Upload
others
View
3
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
H
Moduli
Prokurimi publik për operatorët ekonomikëH1 TipareT THelbësore Të
rregullave Të prokuriMiT - be dHe
kosovë 1
H2 auToriTeTeT koNTrakTuese sipas
legJislaCioNiT për prokuriM publik-
be dHe kosovë 15
H3 CilaT koNTraTa
MbuloHeN? 36
H4 arriTJa e pJesëMarrJes
së dreJTë dHe Të barabarTë 59
H5 CilaT proCedura zbaToHeN? 73
H6 MarrJa e MaksiMuMiT
Nga proCesi i TeNderiMiT 92
H7 kuNdërsHTiMi i sHkelJeve
Të rregullave Të prokuriMiT 106
Trajnim në prokurimin publik për vendeT përfiTuese nga ipa
Moduli
H
Prokurimi publik për operatorët ekonomikë
Tiparet thelbësore të rregullave të prokurimit të BE-së dhe Kosovës
pjesa
1
1 H-
Seksioni 1: Hyrje 2
Seksioni 2: Përshkrimi 3
Moduli pJesa
2 H-
SEKSIONI
1
Prokurimi publik për operatorët ekonomikë
MOdulI
H
PJESA
1Tiparet thelbësore të rregullave të prokurimit të BE-së dhe Kosovës
SEKSIONI 1 HYRJE
1.1 ObJEKtIvat
objektivat e këtij kapitulli janë që të shqyrtohen, të shpjegohen dhe të kuptohen:
1. si rregullat e be-së për prokurimin ndikojnë në pozicionin tuaj si tenderues brenda
vendit dhe jashtë tij por brenda be-së
2. si ndikonë legjisalicioni për prokurim publik i kosovës, në pjesëmarrjen e
tenderuesve në proceset e prokurimit publik në kosovë
3. Mënyra si rregullohet prokurimi publik brenda bashkimit europian
4. Cilat rregulla specifike dhe të përgjithshme zbatohen
5. Cilat rregulla përdoren sipas ligjit për prokurim publik të koosvës
6. pse rregullat kombëtare për prokurim varen nga rregullat e be-së
7. si përfshihet në proces gjykata europiane e drejtësisë (gJed)
8. si ka evoluar ligji kombëtar i prokurimit
9. si zbatohen disa ligje të tjera kombëtare për procesin e prokurimit
1.2 ÇëSHtJE të RëNdëSISHmE
Çështjet më të rëndësishme në këtë kapitull janë të kuptohen:
n efektet e burimeve të ndryshme të rregullave
n parimet bazë që zbatohen për prokurimin publik
n si legjislacioni kombëtar duhet të përshtatet me rregullat europiane
n si të zbatohen rregullat kombëtare dhe europiane paralelisht me njëra tjetrën
kjo do të thotë se është jetike të kuptohet plotësisht:
n Nivelet e ndryshme të rregullave, nga vijnë si bashkëveprojnë për të
ofruar një sistem gjithëpërfshirës të rregulloreve.
n roli i gJed-së në interpretimin e rregullave
n roli i të drejtës kombëtare në plotësimin e rregullave
1.3 RëNdëSIa
pajtueshmëria nga ana e autoritetetve kontraktuese me parimet bazë që zbatohen për
prokurimin publik në kontekstin e be-së është një kërkesë që përshkon të gjithë procesin e
prokurimit, nga hartimi i specifikimeve teknike, te zgjedhja e procedurës për përzgjedhjen
e fituesit dhe përzgjedhja e ofertuesve, deri te shpallja e kontratës fituese. rregullat kanë si
qëllim t'i mbrojnë ofertuesit, dhe dështimi i autoritetit kontraktues për të respektuar këto
parime themelore, mund t'ju ofrojë juve mënyra për të sfiduar veprimet e autoritetetve
kontraktuese në be, dhe në vendet e rajonit të ballkanit perendimor.
ky informacion është i rëndësishëm sepse ai mundëson që ofertuesit të kuptojnë rregullat
dhe parimet që duhet të ndiqen nga të gjitha autoritetet kontraktuese në be. këto
përfaqësojnë një sistem bazë mbrojtje me qëllim që çfarëdo lloj forme që merr legjislacioni
kombëtar, këto kushte duhen respektuar. Ju duhet të dini këtë për të kuptuar të drejtat tuaja
kur ju e ndjeni se jeni përjashtuar padrejtësisht nga një procedurë për shpalljen e kontratës
fituese.
3 H-
SEKSIONI
2
Prokurimi publik për operatorët ekonomikë
MOdulI
H
PJESA
1Tiparet thelbësore të rregullave të prokurimit të BE-së dhe Kosovës
SEKSIONI 2 PëRSHKRImI
2.1 HYRJE
Qëllimi Qëllimi i këtij trajnimi është të asistojë ofertuesit në përgatitjen dhe dorëzimin e
ofertave për kontratat e prokurimit që do të shpallen fituese si në kosovë dhe në vende të
tjera anëtare të bashkimit europian. Në këtë Modul, së pari do të shqyrtohet kuadri ligjor i
zbatueshëm brenda bashkimit europian dhe në kosovë me qëllim që të kuptohet se çfarë
rregullash zbatohen.
është e rëndësishme të kuptohen të dyja këto elemente sepse megjithëse rregullat e be-së
kanë si qëllim që t'i ofrojnë ofertuesve nga një shtet anëtar të drejtat për të marrë pjesë në
tender në një shtet tjetër anëtar, ato gjithashtu i japin ofertuesve të drejta në vetë vendet e
tyre. këto shpesh janë të drejta të cilat ata nuk i kishin më parë. duhet theksuar se shumica
e mosmarrëveshjeve mbi prokurimin dalin nga ofertuesit kundër autoritetetve kontraktuese
në vetë shtetet e tyre dhe jo kundër atyre nga vende të tjera. edhe kur rregullat e zbatueshme
hartohen si rregulla kombëtare, ato shpesh do të jenë rezultat i rregullave të be-së të cilat
janë përfshirë në të drejtën kombëtare.
është e rëndësishme të kihet parasysh se direktivat e be-së të përshkruara në këtë Modul
parashtrojnë rregullat e përbashkëta të cilat duhen zbatuar në shtetet anëtare me qëllim që
të ofrohen garancione maksimale për trajtim të barabartë, transparencë dhe jodiskriminim.
këto rregulla të përbashkëta duhet të respektohen në të gjitha shtetet anëtare,dhe çdo
rregull kombëtar që zbatohet për prokurimin duhet të përshtatet me qëllim që ato të jenë
në përputhje me dispozitat e direktivave. edhe nëse si pasojë e kësaj rregullat kombëtare
duken ndryshe ose janë hartuar në një tjetër mënyrë, ato gjithmonë duhet të respektojnë
rregullat e be-së. si rezultat njohja e rregullave të be-së është një mjet shumë i dobishëm për
të kuptuar se cilat janë të drejtat tuaja në çdo shtet anëtar të be-së. Ju mund të jeni njohur
me rregullat e prokurimit që zbatohen në vendin tuaj,por ju mund të mos njihni rregullat që
zbatohen në të gjitha shtetet e tjera anëtare.
siç do të shohim në H3, shtetet anëtare gjithashtu mund t'i plotësojnë rregullat e be-së me
dispozitat e tyre kombëtare të cilat kryesisht merren me çështje të tilla praktike si metodat
e dorëzimit të ofertave, kështu që rregullat e një shteti tjetër anëtar gjithmonë do të jenë
pak më ndryshe. ashtu siç do ta shohim edhe në H4, kjo është arsyeja pse për ju si ofertues
është e rëndësishme të jeni plotësisht të përgatitur për procedurat e tenderimit të vendit në
të cilin ju dorëzoni ofertën. sidoqoftë, të drejtat tuaja bazë dhe mbrojtja thelbësore buron
nga rregullat e be-së. është e rëndësishme që ju t'i kuptoni ato nëse doni të përfitoni nga
mundësitë e ofruara nga procedurat e be-së për tenderim.
rregullat kryesore të prokurimit përfshihen në një sërë direktivash europiane për prokurimin.
sidoqoftë, këto direktiva janë në vetvete të mbështetura në disa parime më thelbësore të cilat
i drejtojnë ato. Në rastet kur këto nuk ishin të qarta në versionet e mëparshme të direktivave,
gjykata evropiane e drejtësisë (një nga institucionet kryesore që do të diskutohet më tej)
e ka bërë të qartë se ato zbatohen edhe nëse direktivat nuk thonë kështu në detaje. këto
parime janë të rëndësishme sepse ato gjithashtu zbatohen aty ku direktivat nuk zbatohen,
për shembull në kontratat me vlerë të ulët. prandaj, është gjithashtu e rëndësishme të njiheni
me këto parime, sepse nëse ato shkelen nga një autoritet kontraktues, ju me shumë gjasa do
të jeni të aftë të bëni diçka për të edhe nëse rregullat kombëtare të prokurimit ose ndoshta
direktivat nuk i përmendin ato.
.
4 H-
Prokurimi publik për operatorët ekonomikë
Moduli
H
PJESA
1
SEKSioNi
2
Tiparet thelbësore të rregullave të prokurimit të BE-së dhe Kosovës
Përshkrimi
2.2 KuadRI lIgJOR I bE-Së PëR PROKuRImIN PublIK
Në rastin e prokurimit publik, është e nevojshme të shqyrtojmë jo vetëm direktivat e
prokurimit në vetvete, por edhe kontekstin në të cilin ato janë miratuar. edhe me miratimin
e direktivave, zbatohen më shumë dispozita të përgjithshme të Traktatit të romës, si
edhe më shumë parime të përgjithshme të ligjit, të cilat do të udhëheqin interpretimin e
direktivave.
2.2.1 traktati i Romës
Traktatet e be-së (‘kushtetuta’ e tyre) nuk përfshijnë ndonjë dispozitë të qartë në lidhje me
prokurimin publik. sidoqoftë, ato krijojnë një sërë parimesh thelbësore të cilat mbështesin
bashkimin europian. këto parime zbatohen në mënyrë të njëjtë edhe në fushën e prokurimit
publik. Nga këto parime themelore, më të rëndësishmit që lidhen me prokurimin publik janë:
n Ndalimi i diskriminimit mbi bazen e kombesisë (neni 12 i Traktatit të be-së);
ky parim do të thotë se një ofertues nga një shtet anëtar duhet të trajtohet në të
njëjtën mënyrë si një ofertues nga shteti anëtar i autoritetit kontraktues. kjo nuk
është njëlloj si parimi i trajtimit të barabartë, i cili nuk mbështetet në konceptin e
kombësisë. ky nen vlen vetëm për shtetasit e komunitetit, individët dhe personat
juridikë që janë rezidentë në ndonjë prej shteteve anëtare të komunitetit. shtetasit
nga vendet jo anëtare përjashtohen nga mbrojtja sepse ata 'nuk janë brenda fushës
së veprimit' të Traktateve.
n lëvizja e lirë e mallrave dhe ndalimi i kufizimeve sasiore mbi importet dhe eksportet
dhe masat që kanë efekt të njëjtë (neni 28 e në vijim i Traktatit të BE-së);
Objektivi i këtij parimi është t'i ndalojë shtetet anëtare, përmes autoriteteve të tyre
kontraktuese, që të blejnë vetëm produkte kombëtare (fushatat “bli produkt vendas”). Ai
zbatohet si për masat me përdorim të qartë që synojnë haptas të diskriminojnë mallrat
e huaja (si p.sh. klauzolat për mallra vendase), ashtu edhe për masat me përdorim të
paqartë që zbatohen njëlloj për mallrat vendase dhe ato të huaja, por që megjithatë
diskriminojnë tërthorazi mallrat e huaja, në kuptimin që e bëjnë hyrjen në treg më të
vështirë për produktet e importuara sesa për ato vendase.
n e drejta dhe liria e themelimit të një biznesi (neni 43 e në vijim i Traktatit të BE-së);
Në të vërtetë kjo do të thotë se një ofertues nga një shtet anëtar do të lejohet të
zhvillojë një biznes në një tjetër shtet anëtar nëpërmjet themelimit të një operatori lokal.
n e drejta për të ofruar shërbime (neni 49 e në vijim i Traktatit të BE-së);
Në të vërtetë kjo do të thotë se një ofertues i cili ndodhet në një shtet anëtar do të ketë të
drejtën të dorëzojë një ofertë në një tjetër shtet anëtar pa pasur nevojën për të krijojë një
operator lokal ose përfaqësues.
2.2.2 Parimet e përgjithshme të ligjit
përveç këtyre parimeve themelore në Traktat, disa parime të përgjithshme të ligjit kanë dale
nga praktika gjyqësore e gjykatës europiane të drejtësisë (gJed). si parime të përgjithshme,
këto do të zbatohen gjithashtu në kontekstin e prokurimit publik dhe në fakt disa prej tyre
janë zbatuar nga gJed-ja në rastet që kishin të bënin me mosmarrëveshje në prokurim
publik. ato janë të rëndësishme sepse do të përdoren shpesh nga gJed-ja për të plotësuar
boshllëqet në legjislacion dhe për të dhënë zgjidhje në parim për situata që shpesh janë
shumë të komplikuara.
5 H-
Prokurimi publik për operatorët ekonomikë
Moduli
H
PJESA
1
SEKSioNi
2
Tiparet thelbësore të rregullave të prokurimit të BE-së dhe Kosovës
Përshkrimi
Më e rëndësishmja nga këto parime të përgjithshme të ligjit në kontekstin aktual janë:
n Trajtimi i barabartë,
ky parim kërkon që situatat identike të trajtohen në të njëjtën mënyrë ose që situatat
e ndryshme të mos trajtohen në të njëjtën mënyrë. Nuk varet nga kombësia (si te
parimi i mosdiskriminimit), por mbështetet në idenë e drejtësisë ndaj individëve.
kështu, trajtimi i ndryshëm i dy ofertuesve nga i njëjti shtet do të ishte trajtim i
pabarabartë, por duke qenë me të njëjtën kombësi, nuk do të kishim diskriminim
(mbi bazën e kombësisë).
n Transparenca,
ky parim vendos mbi autoritetin kontraktues detyrimin e transparencës, i cili
konsiston në garantimin, në përfitim të çdo ofertuesi të mundshëm, të një niveli
publikimi që është i mjaftueshëm për të mundësuar hapjen e tregut të shërbimeve
ndaj konkurrencës dhe shqyrtimin e paanësisë në procedurat e prokurimit.
n Njohja e përbashkët,
Në praktikë, kjo do të thotë që shteti anëtar ku ofrohet shërbimi duhet të pranojë
specifikimet teknike, dëshmitë e kontrolleve, diplomat, certifikatat dhe kualifikimet
e kërkuara në një shtet tjetër anëtar, nëse njihen si ekuivalente me ato që kërkohen
nga shteti anëtar në të cilin ofrohet shërbimi.
n proporcionaliteti.
parimi i proporcionalitetit kërkon që çdo masë e zgjedhur të jetë e nevojshme
dhe e përshtatshme, në frymën e objektivave të kërkuara. Në rastin e autoriteteve
kontraktuese, duhet thënë, për shembull, se kur bëhet përzgjedhja e kandidatëve
apo ofertuesve, autoritetet kontraktuese nuk duhet të imponojnë kushte teknike,
profesionale dhe financiare që janë të tepruara dhe jo në proporcion me objektin e
kontratës.
këto parime të përgjithshme të ligjit janë deklaruar në shumicën e rasteve nga gjykata
europiane e drejtësisë. këto parime janë rregulla të pashkruara që nuk përfshihen në Traktat,
por të frymëzuara nga ato parime të përgjithshme e të përbashkëta të ligjit të pranuara në
sistemet ligjore kombëtare të shteteve anëtare të be-së.
Shënim lidhur me parimet e përgjithshme: është me rëndësi të kujtojmë se këto parime
të përgjithshme zbatohen në mënyrë të pavarur nga direktivat, që do të thotë se, edhe kur
nuk zbatohen direktivat, parimet përsëri mund të zbatohen. kështu për shembull, kontratat
me vlerë nën kufijtë e ulët monetarë të be-së nuk mbulohen nga direktivat, por janë objekt
i parimeve të përgjithshme.
Sipas lPP-së të Kosovës Nr. 04/l-042, parimet e prokurimit publik janë:
n ekonomiciteti dhe efikasiteti ( Neni 6 i lpp-së )
Të gjitha autoritetet kontraktuese, janë të obliguara që të sigurojnë që fondet
publike dhe burimet publike të përdoren në mënyrën më ekonomike, njëkohësisht
duke marrë në konsideratë qëllimin dhe lëndën e prokurimit. Fondet publike dhe
burimet publike që janë ofruar ose që janë vënë në dispozicion sipas një kontrate
publike mund të përdoren vetëm nga kontrata e tillë dhe vetëm për qëllimet e të
njëjtës.
n barazia në Trajtim/Jo-diskriminimi ( Neni 7 i lpp-së )
autoriteti kontraktues do ti trajtoj operatorët ekonomik në mënyrë të barabartë dhe
6 H-
Prokurimi publik për operatorët ekonomikë
Moduli
H
PJESA
1
SEKSioNi
2
Tiparet thelbësore të rregullave të prokurimit të BE-së dhe Kosovës
Përshkrimi
jo-diskriminuese dhe do të veprojë në mënyrë transparente. autoriteti kontraktues
nuk do të ekzekutojë asnjë aspekt të aktivitetit të prokurimit në një mënyrë që
redukton apo eliminon konkurrencën në mes të operatorëve ekonomik ose që
diskriminon në dëm ose në të mirë të një ose më shumë operatorëve ekonomik.
autoritetit kontraktues i ndalohet që të përcaktojë nevojat e veta që duhet të
përmbushen, specifikojë lëndën që do të prokurohet, ndajë ose përmbledh sasitë ose
artikujt e tjerë që duhet të prokurohen, duke zgjedhur një procedurë të prokurimit,
ose duke vendosur një kërkesë ose kriter të përzgjedhjes ose specifikacion teknik që
në ndonjë mënyrë ka për qëllim të favorizojë ose diskriminojë kundër njërit ose më
shumë operatorëve ekonomik.
n Transparenca ( Nenet 39 – 43 të lpp-së )
këto nene të lpp-së kërkojnë publikimin e njoftimit paraprak për të gjitha vlerat mbi
500.000 €, publikimin e njoftimit për kontrate për vlerat e mesme dhe të mëdha,si
dhe publikin e njoftimit për dhënje të kontratës për vlerat e mesme, të mëdha duke
përfshire edhe kuotimin e çmimeve si dhe procedurat e negocuara pa publikim të
njoftimit për kontratë. Të gjitha këto publikime bëhen përmes formullarëve standard
të zyrtarizuar nga krpp-ja,kurse publikimi i tyre bëhet në web-faqen zyrtare për
prokurim publik në kosovë: http://krpp.rks-gov.net
2.2.3 direktivat e KE-së
parimet e përgjithshme të ligjit janë të vështira për t'u zbatuar në situata specifike dhe
kanë tendencën të jenë negative në përmbajtje, d.m.th. ato priren të ndalojnë sjelljen
e papajtueshme, por, në të njëjtën kohë, nuk japin udhëzime pozitive për zbatimin e
tyre në situatat konkrete ku ato janë të vlefshme. për këtë arsye, ishte e nevojshme të
futej në praktikë konformiteti procedural për të arritur aksesin jodiskriminues në tregjet
e prokurimit publik. si pasojë komuniteti miratoi një sërë direktivash për prokurimin, të
cilat parashtrojnë sesi këto parime të përgjithshme zbatohen në kontekstin specifik të
prokurimit publik.
2.2.3.1 direktivat kryesore
ka pasur një sërë direktivash. përpara vitit 2004, në sektorin publik, ka pasur tre direktiva
kryesore që mbulonin punët, mallrat dhe shërbimet, të cilat janë ndryshuar disa herë. këto
direktiva nuk përfshinin kontratat e dhëna nga entet që operonin në sektorët e shërbimit të
ujit, energjisë, transportit ose telekomunikacioneve, të cilat nga viti 1990 janë mbuluar nga
një seri tjetër direktivash specifike për sektorin e shërbimeve.
sidoqoftë, që nga viti 2004 ka pasur një direktivë të veçantë që aplikohet në sektorin publik
dhe një tjetër që aplikohet në sektorin e shërbimeve:
n direktiva për sektorin publik është direktiva 2004/18/KE.
n direktiva për sektorin e shërbimeve është direktiva 2004/17/KE.
këto direktiva mbulojnë vetëm rregullat procedurale. ka dy direktiva të tjera që
zbatohen për ankesat dhe shqyrtimin (d.m.th. për zbatimin e direktivave). këto
njihen si direktivat për mjetet/procedurat e ankimit (direktiva 2007/66/KE). n për më tepër, tashmë ka një direktivë të re, e cila aplikon një regjim më elastik dhe
konfidencial në prokurimin e mallrave ushtarake dhe punëve e shërbimeve që lidhen me to:
kjo është direktiva 2009/81.
duhet shtuar se këto direktiva procedurale dhe për mjetet/procedurat e ankimit mbështeten
nga legjislacion i mëtejshëm i cili përballet me aspekte të ndryshme të procesit të prokurimit.
7 H-
Prokurimi publik për operatorët ekonomikë
Moduli
H
PJESA
1
SEKSioNi
2
Tiparet thelbësore të rregullave të prokurimit të BE-së dhe Kosovës
Përshkrimi
këtu hyjnë në veçanti:
n direktiva e Komisionit 2001/78/KE për përdorimin e formularëve standardë në
publikimin e njoftimeve të kontratave publike
n rregullorja e Komisionit 1564/2005 e cila vendos formularët standardë për
publikimin e njoftimeve në kuadrin e procedurave të prokurimit publik në bazë të
direktivave 2004/17/ke dhe 2004/18/ke
2.2.3.2 Objekti i direktivave procedurale
direktivat synojnë të koordinojnë procedurat kombëtare për shpalljen e kontratave fituese,
duke prezantuar një grup minimal rregullash të përbashkëta procedurale që pasqyrojnë
parimet bazë të Traktatit sesa të arrijnë harmonizimin e gjithë rregullave kombëtare për
prokurimin publik. direktivat nuk kërkojnë të imponojnë një regjim të ri rregullator të
përbashkët për shtetet anëtare të be-së në fushën e prokurimit dhe shtetet anëtare mund të
vazhdojnë të zbatojnë procedurat e tyre kombëtare të përshtatura me direktivat.
si rezultat, shtetet anëtare janë të lira të rregullojnë një numër çështjesh, kryesisht ato
me natyrë praktike. Në këtë mënyrë shtetet anëtare mund parashikojnë, për shembull,
përdorimin e dokumenteve standarde të tenderit dhe dokumenteve të kontratës; ata mund
të kërkojnë zbatimin e procedurave specifike për hapjen e ofertave ose të procedurave për
dorëzimin e ofertave; ata mund të kërkojnë dorëzimin e sigurimit të duhur të ofertës ose të
kontratës dhe mund të vendosin detyrime specifike kontraktuale për kontratat publike që
vijnë si rezultat i prokurimit publik.
Shënim nga praktika e mirë:për operatorët ekonomikë që kërkojnë të paraqesin oferta për
kontrata në shtete të tjera anëtare, është me rëndësi të mbajnë parasysh jo vetëm dispozitat
e vetë direktivave, por edhe rregullat e praktikat kombëtare të zbatueshme që mbeten
të paprekura nga direktivat (jo për arsye të pajtueshmërisë). këto rregulla dhe praktika
kombëtare shpesh përmbajnë kërkesa praktike që nuk përmenden në direktiva.
sistemi i prokurimit publik në kosovës është i bazuar në ligjin për prokurim publik Nr. 04/l-
042 (lpp), që është aprovuar nga kuvendi i republikës së kosovës më 29 gusht 2011, cili ka
hyrë në fuqi me 5 tetor 2011, si dhe dhe legjislacionin sekondar i cili është pregadituar dhe
zyrtarizuar komplet nga krpp-ja. lpp Nr. 04/l-042, është i bazuar në direktivat e be-së, si dhe
është në pajtueshmëri me standardet, s dhe praktikat më të mira ndërkombëtare duke ju
përshtatur rrethanave të kosovës.
lpp, rregullon edhe disa çështje te tjera te cilat nuk janë te rregulluara me direktiva si:
n procedurën e hapjes se ofertave
n procedurën e dorëzimit te ofertave
n dorëzimin e sigurimit te ofertës
n dorëzimin e sigurimit te përmbushjes se kontratës
n Menaxhimin e kontrates.
ligjin për prokurim publik Nr. 04/l-042, si dhe komplet legjislacioni sekondar për prokurim
publik në kosovë janë të publikuara në të tri gjuhët që përdoren në kosovë në web-faqen
zyrtare për prokurim publik në kosovë: http://krpp.rks-gov.net..
8 H-
Prokurimi publik për operatorët ekonomikë
Moduli
H
PJESA
1
SEKSioNi
2
Tiparet thelbësore të rregullave të prokurimit të BE-së dhe Kosovës
Përshkrimi
Në thelb, rregullat e përbashkëta të direktivave konsistojnë në zbatimin e parimeve bazë të
përmendura më lart, sidomos për mosdiskriminimin, trajtimin e barabartë dhe transparencën
në:
n publikimin e kontratave të propozuara të prokurimit;
n Hartimin e specifikimeve teknike
n zgjedhjen e procedurave të prokurimit;
n kualifikimin dhe përzgjedhjen e ofertave;
n shpalljen e kontratave fituese.
Megjithatë, direktivat zbatohen vetëm për kontratat e propozuara të prokurimit që kanë një
vlerë financiare mbi një kufi monetar të përcaktuar. Më shumë sesa të kërkonte rregullimin
me saktësi të të gjitha kontratave të prokurimit publik brenda be-së, organi ligjvënës i
komunitetit zgjodhi të rregullojë në direktiva vetëm ato kontrata me efekt të qartë ndikues
në tregtinë ndërmjet shteteve anëtare. ato që përfshihen në këtë përkufizim të gjerë janë
(i) kontratat me vlerë të mjaftueshme të lartë për të tërhequr ofertues nga shtete
të tjera anëtare (d.m.th. ku përfitimet e mundshme nga fitimi i kontratës janë
më të mëdha se shpenzimet ekstra për furnizimin e mallrave, të punëve ose të
shërbimeve nga një distancë e largët); dhe/ose
(ii) ato kontrata qëllimet e të cilave janë të përshtatshme për tregtinë ndërkufitare.
kjo nuk do të thotë se këto kontrata nuk janë objekt i konkurrencës. ato jane, siq
tregohet me heret, i parimeve themelore te traktatit dhe parimeve te pergjithshme te
ligjit.
sipas lpp-së për prokurim publik në kosovë Nr. 04/l-042, çdo kontratë publike e cila ka
vlerën e parashikuar mbi 100 € i nënshtrohet kërkesave ligjore të lpp-së, duke zbatuar njërën
nga procedurat përkatëse të prokurimit.
autoritetet kontraktuese që realizojnë procedurat e prokurimit janë të obliguar të ndërmarrin
masa të arsyeshme dhe të nevojshme për të siguruar se aktiviteti i prokurimit është zhvilluar
në përputhje me parimet e prokurimit si: ekonomiciteti dhe efikasiteti, barazia në trajtim/
jo-diskriminimi, transparenca, dhe konkurrenca e mirëfilltë.
2.2.3.3 'Fuqia ligjore' e direktivave
shteteve anëtare u kërkohet të marrin të gjitha masat e duhura për të garantuar përmbushjen
e detyrimeve që rrjedhin nga Traktati apo që rezultojnë prej masave të marra nga institucionet
e komunitetit. direktivat për prokurim nuk zbatohen automatikisht: me qëllim që të japin
efektin e tyre brenda shteteve anëtare, ato duhet të implementohen ose të "transpozohen"
në ligjin kombëtar. për këtë arsye, shteteve anëtare u kërkohet të marrin masat e nevojshme
për t'u dhënë fuqinë e plotë dispozitave të direktivave në ligjin kombëtar dhe të sigurohen
që asnjë dispozitë tjetër kombëtare nuk dëmton zbatueshmërinë e tyre. kjo normalisht
merr trajtën e transpozimit të direktivave në ligjin kombëtar dhe të shfuqizimit të të gjitha
dispozitave ligjore që bien në kundërshtim me to.
direktivat direktivat janë detyruese vetëm në aspektin e rezultatit që duhet të arrihet, por
lënë nëdorë të autoriteteve kombëtare zgjedhjen e formës dhe të metodave. kështu, nuk
është e nevojshme që shtetet anëtare të be-së të prodhojnë një kopje të saktë të direktivave
në legjislacionin e tyre kombëtar, edhe pse disa shtete anëtare kanë bërë pikërisht këtë, duke
iu referuar vetë direktivave.
Megjithatë, moszbatimi i saktë ose në kohë i direktivave nuk do të thotë se direktivat nuk
kanë fuqi ligjore. shtetet anëtare nuk kanë të drejtë të privojnë objektet e këtyre direktivave
9 H-
Prokurimi publik për operatorët ekonomikë
Moduli
H
PJESA
1
SEKSioNi
2
Tiparet thelbësore të rregullave të prokurimit të BE-së dhe Kosovës
Përshkrimi
(p.sh. ofertuesit) nga të drejtat që ata gëzojnë sipas këtyre direktivave. sipas doktrinës së
gJed-së për 'fuqinë direkte ligjore', të drejtat që jepen nga direktivat mund të imponohen
nga individët në gjykatat e tyre kombëtare ku përmbushen kushtet e duhura. kjo ndodh kur
shteti anëtar nuk arrin ta implementojë/transpozojë direktivën në ligjin kombëtar brenda
datës së caktuar (çdo direktivë ka një datë brenda së cilës ajo duhet transpozuar) ose kur e
ka transpozuar direktivën në kohë, por nuk e ka bërë atë saktë.
kushtet e nevojshme për t'i dhënë fuqi direkte ligjore një direktive të caktuar janë:
n detyrimi i imponuar ndaj shteteve anëtare të jetë i qartë dhe i saktë,
n i pakushtëzuar dhe
n Në rastin e zbatimit të masave, shteteve anëtare ose institucioneve të komunitetit
nuk u vihet ndonjë kufi për lirinë e veprimit.
Shënim mbi fuqinë e drejtpërdrejtë ligjore: është me rëndësi të kujtojmë se ofertuesit
kanë mundësi të mbështeten në dispozitat e direktivave për prokurimin edhe kur ato nuk
janë transpozuar në ligjin kombëtar, me kushtin që të jenë përmbushur kushtet e fuqisë
direkte ligjore.
2.3 KuadRI lEgJISlatIv KOmbëtaR PëR PROKuRImIN PublIK
2.3.1 ligji për prokurim publik nr. 04/l-042
ligji për prokurim publik Nr. 04/l-042, është miratuar nga kuvendi i republikës së kosovës
me 29.08. 2011, kurse është shpallur me dekretin Nr. dl-032-2011 të datës 31.08.2011 nga
presidentja e republikës së kosovës. Në bazë të Nenit 135 të këtij ligji, parashihet që ky
ligj të hyn në fuqi 15 ditë pas publikimit në gazetën zyrtare të republikës së kosovës, që
do të thotë se nga data 5 tetor 2011, ky ligj ka hyrë në fuqi.
ligji për prokurim publik Nr. 04/l-042, përbehët prej 135 neneve, i ndarë në dymbëdhjetë
pjesë. Qëllimi i këtij ligji është të siguroj mënyrën më efikase, më transparente dhe më të
drejtë të shfrytëzimit të fondeve publike, burimeve publike si dhe të gjitha fondeve dhe
burimeve të tjera të autoriteteve kontraktuese në kosovë duke përcaktuar kushtet dhe
rregullat që do të zbatohen, procedurat që do të ndiqen, të drejtat që do të respektohen
dhe detyrimet që do të përmbushen nga personat,operatorët ekonomik, ndërmarrjet,
autoritetet kontraktuese, koncesionerët e punëve dhe organet publike që zhvillojnë,
përfshihen, marrin pjesë ose interesohen, në aktivitetet e prokurimit ose që përfshihen ose
kanë të bëjnë me fondet dhe/ose burimet e tilla. ky ligj gjithashtu ka për qëllim të siguroj
integritetin dhe përgjegjësinë e zyrtarëve publik, nëpunësve civil dhe personave të tjerë
që kryejnë ose janë të përfshirë në një aktivitet të prokurimit duke kërkuar që, vendimet
e individëve të tillë dhe baza ligjore e faktike për vendimet e tilla, të mos ndikohen nga
interesat personale, të karakterizohet me jo-diskriminim dhe me një shkallë të lart të
transparencës dhe, të jenë në përputhje me kërkesat procedurale dhe qenësore të këtij
ligji.ky ligj ka për qëllim të nxisë krijimin e një kulture institucionale të profesionalizuar të
pandikuar nga interesat materiale, të paanshme, etike, në mesin e personave zyrtarë që
kryejnë ose janë të përfshirë në një aktivitet të prokurimit, duke kërkuar nga personat e
tillë që të sillen duke ndjekur parimin e shfrytëzimit sa më fikas, me kosto ekonomike,
transparent dhe të drejtë të fondeve dhe burimeve publike dërkaq duke iu përmbajtur
rreptësisht procedurave dhe kushteve qenësore të këtij ligji.
10 H-
Prokurimi publik për operatorët ekonomikë
Moduli
H
PJESA
1
SEKSioNi
2
Tiparet thelbësore të rregullave të prokurimit të BE-së dhe Kosovës
Përshkrimi
2.3.2 legjislacionin dytësor për prokurimin publik në Kosovë
komplet legjislacioni dytësor për prokurim publik përbëhet prej shtatë pjesëve:
pjesa a: rregulloret e prokurimit publikpjesa b: rregullat mbi procedurat e prokurimitpjesa C: Menaxhimi i kontratavepjesa d: kodi etik i prokurimit dhe deklaratat nën betimpjesa e: rregullat për shitjen e asetevepjesa F: Formular për parashtrim ankese në osHppjesa g: për Misionet diplomatike konsullore të republikës së kosovës
komplet legjislacioni dytësor për prokurim publik në kosovë është pregaditur dhe zyrtarizuar nga krpp-ja dhe ka hyrë në fuqi nga fillimi i vitit 2012. ky legjislacion dytësor është publikuar në web-faqen për prokurim publik të kosovës: http://krpp.rks-gov.net
2.3.3 legjislacion tjetër që ka lidhje me legjislacionin për prokurimin publik në Kosovë:
ligjit për partneritet publiko-privat;
ligjit për Menaxhimin e Financave publike dhe përgjegjësitë;
ligjit për Ndarjet buxhetore;
ligjin për Qasjen në dokumentet zyrtare.
2.4 INStItucIONEt E PëRFSHIRa
gjithashtu është e rëndësishme të krijohet një ide për institucionet që janë përfshirë në
prokurim. për qëllime praktike, kuadrin institucional vepron në dy nivele: në nivelin europian
dhe në nivelin kombëtar.
autoritetet kontraktuese, të cilat mund të konsiderohen si "institucione", u nënshtrohen ligjërisht
dispozitave të direktivave dhe dispozitave kombëtare që i transpozojnë ato. ato përgjigjen
përpara komisionit europian si pjesë e shteteve anëtare të be-së, si dhe përpara operatorëve
ekonomikë individualë, të cilët mund të mbështeten në direktivën për mjetet/procedurat e
ankimit për të kundërshtuar në organet kombëtare shkeljet e tyre.
2.4.1 Kuadri institucional europian
Në nivelin europian në prokurim janë të përfshira një sërë organizatash të ndryshme. këto
janë:
2.4.1.1 Organi ligjvënës i Komunitetit
Megjithëse Traktati përdor një terminologji ndryshe, organi ligjvënës i komunitetit në të
vërtetë është këshilli i komuniteteve europiane qoftë më vete ose në bashkëpunim me
parlamentin europian. Të gjitha direktivat më të fundit për prokurimin janë miratuar nga
bashkëveprimi i këtyre dy institucioneve, duke përdorur procedurën e "bashkëvendosjes".
Megjithatë është me rëndësi të theksohet se këshilli nuk ka të drejtën e nismës. ai vetëm
mund t'i nxjerrë ligjet që janë propozuar nga komisioni. puna për legjislacionin e ri fillon
me komisionin dhe është ky i fundit i cili lëshon draftet e reja, të cilët do t'i nënshtrohen
diskutimit të hapur publik.
11 H-
Prokurimi publik për operatorët ekonomikë
Moduli
H
PJESA
1
SEKSioNi
2
Tiparet thelbësore të rregullave të prokurimit të BE-së dhe Kosovës
Përshkrimi
2.4.1.2 Roli i shteteve anëtare
për qëllimet e be-së, shtetet anëtare janë të detyruara të marrin të gjitha masat e nevojshme
për të siguruar përmbushjen e detyrimeve që dalin nga Traktatet ose që rezultojnë nga
veprimet e ndërmarra nga institucionet e komunitetit atyre u kërkohet gjithashtu që të
ndihmojnë në përmbushjen e detyrave të komunitetit dhe duhet të abstenojnë nga çdo
masë që mund të vinte në rrezik arritjen e objektivave të Traktatit.
për sa i përket direktivave, shteteve anëtare, si rrjedhojë, u kërkohet të marrin masat e nevojshme
për t'i dhënë fuqi të plotë ligjore dispozitave të tyre në ligjin kombëtar dhe për të siguruar se
asnjë dispozitë tjetër kombëtare të mos dëmtojë zbatueshmërinë e tyre. kjo normalisht merr
trajtën e transpozimit të direktivave në ligjin kombëtar dhe të shfuqizimit të gjitha dispozitave
ligjore që bien në kundërshtim me to.
ligji për prokurim publik i kosovës Nr. 04/l-042 në përgjithësi është i përshtatur me direktivat
e be-së, dhe në të janë inkorporuar kërkesat dhe parimet kryesore që dalin nga direktivat
e be-së: transparenca, trajtimi i barabart dhe mos diskriminimi, kriteret për dhënien e
kontratës, publikimi i njoftimit për kontratë dhe njoftimit për dhënje të kontratës, përdorimi
i formullarëve standard të ofertimit etj.
2.4.1.3 Roli i Komisionit Europian
përveç rolit të tij si propozues i legjislacionit, komisionit i jepet gjithashtu nga Traktati roli i
mbikëqyrësit të tij. atij i është caktuar detyra e qartë e garantimit të zbatimit të dispozitave
të Traktatit dhe e masave të marra nga institucionet në zbatim të tij.
Ndaj, përveç rolit të tij si politikëbërës parësor në fushën e prokurimit, komisioni është
gjithashtu përgjegjës për aplikimin dhe zbatimin e përgjithshëm të direktivave. Në rastin e
prokurimit, drejtoria e përgjithshme përgjegjëse është dg-Markt.
Masat e implementimit që janë marrë nga dg-Markt përfshijnë miratimin e legjislacionin
dytësor për të siguruar, për shembull, përdorimin e formularëve standardë, Fjalorin e
përbashkët të prokurimit (Fpp), udhëzimet dhe komunikatat interpretuese, si dhe udhëzimet
e përgjithshme.
2.4.1.4 Roli i gjykatës Europiane të drejtësisë
ka dy gjykata në nivel komunitar, secila me juridiksionin e saj: gjykata e shkallës së parë
(gJsHp) dhe gjykata europiane e drejtësisë ("gJed"). Në shumicën e rasteve të lidhura me
prokurimin, më me interes është gJed-ja.
gJed-ja garanton respektimin e ligjit në interpretimin dhe aplikimin e Traktatit dhe
të rregullave për zbatimin e tij. për këtë qëllim, gJed-së i janë dhënë në mënyrë të
qartë një sërë kompetencash. këto kompetenca kryesisht kanë për qëllimin t'i bëjnë
të mundur gJed-së gjykimin e veprimeve dhe të mosveprimeve të institucioneve
dhe shteteve anëtare sipas së drejtës komunitare dhe të garantojnë uniformitetin
në interpretimin e së drejtës komunitare për zbatimin e kësaj të drejte nga
gjykatat kombëtare.
12 H-
Prokurimi publik për operatorët ekonomikë
Moduli
H
PJESA
1
SEKSioNi
2
Tiparet thelbësore të rregullave të prokurimit të BE-së dhe Kosovës
Përshkrimi
2.4.2 KuadRI INStItucIONal PER PROKuRIm PublIK NE KOSOvE
bazuar në ligjin për prokurimin publik Nr. 04/l-042,në kosovë janë themeluar këto institucione
kryesore të prokurimit publik:
2.4.2.1 Komisioni Rregullativ i Prokurimit Publik - KRPP
komisioni rregullativ i prokurimit publik (krpp) eshte agjenci e pavarur rregullatore ne fushen e prokurimit publik ne kosove, qe do te thote se asnje zyrtar publik nuk mund te ushtroje ose te perpiqet te ushtroje ndikim ne krpp, ne lidhje me ndonje veprim ose vendim te caktuar operacional apo rregullativ te krpp-se.krpp eshte autoritet publik dhe organizate buxhetore. krpp eshte subjekt i te gjitha dispozitave te zbatueshme te ligjeve dhe rregulloreve te kosoves ne te njejten mase sikurse autoritet e tjera publike ose organizatat buxhetore.
Funksionet themelore të KRPP-së
krpp është përgjegjëse për zhvillimin, funksionimin dhe mbikëqyrjen e përgjithshme të sistemit të prokurimit publik në kosovë, dhe i ushtron funksionet që i jepen nga ky ligj.
përveç çështjeve të parapara më lartë, krpp ka përgjegjësinë dhe autorizimin që:
n të kryej hetimet e aktiviteteve të prokurimit dhe menaxhimit të kontratave për qëllim të monitorimit të zbatimit të këtij ligji;
n të lëshoj një urdhëresë që kërkon nga zyrtarët e zbatimit të ligjit të asistojnë krpp-në që të sigurojnë përputhshmërinë me një urdhëresë tjetër të krpp-së;
n t'u ofroj opinione autoriteteve kontraktuese në lidhje me vendimet e tyre, veprat apo anashkalimet gjatë aktiviteteve të prokurimit dhe menaxhimit të kontratave;
n te ekzaminoje raportet nga autoritetet kontraktuese ne lidhje me zbatimin e revokimit te kërkesës me pak se 2 oferta te përgjegjshme dhe shfrytëzimit te procedurës se negociuar pa publikim te njoftimit për kontrate;
n te vendose rregulla te hollësishme për te siguruar zbatimin adekuat te lpp-se nga autoritetet kontraktuese si dhe rregulla për përdorimin dhe ekzekutimin e procedurave te përcaktuara me lpp;
n të përgatisë dhe shpërndajë doracakë të prokurimit, udhëzues, formularë dhe modele standarde për dokumentet e tenderit dhe të kontratave sipas këtij ligji në dobi të autoriteteve kontraktuese dhe operatorëve ekonomik;
n të përforcojë vetëdijen ne mesin e autoriteteve kontraktuese dhe operatorëve ekonomik për legjislacionin e prokurimit publik si dhe objektivat, procedurat dhe metodat e tij;
n t’u japë ndihmë teknike dhe këshilla autoriteteve kontraktuese dhe operatorëve ekonomik për zbatimin dhe interpretimin e dispozitave të këtij ligji si dhe për të çdo dokument që nxirret nga krpp;
n të nxjerrë dhe publikojë interpretime me shkrim te vendimeve administrative për të dyjat, autoritetet kontraktuese dhe operatorët ekonomik për zbatimin dhe interpretimin e dispozitave të këtij ligji dhe çdo dokumenti të nxjerrë nga krpp-ja;
n të grumbullojë, analizojë dhe publikojë informacionet për procedurat e prokurimit publik dhe kontratat publike të dhëna;
n për çdo vit kalendarik të përgatisë dhe dorëzojë në Qeveri dhe kuvend një raport vjetor që analizon aktivitetet e prokurimit publik në kosovë për atë vit kalendarik;
n të krijojë dhe mirëmbajë një uebfaqe informative në internet që i ofron publikut qasje të pa kufizuar në (i) këtë ligj dhe gjithë legjislacionin sekondar të nxjerrë sipas këtij ligji, (ii) interpretimet dhe dokumentet e përcaktuara në këtë nen dhe (iii) të gjitha informacionet që përmbahen në regjistrin e prokurimit publik;
13 H-
Prokurimi publik për operatorët ekonomikë
Moduli
H
PJESA
1
SEKSioNi
2
Tiparet thelbësore të rregullave të prokurimit të BE-së dhe Kosovës
Përshkrimi
n të zhvillojë një uebfaqe dhe një sistem elektronik informativ në mbarë kosovën për të përmirësuar publikimin e njoftimeve të kërkuara nga ky ligj;
n të mbështesë ikap dhe autoritetet tjera publike të trajnimit dhe arsimimit për të siguruar arritjen dhe mbajtjen e një niveli të lartë kompetence në radhët e zyrtarëve të prokurimit dhe profesionistëve të tjerë të prokurimit për zbatimin e praktikave të shëndosha të prokurimit dhe për respektimin e këtij ligji;
n të mbështesë zhvillimin e prokurimit elektronik, ankandit elektronik dhe komunikimit brenda fushës së prokurimit publik;
n të ndër veprojë dhe të bashkëpunojë me organizata të tjera brenda dhe jashtë vendit për çështjet që lidhen me prokurimin publik.
n të zhvilloj dhe implementoj rregullat e detajuara në lidhje me shitjen e aseteve të autoriteteve kontraktuese.
2.4.2.2 Organi Shqyrtues i Prokurimit - OSHP
organi shqyrtues i prokurimit - është organ i pavarur shqyrtues dhe ushtron autoritetin, kompetencat, funksionet dhe përgjegjësitë e përcaktuara në këtë ligj.
osHp do të jetë organ i pavarur për shqyrtim administrativ. osHp-ja përbëhet nga pesë (5) anëtarë të bordit. për mbështetje administrative osHp-së i ndihmon sekretariati i cili udhëhiqet nga kryesuesi i sekretariatit. asnjë person ose zyrtar publik nuk mund të ushtrojë ose të përpiqet të ushtrojë ndikim politik ose ndikim të paligjshëm në osHp apo ndonjë punonjësi të tij për ndonjë vendim. Ndikimi nuk do të konsiderohet politik apo i paligjshëm nëse shfaqet në mënyre te hapur, në pajtim me rregullat e ligjit dhe procedurave, dhe në besim të plote se haptas avancon ankesën ose mbrojtjen. osHp është autoritet publik dhe organizatë buxhetore. osHp është subjekt i të gjitha dispozitave të zbatueshme, ligjeve dhe rregulloreve të kosovës, në masë të njëjtë sikurse autoritetet e tjera publike dhe organizatat buxhetore.
