Upload
truonghanh
View
573
Download
14
Embed Size (px)
Citation preview
Republic of Namibia
MINISTRY OF EDUCATION
JUNIOR PRIMARY PHASE
FOR IMPLEMENTATION: 2015
ARTS SYLLABUS
OTJIHERERO
GRADES 1 - 3
Ministry of Education National Institute for Educational Development (NIED) Private Bag 2034 Okahandja Namibia © Copyright NIED, Ministry of Education, 2014 Arts Syllabus Grades 1 - 3 ISBN 978-99945-2-054-1 Printed by NIED Website: http://www.nied.edu.na Publication date: 2014
OMURYA
1. Ombutiro................................................................................................................. 1
2. Omakahururiro........................................................................................................ 1
3. Ozondando.............................................................................................................. 1
4. Omerihongero waAvehe......................................................................................... 2
5. Omahovekero ku nOvirihongwa vyarwe nOmapu pekepeke mokarikurema.......... 2
6. Omuano wokuhonga nokurihonga.......................................................................... 3
7. Ozondondo zOmerihongero .................................................................................. 5
8. Omborongero nondjendo - Ondondo yOmbutiro nga kondondo 3........................ 5
9. Omurya wOmerihongero........................................................................................
Error! Bookmark not defined.
10. Omahavehero wOnḓengu..................................................................................... 35
10.1 Ondando yOmahavehero wOnḓengu ............................................................... 35
10.2 Omihoko vyOmahavehero wOnḓengu............................................................ 35
10.3 Omahandjauriro wOzonereita......................................................................... 37
10.4 Omahmihunga Omipaturuke:……………………………………………............ 38
10.4.1 Omahavehero Omahapokasana Omahasembamisirwe................................ 38
10.4.2 Omahavehero Omahapokasana Omasembamisiwa..................................... 38
10.4.3 Otjihorera tjOrutuu rwOmahavehero Omahapokasana Ondondo 1-3........... 39
10.4.4 Omaheya ……………………………………………………………………….… 41
1 NIED Syllabus: Arts Junior Primary Phase 2014
1. Ombutiro Orutuu rwotjirihongwa ndwi ru handjaura omerihongero nomahavehero nga tandawa rwOvyongongo vyOndondo 1-3 yOpirimere yOkehi. Otjirihongwa tjOvyongongo otjorupa ‘rwovihimangongo’ rwomerihongero mokarikurema, nungwari nge norupe ku novirihongwa vyarwe onduurungu mokarikurema.
Ozondando ozombaranga, ozondando zopopezu nomayeneneno movirihongwa pekepeke vi hitasana nu ombi ri tjiva vya inga omerihongero omananḓengu moumbomba wokarikurema. Kehi yozongaro ozosemba, otjirihongwa hi tji hepa ozoperiote zotjivaro tja-2 (kOndondo 1 no-2) na 3 (kOndondo 3) motjivike. Onganda indji oNIED ya zikamisa omayarukiriro omahapokasana. Omatwiro womombungurisiro yomayarukiriro warwe wOpirimere yOkehi maye undjirwa ko mombura ndji o-2021. 2. Omahandjauriro
Oviungurwa nOviperendwa vi tunduuza onḓekasaneno momekuriro, ongaro osemba yehupo rapamwe nomatandaukiro womasorero wokumema womuhongwa. Otjirihongwa hi omu mu tuurungira omuano wokuripitisa, okuhohiza nokukambura omerisenginino nomerihandjunino womuhongwa. Motjirihongwa hi omuhongwa ome taratararera ourekoto we, ozondendera na wina okumuna omahakaeneno nge tuurungira moviyandjazombuze. Osilambesa yOvyongongo yOpirimere yOkehi ya tanderwa okutjiukisa oruta rwounongo wOvyongongo, nokupendura otjivepo tjokukonḓonona nokurimwina omuini nokupamenena ounongo wokutarera nokumema, okupamisa ounongo,ondjiviro notjivepo otjipwe kotupa twarwe twokarikurema. Osilambesa ndji wina i yandja ondjiviro ondoorwa ombaranga ndji ri motjiṱo tjOkarikurema yOvyongongo kovahongwa avehe.
Oviuṋe handumba motjiṱo tjOvyongongo vya varangwa mondjiviro yokutja otjirihongwa tjOviungurwa nOviperendwa otjikurise nungwari katjiweze uriri nu ngwi omuhongwa otja pu ma ende ama kongomoka, omeripitisiro motjiṱo tjOvyongongo opu ye yenda amaye rire omasopoke. Okutja ngunda otjo atji ri otjizeu nao (otjihazerwa) kokuhandjaura omaryameno wokomeho omakahu, pe nounongo wOvyongongo, ondjiviro notjivepo ovahongwa mu ve sokupatururwa mu ngamwa ondondo yOpirimere yOkehi. Nungwari omahongero oyeniyeni watjo, ngunda aye ri omanahepero nao kaye sokurira omahande womeripitisiro noumeme. Pondondo ndji, ohepero tjinene okuṱṱiza nokukongomokisa ombango yovahongwa kutja ve sore okuripitisa nawa okutuurungira mOvyongongo. Ovahongwa mave riroro mu ngamwa oviṱo kokutja ve mwine po imbi mu ve nombango nousore.
3. Ozondando
Ozondando zOvyongongo ondde ri oku-:
tjita kutja ovahongwa ve kare norupa mmekurisiro wovyombazu mOnamibia
inganisa omazuvakero omatandauke movyombazu
zuvarisa ondjiviro nondangu kovyombazu
tikatikisa omerisenginino noumeme wovahongwa
hohiza omeripitisiro, ongamburiro mu wo oveni nomahakaeneno na varwe
kuna otjivepo tjomeritjindiro, omerizirira nomanguriro wakumwe
uta omakongomokisiro wokuungurisa Ovyongongo otjomuano wokurizuvakisira po
tandara ounongo wokuzengurura ozondjemeno
2 NIED Syllabus: Arts Junior Primary Phase 2014
4. Omerihongero wAavehe Omerihongero wAavehe ousemba wangamwa omuhongwa nu owo ye tunduuza omakarero wamo norupa nokuhapaterwa pendje mu ngamwa ozoporongarama nḓe kaendisiwa mozosikore zomurari ohongora. Owo ye ṱaṱera koviṋenge imbi vyokuyandja oruvara nomutjato koupeke mbu munika movangwa AVEHE nokuisapo ngamwa NGAMWA oviputarise vyomerihongero.
Omahongero wOmbutiro ye rongerisa otjiwaṋa, otja tji pa raisiwa mOndando 2030 ya Namibia, mokutunduuziwa okuuhapaterwa pendje. Ovahongwa mbe noungundipare woharive noruhepo rwapeke wina mave sokuhitisiwa mozosikore zomurari ohongora nu ndwi oruhepo rwavo aru sembamisirwa momiano pekepeke vyokuhonga novirihongerako otja pu mavi hepwa. Ovahongwa, imba mbe nourema ouzeu mbu mau yetisa kokutja ave ha yenene okumuna ombwiro mozosikore inḓa ozaavehe, mave tuwa motupa otuyandje twohambwarakaṋṋa otja kotuhepo twavo, otupa otupwe poo ozosikore ozombwe ngandu ndi tji pa munika kutja nambano va pu pokukahita mozosikore zaavehe nderi ohepero. Okarikurema, omihingo vyokuhonga novirihongerako vya sembamisirwa ovahongwa motupa twomahongero hwi.
Omerihongero ongondoroka nomuhongwa tjinenenene ya pwira ovahongwa imba mbe noruhepo rwapeke, tjinga owo aye isa ombwiro mu imbi ovahongwa mbi ve tjiwa na mbi ve yenena okutjita nu arire ku va rondisirwa kokutja ve mune ondjiviro ombe nounongo oupe. Ondunge yokarikurema indji yOmahongero waavehe ya zikamisa omayeneneno nge sokuyenenekwa i ovahongwa imba voruhepo rwapeke. Wina ngape zikamisiwe Ondunge Oynadjhambwarakana kOuhongwa kErike, ndji mai tumbura nokuhaveha omuano womerihongero wovahongwa imba voruhepo rwapeke.
Omirari vyarwe ohunga nokutya nokutanda omahongero nomerihongero metuwo romahongero waavehe mavi yenene okumunika morutuu rwondunge yokarikurema yomahongero waavehe (2012). Omirari mbi mavi vatere kutja ovahongwa AVEHE ve pewe ondjiviro, ounongo nongaro mbi mavi tjitisa kutja ve rire ovatoṋe mouye mbu ririra ko ouzeu, ourunduruke watjimanga nu mbwa takavarisa ondjivisiro nomaino vyakandino vyomahakaeneno. Omahongero wOpirimere yOkehi ye tunduuza ouyara wonḓekasaneno kovazandu novakazona, mbu tjita kutja ovimbumba pouvari wavyo vi kare norupa ndu ṱeki pamwe. Ozomiṱiri ngaze zuve nokutjiwa nawa omiano vyokutjinda ovahongwa nokuhina okuhendeka nu ngamwa ovirihongerako ngavi yandje ohambwarakaṋa kokuhinambangu kovazandu novakazona.
Otjiune ihi tjonḓekasaneno yovazandu novakazona kapu ndi sokuhongerwa momerizuvakisiro inga womoviungurwa noviperendwa porwawo, nungwari wina ngarire momuano oviungura mbu vya tuwapo. Ovazandu novakazona ve nomiano mbi panguka mu mbi mave munu nokutjita mouye ongodoroko na vo, nu ndi tji mave ungura pamwe moviungurwa noviperendwa mape yenene okutandaura omiano vyavo vyomazuviro nomerizuvakisiro.
5. Omahovekero ku Ovirihongwa vyarwe nOmapu pekekepe mokarikurema
Oviuṋe mbi kaendisiwa onduurungu mokarikurema omu mu mwa hitisiwa imbi vyOmerihongero wozondendera; Ehinga nOndwi yaro; Omerihongero wOkutjiwa Otjiwaṋa; Omerihongero wOusemba wOvandu; Ounongo wOndjivisiro nOmahakaeneno wakandino; nOukohoke mOzondjira. Imbi vya hitisiwa mokarikurema tjinga atjihe tjavyo atji nombandjarero nomatokero motjiwaṋa tja Namibia.
3 NIED Syllabus: Arts Junior Primary Phase 2014
Ovahongwa avehe ve hepa oku-:
tjiwa omuzura waatjihe tjovipandjarise novitoke mbi
paka orunakwi rwoviuṋe mbi kotjiwaṋa
paka omiano vyokupenga ovipandjarise novitoke mbi mozondendera mu va tura Ovipandjarise novitoke ku kwa tarewa ombi ri mbi:
omananeno nondjeverero yozomburo zokotjimemena
Orunakwi rwEhinga nOndwi yaro
ouzeu womberukiro ounarupe kuna omazunḓarisiro, ondjaya nouhepe wouruwo
okuhina onḓikameno mehupo rapamwe ku ku etisiwa i okuhaṱekasana nomamaneno nge pengura ousemba nomerizirira
okupengura omiano vyondjeverero youkohoke mozondjira
oviuṋe vyouye auhe Tjinga ovirihongwa tjiva avi ri oviwa okutuurungisira mo oviune mbi kaendisiwa onduurungu mokarikurema, ku nao ovyo mavi yenene okupamenenwa nawa mozosilambesa handumba ndo. Mosirambesa ndji mu na ovihorera ovingi vyomiano vyokuhoveka oviune onduurungu mokarikurema, nungwari kehi mba pa tamunwa otjihorera tjimwe uriri ku ngamwa otjiune:
Omerihongero wOzondendera
Ehinga nOndwi yaro
Omerihongero wotjiwana
Omerihongero wOusemba wOvandu
Ondjiviro nOmahakaeno wakandino (ICT)
Oukohoke mOzondjira
Ondondo 1 Ovyokeho-Ounongo wOviperendwa: Okutara otjiyao nokutjita na tjo otjiperendero tjotjiyao
Ondondo 3 Omizumbi: okumema okaimburiro okapupu ohunga novavere
Ondondo 2 Ondarama: okunyanda ongumumu okahungi okaraise kovitjitwa vyovandu mevapayuva
Ondondo 3 Ondarama: Okueta ongaro omuhangwa mu ma tja ‘no’ kongaro yaomundu warwe ohazerwa
Onzondondo 1-3 Omizumbi: okukambura ooumuzumbi wavo oveni nokuungurisa wo momanyando
Ondondo 2: Ovyokeho: Okuungura ovipapeta nkuungurisa vyo momanyando okuraisa omuano omusemba wokukonda ondjira yotupoo twomatemba
6. Omuano wOkuhonga nokurihonga
Omuano wokuhonga nokurihonga wa zikamisirwa komahongero nge ri ongondoroka nomuhongwa otja tji ya handjaurwa motutuu twongurameno yorupa rwwOmahongero na indwi rwondunge younongo womahongero ongondoroka nomuhongwa (LCE). Omiano mbi vi kwizika ovinenge vyomerihongero omawamawa indu ovyo tji vya tuwa mombungurisiro. Nu wina omano imbwi wombungurisiro yomapu omahovekwa ku yandjwa ombango ondwe momahongero nomerihongero pondondo yOpirimere yOkehi. Ondando yawo oyokunyomokisa omerihongero nomapakero, ondjiviro, ounongo nongaro mbi mavi yandja ohambwarakaṋa komekurisiro wotjiwaṋa. Omuhongwa auhe kosikore u yenda nondundu yondjiviro ndja toora peṱunḓu, motjiwaṋa, na momahakaeneno we kuna oviṋa morukondwa ongondoroka. Omerihongero womosikore, ye sekamena ko, tandaurirwa ko nokutokerwa kondjiviro nounongo omuhongwa mbya vazewa na vyo.
