MJA Voorstudie Koel- en Vrieshuizen · 4 Kennismanagement & Kennisoverdracht 3 Onderzoek en ontwikkeling tools energiezorg en monitoring 1 Onderhoud en doorontwikkeling Bouwwijzer

Atos, Atos and fish symbol, Atos Origin and fish symbol, Atos Consulting, and the fish itself are registered trademarks of Atos Origin SA. July 2008© 2008 Atos Origin. Confidential information owned by Atos Origin, to be used by the recipient only. This document or any part of it, may not be reproduced, copied, circulated and/or distributed nor quoted without prior written approval from Atos Origin.

MJA Voorstudie Koel- en VrieshuizenEindrapportage

2 Rapportage MJA Voorstudie Koel- en Vrieshuizen

Inhoud

1. Inleiding/ Achtergrond

2. Visie van de Koel- en Vrieshuizen op 2030

3. Prestatiegebieden en prestatie-eisen

4. Nut, noodzaak en haalbaarheid Routekaarttraject

5. Vervolg op de Voorstudie: projecten

Bijlagen:

a) Markt- en sectoranalyse

b) Marktverkenning

c) Sectorscenario’s voor 2030

d) Bronvermelding


De sector Koel- en Vrieshuizen en energie

» In de sector Koel- en Vrieshuizen participeren 88 inrichtingen aan de MJA

» De nadruk lag tot 2008 op energiebesparing in processen

» De sector werkt aan de uitfasering van het synthetische koudemiddel R22

» Voor diverse bedrijven geldt dat investeringen in energiebesparing niet rendabel zijn met de huidige installaties

» In het kader van de MJA3 is er door de sector een Voorstudie uitgevoerd. Het Voorstudierapport is opgesteld op basis van informatie uit vragenlijsten en workshops

» De Nekovri heeft het initiatief in dit traject genomen, ondersteund door SenterNovem en Atos Consulting

18,3% energie-efficiencyverbeteringResultaat 1998-2007

1,56 PJ (1998) en 2,94 PJ (2007)Energieverbruik

Tot nu toe behaalde resultaten

Het energieverbruik bestaat voor 95% uit elektriciteit voor de opwekking van koude. Bij de deelnemende inrichtingen bedraagt het aandeel invriezen 10%, het aandeel vriesopslag 55% en het aandeel koelopslag 35% van het totale energieverbruik. Voor de verwarming van bijgebouwen en bepaalde productieprocessen wordt aardgas gebruikt. Het energieverbruik kan per jaar verschillen door dat verschillende producten sterk uiteenlopende warmtecapaciteit hebben.

Energieverbruik

Circa 750Werkgelegenheid

� 380 miljoenOmzet

Geconditioneerde opslagProducten

88 inrichtingenDeelnemende bedrijven

Sector Koel- en Vrieshuizen


MJA3 en de Voorstudie

» In de MJA3 is afgesproken te streven naar 30% energie-efficiencyverbetering in 2020 ten opzichte van 2005

» Met een gezamenlijke visie op de toekomst kan de sector deze doelstelling slagvaardiger realiseren

» Het doel van de Voorstudie en eventuele Routekaart is een slagvaardige sector die goed voorbereid is op te toekomst en concurrentievoordeel ontwikkelt. De gezamenlijke toekomstvisie wordt gevormd in het Voorstudietraject, waar dit rapport verslag van doet. De routekaart laat zien welke wegen bewandeld kunnen worden om de energie-efficiency in 2030 met 50% te verbeteren ten opzichte van 2005.

» Dit rapport doet verslag van de MJA Voorstudie van de Koel- en Vrieshuizen. De Nekovri heeft het initiatief in dit traject genomen, ondersteund door SenterNovem en Atos Consulting.

» In dit rapport staan de volgende resultaten van de Voorstudie beschreven: 1. Visie van de Koel- en Vrieshuizen op 20302. Prestatiegebieden en prestatie-eisen waaraan de sector moet en wil voldoen in 20303. De onderzochte nut, noodzaak en haalbaarheid van het Routekaarttraject4. Het vervolg van de Voorstudie

» In de bijlagen vindt u de ondersteunende informatie die tot stand is gekomen in verschillende workshops waaraan de koelen vrieshuizen hebben deelgenomen. In de bijlage is een lijst met gebruikte bronnen te vinden.


