhiïn thaânh thú Lïnh àïnh chiïëc laá giûäa truâng khúi, Chaán caái hû danh cuãa sûå àúâi. Vui buöìn tan húåp àïìu qua hïët, Àùæng cay, mùån nhaåt thêëu tònh ngûúâi. Trùm miïång àoâi ùn, cöng viïåc nùång, Möåt mònh vêët vaã chùèng ngaây ngúi. Khöng coá Tö Mön nhû ngaây trûúác, Mong àûúåc vïì vûúân söëng thaãnh thúi.



379 Tûå rùn mònh

Rùn mònh: caám döî chùèng lung lay, Khöng àïí hai ròu(1) cheám möåt cêy. Khöng khuyïn keã khaác duâng sûác maånh, Quyá àiïìu nhên àûác, troång ngûúâi ngay. Daåi khön, quïn nhúá - do ta hïët, Àuáng sai tûå biïët, chùèng ai baây. Lyá duåc(2) thïë naâo, phên biïåt roä, Thû thaãn bònh yïn vúái thaáng ngaây.



NGUYÏÎN DANH DÛÅ Taác giaã: Sinh 1627, mêët nùm naâo khöng roä, hiïåu Chêët Trai,

ngûúâi xaä Dûúng Liïîu, huyïån Àan Phûúång, nay thuöåc huyïån Hoaâi Àûác, Haâ têy. Öng àoä Àïå tam giaáp àöìng tiïën sô xuêët thên nùm 1685, tûâng àûúåc cûã ài sûá Trung Quöëc, laâm quan àïën chûác Böìi tuång, Cöng böå hûäu thõ lang, tûúác tûã. Taác phêím: chó lûu àûúåc möåt söë baâi thú.

380 Àïm möìng baãy thaáng Baãy, trïn söng Tûúng(1)

Àêìu thu, thaáng Baãy, thuyïìn trïn söng, Lùn tùn soáng gúån, nûúác rêët trong. Khaách sûá nhòn trùng trong cheán rûúåu, Trùng búi dûúái nûúác, nûúác xuöi doâng. Cuái xuöëng thêëy àaâo Kim Mêîu(2) tùång, Nhòn lïn thêëy roä cöî xe röìng. Nhòn lêu thêëy caã cêìu Ö Thûúác, (3) Khöng biïët lúâi truyïìn coá àuáng khöng.



381 Ngaây tïët àoan ngoå(1) úã cöng quaán Haán Dûúng

Quanh nùm suöët thaáng úã trïn àûúâng, Nay ngaây nùæng àeåp, tiïët Àoan Dûúng.(2) Coá àûác, nïn tay khöng buöåc chó, (3) Thaânh têm, uöëng rûúåu cuäng bònh thûúâng. Trûúác cûãa boáng hoâe xua caái noáng, Dûúái àêìm sen núã thoaãng muâi hûúng. Tònh caãm xöën xang sao khoá taã, Àïm nùçm quanh quêín nhúá quï hûúng.



NGUYÏÎN ÀÒNH HOAÂN Taác giaã: Sinh 1661, mêët nùm naâo khöng roä, ngûúâi xaä Baái Ên,

huyïån Quaãng Àûác, nay thuöåc quêån Têy Höì, Haâ Nöåi. Öng àoä Àïå nhõ giaáp tiïën sô xuêët thên nùm 1688, laâm quan túái chûác Binh böå hûäu thõ lang, tûúác Ên Haãi hêìu. Hiïån coân taám baâi thú trong "Toaân Viïåt thi luåc".

382 úã doanh traåi, ngùæm trùng nhúá baån

(baâi hai) Mêy Súã, cêy Têìn thêåt caách xa, Àïm daâi, aáo giaáp àêîm sûúng sa. Giïëng Viïåt nûúác trong xua caái noáng, Cêy Nam che laånh luác xa nhaâ. Àún àöåc trïn cêy, coâ trùæng àêåu, Súå vûúng vaâo lûúái, caá búi xa. Mong súám coá ngaây khöng boáng giùåc, Cêët hïët àao gûúm, hûúãng thaái hoaâ.



383 úã doanh traåi, ngùæm trùng nhúá baån

(baâi saáu) Vêët vaã nghïì binh, quaá nguä tuêìn, Xa nhaâ, biïn aãi àoán muâa xuên. Buöíi saáng trong rûâng nghe vûúån hoát, Buöíi chiïìu chim nhaån lûúån ngoaâi sên. Chûä trung, chûä hiïëu loâng son sùæt, Maái toác vò sûúng àaä baåc dêìn. Ngöìi ngùæm trûúâng thaânh maâ nhûäng muöën Àûúåc vïì lêìn nûäa vúái ngûúâi thên.



NGUYÏÎN MÊÅU AÁNG Taác giaã: Sinh 1668, mêët nùm naâo khöng roä, tïn thêåt laâ

Nguyïîn Mêåu Thõnh, hiïåu Di Trai, ngûúâi laâng Kim Sún, huyïån Gia Lêm, nay thuöåc Haâ Nöåi. Àoä tiïën sô khoa Tên Muâi, nùm 1691, laâm quan túái chûác Phoá àö ngûå sûã, tûúác Nam, tûâng ài sûá triïìu Thanh nùm 1715. Taác phêím coân 50 baâi trong "Toaân Viïåt thi luåc".

384 Lïn àònh Êu Sún úã Bònh Laåc

Ngöi àònh trïn nuái, nuái xanh xanh, Caãnh sùæc nïn thú, thêåt hûäu tònh. Trúâi cho taãng àaá laâm nïìn moáng, Ngûúâi dûång cêy to laâm cöåt àònh. Àoán gioá, múâi trùng qua taám cûãa, Bao truâm caãnh vêåt böën xung quanh. Nhû thïí àïì thú chûa àuã hûáng, Chuöng chiïìu àiïím giûäa nùæng lung linh.



385 Qua höì Àöång Àònh

Àöång Àònh, thaáng Baãy, röång bao la, Trúâi quang mêy taånh soáng hiïìn hoaâ. Nhû àaân bûúm bûúám, buöìm cùng gioá, aánh àeân lêëp laánh tûåa sao sa. Möåt vïåt cêy xanh liïìn vúái nûúác, Múâ múâ daäy nuái phña trúâi xa. Hoaâng hön, soáng laånh àuâa trïn caát, Gúân gúån bêng khuêng nöîi nhúá nhaâ.



ÀINH NHO HOAÂN Taác giaã: Sinh 1670, mêët 1715, hiïåu Maåc Trai, ngûúâi laâng Yïn

Êp, huyïån Hûúng Sún, tónh Haâ Tônh ngaây nay. Àêåu Hoaâng Giaáp nùm 1700, tûâng giûä chûác Àöëc trêën Cao Bùçng röìi Laåi böå hûäu thõ lang. Nùm 1715 àûúåc cûã laâm phoá sûá sang Trung Quöëc, mêët doåc àûúâng.

386 Buöíi töëi, àêåu thuyïìn úã baäi Tûúng Tû(1), caãm hûáng

àïì thú Baäi vùæng Tûúng Tû àaä nhaåt tònh, Àúâi ta cuäng vêåy, kiïëp lïnh àïnh. Thûúng khaách lo tòm chuâa nghó troå, Nhúá caãnh thuyïìn cêu soáng bêåp bïnh. Nhaån trùæng khöng mang tin cöë quöëc, Múâ múâ rùång liïîu giöëng röìng xanh. Trïn nuái Tiïn Sún mêy àaä phuã, Chaånh loâng böîng nhúá maái nhaâ tranh.



387 Qua hang Baán Tiïn

Baán Tiïn, hang àöång úã Hoaânh Chêu, Trúâi sinh, àêët àeã - vöën do àêu? Mêy phuã maái chuâa, chuâa khuêët nuái, Nûúác reo bïn àaá, àaá che lêìu. Sû queát caánh höìng trïn löëi nhoã, Tiïìu phu boá cuãi àöåi trïn àêìu. Súå thuá giêåt mònh, khöng giaám bûúác, Àaânh ngöìi möåt chöî ngùæm höìi lêu.



388 Trïn àûúâng ài sûá, taåm dûâng úã Ngö Chêu(1) Thuyïìn sûá ài ngang, gheá àêët naây, Tuyïåt vúâi phong caãnh nuái liïìn mêy. Nùæng súám tú vaâng giùng bïën nûúác, Trúâi chiïìu raáng àoã phuã haâng cêy. Xe àoán ngûúâi tiïn khöng nhòn thêëy, Nhûng núi tùæm ngûåa vêîn coân àêy. Chó tiïëc, taám núi phong caãnh àeåp(2) Maâ khaách gheá qua chûãa troån ngaây.



389 Hoåa thú cuãa Trêìn Töë An(1) khi chúi thuyïìn xuên

trïn söng Quïë Giang, Ngö Thaânh(2) Mïnh mang nûúác höì röång, Khua cheâo, nheå lûúát lïn. Soáng hoa àaâo laã lûúát, Vöî nheå vaâo maån thuyïìn. Saáng thuyïìn rúâi bïën tña, Chiïìu cêåp chöën thêìn tiïn. Cuäng nhúâ àûúåc ài sûá, Biïët caãnh àeåp nhiïìu miïìn.



390 Lïn lêìu Hoaâng Haåc, ngùæm cêy úã Haán Dûúng Danh thùæng núi naây, àêët Haán Dûúng, Bao àúâi nguöìn hûáng cuãa vùn chûúng. Gioá trùng múâi rûúåu say tònh khaách, Khoái múâ, loâng chaånh nhúá quï hûúng. Dûúái bïën cöåt buöìm tua tuãa moåc, Ven söng cêy àûáng tûåa bûác tûúâng. Muöën laâm haão haán núi söng nûúác, Theån loâng coäi tuåc vêîn coân vûúng.



NGUYÏÎN CÖNG CÚ Taác giaã: Sinh 1676, mêët 1733, hiïåu Nghôa Trai, ngûúâi laâng

Minh Quaã, huyïån Tûâ Liïm, Haâ Nöåi. Àöî àöìng tiïën sô nùm 1697, tûâng giûä chûác Hûäu thõ lang böå Cöng, röìi böå Höå. Nùm 1715 àûúåc cûã laâm chaánh sûá sang Trung Quöëc, sau vïì àûúåc thùng binh böå thûúång thû, kiïm Tham tuång Àöng caác Àaåi hoåc sô. Taác phêím: coá chñn baâi trong "Toaân Viïåt thi luåc".

391 Tûác caãnh Hûng Yïn(1)

Söng Ly(2) nûúác chaãy maånh, àûa thuyïìn Cuöëi cuâng cêåp bïën àêët Hûng Yïn. Trong àêìm nûúác lùång, trùng soi boáng, Ngoaâi thaânh mêy trùæng, caãnh bònh yïn. Àêu giïëng hoå Liïu(3) nguöìn nûúác àöí, Àêu hoân àaá dûång búãi tay tiïn?(4) Hay nhûäng chuyïån naây dên súã taåi Lêu ngaây thïu dïåt maäi maâ nïn?



NGÖ THÒ ÛÁC Taác giaã: Sinh 1709, mêët 1763, hiïåu Tuyïët Trai, ngûúâi laâng

Taã Thanh Oai, huyïån Thanh Oai, nay laâ huyïån Thanh Trò, Haâ Nöåi. Àêåu Hûúng cöëng nùm 24 tuöíi, sau thi Höåi khöng àoä nïn tûâ boã con àûúâng danh khoa. Öng laâ cha Ngö Thò Sô vaâ laâ öng nöåi cuãa Ngö Thò Nhêåm. Taác phêím coá "Tuyïët Trai thi têåp" Vaâ "Nam trich liïn võnh têåp".

392 Àïì miïëu Vuä Nûúng(1)

Thuãy chung, hiïëu haånh phêån àaân baâ, Gûúng naâng chùèng keám chuyïån Taâo Nga.(2) aãi bùæc, söng Nam bao caách trúã, Thúâ meå, nuöi con àaãm viïåc nhaâ. Khïu àeân chúi boáng maâ nïn töåi, Búâ söng bïën nûúác xoát àúâi hoa. Xaác gûãi trêìn ai, höìn gaác tña,



Miïëu naây nöíi tiïëng khùæp gêìn xa.

393 Bûäa cúm gia àònh thuyïìn chaâi

Gaác cheâo, mùåc nûúác cuöën thuyïìn tröi, Bïn mêm cúm nhoã caã nhaâ ngöìi. Vúå chan, chöìng huáp, con àuâa nghõch, Nghi lïî khöng cêìn, khöng thûá ngöi. Thõt caá khöng nhiïìu, cúm àaåm baåc, Àûúåc úã bïn nhau àuã sûúáng röìi. Àúâi àún giaãn vêåy cêìn chi nûäa, Vúå chöìng nhû àuäa xïëp thaânh àöi.



394 Baâ giaâ ài chúå chiïìu

Ru chaáu nguã xong àaä xïë taâ, Vöåi vaâng quang gaánh chúå àûúâng xa. Khöng nhû caánh treã lo son phêën, Baâ nhêím tûâng xu chuyïån mùæm caâ. Tiïìn ñt mua nhiïìu maâ giaá reã, Coá nùång, baâ con gaánh àúä baâ. Luác vïì luä treã uâa ra àoán, Haáo hûác voâng quanh, àúåi phaát quaâ.



NGUYÏÎN TÖNG QUAI Taác giaã: Sinh 1693, mêët 1767, hiïåu Thû Hiïn, ngûúâi laâng

Sêm, xaä Phuác Khï, nay thuöåc huyïån Hûng Hoáa, tónh Thaái Bònh. Súám thöng minh, àöî Höåi nguyïn tiïën sô nùm 1721, laâm quan túái chûác Luåc böå thûúång thû, hai lêìn laâm chaánh sûá sang Trung Quöëc. Cuöëi àúâi bõ deâm pha, boã vïì laâng daåy hoåc. Öng laâ nhaâ thú coá taâi vaâ nghôa khñ, viïët caã thú Nöm lêîn thú Haán. Taác phêím coá "Sûá trònh tên truyïån", "Nguä luêån tûå" (chûä Nöm) vaâ "Sûá hoa tuâng võnh" bùçng chûä Haán rêët àûúåc ngûúâi àûúng thúâi ûa chuöång.

395 Nhúá caãnh phöë Thanh Sún

Heo huát àûúâng xa, nùæng xïë dêìn, Caãnh tònh xui sûá taåm dûâng chên. Phöë phûúâng àöng àuác, nhaâ san saát, Nuái rûâng xanh biïëc, caãnh quen thên. Khoái trùæng lú thú löìng khoám liïîu, Chêåp chúân chim eán lûúån ngoaâi sên.



Coá chuá muåc àöìng àang thöíi saáo, Ngöìi ngûúåc lûng trêu, daáng bêët cêìn.

396 Caãm hûáng trïn àûúâng ài

Thaáng Mûúâi gioá nheå, trúâi khöng mêy, Raång saáng lïn àûúâng, cúâ sûá bay. Hai bïn luáa chñn, hûúng thúm ngaát, Baåt ngaân xanh biïëc möåt maâu cêy. Xa xa Vên Lônh(1) in hònh nuái, Lêëp laánh Hûúng Giang(2) dûúái nùæng ngaây. Nhûäng muöën dûâng chên nhòn caãnh àeåp, Tiïëc rùçng viïåc gêëp, phaãi ài ngay.



397 Àõa thïë Laång Sún

Söng sêu truâng àiïåp, nuái liïìn mêy, Nhû Tiïíu Têìn xûa daãi àêët naây. Cúâ sûá giûúng cao, rûâng daát nùæng, Thaác gêìm rung àöång caã haâng cêy. Laâ cûãa bao àúâi lïn phña bùæc, Laâ thaânh che àêët nûúác lêu nay. Vêng mïånh nhaâ, vua xe caác sûá Ba nùm möåt lêìn ài qua àêy.



398 Buöíi chiïìu, qua cûãa aãi Nam Quan

Biïn giúái nûúác mònh àaä vûúåt qua, Àêët ngûúâi, gioá thöíi laånh cúâ hoa. Rûâng nuái nûúác Nam gêìn gang têëc, Àûúâng lïn Bùæc Haán mõt múâ xa. Nuái biïëc in maâu lïn aáo khaách, Loâng sûá bêng khuêng giûäa nùæng taâ. Chúåt nghe tiïëng saáo tûâ àêu laåi, Dêy àaân thi hûáng kheä ngên nga.



399 Chiïìu töëi, àöî thuyïìn úã thön ven söng

Mùåt trúâi xuöëng thêëp, phña xa xa, Xoám nhoã khoái vûúng giûäa nùæng taâ. Àûúâng nuái ngûåa ài hùçn tuyïët êím, Lûäng thûäng trêu vïì, bûúác nhêín nha. Cúâ xñ rúåp àûúâng, xe cuöën buåi, Chêåt bïën thuyïìn beâ luön laåi qua. Nhû hiïíu nöíi loâng ngûúâi khaách sûá, Bïn söng lanh laãnh möåt tiïëng gaâ.



400 Túái ghïình Thaái Thaåch(1), nhúá Thanh Liïn(2) Nûúác biïëc, non xanh möåt laá thuyïìn, Thaã höìn bay böíng, uöëng triïìn miïn. Caån caã söng trùng cuâng soáng vöî, Ngêm võnh thêu canh vúái baån hiïìn. Phi ngûåa ruä buåi trêìn, biïåt khaách, Cûúäi caá lïn trúâi baån vúái tiïn. Kñnh troång hûúng höìn trong miïëu cöí,(3) Khoái biïëc mêy trúâi chúåt àûáng yïn.



401 Ngùæm caãnh chiïìu trïn söng Tiïu Dûúng

Cuöëi xuên, söng nûúác ngêåp nùæng vaâng, Khoái toãa xanh xanh phña cuöëi laâng. Coá leä sùæp mûa, mêy che nuái, Hònh nhû àöíi gioá, àoâ xoay ngang. Cêy cao phuã kñn àïìn Hoaâi Töë,(1) Trúâi thêëp muâ che àiïån Vuä Hoaâng.(2) Tiïëng saáo laâng chaâi ai chúåt thöíi, Khiïën loâng, nhû nûúác, böîng mïnh mang.



402 Ngùæm caãnh chiïìu úã Trûúâng Sa

Möåt nûãa vêìng trùng nhuöåm raáng höìng, Tûâ thuyïìn ngöìi ngùæm caãnh non söng. Chên nuái Hoaânh Sún vûúng vïåt nùæng, Söng Tûúng xanh biïëc vêîn xuöi doâng. Höì Bùæc thuyïìn cêu dùng khoái trùæng, Trúâi Nam khaách sûá ngoaái vïì tröng. Trïn búâ chuöng duåc trúâi mau töëi, Trùng soi àaáy nûúác, xöën xang loâng.



NGUYÏÎN KIÏÌU Taác giaã: Sinh 1694, mêët 1771, hiïåu Haåo Hiïn, ngûúâi laâng

Phuâ Xaá, huyïån Tûâ Liïm, Haâ Nöåi. Àêåu tiïën sô nùm 1775, laâm quan àïën chûác Àö ngûå sûã, tûúác Baá. Nùm 1742 àûúåc cûã laâm chaánh sûá sang Trung Quöëc, sau vïì àûúåc böí laâm Àöëc àöìng trêën Nghïå An. Öng nöíi tiïëng hay chûä, coá taâi vùn chûúng. Taác phêím àaáng chuá yá laâ têåp thú ài sûá.

403 Ài àûúâng nuái, chúåt hûáng laâm thú

Àûúâng nuái cheo leo àaä nûãa tuêìn, Ngûúâi thûa, rûâng rêåm, àêët khö cùçn. Lñnh phaãi vûúåt lïn lo múã löëi, Laâng ngheâo, sûá mïåt, troå nhaâ dên. Tröëng àaánh luön tay, xua thuá chaåy, Ngûúâi ngûåa qua söng, caá ñt dêìn. Vûúåt qua chöî hiïím, chúâ thû túái, Laång thaânh(1) àoaân sûá taåm dûâng chên.



404 Buöíi chiïìu qua aãi Nam Quan

Thúâi bònh, vûúåt aãi, sûá ài xa, Cêy mûâng vêîy laá, tiïëng chim ca. Nhòn lïn phûúng Bùæc àûúâng heo huát, Ngoaãnh laåi trúâi Nam nhúá nûúác nhaâ. Dên àûáng àêìu thön chaâo xe sûá, Ngoaâi xe, nhû luåa vïåt nùæng taâ. Trïn nuái cheo leo àöìn lñnh gaác, Dûúái aãi rúåp cúâ tiïîn khaách qua.



405 Ài thuyïìn trong àïm mûa

Söng àïm yïn tônh, soáng hiïìn hoâa, Lïn thuyïìn mûa raã rñch, canh ba. Mûa laâm chúåt tónh, nhòn trùng lùån, Day dûát höìi lêu nöîi nhúá nhaâ. Khñ êím nhuöëm maâu trùng ûúát aáo, Lêìu bïn buöìn baä tiïëng tuâ vaâ. Raång saáng, long lanh haâng liïîu ruã, Nhû vûâa tùæm göåi, àûáng xa xa.



406 Nhûäng àiïìu ghi thêëy úã Sún Àöng

Xoám laâng liïn tiïëp, ruöång bao la, Tranh ngoái thêëp cao, nhaâ saát nhaâ. Khaách buön, lûâa chúã hai bao taãi, Ngûúâi caây, trêu keáo xïëp haâng ba. Àûúâng bùçng xuöi ngûúåc nhiïìu xe ngûåa, Phöë àöng nhöån nhõp lùæm ngûúâi qua. Nhòn thoaáng biïët ngay àêy ñt gaåo, Maâ nhiïìu mò maåch, khaác bïn ta.



407 Nghó troå úã Giang Chêu(1)

Söng Ngö man maác nûúác liïìn mêy, Thuyïìn ài xuöi ngûúåc suöët àïm ngaây. Chim eán vïì àêu khöng ai biïët, Nöîi buöìn ve khoác chùèng ngûúâi hay. Nuái xa vûúng vêën laân mêy trùæng, Xoám gêìn xanh mûúát mêëy haâng cêy. Viïåc sûá vua giao xong trúã laåi, Thaãnh thúi cêåp bïën, troå núi naây.



NGUYÏÎN HUY OAÁNH Taác giaã: Sinh 1713. Mêët 1789, tûå Kinh Hoa, hiïåu Lûåu Trai,

Thaåc Àònh, ngûúâi laâng Trûúâng Lûu, huyïån La Sún àêët Hoan Chêu, nay thuöåc huyïån Can Löåc, Haâ Tônh. Xuêët thên trong gia àònh coá truyïìn thöng Nho hoåc, nùm 1748 àoä Thaám hoa, sau àûúåc giûä chûác Àöng caác àaåi hoåc sô, laâm Nhêåp nöåi thõ giaãng kiïm Quöëc Tûã giaám Tû nghiïåp. Nùm 1765 àûúåc cûã laâm chaánh sûá sang Trung quöëc, sau vïì àûúåc thùng laâm Cöng böå Hûäu thõ lang röìi Laåi böå hûäu thõ lang. Öng laâ nhaâ sû phaåm nöíi tiïëng, taác giaã cuãa khoaãng 40 taác phêím thuöåc nhiïìu lônh vûåc khaác nhau.

408 Thuêån gioá thuyïìn lûúát lïn

Thêìn söng nhû thïí thêëu tònh ta, Buöìm cùng gioá löång, soáng hiïìn hoaâ. Nûúác dêng, baäi thoaáng, loâng söng röång, Möåt maâu trúâi nûúác biïëc bao la. Hoân àaão múâ múâ phúi dûúái nùæng, Möåt caánh chim bay giûäa raáng taâ.



Muác chuát mïnh mang cho vaâo êëm, Vûâa àúåi trùng lïn, vûâa uöëng traâ.

409 Caãm taác qua phöë La Sún

Cûãa son, nhaâ gêëm, vûúân àêìy hoa, Traâ thúm, rûúåu noáng, khaách ngaâ ngaâ. Thu muöån, cêy phong àang ruång laá, Búâ àï khoám liïîu toác loaâ xoaâ. Thuyïìn cêu bïn bïën, cêy che khuêët, Maái lêìu mêy trùæng phuã xa xa. Tïn phöë ngêîu nhiïn truâng tïn huyïån, (1) Khaách sûá bêng khuêng nöîi nhúá nhaâ.



410 Chuâa Thuyã Sún(2)

Hûäu tònh sún thuãy caãnh núi àêy, Söng kïì bïn nuái, nuái kïì mêy. Cheo leo vaách àaá ngöi chuâa cöí, In ngûúåc doâng söng taán laá daây. Triïìu lïn, nùæng xïë, chuöng chuâa àiïím, Saáo chaâi, tiïëng quaå goåi trïn cêy. Nùm lêìn vinh dûå theo xa giaá, Múái biïët giang sún àeåp thïë naây.



411 Àïì àöång Vên Nham(1)

Khöng vò viïåc chuáa àïën núi àêy, Chùèng biïët kyâ quan úã chöën naây. Cûãa àöång lua tua muön súåi àaá, Lûng trúâi thaác àöí trùæng nhû mêy. Vaânh trùng baâng baåc, treo trïn nuái, Mùåt trúâi khuêët boáng phña haâng cêy. Thùæp hûúng laåy trûúác baân thúâ Phêåt, Rùn mònh tu nhên àûác tûâ nay.



412 Taám caãnh àeåp úã Trûúâng Lûu(1)

Hoaâng hön trïn nuái Phûúång, (2) Ngùæng súám àêìu chúå Quan.(3) Tiïëng moä chiïìu kho Nghôa,(4) Tiïëng chuöng saáng chuâa Hên.(5) Boáng cêy che miïëu cöí,(6) Ao sen trùng nhö dêìn. Hûúng thúm tûâ giïëng Thaåc,(7) Vûúân Nguyïîn àêìy hoa xuên.(8)



NGUYÏÎN CÛ TRINH Taác giaã: Sinh 1716, mêët 1767, tûå Laä Nghi, hiïåu Àaåm Am,

ngûúâi xaä An Hoâa, huyïån Hûúng Traâ, Thûâa Thiïn Huïë ngaây nay. Nùm 1740 thi àöî Hûúng Cöëng, laâm tri phuã Triïåu Phong, röìi Tuêìn phuã Quaãng Ngaäi. Nùm 1765 àûúåc thùng Laåi böå kiïm Taâo vêån sûá. Öng gioãi vùn chûúng, súã trûúâng vïì thú, nöíi tiïëng chñnh trûåc vaâ coá taâi. Taác phêím coá "Àaåm Am thi têåp", "Quaãng Ngaäi thêåp nhõ caãnh", "Haâ Tiïn thêåp võnh" v.v.

413 Chuöng súám chuâa Tiïu

Sûúng muâ êím ûúát, gioá lung lay, Chuöng chuâa voång túái laách qua cêy. Tiïëng chuöng laâm ruång chuâm sao laånh, Saáng dêìn rûâng nuái, trùæng dêìn mêy. Ngûúâi ngûúâi tónh möång, trong chuâa Phêåt, Sû ngûâng têm niïåm, saách rúâi tay. Töåi nghiïåp cho sû luön phaãi thûác, Àúåi àaánh chuöng lïn, baáo raång ngaây.



414 Tröëng àïm úã thaânh bïn söng

Bïn söng sûâng sûäng bûác tûúâng thaânh, Dûúái aánh trùng taâ, röån tröëng canh. Nhû mûa khi taånh, khi döìn dêåp, Tiïëng tröëng luác ngûâng, luác goä nhanh. Laâm caá àêìm xa khöng nguã àûúåc, Laâm chim rûâng caånh thûác trïn caânh. Ai biïët nhúâ núi naây àaánh tröëng, Kinh àö múái àûúåc nguã yïn laânh.



415 Coâ àêåu úã Chêu Nham

Nuái xanh nhû biïín, trúâi khöng mêy, Ai àûa coâ trùæng àïën núi naây. Trïn bïën loâ doâ ài bùæt caá, Coâ àêåu caânh thöng àúåi hïët ngaây. Ngùæm nhòn bònh thaãn triïìu lïn xuöëng, Khöng so loaâi khaác beáo hay gêìy. Nûåc cûúâi nhûäng keã giaâu sang rúãm, Khinh coâ thanh baåch söëng núi àêy.



416 Trùng saáng Àöng Höì

Möåt búi dûúái nûúác, möåt trïn cao, Ai àuác hai trùng tûå luác naâo. Nûúác noái êëy trúâi quen bùæt chûúác, Trúâi rùçng nûúác chuåp laåi trong ao. Trùng saáng, thuöìng luöìng chui xuöëng àaáy, Tûúãng ngaây, chim vöî caánh xön xao. Chúåt nhúá Àaâo Chu(1) xûa hïët loaån, Ra höì uöëng rûúåu, ngùæm trùng sao.



417 Laâng chaâi bïn Raåch Vûúåc

Laâng chaâi yïn aã àoán trùng lïn, Thêëp thoaáng xa xa mêëy chêëm àeân, Giaâ chùèng quan têm Têìn hay Haánm Treã toaân giao tiïëp vúái khaách quen. Möåt lûúái maâ thêu toaân vuä truåm Àöi cheâo vuâng vêîy coäi vö biïn, Nghe noái thuöìng luöìng nay àaä lúán, Giuáp laâng àaánh caá söëng bònh yïn.



418 Xoám nhoã úã Muäi Nai

Ngûúâi thûa, goâ vùæng, söëng yïn laânh, Nhaâ ngheâo chùèng súå mêët lïìu tranh. Cheâ àùåc, traái cêy múâi giûä khaách, Chöëc nûäa vúå vïì nêëu cúm canh. Àuã êëm, àuã no, khinh phuá quyá, Ún trúâi cho luáa töët, cêy xanh. Àûúåc nhaân, laåi chùèng lo tö thuïë, Àïí àúâi thanh thaãn cûá tröi nhanh.



419 Uöëng rûúåu àïm

Ngaåi ngöìi thú phuá suöët àïm thêu, Giûä baån laåi nhaâ uöëng vúái nhau. Ngaây ngùæn keáo daâi bùçng thùæp àuöëc, Cheán rûúåu laâm vúi búát nöîi sêìu. Thúâi loaån, quïn mònh trong aánh nguyïåt, Quïn lúâi àúm àùåt lêîn buöìn àau. Cuäng chùèng lïn rûâng, cam úã êín, Cuöåc àúâi beâo boåt, àaáng gò àêu.



MAÅC THIÏN TÑCH Taác giaã: Nùm sinh khöng roä, mêët 1780, tûå Sô Lên. Nùm 1736

àûúåc cûã giûä chûác Àö àöëc trêën thuã Haâ Tiïn, möåt tûúáng coá taâi, àoáng goáp nhiïìu trong viïåc khai phaá, baão vïå vuâng àêët Haâ Tiïn. Öng tham gia Tao Àaân Chiïu Anh Caác vúái taác phêím chñnh laâ "Haâ Tiïn thêåp võnh" göìm 320 baâi taã 10 caãnh àeåp Haâ Tiïn do Maåc Thiïn Tñch xûúáng. Öng coân coá "Minh böåt di ngû" vaâ nhiïìu taác phêím khaác.

420 Chuöng súám chuâa Tiïu

Sao àïm vûúng vaäi soát trïn trúâi, Lêîn löån coäi tiïn vúái coäi ngûúâi. Thong thaã baáo tin ngaây àaä raång, Chuöng chuâa vùng vùèng, tûåa àang rúi. Lùæng nghe, chim haåc giang àöi caánh, Giêåt mònh, con eán liïång, chúi vúi. Nhaâ nhaâ thûác dêåy, nghe chuöng àiïím, Bêët chúåt tiïëng gaâ röån khùæp núi.



421 Tröëng àïm úã thaânh bïn söng

Àêìy trúâi gioá thöíi, cuöån mêy àen, Bïn söng laånh leäo möåt boáng thuyïìn. Möåt bûác thaânh daâi che böën phña, Tröëng canh ba tiïëng möåt, vang rïìn. Tröëng thûác cho thaânh yïn giêëc nguã, Baão vïå kinh àö khùæp moåi miïìn. Taâi sûác xin àem thúâ phuång Chuáa, Biïn thuyâ àêët Viïåt giûä bònh yïn.



422 Thaåch àöång mêy phuã

Cao túái Ngên Haâ ngoån nuái xanh, Saáng ngúâi trong àöång ngoåc long lanh. Khoái mêy khöng heån maâ lui túái, Mùån tònh, cêy cöëi vêîn bao quanh. Dêìm daäi gioá sûúng, hònh sùæc laå, Thay nhau nùm thaáng cûá luên haânh. Kïët tuå tinh hoa trúâi lêîn àêët, Toãa khùæp thön quï ngoån gioá laânh.



423 Coâ àêåu úã Chêu Nham

Raáng chiïìu àiïím xuyïët caánh mêy tröi, Coâ trùæng bay nghiïng phña meá àöìi. Cêy àûáng trang nghiïm nhû daân trêån, Gioá luâa taán laá reä laâm àöi. Nhû laân khoái trùæng, coâ bay chêåm, Luác lûúån khe sêu, luác baäi böìi. Ngang doåc böën phûúng röìi cuäng chó, Quay vïì nûúng tûåa chöî naây thöi.



424 Trùng saáng Àöng Höì

Khoái múâ, mêy taånh, trúâi xanh quang, Buöíi chiïìu, vuång nhoã, caãnh höìng hoang. Soáng lùång, biïín xanh, nhòn huát mùæt, aánh trùng kyâ aão, caãnh mú maâng. Nhû biïín, trúâi trong, khöng vïët bêín, Biïín trúâi hoâa möåt röång mïnh mang. Caá röìng àang quêîy, khoe vêy baåc, Lung linh trïn dûúái maãnh trùng vaâng.



425 Soáng yïn Nam Phöë

Nûúác trúâi möåt daäi, saáng mïnh möng, Biïín lùång, gioá yïn, vïåt raáng höìng. Sau mûa trúâi saåch nhû vûâa rûãa, Khoái chiïìu vaâi súåi àoång trïn khöng. Triïìu dêng, thuyïìn caá ài ra biïín, Chúã nùång trïn mui mêy bêåp böìng. Röìng caá êín mònh núi àaáy biïín, Ïm àïìm soáng ngêåm aánh trùng trong.



426 Xoám nhoã úã Muäi Nai

Gioá thöíi, nhaâ tranh tónh giêëc nöìng, Quaå kïu, nhao nhaác lûúån trïn khöng. Cêy xanh toãa boáng che vûúân cöí, Cûãa tñm treo nghiïng vïåt raáng höìng. Baån vúái hûúu nai, loâng thanh thaãn, Thaáng ngaây vui thuá vúái non söng. Coá khaách hoãi thùm ngûúâi trong xoám, Vùng vùèng bïn tai saáo muåc àöìng.



427 Laâng chaâi bïn Raåch Vûúåc

Vïåt nûúác xanh xanh ngêåm nùæng taâ, Laâng chaâi Raåch Vûúåc phña xa xa. Gúân gúån soáng ngang, thuyïìn gheá bïën, Xïëp thaânh haâng doåc, coâ bay qua. Möåt chiïëc aáo túi sûúng thêëm laånh, Cheâo khua mêëy tiïëng, aánh trùng nhoâa. Nhûäng muöën giuáp àúâi maâ chùèng thïí, Loâng buöìn nhòn biïín soáng bao la.



428 Thuá cêu nhaân nhaä úã Lû Khï

(baâi möåt) Thuyïìn cêu möåt laá, trúâi xanh quang, Söng nhû luåa trùæng, lûúái cêu vaâng. Dêy tú buöng nheå, möìi àang àúåi, Cêìn cêu thanh maãnh giûä nùçm ngang. Cêìu vöìng xanh àoã treo lú lûäng, Gioá lùång sau mûa, soáng dõu daâng. Sêîm töëi, dên chaâi vïì, soát laåi, Möåt thuyïìn cêu nhoã giûäa mïnh mang.



429 Thuá cêu nhaân nhaä úã Lû Khï

(baâi hai) Trêìn truöìng, trùng tùæm dûúái loâng khe, Chuöng chuâa vùng vùèng phña búâ tre. Dûúái trùng, nûúác laånh nhû gûúng phùèng, Möåt lûúäi cêu buöng, soáng böën bïì. Muöën phoá viïåc àúâi cho nûúác cuöën, Chaånh loâng thûúng höå caái le le. Vö caãm, sûúng rúi vaâo cheán rûúåu, Thuyïìn nùång aánh trùng, chùèng muöën vïì.



430 Thuá cêu nhaân úã Lû Khï

(baâi ba) Mêy vaâng, trúâi thùèm, nûúác xanh trong, Nuái àaá bïn khe àûáng chêåp chöìng. Luán phuán mûa rúi, taâ aáo moãng, Khoái nhaåt, thuyïìn con àûáng giûäa doâng. Caá àaä cùæn cêu, tay keáo nùång, Nheå caánh buöìm nêu, nûúác bêåp böìng. Cêu caá àïí chúi maâ chöëc chöëc, Vêîn nhòn xuöëng gioã - àûúåc nhiïìu khöng?



NGUYÏÎN HAÂNH Taác giaã: Con Nguyïîn Àiïìu, anh cuâng cha khaác meå vúái thi haâo

Nguyïîn Du, sinh 1771, mêët 1824, ngûúâi laâng Tiïn Àiïìn, huyïån Nghi Xuên, Nghïå An. Öng laâ ngûúâi hoåc röång, uyïn thêm, coá taâi vùn thú, àûúåc xïëp vaâo haâng "An Nam nguä tuyïåt"(Nùm vùn nhên nöíi tiïëng nhêët àûúng thúâi, trong àoá coá hai chuá chaáu Nguyïîn Du, Nguyïîn Haânh). Cuöåc àúâi öng àêìy soáng gioá, söëng ngheâo khöí cho àïën luác qua àúâi, àïílaåi hai têåp thú mang nùång nöîi niïìm u uêët khön nguöi laâ "Minh quyïn pha" vaâ "Quan àöng haãi'.

431 Àïm ba mûúi tïët úã Bùæc Thaânh(1)

Nùm ngoaái úã Nam Saách, Nùm nay úã Bùæc Thaânh. Àoái khöí, luön phiïu baåt, May maâ vêîn nguyïn laânh. Thú viïët buöìn, u uêët, Uöëng rûúåu, nghô quêín quanh.



Chöëc nûäa laâ nùm múái, Phaáo nöí, nghe rêët àanh.

432 Thùm chuâa Trêën Quöëc

Xanh xanh chuâa Trêën Quöëc, Giûäa höì nhû àang tröi. Trêu vaâng vaâ thuyïìn baåc(1) Àïìu àaä bay lïn trúâi. Caãnh höì khöng thay àöíi, Khaách bêng khuêng böìi höìi. Chúåt nghe chuöng chuâa àiïím, Ngêm baâi "Vïì ài thöi!"(2)



433 Caái thuá ngêm thú

Àoái, khöng theâm àïí yá, Cûá ngêm thú daâi daâi. Bao caái buöìn lo khaác, Gaåt khoãi àêìu, khoãi tai. Ngêm, khöng cêìn keán chûä, Chùèng lo àuáng hay sai. Thú quaã laâ thêìn dûúåc, Ngûúâi àúâi noái khöng sai.



434 Khuác ngêm vïì sûå lïn àûúâng

Àûúâng - ngûúâi ài maâ coá, Cûá ài, àûâng naãn loâng. Àaåo vaâ àúâi cuäng vêåy, Caâng hoåc caâng thêëy thöng. Phu Tûã khöng cêìu lúåi, Nhan Höìi nhaâ tröëng khöng. Nhúâ daån daây caãnh ngöå, Maâ thaânh "Tñn thiïn öng".



435 Khuác ngêm vïì sûå ra ài vaâ quay laåi

Ài - nhûng ài àêu àûúåc? Quay vïì - àêu dïî vïì. Ngûúâi söëng úã thaânh thõ, Loâng vûúng vêën àöìng quï. Lo quanh nùm suöët thaáng, Con núå rònh böën bïì. Thên yïëu gêìy, rêët nheå, Traách nhiïåm quaá nùång nïì.



436 Lúâi cuãa vaâng

Hoâm vaâng àïm thanh vùæng Böîng noái vúái chuã nhaâ: Vaâo àêy nhúâ bêët nghôa, Vò bêët nghôa laåi ra. Nay ngûúâi ta cuáng nöåp, Mai cuáng nöåp ngûúâi ta. Coân vaâng thò vêîn thïë, Luön àöíi chuã, thay gia.



437 Dõch lúán

Nhû möåt bêìy giùåc dûä, Dõch lúán àang hoaânh haânh. Tûâ àêët Tiïm, àêët Laåp,(1) Nay lan túái Long Thaânh.(2) Mùæt nhòn dên chuáng chïët, Loâng oaán giêån trúâi xanh. Hêån khöng tòm àûúåc thuöëc, Àïí hiïën caác cöng khanh. (1)



438 Vïì vùn chûúng

Vùn chûúng laâ thêìn khñ, Àûúåc ban cho muön dên. Laâ têm tû, tònh caãm, Huyïìn diïåu nhû coá thêìn. Daâi nhû söng Giang, Haán, (2) Khoá lûúâng nhû phong vên. Nöëi thúâi gian - laâ Àaåo, Lo viïåc àúâi - laâ Vùn.



439 Nùm múái, trong caãnh tha hûúng

Böën chñn nùm qua söëng phñ hoaâi, Söëng buöìn no àoái vúái cúm khoai. Tûâ Tïët àïën nay thûúâng àûát bûäa, Giaâ treã luên phiïn chiïëc aáo daâi. Núå àúâi chûa traã, thaânh lo nghô, Nùång tònh àaåo nghôa vúái ngaây mai. Rêët muöën thùm quï maâ chùèng àûúåc, Àaânh hûúáng vïì Nam, neán thúã daâi.



440 Baâi thú vïì trùng saáng

Trùng rêët saáng àïm nay, Trùng tûâ àêu àïën àêy. Xûa úã quï nhiïìu bêån Ta àaä ngùæm trùng naây. Àïm nay ngùæm trùng saáng, Quï hûúng xa nghòn mêy. Trùng khi troân khi khuyïët, Loâng ta luön vêîn àêìy.



441 Khuác ngêm vïì nhaâ haâng xoám phña àöng

Nhaâ mònh tuáng bêën, khöí trùm àiïìu, Haâng xoám nhiïìu tiïìn, nhûng laåi keo. Coá tiïìn khöng tiïu thò thêåt ngöëc, Nhûng tiïìn khöng coá, lêëy gò tiïu? Thûúâng thïë, thùçng ngu giaâu nûát vaách, úã àúâi, keã sô àoái, treo niïu. Àûâng quïn Lyá Baåch xûa tûâng daåy: "Tiïìn tiïu bao nhiïu, coá bêëy nhiïu!"



442 Choån cêu thú "hoa khöng phên biïåt

àêët ngheâo giaâu" laâm àêìu àïì Hoa khöng phên biïåt àêët ngheâo giaâu, Àïën kyâ cûá núã, khaác gò àêu. Duâ caånh lïìu tranh hay phuã chuáa, Hoa núã höìn nhiïn àuã sùæc maâu. Hoa toãa hûúng thúm theo gioá nheå, Dúän cuâng trùng saáng suöët àïm thêu. Xûa nay taåo hoáa khöng thiïn võ, Löåc trúâi phên phaát thêåt àïìu nhau.



443 Khuác ca vïì àaân cêìm

Trung thu, nhên cao hûáng, Beân lêëy àaân gaãy chúi. Gioá thöíi dêy rung nheå, Êm vang, tï loâng ngûúâi. Tiïëng vui nhû chim hoát, Tiïëng buöìn nhû mûa rúi. Chó daäi baây têm sûå, Àêu daám khoe vúái àúâi.



444 Caái vui

Khöng àöën cuãi, àaánh caá, Nhûng yïu nuái vaâ söng. Àêu chùèng coá söng nuái, Nhên, trñ(1) tûå trong loâng. Khñ haåo nhiïn(2) chûa hïët, Vui thuá vúái ruöång àöìng. Luác nhaân nùçm àoåc saách, Biïët laâm gò, nïëu khöng?



445 Trùng soi höì nûúác

aánh trùng àêìm húi nûúác, Nûúác dûúái trùng, saáng loâa. Trùng trïn vaâ trùng dûúái, Cuâng höì nûúác thaânh ba. Höì sêu, khöng thêëy àaáy, Trùng cao, trúâi bao la. Trûúác thiïn nhiïn huyïìn aão, Lêng lêng lïå muöën nhoâa.



446 Caãnh höì muâa thu

Höì nûúác trong vaâ sêu, Caãnh böën muâa giöëng nhau. Tônh thò coá trùng saáng, Àöång - soáng àuâa trïu nhau. Tiïëng chim kïu goåi baån, Nûúác roác raách gúåi sêìu. Höì nïn thú, thêåt àeåp, Chó thiïëu chiïëc cêìn cêu.



447 Höì Têy

Xanh xanh möåt vïåt nûúác Höì Têy, Múâ aão lung linh nùæng cuöëi ngaây. Trùng saáng, mùåt höì nhû daát ngoåc, Gioá thöíi nghiïng nghiïng khoám laá daây. Lúâ múâ cöí thuå che cung àiïån, Khe kheä chuâa bïn voång tiïëng chaây. Xûa nay luác röîi thûúâng cêu caá, Nay mong cêu caá maäi höì naây.



448 Àêìm xûa

Chùèng biïët tûâ àêu àïën, Chùèng biïët chaãy vïì àêu. Àêìm nûúác naây töìn taåi, Qua bao àúâi vûúng hêìu. Bao lêu àaâi, cung àiïån, Vúái cúâ xñ àuã maâu, Than öi, giúâ chùèng thêëy, Chó thêëy nûúác àuåc ngêìu.



449 Tiïëng chuöng súám úã quaán Huyïìn Thiïn

Chúåt nghe chuöng súám phña thaânh àöng, Tiïëng chuöng goåi khaách tónh giêëc nöìng. Tûå àïën, tûå ài khöng baáo trûúác, Àïí laåi bêng khuêng möåt nöîi loâng. Vöën tñnh tûå nhiïn , khöng phaãi "àõnh",(1) Àaåo thiïìn sùén coá, chùèng cêìn khöng. Tiïëng thuãy triïìu reo bïn cûãa söí, Xa nhaâ, chuöng súám, nhúá mïnh möng.



450 Xem àua thuyïìn

Àua thuyïìn nghe noái àaä lêu nay, Giúâ múái àûúåc xem úã xûá naây. Khöng gioá maâ söng luön cuöån soáng, Maái cheâo lïn xuöëng caánh chim bay. Coá thua, coá thùæng, thi laâ vêåy, Nïëu choát vïì sau, chúá caäi chaây. Àua xong ai laåi vïì nhaâ nêëy, Àïí laåi doâng söng vúái khoái mêy.



NGUYÏÎN DU Taác giaã: Xem phêìn thú böën cêu.

451 Chiïìu trïn cêìu Hoaâng Mai(1)

Dòu dõu bïn trïn vïåt raáng höìng, Dûúái cêìu lú lûãng nûúác vïì àöng. Nguyïn khñ nöíi chòm ngoaâi biïín biïëc, Khoái chiïìu nhaân nhaåt giûäa doâng söng. Lïn ghe göëi aáo, öng chaâi nguã, Thöíi saáo chùn trêu treã giûäa àöìng. Vùn vêåt àêët xûa toaân keã sô, Sao anh cûá phaãi vêën vûúng loâng?



452 Laåi qua àeâo Tam Àiïåp

Tam Àiïåp lûng chûâng mêy, Khaách tûâ xa túái àêy. Nhòn thêëy thuyïìn dûúái biïín, Baåt ngaân nuái vaâ cêy. Àaä chúám thu trúâi laånh, Sûúng tan, nuái thïm gêìy. Ngoaái laåi nhòn quï cuä, Khaách chaånh loâng phuát giêy.



453 Ngêîu hûáng ngaây xuên

Trúâi xêëu, caâi then ngaây tiïëp ngaây, Tiïët trúâi thay àöíi chùèng hïì hay. Möåt nùm laâm khaách núi Quyânh Haãi , Khöng biïët tûâ àêu xuên laåi àêy. Buöìn nhòn coã biïëc búâ Nam Phöë, Chúåt thêëy caânh mai trong buåi cêy. Öng laäo nhaâ bïn ra àêìu xoám, Uöëng bònh rûúåu nhaåt àaä ngaâ say.



454 Khöng nguã àûúåc

Àïm laånh daâi bêët têån, Lùæng tûâng canh höìi lêu. Nhúá nhaâ khöng nguã àûúåc, ïëch nhaái kïu vûúân sau. Bïëp boã hoang gioá thöíi, Nhaâ töëi ... Chúåt buöìn rêìu. Thêëy nghiïåp vùn sao khöí, Muöën hoãi trúâi, hoãi àêu?



455 Söëng trong nuái, caãm hûáng

Phña nam nghòn dùåm caách Trûúâng An,(1) Nuái sêu coá keã söëng an nhaân. Suöët ngaây tha thêín núi vûúân thuöëc, Then caâi, truác moåc saát lan can. Nhúá quï khùæc khoaãi àïm trùng saáng, Àêìu muâa thêëy nhaån, nghô miïn man. Caác em trai gaái khöng tin tûác, Khöng lúâi nhùæn nhuã baáo bònh an.



456 úã núi u tõch

Trong gioá hoa àaâo túi taã rúi, Liïëp lïåch, nhaâ ngheâo, söëng thaãnh thúi. Troå lêu quïn caã mònh laâ khaách, Hïët nùm múái nhúá mònh giaâ röìi. êå nhúâ, khöng daám khoe taâi gioãi, Thúâi loaån ai khön, biïët súå ngûúâi. Baåc toác long àong vö tñch sûå, Khùn xïëp trïn àêìu gioá thöíi rúi.



457 Caãm hûáng lan man

(Baâi möåt) Phoá mùåc cuöåc àúâi con taåo quay, Bïn söng saát biïín söëng qua ngay. Döåu chùèng mú lêìu son gaác tña, Hû danh vêîn baám têëm thên gêìy. Àaä ba nùm bïånh, ngheâo khöng thuöëc, Ba chuåc nùm buöìn söëng lùæt lay. Nhúá quï vúâi vúåi xa nghòn dùåm, Ngêîm theån xe thö, ngûåa yïëu gêìy?




(Baâi hai) Tuái röîng trïn vai, nhû gioá àöng, Ài hïët àêìu söng àïën cuöëi söng. Têëm thên saáu thûúác tröi vö àõnh, Vùn chûúng kiïët xaác vêîn àeâo boâng. Muä vaâng àaåo sô thûúâng hay àöåi , Toác baåc loâa xoâa nhû keã ngöng. Xûa nay thûåc sûå laâm sao xuyïën, Laâ daäy nuái xanh nhuöåm raáng höìng.



459 Àïm xuên

Hoaâng hön laâm nhaåt nùæng chiïìu xuên Bïn söng boáng liïîu xaåm àen dêìn. Röìi àïm, xuên ngêåp trong mûa gioá, Bïånh têåt, giang höì kiïëm miïëng ùn. Nhúá quï loâng gûãi theo trùng saáng, Laâm khaách lêu ngaây, lïå ûúát khùn. Bïn xoám Nam Àaâi söng Quïë chaãy,(1) Mang theo kim cöí, chuyïån xa gêìn.



460 Baâi thú lûu laåi khi chia tay

öng baån hoå Nguyïîn(1) Gioá luâa tay aáo chöën rûâng cêy, Troâ chuyïån àïën khuya, caån cheán naây. Thúâi loaån nhòn gûúm loâng thêëy theån, Duâng dùçng àêët khaách luác chia tay. "Cao sún, lûu thuyã"(2) khöng ngûúâi hiïíu, Chên trúâi goác bïí tòm àêu àêy? Búâ nam xin gûãi vaânh trùng nhoã Soi saáng loâng ta nhûäng thaáng ngaây.



461 Thu sang

Thúâi gian lùång leä cûá tröi dêìn, Heáo taân nhanh choáng caãnh muâa xuên. Heo hùæt möåt mònh núi àêët khaách, Thu vïì laá uáa ruång àêìy sên. Gioá têy rung nheå reâm trïn gaác, Xaäm ngheâo saáng súám vûúáng vaâo chên. Buöìn àïën baåc àêìu coân öm hêån, Gúä röëi loâng tú chùèng biïët lêìn.



462 Àïm thu

(Baâi möåt) Sûúng trùæng, bêìu trúâi chi chñt sao, Dïë kïu buöìn baä phña búâ raâo. Laá thu muön dùåm rúi xaâo xaåc, Khöng mêy, se laånh, trúâi xanh cao. May nuái söng coân thûúng khaách troå, Tuöíi giaâ, toác baåc, caãnh buöìn sao. Hïët nùm vêîn bïånh nùçm, bïn caånh, Söng Quïë(1) nhû xûa, vêîn daåt daâo.



463 Àïm thu

(Baâi hai) Reát ngoåt, thu giaâ, sûúng trùæng rúi, Cêy coã tiïu àiïìu heáo khùép núi. Khïu àeân lùång leä, àïm lêu saáng, Vùæt toác ngöìi lo chuyïån cuöëi àúâi. Nhiïìu nùm àún àöåc nhòn söng nuái, Xoát caãnh xa quï, söëng àêët ngûúâi. Reát súám múái hay khöng aáo mùåc, Tiïëng chaây àêåp vaãi vêîn khöng ngúi...



464 Taåp ngêm

Ài khùæp chên trúâi àïën biïín xa, Núi chên chaåm àêët, êëy laâ nhaâ. Suöët àúâi têm nguyïån khöng laâm aác, Vúái luä nhùång ruöìi, luön laánh xa. Thên trai nhòn kiïëm maâ thïm theån, Thêëy àúâi oan traái lïå traân ra. Àoáng cûãa khöng hay xuên súám, muöån, Chó thêëy mùåt àûúâng ngêåp xaác hoa.



465 Caãm taác khi qua söng Phuá Nöng

Ngaây tiïëp ngaây söng Nöng, Cuöìn cuöån chaãy vïì àöng. Nay vïì àêy, toác baåc, Nhòn nuái xanh chaånh loâng. Ngaây xuên, thuyïìn àöng àuác, Coã xanh rúân mïnh möng. Khaách böìi höìi xuác àöång, Thaânh cöí àûáng bïn söng.



466 Àïm trong xoám

Àêìu thön Thanh Thaão möåt öng giaâ, Phña nam söng chaãy saáng xa xa. Lïn mùåt nûúác ao trùng soi boáng, Àeân chiïëu lùæt lay nûãa vaách nhaâ. Giaâ coân chûa biïët mònh àang vuång, Bêy giúâ múái nuöëi nhûäng ngaây qua. Nùm nùm laâm baån cuâng dên xoám, Ngaåo nghïî cûúâi vang bïn khoám hoa.



