T.C. BA~BAKANLIK VAKIFLAR GENEL M0D0RL0G0

T.C. BA§BAKANLIK YURTDISI nJRKLER VEAAAA!IA TOPI.UlVKLAR ~KANUCI

~rt~ BALKANLARDA OSMANLI VAKIFLARI VE ESERLERI

.:.JJ ULUSLARARASI SEMPOZYUMU

~~m~~~L 0~~~~~~ ~l~~~ ~ www.balkansempozyumu.gov.tr

ANKARA - 2012

MA~{IEIQ)(Q)~VA~~5)~lUJf> IFAi~~ $ij)JL1AN MIErdM!El {1A~) KOPRUSllB Ye · NA~\IM,\ZGA~~

Prof. Dr. Hakkt ACUN*

Namazgahlar, ag1k havada namaz k1lmaya mahsus yerlerdir. islamiyet'in ilk donemlerinden beri kullan1lan bu yap1lar, eski (kokiO) §ehir ve kasabalann iginde ve d191nda yer al1rd1. $ehir iglerinde, yollar Ozerinde, bag ve bahge iginde, k1bleye bakan bUyOk koprOier Ozerinde kOgOk gruplann, §ehir d191nda ve sava§larda sultan ve maiyetinin yani bOyOk kitlelerin, namaz k1lmas1 igin hizmete sunulurdu.

Namazgahlar, ac;:rk havada namaz krlmaya mahsus yerlerdir. lslamiyet'in ilk donemlerinden beri

kullanrlan bu yaprlar, eski (kokiO) ~ehir ve kasabalarrn ic;:inde ve dr~rnda yer alrrdr. $ehir ic;:lerin­

de, yollar Ozerinde, bag ve bahc;:e ic;:inde, krbleye bakan bOyOk koprOier Ozerinde kOc;:Ok grup­

larrn, ~ehir dr~rnda ve sava~larda sultan ve maiyetinin yani bOyOk kitleler.in, namaz krlmasr ic;:in

hizmete sunulurdu.

Namazgahlara Arapc;:a kokenli musalla da denilmektedir. Hz. Muhammed Medine'ye yerle~ince

vakit namazlarrnrn haricinde Ramazan ve Kurban Bayramlarr'nda namazlarrnr ~ehir dr~rnda

bir arazide krlardr.1 Namazgahlarrn ortaya c;:rkmasrnda Peygamberimizin bu uygulamasrnrn bo~· yOk roiO oldugunu dO~Onmekteyiz. Ayrrca KOba ve Gamame (Bulut) Mescidi ile hatta Mescid-i

Nebevi'nin de ilk halinin birer namazgah oldugunu soyleyebiliriz.

Bu eserlerden ~ehir ic;:ler!nde olanlar, kOc;:Ok boyutlu, bir mihrap ta~r ve kOc;:Ok bir yOkselti ~ek­linde yaprlanr oldugu gibi, mihraplr - minberli, mUezzin mahfilli ve yalancr minareli olanlarr da

vardrr. Qogunun yanrnda bir c;:e~me de bulunur.

Gazi Oniversitesi, Fen-Edebiyat FakOitesi, Sanat Tarihi BolO mO. Derman 1975: Akmaydah 1994, 123-143 : Ozdamar 1998, 221-248: Tanyeli 1999, 231-238: Acun 2002: Bozkurt 2006, 357-358: liryaki 2006, 359-360: Acun 2010, 61: liryaki 2010.

~da Osrnaru v~ ve Eserleri Ulus!arar8sl Sempozyumu I 133

El Ana hatlanyla; Osmanh kaynaklarmda, cuma namaz1 k1hn1r, pazan kurulur, divam (kap1s1) bu­

lunur, hamam1 olur §eklinde tarif edilen §ehirler, kOIIiyeler, zaviyeler ve bOyOk camiler etrafmda

geli§irdi. Ortada cami, etrafmda pazaryerleri ve ticaret-yapllan, onun etrafmda ise mahalleler

olurdu. Kenar ve ko§elerinde binekta§lan alan, kaldmm do§eli {TOrk Kaldmm1) dar sokakh ma­

hallelerin, sokaklan, ulu camiye (merkeze) ay1hrd1. Mahalleler arasmda k090k mescitler, mescit

yanmda hazireleri ·ife bazen 91kmaz sokaklar ve k090k mezarhklar yer ahrd1. Mahalleler arasm­

da soku (dtbek) ve kuyu (9e§me) bo§luklannm yanmda meydan gelenegi yoktu. Onun yerini

pazaryerleri doldururdu.

