Modulair handboek Bouwplaatsmachinisten

Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid

Bouwtechnologie

grondtechnieken - vervolmaking

Bouwplaatsmachinisten

inVulcursus

2

3

Situering

Er bestaan al verschillende uitgaven over bouwplaatsmachines, maar de meeste zijn verouderd. Daarom is de vraag naar een modern handboek, waarin ook de nieuwe technieken aan bod komen, enorm groot.

Het ‘Modulair handboek Bouwplaatsmachinisten’ werd geschreven in opdracht van fvb-ffc Constructiv (Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid). De dienst Gemechaniseerde beroepen (MECA) van het fvb vormde het redactieteam. De verschillende boekdelen werden in samenwerking met de opleidingsinstellingen uitgewerkt.

Dit handboek werd opgebouwd uit verschillende boekdelen en verder opgesplitst in modules. De structuur en inhoud werden aangepast aan de nieuwe technieken in de bouw- en machinewereld.

In het naslagwerk werd tekst zoveel mogelijk afgewisseld met afbeeldingen. Hierdoor krijgt de lezer het leermateriaal meer visueel aangeboden.

Om goed aan te sluiten bij de realiteit en de principes van competentieleren, is een praktijkgerichte beschrijving het uitgangspunt van elk onderwerp. De boekdelen bevatten ook praktijkoefeningen.

Opleidingsonafhankelijk

Het handboek werd zo ontwikkeld dat het voor verschillende doelgroepen toegankelijk is.

We streven naar een doorlopende opleiding: zo kan zowel een leerling bouwplaatsmachinist als een werkzoekende in de bouw of een werknemer van een bouwbedrijf dit handboek gebruiken.

Een geïntegreerde aanpak

Veiligheid, gezondheid en milieu zijn thema’s die de redactie hoog in het vaandel draagt. Het is voor een bouwplaatsmachinist uitermate belangrijk dat hij daar de nodige aandacht aan besteedt. Om de toepasbaarheid te optimaliseren werden deze thema’s zoveel mogelijk geïntegreerd in het handboek.

Robert Vertenueil Voorzitter fvb-ffc Constructiv

VOORWOORD

BOUWTECHNOLOGIE

GrondtechniekenVerVoLMAkinG

4

© fvb•ffc constructiv, Brussel, 2012Alle rechten van reproductie, vertaling en aanpassing onder eender welke vorm, voorbehouden voor alle landen.N030BM - versie augustus 2012.

D/2011/1698/42

ContactVoor opmerkingen, vragen en suggesties kun je terecht bij: fvb•ffc Constructiv Koningsstraat 132/5 1000 Brussel Tel.: +32 2 210 03 33 Fax: +32 2 210 03 99 website : fvb.constructiv.be

INHOUDSTAFEL

5

BOUWTECHNOLOGIE


1. inleiding ...........................................................................7

2. damwanden ...............................................................92.1. Inleiding ................................................................................92.2. Damplanken ...................................................................11

2.2.1. Houten damplanken ..........................................112.2.2. Betonnen damplanken .....................................132.2.3. Stalen damplanken .............................................14

2.2.3.1. U-profielen ..............................................142.2.3.2. Z-profielen ...............................................142.2.3.3. Platte damwandprofielen .................152.2.3.4. Koudgevormde profielen .................15

5. inleiding kaBels en leidingen ..29

6. soorten leidingen ......................................316.1. Leidingen voor gassen .............................................316.2. Leidingen voor vloeistoffen ..................................33

6.2.1. Verbinding met spiegellassen ...........................346.2.2. Verbinding met elektrolassen ............................35

6.3. Leidingen voor elektriciteit ....................................366.4. Leidingen voor data ...................................................376.5. Gestuurde boringen ..................................................38

7. Verplichtingen Bij de uitVoering Van werken ............397.1. Algemene principes ...................................................407.2. De verplichtingen van de nutsbedrijven ......41

7.2.1. Mededelingsplicht ..............................................427.2.2. Plaatsbepaling .......................................................43

7.3. Nieuwe initiatieven.....................................................457.3.1. Wat zijn de wettelijke verplichtingen? ........467.3.2. Waar moeten we zoeken naar informatie? .477.3.2.1. het KLIM ................................................................477.3.2.2. Het KLIP.................................................................487.3.2.3. werking van klip ................................................50

8. samenVatting Bij de uitVoering Van de werken ...53

2.2.4. Kunststof damplanken ......................................162.3. Damwanden ...................................................................18

2.3.1. inbrengen van profielen ...................................182.3.2. Uittrekken van een damwand ........................202.3.3. Waterdichtheid van een damwand .............212.3.4. Bescherming tegen roest (corrosie) ............21

3. Berlinerwanden .............................................233.1. Inleiding .............................................................................233.2. Opbouw van de wand .............................................23

4. diepwanden .............................................................27

9. opZoeken Van leidingen ...................559.1. Uitgraven met de schop .........................................559.2. Opsporen van leidingen

met elektronische toestellen ................................569.3. Opzuigen van grond .................................................58

10. kunstmatige grondVerdichting ..6110.1. Hoofdbedoeling ........................................................6210.2. Parameters die het verdichten beïnvloeden ..63

10.2.1. Voorafgaande werken om goed te kunnen verdichten ......................................63

10.2.2. Enkele basisbegrippen ....................................6410.2.3. Kwaliteit van de verdichting .........................6510.2.4. Proctorproef.........................................................6510.2.5. Statisch – dynamisch verdichten ...............66

10.2.5.1. Statisch verdichten ..........................6610.2.5.2. Dynamisch verdichten ...................67

10.3. Samenhangende en niet-samenhangende grondsoorten ...........68

10.3.1. Samenhangende grondsoorten .................6810.3.2. Niet-samenhangende grondsoorten .......68

10.4. In te zetten machines en uitvoering .............6910.4.1. Stampers ...............................................................6910.4.2. Trilplaten ................................................................6910.4.3. Walsen ....................................................................7010.4.4. Uitvoeringen .......................................................72

deel i : wanden

deel ii : kaBels en leidingen

6

7

deel i : wanden

1. inleiding

De verschillende constructies die we hier bespreken, worden gebruikt om zowel ________________ als

________________ tegen te houden. Om een ________________ constructie te maken moeten we anders

werken dan wanneer we enkel ________________ willen tegenhouden.

Sommige constructies zijn ________________: ________________ ______________ blijven ze in de grond

zitten en daarna worden ze ________________. Andere constructies zijn ________________: ze blijven in de

grond zitten en moeten dan ook bestand zijn tegen de invloed van ________________. Deze constructies

worden meestal in de grond ________________ of ________________. Daarvoor worden verschillende

________________ gebruikt, in combinatie met verschillende ________________________ of hulpmiddelen.

1. inLeidinGBOUWTECHNOLOGIE


8

9

2. damwanden

Een damwand is een ________________ _______________

constructie, die bestaat uit een __________________ in de grond geplaatste wand. De wand bestaat uit

___________________________ (planken) die door middel

van ________________ __________________________

(of ____________verbindingen bij stalen damwanden) met elkaar zijn verbonden.

Damwanden worden ___________________ of

________________ in veel ___________________________ toepassingen gebruikt als:

• __________________________ langs een haven

• __________________________ langs een kanaal

• onderdeel van een _____________ of andere waterkering

• wand van een ________________ of ________________

• middel om ______________________________ tegen te houden

• wand van een ________________ __________________

• wand voor ______________, ______________, ....

Als de damwand ________________ gebruikt wordt,

bijvoorbeeld bij een ________________, wordt ze weer verwijderd nadat het werk voltooid is. In andere gevallen

vormt ze een ___________________ onderdeel van de constructie.

In tegenstelling tot een keermuur of keerwand, die

een ________________ ________________ is, is een

damwand ________________. Ze bestaat immers uit dunne elementen. Als de de wand te hoog wordt,

moeten de elementen ________________ worden met

___________________ of ___________________ en moet

er ook een ________________ _____________________ in de wand geplaatst worden (zie foto).

2. dAMwAnden

2.1. Inleiding

BOUWTECHNOLOGIE


10

a: ________________________________

b: ________________________________ (beschoeiing)

c: ________________________________

d: Grondkering (beschoeiing)

e: Grondkering (______________________ met ______________________)

f: ____________________ voor ____________________

g: Fundering voor grondkering (________________ ________________ ________________)

BOUWTECHNOLOGIE


2. dAMwAnden

11

2.2. Damplanken

2.2.1. Houten damplanken

Houten damplanken werden vroeger gebruikt om damwanden te maken. Ze zijn verkrijgbaar in verschillende

afmetingen, met diktes van _______________ en lengtes tot

_______. Er werden verschillende houtsoorten voor gebruikt:

• ________________ houtsoorten, bv. ________________, basralocus, bilinga

• ________________ naaldhout, bv. grenen,

________________, ________________

Voor de ________________ tussen de verschillende

planken werd gewerkt met een ________________ en

______________verbinding aan de planken of met een

_________________________.

____________________________ verbinding

_____________________________

Als de planken gebruikt worden als __________________

beschoeiing, moeten ze ___________________

zijn (bv. gecreosoteerd = ________________ met

________________). Planken die volledig onder de

grondwaterspiegel blijven, moeten ________________

________________ worden.

2. dAMwAndenBOUWTECHNOLOGIE


12

Om de planken gemakkelijk in de grond te kunnen heien

wordt er onderaan een ________________ en bovenaan

een ________________ ___________________ aan gezet.