Inhoud






Bijlagen:


b) Marktverkenning


d) Bronvermelding


Trends

Verhoogt administratieve drukNeemt toeGezondheid van de consument5

Stagneert innovatie en flexibiliteit, kan zelfs misbruik veroorzaken

Neemt toe en wordt ‘dikker’Regelgeving4

Bedrijven moeten de meetpunten op orde hebben, met name voor kleinere bedrijven kost dit verhoudingsgewijs veel geld en tijd

Neemt toe, ‘meten is weten’

Certificering3

Ombouwen bestaande installaties is kapitaalintensief en draagt hoog risico bedrijven

Neemt toe, nadruk op milieuvriendelijke toepassingen

Toename MVO2

Kan efficiëntie verhogen, maar is kapitaalintensief en niet voor ieder bedrijf toepasbaar

Neemt toe Robotisering1

Bestaande en nieuwe gebouwen lopen tegen nieuwe weten regelgeving op, kan innovatie stagneren

Neemt toeGebiedsontwikkeling11

Herschikking logistieke infrastructuurNeemt toe, met name naar lage loon landen

Verschuiving van productie10

Vergroot afzetgebied en productportfolioNeemt verder toeGlobalisering van de markt 9

Personeelstekort / tekort aan geschoold personeelWerknemer is minder loyaal (job-hoppers)

Loyaliteit werknemer8Veroorzaakt druk op de marges en handelsrelatiesNeemt toeMacht retail7

Verhoogt administratieve drukNeemt toe Inzicht in keten/ informatie-uitwisseling

6

Trend Richting Verwachte impact

» De Koel- en Vrieshuizen sector heeft een aantal trends en ontwikkelingen geïdentificeerd, die van invloed zijn op de toekomst. Factsheets van de vijf belangrijkste trends vindt u in bijlage B.


Aan de hand van scenario’s zijn er vier toekomstbeelden geschetst

» Voor elk toekomstbeeld zijn kansen en bedreigingen voor de sector geïdentificeerd (zie bijlage C)


Terugkerende kansen en bedreigingen geven handvatten voor visie van de sector

» Hoge concurrentie, minder groei mogelijk, minder onderscheidingsvermogen

» Marges in gevaar, door marge gestuurde productie, hogere kosten,

» Hoge investeringen noodzakelijk, met onzekere terugverdientijd

» Krimpende markt (indien regionalisering plaatsvindt)

» Hoge kosten, grondstofprijzen, hoge arbeidskosten,

» Onvoldoende hoog opgeleid personeel (vergrijzing, krapte arbeidsmarkt)

» Te weinig geld voor investeringen en innovatie

» Onzekere energievoorziening � hoge grondstofprijs, investering in duurzame energie noodzakelijk

» Beschikbaarheid producten

» Aanboren nieuwe markten, zowel afzet van goederen / uitbreiding van logistieke dienstverlening als het opstarten van nieuwe locaties binnen deze markten

» Toepassing ICT en technologische innovaties om efficiënter te werken en om voedselveiligheid en traceerbaarheid te vergroten

» Standaardisatie in zowel product als proces om te komen tot efficiënte, competitieve en traceerbare logistieke dienstverlening

» Samenwerking in de sector op gebied van kennis, producten procesontwikkeling, aanboren van nieuwe marktenen duurzaam ondernemen

» Investeren in duurzame energie en duurzaam ondernemen, mits geld om te investeren aanwezig door groei economie of subsidies

Terugkerende bedreigingen Terugkerende kansen


De missie en visie van de sector Koel- en Vrieshuizen

» Om in de toekomst kansen te kunnen grijpen en bedreigingen het hoofd te kunnen bieden, heeft de sector een gezamenlijke missie en visie opgesteld

Missie

De sector Koel- en Vrieshuizen wil nu en toekomstig zo optimaal mogelijk bijdragen aan de logistieke dienstverlening ten behoeve van temperatuurgevoelige producten voor onze klanten en voor alle consumenten waar ook ter wereld

Visie

De sector Koel- en Vrieshuizen wil dit bereiken door op een maatschappelijk verantwoorde wijze nieuwe technologieën, arbeid en middelen toe te passen, en flexibiliteit en kwaliteit te realiseren teneinde de supply chain te optimaliseren


Inhoud






Bijlagen:


b) Marktverkenning


d) Bronvermelding


De sector moet en wil presteren op een aantal gebieden om haar stevige positie te behouden

1. Informatievoorziening/ traceerbaarheid/ automatisering

2. Personeel/ Arbo & Welzijn

3. Nieuwe technieken/ technologieën

4. Milieu

5. Energie(bronnen)

6. (Voedsel)Veiligheid

7. Kennismanagement/ uitwisseling


Binnen de prestatiegebieden zijn prestatie-eisen geformuleerd

» Kennisoverdracht binnen de sector verbeteren

» Kwaliteitseisen op feiten gebaseerd

» Verminderen energieverbruik/ eenheid (MJA)

» Duurzame energiebronnen gebruiken

» Stabiele energieprijs

» Uitfaseren

» Maatschappelijk verantwoord ondernemen

» Zuinigere installaties

» Nieuwe processen in het bedrijf

» Uitvalpercentage verlagen

» Verminderen ziekte-uitval

» Opleidingsniveau omhoog

»Standaardisatie

Prestatie-eisen (kwalitatief)

» Koeltechnische kennis, productkennis uitwisselen (1 kennisbestand door iedereen te raadplegen)

» Opleidingen voor de sector (m.n. technische)

» Kwaliteitseisen zijn op feiten gebaseerd en meetbaar gemaakt

» 30% tot 2020, 50% tot 2030 (MJA doelstelling)

» 100% gebruik van duurzame energie

» Energieprijs zo stabiel en laag mogelijk

» 2010? R22 uitgefaseerd

»