467 Gûãi Huyïìn Hû Tûã úã phña bùæc söng

Ài xa maäi chûa vïì, Àêët khaách chaånh nhúá quï. Chên trúâi nhòn khöng thêëy, Chó thêëy caát böën bïì. Gioá têy laâm uáa laá, Hoa taân cêy uã ï. Mong baác nïn baão troång, Thu muöån, nhiïìu sûúng se.



468 Qua söng Long Vô(1)

Nhòn quï cuä, lïå rúi, Gioá thöíi, buåi àêìy trúâi. Vûâa qua söng Long Vô, Àaä laâ khaách quï ngûúâi. Caát trùæng nhû toác baåc, Chim kïu ngoaâi biïín khúi. Baån beâ tiïîn trïn bïën, Lïå ûúát khùn, ngêåm nguâi.



469 Tiïîn biïåt ngûúâi baån hoå Nguyïîn

Tuáp lïìu trong rûâng sêu, Cö àún chiïëc thuyïìn cêu. Töi qua söng tiïîn baác, Vïì quï trong mûa ngêu. Àïm thu caá röìng lùån, Trong rûâng hûúu goåi nhau. Sùæp túái töi vaâ baác, Laåi cuâng vïì Trung Chêu(1).



470 Tûå noái loâng mònh

Trùng rùçm soi giïëng cöí, Khöng soáng gúån lung lay. Khöng bõ ai khuêëy àöång, Cung l?ng yên lòng này. Vaâ röìi nïëu bõ khuêëy, Soáng loâng cuäng yïn ngay Nhû giïëng xûa tônh lùång, Dûúái trùng rùçm àïm nay.



471 Ngöìi uöëng rûúåu

Tûåa cûãa möåt mònh, múã mùæt say, Thêëy ngoä hoa rúi möåt lúáp daây. Khi söëng rûúåu coân, khöng uöëng caån, Ai àem rûúåu tûúái möå sau naây? Lùång leä thúâi gian tröi, toác baåc, Xuên taân, oanh chùèng hoát trïn cêy. Sûå àúâi tröi nöíi nhû mêy gioá, Töët nhêët laâ say, say suöët ngaây.



472 Xoám nuái

úã chöën rûâng sêu, laánh buåi trêìn, Mêy chiïìu che kñn cöíng ngoaâi sên. Ngûúâi giaâ ùn mùåc nhû àúâi Haán, Caách tñnh thúâi gian chùèng giöëng Têìn. Treã goä sûâng trêu núi baäi vùæng, Thiïëu nûä vui cûúâi bïn giïëng xuên. Chó muöën thoaát xa voâng thïë tuåc, Dûúái göëc thöng giaâ, nùçm duöîi chên.



473 Taåp thi

Soi boáng söng Lam ngoån nuái Höìng, Möåt mònh haân sô söëng bïn söng. Mêy trùæng böën muâa vaâo têån chiïëu, Saách, àaân trùng saáng doåi qua song. Loaån laåc, noái cûúâi theo thoái tuåc, Bïånh, giaâ, söëng êín, chùèng theâm mong. Laá ruång, hoa rúi ngay trûúác mùåt, Thanh thaãn quanh nùm möåt têëm loâng.




Long Vô baäi chiïìu chim trùæng bay, Lam giang nho sô nhaâ trong mêy. Troån kiïëp thú vùn vö tñch sûå, Cuäng chùèng khön hún dêîu saách àêìy. Thêåt tiïëc cuöåc àúâi nhû nhaáy mùæt, Caái thuá tuöíi giaâ chó mêëy giêy. Truâng Dûúng(1), coá chïët, ai múâi rûúåu, Khi nùçm dûúái möå, phña goâ têy.



475 Bïånh, phaãi nùçm möåt chöî

Àöng heâ, noáng laånh cûá thay nhau, Múái àïën núi naây, tûúãng àaä lêu. Saáng dêåy soi gûúng, giaâ, öëm yïëu, Àïm nùçm àoáng cûãa, khùæp ngûúâi àau. Bïånh cuä mûúâi nùm ai thùm hoãi, Thuöëc mûúâi lêìn luyïån biïët tòm àêu? Mong trûúác cûãa huyïìn trùng saáng hiïån, Àïí xua boáng töëi tñch trong àêìu.



476 Ài trong àïm

Höìng Lônh, sû giaâ nguã giûäa mêy, Haãi êu baäi êëm nùçm àïm nay. Trùng taân trïn biïín lùn tùn soáng, Cùm cùm gioá reát möåt thên naây. Töëi trúâi, sùæp saáng chûa khöng biïët, Söëng àïën baåc àêìu coân thú ngêy. Khöng súå sûúng àïm rúi ûúát aáo, Mûâng àúâi thanh baåch, buåi chûa dêy.



477 Taåp ngêm

(baâi möåt) Húi thu lùång leä àïën àïm qua, Tûâ söng len loãi baám quanh nhaâ. Gioá laånh thöíi tung laân toác baåc, Àêìu heâ buåi cuác àaä àêm hoa. Buöìn vui thïë tuåc bao giúâ hïët? Saách nhiïìu, khöng chaán, cûá ngêm nga. Cêy thöng trùm thûúác tröìng àêìu ngoä, Möîi bêån xuên sang, möåt tuöíi giaâ.



478 Taåp ngêm

(baâi hai) Möåt gian nhaâ nhoã phña àêìu söng, Böîng nhiïn àang töëi, saáng trong loâng. Caái têm àaåi sô nhû trùng saáng, Múâ xanh daäy nuái traãi ngoaâi song. Àúä böå xûúng gêìy laâ boá saách, Trûúác àeân uöëng rûúåu mùåt thïm höìng. Cuác tûúi nhû thïí cêìm ùn àûúåc, Bïëp laånh lûãa taân, khoái cuäng khöng.



479 Taåp ngêm

(baâi ba) Thaáng taám, sùæc thu chñn giûäa àöìng, Nûãa trúâi mêy xaám, nûãa xanh trong.. Mûa baám trïn hoa nhû chuöîi ngoåc, Tre giaâ gioá thöíi saáo trïn khöng. Nuái laånh thêëm húi vaâo giêëc möång, Nhû ao nûúác lùång, thaãnh thúi loâng. Chúåt hûáng ra sên nhòn thu muöån, Thêëy nûãa rûâng vaâng úã cuöëi söng.



480 Tùång Thûåc Àònh

Chim trúâi, caá nûúác biïët tòm àêu, Thoùæt àaä mûúâi nùm ta xa nhau. Baån beâ gêìn àêëy maâ xa thêåt, Chuyïån giúâ nhû àaä chuyïån àúâi sau. Tùång aáo baâo thö tònh baån cuä, Nghôa khñ rúâi xa keã baåc àêìu. Àûâng buöìn töi úã xa, khöng baån, Höìng Lam àuã ngùæm àúä buöìn àau.



481 Ài sùn

Ngûúâi quñ cöng danh, muä aáo daâi, Coân ta vui thuá vúái bêìy nai. Nuöi àïí cêìu vui, khöng cêìu lúåi, Haâng ngaây sùn bùæn, haåi gò ai? Trong àaám coã thúm con xaå nguã, Con choá sùn möìi, tiïëng suãa dai. Tao nhaä thuá vui ngûúâi möåt caách, Cêìn gò ö loång, aáo cên àai.



482 Ngöìi möåt mònh trïn söng La Phuâ(1)

Dûúái lêìu lúâ lûäng nûúác söng sêu, Trêìm ngêm ngûúâi àûáng, nghô trïn lêìu. Hïët chiïìu laåi saáng mêy thay àöíi, Nhû soáng dêåp dúân àang àuöíi nhau. Ngùæn nguãi cuöåc àúâi nhû giêëc möång, Chúåt nhúá Höìng Sún(2) loâng quùån àau. Möåt mònh vúái boáng mònh yïn lùång, Trïn vaåt aáo daâi dñnh súåi rêu.



483 Trùng non

Hêëp thuå vêìng dûúng chiïëu suöët ngaây, Trùng non möìng böën maãnh, chûa àêìy. Nhû mùåt Hùçng Nga vûâa heá múã, Nhû cung traáng sô chûãa lïn dêy. Sûúng trùæng àêìy sên nhû gúåi nguã, Quan sún nghòn dùåm aánh trùng gêìy. Bïn bïën La Phuâ ngöìi nghô ngúåi, Nuái Höìng chùæc laåi nhúá àïm nay.



484 Ngùæm caãnh chiïìu

trïn söng Thanh Quyïët(1) Chöî cuöëi cêìu phao laâ caánh àöìng, Xa xa nuái biïëc uöën hònh cong. Baác tiïìu gaánh cuãi men àûúâng vùæng, Triïìu dêng, thuyïìn caá cuäng xuöi doâng. Söng xuên nhû ngêåp trong cêy cöëi, Laác àaác dùm nhaâ doåc meáp söng. Ngûúác mùæt nhòn lïn tòm quï cuä, Chó thêëy trúâi mêy vaâ chim höìng.



485 Söng Àöìng Lung

Àöìng Lung man maác chaãy àïm ngaây, Mang buöìn thïë tuåc chuyïån xûa nay. Àêìu ghïình trêu mïåt àang nùçm nghó, Bïn baäi lau giaâ coâ trùæng bay. Nuái chiïìu xanh nhaåt buöìn trú troåi, Àiïëm nhoã thu vûúng khoám truác gêìy. Theâm àûúåc thaãnh thúi nhû caánh nhaån, Bao lêu múái hïët núå àúâi naây?



486 Trïn àûúâng Laång Sún

Coá khe, coá nuái, coá rûâng cêy, Cho ai muöën söëng êín núi naây. Thanh thaãn sû ngöìi bïn khoám truác, Treã cûúäi lûng trêu haát suöët ngaây. Soi gûúng thêëy toác hai phêìn baåc, Nhúá nhaâ àïm nguã thêëy toaân mêy. Trong xoám öng giaâ ngöìi röîi viïåc, Chó vò khöng coá saách trong tay.



487 Àoåc truyïån vïì naâng Tiïíu Thanh(1)

Vûúân caãnh Têy Höì thaânh baäi hoang, Möåt mònh, tûåa cûãa àoåc vaâi trang. Bûác veä coá thêìn thïm thûúng tiïëc, Vùn chûúng baåc mïånh, vaå àaânh mang. Oan ûác hoãi trúâi, khöng hoãi àûúåc, Long àong ta cuäng giöëng nhû naâng. Ba trùm nùm nûäa ai coân thùæp Cho Töë Nhû naây möåt neán nhang?



488 Buöíi súám,

trïn àûúâng nuái Phûúång Hoaâng Ài, lo àûúâng trûúác mùåt, Trúâi chûa saáng, sûúng dùng. Lêìn theo dêëu chên höí, Cuöëi rûâng àoång aánh trùng. Toác ngùæn, khinh gioá thöíi, Sûác giaâ súå giaá bùng. Gùåp laäo tiïìu vui chuyïån - Baån àêu cûá ngang bùçng.



489 Thu àïën

Maãnh trùng trïn söng Hûúng, Gúåi bao nöîi sêìu thûúng. Thu àïën trïn toác baåc, Nêëm möì xanh bïn àûúâng. Coá thên laâ coá khöí, Khöng bïånh maâ trú xûúng. Ngoaái nhòn vïì quï cuä, Loâng xöën xang khaác thûúâng.



490 Tònh cúâ àeâ thú trïn vaách cöng quaán

Cung cêëm xuên taân, xuên sùæp qua, Nuái Ngûå bïn kia söng, xa xa. Xuên theo doâng nûúác tûâ àêu àïën? Chûác quan nho nhoã phaãi xa nhaâ. Sêìm sêåp àïm mûa, trúâi nöíi gioá, Trïn giûúâng nùçm laånh möåt mònh ta. Hoa àaâo chúá cêåy Thêìn Xuên quyá(1) Dò Gioá phuä phaâng àang àúåi hoa!(2)



491 Tònh cúâ laâm thú

Sên thïìm tröëng troåi giûäa àïm àöng, Chaây khuya àêåp vaãi thöín thûác loâng. Trùng saáng, nhaâ sêu reâm phuã kñn, Laá chuöëi xön xao, gioá chêåt phoâng. Mûúâi miïång àoâi ùn ngoaâi nuái bùæc, Möåt mònh thên öëm phña thaânh àöng. Beâ baån traách ta mú möång haäo, Àúâi naây thûã hoãi coá ai khöng?



492 Ngöìi trong àïm

Khoá nguã, böën bïì dïë khoác than, Rúâi giûúâng ra àûáng tûåa lan can. Gioá lùång sûúng muâ giùng saát àêët, Chi chñt trúâi sao, trùng àaä taân. Uöëng rûúåu, caái buöìn xûa laåi àïën, Baåc àêìu maâ vêîn phaãi lo ùn. Theâm àûúåc nhû xûa vui, cûá haát, Tònh quï, rau coã söëng an nhaân.



493 Tùång ngûúâi

Xoám vùæng, bïn kia suöëi nûúác àêìy, Coá ngûúâi cao sô söëng trong mêy. Khöng ra khoãi cûãa, khöng ganh tõ, Têån tûúâng am hiïíu chuyïån àöng têy. Thu nhùæc chaáu con lo gùåt luáa, Xuên baån cuâng hûúu dûúái taán cêy. Nhûäng muöën tûâ quan, treo aáo muä, Àaân, rûúåu cuâng öng úã chöën naây!



494 Taåp ngêm

Thaânh bïn Nhêåt Lïå, trúâi xanh trong, Caái noáng vûâa tan, mêy bêåp böìng. Ngoaâi thaânh nuái nhuöåm maâu thu tñm, Cêy àêîm hoaâng hön phña cuöëi söng. Nùm ngoaái cuác vaâng nay laåi núã. Baåc àêìu àêët khaách, söëng maâ khöng. Lúä heån baån thïì, thêìm taå löîi Coã cêy, non nûúác xûá Lam Höìng.



495 Daåo bûúác bïn söng

Xoäa toác haát ngöng, ài àoá àêy. Boáng chiïìu nhaân nhaåt phña àùçng têy. Ngû öng, chim nhaån chúi nhû baån, Vö cuâng, vö têån nûúác vaâ mêy. Khöng luåy, quyã thêìn chûa phaãi traách, Bêët taâi, lo phaåm löîi xûa nay. Haâng nùm thu vêîn maâu thu êëy, Chó taåi xa nhaâ , khaách chùèng hay.



496 Ngêîu nhiïn naãy yá thú

Chiïìu taâ, thaânh cöí boáng mêy che, Xanh rúân coã moåc saát chên àï. Chêët àêìy àöìng ruöång xûúng vö chuã, Laâm quan àêët khaách, caãnh ï chïì. Coá viïåc, lñnh hêìu lïn mùåt laáo, Thú phuá vïì giaâ muöën boã bï. Ngoaái tröng Höìng Lônh xa nghòn dùåm, Biïët hoãi ngûúâi naâo tin tûác quï?



497 Phaáo àaâi

Bùæc Nam möåt möëi, möåt non söng, (1) Phaáo àaâi boã vùæng phña thaânh àöng. Nuái lúã, àaá tan, thaânh vêîn vûäng, Chuyïån Haán Têìn xûa chùèng bêån loâng. Vöën àaä quaá nhiïìu xûúng maáu àöí, Cheám giïët bêy giúâ chùèng phaãi cöng. Vaâ buöíi thanh bònh, quan troång nhêët, Laâ lo caây cêëy viïåc nhaâ nöng.



498 Con ngûåa thaãi dûúái chên thaânh

Ngûåa ai giaâ thaãi àûáng bïn àûúâng, Da suâi, thên gheã, gêìy trú xûúng. Coã ngùæn, húi thu vûúng àaá laånh, Baäi chiïìu mêy phuã trùæng nhû sûúng. Buång àoái, khöng theâm xin böë thñ, Giaâ coân mú baáo nûúác, phuâ vûúng. Gùæng chõu gioá mûa cuâng àoái khaát, Thûã xem ai keã daám coi thûúâng.



499 Tröng chuâa Thiïn Thai(1)

Chuâa nuái Thiïn Thai úã phña àöng, Tûúãng xa - chó caách möåt doâng söng. Muâa thu, chuâa cöí vuâi trong laá, Sû àûáng trong mêy trùæng bêåp böìng. Àêìu baåc, thûúng thên coân lêån àêån, Khöng àûúåc vui cuâng mêy, suöëi trong. Nùm ngoaái àïën àêy coân thêëy roä, Caãnh Hûng thúâi trûúác chiïëc chuöng àöìng(2).



500 Ngaây thu chúåt hûáng

Àêët khaách höm nay chúám trúã trúâi, Múái thu maâ àaä reát tï ngûúâi. Nhúá quï, loâng gûãi theo mêy gioá, Thûúng nhaâ, buöìn ngùæm biïín xa khúi. Àïm qua bêët chúåt muâa thu àïën, Saáng dêåy buöìn thïm caãnh cuöëi àúâi. Tûå diïîu mònh giaâ nïn doån vuång, Sau thïìm kñn àùåc laá vaâng rúi...



501 Taã caãnh trong nuái

Truâng àiïåp nuái rûâng, àaá chêët cao, Dêy leo chùçng chõt, tûåa búâ raâo. Chùæc ngûúâi haái cuãi laâm cêy àöång, Giêåt mònh, con thuá chaåy nhanh sao. Rêîy àöët, coã xanh chûa kõp moåc, Àûúâng moân mêy trùæng phuã thanh tao. Thêìn nuái nhû ngùn phûúâng thïë tuåc, Cöë àem vaách àaá chùån àûúâng vaâo.



502 Thùng Long

Baåc àêìu coân àûúåc thêëy Thùng Long, Vêîn nguyïn nuái Taãn vúái söng Höìng. Thaânh múái laâm múâ cung àiïån cuä, Nhaâ nhûúâng àûúâng lúán chaåy song song. Baån treã ngaây xûa nay luöëng tuöíi, Con gaái quen xûa àaä coá chöìng. Trùçn troåc suöët àïm khöng nguã àûúåc, Ngoaâi thïìm múâ aão aánh trùng trong.



503 Trïn àûúâng Nam Quan(1)

Chiïëu vua ban xuöëng tûåa tin laânh, Nam Quan vûúåt aãi, chêìu vua Thanh. Möåt ngûåa, möåt xe, àêìu toác baåc, Hai tuêìn chó thêëy nuái maâu xanh. Ún vua nhû biïín chûa àïìn àaáp, Xuên êëm maâ loâng vêîn laånh tanh. Àûúâng vua rêët röång, khöng cêìn hoãi, Söng Minh thùèng hûúáng(2) túái kinh thaânh.



504 Tûác caãnh úã maåc phuã

Thanh la inh oãi têån bònh minh, Trûúác ngoån àeân con mònh vúái mònh. Xa nûúác mêëy tuêìn loâng àaä heáo, Chó thêëy ngûúâi dûng suöët löå trònh. Àûúâng nuái ngêåp buân ngang buång ngûåa, Trong rûâng yïu quaái àaä thaânh tinh. Qua àêy, lûä khaách buöìn vö haån, Bao giúâ múái àïën àûúåc Yïn Kinh.(1)



505 Tröng miïëu Quan Êm

úã núi heo huát nuái non naây, Miïëu thúâ Böì Taát àûúåc ai xêy? Hang àaá thaânh am ai kheáo àuåc, Tûúång vaâng àïm trûúác múái vïì àêy.(1) Nuái chiïìu tiïëng vûúån kïu da diïët, Sû nùçm, mêy lúáp lúáp ngûâng bay. Àöët möåt neán hûúng xua nghiïåp chûúáng, Ngoaái àêìu nhòn laåi thêëy toaân mêy.



506 Tûác caãnh ài thuyïìn

Àiïåp truâng Têy Viïåt(1) lùæm gian nguy, Thùèng hûúáng chên trúâi thuyïìn cûá ài. Chim baäi daån ngûúâi saâ xuöëng caånh, Nuái àaá bïn söng daáng laå kyâ. Nhû chiïëc laá con, thuyïìn tröi nöíi, Thú phuá tûâ lêu chùèng hûáng gò. Maãi ngùæm Trung Hoa nhiïìu caãnh àeåp, Taåm thúâi quïn chuyïån phaãi chia ly.



507 Àïm àêåu thuyïìn úã Sún Àûúâng

Trûa nguã muöån quaá àaâ, Mùåt trúâi lùån xa xa. Nuái cao, trùng lïn muöån, Tûâ mui thuyïìn nhòn ra. Gioá maånh, neo thuyïìn súám, Àaä möåt nùm tröi qua. Àïm gheá thuyïìn saát nuái, Nghe vûúån hoát, nhúá nhaâ.



508 Mûa chiïìu úã Thûúng Ngö

Têìm Giang(1) mûa lúán, muöån giúâ ài, Thaânh Ngö chiïìu xïë soáng rêìm rò. Nûúác dêng ngêåp trùæng vuâng Tam Súã,(2) Mêy keáo múâ che kñn Cûãu Nghi.(3) Thuyïìn con khoá vûúåt miïìn Hoa Haå,(4) Toác daâi phên biïåt göëc ngûúâi Di.(5) Coân lêu múái àïën Tûúng Àaâm huyïån,(6) Uöëng rûúåu möåt mònh, nhúá nhõ phi(7)



509 Quï cuä Dûúng Phi(1)

Búâ söng hoa núã, nuái mêy bay, Nghe noái Dûúng Phi sinh àêët naây. Caác quan thaânh phöîng trú tûâ àêëy, Muön àúâi ngûúâi àeåp bõ oan lêy. Têy Giao(2) goâ lúán thaânh san phùèng, Nam Nöåi(3) bêy giúâ toaân coã may. Baåc mïånh, hoa rúi tòm chùèng thêëy, Dûúái thaânh gioá thöíi, khiïën buöìn thay.



510 Trong cöng quaán úã Quïë Lêm

Ngoaâi vûúân àom àoám lêåp loâe xanh, Thïìm vùæng, sûúng àïm, gioá maát laânh. Àïm laånh nhû lûu höìn quó aám, Ngoaâi maân bêìy muöîi àoái vêy quanh. Vú vêín buöìn lo, xuên chùèng àïën, Sùæp giaâ, nùm thaáng cûá tröi nhanh. Mònh chuyïån vúái mònh cho àïën saáng, Coá tiïëng thanh la phña cuöëi thaânh.



511 Àïì sau têåp thú Vi, Lû (1)

Ngûúâi thú khöng àûúåc thêëy, Thêëy thú nhû thêëy ngûúâi. Nhû kho baáu trïn nuái, Nhû haåc bay chúi vúi. Dïî huát nhau kim caãi, Viïåt Höì(2) khoá thên chúi. Sau Tam Àûúâng(3) laâ hïët, Chùèng coân thú trïn àúâi.



512 Àïm àêåu thuyïìn trïn söng Tûúng

Theo söng ài möåt maåch, Suöët saáu mûúi dùåm àûúâng. Mêy dùng, che Nguä Lônh,(3) Trùng saáng khùæp Tam Tûúng.(4) Bïën xûa giúâ àaä khaác, Nhòn chùèng thêëy quï hûúng. Haåc àïën, ngûúâi khöng àïën, (1) Chiïìu, cêy xanh laå thûúâng.



513 Àïën Tûúng Àaâm(2), viïëng Tam Lû àaåi phu(3)

(Baâi möåt) Hai nghòn nùm vùæng boáng hiïìn lûúng, Núi naây lan vêîn thoaãng muâi hûúng. Ba nùm xa nûúác buöìn khön xiïët, Súã Tûâ muön thuúã aáng vùn chûúng. Röìng caá àang coân, ngûúâi àaä khuêët, Thïm mêëy böng hoa moåc vïå àûúâng. Tòm maäi dêëu xûa, buöìn chùèng thêëy, Thu vïì, laá ruång vûúåt Nguyïn Tûúng. (4)



514 Àïën Tûúng Àaâm, viïëng Tam Lû àaåi phu

(Baâi hai) Oan höìn ngûúâi Súã(5) giûäa doâng söng, Mõt muâ mêy khoái, nûúác mïnh möng. Nïëu àúâi khöng coá àiïìu oan nghiïåt, Àêu coá Ly Tao(1) nöëi Quöëc Phong.(2) Thiïn haå mêëy ai thûúng mònh tónh, Böën phûúng khöng chöî gûãi têëm loâng. Khöng ñt ngûúâi nay ùn mùåc laå, (3) Bùæt chûúác maâ röìi chùèng giöëng öng.



515 Tröng vúâi àêët Súã

Kinh Tûúng nghòn dùåm àêët danh àö, Möåt nûãa coá söng, nûãa coá höì. Trúâi cho giaâu maånh nuöi chinh chiïën, Àêët chûâa khoaãng khuyïët caách Tam Ngö. Bêng khuêng gioá thöíi, buöìn quï cuä, Nûúác tröi cuöën hïët moåi mûu àöì. Àêu àêët Tön àoâi, Lûu chiïëm giûä?(4) Chó thêëy xanh rúân coã nhêëp nhö.



516 Möå Àöî Thiïëu Lùng(1) úã Löîi Dûúng(2)

(Baâi möåt) Muön thuúã lûu danh, muön thuúã hay, Trong loâng luön ngûúäng möå xûa nay. Tuâng baách Löîi Dûúng giúâ chùèng thêëy, Caá quêîy söng thu nöîi nhúá àêìy. Thûúng nhau chó biïët thêìm rúi lïå, Leä naâo öng khöí búãi thú hay? Chûáng lùæc àêìu xûa giúâ àaä khoãi? Dûúái möå àûâng cho quyã quêëy rêìy.



517 Möå Àöî Thiïëu Lùng úã Löîi Dûúng

(Baâi hai) Khi àoåc "nho quan àa ngöå thên",(3) Caâng thûúng Àöî Phuã gêëp trùm lêìn. Vùn gioãi, thú hay vö tñch sûå, Phaãi chïët àêët ngûúâi, luön àoái ùn. Gaái trai rïn khoác, nghe khöng núä, Thûúng ngûúâi nöíi tiïëng nhêët thú vùn. Buöìn ngùæm mêy chiïìu trïn àêët Löîi, Àïí thuyïìn lûúát nheå, soáng lùn tùn.



518 Àïm úã Tûúng Êm(1)

Khùæp núi thu àaä àïën, Trùng saáng nhoâe mùåt söng. Nhúá ngûúâi xûa giaáng chûác,(2) Chúåt bêng khuêng chaånh loâng. Tûâ phña têy nûúác chaãy, Vaâo Àöång Àònh mïnh möng. Àïm vùæng, àûâng ngêm nûäa, Àïí yïn loaâi giao long.



519 Lïn lêìu Nhaåc Dûúng(3)

Tûâ lêìu cao nhòn xuöëng, Phong caãnh àeåp ngêët ngêy. Mêy trùæng che Tam Súã, Chñn söng àöí vïì àêy. Chúåt nhúá xûa ai àoá, Ba lêìn say lêìu naây.(4)) Nhòn vïì quï chùèng thêëy, Buöìn vò vùæng chim bay.



520 Lêìu Hoaâng Haåc

Ngûúâi tiïn àêu àïën, tûå bao giúâ, Dêëu coân àïí laåi, tûåa trong mú. Nhûng giöëng chaâng Lû(1) mú vuåt tùæt, Haåc ài, lêìu vùæng, chó coân thú. (2) Coã cêy ngaây trûúác y nhû cuä, Khoái soáng ngoaâi hiïn vêîn mõt múâ. Khöng ai baây toã loâng xuác àöång, Gioá maát, trùng thanh cuäng hûäng húâ.



521 Ngùæm caãnh chiïìu úã Haán Dûúng(1)

Dêëu cuä Baá Vûúng giúâ àaä mêët, Söng Haán ngaây àïm vêîn cuöån doâng. Hai nuái hai búâ Ruâa vúái Haåc, Ngûúâi ài àïí laåi möåt lêìu khöng. Nhúâ thú cêy coã thaânh bêët diïåt, Hoaâng hön quï cuä vêën vûúng loâng. Chúåt nhúá àïm naâo ngöìi thöíi saáo, Baåch têìn, höìng liïåu moåc àêìy söng.



522 Trïn àûúâng Nhiïëp Khêíu(1)

Sûúng thu nhuöëm àoã caã rûâng phong, Con choá nhaâ ai suãa phña àöng. Gaâ lúån mêëy con, saâo luáa nïëp, Möåt daäy nhaâ tranh caånh meá àöìng. Àêìu baåc, thên giaâ coân lùån löåi, Ngaây àïm tú tûúãng nhúá Lam Höìng. Ài àaä möåt nùm, khi trúã laåi, Liïåu coân nhúá nöíi löëi vïì khöng?



523 Saáng súám, tûâ Lyá gia traåi ra ài

Mùåt trúâi coân sau nuái, Trúâi xanh trong, saáng dêìn. Trïn cêy, chim coân nguã, Àûúâng àaä röån tiïëng chên. Laåi caãnh àúâi têët bêåt, Ngûúâi ngûúâi lo kiïëm ùn. Choá ai suãa àêìu xoám, Chùæc àêëy coá cao nhên.



524 Qua söng Hoaâi, caãm nhúá Vùn thûâa tûúáng(1) Nuái söng ngaây trûúác vêîn y nguyïn, Loâng trung thûâa tûúáng àûúåc lûu truyïìn. Bao giúâ trúã laåi miïìn Giang Haå, Söng Hoaâi(2) tûâ biïåt, loâng chûa yïn. Caái àau döìn neán, thú nhoâe maáu, Nöîi húân trúã laåi hoáa chim quyïn. Phong tuåc Bùæc Nam giúâ nhû möåt,(3) Nhöån nhõp chiïìu höm nhûäng boáng thuyïìn.



525 Nùæng gùæt trïn àûúâng Haâ Nam

Haâ Nam, thaáng Taám tiïët thu hanh, Maâ trúâi vêîn noáng böën xung quanh. Choái chang dûúái nùæng ngûúâi lï bûúác, Trïn àûúâng ngûåa mïåt, chùèng ài nhanh. Hun huát àûúâng daâi, chim vùæng boáng, Moãi mùæt chúâ tröng ngoån gioá laânh. Quï hûúng phu traåm àêu khöng biïët, Nhûng nhòn àaä thêëy mïåt nhû anh.



526 Baãy mûúi hai ngöi möå giaã(1)

Hoang vu Thaânh Nghiïåp gioá àïm ngaây, Coã heáo, hoa taân, caãnh khaác thay. Uöíng möåt àúâi ngûúâi duâng trñ lûúåc, Àïí bao ngúâ vûåc maäi sau naây. Tiïëng xêëu coá chön, chön chùèng àûúåc, Xûúng taân bõ rûãa, chùèng hïì hay. Khaác miïëu Cêím Thaânh thúâ Tiïn chuã,(2) Baách tuâng xanh maäi àïën ngaây nay.



527 Lùng cuä cuãa Laån Tûúng Nhû(1)

Chó Lan Cöng tuy khoãe, Khöng duâng sûác, nhu mò. Khön kheáo àoâi àûúåc ngoåc, Haå mònh, traánh xe ài. Baão toaân cho nûúác Triïåu, Bia àaá vêîn coân ghi. Theån cho ai coá sûác, Maâ chùèng àûúåc ñch gò.



528 Tûác caãnh úã Haâm Àan(1)

Khoái chiïìu, liïîu ruä boáng xa xa, Caãnh àeåp Haâm Àan saách ngúåi ca. Àêy chöî phûúâng sùn xûa vêîn túái, Kia nghe tiïëng nhaåc nuái Vên Hoaâ. Nuái Höìng chúåt nhúá, theâm sùn thuá, Buöìn phaãi long àong luác yïëu giaâ. Nam Bùæc söng Hoaâng àïìu ngêåp luä, Coá tin, àêu dïî nhùæn vïì nhaâ.



529 Cêìu Dûå Nhûúång

Núi naây Dûå Nhûúång(1) àêm Tûúng Tûã, Ngûúâi sau vò thïë àùåt tïn cêìu. Dûå Nhûúång chïët röìi, khöng coân Triïåu, Cêìu cuä, àiïu taân àaám coã lau. Têëm gûúng trung nghôa muön àúâi saáng, Àaåo trúâi lûu maäi àïën muön sau. Keã aác qua àêy thûúâng mêët vña, Gioá laånh, trúâi àöng xaám möåt maâu.



530 Möå Lûu Linh

Caái gaä Lûu Linh(1) chó biïët say, Coân mang theo cuöëc - chïët chön ngay! Söëng coi vaån vêåt nhû nhau caã, Chïët coân lo xaác seä sao àêy. Möå àaä nghòn nùm àêìy gai nhoån, Àûúâng àúâi muön dùåm buåi muâ bay. Coân ta nhòn nhêån àúâi luön tónh, Nïn phaãi long àong, khöí thïë naây.



531 Núi Vinh Khaãi Kyâ(1) tûâng moát luáa

Ba niïìm vui cuöåc söëng, Chó möåt mònh öng hay. Söëng ngheâo chùèng hïì súå,. Khöng lo chïët sau naây. Giûäa caánh àöìng saát nuái, Moát luáa, haát suöët ngaây. Tiïëng thúm lûu truyïìn maäi, Cho àïën têån ngaây nay.



532 Möå Liïîu Haå Huïå(1)

Bïn cêìu Ngö Àiïëm, saát búâ söng, Dêîu tñch vêîn coân möå Liïîu Cöng. Chó möåt chûä hoâa, nïn bêåc thaánh, Bõ oan ba bêån vêîn cam loâng. Àöëi mùåt Ni Sún(2) coân nûúác Löî, Chó buöìn Àaåo Chñch(3) coá maâ khöng. Bia taân, chûä mêët, vuâi trong coã, Xe ngûåa xin dûâng, xuöëng viïëng öng!



533 Àïm úã Tûâ Chêu(1)

Traánh giùåc, ài àûúâng voâng, Àïm giaá laånh vûúåt söng. Phña Nam trùng rêët lúán, Phña Bùæc nuái nuái chöìng, Ngoaâi thaânh àêìy binh giaáp, Àêìy tiïëng nhaåc bïn trong. Trïn haâng dûúng truåi laá, Quaå kïu, nghe naäo loâng.



534 Möå Chu lang(1)

Thiïu tan mêëy chuåc vaån quên Taâo, Trûúång phu chñ lúán, bêåc anh haâo. Mûu lûúåc chó thua Gia Caát Lûúång, Tön Quyïìn laâ baån, laåi àöìng hao. Nhaâ Ngö suåp àöí, cung hoang phïë, Möå cöí anh huâng coã moåc cao. Hai Kiïìu(2) chön àêu, möì khöng thêëy, Nûãa àaâi Àöìng Tûúác(1) sêåp, buöìn sao.



535 Trïn àûúâng Töí Sún(1)

Coã heáo bïn àûúâng, chùèng thêëy hoa, Caát rúi lïn aáo khaách àûúâng xa. Buöìn baä trong rûâng phong ruång laá, Böën bïì nuái dûång, vùæng chim ca. Gùåp luác Lûúäng Haâ(2) luön chiïën sûå, Phaãi traánh, ài lêu, chaånh nhúá nhaâ. Maái toác baåc phú, àûúâng buåi àoã, Buöìn sao leo nuái giûäa nùæng taâ...



536 Tûúång Têìn Cöëi(1)

Caách Thiïn(2), lêìu ngoåc àöí lêu nay, Maâ tûúång gian thêìn vêîn àûáng àêy. Thên chïët suöët àúâi àêìy noåc àöåc, Sùæt söëng nghòn nùm nhuåc thïë naây. Vö ñch àaánh roi thùçng àaä chïët, Thûúng giuâm nguåc töëi chïët ngûúâi ngay.(3) Cuâng bêåc trung thêìn thaânh bêët tûã, Tûúång àöìng cho hùæn, oaái oùm thay!



537 Trïn àûúâng Tiïìm Sún

Vöën rêët yïu Höìng Lônh, Nhêët laâ khi ài xa. Nay úã vuâng nuái laå, Maâ tûúãng nhû úã nhaâ. Trïn cêy, haåc laâm töí , Vûúån kïu, mêy la àaâ. Chùæc coá ngûúâi trong nuái, Nhûng khöng hïì biïët ta.



538 Traåm Têy Haâ(1)

Phña têy, bïn cêìu àaá, Vêîn xoám nhoã höm naâo. Doåc àûúâng lûa thûa truác, Tiïëng ngûúâi noái lao xao. Cêu àöëi xuên chúâ tïët, Raå àïí daânh bïn ao. Ngûúâi gùåp nhau khöng noái , Chó cûúâi, thay lúâi chaâo.



539 Ngêîu hûáng giûäa àûúâng

Rûâng thöng ven nuái, coã lú thú, Ngöín ngang möì maã tûå bao giúâ. Tûå taåi, tûå mònh, naâo biïët chïët, Hoa taân, hoa núã cûá thúâ ú. Uöíng cöng tûúái rûúåu ngaây Phuác Laåp,(1) Sang giaâu cuäng chó giöëng giêëc mú. Trùm nùm röët cuöåc àïìu thïë caã, Ngoaái tröng chó thêëy àaám mêy múâ.



540 Trïn àûúâng Hoaâng Mai(1)

Hïët Ngö röìi àïën Súã, Nuái nuái doåc àûúâng ài. Nhûäng muöën xem cho hïët, Àêìu baåc, biïët laâm gò? Àöång Àònh soáng xuên nöíi, Haânh, Nhaåc, nuái xanh rò. Phaãi ài ba thaáng nûäa, Coân kõp ngùæm tûúâng vi.



541 Lïn thuyïìn ra ài

Àöng Nam àûúâng ài hïët, Thoùæt àaä möåt nùm trúâi. Giúâ theo söng Giang Haán, Àïën höì Àöång Àònh chúi. Ngûúâi coá gêìy hún trûúác, Söng vêîn nhû bao àúâi. Núi xûa ngêm Lêìu Haåc,(1) Mêy trùæng vêîn àêìy trúâi.



NGUYÏÎN KHUYÏËN Taác giaã: Xem phêìn thú böën cêu

542 Nuái Duåc Thuyá(1)

Ai àùåt tïn Duåc Thuyá,(1) Nuái àaä coá tûâ lêu. Bïn söng ngöi chuâa cöí, Vaách nuái möåt maái lêìu. Thùng Phuã(2) bia coân àoá, Sû Tuïå Viïîn(3) úã àêu? Boáng taâ thïm hoaâi cöí, Chim hoát gúåi thïm sêìu.



543 Sau khi say

Caái ao nûãa mêîu, tuöíi nùm mûúi, Say, bïn cûãa söí, cûá nùçm chúi. Löëi ài coã uöën thaânh àai aáo, Ao buân mùåt nûúác caánh sen rúi. Luác nhaân, chó rûúåu laâ tri kyã, Cêu thú ngêm vùåt chùèng cêìn ngûúâi. Xuên taân mùæt keám khöng nhòn roä, Chó thêëy lom lem saáng mùåt trúâi.



544 Maån hûáng

Caáo viïåc kinh àö, söëng úã nhaâ, Mêëy nùm ngheâo öëm chó mònh ta. Trûúác cûãa mùåt trúâi thu boáng ngùæn, Ngoaâi sên gioá thöíi khoám tre ngaâ. Laäo nöng biïët ruöång cùçn hay töët, Ngûúâi buön hiïíu roä àêëu non giaâ. Hûáng lïn, chó baån cuâng chai rûúåu, Ngöìi nhòn ngoån nuái biïëc xa xa.



545 Àïm xuên, thûúng con thiïu thên

Thûúng ngûúi caánh moãng, phêån yïëu heân, Maâ daám quang minh chïët trûúác àeân. Hoaãng súå chïët liïìn laâ möåt nheä, Ung dung maâ chïët, àaáng nïu tïn. Tri nùng trúâi phuá coân chûa mêët, Chùèng maâng danh lúåi àúåi kïì bïn. Àeân dêîu giïët ngûúi, loâng vêîn xoát, Thaânh tro, ngêën lïå vêîn coân hoen.



546

Caãm nghô nhên dõp trung thu nùm Giaáp Thên (1884) úã Haâ Nöåi, viïët gûãi cho baån àöìng niïn laâ öng cûã hoå Ngö

Cuâng nhau àoán Tïët úã àêët naây, Giúâ àaä mûúâi nùm, caãnh àöíi thay. Àeân höìng nïën àoã, hû maâ thêåt, Muä trùæng, duâ xanh ta lêîn Têy. Tö Giang soáng vöî nhû tûác giêån, Nuâng Lônh cö àún maãnh nguyïåt gêìy. Nghe noái ài àêu giúâ bõ cêëm, Coá nhúá lêìn ta daåo trûúác àêy?



547 Àêìu heâ

Saáo diïìu vùng vùèng tûå àêu xa, Bïn ao, sen àaä núã àïm qua. Saáng dêåy khöng ngúâ heâ àaä àïën, Trïn caânh, àêu àoá coá chim ca. Vúå chïët, nùçm lo öng haâng xoám, Caäi nhau inh oãi böën nùm baâ. Nhûäng muöën daåo chúi cho khuêy khoaã, Nhûng mùæt laåi àau, phaãi úã nhaâ.



548 Ngaây heâ hûãng nùæng

Àûúåc ngaây hûãng nùæng, ngûúác lïn tröng, Trong mêy thêëp thoaáng mùåt trúâi höìng. Tùçm àoái, àoâi ùn, àang tónh dêåy, Luáa múái ngêåm húi àaä tröí àoâng. Chuá beá luâa trêu thong thaã bûúác, Nhaâ bïn, öng laäo laåi thùm àöìng. Tûåa cûãa möåt mònh, ngöìi uöëng rûúåu, Quaå vïì, tha raác lûúån trïn khöng.



549 Ngùæm caãnh chiïìu heâ

Thaáng Tû, trúâi àaä noáng gùæt gay, Sùæp döng, chim nhaáo nhaác trïn cêy. Phuå nûä nuöi tùçm lo chùæn gioá, Ngûúâi nhaâ phúi luáa doån luön tay. Ham viïåc, nhiïìu ngûúâi coân cuöëc xúái, Mùåt trúâi le loái giûäa têìng mêy. Ai ai cuäng bêån, khöng ai röîi, Xoaä toác ngöìi chúi chó laäo naây!



550 Ngaây heâ thùm ngûúâi anh em bïn ngoaåi laâ baác Àùång, khi trúã vïì laâm

thú Chöëng gêåy, men theo löëi coã daây, Túái thùm baác Àùång úã thön naây. Rêu toác caã hai àïìu àiïím baåc, Nûãa xoám bêy giúâ àaä àöíi thay. Thêëy ngûúâi, con choá nhaâ bïn suãa, Traánh nùæng, trêu nùçm dûúái göëc cêy. Thêìm khen thêåt kheáo, öng trúâi khoeã, Saáo gioá vi vu thöíi suöët ngaây.



551 Tiïîn hoåc troâ laâ Nghôa àõnh Sûá quên Lï Nhû Baåch, nhên tiïån gûãi caác

hoåc troâ úã kinh thaânh Kinh thaânh tûâ biïåt, baãy nùm sau, Gùåp anh, nhúá baån cuä tûâ lêu. Gioá buåi mõt múâ ngûúâi möåt ngaã, Bêy giúâ thêëy mùåt coá ngúâ àêu. Nghô àïën buát nghiïn, traâo nûúác mùæt, Ngûúác nhòn söng nuái nhûäng buöìn àau. Anh vïì nhùæn höå ngûúâi quen biïët: Huyïìn aán(1) tiïn sinh àaä baåc àêìu.



552 Nhúá nuái Long Àoåi

öëm, chùèng thùm chuâa kïí àaä lêu, Nhúá cuöåc chúi xûa, nhûäng luöëng sêìu. Chuâa cöí böën bïn, cêy vúái àaá, Sû ngheâo, mêy khoái nguã kïì nhau. Tre boåc mêëy têìng che mêët löëi, Ai àûáng àúåi thuyïìn bïn baäi dêu. Tiïíu àöìng quïn caã chuöng giúâ ngoå, Öng giaâ nùçm nguã dûúái göëc cau.



553 Tïët trung thu khöng coá trùng, ba ngaây sau böîng nhiïn trúâi taånh,

caãm taác Khöng nhiïìu söng nuái chöën àöìng quï, Caãnh buöìn, gioá laånh thöíi se se. Trung thu trúâi töëi, khöng trùng saáng, Khiïën laäo giaâ naây thïm uã ï. Thú phuá chua cay thaânh biïëm nhaä, Caãnh nhuöëm húi thu thïm naäo nïì. Bêët chúåt mêy tan, trúâi laåi saáng, Möåt boáng thuyïìn con bïn khoám tre.



554 Höì Hoaân Kiïëm

Ba mûúi nùm vùæng, gùåp bêy giúâ, Caãnh sùæc ngaây xûa àaä nhaåt múâ. Nhaâ tranh, cöíng göî thaânh lêìu àaá, Àïm nghe tiïëng suáng, vùæng àaân thú. Chim eán coá vïì, quïn chöën cuä, Núi àaân coâ nguã khoái nhû tú. Nùm trùm nùm trûúác vuâng vùn vêåt, Nay soát möåt mònh ngoån nuái trú.



555 Khoác vúå

Nùm mûúi nùm chùén söëng cuâng nhau, Giêëc möång hoa hoâe vuåt qua mau. Thaânh giêëc nghòn thu trong nêëm möå, Ai röìi cuäng chïët, khaác gò àêu. Coá thïí nhûäng ngûúâi trïn coäi Phêåt, Khöng thñch ngûúâi àúâi than khoác lêu. Söëng taám trùm nùm nhû Baânh Töí, Phaãi biïët bao lêìn thïm khöí àau?



556 Tûác sûå

Möåt mònh bïn cûãa söí, Mûa dêìm, daâi lï thï. Reát lêu, luáa chñn muöån, Mêy nùång, nuái thêëp teâ. Ngêëm nûúác, tûúâng rïu möëc, Rûúåu nhiïìu, buöìn uã ï. Khöng biïët xuên àaä hïët, Möåt con eán bay vïì.



557 Noái chuyïån vúái baån

Xûa theo thêìy hoåc caã hai ta, Nay toác caã hai baåc, àaä giaâ. Àúâi lùæm àöíi thay khön nùæm bùæt, Chùèng ai treã maäi, tiïëc chi maâ. Chuyïån múái ngaây naâo thaânh chuyïån cuä, Haäi huâng giêëc möång cuãa àïm qua. Ûúác gò coá rûúåu Trung Sún(1) nhó, Uöëng say, tónh dêåy àaä thaái hoâa!



THÚ TÛÁ TUYÏÅT TRUNG QUÖËC VÛÚNG DUY Taác giaã: (701-761) ngûúâi Haâ Àöng (nay laâ Vônh Tïë, Sún Têy),

tïn chûä laâ Ma Cêåt, xuêët thên trong möåt gia àònh quan laåi lúán, àöî tiïën sô nùm Khai Nguyïn thûá 9 (721), tûâng laâm Hûäu têåp di, Thûúång thû hûäu thûâa... Cuöëi àúâi theo Phêåt, àûúåc ngûúâi àúâi tön laâ Phêåt Thi; coân laâ möåt hoåa sô thuãy mùåc rêët nöíi tiïëng. Taác phêím: "Vûúng Ma Cêåt têåp".

1 Khuác haát Võ Thaânh

Võ Thaânh(1) mûa buåi trùæng nhû mêy. Chúám xuên, quaán rûúåu nuå àêìy cêy. Ra khoãi Dûúng Quan(2) laâ àêët laå. Naâo thïm cheán nûäa luác chia tay!



2 Traåi Möåc Lan(3)

Nuái thu veát nhùåt chuát hûúng ngaây, Lñu rñu chim rûâng àuöíi nhaån bay. Múâ múâ aão aão maâu cêy cöëi, Hoaâng hön sûúng nuái àaä rúi àêìy

3 Vuâng àêët thêëp Liïn Hoa(1)

Haái sen thûúâng vïì muöån, Vò baäi caát ven söng. Nheå khua cheâo àïí nûúác, Khöng ûúát caánh sen höìng.



4 Löåc Traåi(2))

Rûâng vùæng khöng thêëy ngûúâi, Nhûng nghe roä tiïëng cûúâi. Nùæng chiïìu va vaâo nuái, Lïn rïu xanh àang rúi.

5 Nuái Hoa Tûã(3))

Chim cûá chao lûúån maäi, Nuái nhêëp nhö ngaã maâu. Àûúâng viïìn daäy Hoa Tûã Nhòn böîng buöìn höìi lêu.



6 Luäng Tên Di(3)

Hoa phuâ dung núã choáp cêy xanh, Möåt vuâng àoã rûåc böën xung quanh. Bïn khe, nhaâ nhoã ngûúâi ài vùæng, Hoa böng múái núã, böng lòa caânh,

7 Vuäng Loan Gia(4)

Mûa thu, tûâ keä àaá Chaãy thaânh nhûäng doâng nöng. Con coâ súå, saâ xuöëng, Laåi vöåi vuát lïn khöng.



8 Tiïåp Dû hoå Ban(1)

(baâi möåt) Thêåt laå luâng, cûãa àoáng, Tiïåp Dû khöng àoán vua. Moåi ngûúâi trong vûúân uyïín Àang vui veã cûúâi àuâa.

9 Tiïåp Dû hoå Ban

(baâi hai) Àiïån vùæng ngûúâi, cûãa söí Lêåp loâe àom àoám bay. Àïm thu ngöìi tûåa trûúáng, Àeân múâ aão, lùæt lay.



10 Tiïåp Dû hoå Ban

(baâi ba) Ên vua ngaây möåt ñt, Trong cung coã uáa vaâng. Naäo loâng nghe saáo ngoåc - Xe vua àang ài ngang.

11 Thú tùång Thöi Hûng Töng(2) luác chia tay

Giúâ chia tay, dûâng ngûåa, Trúâi laånh, giûäa hoaâng hön. Phña trûúác phong caãnh àeåp, Nhûng möåt mònh vêîn buöìn.



12 Tûâ nuái, gûãi caác em gaái

úã àêy nhiïìu àaåo hûäu, Àoåc kinh, thiïìn suöët ngaây. Tûâ thaânh xa àûáng ngùæm Chùæc chó toaân thêëy mêy.

13 Bïn ngûåa, àoåc tiïîn chuá chñn hoå

Thöi ài Nam Sún(1) Chia tay goác thaânh cöí, Heån coá ngaây gùåp nhau. Ài ài, hoa àang àeåp, Àûâng àúåi luác phai maâu.



14 Chên dung Thöi Hûng Töng

Veä chuá luác coân treã, Nay chuá giaâ, rêu daâi. Nhûng giúâ ngûúâi quen chuá Biïët chuá xûa àeåp trai.

15 Laåi laâm thú khuyïn Buâi Àõch(2)

Biïët khoá maâ thoaát tuåc, Xa cuöåc söëng öìn aâo, Nhûng cûá chöëng gêåy göî Ài vïì hûúáng Nguöìn Àaâo!(3)



16 Thú vùåt

Xuên, laåi nghe chim hoát. Caânh mai laåi núã hoa. Buöìn buöìn nhòn nhaánh coã, E noá leo vaâo nhaâ.

17 Lúâi than thúã trong cung

Trùng laånh, muâi hoa nhû thêëm sûúng, Tiïëng àaân reáo rùæt cung Chiïu Dûúng. Nhû gioåt àöìng höì ai thïm nûúác. Àïí keáo daâi thïm gioåt chaán chûúâng.



18 Tùång Vi Muåc(1)

Cuâng nùång loâng mêy nuái, Khöng chõu vïì Àöng Sún. Chùæc àûúâng ài túái àêëy Giúâ coã moåc nhiïìu hún.

19 Ghi laåi

Mûa phuân, gaác múâ töëi, Khöng múã cûãa vò lûúâi. Nhòn àaám rïu chúåt thêëy Noá muöën baám aáo ngûúâi.



20 Tiïîn biïåt

Chiïìu, tiïîn nhau trong nuái, Vïì àoáng liïëp tranh daây. Sang nùm coã laåi moåc, Liïåu khaách coân túái àêy?

21 Gûãi chöìng úã xa

(baâi möåt) Chöìng haäo danh lñnh thuá, Vúå nhan sùæc phai dêìn. Trang àiïím xong lùång leä Khoác, ngùæm caânh hoa xuên.




(baâi böën) Àêìy sûúng muâ höm êëy Chaâng vaâ thiïëp chia tay. Giúâ àûáng nhòn chó thêëy Phña chaâng trúâi àêìy mêy.


(baâi nùm) Trùæng vaâ mïìm nhû luåa, Trùng rêët saáng àïm nay. Àïí soi loâng cuãa thiïëp Trùng saáng àïën raång ngaây.



24 Thuá àiïìn viïn

(baâi möåt) Haái hoa suáng vïì, gioá nöíi. Chöëng gêåy ven thön chiïìu taâ. Cêy Haånh(1) coá ngûúâi àaánh caá. Bïn suöëi Àaâo Hoa(2) coá nhaâ.


(baâi hai) Heâ maâ thöng nhû vêîn laånh. Xuên vïì coã moåc xanh non. Treã höìn nhiïn, khöng danh lúåi. Trêu thuöåc àûúâng tûå vïì thön.




(baâi böën) Hoa àaâo àoã ngêåm mûa àïm, Liïîu xanh mêìm non múái nhuá. Hoa ruång chûa queát ngoaâi thïìm, Chim hoát, khaách lûúâi vêîn nguã.


(baâi nùm) Uöëng rûúåu cuâng nhau bïn suöëi, Öm àaân ngöìi tûåa göëc thöng. Saáng beã böng quyâ phña bùæc, Àïm nùçm trong hang phña àöng.



28 Khuác haát vïì nhûäng ngûúâi treã tuöíi

Tên Phong(1) rûúåu quyá sùén, haâng ngaây Khaách treã Haâm Dûúng(2) vêîn túái àêy. Gùåp nhau caãm nhau maâ nêng cheán, Ngûåa buöåc bïn lêìu dûúái göëc cêy.

29 Than toác baåc

Ngaây naâo trai treã, giúâ rùng moám, Toác àen nay àaä trùæng trïn àêìu. Kiïëp ngûúâi bao chuyïån buöìn nhû vêåy, Khöng mong vaâo chuâa thò vaâo àêu?



30 Tiïët haân thûåc trïn söng Tõ(1)

Bïn thaânh Quaãng Vuä(2) buöíi cuöëi xuên, Khaách Mêën(3) lïn àûúâng, lïå ûúát khùn. Chim hoát, hoa rúi, cêy liïîu nhoã Nhòn khaách sang söng, boáng khuêët dêìn...

31 Khuác àïm thu

Gioåt nûúác àöìng höì tñ taách rúi. Trùng khuya múâ aão phña chên trúâi. Thu àïën, aáo chaâng chûa kõp gûãi, Xin àûâng rúi súám vêåy, sûúng úi.



32 Tùång quan Trung Thû hoå Tûã baâi ca

"Tröng nuái Chung Nam". Chiïìu, tûâ Tûã Vi(1) xuöëng. Àúâi oan traái nhiïìu bïì. Dûâng ngûåa bïn song thuå,(2) Maãi ngùæm caãnh, quïn vïì.