Funksionet dhe Kompetencat e OSHP-së:
osHp ka kompetenca, autoritet, pushtet dhe përgjegjësi:
n të shqyrtojnë ankesat nga palët e interesuara lidhur me shkeljet e mundshme të lpp-së;
n të hetojnë dhe të përcaktojnë faktet që kanë shkaktuar ankesat e tilla;
n t’i japin urdhër çdo personi, ndërmarrje ose autoriteti publik duke kërkuar nga një person, ndërmarrje ose autoritet i tillë që të dorëzojë, bartë, paraqesë dhe mundesojë qasje në të dhëna, informacione dhe dokumente që osHp- ja i konsideron të arsyeshme.
n të nxjerrin një urdhër ndaj çdo personi për tu paraqitur në procedurën për shqyrtimin e prokurimit dhe të japë dëshmi lidhur me çdo çështje që paneli shqyrtues, në ushtrimin e arsyeshëm të diskrecionit të tij, i konsideron relevante lidhur me lëndën e kësaj procedure;
n nëse kontrata përkatëse nuk është nënshkruar ende ligjërisht nga të dy palët, dhe deri më tani të lejuar nga ky ligj, të japin urdhër me të cilën mënjanohet ose pezullohet dhënia e kontratës publike ose rezultati i një konkursi të projektimit;
n t’i japin urdhër autoritetit kontraktues, deri më tani të lejuar nga ky ligj, duke e detyruar autoritetin e tillë që të suspendojë ose përfundoj zbatimin e aktivitetit të prokurimit ose zbatimin e vendimit të autoritetit të tillë lidhur me ose gjatë aktivitetit në fjalë;
n t’i japin urdhër autoritetit kontraktues, deri më tani të lejuar nga ky ligj, duke e detyruar autoritetin e tillë që të anuloj ose revokoj vendimin e autoritetit të tillë lidhur me - ose të marrë gjatë aktivitetit të prokurimit, përfshirë kushtet e paligjshme dhe specifikat në dosjen e tenderit;
14 H-
Prokurimi publik për operatorët ekonomikë
Moduli
H
PJESA
1
SEKSioNi
2
Tiparet thelbësore të rregullave të prokurimit të BE-së dhe Kosovës
Përshkrimi
n t’i japin urdhër autoritetit kontraktues duke e detyruar autoritetin e tillë që të ia paguaj kompensimin parashtruesit të ankesës;
n t’i japin urdhër autoritetit kontraktues duke e detyruar autoritetin e tillë që të korrigjojë shkeljen e pretenduar dhe/ose të parandalojë dëmtimin e mëtejmë të parashtruesit të ankesës dhe/ose të ndonjë pale tjetër të interesuar;
n t’i japin urdhër autoritetit kontraktues që të mënjanojë specifikimet diskriminuese teknike, ekonomike, financiare ose të përzgjedhjes, kërkesat ose kriteret e përfshira në njoftim, ftesë, dosjen e tenderit ose dokumentet e tjera të kontratës lidhur me aktivitetin e prokurimit dhe
n të lëshojnë një urdhër me të cilin detyrohen zyrtarët për zbatimin e ligjit që të ndihmojnë osHp-në në ekzekutimin e një urdhri të osHp-së;
n te lëshoj një urdhër i cili e shndërron një kontrate te konkluduar dhe te nënshkruar infektive, nëse kontrata është konkluduar pa publikim te njoftimit, ose nëse nënshkrimi i kontratës është kryer para skadimit te afatit kohor te përcaktuar;
n te imponoj gjoba, nëse autoriteti kontraktues, përkundër vendimit te osHp-se për shpallje te kontratës infektive, vazhdon te vëzhgoje apo te e impelmentoje kontratën e cila është teme e atij vendimi.
Te gjitha vendimet e nxjerra nga osHp mund te shqyrtohen nga gjykata supreme.
2.4.2.3 agjencia Qendrore e Prokurimit aQP
agjencia Qendrore e prokurimit themelohet në Ministrinë për Financa
aktivitetet e Prokurimit të aQP
për shkaqe të ekspertizës profesionale, efektivitetit të kostos, efiçencës ose çështjeve të tjera legjitime, Ministri për Financa ka autoritet për ta përcaktuar aQp-në si autoritetin kontraktues përgjegjës për kryerjen e atij aktiviteti prokurimi. Në një rast të tillë (i) Ministri i Financave njofton autoritetin përkatës kontraktues ose autoritetet, të cilat nuk janë më të autorizuara të kryejnë prokurimin në fjalë, dhe (ii) aQp, për të gjitha qëllimet e ligjit aktual, do të konsiderohet “autoriteti kontraktues” për aktivitetin në fjalë të prokurimit. Ministri i Financave siguron marrëveshjen nga bordi mbikëqyrës përkatës nëse autoriteti kontraktues është ndërmarrje në pronësi publike.
Qeveria, sipas propozimit te Ministrisë për Financa vendos një liste te mallrave ose artikujve te përdorimit te përbashkët, prokurimi i te cilëve i është caktuar aQp-se. kjo liste miratohet ne formën e një udhëzimi administrativ. kjo liste dhe çdo ndryshim i saj duhet te publikohen ne media dhe te shpallen ne faqen e internetit te krpp-se.
Një autoritet kontraktues porosit aQp-në për mallrat, punët ose shërbimet e prokuruara nga aQp në bazë të këtij ligji dhe nuk kryen aktivitet prokurimi për to.
Një autoritet kontraktues mund të caktojë aQp-në për kryerjen e një aktiviteti prokurimi në emër të tij. autoriteti kontraktues gjithashtu mund të kërkojë nga aQp të ndihmojë atë për kryerjen e aktivitetit të prokurimit që kryhet nga ky autoritet kontraktues.
Moduli
H
Prokurimi publik për operatorët ekonomikë Autotritetet kontraktuese
sipas legjislacionit për prokurim publik-BE dhe Kosovë
pjesa
2
15H-
Seksioni 1: Hyrje 16
Seksioni 2: Përshkrimi 18
16 H-
SEKSIONI
1
Prokurimi publik për operatorët ekonomikë
MOdulI
H
PJESA
2Autotritetet kontraktuese sipas legjislacionit për prokurim publik-BE dhe Kosovë
SEKSIONI 1 HYRJE
1.1 ObJEKtIvat
objektivi i këtij kapitulli është identifikimi i:
1. organet që duhet të zbatojnë rregullat e prokurimit publik në dhënien e
kontratave të tyre të punëve, mallrave dhe shërbimeve
2. ato organe që janë pjesë e shtetit, në nivelin ekzekutiv, legjislativ dhe gjyqësor të
qeverisë
3. ato organe që nuk përfshihen brenda përkufizimit të përgjithshëm të shtetit, por
gjithsesi duhet të ndjekin rregullat e prokurimit pasi mbulohen nga përkufizimi i
"shërbimeve publike"
4. Mekanizmave që përdoren për t'i përfshirë organet që nuk janë "autoritete
kontraktuese" brenda fushës së zbatimit të direktivës për shërbimet publike
(direktiva 2004/17)
5. aktivitetet e prokurimit të operatorëve të shërbimeve publike sipas lpp të kosovës
6. arsyet për përfshirjen e këtyre organeve në fushën e zbatimit të direktivës
7. aktiviteteve të ndryshme në sektorin e shërbimeve publike ("aktivitetet e lidhura")
që përfshihen në përkufizimin e "sektorit të shërbimeve publike"
1.2 ÇëSHtJE të RëNdëSISHmE
Çështjet më të rëndësishme në këtë kapitull janë të kuptohen:
n Që rregullat e prokurimit zbatohen për prokurimin “publik” dhe se kjo trajtohet
gjerësisht për të mbuluar blerjet nga të gjitha autoritetet publike
n Që gjykata e përkufizon konceptin e autoriteteve publike në mënyrë të pavarur
nga çdo përkufizim kombëtar dhe e bën atë një përkufizim funksional
n Mënyrën e përkufizimit të çdo autoriteti publik
n kushtet që zbatohen për llojet e ndryshme të autoritetit publik përpara se të
mbulohen nga rregullat e prokurimit publik
n Mundësinë që aftësia e një organi për të përmbushur këto kushte mund të
ndryshojë me kalimin e kohës
n Që rregullat e prokurimit zbatohen edhe për prokurimin e shërbimeve publike,
madje edhe kur janë kompani private
n shtrirja deri ku zbatohen rregullat në secilin prej sektorëve të përcaktuar të
shërbimeve publike
n roli qendror i luajtur nga përkufizimi i "aktiviteteve të lidhura"
n Që logjika e përfshirjes së këtyre sektorëve brenda rregullave, në rrethana
të përshtatshme, i hap rrugë gjithashtu përjashtimit të tyre nga direktiva e
shërbimeve publike
kjo do të thotë se është jetike të kuptohet plotësisht:
n përkufizimet e direktivave në lidhje me autoritetet shtetërore dhe publike
n përkufizimi që i bëjnë direktivat "organeve që rregullohen nga e drejta publike"
n interpretimi që i bën gjykata këtyre përkufizimeve
17 H-
Prokurimi publik për operatorët ekonomikë
Moduli
H
PJESA
2
SEKSioNi
Autotritetet kontraktuese sipas legjislacionit për prokurim publik-BE dhe Kosovë
PJESA
SEKSioNi
1Hyrje
n kushtet që zbatohen për një organ përpara se ai të mund të bëhet "organ që
rregullohet nga e drejta publike"
n përkufizimet e direktivës për shërbimet publike në lidhje me "sipërmarrjet publike"
dhe "entet që operojnë në bazë të të drejtave speciale ose ekskluzive"
n Mekanizmi i përdorur për t'i përfshirë këta sektorë në sistem
n përkufizimet e subjekteve të mbuluara
n përkufizimi i "aktiviteteve të lidhura"
n Mekanizmat e përjashtimit specifik dhe të përgjithshëm
1.3 RëNdëSIa
ky informacion do të ketë rëndësi të veçantë në identifikimin e blerësve në shtete anëtare
të ndryshme që do të jenë të detyruar të ndjekin rregullat e prokurimit publik të be-së; si
rrjedhim këto rregulla ofrojnë mundësitë që ofertuesit nga shtete anëtare të konkurrojnë
në pozita të barabarta me ofertuesit kombëtarë. kur ofertuesit janë të shqetësuar nëse janë
trajtuar padrejtësisht ose jo, ata do të jenë në gjendje të sigurohen se blerësit në fjalë vërtet
janë në pajtim me këto përkufizime dhe se ata do të jenë në pozicionin për të identifikuar
shkeljet e mundshme që janë kryer.
18 H-
SEKSIONI
2
Prokurimi publik për operatorët ekonomikë
MOdulI
H
PJESA
2Autotritetet kontraktuese sipas legjislacionit për prokurim publik-BE dhe Kosovë
SEKSIONI 2 PëRSHKRImI
2.1 HYRJE
si ofertues, ju do të kërkoni të bëni oferta si në shtetin tuaj dhe në shtete anëtare të tjera.
Tashmë ju i keni identifikuar blerësit tuaj kryesorë, d.m.th. entet e prokurimit. sidoqoftë,
ju mund të shikoni që të identifikoni blerësit e tjerë të mundshëm. rregullat e prokurimit
të be-së i përkufizojnë ato ente të prokurimit që i nënshtrohen rregullave. Nëse ndodhen
brenda përkufizimeve përkatëse, ato do të detyrohen të ndjekin rregullat e prokurimit të
be-së dhe kombëtare që zbatohen në të drejtën kombëtare që zbatohet për to. si rrjedhim
ato duhet të kenë mbrojtjen e dhënë nga rregullat e be-së për ofertuesit që vijnë nga shtetet
anëtare të be-së. Në disa raste, ato do të detyrohen ta shtrijnë të njëjtën mbrojtje te ofertuesit
që vijnë nga shtete të tjera me të cilat be-ja ka vendosur marrëveshje dypalëshe që kanë të
bëjnë edhe me prokurimin.
Në H2, ne do të trajtojmë përkufizimin e enteve të prokurimit në mënyrë që ju të mund
të njihni, në të gjitha shtetet anëtare se cilat enteve të prokurimit duhet t'ju lejojnë të bëni
oferta dhe cilat duhet t'ju trajtojnë në të njëjtën mënyrë si i trajtojnë ofertuesit nga shtetet e
tyre.
2.2 SEKtORI PublIK dHE aI I SHëRbImEvE PublIKE
dallimi i parë i madh është ndërmjet blerësve që operojnë në sektorin publik dhe atyre që
operojnë në sektorin e shërbimeve publike. Nga pikëpamja juaj, mund të mos ketë rëndësi
kush i blen produktet tuaja. sidoqoftë, për blerësit në këto dy sektorë zbatohen rregulla paksa
të ndryshme për të pasur efekt mbi mënyrën që ju mund të bëni oferta dhe mbi procedurat
që do të zbatohen. për t'u siguruar se ju dini si të bëni ofertën më të mirë, gjithashtu duhet
të jeni në dijeni të ndryshimeve ndërmjet blerësve.
nblerësit që operojnë në sektorin publik mbulohen nga direktiva për sektorin publik
2004/18.
n blerësit që operojnë në sektorin e shërbimeve publike mbulohen nga direktiva e
shërbimeve publike 2004/17.
Shënim: Në rastin e sektorit publik ose "klasik", termi i preferuar është "autoritetet
kontraktuese" pasi organet e përfshira janë "autoritetet" publike në kuptimin se janë
pjesë e aparatit shtetëror, në mënyrë formale ose jo formale. Nga ana tjetër, në sektorin e
shërbimeve publike termi i preferuar është "ente kontraktore", meqë disa prej tyre mund të
jenë autoritete publike, ato mund të jenë edhe kompani të sektorit privat që operojnë në
sektorin e shërbimeve sipas kushteve të privilegjuara.
2.3 autORItEtEt KONtRaKtuESE Në SEKtORIN PublIK
Një dallim kryesor tjetër që duhet të bëhet është ndërmjet dy kategorive kryesore të
autoritetit publik ose kontraktues të përkufizuar në direktivën 2004/18 (direktiva), që do të
thotë:
n shteti, autoritetet rajonale ose lokale ("autoritetet publike")
n organet që rregullohen nga e drejta publike
19 H-
Prokurimi publik për operatorët ekonomikë
Moduli
H
PJESA
2
SEKSioNi
2
Autotritetet kontraktuese sipas legjislacionit për prokurim publik-BE dhe Kosovë
Përshkrimi
gjithashtu autoritetet kontraktore mund të jenë të përbëra nga shoqata të formuara nga një
ose më shumë autoritete të tilla ose një ose shumë organe të tilla të drejtuar nga e drejta
publike.
rëndësia e kuptimit të këtyre përkufizimeve, është se ato mund të ndikojnë në zbatueshmërinë
e rregullave të prokurimit që formon temën e këtij trajnimi. këto rregulla zbatohen vetëm
nëse një organ përfshihet në një nga përkufizimet e direktivës. Nëse organi në fjalë nuk
përfshihet në këto përkufizime, prokurimi i tij nuk do t'i nënshtrohet direktivës. direktiva
zbatohet ose jo; nuk ka rrugë "të ndërmjetme".
Më tej, pasi një organi të ndodhet brenda përkufizimit të "autoritetit kontraktues", të gjitha
blerjet e mallrave, punëve dhe shërbimeve do t'i nënshtrohen kërkesave procedurale të
direktivës edhe nëse janë bërë për detyra jo të interesit publik ose jo kryesisht të interesit
publik.
veçanërisht në rastin e një organi që rregullohet nga e drejta publike, statusi i një autoriteti
kontraktues mund të ndryshojë me kalimin e kohës si rezultat i një ndryshimi të funksionit
të tij ose një ndryshimi në formën e tij ligjore. Financimi i entit kontraktor mund të ndryshojë
me kalimin e kohës. Të gjitha këto kanë një efekt në përfshirjen e organit brenda përkufizimit
të direktivës kështu që mund të mos jetë e mundur të thuhet, një herë e përgjithmonë nëse
një organ mbulohet ose nuk mbulohet nga direktiva. situata mund të kërkojë rishikim.
2.3.1 autoritetet publike
autoritetet publike përkufizohen si "autoritete shtetërore, rajonale ose lokale". ky përkufizim
mbulon të gjitha entet shtetërore dhe jo vetëm autoritetin ekzekutiv të shtetit, d.m.th.
administratat e shtetit dhe autoritetet shtetërore ose rajonale. Termi "shtet" përfshin
gjithashtu të gjitha organet që ushtrojnë kompetenca legjislative, ekzekutive dhe gjyqësore.
e njëjta gjë zbatohet për organet, të cilat në një shtet federal, i ushtrojnë këto kompetenca
në nivel federal.
edhe në ligjin për prokurim publik të kosovës Nr.04/l-042, të gjitha përkufizimet pothuajse
janë të ngjajshme me ato të direktivave të prokurimit të be-së
sipas Nenit 4.1(44) të lpp-se, nocioni “ autoritet publik”, përfshinë:
(i) autoritetin ekzekutiv qendror, rajonal, komunal ose lokal, organin publik, ministrinë,
departamentin, agjencinë, ose autoritetin tjetër që ekzekuton, konform me çdo akt
normativ ose nën-normativ, pushtetin ekzekutiv, legjislativ, rregullativ, administrativ-
publik ose gjyqësor;
(ii) organin e themeluar në bazë të së drejtës publike; dhe
(iii) një asociacion i një ose më shumë autoriteteve dhe/ose organeve të tilla.
Ne kosovë koncepti “autoritet publik” përfshinë të gjitha institucionet shtetrore të kosovës,
pa marrë para sysh a janë ato të nivelit qëndror, lokal apo institucione të pavarura (presidenca,
parlamenti, ministritë, komunat, instutucionet e pavaruara etj.)
Një "grupim" autoritetesh kontraktuese nuk ndryshon nga një autoritet kontraktues; ky
është thjesht një term i përdorur për të përshkruar mekanizmin me anë të të cili i japin
kontratat "entet" që nuk kanë personalitetin ose identitetin e tyre juridik, por bazohen në
bashkëpunimin midis organeve të së drejtës publike që i nënshtrohen direktivës, të tilla si
konsorciumet e blerjeve midis organeve publike territoriale. do të thotë një grup autoritetesh
kontraktuese.
20 H-
Prokurimi publik për operatorët ekonomikë
Moduli
H
PJESA
2
SEKSioNi
2
Autotritetet kontraktuese sipas legjislacionit për prokurim publik-BE dhe Kosovë
Përshkrimi
2.3.2 Organet që rregullohen nga e drejta publike
Një "organ që rregullohet nga e drejta publike" nuk ka një përkufizim të thjeshtë. Më shumë
varet nga nga fakti nëse ka disa karakteristika. këto karakteristika shprehen si kushtet që
duhet të përmbushen që organi në fjalë të konsiderohet si organ që rregullohet nga e drejta
publike. është qasje e ngjashme me testin funksional të miratuar nga gJed-ja në lidhje me
përkufizimin e autoriteteve publike.
sipas Nenit 4.1(3) të lpp-së, nocioni “organ i themeluar ne baze te se drejtës publike”,
nënkupton një person, ndërmarrje ose organ që:
i. është themeluar me qëllim të veçantë për plotësimin e nevojave të përgjithshme që
nuk kanë karakter prodhues ose komercial; dhe
ii. i plotëson këto kritere:
(a) merr 50% ose më shumë nga financimi i tij prej fondeve te një ose më shumë
autoriteteve publike dhe/ose organeve të themeluara në bazë të drejtës publike;
(b) i nënshtrohet mbikëqyrjes menaxhuese nga një ose më shumë autoritete publike
dhe/ose organe të themeluara në bazë të së drejtës publike; ose
(c) ka një bord administrativ, mbikëqyrës ose menaxhues, 50% ose më shumë e votave
të cilit mund të ushtrohen nga anëtarët e emëruar nga një ose më shumë autoritete
publike dhe/ose organeve të themeluara në bazë të së drejtës publike.
2.3.3 blerja e përqendruar dhe e përbashkët
direktiva tashmë ka formalizuar praktikën aktuale në një numër shtetesh në lidhje
meprokurimin e centralizuar. blerësit publikë e pranojnë se mund të përfitojnë nga
ekonomitë e shkallës duke i blerë kërkesat e tyre me shumicë. edhe kur nevojat e prokurimit
të një autoriteti prokurues janë relativisht modeste në lidhje me një produkt ose shërbim
të dhënë, nevojat e kombinuara të një numri blerësish qeveritarë të tillë mund të jenë të
konsiderueshme. për departamentet e qeverisë që veprojnë në sektorë të ngjashëm ose
në vende fqinje shpesh grupimi për të blerë artikuj specifikë ka qenë fitimprurës. kjo ka më
shumë mundësi të ndodhë në rastin e produkteve që përdoren në bazë ditore ku blerësit
e ndryshëm nuk kanë kërkesa specifike nga autoriteti ose kërkesa teknike diferenciale. Në
disa raste, gjithashtu mund të përdoret si mjet i blerjes së pajisjeve më të specializuara, ku
nevojitet përputhshmëria teknike. Në disa raste, detyra e kryerjes së blerjeve me shumicë
mund t'i besohet një blerësi të vetëm, ku njëri nga grupet e blerësve vepron si agjent për të
tjerët ose për një autoritet të krijuar specifikisht me atë funksion ndërmend: një organ blerës
qendror.
Nga pikëpamja e ofertuesit, mundësia e hyrjes në një organ qendror ose të bashkuar të
blerjes do të ketë efektin e mundshëm të rritjes së volumit të shitjeve. arritja e suksesit në një
tender në këtë nivel do të hapë mundësinë e shitjes në një numër autoritetesh kontraktuese.
për qëllime të direktivës, një organ qendror blerjesh është një "autoritet kontraktues" që
"blen mallra dhe/ose shërbime për entet kontraktore" ose "jep kontrata publike, ose lidh
kontrata kornizë për punë, mallra ose shërbimet për entet kontraktore".
edhe me ligjin për prokurim publik të kosovës Nr.04/l-042, është themeluar organi i cili
ka për kompetencë kryerjen e prokurimeve të centralizuara dhe të përbashkëta për tërë
kosovën.
sipas këtij ligji agjencia Qendrore e prokurimit (aQp), është themeluar në kuadër të Ministrisë
së Financave, roli kryesor i së cilës është që të udhëheq prokurimet e përbashkëta në emër
të autoriteteve të tjera kontraktuese. Çdo autoritet kontraktues duhet të përgatisë dhe të
21 H-
Prokurimi publik për operatorët ekonomikë
Moduli
H
PJESA
2
SEKSioNi
2
Autotritetet kontraktuese sipas legjislacionit për prokurim publik-BE dhe Kosovë
Përshkrimi
dorëzoj në aQp planifikimin e prokurimit në të cilin identifikohen me detale të arsyeshme
të gjitha furnizimet, shërbimet dhe punët, që autoriteti kontraktues parasheh t’i prokurojë
gjatë vitit fiskal.Qëllimi i dërgimit të planit të prokurimit nga autoritetet kontraktuese në aQp
është që aQp-ja të identifikon produktet e përdorimit të përbashkët dhe të gjitha artikujt
dhe produktet e tjera që mund të sigurohen në mënyrë më efikase përmes zbatimit të një
procedure të konsoliduar ose të përbashkët të prokurimit. pas identifikimit të produkteve
të përdorimit të përbashkët aQp përgatite listën e prokurimeve të përbashkëta, e cila listë
dërgohet nga Ministria e Financave në Qeveri për aprovim. Qeveria vendos një listë të
mallrave ose artikujve të përdorimit të përbashkët, prokurimi i të cilëve i caktohet aQp-së.
kjo listë miratohet në formën e një udhëzimi administrativ i cili duhet të publikohet në
webfaqen e krpp-së. Në këtë rast te gjitha kontratat e udhëhequr nga aQp përmes
procedurës se përbashkët të prokurimit janë obligative për autoritetet kontaktuese që do
te thotë se autoritetet kontraktuese nuk mund të udhëheqin aktivitetet e prokurimit për
artikujt e publikuara në udhëzimin administrativ.
gjithashtu është e mundur që një numër autoritetesh kontraktuese thjesht do të zgjedhin të
bashkojnë kërkesat e tyre dhe të drejtojnë së bashku një procedurë të shpalljes së së fituesit
të kontratës (duke përfshirë kontratat kornizë). kjo formë e blerjes së përbashkët mund të
bëhet në emër të secilit prej enteve kontraktore ose në emrin e një enti kryesor që vepron
për llogari të të tjerëve. deri në masën që këto autoritete thjesht të veprojnë së bashku, pa
përfitimet e një mjeti me qëllim special ose pa emëruar një nga personat e tyre si agjent për
të tjerët, ata do të veprojnë si një shoqatë e autoriteteve kontraktuese.
2.4 ENtItEtEt KONtRaKtuESE Në SEKtORIN E SHëRbImEvE PublIKE
siç e sugjeron emri i direktivave të be-së, direktivat e prokurimit janë synuar fillimisht
të mbulojnë prokurimin publik , d.m.th. kontratat e dhëna nga autoritetet publike ose
organepublike të tjera. si rezultat direktiva aktuale 2004/18 (sikurse edhe direktivat e
mëparshme që zbatoheshin në sektorin publik – prej këtej të quajtura "direktiva ose
direktivat e sektorit publik") përjashton në mënyrë specifike qëllimin e zbatimit të të gjitha
kontratave publike të cilat, sipas direktivës së shërbimeve, jepen nga autoritetet kontraktuese
që ushtrojnë një ose më shumë nga aktivitetet e përkufizuara në sektorin e shërbimeve (në
fushën e shërbimeve ujore, energjetike, transportuese dhe postare) dhe jepen për ndjekjen
e atyre aktiviteteve. ky përjashtim nuk u bë për shkak se autoritetet e komunitetit nuk donin
të mbuloheshin autoritetet publike që funksiononin në këto sektorë (ata donin), por sepse
organet që i jepnin këto kontrata nuk ishin gjithmonë "ente publike". Në fakt, ato kanë qenë
dhe shpesh janë sipërmarrje plotësisht private, edhe pse në shumë shtete anëtare aktivitetet
në këta sektorë u besohen agjencive qeveritare ose një kombinimi të enteve private dhe
publike.
Megjithatë, në vitin 1990, rregullatori i komunitetit nxori një mjet për zbatimin e rregullave të
prokurimit në sektorin e shërbimeve publike. e bëri këtë në një direktivë të veçantë të sektorit
të shërbimeve publike ku u bë e qartë se jo vetëm "autoritetet publike" janë të detyruara të
zbatojnë rregullat e komunitetit në lidhje me prokurimin e mallrave, punëve dhe shërbimeve,
por edhe sipërmarrjet private që operojnë në bazë të të drejtave speciale ose ekskluzive.
analiza kryesore në sektorin publik dhe atë privat është shtrirja deri ku entet kontraktore i
nënshtrohen ndikimit të shtetit, nëse ky ndikim ushtrohet direkt ose indirekt (d.m.th. pushteti
i shtetit për të kontrolluar dhënien dhe përdorimin e të drejtave speciale ose ekskluzive për
sipërmarrjet private).
rregullat u miratuan në një direktivë të ndarë pasi dispozitat janë më të përkulshme se në
sektorët klasikë. u pranua se entet në këta sektorë funksionin në një ambient më tregtar kështu
22 H-
Prokurimi publik për operatorët ekonomikë
Moduli
H
PJESA
2
SEKSioNi
2
Autotritetet kontraktuese sipas legjislacionit për prokurim publik-BE dhe Kosovë
Përshkrimi
që, megjithëse parimet kryesore të rregullave të prokurimit publik duhet të respektoheshin,
ishte gjithashtu e domosdoshme të mundësohej fleksibilitet në mënyrë që të merrej parasysh
realiteti i ambientit në të cilin funksiononin aktivitetet e tyre.
autoritetet në shërbimet e mbuluara nga rregullat e prokurimit komunitar ndodhen brenda
dy kategorive të gjera
n kategoria e parë konsiston nga autoritete mbi të cilat shteti mund të ushtrojë
kontroll direkt. këto janë autoritete dhe organe publike të drejtuara nga e drejta
publike dhe përkufizimet janë të njëjtat si ato për ato autoritete të mbuluara nga
direktiva e sektorit publik.
n kategoria e dytë, e referuar, për hir të lehtësisë konsiston nga organe
të përcaktuara publike dhe ato autoritete private që operojnë në sektorët përkatës
në bazë të të drejtave speciale ose ekskluzive të dhëna nga një shtet anëtar i
komunitetit.
është e rëndësishme të kujtohet se, ndryshe nga rasti i direktivës së sektorit publik ku
autoritetet kontraktuese pasi janë përfshirë nga përkufizimi duhet të kryejnë të gjitha
aktivitetet prokuruese sipas direktivës, autoritetet publike, organet e drejtuara nga e drejta
publike dhe autoritetet e tjera të mbuluara nga direktiva e shërbimeve mbulohet vetëm deri
në pikën që të kryejnë një aktivitet përkatës të përkufizuar në direktivën e shërbimeve. për
t'u ndodhur brenda qëllimit të zbatimit të direktivës së shërbimeve, ato duhet (i) të ndodhen
brenda përkufizimit të ndonjë operatori që funksionon në një sektor e shërbimeve publike
dhe (ii) të kryejnë një aktivitet të lidhur (të vetëm ose si një aktivitet mes shumë aktiviteteve
të lidhura dhe/ose jo të lidhura).
derisa direktivat e be-së janë të ndara në dy direktiva, në direktivën Nr. 18/2004, e cila njihet
si direktiva klasike, dhe mbulon aktivitetet e prokurimit në sektorin publik, dhe direktivën
Nr.17/2004, e cila mbulon aktivitetet e prokurimit në sektorin e shërbimeve publike, në kosovë.
Të dy këto direktiva janë të përfshira në të njëjtin ligj të prokurimit në ligjin Nr.04/l042. Në
kuader të këtij ligji një kapitull i veçantë (pJesa v), i kushtohet prokurimit të operatorëve të
shërbimeve publike. ky kapitull ju ofron një fleksibilitet më të madh entiteteve kontraktuese
gjatë kryerjes së aktiviteteve të prokurimit, duke pasur parasysh natyrën e veprimtarisë me të
cilën merren ato.
Neni 83 i këtij ligji elaboron ftesën për tender me anë të Njoftimit paraprak.
1. Njoftimet për kontratë që ftojnë pjesëmarrësit në procedura të kufizuar ose në procedura
të negociuara pas publikimit të njoftimit për kontratë mund të zëvendësohen me një
Njoftim paraprak. Njoftimi paraprak duhet që në çdo rast: (a) ti referohet në mënyrë
specifike furnizimeve, punëve ose shërbimeve që do të jenë subjekt i kontratës që do
të shpërblehet, (b) të tregojë që kontrata to të jepet në një tender që përfshinë vetëm
operatorët ekonomik të ftuar.
2. operatoret e shërbimeve publike rrjedhimisht do të ftojnë të gjithë operatorët ekonomik
të interesuar, së paku brenda dymbëdhjetë (12) muajve pas datës së publikimit të
Njoftimit paraprak sipas paragrafit 1. të këtij neni, të konfirmojnë interesimin e tyre në
bazë të informacioneve të detajuara në kontratën përkatëse para fillimit të përzgjedhjes
së tenderuesve ose pjesëmarrësve në negociata.
3. krpp nxjerr rregullat në lidhje me formatin dhe përmbajtjen e Njoftimit paraprak në raste
kur përdoret sipas paragrafit 1. të këtij neni si dhe informatat e kërkuara në ftesë sipas
paragrafit 2. të këtij neni.
23 H-
Prokurimi publik për operatorët ekonomikë
Moduli
H
PJESA
2
SEKSioNi
2
Autotritetet kontraktuese sipas legjislacionit për prokurim publik-BE dhe Kosovë
Përshkrimi
Neni 84 paraqet sistemin e kualifikimit të operatoreve ekonomik.
1. Njoftimet për kontratë dhe përzgjedhja e pjesëmarrësve sipas nenit 56 të lpp-së
mundet që në raste të procedurave të cekura në paragrafin 1. të neni 83 të këtij ligji
të zëvendësohet me një njoftim sipas paragrafit 2. të këtij neni në lidhje me sistemin
e kualifikimit. Ftesat për tenderë duhet që në ato raste të bëhen vetëm për operatorët
ekonomik të përfshirë të kualifikuar në një sistem të kualifikimit.
2. operatorët e shërbimeve publike që dëshirojnë të vendosin një sistem të kualifikimit
duhet të publikojnë një njoftim i cili i paralajmëron operatorët ekonomik për ekzistimin
e sistemit dhe i fton ata të aplikojnë për përfshirje. Një sistem i kualifikimit duhet të
vendoset për një afat maksimal prej tri (3) vitesh dhe njoftimet duhet të publikohen çdo
vit.
3. krpp nxjerrë rregulla në lidhje me formatin dhe përmbajtjen e sistemit kualifikues kur
është e duhur që të përdoret sipas paragrafit 1. të këtij neni.
4. operatorët e shërbimeve publike të cilat vendosin dhe praktikojnë një sistem të kualifikimit
do të sigurojnë që operatorët ekonomik mund të aplikojnë në çdo kohë për tu përfshirë
në sistem dhe se një numër prej së paku tre operatorë ekonomik të kualifikuar do të
përfshihen në çdo kohë për të siguruar konkurrencë të mjaftueshme.
5. operatori i shërbimeve publike duhet që të mbaj me shkrim të dhënat e operatorëve
ekonomik të kualifikuar, mundësisht të ndara në kategori sipas llojit të kontratës për të
cilën kualifikimet e tyre janë valide.
Neni 85 paraqet mënyrën e vlerësimit të aplikantëve në sistemin e kualifikimit.
1. operatorët ekonomik të cilët aplikojnë për përfshirje në sistemin e kualifikimit duhet të
vlerësohen sipas kërkesave të përshtatshmërisë të përcaktuara për sistemin në përputhje
me rregullat normale në nenin 56, 65-70 të lpp-së. Një sistem kualifikues mund të
përfshijë nivele të ndryshme të kërkesave të përshtatshmërisë të cilat vlejnë për lloje të
ndryshme të kontratave.
2. Një grup i operatorëve ekonomik i referuar si në nenin 71 të këtij ligji mund të bazohet
në kapacitetet e përbashkëta të pjesëmarrësve në grup për të përmbushur kërkesat e
përcaktuara sipas paragrafit 1. të këtij neni. Marrëveshja sipas paragrafit 2. të nenit 71 të
këtij ligji duhet që në atë rast të përmbajë një premtim se kapacitetet e duhura do të
jenë në dispozicion të grupit gjatë tërë periudhës së validitetit të sistemit të kualifikimit.
3. dokumentacioni në lidhje me kërkesat e përshtatshmërisë do të vihet menjëherë në
dispozicion cilitdo operatorë ekonomik pas kërkesës dhe brenda pesëmbëdhjetë
(15) ditëve nga data e një kërkese të tillë. Çfarëdo ndryshimi në këto kërkesa duhet të
publikohet në një njoftim sipas paragrafit 2. të nenit 84 të këtij ligji dhe brenda afatit
kohorë të mësipërm dokumentacioni i nevojshëm duhet ti komunikohet operatorëve
ekonomik me kërkesë.
4. operatorët ekonomik që kanë aplikuar për përfshirje duhet të informohen rreth vendimit
mbi aplikimin e tyre sa më shpejt të jetë e mundur. Në rast se vendimi parashikohet të
merr kohë më shumë se një muaj, operatori i shërbimeve publikeduhet të informojë
aplikantin, brenda pesëmbëdhjetë (15) ditëve nga data e aplikimit, për arsyet që justifikojnë
vonesën dhe për datën kur aplikimi i tij do të pranohet ose refuzohet. periudha totale nuk
lejohet në asnjë rast që të tejkalojë katër muaj nga data e aplikimit.
5. operatorët e shërbimeve publike të cilëve i është refuzuar aplikimi do të informohen me
shkrim për arsyet për refuzim sa më shpejtë të jetë e mundur dhe brenda pesëmbëdhjetë
24 H-
Prokurimi publik për operatorët ekonomikë
Moduli
H
PJESA
2
SEKSioNi
2
Autotritetet kontraktuese sipas legjislacionit për prokurim publik-BE dhe Kosovë
Përshkrimi
(15) ditë nga dita e refuzimit.
6. operatorët e shërbimeve publike mund të largojnë operatorët ekonomik nga sistemi
i kualifikimit vetëm në raste kur ata nuk i përmbushin më tutje kërkesat e paragrafit 1.
të këtij neni. Çdo largim i planifikuar duhet të njoftojë me shkrim operatorin ekonomik
paraprakisht së paku pesëmbëdhjetë (15) ditë para datës në të cilën largimi është
planifikuar të ndodhë, së bashku me arsyet që justifikojnë vendimin e propozuar.
ka tri lloje të autoriteteve të përkufizuara: (i) "autoritetet" kontraktuese, (ii) sipërmarrjet
publike dhe (iii) autoritetet (zakonisht në pronësi private) që operojnë në bazë të të drejtave
speciale ose ekskluzive.
2.4.1 "autoritetet" kontraktuese
përkufizimi i "autoritetit kontraktues" është i njëjti si në sektorin publike edhe në direktivën e
shërbimeve. ka dy lloje kryesore autoritetesh kontraktuese dhe praktika gjyqësore në këtë
çështje ka rezultuar në një përkufizim fleksibël. këto dy lloje janë: "autoritetet publike" dhe
"organet që rregullohen nga e drejta publike".
këto diskutohet në seksionin 2.3 më sipër.
2.4.2 Sipërmarrjet publike
këto përkufizohen si çdo sipërmarrje mbi të cilën autoritetet publike mund të ushtrojnë
ndikim direkt ose indirekt duke u mbështetur pronësinë e saj, pjesëmarrjes financiare ose
rregullave që e drejtojnë atë. Një ndikim zotërues nga pjesa e autoriteteve publike do të
pritet kur këto autoritete, në lidhje me një sipërmarrje, në mënyrë direkte ose indirekte:
n zotërojnë pjesën kryesore të kapitalit të sipërmarrjes ose
n kontrollojnë shumicën e votave të lidhura me aksionet e sipërmarrjes ose
n mund të emërojnë më shumë se gjysmën e anëtarëve të administratës
sipërmarrëse, organit drejtues ose mbikëqyrës.
dallimi midis autoriteteve publike dhe sipërmarrjeve publike lind nga pranimi se shteti mund
të veprojë ose duke ushtruar pushtetin publik, ose duke kryer aktivitete ekonomike me
karakter industrial ose tregtar, duke ofruar mallra dhe shërbime në treg. për të bërë dallimin
është e nevojshme që në secilin rast të merren në konsideratë aktivitetet e ushtruara nga
shteti dhe të përcaktohet kategoria në të cilën përfshihen këto aktivitete. gjithashtu, në këtë
aspekt, gJed-i përdor një një trajtim funksional të përkufizimit.
sipas Nenit 4.1(51) të lpp-së nocioni “Ndërmarrje publike” përfshinë çdo ndërmarrje mbi të
cilën një ose më shumë autoritete publike mund të ekzekutojnë drejtpërdrejtë ose tërthorazi,
ndikim mbizotërues në bazë të pronësisë në ndërmarrjen e tillë, pjesëmarrjes financiare në
ndërmarrjen e tillë dhe/ose dispozitave që rregullojnë ndërmarrjen e tillë.
sipas nenit 4.1(17) të lpp-së “Ndikimi mbizotërues” nënkupton, por nuk është i kufizuar një
situatë kur autoriteti kontraktues ose një ndërmarrje, drejtpërdrejt ose tërthorazi:
a. mban shumicën e kapitalit të një ndërmarrje;
b. kontrollon shumicën e votave nga aksionet e emetuara të ndërmarrjes; ose
c. mund të emëroj më shumë se gjysmën e anëtarëve të organit administrativ, menaxhues
ose mbikëqyrës të ndërmarrjes së tillë.
Ne kosove koncepti “Ndërmarrje publike” përfshinë: Ngrohtoren e Qytetit “Termokos”,
kompaninë rajonale te Mbeturinave “pastrimi”, Ndërmarrjen publike banesore, prishtine etj.
25 H-
Prokurimi publik për operatorët ekonomikë
Moduli
H
PJESA
2
SEKSioNi
2
Autotritetet kontraktuese sipas legjislacionit për prokurim publik-BE dhe Kosovë
Përshkrimi
2.4.3 autoritetet që funksionojnë në bazë të të drejtave speciale ose ekskluzive
Një arsye kritike për përjashtimin e disa sektorëve nga fusha e zbatimit të direktivave të
mëparshme të sektorit publik (përkatësisht për punët, mallrat dhe shërbimet) ishte se entet
kontraktore të përfshira në këtë sektor nuk mund të klasifikoheshin thjesht si ente "publike".
Në të vërtetë, statusi ligjor i tyre varion nga sipërmarrje tërësisht nën pronësi të qeverisë
deri në kompani private që mban koncesione ekskluzive. si rrjedhim, detyra e rregullatorit
komunitar ishte të gjente një mënyrë për të shmangur dallimin publik/privat dhe të miratonte
një përkufizim që e pozicionin e privilegjuar që mund të inkurajojë shërbimet private të
angazhohen në praktika të padrejta (nacionaliste) të prokurimit.
për ofertuesit,detyra qëndron në identifikimin e shërbimeve që mbulohen dhe ato që nuk
mbulohen nga rregullat e be-së. për këtë, direktiva e shërbimeve ofron një përkufizim që
konsiston në identifikimin e atyre situatave në sektorët përkatës në të cilët, pavarësisht nga
statusi privat ose publik i autoriteteve në fjalë, mund të identifikohen kushtet objektive
që çojnë praktika nacionaliste të blerjes. e bëri këtë duke u mbështetur në konceptin e të
drejtave speciale ose ekskluzive.
Nëpërmjet tyre, neni 2 i direktivës për shërbimet publike identifikon entet kontraktore që
mbulohen nga propozimet dhe i grupon entet kontraktore në dy kategori, të emërtuara
përkatësisht autoritete publike dhe sipërmarrje publike (si më sipër) dhe që funksionojnë në
bazë të të drejtave speciale ose ekskluzive.
Neni 2(2)(b) parashikon që dispozitat e direktivës së shërbimeve të zbatohen për
n autoritetet kontraktuese kur nuk janë autoritete kontraktuese ose
sipërmarrje publike,
n që kanë si një prej aktiviteteve të tyre ndonjë prej aty të referuara në Nenet nga 3
deri në 7 (diskutohen më poshtë) ose ndonjë kombinim të tyre
n dhe funksion në bazë të të drejtave speciale ose ekskluzive të dhëna nga një
autoritet kompetent i një shteti anëtar.
sipas Nenit 4.1(50) te lpp-se nocioni “operator të shërbimeve publike” përfshinë:
a. autoritetin publik ose ndërmarrjen publike të angazhuar në një aktivitet të shërbimeve
publike; dhe
b. një person, ndërmarrje, organ ose organizatë që nuk është as autoritet publik e as
ndërmarrje publike dhe që është e angazhuar, në bazë të të drejtave të veçanta ose
ekskluzive që i janë dhënë nga një autoritet kompetent publik, në një aktivitet të
shërbimeve publike.
sipas nenin 82.2 te lpp-se, një operatorë i shërbimeve publike i angazhuar në një aktivitet
të shërbimeve publike të theksuar në Nenin 4.1.49(i) te lpp-se të këtij ligji, mund të bëjë
prokurimin e energjisë elektrike për rrjetin e tyre pa përfillur dispozitat në pjesën ii të këtij
ligji.
sipas Nenit 4.1.49(i) te lpp-se nocioni “aktivitet i shërbimeve publike” përfshin ofrimin ose
mbajtjen e rrjetit fiks fizik me qëllim të ofrimit të shërbimeve për publikun në lidhje me, mes
tjerash, prodhimin, transportin, ose përpunimin ose shpërndarjen e ujit, rrymës, gazit ose
ngrohjes.
Ne kosove koncepti “operator i shërbimeve publike” përfshinë:
a. Ne kategorinë e pare – korporatën energjetike te kosovës “kek”, posten dhe
Telekomunikacionin e kosovës “pTk”, operatorin e sistemit, Transmisionit dhe Tregut
“kosTT”, kompanitë rajonale te ujësjellësit, kompanitë rajonale te ujitjes, NpH ibër
lepenc, Hekurudhat e kosovës.
26 H-
Prokurimi publik për operatorët ekonomikë
Moduli
H
PJESA
2
SEKSioNi
2
Autotritetet kontraktuese sipas legjislacionit për prokurim publik-BE dhe Kosovë
Përshkrimi
b. Ne kategorinë e dyte – aeroportin (pas koncesionimit), kek dhe pTk pas privatizimit,
ipko etj.
2.5 PëRKuFIzImI I aKtIvItEtEvE të lIdHuRa
përveç rasteve kur përjashtohen sipas nenit 30 (shikoni seksionin 2.5.6), entet kontraktore që
përfshihen në përkufizimet e mësipërme mbulohen nga direktiva për shërbimet publike,
por vetëm nëse kryejnë një aktivitet të lidhur dhe vetëm në lidhje me kontratat e dhëna për
qëllime të kryerjes së atij aktiviteti. aktivitetet e lidhura janë si vijon.
2.5.1 uji
aktiviteti i lidhur konsiston në përftimin ose funksionimin e një rrjeti fiks me qëllim ofrimin
e në shërbimi për publikun në lidhje me prodhimin, transportin dhe shpërndarjen e ujit të
pijshëm.
Në rastin e një "autoriteti" kontraktor, furnizimi me ujë të pijshëm nëpër rrjete duke i ofruar
publikut një shërbim gjithashtu është një aktivitet i lidhur për qëllimet e direktivës së
shërbimeve. Në rastin e enteve kontraktore të tjera, furnizimi me ujë të pijshëm nëpër këto
rrjete do të mbulohet atëherë kur është një nga aktivitetet kryesore të tyre.
Nuk është një aktivitet kryesor dhe furnizimi me ujë të pijshëm nuk do të mbulohet atëherë
kur
n prodhimi i tij bëhet sepse është e nevojshme për kryerjen e një aktiviteti të
ndryshëm nga aktiviteti i lidhur dhe
n kur furnizimi i tillë varet vetëm nga konsumi vetjak i autoritetit të ujit të pijshëm
dhe nuk ka tejkaluar 30 për qind të prodhimit total të ujit të pijshëm të autoritetit,
duke pasur parasysh mesataren e tre viteve paraprirës, duke përfshirë edhe vitin
aktual.
Në vazhdim, direktiva e shërbimeve gjithashtu do të mbulojë dhënien e kontratave të
lidhura me inxhinierinë hidraulike, ujitjen ose drenazhimin, sikurse edhe me shkarkimin ose
trajtimin e ujërave të zeza. do të zbatohet në kontekstin e inxhinierisë hidraulike, vaditjes ose
drenazhimin me kusht që volumi i synuar i ujit për furnizimin me ujët të pijshëm të përbëjë
më shumë se 20 për qind të volumit total të ujit të vënë në dispozicion nga këto projekte ose
pajisjet e vaditjes ose drenazhimit.
2.5.2 Energjia
ky aktivitet ka të bëjë me
n shpërndarjen e elektricitetit, gazit ose nxehtësisë dhe
n shfrytëzimin e një zone gjeografike me qëllim eksplorimin për të nxjerrë naftë, gaz
ose lëndë djegëse të ngurta
2.5.2.1 Energjia elektrike, gazi ose ngrohja
aktiviteti i lidhur konsiston në përftimin ose funksionimin e një rrjeti fiks me qëllim ofrimin
e në shërbimi për publikun në lidhje me prodhimin, transportin dhe shpërndarjen e
elektricitetit, gazit ose nxehtësisë.
Në rastin e një autoriteti publik, furnizimi me elektricitet, gaz ose nxehtësi nëpër rrjete duke i
ofruar publikut një shërbim është gjithashtu një aktivitet i lidhur për qëllimet e direktivës së
shërbimeve.
27 H-
Prokurimi publik për operatorët ekonomikë
Moduli
H
PJESA
2
SEKSioNi
2
Autotritetet kontraktuese sipas legjislacionit për prokurim publik-BE dhe Kosovë
Përshkrimi
Në mënyrë të ngjashme me ujërat, në rastin e enteve kontraktore të tjera, furnizimi me
elektricitet, gaz ose ngrohje nëpër këto rrjete do të mbulohet atëherë kur është një nga
aktivitetet kryesore të tyre. sidoqoftë, ky kusht zbatohet ndryshe, nga njëra anë, për
elektricitetin, dhe ndryshe, nga ana tjetër, për gazin ose ngrohjen.
Në rastin e enteve kontraktore të tjera që furnizojnë elektricitet, furnizimi me elektricitet në
këto rrjete nuk do të mbulohet, në mënyrë të ngjashme me furnizimin me ujë (më sipër) ku:
n prodhimi i tij bëhet sepse është e nevojshme për kryerjen e një aktiviteti të
ndryshëm nga aktiviteti i lidhur dhe
n kur furnizimi i tillë varet vetëm nga konsumi vetjak i autoritetit të elektricitetit dhe
nuk ka tejkaluar 30 për qind të prodhimit total të energjisë të autoritetit, duke
pasur parasysh mesataren e tre viteve paraprirës, duke përfshirë edhe
vitin aktual.