» Robotisering

» Innovatieve installaties en systemen

» Nieuwe bewaartechnieken om uitval te verminderen

» Geen uitval door arbeidsomstandigheden

» Voldoende opgeleide mensen beschikbaar om installaties te bedienen

» Elektronische uitwisseling van informatie

Wens voor 2030

Energie(bronnen)5

(Voedsel)Veiligheid6

Kennismanagement/ uitwisseling

7

Prestatiegebied

Milieu4

Nieuwe technieken/ technologieën

3

Personeel/ Arbo & Welzijn2

Informatievoorziening1


Inhoud






Bijlagen:


b) Marktverkenning


d) Bronvermelding


Nut, noodzaak, haalbaarheid Routekaart

» De sector ziet het nut en noodzaak van een vervolg in, maar het is de vraag of de vorm van een Routekaarttraject hier geschikt voor is

» De branchevereniging Nekovri is actief in het vertalen van actuele ontwikkelingen in initiatieven en projecten

» Het is twijfelachtig of een Routekaart-traject zoals deze geschetst is, haalbaar is voor de Koel- en Vrieshuizen sector. Een Routekaart traject vraagt veel inzet van de betrokken sector. De sector bestaat voornamelijk uit MKB-ers die maar heel beperkt tijd kunnen steken in activiteiten buiten de dagelijkse gang van zaken om.

» De sector wil graag flexibiliteit behouden om zelf de timing te bepalen van activiteiten en wijzigingen te maken in de planning of in de projecten.

» Het is het besluit van de sector om geen vervolg aan de voorstudie te geven in de vorm van een Routekaarttraject. De sector geeft een eigen invulling aan het vervolg en heeft hiervoor projecten geformuleerd. (een overzicht is in het volgende hoofdstuk opgenomen)


Inhoud






Bijlagen:


b) Marktverkenning


d) Bronvermelding


Vervolg op de Voorstudie: projecten

Automatisering (standaardisering: kwaliteit omhoog, kosten omlaag)13

Ontwikkeling Nekovri jaarplanner (tbv projectplanning)12

Geformuleerde projecten als vervolg op de MJA Voorstudie

Haalbaarheidsstudie duurzame energiebronnen2

Nekovri Symposium11

Nekovri boek 10

Ontwikkeling KPI’s (benchmarkproject/ kwaliteitsimpuls)9

Ontwikkeling risicomanagementtool8

Ontwikkeling brochures “Veilig werken in de Koel-en Vrieshuizensector “7

Uitfasering HCFK’s: Ontwikkeling Exit-strategie6

Uitfasering HCFK’s: Opstellen standaard noodplan uitfasering5

Kennismanagement & Kennisoverdracht4

Onderzoek en ontwikkeling tools energiezorg en monitoring3

Onderhoud en doorontwikkeling Bouwwijzer en Handboek Energie-Efficiency1


Inhoud






Bijlagen:


b) Marktverkenning


d) Bronvermelding


Kenmerken

Leveranciers:

Installaties

» Brede aanbiedersmarkt(grote en kleine bedrijven)

Sterke punten Zwakke punten

» Betrouwbaarheid installateur (beschikbaarheid), veel kennis bij installateurs

» Slechts een paar grote installateurs die de markt bepalen.

» Beperkte kennis in de markt van ammoniak bij (kleinere) installateurs

» Ook kennis bij bedrijven soms te beperkt

Leveranciers:

Energie

» Vrije markt

» Aanbiedersmarkt

» Collectieve inkoop Nekovri

» Continuïteit, zekerheid levering,

» Vrije markt (meer dan vroeger om andere leveranciers te zoeken),

» Inkoopcollectief (om markt aan te kunnen)

» Volledig afhankelijk van prijsvorming op het productiedeel

» Te weinig marktwerking qua prijs

Leveranciers:

Automatisering

» Veel relatief kleine aanbieders

» Basispakketten zijn heel breed

» Goede kwalitatieve automatiseerder

» Brede pakketten, veel maatwerk nodig

» Wiel wordt steeds opnieuw uitgevonden

» Afhankelijkheid van automatiseerder


Marktanalyse: leveranciers

Kenmerken

Politiek » Met name lokaal bevoegd gezag


» Door Europa minder papierwerk voor export (eenvoudiger)

» Subsidies worden misbruikt / gebruikt om op goedkope wijze koelhuizen te bouwen en zodoende oneerlijke concurrentie bewerkstelligd (zie voorbeeld GMO-subsidiesdie voor goedkope kassen wordt gebruikt).