33 Lúâi tiïîn xuên

Ngûúâi giaâ thïm tûâng ngaây, Xuên ài röìi laåi àïën. Tiïëc gò caánh hoa bay, Sùén rûúåu, cûá nêng cheán



34 Thú àïì chúi trïn phiïën àaá

Chiïëc baân àaá nhoã dûúái luâm cêy, Bïn suöëi, long lanh cheán rûúåu àêìy. Nïëu quaã gioá xuên vö tri giaác, Sao xua hoa ruång àïën núi naây?

35 Thú vùåt

Baác vûâa tûâ quï ra, Chùæc biïët roä chuyïån nhaâ. Thïë buåi mai bïn giïëng Daåo naây vêîn nhiïìu hoa?



36 Quaán Truác Lyá

Hïët àaân röìi laåi haát, Möåt mònh giûäa rûâng cêy. Chó trùng vaâ gioá maát, Chùèng bõ ai quêëy rêìy.

37 Khe chim kïu

Ngûúâi nhaân, hoa quïë núã, Lùång im rûâng àïm heâ. Trùng moåc laâm chim súå, Giêåt mònh, kïu dûúái khe.



38 Khuác àïm thu

Vûâa múái chúám thu laånh àaä se, Chûa thay aáo moãng mùåc muâa heâ. Nghe maäi àaân àïm röìi cuäng chaán, Nhûng ngaåi phoâng khöng, chûa muöën vïì.

39 Tiïîn biïåt

Tiïîn ngûúâi Nam Phöë, lïå nhû mûa. Khi àïën Àöng Chêu xin haäy thûa, Nhùæn giuáp: Baån beâ ngaây möåt ñt, Khaác thúâi coân úã Laåc Dûúng xûa.



40 Cuâng vúái viïn ngoaåi Lû Tûúång thùm nhaâ trong rûâng cuãa xûã sô Thöi

Hûng Töng Cêy xanh, boáng rúåp maát núi núi, Rïu buåi khöng dêy, coá möåt ngûúâi Ngöìi dûúái göëc thöng, àêìu toác xoäa Mùæt trùæng nhòn quanh nhêån xeát àúâi.(1)

41 Tûác phu nhên(2)

Àêu vò àûúåc yïu mïën Maâ quïn mêët tònh xûa. Khoác, ngùæm hoa, lúâi ngheån Khöng noái gò vúái vua.



LYÁ BAÅCH Taác giaã: (701-762), tûå Thaái Baåch, hiïåu Thanh Liïn cû sô,

ngûúâi Luäng Têy (nay laâ Têìn An, Cam Tuác). Öng sinh úã Toaái Diïåp nay laâ vuâng Trung aá thuöåc Liïn Xö cuä. Àúâi öng chia laâm 5 thúâi kyâ chñnh. Thú öng phoáng khoaáng, bay bûúám, àûúåc ngûúâi àúâi tön laâ Tiïn Thi (cuâng vúái Thaánh Thi Àöî Phuã vaâ Phêåt Thi Vûúng Duy). Àûúng thúâi öng coá laâm möåt söë chûác quan nhoã, nhûng do tû tûúãng phoáng khoaáng, öng boã ài úã êín; nöíi tiïëng hay uöëng rûúåu.

Taác phêím: "Lyá Thaái Baåch têåp", khoaãng hún 1000 baâi thú coân lûu àûúåc.

42 Suy nghô trong àïm yïn tônh

Trùng baâng baåc bïn giûúâng Maâ cûá ngúä laâ sûúng. Ngêíng àêìu nhòn trùng saáng, Cuái àêìu nhúá quï hûúng.



43 Tùång ngûúâi àeåp gùåp giûäa àûúâng

Voá ngûåa phuä phaâng dêîm xaác hoa, Nùm sùæc mêy trúâi xe phoáng qua. Nêng reâm ngûúâi àeåp cûúâi e lïå: Nhaâ thiïëp maâu höìng úã phña xa.

44 Khuác haát cuãa ngûúâi xa nhaâ

Lan Lùng coá rûúåu uêët kim hûúng, Cheán ngoåc long lanh thêåt khaác thûúâng. Giaá chuã coá nhiïìu cho khaách uöëng Àïí say quïn caãnh söëng tha hûúng.



45 Tiïîn Maånh Haåo Nhiïn ài Quaãng Lùng(1)

Tiïîn baån xuöëng thuyïìn ài Dûúng Chêu. Hoa khoái thaáng Ba Hoaâng Haåc lêu(2) Caánh buöìm cöi cuát nhoâe trong gioá. Lú lûãng Trûúâng Giang daãi luåa mêìu.

46 Ài thuyïìn túái Giang Lùng(1)

Saáng thuyïìn rúâi bïën trúâi àêìy mêy. Baåch Àïë(2), Giang Lùng - chó möåt ngaây. Truâng àiïåp nuái rûâng chim, vûúån hoát. Thuyïìn nhû chiïëc laá nheå nhaâng bay.



47 Tûå khuêy khoaã

Maãi uöëng, quïn trúâi töëi, Trïn aáo àêìy hoa rúi. Dêåy, theo trùng doåc suöëi, Chim cuäng vùæng nhû ngûúâi.

48 Nhúá Àöng Sún

Xa Àöng Sún lêu ngaây, Tûúâng vi hoa mêëy àöå? Mêy trùæng tuå röìi bay, Nhaâ ai trùng chiïëu toã?



49 Lúâi hoãi àaáp trong nuái

Sao choån rûâng xanh, tröën sûå àúâi? Khöng àaáp, thêìm cûúâi, loâng thaãnh thúi. Nûúác chaãy, hoa àaâo tröi àeåp thïë, Àêy caãnh thêìn tiïn, àêu phaãi ngûúâi...

50 Tùång Uöng Luên(1)

Lïn thuyïìn, Lyá Baåch sùæp ài xa. Bêët chúåt trïn búâ röån tiïëng ca. Söng sêu coá thïí sêu nghòn thûúác, Khöng bùçng tònh baác tiïîn àûa ta.



51 Àònh Lao Lao(2)

Lao Lao - àònh tiïîn khaách, Chöën thûúng têm úã àúâi. Gioá hiïíu sêìu ly biïåt, Khöng bùæt liïîu xanh tûúi(3).

52 Baâi haát cö gaái nûúác Viïåt

Dûúái suöëi Gia Khï em haái sen, Thêëy khaách boã ài, vûâa laái thuyïìn, Lêîn vaâo hoa àoã, vûâa vui haát Khöng chõu laåi gêìn, khöng noái tïn.



53 úã Thanh Khï, nûãa àïm nghe tiïëng saáo

Saáo thöíi khuác Mai Hoa, Nuái laånh, bïën trùng taâ. Nûúác Ngö Khï trong vùæt, Naäo ruöåt keã xa nhaâ.

54 úã Kim Hûúng, tiïîn Vi Baát ài Têy Kinh

Biïåt ly, tònh khoá noái, Biïët bao giúâ gùåp nhau. Nhòn theo chó thêëy khoái, Khöng thêëy hònh baác àêu.



55 Khuác haát Keát Miïåt Tûã

Ngö Yïn nghôa khñ, lùæm anh haâo: Saáo àöí àêìy chò(1), caá giêëu dao(2). Mang nùång ên vua, liïìu söëng thaác, Thaái Sún coi nheå tûåa höìng mao.

56 Baâi ca úã bïën Hoaânh Giang(3)

Àoâ àïën quaán Hoaânh àûa khaách ài. Mêy àen phña biïín nùång nhû chò. Öng laái hoãi: "Trúâi àang nöíi gioá, Khaách muöën sang söng, coá viïåc gò?'



57 Cuâng quan Sûã Lang Trung uöëng rûúåu, nghe saáo trïn lêìu Hoaâng

Haåc Tûâ khi giaáng chûác xuöëng Trûúâng Sa, Ngong ngoáng Trûúâng An chùèng thêëy nhaâ. Hoaâng Haåc lêìu cao nghe saáo thöíi, Nhúá ngaây nghe khuác Laåc Mai Hoa.

58 Khuác haát vïì caác chaâng trai treã

Àaám treã Nguä Lùng vaâo chúå Kim, Ngûåa trùæng, yïn vaâng lûúát thêåt ïm. "Ài àêu, núä dêîm lïn hoa ruång?" Thûa: "Vaâo quaán rûúåu cuãa cö em".



59 Uöëng rûúåu cuâng ngûúâi úã êín trïn nuái

Vûâa uöëng, hai ngûúâi vûâa ngùæm hoa. Cheán möåt, cheán hai, röìi cheán ba... Ta say, muöën nguã, öng vïì trûúác. Mai saáng, mang àaân àïën gùåp ta!

60 Nhòn tûâ nuái Thiïn Mön

Thiïn Mön gaäy khuác, Súã Giang àiïn(1) Nuái cao sûâng sûäng àûáng hai bïn. Nûúác chaãy àïën àêy quay ngûúåc laåi. Chên trúâi àún àöåc chêëm thuyïìn àen.



61 Nghe Vûúng Xûúng Linh bõ giaáng chûác, phaãi ra Long Tiïu, gûãi

tùång baâi thú naây Dûúng Chêu cuöëc goåi, caánh hoa bay. Àûúâng túái Long Tiïu mêët mêëy ngaây? Loâng buöìn ta gûãi vaâo trùng saáng Theo ngûúâi ra têån Daå Lang têy.

62 Möëi tònh ai oaán

Cuöën reâm chêu, ngûúâi àeåp Ngöìi im chau maây ngaâi, Mùæt rûng rûng ngêën lïå - Khöng biïët loâng giêån ai



63 Ngöìi möåt mònh úã nuái Kñnh Àònh

Àaân chim bay ài hïët, Chó coân laåi àaám mêy. Cuâng ta ngùæm khöng chaán Laâ nuái Kñnh Àònh naây.

64 Khuác Trûúâng Mön oaán(1)

Xuên ài, xuên àïën àaä bao lêìn, Quïë Àiïån vaâng son uáa buåi trêìn. Trûúâng Mön chïnh chïëch, soi ngûúâi àeåp Laâ chiïëc gûúng troân trùng cuöëi xuên.



65 Nöîi giêån húân núi thïìm ngoåc

Thïìm ngoåc ûúát sûúng àïm, Chùn thêëm àêìy húi laånh. Buöìn, nhûäng muöën nêng reâm Ngùæm trùng thu lêëp laánh.

66 Baâi haát söng Luåc Thuãy

Söng Luåc Thuãy, trùng lïn Haái rau têìn; hoa sen Nhû coá gò muöën noái Laâm buöìn khaách trïn thuyïìn.



67 Tùång vúå

Ba trùm saáu chuåc ngaây, Ngaây naâo cuäng uöëng say. Tiïëng laâ vúå Lyá Baåch Maâ phaãi khöí thïë naây!

68 Ngùæm caãnh cuä àaâi Cö Tö

Khuác haát Lùng Ca, liïîu mêëy haâng Chúám xuên, heá nuå giûäa vûúân hoang. Vêìng trùng tûâng àûúåc Têy Thi ngùæm Giúâ tröi àún àöåc giûäa Têy Giang.



69 Àïm xuên súã Laåc Dûúng, nghe tiïëng saáo

Nhaâ ai saáo ngoåc thöíi du dûúng Theo gioá ngên vang khùæp Laåc Dûúng. Saáo laåi thöíi baâi buöìn "Beã liïîu", Ai nghe khöng chaånh nhúá quï hûúng.

70 Thú àïì trïn bia Bùæc Taå

Laâm quan phaãi àöíi tïn Trûúâng Sa, Ngoaái laåi Trûúâng An chùèng thêëy nhaâ. Chó nghe tûâ phña lêìu Hoaâng Haåc Saáo buöìn ai thöíi "Laåc Mai Hoa".



71 Baâi haát vêìng trùng nuái Nga My

Nûãa vêìng trùng saáng nuái Nga My, Trùng soi xuöëng nûúác, nûúác tröi ài. Rúâi bïën Thanh Khï vïì Thuåc Giaáp, Chúâ maäi tin anh, chùèng thêëy gò.

72 Tiïëp hònh böå thõ lang laâ Chuá Hoa vaâ trung thû xaá nhên Giaã Chñ khi ài

chúi höì Àöång Àònh Àöång Àònh, trùng saáng phña búâ têy, Phña bùæc Tiïu Tûúng chim nhaån bay. Maãi haát trïn thuyïìn baâi "Baåch trûä", Sûúng ûúát bao giúâ aáo khaách say.



73 Khuác haát haái sen úã khe Nhûúåc Da

Mêëy cö gaái treã haái hoa sen, Chöëc chöëc tiïëng cûúâi laåi röå lïn. Trêm caâi, nhû nûúác, lung linh nùæng, Gioá tung taâ aáo bay hai bïn.



ÀÖÎ PHUÃ Taác giaã: (712-770), tûå Tûã Myä, quï Tûúng Àûúng (Haâ Bùæc),

möåt trong nhûäng nhaâ thú vô àaåi nhêët àúâi Àûúâng. Taác phêím: Coân lûu laåi àûúåc hún 1400 baâi.

74 Caãm taác

Dúã, hay - tûå mònh biïët. Nghiïåp vùn, nghiïåp caã àúâi. Möîi ngûúâi möåt caách viïët, Keão àúâi sau chï cûúâi.



75 Tuyïåt cuá

Rñu rñt àöi oanh trong liïîu biïëc, Nheâ nheå trúâi xanh nêng caánh coâ. Ngoaâi song, Têy Lônh nghòn thu tuyïët, Thuyïìn thuyïìn àang àêåu bïën Àöng Ngö.

76 Tuyïåt cuá

Trïn nïìn nûúác biïëc chim caâng trùæng, Hoa àoã hún nhiïìu nhúâ laá cêy. Xuên naây coá leä khöng vïì àûúåc Vêåy biïët xuên naâo vïì àûúåc àêy?



77 Chúåt hûáng

Àûúâng trùæng hoa dûúng; nhûäng laá sen Troân xanh trïn suöëi nhû àöìng tiïìn. Mêìm mùng kheä nhuá khöng ai thêëy. Trïn caát võt trúâi àang nguã yïn..

78 Chúåt hûáng

Nhûäng muöën túái núi suöëi khúãi àêìu. Möåt mònh chöëng gêåy giûäa Phûúng Chêu. Cuöìng àiïn gioá thöíi, oùçn tú liïîu, Nûúác cuöën hoa àaâo tröi túái àêu?



79 Tùång Lyá Baåch

Thu vïì nhúá caãnh ngùæm trùng lïn, Theån vúái Caát Höìng vò thuöëc tiïn(1). Ngang taâng, bûúáng bónh, kiïu, troång nghôa Ngaây naâo cuäng uöëng, haát nhû àiïn(2).

80 Tùång Hoa Khanh(1)

Cêím Thaânh(2) àaân saáo suöët àïm ngay, Nûãa tan vaâo gioá, nûãa vaâo mêy. Vöën cuãa thiïn cung, núi haå giúái Ai àaä tûâng nghe nhaåc khuác naây?



81 Tiïîn Haå Tiïm úã bïën söng

Buâi nguâi lïå nhoã luác xa nhau: Àaä baãy mûúi röìi, coân ài àêu! Thuyïìn nghiïng, gioá maånh, buöìn khi thêëy Trïn soáng baåc àêìu ngûúâi baåc àêìu.

82 Trung thu

Àïm nay laâ trung thu, Trúâi cao, trùng huyïìn aão. Ai coá tiïåc lêìu nam Maâ röån vang àaân saáo.



BAÅCH CÛ DÕ Taác giaã: (772-846) tûå Laåc Thiïn, cuöëi àúâi goåi laâ Hûúng Sún cû

sô, ngûúâi Thaái Nguyïn (Sún Têy); àöî tiïën sô nùm Trinh Nguyïn thûá 16 (800), gùåp thùng trêìm nhiïìu trong nghiïåp laâm quan. Thú öng göìm hai maãng lúán laâ phuáng duå vaâ trûä tònh thiïn nhiïn. Öng àaä saáng lêåp trûúâng phaái àïì cao tñnh hiïån thûåc trong thú, ngûúâi sau goåi laâ "Nguyïn Baåch thi phaái"; hiïån coân lûu laåi àûúåc "Baåch Thõ Trûúâng Khaánh têåp" gêìn 3000 baâi.

83 Trïn ao

Coá cö beá búi thuyïìn Tröåm haái vaâi böng sen. Vuång vïì khöng biïët giêëu, Àïí beâo daåt hai bïn.



84 Suöëi Baåch Vên(1)

Núi trúâi yïn tônh, nûúác lùn tùn, Tûâ nuái Thiïn Bònh, suöëi Baåch Vên Sao àöí xuöëng àêy, thaânh thaác chaãy, Cho soáng thïm to úã coäi trêìn?

85 úã huyïån Haâm Àan(2) àïm nhúá ngûúâi thên

Haâm Àan, àöng chñ, trûúác àeân hoa Chó möåt mònh ta vúái boáng ta. úã quï coá leä coân chûa nguã, Moåi ngûúâi àang nhùæc keã ài xa.



86 Trûåc Tónh Trung Thû(3)

Ty Luên gaác àoã, aánh dûúng taâ, Trïn lêìu chuöng àiïím gioåt ngên nga. Gêëp saách möåt mònh ngöìi, khöng baån - Tûã vi ngûúâi vúái tûã vi hoa.

87 Hoa haånh úã thön Triïåu

Thön Triïåu hoa höìng núã thaáng Ba, Ta àaä nhiïìu lêìn túái ngùæm hoa. Baãy mûúi ba tuöíi, nay lêìn cuöëi. Coá leä sang nùm àaä quaá giaâ.



88 Lúâi naâng Chiïu Quên(1)

Haán sûá luác vïì xin haäy thûa: Sùén saâng chuêín bõ chuöåc ta chûa? Nhan sùæc cuãa ta, vua coá hoãi, Àûâng noái bêy giúâ ta khaác xûa!

89 Tûå khuyïn mònh

Ài thi nùm êëy, dêîu ngheâo heân. aáo daâi àöíi rûúåu àaäi ngûúâi quen, Möåt àêëu mûúâi nghòn coân daám uöëng. Nay coá lûúng quan chùèng tiïëc tiïìn!



90 Chim veåt àoã

An Nam cöëng naåp veåt löng höìng, Biïët noái nhû ngûúâi - chuyïån têy àöng, Vùn chûúng, luên lyá àïìu am hiïíu... Gioãi thïë laâm sao thoaát khoãi löìng?

91 Hoa chùèng phaãi hoa

Hoa chùèng phaãi hoa, sûúng chùèng sûúng, Hònh nhû ngaây àaä raång ngoaâi àûúâng. Àïm xuên giêëc nguã nhû mêy moãng, Hïët tuå röìi tan, chùèng vêën vûúng.



92 Lúâi cung nûä

Khöng nguã nùm canh, lïå thêëm àêìy, Tiïëng àaân àaä tùæt, gioá maânh bay. Nhan sùæc chûa phai maâ gheã laånh(1) Tûåa göëi ngöìi nghiïng túái raång ngaây.

93 Hoãi Lûu Thêåp Cûãu

Coá voâ rûúåu múái cêët, Laåi sùén bïëp than höìng. Tuyïët àang rúi, trúâi laånh, Coá laâm möåt cheán khöng?



94 Bïn ao

Têy ao dûång nhaâ nhoã, Àöng ao tröìng khoám cêy Àïí àoán trùng vaâ gioá. Ai àoaán hiïíu àiïìu naây?

95 Nghó troå dûúái nuái

Troå möåt mònh dûúái nuái, Ài dûúái aánh trùng taâ. Tiïëng chaây giaä cöëi àaá Vang doåc suöëi xa xa.



96 Coá baån àïën thùm ban àïm

Chiïëu ngoaâi thïìm, gioá maát, Cheán rûúåu ngúâi aánh trùng. Möåt mònh àaä thêëy thñch, Coá baån, coân gò bùçng?

97 Mûa àïm

Dïë kïu röìi im lùång, Àeân hïët saáng laåi múâ. Rò raâo trïn laá chuöëi - Biïët laâ trúâi àang mûa.



98 Tiïëng dïë àïm thu

Trúâi töëi, ngoaâi cûãa söí Dïë rïìn rô khöng nguöi Laâm caâng thïm nhúá vúå. Mûa thu, buöìn tï ngûúâi.

99 Àïm cö àún àêìu thu

Cêy khö soi giïëng laånh, Tiïëng chaây vang trong sûúng. Nguã ngoaâi hiïn, chúåt tónh, Thêëy trùng saáng nûãa giûúâng.



100 Àïm àöng nghe tiïëng dïë

Tiïëng dïë àïm àöng nghe thêåt laå - Àang vui cuäng thêëy buöìn khöng àêu. Ta àaä giaâ röìi, nghe chaã súå, Ngûúâi treã àûâng nghe, kheáo baåc àêìu.

101 Suy nghô vïì caác kyä nûä cuãa öng Trûúng Böå Dõch àaä

mêët Cêìn ngûúâi muáa haát, múã hêìu bao Öng boã tiïìn mua gaái maá àaâo, Röìi daåy àuã troâ... öng kiïåt sûác, Chïët chùèng mang theo àûúåc aã naâo.



102 Ngaây mûúâi lùm thaáng giïng, úã Trûúâng An

Kinh thaânh nùm múái, caãnh vui tûúi. öëm phaãi úã nhaâ, chùèng daåo chúi. Trùng rùçm thaáng giïng, àïm trúâi maát, Nhûng vaån ngûúâi vui, buöìn möåt ngûúâi.

103 úã söng Khuác, nhúá Nguyïn Cûãu.

Buöìn vò vùæng baån, chùèng chúi xuên, Ba phêìn vui giaãm mêët hai phêìn. Saáng nay àaä thïë trong vûúân haånh Gùåp toaân ngûúâi laå, vùæng ngûúâi thên.



104 Baây toã nöîi loâng thay cho öng laäo haâng xoám

Con ngûúâi mong muöën chùèng bïìn lêu - Ngaây trûúác bêy giúâ khaác xa nhau. Trûúác mong choáng giaâ thaânh thöng thaái, Giúâ tiïëc thúâi gian nhuöåm trùæng àêìu.

105 Bïn baân tiïåc ngaây Truâng dûúng,

võnh cuác trùæng Trong vûúân têët caã hoa àïìu àoã, Möåt böng laåi trùæng, chùèng haâi hoaâ. Saáng nay cuäng vêåy, bïn baân tiïåc Moåi ngûúâi àïìu treã, chó ta giaâ.



106 Baâi haát úã hêåu cung

Khùn luåa suöët àïm lïå thêëm àêìy, Tiïëng àaân voång laåi têån lêìu têy. Nhan sùæc chûa phai, vua àaä chaán, Nghiïng tûåa loâ hûúng àïën raång ngaây.

107 Baâi haát haái sen

Laá sen lay àöång, nûúác chao chao, Thuyïìn reä hoa sen cûá lûúát vaâo. Gùåp chaâng muöën noái maâ cuái theån, Àïí chiïëc trêm vaâng rúi xuöëng ao.



108 Baâi haát thûúng xuên

Bïn thïìm, hoa àêåm nhaåt trïn cêy, Bïn cûãa chim oanh hoát suöët ngaây. Reâm ruä, maâ son nhoâe thêëm lïå, Thûúng tiïëc cho xuên, xuên chùèng hay.



SÊÌM THAN Taác giaã: Khöng roä nùm sinh nùm mêët, ngûúâi Nam Dûúng

(nay laâ huyïån Àùång, tónh Haâ Nam), àöî tiïën sô nùm Thiïn Baão thûá 3 (774), tûâng laâm Giaám chêìu thûá sûã. Taác phêím: Sêìm Than têåp.

109 Caãnh xuên, nhaâ trïn nuái

Vûúân Lûúng(1) caánh quaå giûäa chiïìu taâ, Xú xaác buöìn tïnh mêëy noác nhaâ. Trong sên khöng biïët ngûúâi ài hïët, Haáo hûác xuên vïì, cêy tröí hoa.



110 Thú àïì trïn cêy liïîu bïn cêìu söng Phêìn,

quêån Bònh Dûúng(1) Ngaây xûa ta àaä söëng núi naây, Nhiïìu nùm lûu laåc laåi vïì àêy. Khöng nhêån ra ta, nhòn laå lêîm, Cêy liïîu söng Phêìn thêåt àïën hay.

111 Bïn búâ söng Võ, nhúá Têìn Xuyïn

Söng Võ chaãy vïì àöng, Bao giúâ túái chêu Ung,(2) Xin gûãi vïì quï cuä Nûúác mùæt laånh àöi doâng.



112 Giêëc mú xuên

Àïm xuên gioá laånh thöíi qua giûúâng, Nhúá ngûúâi gùåp gúä giûäa söng Tûúng. Ngûúâi àeåp trong mú vïì chöëc laát, Nghòn dùåm Giang Nam vêîn vêën vûúng.

113 Tiïîn baån vïì kinh àö

Möåt mònh möåt ngûåa hûúáng vïì têy, Vung roi, ngûúâi ngûåa phoáng nhû bay. Thaáng Chñn Giao Haâ àûa tiïîn baån(3), Àïì thú trong tuyïët, lïå rúi àêìy.



114 Thaáng chñn haânh quên,

nhúá vûúân cuä úã Trûúâng An Xoám nhoã Àùng Cao(1), àõnh àïën àêy, Chùèng ai coá rûúåu uöëng kyâ say. Chúåt thûúng khoám cuác vûúân quï cuä. Giaá chi noá núã chiïën trûúâng naây.

115 Tûâ àaâi phong Muåc Tuác(1) gûãi vïì nhaâ

Bïn àaâi Muåc Tuác àoán muâa xuên, Höì Lû söng dûä, lïå àêìy khùn. Quï cuä vúå buöìn... Núi chiïën trêån Tûúáng sô buöìn hún àïën vaån lêìn.



116 Giûäa sa maåc, caãm taác

Xa nhaâ, rong ruöíi ngûåa vïì têy, Hai lêìn trùng khuyïët laåi trùng àêìy. Khöng lûãa, khöng ngûúâi, sa maåc röång, Biïët nguã núi naâo qua àïm nay?

117 Tûâ cûãa Ngoåc Quan(1),

gûãi cho quan chuã baå úã Trûúâng An Muön dùåm Trûúâng An úã phña àöng, Sao chùèng thûúng nhau viïët mêëy doâng. Ngoaãnh mùåt vïì têy, buöìn, àaä thïë Mai laåi hïët nùm, caãnh naäo loâng.



VÛÚNG TÑCH Taác giaã: (585-644), tûå Voä Cöng, ngûúâi Long Mön nay thuöåc

tónh Sún Têy. Tûâng laâm quan möåt thúâi gian röìi vïì nhaâ úã êín, vui thuá àiïìn viïn. Taác phêím: "Vûúng Voä Cöng têåp".

118 Sau khi say

Nguyïîn Tõch(1) ñt khi tónh, Àaâo Tiïìm(2) lùæm luác say. Trùm nùm nhû nhaáy mùæt, Vui, cûá haát suöët ngaây



119 Qua quaán rûúåu

Chùèng cêìn suy lúåi haåi, Cûá uöëng traân cung mêy. Taåi sao ta phaãi tónh Khi moåi ngûúâi àïìu say?



TRÊÌN TÛÃ NGANG Taác giaã: (656-689), tïn chûä Baá Ngoåc, ngûúâi Têìn Chêu, Xaå

Höìng (nay laâ Tûá Xuyïn), xuêët thên haâo phuá, tûâng laâm Hûäu thêåp di, sau boã quan vïì laâng, bõ tïn quan àõa phûúng vu khöëng boã nguåc, phêîn uêët maâ chïët. Taác phêím: "Trêìn Tûã Ngang thi têåp".

120 Trïn àûúâng ài U Chêu(3)

Chùèng thêëy ngûúâi ài trûúác, Khöng thêëy ngûúâi ài sau. Ngêîm àêët trúâi vö têån, Sao cêìm loâng khöng àau...



DÛÚNG QUYÁNH Taác giaã: (650-692), ngûúâi Hoa Dûúng, nay thuöåc Thiïìm Têy,

nöíi tiïëng gioãi thú vùn tûâ nhoã, thñch laâm thú nguä ngön. Taác phêím: "Doanh Xuyïn têåp".

121 Àïm, tiïîn Triïåu Tuáng

Ngûúâi ta àöìn hoå Triïåu Coá ngoåc quyá, nhiïìu vaâng. Tiïîn baác vïì túái phuã, Söng àêìy trùng, mïnh mang.



VÛÚNG BÖÅT Taác giaã: (650-676), tûå Tûã An, ngûúâi Haâng Chêu nay thuöåc

tónh Sún Têy, chaáu hoå cuãa Vûúng Tñch. Öng àûúåc tön vinh laâ möåt trong "Sú Àûúâng tûá kiïåt", taâi cao maâ danh phêån thêëp.

122 úã Trûúâng Giang xa xöi, chúåt muöën vïì quï

Caái buöìn nhiïìu ñt àaä nguöi ngoa, Nhûng vêîn bêng khuêng nöîi nhúá nhaâ. Chûa kïí chiïìu nay trúâi nöíi gioá, Laåi thïm laá ruång nuái xa xa.



123 Gaác Àùçng vûúng

(baâi möåt) Mêy trïn àêìm nûúác, soáng lùn tùn, Àöíi thay xuên haå àaä bao lêìn. Trong gaác con vua nay chùèng thêëy, Lùång leä Trûúâng Giang tröi trûúác sên

124

Thaáng chñn úã àêët Thuåc Voång Hûúng, truâng cûãu(1) phuát chia ly. Chiïëu laå, quï ngûúâi tiïîn khaách ài. Àêët dûä Nam Trung, ngûúâi àaä chaán, Tûâ xa chim nhaån àïën laâm gò?



LAÅC TÊN VÛÚNG Taác giaã: (626-684), ngûúâi Nghôa Ö, nay thuöåc tónh Chiïët

Giang, gioãi thú vùn tûâ nhoã, giûä nhiïìu chûác quan, thiïn vïì voä. Cuöëi àúâi coá saách cheáp öng thua trêån bõ giïët, coá nguöìn noái öng tûâ quan ài tu. Àûúåc xïëp laâ "Sú Àûúâng tûá kiïåt", cuâng vúái Vûúng Böåt, Dûúng Quyánh vaâ Lû Chiïëu Lên.

125 Tiïîn àûa bïn söng Dõch

Thaái tûã Àan tûác giêån, Toác dûång ngûúåc núi naây. Ngûúâi xûa khöng coân nûäa, Nûúác laånh àïën ngaây nay.



TRÛÚNG CÛÃU LINH Taác giaã: Khöng roä nùm sinh, nùm mêët, tïn chûä laâ Tûã Thoå, àöî

tiïën sô, laâm quan àïën chûác tïí tûúáng àúâi Khai nguyïn, bõ boån Lyá Lêm Phuã gieâm baáng, boã vïì nhaâ úã êín.

126 Tûâ ngaây chaâng xa em

Tûâ ngaây chaâng xa em, Chûa chaåm vaâo khung dïåt. Nhúá chaâng nhû trùng khuyïët Àang hao gêìy àïm àïm.



HAÅ TRI CHÛÚNG Taác giaã: (669-744), tïn chûä laâ Quyá Chên, ngûúâi Cöëi Kï (Thiïåu

Hûng, Chiïët Giang), tûâng giûä caác chûác Thõ Lang böå cöng kiïm Bñ Thû giaám hoåc sô viïån Têåp Hiïìn, cuöëi àúâi tûå xûng laâ Tûá Linh cuöìng khaách röìi tûâ quan vïì laâng. Taác phêím: "Haå Bó giaám têåp".

127 Viïët luác vïì thùm quï

Xa quï tûâ nhoã, giaâ quay laåi, Gioång vêîn nhû xûa, toác àöíi maâu. Treã nhòn khöng biïët ngûúâi quï cuä, Coân hoãi: Cêìn gò, öng túái àêu?



128 Thú àïì úã quaán riïng hoå Viïn

Chuã nhaâ vaâ khaách dêîu khöng quen, Cuâng ngöìi troâ chuyïån, ngùæm trùng lïn. Àûâng thêëy ta buöìn maâ goåi rûúåu. Trong tuái ta àêy cuäng coá tiïìn.



VÛÚNG CHI HOAÁN Taác giaã: (695-? ) ngûúâi Biïån Chêu (nay laâ tónh Sún Têy), cuâng

vúái Cao Thñch, Vûúng Xûúng Linh vaâ Sêìm Than miïu taã vïì biïn taái xuêët sùæc, nöíi tiïëng laâ böën nhaâ thú biïn taái lûâng danh; chó möåt ñt baâi thú àûúåc lûu truyïìn laåi.

129 Lïn lêìu Quaán Tûúác(1)

Söng Hoaâng hoâa vúái biïín, Nùæng nuái tùæt tûâ lêu. Muöën nhòn xa hún nûäa, Phaãi lïn tiïëp möåt lêìu.



TRÛÚNG HUÁC Taác giaã: (khoaãng nhûäng nùm trûúác sau 711), ngûúâi Giang Tö,

Tö Chêu, laâm Thûúâng hiïåu uáy, hay rûúåu, tûå xûng laâ Trûúng Àiïn, cuâng Lyá Baåch vaâ Buâi Uêín muáa kiïëm, laâm thú, goåi laâ "Tam tuyïåt".

130 Suöëi hoa àaâo

Cêìu treo thêëp thoaáng giûäa sûúng höìng. Hoãi thuyïìn àaánh caá àêåu ven söng: Suöët ngaây hoa ruång tröi theo suöëi, Àöång àaá bïn naâo, coá biïët khöng?



TRÛÚNG KÏë Taác giaã: Sinh vaâ mêët khoaãng trûúác sau nùm 766, tïn chûä laâ

Tûâ Töën, ngûúâi Nhûúng Chêu (nay laâ Höì Nam), àöî tiïën sô thúâi Thiïn Baão, laâm quan àïën chûác Tûâ Böå viïn ngoaåi lang.

131 Àïm àêåu thuyïìn úã bïën söng Phong Kiïìu(1)

Sûúng baåc, trùng taâ, phong àûáng yïn, Xoám chaâi lêëp loáe lûãa hai bïn. Àïm vùæng, tiïëng chuöng chuâa Nuái Laånh Tûâ phña Cö Tö voång túái thuyïìn.



LÛU PHÛÚNG BÒNH Taác giaã: Khöng roä nùm sinh, nùm mêët, laâ nhaâ thú nöíi tiïëng

thúâi Thõnh Àûúâng, hoåc gioãi nhûng khöng ài thi, suöët àúâi úã êín, ngûúâi quï Haâ Nam.

132 Khuác xuên oaán

Bïn song cûãa söí aánh dûúng taâ, Coân ûúát trïn baân gioåt lïå sa. Khöng thêëy ngûúâi àêu, nhaâ vùæng laånh, Caác cûãa ra vaâo keåt xaác hoa.



133 Trùng àïm

Nûãa nhaâ trùng chiïëu, saát lan can Laâ sao Bùæc Àêíu, aánh trùng taân. Húi xuên vûâa beán, àïm trúâi êëm, Ngoaâi vûúân tiïëng dïë àaä rêm ran.



TRÛÚNG QUÖËC PHUÅ Taác giaã: chûa roä tiïíu sûã.

134 Lúâi oaán

Bïn lêìu, àaâo lú thú, Mùåt höì hoa sen uáa. Daãi gêëm dïåt chûa xong, Tiïëng truâng xuyïn vaách luåa.



THÖI QUÖËC PHUå Chûa roä taác giaã

135 Cöí yá

Thïìm Hoaâng Kim queát saåch, Tuyïët bay nhû sûúng muâ. Buöng reâm, àaân tû lûå, Khöng núä ngùæm trùng thu.



LYÁ TÊÌN Taác giaã: (nùm sinh, nùm mêët khöng roä), tûå Àûác Tên, ngûúâi

Thoå Xûúng, Muåc Chêu, nay thuöåc tónh Chiïët Giang, baån thúâi treã cuãa Lûu Phûúng Bònh, àöî tiïën sô nùm Àaåi Trung thûá 8 (845) àúâi Àûúâng Tuyïn Töng. Taác phêím: "Kiïën Chêu Thûá Sûã têåp" göìm hún 200 baâi

136 Trïn àûúâng vïì quï, qua söng Haán

Ngoaâi nuái khöng tin tûác. Àöng hïët röìi xuên sang. Caâng gêìn, caâng thêëy súå, Khöng daám hoãi tin laâng.



TÛ KHÖNG ÀÖÌ Taác giaã: (837-908), tûå Biïíu Thaánh, ngûúâi Haâ Trung, nay

thuöåc Sún Têy, àöî tiïën sô nùm Haâm Thöng thûá 10 (869) àúâi Àûúâng uáy Töng, laâm quan möåt thúâi gian röìi vïì úã êín trong nuái. Taác phêím: "Tû Khöng biïíu Thaánh thi têåp".

137 Thú võnh luác lui vïì úã êín

Yïën hoát, mûâng khaách túái, Tiïîn ngûúâi, cêy núã hoa. Haäy vui vò xuên múái, Àûâng buöìn xuên àaä qua.



VÛÚNG GIAÁ Taác giaã: (Nùm sinh, nùm mêët khöng roä), tïn chûä Àaåi Duång,

ngûúâi Haâ Trung (nay laâ Vônh Tïë, Sún Têy); àöî tiïën sô nùm Àaåi Thuêån nguyïn niïn (891) àúâi Àûúâng Chiïu Töng, tûâng giûä caác chûác Thêåp Di, Hûäu Böí Khuyïët, Viïn ngoaåi lang böå lïî. Taác phêím: Toaân Àûúâng thi têåp coân 6 baâi cuãa öng.

138 Ngaây xuên, sau mûa

Hoa núã trûúác mûa, nhuåy trùæng ngêìn, Sau mûa hoa ruång, xaác àêìy sên. Bûúám ong bay sang vûúân haâng xoám, Tûúãng rùçng bïn êëy vêîn coân xuên.



KHÊÍU VI Taác giaã: Khöng roä nùm sinh, nùm mêët, ngûúâi Gia Hûng,

nay thuöåc tónh Chiïët Giang, laâm quan àïën chûác Thaái tûã hûäu thûá tûã; baån thên cuãa Vûúng Duy vaâ Lûu Trûúâng Khanh, thoå 96 tuöíi, thñch viïët thú nguä ngön.

139 Hoa lï úã Taã Dõch

Hoa lï trùæng hún tuyïët, Hûúng thêëm vaåt aáo mïìm. Gioá xuên khöng àûâng àûúåc, Thöíi hoa àïën têån thïìm.



THIÏN BAÃO CUNG NHÊN Taác giaã: (Nùm sinh, nùm mêët khöng roä), caã tïn hoå, quï quaán

vaâ cuöåc àúâi cuäng vêåy, chó biïët àêy laâ möåt cung nûä thúâi Thiïn Baão, àúâi Àûúâng Huyïìn Töng.

140 Laåi àïì thú trïn laá ngö àöìng

trong vûúân Thûúång uyïín Ra khoãi cêëm thaânh, chiïëc laá thú, Coá ai hoaå laåi, biïët bao giúâ? Giaá àûúåc ra ài nhû chiïëc laá Tröi giûäa doâng àúâi, thoãa ûúác mú.



TRÛÚNG BÊÅT Taác giaã: (Nùm sinh, nùm mêët khöng roä), tïn chûä laâ Tûå

Trûâng, ngûúâi Hoaâi Nam (nay laâ Dûúng Chêu, Giang Tö), laâm quan Huyïån uáy Nam Àûúâng röìi àïën Trung Thû xaá nhên. Taác phêím: Toaân Àûúâng Thi coá 19 baâi.

141 Thùm nhaâ hoå Taå

Ngaâ ngaâ tòm àïën Taå gia chúi, Lùæt leáo àûúâng hiïn chùèng thêëy ngûúâi. Chó trùng àa caãm trong vûúân vùæng, Buöìn buöìn soi boáng caánh hoa rúi.



LÛÚNG HOAÂNH Taác giaã: (Nùm sinh, nùm mêët khöng roä), tñnh tònh phoáng

khoaáng, nùm 40 tuöíi múái àûúåc giûä möåt chûác quan nhoã goåi laâ chêëp kñch; quen thên vúái Sêìm Than, Lyá Cöë, Tiïìn Khúãi. Toaân Àûúâng Thi coá 15 baâi cuãa öng.

142 Võnh tûúång göî

Àeäo göî, àeo tú laâm toác rêu, Nhû thêåt thoaáng nhòn, nhûng chöëc sau Khi diïîn xong troâ, nùçm möåt xoá. Àúâi ngûúâi cuäng vêåy, khaác gò àêu.



LYÁ ÀOAN Taác giaã: (Nùm sinh, nùm mêët khöng roä), tïn chûä laâ Chñnh

Kyã, tûå goåi mònh laâ Haânh Ngaåc u nhên, ngûúâi Triïåu Chêu, nay thuöåc tónh Haâ Bùæc, àöî Tiïën sô nùm Àaåi lõch thûá 5 (770). Cuöëi àúâi tûâ quan vïì úã êín taåi Haânh Sún. Taác phêím: "Lyá Àoan thi têåp" hiïån coân hún 180 baâi.

143 Vaái trùng múái

Múã reâm, thêëy trùng múái, Liïìn quyâ vaái trûúác sên. Khöng ai nghe lúâi khêën, Gioá thöíi bay daãi quêìn.



144 Àaân tranh

Ngûúâi àeåp ngöìi bïn cûãa Chúi àaân nhû moåi ngaây. Muöën Chu lang(1) àïí yá Cöë tònh gêíy nhêìm àêy.



LIÏÎU TÖNG NGUYÏN Taác giaã: (773-819) tûå Tûã Hêåu, ngûúâi Kinh Triïåu Vaån Niïn,

nay laâ Têy An, Thiïím Têy, àöî tiïën sô nùm Trinh Nguyïn thûá 9 (793), nùm thûá 14 (798) laåi àöî khoa Baác hoåc Hoùçng tûã, àûúåc giûä chûác giaám saát Ngûå sûã, sau bõ thêët suãng. Taác phêím: "Liïîu Haâ Àöng têåp".

145 Tuyïët trïn söng

Khöng boáng chim trong nuái, Khöng dêëu chên trïn àûúâng. Cö àún, thuyïìn öng laäo Rong cêu, cêu tuyïët sûúng.



146 Cuâng ài xem nuái vúái nhaâ sû Haåo Sú,

gûãi baån beâ thên thiïët úã Kinh Àö Thu àïën khöng àêu, buöìn vêën vûúng. Böën bïì nuái àûáng tûåa gûúm dûúng. Thên naây giaá biïën thaânh muön vaån Àïí tûâ àónh nuái ngoáng quï hûúng.



BÖÍNG KIÏËM BÖÅC Taác giaã: Khöng roä nùm sinh, nùm mêët, chó biïët laâ ngûúâi nö

böåc mang kiïëm cho chuã, nïn múái coá tïn Böíng Kiïëm Böåc, úã Haâm Dûúng, "Toaân Àûúâng Thi" coá ba baâi cuãa öng.

147 Thú

Con chim àêåu búâ giïëng, Moã ngêåm möåt böng hoa. Ngûúâi àeåp e chim súå, Khöng veán reâm nhòn xa.



HAÂN DUÄ Taác giaã: (768-824), tïn chûä laâ Thoaái Chi, ngûúâi Nam Dûúng,

chöëng laåi chuã trûúng cuãa Phêåt giaáo, khúãi xûúáng phong traâo tên vùn, rêët coá aãnh hûúãng àïën àûúng thúâi vaâ sau naây.

148 Àêìu xuên mûa nhoã

Nhû sûäa, mûa rúi ûúát laá caânh, Vaåt coã xanh maâ khöng phaãi xanh. Àêy suöët nùm xuên, gò cuäng àeåp, Àeåp hún khoái liïîu chöën àö thaânh.



149 Xuên muöån

Xuên chùèng dûâng lêu chúâ coã cêy Khoe sùæc trùm hoa, ngaây tiïëp ngaây Hoa dûúng àang ruång, khöng tònh yá, Chó biïët bay bay nhû tuyïët bay.



LYÁ ÑCH Taác giaã: (748-829), tûå Quên Ngu, ngûúâi Cö Taång, nay thuöåc

tónh Cam Tuác, àöî tiïën sô nùm 769, tûâng giûä nhiïìu chûác quan, túái Thûúång thû böå lïî. Taác phêím: coá "Lyá Quên Ngu thi têåp".

150 Àïm trïn thaânh Thuå Haâng(1), nghe tiïëng saáo Höìi Laåc(2) caát giùng ngúâi aánh tuyïët, Thuå Haâng boáng nguyïåt tùæm trong sûúng. Saáo àêu ai thöíi nghe day dûát Cho ngûúâi chiïën trêån nhúá quï hûúng.



ÀÛÚÂNG NGAÅN KHIÏM Taác giaã: Nùm sinh, nùm mêët khöng roä, tûå Mêåu Nghiïåp, ngûúâi

Kinh Chêu, nay thuöåc tónh Sún Têy; àöî tiïën sô nùm 861, laâm quan túái chûác Thûá sûã Laäng Chêu. Taác phêím: "Löåc Mön têåp", coân gêìn 200 baâi.

151 Nhaâ nhoã

Àïm khöng mêy tônh lùång, Trùng chïnh chïëch sau nhaâ. Buöìn caã vò thanh vùæng, Àêu chó vò caách xa



HAÂN THUYÁ VÊN Taác giaã: Nùm sinh, nùm mêët vaâ sûå nghiïåp khöng roä, tûúng

truyïìn laâ cung nhên àúâi Àûúâng Duyïn Töng, nay chó coân laåi baâi thú naây.

152 Thú àïì trïn laá àoã

Nûúác thò luön vöåi vaä, Ta trong cung ngöìi chúi. Nhúâ nûúác mang ra höå Baâi thú naây cho àúâi.



CAÁT NHA NHI Taác giaã: Nùm sinh, nùm mêët vaâ sûå nghiïåp khöng roä, coân ba

baâi thú trong "Toaân Àûúâng thi".

153 Nhúá chöìng

Chùèng sao trêm göî, daáng nhaâ quï, aáo cûúái xuïình xoaâng chùèng daám chï. Chó traách khöng ngûúâi gieo luáa múái, Vaâ àïën heån vïì, khöng thêëy vïì.



HOA NHÕ PHU NHÊN TÛÂ THÕ Taác giaã: (883-926) ngûúâi Thanh Thaânh nay thuöåc Tûá Xuyïn,

laâ phi cuãa Maånh Sûúãng, hiïåu laâ Hoa Nhõ Phu nhên, tûâng bõ bùæt vaâo cung Töëng, àûúåc Töëng Thaái Töí rêët suãng aái. Taác phêím: "Hoa Nhõ Phu nhên cung thi" coân hún 100 baâi.

154 Thú taã caãnh mêët nûúác

Vua súå, cúâ haâng cùæm àaä lêu, Thiïëp úã trong nhaâ coá biïët àêu. Mûúâi böën vaån ngûúâi cuâng boã giaáp. Khöng ngûúâi àaáng goåi àêëng maây rêu!



THAÁI THÛÚÅNG ÊÍN GIAã Taác giaã: Tïn tuöíi, cuöåc àúâi, sûå nghiïåp khöng roä, chó biïët öng

laâ möåt êín sô theo Àaåo giaáo àúâi Àûúâng, chó lûu laåi duy nhêët baâi thú naây.

155 Traã lúâi

Kï àêìu lïn göëi àaá, Nùçm nguã dûúái göëc thöng. Trong nuái chùèng coá lõch, Khöng biïët àaä hïët àöng.



HÖÌ TÙNG Taác giaã: Khöng roä nùm sinh, nùm mêët; tûå Thu Àiïìn; ngûúâi

Thiïìu Dûúng nay thuöåc tónh Höì Nam, àöî tiïën sô, tûâng giûä nhiïìu chûác quan khaác nhau, coân lûu àûúåc 160 baâi.

156 Cêìu Dûå Nhûúång(1)

Dûå Nhûúång(2) àïìn ún... cêu chuyïån naây Tiïëng thúm lûu maäi àïën ngaây nay. Nhûng hoãi mêëy ngûúâi nhû Dûå Nhûúång Trong söë bao ngûúâi àaä túái àêy?



TÛÚÃNG DI CUNG Taác giaã: Khöng roä nùm sinh, nùm mêët, ngûúâi Giang Hoaâi,

tûâng laâm Huyïån lïånh Àaåi Phiïën. "Toaân Àûúâng thi" coá hai baâi.

157 Võnh tûúång Kim Cûúng

Trûâng mùæt, nhñu maây, vïính caã rêu, Giöëng thêåt tûâ chên àïën têån àêìu. Tûúãng doåa àûúåc àúâi, ra veã lùæm, Nhûng trong toaân àêët, coá gò àêu.



TRÛÂ QUANG HY Taác giaã: (707-760), ngûúâi Sún Àöng thuöåc tónh Giang Tö ngaây

nay; àöî tiïën sô nùm 726, laâm quan àïën chûác Giaám saát ngûå sûã. Taác phêím: "Trûâ Quang Hy têåp" göìm 210 baâi.

158 Ài qua Trûúâng An

Ài ngûåa qua quaán rûúåu, Liïìn veán aáo vaâo chúi. Möåt luác tiïu trùm vaån, Khöng theâm noái nûãa lúâi.



159 Àûúâng Laåc Dûúng

Ngaây xuên, trúâi êëm aáp, Àûúâng thùèng, röång thïnh thang. Nguä Lùng(1) quyá cöng tûã Soáng ngûåa ài thaânh haâng.



LYÁ ÀÕCH CHI Taác giaã: Khöng roä nùm sinh, mêët nùm 747, ngûúâi Luäng Têy

nay thuöåc tónh Cam Tuác, tûâng giûä nhiïìu chûác lúán trong triïìu. "Toaân Àûúâng thi" coân lûu laåi àûúåc hai baâi thú.

160 Viïët khi thöi khöng laâm tûúáng nûäa

Nhûúâng ngûúâi hiïìn chûác tûúáng, Vïì quï say suöët ngaây. Àûúåc mêëy ngûúâi khaách cuä Túái thùm ta höm nay?



GIAÃ ÀAÃO Taác giaã: (779-843), tûå Laäng Tiïn, ngûúâi Phaåm Dûúng, nay

thuöåc tónh Haâ Bùæc, luác treã ngheâo tuáng, tûâng ài tu, sau hoaân tuåc; thi tiïën sô nhiïìu lêìn khöng àöî. Thú öng coá aãnh hûúãng lúán àïën nhûäng nhaâ thú Vaän Àûúâng vaâ Nam Töëng sau naây. Taác phêím: "Trûúâng Giang têåp", khoaãng 400 baâi.

161 Thaáng ba, ngaây ba mûúi, tiïîn xuên

Àïm nay àïm cuöëi cuãa thaáng Ba, Buöìn nhòn caãnh àeåp, ngöìi ngêm nga. Tiïîn xuên, ta haäy cuâng thûác trùæng. Chûa nghe chuöng súám, vêîn xuên maâ.



162 Tòm ngûúâi úã êín khöng gùåp

Tòm ngûúâi, hoãi cêåu beá. Àaáp: "Haái thuöëc tûâ lêu, Chó quêín quanh trong nuái" Mêy nhiïìu biïët tòm àêu?



TRÛÚNG HÛÅU Taác giaã: Nùm sinh khöng roä, mêët nùm 853, tûå Thûâa Caát,

ngûúâi Nam Dûúng, khöng ra laâm quan maâ söëng êín dêåt. "Toaân Àûúâng thi" chó coá möåt baâi naây.

163 Àaâi Têåp Linh(1)

Mùåt trúâi buöíi saáng àaä nhö cao, Sûúng laånh long lanh caánh höìng àaâo. Thûúång Hoaâng àïm trûúác ban phuâ luåc(2), Thaái Chên(3) cûúâi móm, veán reâm vaâo.



THÊÍM THUYÏÌN KYÂ Taác giaã: (656-714), tûå Vên Khanh, ngûúâi Tûúng Chêu, nay

thuöåc tónh Haâ Nam; àöî tiïën sô nùm 675, tûâng giûä nhiïìu chûác quan khaác nhau. Thú öng nöíi tiïëng mûúåt maâ, trau chuöët.

164 Nuái Mang Sún(1)

Dûúái nuái Bùæc Mang möå rêët nhiïìu, Àöëi diïån Laåc Dûúng... Möîi buöíi chiïìu Trong thaânh röån tiïëng chuöng vaâ haát, Nuái naây chó coá tiïëng thöng reo.



TRIÏÅU HÖÎ Taác giaã: Nùm sinh, nùm mêët khöng roä, tûå Thûâa Höî, ngûúâi

Sún Dûúng nay thuöåc tónh Giang Tö; àöî tiïën sô nùm 843, laâm quan uáy úã Võ Nam. Taác phêím: "Võ Nam têåp".

165 Caãm xuác trïn lêìu bïn söng

Bïn söng, thú thêín daåo trïn lêìu, Trùng, nûúác vaâ trúâi tröng giöëng nhau. Caãnh buöìn nhû cuä, ngûúâi nùm êëy Cuâng ta ngùæm nguyïåt giúâ núi àêu?



THÖI LÖÎ Taác giaã: Nùm sinh, nùm mêët khöng roä, ngûúâi Kinh Nam nay

thuöåc tónh Höì Bùæc; àöî tiïën sô nùm Quaãng Minh àúâi Hy Töng, laâm Tû Maä Lïå Chêu "Toaân Àûúâng thi" coá 16 baâi.

166 Cung Hoa Thanh(1)

Lêëp àûúâng coã moåc, vùæng xe loan, Bñch Àiïån êm u vùæng tiïëng àaân. Tûå ài, tûå àïën, trùng àún àöåc, Khöng coân ngûúâi àeåp tûåa lan can(2).

(1) X©y ®êi vua §êng Th¸i T«ng.



TRÛÚNG KÑNH TRUNG Taác giaã: Khöng roä nùm sinh, nùm mêët, söëng thúâi Thõnh

Àûúâng, tûâng laâm Giaám saát ngûå sûã vaâ Tiïët àöå sûá úã Bònh Lö röìi Kiïëm Nam. "Toaân Àûúâng thi" coân hai baâi.

167 Caãnh biïn cûúng

Xuên úã Nguä Nguyïn vöën muöån mùçn, Maäi àïën bêy giúâ bùng múái tan. Thaáng Hai maâ liïîu chûa buöng toác, Giúâ naây hoa ruång úã Trûúâng An.



TRÒNH HIÏÅU

168 Thaáng muâa thu

Thanh Khï(1) àêìu nuái, suöëi quanh quanh, Caã trúâi, caã nûúác saáng long lanh. Xa caách buåi trêìn ba chuåc dùåm, Loâng nhû mêy trùæng, nheå thïnh thïnh.



