Upload
others
View
3
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
www.mboonderzoeksdag.nl
1STE Mbo Onderzoeksdag
PROGRAMMA12 NOVEMBER 2015Deltion College, Zwolle
VOOR IEDEREEN IN HET MBO DIE BETROKKEN IS BIJ ONDERZOEK
Welkom bij deze eerste editie van de Mbo Onderzoeksdag! Vandaag staat in het teken van onderzoek in het mbo, kennis uitwisselen en inspiratie opdoen.
Het verhogen van de professionele kwaliteit van het leraarschap is een van de
speerpunten van de scholen en van het ministerie van OCW. De onderzoekende
(master)docent speelt hierin een belangrijke rol. En dat gaan we vandaag zien. Er
is aandacht voor veel onderzoeken over uiteenlopende onderwerpen, die bijdragen
aan de kwaliteit van het onderwijs, de opleiding en/of de organisatie.
De Mbo Onderzoeksdag 2015 is een initiatief van Deltion College, Landstede,
Windesheim en ecbo. In overleg met het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonder-
zoek (NRO) en het ministerie van OCW zetten wij ons in voor een (twee)jaarlijks
terugkerende Mbo Onderzoeksdag.
PAGINA TWEE
Mbo Onderzoeksdag 2015
1STE MBO ONDERZOEKSDAG
02
PROGRAMMA12 NOVEMBER 2015Tijd Inhoud Locatie
09.00 - 09.45 Inloop en kiezen uit 3 workshops Centrale hal
09.45 - 11.00 Plenaire opening Theater
11.00 - 11.15 Verplaatsen naar workshops
11.15 - 12.15 Workshopronde 1 Zie workshopticket12.15 - 13.15 Lunch Sweelinckplein
13.15 - 13.30 Verplaatsen naar workshops
13.30 - 14.30 Workshopronde 2 Zie workshopticket14.30 - 14.45 Verplaatsen naar workshops
14.45 - 15.45 Workshopronde 3 Zie workshopticket15.45 - 16.00 Verplaatsen naar Theater
16.00 - 16.30 Plenaire afsluiting + prijsuitreiking Theater
16.30 Borrel Sweelinckplein
Bij de start van de onderzoeksdag kun je voor iedere workshopronde één workshop
kiezen. Je krijgt dan per workshop een ‘ticket’. Hier staat tevens de ruimte op waar
de workshop plaatsvindt.
PAGINA DRIE
12 NOVEMBER 2015
03
PLENAIRPROGRAMMA09.45 – 11.00 - OPENINGMinister van OCW Jet Bussemaker opent deze eerste editie van de Mbo Onderzoeksdag.
Prof. dr. Geert ten Dam gaat tijdens haar lezing ‘Stromen van kennis’ in op de ver-
binding tussen onderwijspraktijk en onderwijsonderzoek. Hoe kunnen we meer van
elkaar leren en zo bijdragen aan onderwijsverbetering?
Dagvoorzitter Donatello Piras gaat in gesprek met organisatoren en supporters
van de dag.
16.00 – 16.30 - AFSLUITINGProf. dr. Marc Vermeulen, voorzitter van de adviesraad van de Mbo Onderzoeksdag,
maakt bekend waar de volgende editie van de Mbo Onderzoeksdag plaatsvindt.
We sluiten de dag af met een prijsuitreiking, bedoeld als stimulans voor onder-
zoek in het mbo. We belichten hiermee een aantal naar het oordeel van de jury
inspirerende voorbeelden. Denk bijvoorbeeld aan een originele en voor het mbo
relevante onderzoeksvraag, een goed doordachte en voor scholen uitvoerbare
methodiek of de doorwerking van onderzoeksresultaten in de onderwijspraktijk.
1STE MBO ONDERZOEKSDAG
PAGINA VIER04
WORKSHOPRONDESDe 37 workshops waarin afgerond onderzoek wordt gepresenteerd zijn verdeeld
over drie workshoprondes. Iedere ronde heeft een eigen kleur.
Ook is er in elke ronde een workshop over ‘hoe doe je onderzoek?’. Thema’s: het
ontwikkelen van een goede onderzoeksvraag, samenwerking tussen docent-onder-
zoekers en professionele onderzoekers, en wat kan een master-docent (en zijn
onderzoek) betekenen voor het mbo-onderwijs. Deze workshops zijn per ronde
gemarkeerd met een eigen kleur.