» Lokale bevoegdheden bepalen lokale regels, kunnen per gemeente verschillen (diversiteit en tegenstrijdigheden in wetgeving)

Leveranciers:

Logistiek

» Ontwikkeling: toename automatisering logistiek

» Groot en divers aanbod

» Hoge kwaliteit

» Innovatief

» Goede samenwerking

» Groot aanbod van up-to-date technieken

» Hoge investeringen (betalen zich wel terug)


Marktanalyse: producten en vervangende producten

Kenmerken Sterke punten Zwakke punten

Producten » Grote diversiteit van producten en diensten

» KV geven een toegevoegde waarde aan producten

» Redelijk stabiele markt / continuïteit (levensmiddelen)

» Groter afzetgebied (mondialisering)

» Nederland is handelsland en ontvangt zodoende een groot aanbod aan producten

» Afhankelijkheid van de klant, internationale weten regelgeving en marktwerking (handelsblokkade Rusland / China, terugdringen productie)

Aanbieders » Dienstverleners, ondersteunend en aanvullend voor de klant

» Hoge diversiteit in type bedrijf en producten

» Innovatieve en inventieve branche

» Grote mate van flexibiliteit

» Goed georganiseerd in collectief

» Hoge dekkingsgraad (voor ieder klant een KVhuis in de buurt),

» Korte termijn problemen van de klant helpen overbruggen,

» Kapitaalintensieve business (beschermt de bestaande bedrijven voor nieuwkomers),

» Hoog kennisniveau in sector

» Conservatieve branche, markt-en klantafhankelijk

» Gevoelig voor marktverstoring

» Grote mate van flexibiliteit (bezettingsgraad)

» Kapitaalkrachtige investeringen steeds moeilijker

» Afhankelijkheid van weten regelgeving en de overheid om investeringen te kunnen doen (subsidie)

» Afname lange termijn contracten


Marktanalyse: Klanten en aanbieders

Kenmerken

Klanten


» Agrarische sector domineert

» Veel handel (import export bedrijven),

» Hoge diversiteit in grote en karakter.

» Prijsbewust en hebben veel oog voor kwaliteit

» Kleine klanten zijn trouw en een goede relatie is hier aan de orde. Zij stellen wel hoge kwaliteitseisen.

» Kleine marges in de goederen die worden aangeboden

» Grote bedrijven shoppen makkelijker

» Voorraadbeheersing

Vervangende producten

N.v.t. N.v.t. N.v.t.


SWOT- analyse van de sector

Bedreigingen Koel- en VrieshuizenKansen Koel- en Vrieshuizen

Zwakke punten Koel- en VrieshuizenSterke punten Koel- en Vrieshuizen

» Voorraad reductie (overcapaciteit aan opslag)

» Capaciteit installateurs onderhouden en/of ombouwen bestaande koelinstallaties

» Terugloop binnenlandse producten

» Gevraagde flexibiliteit (o.a. just-in-time) vergt veel van bedrijfsvoering (bijv. verlenging openingstijden)

» Misbruik subsidies

» Afhankelijkheid van energieleveranciers

» Schaalvergroting, verbreding van de sector

» Automatisering / Robotisering

» Steeds meer vraag naar volledige logistieke dienstverlening

» Duurzame energie

» Opschaling naar 24-uur bedrijfsvoering

» Specifieke dienstverlening vraagt grote investeringen

» Grote afhankelijkheid van de klant qua activiteitenniveau, informatie, doorlooptijden

» Lage marges

» Op zichzelf staande stappen in de keten

» Seizoensgevoeligheid: pieken in inslag en uitslag. Heeft ook gevolgen voor arbeidsinzet

» Afhankelijkheid van weten regelgeving en de overheid om investeringen te kunnen doen (subsidie)

» Afname lange-termijn contracten

» Groot scala aan dienstverlening met hoge kwaliteit

» Grote mate van flexibiliteit aan diverse diensten

» Specifieke specialisatie geënt op bepaalde producten

» Hoge dekkingsgraad (voor ieder klant een Koel- of Vrieshuis in de buurt)

» Hoog kennisniveau in sector

» Door kwaliteits- en voedseleisen belangrijke schakel in de keten

» Georganiseerd op wens van klant en op eisen van wetgeving


Sterke en zwakke punten van de energiehuishouding van de sector

» Redelijk volume, sterk inkoop collectief

» Monitoring verbruik neemt toe (meten = weten)

» Aandachtspunt wegens groot kosten aandeel: Op lonen na is energie meestal de grootste kostenpost zodat de energiehuishouding ieders aandacht heeft.

» Energie kost geld. Besparingen zijn altijd goed voor je bedrijfsresultaat, hoge motivatie van de sector om energiebesparend te denken / te ondernemen.

» Redelijk besparingspotentieel

» Door MJA bewustwording binnen bedrijf verhoogt aandacht en leidt tot energie besparende ideeën en initiatieven.

» Deelmeting diverse verbruikers

» Aansturing koelinstallaties

Sterke punten

» Kostprijsverhogend

» Relatief verhogend tov productwaarde

» Keuze van installatie is voor lange termijn, bepaalt voor een groot deel het verbruik op lange termijn

» Geen alternatief voor compressie koeltechniek

» Wet- en regelgeving

» Gebrek aan kennis / praktijk gericht denken, van adviseurs / beleidsbepalende / wetgevende instellingen

» Subsidies zijn mede bepalend voor de omvang en inrichting van besparingen in de sector

» (Onbetrouwbare) overheid stagneert innovatie / vooruitgang techniek

» Weinig grip op temperatuur binnenkomende producten

» Zwakte in monitoring (biedt kansen)

» Letten dat werknemers energiebewust zijn / blijven (deuren sluiten etc)

» Kleinere bedrijven hebben vaak niet de kennis en/of mankracht op te optimaliseren.

