Doç. Dr. Sezer ÇABRİKocaeli Üniversitesi Hukuk Fakültesi

Medeni Hukuk Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi

MİRAS HUKUKU ŞERHİ (TMK m. 495-574)

Cilt- I

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ .................................................................................................................VII

İÇİNDEKİLER .................................................................................................... IX

KISALTMALAR ............................................................................................. XLV

§1. GİRİŞ .............................................................................................1I. MİRAS HUKUKU KAVRAMI .....................................................1II. MİRAS HUKUKU’NUN GEREKLİLİĞİ ..................................3III. MİRAS HUKUKU’NUN ANAYASA ile GÜVENCE

ALTINA ALINMASI ........................................................................4IV. KÜLLİ HALEFİYET ve SONUÇLARI .......................................5

A. Genel Olarak ..................................................................................5B. Külli Halefiyetin Sonuçları ........................................................7

1. Her Ölen Kişinin Külli Halefinin Bulunması .................72. Mirasın Geçişinin Mirasbırakanın Ölümüyle

Birlikte Kendiliğinden Gerçekleşmesi .............................83. Mirasın Hak ve Borçlarla Birlikte Bütün Olarak

Mirasçılara Geçmesi ...........................................................104. Mirasçıların Terekenin Borçlarından Dolayı

Müteselsilen ve Bütün Malvarlığıyla Sorumlu Olması ....................................................................................12

5. Tereke Üzerinde Elbirliğiyle Hak Sahipliğinin Olması ....................................................................................17

X

6. Miras Ortaklığının Sona Erdirilmesinin İstenebilmesi .........................................................................21

C. Özel Halefiyet Halleri ............................................................... 23V. MİRAS HUKUKU’NUN TÜRK MEDENİ

KANUNU İÇİNDEKİ YERİ ....................................................... 25VI. MİRAS HUKUKU’NUN DİĞER HUKUK

DALLARIYLA İLİŞKİSİ ............................................................... 26VII. MİRAS HUKUKU’NA İLİŞKİN TEMEL KAVRAMLAR 28

A. Miras (Tereke) ............................................................................ 281. Genel Olarak ........................................................................ 282. Malvarlığında Olup Da Terekede Yer Almayan

Hukukî İlişkiler ................................................................... 303. Malvarlığında Yer Almayıp Da Terekede Yer

Alan Hukukî İlişkiler ..........................................................354. Ölüm Sebebiyle Doğrudan Mirasçıların

Şahsında Doğan Haklar .................................................... 38B. Mirasbırakan .............................................................................. 40C. Mirasçı (Yasal ve Atanmış) ......................................................42D. Vasiyet Alacaklısı (Cüz’î Halefiyet) ...................................... 46E. Ölüme Bağlı İşlem (Ölüme Bağlı Tasarruf) ........................ 49

1. Genel Olarak ........................................................................ 492. Maddî Anlamda Ölüme Bağlı İşlemler ...........................513. Şekli Anlamda Ölüme Bağlı İşlemler ..............................51

XI

ÜÇÜNCÜ KİTAPMİRAS HUKUKU

BİRİNCİ KISIMMİRASÇILAR

BİRİNCİ BÖLÜMYASAL MİRASÇILAR

§2. ZÜMRE SİSTEMİ ve ALTSOYUN MİRASÇILIĞI (m. 495) ...55I. GENEL OLARAK ............................................................................55II. ZÜMRE SİSTEMİ ...........................................................................58

A. Genel Olarak ................................................................................58B. Zümreler ...................................................................................... 60

1. Birinci Zümre Mirasçılar .................................................. 602. İkinci Zümre Mirasçılar .................................................... 633. Üçüncü Zümre Mirasçılar ................................................ 64

C. Zümre Sistemine Hâkim Olan İlkeler ...................................651. Mirasçı Olabilmek İçin Bir Zümreye Dâhil Olma .......652. Bir Önceki Zümrede Mirasçı Bulunması Sonraki

Zümrenin Mirasçılığını Engellemesi ..............................673. Zümre İçindeki Ön Sıradaki Mirasçıların Alt

Sırada Bulunan Mirasçıların Mirasçılığını Engellemesi .......................................................................... 69

4. Zümre Başları ile Kök Başlarının Önceliği ....................705. Altsoyun Zümre Başı ve Kök Başına Halef Olması .....706. Mirasın Eşit Olarak Paylaştırılması ................................737. İkinci ve Üçüncü Zümrede Mirasın Ana ve Baba

Hattı Olarak İkiye Ayrılması ............................................74

XII

III. YARIM KAN HISIMLARININ MİRASÇILIĞI ...................76IV. MİRASBIRAKANA ÇİFT HISIMLIK BAĞI ile

BAĞLI OLANLARIN MİRASÇILIĞI ..................................... 77§3. ANA ve BABANIN MİRASÇILIĞI (m. 496) .............................78

I. GENEL OLARAK ............................................................................78II. ANA ve BABANIN YERİNİ HALEFİYET YOLUYLA

ALTSOYUNUN ALMASI .............................................................79III. BİR TARAFTA MİRASÇI KALMAMASI HALİNDE

MİRASIN DİĞER TARAFA KALMASI ...................................81§4. BÜYÜK ANA ve BÜYÜK BABANIN MİRASÇILIĞI (m.

497) ..............................................................................................82I. GENEL OLARAK ........................................................................... 82II. BÜYÜK ANA ve BÜYÜK BABANIN YERİNİ

HALEFİYET YOLUYLA ALTSOYUNUN ALMASI .......... 84III. BÜYÜK ANA ve BÜYÜK BABALARDAN BİRİNİN

ALTSOYU BULUNMAKSIZIN ÖLMESİ ...............................85IV. BÜYÜK ANA ve BÜYÜK BABANIN ALTSOYU

BULUNMAKSIZIN ÖLMESİ .....................................................85V. EŞİN VARLIĞININ ÜÇÜNCÜ ZÜMREDEKİLERİN

MİRASÇILIĞINA ETKİSİ............................................................85§5. EVLİLİK DIŞI HISIMLARIN MİRASÇILIĞI (m. 498) ..........87

I. GENEL OLARAK ........................................................................... 87II. BABA ile ÇOCUK ARASINDA SOYBAĞININ

KURULMASI ve SONUÇLARI ..................................................89§6. SAĞ KALAN EŞİN MİRASÇILIĞI (m. 499) ............................93

I. GENEL OLARAK ............................................................................93II. EŞİN YASAL MİRAS PAYI ..........................................................95

A. Eşin Tek Başına Mirasçı Olması .............................................95B. Eşin Birinci Zümre ile Birlikte Mirasçı Olması ................. 96C. Eşin İkinci Zümre ile Birlikte Mirasçı Olması ................... 97D. Eşin Üçüncü Zümre ile Birlikte Mirasçı Olması ............... 97

III. AYRILIK KARARININ EŞİN MİRASÇILIĞINA ETKİSİ 98

XIII

IV. BOŞANMANIN EŞİN MİRASÇILIĞINA ETKİSİ ............. 99V. BOŞANMA DAVASI DEVAM EDERKEN

EŞLERDEN BİRİNİN ÖLMESİ ............................................... 102A. Genel Olarak ............................................................................. 102B. Sağ Kalan Eşin Mirasçılık Sıfatının Sona Ermesi İçin

Gerekli Koşullar ....................................................................... 1041. Derdest Bir Boşanma Davasının Olması .................... 1042. Dava Sırasında Eşlerden Birinin Ölmüş Olması ....... 1073. Ölen Eşin Mirasçılarından Birinin Davaya

Devam Etmesi .................................................................... 1084. Mirasçılardan Birinin Davaya Devam Etmek İçin

Talepte Bulunması ............................................................ 1135. Diğer Eşin Kusurunun İspatlanmış Olması ................114

C. Sonuçları .....................................................................................118VI. BUTLAN KARARININ EŞİN MİRASÇILIĞINA

ETKİSİ .............................................................................................. 120A. Genel Olarak Evliliğin Butlanı ............................................. 120B. Butlan Kararının Sonuçları ................................................... 122

VII. GAİPLİK KARARININ EŞİN MİRASÇILIĞINA ETKİSİ .............................................................................................. 125

VIII. MAL REJİMİNİN EŞİN MİRASÇILIĞINA ETKİSİ ........ 126IX. BİRDEN FAZLA SAĞ KALAN EŞİN VARLIĞI ................. 127

§7. EVLÂTLIĞIN MİRASÇILIĞI (m. 500) ..................................129I. GENEL OLARAK ......................................................................... 129II. EVLÂTLIK ve ALTSOYUNUN YASAL MİRASÇI