Verder heeft iedere ronde een of twee workshops waarin presentatoren feedback
vragen op de opzet van hun voorgenomen onderzoek. Ook deze workshops zijn
te herkennen aan hun eigen kleur.
12 NOVEMBER 2015
PAGINA VIJF05
NR. TITEL PRESENTATIE DOOR ORGANISATIE
1 Jezelf redden in een innovatieve omgeving. Het probleem
oplossend vermogen van
studenten versterken.
Johan Crielaard ROC A12
2 Vitaliteitsmanagement op orde! Werken met plezier en passie
aan duurzame inzetbaarheid.
Mieke Droste,
Corine Baart,
Jaap Neutkens en
Bert Groothengel
ROC van Twente
3 Back to Basics! Motivatie,
betrokkenheid en zelfregulerend
leren verhogen.
Miriam Cents-
Boonstra
Graafschap College
4 E-learning onder de loep.Plaatsonafhankelijk onderwijs
binnen de kaders van BOT.
Hilbert Otten,
Miranda Kiewiet en
Wim Trooster
Deltion College en
Windesheim
5 Spijbelende studenten in de grote stad. Verkenning van
de wegen om verzuim terug te
dringen.
Nico Hemelaar ROC Mondriaan
6Bevorderen van studiesucces.Schoolfactoren om voortijdig
schoolverlaten tegen te gaan.
Adinda Hukema-
Storteboom en
Greta de Wit
Landstede en
Windesheim
7 Van vmbo kader naar mbo niveau 3. Verbetertraject door-
stroom vmbo-leering naar mbo.
Geerte Damman Noorderpoort
8 Docentvaardigheden verbe-teren. Op weg naar individuele
leerlijnen in het mbo.
Marco Verschure ROC West Brabant
1STE MBO ONDERZOEKSDAG
PAGINA ZES06
WORKSHOPRONDE 1
11.15 - 12.15
NR. TITEL PRESENTATIE DOOR ORGANISATIE
9 Taalbewust beroepsonderwijs in het mbo. Een kans voor het
entree-onderwijs.
Frank Schaafsma Deltion College
10 Het nieuwe rekenen in het mbo. Verschil in motivatie tussen
studenten.
Giel Hanraets ROC Midden
Nederland
11 Rekenen met digitale leer-middelen. Effect van een
elektronische leeromgeving op
motivatie en leerresultaat.
Bart Voshol Deltion College
12 Sport motiveert!? Curriculum in
topsportcontext voor risicojon-
geren.
Marieke Fix Landstede
13 Wat is eigenlijk de vraag? Een goede vraagarticulatie als
vertrekpunt voor een praktijk-
gericht onderzoek.
Monique Ridder,
Elly de Bruijn en
Liesbeth Baartman
Windesheim, UU
en HU.
14 Het herkennen van beweeg-talent door mbo CIOS/Sb studenten. Aansluiting Talent-
herkenning bij opleidingen.
Saskia Torn-Broers Graafschap College
15 Multisectorale onderzoeks-omgeving. Mbo/hbo-studenten
binnen een Europees centrum
voor mentoring.
Szilvia Simon Friesland College
Wit
Grijs
Paars
Workshops over afgerond onderzoek.
Workshop over ‘hoe doe je onderzoek?’.
Workshops waarin presentatoren feedback vragen op de opzet van hun voorgenomen onderzoek.
12 NOVEMBER 2015
PAGINA ZEVEN07
KEUZE UIT DE VOLGENDE WORKSHOPS:
WORKSHOP 1 • 11.15 - 12.15
Jezelf redden in een innovatieve omgeving.Het probleemoplossend vermogen van studenten versterken.Johan Crielaard (ROC A12)
Omschrijving:
Veel studenten van de afdeling Mechatronica van ROC A12 liepen vast in een examen-
project. Volgens de docenten lag dit aan een te weinig ontwikkeld probleemoplos-
send vermogen. Johan Crielaard onderzocht hoe een innovatieve leeromgeving kan
bijdragen aan een beter probleemoplossend vermogen van studenten. Hij formuleert
in deze workshop een aantal pedagogische en didactische aanbevelingen om dit
probleemoplossend vermogen te versterken.