Kosova-Prizren Fatih Sultan Mehmet Namazgah1

$ehirlerin geli§mesinde ve mahallelerin olu§masmda kOIIiyelerin ve zaviyelerin yam s1ra, yO­

gunlukla §ehir va-ro§lannda kurulan namazgahlann da bOyOk onemi vard1r.

Anadolu'nun bir9ok §ehir ve kasabalarmda, ornegin yalmz istanbul'da2 150'nin Ozerinde rastla­

,ld1g1m1z namazgahlar 90k degi§ik planda olurdu. Daha once belirttigimiz gibi, k1bleye bakan bO­

yOk koprOier Ozerinde de namazgahlara rastlamaktay1z. Bunlardan en gOzel orneklerden birka9 tanesi a§ag1da verilmi§tir.

Diyarbak1r Dicle Kopriisu: KoprO, Diyarbak1r §ehir surlannm Mardin Kap1s1'ndan 3 km gOney­

de, Dicle Nehri Ozerinde, Silvan yolunun ba§lang1cmda yer ahr. Tarihi ge9mi§ini Antik doneme

kadar indirebilecegimiz koprOniin Islam Halifeleri doneminde tamir ettirildigini ve gOney cephe­

de §erit §eklinde uzanan 09 boiOmiO kitabesinden de H. 459 I M. 1065-1067 tarihinde Merva­

nogullanndan Emir MOeyyidOddevle Ebulkas1m Nas1r zamanmda bOyOk bir tamir ge9irdigirif,

mimannm Sancar'm oglu Ubaid oldugunu ogreniyoruz.3 KoprOnOn gorOnO§Onden gOnOmOze

gelinceye kadar bir9ok tamir ge9irdigi anhyoruz. Aynca koprO ta§lan Ozerinde Artuklu ve Sel-

9uklu Doneminde s1k9a rastlad1g1m1z ta§9' ustalannm i§aretlerine rasthyoruz.

2 Derman 1975: Akmaydall 1994, 123-143 : Ozdamar 1998, 221-248: Tanyeli 1999, 231- 238: Bozkurt 2006, 357-358: Tiryaki 2006, 359-360: Tiryaki 2010.

3 KoprOierimiz 1969,30: Sozen 1971 , 216-217, Fotograf, 61-61a: <;:ulpan 1975, 25.-29, Resim 18: liter 1978, 31- 33, Resim 1- 5: Tunr;: 1978, 68-71: Durukan 1994,282-283 : Pekin 2008, 68-69: Sert 2009, 34 : Demirel 2010,92-93: Ye~ilta~ 2011, 516-518.

134 I Ba'kan!arda Osman:, Vai<Jiian ve Essr1Sii U:uslararaSI SerT!j:OZyumu

Dogu-bat1 dogrultusunda uzanan ve siyah Diyarbak1r ta§lanyla yap1lan koprO, 180 m yakm

uzunlukta, 5.60 m geni~likte ve 1 0 sivri kemer goziOdOr. En bOyOk kemer a<;Jkhgl 15 m civann­

dadlr. KoprO ayn1 geni~likte devam etmez. Bat1 taraftan 5 gozOn do~emesi geni!?tir. Geni!?leyen yerde gOneye bakan mihrab1 bulunan bir namazgah mekam vard1r. Mihrap korkuluk duvan yOk­

sekliginde, yanm silindirik govdeli ve sivri kemerlidir.