Në rastin e enteve kontraktore që furnizojnë gaz ose ngrohje, ky furnizim me gaz ose ngrohje
në këto rrjete nuk do të mbulohet kur:
n prodhimi është pasoja e pashmangshme e kryerjes së një aktiviteti të ndryshëm
nga aktiviteti i lidhur; dhe
n furnizimi i rrjetit publik synon vetëm shfrytëzimin e këtij prodhimi dhe arrin vlerën prej
jo më shume se 20 për qind të xhiros së autoritetit duke pasur parasysh mesataren për
tre vitet e kaluara, duke përfshirë edhe vitin aktual.
2.5.3 Shërbimet e transportit
dispozitat nuk zbatohen vetëm për funksionimin e rrjeteve të transportit por gjithashtu
edhe për funksionimin e pajisjeve terminale të transportit.
2.5.3.1 Rrjetet e transportit
ky aktivitet konsiston në funksionimin e rrjeteve që ofrojnë një shërbim për publikun në
fushën e transportit në rrugë hekurudhore, sisteme të automatizuara, tramvaj, trolejbus, ose
teleferik.
Një rrjet transporti merret si ekzistues kur shërbimi ofrohet në kushte operimi të deklaruara
nga një autoritet kompetent i një shteti anëtar, si kushtet në rrugët ku do të shërbehen,
kapaciteti i disponuar ose shpeshtësia e shërbimit.
Më parë, ofrimi i shërbimeve me autobus nuk ishte i mbuluar, sidoqoftë, entet të tjera ishin të
lira t'i ofronin këto shërbime, qoftë në përgjithësi ose në një zonë gjeografike të caktuar, sipas
të njëjtave kushte si ente kontraktore. Në praktikë, kjo do të thotë se ente të tjera kontraktore
jo vetëm që nuk duhet të autorizohen të funksionojnë në treg për shërbimet në fjalë, pa kufij
ligjorë për paraqitjen e atyre shërbimeve, por gjithashtu duhet të jenë në pozicionin për të
ofruar aktualisht këto shërbime nën të njëjtat kushte si enti kontraktor.
gjithashtu, sektori i transportit tashmë i nënshtrohet procedurës së përjashtimit të
përgjithshëm sipas Nenit 30. shërbimet e transportit me autobus që nuk janë tashmë objekt
i përjashtimit do të kërkojnë të bëhet një përjashtim sipas Nenit 30 (shikoni 2.5.6 më poshtë).
2.5.3.2 ambientet e terminaleve
shfrytëzimi i një zone gjeografike për qëllimin e vendqëndrimit aeroportual, detar ose
tokësor apo pajisjet terminal të tjera për transportuesit me rrugë ajrore, detare ose tokësore
gjithashtu është një aktivitet i lidhur.
28 H-
Prokurimi publik për operatorët ekonomikë
Moduli
H
PJESA
2
SEKSioNi
2
Autotritetet kontraktuese sipas legjislacionit për prokurim publik-BE dhe Kosovë
Përshkrimi
sidoqoftë, vetëm operatorët e pajisjeve terminal mbulohen nga direktiva e shërbimeve.
Transportuesit që përdorin këto pajisje nuk do të mbulohen.
Nga ana tjetër, kontratat e ofruara nga transportuesit, që gjithashtu janë autoritete
kontraktuese për qëllimet e direktivës së sektorit publik do t'i nënshtrohen dispozitave të
asaj direktivë.
2.5.4 Shërbimet postare
para miratimit të direktivës 2004/17, kontratat e dhëna për shërbimet postare për publikun
ndodheshin brenda qëllimit të direktivave të sektorit publik deri në masën që autoritetet në
fjalë ishin “autoritete” kontraktore për qëllimet e atyre direktivave.
Ndryshimi tashmë është se këto autoritete do t'i nënshtrohen një regjimi më të përkulshëm
nga direktiva e shërbimeve dhe gjithashtu do të jenë në pozitë për të përfituar nga procedura e
përjashtimit të përgjithshëm e Nenit 30 që do të zbatohet kur shërbimet postare ofrohen në një
treg të konkurrencës.
2.5.5 Qëllimi dhe domosdoshmëria e "aktiviteteve të lidhura"
Një mjet mbulohet vetëm kur kryen një "aktivitet të lidhur" sipas përkufizimit më sipër.
Përjashtim:
direktiva nuk zbatohet për kryerjen e aktiviteteve të tilla të lidhura në një shtet të tretë,
në kushte që nuk përfshijnë përdorimin praktik të një rrjeti ose zone gjeografike brenda
komunitetit. aktivitete të tilla duhet të njoftohen te komisioni për qëllime informimi.
Çfarë ndodh kur një ent kryen një sërë aktivitetesh dhe jep një kontratë për një aktivitet jo të lidhur?
Neni 9 i direktivës së shërbimeve mundëson një mekanizëm për dallimin ndërmjet situatave të
ndryshme. kryesisht ka tre teste të caktuara në çdo fazë të tre paragrafëve të Nenit 9:
n një kontratë që synon të mbulojë shumë aktivitete i nënshtrohet rregullave të
zbatueshme për aktivitetin për të cilin ështësynuar kryesisht;
n nëse një nga aktivitetet e kontratës i nënshtrohet direktivës së shërbimeve dhe
tjetra direktivës së sektorit publik dhe nëse është e pamundur të përcaktohet se cili
aktivitet është kryesor në kontratë, kontrata do të caktohet në pajtim me direktivën e
fundit;
n nëse një nga aktivitetet e kontratës i nënshtrohet direktivës së shërbimeve dhe tjetra
nuk i nënshtrohet as kësaj direktive dhe as direktivës së sektorit publik dhe nëse është
e pamundur të përcaktohet se cili aktivitet është kryesor në kontratë,
kontrata do të caktohet në pajtim me direktivën e shërbimit.
gjithashtu Neni 9(1) përfshin një dispozitë anti-shmangie. parashikon që zgjedhja ndërmjet
dhënies së një kontrate të vetme dhe dhënies së disa kontratave të ndara nuk duhet të kryhet
me objektivin e përjashtimit të saj nga qëllimi i kësaj direktive ose, aty ku zbatohet, nga
direktiva e sektorit publik. kjo bazohet qartë në qëllimin e entit kontraktor dhe e parandalon
një ent kontraktor nga bashkimi i kontratave sipas një pretendimi se janë të gjitha për qëllimet
e aktiviteteve jo të lidhura kur, në fakt, vetëm disa prej tyre janë për qëllimet e aktiviteteve jo
të lidhura.
Moduli
H
Prokurimi publik për operatorët ekonomikë
Cilat kontrata mbulohen?
pjesa
3
36 H-
Seksioni 1: Hyrje 37
Seksioni 2: Përshkrimi 38
37H-
SEKSIONI
1
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
MOdulI
H
PJESA
3Cilat kontrata
mbulohen?
SEKSIONI 1 HYRJE
1.1 ObJEKtIvat
objektivat e këtij kapitulli janë që të shqyrtohen, të shpjegohen dhe të kuptohen:
1. llojet e ndryshme të kontratave që mbulohen nga rregullat
2. kontratat që nuk mbulohen nga rregullat për prokurimin
3. Mjetet për të bërë dallimin midis llojeve të ndryshme të kontratave
4. pse disa kontrata përjashtohen dhe të tjera jo
5. Mekanizmat për të përcaktuar se kur përjashtohen kontratat
6. lidhja midis përjashtimit dhe llojit të kontratës në fjalë
1.2 ÇëSHtJE të RëNdëSISHmE
Çështjet më të rëndësishme në këtë kapitull janë të kuptohen:
n karakteristikat themelore të një kontrate prokurimi
n Natyra e kontratave të mbuluara
n Fusha e zbatimit të kontratave të mbuluara
n efekti i kombinimit të llojeve të kontratave
n arsyet për përjashtimin e disa kontratave
n Fusha e zbatimit dhe shtrirja e përjashtimeve
n Natyra specifike e përjashtimeve
kjo do të thotë se është jetike të kuptohet plotësisht:
n elementet e një kontrate
n karakteristikat e marrëveshjeve që nuk përbëjnë kontratë
n Qëllimi ose synimi i një kontrate
n Qëllimet kryesore të rregullave të prokurimit që mbështesin përfshirjen dhe/ose
përjashtimin e kontratave
n kufijtë e përjashtimit
n efektet e përjashtimeve të veçanta
1.3 RëNdëSIa
ky informacion është veçanërisht i rëndësishëm për identifikimin e kontratave që do të jenë
objekt i tenderit sipas rregullave të prokurimit.
38 H-
SEKSIONI
2
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
MOdulI
H
PJESA
3Cilat kontrata
mbulohen?
SEKSIONI 2 PëRSHKRImI
2.1 HYRJE
si ofertues, ju duhet të njiheni me produktet dhe shërbimet që i tregtoni sektorit publik dhe
direktivat, siç mund të mendoni, mbulojnë të tria llojet kryesore të kontratave:
n punët,
n mallrat, dhe
n shërbimet (të ndryshme nga punët), përfshirë konkurset e projektimit.
Megjithatë, nuk ekziston asnjë kategori e veçantë për shërbimet e konsulencës. këto
trajtohen në thelb në të njëjtën mënyrë si shërbimet e tjera.
disa kontrata shpesh përmbajnë elementë të një ose më shumë llojeve të kontratave të
mësipërme. për shembull, një kontratë për ndërtimin e një ndërtese mund të përfshijë
shërbimet e projektimit dhe disa mallra të nevojshme. po ashtu, një kontratë për mallra mund
të përfshijë shërbimet për vendosjen dhe instalimin. direktivat përmbajnë rregulla specifike
që përdoren për t'i klasifikuar këto "kontrata të përziera". këto janë dispozita të rëndësishme,
jo vetëm sepse ato mund të kenë një ndikim në vlerën e kontratës së përgjithshme dhe duke
qenë se vlera, siç do të shohim më poshtë, përcakton rregullat që do të zbatohen, kjo mund
të ketë një ndikim të konsiderueshëm te kontratat në dispozicion.
disa kontrata përjashtohen plotësisht nga fusha e zbatimit të direktivave (por jo
domosdoshmërish nga Traktati - shikoni modulin H1) qoftë për shkak të natyrës së tyre (d.m.th.
ku do të ishte i papërshtatshëm zbatimi i dispozitave të direktivave), qoftë për shkakun se
ato objekt i sistemeve të ndryshme të rregullimit ose administrimit. disa kontrata, "kontratat
e reja të rezervuara", marrin trajtim të veçantë si rezultat i identitetit të atyre që furnizojnë
mallra, punë ose shërbime, në zbatim të këtyre kontratave. këto janë objekt i kritereve të
veçanta të kualifikimit.
Në fund, duhet përmendur se direktiva më e fundit për sektorin publik zgjidh edhe
pasiguritë e mëparshme për pozicionin e kontratës kornizë, të cilat ndonëse mund të jenë
përsëri kontrata për punë, mallra ose shërbime (ose trajtohen si të tilla) dhe për rrjedhojë
nuk kanë natyrë të ndryshme për shkak të metodës së dhënies së tyre, kërkojnë trajtim të
veçantë.
2.2 KONtRatat E "PROKuRImIt"
direktivat zbatohen për kontratat me interes financiar, të cilat lidhen me shkrim midis
operatorit ekonomik dhe entit kontraktor, prandaj:
kontratat duhet të jetë midis dy palëve: operatorit ekonomik dhe autoritetit kontraktues.
Megjithatë, ka situata në sektorin publik ku marrëveshjet nuk bëhen midis dy palëve të
veçanta dhe të dallueshme, kështu që sipas këtij përkufizimi nuk ka kontratë. për shembull,
marrëveshjet e lidhura midis departamenteve të së njëjtës organizatë, zakonisht nuk
mbulohen nga rregullat e prokurimit. kjo ndodh sepse normalisht nuk ka marrëdhënie
kontraktore midis departamenteve të ndryshme të një organizate të vetme.
39 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
3
SEKSioNi
2
Cilat kontrata
mbulohen?
Përshkrimi
Shënim: kontratat, në praktikë, mund të jenë midis më shumë se dy palëve nëse, për
shembull janë dy autoritete kontraktuese që punojnë së bashku, të cilët nënshkruajnë të
njëjtën kontratë me një kontraktor të vetëm: sipas rregullores per prokurim publik a01 (neni
19(2)), kjo lejohet vetem per kontratat kornize.
2.2.1 marrëveshjet e brendshme brenda autoritetit kontraktues
kur ekziston vetëm një marrëveshje e brendshme midis departamenteve të së njëjtës
organizatë të sektorit publik, zakonisht nuk ka kontratë dhe ofertuesit e sektorit privat mund
të mos ftohen për të paraqitur ofertën e tyre.
organizatat e sektorit publik mund të përdorin strukturat e sektorit privat, si p.sh. kompanitë,
që të ofrojnë dhe të kryejnë shërbime publike. këto struktura/kompani mund të përdoren
edhe për t'ia ofruar shërbimet direkt organizatës publike që i kontrollon ato. Nëse ato janë
pjesë e së njëjtës strukturë ligjore, këto marrëveshje nuk janë 'kontrata', për qëllimet e
direktivës për sektorin publik. Megjithatë, sapo ato bëhen subjekte juridike të veçanta, çdo
marrëveshje midis tyre shndërrohet në "kontratë" midis dy palëve, ku njëra palë është enti
kontraktor dhe tjetra operatori ekonomik.
2.2.2 Kur krijohet një kontratë?
kur jepet një kontratë e re, normalisht ka pak vështirësi në identifikimin e saj. Megjithatë,
ndonjëherë kjo nuk është e qartë. për shembull, një kontratë ekzistuese mund të ndryshohet
ose të rinovohet. Një kontratë mund të ndryshohet edhe gjatë zbatimit të saj. Të gjitha këto
situata krijojnë detyrime të reja midis palëve dhe mund të ndryshojnë kushtet e kontratës
fillestare.
Nëse rezultati i ndryshimeve është kaq i madh sa kontrata është krejtësisht e ndryshme
nga kontrata fillestare, atëherë mund të ndodhë që të ketë një kontratë të re. Nëse krijohet
një kontratë e re dhe nëse janë të gjitha elementet e kontratës janë të pranishme, atëherë
kontrata duhet t'u nënshtrohet rregullave të prokurimit, p.sh. dhënia e saj duhet të bëhet
sipas dispozitave të direktivës. kjo do të thotë se një zgjatje e thjeshtë, rinovim ose ndryshim
mund të mos jetë i lejuar nëse bëhet pa konkurrim. kjo është e rëndësishme që ofertuesit
ta kenë parasysh gjatë ekzekutimit të kontratave ekzistuese. Nëse ndryshimet e bëra janë
shumë të mëdha, e gjithë kontratat duhet të dalë përsëri në tender.
2.2.3 Kontratat dhe koncesionet
kNjë dallim i rëndësishëm që paraqesin direktivat është midis 'kontratave' dhe 'koncesioneve'
dhe këto të fundit trajtohen ndryshe nga kontratat. për dhënien e koncesioneve të punëve,
në direktivën për sektorin publik zbatohen rregulla të veçanta, ndërsa koncesionet e
shërbimeve përjashtohen nga fusha e zbatimit e të dyja direktivave.
për dallim nga direktiva e prokurimit e be-së Nr.18/2004, e cila mbulon edhe kontratat e
prokurimit edhe kontratat me koncesion, në kosovë janë dy ligje të ndara që rregullojnë
kontratat e prokurimit edhe kontratat me koncesion. kontratat e prokurimit rregullohen
me lpp Nr. 04/l-042, kurse kontratat e koncesionit për punë ose shërbime i nënshtrohen
dispozitave të ligjit “për partneritetet publiko-private”. sipas ligjit të prokurimit publik Nr.04/l-
042: “kontratë pune me koncesion” është kontratë punësh, kryerja e të cilave kompensohet,
tërësisht ose pjesërisht, me të drejtën e akorduar për të shfrytëzuar objektin e asaj kontrate.
“kontratë për koncesion shërbimi” është e njëjtë si kontrata për shërbime ërveç se
kompensimi për shërbimet e ofruara realizohet nga e drejta për të shfrytëzuar shërbimet,
ose nga e drejta për të shfrytëzuar shërbimet bashkë me pagesën.
40 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
3
SEKSioNi
2
Cilat kontrata
mbulohen?
Përshkrimi
koncesioni është një kontratë e të njëjtit lloj si kontratat e përkufizuara në direktiva, përveç
se shqyrtimi i punëve ose shërbimeve që do të kryhen, për shembull, konsiston ose vetëm
në të drejtën për të shfrytëzuar punën ose shërbimin, ose në këtë të drejtë së bashku me
pagesën.
koncesionari shpesh pranon rrezikun operacional dhe financiar të ofrimit të një shërbimi
publik, në kuptimin më të gjerë, në këmbim të mundësisë për të pasur përfitime nëpërmjet
shfrytëzimit të "shërbimit". Një kontraktor e shikon mundësinë e fitimit nëpërmjet pagesës
fikse që merr për ekzekutimin e kontratës. partneritetet publike-private ndonjëherë
përfshijnë dhënien e një koncesioni.
koncesionet përdoren, për shembull për të zbatuar dhe financuar projekte të mëdha
infrastrukturore, kryesisht në rrjetin rrugor, si dhe për ndërtimin e urave dhe tuneleve, ku
koncesionari shpërblehet nëpërmjet taksave që vendosen për përdoruesit. Megjithatë, ato
përdoren edhe thjesht për të ofruar funksionim dhe mirëmbajtje (në vend të ndërtimit) të
ambienteve nga koncesionarët, si në rastin kur një operatori i jepet koncesioni për të vënë
në punë një hekurudhë ekzistuese ose infrastrukturën e metrosë. i pari është shembull i
koncesioneve për punë; i fundit është koncesion për shërbime.
vetëm koncesionet e punëve publike trajtohen gjerësisht në direktivën për sektorin publik
ku parashikohen kërkesat e veçanta për publikimin me afatet përkatëse kohore. Neni 17 i
direktivës për sektorin publik tani përjashton shprehimisht mbulimin e koncesioneve për
shërbimet publike. Megjithatë, vazhdojnë të zbatohen parimet e përgjithshme të Traktatit.
2.2.4 Kontratat kornizë
sipas nenit 1(5), një kontratë kornizë është një marrëveshje midis një enti kontraktor dhe një
ose më shumë furnizuesve, kontraktorëve ose ofruesve të shërbimeve, qëllimi i së cilës është
përcaktimi i kushteve, veçanërisht në lidhje me çmimet, dhe aty ku është e përshtatshme,
sasinë e parashikuar që rregullojnë kontratat që do të jepen gjatë një periudhe të caktuar.
këto marrëveshje përdoren shpesh në praktikë kur një blerës ka një nevojë të vazhdueshme
ose të përsëritur për të blerë produkte ose shërbime të njëjta ose të ngjashme dhe dëshiron
të shmangë kostot e lidhura me dhënien e një kontrate të re sa herë që i duhet të blejë mallra
shtesë. Njësoj si blerja e përqendruar, ekzistenca e kontratës kornizë mund t'u ofrojë volume
më të mëdha ofertuesve.
sipas lpp-së të kosovës Nr. 04/l-042: kontratë publike kornizë – është një marrëveshje
me shkrim ndërmjet një ose më shumë autoriteteve kontraktuese dhe një ose më shumë
operatorëve ekonomik, qëllimi i të cilës është të themelojë kushtet e qeverisjes së kontratave
që duhet të jepen gjatë një periudhe të caktuar, sidomos në lidhje me çmimin dhe, ku është
e përshtatshme, sasinë e paraparë.
vështirësia që paraqitet nga përkufizimi i kontratës kornizë është se për qëllimet e direktivave
ajo mund të mos jetë një 'kontratë'. direktivat mundësojnë në mënyrë efikase që një kontratë
kornizë jo detyruese të trajtohet njësoj si një kontratë kuadër detyruese. kështu, nëse enti
kontraktor zgjedh ta japë kontratën kornizë në zbatim të dispozitave të direktivave si të ishte
një kontratë detyruese, atëherë "kontratë" porositë pasuese mund të jepen pa konkurrim.
2.3 KONtRatat PëR PuNë
kontratat për punët përkufizohen si kontratat që:
n kanë si objekt të tyre ose zbatimin, ose zbatimin dhe projektimin e punëve që
lidhen me një nga aktivitetet e përmendura në shtojcën i, ose
41 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
3
SEKSioNi
2
Cilat kontrata
mbulohen?
Përshkrimi
n një punë ose realizimi, me çfarëdo mjeti, i një pune që korrespondon me kërkesat
e specifikuara nga enti kontraktor.
përfshirja e mundësisë për përfshirjen e punimeve të projektimit në një kontratë punësh
do të thotë se kontratat 'projektim dhe ndërtim' mund të klasifikohen sipas këtij përkufizim.
kjo mund të përfshijë për shembull, kontratat që mbulojnë planifikimin dhe financimin e
një projekti, si dhe zbatimin e tij. kur projektimi dhe ndërtimi jepen veçmas, shërbimet e
projektimit do të ishin një shërbim parësor (kategoria 12) ose, në të kundërt, mund të jepen
nëpërmjet një konkursi projektimi.
sipas lpp-së Nr. 04/l-042: kontratë pune – është kontrata me shpërblim në para, të lidhur
ndërmjet autoritetit kontraktues dhe një ose më shumë kontraktuesve të punëve i cili ka
detyrë kryesore zbatimin, projektimin dhe përmbushjen, ose realizimin, me çfarëdo mënyre,
të punës ose ndërtimit ose aktiviteteve ndërtimore komunale, që do të thotë aktiviteteve
që janë drejtpërdrejt të përfshira në ndërtimin, restaurimin, riparimin ose shkatërrimin e
godinave, pajisjeve, strukturave ndërtimore, strukturave tjera, ose të një pjesë të tyre.
2.4 KONtRatat E mallRavE
përkufizimi i mallrave është disi më i drejtpërdrejtë sesa ai i punëve ose shërbimeve.
'kontratat e furnizimit publik' përkufizohen në nenin 1(2)(d) si kontrata, të ndryshme nga
punët, që përfshijnë blerje, qiramarrje, qiradhënie, blerje me këste, me ose pa opsionin e
blerjes, të produkteve. gjithashtu, dorëzimi i këtyre produkteve mund të përfshijë veprimet
e vendosjes dhe të instalimit.
gama e produkteve që mbulohen nga direktivat mund të shihet në nomenklaturat e
ndryshme që përdoren për të përshkruar produktet për qëllime reklame. shikoni për
shembull Fjalorin e përbashkët të prokurimit.
sipas lpp-së të kosovës Nr. 04/l-042: kontratë furnizimi - është kontrata me shpërblim në
para të lidhur me shkrim ndërmjet autoritetit kontraktues dhe një ose më shumë furnizuesve
që ka të bëjë vetëm ose kryesisht me blerjen, qiradhënien, qiradhënien ose blerjen me këste,
me ose pa mundësi blerje, të një ose më shumë produkteve; “produktet” interpretohen
gjerësisht si një ose më shumë sende të prekshme të lëvizshme, duke përfshirë, por pa u
kufizuar në, mallrat,artikujt, rodhimet e përpunuara, lëndët e para, dhe pajisjet.
2.5 KONtRatat E SHëRbImEvE
Termi ‘kontrata shërbimi’ kryesisht i referohet kontratave të cilat ndryshojnë nga kontratat
për punë ose mallra pasi kanë si objekt të tyre ofrimin e shërbimeve të cilat referohen në
shtojcën ii të direktivës për sektorin publik (shtojca Xvii e direktivës për shërbimet publike).
disa shërbime përjashtohen në mënyrë veçantë, kryesisht për shkak se nuk kryejnë blerje
sipas rregullave të parashikuara nga direktivat.
sipas lpp-së Nr. 04/l-042: kontratë shërbimi – është një kontratë duke përjashtuar kontratat
e punës apo furnizimit me shpërblim me para, të lidhur me shkrim ndërmjet autoritetit
kontraktues dhe një ose më shumë ofruesve të shërbimeve.
2.6 KONKuRSEt E PROJEKtImIt
konkurset e projektimit janë ato procedura kombëtare që i mundësojnë entit kontraktor një
plan ose projekt që përzgjidhet nga një juri në bazë të konkurrencës, me ose pa dhënien e
çmimeve.
këto konkurse zhvillohen kryesisht në fushën e urbanistikës së qytetit (veçanërisht në
42 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
3
SEKSioNi
2
Cilat kontrata
mbulohen?
Përshkrimi
lidhje me sektorin publik), arkitekturën, inxhinierinë civile ose përpunimin e të dhënave.
ato përdoren shpesh në rastin e ndërtimit të ndërtesave të rëndësishme publike dhe po
përdoren gjithnjë e më shpesh për projektime të tilla si projektet e infrastrukturës së Ti-së
këto konkurse mund të jenë pjesë e një procedure që rezulton në dhënien e kontratës
së shërbimit ose mund të zhvillohet në mënyrë të pavarur në bazë të një procedure të
veçantë duke qenë se nuk ka asgjë të paevitueshme për arritjen e rezultateve të konkursit të
projektimit.
rregullat zbatohen vetëm kur shuma totale e çmimeve të konkursit dhe pagesave të
pjesëmarrësve arrin kufirin e caktuar monetar.
sipas lpp-së të kosovës Nr. 04/l-042: konkurs projektimi – është një procedurë prokurimi që
ka për qëllim t’i mundësoj autoritetit kontraktues të fitoj një plan ose një projekt të zgjedhur
nga një juri, pasi që është vënë në konkurrim me ose pa shpërblim, veçanërisht në sferat
e planifikimit hapësinor, planifikimit urbanistik, arkitekturës, ingjinieringut, përpunimit të të
dhënave, dhe projektet e veprave të artit.
2.7 KONtRatat E PëRzIERa
direktivat përmbajnë dispozita për mënyrën e kategorizimit të një kontrate që përmban
elemente të punëve dhe/ose mallrave dhe/ose shërbimeve.
dallimet janë të rëndësishme në rastin e kontratave të përziera të mallrave dhe shërbimeve,
kryesisht nëse shërbimet e përfshira janë shërbime jo prioritare. Nëse kontrata mund
të klasifikohet si një kontratë shërbimesh jo prioritare, atëherë do të mbetej kryesisht e
parregulluar edhe nëse përmban mallra.
kjo është një çështje edhe në rastin e kontratave të punëve, të cilat përmbajnë elemente
të mallrave dhe shërbimeve nisur nga kufijtë më të mëdhenj monetarë që aplikohen për
kontratat e punëve. Mënyra e kategorizimit të kontratave të përziera varet nga përzierja.
n mallra/shërbime
n punët/shërbimet
n punë/mallra
2.8 KONtRatat E PëRJaSHtuaRa
edhe nëse kontratat përfshihen në përkufizimin e përgjithshëm të një kontrate publike, disa
prej këtyre kontratave do të përjashtohen nga fusha e zbatimit të direktivave për një sërë
arsyesh. disa përjashtohen sepse për shkak të natyrës së tyre nuk janë të përshtatshme për
konkurrencë. disa përjashtohen sepse qeveritë duan t'i përjashtojnë ato nga konkurrenca
për arsye të caktuara. disa nga përjashtimet zbatohen vetëm për kontratat e një lloji të
veçantë. gjithashtu ekziston dhe një kategori e kontratave 'të rezervuara' të cilat, megjithëse
nuk, përjashtohen, përfitojnë nga trajtimi preferencial.
2.8.1 Përjashtimet për shkak të zgjedhjes
këto përjashtime lidhen me direktivën e sektorit publik.
n Prokurimi në fushën e mbrojtjes
prokurimi në fushën e mbrojtjes nuk është përjashtuar asnjëherë për shkak të
identitetit të autoritetit kontraktues, p.sh. Ministria e Mbrojtjes përjashtimi i pjesshëm
i cili ka ekzistuar deri së fundmi është aplikuar për produktet të cilat kanë natyrë
ushtarake.
43 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
3
SEKSioNi
2
Cilat kontrata
mbulohen?
Përshkrimi
deri në vitin 2009, produkte të caktuara ushtarake janë përjashtuar shprehimisht nga
dispozitat e direktivës për sektorin publik dhe nuk kanë qenë objekt i dispozitave
të tjera alternative. Megjithatë, që nga viti 2009, këto produkte të përjashtuara dhe
shërbime përkatëse tani mbulohen nga direktiva 2009/81, e cila zbaton një regjim
më fleksibël dhe konfidencial për prokurimin e mallrave ushtarake, punët dhe
shërbimet përkatëse.
Shënim i rëndësishëm
prokurimi i mallrave të caktuara ushtarake, punimeve dhe shërbimeve përkatëse tani
mbulohet nga direktiva 2009/81. Të gjitha kontratat publike që jepen në fushën e mbrojtjes
janë të mbuluara nga direktiva për sektorin publik.
përjashtimi i pjesshëm vazhdon të zbatohet (dhe tani zbatohet direktiva 2009/81)
për kontratat që jepen nga autoritetet kontraktuese në fushën e mbrojtjes ku
produktet janë objekt i dispozitave të Nenit 296(1)(b) (ish Neni 223(l)(b)) i Traktatit.
kjo paraqet një ndryshim të qartë midis pajisjeve krejtësisht ushtarake dhe pajisjeve,
të cilat megjithëse përdoren në kuadrin e mbrojtjes, nuk janë në mënyrë specifike
'ushtarake' p.sh. produktet me përdorim të dyfishtë (p.sh. ato që mund të kenë
përdorime civile dhe mbrojtje, p.sh. kompjuter, veshje, batanije, ushqime, ilaçe).
dispozita nuk zbatohet për punimet ose shërbimet, megjithëse ndoshta zbatohet
për shërbime të tjera si shërbime riparimi dhe mirëmbajtje të cilat kanë lidhje me
prokurimin në fjalë, dhe vetëm për ato produkte të cilat janë veçanërisht objekt i
Nenit 296(1)(b). Një listë e këtyre produkteve u përfshinë në vendimin e këshillit,
datë 15 prill 1958 dhe, megjithëse nuk u botua, është në dispozicion. Ndërsa
direktiva 2009/81 gjithashtu i referohet shprehimisht kësaj liste, ajo nuk e paraqet
përsëri listën. produktet të cilat, përveçse paraqiten në listë, nuk janë menduar për
qëllime posaçërisht ushtarake dhe të gjitha produktet që nuk përfshirë në listë janë
objekt i rregullave të prokurimit
direktiva 2009/81 e shtrin përjashtimin e direktivës dhe direktivës për sektorin
publik për kontratat që jepen në një vend të tretë, me operatorët ekonomikë, për
shpërndarjen e forcave ushtarake, ose për zhvilluar ose mbështetur një operacion
ushtarak jashtë territorit të bashkimit europian.
n Kontratat që kërkojnë masa fshehtësie
direktiva nuk zbatohet për kontratat publike të cilat (i) shpallen sekrete, ose (ii)
ekzekutimi i të cilave duhet të shoqërohet nga masa të veçanta sigurie në përputhje
me ligjet, rregulloret ose dispozitat administrative në fuqi në shtetet anëtare në fjalë
ose (iii) nëse e kërkon mbrojtja e interesave kryesore për sigurinë e shtetit.
n Kontratat që rregullohen nga rregulla të tjera
direktiva nuk zbatohet për kontratat të cilat rregullohen nga rregulla të ndryshme
procedurale dhe jepen:
në zbatim të marrëveshjes ndërkombëtare që është lidhur në përputhje
me Traktatin e kee midis një shteti anëtar dhe një ose më shumë vendeve
joanëtare dhe mbulon punët, mallrat dhe shërbimet që janë parashikuar
për implementimin ose shfrytëzimin e përbashkët të një projekti nga palët
nënshkruese;
sipërmarrjeve në një shtet anëtar ose një vendi të tretë në zbatim të një
marrëveshje ndërkombëtare që lidhet me vendosjen e trupave;
në zbatim të një procedure të veçantë të një organizate ndërkombëtare.
44 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
3
SEKSioNi
2
Cilat kontrata
mbulohen?
Përshkrimi
Në rastin e prokurimit në fushën e mbrojtjes, kontratat publike që i nënshtrohen
direktivës 2009/81 përfitojnë tashmë nga ky përjashtim për shkak të nenit 8 të kësaj
direktive.
2.8.2 Përjashtimet për shkak të natyrës së kontratës
n Kontratat për blerjen e tokës
direktivat përjashtojnë kontratat për blerjen ose marrjen me qira, me çfarëdo mjeti
financiar, të tokës, ndërtesave ekzistuese ose prona të tjera të paluajtshme ose të
drejtat që rrjedhin prej tyre.
kontratat përjashtohen sepse ato kanë lidhje me pronën e paluajtshme e cila
padyshim varet nga pozicioni gjeografik. këto kontrata lidhen kryesisht në tregjet
lokale dhe objektet e tyre zakonisht përjashtojnë çdo mundësi reale për konkurrencë
ndërkufitare. Megjithatë, përjashtimi prek vetëm kontratat për blerjen e tokës ose të
ndërtesave.
kontratat për shërbimet financiare të lidhura në të njëjtën kohë, përpara ose pas
kontratës për blerjen ose marrjen me qira, në çfarëdo forme, i nënshtrohen direktivës.
direktiva do të mbulojë gjithashtu edhe shërbimet e lidhura si për shembull
kontratat për shitjen e pronës me bazë komisioni (kontratat me agjencinë e pronave
të paluajtshme) të cilat mbulohen nga shërbimet prioritare të kategorisë 14.
Në rastin e prokurimit në fushën e mbrojtjes, kontratat publike në bazë të direktivës
2009/81 tani përfitojnë nga ky përjashtim duke u mbështetur në nenin 9(a) të
direktivës.
n Kontratat e shërbimit të cilat ofrohen në bazë të të drejtave ekskluzive
direktivat nuk zbatohen për kontratat e shërbimit të cilat i jepen autoriteteve
kontraktore ose një shoqate të autoriteteve kontraktuese në bazë të një të drejte
ekskluzive të cilën e gëzojnë në zbatim të një ligji të publikuar, rregullore ose
dispozite administrative e cila është në përputhje me Traktatin.
n materialet për transmetim dhe koha
direktiva për sektorin publik (nuk është e rëndësishme për sektorin e shërbimeve
publike) përjashton kontratat për blerjen, zhvillimin, prodhimin dhe bashkëprodhimin
e informacioneve të programeve nga transmetuesit dhe kontratat për kohën e
transmetimit. kjo mbulon prodhimin e veprave audio-vizuale si filmat, regjistrimi i
videove dhe regjistrimi zanor, duke përfshirë reklamat dhe do të përfshijë blerjen e
shërbimeve për blerjen, zhvillimin, prodhimin ose bashkëpunimin për programet e
gatshme dhe shërbime të tjera përgatitore si shërbimet që lidhen me dorëshkrimet
ose performancat artistike të nevojshme për prodhimin e programeve.
gjithashtu ajo mbulon dhe kohën e transmetimit (transmetimi në ajër, satelitor ose
kabllor dhe tani përkufizohet si një transmetim dhe shpërndarje që përdor çdo formë
të rrjetit elektronik). Në parim, kontraktimi i një prodhimi audio-vizual për qëllime
informacioni, trajnimi ose reklame mund të mbulohet, por mund të përjashtohen
për sa kohë ato lidhen me aktivitete transmetimi të organizatave transmetuese të
cilat janë autoritete publike.
n Shërbime arbitrazhi dhe pajtimi
Në përshkrimet e direktivave citohet se është e papërshtatshme përfshirja e
prokurimit të kontratave për shërbime arbitrazhi dhe pajtimi në direktiva, pasi ofertat
konkurruese për këto shërbime do të ndërhynin me përzgjedhjen e përbashkët të
45 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
3
SEKSioNi
2
Cilat kontrata
mbulohen?
Përshkrimi
gjyqtarëve dhe pajtuesve nga palët e përfshira në një mosmarrëveshje. Në çdo rast,
ata do të duan të zgjedhin gjyqtarët dhe pajtuesit në bazë të kompetencave dhe
eksperiencës së tyre brenda një harku kohor relativisht të shkurtër.
n Shërbime të caktuara financiare
direktivat përjashtojnë kontratat për shërbime financiare në lidhje me emetimin,
shitjen, blerjen ose transferimin e letrave me vlerë apo instrumenteve të tjera
financiare, dhe shërbimet e bankave qendrore. kjo i referohet kontratave të cilat
përfshijnë transaksionet me obligacionet qeveritare, për shembull, aktivitetet që
lidhen me menaxhimin e borxhit publik.
gjithashtu përfshin në fushën e përjashtimit kontratat që u jepen ndërmjetësuesve
financiarë për rregullimin e këtyre transaksioneve sepse këto përjashtohen në
mënyrë të veçantë nga sfera e shërbimeve të investimit (kategoria 6 e listës së
shërbimeve prioritare).
n Kontratat e punësimit
direktivat nuk mbulojnë kontratat e punësimit, vetëm kontratat për ofrimin e
shërbimeve.
n Kontratat kërkimore dhe të zhvillimit
direktivat i përjashtojnë kontratat për shërbime kërkimore dhe zhvillimi të ndryshme
nga shërbimet ku përfitimet merren ekskluzivisht nga autoriteti kontraktues për
përdorimin e saj gjatë zhvillimit të punëve të saj me kusht që shërbimi i ofruar të
shpërblehet plotësisht nga autoriteti kontraktues.
përjashtimi nuk zbatohet nëse përfitimet gjenerohen vete. për të shmangur
interpretimin që do të sillte abuzimin me këtë dispozitë, këshilli i komisionit miratoi,
në kuadrin e direktivës për shërbimet, një deklaratë interpretimi ku thuhet se çdo
ndarje fiktive e rezultateve kërkimore dhe të zhvillimit ose çdo pjesëmarrje simbolike
në shpërblimin e shërbimit të ofruar nuk do të pengojë zbatimin e direktivës.
kjo dispozitë nuk përfshin prodhimin sasior për përcaktimin e zbatueshmërisë
komerciale ose rikuperimin e kostove kërkimore dhe të zhvillimit.
2.8.3 Përjashtimet e veçanta në sektorin e shërbimeve publike
direktiva për shërbimet publike parashikon për këtë sektor përjashtime të caktuara në disa
sektorë të shërbimeve publike të cilat bazohen kryesisht në shkallën e konkurrencës në këto
tregje. këto përjashtime zbatohen për blerjen e karburantit dhe energjisë për prodhimin e
energjisë; blerjen e ujit; shërbimet e transportit me autobus dhe përjashtimet për kërkimet
dhe shfrytëzimin e naftës dhe gazit sipër rrjedhës. direktiva për shërbimet publike prezantoi
gjithashtu dhe një mekanizëm përjashtimi të përgjithshëm për aktivitete që ekspozohen
ndaj konkurrencës në tregje ku hyrja nuk është e kufizuar. këto përjashtime diskutohen në
H2.
direktiva për shërbimet publike përfshin gjithashtu disa përjashtime të tjera të caktuara në
sektorin e shërbimeve publike:
n aktivitetet jashtë Komunitetit
direktiva nuk zbatohet për kontratat që jepen nga entet kontraktore për qëllime të
ndryshme nga ndjekja e aktiviteteve të tyre të rëndësishme në një vend të tretë, në
kushte që nuk përfshijnë përdorimin fizik të një rrjeti ose zone gjeografike brenda
komunitetit.
entet kontraktore duhet të informojnë komisionin, me kërkesë të tij, për çdo kategori
46 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
3
SEKSioNi
2
Cilat kontrata
mbulohen?
Përshkrimi
produktesh që e konsiderojnë si të përjashtuar sipas kësaj dispozite dhe komisioni
mund të botojë në mënyrë periodike për qëllime informimi, listën e kategorive të
aktiviteteve që i konsideron të mbuluara nga ky përjashtim dhe do të respektojë të
gjitha aspektet sensitive tregtare që entet kontraktore mund të evidentojnë gjatë
dërgimit të këtij informacioni.
n Përjashtimi i sipërmarrjeve të lidhura
Nëse 'sipërmarrjet' krijohen nga një numër kompanish që zotërohen bashkërisht
ose kompani të varura, direktiva për shërbimet publike parashikon një përjashtim
të veçantë për blerjet e kryera midis tyre sipas kushteve të caktuara. ato trajtohen si
kontrata të brendshme të njohura si transaksione brenda grupit. Që nga amendimi
i direktivës për shërbimet publike në vitin 2004, përjashtimi tani mbulon kontratat e
punëve dhe mallrave krahas kontratave të shërbimit.
kontratat e përjashtuara janë ato të cilat i jepen një kompanie të lidhur, qëllimi
kryesor i të cilës është të veprojë si sipërmarrës kryesor shërbimesh për grupin të
cilit i përket, sesa të tregtojë shërbimet e saj nga ana tregtare në tregun e hapur.
direktiva për shërbimet publike përjashton dy kategori kontrate. ato janë kontratat të cilat
jepen:
n nga një ent kontraktor te një sipërmarrje e lidhur; ose
n nga një sipërmarrje e përbashkët, e krijuar ekskluzivisht nga një numër entesh
kontraktore për qëllimin e kryerjes së aktiviteteve përkatëse, me [njërin prej
këtyre enteve kontraktore] ose me një sipërmarrje që është filial i një prej
këtyre enteve kontraktore.
kjo dispozitë, për shembull, lidhet me dispozitën e shërbimeve të përbashkëta si
shërbime kontabiliteti, rekrutimi dhe menaxhimi; ofrimi i shërbimeve të specializuara të
cilat përfshijnë praktikat e veprimit të grupit; dhe ofrimin e shërbimit të specializuar për
një sipërmarrje të përbashkët.
Megjithatë, përjashtimi nga dispozitat e direktivës për shërbimet publike i nënshtrohet
dy kushteve:
(i) operatori ekonomik duhet të jetë një sipërmarrje e lidhur me entin kontraktor: një
sipërmarrje e lidhur, për qëllime të nenit 23(1) të direktivës për shërbimet publike
është ajo në të cilën llogaritë vjetore përputhen me ato të entit kontraktor, në
pajtim me kërkesat e direktivës së shtatë të ligjit për shoqëritë tregtare. Në rastin
e enteve kontraktore që nuk i nënshtrohen kësaj direktive, sipërmarrje e lidhur
do të jetë çdo sipërmarrje mbi të cilën enti kontraktor mund të ushtrojë, direkt
ose indirekt, një ndikim dominues, në të njëjtën mënyrë siç mund të ushtrojë
një autoritet publik një ndikim dominues mbi një sipërmarrje publike. ky do të
jetë gjithashtu pozicioni, ku është sipërmarrja që mund të ushtrojë një influencë
dominuese mbi autoritetin kontraktues ose ku sipërmarrja dhe enti kontraktor
janë objekt i influencës dominuese të një sipërmarrjeje të tretë.
(ii) operatori ekonomik duhet të ekzistojë kryesisht për të ofruar shërbime për grupin dhe
jo t'i tregtojë ato në tregun e hapur: duke qenë se disa operatorë ekonomikë, në
fakt kanë aktivitetet e tyre tregtare të pakta, direktiva përcakton kriteret në bazë
të të cilave këto aktivitete tregtare do të njehsohen. përjashtimi do të aplikohet
vetëm nëse të paktën 80 për qind e xhiros mesatare të sipërmarrjes së lidhur që
ekziston brenda komunitetit për tre vitet e para rezulton nga ofrimi i punimeve,
mallrave ose shërbimeve sipërmarrjeve me të cilat është lidhur. 'Xhiroja mesatare'
lidhet me atë xhiro që rezulton nga punimet, mallrat ose shërbimet e lëvruara
47 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
3
SEKSioNi
2
Cilat kontrata
mbulohen?
Përshkrimi
dhe jo nga xhiroja e përgjithshme ose totale e sipërmarrjes. Nëse më shumë se
një sipërmarrje e lidhur me entin kontraktor ofron shërbime, mallra ose punime
të njëjta ose të ngjashme, përqindjet e mësipërme llogariten duke marrë në
konsideratë xhiron totale që rezulton përkatësisht nga lëvrimi i shërbimeve,
mallrave ose punëve nga këto sipërmarrje të lidhura.
n blerje për rishitje ose dhënie me qira
direktiva përjashton nga fusha e saj e zbatimit kontratat që jepen palëve të treta
për qëllime rishitje ose dhënie me qira. kjo ka për qëllim të përfshijë kontratat për
mallrat kur enti kontraktor dëshiron të shesë ose të japë me qira pajisjet e blera në
një treg konkurrues.
këto kontrata do të përfshihen vetëm nëse enti kontraktor nuk gëzon asnjë të
drejtë të veçantë ose ekskluzive për të shitur ose dhënë me qira objektin e këtyre
kontratave dhe ente të tjera janë të lira që të shesin ose ta japin me qira me të njëjtat
kushte si enti kontraktor.
sipas Nenit 3 të ligjit për prokurim publik të kosovës Nr. 04/l-042, nga zbatimi i rregullave
të prokurimit përjashtohen këto raste:
paragrafi 1 i nenit 3 të lpp-së përjashton kontratat për të cilat Qeveria:
a. pajtohet se kërkojnë përdorimin e masave të veçanta të sigurisë; ose
b. pajtohet që të klasifikoj lëndën e kontratës si sekret .
paragrafi 2 i nenit 3 të lpp-së përjashton kontratat që bien në fushën e veprimit të
një marrëveshje që parashikon zbatimin e rregullave dhe/ose procedurave të tjera të
prokurimit ku:
(i) kjo marrëveshje e kushtëzon disponueshmërinë e financimit të kontratës në fjalë me
zbatimin e rregullave dhe/ose procedurave të tjera; dhe
(ii) marrëveshja është lidhur ndërmjet Qeverisë dhe një institucioni financiar ndërqeveritar,
dypalësh, shumëpalësh ose ndërkombëtar.
paragrafi 3 i Nenit 3 të lpp-së përjashton:
a. kontratat e punësimit;
b. kontratat në lidhje me trajnimet pasuniversitare apo trajnime profesionale nga
punëdhënësit për zhvillimin e aftësive specifike të punëtorëve individual; dhe
c. prokurimet ekskluzivisht të orientuar në përfaqësimin në formë të ofrimit të ushqimit
dhe pijeve.
paragrafi 6 i Nenit 3 të lpp-së përjashton kontratat për blerjen apo marrjen me qira,
përmes çfarëdo metode të financimit, të tokës, objekteve ekzistuese apo pronave tjera
të paluajtshme apo në lidhje me të drejta të tilla përveç nëse me ligjet e veçanta është
parapare ndryshe.
2.9 KONtRatat E REzERvuaRa
direktivat kanë prezantuar një kategori të re të 'kontratave të rezervuara', të cilat megjithëse
nuk përjashtohen nga fusha e direktivës, do të vendosin kushte të veçanta për kualifikimin e
pjesëmarrësve.
shtetet anëtare mund të kenë të drejtë të marrin pjesë në procedurat e dhënieve të kontratave
publike, në seminare të organizuara ose të parashikojnë që këto kontrata të zbatohen në
kuadrin e programeve të organizuara të punësimit nëse pjesa me e madhe e punonjësve në
fjalë janë persona me aftësi të kufizuara të cilët, për shkak të natyrës ose rëndësisë së aftësive
48 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
3
SEKSioNi
2
Cilat kontrata
mbulohen?
Përshkrimi
të tyre të kufizuara, nuk mund të kryejnë detyrat në kushte normale.