»Zwakke punten


Kansen voor de energiehuishouding van de sector

Bijvoorbeeld de heftrucks, opladen e.d.» Efficiënter interne transportmiddelen

Te denken valt aan verbeteringen qua ventilatoren, condensors,verdampers, pompen, vriestunnels

» Randapparatuur

Nekovri onderzoekt de mogelijkheden van zonne- en windenergie. Daarmee zou een bijdrage aan CO2 vermindering worden geleverd en het zal ook de afhankelijkheid van energieleveranciers verminderen.

» Duurzame energie

Verbreding, beheersbaar maken van de koelketen van producent totconsument

» Ketenefficiëntie

Bijvoorbeeld: Regelingen / instellingen, deuren, hogere gebouwen,» Technische verbeteringen

Toelichting / onderbouwingKans

Meten = weten, geeft meer inzicht in waar verbeteringsmogelijkheden zitten» Monitoring

Wordt met de uitfasering (op korte termijn) van R22 weer teniet gedaan» Hoger rendement installatie

Alleen als nieuwe technieken worden ingevoerd, de vervanging is daarmee een kans, de uitfasering een bedreiging

» Vervanging R22

Veel kansen in de led-verlichting» Vervanging verlichtingsinstallaties en de besturing ervan

Bij nieuwe gebouwen» Verbetering van de isolatieschil van de panden


Inhoud






Bijlagen:


b) Marktverkenning


d) Bronvermelding


Trends

Verhoogt administratieve drukNeemt toe, nadruk op wellnessGezondheid van de consument

5

Stagneert innovatie en flexibiliteit, kan zelfs misbruik veroorzaken

Neemt toe en wordt ‘dikker’Regelgeving4

Bedrijven moeten de meetpunten op orde hebben, met name voor kleinere bedrijven kost dit verhoudingsgewijs veel geld en tijd

Neemt toe, ‘meten is weten’Certificering3

Ombouwen bestaande installaties is kapitaalintensief en draagt hoog risico bedrijven

Neemt toe, nadruk op milieuvriendelijke toepassingen

Koudemiddelen / Toename MVO

2

Kan efficiëntie verhogen, maar is kapitaalintensief en niet voor ieder bedrijf toepasbaar

Neemt toe Robotisering1

Bestaande en nieuwe gebouwen lopen tegen nieuwe weten regelgeving op, kan innovatie stagneren

Neemt toeGebiedsontwikkeling11

Herschikking logistieke infrastructuurNeemt toe, met name naar lage loon landen

Verschuiving van productie10

Vergroot afzetgebied en productportfolioNeemt verder toeGlobalisering van de markt 9

Personeelstekort / tekort aan geschoold personeelWerknemer is minder loyaal (job-hoppers)

Loyaliteit werknemer8Veroorzaakt druk op de marges en handelsrelatiesNeemt toeMacht retail7

Verhoogt administratieve drukNeemt toe Inzicht in keten/ informatie-uitwisseling

6

Trend Richting Verwachte impact

= top 5 trends


Trend Robotisering

Omschrijving van de trend

Automatisering is het (deels) vervangen van menselijke arbeid door machines of computers en computerprogramma's. De drijfveer is economisch: de som van arbeid en grondstofverbruik is na automatisering kleiner dan daarvoor. Een vorm van automatisering is robotisering. Met robotisering wordt bedoeld dat een toenemend aantal taken, die eerst door mensen werdenuitgevoerd, door robots worden uitgevoerd. Robotisering kan worden gezien als ondersteuning voor het personeel als wel alsvervanging voor personeel.

Mogelijke ontwikkelingen en consequenties van de trend

Efficiënt omgaan met producten, grondstoffen en arbeid zijn de voornaamste beweegredenen om over te stappen op automatisering / robotisering. Soms vanwege kostenbesparing op bijvoorbeeld arbeid, maar soms ook door een tekort aan geschoold personeel, waardoor een robot de taken (grotendeels) van het schaarse personeel zal overnemen. Deze trend heeft op vele gebieden gevolgen: zowel op de inrichting van een proces, tot op de wijze van verpakking van producten en personele aspecten. Producten moeten bijvoorbeeld gelijkmatig of batch-gewijs worden aangeleverd, verpakkingen van producten dienen te worden gewijzigd zodat de robots de producten kunnen verwerken en (bestaand of nieuw) personeel zal moeten worden (om)geschoold om met de robots te kunnen werken.

