MCH-R1_1P-1533(2)

8/19/2019 MCH-R1_1P-1533(2)

1/19

Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momenturozpoczęcia egzaminu.

MCH

2015

Uk ład graficzny© CKE 2015

MCH

2015

UZUPEŁNIA ZDAJĄCY

KOD PESEL

EGZAMIN MATURALNY Z CHEMII

POZIOM ROZSZERZONY

DATA: 10 czerwca 2015 r.GODZINA ROZPOCZĘCIA: 9:00

CZAS PRACY: 180 minut

LICZBA PUNKTÓW DO UZYSKANIA: 60

Instrukcja dla zdającego

1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 19 stron (zadania 1–38).

Ewentualny brak zgłoś przewodniczącemu zespołu nadzorującegoegzamin.

2. Rozwiązania i odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym przykażdym zadaniu.

3. W rozwiązaniach zadań rachunkowych przedstaw tok rozumowania prowadzący do ostatecznego wyniku oraz pamiętaj o jednostkach.

4. Pisz czytelnie. Używaj długopisu/pióra tylko z czarnymtuszem/atramentem.

5. Nie używaj korektora, a błędne zapisy wyraźnie przekreśl.

6.

Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie będą oceniane.7. Możesz korzystać z Wybranych wzorów i stał ych fizykochemicznych naegzamin maturalny z biologii, chemii i fizyki, linijki oraz kalkulatora

prostego.8. Na tej stronie oraz na karcie odpowiedzi wpisz swój numer PESEL

i przyklej naklejk ę z kodem.9. Nie wpisuj żadnych znaków w części przeznaczonej dla egzaminatora.

miejsce

na naklejk ę

MCH-R1_ 1P-153

8/19/2019 MCH-R1_1P-1533(2)

2/19

Strona 2 z 19 MCH_1R

Zadanie 1. (0–1)

Wystę pujący w przyrodzie lit stanowi mieszaninę dwóch trwałych izotopów o parzysteji nieparzystej liczbie masowej. Liczby masowe obu izotopów różnią się o 1. Wyznaczonadoświadczalnie średnia masa atomowa litu wynosi 6,941 u.

Określ wartości obu liczb masowych trwałych izotopów litu i wpisz je do poniższego

schematu.

Li Li3 3 Informacja do zadań 2.–3.

Poniżej przedstawiono graficzny zapis konfiguracji elektronowej pięciu pierwiastkówoznaczonych numerami I−V.

1 s 2 s 2 p 3 s 3 p 3d 4 s

I ↑↓ ↑↓ ↑

II ↑↓ ↑ ↑ ↑ ↑

III ↑↓ ↑↓ ↑↓ ↑↓ ↑↓ ↑↓ ↑↓ ↑↓ ↑↓

IV ↑↓ ↑↓ ↑↓ ↑↓ ↑↓ ↑↓ ↑↓ ↑↓ ↑↓ ↑

V ↑↓ ↑↓ ↑↓ ↑↓ ↑↓ ↑↓ ↑↓ ↑↓ ↑↓ ↑ ↑ ↑ ↑ ↑ ↑

Zadanie 2. (0–1)

Napisz numery, którymi oznaczono pierwiastki spełniające warunki określone

w poniższej tabeli.

Numer, którym oznaczono pierwiastek wystę pującyw związkach chemicznych wyłącznie w postaci

jednododatnich kationów

Numery wszystkich pierwiastków, dla których podano konfigurację elektronową ich atomóww stanie podstawowym

Zadanie 3. (0–1)

Określ przynależność pierwiastków oznaczonych numerami I−V do bloków

konfiguracyjnych uk ładu okresowego pierwiastków. Wypełnij tabelę – wpisz numery,

którymi oznaczono te pierwiastki.

Blok konfiguracyjny s p d

Numer pierwiastka

8/19/2019 MCH-R1_1P-1533(2)

3/19

Strona 3 z 19MCH_1R

Zadanie 4. (0–1)

Elektronami walencyjnymi atomów pierwiastków z bloków s i p są elektrony podpowłoki s lub elektrony podpowłoki s i podpowłoki p zewnętrznej powłoki elektronowej. Elektronamiwalencyjnymi atomów pierwiastków z bloku d mogą być ponadto elektrony nienależące donajwyższego poziomu energetycznego.