4 NIED Syllabus: Arts Junior Primary Phase 2014
Ovahongwa ve rihonga nawa indu tji ve norupa orupame movitjitwa vyomerihongero amave tuurungire mondondo yokombanda yokuyandja ohambwrakaṋa nokuungura. Omuhongwa auhe omundu peke, ngu noruhepo rwe, ongono poo otjikasusa mokurihonga, mokutoora ondjiviro na momayeneneno. Omiṱiri ya sokuyova otuhepo twovahongwa nokutandaurira ko ondjiviro yavo ondoorwa. Omiano vyokuhonga vya sokurunduruka, nungwari avi ri omipetuke otja kongongorerasaneno yondyero yomahongwa. Okuisira kozondando zokurihonga nomayeneneno nge sokutonwa, omiṱiri i sokutanda kutja oruṋe tji ya pwire okuyandja omurya ohomonena; oruṋe tje ri nawa kovahongwa okuhora nokurimwina ondjivisiro oveni, amave taratara nokusosonona oveni; oruṋe tji mave okutumburwa nokupamenenewa mokurihonga poo oruṋe tji pe nomakawondjero wokomurungu mounongo woharive poo ondjivisiro ku ku sokuronderwa. Ngape tandwe kutja movitjitwa vyoviungurwa noviperendwa ve riworonge moumbumba, omapanda, koumweumwe poo motjimbumba otjimbomba. Ovahongwa otja pu mave yende amave kongomoka kourike wavo, mounongo wehupo rapamwe nomahakaeneno, mave yenene okuwezirwa ko omerizirira wokukara norupa mondyero nomahavehero woviungura vyavo oveni novyovakwao; kehi yeho romṱiri. Pe nomiano omingi vyokuhoveka Ovyongongo kuna oviuṋe vyovirihongwa vyarwe. Tjimuna porumwe, ovahongwa mave yenene okuungurisa ondjiviro yavo yovivarero kokuperenda oviperendero ovinamihapo vyapevari na petatu, ovipirindwa novisenginine. Ozomititri maze yenene okutoorora otuwondja twounongo wapeke naze weza ku imbwi omurya pu pe ri ohepero. Okuza movitjitwa mbya yandjwa, ozomiṱiri maze yenene okutoorora mo imbi mbi mavi pwire omekurisiro wovahongwa, na mbi mave munu kutja mave riungurire oveni, nungwari amave sokuyenenisa imbi mbi mavi undjirwa kuvo avehe. Mu atjihe tjotupa tune, nomapu ku ku sokuyandjwa ombango pe sokuutwa novitjitwa ovipupu mOndondo 1 nu avi yende amavi amavi rire ovizeu korunyore otja kombura nombura. Ounongo wOvyongongo u sokusembamisiwa kutja i rire ozoperiote mbari kumwe kOndondo 1 no2, na mbari kumwe na imwe peke kOndondo 3. Pendje na tji mape sokuhongwa oviṋa peke ohomonena (otjomaimburiro), ovitjitwa vi sokuhaṋewa moviṱo vitatu: otjiṱo otjitenga, ovahongwa pu mave hungirire kokutja ngape tjitwe tjike nu vi; otjiṱo otjitjavari, ovahongwa pu mave ungura nokumema oviperendwa noviungurwa vyavo oveni (otjovimunikwa vyokeho, onḓarama, okupunda nomizumbi); otjiṱo otjitjatatu, otjimbumba atjihe matji yandja ehungi poo matji nyandere ovakwao otjitjitwa, poo okuraisa oviperendwa noviungurwa, imba ovarwe ku mave nyamukurire ko nokuyandja ohepu. Ozoporojeka mu mu noviṋa tjimuna enyando rozombopi/ rovipapeta poo ozonḓarama zomizaro pekepeke ngavi sokuhohiziwa. Wina ngape zemburukwe kutja kaaruhe ‘Ovyongongo’ tji vi sokuungurwa moperiote yapeke, tjinga ovyo avi yenena okuworongerwa motupa twovirihongwa vyarwe pekepeke Ounongo wokuperenda u twa po oruveze rwokuraisiwa kovanene na kotjiwaṋa. Imbwi u sokurirra omuano womahandjaukiro womeriraisiro kovahongwa ovakwao metuwo romahongero, nungwari mbu ha sere okutjitwa kehi yoṋiṋikizire. Ounongo woviperendwa noviungurwa wina u yandjera oruveze kouṋepo wotjiwaṋa okuvarurwa poo okuvarura ovahongwa kutja ovo ve tarere omuano ozondjiwe mbu ze ungura/ tjita otjiṋa tjingetjo.
Osilambesa i varwa otjorutu oruurikre rwomuhunga mombii ya Namibia, amape tarewa kondondo yomahongero motupa peke twotjirihongwa, oviungurisiwa vyokuhongerako nokurihongerako mbi ri po, ondondo ovahongwa pu va vaza na indi ongaro yosikore mu ve ri. Ovitjitwa vyomahongero omatuurungire wOvyongongo ombya sokuzeuparisiwa, nungwari
5 NIED Syllabus: Arts Junior Primary Phase 2014
kavyombi oviperendwa noviungurwa ovini porwavyo. Ozomiṱiri poo ozosikore ngaze mune kutja inga omayeneneno kaye sokutjaera okuritoorera omuhunga tjinga ovo amave yenene okutanana oamyeneneno nga tuwa po.
7. Omuzura wOmerihongero Pomautiro wOndondo 1 mOpirimere yOkehi, ovahongwa ve undjirwa ko kutja va rongera okuuta nomerihongero wokotjiveta mombii yongaro yehupo rapamwe motjiwaṋa, ongaramuinyo, okuzuva nomatongero wotutu twavo. Ovivike ovitenga vitano vyondondo ondenga ngavi pakurirrwe ovitjitwa vyokurirongerisira osikore.
Ovahongwa tji mave mana Ovyongongo vyOndondo 3, ku wo maku undjirwa okuraisa ovikaṋena mbi:
Ovinukwa vyokeho Ovahongwa mave utu okuungurisa omatarerero nomerisenginino, okuungurisa oviungurisiwa pekepeke, omiano nomihingo vyokumena ovimunikwa vyokeho ngunda amave yeruruka mounongo wokurenderisa oupwiṋi wavo. Omizumbi Ovahongwa mave kara norupa movitjitwa vyokuimbura nokunyinganyinga na wina ovihumba vyorutu novihumba vyarwe indu tji ve novitjitwa mbi mave nyanda. Ovo mave utu okuimbura mondjoroka yapevari, okuzemburuka oviṋenge vyoharive vyomuzumbi, tjimuna oure/ousupi, okutona/okupambara, okuyarisa ongango yomuzumbi, ourepare (ongono/ohakahana), ondokohero (kombanda/ kehi), na indji otona (tjinge yo/ yarwe). Onḓarama Ovahongwa mave meme nokunyanda ohunga nouhungi outjiukwa noutjangwa oupupu amave unguririsa omerisenginino, eraka epwe, ombosiro, omanyinganyingiro noruveze/nopoṋa. Okuungurisa omiano vyonḓarama omirunduruke, tjimuna okunyanda omundu worive poo okuungurisa omuhapo wehungi enyandwa otjombutiro, mokati nomapatero indu tji mave nyanda. Okupunda Ovahongwa mave pundu motjimbumba oupaze mbu ve rinyanyangiza amave ungurisa oviṋenge vyondjiviro yorutu, ozondondo, ovinyinganyingise, omahezero noruveze. Okukara norupa Ovahongwa mave yarisa ounongo wavo moviperendwa noviungurwa tjimuna okuhungirira kondunge yorive nokuriungurira oveni kourike wavo. Ovo mave ungurisa omiano omihinaumba nokuyeta po omarundurukiro nomiano mbi va iririra otja imbi vyokuungurisa oviimbirahiwa nokutjevera oviungurisiwa. Okuyandja ondangu Ovahongwa mave tjivisa omahavehero nomavaruriro woviungura vyavoo amave tara koupwe nomihingo na wina omiano vokuvisembamisa. Wina mave tara nokuhengurisa imbi vyovakwao momuano omuhohize amave yandja po omiano vyokuvisembamisa. 8. Omborongero nondjendo- Opirimere yombutiro nga kOndondo 3
Kutja pe raise omaryameno wokomeho mounongo, ondjiviro nongaro mbi mavi kaenda onduruungu mOpirimere yOkehi, omborongero nondjendo ndji otji mai sokuutira pOndondo
6 NIED Syllabus: Arts Junior Primary Phase 2014
yOpirimere yOmbutiro nga kOndondo 3. Posi yokutja imbwi omurya omuhongwa wOpirimere yOmbutiro kau twirwe morutuu ndwi, nungwari mau yenene okuvazewa mosilambesa indji yOpirimere yOmbutiro.
ONDIMWA: OKUKARA NORUPA
OPIRIMERE YOMBUTIRO
ONDONDO 1 ONDONDO 2 ONDONDO 3
OKUUNGURA KUMWE, ONDENGERO, OMBUNGURISIRO YOMIANO VYONDJEVERERO NOZONGARO OZONDJAKURWA
Okuyarisa ounongo we moviperendwa noviungurwa pamwe nowokupasana oruso, okupuratena kovakwao nokuhanasana
Okuyarisa ounongo we moviperendwa noviungurwa nowomehupo rapamwe, otjokupuratena kovakwao, okurikenda nokuungura kumwe
Okuyarisa ounongo we moviperendwa noviungurwa nowomehupo rapamwe, otjokuhanasana, okurikenda, okuhina ondoorora nokuungura kumwe
Okuyarisa ounongo we moviperendwa noviungurwa nowomehupo rapamwe, otjokuhina ondoorora, okutoora ondyro motjimbumba nokuriungurira erike
OPIRIMERE YOMBUTIRO
ONDONDO 1 ONDONDO 2 ONDONDO 3
Okuungurisa omihingo vyondjeverero, otjokuzara ozombanda ozondjevere tji ma hu/ peinda
Okuungurisa omihingo vyondjeverero, otjokuningira ombatero
Okuungurisa omihingo vyondjeverero, otjokuvandeka/ kutjira otjiṋa otjiunguriro
Okuungurisa omihingo vyondjeverero, otjokutjevera oviungurisiwa nokukara nomerizirira
Okuyarisa ongaro moviperendwa noviungurwa, otjokurundurura oukomo komakende womapya omakakaterise
Okuyarisa ongaro moviperendwa noviungurwa, otjokukoha oukombo ouhwe/ oupeinde
Okuyarisa ongaro moviperendwa noviungurwa, otjokutjaterwa indu varwe tji mave nyanda ouhore ousenginine
Okuyarisa ongaro moviperendwa noviungurwa, otjokuungurisa oviimbirahiwa otjoviungurisiwa moviperendwa noviungurwa
7 NIED Syllabus: Arts Junior Primary Phase 2014
ONDIMWA: OKUMEMA
OMIKOKA VYOVYONGO OVIMUNIKAKEHO, OTJIVARA, OMUHAPO, OMAṊUṊUNGIRO, POṊA
Okuungurisa omikoka pekepeke okuperenda otjiṋa nokuraisa omerimwino, tjimuna omazenge
Okuyarisa nomikoka pekepeke, amave perende omihapo vyoviṋa, otjokuungurisa otumukoka otuṱikona okuyarisa ounyanyaa wombura
Okuyarisa nomikoka pekepeke okuraisa ovikoro, otjomikoka omikoko okuraisa omeva womuronga
Okuyarisa nomikoka pekepeke okuraisa ovikoro, otjomikoka omisoto okuraisa ombepo
Okuyarurapo rukwao ozombaṱorona okuperenda oviperendero
Okuyarurapo rukwao ozombaṱorona okuperenda na vyo oviperendero
Okukotora omihapo ruwao okuperenda na vyo oviperendero
Okukotora rwao omihapo mbi munika mozondendera okuperenda na vyo oviperendero
Okuyarisa omanongononeno wovivara
Okurundurura ovivara amave tjoza/ weza ko vyarwe
Okurunga ovivara kutja vi rire imbi ovizamovikwao
Okurunga ovivara imbi ozongunḓe okuninapo vyarwe pekepeke imbi ovizamovikwao
Okumema omihapo vyapevari vyovivarero mbya hara okutjama komikwao
Okumema omihapo vyapevari vyovivarero omitjiukwa nozombaṱorona, noviraisiro vyomihapo, tjimuna omutima na onyose
Okumema omihapo vyapevari vyovivarero omitjiukwa nozombaṱorona, noviraisiro vyomihapo, tjimuna oviraise vyozondjira
Okumema omihapo vyapevari vyovivarero omitjiukwa nozombaṱorona, noviraisiro vyomihapo, tjimuna eyuva rokeparpi ra Namibia
Okumema omihapo mbi he ri vyovivarero, omuhapo weke
Okumema omihapo mbi he ri vyovivarero, amave ungurisa oviṋa oviungurwa novyokotjimemena/ vyokondumbwa
Okumema omihapo mbi he ri vyovivarero, amave ungurisa oviṋa oviungurwa novyokotjimemena/ vyokondumbwa
Okumema omihapo mbi he ri vyovivarero, amave ungurisa oviṋa oviungurwa novyokotjimemena/ vyokondumbwa
Okumema omutumba/ omukova wotjiṋa amave ungurisa omunoko, ombapira noviungurisiwa pekepeke
Okumema omutumba/ omukova wotjiṋa amave ungurisa
Okumema omutumba/ omukova wotjiṋa amave ungurisa ovina mbi ri mozondendera
Okumema omutumba/ omukova wotjiṋa amave ungurisa ovina mbya tjama ku imbi ovinivini
8 NIED Syllabus: Arts Junior Primary Phase 2014
OPIRIMERE YOMBUTIRO
ONDONDO 1 ONDONDO 2 ONDONDO 3
Okumema pokati komihapo nave ungurisa vyo
Okumema pokati komihapo nave ungurisa nave ungurisa otuveze okuraisa oukoto
OYONGONGO OVIMUNIKAKEHO – OVISENGININE NOVITUNGWA