Diyarbak1r Dicle KoprOsO

Diyarbak1r Dicle KoprOsOnOn Namazgah1

Sivas Egri KoprO: Sivas'm 3 km gOneyinde, K1z1hrmak nehri Ozerinde kurulmu~tur. Ozerinden ·•

eski Sivas-Malatya (lpek ve Bagdat) yolu ge<;er. Orijinal kitabesi yoktur ama 1802 tarihli tamir

kitabesi vard1r. Anadolu Sel9uklu doneminde in~a edildigi bilinen koprO, 1585'de Ill. Murat done­

minde, 1802'de Erzincanll Mustafa Pa~a ve XIX. yOzy1lda Halil R1fat Pa~a'nm valiligi s1rasmda

Kangalagas1 Abdurrahman Pa§a tarafmdan tamir ettirilmi~tir. KoprOnOn 2001 y1hndaki tamiri Slra­

smda mOzede bulunan 1802 tarihli kitabe bir ni~ i9ine ahnarak mansap taraf1na dogru ylkmtJ ya­

parak bir kitabe ko~kO ve Evliya <;elebi'nin bahsettigi bir namazgahm mihrabm1 olu~turulmu~tur.4

KoprO 173 m uzunlugunda, 4,60 m eninde, 6 gozO bir tarafta, 12 gozO diger tarafta kalmak Ozere

kaynak tarafma dogru k1r1lan toplam 18 goziOdOr. Bu k1nlma nedeniyle de egri k6pr0 ismini alan

koprOnOn en bOyOk kemerin a<;1ki1QJ 8 m civanndadJr.

4 <;:ulpan 1975, 70-71 : liter 1978, 252, Resim 139: Tuny 1978, 74-75: Denizli 1998, 155-156: Pekin 2008, 170-171.

Ba.'l<antarda Osmanl1 Vaklflan ve Eserteri UuslararaSt Sefllx>.zyurru / 135

Egri KoprO'nOn Namazgah BoiOmO

Kayseri - KaraozO Kasabas1 §ahruh KoprOsO: Eski Sivas-Gemerek-Kayseri yolu ve K1z1hrmak

Nehri Ozerinde, KaraozO Kasabas1'nda yer ahr. KoprOnOn orijinal kitabesi yoktur. Fakat bugOn

· Sivas MOzesinde yer alan, bu koprOye ait oldugu soylenen ve Sultan I. Alaeddin Keykubad'm komutanlanndan Mubarizuddin Ertoku~·a ait alan kitabe; digeri koprOnOn son kemer ko~eliginde

bulunan ve bir asian fig OrO ile birlikte resmedilen ve 1327-1-329/ tarihli tamir kitabesidir. Kitabe­

lerden ve yaz1h kaynaklardan ogrendigimize gore koprO; Selguklu Doneminde yaptlml~. Dulka­

diroglulanndan $ahruh Beyoglu Mehmet Han tarafmdan H.945/M. 1538- 1539'da ve 1327-1329

1909- 1911 tarihleri arasmda ve gOnOmOze yakm bir tarihte tamir ettirilmi~tir.5·

Dogu-bat1 dogrultusunda uzanan koprO, yakla~1k olarak 150 m yakm uzunlukta, 5,6 m eninde,

en bOyOk kemer aytkltQI12 m'dir. <;okertmeli sivri kemerli 8 goziO, kemer ayaklarmda sivri mah­

muzlan ve korkuluklan olan kesme ta~ bir koprOdOr. Yapmm 1327 tarihli tamir kitabesi Ozerinde,

Selguklu yap1lannda s1k9a gordOgOmOz, a~mm1~ bir hayvan figOriO 96rteni vard1r. Aynca koprO

Ozerinin orta noktasmda namazgah olarak kullamlan yanm silindirik govdeli mihrabt vard1r.

5 <;:ulpan 1975, 71 : Tunt;: 1978, 177-179: Ozer 2006,163-164 : Pekin 2008, 130.