OLABİLMESİ İÇİN GEREKLİ KOŞULLAR ...................... 130III. EVLÂTLIK ve ALTSOYUNUN MİRASÇILIĞININ

ÖZELLİKLERİ .............................................................................. 133A. Evlâtlık ve Altsoyunun Mirasbırakanın Birinci

Zümre Mirasçısı Olması ........................................................ 133B. Evlâtlık ve Altsoyunun Kendi Kan Hısımlarıyla

Olan Mirasçılığının Devam Etmesi .................................... 135

XIV

C. Evlâtlık ve Altsoyunun Sadece Evlât Edinene Mirasçı Olması ......................................................................... 136

D. Evlât Edinen ile Evlâtlık ve Altsoyu Arasındaki Mirasçılığın Tek Yönlü Olması ............................................ 138

§8. DEVLETİN MİRASÇILIĞI (m. 501) ......................................139I. GENEL OLARAK ......................................................................... 139II. DEVLETİN MİRASÇILIĞI İÇİN YAPILMASI

GEREKENLER .............................................................................. 142III. DEVLETİN MİRASÇILIĞININ HÜKÜM ve

SONUÇLARI ................................................................................. 144A. Terekenin Resmî Defterinin Tutulması ............................. 144B. Devletin Terekenin Borçlarından Miras Yoluyla

Edindiği Değerler Ölçüsünde Sorumlu Olması ............... 145IV. DEVLETİN MİRASÇILIK SIFATINI KAYBEDİP

EDEMEYECEĞİ ............................................................................ 145

İKİNCİ BÖLÜMÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR

BİRİNCİ AYIRIMTASARRUF EHLİYETİ

§9. VASİYETNAME YAPMA EHLİYETİ (m. 502) ......................149I. GENEL OLARAK ......................................................................... 149II. VASİYETNAME YAPMA EHLİYETİNİN KOŞULLARI 150

A. Ayırt Etme Gücünü Sahip Olmak ........................................ 1511. Genel Olarak ...................................................................... 1512. Ayırt Etme Gücünün Bulunması Gereken An ........... 152

B. On Beş Yaşını Doldurmuş Olmak........................................ 155III. EHLİYETSİZLİĞİN YAPTIRIMI ........................................... 157

XV

§10. MİRAS SÖZLEŞMESİ YAPMA EHLİYETİ (m. 503) .............158I. GENEL OLARAK ......................................................................... 158II. EHLİYETİN KOŞULLARI ........................................................ 160

A. Mirasbırakanın Ehliyeti ......................................................... 1601. Ayırt Etme Gücüne Sahip Olmak ................................. 1602. Ergin Olmak ....................................................................... 1623. Kısıtlı Olmamak ................................................................ 164

B. Ölüme Bağlı Tasarrufta Bulunmayan Tarafın Ehliyeti .. 165III. EHLİYETSİZLİĞİN SONUÇLARI ........................................ 167

A. Mirasbırakanın Ehliyetsizliği ............................................... 167B. Diğer Tarafın Ehliyetsizliği ................................................... 168

§11. ÖLÜME BAĞLI İŞLEMLERDE İRADE BOZUKLUĞU (m. 504) ......................................................................................170I. GENEL OLARAK ..........................................................................170II. İRADE BOZUKLUĞU HALLERİ .......................................... 172

A. Yanılma ...................................................................................... 172B. Aldatma .......................................................................................174C. Korkutma veya Zorlama .........................................................176

III. İRADE BOZUKLUĞUNA BAĞLANAN SONUÇLAR ... 179A. Ölüme Bağlı İşlemden Dönme ............................................. 179

1. Genel Olarak ...................................................................... 1792. Süresi.................................................................................... 1793. Şekli .......................................................................................181

a. Vasiyetnamede .............................................................181b. Miras Sözleşmesinde................................................. 182

B. Ölüme Bağlı İşlemin Gerçek Arzuya Göre Sonuç Doğurması ................................................................................. 183

C. Ölüme Bağlı İşlemin İptalini İsteme ................................... 185

XVI

İKİNCİ AYIRIMTASARRUF ÖZGÜRLÜĞÜ

§12. TEREKEDE TASARRUF EDİLEBİLİR KISMIN KAPSAMI (m. 505) ...................................................................187I. GENEL OLARAK ........................................................................ 187II. SAKLI PAYLI MİRASÇILAR ................................................... 190III. SAKLI PAYIN ÖZELLİKLERİ ................................................. 194IV. SAKLI PAYLI MİRASÇI BULUNMAMASI ........................ 196

§13. SAKLI PAYLI MİRASÇILAR ve SAKLI PAY ORANLARI (m. 506) ......................................................................................197I. GENEL OLARAK ......................................................................... 197II. SAKLI PAY ORANLARI ............................................................ 198

A. Altsoy .......................................................................................... 1981. 743 Sayılı Medeni Kanun’a Göre ................................... 1982. 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu’na Göre ................. 199

B. Ana ve Baba ...............................................................................2001. 743 Sayılı Medeni Kanun’a Göre ..................................2002. 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu’na Göre ................. 201

C. Eş ................................................................................................. 2021. 743 Sayılı Medeni Kanun’a Göre .................................. 2022. 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu’na Göre ................. 202

D. Kardeşler ...................................................................................2041. 743 Sayılı Medeni Kanun’a Göre ...................................2042. 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu’na Göre .................204

a. 5650 Sayılı Kanun’dan Önce ..................................204b. 5650 Sayılı Kanun’dan Sonra ................................. 205

§14. TEREKENİN HESAPLANMASI, BORÇLARIN İNDİRİLMESİ (m. 507) .......................................................... 206I. GENEL OLARAK .........................................................................206II. TEREKENİN MEVCUDUNUN BELİRLENMESİ ..........209

XVII

III. DEĞERLENDİRME ANI ...........................................................216IV. TEREKEDEN ÇIKARILACAK DEĞERLER .......................217

A. Mirasbırakanın Borçları ......................................................... 2181. Genel Olarak ...................................................................... 2182. Koşula Bağlı Borçlar ......................................................... 2193. İrat Borçları ile İntifa Yükümlülüğü ............................. 2204. Eşin Artık Değere Katılma Alacağı ............................. 2205. Eğitim ve Öğrenimini Tamamlamamış Olan

veya Engelliliği Bulunan Çocuklara Yapılacak Ödemeler ............................................................................ 226

6. Ana ve Baba veya Büyük Ana ve Büyük Baba ile Yaşayan ve Emek veya Gelirlerini Aileye Özgüleyen Ergin Çocuklar ve Torunlara Verilecek Tazminat ........................................................... 226

7. Vasiyet Borçları.................................................................. 2278. Mirasbırakanın Ölümü Üzerine Sona Eren Borçlar . 2279. Mirasın Paylaşılmasına İlişkin Masraf lar ile

Veraset ve İntikal Vergisi ................................................. 228B. Cenaze Giderleri ...................................................................... 228C. Terekenin Mühürlenmesi ve Yazım Giderleri ................... 229D. Mirasbırakan ile Birlikte Yaşayan ve Onun

Tarafından Bakılan Kimselerin Üç Aylık Geçim Gideri 230E. Ceninin Varlığı Halinde Ananın Doğama Kadarki

Geçim Giderleri, Eğitimini Tamamlamamış Çocuklar ile Engelli Çocuklara Terekeden Ödenecek Tazminat .................................................................................... 233

V. TEREKEYE EKLENECEK DEĞERLER ............................... 233§15. SAĞLARARASI TENKİSE TABİ

KAZANDIRMALARIN TEREKEYE EKLENMESİ (m. 508) ............................................................................................235I. GENEL OLARAK ......................................................................... 235II. TENKİSE TABİ SAĞLARARASI KARŞILIKSIZ

KAZANDIRMALAR .................................................................. 236

XVIII

§16. ÜÇÜNCÜ KİŞİ LEHİNE HAYAT SİGORTASI (m. 509) .......241I. GENEL OLARAK ......................................................................... 241II. SİGORTA ALIM DEĞERİNİN TEREKEYE

EKLENMESİNİN KOŞULLARI ............................................. 242A. Hayat Sigortasının Bulunması ............................................. 242B. Hayat Sigortasının Üçüncü Kişi Lehine Olması .............244C. Üçüncü Kişi Lehine Yapılan Kazandırmanın İvazsız

Olması ........................................................................................ 245III. TEREKEYE EKLENECEK MİKTAR ....................................246

