Upload
duongngoc
View
235
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
.
MÖ 5000 MÖ 4000 MÖ3400 MÖ 3000 MÖ 2770 MÖ 2000 MÖ 1950 MÖ 1850 MÖ 1800 MÖ 1400
Ondalık Sayı sistemine benzer sayı sisteminin Mısır’da kullanılmaya
başlaması
Babil’de takvim kullanılmaya
başladı
Mısır’da numaralar sembol
ve düz çizgilerle kullanılmaya
başladı.
Ortadoğu ve Akdeniz
çevresinde abaküs geliştirildi.
Mısır’da hiyeroglif rakamlar bulundu.
Mısır takvimi kullanmaya
başladı.
Harappans medeniyetinde
ağırlık ve ölçülerde ondalık sistem
kullanılmaya başladı
Babilliler iki bilinmeyenli
denklemi çözdü.
Babilliler Pisagor teoremine yakın
bilgi sahibi.
Babilliler çarpım tablosu
kullanmaya başladı
Çin’de sıfırla birlikte ondalık
sayı sistemi kullanmaya
başlandı
Hazırlayan Burhan KADAH
.
MÖ 575 MÖ 530 MÖ 500 MÖ 450 MÖ 360 MÖ 330 MÖ 320 MÖ 300 MÖ 250
Thales Yunanistan'a Babil matematik bilgisini getiriyor. Böylece
piramitlerin yüksekliği ve kıyıdan gemilerin
mesafenin hesaplanması gibi sorunları çözmek için
geometri kullanıyor.
Pisagor kendi adıyla anılan
Pisagor önermesini
buldu. Matematik
aracılığıyla her şeyin tahmin
edilebileceğini varsaydı.
Babilliler altmışlık sayı sistemini Güneş, Ay ve gezegenlerin
konumlarını kayıt ve tahmin etmek
için kullandı.
Yunanlılar yazılı sayılar
kullanmaya başlar.
Elea Zeno Aşil ve Ok paradokslarını
sundu.
Knidos Eudoxus oran teorisini
geliştirdi.
Autolycus Hareketli Küre üzerinde
kürenin geometrisini inceler. Bir astronomi metin
olarak yazar.
Rodos Eudemus Geometri
Tarihini yazdı.
Öklid geometri sistematik gelişimini
sağladı ven Stoicheion (
Elemanları ) buldu.
Diophantus cebirin babası olarak cebir
denklemleri ve sayılar teorisi üzerine olan
Arithmetika'sını yazdı.
Arşimed bir küre ve silindir
hacmini hesaplamak
için formüller verdi ve "Arşimet
prensibi"ni b ld
Hazırlayan Burhan KADAH
.
MÖ 230 MÖ 225 MÖ 150 MÖ 140 1………………………………. 75………………………………………150………………………………
Eratosthenes Dünyan’nın çevresini ve Dünya'nın Güneş'e olan uzaklığını tam olarak hesaplamış,
enlem ve boylam sistemini icat etmiştir.
Perge Apollonius Konikler,
parabol, elips ve hiperbolu
tanıttı.
Dairenin 360 derece olduğu
bulundu
İparhos erken trigonometri
tablosunu kullandı.
Çinli matematikçi Liu Hsin ondalık kesirler kullandı.
İskenderiyeli Heron Metrik Ölçümlerle
alan ve hacim hesaplama
formülleri içeren kitabı çıkarıyor.
Batlamyus astronomi uygulamaları ile birçok
önemli geometrik sonuçlar üretti.
Astronomi bilgileri bin yıl boyunca
kullanılacaktır.
Hazırlayan Burhan KADAH
.
…………………………………..263…………………………………………………………………………..400……………………………………………………………
Liu Hui π değerini,192 tarafı ile düzenli çokgen kullanarak beş ondalık basamağa doğru
3,14159 olarak hesaplar.
Hypatia (bayan Matematikçi) Babası Theon'un yazdığı "Öklid'in Elementleri" adlı eser üzerine düzenleme yaptı.
"The Astronomical Canon" (Astronominin Kanunları) adlı kitabı yazdı.
Hypatia'nın bilime katkıları; gök cisimlerinin sınıflandırılmasında, hidrometre'nin bulunmasında, sıvıların
yoğunluk derecesinin belirlenmesinde ve daha birçok konuda etkili olmuştur.
Hazırlayan Burhan KADAHHazırlayan Burhan KADAH
Hazırlayan Burhan KADAH
.
…………………………………..…………594………628……………………………………………………….……………………………………810..………………
Hindistan'da şu anda kullandığımız sisteme dayalı ondalık sayılar kullanılmaya
başlandı.
