Science krant

Biologie: Dierlijk gedragDe meeste dieren die op straat of in het wild leven, doen vooral hun best om te overleven. Als je bijvoorbeeld een huisdier hebt zal die anders reageren op prikkels dan die andere dieren. Wij hebben een filmpje gekeken over kippen, om beter te begrijpen hoe zij reageren op prikkels. Daarbij hebben wij een Ethogram en een Protocol gemaakt.Ons onderzoekWij hebben hier zelf een onderzoek naar gedaan. We hebben een filmpje over kippen bestudeert. Daarbij hebben wij een ethogram en protocol gemaakt. Dit zijn ze geworden.

(afbeelding 1)

Een ethogram

Een ethogram is een soort van tabel. Een tabel die aangeeft dat als een dier iets doet (een element noemen ze dat) wat de

Een protocol

Een protocol is dat je een dier als eerste filmt. Als dat filmpje af is maak je een lijst met gedragselementen die in het filmpje zijn voorgenomen en de tijd wanneer het gebeurde in het filmpje ook in een aparte kolom erbij zetten. ..

Gedrag van dieren:(in het algemeen)

Dit deel van uitleg gaat over het gedrag van dieren. De begrippen voor menselijk gedrag word later uitgelegd.

Voor dit deel van de krant gaan we kijken wat voor gedrag dieren hebben. Dieren kunnen net zoals mensen hun gedrag beïnvloeden door keuzes te maken. Stel dat een dier een vijand tegenkomt. Hij kan kiezen om te vechten of te vluchten. Het derde gedragsalternatief bepaald wat er gedaan wordt. Dit derde gedragsalternatief wordt het overspronggedrag genoemd.

Een dier zal meerdere dingen uitproberen en dan leren van zijn fouten. Wat wel goed werkt zal het dier onthouden en blijven uitvoeren. Als het niet werkt zal het dier meerdere dingen uitproberen en op zoek gaan, totdat hij een goede manier heeft gevonden. Dit noem je Trial and error.

Om dieren te sorteren kun je een hiërarchie gebruiken. Hiërarchie betekent het sorteren van

bepaalde dingen in categorieën. Zo heb je bijvoorbeeld huisdieren en wilde dieren.

Menselijk gedrag:(ons experiment)

Ons idee was dat we in de stad zouden gaan staan en naar de lucht zouden gaan staren en wijzen. We dachten dat mensen dan mee zouden kijken of zouden kijken naar de camera uit nieuwsgierigheid. We wilden vastleggen wat de mensen doen als er iemand aan het staren en wijzen is naar niks. We wouden weten wat de mensen zouden doen. Hierbij hebben wij een ethogram en een protocol gemaakt. Een ethogram is een lijst van alle gedragingen die een mens kan vertonen. Je schrijft op in een tabel wat voor gedrag je kan vertonen, beschrijft wat het gedrag is en hoe je het kan herkennen en je zet er een afkorting van bij. Hierna maar je een protocol, een protocol is een tabel met tijden erin, je zet bij elke tijd wat er is gebeurd. BV: na 10 seconden hebben de mensen gelopen, geademd en naar voren gekeken.

Een ethogram

Een ethogram is een soort van tabel. Een tabel die aangeeft dat als een dier iets doet (een element noemen ze dat) wat de

Ethogram:

Gedragingen

Beschrijvingen

Afkorting

Lopen Lopen ze zetten eerst een voet voor en daarna de andere voet, zo maken ze vaart en kunnen ze voortbewegen

L

Staan Ze bewegen hun benen niet en blijven op hun plek staan, ze maken geen vaart

S

Naar Manouk kijken

Ze draaien hun hoofd en hun gezicht staat naar Manouk toe, ze zijn aan het kijken wat ze doet

NMK

Naar camera kijken

Ze draaien hun hoofd naar de camera toe, je ziet

NCK

hun gezicht

Boodschappen dragen

In een hand (of over hun schouder) hebben ze spullen en die dragen ze mee. Ze doen moeite om de spullen te vervoeren