TÖ DÔNH Taác giaã: Khöng roä nùm sinh, nùm mêët, tûå Diïm Thaåc, laâm tïí

tûúáng àúâi Àûúâng Huyïìn Töng (713-755).

169 Trïn Söng Phêìn, súå muâa thu

Söng Phêìn xa vaån dùåm, Gioá bùæc thöíi, sûúng muâ. Àang buöìn, loâng böëi röëi, Khöng nghe roä tiïëng thu.



TÖN ÀÕCH Taác giaã: (? - 761), ngûúâi Baác Chêu (Sún Àöng) laâm quan àïën

chûác thaái tûã thiïm sûå.

170 Xem Cöng chuáa Vônh Laåc(1)

vaâo nûúác Thöí Phöìn(2) Ngoaâi aãi, chim hoa ñt. Khi ngûúâi àeåp giaáng trêìn, Vaån vêåt nhû söëng laåi, Múái biïët laâ àaä xuên.



KIM XÛÚNG TÛÅ Taác giaã: Nùm sinh, nùm mêët khöng roä, ngûúâi Lêm An, nay

thuöåc tónh Chiïët Giang. "Toaân Àûúâng thi" chó coân baâi naây, caác baãn cheáp laâ "Xuên oaán".

171 Baâi ca Y Chêu(1)

Haäy xua con chim nhoã, Àûâng cho hoát trïn cêy, Laâm thiïëp luön tónh giêëc Khöng àïën àûúåc Liïu Têy(2).



ÀAÁI THUÁC LUÊN Taác giaã: (732 - 789), ngûúâi Thuêån Chêu, nay thuöåc tónh

Giang Tö, àöî tiïën sô, laâm quan àïën chûác Phuã Chêu thûá sûã, sau boã quan laâm àaåo sô. Taác phêím: " Àaái Thuác Luên têåp".

172 Miïëu Tam Lû(1)

Nguyïn, Tûúng(2) cûá chaãy maäi, Khuêët Nguyïn buöìn, àau loâng. Hiu hùæt rûâng cêy laånh, Chiïìu, gioá thöíi trïn söng,



CHU PHOÁ Taác giaã: Tïn chûä laâ Trûúâng Thöng, ngûúâi Nhûúng Chêu, nay

thuöåc tónh Höì Bùæc, tûâng laâm quan cho Taâo vûúng thúâi Àûúâng, sau úã êín úã Khe Saân (tónh Chiïët Giang).

173 Thú àïì úã chuâa Truác Lêm

Àúâi ngûúâi thúâi gian ñt, Mêy, raáng nhiïìu chöën naây. Truác Lêm, lûu luyïën maäi, Bao giúâ laåi vïì àêy?



TÕCH HUYÂNH Taác giaã: Nhaâ thú thúâi Vaän Àûúâng, khöng roä nùm sinh vaâ nùm

mêët. Taác phêím: "Àöång àònh têåp".

174 Ngaây thu trïn höì

Nguä höì, ngaây àang tùæt, Khoái soáng, caãnh gúåi sêìu. Nöíi tröi cêìn gò biïët Nûúác àang xuöi vïì àêu.



CAÃNH VI Taác giaã: Khöng roä tiïíu sûã, chó biïët öng ngûúâi Haâ Àöng, laâm

chûác taã thêåp di nùm Àaåi Lõch (766 - 779).

175 Ngaây thu

Nùæng chiïìu len têån ngoä, Troâ chuyïån cuâng ai àêy? Àûúâng xûa giúâ vùæng khaách Àöìng luáa gioá thu bay...



176 Ngaây thu

Nùæng chiïìu hùæt vaâo ngoä, Buöìn, khöng ai giaäi baây. Àûúâng vùæng ngûúâi, gioá thöíi Laâm thaãm luáa lung lay.



LYÁ NGANG Taác giaã: (809 - 840) tûác Àûúâng Vùn Töng, laâm vua 14 nùm, bõ

gian thêìn vaâ hoaån quan giïët chïët.

177 Thú àïì trong cung

Àûúâng xe vua coã moåc, Thûúång Lêm(1) hoa muön maâu. Trïn cao yá nghô röång, Chêåt heåp chöën thêm sêu.



TIÏÌN HUÃ Taác giaã: Laâ chaáu cuãa Tiïìn Khúãi, àöî tiïën sô nùm Caân Ninh thûá

5, laâm àïën chûác Trung thû xaá nhên. Taác phêím: "Chu trung luåc".

178 Ngêîu hûáng trïn söng

Gioá mûa, àûúâng sùæp hïët, Nuái Lû Sún khoá treâo. Chó e nhaâ trïn nuái Cuãa võ sû Luåc Triïìu



LÏÅNH HÖÌ SÚã Taác giaã: (766 - 837), tûå Xaác Sô, ngûúâi Àön Hoaâng , nay thuöåc

tónh Cam Tuác, àöî tiïën sô nùm 791, laâm quan àïën chûác Thûúång thû Böëc xaå. "Toaân Àûúâng thi" coân möåt quyïín cuãa öng.

179 Nhúá ún vua

Vûúân nhoã chim oanh hoát, Bûúám bay nhiïìu cûãa àöng. Laåi thêëy muâa xuên àïën Nhûng khöng thêëy xe röìng.



LYÁ GIA HÛÅU Taác giaã: Nùm sinh, nùm mêët khöng roä, tûå Toâng Nhêët, ngûúâi

Triïåu Chêu nay thuöåc tónh Haâ Bùæc, àöî tiïën sô nùm 748, laâm quan túái chûác Thûá sûã Viïn Chêu. "Toaân Àûúâng thi" coân hai baâi

180 Lêìu truác

Nguä Hêìu quan lúán chùèng bùçng ta, Têy Giang thanh thaãn, lêìu thay nhaâ. Gioá nam thöíi maát khöng cêìn quaåt, Hïët nguã, cuâng chim laåi ngùæm hoa.



DÛÚNG SÔ NGAÅC Taác giaã: chûa roä tiïíu sûã.

181 Lïn lêìu

Thaânh cöí xaác xú boáng liïîu hoâe, Àïm qua mûa lúán, nûúác àêìy khe. Con àûúâng phña nam khöng xe ngûåa, Lïn gaác möåt mònh, chúåt nhúá quï!



CHU KHAÁNH DÛ Taác giaã: Sinh nùm 797, khöng roä mêët nùm naâo, ngûúâi Viïåt

Chêu, nay thuöåc tónh Chiïët Giang; àöî tiïën sô nùm 826, nöíi tiïëng thú hay, àûúåc Trûúng Tõch rêët àïì cao.

182 Baâi thú cung nûä

Cöíng àoáng, hoa àaâo núã lùång yïn, Buöìn buöìn ngûúâi àeåp àûáng bïn hiïn. Chuyïån kñn trong cung khöng daám kïí - Ngaåi nguâng con veåt saát kïì bïn.



TÛ KHÖNG THÛ å Taác giaã: (720 - 790, tûå Vùn Minh, ngûúâi Quaãng Bònh, nay

thuöåc tónh Haâ Bùæc, àöî tiïën sô vaâ tûâng giûä nhiïìu chûác quan khaác nhau. Taác phêím: "Tû Khöng Vùn Minh thi têåp" göìm hún 70 baâi coân giûä àûúåc.

183 Chuyïån úã thön ven söng

Vöåi vïì, quïn nñu cöåt thuyïìn cêu, Thön chaâi trùng xïë, nguã tûâ lêu. Àïm, gioá thöíi thuyïìn tröi àêu àêëy - Chùæc cuäng gêìn thöi, quanh baäi dêu.



184 Tûâ biïåt Lû Têìn Khanh

Biïët anh coá heån trûúác, Khöng dïî daâng biïåt ly. Rûúåu ngon vaâ gioá ngûúåc Khöng giûä àûúåc anh ài.

185 Cuâng ngùæm hoa vaâ uöëng rûúåu,

say vúái Vïå Tûúång(1) Maái toác caã hai cuâng àiïím baåc, Quï ngûúâi, cuâng ngùæm möåt caânh hoa. Saáng nay àûúåc dõp say cuâng baác, Quïn mònh àang úã têån Trûúâng Sa (2)



VÛÚNG BIÏÍU Taác giaã: Nùm sinh, nùm mêët khöng roä, àöî tiïën sô nùm 779,

laâm quan àïën chûác Bñ thû thiïëu giaám. "Toaân Àûúâng thi" coân àûúåc ba baâi

186 úã thaânh Àûác Laåc

Lïn lêìu Triïåu Nûä ngùæm hoa xuên, Àang vui laåi haát "Khuác Quan San". Thaânh xuên böîng chöëc thaânh thu uáa, Dêîu khöng laâ lñnh, lïå dêng traân.



TRÛÚNG TÕCH Taác giaã: (768 - 839), tûå Vùn Xûúng, ngûúâi Ngö Quêån, nay laâ

Tö Chêu, Giang Tö; àöî tiïën sô nùm 798, laâm quan àïën chûác Quöëc Tûã Tû nghiïåp. Taác phêím: "Trûúng Tû Maä têåp".

187 Gûãi nhaâ sû úã Têy phong

Suöëi chaãy dûúái rûâng thöng, Àïm thanh maâ khoá nguã. Trùng chïëch àónh Têy Phong, Nhúá maái nhaâ tranh cuä.



188 Khuác haát Thaânh Àö(1)

Cêím Giang(2) khoái nûúác phña àùçng têy, Múái mûa, vaãi chñn àoã trïn cêy. Doåc hai bïn cêìu nhiïìu quaán rûúåu - Khaách choån quaán naâo khi túái àêy?



QUYÏÌN ÀÛÁC HÛNG Taác giaã: (759 - 818), tûå Taãi Chi, ngûúâi Têìn Chêu, nay thuöåc

huyïån Cam Tuác, Súám nöíi tiïëng gioãi vùn thú, laâm quan àïën chûác thûâa tûúáng. " Toaân Àûúâng thi" coân khoaãng 10 quyïín thú öng.

189 Trïn nuái, gùåp ngûúâi xa nhau àaä lêu, röìi laåi xa

Xa nhau möåt loaáng àaä mûúâi xuên, Bêy giúâ laåi gùåp luác haânh quên. Röìi ngûåa quay àêìu, ngûúâi möåt hûúáng. Trïn nuái xa xa, nùæng tùæt dêìn.



NGUYÏN CHÊÍN Taác giaã: ()779 - 831), tûå Vi Chi, ngûúâi Laåc Dûúng, Haâ Nam,

tûâng laâm quan, baån thên vúái Baåch Cû Dõ, laâ nhaâ thú nöíi tiïëng àúâi Àûúâng. Öng coân laâ taác giaã cuöën truyïån "Höåi Chên kyá" maâ sau naây Vûúng Thûåc Phuã dûåa vaâo àïí soaån lïn cuöën Têy Sûúng kyá. Taác phêím: "Nguyïn thõ Trûúâng Khaách têåp", göìm 60 quyïín, trong àoá coá 26 quyïín thú, ûúác khoaãng 800 baâi.

190 Nghe Baåch Laåc Thiïn

bõ giaáng laâm Tû Maä Giang Chêu Trong àïm leo lùæt ngoån àeân dêìu, Nghe baác bõ àêìy ài Giang Chêu, Àang öëm maâ lo, ngöìi bêåt dêåy. Gioá laånh, mûa thu taåt ûúát lêìu.



TRÛÚNG HÖî Taác giaã: Nùm sinh, nùm mêët khöng roä, tûå Thûâa Caát, ngûúâi

Nam Dûúng, nay thuöåc tónh Haâ Nam, suöët àúâi laâ möåt xûã sô. Taác Phêím: "Trûúng xûã sô thi têåp".

191 Tùång cung nûä

Cung cêëm trùng soi taán laá mïìm, Àöi coâ trong töí ngûúác lïn xem. Bïn àeân, kheä ruát caânh trêm ngoåc Gaåt àöëm lûãa taân cûáu bûúám àïm.



BUÂI ÀÖÅ Taác giaã: Nùm sinh, nùm mêët vaâ quï quaán khöng roä, chó biïët

tûâng laâm Tïí tûúáng àúâi Àûúâng Vuä Töng, sau boã quan vïì úã êín.

192 Nhaâ bïn suöëi

Suöëi chaãy ngay trûúác nhaâ, Lïìu tranh, taán laá xoaâ. Buåi trêìn khöng àïën àûúåc, Chim nûúác kïu xa xa.



TIÏËT OAÁNH Taác giaã: Khöng roä lyá lõch. "Toaân Àûúâng thi" coân lûu ba baâi

thú cuãa öng.

193 Ngaây thu trïn höì

Nguä Höì nùæng tùæt, caánh buöìm nêu, Àêu cuäng mïnh mang khoái soáng sêìu. Chòm nöíi sûå àúâi luön vêîn vêåy, Cêìn gò phaãi hoãi nûúác vïì àêu?



LAI HÖÅC Taác giaã: Khöng roä nùm sinh, mêët 883, ngûúâi Dû Chûúng, nay

thuöåc tónh Dûúng Têy; thi tiïën sô khöng àöî, lïn nuái úã êín, "Toaân Àûúâng thi" lûu àûúåc 29 baâi.

194 Ngûúâi àaân baâ chùn tùçm

Dïåt aáo, xe tú, viïåc luát àêìu, Vêët vaã suöët ngaây ngoaâi baäi dêu. Giaá keã giaâu sang khöng aáo mùåc Àïí biïët nuöi tùçm khöí àïën àêu.



TRÕNH NGAO Taác giaã: (865 - 939), tûå Vên Du, ngûúâi Haâ Nam, thi nhiïìu lêìn

khöng àöî, sau àoá úã êín suöët àúâi. "Toaân Àûúâng thi" coân 19 baâi.

195 Khuác haát vïì sûå giaâu sang

Ngûúâi àeåp khi trang àiïím, Caâi trêm, àeo nûä trang, Coá biïët tay vaâ toác Àeo thuïë cuãa mêëy laâng?



NHUNG DUÅC Taác giaã: Nùm sinh, nùm mêët khöng roä. Ngûúâi Kinh Nam, nay

laâ Giang Lùng, tónh Höì Bùæc, àöî tiïën sô, laâm quan àïën chûác Thûá sûã Thêìn Chêu. Thú thiïn vïì taã caãnh, trûä tònh nöåi têm. Taác phêím: "Nhung Duåc thi têåp" khoaãng 120 baâi.

196 Tiïîn nhau úã àònh, bïn höì

Höì xuên gúån soáng, liïîu xanh rò Bïn àònh lûu luyïën phuát chia ly. Quen söëng bïn ngoaâi, chim chñch nhoã Hoát vaâi ba tiïëng tiïîn ngûúâi ài.



197 úã àêët khaách, gûãi cho quan

Trûúng Lang trung têån Höì Nam Söng laånh, nûúác traân, daå vêën vûúng, Boáng trùng gùåp truác, röëi bïn àûúâng. Trong mú khöng biïët höì rêët röång, Àïm laåi quay vïì àêët Laåc Dûúng.



DÛÚNG CÛÅ NGUYÏN Taác giaã: Sinh Nùm 755, mêët khöng roä nùm naâo, ngûúâi Haâ

Trung nay thuöåc tónh Sún Têy, àöî tiïën sô nùm 789, tûâng giûä nhiïìu chûác quan khaác nhau, hay xûúáng thú vúái Baåch Cû Dõ. "Toaân Àûúâng thi" coân hai quyïín cuãa öng.

198 Hoaå baâi thú "Dûúng Liïîu"

cuãa Luyïån Tuá Taâi Liïîu ruã búâ söng maái toác xanh, Dûâng ngûåa chúâ anh haái möåt caânh. Tònh yá, gioá xuên nheâ nheå thöíi Vaâo nhaánh liïîu gêìy trong tay anh.



199 úã phña àöng thaânh, tiïët xuên súám

Núi nhaâ thú úã chúám xuên sang, Liïîu nûãa coân xanh, nûãa àaä vaâng. Vûúân cöí Thûúång Lêm hoa núã röå, Ngùæm hoa, vaän caãnh khaách tûâng haâng.



QUYÏÌN ÀÛÁC DÛ Taác giaã: tûå Taái Chi, ngûúâi Laåc Dûúng. Chûa roä nùm sinh,

nùm mêët. Laâm quan àïën chûác böå thûúång thû. Taác phêím: "Quyïín vùn cöng têåp".

200 Khuác Ngoåc Àaâi Thïí

Suöët àïm chúâ trùçn troåc Ngûúâi ài xa vïì röìi. Vöåi tö maây, chaãi toác, Khöng kõp lêëy gûúng soi.



HOAÂNG PHUÃ NHIÏÎM Taác giaã: Khöng roä nùm sinh, nùm mêët, àöî tiïën sô nùm 756, tûå

Mêåu Chñnh, ngûúâi An Àõnh ( Cam Tuác).

201 Nöîi oaán cuãa naâng Tiïåp Dû(1)

Tûâ àiïån Kiïën Chûúng(2) cung nûä ra, Chiïu Dûúng(3) lêìu gaác röån lúâi ca. Thûã hoãi ngûúâi vua ên suãng vêåy, Àöi maây coá daâi hún maây ta?



202 Quaán trïn nuái

Quaán trïn nuái vùæng ngûúâi, Súám chiïìu mêy àún àöåc. Ngoaâi sên, aánh mùåt trúâi Nhû dñnh vaâo rïu möëc.



HAÂN HUÃ Taác giaã: Khöng roä nùm sinh, nùm mêët, àöî tiïîn sô nùm 754, tûå

Quêån Bònh, ngûúâi Nam Dûúng (Haâ Nam). Taác phêím coá "Thi têåp", göìm 5 quyïín.

203 Tiïët haân thûåc

Khùæp thaânh àêu cuäng thêëy hoa bay, Haân Thûåc, gioá àöng uöën liïîu gêìy. Vua Haán trong cung truyïìn thùæp nïën, Dinh thûå Nguä Hêìu nhû khoái bay.



LANG SÔ NGUYÏN Taác giaã: chûa roä tiïíu sûã.

204 Tiïîn chên baån

Tuyïët rúi tûâ saáng, trúâi khöng mêy, Thöíi döìn gioá bùæc, eán khöng bay. Tiïëc ngheâo, tiïîn baån khöng quaâ tùång, Chó coá maâu xanh ngoån nuái naây.



UNG DUÅ CHI Taác giaã: chûa roä tiïíu sûã.

205 Liïîu bïn söng

Bïn söng tha thûúát liïîu buöng caânh, Múâ múâ nhû khoái möåt búâ xanh. ûúác gò coá thïí àem tú liïîu Laâm dêy nñu giûä àûúåc thuyïìn anh.



TRÛÚNG TROÅNG TÖË Taác giaã: Khöng roä nùm sinh, nùm mêët, chó biïët àêåu tiïën sô

nùm 779, laâm quan àïën chûác Trung thû xaá nhên.

206 Khuác haát àïm thu

Nûúác àöìng höì nhoã suöët nùm canh, Mêy taãn, trùng khuya löå möåt vaânh. aáo chiïën ba quên chûa nhêån àûúåc, Thu sang sûúng giaá laånh sao àaânh?



207 Qua vûúân Haán Uyïín

Thaái Dõch (!) eán vïì, chêëp chúái bay, Muön maâu Haán Uyïín hoa trïn cêy. Xuên àeåp daânh chung cho têët caã, Mêëy ai àûúåc hûúãng caãnh xuên naây.



DAÄ TÙNG Taác giaã: chûa roä tiïíu sûã.

208 Võnh trùng

Möìng böën trùng non, möåt maãng múâ, Nhû rùæn khoanh troân, nhû cuöån tú. Höì con nûúác lùång, trùng hai nûãa, Nûãa búi dûúái nûúác, nûãa trïn búâ.



TÙNG CHÑ AN Taác giaã: Chûa roä tiïíu sûã.

209 Tuyïåt cuá

Bïën söng, thuyïìn nhoã cöåt bïn lêìu, Mònh ta chöëng gêåy bûúác qua cêìu. Gioá thöíi àêìu trêìn khöng thêëy laånh, Sûúng hoa quïåt aáo ûúát tûâ lêu.



TAÂO MÊN Taác giaã: Khöng roä nùm sinh, nùm mêët, tûå Liïm Giang, ngûúâi

Höì Chêu.

210 Xuên muöån

Khöng ngûúâi thûúng xoát caánh hoa rúi, Maâu xanh traãi röång àïën chên trúâi. Trong nuái oanh kïu gêìn laåc gioång, Baäi coã bïn ao ïëch àaáp lúâi.



CAO BIÏÌN Taác giaã: Khöng roä nùm sinh, nùm mêët, tûå Thiïn Lyá, ngûúâi

Böåt Haãi. Tûâng laâm chinh nam tûúáng quên cai trõ Giao Chêu (Viïåt Nam xûa) tûâ 864 àïën 875, sau àûúåc goåi vïì nûúác laâm tiïët àö sûá Höì Nam, röìi bõ giïët vò coá yá bêët maän.

211 Ngaây haå trïn nuái

Bïn höì lêìu gaác cuái soi gûúng, Muâa haå ngaây daâi, daâi vêën vûúng. Gioá àöång reâm chêu, bïn giaá saách, Hoa tûúâng vi núã, ngaát muâi hûúng.



212 Tòm ngûúâi úã êín khöng gùåp

Hoa rúi nûúác chaãy caãnh thiïn thêìn, Vûâa haát, vûâa say tòm baån thên. Tiïn öng, thêåt tiïëc, ài àêu vùæng, Hoa àaâo, hoa haånh ruång àêìy sên.

213 Caãm hûáng

Buöng cêu khöng cêìn caá, Uöëng chùèng vò buöìn rêìu. Ta giöëng Kï Thuác Daå, Àïìu cuâng lûúâi nhû nhau



214 Ngùæm tuyïët rúi

Tuyïët nhû hoa trùæng ruång quanh nhaâ, Truác thaânh quyânh trùæng núã àêìy hoa. Thêåt thñch, lïn lêìu cao àïí thêëy Àûúâng aác khùæp núi tuyïët phuã nhoâa.

215 Ngaây heâ, lêìu trïn nuái

Bao boåc cêy xanh kñn böën bïì, Boáng lêìu in ngûúåc dûúái loâng khe. Hoa tûúâng vi núã thúm dòu dõu, Xön xao gioá thöíi uöën maânh tre.



216 Giaãi khuêy

(baâi möåt) Röîi viïåc ài cêu, buöìn - uöëng chúi, Cho say, dûát boã hïët tònh àúâi. Chó tiïëc Haân Baânh xong nghiïåp Haán, Chùèng àïën Nguä Höì söëng thaãnh thúi.

217 Giaãi khuêy

(baâi hai) Àêìy vûúân hoa núã, trùng àêìy ao, Thuyïìn ài, tiïëng haát nûúác lao xao. Tûâ nay nguyïån seä say, thanh thaãn, Chó giûúng cúâ rûúåu, chùèng cúâ àaâo.



218 Tiïîn Taâo Biïåt Sùæc tûâ An Nam höìi triïìu

Mùåt trúâi xïë boáng, nûúác liïìn mêy, Cuöëc kïu, àöìng vùæng phuã sûúng daây. Vïì túái thiïn triïìu, xin nhùæc höå: Töi àaä nùm nùm úã chöën naây.



MAÅNH TRÒ Taác giaã: Chûa roä tiïíu sûã.

219 Lúâi than cuãa vuä nûä cung Trûúâng Tñn

Vua khöng cêìn nûäa, biïët ài àêu? aáo cuä taân hûúng luöëng ngêåm sêìu. Giêån mònh khöng thïí nhû chim eán, Xuên vïì bay lûúån trûúác reâm chêu.



ÀOAÂN THAÂNH THÛÁC Taác giaã: Khöng roä nùm sinh, mêët 863; tûå Kha Cöí, ngûúâi Tïì

chêu, nay thuöåc tónh Giang Tö.

220 Khuác haát Chiïët Lûúng Liïîu Chi

Thêëm mûa, nuå heá laá xanh maâu, Trûúâng Mön liïîu àöí boáng vaâo nhau. Vùæng boáng xe loan, xuên sùæp hïët, Hoaâng hön, oanh hoát maäi bïn lêìu.



221 Baâi haát beã caânh dûúng liïîu

Nhúâ ún mûa moác moåc chöìi non, Liïîu buöng chùçng chõt trûúác Trûúâng Mön. Xe loan thöi àïën, xuên àang hïët, Buöìn buöìn oanh hoát goåi hoaâng hön.



LYÁ THIÏÅP Taác giaã: Khöng roä nùm sinh, nùm mêët: tûå Thanh Khï, ngûúâi

Laåc Dûúng, nay thuöåc tónh Haâ Nam; laâm quan möåt thúâi gian röìi úã êín vaâ ngao du söng höì.

222 Tûâ Têìn Thaânh(1) vïì, laåi àïì thú úã cûãa Vuä Quan(2)

Xa caách Têìn Thaânh àaä khaá lêu. Àuöíi nhau, nuái chaåy àïën Thûúng Chêu(3). Khe laånh cûãa quan khöng chùæn àûúåc, Suöët àïm nûúác chaãy, ngûúâi thïm sêìu.



223 Lïn nuái

Suöët ngaây mú möång suöët ngaây say. Nghe noái xuên taân, múái àïën àêy. Chuâa cöí gùåp sû, ngöìi chuyïån gêîu, Nhaân röîi phuâ du thïm nûãa ngaây.



TRÛÚNG THUYÏËT Taác giaã: (661 - 730), tûå Àaåo Tïë vaâ Duyïåt Chi, ngûúâi Laåc

Dûúng, nay thuöåc tónh Haâ Nam; àöî tiïën sô, tûâng laâm quan, nhiïìu lêìn bõ giaáng chûác. Taác phêím: "Vùn têåp" göìm 30 quyïín.

224 úã Thuåc Haåo, heån ngaây vïì

Khaách xa nhaâ khêëp khúãi Àaä àõnh ngaây lïn àûúâng. Tiïëc gioá thu khöng àúåi, Àïën trûúác thaânh Laåc Dûúng.



225 Tiïîn Lûúng Luåc(1)

Thu àïën Ba Lùng(2), ngùæm Àöång Àònh. Höì röång, nuái cao àûáng möåt mònh. Buöìn tiïëc coäi tiïn khöng àïën àûúåc, Thaã loâng theo soáng gúån lung linh.



HAÂN ÖËC Taác giaã: chûa roä tiïíu sûã.

226 Bùæc chûúác thïí thú Thöi Quöëc Phuå

Hoa haãi àûúâng tûå ruång, Trùng nhaåt nhû sûúng muâ. Möåt mònh nhòn hiïn vùæng, Gioá lay ghïë xñch àu.



TIÏËT TÙÆC Taác giaã: (649 - 713), tûå Tû Thöng, ngûúâi Böì Chêu, nay thuöåc

tónh Sún Têy; àöî tiïën sô, laâm quan àïën Lïî böå lang trung, röìi Lïî böå thûúång thû, cuöëi cuâng bõ bùæt giam vaâ xûã tûã.

227 Saáng muâa thu, soi gûúng

Khaách xa súå caãnh laá vaâng rúi, Àïm nghe mûa gioá thöíi túi búâi. Saáng dêåy soi gûúng, nhòn maái toác, Thêëy roä gian nan cuãa kiïëp ngûúâi.



KHUYÏËT DANH

228 Thú vùåt

Thaáng Ba, haân thûåc(1) coã xanh tûúi, Gioá löång trïn àï, liïîu röëi búâi. Coá quï maâ chùèng vïì quï àûúåc. Xin cuöëc àûâng kïu, naäo ruöåt ngûúâi.

229 Thú vùåt

Chiïìu, söng Vö Àõch àûúåm buöìn àau, Bêng khuêng chúåt nhúá Haách Liïn lêìu. Àûúâng túái Haâm Quan xa vaån dùåm, Gioá thöíi, qua àïm baåc trùæng àêìu.



230 Baâi haát muâa xuên

Hoa xuên thêåt dïî thûúng, Chim kïu buöìn bïn àûúâng. Gioá thöíi tung xiïm aáo, Khiïën loâng ngûúâi vêën vûúng.

231 Nhöí coã böì

Lñu rñu dûúái boáng cêy, Chaâng cuâng thiïëp suöët ngaây Nhöí coã böì laâm göëi, Nhöí maäi khöng àêìy tay.



CAO THÑCH Taác giaã: (702- 765) ngûúâi Thûúng Chêu nay laâ tónh Haâ Bùæc,

laâm quan túái chûác Tiïët àöå sûá, phuåc vuå trong quên àöåi khaá lêu, nöíi tiïëng vïì thú biïn aãi.

232 Viïët trong àïm giao thûâa

Möåt mònh, quaán troå, laånh, canh ba, Àïm nay nghòn dùåm caách quï nhaâ. Trùçn troåc, bêng quú buöìn, coá thïí Vò mai nùm múái, tuöíi thïm giaâ.



233 Tiïîn biïåt Àöíng Àaåi(1)

Mêy vaâng mûúâi dùåm vúái mêy xanh, eán vïì, gioá thöíi, tuyïët long lanh. Àûâng buöìn sùæp túái khöng beâ baån, Thiïn haå ngûúâi naâo chùèng biïët anh.

234 úã nöng thön, ngùæm caãnh muâa xuên

Xuên chúâ ngay trûúác cûãa, Àêìy hoa tûúi, coã non. Tiïëc laâ khöng tri kyã, Lõch Sinh(2) cuäng chùèng coân.



VÛÚNG HAÂN Taác giaã: Khöng roä nùm sinh, nùm mêët, ngûúâi Têën Dûúng, tûå

Tûã Vuä, àöî tiïën sô, laâm quan àïën Cöng böå viïn ngoaåi lang .

235 Haát úã Lûúng Chêu

Tröëng giuåc lïn àûúâng, tiïëng ngûåa xe, Rûúåu nhiïìu, coân muöën uöëng thoãa thuï. Binh sô coá say, xin chúá traách - Xûa nay chinh chiïën mêëy ai vïì?



VI THÛÂA KHAÁNH Taác giaã: Sinh khöng roä vaâo nùm naâo, mêët 707, ngûúâi Vuä

Lùng, tónh Haâ Nam ngaây nay. Taác phêím coá "Vùn têåp" göìm 16 quyïín.

236 Tûâ biïåt em àïí ài vïì phña nam(1)

Khaách buöìn li biïåt àûáng bïn söng, Trûúâng Giang húâ hûäng cûá xuöi doâng. Nhû thïí cuâng ngûúâi chia möëi hêån, Hoa rúi xuöëng àêët, lùång nhû khöng...



ÀÖÎ THU NÛÚNG Taác giaã: Khöng roä nùm sinh, nùm mêët, ngûúâi Kim Lùng, laâ tyâ

thiïëp cuãa Lyá Kyâ, sau àûúåc Àûúâng Muåc Töng (821 - 826) àem vïì cung laâm Trung giaáo têåp.

237 aáo kim tuyïën

Tiïëc gò aáo gêëm vúái cöng danh, Möåt thúâi haäy tiïëc àeåp xuên xanh. Hoa núã àang thò, thò cûá beã, Àûâng àúåi hoa rúi, chó beã caânh.



THÛÚÅNG QUAN NGHI Taác giaã: Nùm sinh khöng roä, mêët nùm 664, tûå Du Thiïìu

ngûúâi Thiïím Chêu nay thuöåc tónh Haâ Nam; àöî tiïën sô , tûâng giûä nhiïìu chûác quan, sau thêët suãng, bõ bùæt giam vaâ chïët trong nguåc.

238 Buöíi saáng súám ài trïn búâ söng Laåc

Ngûåa bùng qua baäi caát, Nûúác cuöån chaãy dûúái söng. Chim bay, trùng gaác nuái, Coá tiïëng ve ngoaâi àöìng.



LÛU CHIÏËU LÊN Taác giaã: (641 - 390) tûå Thùng Chi, ngûúâi U Chêu, nay gêìn

Bùæc Kinh, suöët àúâi gùåp àiïìu ruãi, mùæc bïånh phong, thoåt chên, möåt tay bõ liïåt, trêîm mònh chïët úã söng Dônh. Àûúåc xem laâ möåt trong böën tûá kiïåt thúâi Sú Àûúâng. Taác phêím: "Vùn têåp" (20 quyïín).

239 Sen trong ao

Dûúái ao sen phuã kñn, Trïn búâ hûúng thoaãng bay. Sen súå gioá thu súám, Taân maâ anh chùèng hay.



TÖËNG CHI VÊËN Taác giaã: Nùm sinh khöng roä, mêët 710, tûå Diïån Thanh, núi

sinh coân tranh caäi. Öng laâ ngûúâi coá tûúáng maåo oai nghiïm, gioãi huâng biïån vaâ thú nguä ngön; laâm nhiïìu chûác quan. Taác phêím coá 10 quyïín.

240 Tiïîn Àöî Thêím Ngön

öëm, giêån mònh khöng thïí Tiïîn anh túái chên cêìu, Nhûng biïët cêy úã àoá Buöìn vò ta xa nhau.



THÛÚÂNG KIÏËN Taác giaã: Khöng roä nùm sinh, nùm mêët vaâ quï quaán, chó biïët

àöî tiïën sô trong niïn hiïåu Khai Nguyïn (712 - 741), laâm quan àïën chûác uáy huyïån Vu Dô.

241 Tiïîn àûa Vuä Vùn Luåc

Trong khoám liïîu xanh hoa quaá àoã, Suöëi trong, gioá laånh, nùæng hoaâng hön. Giang Bùæc höm nay buöìn àïën thïë, Phaãi xuöëng Giang Nam chùèng traách buöìn.



LÛU ÀÒNH KYÂ Taác giaã: Chûa roä tiïíu sûã.

242 Àaâi Àöìng Tûúác

Àöìng Tûúác, àaâi xûa phuã buåi daây, Söng Chûúng, lùng Nguåy gioá mêy bay. Ngûúâi laå giúâ nhòn coân naäo ruöåt, Huöëng ai tûâng haát úã núi naây.



LYÁ NGAO Taác giaã: Khöng roä nùm sinh nùm mêët, tûå Têåp Chi, ngûúâi

Triïåu Quên, tûâng theo Haân Duä têåp laâm vùn. Àöî tiïën sô, laâm àïën chûác Tiïët àöå sûá Sún Nam. Taác phêím: Luêån ngûä buát giaãi Nguä möåc kinh, Lyá vùn cöng têåp....

243 Söëng úã núi yïn tônh

Choån àûúåc núi naây söëng thaãnh thúi, Khöng àoán àûa ai, thoaát núå àúâi. Thónh thoaãng hûáng lïn, lïn àónh nuái, Veán mêy kïu möåt tiïëng vang trúâi.



BUÂI ÀÖÅ Taác giaã: Khöng roä nùm sinh, nùm mêët; àöî tiïën sô nùm 805

cuöëi àúâi tûâ quan vïì úã êín, vui thuá thú rûúåu vúái baån beâ, nhû Baåch Cû Dõ, Lûu Vuä Tñch...

244 Nhaâ bïn suöëi

Löëi nhoã men búâ suöëi, Maái nhaâ ngang taán cêy. Thónh thoaãng nghe gaâ gaáy, Buåi trêìn khöng túái àêy.



CHÑ AN Taác giaã: Khöng roä nùm sinh, nùm mêët vaâ quï quaán, chó biïët

öng laâ möåt nhaâ sû söëng vaâo àúâi vua Hy Töng (874 - 888).

245 Tuyïåt cuá

Cöåt chiïëc thuyïìn con bïn göëc cêy, Chöëng gêåy túái cêìu úã phña têy. Khoám liïîu gioá luâa khöng thêëy laånh, Nhû mûa hoa ruång, ûúát baân tay.



TÛ MAÄ LÏÎ Taác giaã: Khöng roä tiïíu sûã.

246 Nöîi oaán trong cung

Lú thú boáng liïîu ruã trûúác lêìu, Oanh kïu man maác gúåi thïm sêìu. Nùm nùm hoa ruång khöng ai ngoá, Theo suöëi ra ngoaâi tröi àïën àêu?



TRÛÚNG LAI Taác giaã: Khöng roä tiïíu sûã.

247 Mûa buöíi saáng súám

Nuái biïëc, söng xanh, mêy vêën vûúng, Mûa lïn vaách liïëp, hoa bïn àûúâng. Con chim an uãi ngûúâi àún àöåc - Hoát lïn nghe giöëng gioång quï hûúng.



CHU PHOÁNG

248 Thú àïì úã chuâa Truác Lêm

Khaác coäi trêìn luön vöåi, Àêy chó toaân nuái mêy. Truác Lêm, chuâa mïën khaách, Ta àaä àïën núi naây.



TÖÍ VÕNH

249 Nhòn tuyïët chûa tan trïn nuái Chung Nam

Tuyïët àoång trïn sûúân nuái Nhûäng maãng trùæng long lanh. Sau mûa rûâng hûãng saáng , Khñ chiïìu laånh khùæp thaânh.



VÛÚNG XÛÚNG LINH Taác giaã: (698 - 757), ngûúâi Giang Ninh, nay laâ Giang Tö; nhaâ

thú lúán àúâi Àûúâng, hiïån lûu àûúåc 180 baâi.

250 Khuác haát muâa thu úã cung Trûúâng Tñn(1)

Ngö àöìng soi giïëng, laá rung rung, Muöën cuöën reâm chêu nhûäng ngaåi nguâng. Sùæc taân, göëi ngoåc, lû hûúng laånh, Àïm nùçm nghe tiïëng lêåu(2) Nam Cung.



251 úã bïën söng Hoaâi tiïîn Quaách Tû Thûúng

Maâu xanh soáng gúån hùæt lïn reâm, Trïn ngûåa ngûúâi ngöìi nêën naá thïm. Ngaây mai chó coá trùng theo baån. Nûúác Triïìu dêng maånh maäi àïm àïm.

252 Khuác haát haái sen

Hai maá àoã höìng nhû buáp sen, Maâu laá, maâu quêìn nhû dñnh liïìn. Maãi haái, chó khi nghe tiïëng haát, Giêåt mònh múái biïët coá ngûúâi bïn.



253 Tiïîn baån úã Lû Khï

Nho nhoã con thuyïìn bïën Vuä Lùng(1) Àûa ngûúâi lïn bùæc nûúác bùng bùng. Khi àïën Kinh Mön(2), lïn Tam Giaáp(3), Àûâng buöìn vò vûúån hoát, vò trùng.

254 Tiïîn Quaách Tû Thûúng

Söng Hoaâi xanh trûúác cûãa, Múâi baác taåm dûâng ngûåa, Baác ài, trùng ài theo, Triïìu xuên coân dêng nûäa.



255 Tiïîn Têm Tiïåm úã lêìu Phuâng Dung

Thuyïìn àïën àêët Ngö, àïm gioá laånh, Tiïîn ngûúâi ài Súã, saáng trúâi mûa. Baån úã Laåc Dûúng maâ coá hoãi, Xin nhùæc: Loâng naây chùèng khaác xûa .

256 Nöîi oaán phoâng khuï

Phoâng khuï vöën chùèng biïët ûu sêìu, Ngaây xuên trang àiïím bûúác lïn lêìu. Chúåt thêëy bïn àûúâng haâng liïîu biïëc, Tûå giêån xui chöìng kiïëm tûúác hêìu.



257 Tiïîn baån

Muâi hûúng hoa quêët lêîn húi men, Gioá xui mûa nheå taåt khoang thuyïìn. Àïën nuái Tûúng Sún thûúng caãnh baån, Àïm buöìn nghe vûúån hoát khöng yïn.

258 Nöîi oaán muâa xuên úã Têy Cung

Têy Cung àïm vùæng thoaãng hûúng hoa, Giêån loâng, khöng heá liïëc nhòn ra. Àiïån Chiïu Dûúng ngêåp trong vûúân töëi, Öm nghiïng àaân nguyïåt, ngùæm trùng taâ.



259 Tiïîn Höì Àaåi

Kinh Mön khöng thïí chia tay àûúåc, Tiïìn phûúng caâng khoá luác vaâo thu. Chùæc phaãi lïn lêìu bïn bïën nûúác Nhòn theo boáng baån giûäa sûúng muâ

260 Baâi haát haái sen

Cung nûä nûúác Têìn, gaái Viïåt, Ngö Àang haái hoa sen, nghõch dûúái höì. Luác àïën àêìu söng hoa àoán hoå, Trùng tiïîn hoå vïì, nuái nhêëp nhö.



CÖË HUÖËNG

261 Nghe tiïëng tuâ vaâ, nhúá quï

Vûúân phuã rïu xanh, vaâng laá ruång, Ngoaâi thaânh ïëch nhaái goåi rêm ran. Khoá nguã coân vò khöng gùåp àûúåc Ngûúâi àang ài dûúái aánh trùng taân.



ÖN ÀÒNH QUÊN Taác giaã: (818 - 872), tïn chûä laâ Phi Khanh, ngûúâi Thaái

Nguyïn, nay laâ tónh Sún Têy, laâ nhaâ thú nöíi tiïëng thúâi Vaän Àûúâng; thi tiïën sô khöng àöî, bêët maän vúái chñnh sûå àûúng thúâi, söëng phoáng tuáng.

262 Tùång ngûúâi baån treã

Giang höì àêët khaách truá cuâng nhau, Àöång Àònh hoa ruång, laá vaâng au. Tûâ biïåt Hoaâi Ên, àïm caån cheán, Haát khuát chia tay, nguyïåt xïë lêìu.



TRÊÌN ÀAÂO Taác giaã: Söëng khoaãng giûäa thïë kyã thûá 9, ngûúâi Quaách Dûúng,

nay laâ Quaãng Têy, àöî tiïën sô àúâi Àûúâng, laâm quan àïën chûác Thûá sûã Dûúng Chêu. Taác phêím: "Taâo Tûâ böå têåp".

263 Baâi haát Luäng Têy(1)

Thên mònh chùèng tiïëc diïåt Hung Nö, Nùm nghòn tûúáng sô chïët àêët Höì. Vö Àõnh(2) àöëng xûúng nùçm dûúái möå, Thûúng úã quï xa vúå vêîn chúâ.



TRÕNH CÖËC Taác giaã: Chûa roä nùm sinh, nùm mêët, tûå Thû Ngu, hiïåu Diïåc

Sún, ngûúâi Viïn Chêu, nay thuöåc tónh Giang Têy; laâm quan àïën chûác Àö quan lang trung. Taác phêím coá "Vên àaâi biïn", "Nghi Dûúng têåp" vaâ "Quöëc phong chñnh quyïët".

264 Thú àïì vaách nhaâ troå

Àïm xuên giêëc nguã thêëm hûúng hoa, eán bay, cêy phuã kñn quanh nhaâ, Nïën höìng laånh leäo, caânh hoa gaäy... Àûúâng túái Thûúâng Sún coân bao xa?



265 Nhên àoåc têåp thú Lyá Baåch

Sao rûúåu, sao thú, coäi vônh hùçng Chó daânh hoå Lyá, coá nïn chùng? Ba nghòn baâi àoåc khi say khûúát, Àïí laåi cuöåc àúâi saáng vúái trùng.

266 Trïn söng Hoaâi tiïîn baån cuä

Liïîu xanh Dûúng tûã rúåp bïn àûúâng Laâm keã sang söng loâng vêën vûúng. Xïë boáng, chia tay, nghe saáo thöíi, Röìi ngûúâi àïën Têìn, ngûúâi Tiïu Tûúng.



LÊU DÔNH Taác giaã: Chûa roä tiïíu sûã.

267 Phiïën àaá Têy Thi

Têy Thi giùåt luåa úã núi naây, Bêy giúâ rïu phuã àaá, buöìn thay. Möåt chuyïën Cö Tö khöng trúã laåi, Trïn búâ mêån núã naâo ai hay?



THÖI MÊÎN ÀÖÌNG Taác giaã: Chûa roä tiïíu sûã.

268 Ùn tiïåc úã traåi Àöng Thaânh

Xuên àïën vaâ röìi xuên laåi qua, Baách niïn thûã hoãi mêëy ngûúâi giaâ. Chúá baão vò ngheâo, khöng àuã rûúåu, Dïî àûúåc mêëy lêìn say trûúác hoa.



THÖI HUÏÅ ÀÖÌNG Taác giaã: Chûa roä tiïíu sûã.

269 Ùn tiïåc úã traåi Àöng Thaânh

(Hoaå thú Thöi Mêîn Àöìng) Chuã nhaâ möîi thaáng mêëy lêìn say, Gùåp nhau nïn uöëng nhûäng luác naây. Vûâa àïën, kòa xem, xuên àaä hïët, Hoa núã choáng taân, trong gioá bay.



MAÅNH GIAO Taác giaã: (751 - 814), tïn chûä laâ Troång Súã, ngûúâi Höì Chêu, nay

laâ tónh Chiïët Giang, nùm mûúi tuöíi múái àöî tiïën sô, laâm quan àïën Phiïn Dûúng uyá. Taác phêím: "Maånh Àöng daä têåp".

270 Khuác ngêm gûãi theo thû

Mûåc hoâa cuâng nûúác mùæt, Viïët thû gûãi ngûúâi thên. Thû ài, höìn cuäng mêët, Chó trú laåi xaác trêìn.



MAÅNH HAÅO NHIÏN Taác giaã: (689 - 740), tûå Haåo Nhiïn, ngûúâi Tûúng Duy, nay

thuöåc tónh Höì Bùæc; möåt trong nhûäng nhaâ thú lúán àúâi Àûúâng; thú thiïn vïì trûä tònh, hiïån coân 260 baâi, àa söë laâ thú nguä ngön.

271 Àïm nguã bïn söng Kiïën Àûác

Thuyïìn cêåp bïën buöìn, khoái bay, Àöìng röång, trúâi saâ saát cêy. Khaách buöìn, buöìn thïm, trúâi töëi, Trùng gêìn ngûúâi, ngang têìm tay.



272 Tòm chuã nhên àêìm Cuác Hoa, khöng gùåp

Àïën àûúåc àêìm hoa Cuác Thò ngaây àaä xïë taâ. Chuã nhên coân trong nuái, Chó coá mêëy chuá gaâ.

273 Súm xuên nguã say, quïn caã dêåy

Nguã say, quïn caã dêåy, Saáng, chim hoát khùæp àöìng. Àïm qua mûa gioá vêåy, Hoa ruång coá nhiïìu khöng?



274 Àïën thùm Viïn Thêåp Nhõ, khöng gùåp

Àïën Laåc Dûúng tòm baác, Baác àaä xuöi Giang Têy. úã àoá mai núã súám, Coá àeåp bùçng úã àêy?

275 Tiïîn Chu Àaåi vaâo Têìn

Tiïîn ngûúâi ài Nguä Lùng, Khöng ngaåi ngêìn, trao tùång Baão kiïëm giaá nghòn vaâng Cuâng têëm loâng ngay thùèng.



TIÏÌN KHÚÃI Taác giaã: (722 - 780), tïn chûä laâ Troång Vên, ngûúâi Ngö Hûng,

nay laâ tónh Chiïët Giang, àöî tiïën sô, laâm quan àïën chûác Khaão cöng Lang trung. Taác phêím: "Tiïìn Troång Vùn têåp".

276 Giang höì gùåp nhau

Giang höì nûúác Yïn, Triïåu Gùåp nhau àêët Haán naây, Nöîi loâng chûa noái hïët, Nùæng àaä taân phña têy.



277 Ngaây thu

Ngoaâi hiïn chiïìu boáng xïë, Buöìn, khöng ai daäi baây. Àûúâng khöng ngûúâi, vùæng veã, Gioá thöíi, luáa lung lay.

278 Chim nhaån vïì

Tiïu Tûúng söng biïëc, coã xanh àï, Chim nhaån vò sao böîng keáo vïì. Coá phaãi coá ngûúâi àaân dûúái nguyïåt, Tiïëng àaân ai oaán, nhaån vïì nghe?



279 Viïët khi ài thuyïìn trïn söng

Nguã say trong thuyïìn laá, Khöng giêåt mònh, soáng ïm. Mùåc trïn búâ lau sêåy Thao thûác hoaâi suöët àïm.

280 Chiïìu xuên, vïì lïìu tranh úã nuái cuä

Tên Di xuên hïët, chùèng coân hoa, Khöng caã caânh mai trûúác cöíng nhaâ. Thûúng thûúng khoám truác kïì song cûãa, Luön vêîn xanh buöìn, àûáng àúåi ta.



281 Àïì úã nhaâ hoå Thöi, êín dêåt trïn nuái

Àûúâng hoa thûúåc dûúåc phuã rïu daây, Kïì bïn cûãa söí nuái vaâ cêy. Dûúái hoa, öng chuã nùçm say khûúát, Mú thaânh con bûúám nhúãn nhú bay.



LYÁ THÛÚNG ÊÍN Taác giaã: (813 - 858), tûå Nghôa Sún, hiïåu laâ Ngoåc Khï Sinh,

ngûúâi Hoaâi Chên, nay laâ Têìm Dûúng, tónh Haâ Nam, möåt trong nhûäng nhaâ thú lúán cuãa àúâi àûúâng, nöíi danh tûâ 17 tuöíi, àöî tiïën sô nùm Khai Thaânh thûá 2 (837), thú trang nhaä, chên thaânh, coá tñnh chöëng lïî giaáo phong kiïën. Taác phêím: "Lyá Nghôa Sún thi têåp".

282 Ài chúi úã àöìng Laåc Du

Chiïìu, bêng quú böîng buöìn, Thùæng xe ra àöìng daåo. Nùæng vaâo luác hoaâng hön Thêåt àeåp vaâ kyâ aão.



283 Dêåy súám

Saáng, veán reâm dêåy súám, Trúâi maát, gioá hêy hêy. Hoa núã, chim oanh hoát... Ai àûúåc hûúãng xuên naây.

284 Chên trúâi

Ngaây xuên, chên trúâi xa, Laåi giûäa luác chiïìu taâ. Oanh kïu nhû rúám lïå, Laâm ûúát nhûäng caánh hoa.



285 Àïm mûa gûãi vïì bùæc

Baån hoãi ngaây vïì, chûa heån àûúåc. Ba Sún àïm mûa ao ngêåp nûúác. Bao giúâ àöët àuöëc ngöìi bïn cêìu, Ta kïí chuyïån ma Ba Sún sau.

286 Say dûúái hoa

Tòm hûúáng, khöng ngúâ say raáng sa, Nguã dûúái göëc cêy vúái nùæng taâ. Tónh dêåy, khaách vïì khuya àöët àuöëc, Túi taã trong vûúân nhûäng xaác hoa.



287 Khuác ngêm àêët Súã

Lêìu úã ly cung trïn nuái xanh. Söng chiïìu uöën khuác chaãy xung quanh. Hoaâng hön trúâi Súã, mûa suâi suåt, Caãnh kia Töëng Ngoåc(1) vui sao àaânh?

288 Giûäa quan Lang Trung Lïånh Höì(1)

Xa Súã, xa Têìn àaä mêëy àöng, Gûãi möåt bûác thû, lïå mêëy doâng. Khaách cuä vûúân Lûúng chûa kõp hoãi, Mûa nhiïìu bïånh cuä nùång hún khöng?



VI ÛÁNG VÊÅT Taác giaã: (736 - 830), ngûúâi Kinh Triïåu, Traâng An, nay laâ

thaânh phöë Têy An, tónh Thiïím Têy, tûâng laâm Thûá sûã Tö Chêu nïn cuäng goåi laâ Vi Tö Chêu, phong caách thú gêìn vúái löëi sún thuyã cuãa Vûúng Duy.

289 Nghe saáo trïn söng, tiïîn quan thõ ngûå hoå Luåc Nêng cheán naây tiïîn baác, Vùng vùèng saáo trïn söng, Buöìn, röìi àïm nùçm nguã Tiïëng saáo voång túái phoâng.



290 Laåch Têy úã Trûâ Chêu(2)

Êm thêìm coã moåc saát búâ söng, Oanh vaâng rñu rñt giûäa caânh phong. Sùæp töëi, triïìu xuên, àoâ vùæng chuã, Tûå yá quay ngang, àûáng giûäa doâng.

291 Tiïët haân thûåc, gûãi em úã Kinh Sû

Cêëm lûãa, trúâi mûa, phoâng laånh tanh, Lùæng nghe chim yïën hoát trïn caânh. Nhúá em, uöëng rûúåu, nhòn hoa núã. Àöî Lùng(1) haân thûåc coã xanh xanh



292 Traã lúâi Lyá Caán(1)

Vûâa àoåc Kinh Dõch xong, Röîi, ngùæm chim trïn söng. Nghe Súã nhiïìu haâo kiïåt, Ngûúâi naâo chúi vúái öng?

293 Àïm thu, gûãi Viïn ngoaåi

Khêu Nhõ Thêåp Nhõ Àïm thu, daåo möåt mònh, Ngêm thú thûúâng nhúá anh. Traái thöng rúi trïn nuái, Ai núä nguã cho àaânh?



VÛÚNG KIÏËN Taác giaã: (751 - 835), tïn chûä laâ Troång Sú, ngûúâi Khoaãn Chêu,

nay laâ Hûáa Xûúng, tónh Haâ Nam, àöî tiïën sô, laâm quan àïën Tû maä Thiïím Chêu. Taác phêím: "Vûúng Tûâ Maä têåp".

294 Lúâi naâng dêu múái

Sau cûúái àûúåc ba ngaây, Vaâo bïëp nêëu canh naây. Nhúâ em chöìng nïëm trûúác, Chiïìu meå chöìng sao àêy?



295 Cung cuä

Tiïu àiïìu cung cuä baám rïu phong, Hoa ruång àêìy sên, trùæng lêîn höìng. Mêëy baâ cung nûä xûa àêìu baåc, Ngöìi buöìn kïí chuyïån àûác Huyïìn Töng.



VI TRANG Taác giaã: (836 - 910), tïn chûä laâ Àoan Dô, nhaâ thú nöíi tiïëng

thúâi Vaän Àûúâng, ngûúâi Àöî Lùng, nay thuöåc tónh Thiïím têy, tûâng àöî tiïën sô vaâ coá hoå haâng vúái Vi ûáng Vêåt.

296 Tiïîn baån úã quaán rûúåu Àöng Dûúng

Buöìn söëng tha hûúng têån cuöëi trúâi, Höm nay laåi phaãi tiïîn àûa ngûúâi. Tûâ mai chó coá ta vaâ nguyïåt Say tónh luác naâo lïå cuäng rúi.



297 Caãnh thaânh Kim Lùng

Mûa trïn mùåt nûúác, coã ven búâ, Saáu triïìu vua ngùæn tûåa trong mú. Chó liïîu Àaâi Thaânh(1) laâ vêîn thïë, Àûáng lùång trïn àï giûäa khoái múâ.