Brahmagupta sıfır ile işlem yapmanın kurallarını ilk olarak veren bilim insanıdır.O, sıfır ve
negatif sayılar kullanarak kuadratik denklemler, diziler ve karekök
Harezmi Cebir sözcüğü de Harezmi'nin "El’Kitab’ül-Muhtasar fi Hısab’il Cebri ve’l-Mukabele” (Cebir ve Denklem Hesabı Üzerine Özet Kitap) adlı eserinden gelmektedir. Bu eser aynı zamanda doğu ve batının ilk müstakil cebir kitabı
olma özelliğini taşımaktadır.Matematik alanındaki çalışmaları cebirin temelini oluşturmuştur. Bir dönem bulunduğu Hindistan’da sayıları ifade etmek için harfler ya da heceler yerine basamaklı sayı sisteminin ( onluk sistem) kullanıldığını saptamıştır. Harezmî'nin bu konuda yazdığı kitabın
Algoritmi de numero Indorum adıyla Latinceye tercüme edilmesi sonucu, sembollerden oluşan bu sistem ve sıfır 12. yüzyılda batı dünyasına
sunulmuştur.
Hazırlayan Burhan KADAH
Hazırlayan Burhan KADAH
.
850…………………………………..…………………………………970……1000…1010…1020………………1072………….…………………….……………
Sabit bin Kurra, Arapça şerhinde sinüs teoreminin tanımının
yapılmış ve astronomi ile ilgili konularda teoremin
uygulanmasında gösterilmiştir. Trigonometrinin, Batı'da
yaygınlaşmasını sağlayan, aynı zamanda da cebiri geometriye
uygulayanların önderlerindendir.
Ebu'l-Vefâ el-Bûzcânî bazı cebirsel denklemleri geometri
yoluyla çözmeyi başardı ve diferansiyel hesap ve analitik
geometrinin temelini kurdu.Bilindiği gibi,diferansiyel hesap insan zekasının bulduğu
mühim ve pek faydalı bir mevzu olup,ilim ve teknolojik
muasır gelişmelerin temel kaynağını teşkil etmektedir.
İbn-i Heysem ,Fiziksel optik, meteorolojik optik, katoptrik,
diyoptrik, yakıcı aynalar, gözün fizyolojisi ve algısal
psikoloji alanlarında araştırmalar yapmış olan İbn-i
Heysem'i, Latin skolastikleri "Alhazen" diye adlandırırlar.
Kendisine ayrıca "Ptolemaeus Secundus" (İkinci Batlamyus; Arapçada "Batlamyus-i Sani")
lakabı da verilmiştir.
Ömer Hayyam çok iyi bir matematikçiydi. Binom Açılımını ilk kullanan bilim
insanıdır.Celali Takvimi'ni hazırlamıştır. Okullarda Pascal Üçgeni Fransız
matematikçi Blaise Pascal'ın soyadıyla olarak öğretilen matematik kavramı
aslında Ömer Hayyam tarafından oluşturulmuştur.
İbn-i Sina tarafından yazılan Kitabü'ş-Şifa ("Mantık, Matematik, Fizik ve
Metafizik konularında yazılmış on bir cilt hacimli bir eserdir. Birçok kere Latinceye çevrilmiş ve ders kitabı
olarak okutulmuştur.
Birûni Yaşadığı yüzyılın en büyük matematikçisi olan Bîrûnî,
trigonometrik fonksiyonlarda yarıçapın bir birim olarak kabul
edilmesini öneren ilk kişi olup sinüs ve kosinüs gibi fonksiyonlara
sekant, kosekant ve kotanjant fonksiyonlarını ilave etmiştir.
Bîrûnî’nin bu yönü Batı Dünyası tarafından ancak iki asır sonra
keşfedilip kullanılabilmiştir.Bîrûnî’nin
Hazırlayan Burhan KADAH
.
1142……………………1202……..1225……………………………1275………………………………………….……………………1403.……………1437.…
Bhaskara ve eserleri 12. yüzyıldaki matematik ve
astronomi bilgisine büyük katkılarda
bulunmuştur. Temel eserleri aritmetikle ilgili
olan Lilivati, cebir ile ilgili olan Bijaganita ve iki bölümden oluşan
Siddhanta Şiromani'dir.
Fibonacci modern çağda en fazla Hint-Arap Sayılarını
Avrupa'ya getirmesiyle ve 13. yüzyıl başlarında yayınlanan Liber Abaci isimli hesaplama yöntemleri kitabıyla tanınır. Kendi adıyla anılan sayı dizisi
Fibonacci Dizisi olarak anılmaktadır.
Fibonacci öğrendiklerini "abaküs kitabı" veya
"hesaplama kitabı" anlamına gelen Liber Abaci isimli
eserinde topladı. Yayınladığı bu eserinde Hint-Arap Sayı
Sistemi'ni Avrupa'ya duyurdu.