BD

Langzamer gaan lopen

Ze verminderen vaart

LL

Fietsen Lopen op een fiets. Je beweegt je benen om vooruit te komen

F

Protocol:

Tijd Wat ze doen 0.05 L

LLSBD

0.10 NMK

LLLSBD

0.15 LNCK

0.20 LLBD

0.25 NMKLBD

0.30 NMKLLBD

0.35 BDLNMKL

0.40 FLS

0.45 LL

0.50 NMKLSLBD

0.55 -1.00 NCK1.05 L

LBD

1.10 NMK1.15 L1.20 NMK

L1.25 L1.30 NMK

LF

1.35 -1.40 -1.45 L1.50 S

S

LNMK (?)

1.55 -

Conclusie: Er zijn veel meer mensen naar Manouk aan het kijken dan we eigenlijk hadden gedacht. Dat betekent dus dat toch wel mensen geïnteresseerd zijn in wat andere mensen doen. Er keken dan wel niet veel mensen naar boven wat we hadden gedacht, maar over het algemeen hebben we hier wel wat aan gehad. De nieuwsgierigheid van de mens in minder hoog dan wat we hadden verwacht

Gedrag van mensen (in het algemeen)Dit heeft te maken met hoe iemand reageert op een omgeving. Het gaat om de activiteiten van een mens of dier. Je reageert namelijk anders in een drukke omgeving, dan op een rustige omgeving. Het ligt ook aan jou of je je emoties laat zien aan anderen. Als iemand zegt dat je je slecht gedraagt, is dat meestal dat je onaardig naar anderen doet. Als je je goed gedraagt, is dat meestal als je iets goeds hebt gedaan voor iets of iemand.

Mensen om je heen letten heel erg op je gedrag. Je gedrag kan iemand anders ook beïnvloeden. Bijvoorbeeld door een beloning te geven. Als je iets af moet krijgen en daarna een beloning krijg dan heb je motivatie.

Eerder had ik al gezegd dat gedrag te maken heeft met je emoties. Als je boos bent laat je bijvoorbeeld aagressief gedrag zien. Er zijn en heleboel manieren om agressief te worden, vooral bij mensen. Als een mens zich veilig voelt in een omgeving word

diegene kalm en rustig. Agressief is het tegenovergestelde. De mensen in die omgeving kunnen er ook voor zorgen dat iemand agressief wordt, door hem of haar boos te maken dus.

Je kan ook ander gedrag nadoen. Dat heet imiteren. Zo kan je iemand ook opvoeden, en zo het gedrag beïnvloeden. Bijvoorbeeld: Een peuter ziet dat jij een gordel omdoet in de auto. Hij wil ook leren dat hij dat ook kan doen. Hij prent dat in zijn geheugen. Dat betekent dat hij het waarneemt en daarna vastlegt.

Nog een manier van opvoeden is klassiek conditioneren. Kinderen huilen bijvoorbeeld niet als ze voor het eerst naar een dokter moeten voor een prik. Maar de keer daarna zullen ze al huilen als ze de dokter met een injectienaald zien.

Als een ongewone prikkel steeds meer als normaal ervaren gaat worden zoals bij de vorige voorbeelden noem je dat gewenning. Uiteindelijk zullen kinderen, maar ook volwassenen meerdere dingen doorhebben. Ze hebben dan meer inzicht.

Nask:Ons onderzoek:In de Efteling zijn er veel achtbanen. Deze achtbanen hebben allemaal hun eigen snelheden en hun eigen manier van hard gaan. Maar hoe hard gaan die en welke informatie is er allemaal over te vinden, dat vind je hier in het deel Nask van de Science krant.

Wat zijn (s-t) en (v-t) diagrammen?

Een v-t diagram zet langs de X-as de tijd

uit en langs de Y-as de snelheid. Zo kun

je zien hoe in de tijd de snelheid

verandert (of niet).

Een s-t diagram zet langs de X-as de tijd

uit en langs de Y-as de afgelegde weg s.

Zo kun je zien hoe in de tijd de afstand

van een voorwerp verandert t.o.v. een

gekozen nulpunt (of niet).