§17. MİRASÇILIKTAN ÇIKARMA SEBEPLERİ (m. 510) .......... 248I. GENEL OLARAK .........................................................................248II. SAKLI PAYLI MİRASÇILARIN MİRASÇILIKTAN

ÇIKARILMASI .............................................................................249III. ÇIKARMANIN ŞEKLİ .............................................................. 252IV. ÇIKARMA SEBEBLERİ ............................................................. 253

A. Mirasçının, Mirasbırakana veya Yakınlarından Birine Karşı Ağır Bir Suç İşlenmesi ..................................... 2541. Genel Olarak ...................................................................... 2542. Fiilin Niteliği ..................................................................... 2543. Fiilin Mirasbırakana veya Yakınlarından Birine

Karşı İşlenmesi .................................................................. 2584. Fiilin Çıkarma Tasarrufunun Yapıldığı Anda

Gerçekleşmiş Olması ....................................................... 261B. Mirasçının Mirasbırakana veya Mirasbırakanın

Ailesi Üyelerine Karşı Aile Hukukundan Doğan Yükümlülüklerini Önemli Ölçüde Yerine Getirmemesi 262

V. ÇIKARMANIN HÜKÜMSÜZ HALE GELMESİ ve MİRASBIRAKANIN MİRASÇIYI AFFETMESİ ............. 267

§18. MİRASÇILIKTAN ÇIKARMANIN HÜKÜMLERİ (m. 511) ............................................................................................ 269I. GENEL OLARAK ......................................................................... 269II. ÇIKARILAN MİRASÇI BAKIMINDAN ............................. 269

XIX

III. ÇIKARILAN KİMSENİN MİRAS PAYI BAKIMINDAN ............................................................................. 273A. Çıkarılan Kişinin Yerini Altsoyunun veya Diğer

Yasal Mirasçıların Alması ...................................................... 273B. Çıkarılan Kişinin Saklı Payı Üzerinde

Mirasbırakanın Tasarruf Edebilmesi ve Altsoyun Saklı Payının Korunması ....................................................... 274

C. Mirasçılıktan Çıkarılan Kimsenin Mirasbırakandan Önce Ölmesi ............................................................................. 277

D. Çıkarmanın Mirasbırakanın Çıkarılan Kişi Lehine Yaptığı Önceki Ölüme Bağlı Tasarruf lara Etkisi ............. 278

§19. MİRASÇILIKTAN ÇIKARMADA İSPAT YÜKÜ (m. 512) ...279I. GENEL OLARAK ........................................................................ 279II. ÇIKARMA TASARRUFUNDA ÇIKARMA

SEBEBİNİN GÖSTERİLMESİ ZORUNLULUĞU ............ 279III. ÇIKARMA SEBEBİNİN VARLIĞINI İSPAT YÜKÜ ........ 282IV. SEBEBİN İSPATLANAMAMASI veya ÇIKARMA

SEBEBİNİN TASARRUFTA GÖSTERİLMEMESİ .......... 283V. MİRASBIRAKANIN ÇIKARMA SEBEBİNDE

YANILMASI ................................................................................... 286§20. BORÇ ÖDEMEDEN ACİZ SEBEBİYLE

MİRASÇILIKTAN ÇIKARMA (m. 513) ................................ 289I. GENEL OLARAK ........................................................................ 289II. KORUYUCU ÇIKARMANIN KOŞULLARI ...................... 290

A. Mirasçılıktan Çıkarılan Kişinin Mirasbırakanın Altsoyu Olması ......................................................................... 290

B. Altsoy Borç Ödemeden Aciz Halde Olmalı ....................... 291C. Altsoyun Doğmuş veya Doğacak Çocukları Bulunmalı 292D. Çıkarılan Altsoyun Saklı Payının Yarısının Onun

Doğmuş veya Doğacak Çocuklarına Özgülenmesi ......... 293E. Mirasçılıktan Çıkarmanın Ölüme Bağlı Tasarruf la

Yapılması .................................................................................... 294III. KORUYUCU ÇIKARMANIN HÜKÜMLERİ ................... 294

XX

A. Çıkarılan Altsoy Bakımından ............................................... 294B. Çıkarılan Altsoyun Çocukları Bakımından...................... 295

IV. KORUYUCU ÇIKARMANIN İPTALİ ................................. 296

ÜÇÜNCÜ AYIRIMÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN

ÇEŞİTLERİ

§21. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN ÇEŞİTLERİ (m. 514) . 299I. ÖLÜME BAĞLI İŞLEM TASARRUF (İŞLEM)

KAVRAMI ....................................................................................... 299II. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARA İLİŞKİN

ÖLÇÜTLER .................................................................................... 301A. Genel Olarak ............................................................................. 301B. Ölüme Bağlı Tasarrufun Ölçütleri....................................... 303

1. Ölümün Hukukî İşlemin Sebebi Olması ..................... 3032. Lehine Ölüme Bağlı İşlem Yapılan Kişinin

Mirasbırakanın Ölüme Anında Hayatta Olması ......3043. Mirasbırakanın Sağlığında Hukukî İşlemle Bağlı

Olmaması ...........................................................................3044. Mirasbırakanın Yaptığı İşlemin Terekeyi

Etkilemesi ........................................................................... 3055. Mirasbırakan Hayatta Olduğu Sürece

Tasarrufun Hüküm ve Sonuç Doğurmaması ............. 3056. Mirasbırakanın İfayı Mirasçılara Yüklemesi ............. 306

III. YERİNE GETİRİLMESİ BAĞIŞLAYANIN ÖLÜMÜNE BAĞLI OLAN BAĞIŞLAMALARIN ÖLÜME BAĞLI TASARRUF HÜKÜMLERİNE TABİ OLMASI ........................................................................................... 306

IV. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN İKİ ANLAMI ..........311A. Genel Olarak ..............................................................................311B. Maddî Anlamda Ölüme Bağlı Tasarruf lar ..........................311

XXI

C. Şekli Anlamda Ölüme Bağlı Tasarruf lar ............................ 312V. MİRASBIRAKANIN TASARRUF ETMEDİĞİ

KISMIN MİRASÇILARA KALMASI .................................... 315§22. KOŞULLAR ve YÜKLEMELER (m. 515) ................................316

I. GENEL OLARAK .........................................................................316II. KOŞUL ..............................................................................................318

A. Genel Olarak ..............................................................................318B. Ölüme Bağlı Tasarruf ların Koşula Bağlanması ............... 320C. Hukuka ve Ahlâka Koşullar .................................................. 323

1. Genel Olarak ...................................................................... 3232. Özel Durumlar .................................................................. 327

a. Evlenmeye İlişkin Kayıtlar ...................................... 327b. Mirastan Yoksun Bırakmaya İlişkin Ceza

Kayıtları ....................................................................... 329D. Anlamsız ve Yalnız Başkalarını Rahatsız Edici Koşullar 331E. İmkânsız Koşullar ................................................................... 331

III. YÜKLEME ...................................................................................... 332A. Genel Olarak ............................................................................. 332B. Konusu ve Yerine Getirilmesi .............................................. 334C. Hukuka ve Ahlâka Aykırı Yüklemeler ................................ 337D. Anlamsız ve Yalnız Başkalarını Rahatsız Edici

Yüklemeler ................................................................................. 337E. Yüklemenin İmkânsız Olması .............................................. 338

§23. MİRASÇI ATAMA (m. 516) .....................................................339I. GENEL OLARAK ......................................................................... 339II. MİRASÇI ATAMANIN ŞEKLİ ............................................... 342III. MİRASÇI ATANABİLECEK KİŞİ .......................................... 343IV. MİRASÇI ATAMANIN SONUÇLARI ................................. 347

§24. VASİYET (BELİRLİ MAL BIRAKMA) (m. 517) ................... 354I. GENEL OLARAK ........................................................................ 354II. VASİYETİN BAZI TÜRLERİ .................................................. 360

XXII

A. Genel Olarak ............................................................................ 360B. Vasiyetin Türleri ...................................................................... 361

1. Alt Vasiyet ........................................................................... 3612. Ön Vasiyet .......................................................................... 3623. Seçimlik Vasiyet ................................................................ 3634. Parça Vasiyeti .....................................................................3645. Çeşit (Nevi) Vasiyeti ........................................................ 3656. Alacak Vasiyeti .................................................................. 3667. İbra Vasiyeti ........................................................................ 3678. İntifa Vasiyeti ..................................................................... 3689. Oturma (Sükna) Vasiyeti ................................................ 36910. İrat Vasiyeti......................................................................... 37011. Tedarik Vasiyeti ................................................................. 37112. Yasal Mal Vasiyeti ............................................................. 372