Het inheien zelf gebeurt altijd met het ________________

________________. De damwand wordt geheid vanuit de

________________ ______________________________ en

wordt vervolledigd met _____________________________

en een ________________.

Houten damplanken

Sluiten van de damplanken

1 en 2: _______________________

3: ___________________________



13

2.2.2. Betonnen damplanken

Voor duurzame beschoeiingen en grondkeringen worden

damplanken uit ______________ ______________ gebruikt.

Deze planken moeten minstens ________________ dik zijn.

Om het aantal naden te beperken moeten ze ook ________

____________ ________________ zijn. Om de naad

________________ te maken worden vaak damplanken

met ____________________ gebruikt (met onderaan

een ____________ ____________). De voorgespannen

betonnen damwand neemt zowel ________________ als

________________ belastingen op. De vorm is bijna volledig

dezelfde als bij ________________ damwanden.

In tegenstelling tot stalen damwandelementen vervullen betonnen damwanden niet alleen

een ________________________________ functie,

maar dienen ze ook als ____________________ voor een fundering.

Betonnen damplanken worden geheid met de ___________

____________________. De elementen worden ingebracht

met een ___________________, een __________________

________________ en eventueel met behulp van de

_________________________.

Het grootste nadeel van deze planken is het _____________

________________, en ook de behandeling ervan is

____________ ________________. Hou ook rekening met

het ___________________ tijdens het inheien.



Damplank 0,25 x 0,60 m

Damplank 0,55 x 0,60 m

1: __________________________

2: __________________________

3: __________________________

14

2. dAMwAnden

2.2.3. Stalen damplanken

Deze damplanken worden al lange tijd gebruikt. Ze kunnen

tot ____________________ zijn en worden geleverd met

________________ _____________, die we gebruiken

om de ________________ _____________________ en

eventueel achteraf ____________________.

2.2.3.1. U-profielen

De oudste vorm van damplanken zijn ________________

met een slot op de ________________ ________, de X-as. Er

is een zeer eenvoudige bevestiging van _________________ en scharnierverbindingen.

Een nadeel van deze planken is dat de sloten ____________

________________ kunnen opnemen (ze _______________

in elkaar). Daarom worden meer en meer ______________

________________ gebruikt, waarbij het slot wordt

______________________ of ________________.

Enkele voorbeelden:

2.2.3.2. Z-profielen

Deze profielen hebben een ononderbroken lijf ter hoogte

van de ___________________. De sloten bevinden zich aan

de ___________________ van het profiel.

Voorbeelden

Er is een goede verhouding tussen de ________________

en het _______________________________.

BOUWTECHNOLOGIE


naam Breedte hoogte dikte t dikte s gewicht

au 14 750 mm 408 mm 10 mm 8,3 mm 78 kg/m

pu 15 675 mm 400 mm 10 mm 7,4 mm 75 kg/m

pu 32 600 mm 452 mm 19,5 mm 11 mm 114 kg/m

naam Breedte hoogte dikte t dikte s gewicht

aZ 12 670 mm 302 mm 8,5 mm 8,5 mm 66,1 kg/m

aZ 41 700 mm 501 mm 19 mm 14,2 mm 200 kg/m

15

2. dAMwAnden

2.2.3.3. Platte damwandprofielen

Deze profielen worden gebruikt voor ________________

_____________________ _______________. Het slot moet weerstand bieden aan de horizontale krachten in het lijf.

Voorbeelden:

2.2.3.4. Koudgevormde profielen

Naargelang van de toepassing wordt gebruik gemaakt van

___________________________ (voor grotere krachten,

ook _____________________) of van koudgewalste stalen

damplanken (voor ________________ ________________).

De meeste stalen damplanken worden geleverd met

________________ ________________, die dienen om:

• de planken te ____________________

• de planken ______________________

Op aanvraag kunnen de damplanken behandeld worden

tegen _____________________. Dan worden ze ingesmeerd

met _____________, gezandstraald en daarna geschilderd

met een ____________________verf.

Het inheien van de damplanken vraagt speciale aandacht. Bij dubbele Z-planken moeten we opletten voor

_____________________ (____________________ van de planken door inheien). Dat kan opgelost worden door

____________________ __________________ aan de

__________________ ________________.

BOUWTECHNOLOGIE


naam lengte dikte e gewicht

as 500 500 mm 9,5 mm 64,1 kg/m

as 500 500 mm 12,7 mm 77 kg/m

16

2. dAMwAnden

2.2.4. Kunststof damplanken

Kunststof damplanken zijn alleen geschikt voor

________________________. Bij een te grote grond- of

waterdruk gaan ze te veel ___________________. Ze zijn

gemaakt van ________________ _________ en hebben een

goede weerstand tegen ___________________________.

BOUWTECHNOLOGIE


type Breedte diepte Profiel

sg-950 457 305 mm

sg-750 305 254 mm

sg-650 457 254 mm

sg-625 762 254 mm

17



type Breedte diepte Profiel

gg-20 610 mm 140 mm

gg-30 457 mm 203 mm

gg-50 914 mm 254 mm

gg-70 1219 mm 356 mm

afmeting dikte dikte midden diepte profiel

24 mm 0,175 mm 0,200 mm 5,5 mm

610 mm 4,4 mm 5,1 mm 140 mm

GG-20

18

2. dAMwAnden

2.3. Damwanden

Het slot is het gedeelte van de damwandplanken waarmee

ze ________________ _____________________ worden. Bij elk slot van een stalen damwandplank is een zekere

______________________ mogelijk. De maximale slotrotatie

hangt af van het profieltype, de ________________, de

_______________________ en de ____________________. In het algemeen bedraagt de slotrotatie per slot maximaal

________________. Voor grotere rotaties moeten

de damwandplanken worden ________________ of

________________.

2.3.1. Inbrengen van profielen

De profielen kunnen op drie manieren in de grond worden gebracht:

DrukkenEen nieuwe ontwikkeling is het _________________ van

stalen damwandplanken, waarbij ________________ of

___________________ ___________________ worden geproduceerd. Het indrukken en trekken gebeurt met

________________ ________________, waarbij de

reactiekracht wordt ontleend aan de ________________ die

_______________________________________ of aan een

___________________ waaraan de machine zich vastklemt.

Het grote voordeel van deze werkwijze is dat er

________________ ________________ ________________

worden. Het nadeel is de _______________________

__________________ in vergelijking met andere technieken.

BOUWTECHNOLOGIE


19

2. dAMwAnden

HeienZowel ________________ als ___________________ damwandprofielen kunnen geheid worden.

De oude heitechniek met ________________ wordt nog op verschillende manieren toegepast bij het heien van stalen damwanden. Dieselblokken met zuigergewichten

van ________ tot ___________ worden het meest gebruikt.

Ook het ________________ wordt nog altijd ingezet bij bepaalde zware toepassingen. Een nieuwe ontwikkeling is

de ________________ ___________________, waarbij het

valgewicht met behulp van ________________ __________ wordt bewogen.

Ook _________________________ heien trekhamers behoren tot deze categorie.

Heiblokken en hamers zijn vrijwel alleen geschikt om

damwandplanken ____________________ en worden met

name toegepast als werken met trilblokken ______________

_________________ of wenselijk is. Ook bij deze technieken

kan _________________ en ________________

________________ een rol spelen.

TrillenTrillen of ‘intrillen’ kan zowel toegepast worden bij _________

als bij ________________ damwandprofielen. Er wordt

een onderscheid gemaakt tussen ________________ en

_____________________ aangedreven trilblokken.

De afgelopen jaren zijn ____________________ trilblokken

en trilblokken met ________________ _______________

ontwikkeld die de ___________________________ in de onmiddellijke omgeving sterk verminderen. Een nadeel is dat

deze trilblokken niet bij _____________ ________________

inzetbaar zijn. ________________________________ voor

________________ kan een belemmerende factor zijn.

BOUWTECHNOLOGIE


20

2. dAMwAnden

2.3.2. Uittrekken van een damwand

Of en hoe een damwand weer uit de grond getrokken

wordt, is sterk afhankelijk van de manier ________________

____________________. Niet alle damwanden zijn bedoeld

om weer _____________________ getrokken te worden. De betonnen damwanden die ook gebruikt worden

als ________________, zullen niet verwijderd worden.

Damwanden voor bv. ________________ _______________

zullen op een bepaald ogenblik wel ________________

worden. Dat gebeurt door ________________:

________________ komt in beweging en de damwand kan

________________ ________________getrokken worden.

Als de damwand zich ___________________ bevindt, kan

ze ________________ omhooggetrokken worden, zonder

________________. Daarvoor wordt ________________

of ________________ door het gat in de plank gebracht

en wordt de plank vervolgens met __________________ uitgetrokken. Er kan schade ontstaan doordat de opening

in de plank ________________. Als de damplanken

______________________ werden bij het uittrekken,

kunnen ze ________________________ worden.