Consequenties voor de Koel- en Vrieshuizen

Robotisering neemt, naast automatisering, sterk toe binnen de sector. Robotisering kan leiden tot efficiëntie, maar betreft ook een kapitaalsintensieve beslissing voor langere termijn. Mede hierdoor is robotisering niet altijd een vanzelfsprekende keuze voor alle bedrijven binnen de sector. Met name de kleinere bedrijven kunnen deze kapitaalsintensieve veranderingen niet maken. Daarnaast zijn er ook beperkingen door het (aanbod van) type producten die door robots moeten worden verwerkt: indien een organisatie veel verschillende producten verwerkt, is het automatiseren / robotisering wellicht niet aantrekkelijk.

Factsheet


Trend Toename MVO

Factsheet


Maatschappelijk verantwoord ondernemen, duurzaamheid, duurzame ontwikkeling, eco-efficiency, corporate social responsibility, cradle to cradle: het zijn allemaal termen die een globale trend aanduiden. Deze trend houdt in dat organisaties verder kijken dan de eigen locatie, de eigen mensen en zelfs verder dan zijn eigen ‘levensverwachting’. Een populaire omschrijving is dat organisaties een balans dienen te vinden tussen de 3 P’s: People, Planet en Profit. Nadere invulling van deze P’s verschilt weer voor iedere organisatie. Er wordt verschillend gedacht over deze trend, maar afnemen zal het zeker niet doen. Een ketenbenadering wordt al door de Rijksoverheid gestimuleerd en deze ketenbenadering zal zeker aspecten van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen bevatten. Meer en meer worden er certificaten ontworpen en wordt MVO gestandaardiseerd om zodoende de stand van zaken en vorderingen op dit gebied te monitoren. Daarnaast zal het aspect van ketenverantwoordelijkheid gaan gelden voor alle schakels in een keten: men mag elkaar aanspreken op ieders gedrag.


Ontwikkelingen kunnen zijn dat, vanuit centrale overheden, meer wordt gericht op ketenbenadering en – verantwoordelijkheid. Consequenties van de trend liggen voornamelijk op het vlak van afleggen van verantwoording, inzicht geven in (werk)processen binnen een organisatie en keten. Indien er meer nadruk wordt gelegd op de gehele keten, dan kan een verhoging van verslaglegging, audits en transparantie het gevolg zijn. Een toename kan ook worden veroorzaakt vanuit de klant of de consument, die eisen kunnen gaan stellen aan de organisatie omtrent Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen.


Ook voor de Koel- en Vrieshuizen zal een toename in MVO gevolgen hebben. Transparantie geven aan de onderwerpen die binnen MVO vallen, zal een zekere druk betekenen op de bedrijfsvoering (denk aan verslaglegging en monitoring). Daarnaast zal het bekend staan als een organisatie of sector dat op een positieve wijze bezig is met MVO, de sector en de producten die hier uit voort vloeien een goede naam of imago geven richting de klant en consument. Consumentengedrag wordt veelal bepaald door een combinatie van prijs en imago van een product. Het toepassen van MVO en/of ketenverantwoordelijkheid kan uitstekend worden toegepast in marketing van de sector.


Trend Certificering

Factsheet


Een certificaat is een schriftelijke verklaring, doorgaans, maar niet altijd, bedoeld als bewijsstuk voor de kwaliteit van een bedrijf, dienst of product. Certificering is een procedure waarbij een onafhankelijke en onpartijdige organisatie een certificaat afgeeft alsofficiële verklaring dat een product, dienst, proces, persoon of systeen aan specifieke eisen voldoet. Een gemandateerdeorganisatie is een organisatie die bevoegd is tot het certificeren. Daarnaast dient certificeren als een stuk rechtszekerheid in (internationaal) handelsverkeer. Door een toename in globalisering, in combinatie met steeds hoger wordende eisen van klant / consument, is de vraag naar gewaarborgde kwaliteit sterk toegenomen.


Het verkrijgen van een certificaat biedt een organisatie meerdere meetpunten, waaraan kwaliteit kan worden gecontroleerd, waardoor monitoring kan worden mogelijk gemaakt. Daarnaast kan certificering een besparingspotentieel opleveren, doordat er inzicht in de bedrijfsprocessen wordt verkregen en dus monitoring mogelijk wordt. Daarnaast brengt certificering behoorlijke kosten met zich mee: naast aanschaf en implementatie worden er onder andere kosten gemaakt door regelmatige audits, aanpassingen veroorzaakt door de audits en kosten van het inschakelen van de onafhankelijke instanties om de audits uit te voeren.


Certificering is een trend waar de sector niet meer omheen kan, wil het aan klanten kunnen leveren en willen mee concurreren op (inter)nationaal niveau. De sector werkt veelal volgens de verschillende werkwijzen van de vereiste certificaten, echter, het daadwerkelijk vastleggen van de werkwijzen is een tijd- en kapitaalsintensieve exercitie, die met name voor de kleinere bedrijven een behoorlijke last met zich mee brengen.


Trend Regelgeving

Factsheet


Sinds een aantal jaren is het overheidsbeleid gericht op het verminderen van de regeldruk en vergroten van de eigenverantwoordelijkheid van burgers, instellingen, bedrijven en gemeenten. Vergunningstelsels worden zoveel mogelijk vervangendoor algemene regels en gedetailleerde gedragsvoorschriften door algemene zorgplichten. De gedachte is dat daardoor meer bewegingsvrijheid voor burgers en bedrijven ontstaat.