298 Thûúng ngûúâi caây

Vêîn thïë, àúâi naâo chùèng chiïën tranh, Hïët thúâi loaån laåc àïën thúâi bònh. Àaä bao xûúng thõt vuâi trong caát, Vêîn bùæt dên binh thaânh chiïën binh. (2)



HÛÁA HÖÌN Taác giaã: Nùm sinh, nùm mêët khöng roä, tûå Duång Höëi, ngûúâi

Àún Dûúng, Nhuêån Chêu, nay thuöåc Giang Tö, àöî tiïën sô nùm Àaåi Hoaâ thûá 6 (832), àúâi Àûúâng Vùn Töng, giûä nhiïìu chûác quan, cuöëi àúâi thaác bïånh vïì nhaâ úã êín. Taác phêím: "Àinh Maäo têåp".

299 Khuác biïn aãi

Trêån Tang Caân àïm qua Nûãa quên Têìn bõ giïët. Saáng, hoå coá thû nhaâ, Laåi coân thïm aáo reát.



300 Viïët khi àïën kinh àö khöng tòm àûúåc chöî troå, phaãi ài

chúi àêët Têìn Luäng Xïë chiïìu, chim eán lûúån vïì têy, Nguä Hêìu(1) gaác tña ngêåp trong cêy. Cûãa àoáng, trong vûúân hoa múái núã, Chùæc gùåp gioá àöng àaä ruång àêìy.



LA ÊÍN Taác giaã: (833 - 909) tûå Chiïu Àöng, ngûúâi Dû Haâng, nay

thuöåc tónh Chiïët Giang, thi tiïën sô mûúâi lêìn khöng àöî; thú öng thiïn vïì töë caáo höåi, chïë diïîu boån cûúâng quyïìn. Taác phêím: "La Chiïu Àöng têåp".

301 Tùång kyä nûä Vên Anh

Chung Lùng caách biïåt chuåc nùm nay, Giúâ gùåp Vên Anh úã chöën naây. Ta chûa thaânh nghiïåp, naâng àún àöåc, Coá leä chuáng mònh khöng gùåp nay.



302 Tûå khuêy khoaã

Thûúâng vui khi àûúåc, mêët thò buöìn, Buöìn lùæm hêån nhiïìu, chó heáo hon. Höm nay coá rûúåu, thò vui àaä, Mai coá viïåc buöìn, mai hùéng buöìn.

303 Naâng Têy Thi(1)

Vêån nûúác luên höìi thõnh laåi suy. Ngûúâi Ngö sao maäi oaán Têy Thi? Àaä àaânh, vò naâng maâ Ngö mêët, Nhûng Viïåt thò sao, búãi caái gò?



LÛU VUÄ TÑCH Taác giaã: (772 - 842) tûå Möång Àùæc, ngûúâi Laåc Dûúng (Haâ

Nam), àöî tiïën sô nùm Trung Nguyïn thûá 9 (793), sau àoá laåi àöî khoa Baác hoåc hoaâng tûã, àûúåc laâm Giaám saát ngûå sûã. Öng laâ nhaâ tû tûúãng theo chuã nghôa duy vêåt, nöíi tiïëng àúâi Àûúâng vúái cuöën "Thiïn luêån" göìm ba thiïn, nïu roä pheáp biïån chûáng vaâ chuã nghôa duy vêåt. Taác phêím: "Vûúng Tû Maä Têåp", nay coân 500 baâi.

304 Tiïîn Linh Triïåt

Chuâa Truác Lêm xanh xanh, Tiïëng chuöng chiïìu vùng vùèng. Trúã vïì nuái möåt mònh, Noán àöåi nghiïng àêìy nùæng.



305 Baâi haát caânh truác

Tiïëng chaâng àang haát phña búâ söng. Chaâng mûâng trúâi taånh maâ khöng taånh - Trúâi nùæng phña têy mûa phña àöng.

306 Tuyïåt cuá

Ba nùm àûúåc hai cêu, Thaânh hai doâng lïå sêìu. Baån khöng khen thò möî Lïn nuái nùçm vuöët rêu



307 Uöëng rûúåu ngùæm hoa mêîu àún

Ngöìi uöëng rûúåu ngùæm hoa, Vui mêëy cheán goåi laâ. Chó e hoa böîng noái: Àêu núã cho ngûúâi giaâ!

308 Lúâi than thúã cuãa naâng A Kiïìu(1)

Cúâ vua thoaáng thêëy phña xa xa, Múã cöíng thêìm vui àõnh queát hoa. Cung nûä, tiïëc thay, vaâo laåi baáo: Àûác vua chó túái Bònh Dûúng gia(2).



309 Thaânh Thaåc Àêìu(3)

Thaânh xûa nuái boåc böën xung quanh, Soáng vöî, triïìu lïn, laåi ruát nhanh. Tûâ phña söng Hoaâi trùng nhúåt nhaåt, Àïm khuya vêîn chiïëu chïëch qua thaânh.

310 Lúâi muâa xuên

Xuên buöìn bõ nhöët chöën thêm sêu, Trang àiïím vûâa xong, daåo caånh lêìu. Chuöìn chuöìn àïën àêåu trïn trêm ngoåc, Giûäa vûúân maâ chùèng thêëy hoa àêu.



311 Gioá thu vïì

Gioá thu thöíi àïën tûå núi naâo, Mang caã theo mònh caánh nhaån chao. Chó khaách xa nhaâ nghe thêëy trûúác, Gioá súám trong sên laá xaåc xaâo.

312 Àiïåu haát Truác Chi

(baâi möåt) Nûúác söng phùèng lùång, liïîu soi mònh, Tiïëng chaâng haát gúån soáng lung linh. Bïn nùæng, bïn mûa nhòn lêîn löån Nhû thïí vö tònh maâ coá tònh.



313 Àiïåu haát Truác Chi

(baâi hai) Muâa xuên hoa nuái àoã xen vaâng, Vöî vaâo vaách àaá, nûúác mïnh mang. Buöìn buöìn söng chaãy nhû loâng thiïëp, Hoa phai nhanh choáng tûåa tònh chaâng.



GIAÃ CHÑ Taác giaã: (718 - 772) ngûúâi Laåc Dûúng (Haâ Nam), thi àöî Minh

Kinh nùm àêìu Thiïn Baão Àûúâng Huyïìn Töng, giûä chûác Hiïåu thû lang, nùm 756 laâm Thûá sûã Nhûä Chêu. Taác phêím: trong "Toaân Àûúâng thi" coá möåt quyïín cuãa öng.

314 Àïm úã Ba Lùng, chia thay Vûúng viïn ngoaåi Luác liïîu ra böng, rúâi Laåc Dûúng, Khi hoa mai núã - àïën Tam Tûúng. Tònh àúâi tröi nöíi nhû mêy gioá, Ly biïåt caái buöìn vêîn vêën vûúng.



315 yá xuên

Coã xanh, liïîu biïëc, sùæc hoa höìng, Hûúng thúm, chim hoát, trúâi xanh trong. Caái buöìn khöng chõu bay theo gioá, Nïn giûäa xuên vui cûá naäo loâng.

316 Tiïîn thõ lang hoå Lyá ài Thûúâng Chêu(1)

Gioá muâa, tuyïët laånh, trúâi àêìy mêy, Àûúâng xa Ngö, Súã luác chia tay. Àïí mai coá caái cho ta nhúá, Töi baác bêy giúâ uöëng thêåt say.



317 Múái àïën Ba Lùng, cuâng Lyá Thêåp Nhõ Baåch rong

thuyïìn chúi trïn höì Àöång Àònh Laá phong trïn bïën ruång nhû hoa, Höì thu nûúác gúån aánh dûúng taâ. Thuyïìn nheå, ngûúâi vui ài, ài maäi. Mûúån aánh trùng vaâng thùm Tûúng Nga(2).



LÛU TRÛÚÂNG KHANH Taác giaã: (709 786), tûå Vùn phoâng, ngûúâi Haâ Giang, nay thuöåc

tónh Haâ Bùæc; àöî tiïën sô nùm Khai Nguyïn thûá 21 (733) àúâi Àûúâng Huyïìn Töng, tûâng giûä caác chûác quan nhoã nhûng luön gùåp àiïìu xêëu, bõ vu caáo, chïët taåi nhiïåm súã; vò vêåy maâ thú thûúâng buöìn. Coân lûu àûúåc "Lûu Tuây chên têåp " göìm hún 400 baâi.

318 Nguã úã nuái Phuâ Dung, gùåp tuyïët

Chiïìu àöng, nuái laånh, hoaâng hön nhoâa, Gioá thöíi, nhaâ tranh, sên àêìy hoa. Sau phïn choá suãa, khuya, bïn caånh Coá ai mang caã tuyïët vaâo nhaâ.



319 Tûác caãnh, tùång Lyá Muåc

Thuyïìn con möåt chêëm cuöëi chên trúâi, Ài maäi maâ röìi chùèng túái núi. Nhûäng muöën múã phïn múâi khaách túái, Ngaåi ngheâo, nhaâ döåt, laá vaâng rúi.

320 Lïn nuái, gheá thùm nhaâ hoå Trõnh

Hoa ruång, coã thúm, nhaâ quaånh hiu, Vùæng ngûúâi vûúân mêån tiïëng chim kïu. Choá sûãa àêu àêy... Sao àoáng cûãa Àïí phñ bao nhiïu caãnh nuái àeâo.



321 Tiïîn Linh Triïåt(1)

Chuâa Truác Lêm(2) xa xa, Tiïëng chuöng chiïìu vùng vùèng. Noán sen àong nùæng taâ, Möåt mònh, àûúâng nuái vùæng.

322 Nghe chúi àaân cêìm

Nhû gioá thöíi rûâng cêy, Nhaåc vang trïn baãy dêy. Àiïåu cuä tuy ûa thñch, ñt ai àaân thúâi nay.



ÀÖÎ MUÅC Taác giaã: (803 - 852), tûå Muåc Chi, ngûúâi Kinh Triïåu, nay laâ

Têy An, Thiïím Têy, chaáu tïí tûúáng Àöî Hûåu, àöî tiïën sô nùm Àaåi Hoâa thûá 2 (828) àúâi Àûúâng Vùn Töng, tûâng giûä nhiïìu chûác quan khaác nhau. Thú öng tao nhaä, trûä tònh, gêìn saánh kõp Àöî Phuã, nïn ngûúâi àúâi sau thûúâng goåi öng laâ "Tiïíu Àöî".

323 Tiïët thanh minh

Mûa buåi thanh minh suöët thaáng Ba, Caãnh buöìn naäo ruöåt khaách àûúâng xa. Nhúâ treã chó giuâm àêu quaán rûúåu? Àaáp: Têån kia kòa, xoám Haånh Hoa.



324 Ài àûúâng nuái

Con àûúâng lïn nuái àaá chïnh vïnh, Lûng chûâng mêy nuái maái nhaâ tranh. Yïu caãnh thiïn nhiïn, dûâng xe ngùæm, Hún hoa, laá àoã rûåc trïn caânh.

325 Trïn àûúâng túái Thu Phöí(1)

Cuöëi thu, mûa nuái chaãy tûâng doâng, Heo hùæt, gioá khe coã phêåp phöìng. Naây nhaån, múái tûâ Haâ Sa àïën(2), Vûâa röìi coá gheá Àöî Lùng khöng?(3)



326 Tùång nhau luác chia tay

Àa tònh maâ laåi tûåa vö tònh, Trûúác chaâng muöën noái, vêîn laâm thinh. Caám caãnh thay ngûúâi, cêy nïën nhoã Ngùæn daâi lïå chaãy àïën bònh minh.

327 Vûúân Kim Cöëc(4)

Danh voång tan nhanh vúái buåi àúâi, Nûúác cûá vö tònh, coã cûá tûúi. Naäo ruöåt chim kïu, chiïìu gioá laånh, Nhû ngûúâi nhaãy lêìu, caánh hoa rúi(5)



328 Ba nùm caách biïåt

Àùçng àùéng ba nùm, ngûúâi möåt núi, Nhúá nhau möîi bêån ngûúác lïn trúâi. Àaä ba mûúi saáu lêìn trùng khuyïët, Trùng khuyïët laåi àêìy, loâng vêîn vúi.

329 Tûác caãnh úã nuái Nga Höì

Baåt ngaân dûúái nuái luáa vaâ kï, Chuöìng gaâ, chuöìng lúån coá cêy che. Chiïìu töëi lïî xong, ai quaá cheán Cuäng coá ngûúâi thên dòu àúä vïì.



330 Lúâi oaán cung nûä

Giaám quan múã cûãa, lïånh cho múâi, Theo lïå chêìu vua nhû moåi ngûúâi. Àêu phaãi ên riïng núi gaác tña. Ngoaâi vûúân trùng saáng, caánh hoa rúi.

331 Caãnh xuên úã Giang Nam

Hoa núã oanh kïu mêëy dùåm àûúâng, Xoám chaâi ven nuái khoái chiïìu vûúng. Böën trùm taám chuåc chuâa Vuä Àïë,(1) Mêëy chuâa coân laåi chòm trong sûúng?



332 Àïm thêët tõch(2)

aánh trùng laânh laånh baám bònh phong, Quaåt luåa xua xua muöîi khoãi phoâng. Ngûãa mùåt nhòn lïn sao Chûác nûä, Trúâi maát vaâ mïìm nhû nûúác trong.

333 Tûå an uãi

Chùèng nïn phiïìn muöån luác vïì giaâ Tiïëc thúâi trai treã àaä tröi qua. Hoa núã hïët thò, hoa coá ruång Cuäng vò muöën quaã seä thay hoa.



334 Trung thu

Sûúng chiïìu, khoái laånh tröën vaâo mêy, Ngên Haâ, múâ buåi trùng trïn cêy. Coá trùng haäy ngùæm, vò nùm túái Ai chùæc rùçng trùng àeåp thïë naây?

335 Àöî thuyïìn úã bïën Têìn Hoaâi(1)

Nûúác laånh, sûúng giùng, nguyïåt xïë taâ, Quaán rûúåu bïën Têìn chúåt gheá qua. Trong quaán khöng hay húân mêët nûúác, Suöët ngaây haát maäi "Hêåu Àònh hoa"(2)



TÖ THÛÁC Taác giaã: (1037 - 1101), hiïåu Àöng Pha, ngûúâi Myä Sún, thuöåc

tónh Tûá Xuyïn, nhaâ thú lúán, nhaâ taãn vùn lûâng danh àúâi töëng.

336 Hoa haãi àûúâng

Gioá xuên hêy hêíy goåi trùng lïn, Trùng doåi xuyïn muâ àïën meáp hiïn. Chó súå röìi khuya, hoa nguã thiïëp, Nïn chùèng ngùæm hoa cuäng thùæp àeân.



337 Uöëng rûúåu trïn höì luác mûa vûâa taånh

Phña mûa vûâa taånh, nûúác long lanh, Phña vêîn coân mûa, múâ nuái xanh. Têy Höì, Têy Thi(3) àem so saánh, Riïng chung möåt veã, àeåp nghiïng thaânh.

338 Caãnh Têy Höì

Thaáng Saáu, Têy Höì khaách daåo chúi, Laá sen xanh biïëc têån chên trúâi. Núi àêy caãnh khaác, maâ sen àoã Cuäng àoã caái maâu khaác moåi núi.



339 Ngaây 27 thaáng 6, viïët taåi lêìu

Voång Höì trong luác say(1) Nuái xanh chûa kõp phuã mêy àen, Àaä nghe mûa goä röån trïn thuyïìn. Böîng trêån gioá to xua ài hïët, Röìi nûúác vaâ trúâi laåi tônh yïn.

340 Àïm xuên

Khöng gò saánh àûúåc vúái àïm xuên, Hoa thoaãng hûúng thúm, nguyïåt trùæng ngêìn. Trong lêìu tiïëng nhaåc vang khe kheä, Àïm nùçm kiïn nhêîn àúåi ngoaâi sên.



HOAÂNG ÀÒNH KIÏN Taác giaã: (1045 - 1105), tûå Löî Trûåc, hiïåu Sún Cöëc, ngûúâi Höìng

Chêu, Phên Ninh, àöî tiïën sô àúâi Töëng Anh Töng. Taác phêím: "Sún Cöëc têåp".

341 Ngêîu hûáng trïn Lêìu Nam úã Ngaåc Chêu

Böën bïì nûúác biïëc nöëi non xanh, Hûúng sen thoang thoaãng böën xung quanh. Gioá maát, trùng trong haâo phoáng tùång Cho khaách phûúng Nam võ maát laânh.



342 Trong luác mûa lïn lêìu Nhaåc Dûúng(1)

ngùæm nuái Quên Sún(2) Àûáng tûåa lan can, mûa gioá to, Ngùæm daäy Quên Sún lûúån nhêëp nhö. Giaá àûúåc möåt lêìn nhòn nuái biïëc Tûâ àónh soáng kia, trùæng giûäa höì.



TÙNG KY ã Taác giaã: (1084 - 1166), bõ Têìn Cöëi cheân eáp, boã quan vïì nhaâ,

khi Têìn Cöëi chïët múái ra laâm quan laåi.

343 Giûäa àûúâng nuái Tam Cuâ (3)

Àang muâa mú chñn, nùæng vaâng hoe, Rúâi thuyïìn, ài böå doåc búâ khe. Àûúâng rúåp boáng cêy nhû luác àïën, Coân thïm chim hoát röån böën bïì.



PHAÅM THAÂNH ÀAÅI Taác giaã: (1126 - 1193), tûå Trñ Nùng, cû sô, laâ möåt trong nhûäng

nhaâ thú lúán thúâi Nam Töëng.

344 Àï ngang

Xuên vïì trïn bïën, nûúác xanh trong, Cêìu àaá nhû xûa, caånh thaáp höìng. Àï nhoã, mûa phuân àûa tiïîn khaách, Cöåt thuyïìn göëc liïîu saát búâ söng .



345 Caãm hûáng nhoã chöën thön quï

(baâi möåt) Vûúân rau, bûúm bûúám lûúån bïn hoa, Thön quï ñt khaách àïën thùm nhaâ. Chúåt nghe choá suãa, gaâ nhao nhaác, Biïët ngay coá khaách àïën mua traâ.

346 Caãm hûáng nhoã chöën thön quï

(baâi hai) Nhöí coã, xe gai, bêån luát àêìu, Möîi ngûúâi möåt viïåc têån àïm thêu. Chûa biïët caây bûâa vaâ dïåt vaâi, Treã têåp tröìng dûa bïn göëc dêu.



DIÏÅP THIÏÅU ÖNG Taác giaã: Khöng roä sinh thúâi öng laâm gò, chó biïët coá thïí öng

sinh vaâo nùm 1224.

347 Túái vûúân chúi, khöng vaâo àûúåc

Àïën thùm mêëy bêån cöíng then caâi, Thûúng hùçn rïu laånh dêëu chên ai. Khöng thïí giam xuên sau caánh cöíng - Möåt böng haånh àoã loá ra ngoaâi.



CHU THUÅC TRINH Taác giaã: Nùm mêët, nùm sinh khöng roä, ngûúâi Tiïìn Àûúâng,

nay úã tónh Chiïët Giang, nûä thi sô àúâi Töëng, vúå möåt thûúng nhên. Taác phêím: "Àoaån Trûúâng têåp", "Àoaån Trûúâng tûâ".

348 Hoa ruång

Àang luác muâa sen núã trûúác nhaâ Böîng trúâi mûa gioá chùèng buöng tha Chuáa xuên vöën àûúåc coi laâ chuã, Sao àïí mûa laâm ruång caánh hoa.



349 Tûác caãnh

Xïë chiïìu, cûãa söí rúåp tre xanh, Coá àöi chim nhoã lûúån xung quanh, Bay àïën buåi hoa röìi khoám liïîu. Ngûúâi nhaân, ngaây chùèng chõu qua nhanh.



PHAÅM TROÅNG YÏM Taác giaã: (989 - 1052), àöî tiïîn sô àúâi Töëng Chên Töng, laâm

quan àïën chûác Tham trinh chñnh trõ. Thú öng lûu giûä àûúåc rêët ñt.

350 Àaánh caá trïn söng

Trïn söng, ngûúâi vêët vaã Àang maãi mï àaánh caá. Giûäa soáng chiïìu thuyïìn con, Moãng manh nhû chiïëc laá.



VÛÚNG VOÄ NÏÍ

351 Tiïët thanh minh

Thanh minh, hoa rûúåu, baánh àïìu khöng, Nhû sû, khöng chuát vêën vûúng loâng. Haâng xoám àïm qua cho tñ lûãa, Saáng ngöìi thùæp nïën àoåc bïn song.



THIÏËN ÀAÂO Taác giaã: Baâ sinh khoaãng nùm 1010, khöng roä mêët nùm naâo,

laâ ngûúâi hêìu cuãa Khêëu Chêín, tïí tûúáng àúâi Töëng Chên Töng.

352 Thûa vúái Khêëu Cöng

Baâi thú àöíi têëm luåa maâu höìng, Hònh nhû ngûúâi àeåp chûãa haâi loâng. Khöng biïët tay naâng thoi thoùn thoùæt Qua laåi mêëy lêìn múái dïåt xong?



ÊU DÛÚNG TU Taác giaã: (1007 - 1072), nhaâ thú, nhaâ taãn vùn lúán àúâi Bùæc

Töëng, tûå Vônh Thuác, hiïåu Tuáy Öng, vïì giaâ àöíi thaânh Luåc Nhêët Cû sô, öng àïì xûúáng löëi theo caách tên.

353 Chúi xuên úã àónh Phong Laåc

Nuái xanh, laá àoã, aánh dûúng taâ, Maâu trúâi vaâng rûåc phña xa xa. Khaách chúi khöng ngaåi xuên sùæp hïët, Vêîn daåo quanh àònh, dêîm naát hoa.



LYÁ CÊËU Taác giaã: (1009 - 1059), coá tû tûúãng tiïën böå, nöíi tiïëng thú hay,

phaãn aánh nöîi khöí cuãa nhên dên.

354 Àoåc baâi "Trûúâng Hêån tûâ"

Àûúâng vaâo àêët Thuåc lùæm gian truên, Àïm mûa, naäo ruöåt tiïëng xe lùn. Chùæc vua khöng biïët, khöng thûúng xoát, Nïëu mònh boã maång luác haânh quên.



VÛÚNG AN THAÅCH Taác giaã: (1021 - 1086) - Nhaâ chñnh trõ, nhaâ thú, nhaâ taãn vùn

lúán thúâi Bùæc Töëng, tûå Giúái Phuã, ngûúâi Lêm Xuyïn, tónh Giang Têy ngaây nay.

355 Hoa mai

Bïn tûúâng, mêëy caânh mai Núã trong sûúng giaá reát. Nhúâ hoa coá muâi thúm, Khöng lêîn cuâng vúái tuyïët



356 Àïm xuên

Àöìng höì caån nûúác, baát hûúng taân, Tûâng höìi gioá laånh, buöët têm can. Trùng hùæt boáng hoa lïn bêåu cûãa... Caãnh buöìn nhû thïë, nguã sao an.

356 Boáng hoa

Boáng hoa daây àùåc ruång bïn chên. Àaä baão con sen queát mêëy lêìn. Nùæng tùæt hoa taân, trùng laåi moåc, Boáng hoa lêìn nûäa ruång àêìy sên.



357 Thú viïët trïn vaách nhaâ Höì Ên tiïn sinh

Khöng rïu, khöng buåi, maái nhaâ tranh, Hoa möåc tûå tay xeán, cùæt caânh. Con mûúng dêîn nûúác vaâo ruöång luáa, Nuái nhû cöíng múã, àoán maâu xanh.



VÛÚNG LÏÅNH Taác giaã: (1032 - 1059), tûå Phuâng Nguyïn, ngûúâi Giang Àö,

nay thuöåc tónh Giang Tö, coá tû tûúãng àöíi múái chñnh trõ, taâi hoa vïì vùn chûúng, chó tiïëc chïët súám. Taác phêím: "Quaãng Lùng tiïn sinh vùn têåp"

358 Tiïîn xuên

Hïët núã röìi taân, hoa thaáng Ba, Haâng ngaây chim eán lûúån, bay qua. Chim cuöëc àïm àïm kïu laåc gioång, Cûá tûúãng rùçng kïu, giûä àûúåc hoa.



TÛ MAÄ QUANG Taác giaã: (1019-1086), tûå Quên Thûåc, ngûúâi Haå huyïån, nay

thuöåc tónh Sún Têy, laâ haân lêm hoåc sô thúâi Töëng Nhên Töng. Taác phêím: "Chiïu cöí hoåc", "Tû Maä Quang vùn chñnh cöng têåp".

359 Àêìu haå, núi àêët khaách

Thaáng Tû, mûa taånh, trúâi xanh trong, Sûâng sûäng nuái Nam trûúác cûãa phoâng. Cêy liïîu àûáng im, trúâi lùång gioá, Chó hoa mai hûúáng mùåt trúâi höìng.



TRÊÌN DÛÄ NGHÔA Taác giaã: (1090-1138), hiïåu Giaãn Trai, nhaâ thú lúán cuãa Nam

Töëng.

360 Ài thuyïìn túái Tûúng êëp

Àöi búâ hoa ruång, àoã loâng söng, Maân liïîu trïn àï gioá thöíi phöìng. Nùçm ngûãa nhòn trúâi mêy tônh lùång, Thêëy mêy vaâ mònh xuöi vïì àöng.



NHAÅC PHI Taác giaã: (1103-1141), tûå Bùçng Cûã, ngûúâi huyïån Thang Êm, laâ

võ anh huâng dên töåc thúâi Nam Töëng vaâ laâ võ tûúäng coá taâi.

361 Àònh Thuáy Võ úã Trò Chêu

Chiïën trêån quanh nùm àûúåc buöíi naây, Lïn àònh Thuáy Võ ngùæm trúâi mêy. Sún thuãy hûäu tònh nhòn chûãa chaán, Ngûåa àaä duåc vïì, trùng sau cêy.



DÛÚNG VAÅN LYÁ Taác giaã: (1124-1206), Hiïåu Thaânh Trai, cuâng Luåc du, Phaåm

Thaânh Àaåi vaâ Lûu Mêåu àûúåc ngûúâi àúâi goåi laâ "Böën nhaâ thú lúán thúâi Nam Töëng".

362 Ao nhoã

Khöng núä gêy öìn, nûúác àûáng yïn, Höì lùång cêy soi, giöëng coäi thiïìn. Sen non vûâa nhuá sûâng xanh biïëc, Chuöìn chuöìn bay àïën àêåu lïn trïn.



363 Tiïëc muâa xuên

Xuên naây nhûäng tûúãng hïët lo êu, Thò ra vêîn thïë, vêîn buöìn rêìu. Xuên àïën maâ hoa khöng thiïët ngùæm - Chùæc coá viïåc buöìn hoùåc öëm àau.

364 Nguã nhaâ Tûâ Cöng úã Chúå Múái

Hoa ruång löëi moân bïn dêåu tre, Laá múái xanh mêìm, chûa àuã che. Àaám treã thi nhau àuâa bùæt bûúám, Bûúám sang nhaâ caånh, phaãi quay vïì.



LUÅC DU Taác giaã: (1125-1210), ngûúâi Sún Êm, nhaâ thú lúán yïu nûúác

thúâi Nam Töëng, hiïån coân giûä àûúåc 9.300 baâi.

365 Viïët àïm mûa to gioá lúán,

möìng böën thaáng mûúâi möåt Àaä cam xoám nhoã caãnh nùçm daâi, Coân muöën xaã thên chöën Lêm Àaâi. Chêåp chúân giêëc nguã àïm mûa gioá, Tiïëng gûúm, tiïëng ngûåa vùèng bïn tai.



TAÃ VÔ

366 Ngùém caãnh chiïìu xuên

Goác nhaâ gioá thöíi, khoái nhû mêy, Hoa núã àung àûa khoám liïîu gêìy. Trong aánh hoaâng hön múâ aão êëy, Chim eán laåi vïì, chêëp chúái bay.



NGÖ ÀAÂO

367 Tuyïåt cuá

Khaách khöng thêëy reát, cúãi aáo daây, Mú àaä chua dêìn, hoa àaâo bay. Röìi chúåt möåt àïm khöng tiïëng ïëch, Gioá thöíi se se reát mêëy ngaây.



LÛU TÛÃ VÛÅNG

368 Caãnh trïn söng

Triïìu dêng soáng lúán, gioá bêng quú, Haâng cêy àûáng lùång giûäa khoái múâ. Ba ngaây gioá laånh, àoâ khöng khaách, Möåt daäy thuyïìn con xïëp caånh búâ.



HAÂN CÊU

369 Àaä lêu khöng àûúåc tin, viïët gûãi aá Khanh

Chaâng úã lêìu hoa trïn bïën söng, Thiïëp úã dûúái naây, phña biïín àöng. Triïìu dêng àïën lêìu, khöng dêng nûäa, Nûúác hoâa lïå thiïëp, chaâng hay khöng?



TRIÏÅU SÛ TUÁ Taác giaã: Khöng roä nùm sinh, nùm mêët vaâ sinh thúâi öng laâm gò.

370 Coá heån

Xuên súám mûa phuân rúi, cûá rúi, Quaá heån maâ sao chùèng thêëy ngûúâi. Quên cúâ goä nhaãm, hoa àeân ruång, ïëch nhaái ngoaâi ao thêåt lùæm lúâi.



UÖNG NGUYÏN LÛÚÅNG

371 Hoaâi Àiïìn

Trúâi xanh nhaân nhaåt, trùng múâ sûúng, Hai phña Hoaâi Àiïìn laâ chiïën trûúâng. Cung nûä trong cung, khöng nguã àûúåc, Ngöìi buöìn nghe àiïåu "Khöëc Tûúng Dûúng".



MUÅC ÀÖÌNG

372 Traã lúâi Chung Ngûúåc Öng

Coã xanh traãi röång àïën chên trúâi, Gioá thöíi saáo diïìu loâng thaãnh thúi. Ùn no, aáo raách khöng theâm cúãi, Àïm nùçm ïình buång ngùæm trùng chúi.



TRÒNH HAÅO Taác giaã: (1032 - 1085) tûå Baá Thuêën, hiïåu Minh Àaåo.

373 Ngêîu hûáng ngaây xuên

Gêìn trûa, mêy moãng, gioá hêy hêy, Thú thêín tòm hoa, ngùæm coã cêy. Caái thuá cuãa ta, àúâi chùèng hiïíu, Cho rùçng nhaân röîi quaá thaânh ngêy.



374 Àïì úã chuâa Hoaâi Nam

Xa gêìn khaách àïën nghó núi àêy, Àang thu, caãnh àeåp, caác sû thêìy Luön bêån chay kinh, khöng àïí yá, Nïn ta tiïëc höå caãnh núi naây.



CHU HI Taác giaã: (1130 - 1200), tûå Nguyïn Höëi, laâ nhaâ luên lyá hoåc nöíi

tiïëng àúâi Töëng.

375 Caãm nghô khi àoåc saách

Àêìm vuöng nûãa mêîu tûåa gûúng soi, Soi nûãa vuöng mêy, nûãa sùæc trúâi. Thûã hoãi sao àêìm trong àïën vêåy? Vò thaác àêìu nguöìn nûúác vêîn rúi.



376 Hoa lûåu

Thaáng Nùm hoa lûåu àoã trïn caânh, Möåt vaâi chêëm nuå, bûúám bay quanh. Chó tiïëc núi naây khöng khaách ngùæm, Àïí buöìn, hoa ruång àoã rïu xanh.

377 Chúi thuyïìn

Àïm qua bêët chúåt nûúác söng lïn, Thuyïìn lúán tûå tröi nhû muäi tïn. Chùèng buâ höm trûúác phu vêët vaã Töën sûác bao nhiïu àïí keáo thuyïìn.



NGU TÛÅ LÛÚÅNG Taác giaã: Sinh nùm 1180, khöng roä nùm mêët, coá laâm quan

möåt thúâi gian.

378 Súám xuên úã Haânh Khï Àûúâng

Maå gieo höm trûúác àaä xanh maâu, Mûa phuân khoái trùæng quyïån vaâo nhau. Xung quanh toaân ruöång, ba nghòn khoaãnh, Àaân coâ khöng biïët àêåu vaâo àêu.



DIÏÅP THAÁI

379 Caãnh chiïìu xuên

Chim bay lñu rñu têån thû phoâng, Gioá thöíi, hoa àaâo baám buát löng. Röîi, ngöìi bïn cûãa xem Chu Dõch, Khöng biïët xuên röìi, hay vêîn àöng.



HOA NHAÅC Taác giaã: Sinh khoaãng 1225, nöíi tiïëng laâ ngûúâi khñ khaái, bõ

boån gian thêìn nhiïìu lêìn cêìm tuâ vaâ giïët haåi.

380 Nhaâ nöng

Tiïëng gaâ buöíi saáng goåi nhaâ nöng, Sûãa soaån thûác ùn àïí xuöëng àöìng. Àõnh àaánh thûác chöìng, coân súå súám, Heá liïëp nhòn trúâi úã phña àöng.



THAÁI SÙÆC

381 Àònh trïn mùåt nûúác söng Thûúng Lang

Bònh phong bùçng giêëy, giûúâng bùçng tre, Moãi tay, saách tuöåt giûäa trûa heâ, Laâm möåt giêëc daâi, khoan khoaái dêåy. Tiïëng saáo thuyïìn chaâi thúåt thoaáng nghe.



ÖNG QUYÏÍN Taác giaã: Khöng roä nùm sinh, nùm mêët vaâ sinh thúâi öng laâm

gò.

382 Thaáng Tû, úã laâng quï

Maâu xanh àêìy nuái, nûúác àêìy söng, Cuöëc kïu, mûa khoái, viïåc nhaâ nöng. Àang giûäa thaáng Tû ai cuäng bêån, Chûa hïët tùçm dêu, àaä xuöëng àöìng.



ÀAÁI PHUÅC CÖÍ

383 Thön Hoaâi sau loaån laåc

Vùæng chuã cêy àaâo vêîn núã hoa, Caánh quaå laâm àen vïåt raáng taâ. Mêëy bûác tûúâng xiïu quanh giïëng cuä, Nhaâ ngûúâi thò coá, thiïëu nhaâ ta.



LÛ MAI PHA Taác giaã: Chûa roä tiïíu sûã.

384 Hoa mai vaâ tuyïët

Mai tuyïët tranh nhau tröí sùæc taâi, Thi nhên àaânh chõu, biïët bïnh ai. Vïì hûúng, coá leä mai hún tuyïët, Nhûng vïì maâu trùæng, tuyïët hún mai.



CHU TÊËT ÀAÅI Taác giaã: (1126 - 1204), tûå Tûã Sung, ngûúâi Lû Lùng, nay thuöåc

tónh Giang Têy, àöî tiïën sô, laâm quan àïën chûác Taã Thûâa tûúáng. Taác phêím: " Ngoåc Àûúâng loaåi caão", "Ngoåc Àûúâng taåp kyá" vaâ "Tônh trai têåp".

385 Àûúåc vua goåi vaâo chêìu

Quaå chiïìu ngoån liïîu phña xa xa, Vua goåi vaâo cung, cho uöëng traâ. Trúã laåi Haân Lêm, khöng nguã àûúåc, Trùng non àêìu thaáng vûúáng caânh hoa.



ÀÖÎ LAI Taác giaã: Tûå Tûã Daä, ngûúâi Àònh Giang, nay thuöåc tónh Chiïët

Giang. Öng laâ baån hoåc cuâng thêìy vúái Vûúng An Thaåch àúâi Töëng.

386 Àïm laånh

Coá khaách, ban àïm laånh, uöëng traâ, Loâ vûâa múái nhoám, àoám nhû hoa. Trûúác cûãa trùng treo khöng khaác laå, Chó khaác hoa mai núã trûúác nhaâ.



BAÅCH NGOÅC THIÏÌM Taác giaã: Tûác Taát Trûúâng Canh, tûå Nhû Höëi, möåt àaåo sô thúâi

Nam Töëng, ngûúâi Maän Thanh nay thuöåc tónh Phuác Kiïën. Ngoaâi thú vùn, öng coân gioãi vïì veä tranh mai truác. Taác phêím: "Haãi Quynh têåp".

387 Xuên súám

Hoa mai bêët chúåt núã sau nhaâ, Chöî nhiïìu, chöî ñt tuyïët sûúng pha. Chöî àêåm nhû trùng, thûa nhû khoái, Sùæc nûúác, sùæc trúâi quyïån sùæc hoa.



VÛÚNG KY â Taác giaã: Khöng roä tiïíu sûã, chó biïët tïn chûä laâ Luåc Kyâ, ngûúâi

àúâi Töëng.

388 Chiïìu xuên thùm vûúân nhoã

Hoa mai phêën ruång, heáo trïn caânh, Haãi àûúâng vêîn àoã, sùæc long lanh. Khi núã traâ mi, hoa khaác ruång. Dûúái cêy thûa thúát àaám rïu xanh.



LÛU KHÙÆC TRANG Taác giaã: (1187 - 1269), tûå Thïë Phuå, hiïåu Hêåu Thön, ngûúâi Böì

Àiïìn, nay thuöåc tónh Phuác Kiïën, con nhaâ doâng doäi, laâm quan, nhaâ thú nöíi tiïëng thúâi Töëng. Taác phêím: "Hêåu Thön tiïn sinh àaåi toaân têåp".

389 Thoi oanh

Trong búâ liïîu biïëc coá àöi oanh, Bay ài bay laåi tûåa thoi nhanh. Laåc Dûúng vaâo xuên, hoa nhû gêëm, Khöng biïët bao lêu múái dïåt thaânh.



LÖI CHÊËN Taác giaã: Khöng roä thên thïë, sûå nghiïåp, chó biïët laâ nhaâ thú àúâi

Töëng.

390 Chiïìu quï

Ao àêìy coã moåc, nûúác àêìy khe, Mùåt trúâi gaác nuái, gioá se se. Vùæt veão lûng trêu vïì xoám nhoã , Luä treã vui àuâa thöíi saáo tre.



ÀAÁI MÊÎN Taác giaã: Nùm sinh, nùm mêët khöng roä, ngûúâi Àaâi Chêu,

Hoaâng Nham, nay thuöåc tónh Chiïët Giang; tûå Mêîn Taâi, hiïåu Àöng Cao tûã, thi àöî nhûng khöng ra laâm quan, laâ cha cuãa nhaâ thú nöíi tiïëng àúâi Nam Töëng laâ Àaái Phuåc Cöí.

391 Àêìu haå, chúi vûúân hoå Trûúng

Võt búi ao nhoã, chöî sêu nöng Àang muâa mai chñn, trúâi xanh trong. Sêëu xanh maâ haái trú coân laá, Vûúân têy coá rûúåu, say vûúân àöng.





THÚ CÖÍ TRIÏÌU TIÏN Thú saáu cêu (xitgiö) cuãa Triïìu Tiïn vúái tû caách laâ möåt thïí thú

coá niïm luêåt, àaä xuêët hiïån tûâ cuöëi thïë kyã 14, àêìu thïë kyã 15, vaâ laâ thïí thú phöí biïën nhêët cuãa nïìn thú ca Triïìu Tiïn suöët thúâi kyâ Trung Cöí vaâ nhûäng thïë kyã tiïëp theo. Ngaây nay nhiïìu nhaâ thú hiïån àaåi vêîn tiïëp tuåc duâng noá. Vïì cêëu truác, xitgiö göìm ba cêu daâi, möîi cêu ngùæt thaânh hai cêu ngùæn khöng vêìn. Möîi cêu ngùæn coá hai vïë (trûâ cêu thûá nùm coá ba vïë), vaâ thûúâng göìm ba hoùåc böën êm tiïët. Khi chuyïín sang tiïëng Viïåt, chuáng töi dõch thaânh thú coá vêìn, chuã yïëu theo sú àöì aa – bb – cc, möîi cêu saáu chûä thaânh ba vïë àïìu nhau. Nhû àöëi vúái caác thïí thú khaác thúâi êëy, trong xitgiö àïì taâi thiïn nhiïn vaâ triïët lyá trûä tònh chiïëm võ trñ chuã chöët.

Phêìn lúán caác baâi xitgiö choån dõch úã àêy laâ cuãa caác taác giaã söëng úã thïë kyã 14 vaâ 15. Àêìu àïì do ngûúâi dõch àùåt.





1 Trong vûúân hoa muön maâu, bûúám trùæng Bao giúâ cuäng bay tûâng àöi. Bïn búâ söng thuây dûúng im lùång Bao giúâ cuäng àûáng tûâng àöI Trïn àúâi naây trûâ töi ra, têët caã Bao giúâ cuäng söëng tûâng àöi. 2 Ngûúâi ta àem chiïëc quaåt tùång töi Khöng phaãi khöng mang haâm yá. Hoå nhû muöën baão töi tïë nhõ. Haäy àêåp ài ngoån lûãa chaáy trong tim! Nhûng chiïëc quaåt laâm sao dêåp tùæt Möåt ngoån lûãa tûâng chaáy to vò nûúác mùæt? 3 Höm qua gioá thöíi Tuyïët rúi, mûa rúi, Caã nhûäng caânh thöng lúán Cuäng bõ àaánh túi búâi... Thïë thò töi biïët noái gò thïm nûäa Vïì nhûäng böng hoa coân chûa núã?



4 Luác naâo tónh dêåy Bûác thû ngûúâi yïu töi cuäng thêëy. Töi àaä àoåc haâng trùm lêìn, Lêìn naâo àoåc xong cuäng öm vaâo ngûåc. Túâ giêëy nheå Sao àeâ lïn tim töi nùång thïë... 5 Gioá úi, gioá úi àûâng thöíi Qua vûúân àêìy tuyïët vaâ trùng Keão töi nghe tûúãng bûúác chên chaâng, Duâ chaâng höm nay khöng laåi. Dêîu biïët laâ chaâng xa maäi, Nhû trong mú, töi nghe tiïëng chaâng ài... 6 Trúâi mûa lïn mùåt höì xanh Nûúác treo trïn cêy long lanh Anh laái àoâ ài àêu vùæng Bïn bïën, àoâ khöng àûáng lùång Mùåt trúâi lïn dêìn, gioá im Goåi nhau, chim nhaáo nhaác tòm... 7 Ngûúâi ta baão: trúâi cao-



Sao thùèng lûng töi khöng thïí àûáng? Ngûúâi ta àöìn: àêët vûäng- Sao töi phaãi chiïëc gêåy cêìm tay? Ngûúâi ta noái trúâi cao àêët vûäng - àúâi naây, Töi khöng tin, vaâ luön cêín thêån. 8 Gioá àaä thöíi tûâ phûúng Àöng, Tuyïët àaä rúi khùæp àöìng. Maâu xanh muâa xuên trúã laåi Phuã kñn nuái àöìi. Chó nhûäng gioåt sûúng trïn toác töi Vêîn thïë. 11 Nuái rûâng naây laâ cuãa töi Doâng söng naây laâ cuãa töi... Coá ai giaâu àïën thïë? Têët caã thiïn nhiïn naây laâ cuãa töI Ngûúâi ta traách töi tham, coá thïí, Nhûng têët caã laâ cuãa töi. 12 Tay cêìm cêu, töi nguã gêåt... Giêåt mònh - trùng lïn tûâ bao giúâ



Gêåy cêìm tay, töi thêîn thúâ Ài theo cêìu treo ngang suöëi... Vaâ nhûäng tiïëng chên töi mïåt moãi Chó con chim trong töí nùçm nghe. 13 Anh àïën nhû tiïëng sêëm muâa xuên, Röìi anh ài nhû tia chúáp, Nhû mêy uân, mêy tan, Nhû cún giöng aâo qua, tùæt dêìn... Àïí laåi loâng em möåt chiïìu muâa xuên Sûúng muâ phuã trùæng... 14 Em chúâ chaâng nhû àaä heån, Em chúâ hoaâi chaâng khöng àïën. Laá thu vaâng rúi trong àïm Hay tiïëng chaâng àïën cuâng em? Nhûng em nhêìm, em giêån laá Sao rúi hoaâi, rúi trong àïm... 15 Dûúái chên töi laâ suöëi chaãy, Trïn àêìu töi laâ nuái xanh.



Núi àêy khoái buåi àö thaânh Khöng bay túái àûúåc. Giûäa quï hûúng, trùng trïn trúâi, trùng dûúái nûúác Loâng töi yïn tônh mïnh möng. 16 Nûúác höì rêët trong, Coá thïí nhòn caá búi dûúái àaáy. Möåt... hai... ba - nhiïìu khöng Kòa, caá quêîy, Naâo thûã àïëm xem - Möåt... hai... ba... kòa, àïëm laåi! 17 Anh quïn sûå giaâu coá, Anh quïn quang vinh, Thïë giúái naây anh quïn hïët, Quïn caã chñnh mònh... Thïë thò sao anh coân mong Ngûúâi ta vïì anh seä nhúá? 18 Suöët àïm gioá thöíi Hoa àaâo rúi... Saáng nay thùçng beá nhaâ töi



Cêìm chöíi ra sên àõnh queát. öì khöng, con chúá queát - Hoa rúi trïn àêët vêîn laâ hoa! 19 Nhû coá boáng ai trûúác cûãa, Tûúãng ngûúâi yïu, töi ra ngay. Thò ra boáng mêy Gùåp trùng, trïn trúâi rúi xuöëng. Xung quanh laâ lùång im... khöng ai Thêëy töi theån thuâng luác êëy. 20 Choá nhaâ ai suãa tûâ xa, Em múã cûãa nhòn ra – Laâng àang nguã, trùng trïn trúâi im lùång... Àêu phaãi chaâng àïën cuâng em! Sao choá nhaâ ai dai dùèng Suãa trùng hoaâI suöët àïm? 21 Töi xêy mûúâi nùm vêët vaã Ba phoâng trïn àöìi – Möåt cho trùng, möåt cho töi,



Phoâng thûá ba cho gioá. Khöng coân chöî cho nuái vaâ söng - Töi àaânh ngùæm qua cûãa söí. 22 Töi muöën mua tònh yïu - Tònh yïu khöng ai baán. Caái ngûúâi ta muöën baán Laâ nöîi buöìn, khöng ai mua, Tònh yïu, nöîi buöìn khöng baán, khöng mua, Àaä coá, suöët àúâi phaãi coá. 23 Caái boáng thoaáng qua laân nûúác lùång - Möåt öng giaâ ài trïn cêìu. Naây öng kia giúâ ài àêu, Khi moåi con àûúâng öng àaä ài, àaä thêëy? Öng giaâ vêîn ài vaâ giú gêåy Im lùång chó lïn trúâi. 24 Chó möåt giêy trïn àaân Cömingö... Töi lêëy que chaåm nheå. Tiïëng àaân tröi rêët kheä, Nhû nûúác tan dûúái bùng muâa xuên,



Vaâ töi nghe: theo tiïëng àaân, Lïn laá sen mûa rúi tûâng gioåt. 25 Àûâng vûâa chaåy vûâa traách mònh vöåi vaä! Àûâng vûâa nghó vûâa kïu: Töi mïåt quaá! Phaãi ài sao àïìu àùån haâng ngaây. Phaãi biïët giûä cho mònh tûâng giêy. Vò coá thïí möåt giêy, anh àûáng laåi. Biïët àêu anh àûáng maäi! 26 Àïm thu, trïn söng. Soáng nhû mêy, bêåp böìng. Töi quùng cêu ngöìi kiïn nhêîn, Nhûng caá khöng chõu cùæn. Vaâ ra vïì, thuyïìn khöng Chúã àêìy aánh trùng vaâng thanh thaãn. 27 Em muöën àûúåc nhòn mùåt trùng Vò trùng thêëy anh luác êëy. Cûãa söí nhaâ em cuäng vêåy, Em múã, em chúâ trùng lïn.



Nhûng lïå ûáa àêìy mùæt em. Nïn trùng, than öi, khöng thêëy. 28 Chûâng naâo trùng trïn ngoån thöng Chûa xuöëng baäi lêìy ven söng, Bïn suöëi, trïn hoân àaá vùæng Töi ngöìi öm àêìu im lùång... Con võt ùn àïm laåc bêìy Vûâa bay vûâa kïu àêu àêy. 29 Muâa àöng tuyïët vaâng cûãa söí, Gioá thöíi bêng quú àêu àoá... Cö àún, ngöìi im möåt mònh Bïn ngoån àeân múâ lung linh, yá nghô vïì àúâi trôu nùång... Chùæc àïm nay töi thûác trùæng 30 Mùåc ngûúâi tranh nhau chûác quyïìn, Töi khöng ham danh, ham tiïìn. Theo con lûâa queâ töi bûúác Túái khu rûâng xanh phña trûúác. Bêët ngúâ giûäa àûúâng mûa rúi, Mûa rûãa töi saåch buåi àúâi.



31 Têët caã nhû xûa, trùng lïn In trïn tuyïët trùæng. Chuöng rïìn, Trïn lêìu töi ngöìi nhúá laåi Nhûäng àûác vua xûa vô àaåi. Tûúâng thaânh àöí naát, hoaâng hön Àang buöng, loâng töi böìn chöìn... 32 Khöng hiïíu ai veán reâm Àïí trùng rúi vaâo bònh rûúåu... öì, phaãi uöëng ngay Bònh rûúåu naây. Nïëu uöëng àûúåc trùng, luác êëy Traái tim seä saáng lïn, chùæc vêåy. 33 Naây, àûa töi mang giuâm, Öng giaâ mang nùång. Öng xem, töi thanh niïn, lûng thùèng, Bêëy nhiïu ùn thua gò! Trïn lûng mònh, khoá nhoåc öng ài, Chó riïng mang tuöíi giaâ àaä nùång! 34



Àaân chim àaä bay vïì töí, Chên trúâi vêìng trùng lêëp loá. Anh kia möåt mònh trïn cêìu Coá biïët tûâ àêu, tûâ àêu Tiïëng chuöng nhaâ thúâ thong thaã Rúi nghe nhû tûâng chiïëc laá... 35 Khi trïn khung chó àûát Cêìn mêîn em ngöìi Duâng trùng duâng möi Hai àêìu nöëi laåi. Khi àûát chó tònh em, cö gaái, Cuäng nïn laâm thïë, àûâng quïn! 37 Thung luäng phuã àêìy tuyïët trùæng, Mêy àen keáo vïì im lùång. Töi ài tòm haái hoa àaâo, Nhûng khöng, khöng thêëy núi naâo. Vaâ giûäa nùæng chiïìu ngú ngaác, Tuyïët rúi lêëp àûúâng, töi laåc... 38 Lûãng thûãng theo con lûâa gêìy,



Mùåt trúâi sùæp lùån phûúng têy, Àûúâng nuái hiïím ngheâo, ngoác ngaách, Suöëi chaãy trong khe roác raách. Choá suãa àêu àêy xa xa - Coá leä sùæp vïì àïën nhaâ... 40 Àaân võt bay xuöëng àöìng hoang Mùåt trúâi àaä lùån sau laâng. Dên chaâi quay vïì xoám vùæng, Haãi êu bùæt àêìu im lùång... Àang thiu thiu nguã, giêåt mònh, Töi nghe saáo ai vùng vùèng. 41 Àúâi naây chùèng ai söëng lêu. Chùèng cêìn vinh quang, danh voång. Sang heân, sûúáng khöí nhû nhau Möåt khi àaä khöng coân söëng. Vò thïë, caái vui àúâi naây Töi chó tòm trong caái say. 42 Laá phong vaâng thïë laâ vaâng, Cuác thúm, cuác àeåp dõu daâng.



Rûúåu ngon, caá ngon àang àúåi. Chúâ gò, haäy mang àaân túái. Tûå ta roát rûúåu cho ta, Tûå ta seä haát vang nhaâ. 43 Trùng khuyïët röìi laåi trùng troân. Laá giaâ nhûúâng chöî laá non. Quy luêåt cuöåc àúâi laâ vêåy - Chaáy, tùæt, tùæt röìi laåi chaáy. Xûa nay thöng minh laâ ngûúâi Biïët caách chúâ cú, àúåi thúâi. 44 Con coâ ài doåc búâ söng. Con coâ moâ vuäng nûúác nöng. Nuái xanh, trúâi xanh, im lùång. úã àêy thêåt nhiïìu coâ trùæng: Cêåu beá ngöìi lïn lûng trêu. Trïn cao cêìu vöìng laâm cêìu... 45 Tûâ ngaây Lyá Baåch khöng coân, Söng nuái trúã thaânh cö àún. Chó cao trïn trúâi lùång leä



Trùng àûáng möåt mònh, ûáa lïå. Naây trùng, Lyá Baåch chïët röìi, Xuöëng àêy uöëng rûúåu cuâng töi! 46 Buöíi saáng mûa xuên ngûâng rúi. Tónh dêåy, töi nhòn: khùæp núi, Nûãa vui nûãa coân lo súå. Nuå hoa àua nhau cuâng núã. Vaâ chim vui hoát xa gêìn Àïí chaâo muâa xuên, muâa xuên. 47 Nghe noái xong, töi quïn ngay. Viïåc ngûúâi laâm, töi chùèng thêëy. Cuöåc àúâi quaá phuâ du, vò vêåy Àuáng hay sai - töi khinh hïët. Àúâi naây Töi chó tin möåt àiïìu: trong tay Trong tay töi àang coân cöëc rûúåu. 48 Lêìn nûäa àïm buöng khùæp núi, Lêìn nûäa töi laåi muöën lûúâi. Töi àoáng cöíng nhaâ, khoan khoaái Nùçm dûúái aánh trùng mïìm maåi.



yá nghô vïì àúâi buöìn àau Töi chùèng cho chui vaâo àêìu. 50 Nuái xanh suöët àúâi lùång leä, Suöëi höì muön hònh, muön veã. Gioá thöíi tûå do trïn cao, Trùng khöng phuå thuöåc ngûúâi naâo. Vaâ lêëy thiïn nhiïn laâm baån, Töi söëng suöët àúâi thanh thaãn. 51 Con sïëu bay ài luác naâo, Maái nhaâ tröëng traãi laâm sao! Nïëu töi cuäng bay theo noá, Liïåu töi coân quay vïì töí? Taåm thúâi khi àang úã àêy, Baån úi, ta uöëng cöëc naây! 52 Àïm trùng, tûâ àaão Hanxan, Töi àûáng nhòn ra biïín vùæng. Thanh kiïëm töi mang bïn ngûúâi, Maâ traái tim buöìn, trôu nùång. Böîng tûâ baäi sêåy töi nghe



Saáo ai àang thöíi naäo nïì... 53 Mùåt trúâi àang lùån phña Têy, Coá nghôa laâ hïët möåt ngaây. Vaâ chùèng bao lêu, khöng heån, Laåi thïm möåt ngaây nûäa àïën. Thêåt nhanh, thúâi gian tröi qua. Thêåt tiïëc laâ töi àang giaâ... 54 Rûúåu hïët, hoa taân bao giúâ - Àuáng luác àang hûáng laâm thú! Cuöåc àúâi chó laâ quaán troå. Ta mïåt, ta giaâ trong àoá. Àaä thïë, àúâi coân khuyïn ta Rùçng àûâng uöëng rûúåu, chúi hoa! 55 Töi khoác, cêìm tay baån giaâ: Xin àûâng vöåi vaä ài xa: Sau con àï daâi trûúác mùåt Mùåt trúâi tûâ tûâ àang tùæt. Möîi lêìn khïu àeân sau naây, Àûâng quïn töi khoác höm nay...



