1

5 6 7

2 3 4

Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw – De Wittestraat 2 – 2600 Berchem – (T) 03 226 40 83 – (F) 03 226 40 85 – info@formaat.be – www.formaat.be

1 KWALITEITSVOLLE SUBSIDIEREGELING2 VOLDOENDE VORMINGSSUBSIDIES3 VEILIGEENFLEXIBELE INFRASTRUCTUUR4 NIEUWEGELUIDSNORMEN5 AUTONOMEJEUGDHUIZEN6 RELEVANTJEUGDWERK7 GASTERUGNEMEN

EEN MEESTERLIJK PLAN

Vlaanderentelt,anno2011,ongeveer400 jeugdhuizenen jongerencentra.Dezeorganisatiesnemeneenbelangrijkeplekinhungemeentein.Zebie-denjongereneenlaagdrempeligeontmoetingsplaatseneeneigenstekaan.Vanuitdezeontmoetingontstaanboeiendeprocessentussenjongeren.Zelerenelkaarkennen,organiserenerdezotsteactiviteitenengevensamenrichtingaanhetbeleidvanhetjeugdhuis.Hetzijnleer-enexperimenteer-plekkenwaarjongerenkansenkrijgen.

FormaatJeugdhuiswerkVlaanderenhelpt jeugdhuizenen jongerencentrawaar we kunnen. Formaat beantwoordt vragen, brengt mensen samen,geeftvormingenversterktdestemvanjongejeugdhuisvrijwilligers.Samenmetdejeugdhuizen–envooralmetdejongerendieeractiefzijn–bouwtdefederatiezoaaneensterkjeugdbeleidmetnogstrafferjeugdhuiswerk.

Maarditkunnenwenietalleen.Delokaleoverheidspeelteencrucialerol.Altientallenjarenerkennengemeentebesturenhetbelangvanjeugdhuizenvoorhetlokalebeleid.Zestellengebouwenterbeschikking,biedensubsi-diesaan,ondersteunenjeugdhuismedewerkersbijinhoudelijkevragen.

Met dit memorandum wil Formaat zijn steentje bijdragen om het lokalejeugdbeleidnogteversterken.Weschuivenzevenuitdagingennaarvorendievolgensonsdenodigeaandachtverdienenindekomendelegislatuur.Zetinopdezezevensprongvooreenkwaliteitsvoljeugdbeleidmetsucces-vollejeugdhuizeneneensterkepositievanjongerenindegemeente.

DE ZEVENSPRONG

- 3 -

Demeestejeugdhuizenenjongerencentrakrijgenvanhungemeentessubsidies.Hetsubsidiebeleidisechtertevaakeenkeurslijfmetstrakkecriteria.Formaatpleitvooreensubsidieregelingwaarkwa-liteitprimeertbovenkwantiteit.Eenkwaliteitsvolsubsidiebeleidisimmersdemotorvooreengoederelatietussenjeugdhuizenenhungemeente.

Betrokkenheid als basisEssentieel isdat jeugdhuisvrijwilligersbetrokkenzijnbijdeontwikkelingvandesubsidieregelingendatzezichkunnenvindenindesubsidiecriteria.Opdiemanierzullenzeookgedrevenzijnomerindepraktijkwerkvantemaken.

AanpasbaarJeugdhuizenzijneenproductvanjongeren.Zezijndus continu in ontwikkeling. Vrijwilligers komenengaanenookdesamenstellingvanhetbestuurwijzigtregelmatig.Daardoorveranderendedoel-stellingen,decultuurendevisievanhetjeugdhuisvantijdtottijd.Hetisbelangrijkdatjeugdhuisenjeugddienst regelmatigdekoppenbij elkaarste-kenomdesubsidieregelingteevalueren.

Ruimte voor eigen accentenSubsidiecriteriaworden best niet te strak gefor-muleerd. In het ideale geval bepalen de kwali-teitscriteria de grote lijnen. Vrijwilligers kunnendanzelfbeslissenhoezedezealgemenedoelstel-lingenindepraktijkzullenrealiseren.Eensubsi-dieregelingmag richting geven aan jeugdhuizen,maarmaggeenstrakkeurslijfworden.