C. Vasiyet Konusunun Terekede Bulunmaması .................... 372III. VASİYET ALACAKLISI ............................................................. 373IV. VASİYETİN BORÇLUSU ........................................................... 376V. VASİYET BORCUNUN DOĞUMU ve MUACCEL

HALE GELMESİ .......................................................................... 380A. Doğumu ..................................................................................... 380B. Muaccel Hale Gelmesi ............................................................ 381

VI. ZAMANAŞIMI .............................................................................. 383§25. VASİYET BORCUNUN TESLİMİ (m. 518) ............................387

I. GENEL OLARAK ........................................................................ 387II. VASİYET OLUNAN ŞEYİN MİRASIN AÇILDIĞI

GÜNKÜ DURUMU ile TESLİM EDİLMESİ ..................... 388III. HASAR ve YARANIN GEÇİŞİ ................................................. 389IV. VASİYET BORÇLUSUNUN VASİYET

KONUSUNUN HASARA UĞRAMASINDAN SORUMLULUĞU ......................................................................... 390

XXIII

V. VASİYET BORÇLUSUNUN YAPTIĞI MASRAFLARI VEKÂLETSİZ İŞ GÖRME HÜKÜMLERİNE GÖRE TALEP EDEBİLMESİ ............... 391

§26. VASİYET BORCUNUN TEREKE ile İLGİLİ (m. 519) ..........392I. GENEL OLARAK ........................................................................ 392II. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFUN (VASİYETİN)

SAKLI PAYI İHLÂL ETMESİ ................................................... 392III. TASARRUFU YERİNE GETİRME

YÜKÜMLÜSÜNÜN MİRASÇILIK SIFATININ SONA ERMESİNİN TASARRUFA ETKİSİ ........................ 395

IV. YASAL veya ATANMIŞ MİRASÇININ MİRASI REDDETMESİNİN LEHİNE YAPILMIŞ KAZANDIRMAYA ETKİSİ ...................................................... 396

§27. YEDEK MİRASÇI ATAMA (m. 520) .......................................398I. GENEL OLARAK ........................................................................ 398II. YEDEK MİRASÇININ MİRASI KAZANMA KOŞULU . 401

§28. ARTMİRASÇI ATAMA (m. 521) ............................................ 405I. GENEL OLARAK ........................................................................ 405II. HUKUKÎ NİTELİĞİ ....................................................................409III. ARTMİRASÇILIĞIN TEK KADEME OLARAK

ÖNGÖRÜLEBİLMESİ .................................................................411IV. ARTMİRASÇILIĞI İLİŞKİN HÜKÜMLERİN

BELİRLİ MAL BIRAKMADA DA UYGULANABİLMESİ ................................................................ 413

§29. ARTMİRASÇIYA GEÇİŞ (m. 522) ..........................................416I. GENEL OLARAK .........................................................................416II. ÖNMİRASÇININ ÖLÜME BAĞLI TASARRUFTA

GÖSTERİLEN GEÇİŞ ANINDAN ÖNCE ÖLMESİ .........417III. MİRASIN ARTMİRASÇIYA GEÇMESİNE

OLANAK KALMAMASI ............................................................418§30. ARTMİRASÇI ATAMADA GÜVENCE GÖSTERME

YÜKÜMLÜLÜĞÜ (m. 523) .....................................................420I. GENEL OLARAK ........................................................................ 420

XXIV

II. MİRASIN RESMİ DEFTERİNİN TUTULMASI .............. 421III. ÖNMİRASÇININ GÜVENCE GÖSTERME

ZORUNLULUĞU ......................................................................... 423IV. GÜVENCE GÖSTERİLMEMESİ veya

ARTMİRASÇININ BEKLENEN HAKLARININ TEHLİKEYE DÜŞÜRÜLMESİ ................................................ 427

§31. ÖNMİRASÇININ MİRASI KAZANMASI (m. 524) ..............431I. GENEL OLARAK ........................................................................ 431II. MİRASI ARTMİRASÇIYA GEÇİRME

YÜKÜMLÜLÜĞÜ ........................................................................ 432III. ARTVASİYET ALACAKLISI ATAMA .................................. 435

§32. ARTMİRASÇININ MİRASI KAZANMASI (m. 525) ............437I. GENEL OLARAK ......................................................................... 437II. ARTMİRASÇININ GEÇİŞ ANANDA SAĞ OLMASI ..... 437III. MİRASIN ARTMİRASÇIYA GEÇMESİ .............................. 438IV. ARTVASİYET ALACAKLISI .................................................... 439

§33. VAKIF KURMA (m. 526) .........................................................441I. GENEL OLARAK ........................................................................ 441II. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLA VAKIF

KURULMASININ HUKUKÎ SONUÇLARI .......................444A. Vakfın Tüzel Kişilik Kazanması ..........................................444B. Vakfın Ölüme Bağlı Tasarruf la Yapılan

Kazandırmayı Kazanması .....................................................4461. Vakfın Mirasçı Atanması ................................................4462. Vakfa Belirli Mal Bırakılması .........................................448

§34. OLUMLU MİRAS SÖZLEŞMESİ (m. 527) ............................ 449I. GENEL OLARAK ........................................................................449II. MİRAS SÖZLEŞMESİNİN TÜRLERİ .................................. 452

A. Olumlu Miras Sözleşmesi-Olumsuz Miras Sözleşmeleri 452B. Bir Taraf lı Miras Sözleşmesi-İki Taraf lı Miras

Sözleşmesi ................................................................................. 453

XXV

C. İvazlı (Karşılıklı) Miras Sözleşmesi-İvazsız (Karşılıksız) Miras Sözleşmesi ............................................. 455

III. OLUMLU MİRAS SÖZLEŞMESİ ........................................... 456A. Genel Olarak ............................................................................. 456B. Miras Sözleşmesinin Mirasbırakanın Tasarruf

Yetkisini Etkilememesi ........................................................... 457C. Mirasbırakanın Miras Sözleşmesindeki

Yükümlülüğü ile Bağdaşmayan Ölüme Bağlı Tasarruf lara veya Bağışlamalara İtiraz Edilebilmesi ....... 4581. Genel Olarak ...................................................................... 4582. Kanunda Düzenlenen Haller .........................................460

a. Miras Sözleşmesine Aykırı Düşen Ölüme Bağlı Tasarruf lar ........................................................460

b. Miras Sözleşmesine Aykırı Düşen Bağışlamalar 462aa. Miras Sözleşmesi ile Mirasçı Atanması ......... 462bb. Miras Sözleşmesi ile Belirli Mal

Bırakılması ..........................................................4643. Yaptırım .............................................................................. 4654. Miras Sözleşmesine Aykırı Olan Diğer Tasarruf lar 466

a. Mirasbırakanın Yaptığı İvazlı Tasarruf lar ...........466b. Mirasbırakanın Malvarlığını İsraf Etmesi

ya da Fiili Tasarruf lar Yoluyla Miras Sözleşmesiyle Lehine Tasarruf Yapılan Kişiye Zarar Vermesi .................................................468

§35. MİRASTAN FERAGAT SÖZLEŞMESİ (m. 528) ...................470I. GENEL OLARAK ......................................................................... 470II. TARAFLARI .................................................................................. 475III. KONUSU ......................................................................................... 476IV. TÜRLERİ ........................................................................................ 479V. HÜKÜMLERİ ................................................................................480

A. Feragat Eden Kişi Bakımından.............................................480B. Feragat Edenin Altsoyu Bakımından ................................. 482

XXVI

1. Genel Olarak ...................................................................... 4822. İvazlı Feragatin Altsoyun Mirasçılığına Etkisi .......... 4833. İvazsız Feragatin Altsoyun Mirasçılığına Etkisi .......484

C. Feragatin Tasarruf Edilebilir Kısma Etkisi........................ 487§36. MİRASTAN FERAGAT SÖZLEŞMESİNİN

HÜKÜMDEN DÜŞMESİ (m. 529).......................................... 489I. GENEL OLARAK ......................................................................... 489II. FERAGATİN BELLİ BİR KİŞİ veya KİŞİLER

LEHİNE YAPILMASI ................................................................ 490III. FERAGATİN EN YAKIN ORTAK KÖKÜN

ALTSOYU LEHİNE YAPILMIŞ OLMASI ........................... 492§37. MİRASTAN FERAGATTA TEREKE

ALACAKLILARININ HAKLARI (m. 530) ............................495I. GENEL OLARAK ........................................................................ 495II. SORUMLULUĞUN KOŞULLARI ......................................... 496