WORKSHOP 2 • 11.15 - 12.15
Vitaliteitsmanagement op orde! Werken met plezier en passie aan duurzame inzetbaarheid.Mieke Droste-van Ginkel, Bert Groothengel, Jaap Neutkens & Corine Baart
(ROC van Twente)
Omschrijving:
ROC van Twente vindt het belangrijk dat de verschillende generaties medewerkers
duurzaam inzetbaar blijven. Docenten moeten hun eigen vitaliteitsmanagement
kunnen regelen. Hoe brengen we een bewustwording op gang van het belang van
duurzame inzetbaarheid bij docenten én bij leidinggevenden? De onderzoekers
geven in hun workshop handvatten voor het starten van een dialoog dat leidt tot
minder ziekteverzuim, toenemende professionaliteit en het nemen van verantwoor-
delijkheid voor het eigen functioneren.
PAGINA ACHT
1STE MBO ONDERZOEKSDAG
08
WORKSHOPRONDE 1
11.15 - 12.15
WORKSHOP 3 • 11.15 - 12.15
Back to basics!Motivatie, betrokkenheid en zelfregulerend leren verhogen.Miriam Cents-Boonstra (Graafschap College)
Omschrijving:
Motivatie van studenten heeft een duidelijk effect op de schoolprestaties. Hoe kun-
nen scholen en docenten de motivatie en betrokkenheid van studenten vergroten?
Tijdens het onderzoek is het gedrag van docenten geobserveerd en is er een korte
interventie ontwikkeld om het autonomie versterkende gedrag van docenten te
verhogen. Miriam Cents-Boonstra gaat tijdens haar workshop in op deze interventie
en op de geleerde lessen over effectief gedrag van docenten om studentmotivatie
te verhogen.
WORKSHOP 4 • 11.15 - 12.15
E-learning onder de loep.Plaatsonafhankelijk onderwijs binnen de kaders van BOT.Hilbert Otten & Miranda Kiewiet (Deltion College) & Wim Trooster (Hogeschool
Windesheim)
Omschrijving:
Bij vier opleidingen van Deltion College zijn e-learning pilots uitgevoerd. Voldoen
deze aan de criteria van onderwijskwaliteit en die van begeleide onderwijstijd
(BOT)? De onderzoekers vonden onder meer dat de kwaliteit van het onderwijs
door e-learning op z’n minst gelijk bleef of zelfs verbeterde. De BOT-criteria werden
ook grotendeels gehaald (na implementatie waarschijnlijk volledig gehaald). Reden
voor het Deltion College om plaatsonafhankelijk werken met behulp van ict verder
te ontwikkelen en te implementeren. In deze workshop delen de onderzoekers de
opgedane kennis.
PAGINA NEGEN
12 NOVEMBER 2015
09
WORKSHOP 5 • 11.15 - 12.15
Spijbelende studenten in de grote stad.Verkenning van de wegen om verzuim terug te dringen.Nico Hemelaar (ROC Mondriaan)
Omschrijving:
Het achterhalen van de redenen voor het spijbelgedrag van niveau 2 studenten in
grote steden en het vinden van een mogelijke oplossing is onderwerp van het pro-
motieonderzoek van Hemelaar. Op basis van literatuuronderzoek, dataonderzoek
en enquêtes heeft hij een coderingsstelsel ontworpen waarmee wordt aangegeven
welke actie bij welke student het meest effect heeft. Soms is een sms’je genoeg, in
het andere uiterste kan een mobiel verzuimteam worden ingeschakeld. In zijn
workshop pleit Hemelaar voor een betere match tussen de reden van verzuim en
de te plegen interventie.
WORKSHOP 6 • 11.15 - 12.15
Bevorderen van studiesucces.Schoolfactoren om voortijdig schoolverlaten tegen te gaan.Adinda Hukema-Storteboom (Landstede) & Greta de Wit (Windesheim)
Omschrijving:
De opleiding Eerste Verkoper (niveau 3, bol) van Landstede zag in het schooljaar
2012-2013 een laag diplomaresultaat en veel voortijdig schoolverlaters. Daarom dit
onderzoek naar de mogelijke oorzaken en de factoren die de school kan beïnvloeden.