136 I Ba:l<anlarda Osmanll Val<!flan '-'6 Eserleri Ulus!araras1 Sempozyumu

$ahruh Koproso Namazgahr

Anadolu'da birka9 ornegini verdigimiz Namazgahlr koprOierden bir tanesini de, Makedonya -

Oskup Fatih Sultan Mehmet Koprusu'nde de gormekteyiz. OskOp Ta~ KoprOsu'nOn uzun bir

tarihi geymi§e sahip olmasma ragmen baz1 yaymlarda Sultan II. Murat tarafmdan yap1mma

ba§landrgr6, Fatih Sultan Mehmet tarafmdan tamamlandrg1d1r. Ancak gene! kan1 Fatih Sultan

Mehmet tarafmdan yaptmld1g1 hatta 1466 tarihli lsa Bey Vakfiyesi'nde ismi geytigine gore bu

tarihten hemen once yapJidJgJdJr.7 KoprunOn kitabesi yoktur. Baz1 kaynaklar koprunun tarihi

geymi§ini OskupiO I. Justinianos kadar indirerek Justinianos'un doneminde burada bir koprO

yapt1rm1§ olabilecegini fakat bu koprOden en ufak bir iz kalmadJQI konusunda birle§irler.8

Koprunon ilk kitabesinin kayboldugu. Ill. Murat Doneminde 1579'da tamir ettirildigi, 1688'de •

Avusturyalrlar tarafmdan yansmm yJktmldJgmJ, tarih ko§kO ile kitabesinin sokOIOp yak edildigini,

1888'de OskOp mutasarnf1 HafiZ Mehmet Pa§a ve 1896-1897 ile 1905 tarihinde Sultan Re§at

tarafmdan tamir ettirildigi bilinmektedir. 1896-1897 ve 1905 tamirlerinde dogu tarafma 3 kemer

eklenmi§, 1905'de koprO korkulugu kaldmlml§ 1,90 m geni§liginde yaya kaldmm1 eklenmi§,

191 O'da yaya kaldmmlan bir miktar geni§letilmi§tir. 9

KoprO dogu-batJ dogrultusunda Vardar Nehri Ozerinde, 210 m uzunlugunda, 5.80 m geni§lik-

6 <;:ulpan 1975, 71. 7 Ayverdi 1956, 161, Resim, 33: Eyice 1964, 26 : <;:ulpan 1975, 126-127, Resim 7311-5: Ayverdi 2000, 300-

302 :Ozer 2006, : Sert 2008, 195 : Kumbarac1 2008, 386-401 : Sert 2009, 42. 8 <;:ulpan 1975, 126-127, Resim 7311-5: Ayverdi 2000,300-302: Ozer2006, 163 : Sert 2009,42. 9 Ayverdi 1956, 161, Resim 33 : Eyice 1964, 26: <;:ulpan 1975, 126-127, Resim 7311-5: Ayverdi 2000,

300--302 : Clzer 2006, 164-166: Kumbarac1 2008, 389,397-398.

tedir.10 Goz say1s1 ise, <;ulpan'a11 gore, 8 goziO iken 3 goz daha ilave edilerek 11 goziO hale getirilmi~tir. Ozer12 , 14 goziO oldugunu, Kumbarac1ba~113 ise, 12 ayakh 13 goziO oldugunu ya­zar. KoprOnOn 1565 tarihindeki tamiri sJrasmda 18 goziO oldugunu, Evliya <;elebi'nin OskOp'O ziyareti s1rasmda ise kopronon 14 goziO oldugu yaz1hr.14

OskOp Fatih Sultan Mehmet KoprOsO (2009)

BugOn koprO 10 gozo a91k biri de doguda kapatJim1~ 1 goz olmak Ozere 11 goziOdOr. Kesme ta~tan yap1lan koprOnOn ayaklarmda baz1lan yanm mahmuzlara rastlamr. Kesme ta~ korkuluklu koprOnOn batldan yedinci, dogudan dordOncO ayag1 Ozerinde, mansap tarafmda bir mihraph kitabe ko~kO yani namazgah1 bulunmaktad1r. KoprO Ozerine yap1lan yaymlann hi9birisinde bu mekamn namazgah olduguna deginilmez veya bilinmez. Tamam1 kitabe ko~kO diye tam.rnlar. Halbuki namazgahlann ama9lan, yap1m yerleri ve Anadolu'daki ornekleri goz ononde bulundu­ruldugunda bu mekanm namazgah olarak yap1ld1gma kesin olarak inanmaktay1z. <;unkO yono bile kJbleye bakmaktad1r.