BOUWTECHNOLOGIE


1: ________________

2: ________________ ________________

3: ________________ ________________

4: ________________ ________________

5: ________________

a: Plankentrekker voor een ________________________ profiel

________________

b: Plankentrekker voor een ________________ profiel

________________

21

2. dAMwAnden

2.3.3. Waterdichtheid van een damwand

Voor sommige werken moet de damwand ______________ gemaakt worden. Bij houten damwanden gaan de planken

________________ als ze vocht opnemen, bij betonnen damwanden wordt geprobeerd om het aantal voegen

________________ ________________ te houden.

Bij damwanden met metalen planken moeten de _________

ingesmeerd worden met _________, of, beter nog, met een

___________________________________________, dat bij

voorkeur _____________ op de sloten aangebracht wordt.

Het houdt ook de __________ uit de sloten tijdens het heien

en bovendien is het voordelig wanneer de ______________

weer ________________ ________________.

2.3.4. Bescherming tegen roest (corrosie)

Er zijn methodes ontwikkeld om het ___________________ tegen te gaan of minstens te vertragen, zodat de

________________ van de damwand verlengd wordt en

de ________________ op lange termijn lager zijn. Hierbij onderscheiden we de volgende mogelijkheden:

een coating aanbrengenDe ervaring leert ons dat een coating het begin van het

corrosieproces tot wel ________________ kan vertragen. Hierbij zijn verschillende systemen mogelijk, maar meestal

wordt een ________________________ systeem toegepast:

• Tweelaags systeem: ________________ fosfaatprimer of zinkstofprimer (goede hechting aan het staal) en één

________________ coating op basis van epoxyhars of polyurethaanhars (beide verkrijgbaar in alle RAL-kleuren).

Doordat ze het ________________ ________________, worden geen teer- of bitumenproducten meer gebruikt.

• Drielaags systeem: ________________ primer, één

________________ coating en één ___________ coating.

BOUWTECHNOLOGIE


22

2. dAMwAnden

Het beste resultaat wordt verkregen als de coating wordt aangebracht in een speciaal daartoe ingerichte werkplaats,

waar de _________________ en de ___________________ onder controle worden gehouden. In dat geval moeten op

de bouwplaats alleen nog maar _____________________

worden uitgevoerd van _______________________ die zijn

ontstaan door het ________________ van de damwand (bv.

door de klem van het trilblok) of tijdens het ______________

of de ________________ van de damwandplank.

Een bijkomend voordeel van een coating is dat de damwand

er ________________ ________________, zeker als ze niet

alleen in saai ________________ wordt gecoat.

verzinken met een metallische beschermingBij zeer corrosieve omstandigheden, bv. in een __________ milieu, wordt de stalen damwand alsmaar vaker verzinkt. Bij dit proces wordt de stalen damwandplank ondergedompeld

in een _________ met hete, vloeibare ________________

(________________ ________________). Aangezien deze

zinkbaden een ________________ ________________ hebben, mogen de damwandprofielen niet heel lang zijn.

een legering toevoegen________________ toevoegen in combinatie met nikkel en chroom of fosfor en silicium kan leiden tot een langere

levensduur in de _____________________, met name in tropische gebieden met zoutrijke lucht.

Als de hogere treksterkte van het staal gerealiseerd wordt door niob, titaan en vanadium toe te voegen, corrodeert de

damwand ook ______________________.

overdimensioneringDoor een profiel met een ____________ ________________

te kiezen of een ________________ ________________ te gebruiken, kan met op het oog op het draagvermogen een langere levensduur gerealiseerd worden.

Profielen met een ________________ ________________ bieden een betere bescherming tegen doorroesten.

BOUWTECHNOLOGIE


3. Berlinerwanden

Berlinerwanden worden gebruikt om ________________

_______________________ voor een __________________

of een ________________ toepassing. Ze zijn een vorm van beschoeiing.

3.1. Inleiding

23

3. BerLinerwAnden

3.2. Opbouw van de wand

Een berlinerwand is een grondkering die bestaat uit

________________ ________________ ________________

________________ of ________________ als staanders,

met daartussen ________________, ________________ of

________________ _____________ of ________________ als wand. De wanden worden tussen de flenzen van de profielen geplaatst. Naarmate de ontgraving vordert, worden

de ________________ ingebracht, waarbij stalen platen

het voordeel hebben dat ze ______________________

________________ geduwd kunnen worden.

Op regelmatige afstanden worden de I-profielen in de

grond gebracht, met de flenzen ____________________

aan de ________________ van de uitgraving. Tussen de

profielen komen dan de platen, die __________________

mee naar beneden schuiven. De ________________ van de

________________ wordt overgebracht op de platen en zo

op de profielen, die zeker ________________ genoeg in de grond moeten zitten.

BOUWTECHNOLOGIE


24

De I-profielen worden in de grond ________________ of

________________. Ze kunnen ook in een ____________ gebracht worden, dat eventueel gevuld wordt met

________________. Houten balken zakken alleen door

________________ ________________ _______________.

Een berlinerwand is ______ ________________. Als er dus te

veel __________________ is, kan een __________________

nodig zijn. De wand is meestal ook een ________________

________________. Als ze uit de grond gehaald wordt,

moeten we heel goed aanvullen om ___________________

________________ ___________________.

De machine die gebruikt wordt om stalen liggers

in de grond te duwen, is een ________________

________________ van een ___________________. Alles

kan ____________________ bediend worden vanuit de cabine.

Aan de metalen profielen zijn ________________ ________, waar de metalen platen tussengeschoven kunnen worden.

In ieder profiel is ook een ________________ gemaakt,

waardoor het profiel gemakkelijker ___________________ kan worden.

3. BerLinerwAndenBOUWTECHNOLOGIE


25

Een profiel opnemen met een ________________ ________________

In een hoek wordt de verbinding gemaakt _____________ ________________ _____________.



Naast metalen platen kunnen ook ________________

________________ (breedplaten) gebruikt worden om de grond tegen te houden. Deze platen worden dan gebruikt

als ________________ ________________ om de eigenlijke betonnen wand tegen te storten (wapening hier aan de

________________ van de ________________).

De betonnen platen worden ingeschoven met een

_____________ ________________ ________________.

Met een ________________ worden de platen

opgenomen en ingeschoven ________________ de

________________ ________________ in de grond. De

grond ____________________ wordt uitgegraven en de

plaat zakt door zijn ____________ _____________.

26



27

Als we nog dieper willen uitgraven en geen damwanden

kunnen gebruiken, moet er soms een ________________

_____________________ gemaakt worden. Een dergelijke

wand wordt gemaakt in ‘______________’ en gestort op

het ogenblik dat de grond ‘__________________’ wordt. Daarvoor wordt een speciale machine gebruikt: een

___________________ waarbij de graafarm vervangen

is door een ________________ ________________. De

bediening gebeurt ____________________, maar is veel ingewikkelder dan bij een gewone graafmachine: er zijn

meer _____________ en er is een ___________________

________________ om alles te volgen. De machine is ook

heel wat ______________ gemaakt, waardoor ze meestal op

_________________ ________________ moet rijden om

niet te ________________.

De bestuurder moet ervoor zorgen dat de machine _______

________________ wordt opgesteld: het is een zware

machine (met ________________ ________________

_____________) met een ________ ___________________.

Het onderstel kan ________________ ________________

om een ____________ ___________________ te creëren.

4. diepwAndenBOUWTECHNOLOGIE


4. diepwanden

28

5.4. Drainage

De schroefkop van de machine zorgt ervoor dat de

grond __________________ wordt. De grond wordt

________________ en ___________________ met een

______________________________ (grout) dat aangepast is aan de grondgesteldheid.

Op de boorkop zitten ______________ ______________,

die na ___________ _____________ gecontroleerd moeten

worden. In slechte grond kunnen de messen na __________ al versleten zijn. Bij sommige gronden met een hoge weerstand wordt de boorkop al draaiend in de grond

gebracht. Via ________________ en ________________

wordt de grout toegevoerd en ________________ met de

grond. Zo ______________ het boorgat ________________

en kunnen we verder boren tot op de ________________

________________.

De grout wordt in een ______________ ________________

gemaakt en ________ ________ naar de boorkop gepompt. Zodra de kop de juiste diepte bereikt heeft, draait

hij in de ___________ ________________ en komt hij

____________ ________________. Indien nodig kunnen er

nog ________________ __________ in de wand geduwd worden. Meestal moet er echter niet veel geduwd worden en

zakken de liggers gemakkelijk door hun ________________

________________.

Deze techniek zorgt voor een ________________,

________________ ________. Er blijft maar een kleine

hoeveelheid grond over, zodat er ____________________

________________ ________________.

4. diepwAndenBOUWTECHNOLOGIE


29

deel ii : kaBels en leidingen

5. inleiding

Door de toenemende mechanisatie van de openbare werken en de vraag om meer en meer leidingen en

kabels ____________________________ te plaatsen, worden aannemers regelmatig geconfronteerd met de

________________ van die ondergrondse kabels en leidingen. Ze moeten er dus proberen voor te zorgen dat

de werken uitgevoerd worden ________________ ________________ te beschadigen of dat de schade in elk

geval ________________ ________________ blijft.

