Upload
helenam8
View
247
Download
1
Embed Size (px)
Citation preview
8/10/2019 Mema MN 201 Realizmi Klasik
1/19
Hyrje ne Teorite eMardhenieve
NderkombetareRealizmi Klasik
8/10/2019 Mema MN 201 Realizmi Klasik
2/19
Cfare eshte teoria?
Thjeshtesim i Realitetit Nje Perspektivete tregon se ku mund te
shikosh
Nje formulim i shkakut dhe pasojes Y=f(X)ose y=a+bx+e*
Cilat variabla shkojne se bashku? (korrelacion)
Perse ndodh kjo rregullsi? (mekanizma shkaktues)
X=Variabel e pavarur/shpjeguese = shkaku
Y=Variabel e varur/ajo qe shpjegohet =
pasoja/rezultati
8/10/2019 Mema MN 201 Realizmi Klasik
3/19
Perse Teorite jane te nevojshme
Shembull: Pasoja e arsimimit (shkaku=x) mbipasurine (y)
Nese duam te masim efektin e edukimit mbi te
ardhurat, variabla e pavarur eshte niveli i te ardhurave,
dhe varibla e pavarur eshte niveli arsimor i nje individi
Kemi shume informacion qe nuk mund ta
perpunojme/procesojme pa nje udhezim se cfare
eshte e rendesishme dhe cfare nuk eshte erendesishme.
Asnje veprim racional nuk munk te shpjegohet pa
nje hipoteze rreth shkakut dhe pasojes.
8/10/2019 Mema MN 201 Realizmi Klasik
4/19
Cfare eshte nje hipoteze?
Nje hipoteze eshte nje rrjedhoje/implikim qemund te provohet dhe qe vjen nga teoria.
Cdo teori gjeneron shume hipotiza.
Evidence ne favor te nje hipoteze mbeshtet (pornuk verteton) teorine.
Evidence qe kundershton hipotezen kerkon
ndryshimin ose braktisjen e teorise.
Teorite duhet te braktisen vetem nese ekziston nje
teori tjeter e cila shpjegon parregullsine e verejtur.
8/10/2019 Mema MN 201 Realizmi Klasik
5/19
Teori te Pranueshme
All theories must be falsifiable. Te gjitha teorite duhet te jene te falsifikueshme
Si do te dinim qe nje teorie eshte e gabuar
Te gjithat teorite duhet te jene te llogjikshme
Koherente ne vetvete
Perfundimet ndjekin premisat
8/10/2019 Mema MN 201 Realizmi Klasik
6/19
Vleresimi i Teorive (Pozitiviste)
Pergjithesimi: aplikimi i tyre permes koherave,vendeve, dhe ceshtjeve
Koprracia: thjeshtesia; pak variabela te pavarura
Vlefshmeri empirike: saktesia e parashikimeve Leverage: relativisht me koprracine, te jep nje fushe te
gjere aplikimi
Prodhimtari: numri i hipotezave qe ajo gjeneron
Perparuese: rritet nepermjet parashikimeve te reja apodegjenerohet nga modifikimi i tepruar
8/10/2019 Mema MN 201 Realizmi Klasik
7/19
Tre Teorite Kyce (dhe te tjera)
Realizmi Liberalizmi
Konstruktivizmi
Te Tjerat
Marxizmi
Post-modernizmi and post-strukturalizmi
8/10/2019 Mema MN 201 Realizmi Klasik
8/19
8/10/2019 Mema MN 201 Realizmi Klasik
9/19
Rrenjet e LashtaThucydides
Puna Madhore: Historia e Luftes se Peloponezit (431 p.e.s) Shpjegon luften midish Athines dhe Spartes, dy polet e
sistemi Grek
Shkaku i luftesfuqizimi i Athines dhe frika qe kjo i shkaktoi
Spartes (shperndarja e fuqise) Athinasit realist v. Melosianeve utopian.
Te fortet gjithmone fitojne mbi te dobetit.
Refuzimi i pretendimeve mbi drejtesine ne politiken
nderkombetare
Mesimi: tragjedia gjithmone i ndjek ata te cilet mbeshteten ne
shprese, drejtesi, dhe shoke/aleanca te supozuara
8/10/2019 Mema MN 201 Realizmi Klasik
10/19
Dialogue i Melosit
The following quotation is from the dialogue is between unnamed Athenian envoys negotiate withunnamed Melians as recounted by Thucydides:
Athenian: "For ourselves, we shall not trouble you with specious pretenseseither of how we have a
right to our empire because we overthrew the Mede, or are now attacking you because of wrong that
you have done usand make a long speech which would not be believed; and in return we hope that
you, instead of thinking to influence us by saying that you did not join the Spartans, although their
colonists, or that you have done us no wrong, will aim at what is feasible, holding in view the real
sentiments of us both; since you know as well as we do that r ight , as the world g oes, is only in
quest ion between equals in po wer, whi le the strong d o wh at they can and the weak suf fer what
they must" (5.89).
Melians: "You may be sure that we are as well aware as you of the difficulty of contending against your
power and fortune, unless the terms be equal. But w e trust that the gods may grant us fortune as
good as yours, since we are just men f ight ing against unjust, and that what we want in power willbe made up by the alliance of the Lacedaemonians, who are bound, if only for very shame, to come to
the aid of their kindred. Our confidence, therefore, after all is not so utterly irrational."