10 Ozer 2006, 163 de koprOnOn uzunlugunu yukandaki gibi verdigi halde ; <;ulpan 1975, 127 de 177.74 m. uzunlugunda, 5.80 m. geni§liginde : Sert 2009, 42 de koprOnOn 178.70 m. uzunlugunda oldugunu yazar.

11 <;ulpan 1975, 127. 12 Ozer 2006, 163.

13 Kumbarac1 2008, 394.

14 Ayverdi 1956, 161 : Ayverdi 2000, 300 : 6zer 2006, 165-166 : KumbaracJ2008, 394.

138 I Bal'~!arda Osrrenll V~n ve Eserleti Ulus1araras1 Ssmpozyumu

(Fotograf: 2005 Y1h) (Fotograf: 2009 Y1h)

Oskup ,Fatih Sultan Mehmet Koproso

Mihraph Kitabe Ko~O

Namazgah boiOmO; yatay kolu uzun, dikey kollan k1sa korkuluklu "U" planhd1r. Uzun kolun ek­

seninde, dikey dikdOrtgen bit;:imli, Oygen ahnhkh, dart s1ra mukarnasll t;:okgen govdeli ni~li ve

allnllgmda yatay dikdortgen kitabe yeri vard1r. Korkuluk duvarlanyla sm1rland1nlm1~ " U " bit;:imli

mekan, koprO zemininden kOt;:Ok bir yukselti ile aynlm1~t1r. Kumbarac1'nm ifadesine gore bu

mihrapll boiOmOn kar~1smda eskiden yolcularm dinlenmesi it;:in bir balkan t;:1kmt1s1 oldugu yaz•l­

ml~tlr.15 Acaba bu balkan t;:1kmt1s1 da namazgahm bir uzant1s1 m1yd1? Bilinmez.

Makedonyall yetkililerin. koprOnOn 2006 y1lmdaki son onanm1 s1rasmda, bu mihrapll mekan or­

tadan kaldmlm1~t1. Kald1rma nedeni: KoprOnOn orijinalde TOrk Doneminde Fatih Sultan Mehmet

tarafmdan yap11mad1gl, onun koprOyO tamir ettigi, koprOyO yapt1ranm I. Justinianos ve bir Roma

koprOsO oldugu varsay1m1yla koprOnOn temelinde, tabliyesi Ozerinde ve degi~ik yerlerinde son­

dajlar yaparak koprOde Roma Doneminin kmnt1lan aranm1~t1. Bulunamaymca da namazgah,

yani kitabe ko~kO ve mihrab1 yok edilmi~tir. Mihrabm yok edilmesiyle Olkedeki MOs!Omanlann

bOyOk tepkisini t;:ekmi~. ba~ta Makedon hOkOmeti ve TOrkiye ofmak Ozere ufuslararas1 camia­

ya duyurulmaya t;:all~llm1~t1r. 18unun Ozerine ba~ta o gOnkO TOrkiye BOyOk Elt;:isinin giri~imiyle

TOrkiye'den koprOyO restore eden Makedon uzmanlarfa gori.i~meler yapmak Ozere uzman is­

tenmi~ti. Ti.irkiye D1~i~leri Bakanllgl ve Turk Tarih Kurumunun giri~imiyfe Ben (Prof. Dr. Hakkl

Acun), Prof. Dr. Halit <;_al ve Yrd. Dot;:. Dr. Mehmet lbrahimgif'den olu~an bir ekip Makedonya'ya ..