2.10 KuFIJtë mONEtaRë
direktivat zbatohen vetëm për kontratat mbi vlerën e një kufiri të caktuar monetar. vlerat
e këtyre kufijve monetarë janë përcaktuar në nivelet që kanë si qëllim të pasqyrojnë ato
kontrata, të cilat kanë mundësi të tërheqin ofertuesit nga shtetet e tjera anëtare. supozohet
se kontratat të cilat rezultojnë nën këto kufij monetarë kanë mundësi të tërheqin vetëm
konkurrencën në vend, pra nuk është i përshtatshëm zbatimi i rregullave të prokurimit të
nivelit të ke, edhe nëse këto kontrata mbeten objekt i Traktatit dhe janë objekt i rregullave të
brendshme kombëtare.
vlerat e kufijve monetarë për secilin nga sektorët e ndryshëm dhe për secilin lloj kontrate të
përfshirë tregohen në tabelën e mëposhtme. vlerat e kufijve monetarë rishikohen çdo dy
vjet në muajin janar dhe tabela tregon vlerat aktuale të kufijve monetarë kryesorë.
lloji i autoritetit kontraktues
lloji i kontratës sektori publik sektori publik shërbimet publike
Qeveria qendrore autoritetet e tjera
punët 4 845 000 euro 4 845 000 euro 387 000 euro
mallra 125 000 euro
(me disa përjashtime për blerësit në fushën e mbrojtjes)
193 000 euro
(dhe blerësit në fushën e mbrojtjes për disa mallra të caktuar)
387 000 euro
shërbimet(për afërsisht të gjitha shërbimet prioritare)
125 000 euro 193 000 euro 387 000 euro
shërbimet(shërbimet jo prioritare dhe shërbimet e përcaktuara prioritare)
125 000 euro 193 000 euro 387 000 euro
procedurat e shpalljes së fituesit zbatohen aty ku vlera e përllogaritur (neto pa TvsH) nuk
është më e vogël se vlerat e kufirit monetar të përcaktuar më sipër dhe të dyja direktivat
parashikojnë metoda për llogaritjen e këtyre vlerave. për shembull, vlera e opsioneve ose
rinovimit të kontratës duhet të merret në konsideratë; vlera e mallrave (ose shërbimeve në
rastin e sektorit të shërbimeve publike) që nevojitet për kryerjen e punimeve që një ent
kontraktor vendos në dispozicion kontraktorit; dhe vlera e çdo çmimi ose pagesave për
kandidatët ose ofertuesit që janë kryer si pjesë e procedurës.
për llogaritjen e vlerës së kontratës së shërbimit, autoriteti kontraktues duhet të përfshijë
totalin e shpërblimit të llogaritur për sipërmarrësin e shërbimit dhe jo domosdoshmërish
vlerën e shërbimit, p.sh. në rastin e kontratës së sigurimit, koston e blerjes së sigurimit, dhe jo
vlerën e pagesës së sigurimit.
49 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
3
SEKSioNi
2
Cilat kontrata
mbulohen?
Përshkrimi
Në rastin e kontratave të shërbimit të cilat nuk e përcaktojnë totalin e çmimit, baza për
llogaritjen e vlerës së parashikuar të kontratës është vlera totale e kontratës për afatin nëse
është më pak se 48 muaj dhe, nëse afati i kalon 48 muaj, vlera mujore e shumëzuar me 48.
asnjë nga kontratat që janë objekt i regjimit të prokurimit të komunitetit nuk mund të
ndahet me qëllimin për të penguar zbatimin e rregullave të parashikuara nga direktivat
dhe metodat e veçanta të llogaritjes të parashikuara nga direktivat dhe të për shkruara më
sipër kanë si qëllim të parandalojnë përdorimin e metodave të veçanta dhe të pazakonta të
llogaritjes të cilat do t'i shërbenin qëllimit për shmangien e direktivave, për shembull, duke
ndarë kontratat ose kërkesat e mëdha në paketa më të vogla kështu që vlera e secilës ose e
disa paketave të vogla të jetë nën nivelit të kufijve financiare, dhe për rrjedhojë jashtë fushës
së direktivave.
Megjithatë, direktivat parashikojnë një procedurë të posaçme për ndarjen e ligjshme të
kontratave ku një kërkesë e vetme ndahet në disa lote. kjo mund të behet, për shembull,
për arsye teknike (nisur nga specializimet e ndryshme që nevojiten për elementët përbërës)
ose nga dëshira për të përfshirë pjesëmarrjen e ndërmarrjeve të vogla dhe të mesme duke
ofruar disa kontrata me vlerë të vogël. Megjithatë, në llogaritjen e vlerës së një kontrate të
tillë, ajo që ka rëndësi është vlera e përbashkët e loteve.
sipas ligjit të prokurimit publik Nr.04/l-042, aktiviteti i prokurimit duhet të udhëhiqet duke
përdorur një nga procedurat e përcaktuara me ligj. vlera e parashikuar e kontratës përcakton
procedurën që do të përdoret dhe mënyrën e përdorimit të procedurës (afatet kohore,
mënyrën e publikimet, gjuhët etj).
përcaktimi i procedurës varet nga këto elemente:
a. lloji i kontratës,
b. llogaritjes se vlerës së parashikuar; dhe
c. klasifikimit te kontratës sipas vlerës së parashikuar.
vetëm pas përcaktimit te këtyre elementeve autoriteti kontraktues mund te përcaktohej se
cila procedure mund te aplikohet për një aktivitet te prokurimit.
Qëllimi kryesor i llogaritjes se vlerës së parashikuar te kontratave është qe të sigurohet se
autoriteti kontraktues nuk ka bere përpjekje që ti shmanget aplikimit te proceduarave te
përcaktuara me ligj, për shembull te beje ndarjen e kërkesave me qellim te aplikimit te një
procedure tjetër
ka disa dispozita mjaft komplekse që rregullojnë llogaritjen e vlerës së kontratave. këto
dispozita janë të ndryshme për kontratat për punë, për furnizime dhe për shërbime. Traktati
i ke-së mund të ndikojë në prokurimin publik, sado i vogël të jetë, por direktiva zbatohet
vetëm për kontratat e një lloji dhe vlere të caktuar që arrijnë ose tejkalojnë kufijtë monetarë
përkatës të be-së.
kufijtë monetar të kontrave sipas ligjit për prokurim publik të kosovës janë shumë më
të ultë se sa kufijtë monetar që parashihen me direktivat e be-së.këta kufijë monetar ju
kanë përshtatur rrethanave të kosovës si dhe buxhetit të kosovës. klasifikimi i kontratave
të prokurimit në bazë të vlerave sipas ligjit për prokurim publik të kosovës, bëhet në këtë
mënyrë:
Çdo kontratë publike vlera e parashikuar e së cilës është më e vogël se, ose me arsye pritet
që të jetë më e vogël se njëmijë (1.000) euro konsiderohen si “kontrata me vlerë minimale”.
Çdo kontratë publike vlera e parashikuar e së cilës është e barabartë me ose më e madhe se,
ose me arsye pritet të jetë e barabartë me ose më e madhe se njëmijë (1.000) euro, por më e
50 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
3
SEKSioNi
2
Cilat kontrata
mbulohen?
Përshkrimi
vogël se dhjetëmijë (10.000) euro konsiderohen si “kontrata me vlerë të vogël”.
autoriteti kontraktues mund të përdorë “procedurën e kuotimit të çmimeve” për të ushtruar
një aktivitet të prokurimit që ka për qëllim dhënien e një kontrate të punëve, furnizimeve ose
shërbimeve me vlerë minimale ose të vogël.
“procedura e kuotimit të çmimit” dhe “procedura për kontrata me vlere minimale” nuk i
nënshtrohen kërkesave për publikim të Njoftimeve për kontratë, përveç njoftimit për
dhënie të kontratës në rast të procedurës së kuotimit të çmimit. Një numër i dispozitave
të lpp-së, si parimet themelore për transparencën, trajtimin e barabartë, konkurrencën,
mos-diskriminimin dhe mos-favorizimin, përdorimin sa më efikas të mjeteve publike,
fshehtësitë, planifikimi, vlejnë edhe për përdorimin e procedurës së kuotimit të çmimeve
dhe përdorimin e procedurës për kontrata me vlerë minimale.
gjatë ushtrimit të një aktiviteti të prokurimit që shpie drejt dhënies së një kontrate me vlerë
minimale ose të vogël, autoriteti kontraktues, sipas ligjit të prokurimit publik Nr. 04/l-042,
neni 13.1 duhet të përgatisë të gjithë dokumentacionin në gjuhën shqipe dhe serbe.
1. procedura për kontrata me vlere minimale mund të përdoret vetëm nëse plotësohet
kushti poshtëshënuara:
a. vlera e parashikuar e kontratës është me e vogël se 1,000 euro.
autoriteti kontraktues është i obliguar që të (i) sigurojë se çmimi i miratuar nuk është më
i lartë se sa çmimi përkatës i tregut, dhe (ii) vlerësojë me kujdes cilësinë e produkteve,
shërbimeve ose punëve përkatëse.
procedura për kontratat me vlerë minimale është e ngjashme me procedurën e kuotimit të
çmimeve, ngase ftesa duhet tu dërgohet së paku tre operatorëve ekonomik për të kuotuar
çmimin e tyre. operatorët e zgjedhur ekonomik duhet të ftohen njëkohësisht që t`i dorëzojnë
ofertat e tyre brenda afatit kohor prej minimum 1 ditësh që nga data kur janë dërguar ftesat.
Fletëporosia duhet t’i jepet operatorit ekonomik që ka ofruar çmimin më të ulët.
2. procedura e kuotimit të çmimeve mund të përdoret vetëm nëse plotësohen kushtet e
poshtëshënuara:
a. vlera e parashikuar e kontratës është më e vogël se 10.000 euro.
b. kontrata për pune përfshinë vetëm riparime apo mirëmbajtje;
c. Mallrat ose furnizimet janë aktualisht në dispozicion;
d. Mallrat ose shërbimet nuk ka nevojë që posaçërisht të prodhohen ose përpunohen; dhe
e. ekziston një treg për ato mallra ose shërbime.
autoriteti kontraktues duhet ta identifikojë numrin e operatorëve ekonomik që duhet të
ftohen për të kuotuar. Numri i operatorëve ekonomik që ftohen të kuotojnë duhet të jetë
i mjaftueshëm për të siguruar konkurrencë efektive në kontratë dhe nuk duhet të jetë më
pak se tre (3). operatorët e zgjedhur ekonomik duhet të ftohen njëkohësisht që t`i dorëzojnë
kuotimet e çmimit brenda afatit kohor prej minimum 5 ditësh që nga data kur janë dërguar
ftesat.
operatori i interesuar ekonomik që nuk është ftuar në tender, mund të kërkojë ftesën nga
autoriteti kontraktues. ajo ftesë duhet të dërgohet menjëherë nga autoriteti kontraktues,
ndërsa kuotimit të çmimit të dorëzuar nga ai operator ekonomik duhet t`i bëhet trajtim
i barabartë. Tenderi i operatorit ekonomik, i cili nuk e ka marrë ftesën nga autoriteti
kontraktues, por nga dikush tjetër, gjithashtu duhet të pranohet dhe të trajtohet në mënyrë
të barabartë.
51 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
3
SEKSioNi
2
Cilat kontrata
mbulohen?
Përshkrimi
autoriteti kontraktues duhet të pranoj së paku 3 kuotime të përgjegjshme, përndryshe
procedura duhet të anulohet dhe të niset procedurë e re.
Në ligjin e prokurimit publik Nr. 04/l-042, klasifikimi i kontratave “me vlerë të mesme” dhe
“me vlerë të madhe” janë të përcaktuar në paragrafin 1 dhe 2 te Nenit 19.
1. “kontratë me vlerë të madhe” konsiderohet me sa vijon:
1.1. kontrata e furnizimit ose kontrata e shërbimeve, vlera e parashikuar e së cilës është
e barabartë ose më e madhe ose mund të pritet që të jetë e barabartë ose më e
madhe se njëqind e njëzet e pesëmijë (125.000) euro; ose
1.2. kontrata për punë vlera e parashikuar e së cilës është e barabartë me ose më e madhe
se, ose që me arsye mund të pritet të jetë e barabartë me ose më e madhe se pesë
qind mijë (500.000) euro.
2. “kontratë me vlerë të mesme” konsiderohet me sa vijon:
2.1. kontrata e furnizimit ose kontrata e shërbimeve vlera e parashikuar e së cilës është e
barabartë me ose më e madhe se, ose që me arsye mund të pritet të jetë e barabartë
me ose më e madhe se dhjetëmijë (10.000) euro, por më e vogël se njëqind e njëzet
e pesëmijë (125.000) euro; ose
2.2. kontrata për punë vlera e parashikuar e së cilës është e barabartë ose më e madhe se,
ose që me arsye mund të pritet të jetë e barabartë me ose më e madhe se dhjetëmijë
(10.000) euro, por më e vogël se pesë qind mijë (500.000) euro.
Në ligjin e prokurimit publik nr. 04/l-042, klasifikimi i konkursit të projektimit “me vlerë të
mesme” dhe “me vlerë të madhe” janë të përcaktuar në paragrafin 1 dhe 2 të Nenit 20.
1. “konkurs i projektimit me vlerë të madhe” konsiderohet me sa vijon:
1.1. konkursi i projektimit që organizohet si pjesë e procedurës që shpien drejt ose që
përfshinë shpalljen e kontratës fituese për shërbime, vlera e parashikuar e së cilës
është e barabartë me ose më e madhe se, ose që me arsye pritet të jetë e barabartë
me ose më e madhe se njëqind e njëzet e pesëmijë (125.000) euro; ose
1.2. konkursi i projektimit në të cilin shuma e përgjithshme e çmimeve të konkursit dhe e
pagesave për pjesëmarrësit është e barabartë me ose më e madhe se, ose me arsye
pritet të jetë e barabartë me ose më e madhe se njëqind mijë (100.000) euro.
2. “konkurs i projektimit me vlerë mesatare” konsiderohet me sa vijon:
2.1. konkursi i projektimit që organizohet si pjesë e procedurës që shpien drejt ose
përfshin dhënien e kontratës së shërbimeve vlera e parashikuar e së cilës është e
barabartë me ose më e madhe se, ose me arsye pritet të jetë e barabartë ose më e
madhe se dhjetëmijë (10.000) euro, por më e vogël se njëqind e njëzet e pesëmijë
(125.000) euro; ose
2.2. konkursi i projektimit në kuadër të së cilit shuma e përgjithshme e çmimeve dhe
pagesave për pjesëmarrësit është e barabartë ose më e madhe se, ose me arsye
pritet të jetë e barabartë me ose më e madhe se dhjetëmijë (10.000) euro por më pak
se njëqind mijë (100.000) euro.
3. konkursi i projektimit që nuk përfshihet në paragrafin 1. dhe 2. të këtij neni konsiderohet
“konkurs i projektimit me vlerë të vogël”.
siç mund të shihet pragu i kontratave për punë është shumë më i madh se ai kontratave për
shërbime dhe furnizime. këto pragje, sipas ligjit të prokurimit publik Nr.04/l-042, vlejnë për
52 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
3
SEKSioNi
2
Cilat kontrata
mbulohen?
Përshkrimi
të gjitha autoritetet kontraktuese.
autoriteti kontraktues gjithnjë duhet ta përdorë procedurën e hapur apo të kufizuar për
të ushtruar një aktivitet të prokurimit që ka për qëllim dhënien e një kontrate me vlerë të
mesme ose të madhe.
autoriteti kontraktues mund të përdorë procedura të tjera të përcaktuara me ligj vetëm në
rastet kur kushtet për përdorim të atyre procedurave të jenë plotësuar. këto procedura i
nënshtrohen kërkesave për publikim të Njoftimeve për kontratë dhe Njoftimeve për dhënie
të kontratës.
gjatë ushtrimit të një aktiviteti të prokurimit që shpie drejt dhënies së një kontrate me vlerë të
mesme ose të madhe, autoriteti kontraktues, duhet të përgatisë të gjithë dokumentacionin
në gjuhën shqipe serbe dhe angleze.
Nëse gjatë zbatimit të këtyre procedurave të prokurimit autoriteti kontraktues pranon me
pak se 2 oferta të përgjegjshme apo kërkesa për pjesëmarrje duhet të anuloj aktivitetin e
prokurimit. aktiviteti i prokurimit, në rastet kur pranohen me pak se 2 oferta të përgjegjshme
ose kërkesa për pjesëmarrje, mund të vazhdojë vetëm në rast se plotësohen kushtet e
përcaktuara me ligj, kur specifikimet e kontratës nuk ndryshohen, kur autoriteti kontraktues
demonstron që për arsye të konkurrencës shumë të kufizuar në treg një procedurë nuk do
të rezultoi në ngritje të numrit të tenderëve përgjegjës.
2.11 NJOFtImI PaRaPRaK
sipas nenit 8.1 të lpp-së, autoriteti kontraktues duhet të përgatisë një planifikim preliminar
për çdo vit fiskal dhe ta dërgoj, jo me pak se 60 ditë para fillimit të çdo viti fiskal, në aQp.
planifikimi duhet t`i identifikojë, “në detaje të mjaftueshme”, të gjitha furnizimet, shërbimet
dhe punët që autoriteti kontraktues ka ndër mend t`i prokurojë gjatë rrjedhës së vitit fiskal
që vjen. sipas nenit 8.2 të lpp-së, brenda 15 ditëve pas shpalljes së legjislacionit mbi ndarjet
buxhetore për një vit fiskal, versioni final i planifikimit të prokurimit duhet të përgatitet dhe
t`i dërgohet aQp-së.
pas përgatitjes së planifikimit përfundimtar autoriteti kontraktues duhet të shikoj se a ka për
qëllim dhënien, gjatë periudhës së ardhshme 12 mujore të, një ose më shumë kontratave të
furnizimit, të shërbimeve apo të punëve, që vetëm ose bashkë, kanë një vlerë të parashikuar
prej pesëqind mijë (500.000) euro.
sipas nenit 39 të lpp-së, nëse autoriteti kontraktues ka për qëllim dhënien, gjatë periudhës
së ardhshme 12 mujore të, një ose më shumë kontratave të furnizimit, të shërbimeve apo
të punëve, që vetëm ose bashkë, kanë një vlerë të parashikuar prej pesëqind mijë (500.000)
euro, autoriteti kontraktues duhet të përgatisë njoftimin paraprak:
a. Në rast të Njoftimit paraprak për furnizime dhe shërbime sa me shpejtë që është e
mundur pas fillimit të vitit fiscal;
b. Në rast të Njoftimit paraprak për punë menjëherë pas marrjes së vendimit që e miraton
planifikimin e kontratës përkatëse të punëve.
Njoftimi paraprak duhet të përgatitet në gjuhën shqipe, serbe dhe angleze. autoriteti
kontraktues duhet të sigurojë që të gjitha versionet gjuhësore të njoftimit paraprak të jenë
në pajtim me lpp dhe të përmbajnë informacion materialisht identike.
Njoftimi paraprak duhet të dorëzohet për publikim në krpp. Qëllimi i përgatitjes dhe
publikimit të Njoftimit paraprak është:
a. shkurtimi i afateve kohore minimale për pranimin e tenderëve në procedura të hapura
53 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
3
SEKSioNi
2
Cilat kontrata
mbulohen?
Përshkrimi
dhe të kufizuara për kontrata me vlerë të madhe. shkurtimi i afatit kohor mund të
përdoret vetëm nëse njoftimi paraprak përfshinë të gjitha informatat e përcaktuara në
formularin standard të miratuar nga krpp dhe data e publikimit te njoftimit paraprak
është jo me pak se 40 ditë dhe jo me shumë se 12 muaj para publikimit të njoftimit të
kontratës përkatëse; dhe
b. Në rast se autoriteti kontraktues është operator i shërbimeve publike Njoftimi paraprak
zëvendëson Njoftimin për kontrate në procedurën e kufizuar dhe të negociuar pas
publikimit të njoftimit për kontratë (Neni 83.1 i lpp-së).
Mënyra e kalkulimit të vlerës se parashikuar të kontratave është e definuar në Nenin 16-18
të lpp-së.Në zbatim të neneve 16 deri 18 të lpp-së, vlera e kontratës publike e paraparë,
duhet të llogaritet para fillimit të procedurës së prokurimit, në ditën e dërgimit të Njoftimit
për kontratë. llogaritja e kontratës së paraparë duhet të jetë e arsyeshme dhe reale për sa
i përket shfrytëzimit sa më efikas, leverdisë ekonomike, transparencës dhe shfrytëzimit të
drejtë të fondeve dhe të burimeve publike.
Moduli
H
Prokurimi publik për operatorët ekonomikë
Arritja e pjesëmarrjes së drejtë dhe të barabartë
pjesa
4
59 H-
Seksioni 1: Hyrje 60
Seksioni 2: Përshkrimi 61
60 H-
SEKSIONI
1
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
MOdulI
H
PJESA
4Arritja e pjesëmarrjes së drejtë dhe të barabartë
SEKSIONI 1 HYRJE
1.1 ObJEKtIvat
objektivat e këtij kapitulli janë që të shqyrtohen, të shpjegohen dhe të kuptohen:
1. Mekanizmat për garantimin e pjesëmarrjes së drejtë dhe të barabartë të
të gjithë operatorëve ekonomikë
2. kriteret e përzgjedhjes cilësore që mund të zbatohen
3. rregullat e zbatueshme për specifikimet teknike
4. kriteret e përzgjedhjes së fituesit që mund të zbatohen
1.2 ÇëSHtJE të RëNdëSISHmE
Çështjet më të rëndësishme në këtë kapitull janë të kuptohen:
n Mënyrat sipas të cilave zbatohen në praktikë parimet e objektivitetit dhe të
mosdiskriminimit
n Mënyrat e demonstrimit të përputhjes me kriteret e përzgjedhjes
n Mënyrat e ndryshme të përcaktimit dhe të përmbushjes së specifikimeve teknike
n zbatimi i kritereve të përzgjedhjes së fituesit
kjo do të thotë se është jetike të kuptohet plotësisht:
n llojet e ndryshme të kritereve të përzgjedhjes
n provat e përdorura për të përcaktuar përputhjen
n zgjedhjet që duhen bërë nga entet kontraktore bazuar në
kontratat në fjalë
n Mënyrat sipas të cilave mund të përgatiten specifikimet teknike
n Mënyrat e përmbushjes së atyre kërkesave
n përmbajtja e detajuar e kritereve të lejuara të shpalljes së fituesit
1.3 RëNdëSIa
ky informacion do të ketë rëndësi të veçantë, duke bërë të mundur që ofertuesit të përgatiten
për pjesëmarrjen në procedurat e tenderit dhe të identifikojnë ato raste ku ata mund të
përjashtohen në mënyrë të padrejtë nga pjesëmarrja.
61 H-
SEKSIONI
2
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
MOdulI
H
PJESA
4Arritja e pjesëmarrjes së drejtë dhe të barabartë
SEKSIONI 2 PëRSHKRImI
2.1 HYRJE
pjesa 1 përshkruante parimet e përgjithshme që duhet të respektohen dhe që garantojnë
të drejtat tuaja. për të qenë efektive, këto duhet të përkthehen në veprime konkrete, të cilat
mund të implementohen nga entet kontraktore dhe të vihen në zbatim nga operatorët
ekonomikë. Një nga shtyllat më të rëndësishme të direktivave të be-së është theksi që ato
vendosin mbi trajtimin e drejtë dhe të barabartë të operatorëve ekonomikë nga të gjitha
vendet anëtare, si mënyrë për të garantuar pjesëmarrjen e tyre në procedurat e be-së
për prokurimin pa treguar njëanshmëri dhe favorizim. Fjalët kyçe janë "objektiviteti" dhe
"mosdiskriminimi", duke siguruar që asgjë në procesin e prokurimit të mos favorizojë në
mënyrë të padrejtë operatorë të veçantë ekonomikë (kombëtarë ose "të preferuar" të tjerë të
enteve kontraktore) ose të mos diskriminojë operatorët e huaj ekonomikë.
Mekanizmi i miratuar nga direktivat është për të imponuar detyrimin mbi entet kontraktore
për të zbatuar kritere objektive dhe mosdiskriminuese.
n në përzgjedhjen e operatorëve ekonomikë,
n në përcaktimin e specifikimeve teknike dhe
n në shpalljen e kontratave fituese.
këto duhet të jenë të njëjta për të gjithë operatorët ekonomikë dhe t'u japin atyre mundësi
të barabarta për ofertim. Ju duhet t'i dini këto që të siguroheni që nuk do të përjashtoheni
në mënyrë të padrejtë nga asnjë procedurë e shpalljes së kontratës fituese.
2.2 KRItEREt E PëRzgJEdHJES
sistemi i be-së për prokurimet publike bazohet tek ideja se nuk duhet të ketë diskriminim
ndërmjet operatorëve ekonomike të kombësive të ndryshme dhe se të gjithë atyre duhet
t'u jepet një mundësi e barabartë për të konkurruar për kontratat që do të shpallen fituese
në të gjithë komunitetin. direktivat kërkojnë që prokurimi të kryhet mbi bazën e kritereve
objektive. për këtë arsye, nuk është e lejuar që entet kontraktore të eliminojnë cilindo operator
ekonomik nga procedura e shpalljes së fituesit mbi baza arbitrare, veçanërisht ato të lidhura
me kombësinë. kështu, direktiva përcakton kritere të hollësishme të përshtatshmërisë
dhe kualifikimit, të cilat mund të përdoren për të përjashtuar operatorët ekonomikë nga
procedurat nëse nuk plotësohen kriteret. gjithashtu, direktivat vendosin kushte për sa u
përket provave që mund të kërkohen për të verifikuar këto kritere.
për terminologjinë, duhet të theksohet se termi "operator ekonomik" përdoret për të
emërtuar tri kategoritë e gjera të operatorit ekonomik të dalluara nëpërmjet referimit ndaj
kontratave për të cilat ata paraqesin ofertën: "kontraktror" në rastin e kontratave të punëve;
"furnizues" në rastin e kontratave të mallrave dhe "ofrues shërbimesh" në rastin e kontratave
të shërbimeve. Në direktiva ka pak kërkesa në lidhje me operatorët ekonomikë, përveç atyre
për sa i përket përshtatshmërisë së tyre.
sipas lpp-se së kosovës, Nr, 04/l-042, autoriteti kontraktues duhet të theksojë në njoftimin e
kontratës dhe të përcaktojë në tërësi në dosjen e tenderit të gjitha kriteret e përzgjedhjes që
një operator i interesuar ekonomik duhet ti përmbushë për tu konsideruar si i kualifikuar: (i)
në rast të procedurave të hapura, për dhënien e një kontrate; ose (ii) në rast të procedurave
të kufizuara ose të negociuara pas publikimit të njoftimit të kontratës, për të pranuar një
62H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
4
SEKSioNi
2
Arritja e pjesëmarrjes së drejtë dhe të barabartë
Përshkrimi
ftesë për tenderim. Të gjitha kriteret e përzgjedhjes duhet të kufizohen vetëm në kriteret e
nevojshme për të siguruar se vetëm operatorët ekonomik që posedojnë aftësitë e nevojshme
profesionale, financiare dhe teknike për t’i përmbushur kushtet e kontratës përkatëse do të
konsiderohen të kualifikuar për të marrë një kontratë të tillë ose për marrjen e ftesës për
tenderim.
autoriteti kontaktues duhet: (i) të përcaktojë në njoftimin e kontratës, aq sa është e
mundshme, të gjitha dokumentet dhe informatat e tjera që operatorët e interesuar
ekonomik duhet të dorëzojnë së bashku me tenderin apo kërkesën për pjesëmarrje; dhe (ii)
të përcaktojë në tërësi në dosjen e tenderit, të gjitha dokumentet dhe informatat në fjalë. Të
gjitha këto kërkesa për dokumente dhe informata do të kufizohen vetëm në aq dokumente
dhe informata sa është e nevojshme për ti lejuar autoritetit kontraktues që të verifikojë se
operatori përkatës ekonomik: (i) nuk konsiderohet i papërshtatshëm sipas nenit 65 të këtij
ligji, dhe (ii) nëse aplikohet, i përmbush kriteret minimale të përzgjedhjes të saktësuara në
njoftimin e kontratës dhe në dosjen e tenderit.
2.2.1 Kush mund të paraqesë ofertë?
Një operator ekonomik mund të jetë çdo person fizik ose juridik ose një ent publik ose
një grup i këtyre personave dhe/ose i organeve, i cili ofron në treg, përkatësisht, kryerjen e
punëve dhe/ose të një pune, produkte ose shërbime. operatorët ekonomikë që gëzojnë të
drejtën të ofrojnë punë, shërbim ose mallrat përkatës sipas ligjit të shtetit anëtar në të cilin
janë themeluar, nuk mund të refuzohen vetëm për shkak se sipas ligjit të shtetit anëtar ku
jepet kontrata, atyre do t'u kërkohej të ishin persona fizikë ose juridikë.
kur operatori ekonomik në fjalë është person juridik, atëherë mund të kërkohet që, në
tender ose në kërkesën për të marrë pjesë, të tregohen emrat dhe kualifikimet profesionale
përkatëse të stafit që do të jetë përgjegjës për zbatimin e kontratës në shqyrtim. gjithashtu,
autoriteti kontraktues mund t'u kërkojë operatorëve ekonomikë të dëshmojnë se kanë një
autorizimi ose anëtarësi të caktuar në një organizatë profesionale, për aq kohë sa kandidatët
ose operatorët ekonomikë u kërkohet që ta kenë atë autorizim të veçantë ose që të jenë
anëtarë të një organizate të caktuar, në mënyrë që të mund të kryejnë shërbimin përkatës
në vendin e tyre të origjinës. shpesh, anëtarësia në një organizatë profesionale është një
kusht që iu vendoset individëve që dëshirojnë të vazhdojnë një profesion specifik dhe, kur
operatori ekonomik është një person juridik, mund t'i kërkohet të demonstrojë anëtarësinë
përkatëse të stafit të tij.
përkufizimi i operatorit ekonomik që përmban direktiva përfshin "një grup personash dhe/
ose organesh fizike ose juridike". autoritetet kontraktuese mund të mos u kërkojnë këtyre
grupeve të marrin një formë specifike ligjore, për të paraqitur një tender ose kërkesë për
pjesëmarrje. sidoqoftë, grupit të suksesshëm mund t'i kërkohet që ta bëjë një gjë të tillë,
kur është shpallur fitues i kontratës, deri në atë masë sa ky ndryshim të jetë i nevojshëm për
zbatimin e kënaqshëm të kontratës.
Në procesin e përzgjedhjes, grupet e kompanive mund të mbështeten te kualifikimet e
njëra-tjetrës. atëherë kur është e përshtatshme dhe për një kontratë të caktuar, një operator
ekonomik mund të mbështetet te kapacitetet e autoriteteve të tjera, pavarësisht nga natyra
juridike e lidhjeve që ka me to. Në këtë rast, ai duhet t'i dëshmojë autoritetit kontraktues se
do të ketë në dispozicion të tij burimet e nevojshme, për shembull, duke marrë një garancion
nga ato autoritete për këtë qëllim. prova e disponueshmërisë të burimeve mund të sigurohet
nëpërmjet marrjes së një garancioni nga autoritetet që zotërojnë burimet përkatëse, që do
të vihen në dispozicion të operatorit ekonomik në fjalë.
63H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
4
SEKSioNi
2
Arritja e pjesëmarrjes së drejtë dhe të barabartë
Përshkrimi
2.2.2 Kriteret e lejuara të përzgjedhjes
direktivat kërkojnë përjashtimin e detyrueshëm të operatorëve ekonomikë kur ata janë
përfshirë në disa veprimtari kriminale të caktuara të specifikuara, por, në të kundërt,
përzgjedhja cilësore bazohet në përshtatshmërinë e përgjithshme të operatorit ekonomik,
statusin ekonomik dhe financiar dhe aftësinë teknike dhe/ose profesionale.
2.2.2.1 arsyet për përjashtimin e detyrueshëm
këto arsye u prezantuan për herë të parë në vitin 2004 dhe janë një përgjigje ndaj shqetësimit
në rritje për efektet e krimit të organizuar dhe të terrorizmit mbi prokurimin publik, si një
mënyrë për korruptimin e procesit normal konkurrues dhe si një mekanizëm për pastrimin e
parave. gjithashtu, ajo përfshin dispozita në lidhje me çështjen e korruptimit në prokurim.
direktivat vendosin në mënyrë efektive një kërkesë të politikës, e cila i konsideron operatorët
ekonomikë, të cilët kanë marrë pjesë në veprimtari të caktuara, si të papërshtatshëm për të
marrë pjesë në procedurat e shpalljes së kontratës fituese, pavarësisht nga aftësia e tyre për
të përmbushur kontratat dhe kërkon përjashtimin e tyre nga ato procedura. veprimtaritë e
ndaluara janë:
(a) pjesëmarrja në një organizatë kriminale, siç është përcaktuar në Nenin 2(1) të veprimit
të përbashkët të këshillit 98/733/JHa;
(b) korrupsioni, siç është përcaktuar në Nenin 3 të aktit të këshillit të datës 26 maj 1997
dhe Neni 3(1) i veprimit të përbashkët të këshillit 98/742/JHa përkatësisht;
(c) mashtrimi brenda kuptimit të Nenit 1 të konventës në lidhje me mbrojtjen e
interesave financiare to komuniteteve europiane;
(d) pastrimi i parave, siç është përcaktuar në Nenin 1 të direktivës së këshillit 91/308/kee
të datës 10 qershor 1991, mbi parandalimin e shfrytëzimit të sistemit financiar për
qëllimin e pastrimit të parave.
Ju mbetet shteteve anëtare të specifikojnë, në përputhje me ligjin e tyre kombëtar dhe
duke pasur parasysh ligjin e komunitetit, kushtet e zbatimit për këto dispozita. kjo gjë
ruan fleksibilitetin e masave që shtetet anëtarë mund të ndërmarrin, për sa u përket këtyre
veprimtarive dhe iu kërkon atyre të përcaktojnë kushtet për zbatim.
2.2.2.2 arsyet opsionale për përjashtim
direktiva për sektorin publik përcakton arsyet mbi bazën e të cilave një autoritet kontraktues
mund ta përjashtojë një operator ekonomik nga pjesëmarrja. direktiva për shërbimet u
referohet këtyre kritereve si ilustruese - shërbimet publike mund të ndërmarrin një qasje më
elastike dhe të përfshijnë kritere të tjera të përzgjedhjes, me kushtin që këto të përcaktohen
që më përpara dhe të përputhen me kërkesat e përgjithshme të objektivitetit dhe të
mosdiskriminimit.
n Përshtatshmëria e përgjithshme
Një operator ekonomik mund të përjashtohet nga pjesëmarrja në një kontratë kur ai
operator ekonomik:
(a) ka falimentuar ose i është mbyllur aktiviteti, kur çështjet e tij po administrohen
nga gjykata, kur ai ka hyrë në një marrëveshje me kreditorët, kur ai ka
pezulluar veprimtaritë e biznesit ose ndodhet në çfarëdo situate të ngjashme,
që krijohet nga një procedurë e ngjashme sipas ligjeve dhe rregulloreve
kombëtare;
(b) është objekt i procedurave për deklarimin e falimentimit, për një urdhër
likuidimi të detyrueshëm ose administrimin nga gjykata ose i një marrëveshjeje
64H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
4
SEKSioNi
2
Arritja e pjesëmarrjes së drejtë dhe të barabartë
Përshkrimi
me kreditorët ose i çfarëdo procedurave të tjera të ngjashme sipas ligjeve dhe
rregulloreve kombëtare;
(c) është deklaruar fajtor nga një gjykim, i cili ka forcën e res judicata, në përputhje
me dispozitat ligjore të vendit për çdo shkelje në lidhje me sjelljen e tij
profesionale;
(d) ka qenë fajtor për sjellje të keqe e të rëndë profesionale, të dëshmuar me çdo
mënyrë që mund të demonstrojnë autoritetet kontraktuese;
(e) nuk ka përmbushur detyrimet në lidhje me shlyerjen e kontributeve të sigurimeve
shoqërore në përputhje me dispozitat ligjore të vendit në të cilin është themeluar
ose me ato të vendit të autoritetit kontraktues;
(f) nuk ka përmbushur detyrimet në lidhje me shlyerjen e taksave në përputhje me
dispozitat ligjore të vendit në të cilin është themeluar ose me ato të vendit të
autoritetit kontraktues;
(g) është fajtor për keqinterpretim serioz në dhënien e informacionit të kërkuar
sipas këtij seksioni ose nëse nuk e ka dhënë një informacion të tillë.
përshtatshmëria e operatorëve ekonomik per pjesemarrje ne aktivitete te
prokurimit, edhe sipas ligjit per prokurim publik te kosoves Nr. 04/l-042, pothuajse
eshte identike me kerkesat qe kane direktivat e prokurimit te be-se. keto kerkesa
jane te elaboruara gjersisht ne Nenin 65 te lpp-se.
n Statusi ekonomik dhe financiar
Të dhënat për statusin e përshtatshëm mund të sigurohen, si rregull i përgjithshëm,
nga një ose më shumë:
(a) deklarata të duhura nga bankat ose, aty ku është e përshtatshme, të dhëna për
sigurimin përkatës të dëmshpërblimit për rrezikun profesional;
(b) prezantimi i bilanceve ose i ekstrakteve nga bilancet, kur publikimi i bilancit
kërkohet sipas ligjit të vendit në të cilin është vendosur operatori ekonomik;
(c) një deklaratë të xhiros totale të sipërmarrjes dhe, kur është e përshtatshme, të
xhiros së zonës së mbuluar nga kontrata për një maksimum prej tre vitesh të
fundit financiarë të disponueshëm, në varësi të datës në të cilën është krijuar
sipërmarrja ose kur operatori ekonomik ka filluar tregtinë, për aq kohë sa
disponohet informacioni për këto xhiro.
autoritetet që shpallin kontratat fituese duhet të specifikojnë në njoftimin e kontratës
ose në ftesën për paraqitje oferte se cilat nga këto referenca kanë zgjedhur dhe se cilat
referenca përveç atyre të përmendura në (a), (b) ose (c) duhet të paraqiten. sidoqoftë,
është detyrë e enteve kontraktore që të përcaktojnë nivelin thelbësor të statusit
financiar dhe ekonomik të kërkuar.
Ne pajtim me ligjin e prokurimit publik të kosovës autoriteti kontraktues mund të
kërkojë nga operatorët ekonomik që të parashtrojnë të dhëna për të treguar se ata
i përmbushin kushtet minimale ekonomike dhe financiare të specifikuara në dosjen
e tenderit dhe në njoftimin e kontratës. rregullat për aplikimin e kërkesave për
përmbushjen e aftësisë financiare dhe ekonomike janë vendosur në nenin 68 të lpp-së.
kriteret specifike për të përcaktuar gjendjen ekonomike dhe financirare:
- raportin ose raportet përkatëse nga një ose më shumë banka;
- evidence të një police të sigurimit të lëshuar nga një kompani e njohur e licencuar
e sigurimeve;
65H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
4
SEKSioNi
2
Arritja e pjesëmarrjes së drejtë dhe të barabartë
Përshkrimi
- kopjet e certifikuara të një ose më shumë bilanceve të gjendjes ose ekstrakteve nga
bilancet e gjendjes nëse kërkohet publikimi i bilanceve të tillë të gjendjes në kuadër
të ligjit në vendin e themelimit të operatorit ekonomik; ose
- kopjet e raporteve financiare dhe raporteve të menaxhimit të certifikuara nga një
firmë e njohur e licencuar për kontrollim
naftësitë teknike dhe/ose profesionale
direktiva përcakton mënyrat me të cilat duhet të vlerësohen dhe të shqyrtohen
aftësitë teknike dhe/ose profesionale të operatorëve ekonomikë. referencat e
listuara vetëm përcaktojnë të dhënat që duhen dorëzuar; është detyrë e autoritetit
kontraktues të përcaktojë nivelet e aftësisë teknike dhe/ose profesionale të
kërkuara nga operatorët ekonomikë.
Të dhënat për aftësitë teknike të operatorëve ekonomikë mund të ofrohen
nëpërmjet një ose më shumë mënyrave të listuara në përputhje me natyrën,
sasinë ose rëndësinë dhe përdorimin e punëve, mallrave ose shërbimeve. Në
njoftimin ose në ftesën për ofertë, autoriteti kontraktues duhet të specifikojë se
cilat referenca dëshiron të marrë.
Në pajtim me ligjin për prokurim publik të kosovës autoritetet kontraktues janë të lira
të vendosin nëse do të kërkojnë nga operatorët ekonomik të dëshmojnë për aftesitë
(minimale) teknike dhe profesionale. këto provizione janë përcaktuar në neni 69 të
lpp-së.
sipas lpp-së të kosovës në asnjë rast, autoriteti kontraktues nuk duhet që të përdorë
kritere të përzgjedhjes që bazohen në konsiderata të tjera përveç atyre të lejuara nga
dispozitat e Neneve 65-70 të lpp-së.
këto kategori janë të definuar në ligjin e prokurimit publik dhe përfshinë kritere në lidhje
me:
1. përshtatshmeria e kandidatit ose tenderuesit – gjendja personale e kandidatit ose
tenderuesit (disa janë përjashtuese e disa opcionale);
2. përshtatshmëria profesionale – përshtatshmëria e kandidatit ose tenderuesit për të
ndjekur këtë aktivitet professional;
3. gjendja ekonomike dhe Financiare – e kandidatit ose e tenderuesit;
4. aftesitë teknike dhe profesionale –e kandidatit ose tenderuesit.
2.2.2.3 listat zyrtare dhe operatorët e regjistruar ekonomikë
shumë vende dhe autoritete kontraktuese mbajnë lista zyrtare ose, më zakonisht, sisteme
regjistrimi. direktiva për sektorin publik parashikon që shtetet anëtare mund të paraqesin
ose listat zyrtare të kontraktorëve të miratuar, furnizuesve ose ofruesve të shërbimeve ose
certifikatë nga organet certifikuese në ligjin publik ose privat dhe se, kur i paraqesin, ata janë
të detyruar të informojnë komisionin dhe shtetet e tjera anëtare për adresën e organit tek i
cili duhet të dërgohen aplikimet.
Mosregjistrimi në një listë nuk është, në vetvete, një arsye e përcaktuar ose legjitime për
përjashtim. autoriteteve kontraktore iu kërkohet gjithnjë të njohin certifikatat ekuivalente nga
organet e themeluara në shtetet e tjera anëtare dhe duhet gjithashtu të pranojnë mjete të
tjera ekuivalente të dëshmisë. direktiva lejon që regjistrimi në listat zyrtare në shtetin anëtar
të origjinës të operatorit ekonomik të përdoret për të ofruar një premisë të përshtatshmërisë
në shtetin anëtar mikpritës, për sa u përket atyre kritereve të përshtatshmërisë që ato kanë
të përbashkëta.
66H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
4
SEKSioNi
2
Arritja e pjesëmarrjes së drejtë dhe të barabartë
Përshkrimi
shtetet anëtare që paraqesin dhe mbajnë lista zyrtare të kontraktorëve të njohur (furnizues
ose ofrues shërbimesh) u kërkohet që t'i përshtatin ato me dispozitat e direktivës, domethënë
për sa u përket disa kritereve në lidhje me statusin ekonomik dhe financiar dhe aftësinë e
operatorit ekonomik duhet të jenë të njëjta me ato të përshkruara këtu. për t'u siguruar që
këto lista nuk janë të mbyllura ose nuk krijojnë një pengesë për pjesëmarrjen në procedurat
e shpalljes së kontratës fituese, operatorët ekonomikë mund të kërkojnë në çdo kohë që të
regjistrohen në një listë zyrtare ose për lëshimin e një certifikate. ata duhet të informohen
brenda një kohe mjaft të shkurtër për vendimin e autoritetit që po harton listën ose të organit
kompetent të certifikimit.
kur ofertojnë për kontrata, operatorët ekonomikë që dalin në këto lista ose kanë një
certifikatë të përshtatshme mund të dorëzojnë një certifikatë regjistrimi të lëshuar nga
autoriteti kompetent ose një certifikatë të lëshuar nga organi kompetent i certifikimit për
autoritetin kontraktues që bën ftesën për paraqitje oferte në përmbushje të kritereve
të kualifikimit, të paktën kur ato kritere janë marrë parasysh në procesin e regjistrimit.
ajo certifikatë do të funksionojë për të krijuar një premisë përshtatshmërie për sa u
përket operatorëve ekonomikë të themeluar në shtetin anëtar që mban listën zyrtare. ky
regjistrim i certifikuar në një listë zyrtare të një shteti anëtar ose një certifikatë e lëshuar
nga organi certifikues përbën, për autoritetet kontraktuese ose shtetet e tjera anëtare, një
premisë të përshtatshmërisë që i korrespondon klasifikimit të regjistrimit të kontraktorit,
furnizuesit ose ofruesit të shërbimeve vetëm për disa nga kriteret e përshkruara në
këtë kapitull.
lpp- nuk ka parapare provizione per krijimin e listes me operatoret ekonomik te aprovuar.
Ministria e Tregtise dhe industrise leshon liC eNCa per veprimtari te ndryshme dhe autoritetet
kontraktuese gjate venies se kritereve kualifikuese mund te vendosin kerkesa ( dhe kete e
bejne gati ne secilin rast) per te deshmuar se oe jane te licencuar ne veprimtari perkates.
karakteristike e sistemit te prokurimit publik ne kosove eshte se autoritetet kontraktuese
kerkojne deshmi per licencen perkatese te operatoreve ekonomik dhe te njejten kohe
kerkojne edhe deshmi tjera e qe jane te perfshira ne licencimin nga MTi e te njejtit oe. edhe
pse operatoret ekonomik per tu licencuar ne veprimtari perkatese fillimisht eshte dashur
te permbushin dhe deshmojne se i permbushin kriteret e percaktuara nga rregulloret per
licencim dhe pastaj pajisen me liC eNC e perkatese. pavaresisht kesaj autoritetet kontraktuese
kerkojne nga po te njejtit qe te deshmojne se jane te licencuara (eshte kusht suplementar)
dhe njekohesisht kerkojne edhe deshmi –evidenca per kualifikimet pjese e licences)
2.2.2.4 Sistemi i kualifikimit (vetëm për shërbimet publike)
direktiva për shërbimet publike lejon në mënyrë eksplicite që entet kontraktore të ndërtojnë
dhe të vënë në funksionim një sistem kualifikimi të operatorëve ekonomikë, i cili mund të
përmbajë gjithashtu një klasifikim, në mënyrë që operatorët e kualifikuar ekonomikë të
mund të ndahen në kategori sipas llojit të kontratës, për të cilën është i vlefshëm kualifikimi.