A. Mirastan Feragat Sözleşmesinin İvazlı Olması ................ 496B. Miras Açıldığı Zaman Terekenin Borçları

Karşılayamaması ...................................................................... 496C. Tereke Alacaklılarının Alacaklarını Kısmen veya

Tamamen Diğer Mirasçılardan Alamamış Olması ......... 497D. İvazın Feragat Eden Mirasçıya Mirasbırakanın

Ölümünden Önceki Beş Yıl İçinde Verilmiş Olması....... 499III. SORUMLULUĞUN KAPSAMI ............................................... 499

DÖRDÜNCÜ AYIRIMÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN

ŞEKİLLERİ

§38. VASİYETNAMENİN TÜRLERİ (m. 531) ..............................501I. GENEL OLARAK ......................................................................... 501II. VASİYETNAMENİN TÜRLERİ ............................................. 503III. ORTAK VASİYETNAME ........................................................... 504

XXVII

A. Genel Olarak ............................................................................504B. Ortak Vasiyetnamelerin Geçerliliği .................................... 505

§39. RESMİ VASİYETNAMENİN DÜZENLENMESİ (m. 532) .. 509I. GENEL OLARAK ......................................................................... 509II. RESMÎ MEMUR ............................................................................510III. TANIKLAR .................................................................................... 513

§40. OKUNARAK ve İMZALANARAK DÜZENLENEN RESMİ VASİYETNAME (m. 533) ........................................... 514I. GENEL OLARAK ..........................................................................514II. DÜZENLENMESİ .........................................................................516

A. Son Arzuların Resmî Memura Bildirilmesi ........................517B. Mirasbırakanın Metni Resmî Memurun Huzurunda

Okuması ve İmzalaması ..........................................................519C. Resmî Memurun Vasiyetnameyi İmzalaması ................... 520

§41. OKUNARAK ve İMZALANARAK DÜZENLENEN RESMİ VASİYETNAMEYE TANIKLARIN KATILMAS(m. 534) ..................................................................................... 524I. GENEL OLARAK ......................................................................... 524II. TANIKLARIN KATILMASI .................................................... 525

A. Mirasbırakanın Vasiyetnameyi Okuduğunu ve Son Arzularına Uygun Olduğunu Beyan Etmesi ..................... 525

B. Tanıkların Beyanı .................................................................... 526III. İŞLEMDE BİRLİK KURALI ..................................................... 531

§42. OKUNMADAN ve İMZALANMADAN DÜZENLENEN RESMİ VASİYETNAME (m. 535) .......................................... 534I. GENEL OLARAK ......................................................................... 534II. VASİYETNAMENİN İKİ TANIĞIN ÖNÜNDE

OKUNMASI ................................................................................... 535III. TANIKLARIN BEYANI ............................................................. 538IV. KARMA VASİYETNAME .........................................................540

A. Genel Olarak .............................................................................540B. Karma Vasiyetnamelerin Çeşitleri....................................... 541

XXVIII

V. VASİYETNAMENİN DÜZENLENMESİNDE ÖZEL DURUMALR .................................................................................. 543A. Türkçe Bilmeyenlerin Vasiyetname Düzenlemesi ........... 543B. Görme Engellilerin Vasiyetname Düzenlemesi ...............546C. Sağır ve Dilsizlerin Vasiyetname Düzenlemesi ................ 547

§43. DÜZENLEMEYE KATILMA YASAĞI (m. 536) ....................549I. GENEL OLARAK ......................................................................... 549II. DÜZENLEMEYE KATILMA YASAĞI.................................. 550III. KAZANDIRMA YASAĞI ........................................................... 554

§44. VASİYETNAMENİN SAKLANMASI (m. 537) ......................558I. GENEL OLARAK ......................................................................... 558

§45. EL YAZILI VASİYETNAME (m. 538) .................................... 560I. GENEL OLARAK ......................................................................... 560II. EL YAZILI VASİYETNAMENİN YARARLARI ve

SAKINCALARI ............................................................................. 561A. Yararları ..................................................................................... 561B. Sakıncaları ................................................................................. 562

III. EL YAZILI VASİYETNAMENİN ŞEKİL ŞARTLARI ......564A. Vasiyetnamenin Metni ...........................................................564

1. Genel Olarak ......................................................................5642. Üçüncü Kişiler Tarafından Vasiyetnameye Ekler

Yapılması ............................................................................. 571B. Düzenleme Tarihi .....................................................................574

1. Genel Olarak .......................................................................5742. Tarihin Gösteriliş Şekli ................................................... 5763. Tarihin Elle Yazılması ...................................................... 5784. Tarihin Yazılma Anı ........................................................ 5785. Tarihin Vasiyetnamede Bulunmaması veya

Yanlış Yazılması ................................................................. 579C. İmza ............................................................................................ 581

XXIX

IV. EL YAZILI VASİYETNAMEDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASI .................................................................................... 584

V. EL YAZILI VASİYETNAMENİN SAKLANMASI ........... 585§46. SÖZLÜ VASİYETNAME: SON ARZULARIN İKİ

TANIĞA ANLATILMASI (m. 539) .........................................587I. GENEL OLARAK ......................................................................... 587II. SÖZLÜ VASİYETNAME YAPABİLMENİN

KOŞULLARI .................................................................................. 589A. Olağanüstü Halin Varlığı ....................................................... 590

1. Genel Olarak ...................................................................... 5902. Yakın Ölüm Tehlikesi ...................................................... 5913. Ulaşımın Kesilmesi .......................................................... 5954. Hastalık ............................................................................... 5965. Savaş ..................................................................................... 5976. Benzer Haller ..................................................................... 598

B. Resmî veya El Yazılı Vasiyetname Yapma Olanağına Sahip Olmama .......................................................................... 598

III. SÖZLÜ VASİYETNAMENİN DÜZENLENMESİ ............ 599A. Son Arzuların İki Tanığa Bildirilmesi ................................ 599B. Tanıkların Vasiyeti Belgeleme Konusunda

Görevlendirilmesi .................................................................... 601§47. SÖZLÜ VASİYETNAMENİN BELGELENMESİ (m. 540) ... 603

I. GENEL OLARAK ......................................................................... 603II. BELGELEME .................................................................................604

A. Tanıkların Son Arzuları Yazarak Mahkemeye Başvurması ................................................................................604

B. Tanıkların Doğrudan Mahkemeye Başvurması ...............611C. Son Arzuların Hâkim Dışında Kanunen Yetkili

Kılınmış Kişileri Tevdi Edilmesi ..........................................611§48. SÖZLÜ VASİYETNAMENİN HÜKÜMDEN DÜŞMESİ

(m. 541) ......................................................................................614I. GENEL OLARAK ..........................................................................614

XXX

II. SÖZLÜ VASİYETNAMENİN HÜKÜMDEN DÜŞME KOŞULLARI .................................................................................. 615A. Mirasbırakan İçin Sonradan Diğer Şekillerde

Vasiyetname Yapma Olanağının Doğması ........................ 615B. Diğer Şekillerde Vasiyetname Yapma Olanağının

Doğmasının Üzerinden Bir Ay Geçmesi .............................616§49. VASİYETNAMEDEN YENİ VASİYETNAME ile

DÖNME (m. 542) ......................................................................618I. GENEL OLARAK ..........................................................................618II. VASİYETNAMEDEN SONRADAN YAPILAN

ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLA DÖNÜLMESİ ................ 620A. Mirasbırakanın Sonraki Ölüme Bağlı Tasarrufta

Vasiyetnameden Döndüğünü Açıkça Beyan Etmesi ...... 620B. Mirasbırakanın Sonradan Yaptığı Vasiyetnamede

Önceki Vasiyetnamesini Geri Aldığına İlişkin Açık Bir Beyanda Bulunmaması .................................................... 625

§50. VASİYETNAMEDEN YOK ETME ile DÖNME (m. 543) .......628I. GENEL OLARAK ......................................................................... 628II. VASİYETNAMENİN MİRASBIRAKAN

TARAFINDAN YOK EDİLMESİ ............................................ 629III. VASİYETNAMENİN KAZA SONUCU veya

ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN KUSURUYLA YOK OLMASI .......... 634A. Genel Olarak ............................................................................. 634B. Vasiyetnamenin Üçüncü Kişinin Hukuka Aykırı ve