Okutunga ovitungwa vyopovikwao vyomikuma 3, amape ungurisiwa oviṋa oviimbirahiwa mbi ri mozondendera
Okutunga ovitungwa vyomikuma 3, amape mangwa, taurwa, kondwa, yangwa nokukakaterisiwa
Okutunga ovitungwa vyomikuma 3, amape ungurisiwa omaunongo pekepeke noviṋa oviimbirahiwa
Okutunga ovitungwa vyomikuma 3, amape ungurisiwa omaunongo pekepeke noviṋa oviimbirahiwa
Okuungura omukoka omuhaṋe poviṋa mbya hongwa kumwe
Okuungura omukoka omuhaṋe poviṋa mbya hongwa kumwe
Okutunga ombaṱorona ombupu pousepa ousupi mbwa yatatwa merepi
Okuyatata ozosepa ozombupu kerapi okutunga po ombuniko yoharive
Okuyarisa ounongo wokutunga omihapo amape kondwa, zengwa, hondjwa, nḓurukwa/ ṋiṋikizirwa po, wina ape ungurisiwa omunoko novikarungwa vyoruhere ovinyandisiwa
Okuyarisa ounongo wokutunga omihapo amape kondwa, zengwa, hondjwa, nḓurukwa/ ṋiṋikizirwa po, okuungura po oundjendje womunoko novingongo
Okutunga ovisenginine vyovipuka/ vyovandu amape rikenderwa komuhapo, ourekoto, wombuniko nomukova/ omutumba wavyo
Okutunga ovisenginine vyovipuka/ vyovandu amape rikenderwa komuhapo, ourekoto wombuniko nomukova/ omutumba wavyo, onduri nomuzaro
OVYONGONGO OVIMUNIKAKEHO - OVIPERENDERO
Okuungurisa okuzemburuka, omazemburukiro nomerisenginino otjomburo onḓikaṱikise yokuperenda
Okuungurisa okuzemburuka, omazemburukiro nomerisenginino otjomburo onḓikaṱikise yokuperenda
Okuungurisa okuzemburuka, omazemburukiro nomerisenginino otjomburo onḓikaṱikise yokuperenda
Okuungurisa okuzemburuka, omazemburukiro nomerisenginino otjomburo onḓikaṱikise yokuperenda
Okuungurisa omapu nondjivisiro yomouye okumemena ko oviperendero
Okuungurisa omapu nondjivisiro yomouye okumemena ko oviperendero
Okuperenda okuyarurapo mbya tarere
Okuperenda okuyarurapo mbya tarere
9 NIED Syllabus: Arts Junior Primary Phase 2014
Okumema oviperendero amape ungurisiwa ozopeinda/ozosaruve yomizura pekepeke pu mave riungurire oviperendero pouṋauṋa, okunḓuruka nominwe na nomake
Okumema oviperendero amave ungurisa orwangeṋa rwotjivara kombanda yomaori omatjavekwa, okutunga oviperendero pouṋauṋa novinḓurukwa vya mbi ri mozondendera
Okumema oviperendero amave kozorere otusaruve pamwe, ombuniko yokuti pouṋauṋa nokunḓuruka novihurunde Create pictures by letting thin paints run together, collages to make a landscape, and vegetable prints
Okumema oviperendero amave ungurisa osaruve omepu nondindi, okutunga ouperendero pouṋauṋa nounḓurukwaṋa
OKUIMBURA (OKUTJANDJARA/ HAKAHANANA NONGONO, OMAPAMBARERO, ONGANGO, OUTWE, OTJIKASUKA, OUPANDI, OSANENO NOMAHITASANENO)
Okuuta okuyova ombosiro na kumwi (omareperero) nombungurisiro yombosiro kombanda /kehi (ondokohero/ outwe) nozombosiro ozondwe/ozombore (oupandi)
Okuyova ozombosiro ozonde nozosupi (omareperero) nokuungurisa ombosiro okuiposisa kombanda tjinene / kehi tjinene (ondokohero/outwe) nozondwe tjinene/ ozombore tjinene (oupandi)
Okuyova ozombosiro ozonde nozosupi (omareperero) nokuimbura omaimburiro okuravarera noupore; okuimbura amave ravaere nokuyarura pehi (oupandi)
Okuyova ozombosiro ozonde nozosupi (omareperero) nokuimbura omaimburiro ngu maye hepa okuyerwa nokuherurwa noutwe wondavaerero noupore (oupandi)
10 NIED Syllabus: Arts Junior Primary Phase 2014
OPIRIMERE YOMBUTIRO
ONDONDO 1 ONDONDO 2 ONDONDO 3
Okukotora ombaṱorona katjingeyo katjingeyo yonguhu ombupu (osaneno)
Okuimbura nokuhatyere amave ryamisa ombaṱorona (osaneno)yonguhu ndja isirwa ndjirakati
Okuimbura nokuhatyere amave ryamisa ombaṱorona (osaneno) yonguhu ndja isirwa ndjirakati
Okuimbura nokuhatyere amave ryamisa ombaṱorona (osaneno) yonguhu ndja isirwa ndjirakati
Okuimbura ouimburiro outjiukwa hakahana nokunana (otjikasuka)
Okuimbura ouimburiro outjiukwa nohakahana onyingi poo okunana tjinene (otjikasuka)
Okuimbura ouimburiro amave yende amave hakahana nokunana (osaneno)) Sing songs while gradually getter faster/slower (tempo) and where an introduction is given (form)
Okuimbura ouimburiro mbu mau hepa pu mape hakahanwa nap u mape nanwa (osaneno) Sing songs that require fast and slow sections (tempo) and where parts of the song are repeated (form)
Okunyanda ouhore nomaimburiro, oviimbwa vyombazu meraka raina amape imburirwa tjimwe
Okuimbura nokunyanda ouhore meraka raina, momaraka warwe wa Namibia na mOtjiingirisa amape imburwa nomahitasaneno omanatupatuvari
Okunyanda nokuimbura meraka raina, momaraka warwe wa Namibia na mOtjiingirisa amape imburwa nomahitasaneno omanatupatuvari
Okunyanda nokuimbura omaimburiro omengi omatoke, kehi yomuimburise, mOtjiingirisa amape imburwa nomahitasaneno omanatupatuvari meraka raina, momaraka warwe wa Namibia, mOtjingirisa na momaraka womahi warwe
Okuimbura eimburiro rehi
Okuimbura eimburiro rehi
Okuimbura eimburiro rehi
11 NIED Syllabus: Arts Junior Primary Phase 2014
OMIZUMBI – OVIPAMBARWA/OVITONDORWA (OMAREPARERO, OMATONDORERO, ONGANGO, OUTWE, OTJIKASUKA, OUPANDI NOSANENO)
Okuuta okuyova ozombosiro, oukumwi (omananeneno, okuposisa ozombosiro kehi/kombanda (ondokohero) nokuravaera noupore (oupandi)
Okuyova ozombosiro, oukumwi (omananeneno, okuposisa ozombosiro kehi/kombanda (ondokohero) nokuravaera noupore (oupandi)
Okuyova ozombosiro, oukumwi (omananeneno, okuposisa ozomosiro kehi/kombanda (outwe) nokuravaera noupore ((oupandi)
Okuyova ozombosiro, oukumwi (omananeneno, okuposisa ozomosiro kehi/kombanda (ondokohero) nokuravaera noupore (oupandi)
Okuuta okuzemburuka ‘omapambarero’ nongango
Okuyarisa ‘omapambarero’ nongango
Okuyarisa ombangu pokati ‘komapambarero’ nongango
Okuyarisa ombangu pokati ‘komapambarero’ nongango
ombaṱorona Okuhorera okuyarurapo ombupu yongango (osaneno)
Okuryamisa opaṱorona yongango ndja isirwa ndjirakati (osaneno)
Okumema ombutiro yeimburiro (osaneno)
Okumema ombaṱorona yokuuta nokuyandisa eimburiro amave ungurisa omazeva (osaneno)
Okuugurisa ovipambarwa vyorutu mbi mavi tonene tjimwe nomuzumbi (otjikasuka)
Okuugurisa ovipambarwa vyorutu mbi mavi tonene tjimwe nomuzumbi (otjikasuka
Okuugurisa ovipambarwa vyorutu mbi mavi tonene tjimwe nomuzumbi (otjikasuka
Okuugurisa ovipambarwa vyorutu mbi mavi tonene tjimwe nomuzumbi (otjikasuka
Okuuta okukaendisa omamburiro pamwe ozopaṱorona ozeriyarukirire (ostinati)
Okuuta okukaendisa omamburiro pamwe ozopaṱorona ozeriyarukirire (ostinati)
Okukaendisa omamburiro pamwe ozopaṱorona ozeriyarukirire (ostinati), amave ungurisa ovinenge tjiva vyomuzumbi, tj. okupambara, ongango nongaro ondjetisiwa
Okukaendisa omamburiro pamwe ozopaṱorona ozeriyarukirire nḓu maze ngara ozonḓeu (ostinati), amave ungurisa oviṋenge tjiva vyomuzumbi, tj. okupambara, ongango nongaro ondjetisiwa
ONḒARAMA – OKURIZUVAKISA NGUMUMU
OPIRIMERE YOMBUTIRO
ONDONDO 1 ONDONDO 2 ONDONDO 3
Okuuta okuyarisa ondjiviro yondjindiro yorutu, okukonḓorora omanyinganyingiro worutu, okuriwora, ondjiviro yopoṋa, ondjiviro yokuyarisa norutu nomurungu
Okuyarisa ondjiviro yondjindiro yorutu, okukonḓorora omanyinganyingiro worutu, okuriwora, ondjiviro yopoṋa, ondjiviro yokuyarisa norutu nomurungu
Okuyarisa ondjiviro yondjindiro yorutu, okukonḓorora omanyinganyingiro worutu, okuriwora, ondjiviro yopoṋa, ondjiviro yokuyarisa norutu nomurungu
Okuyarisa ondjiviro yondjindiro yorutu, okukonḓorora omanyinganyingiro worutu, okuriwora, ondjiviro yopoṋa, ondjiviro yokuyarisa norutu nomurungu nga kapitia oruveze
Okunyanda ovitjitwa vyomundu vyopevapayuva ngumumu
Okunyanda ovitjitwa vyovipuka Mime animal actions
Okunyanda ovitjitwa vyoviungura ovandu mu ve sutirwa
Okunyanda ovihamunikakeho ngumumu
ONḒARAMA – ONYANDO EYAUZE
Onyanda ngumumu ozongaro ozombupu amave ungurisa ozombopi/ ovipapeta
Onyanda ngumumu ozongaro ozombupu amave ungurisa ozombopi/ ovipapeta Improvise a simple situation using a puppet
Okutanda nokunyanda ngumumu ozongaro ozombupu amave ungurisa ozombopi/ ovipapeta
Okutanda nokunyanda ngumumu ozongaro ozombupu amave ungurisa ozombopi/ ovipapeta
Okunyanda ovanatje kehi yozongaro pekepeke
Okunyanda ovanatje kehi yozongaro pekepeke
Okunyanda ovanatje kehi yozongaro pekepeke
Okunyanda ovanatje kehi yozongaro pekepeke
13 NIED Syllabus: Arts Junior Primary Phase 2014
ONḒARAMA - OMAYANDJERO
Okuuta okuyarisa omuano wokuungurisa poṋa, ovihareke nomihingo omipupu vyonḓarama, nokuyandja ondaveho kovevepuratene
Okuyarisa omuano wokuungurisa poṋa, ovihareke nomihingo omipupu vyonḓarama, nokuyandja ondaveho kovevepuratene
Okuyarisa omuano wokuungurisa poṋa, ovihareke nomihingo omipupu vyonḓarama, nokuyandja ondaveho kovevepuratene
Okuyarisa omuano wokuungurisa poṋa, ovihareke nomihingo omipupu vyonḓarama, nokuyandja ondaveho kovevepuratene
Okunyanda onḓarama, amave nyandere ovakwao vetuwo rarwe romahongero novanene vawo
Okunyanda onḓarama, amave nyandere ovakwao vetuwo rarwe romahongero novanene vawo
Okunyanda onḓarama, amave nyandere ovakwao vetuwo rarwe romahongero, ovanene vawo na wina osikore aihe
Okunyanda onḓarama, okunyandera ovevetarere vomouparanga wotjiwaṋa/ worukondwa
OKUPUNDA – OVIKAṊENA VYONDJIVIRO YORUTU, OZONDONDO, OMERIKUNḒURIRO, OKUHEZA NORUVEZE
Okunyinganyinga oukutuke komuzumbi amave ungurisa oviṋepo vyorutu pekepeke novikaṋena ( kombanda/kehi)
Okunyinganyinga oukutuke komuzumbi amave ungurisa oviṋepo vyorutu pekepeke novikaṋena ( kombanda/pokati/ kehi)
Okunyinganyinga oukutuke komuzumbi amave ungurisa oviṋepo vyorutu pekepeke novikaṋena ( kombanda/pokati/ kehi)
Okunyinganyinga oukutuke komuzumbi amave ungurisa oviṋepo vyorutu pekepeke novikaṋena ( kombanda/pokati/ kehi)
14 NIED Syllabus: Arts Junior Primary Phase 2014
ONḒARAMA – OMUHAPO WONḒARAMA (OTJISEREKARERWA)
Kotjinyo mave tete ovitjitwa mongongererasaneno
Okuweza omahungi/ ouserekarerwa
Okumema ozongaro zorive ozombupu
Okumema ozongaro zorive ozombupu
Okumema omautiro nomapatero omapupu wonḓarama (okasekarerwa)
Okumema omautiro nomapatero wonḓarama (okasekarerwa)
Okumema omautiro, mokati nomapatero omapupu wonḓarama (okasekarerwa) Okumema omautiro nomapatero wonḓarama (okasekarerwa)
OPIRIMERE YOMBUTIRO
ONDONDO 1 ONDONDO 2 ONDONDO 3
Okuuta okuyarisa ondjiviro yombungurisiro yorutu momuano womanyinganyingiro omaheze na ngu maye handa nokuṱiza omanyinganyingiro wohakahana, omahateratera nomahitasane
Okuyarisa ondjiviro yombungurisiro yorutu momuano womanyinganyingiro omaheze na ngu maye handa nokuṱiza omanyinganyingiro wohakahana, omahateratera nomahitasane