Një nga veçoritë kryesore të sistemit të kualifikimit e parashikuar nga direktiva është se ajo
vetë mund të përdoret si kërkesë për propozim. Qëllimi dhe përfitimi i kësaj është se bën të
mundur që enti kontraktor të heqë dorë nga rregullat normale të publikimit të njoftimit dhe
të përzgjedhë direkt nga lista e tij e operatorëve ekonomikë të kualifikuar, ata kandidatë që
dëshironte t'i ftonte për të bërë ofertim sipas procedurës së kufizuar ose me negociim.
sistemi i kualifikimit duhet të funksionojë mbi bazën e kritereve objektive dhe rregullave specifike
për kualifikimin që duhet të përcaktohen nga enti kontraktor dhe këto kritere dhe rregulla për
kualifikimin duhet t'u vihen në dispozicion operatorëve ekonomikë me kërkesën e tyre. kur
ato janë përditësuar, kriteret dhe rregullat e përditësuara duhet t'u komunikohen operatorëve
67H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
4
SEKSioNi
2
Arritja e pjesëmarrjes së drejtë dhe të barabartë
Përshkrimi
ekonomikë të interesuar.
edhe lpp-ja e kosovës parasheh sistemin e kualifikimit për operatorët e shërbimeve publike.
operatorët e shërbimeve publike që dëshirojnë të vendosin një sistem të kualifikimit duhet
të publikojnë një njoftim i cili i paralajmëron operatorët ekonomik për ekzistimin e sistemit
dhe i fton ata të aplikojnë për përfshirje. Një sistem i kualifikimit duhet të vendoset për një
afat maksimal prej tri (3) vitesh dhe njoftimet duhet të publikohen çdo vit.
operatorët e shërbimeve publike të cilat vendosin dhe praktikojnë një sistem të kualifikimit
do të sigurojnë që operatorët ekonomik mund të aplikojnë në çdo kohë për tu përfshirë në
sistem dhe se një numër prej së paku tre operatorë ekonomik të kualifikuar do të përfshihen
në çdo kohë për të siguruar konkurrencë të mjaftueshme.
operatori i shërbimeve publike duhet që të mbaj me shkrim të dhënat e operatorëve
ekonomik të kualifikuar, mundësisht të ndara në kategori sipas llojit të kontratës për të cilën
kualifikimet e tyre janë valide.
operatorët ekonomik të cilët aplikojnë për përfshirje në sistemin e kualifikimit duhet të
vlerësohen sipas kërkesave të përshtatshmërisë të përcaktuara për sistemin në përputhje me
rregullat normale. Një sistem kualifikues mund të përfshijë nivele të ndryshme të kërkesave
të përshtatshmërisë të cilat vlejnë për lloje të ndryshme të kontratave.
2.3 SPEcIFIKImEt tEKNIKE
specifikimet teknike konsistojnë në një përkufizim të asaj se çfarë është dëshira e blerësit për
të blerë. enti kontraktor ka lirinë për të zgjedhur se çfarë dëshiron të prokurojë, me kushtin
që ai vendim të mos bazohet në arsye subjektive ose të papërligjura, të cilat dëmtojnë
konkurrencën. roli i direktivave është që të garantojnë se, kur ai vendim të merret, prokurimi
të mos bëhet në një mënyrë që dëmton tregun. specifikimet teknike dhe kushtet e kontratës
janë veçanërisht të ndjeshme ndaj manipulimit. direktivat kërkojnë të parandalojnë një
përkufizim fillestar të kërkesave të blerësit, të cilat janë hartuar specifikisht për të favorizuar
një ose më shumë operatorë produktesh ose ekonomikë, kur kjo bëhet për arsye që nuk janë
objektive.
direktivat duhet ta bëjnë të qartë se specifikimet teknike duhet t'u ofrojnë akses të barabartë
operatorëve ekonomikë dhe nuk kanë si qëllim të krijojnë pengesa të papërligjura për hapjen
e prokurimit publik ndaj konkurrencës.
specifikimet teknike që do të zbatohen duhet të përcaktohen në dokumentacionin e
kontratave, siç janë njoftimet e kontratave, dokumentet e kontratave ose dokumentet shtesë
dhe njoftimet e kontratave duhet të përmbajnë gjithashtu detajet e kontaktit të shërbimit
nga i cili mund të kërkohen dokumentet e kontratave dhe dokumentet shtesë. ato mund të
ruhen dhe të transmetohen gjithashtu në format elektronik.
sipas lpp-së të kosovës, autoriteti kontraktues do ti parashtrojë të gjitha specifikimet
e detyrueshme teknike në dosjen e tenderit. Nëse aktiviteti përkatës i prokurimit kërkon
publikimin e njoftimit të kontratës, autoriteti kontraktues (i) do të parashtrojë specifikimet e
tilla në njoftimin në fjalë, ose (ii) do të dërgojë një deklaratë të qartë që tregon se ku mund të
merren specifikimet e tilla teknike. kurdo që është e mundur këto specifikime teknike duhet
të definohen në atë mënyre sa që të merren parasysh kriteret për mundësinë e qasjes së
personave me aftësi të kufizuar apo dizajnimin për të gjithë shfrytëzuesit.
autoriteti kontraktues do t’i përpilojë specifikimet teknike në atë mënyrë që ato të jenë në
përputhje me qëllimin e prokurimit dhe të drejtuara drejt sigurimit të qasjes sa më të mirë
68H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
4
SEKSioNi
2
Arritja e pjesëmarrjes së drejtë dhe të barabartë
Përshkrimi
për të gjithë operatorët e interesuar ekonomik dhe tenderuesit. autoriteti kontraktues është
veçanërisht i ndaluar që të hartojë specifikime teknike që favorizojnë ose diskriminojnë një
ose më shumë operatorë ekonomik.
autoritetet kontraktuese do të formulojnë specifikimet teknike duke iu referuar (i) një
standardi të kosovës që implementon një standard evropian, (ii) një standardi evropian.
(iii) një miratimi teknik evropian, (iv) një specifikimi të përbashkët teknik, (v) një standardi
ndërkombëtar apo (vi) çfarëdo referimi tjetër teknik të nxjerrë nga organet evropiane për
standardizim.
autoriteti kontraktues nuk do të përpilojë specifikimet teknike që i referohen një artikulli
ose burimi të veçantë, ose një procesi të hollësishëm, ose ndonjë shenjë dalluese, lloji
ose origjine të veçantë ose ndonjë prodhimi. pavarësisht nga e mësipërmja, autoriteti
kontraktues mundet, që në kushte të jashtëzakonshme, të hartojë specifikime teknike ose të
bëjë një referim të tillë të veçantë, nëse autoriteti kontraktues në mënyrë të qartë vërteton
se, nuk është e mundur që të përpilojë një specifikim mjaft të saktë dhe të kuptueshëm të
lëndës së kontratës përkatëse, me kusht që, çfarëdo referimi i tillë të shoqërohet me fjalët
“ose ekuivalent”.
2.3.1 Specifikimet e lejuara
për të garantuar një trajtim të tillë të barabartë, direktiva përcakton një sërë opsionesh për
përdorimin e specifikimeve teknike nga entet kontraktore. sidoqoftë, këto opsione nuk
cenojnë rregullat e detyrueshme kombëtare teknike, për sa kohë që ato përputhen me ligjin
e komunitetit.
entet kontraktore janë të lira të specifikojnë kërkesat e tyre nëpërmjet kërkesave të prodhimit,
domethënë ato që iu referohen performancës ose karakteristikave funksionale të produkteve
ose të shërbimeve që duhen siguruar.
Në varësi të çdo rregulli teknik kombëtar të detyrueshëm të përputhshëm me be-në,
specifikimet teknike duhet të formulohen në një nga dy mënyrat kryesore:
n duke iu referuar specifikimeve të caktuara ose
n duke iu referuar kërkesave të performancës ose të funksionimit.
Mundësia e kombinimit të këtyre metodave sjell si rezultat katër mënyra të shprehjes së
kërkesave teknike të kontratës:
(a) duke iu referuar specifikimeve teknike të specifikuara sipas parimit të preferencës: të
standardeve kombëtare që transpozojnë standardet europiane, miratimeve teknike
europiane, specifikimeve teknike të zakonshme, standardeve ndërkombëtare,
sistemeve të tjera teknike referuese të krijuara nga organet europiane të
standardizimit ose - kur ato nuk ekzistojnë - të standardeve kombëtare, miratimeve
teknike kombëtare ose specifikimeve teknike kombëtare në lidhje me përcaktimin,
llogaritjen dhe kryerjen e punëve dhe përdorimit të produkteve. secila referencë
duhet të shoqërohet nga fjalët "ose diçka e barazvlefshme"; ose
(b) për sa i përket performancës ose kërkesave të funksionimit; këto të fundit mund të
përfshijnë karakteristikat mjedisore. sidoqoftë, këto parametra duhet të jenë mjaft të
sakta për të bërë të mundur që operatorët ekonomikë të përcaktojnë përmbajtjen e
kontratës dhe për të bërë të mundur që autoritetet kontraktore të shpallin kontratën
fituese; ose
(c) për sa i përket performancës ose kërkesave funksionale siç u përmendën në
nënparagrafin (b), duke iu referuar specifikimeve të përmendura në nënparagrafin
69H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
4
SEKSioNi
2
Arritja e pjesëmarrjes së drejtë dhe të barabartë
Përshkrimi
(a) si mënyrë e supozimit të konformitetit me këtë performancë ose kërkesa
funksionale; ose
(d) duke iu referuar specifikimeve të përmendura në nënparagrafin (a) për karakteristika
të caktuara dhe duke iu referuar performancës ose kërkesave funksionale të
përmendura në nënparagrafin (b) për karakteristika të tjera.
Fjalia e fundit e (a) më sipër është e rëndësishme. direktivat parashikojnë në mënyrë të qartë
që, kur një autoritet kontraktues përdor opsionin e referimit ndaj specifikimeve të listuara, ai
nuk mund të refuzojë një tender me arsyen se produktet dhe shërbimet e tenderuara nuk
përputhen me specifikimet të cilave ai iu është referuar, pasi operatori ekonomik të ketë
provuar në ofertën e tij, duke përmbushur kërkesat e autoritetit kontraktues, nëpërmjet
çfarëdo mënyre të përshtatshme, që zgjidhjet që ai propozon përmbushin në mënyrë
ekuivalente kërkesat e përcaktuara nga specifikimet teknike.
2.3.2 Referencat e ndaluara
direktiva ndalon referencat në specifikimet teknike lidhur me një markë ose burim specifik,
me një proces të veçantë, me markat tregtare, me patentat, me llojet ose me një origjinë
specifike të produktit, përveçse kur justifikohet nga përmbajtja e kontratës. përveç ndalimit
të identifikimit të produkteve specifike, ajo do të parandalojë gjithashtu kërkesën për
përdorimin e proceseve të caktuara, sidomos kur ato nuk janë të mbrojtura nga të drejtat e
pronësisë intelektuale.
Në të gjitha rastet, referenca të tilla do të lejohen në bazë përjashtimi, kut nuk është i mundur
një përshkrim mjaftueshëm i saktë dhe i kuptueshëm i çështjes së kontratës, qoftë duke
iu referuar standardeve të listuara dhe specifikimeve, qoftë nëpërmjet performancës ose
karakteristikave funksionale. Në rast përdorimi të një reference specifike dhe të justifikuar
lidhur me një model specifik ose burim, me një proces të veçantë, me markat tregtare, me
patentat, me llojet ose me një origjinë specifike ose produkt, atëherë ajo duhet të shoqërohet
me fjalët "ose diçka e barazvlefshme".
2.3.4 Kërkesat sociale dhe mjedisore
për herë të parë, direktiva siguron në mënyrë eksplicite elemente sociale dhe mjedisore
për t'u marrë në konsideratë në procesin e prokurimit. ajo vepron në këtë mënyrë, ndër të
tjerash, në zbatim të specifikimeve teknike dhe ka disa mundësi për përcaktimin e kërkesave
me pikëpamjen për të arritur një nivel prokurimi të përgjegjshëm në aspektin ekologjik dhe
social. e parë me syrin kritik, direktiva lejon marrjen në konsideratë të elementeve mjedisore
në fazën e prodhimit dhe jo vetëm në fazën e konsumimit. përveç kësaj, direktivat i referohen
në mënyrë eksplicite përdorimit të etiketave pro mjedisit.
parimet kryesore që zbatohen për përdorimin e kritereve sociale dhe mjedisore për dhënien
e kontratave:
nTë jetë të lidhura me lëndën e kontratës
n veçanërisht dhe objektivisht të matshme
nkane qene te shpallura ose te njoftuara më parë
nduhet te i respektojne parimet e ligjiit te komunitetit, veçanërisht trajtimin e barabarte,
jo-diskriminimin dhe transparencen
lpp i kosovës nuk e definon qartë aplikimin e kërkesave me karakter social dhe të mbrojtjes
së ambientit. ligji i ka vendosur predispozitat me të cilat ju mundësohet autoriteteve
kontraktues që të vendosin kërkesa të tilla sidomos në nenin 31–ekzekutimi i kontratave dhe
nenin 52-Njoftimi i kritereve për dhënie të kontratës.
70H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
4
SEKSioNi
2
Arritja e pjesëmarrjes së drejtë dhe të barabartë
Përshkrimi
lpp- nuk definon më tej këto kërkesa sidomos:
n si mund te inkorporohen këto kërkesa ne procesin e prokurimit pasi qe nuk janë
vendosur ne mënyrë eksplicite ne lpp ?
nCilat janë kufizimet e përdorimit te tyre (nëse ka)?
n Cilat janë mundësit me te mira dhe kufizimet ne secilën faze tëprocesit të prokurimit ?
n e shume aspekte tjera lidhur me këto kërkesa?
sido qoftë këto nene ju mundësonë autoriteteve kontraktuese të vendosin kritere vlerësuese
dhe kërkesa të veçanta në lidhje me mënyrën se si kontrata duhet të ekzekutohet, me kusht
që kërkesat mos të shkelin parimet e Nenit 7 dhe janë paraqitur në dosjen e tenderit. kërkesat
e tilla në lidhje me ekzekutimin e një kontrate mund të kenë qëllim të sigurojnë një nivel
të caktuar të kushteve të punës ose të mbrojtjes së mjedisit. kjo dispozite ligjore me shumë
(apo tërësisht ) i atribuohet ekzekutimit të kontratës dhe jo vendosjes së kërkesave si kritere
të zgjedhjes ashtu siç i trajton direktiva këto kërkesa.
Megjithatë, ligji kërkon nga autoritetet kontraktuese që të referohen në kushtet e
performancës së kontratës në veçanti atyre të cilat kanë të bëjnë me mbrojtjen e mjedisit,
mbrojtjen e punëtorëve dhe kushteve të punës të cilat janë në fuqi me ligj apo rregullore në
kosovë, me kusht që këto kushte të përfshihen në shpalljen e kontratës dhe në specifikimet
teknike.
2.3.4 dialogu teknik
përcaktimi i specifikimeve teknike është shpesh një ushtrim i vështirë, sidomos në rastin e
enteve kontraktore publike të cilat janë kryesisht të ndara nga sektori privat. për t'u siguruar
që do të marrë vendimin më optimal për sa i përket teknologjisë së specifikuar, enti
kontraktor ka nevojë të ketë akses në informacion për teknologjitë dhe ndonjëherë do t'i
duhet të komunikojnë me operatorët ekonomikë potencialë. Të vepruarit në këtë mënyrë në
kontekstin e procedurës konkurruese detyruese, mund të përbëjë një shkelje të rregullave
sepse përgjithësisht nuk lejohen diskutimet me operatorët ekonomikë gjatë procedurës.
direktiva përfshin një dispozitë (në deklarime) e cila lejon mundësinë e diskutimit të
specifikimeve teknike paraprakisht me operatorët ekonomikë potencialë lidhur për një
procedurë të caktuar të shpalljes së kontratës fituese. ky quhet "dialogu" teknik. Me kushtin
kryesor që çdo diskutim nuk duhet të ketë si efekt eliminimin e konkurrencës, deklami
parashikon që "përpara nisjes së një procedure për dhënien e një kontrate, duke përdorur një
dialog teknik, autoritetet kontraktuese mund të kërkojnë ose pranojnë këshilla, të cilat mund
të përdoren në përgatitjen e specifikimeve...". përkufizimi i dialogut teknik do të thotë që në
pamje të parë këto lloj diskutimesh janë të lejuara. sigurisht ato nuk duhet të kenë si efekt
eliminimin e konkurrencës dhe prandaj nuk duhet t'i ofrojnë ndonjë operatori ekonomik
potencial një avantazh të padrejtë konkurrues duke i përcaktuar, për shembull, specifikimet
teknike sipas atyre që plotësohen vetëm nga një operator ekonomik, kombëtar ose tjetër.
2.3.4 variantet
ofertat që nuk përputhen me kërkesat teknike të blerësit, do të jenë të papërputhshme
dhe zakonisht do të refuzohen. Në të vërtetë, është i debatueshëm fakti nëse duhet të
refuzohen, pasi të pranosh një ofertë të papërputhshme do të cenonte parimin e trajtimit në
mënyrë të barabartë: të pranosh një ofertë që është e papërputhshme, dëmton terrenin e
barabartë dhe i çon në disfavor ata operatorë ekonomikë të cilët kanë kërkuar të përmbushin
kërkesat e deklaruara. Megjithatë, do të ketë rrethana ku do të jetë e dobishme të pranohen
ofertat bazuar në mënyrat alternative të përmbushjes së kërkesave të deklaruara. këto quhen
71H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
4
SEKSioNi
2
Arritja e pjesëmarrjes së drejtë dhe të barabartë
Përshkrimi
variante, por nuk janë gjithnjë të pranueshme për entin kontraktor.
direktivat kërkojnë që entet kontraktore të deklarojnë në njoftimin për kontratë nëse lejohen
ose jo variantet. variantet nuk do të autorizohen pa një tregues të tillë. variantet autorizohen
vetëm në rastin kur kriteri për shpalljen e fituesit është ajo e ofertës ekonomikisht më të
favorshme dhe në rastin kur entet kontraktore autorizojnë variantet, ata duhet të deklarojnë
në dokumentet e kontratës kërkesat minimale që duhet të përmbushen nga variantet dhe
kërkesat specifike për prezantimin e tyre. vetëm variantet që përmbushin kërkesat minimale
të parashtruara nga këto autoritete kontraktuese mund të merren në konsideratë.
edhe lpp-ja i parasheh variantet e specifikimeve teknike, por vetëm në rastet nëse kontrata
do ti shpërblehet tenderuesit ekonomikisht më të favorshëm. autoriteti kontraktues duhet
të tregoj në dosjen e tenderit nëse ata autorizojnë variante apo jo; variantet nuk do të
autorizohen pa këtë indikacion. autoritetet kontraktuese që autorizojnë variantet duhet të
deklarojnë në dosjen e tenderit kërkesat minimale për tu plotësuar nga variantet dhe ndonjë
kërkesë specifike për prezantimin e tyre.
vetëm variantet që përmbushin kërkesat minimale të përcaktuara nga këto autoritete
kontraktuese do të merren në konsideratë. Në procedurat për dhënien e kontratave publike
për furnizime ose shërbime, autoritetet kontraktuese të cilat kanë autorizuar variantet nuk
mund të refuzojnë një variant duke u bazuar vetëm në atë se, nëse është e suksesshme, më
tepër do të shpie në një kontratë shërbimi se sa në një kontratë publike për furnizime ose më
tepër në një kontratë furnizimi se sa një kontrate publike për shërbime.
2.4 KRItEREt PëR SHPallJEN E FItuESIt
Në dhënien e kontratave, entet kontraktore kanë mundësi të zgjedhin ndërmjet dy kritereve
për përzgjedhjen e fituesit:
n çmimi më i ulët; ose
n tenderi ekonomikisht më i favorshëm.
Nëse nuk bëhet një zgjedhje e qartë, kriteri që do të aplikohet do të jetë çmimi më i ulët.
zgjedhja e asaj që përbën ofertën ekonomikisht më të favorshme, duhet të bëhet mbi bazën
e një sërë kriteresh të lidhura me përmbajtjen e kontratës së zgjedhur nga entet kontraktore.
direktivat ofrojnë një listë shembujsh jogjithëpërfshirëse për llojet e kritereve që mund të
përdoren. këtu përfshihen
n cilësia,
n çmimi,
n aftësia teknike,
n karakteristikat estetike dhe funksionale,
n karakteristikat mjedisore (të prezantuara nga direktivat e reja, duke lejuar në këtë
mënyrë përdorimin e kritereve joekonomike),
n kostot e përdorimit,
n efikasiteti i kostos,
n shërbimi pas shitjes dhe asistenca teknike,
n shpërndarja dhe data e përfundimit,
n angazhimet duke iu referuar pjesëve dhe
n siguria e mallit.
72H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
4
SEKSioNi
2
Arritja e pjesëmarrjes së drejtë dhe të barabartë
Përshkrimi
kur shpallja e fituesit bazohet në ofertën ekonomikisht më të favorshme, enti kontraktor
duhet të specifikojë në njoftimin e kontratës ose në dokumentet e kontratës, rëndësinë
përkatëse që i jep secilës prej kritereve të zgjedhura për të përcaktuar ofertën ekonomikisht
më të favorshme. këto rëndësi mund të shprehen duke siguruar një gamë me një shpërndarje
të duhur maksimale. Në rastin kur, sipas mendimit të entit kontraktor, vënia e rëndësisë nuk
është e mundur për arsye të dukshme, enti kontraktor duhet të tregojë kriteret sipas një
rendi në zbritje të rëndësisë.
Në rastin kur një ofertë duket anomalisht e ulët, enti kontraktor mund ta refuzojë atë
vetëm pasi të ketë kërkuar me shkrim, detajet e elementeve përbërëse të ofertës, të cilën e
konsideron të rëndësishme. ai duhet të verifikojë këto elemente dhe të marrë në konsideratë
shpjegimet e dhëna.
edhe lpp-ja e kosovës parasheh të njëjtat kritere për dhënjen e kontratës sikurse direktivat
e be-së.
a) Çmimi më i ulët dhe
b) Tenderi ekonomikisht më i favorshëm.
ky kriter përdoret kur autoriteti kontraktues dëshiron të siguron se kontrata do t’i ipet
kandidatit ose operatorit ekonomik tenderi i të cilit ofron përveç cmimit edhe faktorë tjerë si
kualiteti, koha e liferimit, shërbimet e pas shitjes etj.
zgjedhja në mes të kriterit “çmimi më i ulët” ose “Tenderit më të favorshëm ekonomik” është
kompetencë dhe e drejtë e autoritetit kontraktues. lpp-ja përcakton këtë të drejtë në nenin
52.1 i cili thotë;” autoriteti kontraktues në njoftimin e kontratës dhe në dosjen e tenderit do
të specifikoj kriteret që do të përdoren për dhënie të kontratës. kriteret mund të jenë ose
çmimi më i ulët ose tenderi ekonomikisht më i favorshëm”.
ligji nuk përcakton se kur dhe cili kriter (nga këto dy kritere) mund dhe duhet të përdoret por
përcakton kushtet të cilat duhen pasur parasysh gjatë zgjedhjes në mes këtyre dy kritereve.
sipas lpp-së neni 51.3 autoritetet kontraktuese mund të përdorin vetëm kriteret e matshme
mund të shfrytëzohen për vleresim dhe të cilat paraprakisht janë përcaktuar në dosjen e
tenderit. autoriteti kontraktues mund të përdorë vetëm kritere që janë relevante në mënyrë
direkte me lëndën e kontratës. kritere të tilla mund të jenë në lidhje me p.sh.cilësinë, çmimin,
meritat teknike, estetike, dhe karakteristikat funksionale, karakteristikat e mjedisit, shpenzimet
rrjedhëse, efektiviteti i kostos, shërbimet e pas-shitjes dhe asistenca teknike.
sipas lpp-së neni 52, autoriteti kontraktues mund të specifikojë se kontrata publike do t’i
shperblehet operatorit ekonomik që ka paraqitur tenderin ekonomikisht më të favorshëm,
autoriteti kontraktues në fjalë duhet të specifikojë në njoftimin për kontratë dhe në dosjën e
tenderit kriteret që do të merren parasysh gjatë vendosjes së fituesit dhe peshën që i është
dhënë secilit kriter.
2.4.1 "Preferencat" e Komunitetit në sektorin e shërbimeve publike
direktiva e shërbimeve publike (vetëm) parashikon që çdo ofertë e bërë për dhënien e një
kontrate për mallra mund të refuzohet nga enti kontraktor në rastin kur raporti i produkteve
që vijnë nga vendet e treta, të cilat nuk sigurojnë akses të njëjtë dhe të efektshëm për
sipërmarrjet e komunitetit, e kalon 50 për qind të vlerës totale të produkteve që përbëjnë
ofertën.
ky është një test lidhur me origjinën e mallrave dhe nuk i referohet kombësisë së operatorit
ekonomik. origjina e produktit duhet të përcaktohet në përputhje me rregulloren e
këshillit 2913/92 për përcaktimin e përbashkët të origjinës së mallrave. Në rastin kur oferta
73H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
4
SEKSioNi
2
Arritja e pjesëmarrjes së drejtë dhe të barabartë
Përshkrimi
e një komuniteti është e barasvlershme me një ofertë të pranueshme e cila përfshin më
shumë se 50 për qind të produkteve që nuk i përkasin ke-së (me të barasvlershme këtu
nënkuptojmë që diferenca në çmim nuk është më shumë se 3 për qind), duhet t'i jepet
përparësi ofertës së komunitetit.
Në rastin e shërbimeve, ekziston mundësia e përdorimit të një klauzole mbrojtëse e cila do
të vihej në lëvizje vetëm në rastin kur komisioni, mbi bazë të informacionit të siguruar nga
shtetet anëtare ose jo, deklaron se një vend i tretë, lidhur me shpalljen e kontratave fituese
të shërbimit:
n nuk garanton akses të efektshëm për sipërmarrjet e komunitetit krahasuar me
atë që garantohet nga komuniteti për sipërmarrjet e atij shteti ("reciprociteti");
n nuk garanton trajtim kombëtar për sipërmarrjet e komunitetit ose të njëjtat
mundësi konkurruese ashtu siç janë të disponueshme për sipërmarrjet
kombëtare;
n u garanton sipërmarrjeve të vendeve të treta trajtim më të favorshëm sesa
sipërmarrjeve të komunitetit.
Në rastin kur komisioni ka vendosur ekzistencën e një prej situatave të mësipërme, ai
mund t'i bëjë një propozim, në çdo kohë, këshillit për anulimin ose kufizimin e shpalljes së
kontratave fituese të shërbimeve për:
n sipërmarrjet që qeverisen nga ligji i vendit të tretë në fjalë;
n sipërmarrjet e lidhura me ato të specifikuara më lartë, me zyrë qendrore në
komunitet, por duke mos pasur lidhje të drejtpërdrejtë dhe të efektshme me
ekonominë e një shteti anëtar;
n sipërmarrjet që dorëzojnë oferta që kanë për objekt shërbimet të cilat rrjedhin
nga vendi i tretë në fjalë.
Moduli
H
Prokurimi publik për operatorët ekonomikë
Cilat procedura zbatohen?
pjesa
5
73H-
Seksioni 1: Hyrje 74
Seksioni 2: Përshkrimi 75
74 H-
SEKSIONI
1
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
MOdulI
H
PJESA
5Cilat procedura zbatohen?
SEKSIONI 1 HYRJE
1.1 ObJEKtIvat
objektivat e këtij kapitulli janë që të shqyrtohen, të shpjegohen dhe të kuptohen:
1. llojet e ndryshme të procedurave që zbatohen
2. si dhe në cilat kushte mund të përdoren ato
3. rregullat e publikimit dhe të shpalljes së njoftimit
4. afatet kohore minimale që duhet të respektojnë entet kontraktore
5. informacioni që entet kontraktore duhet t'u komunikojnë operatorëve ekonomikë
të pasuksesshëm
1.2 ÇëSHtJE të RëNdëSISHmE
Çështjet më të rëndësishme në këtë kapitull janë të kuptohen:
n garancionet thelbësore të paraqitura nga rregullat procedurale
n arsyet se pse entet kontraktore mund të devijojnë me të drejtë nga
procedurat "standarde"
n vendimet që ata mund të marrin të cilët mund të ndikojnë tek operatorët
ekonomikë
n Mënyra në të cilën operatorët ekonomikë marrin pjesë në secilën nga procedurat
n Mënyra si operatorët ekonomikë mund të vihen në dijeni për kontratat në be
n Të drejtat e operatorëve ekonomikë për të kuptuar se përse ata nuk kanë qenë të
suksesshëm
kjo do të thotë se është jetike të kuptohet plotësisht:
n Natyra e secilës procedurë
n kushtet që zbatohen për procedurat e jashtëzakonshme
n kushtet e pjesëmarrjes së operatorëve ekonomikë në secilën nga këto procedura
n detyrimet për përputhje të imponuara ndaj enteve kontraktore në lidhje me
procedurën, kohën, shpalljen dhe ofrimin e informacionit
1.3 RëNdëSIa
ky informacion do të ketë rëndësi të veçantë për të kuptuar sesi të gjenden kontrata që
paraqesin interes dhe si të përcaktohet se çfarë duhet bërë për të konkurruar. ky modul do t'i
ndihmojë operatorët ekonomikë të kuptojnë se cilat procedura mund të zbatohen dhe kur
mund të zbatohen, cilat kanë gjasa të jenë kushtet për pjesëmarrje dhe çfarë mund të bëjnë
ata për të identifikuar se përse ata mund të ishin të suksesshëm.
75 H-
SEKSIONI
2
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
MOdulI
H
PJESA
5Cilat procedura zbatohen?
SEKSIONI 2 PëRSHKRImI
2.1 HYRJE
Të drejtat tuaja si ofertues mbrohen nga direktivat të cilat parashtrojnë procedurat që duhet
të ndiqen nga të gjitha entet kontraktore që janë objekt i rregullave të prokurimit. këto janë
hartuar për të siguruar se të gjithë ofertuesve nga be-ja i jepet trajtim i drejtë dhe i barabartë
në prokurim nëpër të gjithë vendet e be-së si dhe për të imponuar detyrime të caktuara mbi
entet kontraktore.
pjesa 1 përshkruan parimet e përgjithshme që duhet të respektohen dhe që garantojnë të
drejtat tuaja. praktikisht këto përkthehen në procedura të cilat mund të shihen si shprehje
konkrete të këtyre të drejtave. procedurat të cilat duhet të zbatohen nga entet kontraktore
japin me detaje metodat që ata do të përdorin, kërkesat për botim që ata duhet të përdorin
dhe afatet kohore minimale të cilave ata duhet t'i përmbahen. Qëllimi është të ofrohet
siguri ligjore nëpërmjet zbatimit të procedurave transparente dhe të qëndrueshme, të cilat i
ofrojnë të gjithë ofertuesve mundësi të njëjta dhe të barabarta për pjesëmarrje.
ashtu si edhe aspektet e tjera të direktivës, këto procedura paraqesin garancionet minimale
që ju si ofertues zotëroni. sido që të jenë hartuar rregullat kombëtare, këto procedura duhet
të zbatohen.
2.2 SKEma E PëRgJItHSHmE
rregullat për publikimin e njoftimit dhe për procedurat e shpalljes së fituesit janë të ngjashme
si në sektorin publik dhe në atë të shërbimeve. sidoqoftë, duke marrë në konsideratë
karakteristikat e veçanta të sektorit të shërbimeve, prezumimi në favor të tenderimit të hapur
ose të kufizuar i gjetur në rastin e sektorit publik, zëvendësohet me një qasje më elastike dhe
i lejon entet kontraktore të kenë liri zgjedhjeje në lidhje me procedurat që ato përdorin. Më
tej, direktiva e re për sektorin publik paraqet një procedurë të re të dialogut konkurrues e
cila nuk është e disponueshme në sektorin e shërbimeve. po kështu, direktiva për sektorin e
shërbimeve ofron një sistem kualifikimi i cili nuk ofrohet dukshëm në sektorin publik.
si direktiva për sektorin publik dhe ajo për sektorin e shërbimeve gjithashtu janë përditësuar
në lidhje me përdorimin e teknologjisë, me qëllim që komunikimet tashmë të mund të bëhen
në mënyrë elektronike me pasoja domethënëse në lidhje me afatet kohore të zbatueshme
falë mjeteve më të shpejta dhe më efikase të përdorura të komunikimit. Mundësitë e ofruara
nga teknologjia elektronike moderne, kanë çuar gjithashtu në krijimin e dy mjeteve të reja,
përkatësisht sistemet dinamike të blerjes dhe ankandet elektronike.
Tre procedura primare të cilat janë trashëguar nga direktivat e mëparshme janë:
n ‘procedurat e hapura’ me anë të të cilave të gjithë kontraktorët e interesuar,
furnizuesit ose ofruesit e shërbimit mund të dorëzojnë ofertat;
n ‘procedurat e kufizuara’ me anë të të cilave vetëm ata kontraktorë, furnizues ose
ofrues shërbimi që janë ftuar nga enti kontraktore mund të dorëzojnë ofertat dhe
n ‘procedurat me negocim’ me anë të të cilave entet kontraktore konsultohen me
kontraktorët, furnizuesit ose ofruesit e shërbimit sipas zgjedhjes së tyre dhe negociojnë
kushtet e kontratës me një ose më shumë prej tyre.
operatorët ekonomikë të cilët dorëzojnë ofertat quhen 'ofertues'. ata që kanë kërkuar një
ftesë për të marrë pjesë në një procedurë të kufizuar ose me negocim ose në një dialog
konkurrues emërtohen me termin "kandidatë".
76 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
5
SEKSioNi
2
Cilat procedura zbatohen?
Përshkrimi
2.3 PROcEduRat E dISPONuESHmE
ky seksion do të trajtojë karakteristikat specifike të secilës prej procedurave me radhë
përpara se të marrë në konsideratë kërkesat e përgjithshme procedurale të imponuara nga
direktivat.
parimi i përgjithshëm në sektorin e shërbimeve është se entet kontraktore mund të zgjedhin
lirisht midis procedurës të hapur, të kufizuar ose me negocim, me kusht që kërkesa për
propozim të jetë bërë nëpërmjet mjeteve të njoftimit të duhur.
Megjithatë, procedura me negocim mund të përdoret pa një kërkesë paraprake për
propozim në një sërë rastesh që pasqyrojnë ato në sektorin publik dhe të cilat diskutohen
më poshtë.
Nëse entet kontraktore përdorin një procedurë të pasaktë ose të papërshtatshme (d.m.th.
një procedurë e cila nuk i përmbush kushtet e parashtruara më poshtë), atëherë një rast i tillë
fare mirë përbën një shkelje të direktivave.
2.3.1 Procedurat e hapura dhe të kufizuara
Të dyja procedurat lejojnë konkurrimin e plotë dhe të dyja publikohen në Gazetën Zyrtare.
dallimi qëndron në faktin që, në terma praktikë, procedurat e kufizuara zhvillohen me dy faza:
e para është tërësisht një fazë përzgjedhjeje (kualifikimi paraprak) gjatë së cilës kandidatët
ftohen për të paraqitur kualifikimet e tyre. ata kandidatë të cilët përzgjidhen pas kësaj faze
më pas do të ftohen për të dorëzuar një ofertë.
Në procedurën e hapur, ofertuesit dorëzojnë kualifikimet e tyre dhe ofertat e tyre teknike
në të njëjtën kohë edhe nëse enti kontraktor do t'i marrë në konsideratë këto dy aspekte
(kualifikimin dhe ofertën teknike) në mënyrë të vazhduar.
Në procedurën e kufizuar, zgjedhja e kandidatëve që do të ftohen për të marrë pjesë në
fazën tjetër (të tenderit) do të bëhet mbi bazën e kritereve objektive të diskutuara në pjesën
4. direktiva e re thotë se minimalisht duhet të ftohen pesë kandidatë por nuk përcakton një
kufi të sipërm. aty ku numri i kandidatëve që përmbushin kriteret e përzgjedhjes dhe nivelet
minimale të aftësisë është nën numrin minimal, autoriteti kontraktues mund të vazhdojë me
procedurën duke ftuar kandidatin/kandidatët me aftësitë e kërkuara dhe në këtë mënyrë
autoriteti kontraktues mund të mos përfshijë operatorë të tjerë ekonomikë të cilët nuk
kërkuan të marrin pjesë apo kandidatë që nuk kanë aftësitë e kërkuara.
Në sektorin e shërbimeve nuk ka një numër minimal të kandidatëve që duhen ftuar. aty ku
enti kontraktor ka si qëllim të zbatojë një mekanizëm për të përcaktuar një renditje përkatëse
të kandidatëve me qëllim që të identifikojë ata që do të ftojë për ofertë, ai është i detyruar t'i
bëjë ato të ditura paraprakisht në njoftimin e kontratës ose në dokumentet e tenderit.
2.3.2 Procedura me negocim
Në sektorin publik, procedura me negocim përbën një përjashtim dhe direktiva përmend
ato situata në të cilat lejohet përdorimi i një procedure të tillë me negocim. procedura
me negocim mund të përdoret me ose pa shpallje të një njoftimi për tender në varësi të
rrethanave.
Në sektorin e shërbimeve, procedura me negocim mund të përdoret pa dyshim si një nga
tre procedurat parësore (e hapur, e kufizuar ose me negocim) me kusht që të paraprihet nga
një kërkesë për propozim.
77 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
5
SEKSioNi
2
Cilat procedura zbatohen?
Përshkrimi
2.3.2.1 Procedura me negocim me shpallje paraprake të njoftimit në sektorin publik
direktiva e sektorit publik parashtron katër situata në të cilat autoriteti kontraktues mund të
mbështetet në këtë kufizim. Në rastet kur përdoret kjo procedurë, dosja e procedurës duhet
të përfshijë arsyet e përzgjedhjes së saj, me qëllim që të mund të verifikohen vendimet e
marra nga autoriteti kontraktues. bazat që justifikojnë përdorimin e kësaj procedure janë si
më poshtë.
(i) Në rastin e ofertave të parregullta ose në rastin e dorëzimit të ofertave të cilat janë të papranueshme sipas dispozitave kombëtare të përputhshme me direktivën, si përgjigje ndaj procedurës së hapur ose të kufizuar, ose të një dialogu konkurrues për aq kohë sa kushtet fillestare të kontratës nuk ndryshohen në thelb
kjo i referohet atyre situatave në të cilat ofertat e marra nuk janë të përputhshme
ose nuk i përgjigjen kushteve.
(ii) Në raste të veçanta, kur natyra e punëve, mallrave ose e shërbimeve, ose rreziqet që lidhen me to, nuk lejojnë vendosjen e një çmimi të përgjithshëm paraprak
ky kufizim zbatohet në dy rrethana: atu ku (i) natyra e punëve, mallrave ose e
shërbimeve, ose (ii) rreziqet që lidhen me to nuk lejojnë vendosjen e një çmimi të
përgjithshëm paraprak. kjo është veçanërisht e vërtetë për kontratat e mbështetura
në nivelet e ndryshueshme të partneritetit privat publik ('ppp'), ku pikërisht është
përdorur më shpesh ky përjashtim.
(iii) Në rastin e shërbimeve, ndër të tjera shërbime brenda kategorisë 6 të Shtojcës II a dhe shërbimeve intelektuale, si për shembull ato që përfshijnë projektimin e punëve për aq kohë sa natyra e shërbimeve që do të ofrohen është e atillë që specifikimet e kontratës nuk mund të vendosen me saktësi të mjaftueshme për të lejuar shpalljen e kontratës fituese nëpërmjet përzgjedhjes së ofertës më të mirë sipas rregullave që rregullojnë procedurën e hapur ose të kufizuar
kategoria 6 e shërbimeve që u përmenden janë shërbimet e sigurimeve, shërbimet
bankare dhe të investimeve.
(iv) Përsa i përket kontratave të punëve publike, flitet vetëm për ato punime që kryhen për qëllime studimi, testimi ose zhvillimi dhe jo për qëllime përfitimi apo rikuperimi të kostove të studimit dhe zhvillimit
Në rastin e mallrave, kontrata të tilla mund të jepen nëpërmjet një procedure me
negocim pa një kërkesë për propozim.
2.3.2.2 Procedura me negocim pa shpallje të njoftimit
si në sektorin publik, ashtu edhe në atë të shërbimeve, entet kontraktore mund ta japin një
kontratë nëpërmjet procedurës me negocim pa shpallje paraprake të njoftimit të kontratës
në një sërë rrethanash të përcaktuara. kjo procedurë me negocim mund të përdoret pa
shpalljen paraprake të njoftimit në rastet e mëposhtme.
n Për të gjitha kontratat
(i) kur nuk është dorëzuar asnjë ofertë ose asnjë ofertë e përshtatshme në përgjigje të një procedure të hapur ose të kufizuar, me kusht që kushtet fillestare të kontratës nuk janë ndryshuar në thelb dhe me kusht që t'i jetë
78 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
5
SEKSioNi
2
Cilat procedura zbatohen?
Përshkrimi
dërguar një raport komisionit nëse kërkohet kështu.
(ii) kur për arsye teknike ose artistike, ose për arsye lidhur me mbrojtjen e të drejtave ekskluzive, kontrata mund t'i jepet vetëm një operatori ekonomik të caktuar
(iii) për sa kohë është shumë e nevojshme kur, për arsye të emergjencës ekstreme të sjellë nga ngjarje të paparashikuara nga entet kontraktore në fjalë, afati kohor për procedurën e hapur, të kufizuar ose me negocim me shpallje të njoftimit të kontratës nuk mund të përmbushet. rrethanat e përfshira për të justifikuar emergjencën ekstreme në asnjë rast nuk duhet t'i atribuohen entit kontraktor
n Për kontratat e mallrave
(iv) kur produktet e përfshira janë prodhuar thjesht për arsye kërkimi, eksperimentimi, studimi ose zhvillimi. kjo dispozitë nuk shtrihet deri te prodhimi sasior për të krijuar vijueshmëri tregtare apo për të rikuperuar kostot e kërkimit dhe të zhvillimit
(v) për lëvrimet shtesë nga furnizuesi fillestar, të cilat janë menduar qoftë si zëvendësim i pjesshëm i mallrave ose instalimeve normale ose si zgjerim i mallrave apo instalimeve ekzistuese, ku një ndryshim i furnizuesit do ta detyronte entin kontraktor të merrte materiale që kanë karakteristika teknike të ndryshme, gjë e cila do të rezultonte në mungesë përputhjeje ose në vështirësi teknike joproporsionale në funksionim dhe mirëmbajtje
(vi) për mallrat e kuotuara dhe të blera në një treg për mallrat e konsumit të gjerë
(vii) për blerjen e mallrave me kushte veçanërisht të mira, qoftë nga një furnizues i cili po i likuidon përfundimisht aktivitetet e tij të biznesit apo nga marrësit ose likuiduesit e një falimentimi, nga një marrëveshje me kreditorët ose nga një procedurë e ngjashme sipas ligjeve ose rregulloreve kombëtare
(viii) vetëm në sektorin e shërbimeve, për blerje me leverdi, ku është e mundur të prokurohen mallra duke përfituar nga një mundësi shumë e mirë e disponueshme për një kohë shumë të shkurtër me një çmim shumë më të ulët sesa çmimet normale të tregut
n Për kontratat e shërbimeve
(ix) kur kontrata në fjalë pason një konkurs projektimi dhe sipas rregullave të zbatueshme duhet t'i jepet kandidatit të suksesshëm ose njërit prej kandidatëve të suksesshëm, në rastin e fundit, të gjithë kandidatët e suksesshëm duhet të ftohen të marrin pjesë në negociata
n Për kontratat e punëve dhe kontratat e shërbimeve
(x) për punët ose shërbimet shtesë që nuk janë të përfshira në projektin e shqyrtuar fillimisht ose në kontratën origjinale, por të cilat nëpërmjet rrethanave të paparashikuara janë bërë të nevojshme për performancën e punëve ose të shërbimeve të përshkruara këtu, me kusht që kontrata fituese t'i jepet operatorit ekonomik që i realizon këto shërbime ose punë
79 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
5
SEKSioNi
2
Cilat procedura zbatohen?
Përshkrimi
lpp i kosovës i parasheh këto procedura të prokurimit:
n procedurat e hapura
n procedurat e kufizuara
n procedurat e negociuara pas publikimit të njoftimit për kontratë
n procedurat e negociuara pa publikimin e njoftimit për kontratë
n procedurat e kuotimit të çmimit dhe
n procedurat për vlera minimale
prej tyre tri jane procedura konkuruese: procedura e hapur, e kufizuar dhe me negocim pas
publikimit te njoftimit për kontratë.
Hapat për implementimin e procedurave të hapura, të kufizuara, të negociuara pas publikimit
të njoftimit për kontratë dhe të negociuara pa publikimin e njoftimit për kontratë, sipas ligjit
për prokurim publik të kosovës, pothuajse janë krejtësisht identike me ato të direktivave të
prokurimit të be-së të elaboruara më lartë.
ligji i prokurimit publik përcakton në mënyrë të qartë kushtet dhe rrethanat kur mund të
përdorën procedurat alternative e sidomos ato pa publikimin e njoftimit për kontratë, por
edhe për procedurat për kontrata kornize dhe konkurset e projektimit.
Në rrethana normale autoriteti kontraktues duhet të aplikojë procedurat e hapura ose të
kufizuara sipas nenit 33 të ligjit të prokurimit publik. për të përdorur procedura të tilla nuk
ka nevojë për ndonjë aprovim dhe/ose ndonjë deklaratë që do të përmbushte aplikimin e
kësaj procedure. Hapat e implementimit janë të njëjtë për llojet ndryshme të prokurimeve
(furnizimet, punët dhe shërbimet e zakonshme).
sipas ligjit të prokurimit publik, neni 35, një ak apo ndërmarrje publike mund të përdor
procedurën e negociuar pa publikimin e njoftimit të kontratës për ndonjë kontratë për
furnizim, punë ose shërbime nëse janë plotësuar dispozitat e këtij neni 35 (ndonjëra prej
tyre) dhe autoriteti kontraktues e ka njoftuar krpp-në (brenda dy dite) për vendimin e marrë.
Nëse një ak është plotësisht i sigurt se një ose më shumë kushte të dispozitave të përmendura
më lartë janë përmbushur për një kontratë në fjalë ata duhet të dorëzojnë një
njoftim me shkrim në krpp (një shpjegim të detajuar të arsyes të përdorur dhe të faktorëve
të konsideruar nga ak në arritjen e këtij përcaktimit) brenda dy dite pasi vendimi i tille të jetë
marrë.
2.3.3 Konkurset e projektimit
procedura specifike zbatohen për shpalljen e fituesit nga konkurset e projektimit. këto
procedura gjithashtu fillohen edhe nëpërmjet një njoftimi dhe shpallja e fituesit gjithashtu
është objekt i shpalljes paraprake të një njoftimi kontrate. ka një sërë kushtesh specifike.
së pari, pranimi i pjesëmarrësve në konkurset e projektimit mund të mos kufizohet duke
iu referuar territorit ose një pjese të territorit të një shteti anëtar. së dyti, aty ku konkurse të
tilla projektimi janë të kufizuara në një numër të kufizuar pjesëmarrësish, entet kontraktore
duhet të parashtrojnë kritere të qarta dhe jo diskriminuese të përzgjedhjes. aty ku kryhet një
përzgjedhje e tillë, numri i kandidatëve të ftuar për të marrë pjesë duhet të jetë i mjaftueshëm
për të siguruar konkurrim të përshtatshëm ose të vërtetë.
kushti i tretë lidhet me jurinë e cila duhet të jetë:
n e pavarur nga pjesëmarrësit në konkurs;
n e njohur me kualifikimet profesionale që kërkohen nga pjesëmarrësit; (të paktën
një e treta e anëtarëve të jurisë duhet të ketë të njëjtin kualifikim si ai që kërkohet
80 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
5
SEKSioNi
2
Cilat procedura zbatohen?
Përshkrimi
nga pjesëmarrësit ose një ekuivalente të tij)
n e pavarur në vendimet e saj.
vendimi i jurisë do të merret vetëm mbi bazën e projekteve të cilët janë dorëzuar në mënyrë
anonime dhe juria mund të marrë në konsideratë vetëm kriteret e treguara në njoftimin e
duhur.
2.3.4 dialogu konkurrues në sektorin publik
direktiva e re për sektorin publik prezanton një procedurë tërësisht të re të quajtur 'dialogu
konkurrues'. procedura mund të përdoret në rastin e kontratave veçanërisht komplekse ku
përdorimi i procedurës së hapur apo të kufizuar nuk do të lejojë shpalljen e kontratës fituese.