giderek kopri.iyO restore eden ve Makedon Eski Eserfer Kurumuna bagh ki~ilerle 8 saat gibi

uzun sOren bir gorO~me ve tart1~ma yap1lm1~ fakat bir neticeye vanlamam1~t1r. Tart1~manm ana

konusu Makedon yetkililerinin bu koprOnOn bir Roma-Bizans koprOsi.i oldugu o nedenle mihraph

kitabe ko~kOnOn kaldlnld1g1 ve restorasyonu s1rasmda Roma-Bizans koprOierine benzetilmeye

t;:all~mas1d1r. Biz ise bu koprunun bir Roma veya Bizans koprOsO olmad1g1, eger Roma-Bizans

koprOsO olduguna dair bir kan 1t bulundugu takdirde bunun bizce de kabul edilebilecegi zira Olke­

mizde birt;:ok Roma-Bizans eseri oldugunu bizlerin hit;:bir zaman bu eserlerin Ti.irk eseri oldugu

konusunda iddiada bulunmadlglmiZI, ilmi ahlakm bunu gerektirdigi ifade edilmi~tir. Hatta ilmi

ahlak sahibi Makedon ve diger Olkelerdeki, ba~ta Hammer olmak Ozere ilim adamlarmm koprO

Ozerinde yaptiQI ara~t1rmalarda bu eserin bir TUrk yap1s1 oldugunu ve Fatih Sultan Mehmet tara­

fmdan yaptld1gm1 yazm1~lard1r, ~eklindeki 8 saatlik konu9malanm1zm hit;:birisi fayda etmef!li~tir.

15 Kumbaracr 2008, 395.

Ba!J<an!arda Osmartr Vaklflan ve Ess~eli Ulus!ararasr Sempozyumu / 139

Bunun Ozerine KOitor ve Turizm Bakanllgl ve Bakam, Dl:?i:?leri Bakanllgl ve Bakam hatta Cum­hurba:?kanllgl ve Cumhurba§kanl konuyla ilgilenmi§ 1srarll istekleri Ozerine bugOnkO Cumhur­ba:?kanlmlz Saym Abdullah GOI'On giri~imiyle koprOnOn Ozerine 2009 y1lmda mihrapl1 kitabe kti:?kO yap1larak yerine konulmu:?tur.16

KoprO Ozerinde yapt1Q1m1z ara§tJrmalar s1rasmda Ozerinde hi<; durulmayan ve bilinmeyen Namazgah mekan1 dl§mda yine pek bilinmeyen ve Ozerinde durulmayan diger bir konuda kop­rOnOn dogudaki son iki kemer gozO arasmda bulundugu iddia edilen dizdar veya yolcu odas1d1r. KoprO Ozerinde gorO§meler yapmak Ozere OskOp'e gittigimizde ya§ll birka<; MOsiOman OskOp­IOnOn ifadesine gore burada bir oda oldugunu bu odanm i<;ine <;ocukken girip oynadlklarJnl, anlatm1~lard1. 9imdi odanm giri§ine mansap tarafma merdivenli bir ini~ yap1larak odanm onO kapatJimJ§tJr. OskOpiO ya§hlann bu ifadesine, gormedigimiz ve hi<;bir yaymda rastlamadiQJm1z bu ifadeye daima tereddOtle bakm1~1Zd1r. Ger<;ekten burada bir odanm var olabilecegini, Anado­lu'daki ornekleri goz onOnde bulunduruldugunda var olabilecegini dO§OnmO§tom. Aynca bura­nm bir oda olmay1p bir taraf1 kapah kemer gozO olabilecegi de akllm1za gelmi§tir.

KoprOdeki oda konusuna Kumbarac1; "1972-1973 doneminde koprO Ozerinde inceleme yapl­llfken orta ayagm ir; k1smmda uzunlamasma in§a edilmi§ iki kOr;Ok bO/menin mevcut oldugu

,i tespit edilmi§tir. Bun/arm birer mazga/lan vard1r. r;ulpan'a gore bunlar koprOyO koruyan/arm ve

ge/ip ger;enlerin ku/landlgl mekfmlard1r." §eklinde bir ifade ile deginir.17 Acaba koprO Ozerindeki bu bo:?luklann Anadolu'daki bir90k kopr0de18 rastlad@m1z hafifletme bo§luklan m1yd1? Yoksa ger<;ekten odam1yd1? Bilinmez. Bizim tahminimiz buralarm hafifletme (statik ama<;ll) bo§luklar oldugudur.