5. inLeidinGBOUWTECHNOLOGIE


30

31

6. soorten leidingen

______________, ________________, ________________

en ____________ worden hoofdzakelijk getransporteerd via kabels en leidingen. Het is belangrijk om de

________________ _____________ _____________ en leidingen van elkaar te kunnen onderscheiden.

6. Soorten LeidinGenBOUWTECHNOLOGIE


6.1. Leidingen voor gassen

Gassen worden meestal getransporteerd in

________________ ________________, die ter plaatse

________________ ________________ worden door

ervaren lassers. Ook ______________________ en andere

___________________ worden ertussen geplaatst en

gelast. Dat lassen moet gebeuren in een ________________

________________, wat soms voor problemen kan zorgen.

32

6. Soorten LeidinGen

Daarnaast kunnen er ook __________________________

(___ = __________________) gebruikt worden voor het

transport van gassen, meer bepaald ____________________

(_________ = _______________________________). Deze

leidingen zijn standaard leverbaar in de kleuren __________,

________ en _______________________________. Ze zijn

voorzien van een ________________, verkrijgbaar tot een

diameter van ________________ en worden met elkaar

verbonden door middel van een __________________.

Om de leidingen te beschermen worden ze voorzien van

een _________________ of ___________________. Op die

manier is de kans op beschadiging ________________.

____________ de leiding wordt meestal ________________ in de grond gelegd om aan te duiden dat er zich daar een gasleiding bevindt. In normale omstandigheden wordt het

lint ____________ boven de leiding geplaatst.

BOUWTECHNOLOGIE


33

6.2. Leidingen voor vloeistoffen


Ook leidingen voor vloeistoffen zijn ____________________.

Bij hogere drukken worden ook _______________________

gebruikt. De leidingen zijn ___________, met ____________

______________ in de langsrichting. Ze zijn verkrijgbaar tot

een diameter van ________________ en worden met elkaar

verbonden door de buizen aan elkaar te ________________.

BOUWTECHNOLOGIE


Verbindingsmof tussen twee buizen

Zijaanzicht van een buis

34


6.2.1. Verbinding met spiegellassen

Om een spiegellasverbinding te maken worden de leidingen

perfect __________ ____________ en daarna ___________.

Vervolgens wordt een ________________ verwarmd en

____________ ___________ ________________ geplaatst. Na voldoende tijd wordt de spiegel weggehaald en worden

de twee buizen ________________ ________________.

Zo ________________ ________________ tot een

___________________ verbinding (toestel voor

___________________: zie volgende figuur).

BOUWTECHNOLOGIE


35


6.2.2. Verbinding met elektrolassen

Een andere manier om leidingen aan elkaar te verbinden, is met elektrolassen: via een toestel met

________________ _____________ verbinden we de

_____________________ die op het verbindingsstuk zitten.

De ______________ zorgt ervoor dat de verbinding aan de

buis wordt ________________. We kunnen de gewenste

________________ en ____________ instellen op het

toestel. Voor een buis met een ________________ diameter zullen de waarden anders zijn dan voor een buis met een

________________ ________________.

BOUWTECHNOLOGIE


36

6.3. Leidingen voor elektriciteit


Elektriciteitskabels worden meestal ________________ in de grond geplaatst. Er bestaan leidingen in verschillende

________________, afhankelijk van het aantal kabels in één

leiding. Elke kabel wordt bedekt met (ongeveer _________)

____________, waarop dan een ________________ of

_____________________ aangebracht worden in de

___________________ van de kabel. De ________________

overlappen elkaar of haken in ________________. Als de

________________ van de machine deze bescherming opmerkt, moet de leiding verder blootgelegd worden met

een ________________.

De leidingen worden _______________ ________________ gelegd, met zo weinig mogelijk verbindingen

____________ ________________. Ze worden geleverd op

____________________, die afgerold worden in functie van

de ___________ ____________.

BOUWTECHNOLOGIE


37

6.4. Leidingen voor data


Deze leidingen kunnen in _____________ ____________

geplaatst worden als de _____________________________,

maar ze kunnen ook in een ___________ _____________ geplaatst worden. Ze bevatten meestal meerdere kabels

en zijn gemaakt uit ________________. Er is ook een

________________ om de kabels te beschermen. Ook

hier zijn er ________________ ________________

________________ onder de grond. Iedere leiding zou een

____________________________ moeten krijgen.

BOUWTECHNOLOGIE


38

Bij het plaatsen van ondergrondse leidingen wordt alsmaar

meer voor ________________ ________________ gekozen. Dat biedt de volgende voordelen:

• ________________ ________________

• ________________ ________________

• ______________ ________________ ________________

• geen ________________ ________________

• geen ________________ voor het ________________

• een minimale ________________ ________________

________________ ________________

De uitvoering van een horizontale gestuurde boring bestaat uit drie delen:

1. de ______________________________________

2. het ______________________________________

3. het ______________________________________

6.5. Gestuurde boringen

6. Soorten LeidinGenBOUWTECHNOLOGIE


39

Voor een aannemer is het van groot belang dat hij al zijn

_____________________ correct uitvoert om zo de schade

tot een __________________ te beperken. Dat is echter gemakkelijker gezegd dan gedaan, want een aannemer heeft

________________ ________________, die elk hun eigen problemen met zich meebrengen.

7. VerpLichtinGen Bij de uitVoerinG VAn werkenBOUWTECHNOLOGIE


7. Verplichtingen Bij de uitVoering Van werken

Voor een aannemer een __________ of een ___________

maakt, moet hij ervoor zorgen dat hij de ______________

van de ondergrondse ________________ en

________________ in zijn bezit krijgt. Vervolgens laat hij

aan de nutsbedrijven weten op welk ________________

hij met de werken wil ________________. daarna is hij uiteindelijk verplicht de kabels en leidingen te

___________________. Als dat niet mogelijk is, moet hij

overleg plegen met de ______________________ voor hij met de werken start.

Al deze verplichtingen zijn in principe

______________________________ die getroffen moeten worden bij de uitvoering van de werken. Ze hebben als voornaamste doel te verzekeren dat de

installaties ________________ __________________ en

_____________ ________________________________.

40

7.1. Algemene principes

7. VerpLichtinGen Bij de uitVoerinG VAn werken

Als de aannemer een werk uitvoert en er ten minste _______

________________ ________________ tegelijkertijd of achtereenvolgens op de werf aanwezig zijn, is er voor die

werf een ___________________________ nodig. Bovendien moet de aannemer de preventieprincipes toepassen in de

________________ en de ______________________ van het project. Ten slotte moet hij deze preventieprincipes

kenbaar maken aan ________________ die op de werf aanwezig is.

Tijdens de uitvoering:

• is de aannemer ________________ _________________ voor de werkzaamheden die door hem of door zijn

_____________________ worden uitgevoerd;• moet de aannemer de installaties beschermen tegen

________________ ________________;

• moet de aannemer de ____________ ________________

nemen om de veiligheid van deze ___________________

en van de ________________ op de werf te verzekeren.

Ondergrondse installaties kunnen beschermd worden door:

• ze op de __________ ____________ ________________;

• ze ___________ ________________ ________________.

De personen op de werf kunnen beschermd worden door:

• de werknemers ________________ en ______________

________________ te geven over de mogelijke gevaren;

• ___________________ ________________ indien nodig;

• een _________________________________ af te sluiten.

De aannemer kan zich verzekeren voor deze aansprakelijkheid via de verzekering

‘________________________________’.

BOUWTECHNOLOGIE


41

7.2. De verplichtingen van de nutsbedrijven


De voornaamste nutsbedrijven zijn:

• elektriciteitsmaatschappijen, zoals ________________,

______________, ______________, ________________, Ecopower

• waterbedelingsbedrijven, zoals Aquasambre, AWW,

_____________, SWDE

• gasmaatschappijen, zoals ALG, ________________,

Pligas, ________________, ________________

• telecommunicatiebedrijven, zoals ________________,

KPN, Telenet, Versatel, ________________

Volgens afspraken zou elke concessiehouder de

________________ ____________________________

en ___________________ moeten meedelen aan de aannemer. Als er geen plannen beschikbaar zijn, moet de

concessiehouder de _____________________________ kunnen geven zodat de aannemer de kabels toch nog kan

___________________.

BOUWTECHNOLOGIE


42


7.2.1. Mededelingsplicht

In verband met leidingen voor het vervoer van ________ moeten de gasvervoerders de regels uit het Koninklijk Besluit van 21 september 1988 zeer goed opvolgen. Hierin wordt namelijk voorgeschreven dat ze alle

________________ ________________ over de bestaande leidingen aan de aannemer moeten verschaffen als er

werken worden uitgevoerd in de ________________ van die leidingen. Met alle nuttige informatie worden de

___________________________ en desgevallend ook

de plannen van de _____________________ die nog in ontwerp zijn, bedoeld.