Megjithatë ajo fillon në të njëjtën mënyrë si një procedurë normale me anë të një njoftimi,
por kontrata do të jepet (vetëm) mbi bazën e tenderit ekonomikisht më të favorshëm.
përsa i përket procedurave të kufizuara ose me negocim, autoritetet kontraktuese më pas
mund të përzgjedhin (në përputhje me kriteret përzgjedhëse të kualifikimit të direktivës)
një sërë kandidatësh me të cilët të zhvillojë dialogun. ky numër kandidatësh duhet të jetë të
paktën tre nga ku mund të gjenden tre kandidatë të përshtatshëm.
autoritetet kontraktore hyjnë në dialog me kandidatët e përzgjedhur, me qëllim që të
identifikojnë dhe të përcaktojnë mjetet që përshtaten më së miri për të përmbushur
nevojat e tyre. ata mund të diskutojnë të gjitha aspektet e kontratës me kandidatët e
përzgjedhur gjatë këtij dialogu, por ata duhet të sigurojnë barazi në trajtimin e të gjithë
ofertuesve. Në veçanti, ata nuk duhet të japin informacion në një mënyrë diskriminuese,
i cili mund t'i japë disa ofertuesve përparësi ndaj të tjerëve. po kaq e rëndësishme është
që autoritetet kontraktuese të mos t'i zbulojnë pjesëmarrësve zgjidhjet e propozuara ose
ndonjë informacion tjetër konfidencial, që i është komunikuar nga ndonjë kandidat, i cili
merr pjesë në dialog, pa pëlqimin e tij/saj.
autoritetet kontraktuese mund të bëjnë të mundur që procedura të zhvillohet në fazat
vijuese për të zvogëluar numrin e zgjidhjeve që do të diskutohen gjatë fazës së dialogut
duke zbatuar kriteret për shpalljen e fituesit në njoftimin e kontratës ose në dokumentin
përshkrues, në rast se nuk është lajmëruar ndryshe paraprakisht. autoriteti kontraktues do
të vazhdojë me dialogun derisa ai të mund të identifikojë zgjidhjen ose zgjidhjet, nëse është
e nevojshme pas krahasimit të tyre, se cilat mund të përmbushin nevojat e tij. autoritetet
kontraktuese në fund do t'i pyesin ofertuesit të dorëzojnë ofertat e tyre përfundimtare mbi
bazën e zgjidhjes ose të zgjidhjeve të paraqitura dhe të specifikuara gjatë dialogut.
ligji për prokurim publik i kosovës nuk parasheh ndonjë provizion për aplikimin e dialogut
konkurrues.
2.3.5 Sistemi dinamik i blerjes
Te direktivat e reja, komisioni krijoi një mjet procedural elektronik hibrid të njohur si sistemi
elektronik dinamik i blerjes për blerjet e zakonshme. kjo teknikë blerje e lejon entin kontraktor,
nëpërmjet krijimit të një liste të ofertuesve tashmë të përzgjedhur dhe mundësisë që i është
dhënë ofertuesve të rinj për të marrë pjesë, që të kenë një gamë të gjerë ofertash si rezultat
i pajisjeve elektronike të disponueshme dhe në këtë mënyrë të sigurojnë përdorim optimal
të fondeve publike nëpërmjet konkurrimit të gjerë. ajo ndan disa avantazhe me kontratat
kornizë, sistemet e kualifikimit (ose lista të ofruesve zyrtarë) dhe katalogët elektronikë,
megjithëse nuk është asnjëra prej këtyre dhe qëndron më vete si një procedurë e re.
81 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
5
SEKSioNi
2
Cilat procedura zbatohen?
Përshkrimi
procedura bazë (mbështetur në një procedurë të hapur) është që:
n enti kontraktor publikon ekzistencën e sistemit duke përdorur procedurën e hapur;
n operatorët e interesuar më pas dorëzojnë 'ofertat treguese' duke parashtruar më
tej kushtet mbi të cilat ata do të plotësojnë kërkesat;
n të gjithë operatorët e kualifikuar do të pranohen në sistem (dhe operatorë të rinj
mund të pranohen në çdo kohë, normalisht brenda 15 ditëve);
n kur ai dëshiron të bëjë një porosi, enti kontraktor bën ftesën për ofertë nga të
gjithë ata që janë pranuar në sistem dhe kërkon një ofertë brenda një periudhe
kohore prej të paktën 15 ditësh;
n enti kontraktor gjithashtu duhet të publikojë në Gazetën Zyrtare çdo urdhër porosi
që ka si qëllim, për të njoftuar çdo operator që ka mbetur pa regjistruar dhe duhet
të japë të paktën 15 ditë për dorëzimin e ofertave.
sistemi duhet të jetë tërësisht elektronik me qëllim që të gjitha fazat nga krijimi i sistemit
dhe deri te shpallja e kontratave fituese sipas atij sistemi do të kryhen me mjete elektronike.
Njoftimi fillestar gjithashtu duhet të përmbajë të gjithë informacionin e nevojshëm në lidhje
me pajisjet elektronike të përdorura dhe specifikimet dhe marrëveshjet për lidhjen teknike,
si edhe adresën e internetit në të cilën enti kontraktor ofron akses të pakufizuar, direkt dhe
të plotë në specifikime dhe në çdo dokument.
Një sistem dinamik blerje nuk mund të zgjasë më shumë se katër vite, përveçse në raste
të jashtëzakonshme dhe entet kontraktore nuk mund të mbështeten në këtë sistem për të
parandaluar, kufizuar ose shtrembëruar konkurrimin. asnjë pagesë nuk mund t'i faturohet
operatorëve ekonomikë të interesuar ose palëve në sistem.
ligji për prokurim publik i kosoës nuk parasheh ndonjë provizion për aplikimin e sistemit
dinamik të blerjes, përpos që në nenin 4 jepet përkufizimi: sistemi dinamik i blerjes – është
një proces krejtësisht elektronik për të kryer blerjet e zakonshme, karakteristikat e të cilave, që
zakonisht gjinden në treg, plotësojnë kërkesat e autoritetit kontraktues, e cila është e kufizuar
në kohëzgjatje dhe është e hapur gjatë tërë kohës valide për të gjithë operatorët ekonomik
të cilët përmbushin kriteret e përzgjedhjes dhe që kanë dorëzuar një tender indikativ i cili
është në harmoni me specifikimet.
2.3.6 Kontratat kornizë në sektorin publik
Në thelb autoritetet kontraktuese do të ndjekin procedurën e hapur, të kufizuar ose të
dialogut konkurrues gjatë gjithë fazave deri në shpalljen e kontratave fituese mbështetur
në atë kontratë kornizë. vetëm në fazën e fundit procedura ndryshon. direktiva ofron
një zgjedhje midis dhënies së një kontrate kornizë ndaj një operatori ekonomik ose disa
operatorëve.
aty ku arrihet një kontratë kornizë me një operator ekonomik, kontratat e mbështetura në
atë marrëveshje duhet të shpallen fituese brenda kufijve të kushteve të parashtruara në
kontratën kornizë. aty ku një kontratë kornizë arrihet me disa operatorë ekonomikë, duhet të
ketë të paktën tre operatorë (për aq kohë sa të jenë tre të disponueshëm për të përmbushur
kushtet). kontratat e mbështetura në kontratat kornizë të arritura me disa operatorë
ekonomikë mund të shpallen fituese edhe:
n nëpërmjet zbatimit të kushteve të parashtruara në kontratat kornizë pa rihapur
konkurrimin ose
n mbi bazën e kushteve të formuluara më tej dhe më saktë
82 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
5
SEKSioNi
2
Cilat procedura zbatohen?
Përshkrimi
Në rastin e fundit autoritetet kontraktuese duhet të zhvillojnë një "minitender" me operatorët
ekonomikë të përzgjedhur dhe të konsultohen me shkrim me operatorët ekonomikë të aftë
për të përmbushur kontratën; duhet të caktojnë një kufi kohor i cili të jetë mjaftueshëm i gjatë
për të lejuar dorëzimin e secilës ofertë për çdo kontratë specifike; duhet të pranojë oferta
me shkrim nga operatorët dhe t'i japë kontratën fituese ofertuesit, i cili ka dorëzuar ofertën
më të mirë mbi bazën e kritereve për shpalljen e fituesit të parashtruara në specifikimet e
marrëveshjes kornizë.
kur shpallen kontratat fituese mbështetur në një marrëveshje kuadër, palët në asnjë rrethanë
nuk duhet të bëjnë ndryshime thelbësore në kushtet e parashtruara në atë marrëveshje
kuadër dhe afati kohor i një marrëveshje kuadër nuk duhet t'i kalojë të katër vitet, përveçse
në raste të jashtëzakonshme.
autoritetet kontraktuese nuk mund t'i përdorin kontratat kornizë në mënyrë të
papërshtatshme ose në një mënyrë të atillë që të pengojnë, kufizojnë ose shtrembërojnë
konkurrimin.
2.3.7 ankandet elektronike
kjo nuk është një procedurë e re, vetëm një mjet për përdorim me një procedurë të hapur,
të kufizuar ose me negocim me shpallje të njoftimit. rregullat që lidhen me funksionimin e
atyre procedurave do të vazhdojnë të zbatohen në përshtatje me dispozitat që kanë lidhje
me ankandet.
Një ankand elektronik gjithashtu mund të mbahet për hapjen e konkurrimit për kontratat që
do të shpallen fituese sipas sistemit dinamik të blerjes dhe në sektorin publik, për rihapjen e
konkurrimit midis palëve të një marrëveshje kuadër.
ankandet elektronike zbatohen për kontratat e punëve, mallrave ose shërbimeve për të
cilat specifikimet mund të përcaktohen me saktësi, për shembull në rastin e kontratave të
mallrave, punëve dhe shërbimeve periodike.
Mekanizmi bazë i ankandeve të kundërta u mundëson enteve kontraktore t'u kërkojnë
ofertuesve të paraqesin çmime të reja, të rishikuara më poshtë dhe, kur kontrata jepet sipas
tenderit ekonomikisht më të favorshëm, për të përmirësuar gjithashtu elementet e ofertave
përveç çmimeve.
Me qëllim që të garantohet përputhja me parimet e transparencës, vetëm elementët e
përshtatshëm për vlerësimin automatik me mjete elektronike, pa asnjë ndërhyrje dhe/ose
vlerësim nga enti kontraktor, mund të jenë objekt i ankandeve elektronike, d.m.th., vetëm
elementet, të cilët janë të matshëm në mënyrë që ato të mund të shprehen në shifra ose
përqindje. si pasojë, kontrata të caktuara punësh dhe kontrata të caktuara shërbimesh që
kanë si objekt të tyre performancat intelektuale, si për shembull projektimin e punimeve,
nuk duhet të jenë objekt i ankandeve elektronike.
procedura fillon nëpërmjet një njoftimi kontratë të formës standarde i cili duhet të përmbajë
informacion shtesë, pavarësisht:
(a) tipareve, vlerave për të cilat do të jetë objekt i ankandit elektronik, me kusht
që këto tipare të jenë të matshme dhe të mund të shprehen në shifra ose në
përqindje;
(b) çdo kufizimi mbi vlerat që mund të dorëzohen duke qenë se ato rezultojnë nga
specifikimet që lidhen me objektin e kontratës;
(c) informacionit i cili do t'i vihet në dispozicion ofertuesve gjatë ecurisë së ankandit
elektronik dhe aty ku është e mundur, kur ai t'i vihet atyre në dispozicion;
83 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
5
SEKSioNi
2
Cilat procedura zbatohen?
Përshkrimi
(d) informacionit përkatës në lidhje me procesin e ankandit elektronik;
(e) kushteve sipas të cilave ofertuesit do të jenë të aftë të bëjnë oferta dhe sidomos,
dallimeve minimale që, aty ku është e mundur, do të kërkohen kur bëhet ofertë;
(f) informacionit përkatës në lidhje me pajisjen elektronike të përdorur dhe
marrëveshjeve dhe specifikimeve teknike për lidhje.
përpara se të vijojnë me një ankand elektronik, entet kontraktore duhet të bëjnë një vlerësim
paraprak të plotë të ofertave në përputhje me kriterin/kriteret për shpalljen e fituesit dhe
me vlerësimin e fiksuar për ta. Më pas të gjithë ofertuesit të cilët kanë dorëzuar oferta të
pranueshme do të ftohen njëri pas tjetrit me mjete elektronike për të dorëzuar çmime të reja
dhe/ose vlera të reja.
gjithashtu ftesa do të përmbajë të gjithë informacionin përkatës përsa i përket lidhjes individuale
me pajisjen elektronike që po përdoret dhe do të tregojë datën dhe orën e fillimit të ankandit
elektronik. ankandi elektronik mund të zhvillohet në një sërë fazash të njëpasnjëshme, por nuk
mund të fillojë më shpejt se dy ditë pune pas datës në të cilën janë dërguar ftesat.
Një ankand elektronik do të bazohet ose vetëm mbi çmimet kur kontrata i jepet çmimit më
të ulët ose mbi çmimet dhe/ose mbi vlerat e reja të karakteristikave të ofertave të treguara
në specifikim kur kontrata i jepet tenderit ekonomikisht më të favorshëm. kur kontrata
do të jepet mbi bazën e tenderit ekonomikisht më të favorshëm, ftesa për të marrë pjesë
duhet të shoqërohet nga rezultati i një vlerësimi të plotë të ofertuesit përkatës, i zhvilluar në
përputhje me shkallën e rëndësisë së aplikuar për kriteret e ndryshme për përzgjedhjen e
fituesit. Ftesa gjithashtu do të tregojë formulën matematikore (duke përfshirë vlerësimet) që
do të përdoret në ankandin elektronik për përcaktuar renditjen e re automatike mbi bazën
e çmimeve të reja dhe/ose vlerave të reja të dorëzuara. pasi mbyllet (shihni më poshtë)
kontrata do të shpallet fituese mbi bazën e kritereve të përmendura për shpalljen e fituesit.
Në çdo fazë të një ankandi elektronik, entet kontraktore duhet t'u komunikojnë menjëherë
të gjithë ofertuesve të paktën informacion të mjaftueshëm për t'u bërë të mundur atyre të
sigurojnë renditjet e tyre përkatëse në çdo moment. ata gjithashtu mund të komunikojnë
të tjera informacione në lidhje me çmimet ose vlerat e tjera të dorëzuara, me kusht që kjo
të jetë përmendur në specifikime. gjithashtu ata në çdo kohë mund të shpallin numrin e
pjesëmarrësve në atë fazë të ankandit. sidoqoftë, në asnjë rast, ata nuk duhet të bëjnë të
ditur identitetet e ofertuesve gjatë asnjë prej fazave të një ankandi elektronik.
ankandet elektronike mund të mbyllen (përfundohen) në shumë mënyra:
n në datën dhe orën e fiksuar paraprakisht;
n kur enti kontraktor nuk merr më asnjë çmim të ri ose vlerë të re që përmbush kërkesat
në lidhje me ndryshimet minimale (në atë rast, enti kontraktor do të bëjë të ditur në
ftesë kohën që ai do të lejojë të kalojë pas marrjes së ofertës së fundit para mbylljes së
ankandit elektronik);
n kur numri i fazave në ankand, i caktuar në ftesë, është përmbushur.
sipas Nenit 129 të lpp-së të kosovës, Qeveria në kordinim me krpp-në janë të autorizuara
për të nxjerrë rregulla në lidhje me përdorimin e metodave të prokurimit elektronik nga
autoritetet kontraktuese.
sipas po këtij neni janë dhënë përkufizime se çka nënkupton “prokurimit elektronik” (një
sistem dinamik të blerjes dhe/ose një sistem i blerjeve elektronike). kosova ende nuk ka filluar
të zbatoj prokurimin elektronik, por është në pregaditje të zhvillimit të këtij sistemi.
84 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
5
SEKSioNi
2
Cilat procedura zbatohen?
Përshkrimi
2.4 KëRKESat PROcEduRalE
direktivat përmbajnë një sërë dispozitash të cilat zbatohen për publikimin dhe shpalljen e
njoftimit me qëllim që të garantohet transparenca e sistemit. këto janë dispozitat kryesore
të transparencës dhe ofrojnë mundësinë më të dukshme që ofertuesit të identifikojnë
kontaktet nëpër be për të cilat ata mund të jenë të interesuar.
2.4.1 Njoftimet për publikim
direktivat ofrojnë mundësinë që një sërë njoftimesh të botohen në Gazetën Zyrtare të
Bashkimit Europian (OJEU) në varësi të procedurës së përzgjedhur për shpalljen e fituesit.
direktivat gjithashtu i japin enteve kontraktore mundësinë për të botuar në Gazetën Zyrtare
njoftime që shpallin kontrata pune, mallrash dhe shërbimesh, vlera e të cilave është nën vlerën
e nevojshme të kufirit monetar. Njoftimet e formës standarde që tregojnë informacionin e
kërkuar gjenden në shtojcat e direktivës.
botimi i të gjitha njoftimeve nënkupton botim në oJeu ose në të kundërt, në rast të
njoftimeve treguese paraprake ose periodike, në profilin e blerësit të entit kontraktor. përveç
publikimit të printuar, zyra për publikimet zyrtare përdor gjithashtu një sistem të dhënash
kompjuterike që njihet si e përditshmja elektronike e Tenderave ('Ted'). Njoftimet e kontratës
duhet të botohen të plota në gjuhën e tyre origjinale. Një përmbledhje e elementëve të
rëndësishëm të secilit njoftim duhet të botohet në gjuhët e tjera zyrtare të komunitetit, ku
vetëm teksti origjinal mbetet autentik. përkthimi i njoftimeve kryhet nga zyra për publikimet
zyrtare kështu që entet kontraktore duhet vetëm të dorëzojnë njoftimin e duhur në gjuhën
e tyre origjinale.
sipas lpp-së të gjitha kontratat që kanë ose pritet të kenë një vlerë më të madhe se 10.000
euro (me vlera të mesme dhe të mëdha) duhet të publikohen në ueb faqen zyrtare të
krpp-së, përvec nëse kushtet ligjore janë plotësuar për mos aplikimin e konkurrencës (neni
35 i lpp-së). Çdo autoritet kontraktues menjëherë do t’i dorëzojë krpp-së versionet në të
gjitha gjuhët të një njoftimi që ka përgatitur sipas nenit 39, 40 ose 41 të këtij ligji. krpp do të
vendosë rregulla që e rregullojnë dorëzimin e këtyre njoftimeve.
brenda dy ditëve pasi që krpp-ja të ketë pranuar njoftimin në fjalë nga një autoritet
kontraktues, krpp-ja do t’i publikojë versionet në të gjitha gjuhët e njoftimit në fjalë në faqen
e krpp-së, në internet dhe në regjistrin e prokurimit publik. krpp mundet që brenda afatit
të njëjtë kohor të kërkojë që autoriteti kontraktues të korrigjojë gabimet apo mangësitë në
njoftim. autoriteti kontraktues do t’u dërgojë njoftimin për dhënien e kontratës, menjëherë
pasi që ky të përgatitet, të gjitha operatorëve ekonomik që kanë tenderuar. autoriteti
kontraktues do t’u dërgojë operatorëve ekonomik njoftimin në fjalë, përmes mjeteve më të
shpejta në dispozicion.
asnjë njoftim dhe asnjë informatë në një njoftim, nuk mund të bëhet publike ose t’i zbulohen
një personi ose ndërmarrje para se të bëhet publikimi i njoftimit në web-faqen zyrtare të
krpp-së. Format standarde për secilin lloj publikimi janë të zyrtarizuara nga krpp-ja, dhe
mund të shkarkohen nga faqja zyrtare për prokurim publik në kosovë:
http://krpp.rks-gov.net.
publikimi i Njoftimeve është pa pagesë. autoritetet kontraktuese dhe operatorët ekonomik
kanë qasje të lirë në këtë web faqe, nga e cila mund të marrin dhe dorëzojnë në mënyrë
elektronike versionet e të gjitha formave dhe dokumenteve të nevojshme pa asnjë lloj
pagese. kjo web faqe ofron akces edhe për të gjithë operatorët ekonomik dhe/ose palët
e interesuara që të shfrytëzojnë data bazën e të dhënave, të hulumtojnë për mundësi
85 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
5
SEKSioNi
2
Cilat procedura zbatohen?
Përshkrimi
tenderimi dhe të jenë të informuar lidhur me vendimet e autoriteteve kontraktuese për
procese specifike prokurimi.
2.4.2 afatet kohore minimale
procedurat e direktivave për shpalljen e fituesit janë objekt i afateve kohore minimale
specifike, të cilat imponohen me qëllim që të sigurohet se të gjithë ofertuesit në të gjitha
shtetet anëtare të marrin kohën e duhur për të përgatitur dhe për të dorëzuar ofertat e tyre.
ato përcaktohen sipas kompleksitetit të kontratës dhe kohës së kërkuar për hartimin e
ofertave, por nuk duhet të jenë më pak se periudhat minimale të parashtruara në direktivë.
Në rastin e procedurave të hapura, afati kohor minimal për marrjen e ofertave është 52 ditë
nga dita në të cilën është dërguar njoftimi i kontratës.
afati kohor fillon që prej datës në të cilën është dërguar njoftimi i kontratës. Nëse një ent
kontraktor ka botuar një njoftim informues paraprak ose një njoftim tregues periodik, afati
kohor minimal për marrjen e ofertave, si rregull i përgjithshëm, mund të shkurtohet në 36
ditë, por në asnjë rrethanë nuk mund të shkojë më pak se 22 ditë. aty ku njoftimet hartohen
dhe transmetohen me mjete elektronike, afatet kohore për marrjen e ofertave mund të
shkurtohen me 7 ditë. përveç këtyre 7 ditëve, afatet kohore për marrjen e ofertave mund të
shkurtohen me 5 ditë të tjera aty ku enti kontraktor ofron akses të pakufizuar dhe të plotë
e direkt me mjete elektronike në dokumentet e kontratës dhe në çdo dokument plotësues.
efekti akumulues i këtyre shkurtimeve, sidoqoftë nuk mund të zvogëlojë periudhën kohore
në më pak se 15 ditë.
Ndërsa specifikimet dhe dokumentet mbështetëse duhet të dërgohen tek operatorët
ekonomikë jo me vone se 6 dite nga kerkesa e bërë.
2.4.2.1 Në sektorin publik:
Në rastin e procedurave të kufizuara, afati kohor minimal
n për marrjen e kërkesave për të marrë pjesë është 37 ditë nga data në të cilën është
dërguar njoftimi i kontratës;
n për marrjen e ofertave është 40 ditë nga data në të cilën është dërguar ftesa.
afati kohor fillon që prej datës në të cilën është dërguar ftesa për ofertë. Nëse një autoritet
kontraktues ka botuar një njoftim informacioni paraprak, afati kohor minimal për marrjen
e ofertave, si rregull i përgjithshëm, mund të shkurtohet në 36 ditë, por në asnjë rrethanë
nuk mund të shkojë në më pak se 22 ditë. aty ku njoftimet hartohen dhe transmetohen
me mjete elektronike, afatet kohore për marrjen e ofertave mund të shkurtohen me 7 ditë.
përveç këtyre 7 ditëve, afatet kohore për marrjen e ofertave mund të shkurtohen me 5 ditë
të tjera aty ku autoriteti kontraktues ofron akses të pakufizuar dhe të plotë e direkt me mjete
elektronike në dokumentet e kontratës dhe në çdo dokument plotësues.
Në rastin e procedurave me negocim me shpallje të njoftimit të kontratës dhe të dialogut
konkurrues, afati kohor minimal për marrjen e kërkesave për të marrë pjesë është 37
ditë nga data në të cilën është dërguar njoftimi i kontratës. aty ku njoftimet hartohen
dhe transmetohen me mjete elektronike, afatet kohore për marrjen e ofertave mund të
shkurtohen me 7 ditë.
Një procedurë e përshpejtuar mund të përdoret në rastin e procedurave të kufizuara ose
të procedurave me negocim me shpallje të njoftimit të kontratës, ku emergjenca i bën të
pamundura afatet e mësipërme kohore. Në këto raste, autoritetet kontraktuese mund të
përcaktojnë:
86 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
5
SEKSioNi
2
Cilat procedura zbatohen?
Përshkrimi
n një afat kohor për marrjen e kërkesave për të marrë pjesë, i cili nuk mund të jetë
më pak se 15 ditë nga data në të cilën është dërguar njoftimi i kontratës ose jo më
pak se 10 ditë nëse njoftimi është dërguar me mjete elektronike dhe në rastin e
procedurave me negocim,
n një afat kohor për marrjen e ofertave, i cili nuk mund të jetë më pak se 10 ditë nga
data e ftesës për ofertë.
lpp-ja e kosovës në mënyrë mjaftë të detalizuar i përcakton rregullat e përgjithshme për caktimin
e afateve kohore për pranimin e tenderëve dhe kërkesave për pjesëmarrje. Çfarëdo afati kohor i
caktuar nga autoriteti kontraktues për pranimin e tenderëve, ose kërkesave për pjesëmarrje duhet të
jetë i mjaftueshëm për t’iu dhënë operatorëve të interesuar ekonomik, kohë të mjaftueshme për të
përgatitur dhe dorëzuar dokumentet në fjalë. gjatë caktimit të afatit kohor, autoriteti kontraktues do
të marrë parasysh qëllimin dhe kompleksitetin e prokurimit përkatës dhe kontratën që do të jepet,
si dhe nivelin e vështirësisë dhe/ose kompleksitetit të përgatitjes së një tenderi, të përgjegjshëm ose
kërkesë për pjesëmarrje.
gjatë një prokurimi që zbaton procedurën e hapur, autoriteti kontraktues do të caktojë një afat kohor
për pranimin e tenderëve që është:
n kur kontrata përkatëse është kontratë publike me vlerë të madhe, jo më pak se dyzet (40) ditë;
n kur kontrata përkatëse nuk është kontratë publike me vlerë të madhe, jo më pak se njëzet (20)
ditë.
gjatë një prokurimi që zbaton procedurat e kufizuara, autoriteti kontraktues do të caktojë një afat
kohor për pranimin e tenderëve dhe kërkesave për pjesëmarrje që është:
n kur kontrata përkatëse është kontratë publike me vlerë të madhe, jo më pak se njëzet (20) ditë
për pranimin e kërkesave për pjesëmarrje dhe jo më pak se dyzet (40) ditë për pranimin e
tenderëve;
n kur kontrata përkatëse nuk është kontratë publike me vlerë të madhe, jo më pak se
pesëmbëdhjetë (15) ditë për pranimin e kërkesave për pjesëmarrje dhe jo më pak se njëzet
(20) ditë për pranimin e tenderëve.
gjatë një prokurimi që zbaton procedurat e negociuara pas publikimit të njoftimit të kontratës,
autoriteti kontraktues do të caktojë një afat kohor për pranimin e kërkesave për pjesëmarrje dhe
tenderëve:
n kur kontrata përkatëse është kontratë publike me vlerë të madhe, jo më pak se njëzet (20) ditë
për pranimin e kërkesave për pjesëmarrje dhe jo më pak se dyzet (40) ditë për pranimin e
tenderëve;
n kur kontrata përkatëse nuk është kontratë publike me vlerë të madhe, jo më pak se
pesëmbëdhjetë (15) ditë për pranimin e kërkesave për pjesëmarrje dhe jo më pak se njëzet
(20) ditë për pranimin e tenderëve.
ngjatë një prokurimi që zbaton procedurat e kuotimit të çmimeve, autoriteti kontraktues do të
caktojë një kohë për pranimin e tenderëve që është jo më pak se pesë (5) ditë;
lpp-ja e kosovës në mënyrë mjaftë të detalizuar i përcakton edhe rregullat e posaçme për
mundësimin e shkurtimit të afateve kohore, si dhe afatet e tenderimit si rezultat i njoftimit paraprak.
afatet e njëjta kohore të ofertimit zbatohen edhe në sektorin publik, edhe në sektorin utilitar. Ndërsa
dosja e tenderit duhet të dërgohen tek operatorët ekonomikë jo me vonë së 3 dite nga kërkesa e
bërë.
87 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
5
SEKSioNi
2
Cilat procedura zbatohen?
Përshkrimi
2.4.3 Komunikimet
Me pranimin e formave elektronike të komunikimit, direktivat tashmë lejojnë që i gjithë
komunikimi dhe shkëmbimi i informacionit të bëhet me postë, me faks, me mjete elektronike,
me telefon në disa rrethana ose nëpërmjet kombinimit të këtyre mjeteve, sipas zgjedhjes së entit
kontraktor. sidoqoftë, mjetet e përzgjedhura të komunikimit duhet të jenë të disponueshme
gjerësisht dhe si rezultat nuk duhet të kufizojnë aksesin e operatorëve ekonomikë në
procedurën e tenderimit.
edhe sipas lpp-se te kosoves i tërë komunikimi dhe këmbimi i informacioneve mund të
kryhet përmes letrës, faksit ose mjeteve elektronike, varësisht sipas zgjidhjes së autoritetit
kontraktues. komunikimi dhe këmbimi i informacioneve do të bëhet në mënyrën me të
cilën sigurohet mbrojtja e tërësisë dhe sekretit të të gjitha informacioneve të dorëzuara nga
pjesëmarrësit, dhe mundësinë që autoriteti kontraktues të mund të studiojë përmbajtjen
e të gjitha planeve ose projekteve pas skadimit të afateve të caktuara për pranimin e tyre.
2.4.4 Kërkesat për informacion
entet kontraktore sa më shpejt të jetë e mundur duhet të informojnë kandidatët dhe
ofertuesit për vendimet e marra në lidhje me mbylljen e një marrëveshje kuadër, për
shpalljen e kontratës fituese ose për pranimin në një sistem dinamik blerjeje, duke përfshirë
arsyet për çdo vendim për të mos lidhur një marrëveshje kuadër ose për të shpallur fituese
një kontratë për të cilën ka pasur një kërkesë për propozim, ose për të rifilluar procedurën
apo për të implementuar një sistem dinamik blerjeje.
informacioni duhet të jepet me shkrim mbështetur në një kërkesë drejtuar enteve kontraktore.
pas kërkesës së ofertuesit, enti kontraktor duhet që sa më shpejt të jetë e mundur dhe në
asnjë rast jo më vonë se 15 ditë nga marrja e kërkesës me shkrim, të informojë:
n çdo kandidat të pasuksesshëm për arsyet e refuzimit të aplikimit të tij,
n çdo ofertues të pasuksesshëm për arsyet e refuzimit të ofertës së tij,
n çdo ofertues i cili ka bërë një ofertë të pranueshme mbi karakteristikat dhe
përparësitë përkatëse të ofertës së përzgjedhur, si edhe emrin e ofertuesit të
suksesshëm ose të palëve në kontratën kornizë.
entet kontraktore mund të vendosin ta fshehin një informacion të tillë aty ku nxjerrja e këtij
informacioni do të pengonte zbatimin e ligjit, do të ishte në kundërshtim me interesin e
publikut, do të dëmtonte interesat tregtare të ligjshme të operatorëve ekonomikë qofshin
privat ose publik, ose do të mund të dëmtonin konkurrencën e drejtë midis tyre.
Në sektorin e shërbimeve, entet kontraktore të cilat krijojnë dhe vënë në funksionim
një sistem kualifikimi, duhet të informojnë aplikuesit për vendimet e tyre në lidhje me
kualifikimin brenda një periudhe gjashtë mujore. Nëse vendimi do të kërkojë më shumë se
katër muaj, autoriteti duhet t'i informojë aplikuesit brenda dy muajve nga aplikimi për arsyet
që justifikojnë periudhën më të gjatë dhe për datën e vendimit. aplikuesve të cilëve iu është
refuzuar kualifikimi duhet të informohen për këtë vendim dhe për arsyet e refuzimit sa më
shpejt të jetë e mundur dhe në asnjë rrethanë jo më vonë se 15 ditë nga data e vendimit. Çdo
qëllim për t'i dhënë fund kualifikimit të një operatori ekonomik duhet t'i njoftohet me shkrim
paraprakisht atij operatori, të paktën 15 ditë përpara datës në të cilën duhet të përfundojë
kualifikimi së bashku me arsyen ose arsyet që justifikojnë veprimin e propozuar.
Moduli
H
Prokurimi publik për operatorët ekonomikë
Marrja e maksimumit nga procesi i tenderimit
pjesa
6
92 H-
Seksioni 1: Hyrje 93
Seksioni 2: Përshkrimi 94
93 H-
SEKSIONI
1
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
MOdulI
H
PJESA
6Marrja e maksimumit nga procesi i tenderimit
SEKSIONI 1 HYRJE
1.1. ObJEKtIvat
objektivat e këtij kapitulli janë dhënia e udhëzimeve të përgjithshme dhe praktike
mbi:
1. planifikimin dhe përgatitjen e ofertave
2. identifikimin e profilit të tregut dhe kryerjen e studimit të tregut
3. identifikimin e tenderave dhe kontratave të mundshme
4. përgatitjen e ofertave
1.2 ÇëSHtJE të RëNdëSISHmE
Çështjet më të rëndësishme në këtë kapitull janë të kuptohen:
n dispozitat e direktivave që lehtësojnë identifikimin e tenderave dhe
kontratave
n pritshmëritë e enteve kontraktore
n elementet që çojnë në bërjen e një oferte potencialisht të suksesshme
kjo do të thotë se është jetike të kuptohet plotësisht:
n Natyra e tregut tuaj dhe e pozicionit tuaj në të
n Nevojat e entit kontraktor
n procesi i tenderimit
n roli dhe përmbajtja e dokumenteve të tenderit
1.3 RëNdëSIa
ky informacion do të jetë veçanërisht i rëndësishëm për përgatitjen dhe dorëzimin e ofertave
të suksesshme.
94H-
SEKSIONI
2
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
MOdulI
H
PJESA
6Marrja e maksimumit nga procesi i tenderimit
SEKSIONI 2 PëRSHKRImI
2.1 HYRJE
përgatitja e suksesshme dhe dorëzimi i ofertave nuk është një proces mekanik që konsiston
në dorëzimin e dokumenteve standarde dhe riprodhimin e shembujve ose modeleve
ekzistuese duke përdorur funksionet 'prit' dhe 'ngjit' të programeve kompjuterike. është
e vërtetë që ofertat duhet të shoqërohen nga dokumente të caktuara të kërkuara nga
enti kontraktor, zakonisht ato që kanë të bëjnë me statusin dhe kualifikimet e operatorit
ekonomik, por hartimi i një oferte i jep mundësinë operatorit ekonomik për të shkëlqyer.
ai do t'i japë mundësinë operatorit ekonomik që jo vetëm të tregojë që është në përputhje
me kërkesat zyrtare të entit kontraktor (klienti), por gjithashtu edhe që i njeh nevojat dhe
biznesin e klientit në një kuptim të gjerë, që është i angazhuar ndaj synimeve të klientit, që
i kupton kërkesat specifike të klientit (edhe kur klienti nuk i ka artikuluar ose nuk ka qenë
në gjendje t'i formulojë këto kërkesa në mënyrë të qartë) dhe se ka ndërthurjen e duhur të
aftësive, burimeve dhe të eksperiencës për t'i përmbushur këto kërkesa.
operatori ekonomik i suksesshëm nuk do t'u përgjigjet vetëm publikimeve në momentin
e shfaqjes së tyre, por do të kërkojë në mënyrë aktive ta pozicionojë veten për ta kapur
mundësinë në momentin që ajo vjen. Ta bësh këtë do të thotë ta marrësh iniciativën që nga
planifikimi i ndërhyrjes së tij në treg deri në përfundimin e kontratës në kohë dhe brenda
kostos. Në secilën fazë të procesit, operatori ekonomik do të jetë i aftë për të bërë gjëra që
do të përmirësojnë shanset e tij të suksesit. H6 konsideron fazat e ndryshme të procesit të
tenderimit dhe synon të identifikojë mundësitë që u ofron operatorëve ekonomikë për të
përmirësuar shanset e tyre të suksesit.
Një mekanizëm kryesor i përdorur për të siguruar pjesëmarrjen maksimale në kushte të
drejta dhe të barabarta është transparenca, e cila operon duke garantuar që veprimet e
blerësit publik të jenë të ditura, si edhe në dispozicion të operatorëve ekonomikë dhe të
verifikueshme nga autoritetet. këto objektiva në mënyrë të pashmangshme çojnë në një farë
formalizmi në procedura, i cili shpesh në mënyrë jo të favorshme krahasohet me procedurat
më të thjeshta, por jo transparente të sektorit privat. Megjithatë, është ky formalizëm që
u jep operatorëve ekonomikë nga be-ja mundësinë për të identifikuar dhe për të ofertuar
për kontratat e prokurimit në të gjithë komunitetin dhe për rrjedhojë është e rëndësishme
të pranohet impakti praktik i dispozitave të direktivave për operatorët ekonomikë dhe
përfitimeve që ato ofrojnë për sa i përket mundësive të përmirësuara.
2.2 PlaNIFIKImI dHE PëRgatItJa
Tenderimi është thjesht një tjetër mënyrë për të shitur produkte dhe shërbime. Megjithatë,
nuk është një aktivitet pasiv dhe kërkon ndërmarrjen e veprimeve pozitive për të kryer
shitjen.
rregullat e prokurimit u hartuan pjesërisht për shkak të faktit që qeveritë kishin tendencën
për të blerë produkte dhe shërbime nga të njëjtët furnizues në vazhdimësi, shumë shpesh
nga bashkëkombësit e tyre. pa bërë ndonjë studim në treg (veçanërisht në tregun e gjerë
europian) për të nxjerrë çmime krahasuese, këto qeveri kanë pasur gjithashtu prirjen për të
paguar çmime më të larta të kërkuara nga furnizuesit imponues, të cilët më pas ishin në
gjendje të përfitonin nga pozitat e tyre të 'monopolit'.
situata ishte akoma edhe më mprehtë në rastin e 'kampionëve kombëtarë', d.m.th., ato
kompani që vepronin në ato që qeveritë konsideronin si sektorë strategjikë dhe të cilët ishin
95 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
6
SEKSioNi
2
Marrja e maksimumit nga procesi i tenderimit
Përshkrimi
të mbrojtur në mënyrë efektive nga konkurrenca, të subvencionuar ose u ishte dhënë statusi
i furnizuesit të preferuar. rezultatet e këtyre praktikave ishin luhatjet e mëdha të çmimit
për mallrat, punët dhe shërbimet bazë në të gjithë komunitetit, si edhe çmimet e rritura
artificialisht.
Një prej pasojave kryesore të daljes së direktivës së prokurimeve është t'i detyrojë entet
kontraktore të ushtrojnë procedura konkurruese dhe kështu të marrin një gamë çmimesh
krahasuese. Të pajisur me këtë krahasim, entet kontraktore janë në gjendje t'i identifikojnë
mallrat dhe shërbimet e ofruara që janë me çmim të lartë dhe, duke iu nënshtruar
konsiderimeve të cilësisë të lejuara nga direktiva (shihni H4), të zgjedhin mallrat dhe shërbimet
e ofruara nga operatorët ekonomikë në çmimet më të ulëta për nivelin e kërkuar të cilësisë
– këtij kombinimi çmim/cilësi i referohet shpesh si "vlera për paratë". Një prej efekteve të
këtij procesi kanë qenë gjithashtu edhe çmimet më të ulëta të ofruara nga këta operatorë
ekonomikë, të cilët më parë ishin në gjendje të vendosnin çmime të larta falë pozicioneve të
tyre të privilegjuara.
operatorët ekonomikë europianë nuk mund të mbështeten më te qeveritë e tyre kombëtare
për të blerë tek ata me çmime të larta. këtyre qeverive tani do t'u duhet t'i bazojnë vendimet
e tyre të blerjes mbi çmime konkurruese dhe i mbetet operatorëve ekonomikë për të treguar
se ata mund të ofrojnë çmimet më të mira për kërkesat e specifikuara.
kjo nuk do të thotë që kontratat do t'u jepen operatorëve ekonomikë të huaj. efekti parësor
i direktivës ka qenë mbi tregjet kombëtare të prokurimit ku është inkurajuar konkurrenca
ndërmjet operatorëve ekonomikë kombëtarë dhe ku çmimet e ofruara nga këta operatorë
ekonomikë janë ulur për të qenë në përputhje me çmimet mbizotëruese të tregut.
për kontratat me vlerë të madhe që tërheqin konkurrencën ndërkombëtare, ka konkurrencë
nga operatorë ekonomikë nga shtetet e tjera anëtare, por atyre nuk u jepet preferencë.
blerësve publik u kërkohet t'i bazojnë vendimet e tyre mbi një përzierje objektive të cilësisë
dhe çmimit dhe është operatori ekonomik që ofron kombinimin më të mirë që do të fitojë
kontratën. Nga pikëpamja e direktivës, nuk bën asnjë ndryshim fakti nëse operatori ekonomik
i suksesshëm është një shtetas i vendit të blerësit ose jo.
Faktori thelbësor për ofertimin e suksesshëm sipas regjimit të prokurimit publik është, pra, të
bindësh entin kontraktor që operatori ekonomik mund t'i plotësojë kërkesat e shprehura nga
blerësi dhe se ka aftësitë, burimet dhe eksperiencën e nevojshme për të furnizuar në kohë
dhe në çmimin e përmendur.
Fraza kryesore është 'të bindë' - i takon operatorit ekonomik t'i mbushë mendjen entit
kontraktor që ai është zgjedhja më e mirë. operatori ekonomik duhet të jetë aktiv në këtë
aspekt dhe nuk mund të mbështetet thjesht në premtime të paqarta dhe të pabazuara për
furnizim. procedura e tenderimit e cila është përcaktuar nga direktiva i jep operatorit ekonomik
një mjet nëpërmjet të cilit të bindë entin kontraktor që ai duhet ta fitojë tenderin. Ndërkohë
që një pjesë e formalitetit është një e keqe e nevojshme, procesi i tenderit është mjeti kryesor
për operatorin ekonomik që të realizojë shitjen. prandaj, është një detyrë që duhet të merret
shumë seriozisht.
2.2.1 Profili dhe studimi i tregut
edhe nëse procedura primare e prokurimit për qëllimet e direktivës është procedura e hapur
e nisur nëpërmjet publikimit, jo çdo mundësi prokurimi vjen nëpërmjet një publikimi. edhe
nëse operatori ekonomik reagon më tepër ndaj një publikimi, mundet prapë të kërkojë ta
pozicionojë veten e tij në treg për ta bërë veten më tërheqës ndaj klientëve potencialë.
96 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
6
SEKSioNi
2
Marrja e maksimumit nga procesi i tenderimit
Përshkrimi
edhe nëse ka një publikim në nivel europian, në modulin H5 ne pamë se entet kontraktore
lejohen, veç kësaj, që t'i bëjnë publikimet në shtypin kombëtar, me kusht që mos ta bëjnë këtë
përpara se të bëhet publikimi në nivelin europian dhe me kushtin që publikimi në shtypin
kombëtar të mos përmbajë informacion tjetër. arsyeja është që të sigurohet se të gjithë
ofertuesve (në secilin shtet anëtar) u jepet një mundësi e barabartë për ofertë dhe kjo do
të thotë që të gjithë atyre u jepet e njëjta kohë për t'i përgatitur dhe dorëzuar ofertat e tyre.
sipas të njëjtave kushte (d.m.th. jo përpara publikimit në nivel europian dhe pa informacion
shtesë), blerësit do të kenë gjithashtu mundësinë për të dërguar kopje të njoftimit direkt
te operatorët ekonomikë potencialë, të cilët ata mendojnë se mund të jenë të interesuar.
kështu, aty ku blerësit janë të familjarizuar me një operator ekonomik, ndoshta si rezultat i
punëve të mëparshme ose profilit të përgjithshëm të tregut, kjo mund të jetë në avantazh
të operatorit ekonomik. kjo është veçanërisht e vërtetë aty ku blerësi është i vetëdijshëm për
interesin e operatorit ekonomik në një sektor ose fushë të caktuar aktiviteti.
siç tregohet në modulin H5, ka gjithashtu rrethana që justifikojnë përdorimin e procedurave
më pak konkurruese dhe që i lejojnë blerësit të zgjedhin një numër kandidatësh, të cilët ata
do t'i ftojnë për të dorëzuar ofertat. Nuk ka dyshim që këto procedura mund të përdoren
për të favorizuar një operator ekonomik të caktuar, por ato mund të përdoren gjithashtu në
mënyrë legjitime për të mirën e operatorëve ekonomikë. ata që kanë një profil të lartë në
një treg të dhënë, ata që kanë një reputacion të mirë në rrethet qeveritare dhe ata që kanë
punuar me sukses më përpara me sektorin publik ose entin kontraktor do të jenë në një
pozicion të mirë për ta marrë këtë ftesë, bazuar mbi cilësitë dhe reputacionin e tyre.
operatorët ekonomikë që janë të specializuar në fusha të caktuara do të marrin pjesë në
panaire tregtie, do të jenë aktivë në shoqata tregtare dhe mund të kontribuojnë në shtypin
teknik përkatës. Të gjitha këto konsultohen nga dhe inkurajojnë pjesëmarrjen edhe të sektorit
publik, edhe të atij privat.
specialistët teknikë të qeverisë duhet të qëndrojnë gjithashtu në një hap me zhvillimet
teknike dhe do t'ju duhet të grumbullojnë informacion mbi zhvillimet dhe risitë më të
fundit, të cilat ndikojnë fushën e tyre të ekspertizës teknike. këta specialistë do të jenë të
ndërgjegjshëm për operatorët ekonomikë të një profili të lartë dhe me reputacion, të cilët
janë aktivë në sektor. kur kërkohet mendimi i këtyre specialistëve teknikë, siç ata do të jenë,
për operatorët e besueshëm në fushë, operatorët ekonomikë që e kanë pozicionuar veten e
tyre në treg do të kenë shanse më të mira për të tërhequr interesin e blerësit publik. suksesi
i këtij ushtrimi të marrëdhënieve publike varet nga sasia dhe cilësia e informacionit që
klienti potencial ka rreth operatorit ekonomik. Ndërkohë, siç do ta shohim më poshtë, nuk
është ide e mirë të bashkëngjiten broshura të përgjithshme te ofertat; nuk ka arsye që këto
broshura të mos jepen si pjesë e një fushate më të përgjithshme marketingu. Megjithatë,
çdo informacion duhet të jetë i përditësuar dhe i saktë dhe duhet të ketë lidhje me tregun.
operatorët ekonomikë potencialë duhet të jenë të aftë të paraqesin pikat e tyre të forta.
Në një nivel më të drejtpërdrejtë, është e rëndësishme për operatorët ekonomikë të kultivojnë
dhe të mbajnë një marrëdhënie të mirë (dhe profesionale) me klientët potencialë dhe ata
ekzistues. kjo nuk është për të sugjeruar që vendimet do të merren në bazë të marrëdhënieve
personale dhe as që operatorët ekonomikë duhet ta tejkalojnë cakun dhe të kërkojnë të
hyjnë në marrëdhënie të papërshtatshme me klientët potencialë. por një marrëdhënie e
mirë pune do të ngrejë reputacionin e një operatori ekonomik për profesionalizëm, efikasitet
dhe besueshmëri, të cilat që të gjitha janë faktorë që do të jenë të rëndësishëm për blerësin.
Mbajtja e kontakteve mund të bëhet nëpërmjet takimeve jozyrtare dhe të rastit, për shembull
në panaire tregtie ose mbledhje të industrisë. ato mund të ndodhin me rastin e aplikimeve
për të regjistruar ose për të mbajtur regjistrimin në lista furnizuesve të kualifikuar.