56 Möåt öng muâ Dùæt möåt öng muâ khaác qua cêìu. Cêìu thò heåp, söng thò sêu, Mêëy lêìn suyát ngaä. Thïë maâ bïn àûúâng öng phêåt àaá Coân ngûãa mùåt lïn cûúâi. 57 Cún gioá ngúâ thöíi maånh, Hoa lï bay tung tûâng caánh. Bay cao röìi bay voâng quanh, Nhûng khöng dñnh laåi vaâo caânh. Möåt caánh mùæc vaâo maång nhïån, Nhïån tûúãng laâ möìi, chaåy àïën. 58 "Thuyïìn ai ài giûäa söng xuên, Ài àêu, ài xa hay gêìn, Maâ chúã aánh trùng maâu trùæng, Chúã àïën àêìy thuyïìn, quaá nùång?" "Ài àêu laâ búãi yá trúâi, Xa gêìn coá can gò töi" 59 Töi nùçm nghe mûa suöët àïm,



Saáng dêåy lûåu núã àêìy thïìm: Nûúác treo trïn cêëy lêëp laánh, Che mùåt höì xanh giaá laånh... Tûå nhiïn thêëy loâng thaãnh thúi, Thoaát hïët lo lùæng sûå àúâi. 60 Ai úã, ai ài - Àûâng traách nhau laâm gò. Ai say, ai tónh - Cuäng àûâng cûúâi chï, khoá tñnh. Coân muâa heâ, töi mùæc aáo böng, Sao anh cûá phaãi bêån loâng? 61 Tûâ àûúâng chñnh àaåi àang ài, Töi reä sang con àûúâng khaác, Vaâ suöët nhiïìu nùm lêìm laåc, Àïën nay múái biïët mònh lêìm. Nhûng tiïëc laâ lêìm nhiïìu nùm Hoãi coá ñch gò maâ tiïëc? 62 Ngùæm hoa cuác vaâng àïí chûäa Caái mïåt vaâ caái lo.



Khi buöìn bêng quú, Phaãi chûäa ngay bùçng rûúåu. Coân khi anh mïìm yïëu, Chó chûäa bùçng thú. 63 Con võt cö àún bay qua. Lêìn nûäa sûúng rúi - Xa nhaâ yá nghô thêåt buöìn, thêåt nùång, Àïm thu thêåt daâi, thêåt vùæng... Chó khi trùng chïëch bïn heâ, Phêìn naâo múái àúä nhúá quï. 64 Baån töi laâ cêy truác xanh. Doâng söng, hoân àaá hiïìn laânh. Nhûäng höm coá trùng, quaã thêåt Töi àuáng laâ ngûúâi vui nhêët. Ngoaâi ra, cûá tin töi ài, Ngoaâi ra töi chùèng cêìn gò. 65 Xïë chiïìu. Tia nùæng xiïn khoai. Röîi viïåc, töi cûá nùçm daâI



Trïn chiïëu, nguã say àêu àêëy, Àïën tùæt mùåt trúâi múái dêåy. Hònh nhû ai ho ngoaâi thïìm - Laáng giïìng chùæc ruã cêu àïm... 66 Coá thïí lêëy caânh liïîu xanh Àïí buöåc àöi chên ngoån gioá? Khi hoa heáo luåi, lòa caânh Ich gò bûúám ong àau khöí? Ich gò khi yïu, xa nhau Chuáng ta chó biïët buöìn rêìu? 67 Töi tröìng möåt khoám hoa tûúi, Nhûäng mong àûúåc ngùæm suöët àúâi, Nhûng gùåp àïm sûúng giaá laånh, Hoa taân, àïí rúi tûâng caánh. Caã con bûúám lûúån höm naâo Maâ giúâ chùèng thêëy, buöìn sao!... 68 Con coâ cö àún im lùång Àûáng bïn búâ söng caát trùæng. Hiïíu àûúåc suy nghô loâng töi Chó möåt mònh coâ maâ thöI



Caã töi, caã coâ haånh phuác, Ruä khoãi buåi àúâi trêìn tuåc. 69 Xûa töi coân rûúåu, coân vaâng. Ai cuäng anh em, hoå haâng. Nhûng nay rûúåu khöng, tiïìn hïët, Töi chó laâ thùçng àaáng gheát. Than öi, traáo trúã laâ àúâi! Than öi, àöën maåt laâ ngûúâi! 71 Doâng söng Hunam mïnh mang Àeåp sao nhûäng chiïìu thu vaâng. Rûâng phong sûúng rúát ûúát àêîm, Àónh nuái nhû choaâng khùn gêëm. Bïn söng, möåt mònh say mï Töi ngöìi maãi ngùæm, quïn vïì... 72 Khöng àêu coá gò àeåp bùçng Eo söng Kimthan dûúái trùng. Bïn söng, öm àaân, cuâng gioá Töi chúi nhûäng baâi haát cöí.



Bõ quïn, nhûäng baâi haát naây Chó töi laâ coân thêëy hay. 73 Chùèng sao - nïëu nhaâ laâ lïìu. Chùèng sao - maái xiïu, cöåt xiïu. Nhûng chöî àïí ngöìi khöng thiïëu - Àuã röång cho hai chiïëc chiïëu. Vaâ trùng, vaâ möîi laá söìi Àïm nay laâ baån cuãa töi... 74 Say ngay tûâ cöëc àêìu tiïn. Vaâ say, töi cûá ngöìi yïn. Cûá àïí caái buöìn, caái mïåt Lêìn lûúåt keáo nhau ài hïët. Rûúåu àêu, haäy roát ra luön, Àïí ta uöëng tiïîn caái buöìn. 75 Naây con, mang aáo ra àêy, Mang caã chiïëc muä rúm daây. Lûúäi cêu thay bùçng viïn àaá, Cûá thïë ta ài cêu caá. Àûâng súå ta cêu, caá úi,



Ta cêu laâ cêu àïí chúi. 76 Leä naâo em döëi lûâa anh? Leä naâo em khöng chung tònh? Em heån canh ba seä àïën, Em heån maâ röìi lúä heån... Chó laá xaåc xaâo trïn cêy - Khöng leä traách laá àiïìu naây?... 77 Trúâi mûa. Trúâi mûa caâng maånh, Laá sen caâng thïm lêëp laánh. Nhòn kòa, caã dûúái mûa raâo Maâ sen khöng ûúát tñ naâo. Loâng töi, töi tòm moåi caách Àïí giûä nhû sen trong saåch.



THÚ CÖÍ NHÊÅT BAÃN MANHIÖXÛ Manhiöxû tiïëng Nhêålaâ Tuyïín têåp möåt vaån laá thú. Àêy laâ böå

thú cöí vô àaåi àêìu tiïn cuãa Nhêåt Baãn, laâ têëm gûúng phaãn chiïëu àúâi söëng vùn hoaá, tinh thêìn cuãa thúâi àaåi Nara, göìm 4496 baâi, chia thaânh 20 têåp theo trònh tûå thúâi gian, tûâng vuâng àõa lyá vaâ caã tûâng muâa trong nùm. Noá têåp húåp trong mònh möåt khöëi thöëng nhêët vaâ phûác taåp hêìu hïët nhûäng baâi thú hay nhêët cuãa àêët nûúác Mùåt trúâi moåc trong suöët 400 nùm tûâ thïë kyã thûá V àïën thïë kyã thûá VIII.

Chuáng töi chó choån dõch úã àêy maãng thú tanca nùm cêu, chuã yïëu vïì àïì taâi trûä tònh thiïn nhiïn. Thú tanca nguyïn baãn khöng coá vêìn, nhûng chuyïín sang tiïëng Viïåt, chuáng töi thûúâng gheáp möåt hai vêìn àïí dïî caãm thuå vaâ tùng chêët thú theo quan niïåm truyïìn thöëng. Söë thûá tûå do ngûúâi dõch àùåt.



1 Trïn caánh àaân võt trúâi Àang bay vïì baäi sêåy Long lanh gioåt sûúng vûâa rúi... Vaâ giûäa chiïìu sûúng rúi Töi laåi nhúá Iamatö da diïët. 2 Baäo tuyïët nhû àïm nay Giûäa nuái úã Iöxinu, úã àêy... Khöng leä caã àïm nay Laåi vêîn möåt mònh ài nguã? 3 úã laâng töi Tuyïët rêët nhiïìu àaä rúi, Nhûng úã Öhara, Khu laâng cöí hoang taân, khöng vêåy, Tuyïët sau naây seä rúi. 4 Nhû con àûúâng Dûúái boáng hoa quêët àoã Nùæng cùæt doåc, chia ngang loang löî, Möåt mònh buöìn, xa em, yá nghô anh vïì em cuäng vêåy.



5 Ven sûúân nuái Doåc àûúâng töi ài Laá tre chaåm vaâo nhau rêët kheä... Xa ngûúâi thûúng Loâng töi khöng nheå. 6 Cûãa söng Kïi Biïín soáng yïn, gioá lùång... Thuyïìn chaâi maâu trùæng Nhû nhûäng coång rúm bõ chùåt àûát Bêåp bïình tröi. 7 Nhû muä miïån, nuái Mixaca, Con àûúâng nhoã chaåy qua, Vùæng ngûúâi, Coã daây phuã kñn... Maâ naâo àaä lêu gò àêu? 8 Thïë giúái naây Biïët vñ cuâng gò àêy? Tûâ saáng súám Chiïëc thuyïìn con xa búâ Mêët huát... 9



Eo biïín Nava Chên trúâi xa In hoân àaão múâ xanh trïn biïín röång. Chiïëc thuyïìn con dêåp dïình theo soáng - Chùæc thuyïìn ài cêu... 10 Khöng vö cúá Ngûúâi ta noái àúâi naây Khöng coá gò khöng àöíi thay. Haäy nhòn kòa: trùng bêy giúâ àeåp tuyïåt, Nhûng nay trùng troân, mai trùng khuyïët. 11 Àêìy tònh yïu, Em ngöìi chúâ anh bïn cûãa söí... Chiïëc maânh tre Möîi lêìn coá gioá Laåi àung àûa... 12 Caã tûúång thaánh nhiïìu khi Ngûúâi ta cuäng súâ tay, ve vuöët. Thïë maâ cö baão töi: Em coá chöìng röìi, Khöng àûúåc chaåm vaâo em, coá töåi! 13 Sûúng mai nhû khoái trùæng



Àïën laâm cong nhûäng böng luáa nùång Röìi boã àöìng bay ài... Coân tònh yïu, Tònh yïu cuãa töi bay àêu? 14 Tûâ muäi Kiömi Ài Öhara, Töi maäi nhòn xung quanh, soáng lùång - Biïín xanh, trúâi xanh yïn ùæng, Loâng töi buöìn mïnh möng... 15 Thuyïìn úi, Ta cêåp bïën Hira Haäy àûáng yïn, àûâng ài xa - Àïm àaä xuöëng, Khùæp núi àïm àaä xuöëng. 16 Em chúâ anh Nhû caánh àöìng trûúác nhaâ Chúâ mûa, àêët khö nûát neã, Cuäng thïë, Öi, em chúâ anh... 17 Búâ traãi daâi Nhû chiïëc khùn maâu trùæng.



Soáng nhêëp nhö, khi chöìm lïn, khi àûáng lùång, Nhûng chùèng àïën àûúåc àñch cuãa mònh - Cuäng thïë, em xa anh. 18 Ven laåch söng Naxumi, Giûäa thung luäng Löxinu uöën khuác, Tûâ nuái võt trúâi chöëc chöëc. Kïu lïn thï lûúng... 19 Sao töi nhúá hoaâi Ngûúâi töi khöng hïì quen biïët Vaâ khöng tin hún nhûäng àaám mêy Trïn nuái Caxura àang bay Möîi saáng ? 20 Töi ài giûäa àöìng Caxura, Àaân sïëu bay, kïu trúâi àêìu da diïët. Chùæc úã võnh Aiutigata Thury triïìu àang lïn - Àaân sïëu bay, kïu trïn àêìu da diïët. 21 Trïn baäi biïín Ixï Soáng xö nhau suãi trùæng... Nïëu soáng laâ hoa, Anh goåi tùång



Cho em. 23 Nïëu anh laâ viïn ngoåc, Em seä àeo lïn tay. Nhûng àúâi naây Anh chó laâ ngûúâi thïë tuåc. Em khöng thïí giûä anh trong tay, 24 Böîng trong mú anh thêëy Nuå cûúâi em Vaâ tim anh suöët àïm Êm ó chaáy nhû ngoån àeân Khöng tùæt. 25 Traái tim anh àang vúä tung Thaânh muön maãnh nhúã - Thïë àêëy, anh yïu em, Leä naâo àiïìu àoá Em khöng hay? 26 Giûäa àöìng Aki hoang vu Ngûúâi du khaách cö àún nùçm nghó. Chùæc gò anh ta àïm nay Ngaã lûng trïn coã daây



Coá thïí nguã khi nghô vïì ai àoá? 27 Cö àún. Tòm töi thêëm nöîi buöìn khoá taã Khi töi nhòn lïn trúâi Thêëy mûa phuân rúi, Rúi, rúi khöng dûát... 28 Chiïëc höåp quñ àoáng röìi laåi múã. Saáng nay, ra khoãi àêy, Anh vêîn ung dung àaáng kñnh nhû moåi ngaây, Chó riïng em, Riïng em bõ moåi ngûúâi khinh bó. 29 Anh chúâ em Dûúái taán möåt cêy thöng trïn nuái, Nuái bao quanh. Anh chúâ em, sûúng thêëm ûúát ngûúâi anh, Dûúái taán möåt cêy thöng trïn nuái... 30 Em chúâ anh Dûúái taán möåt cêy thöng, sûúng ûúát. Öi, àïí àûúåc cuâng anh, Em muöën thaânh cêy thöng kia trïn nuái



Nuái bao quanh. 31 Ngûúâi ta àöìn nghe àêu Nhû anh laâ hiïåp sô. Thïë maâ anh khöng tïë nhõ, Khöng cho töi úã laåi àïm nay. Sao coá thïí goåi anh laâ hiïåp sô? 32 Bao giúâ töi Cuäng laâ hiïåp sô, Vaâ viïåc töi, tïë nhõ, Khöng cho cö úã laåi àïm nay Caâng chûáng toã töi laâ hiïåp sô. 33 Caã trong nhûäng lúâi noái döëi Sûå thêåt àöi khi vêîn coá ñt nhiïìu. Quaã tònh em noái khöng yïu, Nhûng anh tin Coá thïí em vêîn yïu möåt tñ. 34 Mûa xuên Nheå bay, bay... Thïë maâ cêy öliu naây



Bêy giúâ hoa chûa núã - Hay cêy àang non? 35 Caãng Xucuxi Taâu chûa àïën, Nhûng nhòn caãng Xucuxi Nöîi buöìn loâng em laåi àïën, Buöìn vò anh ài xa... 36 Ngûúâi ta noái: thúâi gian Chùèng laâ gò vúái ai Vêîn quen chúâ àúåi. Nhûng àaä lêu, quaá lêu röìi Tûâ ngaây anh xa em! 37 Caã ngoaâi khúi, Caã ven búâ - soáng lùång. Chùæc tûâ võnh bïn, Phuátzi, Nhûäng thuyïìn chaâi buöìm trùæng Laåi reä nûúác ài cêu. 38 Võnh Vaca Thuyã triïìu dêng, Nûúác traân vaâo baäi sêåy. Tûâ möåt núi naâo àêëy Àaân sïëu vûâa kïu vûâa bay lïn...



39 Coá phaãi hoa mêån trùæng Trong vûúân töi Àang rúi, Hay tûâ trïn trúâi Tûâng caánh tuyïët àang bay xuöëng àêët? 40 Àùçng kia, trïn àöìi, Núi hoa mêån àang rúi Lêîn trong maâu tuyïët, Hoaå mi ca nhûäng baâi ca bêët tuyïåt - Sùæp túái laâ muâa xuên. 41 Nghe tiïëng chim hoaå mi, Caånh nhaâ töi Nhûäng caánh hoa mêån trùæng Núã röìi taân Lùèng lùång... 42 Tûâ xa töi nghe Tiïëng maái cheâo khua nheå - Caác cö gaái laâng chaâi coá leä Àang cheâo thuyïìn Ra biïín vúát rong...



43 Caã höm nay Coá thïí Soáng cuäng dêng, Cuäng vûát rïu ngöín ngang Trïn baäi biïín... 44 Chó möåt cêy thöng giaâ soát laåi... Thöng àaä söëng bao nùm? Khöng ai hay, gioá thöíi, Thöng reo nhû muön noái: Töi àaä söëng nhiïìu nùm. 45 Mêy cuöån troân nhû soáng trùæng Giûäa biïín xanh... Töi nhòn lïn Thêëy thuyïìn trùng böìng bïình Giûäa doâng sao khi chòm, khi nöíi. 46 Biïín mïnh möng múâ xanh, Khöng thêëy thuyïìn, thêëy àaão Vaâ giûäa biïín möng mïnh Lùæc lû, múâ aão



Tûâng cuåm mêy àang bay... 47 Möåt mònh lang thang Töi ài giûäa quï ngûúâi xa laå. Gioá heo may buöët maá. Àïm dêìn buöng... Tiïëng võt trúâi tûâ xa voång laåi. 48 Nhû soáng lùn tùn Tûâ loâng söng Khöng ngûâng xö lïn baäi caát, Tònh yïu cuãa töi Luön daâo daåt. 49 Anh ài möåt mònh trïn àûúâng Dûúái laân hoa quêët - Vaâ nhû trùm löëi ngang, chöî ngoùåt, yá nghô anh luác bïn êëy, luác bïn naây. Anh àau buöìn maâ naâo em coá hay. 50 Àïm buöng Àen nhû mûåc. Tûâ phña söng Makimucu Soáng ò êìm voång laåi... Khöng leä trúâi àang döng?



51 Thïë laâ cún mûa Tûâ Minumï àaä àïën. Caác cö gaái laâng chaâi Xicaxu Vûâa giùng lûúái phúi trïn baäi biïín Khöng hiïíu coá ûúát khöng... 52 Thêåt moãng manh, Traái tim töi thêåt moãng manh. Nhû ngoån coã chó biïët vùån mònh Trong ao tuâ, hïët bïn naây, bïn noå, Maâ naâo coá thïí ài àêu! 53 Phuå tònh em, Ngûúâi em yïu tha thiïët, Leä naâo anh laåi phuå tònh em, Leä naâo anh nhû chiïëc laá Dïî thay maâu, dïî phuå tònh em? 54 Söng Hiröxï Nûúác rêët nöng, Àûáng giûäa doâng vêîn chûa ûúát vaáy... Hoãi möåt ngûúâi loâng cuäng nöng nhû vêåy Laâm sao töi coá thïí yïu sêu?



55 Caái gò kia àang rúi Tuyïët û, nhû boåt soáng tûâ trïn trúâi? öì khöng, Chó hoa rúi lùång leä... Nhûng hoa gò maâ trùæng thïë? 57 Chûa kõp tan Caã tuyïët, caã sûúng... Bïn àûúâng Caånh laâng Caxuga töi thêëy Möåt böng hoa. 58 Mûa xuên Rúi, rúi, Rúi xuöëng vûúân anh àaâo Ven söng nuái... Dûúái mûa, hoa biïët núã laâm sao! 59 Nïëu trúâi xêëu vaâ àïm àen - Em seä hiïíu vò sao anh khöng àïën Nhûng àïm nay Hoa mêån núã thïë naây, Vaâ trùng lïn... Leä naâo anh khöng àïën?



60 Trong möîi caánh hoa Tùång em, Anh giêëu nhiïìu lúâi Bêy giúâ chûa giaám noái... Àûâng boã qua nhûäng lúâi kia cuãa anh. 61 Trong möîi caánh hoa Tùång em, Quaá nhiïìu nhûäng lúâi kia chûa noái. Anh lo caánh hoa khöng chõu nöíi Sûác nùång tònh anh. 62 Àïm àêìy trùng, Tim àêìy nöîi buöìn, Khu vûúân Àêìy sûúng lêëp laánh, Tiïëng dïë tó tï trong gioá laånh... 63 Nhûäng böng hoa muâa thu Trïn àöìi vùæng Bïn búâ Axuca... Khöng biïët gùåp mûa àïm qua Hoa coá rúi xuöëng àêët?



64 Hagi ra böng Trïn àöìng Núi con hûúu goåi àaân ngú ngaác, Bêy giúâ sûúng phuã baåc, Hoa rúi... 65 Nuái chaâng trai - Xïnöiama, Nuái cö gaái - Imönöiama Caånh àêëy. Cö gaái àaä nhêån lúâi, chùæc vêåy - Bïn kia bïn naây laâ möåt chiïëc cêìu con 66 Coá phaãi vò con nai Ài qua àöìng vûúng vaâo hoa huïå, Maâ böng hoa lòa caânh lùång leä? Hay hoa rúi, hoa taân Vò thúâi gian? 67 Nhû con nai Bûúác qua àöìng muâa thu möîi saáng Khöng àïí dêëu vïët gò, Trong àúâi em cuäng thïë anh ài... Khöng ngúâ àïm nay em gùåp anh.



68 Nïëu suöët àúâi chuáng ta Bao giúâ cuäng nhû bêy giúâ, Tònh caãm trong tim chên thaânh, trong trùæng, Chùæc nhûäng caánh hoa kia khöng lùèng lùång Rúi xuöëng àêët nhû tuyïët bay... 69 Àïm nay trùng saáng Rêët cao trïn trúâi... Hoa mêån trong vûúân heá nuå khùæp núi, Em nhúá anh da diïët... Em àaä múã traái tim cho anh. 70 Nhû tuyïët tan, Anh cuäng tan trong àúâi naây àau khöí, Vaâ chó ûúác mú Àûúåc gùåp em möåt ngaây naâo àoá Giuáp anh söëng túái höm nay. 71 Àïm. Tuyïët rúi Nhû boåt soáng tûâ trïn trúâi. Ngoaâi hiïn gioá thöíi Hoãi laâm sao nguã nöíi Thiïëu voâng tay em?



72 Mùåt trùng Maâ töi noáng loâng àang chúâ Theån thuâng khuêët sau daäy nuái, Nhû cö gaái theån thuâng che vöåi Mùåt mònh sau chiïëc ö. 74 Muâa xuên àïën Vúái muâ sûúng khùæp núi phuã daây... Muâa xuên Maâ trúâi vêîn àêìy mêy, Tuyïët rúi khöng dûát. 75 Nhûäng böng tuyïët vûâa rúi Trïn hoa mêån trùæng. Em muöën nêng trïn tay - Cho anh, em tùång, Nhûng tuyïët àaä vöåi tan trïn tay em. 77 Moåi caái trïn àúâi naây Chó töët khi àang múái, Nhûng con ngûúâi Phaãi söëng troån àúâi mònh, phaãi àúåi



Àïën giaâ múái töët vaâ khön. 78 Vêåt löån vúái mûa xuên Suöët àïm, Saáng nay Cêy àaâo nhaâ töi bïn thïìm Àaä núã. 79 Öi, Önacö, Leä naâo anh coá thïí quïn em, Duâ chó möåt giêy thöi, rêët ngùæn, Ngùæn nhû hai beå chuöëi eáp vaâo nhau, Leä naâo anh coá thïí quïn em? 80 Buöìn, nhúá em, Thïm möåt ngaây höm nay anh söëng. Nhûng ngaây mai, Anh biïët söëng thïë naâo ngaây mai, Khi khùæp núi sûúng muâ phuã trùæng? 81 Buöíi chiïìu, möåt giêy thöi, Ngùæn nhû tiïëng kïu viïn ngoåc, Anh thêëy em, Vaâ röìi suöët àïm



Anh nghô anh nhû yïu ai àêëy... 83 Tònh yïu cuãa em Vúái anh Nhû cêy coã kia bao giúâ cuäng xanh, Anh coá cùæt, coá laâm gò cuäng vêåy, Coã vêîn ra chöìi non. 85 Möåt mònh trong vûúân Em chúâ anh... Nhûäng gioåt sûúng long lanh Rúi lïn toác em Àïí xoaä. 86 Múái muâa xuên, Nhûäng caánh hoa anh àaâo Àaä rúi lùång leä... Thïë maâ anh ûúác mú coá thïí Haái hoa trang àiïím cho em... 89 Sûúng muâ khùæp núi Tuyïët rúi Thïë maâ chim hoaå mi vêîn hoát Trong vûúân nhaâ töi



Giûäa tuyïët rúi... 90 Rûâng muâa thu laá vaâng Con nai goåi bêìy da diïët, Rûâng chó àaáp bùçng tiïëng vang moãi mïåt. Giûäa rûâng Töi möåt mònh àún àöåc... 91 Nhû thi vúái tuyïët Àang rúi tûâ trïn trúâi, Caånh nhaâ töi Hoa mêån trùæng muâa àöng Àaä núã. 92 Nûãa àïm, nguã yïn, Giêåt mònh tónh dêåy - Coá tiïëng chim Tiàöri kïu Tûâ búâ söng, möåt núi xa naâo àêëy... Öi buöìn sao! 93 Con chim cu àang hoát kia, Caánh chó cêìn àêåp kheä Laá hoa rúi...



Öi hoa huïå, Thúâi àeåp nhêët cuãa hoa àaä qua 95 Tiïëng haåc kïu Àïm àïm tûâ biïín vùæng, Ngoaâi khúi Sûúng muâ bay lùèng lùång... Nhûäng luác thïë naây thêåt nhúá quï hûúng. 96 Söng Cahö, Núi chim Tiàöri khöng ngûâng kïu. Em choån chöî búâ nûúác nhoã Bùæc cêìu göî Chúâ anh. 97 Anh ài xa, Nhûng trong mú Bao giúâ em cuäng thêëy, Vò tònh em cö àún Nhû cêy sêåy. 98 Khi taâu cêåp bïën Nhûäng chên trúâi xa, Anh thêëy trûúác anh mêy muâ phuã trùæng -



Àoá laâ tiïëng thúã daâi im lùång Cuãa tònh em 99 Gioá laånh Thöíi qua tay aáo em. Lêìn nûäa suöët àïm Thiïëu anh Em khöng thïí nguã. 100 Chên nuái Öbaiama Sûúng phuã daây. Trúâi töëi röìi, maâ àïm nay Cho thuyïìn àêåu úã àêu Töi chûa biïët. 101 Con chim cu àïën khoác Caånh nhaâ töi, Trïn caânh hoa quêët... Khoác àïën nöîi nhûäng caánh hoa Rúi xuöëng àêët. 102 Caânh mêån non Maâ nghe noái höm qua Coân àang laâ nuå



Chùæc gùåp tuyïët saáng nay, Giúâ àaä núã. 103 Lêîn trong tiïëng laá rúi Rûâng thu xaâo xaåc Tûâ xa Tiïëng nai kïu thï lûúng, ngú ngaác Bay àïën chaåm vaâo tay töi. 104 Kia, chuöîi sûúng long lanh Treo trïn àêìu ngoån laá, Anh muöën em, Nhû nhûäng viïn kim cûúng, xêu têët caã Thaânh voâng, trao cho anh. 105 Võt trúâi kïu da diïët Caånh nhaâ ngûúâi töi yïu. Trong sûúng, chiïìu chiïìu Chuáng bay ngang Rêët lêu töi coân nghe caánh vöî. 106 Coã Egu. Em ài tòm haái cho anh,



Giûäa àêìm lêìy, giûäa rûâng xanh, Gùåp chöî tuyïët tan, Vaáy em ûúát gêëu... 107 Nuái chòm trong mêy. Tuyïët rúi suöët ngaây. Thïë maâ àúä trïn mònh tuyïët trùæng, Cêy liïîu bïn söng cuái àêìu vò nùång Vêîn cûá ra chöìi non. 108 Öi mûa xuên, Àûâng mûa nhû thïë, Vò gùåp mûa Hoa anh àaâo rúi lùång leä, Maâ töi thò buöìn khi hoa rúi. 109 Mûa xuên khöng ngûâng rúi, Laâm hoa mêån bay túi taã... Chùæc ngûúâi yïu töi úã möåt núi naâo àêëy xa xöi Àang truá mûa trong lïìu laá. 110 Muâa xuên, coã rêët daây. Tònh yïu cuãa em rêët maånh.



Nhû muön lúáp xö nhau, Lïn búâ soáng àaánh, Soáng tònh yïu muön lúáp vöî tim em. 111 ûâ thò em Hoaân toaân khöng yïu anh, Nhûng hoa Tatiban Àeåp thïë trïn caânh Leä naâo em khöng àïën ngùæm? 112 Àïm buöng. Cêy Hagi non Trïn àöìng vùæng Sûúng rúi, phaãi cong vò nùång - Khoá söëng qua muâa thu. 113 Buöíi saáng, Ngoaâi àöìng sûúng muâ giùng. Ö phaãi chùng Àaä àïën muâa hoa Hagi ruång? Nhûng töi àaä kõp xem gò àêu! 114 Luáa chñn ngoaâi àöìng. Töi gùåt xong.



Tûâ xa voång laåi Tiïëng võt trúâi àang bay uïí oaãi... Nghôa laâ sùæp túái àaä muâa àöng. 116 Möîi lêìn mûa raâo Nûúác chaãy thaânh doâng maånh meä, Töi nhúá sao Nhûäng gioåt sûúng rêët beá Trïn laá cêy Öban. 117 Khi ngûúâi yïu töi Mùåc aáo trùæng ài ngang àöìi Vûúng vaâo laá, Chùæc aáo seä ngaã vaâng, Vò àang laâ muâa thu. 118 Mûa phuân muâa thu Khöng ngûâng bay Caã laá Hinöki Gùåp mûa naây, Cuäng ngaã sang maâu àoã 119 Saáng thïë trïn trúâi, Chùæc trùng muöën nhòn gioåt sûúng



Vûâa rúi Trïn voâng hoa Hagi Ngûúâi yïu töi àang tïët. 120 Nùçm trong lïìu chúâ höm sau gùåt luáa. Mûa phuân rúi. Hai tay aáo töi ûúát hïët. Thïë maâ höm nay trúâi reát Chùèng ai hong cho töi. 121 Àaân võt bay trïn cao Che kñn bêìu trúâi giaá laånh, Möåt gioåt sûúng Qua khe húã naâo giûäa caánh Àang rúi. 122 Àïm thu, sûúng muâ, Trûúác anh khöng gò roä neát. Vaâ trong mú anh thêëy em Nhû muâa thu, qua sûúng muâ Khöng gò roä neát. 124 Tiïëc laâ àaä muâa thu, Hoa rúi xuöëng àêët.



Àïí ngùæm, möåt caânh anh ngùæt, Nhûng anh buöìn: Sao hoa khöng laâ em? 125 Tûâ phña nuái xa Gioá thu thöíi nheå. Em ngöìi cuái àêìu möåt mònh, Buöìn, nhúá anh. Trïn trúâi trùng sùæp lùån... 126 Trïn àónh nuái gêìn Nara Sûúng muâ bay àïën àêåu. Giúâ thò töi hiïíu vò sao Tuyïët trïn búâ dêåu Chûa tan. 127 Nhû tuyïët Chûa rúi xuöëng àêët àaä tan. Anh yïu em Cuäng thïë anh taân Vò nöîi buöìn xa caách 128 Trúâi töëi röìi,



Àûâng ài, Vò bêy giúâ trûúác ngoä Lïn nhûäng buåi tre daây vaâ nhoã Sûúng coá thïí rúi. 129 Àïí phaåt naâng àaä ài lêu, Nhû hai chiïëc laá khö rúâi raåc, Chuáng töi nùçm quay lûng vúái nhau Suöët àïm... Bêy giúâ töi höëi hêån. 130 Trúâi mûa, chùèng thïí ài àêu, Buöìn, cö quaånh... Töi nhòn ra: Kòa, daäy Caxuza Laá àoã trong mûa lêëp laánh!



THÚ CÖÍ BA TÛ ÖMA KHAYAM Öma Khayyam sinh nùm 1040 úã thaânh phöë Nissapurï (miïìn

àöng Iran ngaây nay), lúán lïn nöíi tiïëng khùæp caã vuâng Trung A röång lúán nhû möåt nhaâ triïët hoåc, toaán hoåc, thiïn vùn hoåc kiïåt xuêët cuãa thúâi àaåi. Öng àûúåc vua chuáa nhiïìu nûúác múâi àïën triïìu àònh laâm viïåc, laâ taác giaã möåt loaåt taác phêím quan troång vïì vêåt lyá vaâ toaán hoåc. Cuöåc àúâi öng àêìy nhûäng nùm thaáng lûu laåc vaâ gian khöí. Öng ài nhiïìu, lang thang hïët nûúác naây àïën nûúác khaác, cuöëi cuâng trúã vïì thaânh phöë quï hûúng vaâ mêët úã àoá vaâo nùm 1112. Hiïån nay vêîn coân giûä àûúåc lùng möå cuãa öng úã Nisapurï.

Öma Khayyam chó viïët thú trong nhûäng phuát raãnh röîi vaâ buöìn chaán. So vúái caác cöng trònh khoa hoåc, di saãn 450 baâi böën cêu (rubai) cuãa öng khöng lúán. Cho maäi túái thïë kyã 19, khi chûa àûúåc ngûúâi chêu Êu “phaát hiïån”, öng hêìu nhû chó àûúåc biïët àïën nhû möåt nhaâ khoa hoåc. Sau sûå phaát hiïån àoá, nghôa laâ sau baãn dõch tiïëng Anh 75 baâi cuãa Fitzgerald (1809 – 1883) nùm 1859, öng “àöåt nhiïn” trúã thaânh nhaâ thú nûúác ngoaâi àûúåc ûa thñch nhêët úã chêu Êu vaâ chêu Myä. Luác êëy àaä xuêët hiïån, coá núi coân giûä àûúåc àïën ngaây nay, nhiïìu quaán rûúåu vaâ cêu laåc böå say mang tïn öng. Söë thûá tûå caác baâi do ngûúâi dõch àùåt.



1 Töi àaä ài nhiïìu núi, vaâ nhiïìu àiïìu töi thêëy, Töi cûá tûúãng rùçng töi biïët rêët nhiïìu, tuy vêåy, Töi chó biïët rùçng töi khöng biïët möåt àiïìu gò- Caái sûå thêåt cuöëi cuâng töi tòm ra thïë àêëy. 2 Töi quêìn quêåt quanh nùm nhû möåt thùçng nö lïå. Caái trûúâng hoåc cuöåc àúâi vúái töi khöng phaãi dïî. Maâ cuöåc - söëng - ngûúâi - thêìy nghiïm khùæc quaá, thaânh ra Nay toác baåc, than öi, töi vêîn anh troâ beá. 3 Trûúác mùæt töi laâ cuöåc àúâi àau khöí, Laâ bêìy ngûúâi àang tranh nhau xuöëng möå, Laâ vua chuáa uy nghiïm, laâ myä nûä tuyïåt vúâi Àang laâm möìi cho giun ùn dûúái coã. 4 Töi böîng nghe tiïëng àêët kïu thaãm thiïët Dûúái chên anh thúå vùæt bònh moãi mïåt: "Öi chúá dêîm lïn töi vò chó múái qua, Múái höm qua töi laâ ngûúâi chûa chïët" 5 Búãi caái chïët àúâi naây khöng thïí ai gia haån, Búãi thûúång àïë bùæt ta phaãi lo êu, buöìn chaán, Búãi àúâi naây têët caã rêët mong manh, Thò thûã hoãi cêìn gò phaãi khoác than, caác baån? 6



Saâ vaâo àôa ngûúâi ta laâ xêëu höí. Àûâng nhû nhùång tham ùn maâ maång boã. Khayam töi thaâ nhòn àoái coân hún Àïí thùçng àïíu hùæn cho ùn nhû choá! 7 Ai cuäng biïët laâ Khayam giaâ yïëu, Ai cuäng biïët laâ Khayam nghiïån rûúåu, Nhûng chùèng ai hay chñnh nhúâ rûúåu, Khayam Múái thùæng nöíi caái buöìn vaâ caái yïëu. 8 Khi àang tónh, nhû cua, töi cûáng àúâ, gûúång gaåo. Nhûng khi say àêìu oác töi khöng tónh taáo, Nïn khoaãng caách thiïn thêìn giûäa tónh vaâ say Laâ caái àñch töi tön thúâ, töi möång aão. 9 Têët caã hoa àúâi naây cho anh àang núã röå, Nhûng àûâng tin hoa naâo - têët caã laâ caám döî. Anh cûá viïåc haái hoa, nhûng nïn nhúá sau naây Ngûúâi ta cuäng haái anh vaâo möåt ngaây naâo àoá. 10 Ngöi nhaâ cuöåc àúâi Ra - Vaâo hai cûãa röång. Ngöi nhaâ àêìy buöìn, àêìy lo maâ tröëng röîng. Haånh phuác û? Chó möåt phuát, ñch gò . Haånh phuác laâ ngûúâi khöng sinh ra, khöng söëng! 11 Cöng viïåc chùèng ra sao, quaã àúâi töi khöng dïî. Khöng yïn tônh têm höìn, khöng lêu àaâi traáng lïå. Chó bêët haånh lo êu laâ àûúåc pheáp tha höì... Thò töi cuäng caãm ún àûác Alla vò thïë.



12 Liïåu thùçng töi phaãi coâng lûng bao lêu? Àïën bao giúâ töi àûúåc nghó, bao lêu? Töi thúã daâi hoãi mònh, nhûng khöën nöîi Töi àang coân àûúåc thúã daâi bao lêu? 13 Àûâng thêëy sang maâ nghen, àûâng thêëy vaâng maâ haám. Trúâi rûåc rúä bònh minh, nhûng hoaâng hön seä xaåm. Vúái cuöåc àúâi naây ngùæn nguãi vaâ phuâ hoa, Haäy bònh tônh maâ xem nhû moán haâng mûúån taåm. 14 Boã nhaâ thúâ, anh em, ta vaâo quaán. Trûúác öng chuã ta cêìu kinh khöng naãn. Cuöåc söëng ta, ta àïí mêët úã nhaâ thúâ, Giúâ laåi thêëy trong cöëc naây, caác baån. 15 úã àúâi naây khi say laâ töët nhêët. Nghe cö gaái haát hay laâ töët nhêët, Vaâ töët nhêët laâ ngûúâi àûúåc suy nghô tûå do, Bao àiïìu cêëm khöng bay laâ töët nhêët. 16 Haäy coi chûâng caác cö mùæt long lanh, maá àoã, Vò caái àeåp, tònh yïu; hai ngoån nguöìn àau khöí. Caái àeåp, tònh yïu khöng vônh cûãu, lêu bïìn, Chó àïën bùæt anh àau buöìn hay ài theo gioá. 17 Thùçng ngheâo tûúãng mònh laâ vua, khi say. Con gaâ tûúãng mònh laâ cöng, khi say. Vaâ khi say ngûúâi giaâ thêëy mònh treã laåi,



Ngûúâi treã thöng minh nhû ngûúâi giaâ, khi say. 18 Ta, bêìy röëi dïî thûúng, beá nhoã Cho thûúång àïë cêìm dêy, thïë àoá, Thûúång àïë àûa ta lïn sên khêëu cuöåc àúâi, Vaâ diïîn song, laåi àaá ta vaâo xoá. 19 Haånh phuác laâ caái gò? Chùèng laâ gò, àuáng thïë. Chïët, anh àïí laåi gò? Chùèng àïí gò, àuáng thïë. Töi àaä söëng say sûa , têët caã tûúãng cuãa mònh, Nhûng nhòn kyä hoaá ra chùèng coá gò, àuáng thïë. 20 Anh chaâng kia cûá luön miïång: Töi àêåy! Àöìng tiïìn vaâng kïu xuãng xoeãng: Töi àêy! Nhûng chûa kõp laâm gò, anh chaâng kia àaä thêëy Thêìn chïët chúâ bïn cûãa söí: Töi àêy! 21 Trïn àúâi naây anh thöng minh, löîi laåc? Thò àaä sao! Vaâ luön luön laâm gûúng cho ngûúâi khaác? Thò àaä sao! Trïn àúâi naây anh àõnh söëng möåt trùm nùm? Vaâ nhêët àõnh phaãi lêu hún ngûúâi khaác? Thò àaä sao! 22 Caã vûúng quöëc Trung Hoa, cöëc rûúåu naây àaáng giaá. Caã vûúân tiïn àêìy hoa cöëc rûúåu naây àaáng giaá. Cay àùæng têët nhiïn laâ muâi võ cöëc naây, Nhûng tuy thïë coân hún bao ngoåt ngaâo xaão traá.



23 Àûâng cêìu xin tònh yïu khi anh yïu tha thiïët. Àûâng àïën nhaâ ngûúâi yïu khi anh yïu tha thiïët. Cûá bú ài, bú ài, nhû anh chùèng cêìn gò. Coá laâm thïë ngûúâi yïu múái yïu anh tha thiïët. 24 Àõa nguåc vaâ thiïn thêìn àûúâng trïn trúâi - nghe baão thïë. Nhûng tûå ngêîm soi mònh, töi laåi cho khöng hùèn thïë. Àõa nguåc vaâ thiïn àûúâng khöng phaãi úã àêu àêu, Maâ chñnh úã hai phêìn traái tim ta, quaã thïë. 25 Nïëu gùåp may, anh giaâu vaâ maånh nhêët, Àuã can àaãm àêëu tranh cho sûå thêåt, Thò cuäng xin chúá giêån nhûäng ngûúâi naâo Vò sûå thêåt, khöng muöën àêìu bõ mêët. 26 Cêìm chiïëc bònh trïn tay, töi khoaái traá Cûúâi, giú cao, neám tung vaâo taãng àaá. "Naây, àûâng quïn, - bònh noái, - möåt ngaây kia Röìi ngûúâi ta cuäng neám anh vaâo àaá!" 27 Thaâ uöëng rûúåu cho tiïu tan mïåt moãi Hún buöìn àau nhúá ngaây xûa choái loåi. Khi khöng say anh tûå troái loâng mònh,



Nhûng cheán rûúåu seä giuáp anh cúãi troái. 28 Laâ aão aãnh - cuöåc àúâi, nhûng phaãi vui maâ söëng. Trong rûúåu vaâ ùn chúi, vêng phaãi vui vaâ söëng. Anh chó söëng möåt giêy röìi seä chïët, nhûng anh Duâ chó möåt giêy thöi, cuäng phaãi vui maâ söëng. 29 Giûäa quó sûá vaâ thiïn thêìn - chó möåt giêy ngùæn nguãi. Giûäa kïët thuác vaâ bùæt àêìu - chó möåt giêy ngùæn nguãi. Nhûng haäy quñ giêy kia ngùæn nguãi, giûä cho mònh, Vò cuöåc àúâi trûúác sau chó möåt giêy ngùæn nguãi. 30 Àau khöí cêìn cho oác vaâ tim Nhû muöën saáng, ngoåc cêìn boáng àïm. Anh buöìn àau, vaâ loâng anh tröëng röîng? Nhûng loâng anh àêìy laåi, röìi anh xem. 31 Möåt hiïìn triïët baão töi khi töi nguã: "Haånh phuác trong mú chûa ai hay, thöi àuã! Nguã laâ chïët khaác gò, thöi haäy dêåy, Khayam. Sau khi chïët tha höì anh seä nguã!" 32 Giûäa sa maåc cuöåc àúâi anh trêìn truöìng lï bûúác, Thïë maâ anh coân kiïu, quaã laâ anh haâi hûúác. Trûúác möîi bûúác anh ài anh tñnh toaán kyä caâng, Nhûng möîi bûúác anh ài trúâi tûâ lêu àõnh trûúác.



33 Bñ mêåt cuöåc àúâi töi vaâ anh khöng biïët. Chó coân rûúåu vaâ tònh yïu bêët diïåt. Thïë giúái ra sao thò cuäng thïë maâ thöi, Vò trûúác sau töi vaâ anh cuäng chïët. 34 Tûâ àõa nguåc, thiïn àûúâng, xûa nay vaâ maäi maäi Chûa coá ai chïët röìi àaä möåt lêìn quay laåi Anh coá töåi hay khöng, ngheâo àoái cuäng nhû giaâu. Boã thïë giúái naây ài àûâng mong ngaây trúã laåi. 35 Tim biïën ta tûâ lêu thaânh nö lïå. Gaánh buöìn àau trïn vai ta lúán thïë. Thûã hoãi ta sinh, ta söëng àïí laâm gò, Khi duâ muöën, àöíi àúâi ta chùèng thïë? 36 Caã nhûäng ngûúâi thöng minh vaâ tiïëng tùm àïën thïë Maâ boáng töëi xung quanh muöën àuöíi ài - khöng thïí. Àïm hoå kïí ta nghe bao chuyïån laå trïn àúâi, Xong röìi laåi lïn giûúâng nhû chuáng ta, cuäng thïë. 37 Khöng thiïn àûúâng, khöng àõa nguåc - Öi traái tim cuãa töi! Khöng àau buöìn, khöng haånh phuác - Öi traái tim cuãa töi! Àûâng hy voång, àûâng chúâ mong - Öi traái tim cuãa töi! Àûâng lo êu, àûâng nhêîn nhuåc - Öi traái tim cuãa töi!



38 Cuöën saách àúâi töi trang cuöëi cuâng àaä lêåt. Chó soát laåi nöîi buöìn cuãa nhûäng ngaây vui nhêët. Nhû con chim, tuöíi treã àïën luác naâo, Vaâ khöng biïët luác naâo, àaä laåi vuâ bay mêët. 39 Chuáng ta chïët, than öi, cöng danh khöng àïí laåi. Maâ traái àêët cûá quay vaâ coân quay maäi maäi. Trûúác àaä chùèng coá ta, röìi cuäng thïë sau naây. Àúâi chùèng töët, töìi thïm vò chuáng ta töìn taåi. 40 Saáng nguã dêåy hoa höìng töi ûãng àoã. Hoa höìng töi núã troân trûúác gioá, Nhûng than öi, vûâa múái núã, hoa taân - Trúâi àöåc aác bùæt hoa töi thïë àoá. 41 Anh coá biïët vïì gò gaâ àang gaáy? Hay gaâ kïu: Ngûúâi chïët röìi khöng dêåy! Vaâ möåt àïm khöng trúã laåi, àaä qua, Vaâ anh nguã chùèng hay gò nhû vêåy? 42 Öi, thûúång àïë, töi chaán röìi caái àoái, Töi chaán röìi bao haäo huyïìn mong moãi. Haäy cho töi cuöåc söëng khaác töët hún, Nïëu thûúång àïë toaân nùng nhû vêîn noái. 43 Chuáng ta söëng leä naâo àï tiïån thïë? Cho duåc voång suöët àúâi laâ nö lïå!



Thûã hoãi xûa nay ai mong ûúác cuãa mònh Thoaã maän hïët moåi àiïìu lúán beá? 44 Laâ nguyïn nhên moåi àau buöìn vui sûúáng, Töët röìi töëi, röìi àï heân, àöå lûúång - Con ngûúâi ta àa daång giöëng nhû àúâi, Khi quaá nhoã, khi lúán khöng thïí tûúãng. 45 Töi vúái anh laâ möìi, vaâ àúâi laâ caái bêîy, Ai biïët vò sao àuöíi luâng ta nhû vêåy. Àúâi gêy nïn bao caái xêëu trïn àúâi, Röìi àöí löîi cho chuáng ta, thïë àêëy! 46 Khi cung àiïån, baåc vaâng, bao caái hay, caái dïî Ngaâi àem cho thùçng ngu, thùçng haåi àúâi nhû thïë, Vaâ bùæt keã ngay hiïìn phaãi nö lïå kiïëm ùn. Thò cöng lyá cuãa ngaâi, töi àïëch cêìn, thûúång àïë. 47 Nïëu cûá vêåy suöët àúâi anh chó tòm laåc thuá. Lo rûúåu, gaái, vui chúi, lo tiïìn taâi coá àuã, Thò têët caã möåt ngaây kia anh cuäng boã maâ thöi. Vò àúâi laâ giêëc mú - àïën bao giúâ anh àõnh nguã? 48 Kòa mêy àen laåi rúi nûúác mùæt! Khi khöng say nhòn caãnh naây buöìn thêåt. Vò höm nay töi trïn coã nùçm chúi, Nhûng ngaây mai töi àaä nùçm dûúái àêët. 49 Haäy tòm rûúåu, quùèng saách kinh úã àêëy!



Chên lyá nhaâ chuâa trong cöëc naây múái thêëy. Sû khöng öm nöíi vaáy àúâi mònh, Thò haäy laåi öm vaáy naâng kia vêåy. 50 Tòm rûúåu ngon, tòm caái vui, caái laå, Töi böîng thêëy böng höìng khö trong laá. "Öi hoa úi, sao nöng nöîi thïë naây?" "Vò trûúác kia töi say vaâ vui quaá". 51 "Öi vò sao - hoa höìng kïu trong maáy, - Núä eáp töi thaânh dêìu thúm nhû vêåy?" "Thaânh nûúác mùæt suöët àúâi - Hoaå mi noái cuâng hoa - Laâ caái giaá möåt ngaây ngûúâi vui àêëy!" 52 Giûäa vûúân hoa, ngûúâi yïu, ly rûúåu nhoã - Laâ thiïn àûúâng xûa nay töi muöën coá. Khi chûa ai àûúåc hûúãng thuá trïn trúâi, Thò vui taåm dûúái naây, trïn baäi coã. 53 Xem cêy thöng lûúäi nhiïìu nhû vêåy Maâ àûáng im - phaãi khen thöng àiïìu êëy. Coân anh kia, chó möåt lûúäi maâ thöi, Maâ lùæm möìm - kïí àiïìu naây nïn thêëy. 54 Söë mïånh àuöíi, cuöåc àúâi ngùæn nguãi àaä tröi qua. Húâ hûäng, hûäng húâ nhû ngoån khoái, àaä tröi qua Duâ haånh phuác chûa hay vaâ àau khöí chõu nhiïìu,



Töi vêîn tiïëc cuöåc àúâi ngùæn nguãi àaä tröi qua. 55 Sau cún mûa, hoa höìng chûa khö. Trong tim töi nhiïåt tònh chûa khö. Àoáng quaán súám laâm gò, öng chuã, Nùæng coân vûúng trïn kñnh, chûa khö. 56 Chó laâ boáng nhûäng gò anh àang thêëy. Chó caái voã bïì ngoaâi anh àang thêëy. Khöng ai thêëy phêìn trong, àûâng cöë thêëy laâm gò. Haäy ngöìi xuöëng maâ uöëng bia ài vêåy. 57 Töi uöëng rûúåu khöng phaãi vò thñch uöëng, Cuäng chùèng phaãi àïí tòm vui töi uöëng. Töi uöëng vò bao têët caã trïn àúâi Töi muöën quïn, àïí giaãi sêìu töi uöëng. 58 Nhû tuöåt khoãi lûúäi cêu, àúâi böîng vuåt tröi qua. Nhû trong möåt àïm say, àúâi aãm àaåm tröi qua. Möîi giêy phuát cuöåc àúâi lêu ngang bùçng saáng thïë, Nhû caát qua keä tay, àúâi lùång leä tröi qua. 59 Nïëu anh coá giûäa àúâi naây choá maá Möåt miïëng baánh, möåt tuáp lïìu lúåp raå. Vaâ anh chùèng hêìu ai, khöng ai phaãi hêìu mònh, Thò chùæc chùæn àúâi anh vui hún caã.



60 Cûá la caâ hïët quaán naây, quaán noå, Suöët àúâi say, tûå do nhû ngoån gioá. Haäy cêìm dao àûáng àoán doåc àûúâng, Cûúáp thùçng giaâu maâ chia cho keã khoá. 61 Nïëu thùçng töi maâ laâ thûúång àïë, Thò àúâi naây töi khöng àïí thïë. Àúâi khaác töët hún töi dûång múái hoaân toaân, Vaâ chó quyá nhûäng ngûúâi tûã tïë. 62 Töi yïu hoa höìng bùçng tònh yïu cuãa töi, Töi tûúái hoa höìng bùçng nûúác mùæt, möì höi, Vaâ hoa núã, ngûúâi haái hoa, öi thûúång àïë, Sao laâ ai maâ khöng laâ töi? 63 Traái tim laâ anh muâ, luön chui àêìu vaâo bêîy, Àïí caám döî gaåt lûâa, àïí thiïn thêìn xuái bêåy. Trong nhaâ thúâ laâm lñnh múái khöng vui, Thaâ ra quaán, Khayam, maâ laâm vua úã àêëy. 64 Trûúác caám döî têìm thûúâng töi maäi laâm nö lïå, than öi! Vaâ höëi hêån rêët nhiïìu àïí àúâi tröi nhû thïë, than öi! Caã khi àûúåc thaánh thêìn tha töåi chïët, chùæc töi Vêîn xêëu höí, trûúác thaánh thêìn, coá leä, than öi! 65



Vaâo àúâi naây töi nhû chim sa bêîy, Àêìy buöìn lo vaâ àau thûúng nhû vêåy. Trong löìng nhoã cuöåc àúâi núi khöng coá àûúâng ra, Ta laåc vaâo maâ khöng hay àiïìu êëy. 66 Ngûúâi thöng minh khöng tham tiïìn, liïm khiïët, Nhûng thöng minh maâ khöng tiïìn cuäng mïåt: Böng höìng giaâu trong tuã kñnh àeåp sao, Böng lau ngheâo bïn ao àang luåi chïët... 67 Töi muöën quïn ngûúâi yïu nay phuå baåc. Töi muöën quïn àïí àûúåc yïu ngûúâi khaác, Nhûng nûúác mùæt than öi, khöng muöën thïë, cûá traâo, Nhû muöën che khöng cho nhòn ngûúâi khaác. 68 Naây anh ngöëc, anh àang sao vaâo bêîy Cuãa cuöåc àúâi rêët phuâ hoa, töi thêëy. Anh ài àêu vöåi thïë? Haäy cho töi Möåt cöëc rûúåu röìi àûúâng anh, anh cûá chaåy. 69 Anh nöíi danh - ngûúâi ta chï nhòn àúâi nûãa mùæt. Anh hiïìn tûâ - ngûúâi ta chï giaã vúâ chên thêåt. Nïn àúâi naây khöng ai biïët àïën mònh Vaâ mònh chùèng biïët ai laâ töët nhêët. 70 Khöng súå chïët, khöng traách àúâi khöí quaá,



Khöng hy voång lïn thiïn àûúâng xa laå. Têm höìn töi, töi mûúån taåm Alla, Hïët haån mûúån, yïn têm, töi seä traã! 71 Trûúác mùåt moåi ngûúâi anh laâm töi phaãi beä. Anh goåi töi thùçng say vaâ mùæng töi thêåm tïå. Àûúåc, khöng sao, töi coá thïí nghe anh, Nhûng anh xûáng hay chûa àïí goåi töi nhû thïë? 72 Maây laâ àô rêët àaáng khinh - vua noái. Con àô àaáp: thûa vêng, töi khöng chöëi, Nhûng vua haäy laâm ún ngùæm laåi chñnh mònh, Xem coá àuáng nhû bùæt töi phaãi goåi? 73 Haäy coi chûâng àöi baân tay söë phêån. Kiïëm thúâi gian àang treo kia, cêín thêån. Khi cuöåc àúâi àuát keåo ngoåt cho anh - Coá thuöëc àöåc, àûâng ùn! Luön cêín thêån! 74 Anh àûúåc choån laâm ngûúâi trong cuöåc söëng. Laâm cha cöë - heåp hoâi, laâm quan toaâ - tröëng röîng... Töi khuyïn anh chó möîi möåt àiïìu naây: Ai cuäng àûúåc, nhûng têëm loâng phaãi röång. 75 úã àúâi naây nhiïìu tai ûúng nghiïåp chûúáng Töi cêìu trúâi haäy ban ún, àöå lûúång, Trúâi khöng nghe, chó quyá nhûäng thùçng ngu,



Nhûng töi àêu thöng minh nhû trúâi tûúãng! 76 Ngûúâi laâ möåt múá àiïìu mêu thuêîn nhêët: Tay cöëc rûúåu, tay saách kinh nùæm chùåt. Vaâ cûá thïë yïn têm, ta söëng chùèng hay mònh Nûãa ngoan àaåo, nûãa coi khinh trúâi phêåt. 77 Ta tûâ àêu, ài àêu, khöng ai biïët. Vaâ ta söëng laâm gò? Khöng ai biïët. Öi xûa bay bao keã chaáy thaânh tro, Vaâ ngoån khoái bay àêu - khöng ai biïët. 78 Trong hû aão àúâi naây bao lêu töi phaãi bûúác? Àïën bao giúâ töi thöi khöng laâm anh haâi hûúác? Töi àaä chaán lùæm röìi caái cùån baä nhaâ ngûúi, Nhû cùån rûúåu cöëc kia, ûúác gò töi àöí àûúåc! 79 Töi chó cêìn tònh yïu, chûá khöng cêìn tön giaáo, öì khöng. Töi laâ anh thûúâng dên, khöng vua quan, trûúång laäo, öì khöng. Vaâ maãnh gieã che thên töi àang khoaác lïn ngûúâi Khöng phaãi luåa, khöng uy nghi quêìn aáo, öì khöng. 80 Trïn àúâi naây ai laâ khöng coá löîi?