Het beleid heeft echter een averechts effect. Omdat tegelijkertijd het aantal toezichthoudende instanties met vaak vérgaandecontrole- en sanctiebevoegdheden sterk is uitgebreid, is echter een controlecultuur ontstaan die leidt tot risicomijdend gedrag. Het gevolg daarvan is dat het met vermindering van regels beoogde doel - méér bewegingsvrijheid en vergroting van de eigenverantwoording - niet wordt bereikt.


Ook de Koel- en Vrieshuizen ondervinden hinder van de toename van weten regelgeving. Vaak speelt onwetendheid een rol, bijvoorbeeld in het geval van toepassen van ammoniak als koelmiddel. Het toepassen van ammoniak wordt vaak tegengehouden, doordat lokale bevoegdheden de risico’s van ammoniak dermate overschatten, dat het exploitanten moeilijk wordt gemaakt ammoniak te kunnen gebruiken. Echter, doordat lokale bevoegdheden niet geheel op de hoogte zijn van de techniek en dus risico’s niet goed kunnen inschatten, worden exploitanten belemmerd in hun bedrijfsvoering door extra wetten en regels. Een ander effect is dat weten regelgeving wordt misbruikt, bijvoorbeeld wanneer subsidies worden toegekend en uiteindelijk worden besteed op een andere wijze.


Trend Gezondheid van de consument

Factsheet


Door toenemende wetenschappelijke kennis en onderwijs en toenemende verspreiding van die kennis over voedsel en gezondheid, ontstaat er steeds meer een trend waarbij de consument kijkt naar het imago en toegevoegde waarde van een product omtrent gezondheid. Een product dient voedzaam te zijn, er mooi uitzien, allerlei goede bestandmiddelen te bevatten en ook nog eens goed te smaken. Een meerderheid van de werkende consument heeft een lagere werkbelasting dan 100 jaar geleden. Echter, ons voedingspatroon is hierop niet aangepast, sterker nog, we zijn juist vetter en eiwitrijker voedsel gaan eten. Obesitas neemt steeds meer toe, en niet alleen meer in Amerika. Obesitas wordt vaak gekoppeld aan overvloedig eten en vooral eten van niet-gezonde producten. De verwachting is dat mensen over het algemeen dikker zullen worden, maar dat het bewustzijn over de schadelijke gevolgen van ongezonde producten en dik zijn tevens zal toenemen. Daaraan gekoppeld neemt de trend

gezondheid dus toe.


De consument zal meer gaan letten op de mate van gezondheid van een product en producten moeten hun toegevoegde waarde zien te vinden op het gebied van gezondheid. Indien zij een minder gezond product betreffen, dan dient de sector of keten blijvende aandacht te schenken aan de gezondheidsaspecten van een product. Media en publieke opinie is hier erg belangrijk: indien zij een product als niet gezond zullen ervaren kan de impact hiervan desastreus zijn voor dat bepaalde product. We wordenouder en met dat we ouder worden, willen we gezond blijven. Wat zal de consument drijven om een aversie op te bouwen ten opzichte van gezondheid, gezonde producten en een gezonde levensstijl? Wellicht wordt onze gezondheidszorg zo kundig, dat we ons kunnen veroorloven een ‘ongezonde levensstijl’ er op na te houden, en dat de gevolgen hiervan (dikker worden, etc.) door een operatie of iets dergelijks kan worden verholpen. Dit kan een mogelijke tegen-trend zijn.


Bij ingevroren of gekoelde producten associeert men vaak verlies van de gezonde aspecten van producten, zoals vitamineverlies of verlies van structuur van een product. De Koel- en Vrieshuizen dienen hieraan blijvende aandacht te schenken, door bijvoorbeeld aan te geven dat enkel producten met hoge kwaliteit in aanmerking komen voor koelen / invriezen.


Inhoud






Bijlagen:


b) Marktverkenning


d) Bronvermelding


Vier toekomstbeelden voor de Koel- en Vrieshuizen


Kansen en bedreigingen in Mondiale Markt

Door versneld consumptiepatroon van consument is de kans op derving veel groter, dus gaan de marges naar beneden en gaat men over op kleinere voorraden. Het ‘toetje van de dag’ regeert over het ‘toetje van de maand’.