Deze workshop gaat in op deze maatregelen en de opbrengsten voor de opleiding.
Daarnaast wordt er aandacht besteed aan de denkstappen en facetten die een rol
spelen bij praktijkonderzoek.
WORKSHOP 7 • 11.15 - 12.15
Van vmbo kader naar mbo niveau 3.Verbetertraject doorstroom vmbo-leerlingen naar mbo.Geerte Damman (Noorderpoort)
Omschrijving:
Dit onderzoek heeft als doelstelling de doorstroom van vmbo-kader naar de
opleiding Zorg & welzijn mbo niveau 3 te verbeteren. Er is in verschillende onder-
zoeken gekeken naar hoe de doorstroom in elkaar zit en naar de pedagogisch-
didactische verschillen die leerlingen ervaren tussen vmbo en mbo. Ook is er een
doorlopende leerlijn ontwikkeld met specifieke aandacht voor de vaardigheden die
1STE MBO ONDERZOEKSDAG
PAGINA TIEN10
vmbo-leerlingen nodig hebben op het mbo. Geerte Damman gaat in haar workshop
nader in op de resultaten van de onderzoeken en het gebruikte LOB-plan in het vo
en het plan Studievaardigheden in het mbo.
WORKSHOP 8 • 11.15 - 12.15
Docentvaardigheden verbeteren.Op weg naar individuele leerlijnen in het mbo.Marco Verschure (ROC West-Brabant)
Omschrijving:
Voor het ontwikkelen van docenttrainingen – om te kunnen bijdragen aan de ontwikke-
ling en uitvoering van individuele leerlijnen voor studenten – maakte Marco Verschure
gebruik van een model voor ‘instructional design’. Daarmee bracht hij leerbehoeften
en leeromgeving in kaart. Ook ontwikkelde hij drie trainingen voor loopbaanleren,
coaching en feedback. In zijn workshop is Verschure benieuwd naar feedback van
deelnemers om onderwijsontwikkeling en onderzoek laagdrempelig te verbinden.
WORKSHOP 9 • 11.15 - 12.15
Taalbewust beroepsonderwijs in het mbo.Een kans voor het entree-onderwijs.Frank Schaafsma (Deltion College)
Omschrijving:
In het onderzoek Taalbewust beroepsonderwijs in het MBO heeft Schaafsma zijn
team meegenomen in taalbewust lesgeven. Dit deed hij met een kwalitatief praktijk-
onderzoek door middel van concrete interventies, onderbouwd door een theoretisch
kader, zonder dat de leraren allerlei cursussen of andere tijdrovende acties hoeven te
ondernemen. In deze workshop vertelt hij over de aanleidingen, opzet, methodes en
conclusies van het onderzoek en de dilemma’s die hij is tegengekomen bij onder-
zoek doen in het eigen team.
WORKSHOP 10 • 11.15 - 12.15
Het nieuwe rekenen in het mbo.Verschil in motivatie tussen studenten.Giel Hanraets (ROC Midden Nederland)
Omschrijving:
De verschillen in rekenscores tussen leerlingen uit verschillende groepen zijn groot.
12 NOVEMBER 2015
PAGINA ELF11
PAGINA TWAALF
1STE MBO ONDERZOEKSDAG
12
Waar ligt dat aan? Hoe zit het met de rekenmotivatie van deze groepen? er lijkt
inderdaad een samenhang te zijn in motivatie voor rekenen en de resultaten op het
examen. Zeker als rekenen minder relevant is voor de beroepsrichting, zijn studen-
ten minder of zelfs niet gemotiveerd voor rekenen. Hanraets gaat in zijn workshop
verder in op de rekenmotivaties van studenten.
WORKSHOP 11 • 11.15 - 12.15
Rekenen met digitale leermiddelen.Effect van een elektronische leeromgeving op motivatie en leerresultaat.Bart Voshol (Deltion College)
Omschrijving:
In dit onderzoek is gekeken naar het effect van digitale leermiddelen op de motivatie
en resultaten van tweedejaars mbo-studenten ‘Verf- en Applicatietechniek’. Het
onderzoek maakt deel uit van een groter onderzoek om onderwijsbehoeften van
verschillende niveaugroepen te duiden. In zijn workshop gaat Bart Voshol met
name in op het effect van digitale leermiddelen op motivatie en resultaat, waarbij
eveneens de veranderende rol van de docent ter sprake komt.