Wpisz do tabeli symbole pierwiastków chemicznych, których atomy w stanie

podstawowym mają poniżej przedstawione konfiguracje elektronów walencyjnych.

Konfiguracja elektronów walencyjnych 7 s 1 6 s 26 p 3 3d 54 s 2

Symbol pierwiastka

Zadanie 5.

Zadanie 5.1. (0–1)

Określ liczbę kationów wapnia znajdujących się w krysztale chlorku wapnia, w którym

obecnych jest 1,204 · 10

24 anionów chlorkowych.

......................................................................................................................................................

Zadanie 5.2. (0–1)

Wyjaśnij, dlaczego promień kationu wapnia jest mniejszy od promienia atomu wapnia.

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

Zadanie 6. (0−2)

Zgodnie z prawem okresowości w każdej z grup uk ładu okresowego znajdują się pierwiastkio podobnych właściwościach.

Korzystając z powyższej informacji, napisz w formie cząsteczkowej równania reakcji

zachodzących między substancjami, których nazwy podano poniżej, albo zaznacz,

że reakcja nie zachodzi.

rubid i woda:

......................................................................................................................................................

tlenek selenu(VI) i wodorotlenek sodu:

......................................................................................................................................................

8/19/2019 MCH-R1_1P-1533(2)

4/19


Informacja do zadań 7.–8.

Związki jonowe, w których liczba kationów jest równa liczbie anionów, tworzą prostekryształy jonowe. W tego typu kryształach kationy i aniony sąsiadują bezpośrednio z tak ą samą liczbą jonów przeciwnego znaku, co oznacza, że mają jednakową liczbę koordynacyjną.Poniżej przedstawiono model sieci krystalicznej NaCl.

Na podstawie: K.-H. Lautenschläger, W. Schröter, A. Wanninger, Nowoczesne kompendium chemii,Warszawa 2007.

Zadanie 7. (0–1)

Spośród wzorów wymienionych poniżej wybierz i podkreśl wzory wszystkich związków

tworzących proste kryształy jonowe.

KBr Al2O3 HCl CaF2 Na2SO4 CaSO4 PCl3 NH3 NH4HS

Zadanie 8. (0–1)

Korzystając z modelu sieci krystalicznej chlorku sodu, określ wartość liczby

koordynacyjnej kationu Na+ w krysztale tej soli.

.......................................................................................................................................................

Zadanie 9. (0–1)

Aby wyjaśnić budowę przestrzenną cząsteczki wody i cząsteczki amoniaku, przyjmuje się tensam typ hybrydyzacji orbitali walencyjnych atomów tlenu i azotu. Dzięki obecności conajmniej jednej wolnej pary elektronowej w powłoce walencyjnej atomu centralnegocząsteczki obu związków mają zdolność przyłączania jonu H+.

Oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jestprawdziwa, lub F – jeśli jest fałszywa.

1. K ąt między wiązaniami tlen – wodór w cząsteczce wody jest mniejszy od k ątamiędzy wiązaniami azot – wodór w cząsteczce amoniaku.

P F

2. Aby wytłumaczyć budowę przestrzenną cząsteczki wody i amoniaku, należyzałożyć hybrydyzację typu sp2 orbitali walencyjnych atomu centralnegocząsteczki.

P F

3. Wszystkie atomy wodoru w kationie amonowym 4 NH

+ i wszystkie atomy

wodoru w kationie oksoniowym 3H O+

są nierozróżnialne (równocenne).

P F

Cl− Na+

8/19/2019 MCH-R1_1P-1533(2)

5/19

Strona 5 z 19MCH_1R

Zadanie 10. (0–2)

W poniższej tabeli przedstawiono rozpuszczalność chlorku potasu w wodzie w temperaturze20 ºC i 40 ºC.

Rozpuszczalność soli w wodzie, g KCl w 100 g H2O, w temperaturze

20 oC 40 oC

34,2 40,2 Na podstawie: W. Mizerski, Tablice chemiczne, Warszawa 1997.

Oblicz, ile gramów KCl należy dodać do 250 gramów nasyconego w temperaturze 20 ºC

roztworu tej soli, aby po ogrzaniu mieszaniny do 40 ºC dodana sól rozpuściła się

całkowicie, a roztwór pozostał nasycony. Wynik zaokrąglij do pierwszego miejsca po

przecinku.