Ta sinh ra àïí gêy bao thûá töåi. Vaâ thûúång àïë têët nhiïn bùæt töåi laåi chuáng mònh, Nïn thûúång àïë khaác gò ta maâ noái! 81 Ta khöng thïí ngùn thúâi gian, khöng thïí caã anh caã töi. Vaâ cuäng chïët nhû nhau thöi, cuäng thïë caã anh caã töi. Nhûng khi ta nêng cöëc rûúåu, tûác laâ Chên lyá úã trong tay ta, quaã thïë - caã anh caã töi. 82 Duâ bõ cêëm, rûúåu ngon laâ caám döî. Maâ ngûúâi yïu àûa cho - caâng caám döî. Caã thïë gian laâ quaán rûúåu àùæt haâng, Gò bõ cêëm, xûa nay àïìu caám döî. 83 Anh thêët tònh vaâ röìi anh buöìn àau? Cûá phúát lúâ têët caã. Khoác laâm gò ta haäy uöëng cuâng nhau! Cûá phúát lúâ têët caã. Khi khöng say, töi buöìn than khöng ñt, Nhûng khi say, töi àïëch cêìn, húi àêu! Cûá phúát lúâ têët caã. 84



Ngûúâi hiïíu biïët, coá taâi, ngûúâi ham mï khoa hoåc Phaãi ài vùæt sûäa dï... Nhòn àúâi maâ phaát khoác. Laâm thöng minh laâ daåi döåt àúâi naây - Caái àêìu gioãi reã hún caã cuã haânh ngu ngöëc. 85 Khöng ñt ngûúâi trûúác cö, xin noái thêåt, Nöíi tiïëng àeåp vaâ giaâu sang loaåi nhêët, Thïë maâ nay àaä chïët hïët, vaâ cö Cuäng söëng vöåi àïí choáng thaânh buåi àêët. 86 Hïët baån röìi thuâ - têët caã àaä ra ài. aác thiïån, vui buöìn - têët caã àaä ra ài. Nhûng cuäng phaãi yïn têm vúái nhûäng gò coân laåi, Duâ trûúác hoùåc sau, têët caã cuäng ra ài. 87 Töi vûâa gùåp möåt anh ngheâo vui veã. Anh ta khinh caã nhaâ thúâ, thûúång àïë. Phaáp luêåt, lûúng têm, sûúáng khöí cuäng bêët cêìn... Ai tûâng thêëy anh naâo can àaãm thïë? 88 Nïëu phaãi chïët - chó möåt lêìn phaãi chïët. Nïn haäy chïët möåt lêìn cho àûúåc biïët. Anh chùèng qua - möåt tñ thõt, möåt tñ höìn, Maâ súå mêët? Chïët ài! Àûâng súå thiïåt! 89 Thêåt àaáng thûúng cho traái tim khöng yïu. Thêåt àaáng thûúng cho traái tim àang yïu. Nïëu anh söëng ngaây naâo maâ khöng say ngaây êëy. Thò àúâi anh, anh àïí hoaâi bao nhiïu.



90 Hún möåt nûãa baån beâ töi àaä chïët, Söë phêån ta àïìu giöëng nhau phêìn kïët. Khöng ñt keã cuâng ta múái nêng cöëc höm naâo, Thïë maâ cöëc àúâi mònh nay uöëng hïët. 91 Thïë giúái naây do àêu maâ coá? Àêëy, cêu hoãi àûác Alla àaä àöë. Caác baác hoåc thi nhau tranh caäi khaá laâ nhiïìu Nhûng cuöëi cuâng cuäng khöng ai biïët roä. 92 Ï, hiïìn triïët, nhòn kia, coá cêåu beá Àang nghõch caát, phaá röìi xêy vui veã. Haäy baão cêåu ta nïn cêín thêån, chúá àuâa Vúái caát buåi nhûäng traái tim àêîm lïå! 93 Àûâng khoác nhûäng gò höm qua anh àïí mêët. Duâng cên höm qua ào höm nay laâ khöng thêåt. Àûâng tin höm qua, cuäng àûâng tin ngaây mai - Chó tin höm nay, thïë múái laâ àuáng nhêët. 94 Ai dïî tin seä lêìm àûúâng, phaåm löîi. Ai suy nghô - seä höì nghi, mïåt moãi. Nhûng töi súå ngaây kia thûúång àïë noái: Chuáng maây Àïìu ngu ngöëc, caã hai cuâng laåc löëi. 95 Thaâ ngheâo àoái, xin ùn hay chõu chïët! Chûá khöng kiïëm thûác ùn thûâa chûa hïët! Àûâng chõu laâm con choá chó chúâ ùn



Bïn chên keã coá chûác quyïìn àaáng gheát. 96 Ta thúâi beá tòm thêìy hoåc chên lyá, Nhû bêy giúâ troâ tòm ta. Thiïët nghô Chên lyá úã àêu? Ta tûâ nûúác maâ ra, Röìi thaânh gioá - Thïë thöi, thûa caác võ. 97 Chùèng laâ gò nuái cao vaâ suöëi chaãy. Chùèng laâ gò nhûäng ûúác mú nöìng chaáy. Vaâ nhûäng gò ta tha, nhùåt vïì hang Àïìu cuäng chùèng, chùèng laâ gò hïët thêíy. 98 Thöi, vônh biïåt caái löìng àúâi àau khöí, Chùèng coá gò laâ vûäng bïìn trong àoá, Mùåc nhûäng ngûúâi àõnh söëng möåt nghòn nùm Seä nhòn theo, cûúâi chï töi naây noå. 99 Thûa thûúång àïë àêìy uy quyïìn, xin hoãi: Sao chuáng töi khöng söëng lêu nghòn tuöíi? Nïëu hoaân thiïån, chuáng töi, sao phaãi chïët, phaãi buöìn? Coân nïëu khöng, ai laâ ngûúâi coá löîi? 100 Thay mùåt trúâi àïí chiïëu saáng khùæp núi - töi khöng thïí. Thaânh thöng minh hiïíu bñ mêåt cuöåc àúâi - töi khöng thïí.



Töi chó nhùåt ngoåc trai trong biïín yá vaâ tûâ, Nhûng xêu chuáng thaânh voâng, than öi, töi khöng thïí. 101 Möåt söë yïn têm vúái cuöåc àúâi coá thêåt. Möåt söë ûúác mú cuöåc àúâi sau khi mêët. Maâ caái chïët laâ bûác tûúâng, khi àang söëng khöng ai Biïët àûúåc nhûäng gò bûác tûúâng kia che khuêët. 102 Nïëu ta söëng vò caái gò - töi biïët, Töi seä biïët vò caái gò ta chïët. Vaâ nhûäng caái than öi töi chùèng biïët luác naây, Sau khi chïët töi khöng hy voång biïët. 103 Cûá yïu ài, cûá say ài, búãi leä Khöng daåi gò laâm vua quan bïå vïå, Vò thûúång àïë trïn cao, töi thûâa biïët, àïëch cêìn Caã rêu töi, caã ria anh àeåp thïë. 104 Töi - söë phêån bùæt suöët àúâi phaãi khöí, Anh thò sûúáng hïët ngaây naây, ngaây noå, Nhûng chúá vöåi yïn têm, nïn cêín thêån vò àúâi Traáo trúã lùæm, àang chúâ anh àêu àoá. 105 Thêåt töåi nghiïåp nhûäng ngûúâi than vúái khoác, Hay àïí buång, cûá bùæt mònh khoá nhoåc. Haäy haát ài khi chûa àûát dêy àaân. Haäy uöëng ài chûâng naâo chûa vúä cöëc. 106



Nïëu tûå töi, töi àaä khöng vaâo àêy. Nïëu tûå töi, töi khöng ra khoãi àêy. Cuäng khöng sinh trïn àúâi, nïëu tûå töi quyïët àõnh, Khöng bao giúâ ài àêu, khöng úã àêy. 107 Bùçng caái àeåp, bùçng hûúng hoa, àúâi naây Àaä laâm Khayam yïu vaâ say. Nhûng doâng suöëi cuãa cuöåc àúâi cûá caån, Muöën hay khöng, anh cuäng àaânh boá tay. 108 Tim ta úi, àúâi naây yïu giaã döëi, Vaâ tònh thûúng tim seä khöng kiïëm nöíi. Cuäng thïë xûa nay chûa coá thuöëc chûäa buöìn, Vaâ cuäng chùèng coá àêu àûâng kiïëm vöåi. 109 Haäy mang rûúåu ra àêy, àûâng úäm úâ! Roát nûäa ài, roát àêìy, ngay bêy giúâ! Giaâ khöng nïn giaã vúâ khöng uöëng, Vò khöng uöëng luác naây thò bao giúâ? 110 Vúái ngûúâi chïët khöng coá gò quan troång - Rûúåu hay nûúác, tònh yïu hay cuöåc söëng. Sau caái chïët chuáng ta, trùng khuyïët röìi trùng troân. Haâng vaån lêìn giûäa àúâi naây biïën àöång. 111 Caái thûúång àïë àaä cho, thöi giûä lêëy. Khöng thïí búát, khöng thïí thïm, àaânh vêåy. Chó cöët duâng sao coá ñch lúåi cho mònh Àïí khöng cûúáp, khöng phaãi vay ai àêëy.



112 Roát nûäa ài, chuã quaán, roát vaâo àêy Thûá nûúác thêìn töi uöëng àïën kyâ say. Cho àïën khi con ngûúâi töi beâo boåt Bõ vùæt thaânh chiïëc cöëc cêìm trïn tay. 113 Nïëu àúâi töi nùçm trong tay thûúång àïë, Vaâ khöng ai theâm hoãi töi nhû thïë, Thò roát ài, roát thïm nûäa, nöîi buöìn Töi cuâng uöëng theo cöëc naây luön thïí. 114 Saáng, tónh dêåy, bùæt tay nhau, haäy cöë Quïn nhûäng caái vêîn laâm ta àau khöí. Haäy hñt sêu bêìu khöng khñ trong laânh, Hñt àêìy ngûåc, chûâng naâo àang biïët thúã. 115 Caá hoãi võt: Doâng nûúác kia àang chaãy Coá bao giúâ laåi àêy cho ta thêëy? Võt traã lúâi: Khi bõ nêëu trong xoong, Xoong seä noái cho ta hay àiïìu êëy. 116 Àûâng giêån dûä, oaán ngûúâi, sa neát mùåt, Àûâng thêëy tiïìn maâ cuái àêìu saát àêët. Nïëu baån anh, anh khöng giuáp kõp thúâi - Cûãa nhaâ anh, sau naây anh cuäng mêët. 117 Töi bõ goåi laâ thùçng say - Quaã àuáng thïë, Thùçng bêët lûúng, thùçng mùåt daây - Quaã àuáng thïë. Nhûng töi vêîn laâ töi, noái gò mùåc kïå,



Vêîn laâ Khayam naây! - Quaã àuáng thïë. 118 Húäi hiïìn triïët, gùåp thùçng ngu noái laáo, Vaâ àïm àen laâ bònh minh hùæn baão, Thò cuäng haäy vúâ ngu, àûâng caäi hùæn laâm gò, Vò bêy giúâ thöng minh laâ ngu, laâ phaãn àaåo. 119 Nhû mùåt trúâi luön chaáy maâ khöng tùæt - tònh yïu laâ thïë. Nhû con chim giûäa bêìu trúâi xanh ngùæt - tònh yïu laâ thïë. Nhûng than thúã, àau buöìn chûa thïí goåi tònh yïu. Phaãi daám chïët vò tònh can àaãm nhêët - tònh yïu laâ thïë. 120 Coã nhuá xanh vaâ hoa höìng heá àoã... Trong nuå vui seä coá mêìm àau khöí, Vò chuáng ta chûa kõp ngoaái laåi nhòn, Hoa àaä heáo, àaä coá ngûúâi cùæt boã. 121 Àûâng aám aãnh vïì tûúng lai - àau khöí Laâ nhûäng ngûúâi lo ngaây mai ngaây noå. Kïí àúâi naây khöng quaá chêåt vúái anh Nïëu anh biïët tòm àuáng mònh, àuáng chöî. 122 Cûá àïí lûãa traái tim anh rûåc chaáy.



Cûá mùåc sûác traái tim anh bay nhaãy. Cûá nùçm yïn trïn coã ngùæm trúâi sao, Àïm cûá nguã, vaâ saáng ngaây cûá dêåy. 123 Àûâng lo lùæng vò àúâi tröi nhanh thïë. Haäy cûá yïu, haäy cûá say vui veã. Trúâi chùèng cêìn ta têån tuåyå, trung thaânh, Haäy trung thaânh vúái caác cö gaái treã. 124 Phaá àúâi ta, söë phêån thêåt taân aác. Loaáng möåt caái, höìn àaä lòa khoãi xaác. Haäy ngöìi àêy, trïn àaám coã, súå gò. Ta cuäng chïët trûúác sau nhû ngûúâi khaác. 125 Töi nghe noái thiïn àûúâng àêìy suöëi mêåt, Coá àöìng coã, coá vûúân cêy àeåp nhêët... Roát rûúåu ài, töi chùèng thiïët thiïn àûúâng, Töi chó thñch cöëc naây trïn traái àêët. 126 Nïëu anh yïëu, haäy phuåc tuâng thûúång àïë. Nïëu anh maånh, haäy àêëu tranh, coá thïí. Nhûng vúái ai xaác bõ bùæt thaânh bònh, Xin haäy àïí ngûúâi ta yïn, nïn thïë! 127 Caã sau khi bao quöëc gia maånh nhêët Bõ anh chiïëm, phaá tan, maâ thuá thêåt, Anh chùèng trúã nïn bêët tûã hún ngûúâi, Thò àúâi anh cuäng chó hai thûúác àêët. 128



Khöng phaãi vò tin maâ töi vaâo nhaâ thúâ. Khöng àïí cêìu xin maâ töi vaâo nhaâ thúâ. Vò chiïëc thaãm ngaây xûa cuãa nhaâ thúâ töi thoá Nay àaä quaá moân, nïn laåi vaâo nhaâ thúâ! 129 Haäy roát nûäa, roát cho töi, roát nûäa, Cho mùåt töi àoã bûâng lïn nhû lûãa. Khi töi chïët, quan taâi xin cûá cöåt dêy nho, Coân xaác töi - lêëy rûúåu vang maâ rûãa 130 Töi seä say cho túái ngaây xuöëng möå, Cho möå töi cuäng böëc muâi rûúåu àoã, Cho anh say àïën viïëng möå thùm töi. Trúã thaânh say gêëp mêëy lêìn trûúác àoá. 131 Ta cêìn rûúåu vaâ tònh yïu; thûúång àïë Cêìn nhaâ thúâ vaâ saách kinh - Àaä thïë, Sao löîi laåi do ta, nïëu moåi caái trïn àúâi Àûúåc àõnh àoaåt búãi baân tay thûúång àïë? 132 Töi cûá yïu, cûá say vaâ cûá cheán. Töi àiïn û? Ngöëc û? Vaâ àaáng theån? öì khöng sao! Caái phaãi àïën, àïën ài, Vò cuäng chùèng xêëu hún àiïìu àaä àïën 133 Thaâ cûá yïu chó möåt ngûúâi naâo àoá, Coân hún yïu chung chung maâ àau khöí. Thaâ giuáp baån anh bùçng loâng töët cuãa mònh, Hún noái giuáp caã loaâi ngûúâi naây noå.



134 Nhiïìu yá nghô coá trong àêìu, than öi, Nhûng noái ra, töi seä mêët àêìu töi. Töi cuäng chùèng tin anh àêu, chó coá Túâ giêëy naây laâ àaáng tin maâ thöi. 135 Tûâ ngaây múái sinh trong ta àaä coá Caái heân, caái sang, caái vui, caái khöí. Thûúång àïë bùæt ta phaãi vêåy - suöët àúâi Ta chùèng töët hún, xêëu hún ta coá. 136 Tûâ nûúác vaâ àêët thûúång àïë laâm nïn töi, Röìi quyïët àõnh möîi bûúác ài àúâi töi. Thïë thò töi coân biïët laâm gò nûäa? Caãm ún ngaâi vêët vaã taåo nïn töi? 137 Thûúång àïë baão tim töi: Ta biïët roä Ngûúi traách ta gêy khöí àau naây noå, Nhûng ta àêu àûúåc àiïìu khiïín viïåc àúâi Theo yá ta. Thïë nïn ngûúi múái khöí. 138 úã àúâi naây khöng dïî tòm sûå thêåt, Khöng dïî thêëy cöng bùçng trïn traái àêët. Àûâng tûúãng anh thay àöíi àûúåc àúâi naây. Àûâng ngöìi lïn caânh cêy anh àõnh chùåt! 139 Chuáng maây aác, töåi lêëp àêìy söng biïín. Ngaây phaán xûã cuöëi cuâng, kòa àang àïën. Trúâi khöng tha nhûäng ngûúâi aác maâ ngaâi



Chó tha ai chûa kõp laâm viïåc thiïån. 140 Vêng töi biïët vúái Alla - Duy - Nhêët Töi bêët nhaä, töåi löîi nhiïìu, thuá thêåt. Nhûng töi tin ngaâi xaá löîi cho töi, Vò töi söëng chûa bao giúâ hai mùåt. 141 Söëng - töi biïët, chïët vúái töi - khöng laå Thïë giúái naây töi ài, nhòn, thêëy caã Vaâ nhêån thêëy khùæp núi khöng thïí coá caái gò Bùçng caái say, bùçng caái say vö giaá. 142 Àûâng ngêy ngêët vò lúâi khen! Söë phêån Àang giú kiïëm trïn àêìu anh, àúåi sùén. Àuáng, vinh quang laâ dïî chõu, nhûng àúâi Àêu chó toaân thaânh cöng - nïn cêín thêån 143 Trong nhûäng caái Alla cho, töi chó lêëy Mêíu baánh khö, chiïëc lïìu tranh àêu àêëy. Töi ngheâo àoái, khöí àau, mong àûúåc cûáu têm höìn, Nhûng thaânh ngheâo, töi giaâu chûa tûâng thêëy. 144 Ai ba hoa vïì tònh yïu, ngûúâi àoá Seä nguöåi laånh nhû than khöng lûãa àoã, Vò tinh yïu chên chñnh àïm ngaây Luön rûåc chaáy trong niïìm vui, nöîi khöí. 145 Öi thûúång àïë daä man, töi àaä thêëy Ngaâi chûa hïì giuáp ai, vêng quaã vêåy.



Vò úã àêu tim khö heáo vò buöìn, Ngaâi lêåp tûác àöí dêìu cho thïm chaáy. 146 Muöën thò uöëng, nhûng trñ khön àûâng àïí mêët. Caái caãm giaác àuã vaâ thûâa àûâng àïí mêët. Àûâng àïí ai àaáng kñnh phaãi mïëch loâng, Vaâ baån töët, àûâng vò say maâ àïí mêët. 147 Húäi thûúång àïë, xñch xiïìng töi haäy boã. Caác võ thaánh múái cêìn mang thûá àoá. Töi laâ ngu, nïëu ngaâi muöën töi ngu, Laâ àau khöí, nïëu ngaâi cêìn àau khöí. 148 Nay töi giaâ, àêìy ùn nùn höëi löîi. Töi biïët trúâi khöng tha, khöng cûáu nöíi. Töi - thùçng àiïn, khöng quy phuåc yá trúâi, Chó lùm le trïu àúâi vaâ phaåm töåi... 149 Khi nhaâo àêët àïí vùæt töi, thûúång àïë Quïn khöng dùån, khöng khuyïn töi, vò thïë Töi ùn chúi, töåi löîi àuã trùm àiïìu. Sao cêëm töi lïn thiïn àûúâng nhû thïë? 150 Ï, quan toaâ luön trang nghiïm, xin noái thêåt: Anh tuy tónh maâ xêëu hún thùçng say nhêët. Töi uöëng rûúåu nho, nhûng anh uöëng maáu ngûúâi, Ai aác hún - töi hay anh? Xin hoãi thêåt! 151 Túá laâ thùçng àaáng khinh, vaâ caân rúä?



Túá khöng buöìn, vaâ thaánh thêìn - àïëch súå. Mùåc, cûá say, vaâ cöëc rûúåu cuãa mònh Túá khöng xin, maâ bùæt mang cho túá! 152 Nïëu bïn caånh laâ möåt cö maá àoã Nùçm roát rûúåu cho töi trïn thaãm coã, Thò töi chó laâ ngu, àaáng khinh bó, chï cûúâi Nïëu coân mú möåt thiïn àûúâng naâo àoá. 154 Nïëu töi uöëng vaâ say, khöng àûáng nöíi, Thò thûúång àïë phaãi khen, khöng bùæt töåi, Vò thïë laâ töi àaä laâm àuáng yá ngaâi - Ngaâi sinh töi àïí say vaâ phaåm löîi! 155 Möåt bêìy ngöëc goåi töi nhaâ hiïìn triïët. Chi thûúång àïë töi laâ ai múái biïët. Vïì thïë giúái, vïì thú, töi chùèng biïët hún gò Nhûäng thùçng ngöëc àang àoåc thú töi viïët! 156 Giúâ laâ luác chûâng naâo àang coá thïí Haäy laánh xa caác cö naâng xinh treã, Vò xûa nay caái àeåp chùèng lêu bïìn, Chùèng mêëy chöëc seä tröi qua lùång leä. 157 Vêng, töi uöëng, nhûng khöng say, khöng truyå laåc Töi uöëng rûúåu àïí tòm vui, xua caái aác. Töi cuái àêìu thúâ cöëc rûúåu cuãa töi Coân hún anh cuái àêìu thúâ keã khaác. 158



Ta vêëy bêín, duâ sinh ra saåch seä. Ta àau khöí, duâ sinh ra vui veã. Nûúác mùæt buöìn ûúát àêîm traái tim ta, Röìi ta chïët, laâm möìi cho giun dïë. 159 Àöi mùæt töi thñch nhòn caác cö naâng xinh nhêët Àöi tay töi thñch cêìm cöëc rûúåu ngon, cheán mêåt Töi cöë kiïëm niïìm vui, tûâng tñ möåt cho mònh Khi tûâng tñ àúâi töi chûa bõ vuâi xuöëng àêët. 160 Chiïëc bònh naây, nhû töi, tûâng laâ anh ngu ngöëc Tûâng si mï caác naâng, tûâ haâm rùng, maái toác. Caác baån haäy nhòn kia, chiïëc tay xaách trïn bònh Laâ caánh tay tûâng öm nhûäng têëm thên ngaâ ngoåc. 161 Söëng vö ñch, luön lo êu, moãi mïåt, Töi seä baão cuöåc àúâi naây àaáng gheát. Mùåc nhûäng ngûúâi coá thïí söëng nghòn nùm Cûá thaã sûác cûúâi chï töi khi chïët. 162 Vêng, töi àeåp, daáng ngûúâi töi cao thùèng, Maá àêìy àùån, rêu mïìm nhû luåa trùæng. Nhûng thûúång àïë sinh töi vêët vaã thïë laâm gò Khi caái àeåp chó cho toaân cay àùæng? 163 Àûâng chï ngûúâi uöëng say khöng àûáng nöíi. Haäy cöë söëng chên tònh, khöng giaã döëi. Anh khöng say, nhûng chúá vöåi tûå haâo - Xêëu hún say laâ viïåc laâm töåi löîi.



164 Caã giaâu, àoái, sang, heân - töi, caác baån Vûâa nguã dêåy laâ keáo nhau àïën quaán. Cöëc rûúåu vang ta cûá viïåc roát àêìy, Chûâng naâo cöëc àúâi ta chûa uöëng caån. 165 Àûâng tòm kiïëm niïìm vui trïn traái àêët. Trïn àúâi û? Thúâi gian àûâng àïí mêët! Àûâng hoaâi cöng kïu söë phêån loåc lûâa, Vò söë phêån chó cho toaân nûúác mùæt! 166 Àúâi chùèng qua - caái bònh àêìy duåc voång Vúái möåt chuöîi ngaây àïm buöìn, tröëng röîng. Àúâi xûa nay laâ nêëm möå chön ngûúâi, Vúái möåt ñt thûác ùn cho ta söëng. 167 Chên lyá naây anh ngöëc naâo cuäng biïët: Ta boã rûúåu laâ nhaâ haâng seä chïët. Ta maâ thöi phaåm töåi, chuáa trúâi Chùèng coân biïët cûáu ai - Caâng àúä mïåt! 168 Cöëc rûúåu naây uöëng ài, vò trùng hoa trong àoá, Vò tuöíi treã, niïìm vui vaâ baâi ca trong àoá. Haäy ngöìi xuöëng cuâng nhau say möåt chuát, àúä buöìn. Cöëc rûúåu naây uöëng ài, vò àúâi ta trong àoá. 169 Àúâi lêëp laánh nhû àöìng tiïìn múái àuác Laâm ta say bùçng ûúác mú, haånh phuác. Tiïëc rùçng àúâi laâ con ngûåa ngaây àïm



Chúâ àûa ta vïì giao cho àõa nguåc! 170 Duâ ùn no, rûúåu ngon, khöng phaãi laâm viïåc nùång, Duâ cö gaái anh yïu àöi maá höìng, da trùæng, Duâ coá baån têm tònh, duâ nghe nhaåc, tim anh Cuäng khöng thïí bònh yïn, nïëu loâng anh lo lùæng. 171 Cö gaái àeåp laâm tim töi maáu chaãy, Nhûng ngêîu nhiïn cö laåi rúi vaâo bêîy. Giuáp cö û? Töi biïët giuáp caách naâo Khi chñnh töi àang bõ cö thiïu chaáy? 172 Möi em àoã nhû raáng àoã trúâi chiïìu, Chao, xa em, anh thûúng nhúá àuã àiïìu. Chó nhûäng ai coá thuyïìn nhû Nöï ngaây trûúác Múái khöng chòm trong soáng biïín tònh yïu! 173 Múái höm qua töi yïëu giaâ, mïåt moãi, Nay gùåp em, töi treã trung, söi nöíi, Vaâ têm höìn söëng laåi, giöëng hoa xuên, Moåi buöìn àau böîng tan nhû mêy khoái. 174 Àûúåc nö lïå tònh yïu laâ haånh phuác, Trûúác ngûúâi yïu haäy cuái àêìu nhêîn nhuåc. Àûâng traách naâng àoãng àaãnh thñch laâm cao - Riïng àûúåc yïu, anh àaä laâ haånh phuác. 175 Xung quanh anh toaân loåc lûâa, töåi löîi, Giûäa bêìy ngûúâi anh khöng sao kiïëm nöíi



Möåt ngûúâi naâo àaáng goåi baån. Vaâ anh Seä thêëy àêu cuäng toaân phûúâng giaã döëi. 176 Nhûäng gò ngaâi taåo ra, thûa thûúång àïë, Ngaâi khöng cho phaá ài, nhûng tuy thïë, Ngaâi thùèng tay phaá söë phêån con ngûúâi. Thïë thò àuáng hiïíu ngaâi khöng phaãi dïî. 177 Söëng haånh phuác laâ khöng hêìu keã khaác, Khöng tham ùn maâ gêy nïn töåi aác, Nhûng cuäng khöng laâm haåi chñnh mònh Bùçng kiïng kyå, bùçng khûúác tûâ hûúãng laåc. 178 Anh yïu em, mùåc ngûúâi chï naây noå. Anh khöng súå nhûäng lúâi ngu ngöëc àoá. Vò chó ai loâng xêëu, àaåo àûác vúâ, Múái quaã quyïët: tònh yïu toaân àau khöí. 179 Thêåt bêët haånh cho ai lûãa trong loâng nguöåi tùæt, Khöng yïu gheát, buöìn vui... Vaâ anh, töi noái thêåt, Söëng khöng coá ngûúâi yïu, khöng uöëng rûúåu ngaây naâo, Thò ngaây êëy cûá xem anh hoaân toaân àïí mêët. 180 Ngûúâi thöng minh khöng tin vaâo pheáp laå. Khöng tranh caäi trúâi cao hay thêëp quaá. Ta chïët röìi, nùçm dûúái möå, xaác ta Kiïën hay giun seä ùn - àïìu thïë caã. 181



Nïëu duåc voång böîng xuái anh laâm bêåy, Anh lêìm laåc, anh haå mònh àêu àêëy - Xin àûâng quïn; àûúåc sinh ra laâm ngûúâi, Anh phaãi giûä àïën cuâng tïn goåi êëy! 182 Nhû caái boáng, anh luön ài theo em; Coân hy voång, anh coân cêìu xin em: "Àûâng boã anh, àûâng bùæt anh phaãi chïët. Anh muöën söëng àïí àûúåc chiïìu yá em!" 183 Vêng tuöíi giaâ nhû cêy khö, rïî thöëi, Laá vaâng uáa, caânh lung lay thêåt töåi; Nhû ngöi nhaâ tûúâng xiïu veåo, than öi, Caái sûå söëng cuãa mònh khöng àúä nöíi! 184 Thïm möåt ngaây muâa xuên àang núã röå, Nhû haåt ngoåc sûúng treo trïn laá coã, Vaâ hoaå mi laåi quyïën ruä hoa höìng, Múâi hoa uöëng cöëc rûúåu maâu maáu àoã. 185 Ai nhûác àêìu - uöëng rûúåu vaâo seä hïët! Ai caäi nhau - uöëng rûúåu vaâo seä hïët! Haäy tin töi, töi àaä nghiïåm nhiïìu lêìn: Ai buöìn àau - uöëng rûúåu vaâo seä hïët! 186



Anh yïu em bùçng tònh yïu chên thêåt. Anh àaä noái nhûäng àiïìu sêu kñn nhêët. Anh biïën thaânh tro buåi cuäng vò em, Nhûng vò em anh hiïån lïn tûâ àêët! 187 Xûa möåt thúâi, rêët hùng, töi cöë laâm moåi viïåc, Röìi töi hiïíu, sûác ngûúâi chùèng bao nhiïu, thêåt tiïëc! Nïn töi chùèng daåi gò vú lêëy vaå vaâo thên. Caã khi gùåp bêët cöng töi cuäng vúâ cêm àiïëc. 188 Anh sinh ra, àûúåc söëng ngaây naâo Phaãi cöë vui maâ söëng - duâ sao úã àúâi naây söëng vêîn hún laâ chïët, Tuy cuöåc àúâi chùèng àaáng söëng laâ bao. 189 Àaánh giaá ngûúâi khöng qua hoåc vêën cao Maâ phaãi xem giûä lúâi hûáa thïë naâo. Ai giûäa noái vaâ laâm khöng khoaãng caách Múái laâ ngûúâi àaáng troång, àaáng àïì cao. 190 Möîi lêìn ban cho töi chiïëc baánh khö nhû àaá Àïí töi ùn, than öi cuâng muöëi àen, nûúác laä, Hoå bùæt töi cuái lûng caãm ún hoå àiïìu naây. Thïë thò lûng cuãa töi súám coâng khöng àaáng laå. 191 Rûúåu chó cêëm vúái nhûäng ngûúâi ngu ngöëc Chûá khöng phaãi ngûúâi thöng minh, coá hoåc. Uöëng rûúåu laâ cêìn, nïëu anh biïët rùçng anh Uöëng vúái ai, bao giúâ vaâ mêëy cöëc!



192 Cöëc rûúåu ngon hún lúâi khuyïn thûúång àïë, Hún vaâng baåc, hún lêu àaâi traáng lïå. Àúâi maâ khöng coá rûúåu, söëng laâm gò? Chó coân laåi caái àau vaâ buöìn teã! 193 Tûâng caánh tuyïët trïn trúâi àang rúi xuöëng xa xa, Nghôa laâ úã trïn trúâi vûúân thûúång giúái ra hoa. Naâo caác baån, cuâng töi, haäy roát àêìy, nêng cöëc Mûâng thûúång àïë loâng laânh gûãi caái àeåp cho ta! 194 Chên lyá nùçm sêu trong tim ngûúâi thöng thaái, Nhû con chim Anca, con chim thêìn vô àaåi, Nhû haåt caát lêu ngaây thaânh ngoåc saáng long lanh, Saáng lùång leä, khiïm nhûúâng trong loâng ta maäi maäi. 195 Khi xung quanh caãnh àeåp thïë naây, Chó thùçng ngöëc múái khöng muöën say, Chao, trùng saáng, hoa höìng thúm, chim hoát... Chûa gioåt naâo àaä thêëy ngêët ngêy! 196 Möåt vaâi gioåt buöìn àau, ñt döëi lûâa, sûå thêåt, Möåt ñt thõt, ñt xûúng àïí biïën thaânh buåi àêët... Vêng, thïë àêëy, úã àúâi anh coá cuäng nhû khöng, Nhû con muöîi vo ve möåt höìi röìi bay mêët. 197 Suöët ngaây àïm phaãi ùn chay, nhõn àoái, Trúâi coân bùæt tuång kinh - töi mïåt moãi,



Nïn lêîn löån lung tung, töi uöëng rûúåu vò nhêìm, Chùæc vò thïë, trúâi seä khöng bùæt töåi. 198 Miïëng baánh mò anh ùn nhêån tûâ tay thûúång àïë, Khöng ai búát, ai thïm cho anh àêu, vò thïë Phaãi gùæng chõu maâ vui khi gùåp caãnh àoái ngheâo, Àûâng haám cuãa, ham giaâu maâ trúã thaânh nö lïå. 199 Haånh phuác hïët coân gò, ngoaâi caái tïn vö võ? Trong söë baån beâ töi chó rûúåu laâ chung thuyã. Töi cuäng chùèng bao giúâ tûâ boã noá, vò sao? Vò duy nhêët vúái töi noá laâ ngûúâi tri kyã! 200 Ngûúâi thò lo chuái àêìu vaâo chiïëc cöëc, Ngûúâi thò cêìm saách kinh, khöng ngúát àoåc. Öi àúâi naây chó thûúång àïë laâ khön Coân chuáng ta ai cuäng muâ, cuäng ngöëc! 201 Thêìn chïët bùæt baån töi xuöëng möì sêu maäi maäi, Maâ thiïëu hoå cuöåc àúâi thaânh cö àún tröëng traãi. Múái uöëng rûúåu cuâng nhau coân àöng àuã ngaây naâo, Hoå say trûúác, ra ài, giúâ mònh töi úã laåi. 202 Ngöìi laâm viïåc àïën àêìu àau höng veåo Giúái hoåc giaã khöng anh naâo to beáo,



Nïn úã àúâi, chûa àûúåc cheán nho tûúi, Thên xaác hoå àaä thaânh nho khö heáo. 203 Nïëu anh laåc vaâo bêìy lûâa coá hoåc Thò haäy cöë lùång im, vúâ ngu ngöëc, Vò nhûäng ai khöng coá veã giöëng lûâa, Hoå seä xem laâ kiïu kyâ, aác àöåc. 204 ûâ thò anh thaânh cöng, anh giaâu coá, Anh tin anh seä thïë naây, thïë noå, Nhûng nhiïìu ngûúâi coân ghï gúám hún anh Maâ vêîn chïët, duâ khöng ûa àiïìu àoá. 205 Vïì tònh yïu nhiïìu ngûúâi cûá gùåp àêu noái àêëy, Nhûng hoå chó laâ tro, maâ tro khöng thïí chaáy. Trong khi àoá nhiïìu ngûúâi yïu say àùæm maâ im. Tònh caãm hoå noái thay - tònh yïu laâ nhû vêåy. 206 Sûå àöåc aác cuãa àúâi khiïën töi luön sûãng söët, Àïën mûác nguã khöng ngon, traái tim àêìy àau xoát. Caái gaáo nhoã àêìu töi àêìy yá nghô buöìn rêìu, Giaá noá àêìy rûúåu thúm vaâ ngon thò thêåt töët! 207 Biïët àûúâng thùèng maâ ài, coá thïí anh seä thaânh cöng. Biïët gùæng chõu buöìn lo núi haå thïë - anh seä thaânh cöng. Vaâ khi söëng nïëu anh biïët tûå laäng quïn mònh,



Trong tònh yïu, biïët tûå laâm vêåt tïë - anh seä thaânh cöng. 208 Haäy cûá uöëng, cûá vui cho àïën luác Chùèng coân söëng àïí uöëng, vui haånh phuác. Chó thùçng ngu múái tin úã thiïn àûúâng, Tin ngoån lûãa thiïu ngûúâi núi àõa nguåc. 209 Möîi lêìn say, giûäa khi àang vui nhêët Hïët cöëc naây àïën cöëc kia ngêy ngêët, Töi chó xin caác baån nhúá möåt àiïìu: Caác baån vui maâ Khayam vùæng mùåt! 210 Caái chên lyá sau àêy, ûâ thò xûa, thò cöí Nhûng nhùæc laåi khöng thûâa: "Vui lïn,àûâng nhùn nhoá, Vò lûúâi haái thúâi gian súám muöån seä cùæt anh, Maâ anh chùèng moåc thïm, anh àêu laâ ngoån coã!" 211 Anh uöëng rûúåu, anh yïu - chùèng coá gò àaáng gheát. Boã cêìu kinh, phaá chay - cuäng khöng laâ töåi chïët. Chó cêìn anh khöng tham, chên thêåt vúái moåi ngûúâi, Caác töåi khaác nhoã to seä àûúåc trúâi tha hïët! 212 Nhûäng tia nùæng àêìu tiïn àeåp khöng, anh baån treã? Haäy roát rûúåu uöëng ài, mûâng möåt ngaây múái meã.



Giêy phuát naây kyâ diïåu sùæp ài qua, Maâ tòm laåi xûa nay àêu phaãi laâ chuyïån dïî! 213 Cuöåc àúâi naây xêëu xa, bêët cöng vaâ ngu ngöëc Àang àêìu àöåc àúâi töi bùçng rûúåu pha thuöëc àöåc. Töi heân nhaát, súå àau, khöng muöën chïët tûâ tûâ, Nïn töi uöëng möåt húi, uöëng ngay cho hïët cöëc! 214 Anh mïåt moãi buöìn lo vò cuöåc àúâi têët bêåt. Anh coân àuã caái lo cho nghòn nùm trûúác mùæt. Nhûäng chuyïån gò àaä qua cûá àïí chuáng tröi qua, Àûâng nghô chuyïån ngaây mai, caái vui àûâng àïí mêët. 215 Khöng ai cêëm ta ngöìi uöëng vaâi ba cheán nhoã Vúái nhûäng ngûúâi ta yïu, ngûúâi thöng minh àûác àöå. Nhûng nhúá uöëng vûâa vûâa, thónh thoaãng uöëng laâm vui, Vaâ àùåc biïåt khöng nïn khoe say, khöng baáng böí! 216 Baån hoãi ngûúâi laâ gò û? Thûa baån, Möåt cêu hoãi hoaân toaân khöng àún giaãn: Haåt buåi con bay vêåt vaä möåt voâng Röìi biïën mêët vaâo vö cuâng vö têån. 217 Vêån may khöng ûa nhûäng anh heân, nhêîn nhuåc. Phaãi biïët àêëu tranh, phaãi choån thúâi, choån luác.



Ai cuäng nhû ai trûúác söë phêån àúâi mònh. Nhúá àûâng lú ngú maâ àaánh rúi haånh phuác! 218 Ai cuäng biïët úã àúâi cöng bùçng khöng thïí coá, Nïn coá gùåp bêët cöng, àûâng àêëu tranh maâ khöí, Phaãi cöë gùæng laâm sao khöng lûâa döëi cuöåc àúâi, Noá höëi löå cho anh, xin cuäng àûâng tin noá. 219 Töi nghe noái xûa nay rûúåu laâ nguöìn bêët tûã, Nïn töi aáp àöi möi vaâo miïång bònh, muöën thûã. Chiïëc bònh àêët thò thêìm tha thiïët, veã van xin: "Hön em ài, trûúác kia chñnh em laâ vuä nûä!" 220 Nhiïìu cö gaái àûúåc trúâi cho maá àoã, Da mõn trùæng, àöi chên àêìy caám döî, Trúâi cêëm töi ngùæm hoå. Àûúåc röìi xem, Trúâi coá àûáng vûäng vaâng khöng trûúác hoå? 221 Töi bûúác vaâo àúâi, tûâ trùæng nhuöëm thaânh àen, Tûâ thùèng thaânh cong vò cuöåc àúâi àï heân. Traái tim töi àêìy gai vaâ nûúác mùæt, Nay tuöíi giaâ chúâ, toaân öëm yïëu, khoác rïn. 222 Töi nhòn thêëy bïn tûúâng thaânh xiïu àöí Con quaå quùæp chiïëc àêìu vua, vaâ noá



Kïu rêët to: "Àêy, danh voång, uy quyïìn, Têët caã hïët nhû chûa tûâng àaä coá!" 223 Laâ aão aãnh anh àang nhòn trûúác mùåt. Suy cho kyä, khöng caái gò coá thêåt. Phaãi rêët lêu töi múái hiïíu àiïìu naây: Khöng bêån têm viïåc àúâi laâ töët nhêët! 224 Tûâ loâng àêët sêu xa àïën ngöi sao giaá reát Moåi bñ mêåt cuöåc àúâi, hêìu nhû töi biïët hïët, Trûâ möåt caái leä ra nïn biïët nhêët, thïë maâ Töi chùèng biïët chuát gò - laâ baãn thên caái chïët. 225 Möåt lêìn nûäa àúâi laâm töi àau khöí. Loâng nùång trôu trùm caái lo lúán nhoã. Àúâi thiïëu töi vêîn töìn taåi bònh thûúâng, Thò töi chïët cuäng chùèng cêìn túái noá! 226 Ngûúâi coá hoåc thên cuâng ngûúâi coá hoåc, Thùçng ngu ngöëc chúi cuâng thùçng ngu ngöëc. Nïëu ngûúâi hiïìn àûa thuöëc àùæng, uöëng ài! Àûâng uöëng thuöëc keã aác àûa - coá àöåc! 227 Rêët traáo trúã, nhêîn têm laâ thûúång àïë, Àiïìu khiïín xaác vaâ höìn ta töìi tïå. Giaá àûúåc ai baáo trûúác àiïìu naây, Töi àaä chùèng chui ra tûâ buång meå. 228 Nhiïìu gaái àeåp, nhiïìu rûúåu ngon möåt luác



Töi caâng say, loâng traân trïì haånh phuác, Nhû thïí töi àang úã tñt thiïn àûúâng, Thoaát khoãi caác buöìn lo núi thïë tuåc. 229 Ngaâi vùæt töi tûâ àêët - naâo töi coá biïët gò! Ngaâi bùæt töi têët bêåt - naâo töi coá biïët gò! Moåi caái hay, moåi caái dúã töi laâm Àïìu do ngaâi àõnh têët - naâo töi coá biïët gò! 230 Chùèng cêìn tinh cuäng thêëy ngay: têët caã Trïn àúâi naây toaân bêët cöng, döëi traá. Nhòn ài àêu töi cuäng thêëy chúâ töi Laâ bêët haånh, êm mûu vaâ tai hoaå. 231 Mong thêìn chïët bùæt töi ài maäi maäi Röìi dêîm töi thaânh àêët xanh mïìm maåi, Àïí ngûúâi ta vùæt àêët êëy thaânh bònh. Ngûãi thêëy rûúåu, biïët àêu töi söëng laåi! 232 Thên xaác töi luön hûúáng vïì töåi löîi. Töi chöëng laåi maâ khöng sao chöëng nöíi. Nhûng töi tin thûúång àïë sau naây Seä tha thûá böå xûúng töi coâm coäi! 233 Töi nghô ta khöng ngûúâi naâo coá thïí Söëng hai lêìn úã àúâi naây vui veã, Nïn chûâng naâo thêìn chïët vêîn chûa tha Thò haäy uöëng, àûâng kiïng khem nhû thïë! 234



Nïëu cuöåc söëng moãng manh, chó vaâi giêy laâ hïët, Thò khöng say, khöng yïu, theo töi laâ töåi chïët. Caác tu sô ngaây àïm mú ûúác chöën thiïn àûúâng. Töi nhûäng muöën bêåt cûúâi, thêëy vûâa thûúng vûâa gheát. 235 Khöng coá caách thoaát cuöåc àúâi khoá nhoåc, Töi ngêîm mònh maâ lo buöìn phaát khoác. Töi hoåc thêìy söë phêån àïí thaânh khön, Thïë maâ vêîn suöët àúâi laâm anh ngöëc. 236 Laåi lêìn nûäa hoaå mi hoát veáo von, Hoa laåi núã, laâm ngêy ngêët têm höìn, Haäy uöëng ài, uöëng muâi hûúng thúm dõu, Uöëng vaâo loâng caã tònh yïu, caái hön 237 Àïën bao giúâ anh thöi cuái saåp mònh xuöëng àêët Trûúác luä ngûúâi bêët lûúng, nhû ruöìi bu àôa mêåt? Thaâ nhõn àoái coân hún. Haäy nhúá: söëng úã àúâi Caái heân haå laâ àiïìu àaáng khinh vaâ xêëu nhêët! 238 Anh àûâng traách úã àúâi caái gò röìi cuäng mêët. Söëng ngaây naâo cûá vui. Haäy nghe töi noái thêåt: Nïëu moåi caái úã àúâi maâ vônh cûãu, bïìn lêu Thò chùèng àïën lûúåt anh àûúåc sinh trïn traái àêët! 239 Thêåt luêín quêín laâ caái voâng àúâi, Thêåt haånh phuác chó coá hai ngûúâi:



Ngûúâi thûá nhêët - caái gò cuäng biïët; Vaâ thûá hai laâ ngûúâi dúã húi! 240 Thaâ im tiïëng coân hún nöíi danh nhûng nhuåc nhaä. Cuäng àûâng traách cuöåc àúâi, àúâi thïë thöi, àûâng laå. Töi, Khayam, thñch nöíi tiïëng thùçng say, Hún àûúåc khen thöng minh nhûng bêët lûúng, xaão traá! 241 Thaâ chõu caãnh àoái ngheâo vúái ngûúâi khön vaâ töët Hún ngûãa tay xin ùn boån nhaâ giaâu boác löåt. Thaâ nhaá baánh cêìm húi, uöëng nûúác laä möåt mònh, Hún ùn tiïåc cuâng baân vúái quan lûâa ngu döët. 242 Àûâng thêëy aáo quêìn sang maâ khinh àúâi, Danh vaâ tïn cuãa mònh àûâng àaánh rúi. Võ giaáo sô, nhòn kia, quêìn aáo raách, Maâ chûäng chaåc, àaâng hoaâng, thêåt hún ngûúâi! 243 Cuâng baån say cûá ùn chúi, cûá taán! Àûâng ùn chay, àûâng tuång kinh buöìn chaán. Töi, Khayam, xin khuyïn thêåt thïë naây: "Uöëng, ùn ài, vaâ àûâng ky vúái baån" 244 Laåi lêìn nûäa tim töi buöìn, lo súå, Vò ngûúâi yïu àaä boã ài vö cúá. Ngûúâi ta mang cöëc rûúåu àïën cho töi,



Cöëc àûång maáu cuãa traái tim tan vúä. 245 Caác bñ mêåt thiïn nhiïn àang chòm trong boáng töëi, Chñnh vò thïë maâ ta khöng taâi naâo hiïíu nöíi. Nhûng ai daám veán maân che bñ mêåt thiïn nhiïn, Seä bõ chaáy thaânh tro, vò chuáa trúâi bùæt töåi. 246 Öng trúâi kia úã tñt trïn trúâi xanh, Rêët nhêîn têm, muâ àiïëc vúái xung quanh. Anh phaãi tûå lo thên, àûâng úã aác, Ngheâo hay giaâu, anh vêîn phaãi laâ anh! 247 Àûâng quaá cheán maâ thaânh say bñ tó, Àûâng xuác phaåm baån beâ, àûâng mêët trñ. Caã khi say anh vêîn phaãi laâ ngûúâi Töët, vui veã, dïî thûúng vaâ tïë nhõ. 248 Cuöåc àúâi tan nhû nûúác chui xuöëng àêët. Bùæt àêìu àêu, kïët thuác àêu? Khoá thêåt! Trúâi aác thay: thiïu ta chaáy thaânh tro, Caã àïën khoái cuäng bay ài àêu mêët! 249 Saáng höëi hêån rùçng àïm qua quaá say, Töi quyïët têm boã uöëng rûúåu haâng ngaây. Nhûng bêy giúâ töi tiïëc mònh boã rûúåu. Haäy nhòn kia - hoa núã àeåp thïë naây! 250 Thaâ bõ laåc giûäa nhûäng naâng xinh treã, Hún giûäa nhûäng cuöën saách daây buöìn teã.



Khi thúâi gian chûa uöëng hïët maáu anh, Haäy uöëng maáu nhûäng chuâm nho àêîm lïå! 251 Ai nghiïån rûúåu àïën lêëy rêu queát quaán, Ngûúâi êëy söëng tûå do, khöng buöìn chaán. Khöng coá ùn, tuái röîng, cuäng bêët cêìn. Trúâi coá suåp, vêîn vïnh rêu bònh thaãn. 252 Töi àaä söëng thêåt ngu vaâ vö lyá, Töi uöëng rûúåu maâ nhaåt pheâo, vö võ. Tiïëc rùçng töi àaä laâm traái yá trúâi, Tiïëc phêìn lúán àúâi töi, töi boã phñ. 253 Anh khoác ngaây hay khoác àïm cuäng vêåy, Caái haånh phuác àúâi anh, anh chùèng thêëy. Cuöåc àúâi anh trúâi quyïët àõnh trïn trúâi. Ngûúâi thöng minh phaãi hiïíu ngay àiïìu êëy. 254 Haäy nhòn xem anh laâ ai? Anh laâ con söë khöng! Caã höm nay, caã ngaây mai anh laâ con söë khöng. Söëng hay chïët, àöì ngu, con ngûúâi anh chó thïë, Caã bïn trong, caã bïn ngoaâi, anh laâ con söë khöng! 255 Söëng chó cêìn saáu mûúi nùm thanh thaãn, Khöng cêìn giaâu, chó cêìn nhiïìu beâ baån. Vaâ khi anh chûa bõ vùæt thaânh bònh, Haäy laâm baån vúái bònh khi buöìn chaán! 256 Nhû treo lïn súåi dêy, àúâi mong manh, dïî àöí,



Ai coá thïí keáo daâi cuöåc àúâi mònh àang coá. Vêng, àúâi ngùæn, nhûng anh àûâng söëng vöåi laâm gò. Coá chïët súám chuáa trúâi cuäng khöng khen àiïìu àoá. 257 Thûa thûúång àïë, roä raâng con coá töåi, Caã phêìn xaác, phêìn höìn, con chùèng chöëi. Nhûng con tin ngaâi tha thûá cho con. Cuäng vò töët maâ con luön phaåm löîi! 258 Khi chia tay caã vúái naâng xinh nhêët, Cuäng àûâng quaá khöí àau, hoaâi nûúác mùæt: Nhû giêëc mú, caái àeåp chùèng lêu bïìn, Duâ cöë giûä, cuäng tuöåt bay ài mêët. 259 Khöng coá trúâi, anh boá tay, haäy nhúá: Ngoaâi caái chïët chùèng coá gò àaáng súå. Nïëu luác naâo cuäng nghô àïën ngaây mai, Thò haånh phuác höm nay anh boã lúä! 260 Ai nöíi tiïëng bõ thïë gian ghen gheát, Ngûúâi àûác taâi vò àûác taâi maâ chïët. Anh laâ ai, coá taâi gioãi àïën àêu. Muöën söëng àûúåc phaãi àûâng cho ai biïët! 261 Ai úã àêy hiïíu ta bùçng chuã quaán? Trûúác öng ta àûâng kiïu cùng, àûâng phaán! Theo luêåt chung, haäy can àaãm, àûâng chúâ. Àaä vaâo àêy ai cuäng laâ beâ baån!