Okuyarisa ondjiviro yombungurisiro yorutu okutuurungira mombwanisiro womanyinganyingiro omaheze na ngu maye handa nokuṱiza omanyinganyingiro wohakahana, omahateratera nomahitasane
Okuyarisa ondjiviro yombungurisiro yorutu okutuurungira mombwanisiro womanyinganyingiro omaheze na ngu maye handa nokuṱiza omanyinganyingiro wohakahana, omahateratera nomahitasane
Okuyenda minda pekepeke nomarundurukiro momerikunḓuriro nouheze
Okuyenda minda pekepeke nomarundurukiro momerikunḓuriro nouheze
Okuyenda minda mongongorersaneno handumba nomarundurukiro momerikunḓuriro nouheze
Okuyenda minda mongongorersaneno handumba nomarundurukiro momerikunḓuriro nouheze
Okukara ovahaparapara tji mave nyinganyinga (oruveze)
Okuungurisa ovikasuka pekepeke tji mave manyinganyinga nokuraisa ongango (oruveze)
Okuhoveka ovikasuka pekepeke nozongango tji mave nyinganyinga (oruveze)
Okuhoveka ovikasuka pekepeke nozongango tji mave nyinganyinga (oruveze)
15 NIED Syllabus: Arts Junior Primary Phase 2014
OKUPUNDA - OKUYANDJA
Okuuta okuraisa omakevero kovevetarere, poṋa na komihingo omipupu vyokuripamisa tjimuna omahitiro nomapitiro nao
Okuraisa omakevero kovevetarere, poṋa na komihingo omipupu vyokuripamisa tjimuna omahitiro nomapitiro nao
Okuraisa omakevero kovevetarere, poṋa na komihingo omipupu vyokuripamisa tjimuna okurizeura movitjitwa
Okuraisa omakevero kovevetarere, poṋa na komihingo omipupu vyokuripamisa tjimuna okupunda oupaze ousoto/ ouzeu
Okupunda ovipundwa noviimbwa vyombazu ngumumu nokuzuvaka, amave nyandere ovakwao vomatuwo warwe womahongero novandu ovanene
Okupunda ovipundwa noviimbwa vyombazu mbi mavi ngara ovizeu novitoke, ngumumu nokuzuvaka, amave nyandere ovakwao vomatuwo warwe womahongero novandu ovanene
Okupunda ovipundwa oviimbwa vyombazu mbi mavi ngara ovizeu novitoke, ngumumu nokuzuvaka, amave nyandere ovakwao vomatuwo warwe womahongero, ovahongwa avehe mosikore yawo novandu ovanene
Okupunda ovipundwa noviimbwa vyombazu mbi mavi ngara ovizeu novitoke, ngumumu nokuzuvaka, amave nyandere otjimbumba tjovapuratene otjiparanga, otjotjiwaṋa poo orukondwa
16 NIED Syllabus: Arts Junior Primary Phase 2014
ONDIMWA: OKUYANDJA ONDANGU
OMAHAVEHERO NOMAVARURIRO WOVYONGONGO VYAVO OVENI NOVYOVAKWAO
Okuhandjaura nokuperenda oviperendero mbi mavi raisa omerimwino na mbi va munu movyongongo vyavo oveni novyovakwao
Okuhandjaura nokukahurura mbi va munu movyongongo vyavo oveni novyovakwao
Okuhandjaura nokukahurura nokuyandja oumune ohunga nonvyongongo vyavo oveni novyovakwao
Okuhandjaura ovyongongo vyavo oveni novyovakwao, amave kahurura oviuṋe, momuhingo woharive, ngunda amave raisa ozonṋero zavo, omaetisiro noumune nomahandjununino
17 NIED Syllabus: Arts Junior Primary Phase 2014
9. Omurya Omurihongwa MEkweze 1, ngunda omahongero inga oyeni ongurusu aye hi ya uta, ngape pakurwe ovivike vyotjivaro tjavitano nao, vyomarongerisiro wovanatje imba vOndondo 1.
ONDIMWA: OKUKARA NORUPA
EPU ONDONDO 1 ONDONDO 2 ONDONDO 3
Omaunguriro wakumwe, ondenger, omiano vyokupenga omaumba, omiyakurwa ṋ
Ozondando zomerihongero Ovahongwa mave ungura kumwe motjimbumba, amave pasana ondengero kotuhepo, nave kaendisa omiano omiyakurwa vyokupenga omaumba /vyondjeverero yokohoke
Omayeneneno Ovahongwa mave yenene oku-:
Omayeneneno Ovahongwa mave yenene oku-:
Omayeneneno Ovahongwa mave yenene oku-:
yarisa ounongo wavo oveni nowotjiwaṋa okutuurungira movyongongo ovimunikaheho, omizumbi, onḓarama nokupunda
yarisa ounongo wotjiwaṋa, tj. okupasana oruso, okupuratenasana, okurikenda novakwao, okuungura ku novakwao
okuungurisa omiano vyokupenga omaumba, tj. okuningira ombatero, okutarera omitiri mbi mai yarisa, okurinana/ harisa oupyu komeho yokupunda
yarisa ongaro ondjiririrwa, tj. okusupura opeinda koukombo ngunda ave hi ya rundurukira kotjivara tjarwe, okuhirimana indu varwe tji mave nyanda otjitjitwa
yarisa ounongo wavo oveni nowotjiwaṋa okutuurungira movyongongo ovimunikaheho, omizumbi, onḓarama nokupunda
yarisa ounongo wotjiwaṋa, tj. okuhaṋasana ovitjitwa, okupuratena nokuhungirira kozondunge pekepeke, okurikenda, okuhina ombangu nokuungura kuna ovakwao
okuungurisa omiano vyokupenga omaumba, tj. okuungurisa oukombo osemba, okukutjira pona opaunguriro, okurinana/ harisa oupyu komeho yokupunda
Okuyarisa ozongaro ozondjiririrwa tj.okutjikahisa oviungurwa vyavo ngunda ave hi ye vi horeka/yarisa; okuyandj ombango ku mbi mavi yandwa i ovakwao
yarisa ounongo wavo oveni nowotjiwaṋa okutuurungira movyongongo ovimunikaheho, omizumbi, onḓarama nokupunda
yarisa ounongo wotjiwaṋa, tj. okuhaṋasana ovitjitwa, okupuratena nokuhungirira kozondunge pekepeke, okuhina ombangu, okuyenda kumwe na mbya hungirwa motjimbumba nokuriungurira omuini
okuungurisa omiano vyokupenga omaumba, tj. okutjavera oviungurisiwa nomerizirira, okurinana/ harisa oupyu komeho yokupunda
okuyarisa oozongaro ozondjiririrwa, tj. okuungurisa vyovyongongo rukwao kutja avi ha nyonoka, nokuyandja ombango ngunda ovakwao amave nyanda
18 NIED Syllabus: Arts Junior Primary Phase 2014
ONDIMWA: OKUMEMA
EPU ONDONDO 1 ONDONDO 2 ONDONDO 3
OVYONGONGO OVIMUNIKAKEHO Omukoka, ozombatorona, otjivara, omuhapo, omukova nopona
Ozondando zomerihongero Ovahongwa mave yarisa ombungurisiro yomukoka, ozombaṱorona, otjivara, omuhapo, omukova nopoṋa
Omayeneneno Ovahongwa mave yenene oku-:
Omayeneneno Ovahongwa mave yenene oku-:
Omayeneneno Ovahongwa mave yenene oku-:
okuyarisa omaungurisiro womikoka:
- omitindi, omirambi, omihoro, omihaisase/ omihatekasana
- okuperenda omuhapo wopendje wotjiṋa, tj. ombwa
- okuraisa omutumba wotjiṋa, tj. oumukoka oupepu okuraisa ombura
okuyarukirapo ombatorona okuperenda otjiperendero, tj. okuyarukira ousiksaka
okurundurura ovivara mokurunga muna vyarwe, tj. otjingara notjiserandu tji vya rungwa vi yandja otjiranye
- ovivara vi yenena okuhaṋewa movimbumba, tj. otjiserandu ‘otjitwe/ otjipyu’, otjingirine ‘otjipore’
okuyarisa omaungurisiro womikoka:
- omitindi, omirambi, omihoro, omihaisase/ omihatekasana, omihapokasana nomipokasane
- okuraisa omuruko wotjiṋa, tj. omikoka omingarate okuraisa omututu wondjuwo
- okuraisa omutumba wotjiṋa, tj. oumukoka oukoko/oupiku okuraisa ozongazona zomuronga
okuyarukira po nomihapo, tj. okuungurisa omihapo pekepeke
okurunga ovivara ovikurusu vivari okumuna otjivara otjizamovikwao, tj. otjiserandu notjingara (otjiranye), otjiserandu notjimburau (otjipepela), otjingara notjimburau (otjingirine)
- ovivara vi yenena okuhaṋewa movimbumba, tj. pe novingirine vingapi pekepeke mbi mo munu?
okuyarisa omaungurisiro womikoka:
- omitindi, omirambi, omihoro, omihaisase/ omihatekasana, omihapokasana nomipokasane
- okuraisa omuruko wotjiṋa, tj. oumukoka ounyangatare okuraisa omurenge wongeyama
- okuraisa omutumba wotjiṋa, tj.oumukoka ousoto okuraisa omahingiro wombepo
okuyarukira po nomihapo mbi ri mozondendera, tj.ozombatorona zokozondjii
okurunga ovivara ovikurusu ovingi okumuna ovivara pekepeke ovizamovikwao
- ovivara vi yenena okuhaṋewa movimbumba, tj. metuwo romahongero mu novina vingapi ovimburau?
19 NIED Syllabus: Arts Junior Primary Phase 2014
EPU ONDONDO 1 ONDONDO 2 ONDONDO 3
okutunga omihapo ominamakuna-2 nozombaṱorona nomihapo vyoviraise, tj. oviputuputu, ovipaka, ovinavisembatuwo novinavikorovitatu, omuhapo womutima nowonyose
okutunga omuhapo mbi he ri vyondjemetiri amave ungurisa ovina mbya ungura novyokotjimemena, tj. ovivavize vyoviyao
okutunga oviṋa oviṋuṋungwa povyomozondendera, tj. pomawe, omainya, oviyao novitatu
okutunga omihapo ominamakuna-2 nozombaṱorona nomihapo vyoviraise, tj. oviputuputu, ovipaka, ovinavisembatuwo novinavikorovitatu noviraise vyozondjira
okutunga omuhapo mbi he ri vyondjemetiri amave ungurisa ovina mbya ungura novyokotjimemena, tj. ovivavize vyovihakautu
okutunga oviṋa oviṋuṋungwa povyomozondendera, tj. oviningene, ovikahe, ovihezuzukise, vyovinyuru, ovitarazu, oviheze novitwe
okutwapo otuveze: - pokati kwomihapo, tj. okuhondja oviputuputu kutja pe pite omuhapo wondiamanda - okuraisa popakoto motjiperendero, tj. ondjuwo motjiperendero ndji ri potjivanda
okutunga omihapo ominamakuna-2 nozombaṱorona nomihapo vyoviraise, tj. oviputuputu, ovipaka, ovinavisembatuwo novinavikorovitatu omuhapo wei, eyuva rokerapi ra Namibia
okutunga omuhapo mbi he ri vyondjemetiri amave ungurisa ovina mbya ungura novyokotjimemena
okutunga oviṋa oviṋuṋungwa mbi mavi sasaneke ovina vyakatjiri/ ovinivini, tj. otjiungurwa tjomainya otjowokambihi
okutwapo otuveze: - pokati kwomihapo, tj. otuveze twopokati kwovina motjiperendero noruveze rwehi rokongotwe, tj. oviṋa mbi mavi ngara vi ri kokure vi rire oviṱikona nu poṋa popatonga (okusainisa)
20 NIED Syllabus: Arts Junior Primary Phase 2014
EPU ONDONDO 1 ONDONDO 2 ONDONDO 3
OVYONGONGO OVIMUNIKAKEHO Modelling and construction
Ozondando zomerihongero Ovahongwa mave yarisa ondjiviro yokumema ovisenginine nokutunga
Omayeneneno Ovahongwa mave yenene oku-:
Omayeneneno Ovahongwa mave yenene oku-:
Omayeneneno Ovahongwa mave yenene oku-:
tunga omihapo ominamakuma 3, amave zengi mumwe, taura, kondo, yanga nokukakaterisa, tj. okanguma kotjitiha, ovimbopi/ ovipapeta nouvandekamirungu
- ungurisa ondjiviro yavo yomihapo vyakauriri imbi vyomakuma 3
tunga omihapo ominamakuma 3, amave ungurisa omaunongo pekepeke noviungurisiwa mbya ri oviimbirahiwa , tj. oukarata noviyandjewa ovikuru
- ungurisa ondjiviro yavo yomihapo vyakauriri imbi vyomakuma 3
tunga omihapo ominamakuma 3, amave ungurisa omaunongo pekepeke noviungurisiwa mbya ri oviimbirahiwa , tj. ovirekareke, ominoko, ovihongwa/ ovihokorwa novihareke
- ungurisa ondjiviro yavo yomihapo vyakauriri imbi vyomakuma 3
ungura omukoka omukonde amave hongo kotusepa, ozondjatate, ozongoze, nvk.
yandja omuhapo, konda, woza, kutu nokuṋiṋikizira ko ourenga
- honga oundjendje novingongo amave ungurisa omunoko werindi, ovirungwa vyoruhere mbi mave konyo noviungurisiwa ovipupu
yatata ozosepa ozonde kerepi okuungura po ombaṱorona/ ourenga
tungu ovisenginine vyovipuma novandu amave yandja ombango komuhapo, oukoto nouheze
- ungurisa omunoko werindi/ woruhere, ouzarata, ozongoze, omainya/ovihore, nvk.
yatata ozosepa pekepeke kerapi okutjita po ondisaena
tungu ovisenginine vyovipuma novandu amave yandja ombango komuhapo, oukoto nouheze, oukahu nomuzaro
- ungurisa omunoko werindi/ woruhere, ouzarata, ozongoze, omainya/ovihore, nvk.