Uluğ Bey, astronomi çalışmalarının temelini teşkil eden trigonometri ilmi
üzerinde de geniş çalışmalar yaptı. Zîc-i Ulûgî denilen cetveli, diğer adı “Gûrgânî
Takvimi” olan bu cetvel, o devrin ilmî esaslara dayanan yegâne takvimi
sayılmaktadır.sekiz ondalık basamağa doğru trigonometrik tabloları içerir. Bu
eser, daha önce yazılan ‘zîc’lerin yanlışlarını düzeltiyor ve yıldızların
hareketini daha mükemmel gösteriyordu.Zîc-i Ulûgî, 1655 yılında İngiltere´de Oxford şehrinde İngilizce,
1853’te de Fransızca olarak basıldı.
Küçük yaştan itibaren
matematik ve astronomiye ilgi duyan Ali Kuşçu,
Risale fi'l Muhammediye
isimli (matematik, cebir ve hesap)
kitabını yazmıştır.
Yang Hui Cheng Chu Tong Bian Ben Mo ( Alpha ve
çarpma ve bölme üzerine varyasyonlar omega )
yazdı. Bu (Modern şeklinde) ondalık kesirleri
kullanan ve ilk hesap yapan kişidir.
Hazırlayan Burhan KADAH
da
.
…………………………..………………………………………1571……………1614…1629…1635…1640…1642……1653…1654.………………1665.
Viète Archimedes'ten daha ileri giderek pi sayısını 9 ondalık basamağa kadar
hesaplamıştır.Onun en önemli başarısı, denklemler kuramını
geliştirmesiydi."Verilen üç çembere aynı zamanda teğet
olan dördüncü bir çember çizmek" şeklinde düzenlenen bu problemi Viete geometri ile değil cebirsel yolla çözdü.
John Napier, İskoçyalı bir matematikçi olan Napier, logaritmanın
bulucusu olarak bilinir."Logaritma
Kurallarının Tanımı" adlı eserini yayınladı.Tam
yirmi yıllık bir çalışmasının ürünüdür.
Pierre de Fermat Arşimet'in eğildiği diferansiyel hesaba
geometrik görünümle yaklaşmıştır. Sayılar
teorisinde önemli sonuçlar bulmuş, olasılık ve analitik geometriye de katkılarda
bulunmuştur.Modern sayılar kuramının kurucusu olarak kabul edilir, son teoremini
bulmuştur.
Pascal konikler
üzerine bir inceleme
yazdı.
Euler e (Euler sabiti olarak da bilinir) sabiti ile formüller yazan ilk
kişidir. Faydasını, tutarlılığını ve bir
sayının sanal üssünü almakta nasıl
kullanılacağını Euler formülü ile
tanımlamıştır.
Pascal 1642'de 19 yaşında iken vergi
tahsildarı babasının işini kolaylaştıracak, dişliler
ve tekerleklerden oluşan mekanik bir
hesap makinesi
Pascal binom çarpanlarını
uygun bir tablo halinde
tanıtmıştır (Pascal üçgeni)
Pascal 1654 yılında kumar problemleri ile ilgilenen bir arkadaşının teşvik etmesi
sonucu, bu konuda Fermat ile haberleşmiştir ve bu birlikte
çalışma sonucu Olasılık Kuramı ortaya çıkmıştır.
Newton binom teoremini keşfeder ve
diferansiyel hesap üzerinde çalışmaya
başlar.
Hazırlayan Burhan KADAH
.
1673…1676…1677……1687………1713…1717…1718…..1727…1735…1736……………1765…………………………………………………….…
Leibniz hesap makinesini Kraliyet Cemiyeti’nde tanıttı.
Makine dört temel işlemi yapabiliyordu.
Leibniz bağımsız temel diferansiyel
fonksiyonlarını keşfetti.
Leibniz diferansiyel hesaplarda eşitlik ve
fonksiyon işlevini keşfetti.
Jacob Bernoulli’nin en özgün eseri Ars Conjectandi 1713 yılında Basel’de ölümünden 8
yıl sonra yayımlanmıştır.Kitapta bir kişinin oynadığı çeşitli şans oyunlarında ne kadar
kazanmasının beklendiğine dair birçok örnek yer almaktadır.(Bernoulli sayıları)
Newton Principia veya Philosophiae naturalis Principia Mathematica ( Doğal Felsefenin Matematiksel İlkeleri )kitabını yayınladı. Şimdiye kadar
yazılmış en büyük bilimsel kitap olarak tanınan bu eserde, Newton hareket, yerçekimi ve mekanik onun teorilerini sundu. Onun teorileri
kuyrukluyıldız eksantrik yörüngeleri, gelgitler ve varyasyonları, Dünya'nın ekseninin presesyon, ve Ay'ın hareketlerini açıklamaktadır.