WORKSHOP 12 • 11.15 - 12.15
Sport motiveert!?Curriculum in topsportcontext voor risicojongeren.Marieke Fix (Landstede)
Omschrijving:
Vier mbo-instellingen hebben een curriculum ontworpen voor risicojongeren (met een
hoge kans op voortijdig schoolverlaten). Doel: toeleiding naar een nieuwe opleiding
of werk. Bijzonder aan deze curricula is dat ze plaatsvinden in een topsportcontext
zoals een voetbalstadion of topsporthal. Marieke Fix onderzocht de typische
kenmerken van de vier ontwikkelde curricula. In haar workshop bespreekt Fix de
successen van onderwijs in een topsportcontext en hoe dit project kan bijdragen
aan het verminderen van voortijdig schoolverlaten.
WORKSHOP 13 • 11.15 - 12.15
Wat is eigenlijk de vraag?Goede vraagarticulatie als vertrekpunt bij praktijkonderzoek.Monique Ridder (Hogeschool Windesheim), Elly de Bruijn (Universiteit
Utrecht) & Liesbeth Baartman (Hogeschool Utrecht)
PAGINA DERTIEN
12 NOVEMBER 2015
13
Omschrijving:
Een praktijkgericht onderzoek begint met het signaleren van een praktijk-
probleem in de school en het formuleren van een geschikte onderzoeksvraag
herkenbaar voor de praktijk. Dat is minder eenvoudig dan het lijkt. In deze
workshop gaan deelnemers met vraagarticulatie aan de slag om een praktijk-
probleem in kaart te brengen en te vertalen naar een praktijkrelevante onder-
zoeksvraag. Zij krijgen inzicht in het waarom en waartoe van het onderzoek
op basis waarvan je een relevante onderzoeksvraag kunt opstellen, die je op
een goede manier kunt onderzoeken en die bruikbare resultaten oplevert.
Het is een ondersteunende, actieve workshop over (leren) onderzoek doen.
WORKSHOP 14 • 11.15 - 12.15
Het herkennen van beweegtalent door mbo CIOS/Sb studenten.Aansluiting Talentherkenning bij opleidingen.Saskia Torn Broers (Graafschap College)
Omschrijving:
Saskia Torn Broers wil onderzoeken hoe haar Talentherkenningsprogramma
aansluit bij andere opleidingen en wensen inventariseren over talentontwik-
keling binnen bewegingslessen. Zij wil graag tips van deelnemers over die
aansluiting met andere opleidingen. Ook wil ze feedback op haar Talent-
herkenningsprogramma om dit verder te verbeteren.
WORKSHOP 15 • 11.15 - 12.15
Multisectorale onderzoeksomgeving.Mbo/hbo-studenten binnen een Europees centrum voor mentoring.Szilvia Simon (Friesland College)
Omschrijving:
Het MentorProgramma Friesland moet een leer- en onderzoeksomgeving
worden voor mbo en hbo in Friesland. Met haar onderzoek wil Simon
bijdragen aan kennisverwerving en conceptontwikkeling ten behoeve van
het expertisecentrum. Zij wil graag feedback over vinden van de juiste
onderzoeksfocus en een passende onderzoeksmethode.
PAGINA VEERTIEN
1STE MBO ONDERZOEKSDAG
14
WORKSHOPRONDE 2
13.30 - 14.30
NR. TITEL PRESENTATIE DOOR ORGANISATIE
16 RIM: ruimtelijk inzicht in de metaal. Ruimtelijk inzicht en
motivatie vergroten.
Felix Kruese Graafschap College
17 Co-creatie bij curriculum-ontwerp. Hybride werkplaats-
leeromgeving voor cross-
mediale opleidingen.
Eugene van Wijk en
Hans de Vries
ROC van Twente en
Saxion.
18 Kiezen ván en óp niveau. Studenten helpen het juiste
opleidingsniveau te kiezen.
Herman Kruis en
Peter den Boer
ROC West-Brabant
19 De docent als e-coach. Ver-
beteren van ouderbetrokkenheid.