Kusurlu Fiiliyle Yok Olması .................................................. 638§51. VASİYETNAMEDEN SONRAKİ SAĞLARARASI

TASARRUFLA DÖNME (m. 544) .......................................... 640I. GENEL OLARAK .........................................................................640II. SONRADAN YAPILAN VASİYETNAMEDE

ÖNCEKİ VASİYETNAMENİN GERİ ALINDIĞINA İLİŞKİN AÇIK BİR TASARRUFUN BULUNMAMASI .640

XXXI

III. MİRASBIRAKANIN VASİYETE KONU MAL ÜZERİNDE SAĞLARARASI BİR TASARRUFTA BULUNMASI ................................................................................. 643

§52. MİRAS SÖZLEŞMESİNİN ŞEKLİ (m. 545) ...........................651I. GENEL OLARAK ......................................................................... 651II. MİRAS SÖZLEŞMESİNİN ŞEKLİ ......................................... 652III. MİRAS SÖZLEŞMESİNİN ŞEKİL YÖNÜNDEN

VASİYETNAMEDEN FARKLARI ......................................... 655A. Taraf ların Aynı Anda Resmî Memur Önünde

Bulunması .................................................................................. 655B. Resmî Memurun Son Arzuları Yazması veya

Yazdırması ile Metnin Okunması ........................................ 656C. Taraf ların Metni Tanıklar Önünde İmzalamaları ........... 657D. Taraf ları Tanıklar Önünde Belgeyi Okuduğunu ve

Son Arzularına Uygun Olduğunu Beyan Etmesi ............. 657E. Tanıkların Şerh ve İmzası ...................................................... 658

IV. MİRAS SÖZLEŞMESİNİN SAKLANMASI, TEVDİİ ve AÇILMASI ................................................................................. 659

V. MİRAS SÖZLEŞMESİNİN KANUNDA ÖNGÖRÜLEN ŞEKİLDE YAPILMAMASININ YAPTIRIMI ....................................................................................660

VI. ŞEKİL YÖNÜNDEN SAKAT OLAN MİRAS SÖZLEŞMESİNİN VASİYETNAME OLARAK AYAKTA TUTULMASI .............................................................660

§53. MİRAS SÖZLEŞMESİNİN SÖZLEŞME veya VASİYETNAME ile ORTADAN KALDIRILMASI (m. 546) 663I. GENEL OLARAK ......................................................................... 663II. MİRAS SÖZLEŞMESİNİN TARAFLARIN

ANLAŞMASIYLA ORTADAN KALDIRILMASI .............664A. Genel Olarak .............................................................................664B. Koşulları .................................................................................... 665

1. Taraf ların Hayatta Olması ............................................. 6652. Ehliyet ................................................................................. 667

XXXII

3. Şekli ...................................................................................... 668C. Sonuçları .................................................................................... 669

III. MİRAS SÖZLEŞMESİNİN ÇIKARMA SEBEPLERİNDEN BİRİNİN VARLIĞINA DAYALI OLARAK VASİYETNAMEYLE ORTADAN KALDIRILMASI........................................................................... 672A. Genel Olarak ............................................................................. 672B. Koşulları .................................................................................... 674

1. Mirasçılıktan Çıkarma Sebeplerinden Birinin Varlığı .................................................................................. 674

2. Çıkarma Sebebinin Miras Sözleşmesinin Yapılmasından Sonra Ortaya Çıkması ........................ 676

3. Şekli ...................................................................................... 6774. Ehliyet ................................................................................. 679

C. Sonuçları ................................................................................... 680IV. MİRAS SÖZLEŞMESİNDE DÖNME HAKKININ

SAKLI TUTULMASI ................................................................. 681V. MİRAS SÖZLEŞMESİNİN KENDİLİĞİNDEN

SONA ERMESİ ............................................................................. 682A. Lehine Ölüme Bağlı İşlem Yapılmış Kişinin

Mirasbırakandan Önce Ölmesi ............................................ 682B. Boşanma ....................................................................................684C. Evliliğin Butlanına Karar Verilmesi .................................... 686D. Mirastan Yoksunluk Sebebinin Varlığı ............................... 687E. Bozucu Koşulun Gerçekleşmesi veya Geciktirici

Koşulun Gerçekleşmemesi .................................................... 688§54. MİRAS SÖZLEŞMESİNDEN SAĞLARARASI

EDİMLERİN YERİNE GETİRİLMEMESİ SEBEBİYLE DÖNÜLMESİ (m. 547) ............................................................ 689I. GENEL OLARAK ......................................................................... 689II. DÖNMENİN KOŞULLARI ...................................................... 691

A. Borçlunun Temerrüde Düşmüş Olması ............................. 691

XXXIII

B. Borçluya Borcun İfası veya Teminata Bağlanması İçin Süre Verilmiş Olması ..................................................... 692

III. DÖNME HAKKININ KULLANILMASI ............................ 693IV. DÖNMENİN SONUÇLARI ..................................................... 695

A. Genel Olarak ............................................................................. 695B. Diğer Seçimlik Hakların Kullanılıp Kullanılamayacağı 696

§55. MİRAS SÖZLEŞMESİNDE KARŞI TARAFIN MİRASBIRAKANDAN ÖNCE ÖLMESİ (m. 548) ................ 698I. GENEL OLARAK ......................................................................... 698II. MİRAS SÖZLEŞMESİNİN HÜKÜMSÜZ HALE

GELMESİ ÜZERİNE VERİLENLERİN İADESİ .............. 700III. LEHİNE ÖLÜME BAĞLI İŞLEM YAPILAN

KİŞİNİN MİRASBIRAKANDAN ÖNCE ÖLMESİNE RAĞMEN MİRAS SÖZLEŞMESİNİN GEÇERLİLİĞİNİ KORUMASI ................................................ 701

§56. TASARRUF EDİLEBİLİR KISMIN SONRADAN DARALMASININ MİRAS SÖZLEŞMESİ veya VASİYETNAMEYE ETKİSİ (m. 549) .....................................703I. GENEL OLARAK ......................................................................... 703II. TASARRUF EDİLEBİLİR KISMIN DARALMASI

HALLERİ ........................................................................................ 704III. TASARRUF EDİLEBİLİR KISMIN

DARALMASININ SONUÇLARI ........................................... 705

BEŞİNCİ AYIRIMVASİYETİ YERİNE GETİRME GÖREVLİSİ

§57. VASİYETİ YERİNE GETİRME GÖREVLİSİNİN ATANMASI, EHLİYETİ ve GÖREVİ BAŞLAMASI (m. 550) ........................................................................................... 707I. GENEL OLARAK ......................................................................... 707II. ATANMASI .................................................................................... 708

XXXIV

III. HUKUKÎ NİTELİĞİ .................................................................... 713IV. VASİYETİ YERİNE GETİRME GÖREVLİSİ

OLARAK ATANABİLECEK KİŞİLER .................................. 715V. GÖREVE BAŞLAMASI ...............................................................717VI. ÜCRET İSTEME HAKKI .......................................................... 719

§58. BİRDEN ÇOK VASİYETİ YERİNE GETİRME GÖREVLİSİ ATANMASI (m. 551) ..........................................722I. GENEL OLARAK ......................................................................... 722II. BİRDEN ÇOK VASİYETİ YERİNE GETİRME

GÖREVLİSİNDEN BİRİNİN GÖREVİ KABUL ETMEMESİ, GÖREVE BAŞLAYAMAMASI veya GÖREVİNİN SONA ERMESİNİN DİĞERİNE ETKİSİ . 723

III. BİRDEN ÇOK VASİYETİ YERİNE GETİRME GÖREVLİSİNİN ACELE HALLERDE TEK BAŞINA HAREKET EDEBİLMESİ ..........................................................724

§59. VASİYETİ YERİNE GETİRME GÖREVLİSİNİN GÖREV ve YETKİLERİ (m. 552) ............................................725I. GENEL OLARAK ......................................................................... 725II. VASİYETİ YERİNE GETİRME GÖREVLİSİNİN

GÖREVLERİ .................................................................................. 727A. Terekedeki Malların, Hakların ve Borçların

Listesinin Düzenlenmesi ....................................................... 727B. Terekeyi Yönetme, Yönetimin Zorunlu Kıldığı

Ölçüde Tereke Mallarının Zilyetliğinin Devrini İsteme 728C. Tereke Alacaklarını Tahsil Etme ve Borçlarını Ödeme .. 731D. Vasiyetleri Yerine Getirme .................................................... 732E. Terekenin Paylaşılması İçin Plan Hazırlama .................... 734F. Tereke ile İlgili Dava ve Takiplerde Miras