Als de bouwheer een erkend nutsbedrijf is, moeten de

______________________ die het nutsbedrijf aan de

________________ overmaakt, opgesteld zijn op een schaal van 1/10.000. De gasvervoerder beschikt dan over

________________ om de plannen over te maken. _______

________________ aan de plannen moet ook binnen een korte tijdspanne aan de aannemer meegedeeld worden.

Overeenkomstig artikel 188 van het AREI wordt verwacht

dat de ________________ de plannen op elk moment ter beschikking hebben. Als dat niet zo is, moeten ze de

___________ ________________ aan de aannemer kunnen

geven, zodat deze de kabels kan _____________________.

Het nutsbedrijf draait zelf op voor de schade die het gevolg

is van ________________ ________________. Dit geldt ook

als het bedrijf geen gevolg geeft aan het ________________

________________ van de aannemer om een afgevaardigd persoon aan te duiden die de ligging van de kabels en

leidingen ________ ________________ komt bepalen.

Over het ___________________ van de plannen bestaan er geen wettelijke voorschriften voor eigenaars

van _____________________________. Enkel voor

_______________________________ stelt artikel 42 van het KB van 28 juni 1991 dat de plannen opgesteld en bijgehouden moeten worden.

BOUWTECHNOLOGIE


43


7.2.2. Plaatsbepaling

Voor het nutsbedrijf informatie kan verschaffen over de ligging van de kabels, moet het de ligging van de

________________ _____________ en ________________ natuurlijk eerst bepalen. Het doel daarvan is de installatie

________________ ________________ lokaliseren, met de vereiste nauwkeurigheid en het risico op

________________________ te beperken.

• Drinkwaterleidingen moeten op een ________________

________________ geplaatst worden.

• Elektrische leidingen moeten ten minste _____________

__________________________ worden ingegraven. Als dat technisch onmogelijk is, moet het nutsbedrijf de

kabel ________________ met een ________________

______________ of een omhulsel met _______________

of ______________________ voegen in een duurzaam materiaal dat voldoende weerstand biedt.

• Voor ________________________________ van de tweede categorie luidt de regel dat de vergunningshouder

ze moet inplanten op een _________ ________________.

• _______________________ moeten op een diepte van minstens 80 cm ingegraven worden (KB van 1 maart 1966).

Deze minimumdiepte wordt herleid naar ___________ als

de leiding een weg kruist en naar __________ als ze onder de railvoet van de andere installaties ingegraven moet worden. Op alle plaatsen waar dat mogelijk is, worden

deze afstanden ________________.

BOUWTECHNOLOGIE


44


Daarnaast moet de gasleiding ook beschermd worden tegen

________________ ________________. Het nutsbedrijf kan

aan deze eis voldoen door ze te ________________ met

een ________________ met voldoende hechting, plasticiteit

en ________________ ________________ voor de temperatuur waaraan ze tijdens het leggen en het lokaliseren

______________________ wordt.

Als een ondergrondse kabel zich niet op de

________________ ________________ bevindt, kan dat een reden zijn om de aannemer van elke verantwoordelijkheid te ontheffen. Als een kabel zich

onverwacht ___________________ een betonverharding bevindt, is het immers onmogelijk om er peilingen naar uit te

voeren en treft de aannemer ____________________.

dat een kabel zich op een onvoldoende diepte bevindt,

is op zich echter ________________________ reden om de aannemer vrij te pleiten. de aannemer moet immers

de regels van de _____________________ naleven. Als

hij dat niet doet en hij beschadigt een _____________,

kan de ________________ diepte van die kabel zijn schuld

_____________________. Een aannemer die een peiling

uitvoert door een ________________ ________________ in de grond te rammen en daardoor de kabel beschadigt, geeft

immers geen blijk van de nodige _____________________.

De nutsbedrijven moeten er bijgevolg over waken dat hun ondergrondse kabels en leidingen geplaatst worden

volgens de ________________ ________________. Ook al

is er geen ___________________ diepte voorgeschreven, nutsbedrijven blijven verplicht om de regels van de zorgvuldigheid in acht te nemen bij de plaatsing van

_________ ________________.

BOUWTECHNOLOGIE


45

7.3. Nieuwe initiatieven


In de ondergrond bevinden zich een heleboel kabels en

leidingen van nutsbedrijven: ________, ________________,

________________, _________________ en ____________. Al deze leidingen liggen in de grond omdat dat de meest

logische, ________________ en de ________________

________________ plaats is.

De ondergrond zal op die manier echter ________________

________________ raken. Aannemers en bouwbedrijven die graafwerken aannemen, weten dat ze veel kans

lopen om ________________ aan te richten aan de

_______________________ kabels en leidingen en dat ze aansprakelijk gesteld kunnen worden voor deze schade.

Sinds de ramp in Ghislenghien (____________________) weet iedereen hoe catastrofaal de gevolgen kunnen zijn. Sinds deze ramp zijn ook de problemen in verband met de ondergrondse kabels en leidingen actueel geworden. Toch zijn de meeste mensen zich er niet van bewust dat

________________ ________________ ook in hun buurt voor een dergelijke ramp kan zorgen. Op kleinere schaal

zijn er dan ook ________________ ________________ met storende gevolgen, zoals een dag zonder

________________ of ________________.

BOUWTECHNOLOGIE


46


7.3.1. Wat zijn de wettelijke verplichtingen?

Volgens de wet heeft een aannemer die graafwerken

wil uitvoeren, een ________________- en

_____________________________: hij moet zich

informeren over de toestand van de ________________,

________________ en bijkomende ________________

opvragen en aan de hand van ________________ nagaan

hoe de kabels of leidingen ____________ _____________. In de praktijk is deze werkwijze echter niet altijd haalbaar. Niemand heeft een volledig overzicht van alle kabels en leidingen in de grond en wie er de eigenaar van

is. Nutsbedrijven ontvangen zeker _______________

tot _____________ planaanvragen per jaar. Al deze plannen aanvragen en versturen zorgt voor een grote

________________ _______ en veel administratieve hinder.

Omdat de plannen niet altijd overeenstemmen met

de ________________ ________________ van de ondergrondse kabels en leidingen, is een ongeval vlug

gebeurt. ________________ ten gevolge van graafwerken

________________ is echter minder eenvoudig. Om het

aantal schadegevallen ______________________, is juiste informatie over de aanwezigheid van de ondergrondse kabels en leidingen nodig.

Op lange termijn wil het Vlaams ministerie van Openbare Werken een centrale databank van alle ondergrondse nutsleidingen samenstellen. Daarvoor moet eerst een

grootschalig referentiebestand (_______) worden opgesteld,

een gedetailleerde ___________________ ______________

waarop ________________ en ________________ kunnen worden aangeduid. De afwerking ervan is voorzien voor 2014. Het GRB zal een zeer gedetailleerd uniform

_______________________ referentiekader vormen voor meerdere toepassingen, o.a. het uitwisselen van de huidige detailplannen.

BOUWTECHNOLOGIE


47


7.3.2. Waar kunnen we zoeken naar informatie?

In afwachting van de realisatie van het __________ heeft de overheid twee initiatieven genomen om de aanvraag van de plannen te vergemakkelijken:

• het kLiM: het federaal ________________- en

___________________________________________

• het kLip: het ________________- en

____________________________________

7.3.2.1. Het KLIM

Het KLIM kwam midden 2006 tot stand. Dat meldpunt is

een ________________ waar iedereen die werken plant,

kan nagaan of er zich ______________________________,

ondergrondse hoogspanningskabels of ________________

voor pijpleidingenvervoer van _____________________ en andere producten in de nabijheid van die werken bevinden.

Via de website kunnen de ________________ meteen ook aangekondigd worden aan de beheerders van de betrokken infrastructuur.

De site is toegankelijk voor ________________, maar

ook voor ____________________. Een aannemer die

zijn bouwplaats meldt, ontvangt een __________ met de lijst van de betrokken beheerders. Dit bericht is het

________________ dat hij zijn ________________

________________ vervuld heeft. Hij mag echter pas beginnen met de werken nadat hij van alle betrokken

beheerders de ______________________ ontvangen heeft.

Om de ___________________ op werven te garanderen

is nog altijd ________________ ________________ nodig tussen de aannemers, ontwerpers en bouwheren enerzijds en de beheerders van de infrastructuur anderzijds.

BOUWTECHNOLOGIE


48


De lijst van alle beheerders die deelnemen aan het KLIM, kan worden geraadpleegd op www.klim-cicc.be. De site informeert aannemers echter niet rechtstreeks over de ondergrondse kabels en leidingen in de zone en biedt dus

_________ _______________ ________________. Om

__________________ te hebben over de andere netwerken van ondergrondse kabels en leidingen die zich in de zone bevinden, moet de aannemer contact opnemen met de

________________ waarin de werken plaatsvinden.

De ________________ is voor aannemers dus een

________________ voor de aangetekende schriftelijke aanvraag om informatie aan de gemeentebesturen. Hij

zorgt zeker voor ________________, maar met een

________________ ________________, want de website

zal enkel wijzen op de aanwezigheid van ________________

in de zone van de ________________, zonder onmiddellijk

een kaart met de ___________ ______________ hiervan weer te geven.