Obliczenia:

Zadanie 11.

Poniżej przedstawiono schemat reakcji anionów chromianowych(VI) z kationami cyny(II)

w środowisku kwasowym.2 2 3 4

2 7 3 2Cr O Sn H O Cr Sn H O− + + + +

+ + → + +

Zadanie 11.1. (0–2)

Napisz w formie jonowej z uwzględnieniem liczby oddawanych lub pobieranych

elektronów (zapis jonowo-elektronowy) równania procesów utleniania i redukcji

zachodzących podczas opisanej przemiany.

Równanie reakcji utleniania:

......................................................................................................................................................

Równanie reakcji redukcji:

......................................................................................................................................................

Zadanie 11.2. (0–1)

Uzupełnij współczynniki stechiometryczne w poniższym schemacie.

2 2 3 42 7 3 2Cr O Sn H O Cr Sn H O

− + + + +

+ + → + +

8/19/2019 MCH-R1_1P-1533(2)

6/19



Reakcję kwasu azotowego(V) z wodorotlenkiem potasu ilustruje równanie:

HNO3 + KOH → KNO3 + H2O

Zmieszano 400 gramów wodnego roztworu wodorotlenku potasu o stężeniu 10% masowychoraz 400 gramów wodnego roztworu kwasu azotowego(V) o stężeniu 10% masowych.

Zadanie 12. (0–1)

Ustal, jaki odczyn miał otrzymany roztwór.

Obliczenia:

Zadanie 13. (0–2)Oblicz pH otrzymanego roztworu, jeżeli jego gęstość jest równa 1,1 g

· cm

–3. Wynik

zaokrąglij do pierwszego miejsca po przecinku.

Obliczenia:

8/19/2019 MCH-R1_1P-1533(2)

7/19

Strona 7 z 19MCH_1R

Zadanie 14. (0–2)

Oblicz, jaki procent masy otrzymanego roztworu stanowi masa azotanu(V) potasu.

Wynik zaokrąglij do pierwszego miejsca po przecinku.

Obliczenia:

Zadanie 15.

Dany jest zbiór substancji o nastę pujących nazwach: azotan(III) sodu, chlorek amonu,

etyloamina, metan, metanal, mocznik, tlenek potasu.

Zadanie 15.1. (0–1)

Napisz nazwy lub wzory tych substancji spośród wymienionych powyżej, które po

dodaniu do wody tworzą roztwory o odczynie zasadowym.

......................................................................................................................................................

Zadanie 15.2. (0–1)

Napisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji, zachodzącej po dodaniu jednej

z wymienionych substancji do wody, w wyniku której powstał roztwór o odczynie

kwasowym.

......................................................................................................................................................

Zadanie 15.3. (0–1)

Narysuj wzór elektronowy cząsteczki mocznika – oznacz kreskami wiązania oraz wolne

pary elektronowe.

8/19/2019 MCH-R1_1P-1533(2)

8/19



W celu określenia sk ładu jakościowego dwusk ładnikowego stopu glinu i metalu Me przeprowadzono dwuetapowe doświadczenie.Etap 1.: Do 10,0 g stopu dodano nadmiar stężonego roztworu wodorotlenku sodui zaobserwowano, że część stopu uległa roztworzeniu, przy czym w reakcji wydzielał się

palny gaz, o gęstości mniejszej od gęstości powietrza. Masa nieprzereagowanej części stopu

wynosiła 8,1 g. Otrzymany po oddzieleniu roztworu metal Me poddano dalszym badaniom.Etap 2.: Do nieprzereagowanego sk ładnika dodano nadmiar roztworu HNO3 i zaobserwowanowydzielenie bezbarwnego gazu, który u wylotu probówki zmieniał barwę na br ązową.W powstałym roztworze były obecne jony Me+. Po ustaniu wydzielania się gazu do roztworudodano nadmiar wodnego roztworu wodorotlenku sodu i zaobserwowano pojawienie się osadu.

Zadanie 16. (0–1)

Zapisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji zachodzącej po dodaniu stężonego

roztworu wodorotlenku sodu do glinu, jeżeli w reakcji powstaje anion

tetrahydroksoglinianowy.

.......................................................................................................................................................

Zadanie 17. (0–1)

Uzupełnij poniższe zdania dotyczące 2. etapu doświadczenia. Wybierz i podkreśl jedno

określenie spośród podanych w każdym nawiasie.