21 NIED Syllabus: Arts Junior Primary Phase 2014
OVYONGONGO OVIMUNIKAKEHO Oviperendero
Ozondando zomerihongero Ovahongwa mave yarisa ounongo mombungurisiro yoviperendero
Omayeneneno Ovahongwa mave yenene oku-:
Omayeneneno Ovahongwa mave yenene oku-:
Omayeneneno Ovahongwa mave yenene oku-:
zemburuka, okuṱiza mouruvi nokurisenginina otjomburo ombendure yotjivepo tjokuperenda, tj okumema otjiperendero tjoviṋa mbi tjata okuviungura
ungurisa ourekoto mbu munika mouye ongondoroka, tj. okutara omikoka, omihapo, ozombatorona novivara vyoviya nganda ave hi ye vi perenda
zemburuka, okuṱiza mouruvi nokurisenginina otjomburo ombendure yotjivepo tjokuperenda, tj. okuhungirira ko nokuperenda otjitjitwa tji tja tjitwa momayuva womasuviro
perenda okuyarisa mbi vatarere, tj. momerihongero wozondendera(oynongonone), okusosonona otjiyao nawa narire tji ve tji perende
zemburuka, okuṱiza mouruvi nokurisenginina otjomburo ombendure yotjivepo tjokuperenda, tj. okuhungirira kovitjitwa vyorive mehungi nokuviperenda
perenda okuyarisa mbi vatarere, tj. okuritara ovikaṋena vyomirungu moviritarero ngunda ave hi ye riperenda
22 NIED Syllabus: Arts Junior Primary Phase 2014
EPU ONDONDO 1 ONDONDO 2 ONDONDO 3
mema oviperendero: - ava ungurisa ovivara
vyorwangeṋa ndwa huwa koukereiyona okuperenda, tj. eṱunḓu retu
- meme otjiperendero tjouṋauṋa ava ungurisa oviṋa tjiva vyokotjimemena na vyarwe okuperenda oviperendero, tj. potjipape otjikukutu, omainya/ ovihore, omarapi, epya / oraema, outi, oundjendje, oumbaanda/ ouripona - meme oviṋiṋikizirwapo ovipupu amave ungurisa ovyomozondendera, tj. oviyao, ozongara, ovimariva
okuwaneka ovirunga, tj. okurunga oukereiyona mu na opeinda okuungura tjuheze wondura/ womaze
- taratara nokuungurisa oviṋa
nomihingo pekepeke, tj. okuhwa opeinda noukombo, ominwe, outi, omainya amave tjava, pere, totisa, nvk.
mema oviperendero: - ava hitisa ovivara vyopeinda
ombepu mumwe, tj. ombombo - meme otjiperendero tjouṋauṋa
ava ungurisa oviṋa tjiva vyokotjimemena na vyarwe okuperenda ombuniko yokuti, tj. peheke, oviyao, ozondwi, oukuṋe, oukurure, ozongoze, opya/oraema
- meme oviṋiṋikizirwapo vyovihape, tj. vyotjihakautu
okuwaneka ovirunga, tj. okuwanisa oviṋa pekepeke nomihingo pekepeke momuano wokutunga ozombaṱorona nomihapo omirimangamumwe
- taratara nokuungurisa oviṋa
nomihingo pekepeke, tj. okuhwa opeinda koviṋa pekepeke tjimuna kovihakautu okuungura oviṋiṋikizirwapo; oviperendero vyoukereiyona mbwa ṋiṋikizirwa kozombapira zovivara
mema oviperendero aayo ovinamuinyo:
- ava ungurisa opeinda ondindi nombepu
- meme otjiperendero tjouṋauṋa ava ungurisa oviṋa tjiva vyokotjimemena na vyarwe okuperenda otjiperendero ohunga nepu roharive
- meme oviṋiṋikizirwapo amave ungura outike mbwa rengururwa movitutupape na moviṋaviṋa (okukakaterisa ovina tjimuna ongoze kotjipape; nave ungura ‘oviṋiṋikizirwapo’ momuano wokutwa ombapira kombanda yotjiyao nokuṋiṋikiza nomboturota/ okakeriyona
okuwaneka ovirunga, tj. okuwanisa oviṋa pekepeke nomihingo pekepeke amave ungurisa omauheze novivara vyovizire
- taratara nokuungurisa oviṋa nomihingo pekepeke, tj. okuungura ombatika; amave ndae oviyatja nozondae/ ozotipa; okuungura oviperendero noukereiyona komzombapira zovivara
23 NIED Syllabus: Arts Junior Primary Phase 2014
EPU ONDONDO 1 ONDONDO 2 ONDONDO 3
OMIZUMBI Okuimbura (omananene/ oure, okutondora, ongangango, ondokohero, otjikasuka, oupandi nomahitasaneno)
Ozondando zomerihongero Ovahongwa mave yarisa ondeto yomaimburiro amave ungurisa oviune vyomizumbi (oure/ omananeneno, okutondora, ongango, ondokohero, otjikasuka, ovinyinganyingise, osaneno nomahitasaneno)
Omayeneneno Ovahongwa mave yenene oku-:
Omayeneneno Ovahongwa mave yenene oku-:
Omayeneneno Ovahongwa mave yenene oku-:
pewa ouyara woku-: yova ozombosiro ozonde nozosupi tji mave imbura (oure)
- ungurisa ombosiro okutjita otona / ovaisa yokehi tjinene nokombanda tjinene. Okuimbura omaimburiro kombanda tjinene nokehi tjinene (oupandi)
okuimbura onguhu ngumumu amave ryamisa opatorona/ ovaisa ndja imburwa i omiitiri osaneno), tj. Mitiri ma imbura epuriro motona ondjiukwa: ‘Wa u ri vi ndino?’ Ovahongwa ave ziri amave ryamisa otona: ‘Mbi ri nawa’
imbura omaimburiro omatjiukwa hakahana na nongono/okuhonina (otjikasuka)
pewa ouyara woku-: yova ozombosiro ozonde nozosupi tji mave imbura (oure)
- imbura omaimburiro nondokohero yokombanda noyokehi
- imbura omave yende amave yerurura nokuwisa pehi kouṱiṱiṱiṱi (oupandi)
okuimbura onguhu ngumumu amave ryamisa opatorona/ ovaisa ndja imburwa i omiitiri (osaneno), tj. Mitiri ma imbura epuriro motona ondjiukwa: ‘Wa u ri vi ndino?’ Ovahongwa ave ziri amave ryamisa otona: ‘Mbi ri nawa’
Imbura omaimburiro: ngunda amve weza ohakahana nokuhenuna ongono/ omahoninino (otjikasuka) apa yandjwa ombutiro (osaneno)
pewa ouyara woku-: yova ozombosiro ozonde nozosupi tji mave imbura (oure)
- imbura omaimburiro nondokohero yokombanda noyokehi
- Imbura omaimburiro nge notupa twokombanda notwokehi (oupandi)
okuimbura onguhu ngumumu amave ryamisa opatorona/ ovaisa ndja imburwa i omiitiri (osaneno), tj. Mitiri ma imbura epuriro motona ondjiukwa: ‘Ove wa suvere okurya tjike?’ Ovahongwa ave ziri amave ryamisa otona: ‘Ami mba suvera okurya ovihape’
Imbura omaimburiro:
ngunda amve weza ohakahana nokuhenuna ongono/ omahoninino (otjikasuka) ape notupa tweimburiro tjiva tu matu yarukirwa, tj. okowa
24 NIED Syllabus: Arts Junior Primary Phase 2014
EPU ONDONDO 1 ONDONDO 2 ONDONDO 3
nyanda omahore omaimburwa amave imbura omaimburiro meraka raina, momaraka warwe wa Namibia na mOtjiingirisa
- imbura ozombosiro zotupa tuvari otupupu (omahitasaneno)
Imbura eimburiro ra Namibia
nyanda omahore omaimburwa amave imbura omaimburiro meraka raina, momaraka warwe wa Namibia na mOtjiingirisa
- sing rounds with two simple parts
(harmony)
Imbura eimburiro ra Namibia motjiuru
imbura omaimburiro ngu maye ngara omatoke, amaye ye nyanda meraka raina, momaraka warwe wa Namibia , mOtjiingirisa na momaraka womahi omararanganda
- imbura omaimburiro womahitasaneno omapupu
Imbura eimburiro ra rOmbwaneno ya Afrika
OMIZUMBI Ovihumba (oure, okutondora, ongango, ondokohero/ outwe, otjikasuka, oupandi nosaneno)
Ozondando zomerihongero Ovahongwa mave yarisa ounongo movihumbaamave ungurisa oviune vyomizumbi (oure, omatondorero, ongango, ondokohero, otjikasuka, oupandi nosaneno)
Omayeneneno Ovahongwa mave yenene oku-:
Omayeneneno Ovahongwa mave yenene oku-:
Omayeneneno Ovahongwa mave yenene oku-:
pewa ouyara wokuungurisa ovihumba oku-:
- yova ozombosiro ozonde nozosupi (oure)
- tjita ozombosiro zokombanda nokehi (ondokohero)
- rirora mozombosiro ozondwe/ozombore (oupandi)
- rirora noviungurisiwa vyokotjimemena pekepeke/ ovihumba okumwina po ozombosiro pekepeke , tj. okusuvira, okuhakiha, okutona, okuṋiṋikiza, okupuka
- yarisa ‘omapambarero’ ‘nongango’
pewa ouyara wokuungurisa ovihumba oku-:
- yova ozombosiro ozonde nozosupi (oure)
- tjita ozombosiro zokombanda nokehi (ondokohero)
- yenda amave weza outwe noupore kouṱiṱiṱiṱi (oupandi)
- rirora noviungurisiwa vyokotjimemena pekepeke/ ovihumba okumwina po ozombosiro pekepeke , tj. okupambara otjimbaumbau nominwe nomake
- yarisa ombangu pokati komapambarero’ ‘nongango’ kumwe norutu
pewa ouyara wokuungurisa ovihumba oku-:
- yova ozombosiro ozonde nozosupi (oure)
- tjita ozombosiro zokombanda nokehi (ondokohero)
- yenda amave weza outwe noupore kouṱiṱiṱiṱi (oupandi)
- rirora noviungurisiwa vyokotjimemena pekepeke/ ovihumba okumwina po ozombosiro pekepeke , tj. okutondora ovinwino vyomeva nge ri pomatota pekepeke
- yarisa ombangu pokati komapambarero’ ‘nongango’
25 NIED Syllabus: Arts Junior Primary Phase 2014
EPU ONDONDO 1 ONDONDO 2 ONDONDO 3
nyinganyinga osemba amave ungurisa ovihumba ovipupu oku-:
- urisa ongango opaṱorona yoharive poo yovihumba (epuriro/eziriro) otja pu pa nyandwa i omiṱiri (osaneno)
ungurisa ovihumba vyorutu okunyanda moruveze, tj. okuyata metuwo amave kaendera komuzumbi mbwa rekotwa/ omaimburiro (omapambarero/ otjikasuka)
- kaendisa omaimburiro pamwe nozombosiro ozombupu ozeriyarukire (ostinati)
- ungurisa orutu (okutona ozongwise, okutongora) oviungurisiwa mbi ri po (outi, ovimbaumbau, ouhakihiwa)
ungurisa ovihumba (ozongwise) poo ovihumba ovipupu (outi)
mema ombutiro yeimburiro amave ungurisa ovihumba (osaneno)
nyanda ovihumba ngunda amave weza ohakahana nokuhenuna ongono kouṱiṱiṱiṱi (otjikasuka)
- kaendisa omaimburiro pamwe nomayarukiriro ngu maye ngara omazeu nozopaṱorona ozeriyarukirire (ostinati) amave ungurisa oviuṋe vyomizumbi, tj. omapambarero, ongango noupandi
- ungurisa orutu (okutona ozongwise, okutongora) oviungurisiwa mbi ri po (outi, ovimbaumbau, ouhakihiwa)
ungurisa ovihumba vyorutu (ozongwise) poo ovihumba ovyarwe (outi)
- kaendisa omaimburiro pamwe nomayarukiriro ngu maye ngara omazeu nozopaṱorona ozeriyarukirire (ostinati) amave ungurisa oviuṋe vyomizumbi, tj. otjikasuka, ondokohero, oupandi nosaneno
nyanda ovihumba ngunda amave weza ohakahana nokuhenuna ongono kouṱiṱiṱiṱi (otjikasuka)
- kaendisa omaimburiro pamwe nomayarukiriro ngu maye ngara omazeu nozopaṱorona ozeriyarukirire (ostinati)
- amave ungurisa oviuṋe vyomizumbi, tj. otjikasuka, ondokohero, noupandi nosaneno
- ungurisa orutu (okutona ozongwise, okutongora) oviungurisiwa mbi ri po (outi, ovimbaumbau, ouhakihiwa, osilofona nozonḓarata)
26 NIED Syllabus: Arts Junior Primary Phase 2014
EPU ONDONDO 1 ONDONDO 2 ONDONDO 3
ONḒARAMA Okurizuvakisa ngumumu
Ozondando zomerihongero Ovahongwa mave yarisa okurizuvakisa nomanyingangyingiro nu ngumumu
Omayeneneno Ovahongwa mave yenene oku-:
Omayeneneno Ovahongwa mave yenene oku-:
Omayeneneno Ovahongwa mave yenene oku-:
yarisa orutu orupetuke kuritizira movitoma, tj. ombaze neke mbi mavi tezasana mouhongore, kandjarindjoko, mokutukatuka
yarisa ondjiviro yopoṋa, tj. okukaenda momirari vyorive okuza munda na munda
yarisa omerimwino norutu, omanyinganyingiro nomayarisiro wanomurungu, tj. okuyarisa ohange, oruhoze, omapindi nomurungu
okunyanda omanyinganyingiro wovipuka ngumumu, tj. omakurakuriro, ozongaro ozondjiririrwa
yarisa omeritjiviro wotutu, oupetuke nokuritizira motjitoma, tj. kongorera ohongoze amave nyinganyinga momiano pekekepeke
yarisa ondjiviro yopoṋa, tj. okunyinganyinga pona ohaisase nokuhina okutunasana
yarisa omerimwino norutu, tj. nomurungu, umwe a tjiti nomurungu nu warwe a tjiti notjiritarero
raisa ngumumu oviungura ovandu mu ve ozondjambi, tj. omiṱiri, onganga
yarisa omeritjiviro wotutu, oupetuke nokuritizira motjitoma, tj. okunyinganyinga kaṱiṱi
yarisa ondjiviro yopoṋa, tj. okunyinganyinga munda na munda amave pundu oupaze pekepeke
okuyarisa omerimwino norutu momuano mbwa kapitisa oruveze, tj. minika neke, yandjasana omake, okusiura
yarisa ngumumu ouripura ngumumu, tj. ombepo, omuriro, oundandi, oupore
27 NIED Syllabus: Arts Junior Primary Phase 2014
ONḒARAMA Enyando eyauze
Ozondando zomerihongero Ovahongwa mave yarisa omuano wokutanda nokunyanda enyando eyauze
Omayeneneno Ovahongwa mave yenene oku-:
Omayeneneno Ovahongwa mave yenene oku-:
Omayeneneno Ovahongwa mave yenene oku-:
nyanda ongaro yorive nokuherirongerisire amave ungurisa ovipapeta, tj. okuserekarera ehungi ohunga na ye omuini (pe kara, ovikurya mbye vanga)
tanda nokunyanda ongaro amave ungurisa ovipapeta, tj. okahungi okapupu kopokati koupapeta ohunga neyuva ndo posikore
tanda nokunyanda ongaro amave ungurisa ovipapeta, tj. okahungi okapupu kopokati koupapeta, tj. okahungi okapupu kopokati koupapeta ohunga neyuva ndo posikore
EPU ONDONDO 1 ONDONDO 2 ONDONDO 3
nyanda ovanyande mozongaro pekepeke, tj. omitiri/ omuhongwa; epanga/ omunavita; omuatje/ina
- nyanda amave horere ombosiro yeraka nomanyinganyingiro,tj. okutwako ekori romupirise nokunyanda ye
- rirora momihingo pekepeke vyombosiro yeraka, tj. okurundurura ombosiro, ondokohero notjikasuka (ohakahana)
nyanda ovanyande mozongaro pekepeke, tj. omitiri/ omuhongwa; epanga/ omunavita; omuatje/ina
- nyanda amave horere ombosiro yeraka nomanyinganyingiro,tj. okutoora otjiharaova nokutjita otja ye tje tjita
- rirora momihingo pekepeke vyombosiro yeraka, tj. otjmbao, okaeste okatwe ku make kazuvaka kokwara kwetuwo
nyanda ovanyande mozongaro pekepeke, tj. omitiri/ omuhongwa; epanga/ omunavita; omuatje/ina
- nyanda amave horere ombosiro yeraka nomayatero,tj. omuisane woratiyo yoNBC
- rirora momihingo pekepeke vyombosiro yeraka, tj. otjmbao, okaeste okatwe ku make kazuvaka kokwara kwetuwo
28 NIED Syllabus: Arts Junior Primary Phase 2014
ONḒARAMA Omuhapo wonḓarama
Ozondando zomerihongero Ovahongwa mave yarisa ondjiviro yomuano ehungi mbu ri tunga yonḓarama
Omayeneneno Ovahongwa mave yenene oku-:
Omayeneneno Ovahongwa mave yenene oku-:
Omayeneneno Ovahongwa mave yenene oku-:
weza omahungi, tj. ‘kuzamba’; omuatje omukwao a hoha ko omuhewo warwe add onto na nao
mema ombutiro nondjandero ombupu yehungi, tj. atu penduka; atu yaruka konganda, omayandero
mema ongaro ombupu, tj okutya ongaro nokuzikamisa kutja pa tjitwa tjike komeho na kombunda yanao
mema ombutiro nondjandero yehungi
mema ongaro ombupu, tj okutya ongaro nokutara kutja omunyande auhe wa yandja ongehambwarakaṋa kovitjitwa
mema ombutiro, pokati nondjandero yehungi (mohange poo moruhoze)
29 NIED Syllabus: Arts Junior Primary Phase 2014
EPU ONDONDO 1 ONDONDO 2 ONDONDO 3
ONḒARAMA Omanyandero
Ozondando zomerihongero Ovahongwa mave nyanda ondarama poo ehore rovipappeta ngumu, okuraisa ovanyande nondungiro
Omayeneneno Ovahongwa mave yenene oku-:
Omayeneneno Ovahongwa mave yenene oku-:
Omayeneneno Ovahongwa mave yenene oku-:
yarisa omihingo vyonḓarama, tj. omapitiro nomahitiro
- yarisa omuano ombungurisiro yopoṋa, tj omahitiro nomapitiro
- raisa ongengezero kovapuratene, tj. okunyinganyinga kutja ovitjitwa vyovanyande vi munike nokuzuvaka
- raisa ongengezero kovapuratene, tj. okuritjeta pomayandero wenyando
nyandere ovakwao vetuwo ravo romahongero novanene, onḓarama
- ungurisa oviungurisiwa noviṋa pekepeke okuyandja ohambwarakaṋa kondarama, tj. ovihareke/ omuzaro ku maku zemburukirwa ngamwa omunyande
yarisa omihingo vyonḓarama, tj.okuyarukira omambo novitjitwa kutja vi sore okuzemburukwa
- yarisa omuano ombungurisiro yopoṋa, tj. okunyinganyinga kutja ovitjitwa vyovanyande vi munike nokuzuvaka
- raisa ongengezero kovapuratene, tj. okuritjeta pomayandero wenyando
nyandere ovakwao vomatuwo warwe womahongero, novanene, nosikore aihe onḓarama
- u ngurisa oviungurisiwa noviṋa pekepeke okuyandja ohambwarakaṋa kondarama, tj. okutjukutjura ozondwi mokatjuma kutja ze pose owombura
yarisa omihingo vyonḓarama, tj. okuyaza otupa tjiva twondarama tu matu hepa okupamenenwa
- yarisa omuano ombungurisiro yopoṋa, tj. okuryangaryanga kutja onḓarama i rire ondjete,
- raisa ongengezero kovapuratene, tj. okutjihekana tji mape yerwa kutja otuteto atu ha pambaukwa
nyandere otjikutundu tjovapuratene ohamukwao notjiwaṋa, orukondwa
- ungurisa oviungurisiwa noviṋa pekepeke okuyandja ohambwarakaṋa kondarama, tj. oure werapi emburau kutja ri munike owozongazona
30 NIED Syllabus: Arts Junior Primary Phase 2014
EPU ONDONDO 1 ONDONDO 2 ONDONDO 3
OKUPUNDA Oviuṋe vyondjiviro yokutjinda orutu, ozondondo, omerikunḓuriro, ouheze noruveze
Ozondando zomerihongero Ovahongwa mave yarisa yokutjita nounongo wokupunda nokuherirongerisire amave ungurisa oviuṋe vyondjiviro yokutjinda orutu, ozondondo, omerikunḓuriro, ouheze noruveze
Omayeneneno Ovahongwa mave yenene oku-:
Omayeneneno Ovahongwa mave yenene oku-:
Omayeneneno Ovahongwa mave yenene oku-:
nyinganyinga oukutuke komuzumbi amave yandja ombango koviṋepo pekepeke vyorutu (ondjiviro yorutu) nozondondo, tj. okutjaara momuronga kehi yomeva/ kehi korutere
yarisa ondjiviro yondjindiro yorutu okutuurungira:
- momanyinganyingiro omatjandjare/ omahapokasana, tj. okutukatuka, okuharopa
- omahandero watjimanga womanyinganyingiro, tj. omihapo omiparanga nomkwaṋi
- omawaṋeno womanyinganyingiro, tj. okuumba omaoko ayeevari pamwe poo pekepeke
- okukuramena kokurama kumwe nokuhina okuteratera ngunda oma rundurura ozondondo, tj. ookombanda nokehi
- okukaendisa pamwe eke nombaze, tj. ombaze yamunda warwe okutukatukira ko nokuharopa
nyinganyinga oukutuke komuzumbi amave yandja ombango koviṋepo pekepeke vyorutu (ondjiviro yorutu) nozondondo, tj. okuhinga owombepo kombanda meyuru/ pokati nopehi
yarisa ondjiviro yondjindiro yorutu okutuurungira:
- momavekero wokutjandjara nokuhanda omanyinganyingiro, tj. okutuka kandjarindjoko nokunana omikambo omire
- omawaṋeno womanyinganyingiro, tj. okuyera omaoko komututu nokuyemanga mu ye omuini
- okutjita nokuna okuteratera ama tatere koviṋepo pekepeke vyorutu
- okukaendisa omaoko pamwe nombaze, tj. okukaenda nomaoko nga haṋika pevari
nyinganyinga oukutuke komuzumbi amave yandja ombango koviṋepo pekepeke vyorutu (ondjiviro yorutu) nozondondo, tj. okuranga pehi, okuryatera kotumwe kombanda nokuyaruka pehi
yarisa ondjiviro yondjindiro yorutu okutuurungira:
- momavekero wokutjandjara nokuhanda omanyinganyingiro, tj. okutukatuka okurikondoroka nokuyera omaoko meyuru
- omawaṋeno womanyinganyingiro, tj. okutwa eke rokunene kongoro yomamuho na nao
- okutjita nokuna okuteratera ama tatere koviṋepo pekepeke vyorutu
- okukaendisa omaoko pamwe nombaze, tj. okukaenda nomaoko nga haṋika pevari nokurundurura ominda
31 NIED Syllabus: Arts Junior Primary Phase 2014
EPU ONDONDO 1 ONDONDO 2 ONDONDO 3
kaenda munda na munda amave runduruka momerikunduriro nomatjandjarero
nyinganyinga movikasuka pekepeke, tj. hakahana poo ongono
- nyinganyingira tjimwe nomuzumbi nokuhina okutera (kandjarindjoko, okuryata, okutupuka, okutuka, amave tono otuwise otja pu mape pambarwa
- okunyinganyinga otja keraa romiṱiri,tj. okutupuka amape varwa ovikando hambondatu, okukurama okuhirima amape varwa ovikando hambondatu
- kaenda ku kwa hungama omiṱiri, tj. kovitonge….ngatu tjite
kaenda minda mbi ri mongongorerasaneno handumba, amave runduruka momerikunduriro nomatjandjarero, tj. okutupuka ovipiku, okutukatuka ongondoroka nokuharopa komurungu
nyinganyinga movikasuka ovirunga (oruveze), tj. hakahana, ongono, nokuyenda amave hakahana/yere oviryo
- nyinganyingira tjimwe nomuzumbi nu moruveze mongongorerasaneno handumba, tj. ouryata amape varwa tuvari, okuhirimana amape varwa tuvari
- nyinganyinga mongongorerasaneno ndji mai runduruka otja kovitjitwa nomavarero, tj. okutupuka amape varwa ovikando vine, okukurama okuhirima amape varwa ovikando vine, okutupuka amape varwa ovikando hambondatu, okukurama okuhirima amape varwa ovikando hambondatu
- kaenda ku kwa hungama omiṱiri, tj. 1, 2, 3….ngatu tjite
kaenda minda mbi ri mongongorerasaneno handumba, amave runduruka momerikunduriro nomatjandjarero, tj. okutara kombanda, okuyera omaoko meyuru, okupeta otjiuru, okuripeta, okuwora ozongoro, okuyepisa omurungu nokutuka
nyinganyinga movikasuka ovirunga (oruveze), tj. hakahana, ongono, nokuyenda amave hakahana/yere oviryo
- nyinganyingira tjimwe nomuzumbi nu moruveze mongongorerasaneno handumba, tj okuryata komeho amape varwa tune, okuumba omuse wokunene potune, okuyaruka ovihaambunda potune amave ummbu omaoko, okuumba omuse wokumuho potune