De Python:In de python gaan is natuurlijk super gaaf maar hoe snel gaat deze nou op bepaalde stukjes en welke bewegingen met kracht hebben er mee te maken? Dat ga ik nu uitleggen met behulp van een tabel en een s-t en en een v-t diagram.

Eerst moet je instappen dat duurt ongeveer 5 seconden dan heb je dus ook nog geen snelheid. Dan gaat hij een klein stukje rijden dat duurt ook ongeveer 5 seconden dan gaat hij ongeveer 4 m/s. Dan daar gelijk na gaat hij de rest optakelen dat duurt ongeveer 10 seconden. Dat heeft de zelfde snelheid als op het begin optakelen dus die blijft gelijk. Daarna gaat hij afremmen voordat hij naar beneden gaat en een looping maakt. Dat duurt ongeveer 5 seconden dan gaat de snelheid dus omlaag maar hij staat niet stil dus dan is hij ongeveer 2 m/s.

Hierna gaat hij naar beneden rijden dat gaat erg snel ongeveer 10 m/s. Dit duurt 5 seconden. Daarna komt de looping op het begin gaat hij snel de eerste 2 seconden maar de andere 3 seconden gaat hij langzamer omdat hij dan op zijn kop hangt. De snelheid is op het begin even snel maar daarna gaat hij een stuk slomer. Dus dan gaat hij even van 10 m/s naar 6 m/s. Hierna gaat hij weer 5 seconden 9 m/s klein beetje sloom omdat er al wat snelheid verloren is. In de looping gaat hij nog langzamer dan gaat hij 5 m/s. Je kunt dit gehele stuk goed zien in mijn zelfgemaakte v-t diagram.

Dan als je een v-t diagram hebt kun je er ook een s-t diagram van maken. Dat kun je doen door te kijken hoeveel vakjes je omhoog gaat en als je het dan goed doet krijg je dit:

Daarna kun je er nog een tabel van maken:

Bewegingen:In de v-t diagram zie je ook bewegingen. Zoals versnelde bewegingen en vertraagde en eenparige bewegingen. De eerste 5 seconden is een eenparige beweging omdat hij niet versneld of vertraagd. Bij 5 naar 10 seconden versneld hij dat zie je omdat de lijn omhoog gaat. Bij 20 naar 25 seconden vertraagd hij dat zie je aan dat de lij omlaag gaat.

De baron:Bij de baron 1898 heb je een vrije val maar voordat je naar beneden gaat moet je omhoog worden getrokken welke bewegingen werken mee en welke tegen?

Bij het karretje van de baron 1898 werken er verschillende dingen mee en tegen. Op het begin voordat je de ketting op gaat wordt er spierkracht (Fspier) gebruikt om je daar op te zetten. Alleen de wrijvingskracht (Fw) maakt het iets langzamer. En ook de massa werkt tegen (Fmassa).

Bijvoorbeeld:Het karretje wordt met spierkracht 50 N geduwd. Maar word door de wrijvingskracht 10 N afgeremd. En door de hele zware massa nog eens 5 N afgeremd. Dus word dan het karretje met een kracht van 35 N naar voren geduwd.

Joris en de draak:De achtbaan Joris en de draak gaat maximaal 75 km/h. Dat is dus omgerekend ongeveer 20,83 m/s.

Hoe reken je dat nou om? Je hebt kilometer per uur dat deel je door 3,6 en dan heb je meter per seconde. Om van meter per seconde naar kilometer per uur te gaan doe je het keer 3,6. De achtbaan is 1.620 m lang. Hij duurt 2 minuten.

De formule om de tijd te berekenen is: afstand / snelheid = tijd

Bij Joris en de draak is deberekening tijd:1.620 / 13,5 = 120Tijd: 120 secondenDe formule om afstand te berekenen is : snelheid x tijd = afstand

Berekening afstand:13.5 x 120 = 1620Afstand: 1.620 meter De formule om de snelheid te berekenen is: afstand / tijd = snelheidBerekening snelheid: 1.620 / 120 = 13,5Snelheid: 13.5 m/s