Ortaklığını Temsil Etme ........................................................ 735G. Terekeyle İlgili Davalar ve Takipler Hakkında Bilgi

Verme .......................................................................................... 739

XXXV

§60. VASİYETİ YERİNE GETİRME GÖREVLİSİNİN TEREKE MALLARI ÜZERİNDE TASARRUF ETMESİ (m. 553) ......................................................................................740I. GENEL OLARAK ......................................................................... 740II. HÂKİMİN YETKİ VERMEDEN ÖNCE

MİRASÇILARI DİNLEMESİ ................................................... 744III. OLAĞAN GİDERLERİ KARŞILAYACAK

TASARRUFLAR İÇİN İZİN ALINMASINA GEREK OLMAMASI ................................................................................... 745

§61. VASİYETİ YERİNE GETİRME GÖREVLİSİNİN GÖREVİNİN SONA ERMESİ (m. 554) ..................................746I. GENEL OLARAK ......................................................................... 746II. VASİYETİ YERİNE GETİRME GÖREVLİSİNİN

İSTİFASI .......................................................................................... 748III. VASİYETİ YERİNE GETİRME GÖREVLİSİNİN

GÖREVİNİ TAMAMLAMADAN SONA ERMESİNİN SONUÇLARI ...................................................... 749

§62. VASİYETİ YERİNE GETİRME GÖREVLİSİNİN DENETLENMESİ (m. 555) ......................................................751I. GENEL OLARAK ..........................................................................751II. HÂKİMİN GEREKLİ ÖNLEMLERİ ALMASI .................. 752III. VASİYETİ YERİNE GETİRME GÖREVLİSİNİN

GÖREVİNE SON VERİLMESİ ............................................... 753§63. VASİYETİ YERİNE GETİRME GÖREVLİSİNİN

SORUMLULUĞU (m. 556) ......................................................756I. GENEL OLARAK ......................................................................... 756II. İLGİLİLERE HESAP VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ ........... 758III. SULH HÂKİMİNİN SORUMLULUĞUNA GİDİLİP

GİDİLEMEYECEĞİ ..................................................................... 759IV. ZAMANAŞIMI .............................................................................. 760

XXXVI

ALTINCI AYIRIMÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN İPTALİ

VE TENKİSİ

§64. ÖLÜME BAĞLA TASARRUFLARDA HÜKÜMSÜZLÜK ve İPTAL SEBEPLERİ (m. 557) ...............................................761I. GENEL OLARAK ..........................................................................761II. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN YOKLUĞU ve

KESİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ .................................................... 763III. İPTAL SEBEPLERİ ...................................................................... 769

A. Tasarrufun Mirasbırakanın Tasarruf Ehliyetinin Bulunmadığı Bir Sırada Yapılması ...................................... 769

B. Tasarrufun Yanılma, Aldatma, Korkutma veya Zorlama Sonucunda Yapılması ............................................. 7711. Genel Olarak ...................................................................... 7712. İrade Bozukluğu Halleri ................................................. 773

a. Yanılma ........................................................................ 773b. Aldatma ........................................................................ 776c. Korkutma veya Zorlama .......................................... 778

C. Tasarrufun İçeriğinin, Bağlandığı Koşullar veya Yüklemelerin Hukuka ya da Ahlâka Aykırı Olması ........ 781

D. Tasarrufun Kanunda Öngörülen Şekillere Uyulmadan Yapılması ........................................................... 786

IV. HÂKİMİN İLERİ SÜRELEN İPTAL SEBEBİYLE BAĞLI OLUP OLMADIĞI ......................................................... 787

V. ÖLÜME BAĞLI İŞLEMİN İPTALİNİN İLERİ SÜRÜLMESİ .................................................................................. 789A. Mirasın Açılmasından Önce ................................................ 789

1. Genel Olarak ...................................................................... 7892. Süresi.................................................................................... 7903. Şekli ...................................................................................... 791

a. Vasiyetnamede ............................................................ 791

XXXVII

b. Miras Sözleşmesinde................................................. 792B. Mirasın Açılmasından Sonra ................................................ 793C. Ölüme Bağlı Tasarrufun Gerçek Arzuya Göre Sonuç

Doğurması ................................................................................. 793§65. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN İPTALİNDE DAVA

HAKKI (m. 558) ...................................................................... 796I. GENEL OLARAK ......................................................................... 796II. İPTAL DAVASININ KONUSU ................................................ 797III. İPTAL DAVASININ TARAFLARI ......................................... 803

A. Davacı ......................................................................................... 803B. Davalı ..........................................................................................806

IV. İPTAL SEBEBİNİN VARLIĞINI İSPAT YÜKÜ ................. 807V. GÖREVLİ ve YETKİLİ MAHKEME .....................................809VI. İPTAL KARARININ ETKİSİ ....................................................810

§66. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN İPTALİNİN TABİ OLDUĞU SÜRE (m. 559) .........................................................813I. GENEL OLARAK ......................................................................... 813II. SÜRELER .........................................................................................814

A. Bir Yıllık Süre .............................................................................814B. On Yıllık Süre ............................................................................818C. Yirmi Yıllık Süre....................................................................... 820

III. DAİMİ DEF’İ HAKKI ................................................................. 822§67. TENKİS DAVASININ KOŞULLARI (m. 560) ....................... 826

I. GENEL OLARAK ......................................................................... 826II. TENKİS DAVASININ HUKUKÎ NİTELİĞİ ....................... 831III. TENKİS DAVASININ TARAFLARI ...................................... 837

A. Davacı ......................................................................................... 8371. Saklı Payı İhlal Edilen Mirasçılar ................................. 8372. Saklı Paylı Mirasçının Alacaklılarının Dava Hakkı 841

B. Davalı .......................................................................................... 842

XXXVIII

IV. KAZANDIRMANIN MİRASBIRAKANIN ÖLÜM TARİHİNDEKİ DEĞERLERİNİN DİKKATE ALINMASI ......................................................................................846

V. TENKİS DAVASINDA GÖREVLİ ve YETKİLİ MAHKEME ................................................................................... 847

VI. TENKİS DAVASINDA İSPAT YÜKÜ .....................................848VII. YASAL MİRASÇILARA YAPILAN

KAZANDIRMALARIN PAYLAŞTIRMA KURALI SAYILMASI .................................................................................... 849

VIII. MİRASBIRAKANIN MUVAZAALI İŞLEMLERİ ........... 851§68. SAKLI PAYLI MİRASÇILAR LEHİNE YAPILAN

KAZANDIRMALARIN TENKİSİ (m. 561) ...........................858I. GENEL OLARAK ......................................................................... 858II. SAKLI PAYLI MİRASÇILARLA, SAKLI

PAYLI OLMAYAN KİŞİLERE YAPILAN KAZANDIRMALARDA ............................................................ 861

§69. MİRASÇININ ALACAKLILARININ TENKİS DAVASI AÇMA HAKKI (m. 562) .......................................................... 863I. GENEL OLARAK ......................................................................... 863II. ALACAKLILARIN TENKİS DAVASI AÇMASININ

KOŞULLARI ..................................................................................864A. Saklı Paylı Mirasçının Saklı Payının İhlâl Edilmesi .......864B. Mirasçının İf lasına Karar Verilmiş Olması veya

Mirasın Geçtiği Anda Alacaklıların Elinde Ödemeden Aciz Belgesinin Bulunması .............................. 8651. Saklı Paylı Mirasçının İf lası Halinde ........................... 8652. Saklı Paylı Mirasçı Hakkında Borç Ödemeden

Aciz Belgesi Bulunması Halinde .................................. 866C. İf las Dairesi veya Alacaklıların İhtarına Rağmen

Mirasçının Tenkis Davası Açmaması ................................. 867III. ALACAKLILARIN AÇACAĞI TENKİS DAVASININ

ÖZELLİKLERİ .............................................................................. 870

XXXIX

A. İf las Dairesi veya Alacaklıların Saklı Paylı Mirasçıyla Aynı Koşullarda Dava Açması ......................... 870

B. Tenkis Davasının Alacakla Sınırlı Olarak Açılabilmesi 873C. Saklı Paylı Mirasçının Süresinde Dava Açmasına

Rağmen Davayı Kaybetmesi ................................................. 874D. Görevli ve Yetkili Mahkeme .................................................. 875