Formaatsteltvooromeenvastebasissubsidieopbasis van kwaliteitscriteria te koppelen aan eenjaarlijksaanpasbareafsprakennota.Opdiemanierkrijgen jeugdhuismedewerkers de kans om zelfbepaaldeaccententeleggen.Zewordenhierookeffectief inondersteundenvoorbeloond.Zocre-eerjeeengedeeldeverantwoordelijkheidenlegjedebasisvooreengoederelatietussenhetjeugd-huisendegemeente.

KWALITEITSVOLLE SUBSIDIEREGELING

Formaat droomt van

• gemeentendiejeugdhuisvrijwilligers be-

trekkenbijhetontwikkelenofaanpassen

vaneensubsidieregeling.

• kwaliteitsvolle subsidieregelingenwaar-

injeugdhuismedewerkerseigen accenten

kunnenleggen.

- 4 -

Vorming,trainingenopleidinghebbeneenpositiefeffect.Zowel jeugdverenigingenals jongerenzelfhebbenerbaatbij.Enerzijdsgeeftkadervormingeen belangrijke impuls om de kwaliteit van eenjeugdvereniging te verbeteren. Anderzijds ver-breedt vormingde leefwereld van jongeren.Vor-mingactiveert,motiveerteninspireerthen.

Brede interpretatieDatgemeenteswilleninvestereninvorming,kun-nen we alleen maar toejuichen. Verschillendegemeentes bieden nu al vormingssubsidies aan.Maarde reglementenenbudgettenzijnaanver-beteringtoe.

Gemeentes interpreteren het begrip kadervor-mingsomszeereng.Formaatvindtdatdezetermnetheelbreedgeïnterpreteerdmagworden.Allevormingen,trainingenenopleidingendieaanslui-tenbij datgenewaar jongeren zich voor engage-ren,moeteninaanmerkingkomenvoorsubsidies.

EenvoudigWievormingechtwilstimuleren,maakthetjonge-ren liefst zo gemakkelijkmogelijk. Verschillendejongerenbetalenopleidingenvanhuneigencen-

ten.Betaaldaarom100%vandevormingskostenterug.

Laat ook toe dat jeugdverenigingen de subsidiesaanvragenvoorhunvrijwilligers…Ookalkomendievrijwilligersuitbuurgemeenten.Opdiemanierhoevenjongerenzelfnietteprefinancierenenbe-spaarjehenookwatadministratiefgeregel.Gaerniet vanuit dat jongerenhet systeemzullenmis-bruiken.Dubbelesubsidiëringvaltgemakkelijkuittesluiten.

Voldoende budgetTot slot vragen we ook om voldoende budget tevoorzienvoorvormingssubsidies.Neemthetbud-get jaar na jaar af omdat er te weinig subsidiesaangevraagd worden? Concludeer dan niet met-een dat jongeren geen vormingmeerwillen vol-gen.Vraag jeafofdevormingssubsidieswelge-noeggekendzijn.Maakjeaanbodbekend.

VOLDOENDE VORMINGSSUBSIDIES

Formaat droomt van• een jeugdbeleid met voldoende geld omkadervormingtesubsidiëren.• gemeentendieaan jongerendevolledige vormingskost terugbetalen.• jeugdverenigingen die vormingssubsidies kunnen aanvragenvoorhunvrijwilligers.• gemeenten waar jongeren weten dat er vormingssubsidies zijn.

- 5 -

Jeugdhuizenenjongerencentrazijnnietenkelor-ganisaties,hetzijnookfysiekeplekken.Omelkaartekunnenontmoeteneneengezelligewerkinguittebouwen,hebben jongerennoodaaneeneigenplek.Eenkwaliteitsvolleplekdieveiligenflexibelis.