7.3.2.2. Het KLIP

Naast het KLIM heeft het Agentschap voor Geografische Informatie Vlaanderen (AGIV) ook de opdracht gekregen om

een ________________- en __________________________

________________ (KLIP) te ontwikkelen. De bedoeling van

het KLIP is dat wie werken uitvoert, ________________ en

______________ over alle informatie kan beschikken en dat

de _________ op schade bij graafwerken daardoor afneemt.

Het KLIP is een innovatieve webtoepassing met informatie

over de ________________ en ________________ in

de ________________ ondergrond. Een aannemer die

werken gaat uitvoeren, kan met ___________________ de situatieplannen krijgen van alle nutsbedrijven waarvan er op

die plaats ____________ of ________________ in de grond

liggen. Het KLIP is operationeel sinds ________________.

BOUWTECHNOLOGIE


49


Het hoofddoel is ________________ over de aanwezigheid van kabels en leidingen efficiënter beschikbaar te maken.

Met het KLIP wordt het mogelijk om via ________________

__________________ aanvraag de plannen te verkrijgen

en te controleren welke ________________- en

____________________________ (KLB’s) aanwezig zijn in de aanvraagzone in kwestie.

Daarnaast brengt het ___________ alle betrokken KLB’s die

aangesloten zijn bij het KLIP, ______________ op de hoogte.

Deze KLB’s versturen de __________________ van de kabels

en/of leidingen die ze beheren, naar de ________________ die de plannen heeft aangevraagd. De aannemer ontvangt

op zijn beurt een _____________ met een overzicht van de verschillende KLB’s die kabels en/of leidingen beheren in de

____________________ die hij geselecteerd heeft.

De beheerder van het openbaar domein kan nakijken wie

__________________ heeft aangevraagd en welke _______ aanwezig zijn op het domein in hun beheer. Het voordeel

voor de KLB’s is dat ze ___________________ planaanvragen ontvangen. Het blijft echter hun verantwoordelijkheid om de

informatie die ze beheren, mee te delen. De ______ moeten

de detailplannen dus nog altijd naar de ___________ sturen.

Het KLIP biedt tal van voordelen: 1. De planaanvrager moet de verschillende KLB’s die op de

plaats van de graafwerken aanwezig zijn en die bij het

KLIP aangesloten zijn, ______ meer __________________ aanschrijven. Hij kan ze samen bereiken door middel van

______ ________________ ________________.2. De aannemer moet niet meer met eigen middelen

__________________ aanmaken om de plaats van de graafwerken aan te duiden in zijn planvraag. Hij

kan de plaats via het ________________ intekenen. Op deze manier wordt de locatie van de werken

_________________ en ________________ aangegeven.

Om dubbel werk en nodeloze kosten te vermijden zijn

de beide systemen sinds maart 2009 ________________

________________. Meer informatie is beschikbaar via www.klip.be.

BOUWTECHNOLOGIE


50

7.3. Nieuwe initiatieven


7.3.2.3. Werking van het KLIP

Een plan aanvragen via www.klip.be is heel eenvoudig. Het gebeurt in vijf stappen:

1. Registreer uzelf als ______________________________ op de KLIP-website.

2. Voer de gegevens van ________________ ________________ in.

3. Selecteer de ________________ ________________ ________________ wenst uit te voeren.

BOUWTECHNOLOGIE


51


4. Bevestig uw planaanvraag.

5. U ziet een ________________ ________________ van uw aanvraag met een lijst van kabel- en leidingbeheerders die in de aangeduide zone aanwezig zijn.

Klik op “________________ ________________”.

BOUWTECHNOLOGIE


52

53

8. samenVatting Bij de uitVoering Van de werken

Bij de uitvoering van de werken zijn de volgende elementen van belang:

1. Eerst moet het plan vergeleken worden met de

________________.

2. Vervolgens moeten de uitgevoerde peilingen ter plaatse

gevisualiseerd worden met behulp van ______________

of stickers tegen de _______________ op de werf zelf en moet daar melding van gemaakt worden in het

__________________. De nutsbedrijven moeten ook via een brief op de hoogte gebracht worden van de data

waarop de _____________________ zijn uitgevoerd.

3. Vervolgens worden _________ verlegd. Hierover moeten

_____________ __________________ gemaakt worden op de coördinatievergaderingen. De aannemer moet vermijden om deze verplaatsingen zelf uit te voeren.

4. Verder is het ook aanbevolen om in de brief voor de planaanvraag een clausule te voorzien waarin staat dat

de afgevaardigde van het __________________ binnen

__________ op de werf ________________ kan worden.

5. Tijdens de coördinatievergadering moet de aannemer

alle ____________________________ melden en in het verslag laten opnemen. Ook moet het resultaat van de peilingen kenbaar gemaakt worden.

6. Via een brief moet duidelijk op voorhand aan de nutsbedrijven meegedeeld worden dat de eerste

________________ met de ____________ wordt

verwijderd. Zo krijgt de aannemer meer ______________

en kunnen de werken ___________________ worden afgehandeld dan met handwerktuigen.

8. SAMenVAttinG Bij de uitVoerinG VAn de werkenBOUWTECHNOLOGIE


7. Nieuwe mensen op de werf moeten ________________

________________ worden, zodat ze op de hoogte zijn van de omstandigheden. Dat zal resulteren in

________________ ___________________.

8. Bij piketteren moet de aannemer altijd oog hebben voor

de ________________ van de ________________, zodat ze niet beschadigd kan worden.

9. Als er schade optreedt en de werfleider meent dat hij

________________ heeft begaan, moet hij dat in zijn verslag duidelijk kenbaar maken aan het hoofdkantoor.

10. Er moet aan het nutsbedrijf gevraagd worden om de

kabels te verplaatsen ________________ van de werken.In één van de rechtzaken van een bouwbedrijf wordt erop

gewezen dat het bouwbedrijf nooit ________________ gevraagd heeft om de ondergrondse kabels en leidingen

___________________ voor aanvang van de werken. Het bouwbedrijf wordt dan ook aansprakelijk gesteld voor de beschadigde kabel..

54

8. SAMenVAttinG Bij de uitVoerinG VAn de werkenBOUWTECHNOLOGIE


55

Leidingen die zich al in de grond bevinden, kunnen op

________________ ________________ opgespoord worden. Deze opsporing zorgt ervoor dat de leidingen

______ ________________ worden bij het graven met

een ________________ ________________ of dat de

________________ tot een minimum beperkt kan worden.

9. opZoeken VAn LeidinGenBOUWTECHNOLOGIE


9. opZoeken Van leidingen

9.1. Uitgraven met de schop

Als we ongeveer weten waar de ondergrondse kabels

liggen (door ________________ of door opsporing

met ________________ ________________), kunnen we ze zoeken door middel van uitgravingen

met _____________________. Meestal wordt de

________________ grond met een graafmachine uitgegraven en de grond daaronder met een schop.

We kunnen de kabels vinden doordat we eerst op

een __________ stuiten bij het graven. Dat lint wordt

_____________ ________________ ________________ geplaatst. Vanaf daar moeten we voorzichtig verder graven

tot we de ____________________ zien. Als we deze kapjes

zorgvuldig wegnemen, zien we de ________________,

weten we op welke ________________ hij zich bevindt en kunnen we eventueel een deel uitgraven met de

________________. We weten verder dat de kabel

________________ ________________ loopt en dat de

diepte ook ________________ ________________ blijft.

Veiligheidstip: Blijf bij het graven met een graafmachine ver genoeg uit de buurt van de kabel, zodat die zeker niet beschadigd wordt.

Opgelet

56

9.2. Leidingen opsporen met elektronische toestellen

9. opZoeken VAn LeidinGen

Er bestaan verschillende toestellen om ondergrondse

________________ en ________________ op te sporen.

Het principe is altijd hetzelfde: met een ________________

bewegen we ________________ op de richting waarin de

kabel loopt. Dat veronderstelt wel dat er ________________

aanwezig is in de kabel of in de __________________.

Als dat niet zo is, kan er een signaal ____________________ gestuurd worden en proberen we dat signaal met een

___________________ met een scherm op te vangen terwijl het door de kabel loopt. Zo kunnen we leidingen en kabels

___________________ opsporen. De maximale diepte

waarop we kabels kunnen opsporen, is ________________.

Een kabel wordt in drie stappen opgespoord:

1. een ________________ ________________ Met het toestel in de hand stappen we vooruit,

________________ op de richting van de kabel. We

luisteren aandachtig tot we een ________________

horen. Het signaal wordt ___________ _____________, tot het minder luid wordt als we verder stappen.