- nyinganyinga mongongorerasaneno ndji mai runduruka otja kovitjitwa nomavarero, tj. okutupuka amape varwa ovikando vine, okukurama okuhirima amape varwa ovikando vine, okutukatuka potuhambondatu, okuyera omaoko yeyuru potuhambondatu, okuhirima potuhambondatu
- kaenda ku kwa hungama omiṱiri, tj. kovitonge….ngatu tjite
32 NIED Syllabus: Arts Junior Primary Phase 2014
EPU ONDONDO 1 ONDONDO 2 ONDONDO 3
OKUPUNDA Omanyinganyingiro omasupi nomapundiro omatezasane
Ozondando zomerihongero Ovahongwa mave nyinganginga ousupi amave pundu mongongorerasaneno handumba otja komuzumbi
Omayeneneno Ovahongwa mave yenene oku-:
Omayeneneno Ovahongwa mave yenene oku-:
Omayeneneno Ovahongwa mave yenene oku-:
yarisa omihingo vyokuripamenena, tj. omahitiro nomapitiro
- okuraisa ombungurisiro yopoṋa, tj. okukurakura otja pu mave sora ngunda amave nyanda / pundu
- okuyandja ondaveho kovauratene, tj. okuritjeta pomaandero wenyando
pundu ovipundwa vyombazu ovitoke vyatjinene mbi ve rirongerisire oviraisavitjitwa mbi mavi nyanderwa ovakwao vetuwo rawo romahongero novanene:
- oupundwa mbu ve rihonga kovakwao vomatuwo warwe womahongero novanene, kozondjiwe otjiwaṋa poo mozomburo zorutjeno
- okutarera omiṱiri pu mai ve raisire
- okuungurisa omizaro mbi omipwe mavi yandja ohambwarakaṋa komapundiro
- okutandaura ounongo wongango yomuzumbi ngunda amave pundu
- okuungurisa omizaro vyombazu omipwe
yarisa omihingo vyokuripamenena, tj. okuyarukira ovitjitwa kutja ve sore okuvizemburuka
- okuraisa ombungurisiro yopoṋa, tj. okukurakura otja pu mave sora ngunda amave nyanda / pundu
- okuyandja ondaveho kovauratene, tj. okuritjeta pomaandero wenyando
pundu ovipundwa vyombazu ovitoke vyatjinene mbi ve rirongerisire oviraisavitjitwa mbi mavi nyanderwa ovakwao vomatuwo warwe: womahongero nosikore aihe:
- oupundwa mbu ve rihonga kovakwao vomatuwo warwe womahongero novanene, kozondjiwe otjiwaṋa poo mozomburo zorutjeno
- pamwe nomiṱiri poo nokuhina okuraisirwa i omiṱiri
- okutandaura ounongo wongango yomuzumbi ngunda amave pundu
- okuungurisa omizaro mbi omipwe mavi yandja ohambwarakaṋa komapundiro
- okutandaura ounongo wongango yomuzumbi ngunda amave pundu
- okuungurisa omizaro vyombazu omipwe
yarisa omihingo vyokuripamenena, tj. okuyarukira otupa tjiva twokupunda tu matu hepa okupamisiwa
- okuraisa ombungurisiro yopoṋa, tj. okunyinganyinga okuyenda parwe notuteto twarwe motjimbumba
- okuyandja ondaveho kovauratene, tj. okuritjeta pomaandero wenyando
pundu ovipundwa vyombazu ovitoke vyatjinene mbi ve rirongerisire oviraisavitjitwa mbi mavi nyanderwa otjiwaṋa norukondwa:
- oupundwa mbu ve rihonga kovakwao vomatuwo warwe womahongero novanene, kozondjiwe otjiwaṋa poo mozomburo zorutjeno
- pamwe nomiṱiri poo nokuhina okuraisirwa i omiṱiri
- okutandaura ounongo wongango yomuzumbi ngunda amave pundu
- okuungurisa omizaro mbi omipwe mavi yandja ohambwarakaṋa komapundiro
- okutandaura ounongo wongango yomuzumbi ngunda amave pundu
- okuungurisa omizaro vyombazu omipwe
33 NIED Syllabus: Arts Junior Primary Phase 2014
ONDIMWA: OKUYANDJA ONDANGU
EPU ONDONDO 1 ONDONDO 2 ONDONDO 3
Ohaveherero nomavaruriro
Ozondando zomerihongero Ovahongwa mave haveha nokuvarura ovyongongo vyawo oveni amave nyamukurire komapuriro watjimanga
womitiri momiano pekepeke
Omayeneneno Ovahongwa mave yenene oku-:
Omayeneneno Ovahongwa mave yenene oku-:
Omayeneneno Ovahongwa mave yenene oku-:
handjaura nokukahurura omerimwino nokuyandja oumune ohunga ohunga novyongongo vyawo oveni :
- okuhandjaura oviṋenge vyovyongongo ovimunikakeho nombuze katjondumba, tj. ‘Ihi otjiperendero tjeṱunḓu retu’. Mba ungurisa oukereiyona nopeinda’
- okuhandjaura ondjiviro yavo momizumbi amave handjununa/serekarere nokuyandjasa ozondunge, tj. Mba suvera okutondora nouti. Ya ri oukumise okunyanda hakahana’
- okuhandjaura nokuhandjununa/ okuserekarera ovitjitwa vyorupe kumwe nonḓarama, tj. Mba nyandere ombungu. Ee hungire otja nai…
- okuhandjaura, okuhandjununa nokuserekarera ohunga nondjiviro ondoorwa mokunyinganyinga nokupunda, tj. Mba tjita omuhapo wokombanda nomuhapo wokehi otja nai…’
handjaura, kahurura nokuyandja oumune ohunga novyongongo vyawo:
- okuhandjaura oviṋenge vyovyongongo ovimunikakeho nomihingo handumba, tj. ‘Ihi otjiperendero tjondjuwo yetu. Ouzera mbwi mba perendende ouṱikona mena rokutja u ri kokure’
- okuhandjaura ondjiviro yavo momizumbi amave handjununa/ hepura nokuperenda omapatero, tj. Mba yorokere tjinene tji mba imburire motjimbumba tjomizumbi. Ovandu aave tjaterwa I eimburiro opaave zu okutona omak’.
- okuhandjaura nokuhandjununa/ hepura ovitjitwa vyorupe kumwe nonḓarama nozombuze, tj. ‘Okanyandwa ketu ka ri ohunga nomukazona ngwa vaka ovimariva. Komaandero eye wa kakamburwa. Kahepero omundu okuvaka’
- okuhandjaura, okuhandjununa nokuserekarera ohunga nondjiviro ondoorwa mokunyinganyinga nokupunda nomihingo handumba, tj. ‘Twe tji tjita kaṱiṱi natu utu okuhakahana narire tji twa wire pehi’
handjaura ovyongongo vyawo nokahurura oviṋenge nave ungurisa orutumbo ndu ri rwo amave raisa onḓero yawo, handjaura omaetisiro nokuhandjununa omamwino wawo:
- okuhandjaura oviṋenge vyovyongongo ovimunikakeho nave haveha omihingo, tj. ‘Imbi ovipirindwa vyanongoze. Tji me tara otjikando tjarwe hi nakuungurisa ongoze orondu oyo i nerimba’
- okuhandjaura ondjiviro yavo momizumbi amave ungurisa omaheya handumba,amave raisa ondero yavo oveni nokuhandjununa ovinenge tj. ‘Me ndaasi okanyandwa ketu kari okasupi navi. Okowa ya sere okutja ya imburire tuvari’
- okuhandjaura nokuhandjununa/ hepura ovitjitwa vyorupe kumwe nonḓarama nozombuze, tj. Okanyando ketu kovipapeta ka ri ohunga nomuano wokukohororora wosikore yetu. Okutja nambano ngatu ṱize osikore yetu oukohoke’
- okuhandjaura ondjiviro yavo ondoorwa momanyinganyingiro nomapundiro amave yandja omamwin, tj. ‘Twa utire okupunda okurikondoroka nu kapa ri nawa, okutja atu rundurukire kokupunda moruteto’
34 NIED Syllabus: Arts Junior Primary Phase 2014
EPU ONDONDO 1 ONDONDO 2 ONDONDO 3
Omahavehero nOmavaruriro
Ozondando zomerihongero Ovahongwa mave haveha nokuvarura ovyongongo vyovakwao ngunda amave hungirire ko momiano pekepeke nokuzira
omapuriro womitiri tjimanga.
Omayeneneno Ovahongwa mave yenene oku-:
Omayeneneno Ovahongwa mave yenene oku-:
Omayeneneno Ovahongwa mave yenene oku-:
handjaura nokukahurura omerimwino nomatarero wovyongongo vyovakwao:
- okutara oviungura vyovatjitangongo, ovanyande novatunge vokomake
- okuhengurisa oviuṋe katjondumba vyovyongongo ovimunikakeho momuano omutunge, tj. ‘Ovivara avihe motjiperendero tjingee mbi vyouta wombura’
- okuhandjaura ondjiviro yawo ondoorwa amave handjununa/serekarere nokupasana ounongo, tj. ‘Ami hee tjaterwa i okarupa inga kongono, nungwari ee tjaterwa i inga kohakahana’
- okutjamisa orupe rwonḓarama kuna ondjiviro yawo ondoorwa, tj. Mave raisa kutja ongaro ohamukwao na indjo tu yenena okuimuna ku katjiri’
- okuraisa omerimwino nge notjiṋa nonḓarama, tj. okuungura otjiperendero tjouṋauṋa okuraisa na tjo omunyande worive omutjiukwa’
- okuhandjaura, okuhandjununa nokuserekarera ondjiviro yawo ondoorwa mokupunda, tj. Mba tjita omuhapo wokombanda, tjazumba e tjiti omuhapo wohehi otja nai…’
handjaura nokuperenda mbu ri oumune wawo ohunga novyongongo vyovakwao:
- okutara oviungura vyovatjitangongo, ovanyande novatunge vokomake
- okuhengurisa oviuṋe katjondumba vyovyongongo ovimunikakeho momuano omutunge, tj. ‘Mba tjsterwa i omerimwino wondumbi. Aai munika otjongeyama yakatjiri.
- okuhandjaura, okuhandjununa nokuserekarera ondjiviro yawo ondoorwa mokupunda, tj. Avehe avave metameta. Mape raisa aayo ovo aave tjaterwa i okuimbura eimburiro ndo’
- okutjamisa orupe rwonḓarama kuna ondjiviro yawo ondoorwa, tj. ‘Mave yovo ondimwa oiniini nave ripurire kovihorera vyarwe mbya isirwa kondjiviro yawo ondoorwa’
- okuraisa omerimwino ohunga nonḓarama, tj. ‘Mave raisa oviṋa vivari ohunga nonḓarama nave tamuna omuano umwe womasembamisiro’
- handjaura ondjiviro yawo momanyinganyingiro nomapundiro nomihingo katjondumba, tj. Eṱe twe tji uta okupunda nongono, atu yende amatu pundu hakahana natu riumbu pehi’
handjaura ovyongongo vyovakwao nave kahurura oviune, amave ungurisa omaheya woharive, ave twapo ozonḓero zawo, handjaura omaetisiro nokuyandja omamuino:
- okutara oviungura vyovatjitangongo, ovanyande novatunge vokomake
- okuhengurisa oviuṋe katjondumba vyovyongongo ovimunikakeho momuano omutunge, tj. ‘Rutenga mba munu ihi otjinavikorovitatu tjomondivitivi yotjiperendero. Ami hee roro okutara parwe. Me munu kutja omutjitangongo omuini mutu wa vanga nao’
- okuhandjaura, okuhandjununa nokuserekarera ondjiviro yawo ondoorwa mokupunda, tj. Ami ee tjaterwa i indu, tjaave imbura oupore noupore nave karavaera komaandero’ Twa sere okutjita naootjikando tjarwe tji matu imbura’
- okutjamisa orupe rwonḓarama kuna ondjiviro yawo ondoorwa, tj. Mave yandja ombango koupwe wondarama, ondungiro yehungi, omaungurisiro wombosiro nomatjitiro’
- handjaura ondjiviro yawo momanyinganyingiro nomapundiro nomihingo katjondumba, tj. Eṱe twe tji uta okupunda okurikondoroka nu ape ha sora, okutja atu rundurukire kokupunda moruteto
35 NIED Syllabus: Arts Junior Primary Phase 2014
10. Omahavehero wOnḓengu Kokutja tu yenenise omayeneneno ayehe notupa atuhe tu undjirwa ko, pe hepa okutjitwa omahavehero wonḓengu pekepeke mondondo yOpirimere yOkehi, kutja pe kare notjiperendero otjikahu tjomaryameno wokomeho nondoṋeno yovahongwa. Omahavehero wonḓengu omahapokasana (CA) ye sokurira omakahu, omapupu nu nga sembama, nge ri momuhunga nu nga havere koviṋenge nombungurisiro yomahongero ongondoroka nomuhongwa.