Bezbarwny gaz wydzielający się w reakcji metalu Me z roztworem HNO3 to

(NO / NO2). Oznacza to, że do reakcji użyto (stężonego / rozcieńczonego) roztworu kwasu.

Zmiana barwy gazu u wylotu probówki jest spowodowana reakcją tego gazu z (O2 / H2).

Zadanie 18. (0–2)

Na podstawie przeprowadzonego doświadczenia postawiono hipotezę: Metal tworz ący z glinem opisany stop musi być metalem le żącym w szeregu napięciowym za

wodorem. Metalem tym mo ż e być mied ź .Oceń poprawność hipotezy. Uzasadnij swoją opinię przez podkreślenie właściwego

zwrotu w każdym nawiasie i dokończenie zdania 1. i 2.

Hipoteza (jest / nie jest) poprawna.

1.

Metal tworzący z glinem stop (musi / nie musi) być metalem leżącym w szeregu napięciowym za wodorem, gdyż

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2. Metalem tym (może / nie może) być miedź, gdyż

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

8/19/2019 MCH-R1_1P-1533(2)

9/19

Strona 9 z 19MCH_1R

Zadanie 19. (0–2)

W etapie 2. doświadczenia zachodzą procesy opisane schematem:Me → Me+ → Me2O

Otrzymany osad (Me2O) wysuszono w podwyższonej temperaturze i uzyskano 8,7 g suchejmasy. Oblicz masę molową metalu wchodzącego w sk ład stopu aluminiowego.

Obliczenia:


Superfosfat to rozpuszczalny w wodzie nawóz łatwo przyswajalny przez rośliny. W celuotrzymania superfosfatu z saletry norweskiej – Ca(NO3)2 – zaplanowano doświadczenie,którego przebieg zilustrowano na poniższym schemacie:

Ca(NO3)2 3 4 Na PO (aq)

1 → X Y

2 → Ca(H2PO4)2

Zadanie 20. (0–2)

Zapisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji oznaczonej na schemacie numerem

1 oraz w formie cząsteczkowej równanie reakcji oznaczonej na schemacie numerem 2,

wiedząc, że superfosfat jest jedynym produktem tej reakcji.

Równanie reakcji 1.

......................................................................................................................................................Równanie reakcji 2.

......................................................................................................................................................

Zadanie 21. (0–1)

Rośliny przyswajają fosfor w postaci jonów−

42POH i−2

4HPO .

Oceń, czy w glebie o odczynie zasadowym zawierającej dużą ilość jonów wapnia

i magnezu nawożenie superfosfatem będzie efektywne. Uzasadnij swoją ocenę.

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

8/19/2019 MCH-R1_1P-1533(2)

10/19


Zadanie 22. (0–2)

Sporządzono tak ą mieszaninę heksanu i heptanu, w której na jeden mol C6H14 przypadają dwamole C7H16.

Napisz równania reakcji zachodzących podczas całkowitego spalania tej mieszaniny

oraz określ, jaki jest stosunek liczby moli tlenku węgla(IV) do liczby moli wody

w produktach całkowitego spalania opisanej mieszaniny.

Równanie I .................................................................................................................................

Równanie II .................................................................................................................................

Stosunek liczby moli n tlenku węgla(IV) : n wody = ...............................................................................

Zadanie 23. (0–1)

Pewne cykliczne jednopier ścieniowe nasycone związki organiczne są izomerami

symetrycznego ketonu i mają masę molową mniejszą niż 60 g · mol –1.

Napisz wzory półstrukturalne (grupowe) dwóch związków organicznych spełniających

opisane warunki.

Wzór półstrukturalny I substancji: Wzór półstrukturalny II substancji:

Informacja do zadań 24.−25.

Przeprowadzono ciąg reakcji zgodnie z nastę pującym schematem:

etap I etap II etap III

nitrowanie →

NO2

Fe/HCl →

NH3+Cl

OH− →

NH2

Zadanie 24. (0–1)

Określ typ reakcji nitrowania benzenu (addycja, eliminacja, substytucja) oraz jej

mechanizm (elektrofilowy, nukleofilowy, rodnikowy).

.......................................................................................................................................................