97 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
6
SEKSioNi
2
Marrja e maksimumit nga procesi i tenderimit
Përshkrimi
ato do të rezultojnë gjithashtu nga marrëdhëniet e punës në kontratat ekzistuese. është
e rëndësishme për operatorin ekonomik të tregojë gjatë gjithë kohës pikat e tij të forta
që e bëjnë atë një operator ekonomik të suksesshëm. këto raste duhet të merren për t'i
informuar klientët potencialë për përmirësimet dhe zhvillimet në burimet dhe eksperiencën
e operatorit ekonomik, duke treguar eksperiencën e detyrave të reja dhe duke vënë në dukje
të përfitimit të ndonjë aftësie ose prurje të re në staf.
edhe nëse operatori ekonomik nuk e njeh klientin personalisht, nuk ka arsye që ai të mos
marrë mundimin për të bërë pak kërkim mbi veprimtarinë e tij. operatorët ekonomikë të
suksesshëm do të hulumtojnë rreth klientëve potencialë në mënyrë që të arrijnë të dinë
se çfarë të presin. Nuk është shumë e vështirë për të bërë kërkim rreth strukturës së vetë
organizatës dhe fushës së saj të veprimtarisë. projektet e mëparshme do të ofrojnë shpesh
një njohje më të mirë mbi llojet e projekteve që ajo preferon të ndërmarrë dhe se çfarë
lloj qëllimesh dhe objektivash mund të ketë. klientët nuk blejnë ose nuk duan të blejnë
gjithmonë pajisje standarde që gjenden kudo ose të pranojnë modele dhe cilësi standarde.
ata do të kenë programin dhe objektivat e tyre dhe vizionin e tyre për atë që duan të arrijnë.
operatorët ekonomikë që janë të aftë ta pikasin këtë vizion dhe t'u tregojnë klientëve se
i kuptojnë objektivat e tyre, që i mbështesin dhe i ndajnë ato, do të jenë në një pozicion
shumë më të mirë sesa operatorët ekonomikë, të cilët thjesht i përgjigjen në mënyrë
mekanike dokumenteve të ftesës.
Hulumtimi i projekteve të shkuara mund të shfaqë gjithashtu plane të ardhshme ose si zgjatje
të planifikuara të projekteve të mëparshme, ose si një pasojë e paevitueshme e tyre. direktivat
u kërkojnë blerësve të publikojnë njoftimet për dhënien e kontratës dhe monitorimi i këtyre
njoftimeve mund t'i mundësojë operatorit ekonomik të zgjuar që të fitojë një tablo të profilit
të shpenzimit të blerësit. Të qenit i aftë për të parashikuar se çfarë mund të dojë dhe se çfarë
ka mundësi që të blejë një klient potencial, do t'i japë një operatori ekonomik një përparësi
ndaj konkurrentëve të tij dhe ndoshta një avantazh.
por parashikimi se çfarë blerësit publik mund të blejnë në të ardhmen nuk është vetëm një
çështje hamendësimi. veç publikimit të njoftimit për dhënien e kontratës, vetë direktivat
sigurojnë një mekanizëm që entet kontraktore të bëjnë publike planet e tyre vjetore të
prokurimit. kjo bëhet nëpërmjet njoftimeve të informacionit paraprak (në sektorin publik)
dhe njoftimeve treguese periodike (në sektorin e shërbimeve publike).
Funksioni i njoftimeve të informacionit paraprak (piN) në sektorin publik është të
paralajmërojë operatorët ekonomikë potencial për kontratat e ardhshme ose kontratat
kornizë, të cilat do të publikohen nëpërmjet një njoftimi.
n Në rastin e kontratave të punëve, njoftimi përdoret për t'i paralajmëruar kontraktorët
për kontratat e punëve, të cilat do ta kalojnë vlerën e kufirit monetar normal. ky
njoftim dërgohet në zyrën e publikimeve zyrtare ose publikohet në profilin e blerësit
sa më shpejt të jetë e mundur pas vendimit që aprovon planifikimin e punëve.
n Megjithatë, në rastin e mallrave, piN-i nuk aplikohet për kontratat e veçanta.
entet kontraktore duhet ta bëjnë të ditur, sa më shpejt të jetë e mundur pas
fillimit të vitit të tyre buxhetor, prokurimin total që synohet sipas fushave të
produkteve që ata parashikojnë të blejnë gjatë 12 muajve të ardhshëm, ku vlera
totale e përllogaritur nuk është më e vogël se 750 000 euro. Fusha e produktit
përcaktohet nga entet kontraktore duke iu referuar nomenklaturës së Fpp-së.
n ashtu si me mallrat, prokurimi total i synuar në secilën prej kategorive të shërbimeve
të listuara në shtojcën Xviia, të cilat entet kontraktore parashikojnë të blejnë në
98 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
6
SEKSioNi
2
Marrja e maksimumit nga procesi i tenderimit
Përshkrimi
12 muajt që vijojnë nga fillimi i vitit të tyre buxhetor, është objekt i një njoftimi
informues ku vlera totale e përllogaritur nuk është më e vogël se 750 000 euro.
përveç referimit në Fpp, termi fusha e produktit nuk është i përkufizuar. Megjithatë, disa ente
kontraktore e përdorin këtë për të identifikuar kërkesat e tyre sipas atyre që mund të furnizohen
nga i njëjti furnizues. për shembull, pajisje kompjuterike, tavolina, karrige, letra dhe kapëse
mund të kenë referenca goxha të ndryshme në Fpp, por ato janë të gjithë artikuj që mund të
furnizohen nga i njëjti lloj furnizuesi: një furnizues i pajisjeve të zyrës. Nëse merret kjo qasje,
atëherë piN-i mund të përdoret gjithashtu për të publikuar ekzistencën e kontratave me volum
të madh për lloje të veçanta furnizuesish.
Në sektorin e shërbimeve publike, funksioni i njoftimeve treguese periodike të sektorit të
shërbimeve mund të jetë i ndryshëm. së pari, ato mund të përdoren thjesht si një mekanizëm
i avancuar paralajmërimi siç ato janë në sektorin publik. aty kanë për qëllim t'i informojnë
furnizuesit potencialë që ka mundësi të ketë një prokurim, ndoshta duke përfshirë kontrata
me vlerë nën kufirin e ulët monetar, në kategoritë e mallrave që ato mund të furnizojnë.
Megjithatë, së dyti, vetë një thirrje për konkurrim mund të bëhet nëpërmjet një njoftimi
tregues periodik. kur një njoftim tregues periodik i tillë përdoret për të bërë një thirrje
për konkurrim, njoftimi duhet t'i referohet në mënyrë specifike mallrave, punimeve ose
shërbimeve që do të jenë objekti i kontratës që do të akordohet dhe duhet të tregojë nëse
kontrata do të akordohet nëpërmjet një procedure të kufizuar ose me negociim pa shpallje
tjetër të njoftimit të kontratës dhe fton operatorët ekonomikë të interesuar ta shprehin
interesin e tyre me shkrim. Të gjithë kandidatët duhet të ftohen më pas për të konfirmuar
interesin e tyre mbi bazën e informacionit të detajuar mbi kontratën në fjalë përpara se të
fillohet përzgjedhja e operatorëve ekonomikë ose pjesëmarrësve në negociata; dhe njoftimi
duhet të publikohet jo më shumë se 12 muaj përpara dërgimit të kësaj ftese.
këto njoftime nuk janë të detyrueshme, por avantazhi për entin kontraktor është se afati
kohor për marrjen e ofertave shkurtohet aty ku njoftimi i infomacionit paraprak ose atij
periodik është publikuar. ato mund të publikohen në OJEU ose në 'profilin e blerësit'. për
operatorët ekonomikë, ato ofrojnë një mundësi për të parashikuar se çfarë kontratash do të
jenë në dispozicion gjatë vitit dhe do t'u mundësonte atyre planifikimin e duhur përkatës.
Me qellim te ngritjes se transparence, dhe njoftimit me kohe te operatoreve ekonomik
te interesuar, ligji per prokurim publik i kosoves, kerkon qe te behet publikimi i Njoftimit
paraprak. kur një autoritet kontraktues ka për qëllim dhënien, gjatë periudhës së ardhshme
12 mujore të, një ose më shumë kontratave të furnizimit, të shërbimeve apo të punëve, që
vetëm ose bashkë, kanë një vlerë të parashikuar prej pesë qind mijë (500.000) euro, lidhur me
secilën kategori te përmendur autoriteti kontraktues do të përgatisë njoftimin paraprak që
përcakton:
n në raste të kontratave të pritura për furnizim, prokurimin e përgjithshëm sipas rajonit të
prodhimit nga i cili autoriteti kontraktues synon që të prokurojë brenda një periudhe
të tillë dymbëdhjetë (12) mujore;
n në raste të kontratave të pritura të shërbimeve, vlerën e parashikuar të secilës kategori
të shërbimeve të cilën autoriteti kontraktues synon që ta prokurojë brenda një
periudhe të tillë dymbëdhjetë (12) mujore;
n në raste të kontratave të pritura të punëve, karakteristikat thelbësore të kontratave
të punëve të cilat autoriteti kontraktues synon që ti jep brenda një periudhe të tillë
dymbëdhjetë (12) mujore. Njoftimi paraprak duhet të përgatitet në gjuhën shqipe,
99 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
6
SEKSioNi
2
Marrja e maksimumit nga procesi i tenderimit
Përshkrimi
serbe dhe angleze, dhe te publikehet ne web-faqen zyrtare per prokurim publik ne
koosve: http://krpp.rks-gov.net.
2.2.2 Identifikimi i tenderave të mundshëm
ashtu siç ofrimi i ofertave 'prit dhe ngjit' nuk është veçanërisht efikas dhe që shpesh është
kundërproduktiv, nuk është gjithashtu efikase që një operator ekonomik të dorëzojë oferta
për çdo kontratë që publikohet. Në fakt, kjo përpjekje për t'iu përgjigjur çdo publikimi mund
të jetë në radhë të parë shkaku i hartimit të dobët të ofertës, kështu që operatori ekonomik
është vetë përgjegjës për mungesën e suksesit të tij.
përgatitja e ofertave kërkon një përpjekje të madhe, e cila përkthehet në shpenzime kohore
dhe monetare. Nëse shanset për të fituar një tender janë të largëta, atëherë lind çështja nëse
burimet e operatorit ekonomik do të përdoreshin më mirë diku tjetër.
problemi i kostos së përgatitje së ofertës njihet gjithashtu në procedurat e prokurimit që janë
vënë në dispozicion. Megjithëse në direktivat aktuale nuk thuhet konkretisht, arsyet prapa
përdorimit të procedurës së kufizuar janë përcaktuar në një direktivë të mëparshme. Një
prej arsyeve se pse një procedurë e kufizuar mund të jetë e preferuar, është fakti se mund të
përdoret për të zvogëluar kostot e përgatitjes së ofertës duke e ndarë procesin në dy faza:
parakualifikimi dhe ofertimi. përgatitja për kualifikim është shumë më pak e vështirë sesa
përgatitja e një oferte plotësisht teknike, dhe duke i ndarë këto dy faza, një blerës është në
fillim i aftë të përqendrohet vetëm në çështjen e kualifikimit. e mira për entin prokurues është
se më pas mundet të ftojë vetëm ata kandidatë që kanë një shans serioz për të fituar që të
dorëzojnë një ofertë të plotë teknike, duke shmangur kështu nevojën për të vlerësuar një
numër të madh ofertash teknike që nuk kanë shanse reale për t'u zgjedhur, sepse operatorët
ekonomikë që i kanë dorëzuar ato thjesht nuk kualifikohen. e mira për operatorët ekonomikë
është që, nëse ata nuk kualifikohen, atyre u kursehen shpenzimet e përgatitjes së një oferte
të plotë teknike.
bërja e këtij lloj vlerësimi varet gjithashtu nga mjedisi i përgjithshëm konkurrues. kjo përfshin
gjëra të tilla si kushtet e tregut dhe ekzistenca dhe cilësia e konkurrentëve potencialë. këtu
rezultatet e studimit të tregut do të bëhen gjithashtu të vlefshme duke qenë se ai studim
duhet të shfaqë gjithashtu situatën konkurruese. Të dish se kur të paraqesësh një ofertë
lidhet gjithashtu me çështjen që të dish kur nuk duhet ta paraqesësh një ofertë. aty ku
konkurrenca është e egër dhe ku operatori ekonomik nuk mund të ofrojë ndonjë avantazh
të dukshëm mbi konkurrencën, atëherë analiza kosto/përfitim bëhet thelbësore.
Faktorët që duhen marrë në konsideratë në këtë analizë kosto/përfitim do të varen nga
rrethanat e veçanta. disa nuk do të kenë lidhje, të tjerët do të bëhen të rëndësishëm lidhur
me një kontratë ose një ent kontraktor në veçanti. disa nuk do të kërkojnë që operatori
ekonomik të mendohet; të tjerët mund të konsiderohen si duhet vetëm pas investigimeve
të mëtejshme. disa prej faktorëve që mund të jetë e nevojshme të merren në konsideratë
përfshijnë:
n mjedisin konkurrues: çfarë shansesh ka operatori ekonomik për ta fituar tenderin; a
ka enti kontraktor marrëdhënie të vjetra me operatorë të tjerë ekonomikë; a është
kontrata një zgjatje e një kontrate të mëparshme; a ka fituar operatori ekonomik
ndonjë punë nga ky autoritet kontraktor më parë; si është realizuar ajo kontratë
dhe cila është marrëdhënia me autoritetin kontraktor; cilët janë konkurrentët dhe
si janë ato në krahasim; sa prej tyre janë aty (kjo do të bëhet e ditur për shembull
në procedurat e kufizuara); a përfitojnë konkurrentët nga ndonjë mbështetje ose
subvencion shtetëror; a do të merrni ndonjë mbështetje, veçanërisht nëse kontrata
100 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
6
SEKSioNi
2
Marrja e maksimumit nga procesi i tenderimit
Përshkrimi
është jashtë vendit;
n sa konkurrues është procesi: sa i qartë është specifikimi i tenderit (kërkoni sqarime nëse
është i paqartë); a duket sikur specifikimet janë hartuar për të favorizuar konkurrentë
të caktuar (kjo mund të jetë e paligjshme, por e vështirë për t'u vërtetuar)[ a i keni
dokumentet që nevojiten për të dorëzuar ofertën; a mund t'i merrni ato; si do të
vlerësohen ofertat; a funksionon kjo në favorin tuaj.
n kostot e përgatitjes: cilat kosto përfshihen për sa i përket përgatitjes së hartimit
të ofertës, printimit, dërgimit; a keni stafin dhe a janë ato në dispozicion për të
përgatitur ofertën; si janë këto kosto në krahasim me përfitimin e pritshëm; a keni
shpenzuar kohë në parakualifikimin për kontratën dhe marketingun për klientin; a
do t'i humbisni këto kosto nëse ju dështoni të jepni ofertën; a ju është kërkuar të
dorëzoni një sigurim të ofertës dhe/ose sigurim të kontratës; cila është kostoja e
kësaj (a imponon një barrë të papranueshme, p.sh.aty ku kërkohet një kolateral); nëse
paraqitni ofertën në një shtet tjetër, a do të pranohet sigurimi juaj; a do t'ju duhet
të merrni një sigurim nga bankë e huaj; a ka ndonjë kosto përkthimi të përfshirë; a
kërkon kjo që të blihen shërbime apo ju mund të mbështeteni te një partner ose
ortak të huaj ekzistues;
n kostot e projektit: a mundeni të përcaktoni me saktësi kostot dhe pasojat potenciale
të projektit; a ka një klauzolë për rritjen graduale të çmimit ose për ndryshime; a do
ta kalojnë këto kosto përfitimin e pritur; a do të ketë projekti një efekt domino në
kontrata të tjera që ju mund të keni ose po planifikoni për sa i përket efekteve në
kapital dhe burime që mund të ndryshojnë drejtim; a kërkon projekti mbështetje të
gjerë nga stafi mbështetës, a kërkon kohë shtesë për menaxhim, për shembull, për
krijimin dhe operimin e një sipërmarrjeje të përbashkët ose të partnerëve të tjerë
ose të nënkontraktorëve; ku do të ekzekutohet kontrata; a është kjo e pranueshme;
a kërkon ndonjë masa të tjera shtesë (dieta për stafin, masa sigurie)
n çmimi: sa konkurrues ka gjasa të jetë çmimi juaj. a mund ta kaloni konkurrencën;
a jeni në pozicion të përdorni staf të shfrytëzuar pak dhe burime të papërdorura,
a mund të përfitoni nga marrëveshje të caktuara (të lejuara nga direktivat); a janë
konkurrentët tuaj të aftë që t'jua kalojnë juve për arsye të ngjashme; a përfiton
ndonjë prej konkurrentëve nga ndihma shtetërore (e ligjshme ose jo); në çfarë
monedhe do të paguheni; a ka kjo ndonjë problem në kursin e këmbimit valutor; a
do të kërkoni shërbime financiare shtesë (të huaja); a do t'ju duhet të merrni hua të
huaja; a ka presione inflacioniste; cilat janë kostot e sigurimeve;
n eksperienca me klientin: si ka qenë eksperienca juaj e mëparshme me klientin për
sa i përket marrëdhënies së punës, menaxhimit dhe çështjeve logjistike. a mund
të parashikoni ndonjë problem në implementim; cilët janë kushtet e pagesës së
klientit; nëse nuk paguan në kohë, a parashikohet pagimi i interesit; a është një klient
i rëndësishëm që ju thjesht nuk e refuzoni dot; a është një klient/projekt prestigjioz;
n kapacitetet: a jeni të aftë ta përfundoni kontratën në kohë dhe brenda kostos; a i keni
aftësitë dhe burimet e kërkuara; a ju duhet të siguroni trajnime shtesë ose të blini
më tepër burime dhe aftësi.
sipas lpp-se te gjitha kontratat qe kane ose pritet te keni nje vlere me te madhe se 10.000
euro (me vlera te mesme dhe medha) duhet te publikohen ne web faqen zyrtare te krpp-
se: http://krpp.rks-gov.net. kosova, nuk eshte vend anetar i bashkimit evropian dhe nuk
aplikon provizionet e direktivave per publikimet, por ligji i prokurimit publik i kosoves
ka parapare rregulla specifike per publikimin, qe ngrisin transparencen dhe trajtimin e
barabartë(kreu iii i lpp-se).
101 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
6
SEKSioNi
2
Marrja e maksimumit nga procesi i tenderimit
Përshkrimi
2.3 IdENtIFIKImI I KONtRatavE të muNdSHmE
direktivat sigurisht që parashikojnë publikimin e një numri njoftimesh në Gazetën Zyrtare të
Bashkimit Europian (OJEU). këto janë mjetet primare të njoftimit të procedurave të ofertimit
konkurrues në komunitet. përveç ofrimit të model njoftimeve për ato raste ku kërkohet
publikim, direktiva u jep gjithashtu enteve kontraktore opsionin për të publikuar në OJEU
njoftime që shpallin kontrata punësh, mallrash dhe shërbimesh, të cilat nuk u nënshtrohen
kërkesave të publikimit të direktivave, d.m.th. kur kontratat janë nën kufirin e ulët monetar të
kërkuar.
Modelet e njoftimeve që tregojnë informacionin e kërkuar gjenden në shtojcat e direktivave.
këto shtojca përmbajnë referenca për informacionin që duhet të publikohet në njoftim, i
mjaftueshëm për t'u dhënë operatorëve ekonomikë potencialë atë që u nevojitet për të
vendosur nëse dorëzojnë ose jo një ofertë, si dhe vendin dhe kohën kur ata duhet ta bëjnë
këtë.
publikimi i të gjithë njoftimeve do të thotë publikim në Gazetën Zyrtare të Bashkimit Europian
që botohet nga zyra e publikimeve zyrtare në luksemburg. OJEU publikohet në disa volume:
volumi 'l' që përmban tekstet legjislative; volumi 'C' që përmban njoftime informative lidhur
me legjislacionin e propozuar dhe njoftime jo legjislative, si dhe volumi 's' që përmban
njoftimet e prokurimeve. Të gjitha këto volume janë të disponueshëm me një shërbim
abonimi ose së bashku, ose të ndara. detajet janë në dispozicion nga: http://www.ojec.com
seria 's' publikohet gati për ditë në të gjitha gjuhët zyrtare të komunitetit dhe secili edicion
publikon të gjitha njoftimet që referohen në direktiva.
këto përfshijnë: http://www.simap.europa.eu
sipas Nenit 42 te lpp-se, publikimi i te gjitha njoftimeve qe kane te bejne me aktivitetet e
prokurimit publik ne kosove, behet ne web-faqen zyretare te krpp-së: http://krpp.rks-gov.
net. Çdo autoritet kontraktues menjëherë do t’i dorëzojë krpp-së versionet në të gjitha
gjuhët të një njoftimi që ka përgatitur, kurse brenda dy ditëve pasi që të ketë pranuar
njoftimin në fjalë nga një autoritet kontraktues, krpp-ja do t’i publikojë versionet në të gjitha
gjuhët e njoftimit në fjalë në faqen e krpp-së në internet dhe në regjistrin e prokurimit
publik. krpp mundet që brenda afatit të njëjtë kohor të kërkojë që autoriteti kontraktues të
korrigjojë gabimet apo mangësitë në njoftim. autoriteti kontraktues do t’u dërgojë njoftimin
për dhënien e kontratës, menjëherë pasi që ky të përgatitet, të gjitha operatorëve ekonomik
që kanë tenderuar. autoriteti kontraktues do t’u dërgojë operatorëve ekonomik njoftimin në
fjalë, përmes mjeteve më të shpejta në dispozicion.
Njoftimet e kontratave publikohen të plota në gjuhën e tyre origjinale dhe një përmbledhje
e elementeve të rëndësishme të secilit njoftim publikohet në gjuhët e tjera zyrtare të
komunitetit, ku vetëm teksti origjinal është autentik. përkthimi i njoftimeve kryhet nga zyra
për publikimet zyrtare kështu që entet kontraktore duhet vetëm të dorëzojnë njoftimin e
duhur në gjuhën e tyre origjinale.
përveç publikimit të printuar, zyra për publikimet zyrtare përdor gjithashtu një sistem të
dhënash kompjuterike që njihet si e përditshmja elektronike e Tenderave ('Ted'). kjo ofron
në mënyrë efektive një version në linjë të volumit 's' të OJEU, i cili mund të aksesohet
elektronikisht. ka avantazhin që në të mund të kërkohet nëpërmjet përdorimit të disa fjalëve
dhe variableve kyçe (p.sh. referencat Fpp) dhe ofron një shërbim njoftimi. këto shërbime
ofrohen gjithashtu nga kompani private që operojnë në tregun europian.
Faqja e internetit e bazës së të dhënave të Ted është: http://ted.europa.eu
102 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
6
SEKSioNi
2
Marrja e maksimumit nga procesi i tenderimit
Përshkrimi
duke përfituar nga mjetet e reja elektronike të komunikimit, direktivat parashikojnë
gjithashtu që njoftimet e informacionit paraprak dhe njoftimet informuese periodike mund
të publikohen edhe te "profili i blerësit".
përveç njoftimeve të botimit në oJeu, entet kontraktore, siç e kemi parë, kanë gjithashtu
të drejtën për t'i publikuar ato në çdo fletore kombëtare ose në shtypin e shtetit të entit
kontraktor, me kusht që kjo të mos bëhet përpara datës së shpërndarjes së të njëjtit njoftim
nga zyra për publikimet zyrtare. veç kësaj, data e shpërndarjes duhet të përmendet në çdo
publikim kombëtar.
Njoftimet e dërguara ne formë elektronike dhe ne formatin e kërkuar duhet te publikohen
brenda 5 ditëve nga dërgimi i tyre. Njoftimet e mënyra të tjera duhet te publikohen brenda
12 ditëve nga dërgimi i tyre.
autoritetet publike gjate zbatimit te procedurave te prokurimit konkurruese (te hapura,
te kufizuar dhe/ose te negociuara pas publikimit ) jane te obliguara te beje publikimin e
tenderimit,ne ueb faqen zyrtare te komisionit rregullativ per prokurim publik (kr pp) dhe
ne format dhe permbajtjen e percaktuar gjithashtu ne lpp-ne. Forma standard per secilin
lloj publikimi mund te merret ne po kete ueb faqe zyrtare dhe publikimi i Njoftimeve eshte
pa pagese. autoritetet publike kane qasje te lire ne kete ueb faqe nga mund te marrin
dhe dorezojne ne menyre elektronike versionet e te gjitha formave dhe dokumenteve te
nevojshme pa asnje lloj pagese.
kjo ueb faqe ofron akces edhe per te gjithe operatoret ekonomik dhe/ose palet e interesuara
qe te shfrytezojne data bazen e te dhenave , te hulumtojne per mundesi tenderimi dhe
te jen te informuar lidhur me vendimet e autoriteteve kontraktuese per procese specifike
prokurimi.
Publikimi i njoftimit në fillim të procesit të prokurimit specifik për kontratën duke përdorur njoftimin e kontratës
Me fillimin e nje aktiviteti prokurimi- duke ftuar operatoret ekonomik te interesuar te marrin
pjese ne nje aktivitet prokurimi, duke perdorur Njoftimin per kontrate
Qellimi i Njoftimit eshte jo vetem permbushje bazike e kerkesave ligjore (publikimi
transparenca) por edhe sigurimi i nje konkurrence sa me te madhe. per te arritur keto dy
qellime, Njoftimi per kontrate duhet pergatitet ne ate menyre qe te pershkruaj ne menyre
te qarte natyren, fushen dhe se si operatoret ekonomik mund te aplikojne per te mare pjese
ne proces.
edhe pse Njoftimi per kontrate eshte ne forme standarde (e leshuar nga krpp) dhe permban
shumicen e informacioneve te nevojshme prape se prape kompletimi i plote dhe i sakte i
saj eshte tejet i rendesishem. deshtimi i pergatitjes se drejt te Njoftimit per kontrate mund te
rezultoje me nje nivel jo te kenaqshem te konkurrences, kualitet te dobet te ofertave ose ne
shumten e rasteve nje proces te deshtuar prokurimi.
ligji i prokurimit publik i obligon autoritetet kontraktuese te publikojne vendimet lidhur me
kontratat specifike duke perdorur Njoftimin per dhenie te kontrates. ky njoftim final eshte
shume me rendesi sepse siguron transparencen e procesit te prokurimit, sepse i bene te
ditur operatoret ekonomik por edhe palet tjera te interesuara per perfundimin e procesit
dhe per bazen e vendimit ( secili e kupton se si eshte vendosur duke qene te njohur per
konkurrentet dhe ofertat). komisioni rregullative i prokurimit publik ne kete menyre eshte i
informuar dhe eshte ne gjendje te monitoroj sistemin dhe pergatis raportet vjetore per te
cilat eshte i obliguar.
103 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
6
SEKSioNi
2
Marrja e maksimumit nga procesi i tenderimit
Përshkrimi
autoritetet kontraktuese ne baze te lpp-se jane te obliguara te publikojne te gjitha vendimet
per dhenie te kontratave, qofte ato te publikuara (me publikimin e njoftimit per kontrate
qofte ato pa konkurrence ( vendimet e dhenies se kontratave me procedura te negociuara
dhe/ose me kuotim cmimi (blerje konkurruese).(shih lpp-ne neni 41 ) Ne rastet kur aktiviteti i
prokurimit perfundon pa sukses (nuk ka shperblim me kontrate) autoriteti kontraktues eshte
i obliguar qe ne pajtim me nenin 62.2 te beje njoftimin per anulimin e aktivitetit se bashku
me nje shpjegim detal me arsyet e anulimit.(shih nenin 62 te lpp-se per me shume informata
rreth mundesise se anulimit te nje aktiviteti te prokurimit.
sipas ligjit te prokurimit publik, autoritetet kontraktuese jane te obliguara qe menjehere (pas
marrjes se vendimit per dhenie) t’i dorezojne krpp-se versionet ne te gjitha gjuhet zyrtare
te nje njoftimi per dhenie dhe krpp brenda dy (2) diteve pasi qe te kete pranuar njoftimin
ne fjale do ta publikoje ne faqen e krpp-se ne internet dhe ne regjistrin e prokurimit
publik. gjithashtu, autoriteti kontraktues do t’u dergoje njoftimin per dhenien e kontrates,
menjehere pasi qe ky te pergatitet, te gjithe operatoreve ekonomik qe kane tenderuar.
a ka një përmbajtje dhe format specifik që duhet përdorur për njoftimin për dhënie të kontratës?
Neni 43 i lpp-se obligon te gjitha autoritetet kontraktuese qe cdo njoftim do te hartohet
ne perputhje me formularin standard aplikativ te miratuar nga krpp-ja. kjo forme eshte
publikuar nga komisioni rregullativi i prokurimit publik ne web- faqen e ketij organi http://
krpp.rks-gov.net
krpp ka krijuar nje sistem elektronik te cilin e shfrytezojne te gjitha autoritetet kontraktues
per dergimin e te gjitha llojeve te njoftimeve dhe raporteve ne menyre elektronike. pra
eshte nje sistem online (me qasje te lire) dhe mund te shfrytezohet nga te gjitha autoritetet
kontraktuese.
Forma standarde sipas lpp-se ( e leshuar nga krpp) ne balline (ne fillim) kerkon nga
autoritetet kontraktuese te vendosin emrin e autoritetit kontraktuese dhe logon e tij (nese
ka). pas kesaj Njoftimi permban preambulen”Njoftimi per kontrate” dhe brenda kllapave
shprehja ‹Furnizim/sherbime/pune› qe do te thote se autoriteti kontraktues duhet te fshijë
opsionet dhe vendose opsionin perkates (Furnizime , sherbime po pune) varesisht nga
subjekti i kontrates.
poshte saj vendoset data e Njoftimit ( e pergatitjes) dhe numri i prokurimit i cili definon
llojin e prokurimit dhe vleren e kontrates ( per me shume shih nomenklaturen e prokurimit
ne rregulloren e prokurimit publik),dhe pershkrimin se ne cilat gjuhe eshte pergatitur
Njoftimi. (autoritetet vetem duhet vendosin shenjen √ ne katroret qe tregojne per gjuhet e
mundshme te pergatitjes se njoftimit (shqipe, serbisht dhe/ose anglisht).
pjesa i.1, e treguar me poshte , mbulon informatat baze per autoritetin kontraktues dhe per
personin kontaktues te autoritetit perkates kontraktues dhe duhet plotesuar me korrektesi
me rastin e pergatitjes se Njoftimit per kontrate. Me tej nen kete pjese eshte vendosur
pyetja nese autoriteti kontraktues eshet autoritet qendrore dhe eshte duke kryer blerje ne
emer te autoriteteve tjera (pergjigja duhet plotesuar me “tikun” ne katrorin perkates) duke
specifikuar me poshte autoritetet kontraktuese per te cilat kryhet blerja (nese opsioni “po”
eshte zgjedhur).
2.4 dORëzImI I OFERtavE
përgatitja e ofertës është një detyrë e ndërlikuar dhe e sofistikuar. siç është përmendur
tashmë te hyrja, përgatitja nuk është (dhe nuk duhet të jetë) një proces mekanik që konsiston
104 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
6
SEKSioNi
2
Marrja e maksimumit nga procesi i tenderimit
Përshkrimi
në ofrimin e dokumenteve standarde dhe në riprodhimin e shablloneve ose modeleve
ekzistuese duke përdorur funksionet kompjuterike "prit"/"ngjit". suksesi kërkon më tepër
përpjekje.
Në një nivel mirëfilli logjistik, është e rëndësishme ta menaxhoni procesin e përpilimit të
ofertës. kjo do të thotë që të vendosni një njeri të vetëm ose një ekip të identifikueshëm për
përgatitjen e ofertës. Ndërmjet të tjerave, atyre do t'u duhet të koordinojnë:
n hartimin e vetë ofertës, d.m.th. pjesët përshkruese;
n mbledhjen e informacionit që do të përmbajë koleksionin e informacionit dhe
dokumenteve që kërkohet të jenë në përputhje me kërkesat lidhur me specifikimet
teknike dhe kriteret e përzgjedhjes dhe kualifikimit;
n përpilimin e ofertës që nënkupton bashkimin e përbërësve të ndryshëm siç
janë përshkrimi, dokumentet dhe certifikatat e kërkuara; mjetet e identifikuara të
vërtetimit; mostra ose broshura, sipas rastit;
n kontrollin e dokumenteve, jo vetëm sa i përket përshkrimit, por gjithashtu edhe për
sa i përket llogaritjeve, duke siguruar që nuk ka gabime matematikore;
n prodhimin e ofertës, i cili mund të përfshijë printim dhe/ose lidhje të specializuar;
dhe
n dërgimin/dorëzimin e ofertës në formën e përcaktuar në dokumentet e tenderit
dhe arritjen në kohë dhe vendin e specifikuar.
kjo nuk është një detyrë që duhet të nënvlerësohet. edhe oferta më e thjeshtë do të përfitojë
nga përgatitja dhe prezantimi i mirë. Ndërkohë që koordinimi mund të realizohet nga një
person i vetëm, nuk këshillohet që e gjithë oferta të përgatitet nga një person i vetëm. Një
ofertë e mirë zakonisht kërkon kontributin e shumë personave. kjo mund të arrihet më së
miri nëpërmjet një ndarjeje të kujdesshme të punës me koordinim qendror.
Në përgatitjen e ofertës, ka një numër çështjesh që duhet të merren parasysh. ato mund të
konsiderohen si të ditura, por gabimet bëhen kollaj, prandaj është shumë e rëndësishme të
ushtroni kujdesin dhe vëmendjen e duhur. disa pika për t'u mbajtur në mendje janë:
n lexoni me kujdes ftesën për ofertë së bashku me bashkëlidhjet e saj; këto përmbajnë
të gjithë informacionin që kërkohet për të kompletuar një ofertë të pëlqyeshme për
entin kontraktor; bashkëlidhjet shpeshherë përmbajnë informacion thelbësor dhe
nuk duhet neglizhuar;
n kontrolloni të gjitha dokumentet e tenderit për faqe që mund të mungojnë ose
gabime; nuk është diçka e jashtëzakonshme që enti kontraktor të ketë bërë gabime
në përpilimin dhe dërgimin e dokumenteve të tenderit dhe është më mirë t'i
zbuloni këto në fillim të fazës së përgatitjes së ofertës, sesa në kohën që tenderi po
finalizohet, meqë mund të jetë tepër vonë për të korrigjuar ndonjë gabim (si p.sh.
mungesa e certifikatave ose e ndonjë informacioni tjetër);
n nëse ka ndonjë gjë të paqartë ose që nuk mund të kuptohet saktësisht nga
dokumentet e tenderit, kërkoni shpjegime dhe sqarime me shkrim ashtu siç
parashikohet në dokumentet e tenderit; bëjeni këtë gjë shpejt që t'ju lërë kohë
për sqarimet dhe ndryshimet e mundshme që mund t'ju duhet të kryeni; nëse ato
ndryshime kërkojnë më shumë kohë për plotësimin e ofertës, informoni menjëherë
entin kontraktor në mënyrë që, aty ku është e përshtatshme, ai të mund të shtyjë
afatin për përgatitjen dhe dorëzimin e ofertës;
n mos harroni që, edhe kur nuk ka gabime ose mungesë faqesh, ftesat për ofertë nuk
janë gjithmonë të plota, shpeshherë sepse enti kontraktor nuk ka pasur mundësi t'i
105 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
6
SEKSioNi
2
Marrja e maksimumit nga procesi i tenderimit
Përshkrimi
artikulojë plotësisht nevojat e tij; në këto kushte, ju duhet
të përdorni kërkimet tuaja për të kompletuar tablonë dhe për t'u përgjigjur si
duhet;
të vendosni nëse ju nevojitet të propozoni zgjidhje ose alternative të tjera.
Në finalizimin dhe dorëzimin e ofertës, ka disa parime themelore që duhen ndjekur për të
garantuar që të paraqisni ofertën më të mirë që mundeni. Mos harroni të
n komunikoni në mënyrë efikase pa bërë komente të panevojshme;
n Transmetoni informacionin e kërkuar dhe vetëm informacionin e kërkuar;
n paraqitni ofertën me profesionalizëm,
n përdorni aftësi të mira në të shkruar
n siguroni që oferta është e lehtë për t'u lexuar, e drejtpërdrejtë dhe konçize
n përdorni formularët e autorizuar dhe të dorëzoni certifikatat e kërkuara
n Ndiqni udhëzimet formale të dokumenteve të tenderit (për sa i përket numrit të
kopjeve, formatit të dorëzimit, si p.sh. dorëzimi në zarfe të mbyllura, etj.);
n siguroni përputhjen e ofertës me kushtet teknike dhe të përmbajtjes
n përgjigjeni në mënyrën e duhur, plotësisht dhe me saktësi për të gjitha pyetjet
n dorëzoni ofertën tuaj brenda afateve kohore të specifikuara – mundësisht shumë
kohë më para sesa afati i fundit për dorëzimin e ofertave.
ligji per prokurim publik i kosoves ( neni 48), nje rendesi te theksuar i kushton dorëzimit
te ofertave sa me shpejte qe te jete e mundur oparatoreve ekonomik qe shprehin
interesim per te marre pjese ne nje proces te prokurimit. Nëse operatori ekonomik me
kohë ka parashtruar një kërkesë për të marrë një dosje të tenderit që i përmbush kërkesat
e përcaktuara në njoftimin e kontratës përkatëse nga autoriteti përkatës kontraktues
shprehimisht kërkohet që të ia dorëzojë operatorit përkatës ekonomik dosjen e kërkuar të
tenderit pa pagesë, siç vijon:
n nëse afati i caktuar kohor për pranimin e tenderëve është më shumë se tridhjetë
(30) ditë, jo më vonë se gjashtë ditë pas pranimit të kërkesës së tillë;
n nëse afati i caktuar kohor për pranimin e tenderëve është më shumë se njëzet
(20) ditë por më pak se tridhjetë (30) ditë, jo më vonë se katër ditë pas pranimit të
kërkesës së tillë; dhe
n nëse afati kohor për pranimin e tenderëve është më i shkurtër se njëzet (20) ditë, jo
më vonë se tri (3) ditë pas pranimit të kërkesës së tillë.
pavarësisht kërkesës së dorëzimit të dosjes së tenderit pa pagesë, autoriteti kontraktues
mund të vendosë një tarifë në rastet, kur shpenzimet për prodhim të materialit të tenderit
janë të larta si në rastet, kur ato përmbajnë modele apo numër te madh të kopjeve teknike.
shuma e tarifës së kërkuar në këto raste nuk bënë të tejkaloj shumën e prodhimit të këtij
materiali.
Moduli
H
Prokurimi publik për operatorët ekonomikë
Kundërshtimi i shkeljeve të rregullave të prokurimit
pjesa
7
106 H-
Seksioni 1: Hyrje 107
Seksioni 2: Përshkrimi 108
107H-
SEKSIONI
1
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
MOdulI
H
PJESA
7Kundërshtimi i shkeljeve të rregullave të prokurimit
SEKSIONI 1 HYRJE
1.1 ObJEKtIvat
objektivat e këtij kapitulli janë që të shqyrtohen, të shpjegohen dhe të kuptohen:
1. Mundësitë në dispozicion të ofertuesve për të kundërshtuar shkeljet e pretenduara të
rregullave
2. Masat që mund të ndërmerren në gjykatat kombëtare
3. Mënyra në të cilën komisioni europian mund të ndihmojë në mënyrë direkte
4. Mjetet/procedurat specifike të parashikuara nga direktiva për mjetet/procedurat e
ankimit
1.2 ÇëSHtJE të RëNdëSISHmE
Çështjet më të rëndësishme në këtë kapitull janë të kuptohen:
n Masat mbrojtëse bazë dhe të përbashkëta të parashikuara nga legjislacioni i be-së
dhe direktivat
n roli i ofertuesve
n roli i komisionit dhe gjykatës europiane
n Mjetet në dispozicion të ofertuesve
kjo do të thotë se është jetike të kuptohet plotësisht:
n Fusha e veprimit të gjykatave kombëtare, komisionit europian dhe
gjykatës europiane
n korrigjimet e sakta të disponueshme sipas direktivës për mjetet/procedurat e
ankimit (e ndryshuar)
n procedurat që zbatohet në çdo proces
n afatet kohore që mund të zbatohen
1.3 RëNdëSIa
ky informacion do të jetë kritik për ofertuesit që e ndiejnë se janë trajtuar në mënyrë të
padrejtë dhe mund ta tregojnë atë që duket si shkelje e rregullave të prokurimit të be-së. ky
seksion i drejton ofertuesit nëpër hapat e mundësive për t'u ankimuar dhe procedurat që
zbatohen, në mënyrë që të jenë në pozicionin për të mbrojtur të drejtat që u janë dhënë
sipas direktivave.
108 H-
SEKSIONI
2
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
MOdulI
H
PJESA
7Kundërshtimi i shkeljeve të rregullave të prokurimit
SEKSIONI 2 PëRSHKRImI
2.1 HYRJE
rregullat e prokurimit të direktivave të be-së nuk kanë shumë vlerë nëse nuk zbatohen
saktësisht nga entet kontraktore. zbatimi i pasaktë i tyre mund të vijë si rezultat i gabimeve,
nënvlerësimi ose keqkuptimi ose mund të vijë si rezultat i veprimeve të paramenduara nga
ana e një zyrtari të prokurimit. Cilado qoftë arsyeja, është operatori ekonomik që zakonisht
është në pozicionin më të mirë për të identifikuar një shkelje të mundshme dhe direktiva
mundësojnë mjetet.
Në modulin H7 do të shqyrtojmë mundësitë e ndryshme që ofrohen nga legjislacioni i
komunitetit. këto bazohen në dy direktivat kryesore
(1) direktiva për mjetet/procedurat e ankimit në sektorin publik: direktiva 89/665 dhe
(2) direktivës për mjetet/procedurat e ankimit (në sektorët e shërbimeve publike):
direktiva 92/13
këto direktiva tashmë janë ndryshuar nga një direktivë e re: direktiva 2007/66.
atëherë kur operatorët ekonomikë vënë re probleme ose besojnë se janë kryer shkelje, rruga
e parë e veprimit gjithmonë duhet të kontakti me përfaqësuesit e entit kontraktor për të
treguar se mund të ketë ndodhur një shkelje. Nëse shkelja është rezultati i një gabimi, atëherë
kjo do t'i japë entit kontraktor mundësinë e korrigjimit të atij gabimit dhe në këtë mënyrë
zhvillohet shumica e çështjeve. sidoqoftë, nëse enti kontraktor nuk e korrigjon gabimin,
atëherë një operator ekonomik mund të ndërmarrë veprime të tjera. vetë direktivat ofrojnë
një seri korrigjimesh të mundshme që mund të përdoren në gjykatat kombëtare, ose aty ku
ato ekzistojnë, para organeve speciale të rishqyrtimit.
ligji për prokurim publik i kosovës Nr. 04/l-042, një kapitull të plotë (pjesa viii), ja kushton
shqyrtimit të ankesave në fushën e prokurimit publik. ky kapitull në mënyrë mjaftë të
detajizuar përshkruan të gjitha fazat lidhur me parashtrimin e ankesës. operatorët ekonomik
për shkeljet e pretenduara në aktivitete të prokurimit të gjitha ankesat i drejtojnë në organin
shqyrtues të prokurimit (osHp).
2.2 dEtYRImI I zbatImIt Në PëRgJItHëSI
detyrimi i zbatimit i të drejtës komunitare, duke përfshirë detyrimin e zbatimit të direktivave
të prokurimit nuk rregullohet vetëm nga direktivat mbi mjetet/procedurat e ankimit. gjykatat
kombëtare luajnë një rol në garantimin e zbatimit të së drejtës komunitare në përgjithësi dhe
komisioni europian luan një rol specifik si gardiani i së drejtës komunitare. gjithashtu këto role
duhet të merren në konsideratë.
2.2.1 Përdorimi i gjykatave kombëtare
direktivat duhet të shndërrohen në ligj i brendshëm, duke ofruar në këtë mënyrë rregulla
të brendshme që zbatojnë rregullat komunitare. Të drejtat dhe detyrimet e qytetarëve
(operatorëve ekonomikë) të krijuara nga e drejta komunitare duhet të mbrohen nga gjykatat
kombëtare ose gjykatat e tjera të njohura. Një numër çështjesh janë paraqitur nga individët
para juridiksioneve kombëtare të cilat trajtonin shkeljet e direktivave procedurale. këto shkelje
u trajtuan sipas procedurave ekzistuese dhe dispozitave të ligjit të brendshëm. sidoqoftë, u
vunë re qartë ndryshimet ndërmjet juridiksioneve si në kushtet e korrigjimeve të disponuara
109 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
7
SEKSioNi
2
Kundërshtimi i shkeljeve të rregullave të prokurimit
Përshkrimi
edhe efikasiteti i atyre korrigjimeve që çuan në miratimin e direktivës mbi mjetet ligjore
për rivendosjen e të drejtave, që u krijua për të vendosur themele të ngjashme, në mos po
tërësisht identike, në të gjitha shtetet anëtare.
përveç masave zbatuese specifike të parashikuara në direktivat mbi mjetet/procedurat
për ankimin, Traktati, i mbështetur nga gjykata europiane e drejtësisë (gJed), gjithmonë
ka siguruar mjetet për korrigjimin e shkeljeve, si të legjislacionit parësor, ashtu edhe të
legjislacionit dytësor të komunitetit. kjo vjen si rezultat i vetë natyrës së të drejtës komunitare
nëpërmjet krijimit të të drejtave, tek të cilat mund të mbështeten individët në gjykatat
kombëtare të tyre (shikoni H1).
Në kosovë në bazë të lpp-së, nga kuvendi i kosovës është themeluar organi shqyrtues i
prokurimit,i cili shqyrton të gjitha ankesat që kanë të bëjnë me fushën e prokurimit publik.
2.3 të PëRbaSHKëtat E dIREKtIvavE PëR mJEtEt/PROcEduRat E aNKImIt
dispozitat bazë të direktivave janë të njëjtat, por ka disa ndryshime materiale që do të
shpjegohen më poshtë.
Neni 1 i të dyja direktivave deklaron synimet. ato janë për të siguruar se vendimet e marra
nga entet kontraktore në kontekstin e procedurave për dhënien e kontratave që ndodhen
brenda fushës së direktivave procedurale përkatëse të mund të rishqyrtohen efektivisht dhe
shpejt duke pasur parasysh pajtueshmërinë e tyre me të drejtën komunitare në fushën e
prokurimit publik.
Në sektorin e shërbimeve publike, direktiva për mjetet/procedurat e ankimit ofron mundësinë
e përdorimit të tre mjeteve ligjore të njëjta të vëna në dispozicion të gjykatave kombëtare
dhe para organeve kombëtare të rishqyrtimit si në rastin e sektorit publik. këto janë masat e
parakohshme, anulimi i vendimeve dhe njohja e dëmeve. sidoqoftë, ndërsa caktimi i dëmeve
gjithmonë do të jetë i disponueshëm, shtetet anëtare janë të lira të zgjedhin ndërmjet dy
alternativave përveç sistemeve shoqëruese të kompensimit. sistemi i parë është i njëjtë me
sistemin e parashikuar në sektorin publik dhe lidhet me kompetencat për të caktuar faljen e
përkohshme dhe anulimin. sikurse edhe në sektorin publik, komisionit i jepen kompentenca
specifike për të ndërhyrë krahas atyre që zotëron sipas nenit 226 të Traktatit. sistemi i dytë
i referohet pushtetit për të caktuar pagesa dekurajuese në vend të masave të përkohshme
dhe anulimit.
2.3.1 zbatimi
direktiva mbi mjetet/procedurat për ankimin zbatohet në rastet e kontratave që përfshihen
brenda fushës së zbatimit të direktivave procedurale. Nuk do të zbatohet, për shembull, te
kontratat që nuk përmbushin kufijtë e vlerave të atyre direktivave.
Mjetet/procedurat e ankimit janë të disponueshme ndaj veprimeve të ndërmarra nga enti
kontraktor, megjithëse termi "vendim" nuk është përkufizuar. Në mënyrë të qartë synohet
të mbulohet përdorimi i specifikimeve diskriminuese teknike, ekonomike ose financiare;
vendimet që përfshijnë ose përjashtojnë operatorët ekonomikë të veçantë ose që u akordojnë
ose jo kontratat operatorëve ekonomikë të veçantë janë gjithashtu "vendime" për qëllimet e
direktivave të mjeteve/procedurave të ankimit. këto "vendime" mund të ndërmerren vetëm
në bazë të kritereve të përzgjedhjes dhe shpalljes së fituesit nga direktivat procedurale.