Sonu<; olarak §Unu soylemek mOmkOndOr: Fatih Sultan Mehmet KoprOsO Ozerlnde Makedon uzmanlannca yaprlan son restorasyon raporlan, tam ve dogru olarak yayrmlanmadan baz1 bilin­mez ve tahminlerimizin a<;1ga kavu§masl zordur... ·-

16 Bu giri§imlerde katk1lan bulunan devlet bOyOklerine te§ekkOr eder ve sayg1lanm1 sunanm. 17 Kumbarac1 2008, 395 de, <;:ulpan'a atfedilen odadan bahsedildigini yazar. Fa kat <;:ulpan'm 1975, 126-127 de

bOyle bir ifadesine rast1ayamad1k. 18 Bu konu hakk1nda daha geni§ bilgl i9ln bkz. Sert 2009.

140 I Ba!kanlarda Osman~ Valqlian va Eserlsri LJus'araraSl Sempozyumu

Bibliyografya

Acun 2002: H. Acun-M. ibrahimgil, Kosova-Prizren Fatih Sultan Mehmet Namazgaht (Ktnk

Cami) Kaz1 ve Restorasyon Qah~malan ile $ehit Ba~c;avu~ HOseyin Kutlu Park1, Ankara.

Acun 2010: H. Acun, Turk KOiturunde Ta~lar, Ankara.

Ayverdi 1956: E. H. Ayverdi, "Yugoslavya'da TurkAbideleri", Vaktflar Dergisi, Ill (1956), s. 151-

224.

Akmaydah 1994 :H. Akmaydah," Mihraph ve Minberli Namazgahlanmtz",

Vaktflar Dergisi, XXIII (1994), s. 123-143.

Ayverdi 2000: E. H. Ayverdi, Avrupa'da Osmanll Mimari Eserleri, Yugoslavya, Ill. (Kitap) (2.

Bask1 ), Istanbul.

Bozkurt 2006: N. Bozkurt, "Namazgah", TOrkiye Diyanet Vakfllslam

Ansiklopedisi, C. 32 (2006), s. 357 - 358.

Qobanoglu 2003: A.V. Qobanoglu," MehmetAga, Sedefkar ", Turkiye Diyanet Vakf1 islam Ansik­

lopedisi, C. 28 (Ankara 2003), s. 430-431.

Qulpan 1975: C. Qulpan, Turk Ta~ KoprOieri, Ankara.

Demirel 2010: E. Demirel, TOrkiye Tarihi Kopruler Atlas I, Istanbul.

Denizli 1998: H. Denizli, Sivas Tarihi ve Amtlan, Sivas.

Derman 1975: M. U. Derman, Osmanh Devri $ehir ve Menzil Yollannda istirahat ve ibadet Yer­

leri (Namazgahlar), Ankara.

Durukan 1994: A. Durukan, "Dicle Koprusu", Turkiye Diyanet Vakf1 Islam Ansiklopedisi, C. 9

(istanbul1994), s. 282-283.

Eyice 1964: S. Eyice, "OskOp'te Turk Devri Eserleri", Turk KO!tOrO, Say1 11 (Istanbul 1964), s .

. 20-30.

liter 1978: F. liter, Osmanlllara Kadar Anadolu Turk KoprOieri, Ankara.

Koprulerimiz 1969: Anonim, KoprOierimiz, Ankara.

Kumbarac1 2008: L. Kumbarac,-Bogoyevic;, OskOp'te Osmanll Mimari Eserleri, Istanbul.

Ozdamar 1988: M. Ozdamar, "Namazgahlar", Vaktflar Dergisi, XX (1988), s. 221-248.

bzer 2006: M. Ozer, OskOp'te TOrk Mimarisi (XIV.-XIX. YOzyJI), Ankara.

Pekin 2008: F. Pekin-H.F. Ytlmaz, Turkiye'nin KOitOr Miras1 100 Kopru, Istanbul.

D