262 Cûá uöëng ài, tûâ thúâi xa xûa nhêët Nhûäng ngûúâi chïët thûúâng nùçm yïn dûúái àêët. úã àúâi naây moåi caái giaã, phuâ du, Chó duy nhêët àiïìu naây laâ coá thêåt. 263 Trúâi gheá saát tai töi vaâ noái: Àûâng traách oan cho ta maâ töåi. Nïëu tûå ta àûúåc laâm àuáng yá mònh, Ta thöi quay voâng àúâi mïåt moãi. 264 Cuäng coá thïí ngaây mai ta túái àñch, khöng àuáng sao? Hoùåc khöng àaåt nhûäng àiïìu ta yïu thñch, khöng àuáng sao? Chùèng viïåc gò phaãi lo nghô buöìn àau. Anh thúã than cuäng thïë thöi, vö ñch, khöng àuáng sao? 265 Nïëu bia rûúåu trong nhaâ ta coá sùén, Thò haäy uöëng, uöëng cho tiïu buöìn chaán. Àûâng lo trúâi àang theo doäi bùæt anh: Khöng coá ta, ngaâi cuäng thûâa caái bêån. 266 Cöëc rûúåu toaãmuâi thúm nhû hûúng höìng ngêy ngêët. Tauöëng rûúåu, tûúãng khön, nhûng hoaá ra ngu nhêët. Noá moi hïët ruöåt gan, caám döî, khiïën ta nhêìm. Ta tûúãng ta lïn trúâi, nhûng laåi chui xuöëng àêët.



267 Àang say rûúåu, bûúác ài, töi lúá ngúá Àïí bònh rúi, may maâ bònh khöng vúä. Töi thêìm ún thûúång àïë, búãi àúâi naây Tuy khöng rúi, àaä quaá nhiïìu bònh vúä. 268 Ngûúâi ta traách vaâ chï töi àuã àiïìu, Rùçng töi gaân, töi lò lúåm, töi kiïu... Nhûng àang yïu, hoãi cêìn gò thïí diïån? Noá chó cêìn cho nhûäng ngûúâi khöng yïu. 269 Nhû laåc àaâ suöët ngaây ùn coã gai, Töi vaác nùång gaánh àúâi trïn àöi vai. Töi chõu khoá maâ chuã töi, thûúång àïë, Chùèng bao giúâ khen töi nhû khen ai. 270 Thêìn söë mïånh möåt höm gheá tai töi noái nhoã: "Ta biïët traái tim anh àêìy xoát xa, àau khöí. úã àúâi naây, than öi, anh chó möåt ngûúâi thûâa, Anh coá laâ kim cûúng cuäng bõ àúâi gheát boã!" 271 Àûác Alla cûáu töi bùçng caách cho böën caái: Tïn, sûác khoeã, trñ khön, vaâ têëm loâng nhên aái. Bêët kyâ ai trong ta coá àûúåc böën àiïìu naây Àïìu coá thïí yïn têm söëng thaãnh thúi, thoaãi maái. 272 Àûâng nhùæm mùæt thúâ ú trûúác nöîi àau ngûúâi khaác, Àûâng xêëu buång nghô ai cuäng loåc lûâa àöåc aác, Àûâng keo kiïåt, tham lam, àûâng giaânh dêåt cuãa àúâi,



Anh seä thêëy àúâi vui, khöng khoá khùn, tïå baåc. 273 Chuáng ta uöëng vò chuáng ta vui veã, Vò bïn ta laâ nhûäng cö gaái treã. Boån ngûúâi àiïn goåi ta laâ àiïn ûâ thò àiïn, ta say nhûng tûã tïë 274 Boã ham muöën thêëm heân, - anh thaânh ngûúâi cao thûúång. Khöng chï cûúâi ngûúâi àiïn - anh thaânh ngûúâi cao thûúång. Khöng cao thûúång laâ ngûúâi xuác phaåm keã yïëu hún. Àúä ngûúâi khaác àûáng lïn - anh laâ ngûúâi cao thûúång. 275 Xûa nay tri thûác vaâ caái giaâu Nhû nûúác vúái lûãa, khöng giöëng nhau. Ngûúâi coá cuãa thûúâng khöng ûa tri thûác. Ngûúâi coá hoåc luön ngheâo vaâ buöìn àau. 276 Töi biïët hïët moåi àiïìu bñ mêåt Trong saách vúã vaâ thiïn nhiïn, trúâi àêët... Tiïëc laâ töi khöng biïët möåt tyá gò Vïì chñnh töi - caái àiïìu nïn biïët nhêët! 277 Têët nhiïn töi khöng ngu si, heân haå.



Töi khaám phaá àuã diïìu hay, caái laå. Baãy mûúi nùm luön suy nghô, cuöëi cuâng Töi hiïíu töi khöng biïët gò hïët caã! 278 Söëng úã àúâi coá hai àiïìu cú baãn Giuáp khöng rúi vaâo khoá khùn, tai naån: Khöng baå ai cho ùn gò cuäng ùn! Khöng gùåp ai cuäng vöåi vaâng kïët baån! 279 Thïë giúái xung quanh khöng nhû ta mong muöën. Ta bêët lûåc àïí doâng àúâi löi cuöën Thïë maâ ta vêîn tiïëc: úã àúâi naây Ta chïët súám maâ sinh ra quaá muöån! 280 Thúâi chuáng ta ngûúâi thöng minh ngheâo khöí, Thùçng ngu döët thò chûác quyïìn, giaâu coá. Hay nïn chùng uöëng rûúåu àïí thaânh ngu, Àïí coá chûác, coá tiïìn nhû chuáng noá? 281 Ngaây laåi ngaây, nhû mùåt trúâi múái dêåy Töi laåi uöëng rûúåu nho vaâng rûåc chaáy. Ngûúâi ta àöìn chên lyá àùæng vaâ cay. Thïë thò noá trong cöëc naây, chùæc vêåy. 282 Haäy nhòn àúâi tûâ têm, àûâng hêåm hûåc, Àûâng nhòn àúâi nhû möåt ngûúâi oan ûác. Àúâi laâ biïín - chó möåt caách vûúåt qua: Bùçng con thuyïìn nhûäng viïåc laâm nhên àûác! 283



Khöng coá rûúåu - cöëc naây thêåt àaáng gheát. Chai trúã thaânh vö höìn khi rûúåu hïët. Baån Khayam chó duy nhêët cöëc naây Tûâ khi biïët muâi men cho àïën chïët. 284 Anh àang yïu? - Thò cuâng baån cûá say, Cûá muáa haát vaâ àaân àuám suöët ngaây. Mùåc ngûúâi tónh suöët àúâi lo vúái nghô. Àûâng bao giúâ àïí cöëc rûúåu rúâi tay! 285 Ai àuã khön àoaán àûúåc viïåc àúâi naây? Vêåy cûá vui, àûâng àïí phñ tûâng giêy. Töi chó tòm niïìm vui trïn traái àêët, Núi chuáng ta ai cuäng chïët xûa nay. 286 Àûâng àïí kiïëm anh àêm ngûúâi baån - Àûâng bao giúâ! Àûâng noái nhûäng lúâi gêy thuâ oaán - Àûâng bao giúâ! Nïëu ngoån lûãa bêët bònh buâng chaáy, haäy àöët anh, Àûâng àïí lûãa lan sang nhaâ baån - Àûâng bao giúâ! 287 Kinh Cöran - caã caác nhaâ hiïìn triïët Cuäng mêët gêìn möåt nùm múái àoåc hïët Nhûng thú khùæc trïn cöëc rûúåu, thùçng say Khöng biïët chûä maâ àoåc thöng, thêåt tuyïåt! 288 Húäi cö gaái töi yïu, haäy dêåp tùæt Lûãa tònh yïu bùçng rûúåu vang ngon nhêët. Haäy mang thïm àïí ta uöëng, cuâng say



Trûúác khi chïët bõ vùæt thaânh bònh àêët. 289 Tim chó söëng bùçng hy voång, tònh yïu - Haäy tòm ài! Trïn àúâi naây ngûúâi töët coá rêët nhiïìu - Haäy tòm ài! Nhûng àûâng tòm trong nhaâ thúâ ngöåt ngaåt, Khöng phaãi tòm Kaaba, maâ tònh yïu - Haäy tòm ài! 290 Loâng saáng hún khi cöëc rûúåu trïn tay. Cuöåc àúâi tröi rêët lùång leä tûâng giêy. Tuöíi treã, tònh yïu chó thoaáng qua, haäy nhúá! Maâ thêìn chïët luön chúâ anh àïm ngaây. 291 Hoa höìng àeåp, coân long lanh sûúng àïm, Nhûng hoa höìng khöng àeåp bùçng mùæt em. Anh tûå baão: Khayam, àûâng buöìn nûäa! Vò ñt ra, anh coân úã bïn em! 292 Khöng töåi löîi vaâ trùæng trùng hún caã - Laâ tònh yïu! Trïn àúâi naây chó möåt àiïìu àaáng giaá - Laâ tònh yïu! Ai chûa yïu, chûa chaáy búãi lûãa tònh. Laâ xaác chïët, vò àúâi àêìy pheáp laå, vaâ tònh yïu! 293 Söëng úã àúâi toaân caái buöìn, caái àau. Trúâi bùæt ta phaãi chõu thïë tûâ àêìu.



Suöët nhiïìu nùm töi cöë tòm, quan saát Maâ ngûúâi vui, haånh phuác chùèng thêëy àêu. 294 Khöng phaãi tòm caái vui thêëp heân, Cuäng chùèng vò töi say hay àiïn Maâ xêëu höí vò söëng khöng muåc àñch, Töi uöëng rûúåu àïí tòm laäng quïn! 295 Àêëng thûúång àïë trïn cao kia luác vöåi Àaä nhùæm mùæt vùæt ta thaânh con röëi Ta maâ töët, bõ ngaâi àaánh rêët àau, Nhûng ta xêëu - caâng àaánh àau gêëp böåi. 296 Töi nhêën chòm tuöíi xuên trong caái say. Khöng coá rûúåu, chùèng àaáng söëng àúâi naây. Cay àùæng, niïìm vui bao nhiïu nùm, têët caã Trong chiïëc cöëc töi àang cêìm trïn tay! 297 Hoa múái núã, hoa àaä laåi taân röìi! Ta cuäng thïë, caã anh vaâ caã töi. Vêåy uöëng ài, haái hoa ài, búãi leä Àúâi chó àeåp trong nhaáy mùæt maâ thöi. 298 Toaân giaã döëi - nhaâ thúâ vaâ àïìn chuâa. Thïë maâ ngûúâi ài lïî nhiïìu chûa! Hoå cuái laåy àïën sûát àêìu, saái cöí. Thïë múái biïët con ngûúâi deä bõ lûâa! 299



Em tùång anh àöi möi em höìng ngoåc Röìi em ài, laâm anh buöìn, anh khoác. Ai tûâng söëng trong con thuyïìn Nöï Múái khöng chòm trong biïín tònh cay àöåc. 300 Cuöåc àúâi naây maâ khöng coân tiïëng nhaåc - chùèng laâ gò. Thiïëu rûúåu nho vaâ con nai ngú ngaác chùèng laâ gò. Vêåy vui ài, say ài khi biïët mònh söëng taåm. Vò thûåc chêët trïn àúâi moåi àiïìu khaác chùèng laâ gò. 301 Ngay tûâ nhoã töi àaä tin chuáa trúâi. Tin àõa nguåc, thiïn àûúâng coá úã àúâi. Sau, möåt ngûúâi àaä laâm töi saáng mùæt: "Nhûäng caái êëy chó coá trong tim ngûúâi!" 302 Anh may mùæn vaâ laâm ùn thaânh cöng - Sao cöëc caån vaâ bònh rûúåu tröëng khöng? Haäy uöëng ài, vò thúâi gian chùæc chùæn Mai seä laåi löåt trêìn anh, biïët khöng? 303 Rùçng con ngûúâi vûâa trung thaânh, vûâa böåi baåc, Rùçng söë phêån vûâa nhên tûâ, vûâa aác, Àûâng traách trúâi - trúâi coân khöí hún ta, Vò trïn trúâi coân coá nhiïìu trúâi khaác!



304 Caã thïí xaác, têm höìn àau, moãi mïåt, Töi ghen tyå vúái nhûäng ngûúâi àaä chïët. Biïët nhúâ ai giuáp àúä, chùæc töi hû, Bõ thûúång àïë vaâ caã ngûúâi chaán gheát! 305 Khöng, trïn àúâi khöng coá cêy tri thûác. Ta, con ngûúâi, luön nhoã nhoi, bêët lûåc. Ta àam mï toaân àiïìu xêëu, töëi tùm. Trûúác vaâ sau, loâng ta àen nhû mûåc. 306 Khöng möåt ai coá quyïìn phaá boã Nhûäng gò do Alla maâ coá. Nhûng chñnh ngaâi laåi giïët chuáng ta - Thïë thò hiïíu àûúåc ngaâi rêët khoá. 307 Anh cûá ài thêåt nhiïìu röìi seä roä Rùçng khöng gò hay hún ly rûúåu nhoã, Nhû roä raâng tiïëng thuã thó ngûúâi yïu Nghe hay hún lúâi cêìu kinh cha cöë. 308 Töi khöng biïët röìi ngaây kia coá luác Töi àûúåc túái thiïn àûúâng hay àõa nguåc. Coân caác anh, nïëu àûúåc hûáa thiïn àûúâng, Haäy nhûúâng töi nhûäng niïìm vui trêìn tuåc. 309 Àoaán hiïíu àûúåc sûå àúâi - khöng möåt ai! Töi chùèng phñ thò giúâ lo tûúng lai. Nïëu anh khön, haäy söëng bùçng hiïån taåi,



Àûng àau buöìn nghô chuyïån cuãa ngaây mai. 310 Nïëu anh biïët àiïìu gò, nïn giêëu kyä, Àûâng tin ai úã àúâi naây nghi kyå. Baãn thên anh ñt lõch sûå vúái ai Thò vúái anh, ngûúâi ta àêu tïë nhõ! 311 Nïëu tim anh khöng töëi tùm, úã àúâi Anh seä coá tònh yïu, sûå thaãnh thúi! Vêåy thò hoùåc uöëng mûâng, luön caån cheán, Hoùåc suöët ngaây cêìu kinh taå chuáa trúâi. 312 Àúâi lùång leä tröi qua khöng dêëu vïët Nhû gioá thöíi ngoaâi àöìng khöng moãi mïåt. Töi xûa nay chûa möåt chuát bêån loâng: Töi tûâ àêu vaâ ài àêu khi chïët? 313 Töi hoåc nhiïìu vaâ ài nhiïìu àêy àoá - Khöng vò thïë maâ àúâi töi búát khöí. Nhûng töi khöng than traách, noái cöng bùçng, Thò caái töët trïn àúâi naây cuäng coá. 314 Dûúái khoám hoa, bïn búâ khe maát laånh Haäy cuâng baån vui chúi vaâ ngùæm caãnh, Vò úã àúâi, ai thúâ rûúåu, Khayam, Ngûúâi êëy chùèng bao giúâ thúâ aãnh thaánh. 315 Töi chùèng tin nhûäng lúâi anh laãm nhaãm. Vêng, thiïn àûúâng rêët hay, ai chùèng haám,



Nhûng úã àúâi, tûâ maång söëng chuáng ta Àïën töåi löîi àïìu trúâi cho mûúån taåm. 316 Töi thò rûúåu vaâ tònh, anh - nhaâ thúâ. Töi àõa nguåc, anh - thiïn àûúâng àang chúâ. Ta khöng coá löîi gò vò söë phêån Àûúåc thûúång àïë àõnh trûúác tûâ bao giúâ. 317 Möåt khi ta khöng laâm chuã cuöåc àúâi Thò thaã sûác cûá say vaâ cûá chúi. Àûâng súå chïët, àûâng buöìn, àûâng oaán traách, Àûâng phñ cöng laâm traái laåi yá trúâi. 318 Ngûúâi thöng minh thûúâng vêîn daåy chuáng ta: Àaä möå àaåo, thêëy rûúåu phaãi laánh xa! Khöng, Alla khöng cêëm ta uöëng rûúåu. Maâ ngûúåc laåi, ngaâi noái: "Maixara!"(1) 319 Naâo, anh baån haäy mang rûúåu ra àêy. Thûúång àïë cho ta söëng chó hai ngaây. Àûâng súå gò, àûâng traách ai, duäng caãm Àoán moåi àiïìu nhû quaâ tùång àúâi naây. 320 Haäy bùçng loâng vúái nhûäng gò anh coá. Anh söëng taåm trïn trêìn gian àau khöí. Duâ anh giaâu vaâ huâng maånh àïën àêu, Chïët cuäng chùèng mang theo anh xuöëng möå. 321



Àúâi cûá tröi, chùèng theâm nghe ai caã. Thiïëu rûúåu, tònh - khöng coá gò àaáng giaá. Sau chuáng ta ngûúâi khaác seä lïn thay, Nhû hïët xuên têët nhiïn laâ àïën haå. 322 Cûá àïí tim lûãa tònh luön rûåc chaáy, Cûá àïí cöëc rûúåu luön àêìy, cûá vêåy... Trúâi cho ta quyïìn höëi löîi, nhûng töi, Töi tuyïn böë khûúác tûâ ên huïå êëy! 323 Thûúång àïë sinh ra àêët vaâ trúâi, Gieo caái àau vaâo traái tim ngûúâi. Ngaâi coân bùæt giam sêu trong àêët Bao nhiïu cö gaái àeåp trïn àúâi. 324 Hïët khöí àau, ta seä àûúåc tûå do. Nhõn àoái nhiïìu, ta seä àûúåc ùn no. Tiïìn baåc hïët, seä coá ngaây coá laåi. Cöëc rûúåu caån röìi laåi àêìy, àûâng lo! 325 Töi bõ bïånh, phaãi nùçm yïn möåt chöî. Rûúåu bõ cêëm, caâng laâm töi thïm khöí. Khöng, vûát xa nhûäng thûá thuöëc naây ài. Chûäa bïånh töi chó coá ly rûúåu nhoã! 326 Quyïën ruä töi laâ phuå nûä laã lúi,



Laâ cöëc rûúåu laâm say àïën lõm ngûúâi. Töi muöën hûúãng moåi niïìm vui trêìn tuåc Cho àïën khi bõ töëng ra khoãi àúâi. 327 Töi - söë phêån bùæt buöìn àau trùm nöîi. Anh luön sûúáng, nhûng cuäng àûâng vui vöåi. úã trïn cao thûúång àïë biïët, àang lûúâm - Ngaâi thñch àuâa vaâ thûúâng hay thay àöíi. 328 Vò trñ thûác bêy giúâ khöng àûúåc giaá Vaâ thùçng ngu àang trõ vò thiïn haå, Nïn töi say, töi uöëng àïí thaânh ngu, Mong nhúâ thïë thaânh giaâu vaâ danh giaá. 329 Àûâng buöìn àau vêín vú, àûâng cay cuá, Àûâng than traách àúâi cho anh laänh àuã. Nhúá: Bïn anh thêìn chïët vêîn luön chúâ, Vaâ haånh phuác laâ uöëng say, ài nguã. 330 Àúâi laâ chuöîi buöìn àau vaâ khoá nhoåc, ñt tiïëng cûúâi maâ quaá nhiïìu tiïëng khoác. Naây anh kia, haäy vûát hïët saách kinh, Haäy uöëng rûúåu, vaâ uöëng xong - àêåp cöëc! 331 Vö lo tónh, vö lo cûá nguã say, Bao caái buöìn phaãi xua hïët; höm nay Khi chñnh anh thaânh bònh chûa bõ vùæt Thò phaãi vui, cöëc rûúåu phaãi roát àêìy. 332



Töi - cöëc rûúåu trïn baân tay run rêíy. Anh, thùçng ngöëc, cêìm saách Kinh - thïë àêëy. Rûúåu luön laâm töi ûúát, anh khö. Xuöëng àõa nguåc thò anh caâng dïî chaáy! 333 Saáng, hoa höìng sûúng tûâng gioåt long lanh Nhûäng böng mai nhû tuyïët, trùæng trïn caânh Töi ngöìi ngùæm möåt böng àang heá nuå, Böîng thêëy mònh söëng laåi tuöíi xuên xanh. 334 Tia nùæng súám vûâa xuyïn qua cûãa söí, Phaãi àaánh cöëc, roát àêìy ngay rûúåu àoã. Rûúåu nghe àöìn laâ thuöëc àöåc - khöng sao, Nhûng chên lyá vêîn luön nùçm trong noá. 335 Caác bñ mêåt cuöåc àúâi khöng ai biïët. Cuäng chùèng ai biïët àûúåc ngaây mònh chïët. Haäy uöëng ài, àúâi ngùæn lùæm, uöëng ài. Keão chïët súám, cöëc naây khöng uöëng hïët! 336 Khöng coá gò cûáu àûúåc maång anh àêu. Cûá àïën heån - ngûúâi ngheâo vaâ ngûúâi giaâu, Xêëu hoùåc àeåp, àïìu biïën thaânh buåi àêët. Trûúác caái chïët moåi ngûúâi àïìu nhû nhau! 337 Khi thên töi àûúåc vùæt tûâ buåi àêët, Thûúång àïë tröån thïm nûúác cay vaâ mêåt, Thaânh ra töi luön mêu thuêîn suöët àúâi Giûäa mêåt ngoåt tònh yïu vaâ nûúác mùæt.



338 Mêëy anh chaâng vùæt bònh kia hùng haái Quïn lúâi dùån cuãa caác nhaâ thöng thaái: "Trong tay anh khöng phaãi àêët, coi chûâng, Maâ laâ xaác töí tiïn anh soát laåi!" 339 Ta àûúåc daåy chó möåt àiïìu buöìn teã: "Söëng tûã tïë seä thaânh ma tûã tïë!" Vêåy thò töi suöët àúâi yïu vaâ say, Hy voång chïët cuäng trúã thaânh nhû thïë! 340 Haäy vui lïn, àûâng tham, àûâng caáu giêån, Tòm moåi caách maâ chiïìu loâng söë phêån. Àûâng bao giúâ xa rûúåu, xa ngûúâi yïu Vaâ àûâng quïn cuöåc àúâi laâ rêët ngùæn! 341 Söëng maâ khöng biïët say, luön cau coá Thò thêåt ngöëc, hoùåc ñt ra, thêåt khöí. Baãn thên töi àûúåc rûúåu daåy àiïìu naây: "Cûá uöëng ài, röìi moåi àiïìu seä roä!" 342 Töi söëng àûúåc bao lêu - trúâi àõnh sùén. Ta laâm gò, ài àêu - trúâi àõnh sùén. Ta chùèng àûúåc tûå do laâm bêët cûá àiïìu gò, Vò moåi viïåc tûâ àêìu - trúâi àõnh sùén. 343 Laåi lêìn nûäa hoa höìng núã àêìy. Haäy cho ngûúâi mang rûúåu ra àêy. Haäy quïn ài thiïn àûúâng, àõa nguåc -



Chó treã con múái tin chuyïån naây. 344 Vûâa múái coá maâ luác sau àaä hïët. Vûâa loeá saáng àaä töëi àen, giaá reát. Anh sinh ra, chûa hiïíu àïí laâm gò Thò thûúång àïë àaä bùæt anh phaãi chïët. 345 Voâng àúâi luön luên chuyïín, àûâng buöìn. Sau bònh minh laåi àïën hoaâng hön. Ta tûâ àêët, chïët thaânh buåi àêët - Caã thùçng khúâ vaâ caã ngûúâi khön. 346 Thúâi chuáng ta - im laâ khön hún caã. Sûå toâ moâ chó gêy thïm tai hoaå. Vaâ dêîu anh tai, mùæt, lûúäi àang coân, Nhûng haäy muâ, cêm vaâ khöng nghe gò caã. 347 Töi chó uöëng vúái baån beâ - thïë àêëy. Töi uöëng rûúåu vò yá trúâi muöën vêåy. Nïn baão töi boã rûúåu, khoá vö cuâng. Ai daám traái vúái lúâi ngaâi àaä daåy? 348 Xuöëng àõa nguåc cuâng ngûúâi khön, duâ khöí, Coân coá thïí chõu cûåc hònh úã àoá Hún phaãi theo thùçng ngöëc lïn thiïn àûúâng. Xin thûúång àïë tha cho con àiïìu àoá. 349 Ta, ngûúâi trêìn, liïåu àûúåc söëng bao lêu? Haäy vûát ngay cêu hoãi êëy khoãi àêìu.



Àûâng cöë traánh caái àiïìu khöng thïí traánh. Coân bêy giúâ, haäy roát rûúåu ra mau! 350 Ta bûúác chên vaâo àúâi naây töåi löîi Röìi ài ra - àúâi vêîn khöng thay àöíi. Ta tûâ àêu, ài àêu - khöng ai hay, Chó biïët ai cuäng nhaáo nhaâo söëng vöåi. 351 Kïí tûâ ngaây àûúåc sinh trïn traái àêët Töi hiïíu rûúåu chñnh laâ àiïìu hay nhêët Vaâ ngaåc nhiïn thêëy rûúåu baán rêët nhiïìu. Ngaåc nhiïn hún - giaá cuäng khöng quaá àùæt! 352 Caâng vïì giaâ, caâng uöëng nhiïìu cho boä. Rûúåu giuáp ta quïn moåi àiïìu àau khöí. Töi chïët ài, haäy lêëy rûúåu lau ngûúâi Vaâ tröìng giuáp möåt giaân nho trïn möå. 353 Anh mang lo nhû nö lïå mang göng, Maâ tiïëc thay, toaân nhûäng chuyïån viïín vöng. Trong khi anh suöët ngaây àau vúái khöí, Moåi viïåc trúâi àaä àõnh trûúác, biïët khöng? 354 Anh - suöët ngaây lo àoåc kinh, tñnh toaán. Töi - uöëng rûúåu cuâng ngûúâi yïu vaâ taán. Cuöåc àúâi töi daânh cho rûúåu vaâ tònh. Khöng àïí phñ nhû anh àêu, anh baån. 355 Xin thûúång àïë haäy ban ún, xûác dêìu



Cho cö gaái luön laâm töi buöìn àau. Thûúång àïë nghe, baão töi: "Con töët buång, Àaáng àûúåc hûúãng möåt tònh yïu bïìn lêu". 356 Anh tûâng thêëy coá ngûúâi naâo xûa nay Àaä ra ài coân quay laåi àúâi naây? Khöng, cêín thêån, cuöåc àúâi tuy àöåc aác, Nhûng mêët ài laâ mêët maäi tûâng giêy. 357 Ï, anh kia, uöëng ài, àûâng nguã gêåt. Xin haäy nhúá möåt àiïìu àún giaãn nhêët: Chûa coá ai chïët söëng laåi bao giúâ. Vaâ caã ta röìi cuäng chui xuöëng àêët. 358 Nïëu anh muöën bùçng ngûúâi, khöng thua ai Thò phaãi uöëng haâng ngaây - tûâ thûá hai Àïën thûá ba, tû, nùm vaâ saáu baãy. Coân chuã nhêåt thò phaãi uöëng gêëp hai! 359 Möåt thùçng beá chúi bïn nhaâ thöng thaái, Vûâa nghõch àêët, vûâa reo cûúâi thoaãi maái. Öng kia nhòn, chó kheä noái: "Naây con, Àûâng nghõch xaác caác anh huâng vô àaåi!" 360 Rûúåu laâ caái àaáng ta thúâ súám töëi. Laäng phñ rûúåu seä bõ trúâi bùæt töåi. Anh àïí rúi nûúác mùæt - chùèng hïì gò, Nhûng àöí rûúåu - anh laâ ngûúâi coá löîi. 361



Coân àûúåc uöëng àïìu àïìu - haäy mûâng ài, Khayam. Àûúåc ngöìi caånh ngûúâi yïu - haäy mûâng ài Khayam. Vaâ doâng chaãy cuöåc àúâi duâ khö caån, Nhûng rûúåu anh coân nhiïìu - haäy mûâng ài, Khayam! 362 Àúâi phuâ du, moãng manh nhû giêëc möång, Moåi caái àïën röìi tröi qua nhanh choáng. Àûâng bêån têm vïì quaá khûá tûúng lai. Ta chó àûúåc mêëy ngaây vui vaâ söëng. 363 Ai cau coá vaâ buöìn lo vö cúá Thò phaãi söëng suöët àúâi trong nöîi súå. Töi, Khayam, uöëng, uöëng nûäa, chûâng naâo Nhaåc chûa tùæt vaâ cöëc töi chûa vúä. 364 Töi vaâ anh nhû chim nhöët trong löìng, Khöng tûå vaâo maâ röìi ra cuäng khöng. Vaâ cûá thïë trúâi bùæt ta phaãi chïët Trong àau buöìn, lo lùæng vaâ bêët cöng. 365 Khi möîi bûúác cuãa àúâi töi thûúång àïë Àaä àõnh trûúác tûâ khi trong buång meå, Nghôa laâ töi phaåm töåi theo yá ngaâi Vaâ úã mûác àûúåc ngaâi cho, chùæc thïë. 366 Coân àang söëng, töi coân vui, coân say. Mang thêåt nhiïìu, thêåt nhiïìu rûúåu ra àêy. Töi seä uöëng àïën ngaä lùn ra ghïë Nhûng têët nhiïn cöëc rûúåu vêîn trïn tay.



367 Ramazan - thaáng ùn chay, chaán thêåt, Phaãi nhõn àoái tuång kinh hoa caã mùæt, Nïn töi nhêìm, uöëng phaãi rûúåu, Alla Chùæc tha thûá caái töåi naây nhoã nhùåt. 368 Töi nhòn rûúåu maâ thêëy nhû maáu àoã Liïìn tûå nhuã: "Uöëng laâm gò, thöi boã!" Nhûng hònh nhû ai àoá noái bïn tai: "Khöng coá maáu, söëng laâm sao haã böë?" 369 Cöëc khöng rûúåu thò buöìn khöng chõu nöíi Ùn caái gò cuäng nhaåt pheâo - phaãi noái Àúâi bùæt ta àau trùm bïånh àau buöìn Vaâ chó rûúåu laâ giuáp ta chûäa khoãi. 370 Khöng uöëng rûúåu àúâi naây laâ rêët khoá, Khöng coá rûúåu, chên àûáng yïn möåt chöî. Khi ngûúâi ta àûa cöëc rûúåu múâi töi Thò têët nhiïn töi seä cêìm lêëy noá! 371 Ta tòm thêìy hoåc chên lyá, vaâ ta Cuäng thaânh thêìy daåy treã khùæp gêìn xa. Vêåy chên lyá noá úã àêu - úã chöî Thêìy vaâ troâ àïìu seä chïët, thaânh ma. 372 Anh thò luön lo nghô chuyïån tûúng lai. Töi söëng bùçng hiïån àaåi, búãi ngaây mai Duâ coá muöën hay khöng, ta cuäng chïët,



Tûác caã anh, caã töi, khöng trûâ ai. 373 Mùåc ngûúâi khaác cûúâi chï, naâo laåi àêy. Haäy haát ài, haäy cêìm cöëc lïn tay. Ta cuâng uöëng, baán caã nhaâ àïí uöëng, Vaâ uöëng xong àêåp vúä caái cöëc naây! 374 Caái àeåp nhêët tûâ baân tay taåo hoaá - laâ con ngûúâi. Vûâa cao thûúång, thöng minh, vûâa heân haå - laâ con ngûúâi. Nïëu cuöåc àúâi laâ chuöîi haåt, têët nhiïn, Viïn àeåp hún, to hún vaâ vö giaá laâ con ngûúâi. 375 Boã uöëng rûúåu vaâ suöët àúâi khöng yïu? Vêåy thaâ chïët coân hún, búãi möåt àiïìu: Àúâi rêët ngùæn, tiïëp theo laâ caái chïët, Maâ nhûäng gò soát laåi cuäng khöng nhiïìu. 376 Ngûúâi hiïíu roä luêåt thiïn nhiïn, chùæc chùæn Khöng bao giúâ quaá vui hay quaá giêån, Biïët moåi àiïìu aác thiïån seä tröi qua, Maâ thiïån aác coân tuyâ ta nhòn nhêån. 377 Tim töi yïu, nhûác nhöëi - haäy tha thûá cho töi!



yá nghô àêìy töåi löîi - haäy tha thûá cho töi! Coân baân tay, hïî thêëy rûúåu laâ chòa. Chên say khöng àûáng nöíi - haäy tha thûá cho töi! 378 Ngaây naâo qua, haäy quïn ngay ngaây êëy Àúâi chùèng àaáng cho ta buöìn nhû vêåy. Khöng höm qua, cuäng chùèng phaãi ngaây mai Ta phaãi söëng höm nay thöi, nhúá lêëy! 379 Cuöåc àúâi naây chûa bùçng hai haåt thoác. Àûâng boã rûúåu maâ bõ coi laâ ngöëc. Àûâng vêín vú mú tûúãng chuyïån thiïn àûúâng. Maâ töët hún, xin múâi anh caån cöëc. 380 Trûâ cöëc rûúåu vaâ tònh yïu - hïët thêíy Gia taâi töi - muöën lêëy gò thò lêëy. Quaá nûãa àúâi nöíi tiïëng möåt thùçng say, Vaâ àïën chïët chùæc thùçng töi vêîn vêåy. 381 Àûâng nhñu maây vò àúâi lùæm buöìn àau, Àûâng bêån loâng lo nghô chuyïån àêu àêu. Haäy laâm àêìy cuöåc àúâi anh bùçng rûúåu, Nhû roát àêìy cöëc rûúåu naây chuác nhau! 382 Chó thùçng ngöëc múái ùn chay, tuång kinh. Caái ta cêìn laâ cöëc rûúåu vaâ tònh. Haäy uöëng ài, Khayam, sau khi chïët Xaác cuãa anh seä bõ vùæt thaânh bònh. 383



Vaâo loâ göëm töi giêåt mònh khi thêëy Anh thúå treã àang nhêîn têm beã gaäy Möåt caánh tay ngûúâi haânh khêët, vaâ röìi Nhaâo vúái àêìu möåt öng vua caånh àêëy. 384 Ngaâi laâm vúä bònh cuãa töi, öi thûúång àïë. Laâm töi khaát, khö chaáy möi, öi thûúång àïë. Bònh rûúåu ngon maâ àöí phñ thïë naây Thò àñch thõ ngaâi say röìi, öi thûúång àïë. 386 Naâo, haát ài, cö gaái, àûâng úäm úâ. Naâng vaâ ta say tûâ saáng àïën giúâ Vaâ tiïëp tuåc say suöët àïm, àïën mûác Khöng biïët mònh àang söëng thêåt hay mú. 368 Ta bõ tûúác hy voång tûâ lêu nay. Tûúác quyïìn yïu, quyïìn söëng tûâ lêu nay. Thïë laâ ta phaãi àau buöìn àoái khöí úã àúâi naây tröëng röîng tûâ lêu nay. 387 Húäi thûúång àïë, haäy cho caái con cêìn, Àûâng àïí luä àï heân cho con ùn. Vaâ nhên tiïån, ngaâi haäy cho con uöëng, Uöëng thêåt say, quïn bao nöîi nhoåc nhùçn. 388 Caái trong cöëc khöng phaãi laâ nûúác laä, Haäy uöëng ài, khöng coá gò heân haå. Vò ngaây mai, chïët bõ vùæt thaânh bònh, Coá thïí ta seä khaát nhiïìu hún caã!



389 Chùèng tröën àûúåc söë trúâi, buöìn laâm gò? Húi àêu maâ oaán àúâi, buöìn laâm gò? Haäy uöëng ài vaâ cöë quïn àau khöí. Naâo uöëng hïët möåt húi, - buöìn laâm gò? 390 Tranh luêån nhiïìu nhû thïë ñch gò khöng? Coá ñch gò khi baân chuyïån viïín vöng? Haäy mang rûúåu ra àêy vaâ nhên thïí Goåi cho thïm mêëy cö gaái maá höìng! 391 Haäy cuái xuöëng roát thêåt àêìy, roát ài! Àïí ta uöëng àïën kyá say, roát ài! Baån beâ phaãn, chó quaán naây khöng phaãn, Nïn ta ngöìi uöëng úã àêy, roát ài! 392 Haäy duäng caãm nhòn trúâi xanh trïn àêìu. Haäy uöëng rûúåu àïí xua hïët buöìn rêìu. Röìi coá ngaây ai cuäng thaânh buåi àêët, Caái ngaây êëy cuäng chùèng chûâa anh àêu. 393 Möi cöëc rûúåu vaâ àöi möi ngûúâi yïu Laâ nhûäng caái töi cêìn, quaã khöng nhiïìu. Töi laâm baån vúái caã hai, vò thïë Töi vaâo quaán suöët tûâ saáng àïën chiïìu.



BABA TAKHI Sau Öma Khayam, Baba Takhi laâ nhaâ thú rêët nöíi tiïëng úã

phûúng Àöng (Trung aá). Öng sinh úã Iran, vaâo cuöëi thïë kyã thûá 10, ngaây mêët khöng roä. Gêìn àêy úã thaânh phöë Khamadan quï hûúng öng, ngûúâi ta àaä dûång lïn möåt lùng möå lúán trïn chöî chön thi haâi cuãa nhaâ thú rêët àûúåc mïën möå naây cuãa thïë giúái Arêåp. So vúái Khayyam, Baba Takhi viïët ñt hún vaâ keám nöíi tiïëng hún. Thú öng buöìn vaâ mang tñnh yïëm thïë.



1 Töi laâ ngûúâi àúâi gêy bao àau khöí, Laâ du khaách chó mú vïì quaán troå, Laâ buåi gai trïn sa maåc mïnh möng Giûäa caát noáng lùn phêåt phúâ theo gioá. 2 Möåt keã lang thang, àoái ngheâo, chên àêët - Àoá laâ töi. Ngûúâi söë phêån phuä phaâng luön àuöíi bùæt - Àoá laâ töi. Ngûúâi caái buöìn, caái khöí baám ngaây àïm, Mong caái chïët nhû niïìm vui lúán - Àoá laâ töi. 3 Húäi thûúång àïë, àûâng giïët ngûúâi nhû thïë, Àaä cho hoa, àûâng cho gai nhû thïë. Sao thûúång àïë laâm töi àau khöí àuã àiïìu, Coân giaã böå chùèng hay gò nhû thïë? 4 Töi àang ài, sêíy chên, sa xuöëng höë - Höë röång, sêu, nhûng phña trïn che coã. Töi cêìu cûáu baån töi, nhûng hùæn àaä ài xa. Vò hùæn biïët tûâ lêu höë àoá. 5 Àïm muâa àöng àen, àïm cuãa töi àen hún. Ngaây muâa àöng buöìn, ngaây cuãa töi buöìn hún. Nhûng xuên àïën, ngaây vaâ àïm àïìu saáng, Chó riïng têm höìn töi khöng saáng hún.



6 Öi laâm sao bùæt tim em rûåc chaáy. Coá lûãa naâo laâm àaá kia noáng chaãy! Anh àõnh sûúãi tònh em, vaâ anh khoác àïm ngaây, Nhûng nûúác mùæt, than öi, khöng thïí chaáy. 7 Cûá àïí mi anh luön thêëm àêìy nûúác mùæt. Anh cûá cêìu xin nhû nhûäng thùçng haânh khêët, Duâ lûãa tònh yïu thiïu anh chaáy bêy giúâ, Vaâ xaác thaânh tro, theo gioá àúâi bay mêët. 8 Ta noái chuyïån cuâng nhau, naâo traái tim àau khöí: Trïn àûúâng àúâi quanh co, àêìy hiïím nguy gian khoá, Chúá nhuåt bûúác bao giúâ, chùæc chùæn möåt ngaây kia Tûâ nhûäng buåi gai khö seä moåc böng hoa àoã. 9 Tònh yïu bùæt töi lang thang trïn caát trùæng, - Hïët ngaây àïën àïm. Buöët laånh, cö àún giûäa böën bïì im lùång, - Hïët ngaây àïën àïm. Töi khöng öëm àau gò, nhûng chùèng biïët vò sao Caái buöìn, caái àau cûá khùæc sêu trïn traán, - Hïët ngaây àïën àïm. 10 Nhû laåc àaâ coâng lûng lï chên ài chêåt vêåt, Töi coâng lûng gaánh gaánh àúâi àêìy àau thûúng, nûúác mùæt. Öi caái kiïëp àaáng buöìn, nhûng buöìn nhêët vêîn laâ khi



Anh bõ thùæng vaâo xe cho thùçng ngu noá dùæt. 11 Duâ tònh yïu àïm ngaây bùæt ta buöìn, khöí nhuåc, Nhûng tònh yïu mï say vêîn laâ nguöìn haånh phuác. Trïn ngoån lûãa tònh yïu ai khöng daám thiïu mònh, Cûá àïí hùæn chïët thui trïn giaân thiïu àõa nguåc. 12 Töi giaâ yïëu, coân àêu, öi nhûäng ngaây xûa êëy, Khi tuöíi treã traâo söi, trong nhû doâng suöëi chaãy. Ngûúâi ta noái: Takhi, sao khöng haái hoa höìng? öì, sao û? Vò mùæt töi khöng thêëy! 13 Öi tim ta, coá bao giúâ, bao giúâ, bao giúâ thöi maáu chaãy? Coá bao giúâ, bao giúâ thöi àau vò tònh yïu nöìng chaáy? Kòa, haái ài! - tim khêín khoaãn noái, noái, noái cuâng ta. Khi möîi lêìn, möîi lêìn, möîi lêìn böng hoa höìng tim thêëy. 14 Bùçng tònh yïu thiïu töi ài, thûúång àïë, Cho rûåc saáng nhûäng chuöîi ngaây thêëm lïå. Vaâ duâ töi tan nhû nïën trong àïm, Duâ tim àau, thiïu töi ài, thûúång àïë! 15 Traái tim ai chó quen muâi haånh phuác, Seä khöng biïët giaá buöìn àau, khöí nhuåc. Tûâ xûa thïë lêu röìi, anh àêu daám traách em: Ngûúâi tûå do khöng thûúng ngûúâi trong nguåc.



16 Nöîi khöí tònh yïu xua anh vaâo sa maåc, Vaâ àúâi anh, than öi, bõ chön vuâi trong caát. Nhûng gùæng chõu, em khuyïn. Anh nhêîn nhuåc nghe em, Duâ nhêîn nhuåc, anh tin, chó vuâi anh trong caát. 17 ûâ thò em khöng yïu, sao laâm anh àau thïë? Anh gùåp em laâm gò àïí maâ röìi nhoã lïå? Em khöng chûäa tim anh àang ró maáu àïm ngaây, Sao coân núä nhiïìu khi rùæc muöëi vaâo nhû thïë? 18 Luön nhêîn nhuåc vaâ suöët àúâi cöng núå, Haäy nhòn töi, àïën mûác naây sao núä! Öi thûúång àïë bùæt töi phaãi àêìu cuái lûng coâng, Thaânh chiïëc cung bùæn nhûäng lúâi than thúã! 19 Ta chó söëng möåt giêy trïn àúâi naây ngùæn nguãi, Àûâng àïí buöìn lo têìm thûúâng àûa anh vaâo lûúái! Anh nghe chùng trong gioá tiïëng ai rïn, Anh nghe chùng tiïëng kïu tûâ xa àang voång túái? 20 Anh lêng lêng möîi lêìn ài trïn nuái, Thêëy cuöåc àúâi hïët àau thûúng buöìn tuãi, Nûúác mùæt anh, anh tûúái ûúát con àûúâng Lïn Alvand cho em ài khoãi buåi. 21



Nûúác mùæt anh nhû nïën chaáy trong àïm, Tûâ tim anh àang chaãy búãi tònh em. Vò em, vò em suöët ngaây anh khoác, Vaâ anh tan nhû nïën chaáy trong àïm. 22 Chaáy, rûåc chaáy, têm höìn anh laâ vêåy. Anh sung sûúáng khi tim anh maáu chaãy. Em khöng àöët loâng anh trïn ngoån lûãa tònh, Sao hiïíu àûúåc ngûúâi vò em àaä chaáy! 23 Hûúng ngûúi thúm laâm ta ngêy ngêët, húäi hoa höìng. Laâm maáu trong tim böîng döìn lïn mùåt, húäi hoa höìng. Ta nhû nhúá nhû thûúng... öi quaã àuáng ta yïu, Haäy cho ta caánh hoa, duâ beá nhêët, húäi hoa höìng. 24 Vaâng baåc àúâi naây khöng laâm ai vui sûúáng. Haäy giûä saáng têm höìn, trong àoái ngheâo cao thûúång. Ai cuäng àuã tiïìn mua manh aáo liïåm cho mònh - Caã vua, caã dên, anh lñnh queân, öng tûúáng! 25 Tim àûâng súå àûúâng àúâi khöng dïî, Àaä bûúác ài, muöën vïì, khöng thïí. Vò tim úi, àûâng súå, dûúái möì Tim àûúåc nghó lêìn àêìu, coá leä. 26 Sao trúâi bùæt ta tham lam, bêìn tiïån, Tûå nuöi beáo àïí laâm möìi cho kiïën?



Vaâ cûá thïë, chuáng ta khöng hiïíu àûúåc yá trúâi, Söëng vö võ röìi xuöëng möì vônh viïîn. 27 Trúâi sinh töi vûâa vui vûâa khöí, Nhûng cuäng chùèng khaác thûúâng naây noå - Tûâ buåi maâ thaânh nhû têët caã chuáng ta, Nhûng khöng nghôa ngêîu nhiïn maâ coá! 28 Àûâng bõt chùåt caã hai tai nhû thïë. Töi cuäng chõu cö àún nhû thûúång àïë. Ngûúâi ta noái vò ngaâi, töi khöng baån, cö àún, Nhûng baån töi, xin thûa, laâ thûúång àïë! 29 Àuáng, haånh phuác laâ nguã yïn trong möå. Nhûng chêåt chöåi, cûåa laâm sao dûúái àoá? Khi kiïën cùæn anh, anh biïët chöëng caách naâo? Vaâ rùæn nûäa, öi tröën àêu? Rêët khoá! 30 Khöng cûãa nhaâ, khöng beâ baån, Takhi biïët ài àêu? Chó möåt mònh vúái buöìn chaán, Takhi biïët ài àêu? Lïn trúâi û? Trúâi nghe noái töët hún, Nhûng nïëu khöng vaâ seä phaãn, Takhi biïët ài àêu? 31



Töi àaä quen vúái buöìn àau, öi thûúång àïë. Töi chúâ ngaâi, chúâ tûâ lêu, öi thûúång àïë. Tûâ àúâi naây phuâ du vaâ xa laå, bêy giúâ Töi goåi ngaâi, ngaâi úã àêu, öi thûúång àïë? 32 Nghòn nùm nay thaão nguyïn vêîn ra hoa, Nghòn nùm nay nuái vêîn xanh xa xa. Nuái, thaão nguyïn khöng bao giúâ thay àöíi, Chó söëng chïët àúâi naây laâ chuáng ta. 33 Töi tûâng khoeã, tûâng vûäng tin nhû höí, Vaâ khöng biïët tûã thêìn chúâ àêu àoá... Vêng, möåt thúâi höí súå, chaåy vò töi, Nay töi tröën tûã thêìn nhû tröën höí. 34 Anh coá thïí quïn em trong chia cùæt? Nö lïå khi yïu laâ tûå do lúán nhêët. Nïëu tim anh khöng giûä àûúåc hònh em, Thò caái àeåp, sûå thaãnh thúi, tim mêët. 35 Haånh phuác laâ ai cao hún àúâi, trong saåch, Khöng cêìm buát, cuäng khöng hïì àoåc saách. Nhû Mïëtnun xûa vaâo sa maåc êín mònh, Hay lïn nuái, söëng chùn hûúu, thanh baåch. 36 Àïm laåi àïën trong hoaâng hön lùång leä,



Lûãa laåi chaáy trong tim töi. Vò thïë Töi súå lûãa tònh yïu möåt cö gaái ngûúâi trêìn Àöët niïìm tin cuãa töi vaâo thûúång àïë. 37 Töi laâ anh khöng cûãa nhaâ, haâng hoå. Chûa möåt ngûúâi tûâng thûúng töi àoái khöí. Töi lang thang trïn caác phöë suöët ngaây, Vaâ töëi àïën, nguã dûúái cêìu àêu àoá. 38 Töi khöí ñt hay sao, coân bõ ngaâi hùæt huãi? Töi vaâ ngaâi àaánh cúâ, töi thua, luön gùåp ruãi. Naâo baây quên àaánh laåi, tûâ trïn cao Ngaâi thêëy hïët, têët nhiïn, vaâ laâm töi chaáy tuái! 39 Nhû àaåi baâng, töi thûúâng bay sùn möìi, Nhûng khöng ngúâ, ngûúâi bõ bùæt laâ töi. Anh sùn thuá? Töi khuyïn nïn cêín thêån, Keão bõ sùn, thuá seä cûúâi, than öi. 40 Töi coá ba caái àau buöìn möåt luác: Ngûúâi yïu boã, söëng xa quï, chõu nhuåc. Chõu nhuåc, xa quï coân kham nöíi - ngûúâi yïu, Ngûúâi yïu boã, töi tòm àêu haånh phuác? 41 úã àúâi naây töi cö àöåc, buöìn àau, Khöng muåc àñch, töi lang thang tûâ lêu. Nay goä cûãa nhaâ ngaâi, thûa thûúång àïë, Nïëu ngaâi àuöíi, töi coân biïët ài àêu? 42



Àuöi toác em laâ àêy àaân trong anh, Khoác chúâ ngaây em seä àïën cuâng anh. Nhûng khöng yïu, ban ngaây em chùèng àïën, Sao em àïën trong giêëc mú cuãa anh? 43 Anh àaä söëng ra sao, anh chùèng nhúá - Cuäng coá thïí coá àöi ngaây rûåc rúä, Nhûng caái gaánh tònh em quaá nùång, vaâ àúâi anh, Anh cûá tûúãng toaân àau buöìn, lo súå. 44 Töi laâ ngûúâi phaãi lang thang àêy àoá, nhûng vò sao? Àaä tûâ lêu töi chõu nhiïìu àau khöí, nhûng vò sao? Moåi ngûúâi ai cuäng biïët caách cûáu mònh, Töi thò chõu boá tay maâ than thúã, nhûng vò sao? 45 Caái àau naây töi biïët noái vúái ai? Caái àen naây töi biïët chó cho ai? Khi moåi chuyïån xêëu xa vïì töi ai cuäng biïët, Bñ mêåt naây töi biïët kïí vúái ai? 46 Ngaâi coá nghe lúâi töi, thûa thûúång àïë? Laåi voâng nûäa traái àêët quay lùång leä. Chó nöîi buöìn töi khöng thay àöíi - Cuöåc àúâi Toaân àau khöí, cûá tröi qua nhû thïë!... 47 Em sinh ra laâ böng höìng kiïu haänh. Anh - trïn caát, lang thang trong gioá laånh. Nhûng anh ài giûäa sa maåc lêìn naâo, Cuäng thêëy em trûúác anh, nhû aão aãnh.



48 Haånh phuác laâ ai gaánh àúâi khöng quaá nùång, Uöëng rûúåu, cûúâi, vö tû, khöng lo lùæng, Nhòn caác cö mùåt àeåp tûåa trùng rùçm, Vaâ trong cöëc, trùng soi, cûúâi im lùång. 49 Löång lêîy nhû caánh hoa chunpan - chó mònh em! Tuyïåt vúâi nhû saách kinh Cöran - chó mònh em! Em, baâ chuáa loâng anh, laâ tònh yïu, hy voång, Möåt mònh, möåt mònh em anh cêìn - chó mònh em! 50 Öi ngûúâi yïu cuãa anh, anh goåi em, Em khöng thûa - Anh àêu daám traách em. Vò trong vûúân nhaâ em, ngûúâi nhû anh khöng ñt, Khöng ñt ngûúâi nhû anh, maâ em, chó mònh em! 51 Nhû con höí, cuöåc àúâi xeá xaác töi. Coân thûúång àïë - troái höìn vaâ tim töi. Xin thûúång àïë, riïng cuöåc àúâi dûúái àêët Àaä quaá thûâa àau khöí, haäy tha töi! 52 Thïë maâ goåi söëng û - àïm töëi Khöng möåt chöî ngaã lûng vaâ buång àoái? Möåt caái gaáo tröëng khöng maâ cuäng goåi laâ àêìu? Àêìu laâ gò maâ gêy bao töåi löîi? 53 Nïëu trong vûúân, cêy traái nhiïìu, chñn àoã, Vaâ chuã noá phaãi thûác lo giûä noá, Thò caã khi cêy moåc quaã kim cûúng,



Cuäng phaãi chùåt ngay ài cho àúä khöí! 54 Anh àoán àûúâng chúâ em, loâng khêëp khúãi. Caã höm nay coá thïí em khöng túái. Nhûng haäy coi chûâng, seä coá luác thúâi gian Bùæt em nïëm caái buöìn àau chúâ àúåi! 55 Chñnh laâ mùæt, khöng phaãi tim coá löîi. Tim vò mùæt maâ buöìn àau trùm nöîi. Vò nïëu tim thiïëu mùæt, bùçng caách naâo Tim hiïíu àûúåc em xinh vaâ giaã döëi? 56 Hoa àeåp mùæt chó möåt tuêìn, khöng hún, Hûúng ngêy ngêët chó möåt tuêìn, khöng hún. Vaâ yïu chó laâ mú, xin haäy quyá tûâng ngaây. Mú lêu nhêët chó möåt tuêìn, khöng hún! 57 Anh baão töi: "Haäy ngöìi yïn möåt chöî, Muâa xuên àïën, thêëy khöng, hoa núã röå! Sao phaãi ài?"... "Vò àiïìu khiïín chên töi Khöng phó töi maâ hònh nhû ai àoá". 58 Töi chùèng cêìn lêu àaâi cao, àöì söå. Töi cûá say, cûá lang thang àêu àoá. Anh töët û? Xin cûá viïåc thaânh thêìn, Töi - con chaáu cuãa Aàam àau khöí! 59 Àöi maây em cong, nhû trong àïm Lêëp loá sau mêy trùng lûúäi liïìm.



Anh ài àêu cuäng nghe khen em àeåp, Nhûng coá lúâi naâo àuã khen em? 60 Nhû cêy sêåy, anh àau yïëu vaâ gêìy, Tiïëng anh khoác laâm maân àïm lung lay... Cûá thïë thúâi gian, thúâi gian tröi buöìn baä, Em khöng nghe, vò em àang nguã say. 61 Söëng vêët vûúãng, suöët àïm nùçm töi khoác, Nhûng khöng kïu àúâi buöìn vaâ khoá nhoåc. Kïu vúái ai? Ai múã hïët loâng mònh Trûúác ngûúâi khaác - chó laâ àiïn hay ngöëc. 62 Töi ngheâo tiïìn nïn rêët giaâu lo súå. Trúâi àêìu àöåc cuöåc àúâi töi vö cúá, Vaâ bùæt töi maän kiïëp phaãi àau buöìn, Töi chùèng hiïíu vò sao maâ than thúã. 63 Trïn nghôa àõa möåt chiïìu heâ ïm aã Töi daåo chúi, böîng nghe tûâ dûúái àaá Hai böå xûúng têm sûå: cuöåc àúâi naây Khöng àaáng giaá möåt coång rúm, cuöëng raå!

Documents

Muåc luåc66.254.41.11/HieuGiang/Data/PDF/CoThiTacDich_02.pdf · CÖÍ THI TAÁC DÕCH 1 Muåc luåc Ngö Thò Nhêåm.....8