Në ato raste ku enti kontraktor nuk ka nisur fare një procedurë për dhënien e një kontrate
ose për publikimin e njoftimit të kontratës ku duhej të vepronte në ppërputhje me direktivat
në dhënien e asaj kontrate, çdo kontratë rezultuese konsiderohet si "dhënie e drejtpërdrejtë
110 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
7
SEKSioNi
2
Kundërshtimi i shkeljeve të rregullave të prokurimit
Përshkrimi
e paligjshme" dhe do të jetë "e pavlefshme". ky koncept i pavlefshmërisë është prezantuar
nëpërmjet ndryshimit të vitit 2006 dhe ndjek një seri çështjesh në të cilat gJed-i zbuloi se
kishin ndodhur shumë dhënie direkte të tilla të paligjshme dhe bëri të mundur kundërshtimin
edhe nëse mund të mos ketë një "vendim" aktual për të kundërshtuar.
Mjetet/procedurat e ankimit duhet të jenë në dispozicion në kushtet materiale ose
procedurale, të cilat nuk janë më pak favorizuese sesa ato që zbatohen për ankimin në
situatat krejtësisht kombëtare. Masat e pranuara në vijim të direktivave për mjetet/procedurat
e ankimit duhet të ofrojnë të njëjtën mbrojtje siç është ofruar nga dispozitat kombëtare ku
janë zhvilluar, duke sugjeruar ndërkohë se gjithashtu edhe procedurat kombëtare nuk duhet
të ofrojnë më pak.
2.3.2 masat e përkohshme
Mjeti ligjor i parë për rivendosjen e të drejtave që duhet të bëhet i mundshëm është
mundësia që gjykata të ndërmarrë masa të përkohshme, në rastin më të parë, nëpërmjet
procedurave bashkëbiseduese. synimi i këtyre masave mund të jetë i dyfishtë:
n për të korrigjuar një shkelje të pretenduar të direktivës procedurale:
n për të parandaluar dëme të tjera të interesave në fjalë.
Masat duhet të përfshijnë të paktën dy mundësi të rivendosjes së të drejtave që pasqyrojnë
synimet e dyfishta të kësaj rivendosje të të drejtave. këto janë masa për të pezulluar ose
garantuar pezullimin e
n procedurës për shpalljen e fituesit të kontratës publike ose
n zbatimin e çdo vendimi të marrë nga autoriteti kontraktues.
ky mjet ligjor i fundit mund të përdoret në ndërthurje me atë të anulimit, i disponueshëm
në çështjet ku një vendim i marrë pretendohet se është në kundërshtim me direktivën
procedurale. disponueshmëria e masave të përkohshme në këto rrethana garanton se do të
ndërmerret padi ligjore e shpejtë aty ku është marrë një vendim.
kjo është veçanërisht e rëndësishme duke pasur parasysh faktin se shkeljet e rregullave
procedurale mund të dalin në dritë vetëm në fund të procedurës së shpalljes së kontratë kur
është marrë një vendim. sidoqoftë, direktiva mbi mjetet/procedurat e ankimit u jep shteteve
anëtare opsionin për mundësuar që, pasi të jetë përfunduar kontrata (e kundërta e fitimit),
mjeti i vetëm ligjor në dispozicion është dëmshpërblimi i një personi të dëmtuar nga shkelja.
2.3.3 anulimi
anulimi i vendimeve të paligjshme i jep operatorëve ekonomikë dy mjete veprimi.
n Në radhë të parë duhet të ketë kompentenca për anulimin ose për të garantuar
anulimin e vendimeve të marra në mënyrë të paligjshme.
n Në radhë të dytë, kjo përfshin pushtetin për të garantuar heqjen e specifikimeve
diskriminuese, teknike, ekonomike ose financiare në ftesën për ofertë, në
dokumentet e kontratës ose në çdo dokument të lidhur me procedurën e shpalljes
së fituesit të kontratës.
shtetet anëtare mund të provojnë se vendimet e kundërshtuara duhet të anulohen (ose të
deklarohen të paligjshme, në sektorin e shërbimeve publike) para se të kryhet një ankesë për
dëme në bazë të marrjes së vendimeve të paligjshme. Meqenëse një kontratë është lidhur
në mënyrë të paligjshme, për pasojë duhet të jenë në dispozicion mjetet/procedurat për
anulimin dhe zhdëmtimin. Në rastet e tjera, aty ku ky opsion nuk është ushtruar nga shtetet
anëtare të tjera, ata mund të parashikojnë vetëm për dëmet pas përfundimit të një kontrate.
111 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
7
SEKSioNi
2
Kundërshtimi i shkeljeve të rregullave të prokurimit
Përshkrimi
aspekti tjetër i këtij mjeti ligjor është hartuar për të mundësuar korrigjimin e dokumenteve
të kontratës që përmbajnë specifikime teknike të paligjshme ose kritere të tjera që lidhen
me mundësinë ekonomike ose financiare të operatorëve ekonomikë. referon të gjitha
dokumentet e lidhura me procedurën e shpalljes së fituesit të kontratës duke përfshirë
njoftime periodike treguese (në sektorin e shërbimeve publike) dhe njoftimet e ekzistencës
së një sistemi cilësor.
Në praktikë kjo do të jetë e rëndësishme, meqë paligjshmëria e këtyre specifikimeve dhe
kritereve do të jenë treguesit më e dukshëm të shkeljes së direktivës procedurale. gjithashtu
është një mjet, së bashku me faljen e përkohshme, i garantimit të pajtueshmërisë me
direktivën në një fazë të hershme për të pasur vlerë reale tek operatorët ekonomikë që
vërejnë pakësimin e mundësive të tyre në mënyrë të padrejtë. gjithashtu, pushteti për të
ndryshuar do të shmangte pazbatueshmërinë e anulimit të të gjithë procedurës në rastin e
një specifikimi të paligjshëm.
2.3.4 dëmet Mjeti ligjor i tretë që duhet të bëhet i disponueshëm është dëmshpërblimi i dëmeve te
personi i dëmtuar nga një shkelje. sikurse shihet më sipër, ky mund të jetë mjeti ligjor i vetëm
që bëhet i disponueshëm nga një shtet anëtar pasi të jetë përfunduar kontrata.
direktivat mbi mjetet/procedurat për ankimin nuk bëjnë më shumë sesa kërkimi i
dëmshpërblimeve dhe nuk tregojnë as shkallën e dëmeve, as bazën për llogaritjen e
dëmeve të tilla. kjo u lihet gjykatave kombëtare. Në shumicën e rasteve, kjo u mundëson
operatorëve ekonomikë që janë refuzuar si rezultat i një shkeljeje të direktivave, të rimarrin të
paktën kostot e shpenzuara për ofertën, si edhe fitimet e humbura ose një pjesë të fitimeve
të humbura.
për të rimarrë shumën e plotë të përfitimeve të humbura të tyre, operatorët ekonomikë duhet
të provojnë teorikisht se po të mos kishte shkelje, ata do ta kishin fituar kontratën. Në shumicën
e çështjeve, ata do të kishin qenë vetëm një nga shumë operatorë ekonomikë dhe, ndryshe
nga çështja e një kriteri të bazuar vetëm mbi çmimin më të ulët, mund të jetë shumë e vështirë
të tregohet me siguri se një operator ekonomik i veçantë do ta kishte fituar kontratën.
kjo varet shumë nga e drejta e brendshme.
kompensimi i operatorëve ekonomik të dëmtuar nga shkeljet e rregullave te prokurimit
publik është në dispozicion te operatoreve ekonomik.
sipas ligjit te prokurimit publik nr. 04/l042 organi shqyrtues i prokurimit mund te urdhëroj
autoritetin kontraktues që të ia paguaj kompensimin parashtruesit të ankesës.
sipas rregullores se punës se organit shqyrtues te prokurimit: osHp-ja do të jap dëmshpërblim
vetëm kur dëmshpërblimi kërkohet nga ankuesi. Me rastin e të vlerësuarit të dëmeve osHp-ja
duhet ta respektojë ligjin për detyrimet. Me rastin e dhënies së dëmshpërblimit, osHp-ja
duhet ta marrë parasysh fitimin qe ka mundur ta ketë ankuesi. Me fjalë të tjera ai duhet të
kompensojë të gjitha harxhimet e mundshme të kontratës publike.
osHp-ja, nuk duhet të jap dëmshpërblim:
nnëse mund të dëshmohet se ankuesi nuk do ta kishte fituar tenderin në asnjë mënyrë,
pa bërë shkelje, apo
nnëse osHp-ja është duke dhënë një trajtim tjetër që do t`i reduktonte humbjet
potenciale apo dëmet që ka pësuar ankuesi, siç është me rastin e anulimit ose
ri-tenderimit.
112 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
7
SEKSioNi
2
Kundërshtimi i shkeljeve të rregullave të prokurimit
Përshkrimi
(a) Ku konsistojnë dëmet?
kompensimi i operatorëve ekonomikë të dëmtuar nga shkelja e rregullave të prokurimit
duhet të jetë në dispozicion.
(b) Ku paraqitet mjeti/procedura e ankimit?
pretendimet për dëme paraqiten përpara organit vendor të rishqyrtimit. shpesh, edhe nëse
ekziston një gjykatë prokurimi, organi vendor i rishqyrtimit do të dëgjojë kërkesat për masa
të përkohshme dhe/ose anulime, ndërsa gjykatat e zakonshme do të dëgjojnë pretendimet
për dëmet.
(c) Procedura
procedura për paraqitjen e pretendimeve për dëme varet nga legjislacioni vendas, i cili
përcakton rregullat, afatet për paraqitjen e tyre, kërkesat për provë dhe masën e kompensimit
(për shembull, kushtet në bazë të të cilave mund të rikuperohen kostot e tenderimit).
(d) masat që mund të urdhërohen
Masat që janë urdhëruar nëse pretendimi për dëmin rezulton i suksesshëm është kompensimi
i të gjithave dëmeve që i janë shkaktuar operatorit ekonomik, i cili në përgjithësi përfshin
dhe kostot aktuale që janë kryer dhe, në mënyrë të veçantë, fitimin e humbur. Megjithatë
kompensimi duhet të jetë i plotë, është shumë e vështirë të përcaktosh masën e dëmit që
është shkaktuar në një proces konkurrimi.
(e) Qëllimi
ky mjet/procedurë ankimi ka si qëllim kompensimin e operatorëve ekonomikë.
(f) Përdorimi
ky mjet/procedurë ankimi nuk pengon procedurën e kontratës së lidhur, progresin apo
lidhjen e kontratës. Mund të përdoret nga operatorët ekonomikë, por nuk përdoret shumë
shpesh pasi është e vështire për të provuar dëmin aktual dhe për rrjedhojë e vështirë për
të dhënë kompensimin. kompensimi i dëmeve, rezultat i një parregullsie që ka ndodhur në
procedurën e kontratës së lidhur, do të ishte i rëndësishëm për auditimin e procedurave të
kontratës së lidhur nga organet vendore të rishqyrtimit.
2.3.5 Pavlefshmëria
sipas deklarimit më sipër, direktiva e rishikuar ka prezantuar konceptin e pavlefshmërisë së
kontratës. kjo zbatohet në rastet ku kontrata është akorduar pa marrë parasysh fare direktivat
procedurale. për të paraqitur një mjet ligjor të përshtatshëm në këto raste, direktivat i
deklarojnë dhëniet e paligjshme të drejtpërdrejta të kontratave si të paefektshme. gjithashtu
ky koncept zbatohet kur kontrata shpallet gjatë procedurës me pritje të ankesave ose gjatë
afatit kur është në efekt një pezullim i përfundimit të kontratës.
Nëse enti kontraktor boton një njoftim me shpalljen e fituesit të kontratës me dispozitat
vijuese të direktivave procedurale, ka një afat minimal kohor prej 30 ditësh që nga ajo datë
për të zhvilluar çështjen. Në çështjet e tjera do të ketë një minimum prej 6 muajsh nga data
e përfundimit të kontratës. shtetet anëtare mund të bëjnë të mundur afate më të gjata.
Në varësi të së drejtës lokale, anulimi i një kontrate të nënshkruar mund të jetë prapaveprues
(d.m.th. të gjitha detyrimet kontraktuale, duke përfshirë edhe ato të kryera tashmë, duhet
të anulohen dhe ofertuesit dhe autoriteti kontraktues duhet të zgjidhin marrëdhënien e
tyre sipas rregullave lokale) ose përparuese (d.m.th. mund të anulohen vetëm detyrimet e
ardhshme të papërmbushura të kontratës). Në rastin e anulimit të mundshëm, gjithashtu
duhet të ketë penalitete të tjera, si p.sh. gjoba të vendosura për autoritetin kontraktues. gjoba
113 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
7
SEKSioNi
2
Kundërshtimi i shkeljeve të rregullave të prokurimit
Përshkrimi
të tilla duhet të jenë mjaftueshëm të larta për të ndëshkuar paligjshmërinë. shuma e tyre
duhet të marrë në konsideratë seriozitetin e shkeljes, si dhe sjelljen e autoritetit kontraktues.
ofertuesi i dëmtuar ka të drejtë të kërkojë kompensim në çdo rast.
2.3.6 afati ligjor për paraqitjen e ankesave
autoritetet kontraktuese jane te obliguara të mundësojnënjë afat ligjor për paraqitjen e
ankesave prej të paktën 10 ditësh, kohë gjatë së cilës nuk duhet të bëhet asnjë kontratë
për t'u mundësuar operatorëve ekonomikë të paraqesin ankesa aty ku besojnë se ka pasur
shkelje të direktivave. afati i periudhës 10 ditore zbatohet nëse komunikimet dërgohen
me faks ose me e-mail. Nëse përdoren forma të tjerat të komunikimit, afati do të jetë 15
ditë. kjo i paraqet operatorëve ekonomikë një mundësi të mirë dhe kohë për të identifikuar,
hetuar dhe për tu ankuar ndaj shkeljeve të mundshme para se të jetë shumë vonë. enti
kontraktor nuk do të ketë mundësi më të nënshkruajë me shpejtësi një kontratë me një
operator ekonomik të suksesshëm sa për të shmangur kundërshtimet.
afati ligjor i paraqitjes së ankesave funksionon në disa nivele:
n për kontratat e dhëna në pajtim me direktivat, prezantimi i një
afati ligjor 10 ditor për paraqitjen e ankesave ndërmjet datës në të cilën
operatorëve ekonomikë u jepen një njoftim i arsyeshëm i vendimit të shpalljes së
fituesit dhe përfundimit të kontratës;
është e rëndësishme të vihet re se koha fillon që nga data e një njoftimi të
arsyeshëm d.m.th. një njoftim nga enti kontraktor që jep arsyet për shpalljen e
fituesit dhe refuzimin e disa ofertave – mos harroni se operatorët ekonomikë
mund të kërkojnë informacion mbi arsyet e skualifikimit
dhe/ose refuzimit të ofertës dhe kjo duhet të jepet maksimumi brenda 15 ditëve.
n për kontratat që jepet direkt pa ndjekur procedurat e direktivave (d.m.th. aty ku
enti kontraktor beson se direktivat nuk zbatohen), prezantimi i një afati ligjor 10
ditor për pritjen e ankesave, përveç se në rastet e urgjencave ekstreme, ndërmjet
datës në të cilën entet kontraktore mundësojnë publikim "të mjaftueshëm" të
vendimit të shpalljes së fituesit nëpërmjet një mënyre të thjeshtuar të shpalljes
dhe përfundimit të kontratës;
n për kontratat që përfundohet gjatë këtij afati ligjor për pritjen e ankesave,
prezantimi i një koncepti të pavlefshmërisë së përfundimit të kontratës.
i takon shteteve anëtare të vendosin se çfarë do të thotë kjo në sistemet ligjore të tyre por
për operatorët ekonomikë kjo do të thotë se do të mund të kundërshtojnë kontratat e
paligjshme edhe pasi të jenë nënshkruar.
sipas ligjit të prokurimit publik Nr. 04/l042 autoritetet kontraktuese duhet të presin për një
numër të caktuar ditësh (10 ditë) para nënshkrimit të kontratës me tenderuesin e suksesshëm.
kjo periudhë e pritjes nuk vlen për :
nprokurimet urgjente sipas nenit 35.2.1 (iii)
nkuotimet sipas nenin 36 apo për kontrata me vlerë minimale sipas nenit 37
kjo periudhë e pritjes u mundëson tenderuesve të pasuksesshëm që të sfidojnë vendimin e
autoritetit kontraktues, në qoftë se ata mendojnë se një vendim i tillë ishte i paligjshëm, dhe
të parandalojnë nënshkrimin e kontratës në rast të parregullsive. autoritetet kontraktuese
jo vetëm se duhet të presin këtë periudhë të pritjes por në rast të parashtrimit të ankesës
autoritetet kontraktuese nuk mund të nënshkruajnë kontratën deri sa organi shqyrtues i
prokurimit të nxjerr një vendim, sipas Nenit 112.1 te lpp-së.
114 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
7
SEKSioNi
2
Kundërshtimi i shkeljeve të rregullave të prokurimit
Përshkrimi
kurdo që një autoritet kontraktues ka dhënë një kontratë publike autoriteti i tillë kontraktues
brenda dy ditëve pas dhënies së kontratës së tillë, do të përgatisë njoftimin mbi dhënien e
kontratës dhe menjëherë do t’i dorëzojë krpp-së njoftimin që ka përgatitur për publikim.
brenda dy ditëve pasi që krpp-ja të ketë pranuar njoftimin në fjalë krpp-ja do t’i publikojë
njoftimin në web-faqen e krpp-së.
autoriteti kontraktues do t’u dërgojë njoftimin për dhënien e kontratës, menjëherë pasi
që ky të përgatitet, të gjitha operatorëve ekonomik që kanë tenderuar. Me pastaj autoriteti
kontraktues duhet të pres 10 ditë për të nënshkruar kontratën. Njoftimi duhet të përmbajë
një përmbledhje të arsyeve për atë vendim, siç është përcaktuar në nenin 54 të lpp-së, dhe
në veçanti emrin e tenderuesit të suksesshëm dhe karakteristikat dhe përparësitë përkatëse
të tenderit të zgjedhur.
sipas , nenit 133.1, kontrata publike do të shfuqizohen pjesërisht ose plotësisht joefektive,
nga osHp ose një gjykatë, nëse konstatohet se kontrata publike:
n ishte dhënë pa publikimin e mëhershëm të njoftimit kur ishte kërkuar nga ky ligj;
n ishte përfunduar gjatë periudhës së pritjes sipas Neni 26 (se paku 10 dite pas datës
se publikimit te njoftimit për dhënie te kontratës) apo gjatë periudhës së vënies
së ndonjë mase të përkohshme të urdhëruar nga osHp ose një gjykatë që ndalon
përmbylljen e kontratës;
n kanë të bëjnë me lëndën që autoriteti kontraktues e ka ndarë në disa pjesë për t’iu
shmangur zbatimit të procedurave të prokurimit sipas dispozitave të këtij ligji;
n i janë dhënë operatorit ekonomik ose janë lidhur me operatorin ekonomik ose
kandidatin që është përzgjedhur (i) në kundërshtim me kriteret përkatëse të
përzgjedhjes, kërkesat dhe specifikimet ose (ii) në përputhje me kriteret e përzgjedhjes,
kërkesat ose specifikimet që nuk janë të përgatitura ose publikuara në pajtim me këtë
ligj;
n i është dhënë operatorit ekonomik ose është lidhur me operatorin ekonomik ose
kandidatin që nuk i ka plotësuar kërkesat e specifikuara në këtë ligj dhe në njoftimin e
aplikueshëm, ftesën ose dosjen e tenderit;
n janë ndryshuar në kundërshtim me ndonjë dispozitë të këtij ligji ose me qëllim të
shmangies nga procedurat e këtij ligji; ose
n janë dhënë ose janë lidhur në kundërshtim me një vendim ose urdhër të osHp-së.
sipas ligjit të prokurimit publik nr. 04/l042 në rast se osHp ose një gjykatë konstaton se një
kontratë publike mund të shfuqizohet, osHp ose gjykata mund të nxjerrë urdhër:
npër shfuqizimin e kontratës publike, pjesërisht ose plotësisht;
npër detyrimin e autoritetit kontraktues që të kryejë një prokurim të ri për kontratën
publike ose cilëndo pjesë të tyre që nuk është ekzekutuar ende në masë kënaqshme;
nnëse ka prova të mjaftueshme që dëshmojnë për sjellje të gabuara nga ana e operatorit
ekonomik gjatë aktivitetit të prokurimit, për ta detyruar operatorin ekonomik që
të paguajë dëmet e shkaktuara autoritetit kontraktues dhe/ose një operatori tjetër
ekonomik të dëmtuar nga sjelljet e tilla;
nnëse ka prova të mjaftueshme që dëshmojnë për sjellje të gabuara nga ana e autoritetit
kontraktues gjatë aktivitetit të prokurimit, për ta detyruar autoritetin kontaktues që të
paguajë dëmet e shkaktuara cilitdo operator ekonomik që është dëmtuar nga shkeljet
e tilla.
115 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
7
SEKSioNi
2
Kundërshtimi i shkeljeve të rregullave të prokurimit
Përshkrimi
sipas ligjit të prokurimit publik nr.04/l042, osHp ose një gjykatë, gjithashtu mund të
vendosë që të mos e shpall një kontratë jo-efektive, edhe pse ajo ishte dhënë në mënyrë të
paligjshme, në qoftë se pas shqyrtimit të te gjitha aspekteve relevante, ka arsye thelbësore
që lidhen me një interes të përgjithshëm që kërkojnë që efektet e kontratës duhet të
mbahen. interesat ekonomike në efektivitetin e kontratës mund të konsiderohen si arsyet
mbizotëruese vetëm në rast të rrethanave të jashtëzakonshme ku jo-efektiviteti do të çoj në
pasoja jo-proporcionale.
gjithashtu sipas ligjit të prokurimit publik nr.04/l042 një kontratë nuk do të deklarohet të
jetë jo-efektive edhe në qoftë se ka baza, nëse autoriteti kontraktues mendon se dhënia
e një kontrate pa publikimin paraprak të njoftimit të kontratës është në pajtim me ligjin,
nëse autoriteti kontraktues ka publikuar një njoftim duke shprehur synimin e tij për të lidhë
kontratën, dhe nëse kontrata nuk ka përfunduar para skadimit të një periudhe prej të paktën
10 ditë, me efekt nga dita që pason datën e publikimit të këtij njoftimi. osHp ose një gjykatë
gjatë vendosjes për shfuqizim të një kontrate publike duhet të merr parasysh dëmet në
interesin publik që mund të rezultojnë nga një shfuqizim i tillë. Megjithatë kurdo që osHp
ose një gjykatë, konstaton se shfuqizimi i një kontrate do të shkaktonte pasoja të rënda në
interesin publik, osHp ose një gjykatë nuk do ta shpall një kontratë si jo-efektive por do të
përpiqet që ta rregulloj çështjen përmes nxjerrjes së një urdhri për kompensimin e dëmit.
2.4 mEKaNIzmI KORRIgJuES I KOmISIONIt
Neni 3 i direktivës për mjetet/procedurat e ankimit parashikon zbatimin specifik të autoritetit
të përgjithshëm mbikqyrës të komisionit të ushtruar në zbatim në nenit 226 të Traktatit dhe
diskutuar më sipër. kjo i jep komisionit kompetenca të caktuara për të ndërhyrë në çdo kohë
(para ose pas përfundimit të kontratës - para ndryshimit të vitit 2006, ai mund të vepronte
vetëm para përfundimit të një kontrate). do ta bëjë këtë aty ku konsideron se ka pasur një
"shkelje serioze" e dispozitave të komunitetit në fushën e prokurimit gjatë një procedure të
shpalljes së fituesit që bie brenda qëllimit të direktivës procedurale (para amendamentit
2006, mund të veprojë vetëm ku është vënë re një shkelje "e qartë dhe e vërtetuar"). do të
njoftojë shtetet anëtare dhe entin kontraktor të lidhur mbi arsyet që e çuan të besojë se
është kryer një shkelje e tillë dhe të kërkojë korrigjimin e saj.
shtetit anëtar dhe jo entit kontraktor më pas do t'i jepet kohë "e arsyeshme" (më parë, kjo
ishte 21 ditë) që nga data e marrjes së atij njoftimi për t'i komunikuar komisionit një nga tre
pikat që vijojnë:
n konfirmimin e tij se shkelja u korrigjua;
n një paraqitje të arsyetuar përse nuk është bërë asnjë korrigjim;
n një njoftim me efektin se procedura e shpalljes së fituesit është pezulluar ose nga
enti kontraktor me nismën e vet, ose në bazë të faljes së përkohshme të dhënë
sipas kompetencave të akorduara nga direktivat për mjetet/procedurat e ankimit.
Në rast se një shtet anëtar mbështetet në alternativën e dytë duke shpjeguar përse nuk është
bërë asnjë korrigjim, mund të mbështetet në faktin se një shkelje e pretenduar është tashmë
objekti i seancave gjyqësore të rishqyrtimit ose se vendimi i organit rishqyrtues po vlerësohet
nga një organ i pavarur i ngritur për këtë qëllim. atëherë kur shteti anëtar mbështetet në këtë
dispozitë, duhet ta informojë komisionin mbi rezultatin e këtyre zhvillimeve gjyqësore sapo
të bëhen të ditura.
kur shteti anëtar e ka informuar komisionin se procedura e shpalljes së fituesit është pezulluar,
çdo heqje e pezullimit ose fillim i ndonjë procedure të re për shpalljen e kontratës që lidhet
tërësisht ose pjesërisht me të njëjtin objekt duhet të njoftohet te komisioni. gjithashtu ky
116 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
7
SEKSioNi
2
Kundërshtimi i shkeljeve të rregullave të prokurimit
Përshkrimi
njoftim duhet të përfshijë informacionin nëse shkelja e pretenduar është korrigjuar ose, në
rast se nuk është korrigjuar, duhet të bëhet një paraqitje e arsyetuar për shkaqet.
atëherë kur procedurat nuk ndiqen si duhet nga shteti anëtar në fjalë, për shembull, duke
lënë jashtë njoftimin e informacioneve të kërkuara ose duke dështuar në paraqitjen e
kërkuar ose kur komisioni nuk është i kënaqur nga përgjigjet që ka marrë, do të hapet te
ky i fundit për të filluar praktikën gjyqësore sipas Neni 226 të Traktatit të kee-së. si rrjedhim,
roli i komisionit mbetet i paprekur dhe mund të thirret njëkohësisht për të mbrojtur të
drejtat e operatorëve ekonomikë atëherë kur ato të drejta kërcënohen ose nga mospajtimi
me direktivën procedurale ose nga paaftësia e gjykatave kombëtare për ti mbrojtur ato të
drejta. vigjilenca e subjekteve të të drejtës komunitare gjithashtu do të mbetet një faktor i
rëndësishëm në mbrojtjen e të drejtave të tyre.
2.5 SIStEmI altERNatIv I dIREKtIvëS mbI mJEtEt/PROcEduRat E aNKImIt (SEKtORI I SHëRbImEvE PublIKE)
kjo referon te një sistem alternativ për masa të përkohshme dhe anulim të quajtura pagesa
dekurajuese. Më parë (para amendamentit 2006) kishte gjithashtu edhe dy mekanizma
funksionalë në sektorin e shërbimeve, me quajtur dëshmia dhe pajtimi. sidoqoftë, tashmë
këto janë hequr.
shtetet anëtare e marrin këtë vendim ndërmjet sistemeve ose për të gjitha entet kontraktore
ose për kategoritë e enteve. Nëse shtetet anëtare e ushtrojnë këtë zgjedhje në lidhje me
kategoritë e autoriteteve, këto duhet të përkufizohen në bazë të kritereve objektive. Termi
"kritere objektive" nuk përkufizohet në direktivën për mjetet/procedurat e ankimit, por mund
të përfshinte gjëra të tilla si natyra e enteve kontraktore në kushtet e sektorit të mbuluar,
përmasave të tyre ose statusit ligjor. për shembull danimarka e zgjodhi herët këtë sistem
dytësor për rastet e enteve që kryenin aktivitete eksplorimi dhe nxjerrjeje
ky sistem i dytë konsiston në pushtetin për të marrë në rastin më të parë, nëse është e
mundshme nëpërmjet procedurave interlokutore dhe nëse është e domosdoshme nga
një procedurë finale mbi temën, masat (të ndryshme nga dëmshpërblimi dhe anulimi)
me synimin e korrigjimit dhe të shkeljeve të identifikuara dhe parandalimin e dëmtimit të
interesave në fjalë. Në veçanti, kjo përfshin kompentencën për të bërë një urdhër pagese
për një shumë të caktuar, në rastet kur shkelja nuk është korrigjuar ose parandaluar. shuma
për t'u paguar duhet të caktohet në një nivel mjaft të lartë për ta dekurajuar entin kontraktor
nga kryerja ose përsëritja e një shkeljeje. Më tej, pagesa e asaj shume duhet të bëhet që të
varet nga një vendim final se shkelja, faktikisht, ka ndodhur. Meqë direktiva nuk e specifikon
nivelin e kësaj shume përveç se në terma të përgjithshëm, është në diskrecionin e shteteve
anëtare dhe/ose organizatave të rishqyrtimit ta caktojnë nivelin e shumave dekurajuese ose
në përgjithësi, ose në çdo rast individual.
2.6 ORgaNEt E RISHQYRtImIt
kompentencat që duhet të vihen në dispozicion nga shtetet anëtare mund të akordohen në
organe të ndara që janë përgjegjëse për aspekte të ndryshme të procedurës së rishqyrtimit.
kjo do ti mundësonte praktikave dhe procedurave ekzistuese të sistemeve kombëtare të
ndryshme të qëndrojnë të vend aty ku është e përshtatshme. këto organe mund të kenë
karakter gjyqësor ose të pavarur dhe jo gjyqësor. kjo i jep shteteve anëtare mundësinë për
të krijuar organe me ekspertizë ndoshta më teknike, për shembull, kjo ndodh në rastin e
gjykatave kombëtare.
aty ku organi nuk është gjyqësor, duhet të japë arsye me shkrim për vendimet e tij. gjithashtu
117 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
7
SEKSioNi
2
Kundërshtimi i shkeljeve të rregullave të prokurimit
Përshkrimi
duhet të jepet një garancion nëpërmjet të cilit çdo masë e pretenduar si ilegale e marrë nga
organi i rishqyrtimit ose çdo defekt i pretenduar në ushtrimin e fuqive të akorduara në të, të
mund të bëhet objekt i rishqyrtimit gjyqësor ose nga ndonjë organ tjetër që është gjykata
ose trup gjykues brenda kuptimit të nenit 234 të Traktatit. arsyeja për këtë është se vetëm
gjykatat dhe trupat gjykuese kanë autoritetin dhe, në rastet e gjykatave ose trupave gjykuese
të shkallës së parë, detyrimin për të referuar çështjet e interpretimit te gJed-i për një vendim
paraprak. kështu, kur një organ rishqyrtues nuk ka kompentencën të bëjë një referencë të
tillë, vendimet e tij duhet të jenë të hapura për një organ rishqyrtimi që i ka. Një organ i tillë
duhet të jetë i pavarur edhe nga enti kontraktor, edhe nga organi i rishqyrtimit.
organi i pavarur të cilit duhet t'i jepet kompentenca për të rishqyrtuar vendimet e një organi
rishqyrtimi të pavarur vendimet e të cilit nuk janë objekt i rishqyrtimit gjyqësor, i nënshtrohet
disa kërkesave. anëtarët e këtij organi duhet të emërohen dhe largohen nga detyra nën të
njëjtat kushte si anëtarët e gjyqësorit për sa i përket autoritetit përgjegjës për emërimin e
tyre, periudhës në detyrë dhe largimit të tyre. Të paktën presidenti i këtij organi të pavarur
duhet të ketë të njëjtat kualifikimet ligjore dhe profesionale si anëtarët e gjyqësorit. organi i
pavarur do të marrë vendimet e tij pas një procedura në të cilën dëgjohen të dyja palët dhe
këto vendime do të jenë ligjërisht detyruese, nëpërmjet mjeteve të përcaktuara nga çdo
shtet anëtar.
sipas ligjit të prokurimit publik nr. 04/l-042 të gjitha ankesat lidhur me një aktivitet te
prokurimit duhet të parashtrohen në organin shqyrtues të prokurimit “osHp”. organi
shqyrtues i prokurimit është një organ i pavarur për shqyrtim administrativ.
Emërimi i anëtarëve të OSHP-së
osHp përbëhet nga pesë (5) anëtarë; që emërohen për një mandat pesë (5)vjeçar dhe mund
të riemërohen vetëm një herë. Me mbarimin e mandatit fillestar, çdo riemërim ose emërim
i ri bëhet për një mandat pesë (5) vjeçar. kryetari dhe anëtarët e osHp-së propozohen nga
Qeveria dhe emërohen nga kuvendi në bazë të rekomandimit që është marrë nga një
organ përzgjedhës i pavarur i themeluar nga kuvendi. organi përzgjedhës i pa varur do
të përbëhet prej tre gjykatësve të emëruar sipas rregullit të caktuar nga këshilli gjyqësor
i kosovës. Çdo person i emëruar duhet të ketë kualifikimet vijuese dhe të plotësojë këto
kritere:
n të jetë shtetas i kosovës;
n të jetë me integritet të lart moral;
n të ketë diplomë të Fakultetit Juridik që është e vlefshme sipas ligjit në kosovë;
n të plotësojë kriteret për t’u emëruar si gjykatës;
n të ketë së paku tre (3) vjet përvojë profesionale në fushën e drejtësisë;
n të ketë aftësi për të kryer detyrat e postit në mënyrë të paanshme, të ndërgjegjshme, të
zellshme, me vendosmëri dhe përgjegjshmëri, për të cilin ai është duke u konsideruar.
kuvendi, brenda afatit prej tridhjetë (30) ditëve, shqyrton dhe emëron personat e përzgjedhur
në bazë të paragrafit 4. të nenit 100 te lpp-se. ai mund të kërkojë sqarime shtesë nga organi
përzgjedhës i pavarur përkitazi me personat e përzgjedhur. Në rast të tillë afati kohor i
paraparë për emërimet nga ana e kuvendit mund të shtyhet për dhjetë (10) ditë nga dita e
pranimit të sqarimeve shtesë. Nëse nga ana e kuvendit nuk ndërmerren veprime lidhur me
emërimet brenda kornizës kohore të caktuar me këtë nen, personat e emëruar konsiderohen
si të emëruar nga kuvendi.
118 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
7
SEKSioNi
2
Kundërshtimi i shkeljeve të rregullave të prokurimit
Përshkrimi
Parimet themelore qe duhet te ndiqen gjate shqyrtimit te prokurimit
1. procedura e shqyrtimit të prokurimit do të zbatohet dhe realizohet në mënyrë të shpejtë,
të drejtë dhe pa diskriminim, që ka për qëllim zgjidhjen e drejtë, të ligjshme dhe efektive
të lëndës në fjalë. Çdo procedurë e shqyrtimit të prokurimit do të zbatohet në përputhje
me dispozitat në fuqi të pjesës iX të ligjit.
2. zbatimi i ndonjë procedure të shqyrtimit dhe asnjë vendim i osHp, nuk do të merret ose
bëhet në mënyrën me të cilën diskriminohet në të mirë ose në dëm të një pjesëmarrësi
në procedurë ose të një personi ose ndërmarrje tjetër.
3. Të gjitha palët e interesuara do të kenë qasje të barabartë në procedurat për shqyrtimin
e prokurimit dhe në mjetet juridike sipas kësaj pjese.
4. Në ndërmarrjen e masave të përcaktuara në këtë pjesë iX, osHp duhet (i) të veprojë sa
më shpejtë që të jetë e mundshme, (ii) të veprojë në mënyrë proporcionale me shkeljen
e pretenduar ose çështjen për të cilën është paraqitur ankesa, dhe (iii) të marrë për
bazë pasojat e mundshme të veprimeve ose masave në të gjitha interesat që mund të
dëmtohen, duke përfshirë interesin publik.
Në vazhdim, do të sqarojme procedurat e inicimit të ankesave, shpenzimet e përfshira, koha
dhe mënyra e shqyrtimit deri te vendimet përfundimtare të osHp-së dhe për vendimet e
osHp-së.
Mënyra e pregaditjes dhe dorëzimit të një ankese, është e paraparë në nenin 111 të lpp-së,
si dhe rregulloren e punës së osHp-së dhe mund të gjinden në web-faqen e organit
shqyrtues të prokurimit publik që është: htpp://oshp.rks-gov.net
sipas Nenit 112.1 të lpp -së “dorëzimi i një ankese e obligon autoritetin kontraktues që
automatikisht ta pezullojë zbatimin e aktivitetit të prokurimit me të cilin ka të bëjë ankesa
në fjalë”.
sipas Nenit 112.2 të lpp-së “nëse kërkohet nga autoriteti kontraktues, kryetari i osHp mund
të nxjerrë urdhër për heqjen e obligimit për pezullimin automatik të aktivitetit të prokurimit
nëse duke marrë parasysh pasojat e mundshme negative që mund të ketë pezullimi në
të gjitha interesat që mund të dëmtohen duke përfshirë interesin publik dhe interesat e
ankuesit, kryetari vendos se pasojat negative që mund të ketë pezullimi i tejkalojnë përfitimet
e mundshme”.
kjo do të thotë se autoriteti kontraktues nuk mund të vazhdoj me zbatimin e aktivitetit të
prokurimit gjerë sa të njoftohet nga organit shqyrtues i prokurimit lidhur me vendimin e tij.
Në rast të tërheqjes së ankesave të parashtruara sipas pjesës iX të ligjit osHp ka autoritetin
për të vazhduar në emër të vet shqyrtimin e supozimeve (në mënyrë direkt apo indirekte) të
paraqitura në një ankesë të tillë.
Shqyrtimi i ankesave nga OSHP
sipas neneve 113; 114; osHp, menjëherë do t’i caktojë ekspertit shqyrtues, detyrën e shqyrtimit
të kryerjes së aktiviteteve të prokurimit përkatës dhe për të përcaktuar vlefshmërinë e të
gjitha pretendimeve të përfshira në ankesë.
eksperti shqyrtues, në afat prej dhjetë (10) ditësh, menjëherë pas emërimit të tij do të:
(i) shqyrtojë dokumentacionin e prokurimit të autoritetit kontraktues dhe shënimet
përkatëse, (ii) intervistojë, nëse ai e sheh të arsyeshme ose të nevojshme, cilindo zyrtar,
nëpunës ose këshilltar të autoritetit kontraktues ose palës ankuese, dhe (iii) pajisë panelin
shqyrtues, ankuesin dhe kryesuesin e autoritetit kontraktues me një vlerësim me shkrim mbi
119 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
7
SEKSioNi
2
Kundërshtimi i shkeljeve të rregullave të prokurimit
Përshkrimi
aktivitetin e prokurimit dhe vlefshmërinë e të gjitha pretendimeve të përfshira në ankesë.
osHp-ja, ne te njejten kohe do te themeloje edhe nje panel shqyrtues sipas 106 te lpp-së.
varësisht nga vlera apo madhësia e kontratës së propozuar apo bazuar në vështirësinë
ose rëndësinë e çështjes së ngritur nga ky rast, osHp është përgjegjëse për nxjerrjen e
rregullave të brendshme në lidhje me emërimin e anëtarëve për një panel shqyrtues, të cilat
nënshkruhen nga kryetari i osHp-së. paneli shqyrtues mund të përbëhet nga një, tre ose
pesë anëtarë
osHp mund të urdhëroj njërën nga masat e poshtëshënuara:
nurdhër me të cilën mënjanohet ose pezullohet dhënia e kontratës publike ose rezultati
i një konkursi të projektimit;
nurdhër autoritetit kontraktues duke e detyruar autoritetin e tillë që të suspendojë ose
përfundoj zbatimin e aktivitetit të prokurimit ose zbatimin e vendimit të autoritetit;
nurdhër autoritetit kontraktues duke e detyruar autoritetin e tillë që të anuloj ose
revokoj vendimin e autoritetit përfshirë kushtet e paligjshme dhe specifikat në dosjen
e tenderit;
nurdhër autoritetit kontraktues duke e detyruar autoritetin e tillë që të ia paguaj
kompensimin parashtruesit të ankesës;
nurdhër autoritetit kontraktues duke e detyruar autoritetin e tillë që të korrigjojë shkeljen
e pretenduar dhe/ose të parandalojë dëmtimin e mëtejmë të parashtruesit të ankesës
dhe/ose të ndonjë pale tjetër të interesuar;
nurdhër autoritetit kontraktues që të mënjanojë specifikimet diskriminuese teknike,
ekonomike, financiare ose të përzgjedhjes, kërkesat ose kriteret e përfshira në njoftim,
ftesë, dosjen e tenderit ose dokumentet e tjera të kontratës lidhur me aktivitetin e
prokurimit;
ntë lëshoj një urdhër i cili e shfuqizon një kontrate te konkluduar dhe të nënshkruar, nëse
kontrata është konkluduar pa publikim te njoftimit, ose nëse nënshkrimi i kontratës
është kryer para skadimit te afatit kohor te përcaktuar me ligj; si dhe te imponoj gjoba,
nëse autoriteti kontraktues vazhdon te vëzhgoj apo të impelmentoj kontratën e cila
është shfuqizuar nga ana e osHp-se.
sipas Nenin 104.1 procedura e shqyrtimit të prokurimit duhet të zbatohet dhe realizohet
në mënyrë të shpejtë, të drejtë dhe pa diskriminim, dhe ka për qëllim zgjidhjen e drejtë, të
ligjshme dhe efektive të lëndës në fjalë.
vendimi i autoritetit Kontraktues
sipas nenit 115, autoriteti kontraktues në afat prej katër (4) ditëve pas marrjes së vlerësimit
të ekspertit shqyrtues i dërgon ekspertit shqyrtues, panelit shqyrtues dhe parashtruesit
të ankesës vendimin e autoritetit kontraktues në lidhje me çështjet e parashtruara në
ankesë. Nëse, në vendimin e tij, autoriteti kontraktues konstaton se pretendimi ose të gjitha
pretendimet janë të vlefshme, dhe ankuesi nuk ka refuzuar, ai brenda pesë (5) ditëve, apo
afatit të lejuar nga eksperti, do të ndërmerr çfarëdo veprimi korrigjues të rekomanduar
nga eksperti për ta rregulluar aktivitetin e prokurimit në pajtueshmëri me këtë ligj dhe të
mënjanojë aq sa është e mundur çdo dëm ose kërcënim që shkon në dëm të parashtruesit të
ankesës ose operatorëve të tjerë ekonomik. autoriteti kontraktues menjëherë do të informojë
panelit shqyrtues, parashtruesin e ankesës dhe operatorët e tjerë përkatës ekonomik për
veprimin korrigjues të ndërmarrë. Nëse, brenda afatit kohor ligjore autoriteti kontraktues nuk
e nxjerr vendimin që e refuzon ose e mohon vlefshmërinë e një pretendimi ose që nuk
120 H-
Rregullat dhe procedurat e BE-së për prokurimin
Moduli
H
PJESA
7
SEKSioNi
2
Kundërshtimi i shkeljeve të rregullave të prokurimit
Përshkrimi
e vlerëson farë vlefshmërinë e një pretendimi, ankesa do t’ju referohet panelit shqyrtues.
Nëse autoriteti kontraktues e nxjerr një vendim duke konstatuar se një pretendim i bërë në
ankesë është i vlefshëm, por ai nuk ndërmerr masa adekuate korrigjuese brenda afatit kohor
ligjore parashtruesi i ankesës, pastaj mundet që brenda tri (3) ditëve nga skadimi i afatit të
tillë kohor, të dorëzojë një njoftim me shkrim tek paneli shqyrtues dhe autoriteti kontraktues,
lidhur me dështimin e autoritetit kontraktues dhe që kërkon nga paneli shqyrtues që të
shqyrtojë çështjen dhe të nxjerrë një urdhër për autoritetin kontraktues sipas nenit 105.2. të
lpp-se. Nëse autoriteti kontraktues, më kohë e pranon njoftimin me shkrim nga parashtruesi
i ankesës autoriteti kontraktues brenda tri (3) ditëve pas pranimit të njoftimit në fjalë, do t’i
transferojë të gjitha dokumentet dhe shënimet lidhur me aktivitetin përkatës të prokurimit
në panelin shqyrtues.
duke u bazuar në nenet 116, 117 të lpp-së, para marrjes së një vendimi përfundimtar mbi
një çështje, osHp mund të kërkojë nga autoriteti kontraktues dhe/ose parashtruesi i ankesës
që të sigurojë informata dhe/ose shpjegime shtesë. osHp ka të drejtë që të kërkojë nga çdo
person, ndërmarrje ose autoritet publik që të dorëzojë materiale ose dëshmi që me arsye
mendon se kanë të bëjnë me çështjen përkatëse. Ngjashëm, osHp ka të drejtë që të kërkojë
nga çdo person, ndërmarrje ose autoritet publik që të sigurojë dëshmi që paneli shqyrtues
me arsye mendon se kane të bëjnë me çështjen përkatëse. gjithashtu osHp, me kërkesë të
parashtruesit të ankesës ose autoriteti kontraktues osHp mund të lejojë për një mundësi të
paraqesë informacion shtesë dhe / ose shpjegime.
osHp do të nxjerrë vendimin e tij përfundimtar me shkrim, së bashku me një deklaratë me
shkrim mbi arsyet faktike dhe ligjore mbi të cilat është marrë një vendim i tillë, dhe ndonjë
urdhër që nevojitet për zbatimin e vendimit të tillë, jo më vonë se pesëmbëdhjetë (15)
ditë pas skadimit të afatit kohor të specifikuar në paragrafin 7. të nenit 115 të ligjit, apo pas
dorëzimit të informative shtesë dhe/apo shpjegimeve apo dëgjimeve sipas nenit paragrafin
3. apo 4. të nenit 116 të ligjit. kur në çështje janë të përfshira fakte veçanërisht të ndërlikuara,
osHp mund të përcaktojë çështjen si çështje shumë të ndërlikuar dhe të shtyjë afatin për jo
më shumë se njëzet (20) ditë për nxjerrjen vendimit të tij, deklaratës mbi arsyet dhe urdhrit
të tij.
vendimi i osHp-së do të publikohet në webfaqen e osHp-së brenda pesë (5) ditëve në
gjuhën origjinale të vendimit dhe brenda pesëmbëdhjetë (15) ditëve sa i përket gjuhëve
tjera, si dhe në gjuhën angleze për të gjitha rastet me vlerë të lartë të kontratës.
tarifa e ankesave
Të gjitha ankuesit duhet të paguajnë një tarifë të ankesave në osHp në vlerë prej 500 euro së
bashku me dorëzimin e ankesës. pagesa do të bëhet në para të gatshme ose në ekuivalent të
parave të gatshme në një llogari të hapur nga osHp-ja në përputhje me rregullat Financiare.
osHp nuk do të pranojë ankesën nëse tarifa nuk paguhet.Tarifa duhet t’i kthehet ankuesit,
kur osHp e aprovon ankesën si të bazuaruar.
Kundërshtimi i vendimeve të OSHP-së
sipas nenit 119, paragrafi (1), nëse parashtruesi i ankesës mendon se vendimi përfundimtar
ose konstatimi i një paneli shqyrtues ose osHp është në kundërshtim me faktet ose me këtë
ligj, parashtruesi i ankesës mund të kërkojë nga gjykata supreme shqyrtimin e vendimit.
kërkesa duhet të dorëzohet brenda tridhjetë (30) ditëve nga data e publikimit të vendimit të
osHp-së në përputhje me paragrafin 2. të nenit 117 të ligjit.