2. opzoeken waar het signaal het ____________________ is,

dus nader bepalen (_____________ ________________)We keren terug naar de plaats waar we het signaal het

__________________ horen. Daar stappen we _________ om de juiste positie van de kabel te bepalen. Die positie

________________ we ________ ________________.

3. de diepte ________________ ________________

Door de ________________ in te drukken krijgen we een

aanduiding van de ______________ ________________.

Deze aanduiding van de _______________ van de kabel

is tot op ________ ________________. We duiden

de kabel aan op het _______________, bv. met een

________________. Als de kabel dan gevonden is,

kunnen we een __________________ met de diepte van de kabel.

BOUWTECHNOLOGIE


57


Er bestaan ook al ontvangers met een ingebouwd

__________________, waardoor kabels nog

___________________ opgespoord kunnen worden.

Voor leidingen die geen _____________ bevatten,

bestaat er een ____________________, die gebruik

maakt van een ____________________ kabel die in een

________________ leiding ingevoerd kan worden. Het is

een ________________ systeem met een kleine diameter.

Een _______________________ kan gebruikt worden om

een signaal toe te voegen aan een ________________

________________ _____________. Ofwel plaatsen we de

generator ________________ ________________, ofwel

verbinden we de leiding met een ________________ van de

________________. We kunnen de ________________ van

het signaal regelen en aflezen ____________________. Met onze ontvanger kunnen we het signaal dan opvangen en zo

de ______________ van de ________________ opsporen.

BOUWTECHNOLOGIE


_________________________

Klem voor een ________________ ____________ van een ________________

58

9.3. Opzuigen van grond


Als de kabels en leidingen ___________________________

__________ liggen, is het onmogelijk om een sleuf te maken

met een ____________________ en moeten we de grond

verwijderen door hem ______________________. De

opzuiginstallatie is vergelijkbaar met een ________________

_______________________ die vele verschillende

materialen kan opzuigen: _______, ________, ________,

___________, __________, … Deze techniek kan niet alleen gebruikt worden om

______________ _____________ ____________, maar ook

om ____________________ te maken. Als we bijvoorbeeld

een sleuf moeten graven in een ________________, kunnen

we deze techniek gebruiken zodat er geen _____________

of _____________ op het voetpad terechtkomt. Zelfs stenen

met een ____________________ ______________ kunnen met deze techniek verwijderd worden.

Het principe van de installatie is hieronder weergegeven:

BOUWTECHNOLOGIE


59


Een ander voorbeeld waar we dit systeem kunnen gebruiken:

bij __________ in de gas- of waterleiding. De ____________

kan zonder problemen ________________ worden zonder

dat ze verder ________________ of ________________ wordt.

In sommige omstandigheden moet de grond wel

________________ ________________ vooraleer hij opgezogen kan worden. Een vrachtwagen met een

______________________ kan uitgerust zijn met een

________________, ________________ ______________

en een ____________________, zodat alles voorhanden is om alles er proper mee op te zuigen.

Voordelen:

• ___________ of ________________ ________________

• sneller dan ________________ uitgraven

• onmiddellijk ________________ van het materiaal in

__________________________

• mogelijkheid om ________________ uit te zuigen die

___________________ bereikt kunnen worden met een graafmachine

• _______________ _______________ op _____________

nadelen:

• beperkte ___________ van de ______________________

• ________________

Wanneer alles opgezogen is, kunnen we de

______________________ onmiddellijk ledigen in een

______________________, zonder dat iemand in contact

komt met het ________________.

BOUWTECHNOLOGIE


60

61

10. kunstmatige grondVerdichting

Grondverdichting betekent bijna altijd een ______________

________________ ________________ verdichten. Met grond bedoelen we:

• het aanwezige materiaal in de grond: ____________,

___________, _______________, ________________, …

• mengsels voor __________________________,

___________________ en ________________________. Hierbij kan het om allerlei materialen gaat, maar meestal

gaat het om een mengsel van ________________ en

________________ met of zonder __________________.

Om grote oppervlakken te verdichten gebruiken we een

_________ of een ________________. Voor de ondergrond

in _________ ________________ kunnen we beter een

__________________ gebruiken (bv. om aanvullingen te

verdichten naast ___________________________).

Kunstmatig verdichten is iedere ________________

________________ van verdichten: door _______________,

______________, ______________ of _________________ (of een combinatie van deze vormen). Bij een aanvulling of een ophoging in de wegenbouw is het belangrijk om de

grond ______________________ ___________ _________ te verdichten.

10. kunStMAtiGe GrondVerdichtinGBOUWTECHNOLOGIE


62

10.1. Hoofdbedoeling

10. kunStMAtiGe GrondVerdichtinG

Wat verandert er dan aan de grond?

• Hij wordt ____________, dus de ____________________ wordt groter.

• De ____________________ wordt groter. De grond moet

zo goed verdicht worden dat het ________________

achteraf niet meer verandert (zo zijn er geen ___________

of ____________ meer bij de afwerking van de weg).

• De __________________________ vermindert: het water

kan moeilijker ________ de grond __________________. (Hou daar rekening mee bij het verdichten van

________________.)

Het is ook mogelijk om grond te ‘___________________’:

in dat geval proberen we de grond ________________ te maken dan oorspronkelijk. Dat kan door:

• ________________ _________ ___________ te mengen

• ___________ of ________________ ________________ te mengen

• het _______________________ te verlagen

Grond verdichten betekent de gronddeeltjes

________________ herschikken. Daarvoor moeten we

_____ ________________ overwinnen:

• de ________________ tussen de gronddeeltjes

• de ________________, het aan elkaar ________________ van de gronddeeltjes

BOUWTECHNOLOGIE


De hoofdbedoeling van verdichten is het _____________

__________ ________________ die gevuld zijn met

_________ of __________, te ______________________.

63

10.2. Parameters die het verdichten beïnvloeden


10.2.1. Voorafgaande werken om goed te kunnen verdichten

Het is aangeraden om een aantal basiseigenschappen van de grond te kennen vooraleer met het verdichten te starten. De belangrijkste eigenschappen zijn:

Î de ___________________: met de proctorproef krijgen

we een zeer juist idee van de _____________________

van de grond, in functie van het ___________________ in de grond. Uit de proctorproef blijkt dus bij

welk vochtgehalte de grond ________________

________________ wordt.

Î het ____________________

Voorafgaand aan het verdichten moet de

grond ________________ __________ en

___________________ (met overal dezelfde dikte) aangebracht zijn. Hierbij moet de laagdikte aangepast

zijn aan de ___________________________ van de

____________________________ die gebruikt zal worden.

Grond die bestaat uit ________________ _____________, kan beter en dieper verdicht worden, want die korrels haken minder in elkaar.

BOUWTECHNOLOGIE


64


10.2.2. Enkele basisbegrippen

Uitlevering / ongeroerde / geroerde / inklinking / uitleveringscoëfficiënt

Voor deze begrippen verwijzen we naar de cursus Grondtechnieken - basis. Een aanvulling daarbij: hoe hoger

de __________________, hoe ________________ de grond

te verdichten is. __________ of __________________ vormt

bij het uitgraven grote kluiten en kan dus _______________

verdicht worden. Een ________________ vormt kleinere

kluiten en kan veel ___________________ verdicht worden.

Elke grondsoort bevat korrels van ________________

________________. Om te weten welke korrels in de

grond zitten, moeten we een ________________ laten uitvoeren (in een laboratorium). Om een grond goed te

kunnen verdichten moeten er korrels ________________

________________ aanwezig zijn, van heel fijn tot heel groot. Zo kunnen de ruimtes tussen de grote korrels

opgevuld worden met ________________ ____________.

BOUWTECHNOLOGIE


65


10.2.3. Kwaliteit van de verdichting

De kwaliteit van de verdichting wordt aangeduid in _______

(vaak genoemd: ___________________________):

• Ongeroerde grond heeft een kwaliteit van ____________.

• Als deze grond na ontgraving, transport en ____________

weer ________________ wordt, moet deze 100%

_______________ ________________ benaderd worden.

In het _______________ van een werk worden de minimumeisen vermeld die aan het verdichten worden

gesteld. Zo kan de eis bijvoorbeeld _________ zijn. In de

praktijk is een dichtheid van __________ moeilijk te bereiken.

10.2.4. Proctorproef

De proctorproef is een proef die gebruikt wordt om de

________________ van een ________________ te bepalen

(monster: ____________, ____________, stabilisé, …). Die proef gebeurt in een laboratorium, bij een bepaald

___________________. Er wordt een grondmonster in een

__________________ gebracht en daarop laat men een

________________ vallen om de grond te verdichten.

De proef wordt uitgevoerd bij ____________________

________________. De resultaten worden in een tabel weergegeven.

Voorbeeld van een proef met zand:

Voor de bodem van een fundering wordt meestal een

proctordichtheid van minstens ____ geëist, voor een toplaag

______. Bij de proef hierboven bedraagt het watergehalte

______ en de optimale verdichting _______________.

BOUWTECHNOLOGIE


66


10.2.5. Statisch / dynamisch verdichten

De verschillende verdichtingstechnieken zijn:

_______________ (statisch verdichten), ________________,

________________ en ________________ (dynamisch verdichten):

10.2.5.1. Statisch verdichten

Statisch verdichten is verdichten met enkel de druk van

het ___________ ____________ van de machine. De

dieptewerking is ________________, waardoor enkel in vrij dunne lagen gewerkt kan worden. Twee bekende machines

om statisch te verdichten zijn de ___________________ en

de ___________________ (zonder trilfunctie).