IV. MİRASÇILIKTAN ÇIKARILANIN ÇIKARMA TASARRUFUNA İTİRAZ ETMEMESİ HALİNDE İFLAS DAİRESİ ve ALACAKLILARIN DAVA HAKKI ... 876

§70. TENKİS DAVASININ HÜKÜMLERİ (m. 563) ......................878I. GENEL OLARAK ......................................................................... 878II. TENKİS ORANININ BELİRLENMESİ ............................... 879

A. Mirasbırakanın Aksini Öngörmesi Halinde ..................... 879B. Mirasbırakanın Aksini Öngörmemesi Halinde ............... 880

III. TENKİS YÜKÜMLÜSÜNÜN BAZI VASİYETLERİ YERİNE GETİRMEKLE YÜKÜMLÜ KILINMASI ........ 882

IV. ARTIK DEĞERE KATILMA ALACAĞINA İLİŞKİN YAPILAN ANLAŞMALARIN TENKİSİ .............................. 884

§71. BÖLÜNMEZ MAL VASİYETİNİN TENKİSİ (m. 564) .........887I. GENEL OLARAK ......................................................................... 887II. SEÇİM HAKKININ HUKUKÎ NİTELİĞİ........................... 890III. TENKİSE TABİ MALIN DEĞERİNİN

BELİRLENECEĞİ AN ................................................................ 892IV. BÖLÜNMEZ MAL VASİYETİNİN TENKİSİNE

İLİŞKİN KURALLARIN SAĞLARARASI TASARRUFLARA DA UYGULANMASI ............................ 893

§72. TENKİSE TABİ SAĞLARARASI KAZANDIRMALAR (m. 565) ......................................................................................895I. GENEL OLARAK ......................................................................... 895II. TENKİSE TABİ SAĞLARARASI KAZANDIRMALAR . 898

A. Denkleştirmeden Kurtulan Kazandırmalar ..................... 898

XL

1. Mirasbırakanın Yasal Mirasçılık Sıfatını Kaybeden Mirasçısına Miras Payına Mahsuben Yapmış Olduğu Kazandırmalar ..................................... 898

2. Mirasbırakanın Denkleştirmeden Muaf Tuttuğu Kazandırmalar ................................................................... 902

B. Miras Haklarının Ölümden Önce Tasfiyesi Amacıyla Yapılan Kazandırmalar ....................................... 905

C. Bağışlamalar .............................................................................9061. Genel Olarak .....................................................................9062. Dönme Hakkı Saklı Tutulan Bağışlamalar ................. 9083. Ölmeden Önceki Bir Yıl İçinde Yapılan

Bağışlamalar .......................................................................9094. Bağışlama Vaatleri .............................................................9115. Karma Bağışlamalar ......................................................... 9136. Vakıf Kurmak İçin Yapılan Kazandırmalar ................ 9157. Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Uyarınca

Yapılan Kazandırmalar .....................................................917D. Saklı Pay Kurallarını Etkisiz Kılmak Amacıyla

Yapılan Kazandırmalar ............................................................918E. Muvazaalı Bağışlamalar ......................................................... 927

§73. TENKİS YÜKÜMLÜSÜNÜN GERİ VERME BORCU (m. 566) ......................................................................................933I. GENEL OLARAK ......................................................................... 933II. DAVALININ İADE BORCU ...................................................... 934

A. Kazandırma Lehtarının İyiniyetli Olması Halinde ........ 934B. Kazandırma Lehtarının Kötüniyetli Olması Halinde ... 942

III. MİRAS SÖZLEŞMESİNDE VERİLEN KARŞILIĞIN TENKİS ORANINDA GERİ VERİLMESİNİ İSTEME ... 943

§74. ÜÇÜNCÜ KİŞİ LEHİNE HAYAT SİGORTALARININ TENKİSİ (m. 567) .....................................................................945I. GENEL OLARAK ......................................................................... 945

XLI

II. HAYAT SİGORTASININ ÜÇÜNCÜ KİŞİ LEHİNE YAPILMIŞ OLMASI veya KAŞRILIKSIZ OLARAK ÜÇÜNCÜ KİŞİYE DEVREDİLMESİ ....................................946

III. SİGORTA ALACAĞI ÜZERİNDE YAPILAN KAZANDIRMALARDA SİGORTA ALACAĞININ MİRASBIRAKANIN ÖLÜMÜ ANDAKİ SATIN ALMA DEĞERİNİN TENKİSE TABİ OLMASI ............... 947

§75. İNTİFA HAKKININ veya İRAT BORCUNUN TENKİSİ (m. 568) ......................................................................................950I. GENEL OLARAK ......................................................................... 950II. İNTİFA ve İRAT VASİYETİNİN SERMAYE

DEĞERİNİN BELİRLENMESİ ............................................... 952III. MİRASÇILARIN SEÇİM HAKKI .......................................... 953

§76. ARTMİRASÇI ATAMADA ÖNMİRASÇININ TENKİS HAKKI (m. 569) .......................................................................956I. GENEL OLARAK ......................................................................... 956

§77. TENKİSTE SIRA (m. 570) .......................................................959I. GENEL OLARAK ......................................................................... 959II. ÖLÜME BAĞLI KAZANDIRMALARIN TENKİSİ......... 961III. SAĞLARARASI KAZANDIRMALARIN TENKİSİ ........ 966IV. KAMU TÜZEL KİŞİLERİ ile KAMUYA

YARARLI DERNEK veya VAKIFLARA YAPILAN KAZANDIRMALARIN TENKİSİ ......................................... 969

§78. TENKİS DAVASININ TABİ OLDUĞU SÜRE ve TENKİS DEF’İ (m. 571) ...........................................................................974I. GENEL OLARAK ......................................................................... 974II. SÜRELERİN HUKUKÎ NİTELİĞİ ....................................... 975III. BİR YILLIK SÜRE ....................................................................... 976IV. ON YILLIK SÜRE ........................................................................ 983V. TASARRUFUN İPTALİ HALİNDE ÖNCEKİ

TASARRUFUN YÜRÜRLÜĞE GİRMESİ .......................... 984VI. TENKİS DEF’İ ............................................................................... 985

XLII

YEDİNCİ AYIRIMMİRAS SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN

DAVALAR

§79. MİRASBIRAKANIN MİRAS SÖZLEŞMESİ ile MİRASÇI ATADIĞI KİŞİYE SAĞLIĞINDA MALVARLIĞINI DEVRETMESİ (m. 572) .............................989I. GENEL OLARAK ......................................................................... 989II. MİRASBIRAKANIN SAĞLIĞINDA BÜTÜN

MALLARINI ATANMIŞ MİRASÇIYA DEVRETMESİ HALİNDE TEREKENİN RESMİ DEFTERİNİN TUTULMASINI İSTEME ........................... 991

III. MİRASBIRAKANIN MİRAS SÖZLEŞMESİYLE ATADIĞI MİRASÇIYA MALVARLIĞININ TAMAMINI DEVRETMEMESİ veya MALVARLIĞININ DEVRİNDEN SONRA YENİ MALLAR EDİNMESİ .................................................................992

IV. MİRASBIRAKANIN SAĞLIĞINDA MALVARLIĞINI DEVRETMESİ HALİNDE MİRAS SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN HAK ve BORÇLARIN ATANMIŞ MİRASÇININ MİRASÇILARINA GEÇMESİ ........................................................................................ 994

§80. İVAZLI MİRASTAN FERAGATTE FERAGAT EDENİN SAKLI PAYINI AŞAN KAZANDIRMANIN TENKİSE TABİ OLMASI (m. 573)........................................................... 995I. GENEL OLARAK ......................................................................... 995II. KAZANDIRMANIN MİRASBIRAKANIN

SAĞLIĞINDA YAPILMASI....................................................... 996III. TENKİSİN FERAGAT EDENİN SAKLI PAYINI

AŞAN KISIM İÇİN SÖZ KONUSU OLMASI ..................... 996IV. EDİMLERİN DEĞERİNİN MAHSUBUNUN

MİRASTA DENKLEŞTİRME KURALLARINA GÖRE YAPILMASI ...................................................................... 998

XLIII

§81. MİRASTAN İVAZLI FERAGAT EDENİN SEÇİM HAKKI (m. 574) ....................................................................... 999I. GENEL OLARAK .........................................................................999II. FERAGAT EDENİN SEÇİMLİK HAKLARINI

KULLANMASININ SONUÇLARI .....................................1000A. Tenkise Tabi Değerin Geri Verilmesi ...............................1000B. Kazandırmanın Geri Verilmesi ..........................................1000

KAYNAKÇA .................................................................................. 1003