Jacob Bernoulli'nin
varyasyon hesabı kitabı ölümünden sonra yayınlandı.
Johann Bernoulli sonsuz küçük
kalkülüsün geliştirdi.
Euler fonksiyon
gösterimini tanıttı f ( x ).
Euler e (Euler sabiti olarak da bilinir) sabiti ile formüller yazan ilk kişidir. Faydasını, tutarlılığını ve bir sayının sanal üssünü
almakta nasıl kullanılacağını Euler
formülü ile tanımlamıştır.
Euler 1736 yılında Königsberg'in yedi köprüsü olarak bilinen bir problemi çözdü ve grafik teorisi ve topolojinin
ilk uygulaması olan “Solutio problematis ad geometriam situs
pertinentis” isimli makaleyi çıkardı.
Euler Katı Cisimlerin Hareket Teorisi yayınıyla
analitik mekaniğinin temelini atıyor.
Hazırlayan Burhan KADAH
da
.
1796…1799…1808…1809…1829………………..……………………1894……1907…………1910………1921……………………..…….…1983.…
Gauss modüler aritmetik fikrini kullanarak, sayılar
kuramında "karesel karşılıklılık ilkesi" olarak
bilinen çok önemli teoremi kanıtladı
Gauss, 1799'da bitirdiği doktora tezinde cebirin
temel teoreminin bir kanıtını sundu.
Germain Elastiklik Teori'sinin öncülerinden biri olarak konuyla ilgili yazdığı tez Paris Academy of Sciences'dan
büyük bir ödül kazandırdı. Fermat'ın son teorisi hakkında çalışan matematikçilere kaynak sağladı ve onları yüzlerce
yıllık destek sağladı.
Gauss o gök cisimlerinin
yörüngeleri bulmak için kullandığı en
küçük kareler yöntemi açıkladı.
Galois Paris'te Académie des Sciences
denklemlerin cebirsel çözümü ilk çalışmasını
sundu.
Einstein Genel görelilik kuramını ,ayrıca Genel
kuram ayrıca gravitasyon ile
eylemsizlik ilkesini "gravitasyon alanı" adı
altında birleştirdi.
Ord. Prof. Dr. Kerim Erim :İlk doktoralı Türk matematikçisi
doğdu.
Emmy Noether, Idealtheorie in Ringbereichen (Theory of Ideals in Ring
Domains, 1921) isimli makalesinde değişmeli halkalarda idealler teorisini geniş kullanıma
sahip kuvvetli bir araç haline getirmiştir. Artan zincir koşulunu zarifçe kullanmıştır ve
bu sebeple bu koşulu sağlayan nesnelere Noetherian denir.
Cahit Arf, cebir konusundaki çalışmalarıyla dünyaca ün kazanmıştır. Sentetik geometri problemlerinin cetvel ve pergel yardımıyla çözülebilirliği konusunda yaptığı çalışmalar,
cisimlerin kuadratik formlarının sınıflandırılmasında ortaya çıkan değişmezlere ilişkin Arf değişmezi ve Arf halkaları gibi literatürde adıyla anılan çalışmaların yanı sıra "Hasse-Arf
Teoremi" adı ile anılan teoremi matematik bilimine kazandırmıştır.
Bir çok matematik
çinin çalışmasıyl
a Sonlu basit
grupların sınıflandırıl
ması yapıldı.
Hazırlayan Burhan KADAH
KAYNAKÇA :
1. http://josephmano.tripod.com/id2.html2. http://www.math.wichita.edu/~richardson/timeline.html3. http://www-history.mcs.st-and.ac.uk/Chronology/full.html#500BC4. http://superstringtheory.com/history/history1.html5. http://en.wikipedia.org/wiki/Timeline_of_mathematics6. http://www.bilgiyuvasi6.info/matematik-buluslari-tarih-seridi.html7. http://www.trvikipedi.com/matematik-tarihi-kronolojisi/8. https://prezi.com/5ih5cplxfeqj/matematik-tarih-seridi/9. http://www.estanbul.com/matematik-buluslari-tarih-seridi-356317.html#.VUSY3yHtmko10. http://www.renkliweb.com/kultursanat/matematik-buluslari-tarih-seridi.html11. http://tr.wikipedia.org/wiki/Emmy_Noether12. http://tr.wikipedia.org/wiki/Albert_Einstein13. http://www.delinetciler.org/soru-cevap-bolumu/123802-matematikteki-onemli-olaylari-
buluslari-tarih-sirasina-gore-siralayan-matematik-tarih-cizelgesi.html14. https://abdullahabdurrahman.wordpress.com/2013/08/19/alintidir-matematik-tarih-seridi-
hazirlanmasi/15. http://mebk12.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/06/01/964308/icerikler/ulugbey-
kimdir_273064.html