Ontwikkeling: versobering/ afschaffing van het ‘toetje van de dag’, alles moet beschikbaar zijn…

Opmerkingen naar aanleiding van de discussie

» Meer concurrentie

» Hogere grondstofprijzen

» Sociale onrust

» Onbalans beschikbaarheid product (bijv. overbevissing)

»Snelle verandering markt

» MOET innoveren/ ontwikkelen

» Valutarisico’s

» Diepte investeringen moeilijk tijdig terug te verdienen

» Afbraak verzorgingsstaat, bedrijven hogere kosten

» Krapte op arbeidsmarkt opvullen door lager opgeleid personeel kan kwaliteit van dienstverlening verlagen

»Kleinere voorraden en korte doorlooptijden

» Economische hoogte- en dieptepunten liggen dichter bij elkaar

» Marges kleiner

» Groter afzetgebied

» Vrije markt dus groeiende markt

» Marktverbreding mogelijk: meer goederenbeweging, NL als gateway naar Europa

» Snelle technologische ontwikkelingen (efficiënter werken mogelijk)

» Kans om te investeren in duurzame energie (door economische groei

» Impulsief koopgedrag � marge mogelijk

» Snelle opvolging van (nieuwe) PMC’s

» Standaardisatie � kosten dalen

» Consolidatie/ schaalvergroting

»Goede exit (oppoetsen en verkopen)

» Flexibiliteit en ondernemerschap wordt beloond

» Outsourcing biedt mogelijkheden als dienstverlening

» Bedrijven kunnen groeien door fusies en vestigingen in buitenland

BedreigingenKansen


Kansen en bedreigingen in Mondiale Solidariteit

Kennis van de branche uitbreiden/ ontwikkelingen:

Er zijn kansen buiten de landsgrenzen! Met de bestaande kennis en kunde en met voldoende grootte als bedrijf moeten de bedrijven hun kansen benutten in het buitenland. Is niet altijd van toepassing op kleinere bedrijven.

Er is ook gesproken om als bedrijf aspecten over sociale kanten van bedrijfsvoering op te nemen in het businessplan (teruggeven aan de plaatselijke bevolking)


» Kosten worden hoger door solidariteit

» Matige groei, armoede groeit

»Verantwoord maatschappelijk ondernemen kost meer

» Energievoorziening onzeker, dus daarin investeren

» Hoge kosten en investeringen (eisen!)

» Groei ver weg, moeilijk voor regionale spelers

» Concurrentiepositie EU ten opzichte van BRIC + Afrika

» Europees organiseren

» Meer import/ export van wereld producten

» Bijdrage aan efficiëntere distributie

» Kennis van de branche inzetten voor uitbreiding buiten NL

» Groei geeft meer flow van producten

» Sterke groei buiten de EU

» Budget voor ontwikkeling buiten de EU

» Bevolkingsgroei

» Duurzaam ondernemen (+/-)

» Transito functie Nederland (havens)

BedreigingenKansen


Kansen en bedreigingen in Transatlantische regio

De sector ziet een aantal ontwikkelingen in dit scenario, die niet zozeer te plaatsen zijn onder kansen of bedreigingen:

» Afname diversiteit

» Toename koel versus vries

» Verduurzaming


» Moeilijk te onderscheiden

» Handelsbarrières

» meer afhankelijkheid � meer aanbieders

» Marge gestuurde productie

» Geen of beperkte groei mogelijke, grotere concurrentie

» Markt kleiner, dus minder import & export

» Vergrijzing personeel

» Toename regionale productie/ afzet

» Minder regelgeving (arbeidsvoorwaarden, administratieve last)

» Meer invloed ICT i.v.m. traceerbaarheid, aantoonbaarheid

» Goed voedsel/ veiligheid � sterk punt sector schakel in productiesector

» Vereenvoudigen processen � kosten omlaag

» Branchesamenwerking mogelijk � collectief naar klanten

» Langdurige relaties � waarborging kwaliteit

» Meer level playing field

» Grondstof opslag noodzakelijk voor continuïteit van productie

BedreigingenKansen


Kansen en bedreigingen in Zorgameregio

» Veel van bovenaf opgelegd, weinig ruimte voor ontwikkeling voor bedrijven. De overheid heeft weinig geld en investeert alleen in raketten. Aangeduid als minst gunstige scenario voor de sector.


» Geen solidariteit om problemen gezamenlijk aan te pakken op mondiaal niveau

» Grotere bureaucratische overheid, dus toename vergunningtrajecten

» Geen tot weinig technologische innovatie

» Weinig economische groei, geen vooruitgang

» Personeel te duur en is weinig flexibel

» 24-uurs economie wordt niet ondersteund

» Waar moeten investeringen vandaan worden gehaald?

» Koude saneringen van de sector

» Kwaliteit van verbeteren door bij te dragen aan voedselveiligheid

» Grote kansen voor duurzame energie (o.a. door subsidie) op sectorniveau

» Groei van wereldbevolking, dus groei van export/ afzet

BedreigingenKansen


Inhoud






Bijlagen:


b) Marktverkenning


d) Bronvermelding


De bronnen die gebruikt zijn bij de totstandkoming van dit rapport

» Vragenlijst & Workshops Koel- en Vrieshuizen

» MJP Nekovri

» Bouwwijzer Koel- en Vrieshuizen, TNO rapport

» Nekovri Jaarverslag 2006 & 2007

» Effecten weten regelgeving, http://www.ou.nl/eCache/DEF/1/45/625.html

Documents

MJA Voorstudie Koel- en Vrieshuizen · 4 Kennismanagement & Kennisoverdracht 3 Onderzoek en ontwikkeling tools energiezorg en monitoring 1 Onderhoud en doorontwikkeling Bouwwijzer