Athenian: "Of the gods we believe, and of men we know, that by a necessary law o f their nature theyrule wh erever they can.And it is not as if we were the first to make this law, or to act upon it when
made: we found it existing before us, and shall leave it to exist forever after us; all we do is to make use
of it, knowing that you and everybody else, having the same power as w e have, wou ld do the same
as we do" (5.105.2).
8/10/2019 Mema MN 201 Realizmi Klasik
11/19
Nicolo Machiavelli
Puna madhore: Princi, 1513 Shkruar sikurse nje diplomat keshillon nje
sundimtar:
Kap sa me shume territor qe ke mundesi
Krijo lidhje miqesore me fuqite e vogla por mposhti
fuqite e medhaja
Vete-mbeshtetja eshte me e preferuar se aleanca
Moraliteti tradicional mund te braktiset nga shteti
E H C
8/10/2019 Mema MN 201 Realizmi Klasik
12/19
E.H. Carr
Kriza 20 Vjecare
Nje kritike e liberalizmit utopian dominues mbasluftes se pare botere.
Nje pergjigje e deshtimit te Liges se Kombeve
dhe sigurise kolektive. Krijuesit e Liges mendoni: nese beson ne dicka
me mjaft zell, do te behet realitet.
Ne realitet, shqetesimet egoiste kombetare
dominojne arenen nderkombetare.
Veprime agresive nga shtetet jane racionale dhe
natyrale dhe duhen pritur.
E H C
8/10/2019 Mema MN 201 Realizmi Klasik
13/19
E.H. Carr
Kriza 20 Vjecare (cont)
Duhet te analizojme politiken ne menyre objektiveashtu sic eshte, dhe jo sic duhet te jete.
Konfliktet midis interesave kombetare jane te pa-
evitueshem. E vetmja menyre per te minimizuar luften eshte
nepermjet nje balance fuqie midis shteteve.
8/10/2019 Mema MN 201 Realizmi Klasik
14/19
Hans Morgenthau
Puna Madhore: Politika Ndermjet Kombeve, 1949 Zbulimi i ligjeve objektive ne shkencat politike
Nje politike efektive dhe jo-emocionale kerkon
vleresimin e politikes ne kontekstin e pasojes sesaj mbi fuqine dhe standarteve morale.
6 P i t li it litik t
8/10/2019 Mema MN 201 Realizmi Klasik
15/19
6 Parimet e realizmit politik te
Morgenthau:
Politikia qeveriset nga ligje objektive te rrenjosura nenatyren njerezore.
Interesat percaktohen si fuqi
Format e fuqise te nje shteti do te ndryshojne nga koha
ne kohe por interesi si fuqi qendron konstant.
Veprimet politike kane pasoja morale, por moraliteti
nuk mund te udhezoje veprimin.
Nuk ekziston asnje standard universal i parimevemorale ne politiken nderkombetare
Sfera politike eshte autonome nga sfera ligjore, morale,
dhe ose ekonomike. Politika merret me fuqine.
8/10/2019 Mema MN 201 Realizmi Klasik
16/19
8/10/2019 Mema MN 201 Realizmi Klasik
17/19
Hans Morgenthau (cont)
Shteti eshte objekti referues i teorise si edhe agjenti qendjek fuqine ne ceshtjet nderkombetare.
Anarkia nuk eshte shkaku i vertete i konkurimit midis
shteteve, por nje force toleruese.
Mungesa e nje qeverisjeje boterore=asnje kufi mbideshirat elementare njerezore per dominim e te
tjereve.
Ne nje sistem hierarkik, ndjekja e fuqise do te shfuqizonte
animus dominandi per shkak te prezences se nje Leviath.
Natyra njerezore dominon vetem ne kontekstin e nje
sistemi anarkik.
8/10/2019 Mema MN 201 Realizmi Klasik
18/19
Kritikat e Realizmit Klasik
E pamundur te dallosh midisrekomandimit(presciption) dhe parashikimit
Fuqia: nje koncept jo i qarte
Interesi kombetar: Objektive apo subjektive? Balanci i fuqise: do te thote
nje balance aktuale midis dy fuqive te barabarta?
Cfaredo lloj shperndarje e fuqise midis shteteve?
Nje politike qe kerkon te arrije kete balancim?
Teoria e rrenjosur ne natyren njerezore
E veshtire te shpjegosh ndryshim ne politiken
nderkombetare
K kl i Cf i h d j
8/10/2019 Mema MN 201 Realizmi Klasik
19/19
Konkluzion: Cfare parimesh ndajne
realistet klasik me njeri tjetrin?
Duhet ta shohesh boten sic eshte, dhe jo sicduhet te jete.
Interesat e shteteve dhe udheheqesve jane fuqia.
Ambicia per fuqi vjen nga natyra njerezore dhe jonga struktura e sistemit.
Pretendime morale ose argumenta per drejtesine
nuk kane vend ne politiken e jashtme.
Keto parime jane aspekte te perhershmme te
politikes nderkombetare.