VeiligJeugdhuizen moeten onderhouden worden. Jon-geren kunnen gelukkig veel zelf. Maar onder-steuning is zeker welkom. Infrastructuur blijfteenbelangrijk aandachtspunt in het jeugdbeleid.Veiligheidkostgeld.Gemeentenkunnensubsidiestoekennen voor herstellingswerken, brandveilig-heidsmateriaal,inbraakwerendglas…

Maar ook andere vormen van ondersteuning zijnmogelijk.Jekanmateriaalenkennisterbeschik-king stellen. De gemeente kan zwaarmaterieel,zoalsbijvoorbeeldeenbetonmolen,ontlenenaanhetjeugdhuis.Bovendienheefteengemeentevaakheelwat deskundigen in huis: ingenieurs, archi-tecten, brandweer, politie, klusjesmannen … Zijkunnendevrijwilligersvanuiteenondersteunenderoladviserenofzelfseenhandjetoesteken.

FlexibelHet ideale jeugdhuis is die plekwaarin jongerenten volle een kwaliteitsvolle jeugdhuiswerkingkunnenuitbouwen.Veelhangtdusafvande jon-geren zelf. Als je gemeentewerkmaakt van hetbouwenofverbouwenvaneenjeugdhuisofjonge-rencentrum,betrekdandejongerendiehetindetoekomstzullengebruiken.Jongerenvoelenzichimmersheelverbondenmethunplek.

Formaat droomt van jeugdhuizen die over ver-schillenderuimtesbeschikken.Ruimtesdieflexi-bel genoeg zijn om allerlei soorten activiteitenmogelijktemaken:concerten,gezelligeontmoe-tingsmomenten,fuiven,vormingsmomenten,ver-gaderingen…Enookruimtesdieflexibelgenoegzijnomallerleijongereneenfijneplektebieden:dehuidigegeneratie,dejongerenvanmorgen,dejeugdvereniginguitdebuurt…Zokunnen jeugd-huizen een openwerking uitbouwen in een openinfrastructuur.

INFRASTRUCTUUR

Formaat droomt van• gemeenten die jeugdhuizen ondersteunenopvlakvaninfrastructuuropfinancieel,ma-terieeleninhoudelijkvlak.• gemeentendiewerkmakenvankwaliteits-volle jeugdhuisinfrastructuurmetoogvoorveiligheidenflexibiliteit.

- 6 -

Vanaf 1 januari 2013 is de vernieuwde VLAREMvankracht.DitheeftimpactopallejeugdhuizenenjongerencentrainVlaanderen,enbijuitbreidingopallepermanenteentijdelijkefuif-enconcertplek-kenindegemeente.Tochhoeftdezenieuweregel-gevinggeendompertezijnopdemuziekvreugde.

Dezenieuweregelszullenheelwatinspanningenvragenvanjongeorganisatoren.Zeverdienendanook voldoende ondersteuning. Formaat is ervanovertuigd dat kwaliteitsvollemuziekbeleving bin-nendezenormendanmogelijkblijft.

Administratieve eenvoudVele jeugdhuizen zullen een Klasse-3-meldingdoen.Dithoudtindatzijpermanenteengeluids-volumemogenrealiserentot95dB(A)LAeq,15min.Ze mogen hier echter uitzonderingen op vragenom verschillende keren tot 100dB(A)LAeq,60min.tegaan:• onbeperktaantaluitzonderingentussen12uen

24u(ideaalvoorconcerten).• 12keerperjaareenuitzonderingvooreenlan-

gereperiode(ideaalvoorfuiven).

Degemeentekanervoorzorgendatorganisatorende uitzonderingen eenvoudig kunnen verkrijgen.Meerdere aanvragen voor een heel kalenderjaarkunnen best gezamenlijk gebeuren. Zo kan hetjeugdhuisbijvoorbeeldvoorhetwekelijkseconcertopvrijdageenaanvraagvooreenheel jaarindie-nen.