8/19/2019 MCH-R1_1P-1533(2)

11/19

Strona 11 z 19MCH_1R

Zadanie 25. (0–1)

Napisz w formie jonowej skróconej równanie reakcji, która zachodzi w etapie III

opisanego ciągu przemian.

Zadanie 26.

Nitrowanie benzenu dokonuje się pod wpływem mieszaniny nitrującej, w której sk ładwchodzą stężony kwas azotowy(V) i stężony kwas siarkowy(VI). W mieszaninie tej zachodzą

nastę pujące reakcje:

1. 3 2 4 2 3 4HNO H SO H NO HSO+ −

+ +

2. 2 3 2 2H NO NO H O+ +

+

Reakcje te opisuje sumaryczne równanie:

3 2 4 2 3 4HNO 2H SO NO H O 2HSO+ + −

+ + +

Zadanie 26.1. (0–1)Określ, jak ą funkcję – kwasu czy zasady Brønsteda – pełni kwas azotowy(V) w reakcji 1.

......................................................................................................................................................

Zadanie 26.2. (0–1)

Uzupełnij poniższe zdania. Wybierz i podkreśl jedno określenie spośród podanych

w każdym nawiasie.

W reakcji nitrowania stężony kwas siarkowy(VI) odgrywa podwójną rolę. Po pierwsze, jest

jej (katalizatorem / substratem), ponieważ w czasie reakcji (ulega / nie ulega) zużyciu.

Ponadto kwas siarkowy(VI) jest substancją (silnie / słabo) wiążącą wodę, dlatego – zgodnie

z regułą przekory – jego obecność sprawia, że wydajność tworzenia nitrobenzenu się

(zmniejsza / zwiększa).

8/19/2019 MCH-R1_1P-1533(2)

12/19


Zadanie 27. (0–2)

Pewien związek organiczny X o wzorze sumarycznym C5H12O reaguje z sodem, a jednymz produktów tej reakcji jest wodór. W wyniku utleniania związku X tlenkiem miedzi(II)

powstaje optycznie czynny aldehyd, a tlenek miedzi(II) redukuje się do miedzi metalicznej.

Napisz równania reakcji związku X z sodem i tlenkiem miedzi(II). Zastosuj wzory

półstrukturalne (grupowe) związków organicznych.

Równanie reakcji z sodem:

.......................................................................................................................................................

Równanie reakcji z tlenkiem miedzi(II):

.......................................................................................................................................................

Zadanie 28.

W wyniku monochlorowania propanu w obecności światła otrzymano dwa izomeryczne produkty A i B, które rozdzielono metodami fizycznymi. Na produkt A podziałanometalicznym sodem, otrzymując związek C, który jest jednym z izomerów o wzorze C6H14.Z produktu B otrzymano alkohol, z którego w reakcji z CuO otrzymano propanal.

Zadanie 28.1. (0–1)

Uzupełnij schemat ilustrujący proces otrzymywania propanalu z propanu – wpisz wzory

półstrukturalne (grupowe) związków organicznych oraz odczynnik wybrany spośród

wymienionych poniżej.

alkoholowy roztwór NaOH zakwaszony roztwór KMnO4 wodny roztwór NaOH

CH3

CH2 CHOCH3 CH2 CH3

światło

CuOCl2

Zadanie 28.2. (0–1)

Narysuj wzór półstrukturalny (grupowy) związku C i podaj jego nazwę systematyczną.

Wzór związku C Nazwa systematyczna związku C

8/19/2019 MCH-R1_1P-1533(2)

13/19



Do kolby kulistej wprowadzono 2 mole pewnego ciek łego estru R 1COOR 2, 2 mole wodyi 1 mol bezwodnego ciek łego kwasu karboksylowego R 1COOH. Naczynie zamkniętokorkiem z osadzoną chłodnicą zwrotną i ogrzewano do temperatury T wyższej od temperatury

panującej w laboratorium. W kolbie zachodził proces opisany równaniem:

R 1

COOH

(c) + R 2

OH

(c)R 1

COOR 2

(c)

+ H2

O

(c)

Reakcję przerwano, kiedy w kolbie ustalił się stan równowagi dynamicznej. W warunkachdoświadczenia stężeniowa stała równowagi hydrolizy estru R 1COOR 2 jest równa 1,0.

Zadanie 29. (0–2) Oblicz, ile moli alkoholu R 2OH znajdowało się w kolbie w momencie osiągnięcia stanu

równowagi dynamicznej przez uk ład.