BOUWTECHNOLOGIE


67


10.2.5.2. Dynamisch verdichten

Dynamische verdichten is verdichten met het eigen gewicht

van de machine, aangevuld met ________________,

________________ of ________________.

TrillenTrillen zorgt voor een _______________ en een

______________ verdichting. De trilgolven laten de

gronddeeltjes ________________ en _________

________________ herschikken. Dat resultaat wordt

bereikt met ___________ ______________ dan bij statisch

verdichten. Trillen gaat het best in _________________

bodems zoals _________. In kleigrond gaat het iets moeilijker. 90% van alle walsen bezit tegenwoordig een

__________________. Ook trilplaten maken gebruik van deze techniek.

StampenStampers werken met een vrij grote ___________________, van waar ze schokken veroorzaken in de grond. Deze

schokken gaan ___________________ en hebben een

___________________. In samenhangende gronden

(__________/__________) werkt deze techniek beter dan

___________________.

KnedenKneden blijkt een zeer goed systeem om (plakkende) ______

en ________________ __________________ te verdichten.

Voor klei worden vaak ____________________________ gebruikt (bv. voor kleisleuven: universele verdichter). Voor dikke onderlagen in asfalt worden meestal

____________________ ingezet.

BOUWTECHNOLOGIE


68

10.3. Samenhangende en niet-samenhangende grondsoorten


De grondsoort is bepalend voor de verdichting van de grond. Sommige grondsoorten kunnen gemakkelijker verdicht worden dan andere. De grondsoort zal dan ook een rol

spelen bij de bepaling van de ________________ voor het verdichten van de grond. We maken een onderscheid tussen

_____________________ en _________________________ grondsoorten.

10.3.1. Samenhangende grondsoorten

Dit zijn vooral __________ en _______________________:

grondsoorten die water ________________ doorlaten en

________________ verdicht kunnen worden. De verdichting

gebeurt met een ______________________________ of

een __________________.

10.3.2. Niet-samenhangende grondsoorten

Niet-samenhangende grondsoorten, zoals ______________

en ______________, laten water ________________ door

en kunnen __________________ verdicht worden. De grond bestaat uit grotere korrels, die niet goed samenkleven. De

verdichting gebeurt met een ___________________.

BOUWTECHNOLOGIE


69

10.4. In te zetten machines en uitvoering


10.4.1. Stampers

Stampers worden gebruikt om ________________ of

________________ _____________________ plaatsen te

verdichten. De dieptewerking bedraagt ________________.

Bij gebruik in de onmiddellijke omgeving van ____________ moeten we wel opletten dat we de buizen niet beschadigen.

Trilstampers werken met een _________________________

________________ op veren.

10.4.2. Trilplaten

Trilplaten bestaan in veel verschillende soorten

(__________________ en ______________________).

De dieptewerking bedraagt ______________________.

Kleinere uitvoeringen wegen ongeveer _______ kg, grotere

uitvoeringen kunnen tot _______ kg wegen. Er bestaat ook

een uitvoering in combinatie met een ________________

van een graafmachine. De ___________________________ van de bak kan trillen (bediening in de cabine met een

________________).

BOUWTECHNOLOGIE


70


10.4.3. Walsen

Er bestaan verschillende soorten walsen:

• ________________ ________________ (voor grond) (1)

• __________________________ (voor grond en asfalt) (2)

• _____________________________ (voor grond) (3)

• _____________________________ (voor asfalt) (4)

• _____________________________ (voor asfalt) (5)

• _____________________________ (voor asfalt) (6)

Walsen worden ingedeeld volgens het gewicht: tot 4 ton spreken we van kleinere walsen, walsen van 4 tot 10 ton vallen in de tussencategorie en de zwaardere uitvoeringen gaan van 10 tot 20 ton.

BOUWTECHNOLOGIE


Zelfrijdende trilrol (______)

Zelfrijdende trilrol (______)

Tandemtrilwals (______)

71

10. kunStMAtiGe GrondVerdichtinGBOUWTECHNOLOGIE


Bandenwals (______) Bandenwals (______)

Handbediende schaapspootwals (______)

Schaapspootwals (______)

Driewielwals (______)

72


10.4.4. Uitvoeringen

Alle werken moeten volgens de regels van de kunst uitgevoerd worden, met andere woorden zoals

voorgeschreven in het ________________. Alle aanvullingen

moeten uitgevoerd worden in lagen van ________________

en moeten ________________ verdicht worden.

Er zijn veel aspecten die een invloed hebben wanneer we grond verdichten:

het soort grond

Er is een duidelijk verschil tussen het verdichten van

________________ en het verdichten van zand. We moeten ervoor zorgen dat we de teelaarde niet te veel verdichten,

omdat het ________________ er anders niet meer in

doordringt. Het water blijft dan ________________ staan,

met ________________ tot gevolg. ________________

________________ worden niet gebruikt voor teelaarde.

________________ boven rioleringen moet dan weer goed

verdicht worden om _____________________ achteraf in de weg te vermijden. Wanneer we net boven de rioleringen verdichten, moeten we wel opletten. De eerste lagen

verdichten we met ___________ toestellen, de lagen daarna

met zwaardere uitvoeringen (________ ________________ of walsen).

Tegenwoordig worden ook ___________________________

______________ met tappen gebruikt om rioleringssleuven

te verdichten. Dit veroorzaakt geen _______________, geen

________________ en er is geen _________________ voor

nodig. De resultaten na de verdichting zijn ______________.

BOUWTECHNOLOGIE


73


het watergehalte van de grond

Hoe meer water er in de grond aanwezig is, hoe

________________ het is om de grond goed te verdichten. Hoe meer we proberen te verdichten, hoe meer het water

immers __________________ komt. Grond die te veel water

bevat, kan _____________________ verdicht worden. Ofwel

moeten we een andere ___________________ gebruiken, ofwel moeten we wachten tot de grond wat meer is

____________________.

het aantal overgangen over de grond

Dit is waarschijnlijk het __________________ te berekenen aspect. Als we te weinig overgangen hebben over de

grond, is de grond ___________________ verdicht en

krijgen we achteraf problemen (____________________). Te veel overgangen kan in bepaalde gevallen echter ook een negatieve invloed hebben op de verdichting. Als we

_____________ ______________ in de grond investeren

en te vaak _____________________ rijden, wordt de

_____________________ te groot. Aangezien de kostprijs

aan de uitvoeringstijd gekoppeld is, zal het _____________ worden om die grond te verdichten.

BOUWTECHNOLOGIE


74

10.4. In te zetten machines en uitvoering


al dan niet trillen van de grond

Het aantal trillingen dat de cilinder per seconde maakt,

wordt aangegeven door de __________________ en

uitgedrukt in ________________ (__________). Dat aantal kan ingesteld worden bij een wals. Walsen die trillen, zijn

meestal __________________ dan walsen die niet trillen.

Door te trillen ________________ we de grond sneller dan zonder trillen. De dieptewerking varieert tussen

______________________.

de werksnelheid

Voor een gelijkmatige verdichting rijden we het best

met een ________________ snelheid. De beste snelheid

ligt dan tussen ___________________. Hoe snel we

rijden, bepaalt ________________ de cilinder op een bepaald oppervlak aan het verdichten is. Moderne uitvoeringen van walsen hebben al een systeem met

‘____________________ ________________’, waarbij het

trilsysteem ___________________ uitgeschakeld wordt als de wals trager rijdt dan een bepaalde snelheid.

BOUWTECHNOLOGIE


75

notitieSBOUWTECHNOLOGIE


NOTITIES

76

notitieSBOUWTECHNOLOGIE


NOTITIES

77

fvb•ffc constructivKoningsstraat 132/5, 1000 Brussel

t +32 2 210 03 33 • f +32 2 210 03 99fvb.constructiv.be • [email protected]

© fvb•ffc Constructiv, Brussel, 2012.Alle rechten van reproductie, vertaling en aanpassing onder eender welke vorm, voorbehouden voor alle landen


Modulaire handboekenbouwplaatsMachinisten

meten en uitzetten grondtechnieken - basis grondtechnieken - vervolmaking

andere boekdelen:

• praktijk bouwplaatsmachines

• Bouwplaatsmachines

• Motorenleer

• toegepaste technieken

• BouwtechnologieFonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid

Bouwtechnologie

METEN & UiTzETTEN



Bouwtechnologie

bouwTECHNIEKEN



Bouwtechnologie

Grondtechnieken -VerVolmakinG



Bouwtechnologie

GRONDTECHNIEKEN -BasIs



Bouwtechnologie

wegenbouwTeCHnIeKen


Bouwtechnieken wegenbouwtechnieken

Documents

Modulair handboek Bouwplaatsmachinisten