Akoestische saneringJeugdhuizen zijn vaakkleine ruimtes.Het is danextramoeilijk om onder 100dB(A)LAeq,60min. tewerken.Jeugdhuizendiewillen inzettenopkwa-liteitsvolleconcertenenfuivenmoetenakoestischgesaneerdworden op basis van een akoestischescreening door een erkend geluidsbureau. Dit isspecialistenwerk!

GeluidsmeterElk jeugdhuis zal permanent moeten beschik-kenovereengeluidsmeter.Werekeneneropdatdegemeentendezemeter zullen voorzien indienVlaanderen hiervoor geenmiddelen ter beschik-king stelt. De milieudienst kan een ondersteu-nende rol opnemen in de ondersteuning van hetgebruikvandezemeter.

NIEUWE GELUIDSNORMEN

Formaat droomt van

• jeugdhuizen enjongerencentra die

hun

fuif- en concertwerking kwaliteitsvol

kunnen uitbouwen. De kosten voor ge-

luidsmetersdienendewerkingennietzelf

tedragen.

• milieudiensten die jeugdhuizen en jonge-

rencentra ondersteunenmet hun exper-

tiseoverhetmetenvangeluidsniveaus.

• jeugdhuizen enjongerencentra die

een

goede binnenakoestiekhebbenwaardoor

denieuwegeluidsnormenhaalbaarzijn.

- 7 -

Jeugdhuizen zijn er voor en door jongeren. Zeontstaanuiteengroepjongerendiedehandeninelkaar slaan om een aantrekkelijk vrijetijds- enontmoetingsaanbodvoorjongerenteorganiseren.Dat betekent dat jongeren de eindverantwoorde-lijkheiddragen indeorganisatie, zowel formeel-juridisch als informeel. Jeugdhuizen zijn eendy-namischproductvanjongerenzelf.

Gelijkwaardige dialoogDaaromishetbelangrijkdatgemeentenjongerenvoldoende vrijheid en autonomie geven om hunwerkingvormtegevenenbeslissingentenemen.Dezeautonomie–lees:dekansomzelfhetjeugd-huisvormtegeven–iseenbelangrijkemotivatorvoorhetengagementvanjongeren.

Natuurlijkstellengemeentebesturenookeenaan-talverwachtingennaarjeugdhuizendiezesubsidi-erenenondersteunen.Formaatgelooftdatjeugd-huizen en jeugddiensten best regelmatig samenzitten.Omsamendeuitdagingenteformulerenensamenopzoektegaannaarmanierenomdezeterealiseren.

EVA’s en IVA’sHet nieuwe Gemeentedecreet stelt dat (para)ge-meentelijkevzw’sdietakenvangemeentelijkbe-lang uitoefenen, omgevormdmoeten worden totinterneofexterneverzelfstandigdeagentschappen(IVA’sofEVA’s).Eengrotereverzelfstandigingvan(para)gemeentelijke jeugdhuizen kan een boostgevenaandejeugdhuiswerkingmaarde(beheers)structuurmoetwerkbaarblijven.Deinspraakvandejongerenzelfisinzo’nprocescruciaal.

Problematischerisdeomgekeerdebeweging.Demeestejeugdhuizenzijnautonomevzw’s.Omvor-ming van de autonome vzw’s tot EVA/IVA is nietwenselijknochwerkbaar.Mogelijkskomenjeugd-huizendiepersoneelssubsidieskrijgenvandege-meente inhet vizierbijdeomvormingnaarEVA/IVA.Formaatpleitresoluutvoorhetvoortbestaanvan jeugdhuizen als onafhankelijke, autonomevzw’s.

AUTONOME JEUGDHUIZEN

Formaat droomt van

• autonome jeugdhuizen en jongeren-

centra,ookwanneerdegemeenteper-

soneelssubsidiesterbeschikkingstelt.

• eengoede band tussen jeugdhuizen en

jeugddiensten, gebaseerd op vertrou-

wenengelijkwaardigedialoog.