Obliczenia:

Zadanie 30. (0–1) Poniżej wymieniono cztery modyfikacje opisanego doświadczenia.

I

Wprowadzenie do kolby dwóch moli zamiast jednego mola kwasu karboksylowegoR 1COOH.

II Wprowadzenie do kolby trzech moli zamiast dwóch moli wody.III Wprowadzenie do kolby jednego mola zamiast dwóch moli estru R 1COOR 2.IV Wprowadzenie do kolby stężonej zasady sodowej.

Spośród wymienionych modyfikacji doświadczenia wybierz te, które spowodują

zwiększenie ilości otrzymywanego alkoholu R 2OH w wyniku opisanej hydrolizy estru.

Napisz numery, którymi je oznaczono.

......................................................................................................................................................

8/19/2019 MCH-R1_1P-1533(2)

14/19


Zadanie 31. (0–2)

Produktami hydrolizy kwasowej pewnego estru o masie molowej 116 g · mol –1 są nasyconyalkohol monohydroksylowy i nasycony kwas monokarboksylowy. Wiadomo ponadto, żewskutek utleniania otrzymanego alkoholu powstaje ten sam kwas karboksylowy, który jest

produktem hydrolizy estru.

Napisz wzory półstrukturalne (grupowe) opisanych substancji i podaj ich nazwy.

Wzór półstrukturalny (grupowy) Nazwa

Ester

Alkohol

Kwas karboksylowy


Uczniowie porównywali właściwości kwasowo-zasadowe i redukujące alkanali i kwasówalkanowych na przyk ładzie aldehydu octowego i kwasu octowego. Za pomocą papierkauniwersalnego zbadali odczyn wodnych roztworów tych związków, a dzięki przeprowadzeniu

próby Trommera – ich właściwości redukujące. Wyniki doświadczenia przedstawiliw poniższej tabeli.

Badany związek Odczyn wodnego roztworu Właściwości redukujące

aldehyd octowy obojętny tak

kwas octowy kwasowy nie

Na podstawie przebiegu doświadczenia sformułowali nastę pujący wniosek ogólny na tematodczynu i właściwości redukujących aldehydów i kwasów karboksylowych:

Alkanale nie ulegają w wodnych roztworach dysocjacji jonowej, ale mają wł a ściwo ści

redukujące. Kwasy alkanowe ulegają w wodnych roztworach dysocjacji jonowej w sposób

charakterystyczny dla kwasów, ale nie mają wł a ściwo ści redukujących.

Aby potwierdzić ten wniosek, przeprowadzili analogiczne doświadczenie dla aldehydu

mrówkowego i kwasu mrówkowego. Zaobserwowali, że:Papierek uniwersalny zanurzony w formalinie (czyli wodnym roztworze aldehydumrówkowego) nie zmienił zabarwienia, a zanurzony w wodnym roztworze kwasumrówkowego zabarwił się na czerwono. W wyniku ogrzewania formaliny ze świeżostr ąconym wodorotlenkiem miedzi(II) w środowisku silnie zasadowym powstał ceglasty osad.Taki sam efekt dało ogrzewanie świeżo str ąconego wodorotlenku miedzi(II) w środowiskusilnie zasadowym z roztworem kwasu mrówkowego.

8/19/2019 MCH-R1_1P-1533(2)

15/19


Zadanie 32. (0–1)

Wypełnij poniższą tabelę – wpisz wyniki doświadczenia z udziałem aldehydu i kwasu

mrówkowego.

Badany związek Odczyn wodnego roztworu Właściwości redukujące

aldehyd mrówkowy

kwas mrówkowy

Zadanie 33. (0–1) Oceń, czy przebieg doświadczenia z udziałem aldehydu mrówkowego i kwasu

mrówkowego potwierdził sformułowany przez uczniów ogólny wniosek na temat

odczynu i właściwości redukujących alkanali i kwasów alkanowych. Odpowiedź

uzasadnij.

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

Zadanie 34. (0–1)

Napisz w formie jonowej równanie reakcji aldehydu octowego z odczynnikiem

Trommera. Pamiętaj, że reakcja zachodzi w środowisku silnie zasadowym.

......................................................................................................................................................