Omayeneneno nge ri morutuu rwotjirihongwa/ mosirambesa ya twa po omazuviro/ omapakero nounongo omuhongwa mbye sokuyarisa, nu mbi mavi havehwa onḓengu. Nungwari, pa tandwa kutja osirambesa ndji i havere kokurihonga, ku ku he ri komarorero. 10.1 Ondando yOmahavehero wOnḓengu Ondando yomahavehero wonḓengu omahapokasana oyokumwina po ondjiviro ndji ri yo nonḓakame yomayameno wokomeho momayeneneno. Ondjivisiro ndji i unguriswa kokutjivisa/ okuhepurira ovahongwa pu ve nomasa noungundipare momaryameno wavo wokomeho, okuraisa pu va ungura nawa na pu mave hepa ombatero. Ovanene aruhe ngave tjivisiwe omakaendero wokomurungu wovanatje vavo okutuurungira mozorapota zosikore. Ovo ngave hohiziwe kutja ve yandje osurute/ouyandjewa nokuyandja ohambwarakaṋa komerihongero wavo. Omahavehero wonḓengu omahapokasana wina ye vatera ozomiṱiri okusembamisira ko omihingo vyokuhonga nokuyandja ohambwarakaṋa ndji mai ngara kondjiviro ondoorwa yovahongwa. Omahavehero wonḓengu omahapokasana ngaye varwe otjowokurihongera ko, aye varwa otjowokurihonga. Eṱe tu havehera kutja tu munine po ondjivisiro onḓakame yondoṋeno momayeneneno womuhongwa auhe kokutja tu tarere ko omahongero/omerihongero wokomeho amatu yandja okuwoko kwohauzeu nokusosonona omihingo vyetu oveni vyokuhonga. 10.2 Otupa twOmahavehero wOnḓengu Omihingo vyokuhaveha omihasembamisirwe: Omiṱiri ngai havehere kokutara kutja ovahongwa va toṋa pu pe ṱa pi momayeneneno nga handjaurwa mosirambesa yOvyongongo kutja ve mwine po otjiperendero otjikahu tjomakaendero wokomeho womuhongwa. Owo tjinenenene maye yenene okukaendisirwa momuano omuhasembamisirwe wokutarera omaryameno wokomurungu wangamwa omuhongwa mokurihonga na mu mbi ma tjiti ngunda ovo amave konḓonona, toroka/ rizuvisa ovitjitwa nondjivisiro ndji va twa mombungurisiro momuano wokuhakaena, okuyandja oumune, na wina ohamure mu ngamwa mu ve norupa. Omikambo omiparanga womahavehero wonḓengu ngavi ungurisiwe, mOvyongongo, tjimuna, omihingo vyokutarera, omapuriro nge hasembamisirwe, okuhungirira ko nokuhavehasana oviungura. Omahavehero wonḓengu ye sokutara komayeneneno ngu maye hitasana ku nozondando kepu arihe, pu maye tara kovitjitwa vyovahongwa, kounongo, ozondunge, omayandjero/omahandjunino nomahavehero kourike wawo, momapanda na tji ve ri motjimbumba. Omakarero wamo norupa nohambwarakaṋa yovahongwa kovitjitwa vyawo motjimbumba ku sokutarewa wina.
Imbi mbya piti po momerihongero vi sokuhavehwa na wina ovitjitwa, nungwari ku ku he ri okuhavera ko tjinene. Motjiṱo tjomahavehero wa mbya piti po, Ozomiṱiri ngaze tare kokuhina etiku, ouhomonena wondando, ouvange, oumemena noutamwatamwe. Posi yokutja ihi tji tja piti po katji tji ri epu enenenene. Otjinahepero tjinene oko ngwi okutja omuhongwa we rihongere kondjiviro ondoorwa nu orupa rwovyongongo otja indwo oruyandje rwohambwarakaṋa komekurisiro womuatje moumba. Omahavehero wonḓengu wina ngaye zeuparise/ tare
36 NIED Syllabus: Arts Junior Primary Phase 2014
komekuriro womuhongwa. Ondondo yomayeneneno womuhongwa movitjitwa tjinge vyo, ngai yende amai yeruruka otja kondondo nondondo yomatongero/ yomakongomokero we.
Omihingo vyOkuhaveha Onḓengu Omisembamsiwa: Ovahongwa mave havehwa kotjiveta ngunda amave kaendisa ovitjitwa vyovyongo. Otutuu otunguriro, oututja noukwisa kaaruhe tji vi ri omihingo omisemba vyokuhaveha onḓengu yovyongongo mOpirimere yOkehi. Okutja otje ri ohepero kutja ozomiṱiri ze sembamise nokutya nawa kokutja ze sore ohavehera ovahongwa kotjihavehe/ kotjiviha tjozongombe 6.
37 NIED Syllabus: Arts Junior Primary Phase 2014
10.3 Omahandjauriro wozondondo zomahavehero/ Ozongereita
Ondondo yondoṋeno pamwe nomayeneneno womuhongwa momerihongero wOvyongongo i yarisiwa mozongombe zoreṱera. Ozongombe zozoreṱera tji maze yandjwa, ohepero kutja ozo ze raise ondondo yakatjotjiri yondoṋeno yomuhongwa ndji norupe kuna omayeneneno we. Mondondo 1-3, ozongombe zoreṱera ze yandjwa otja kotjihavehe/ kotjiviha ihi tjozongombe 5 zondoṋeno. Orupe rwoviuṋe vyomayeneneno ku ku yandjerwa ozongereita rwa raisiwa kehi mba:
Ondondo % Tjingetjo (Ond. 4-12)
Omahandjauriro wOmayeneneno
A 80%+ Wa toṋa momayeneneno momuano wakatjoruhonga. Omuhongwa wa tanana etota motupa atuhe twomayeneneno.
B 70-79% Wa toṋa momayeneneno momuano omuwamuwa. Ondoṋeno yomuhongwa i ri kombanda yambi undjirwa ko nu eye wa yenenisa otupa otuingi mondondo yokombanda.
C 60-69% Wa toṋa momayeneneno momuano omuwa. Omuhongwa wa toṋa momayeneneno momuano omuyandjahange mozongaro ozohatjiukwa na nḓe ri momuhunga worive.
D 50-59% Wa toṋa momayeneneo momuano omuyandjahange. Ondoṋeno yomuhongwa ya hitasana kuna omaundjiriro wopokati. Omuhongwa mape ya a kara noruhepo rwokupewa ohambwarakaṋa moviuṋe /motupa katjondumba.
E 40-49% Wa toṋa momayeneneno omaṱIṱi kutja a ha yenene okuvarwa omutoṋe. Omuhongwa nande ha toṋene momayeneneneno ayehe, ondoṋeno ye mai yenene okumutananisa ondondo yomayeneneno wokehi. Omuhongwa u noruhepo rwokupewa ohambwarakaṋa moviuṋe /motupa otuingi.
U 0-39% Katoṋene. Omuhongwa ka yenenenene okuvaza pondondo yomayeneneno wokehi, nandarire kutja omiṱiri ye mu wa vatera pu pa yenene nokumupa ombatero. Omuhengwa tjotjiri ma hepa okupewa ohambwarakaṋa.
38 NIED Syllabus: Arts Junior Primary Phase 2014
10.4 Omihunga Omihandjauke vyOmahavehero wOnḓengu Omahapokasana (Omahandjauriro maye vazewa moLower Primary National Policy Guide) Omahavehero wonḓengu ngaye rire orupa rwapamwe nondyero nomerirongerisiro wehongwa nu ngape zikamisiwe ovinenge ovikahu vyomahavehero wonḓengu. Omiṱiri ngunda amai hongo, ngarire tji ya tjiti omahavehero wonḓengu omasembamisiwa poo omahasembamisiwa ngunda ovahongwa amave kaendisa ovitjitwa vyakauriri vyometuwo romagongero ku maku tarerwa ounongo nomayeneneno wavo movirihongwa avihe. Momahongero inga wOpirimere yOkehi, omahavehero wonḓengu ye tarerwa kongeṋena yoviuṋe-ovizikame. Imba mape hewa kutja tji pa yandjwa ozongombe poo oreṱera, ohepero kutja vi raise ondondo yakatjotjiri yondoṋeno yomuhongwa mombii yomayeneneno we.
10.4.1 Omahavehero wOnḓengu Omahapokasana Omahasembamisirwe
Omahavehero wonḓengu omahapokasana inga omahasembamisirwe ye kaendisiwa okutuurungira mokutarera netweho nokutwa po omatjangwa (tara ovihorera po10.4.3). Pu mape heye kutja ovahongwa ngunda ave norupa movitjitwa vyehongwa, omiṱiri ngai nyoṱore ondoṋeno nomauzeu wavo porutuu rwomana wavo. Omatjangwa nga ongu maye yandja omuhunga komiṱiri tji mai rirongerisa momahongwa ngu maye ya, amai tara ku mbi mavi heperwa po okuyandja okuwoko kwohauzeu nomiano vyokuyandja ozongombe mOmahavehero wOnḓengu Omahapokasana inga Omasembamisiwa wina. Kahepero okutjanga okaṋa pu ngamwa omayeneneno ayehe – porumwe ngape nyoṱorwe okatika uriri okuraisa kutja omuhongwa wa toṋa mounongo katjondumba mbwo. Nungwari, pe hepwa ouhatoi mbu ri momatjangwa ndoovazu omuhongwa u ṱenḓuna nu ma hepa ombatero.
10.4.2 Omahavehero Omahapokasana Omasembamisiwa
Omahavehero wOnḓengu Omahapokasana inga Omasembamisiwa ye tjitwa tji pa zu nokumanuka ondimwa/epu ongunḓe poo tji pe notjiuṋe tjoharive tji matji hepa okuhavehwa ngunda ape hi ya utwa nepu epe. Ku vyo omiṱiri ngai yandjere ozongombe kotjihavehe/ kotjiviha tjozongombe 10.
Nandarire kutja mekweze pa kaendisiwa omahavehero wonḓengu pekepeke, ngarire owotjikando tjimwe uriri omasembamisiwa ngu maye tuwa momatjangwa. Omahavehero wonḓengu nga wina ngaye tjitwe moruveze rwomahongero wakauriri metuwo romahongero. Imba mape heye kutja kape novahongwa vOpirimere yokehi vOndondo 1-3 mbu mave kara “notjivike tjozotutja’ poo “orutuu rwomayuva womarorero”, ovahongwa pu ve sokurihongera ozotutja/ omarorero.
Ozongombe zomahavehero inga nge he ri omasembamisiwa ngaze tjangwe pOrutuu rwOzongombe zOmahavehero wOnḓengu Omahapokasana. Komaandero wekweze, ozongombe zangamwa otjirihongwa ngaze varerwe kumwe morundjiri ndwi ndwa tjangwa ‘”Kumwe”. “Ongombe yOpokati” i munika indu inḓa nḓe ri morundjiri rwa “Kumwe” tji za varerwa kumwe naze haṋewa motjivaro tjomahavehero omasembamisiwa nga tjitwa naze raisiwa mondesimara (okuza komurongo), tj. 3.2. “Ongombe yOpokati” tji ya zu mbo otji i putaputisiwa nu ai kotorwa mongereita otja tji pa raisiwa mo-10.3.
39 NIED Syllabus: Arts Junior Primary Phase 2014
10. Omaheya
Zemburuka: Omaheero nga yandjwa mba owembo ndo motjiṱo tjosirambesa, nungwari ku ku he ri mu ngamwa ombii yarwe. Ongongo yovyongongo (arts): otjiṋa otjiwa otjimanise, otjiyandjahange poo ovipwe Otjiperendero tjouṋauṋa otjiperendero tji tja kakaterisiwa ourapi, ouvapira nouṋa warwe Otjinyanyangiziwa omuano omuuta wokunḓuruka amape ungurisiwa otjipape ku kwa
kakaterisiwa oviṋa pekepeke mbya tungu omuhapo omutunda nu mbu nomikova (ouheze/ oukukutu) pekepeke. Owo omuano wokumema kwa katjotjiri punga ape ungurisiwa oviṋa pekepeke , ohamukwao novipape, otusepa, omarapi, oviyao, ozongoze na vyarwe.
Omayeneneno ounongo ousanekwa mbu varwa otjounahepero kokutjita otjitjitwa poo
okuyeneneka ondando Omukondake otjimbumba tjovaimbure/ ovanyande tji tji hongererwa po i omiṱiri poo omuhongwa Oupeke omihoko pekepeke, ombangu pokati kovakazendu novarumendu, pokati
kovimbumba nozonganda Okunduruka okusyapo opaṱorona poo otjivavive pona pu pa ninikizirwa otjina Otjirihongwa otjiriweze otjirihongwa tjounongo nondjiviro mbi wezaweziwa Omahovekero okuhoveka/ okuwaneka otupa poo oviṋa mbi ungura kumwe nawa Ozondondo zOmerihongero ovyo mbi ovahongwa mbi ve sokutjiwa komaandero woruveze
katjondumba, tj. komaandero wOpirimere yOkehi. Ozo wina onḓe tjiukwa otja “Ozondondo zOmurya.” Ozondondo zOmerihongero onḓe handjaura imbi ozomiṱiri mbi ze sokuhonga na imbi ovahongwa mbi ve sokurihonga.
Opatorona yonguhu otona/ ombosiro ondjarukirwa Oviungurisiwa ovirunga movyongo ovimunikakeho, pe hewa omaungurisiro woviungurisiwa
pekepeke, tj. opeinda, oukereiyona nozomboturota Ostinato onguhu/ otona osupi nu ndji yarukira po Ovipambarwa okutjita ombosiro momuano wopambara/ okutondora otjiṋa
40 NIED Syllabus: Arts Junior Primary Phase 2014
Ovizarwa/oviheperwapo oviṋa mbi yandja ohambwarakaṋa kounongo poo kombuze, tj. indu omuhongwa tji ma nyanda omuporise, a zara okori rovaporise.
Ozopatorona zongango ozopaṱorona zomizumbi nḓe nongango ndja tuwa po Omiano omitakame omiano vyokutjita oviṋa nokuhina okuhihamisa ye omuini poo ovandu
varwe, tj. okuyeka omeva nga tikire pehi tjaave rihongo otjirihongwa tjovyongongo.
Oporongarama yOzosikore Ondongerise oporongarama ndja twirwa po ovahongwa va Namibia imba Ovondondo
1, tjinga ape tjiukwa kutja otjingi tjovahongwa kave yenene okurongerisiwa ngunda ave hi ya uta osikore. Oyo ya zikamisirwa okuvatera ovahongwa okutoora ondjiviro nounongo mbi mavi heperwa po momahongero inga wokotjiveta (oyeniyeni)
Ondjiviro yopona okukara nondjiviro ohunga na ye omuini nopoṋa pe ri. Okutjiwa ongaro
yoviṋa vivari poo ovingi kumwe na kumwe na ye omuini Otjapetatu (3D) otjiṋa tji tji na outonga, ouparanga, oure noukoto, tjimuna ngamwa otjiṋa
mouye Otjapevari (2D) otjiṋa tji tji na omihapo vivari (tjimuna ouparanga, outonga noutindi
The National Institute for Educational Development Private Bag 2034 Okahandja NAMIBIA Telephone: +64 62 509000 Fax: + 64 62 509073 E-mail: [email protected] Website: http://www.nied.edu.na © NIED 2014