- 8 -

Jeugdwerk ismaar relevant als het vertrekt vanwatkinderenenjongerenbelangrijkvinden.Dein-houdendoelstellingenprimerendusopdevorm.Alle kinderen en jongeren hebben immers rechtopvoorhennuttigjeugdwerk.

Allochtone jongerenorganisatiesSinds 2008 ondersteunt Formaat een 50-tal jon-gerenorganisaties van jongeren met een andereetnischeafkomst.Zeslagenerondermeerinommetweinigmiddelen en ondersteuning heel watjongerentebereiken,organiserenlaagdrempeligeactiviteiten,enschrijvenmeeaaneensterklokaaljeugdwerk.

Deze organisaties hebben het nietmakkelijk omzich in ons traditioneel plaatje van jeugdhuizen,jeugdbewegingen en speelpleinen in te passen.Hetzijnvaakjongeverenigingendiesterkvertrek-ken vanuit behoeften. Daardoor houden ze zichnaast ontmoeting ook bezigmet voetbaltraining,huistaakbegeleiding…Zewerkenookvaakinter-generationeel:naastkinderenjongerenzijnerookvolwassenactiefindevereniging.Devrijwilligersvindennietofmoeilijkdewegnaardeondersteu-nendegemeentediensten.

De vrijwilligers vindenniet altijd dewegnaar deondersteunende gemeentediensten. Ze werkenvaakintergenerationeel:naastkinderenjongerenzijnookvolwassenactiefindevereniging.

Formaatpleitervoordeverengingenerkenningtegevenvoorwatzedoen inplaatsvanwatzenietdoenofwatzeteveeldoen.Degemeentedientzijntraditioneelplaatjeaantepassenzodatverenigin-generinkunnenpassenennietandersom.

Uitdagen en ondersteunenInheelwatstedenengemeentenzal–nietinhetminstdoordedemografischeevoluties–hetge-vestigdejeugdwerkzichdevolgendejarenmoetenheruitvinden.Formaatpleitervoorjeugdhuizenteprikkelenhierovernatedenken.Alsopenjeugd-werkorganisatieshebbenzetroevenomzichflexi-beloptestellen.Vanuitdelokalecontextkaneendialoogopgestartwordenoverdebuurt,doelstel-lingenenbereik.Ookhiergeldtdandatrelevantieprimeertopdevorm.Daarmoetruimteenonder-steuningvoorzijn.

RELEVANT JEUGDWERK

Formaat droomt van• eenjeugdbeleiddatverenigingen erkent en subsidieert om wat ze doen in de praktijk,ennietomwiezezijnofonderwelkejeugd-werkvormzealdannietvallen.• eenjeugdbeleiddatjeugdhuizenprikkeltomzich als open jeugdwerkorganisaties flexi-bel op te stellen zodat nieuwe jongeren-groepenkunnenaangesprokenworden.

- 9 -

Gemeentes gebruiken de GAS, de gemeentelijkeadministratieve sanctie, om overlast op een ge-makkelijkemanier tebestrijden.Methethuidigesysteem worden jongeren sterk geviseerd. Bo-vendienduikener regelmatig voorstellen totuit-breidingvandeGASop,diedesituatiealleennogzullenverergeren.

Jongerenmoeten jong kunnen zijn. Dit betekentdatzeruimtemoetenkrijgenomteexperimente-ren.Letterlijkenfiguurlijk.Dieruimtekomtmeerenmeeronderdruktestaan.Deaanwezigheidvanjongeren indepubliekeruimtewordt tevaakalsproblematischervaren.

OverreguleringDoor het toenemend aantal regels, die verschil-lenvangemeentetotgemeenteensomszelfsvanstraattotstraat,begrijpenjongerennietaltijdwatmagennietmag.Bovendienzijnerveelbetereal-ternatievenommensente latensamenlevendanhetopstellenvaneeneindeloospolitiereglement.

OverlastOverlastiseensubjectiefgegeven.Nuishetvooralde oudere generatie die bepaalt wat overlast is.