8/19/2019 MCH-R1_1P-1533(2)

16/19


Zadanie 35. (0–1)

W celu przygotowania frytek pokrojone ziemniaki smaży się w rozgrzanym tłuszczu. Skrobiaulega wówczas częściowej dekstrynizacji, która polega na rozpadzie niektórych wiązań α-1,4-O-glikozydowych w cząsteczkach skrobi.

Otocz kółkiem w podanym fragmencie wzoru amylozy jedno wiązanie ulegające

rozerwaniu w czasie obróbki termicznej ziemniaków.

C O

C

CC

CH

H

H

OH

H OH

H

CH2OH

C O

C

CC

CH

H

H

OH

H OH

H

CH2OH

O

C O

C

CC

CH

H

H

OH

H OH

H

CH2OH

O

Zadanie 36.

Niepasteryzowane mleko pozostawione w temperaturze pokojowej zmienia z czasem swojewłaściwości. Bakterie obecne w mleku przekształcają laktozę C12H22O11 w kwas mlekowyCH3CH(OH)COOH. Wskutek fermentacji mlekowej laktozy nastę puje kwaśnienie mlekai jego zsiadanie w postaci skrzepu nazywanego kazeiną.

Zadanie 36.1. (0–1)

Uzupełnij poniższy schemat, tak aby powstało równanie reakcji fermentacji mlekowej

laktozy. Zastosuj wzór półstrukturalny (grupowy) kwasu mlekowego. Pamiętaj, że

w reakcji fermentacji mlekowej laktozy uczestniczy woda.

C12H22O11 + ...............................................................................................................................

Zadanie 36.2. (0–1)

Napisz, stosując wzór półstrukturalny (grupowy) kwasu mlekowego, równanie reakcji

dysocjacji jonowej tego kwasu.

.......................................................................................................................................................

Zadanie 36.3. (0–1)

Nazwij technik ę laboratoryjną, dzięki której możliwe staje się wyodrębnienie kazeiny

z kwaśnego mleka.

.......................................................................................................................................................

8/19/2019 MCH-R1_1P-1533(2)

17/19


Zadanie 37.

Albumina mleka krowiego jest białkiem globularnym, którego polipeptydowy łańcuchzwinięty jest w k łę bek. Białko to jest rozpuszczalne w wodzie.

Na podstawie: W. Mizerski, Tablice chemiczne, Warszawa 1997.

Zaprojektuj doświadczenie, w wyniku którego możliwe stanie się potwierdzenie

obecności białka w wodnym roztworze albuminy mleka krowiego.

Zadanie 37.1. (0–1)

Uzupełnij schemat doświadczenia – wpisz nazwę potrzebnego odczynnika wybranego

spośród następujących:

– świeżo wytrącony wodorotlenek miedzi(II) – woda bromowa z dodatkiem wodorowęglanu sodu – wodny roztwór azotanu(V) srebra z dodatkiem wodnego roztworu amoniaku.

Zadanie 37.2. (0–1)

Sformułuj obserwację, która potwierdzi obecność białka w badanej próbce.

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

Odczynnik:

………………………………………………………………………

………………………………………………………………………

wodny roztwór albuminymleka krowiego

8/19/2019 MCH-R1_1P-1533(2)

18/19


Zadanie 38.

W wyniku działania stężonego kwasu azotowego(V) na tripeptyd Ala-Ser-Tyrzaobserwowano powstanie żółtego osadu. Nastę pnie tripeptyd ten poddano częściowejhydrolizie przebiegającej zgodnie ze schematem:

Ala-Ser-Tyr + woda → dipeptyd + aminokwas

Produkty hydrolizy rozdzielono i ponownie przeprowadzono próbę ze stężonym kwasemazotowym(V). Zaobserwowano, że żółty osad pojawił się tylko w próbce zawierającejdipeptyd.

Zadanie 38.1. (0–1)

Uzupełnij schemat hydrolizy tripeptydu – zastosuj trzyliterowe symbole aminokwasów.

Zadanie 38.2. (0–1)

Uzupełnij poniższy schemat, tak aby przedstawiał enancjomery aminokwasu

otrzymanego w wyniku opisanej hydrolizy tripeptydu.

lustro

8/19/2019 MCH-R1_1P-1533(2)

19/19

BRUDNOPIS (nie podlega ocenie)

Documents

MCH-R1_1P-1533(2)