Jongerenhebbenhiergeeninspraakin.Zijwordenzeldengehoordinhetveiligheidsdebat.Zewordenlouteralsdaderbestempelt,alsveroorzakervanoverlast.Jongerenhebbennochtanseenmening.Depubliekeruimtemaaktdeeluitvanhunleefwe-reldenzijmakendeeluitvandepubliekeruimte.Hunstemtelt.

VrijwilligersFormaat ving verschillende signalen op van jon-ge vrijwilligers die omwille van hun engagement

in het jeugdhuis eenGAS kregen. DeGASwordtmisbruiktomaanburgerstelatenziendatdege-meente optreedt tegen watmensen als overlastervaren.Maarmogelijkeconflictentussenjeugd-huizen en de mensen in hun omgeving wordenhiermeenietopgelost.Op lange termijnheeftditzelfseentegengesteldeffect.

Bovendien zijn het niet enkel de jeugdhuisvzw’sdieeenGASkrijgen.Ook jongevrijwilligers–dieophetmomentvanoverlastzelfsnieteensaanwe-zigwareninhetjeugdhuis–krijgeneenGASindebrievenbus. Evoluties die Formaat op z’n zachtstgezegdverontrustendvindt.

GAS TERUGNEMEN

Formaat droomt van

• gemeentendiehetopnemen voor jongeren

en hun verenigingenwanneer deze ge

con-

fronteerdwordenmetonverdraagzaamh

eid.

• gemeenten die jongeren betrekken bij het

veiligheidsdebat.

• gemeenten die een positief beleid voeren

waarinregels beperkt,duidelijkengekend

zijn.

- 10 -

Op 14 oktober 2012 trekken we massaal naar de stembussen. We bepalen wie onze gemeentes zullen besturen tijdens de komende zes jaren. Onder de stemmers zijn er heel wat jongeren. Jongeren met dromen, jongeren met plannen, jongeren die uitspreken in welke politici zij vertrouwen heb-ben. Maar op 14 oktober ontbreken er ook heel wat jongeren. De generatie -18- jarigen kiest niet mee.

Gelukkig is 14 oktober 2012 slechts een beginpunt. De dagen, weken, maan-den en jaren die volgen, daar draait het om.

In 2013 maken alle gemeentes werk van een meerjarenplan. Een grote uit-daging. Het lokale jeugdbeleid vormt ongetwijfeld een onderdeel van dit gemeentelijk masterplan. Maar in welke mate, op welke manier en – niet onbelangrijk – met hoeveel middelen kunnen we niet voorspellen. En dat baart ons soms zorgen.

Formaat roept op om jongeren een cruciale plaats te geven in de meer-jaren plannen. Want jongeren nemen een cruciale plaats in de gemeente in. Betrek hen op alle mogelijke vlakken, zowel bij de opmaak als de uitvoering van het plan. Maak werk van een breed en sterk jeugdbeleid waarin jonge-ren hun ding kunnen doen, waarin jonge vrijwilligers naar waarde geschat worden en waarin jeugdhuiswerk kan groeien.

EEN MEESTERLIJK PLANEen jeugdhuis in je gemeenteFormaat wil schepenen en jeugdconsulenteninspireren over hoe een gemeentelijke subsi-dieregeling jeugdhuizen tegelijk kan ondersteu-nenenstimulerenomhunwerkingverderuit tebouwen.Webiedenookeenwerkvormaanmeteenstappenplanomdesubsidieregelingsamenmetjeugdhuizenteevaluerenenaantepassen.Ooklosvandefinanciëleondersteuninggeeftdebrochuretipsentricksovergemeentelijkejeugd-huisondersteuning.

We ontwikkelden deze brochure met de mede­werk ing van VVJ, de Vereniging Vlaamse Jeugd­diensten. Bestellen kan via www.formaat.be.

MetdesteunvandeVlaamseGemeenschap Gedruktopgerecycleerdpapier

V.U.:TomWillox,Moerheide9,9220Hamme