Annette van Liere ROC van Twente
20 Praktijkonderzoek op de kaart. Ervaringen van het ID College.
Erica Wijnands en
Kathinka Groenink
ID College
21 Succesvol samenwerken met het bedrijfsleven. Samen goed ge-
kwalificeerd personeel opleiden.
Mireille Aalfs ROC Midden
Nederland
22 Professionele dilemma’s.Kansen voor opleiders in een
hybride leeromgeving.
Lotte van Hal en
Irma Gelderblom
Landstede
23 Docententeam als leergemeen-schap. Factoren en interventies
die invloed hebben op het ont-
wikkelproces.
Bart Zandvliet Nova college
24 SLIMme leermechanismen. Hoe leren docenten in samen-
werkingsrelaties?
Wim Schuitema en
Ton Bruining
Scalda en KPC Groep
PAGINA VIJFTIEN
12 NOVEMBER 2015
15
NR. TITEL PRESENTATIE DOOR ORGANISATIE
25 Doet goed voorbeeld goed volgen? Effect van voordoen en
expliciteren op zelfsturend leren.
Jolanda Cuijpers en
Marielle den Otter
ROC de Leijgraaf
26 Teamleren stimuleren. Effectieve interventies voor
samenwerkende docenten.
Angela Bults ROC van Amsterdam
27 Beter projectonderwijs. Naar
een hoger rendement en meer
tevredenheid.
Erik de Vries-
Gonggrijp
Horizon College
28 Nederlands leren, integraal proberen! Ondersteuning van
de taalzwakke student.
Christian de Kraker Alfa College
29 Wat kan de master docent (en zijn onderzoek) betekenen voor het mbo onderwijs?Succesfactoren en knelpunten.
Cees den Hartog,
Marjanne Hagedoorn
en Marielle Kuijper
Deltion College,
Landstede en
Windesheim
30 Studentenbetrokkenheid:Inzet van pedagogisch actie-
repertoire en interpersoonlijk
docentgedrag.
Martijn Broers Scalda
Grijs
Grijs
Roze
Workshops over afgerond onderzoek.
Workshop over ‘hoe doe je onderzoek?’.
Workshops waarin presentatoren feedback vragen op de opzet van hun voorgenomen onderzoek.
PAGINA ZESTIEN
1STE MBO ONDERZOEKSDAG
16
WORKSHOPRONDE 2
13.30 - 14.30
KEUZE UIT DE VOLGENDE WORKSHOPS:
WORKSHOP 16 • 13.30 - 14.30
RIM: ruimtelijk inzicht in de metaal.Ruimtelijk inzicht en motivatie vergroten.Felix Kruese (Graafschap College)
Omschrijving:
Met zijn ontwerponderzoek wil Felix Kruese het verwerven van ruimtelijk inzicht
door studenten vergemakkelijken. Op basis van observaties en interviews met
studenten, docenten en praktijkopleiders heeft hij RIM ontworpen: Ruimtelijk
Inzicht in Metaal. Met RIM maken studenten op zoveel mogelijk manieren gebruik
van hun zintuigen om hun ruimtelijk inzicht te vergroten en de kennis beter te
laten beklijven. RIM is ook vertaald naar RIB: Ruimtelijk Inzicht in de Bouw. Kruese
vertelt in zijn workshop alles over het product dat hij heeft ontwikkeld.
WORKSHOP 17 • 13.30 - 14.30
Co-creatie bij curriculumontwerp.Hybride werkplaatsleeromgeving voor cross-mediale opleidingen.Hans de Vries (Saxion) & Eugene van Wijk (ROC van Twente)
Omschrijving:
Opleidingen kunnen vaak onvoldoende inspelen op de snel veranderende ontwik-
kelingen, technologieën en toepassingen van de mediawereld. Het cross-mediale
innovatieproject levert een duurzaam en hybride opleidingscurriculum op in de
vorm van een productiehuis: een werkplaatsleeromgeving voor studenten. De
onderzoekers hebben het programma geanalyseerd en geëvalueerd en delen hun
bevindingen in deze workshop.
PAGINA ZEVENTIEN
12 NOVEMBER 2015
17
WORKSHOP 18 • 13.30 - 14.30
Kiezen ván en óp niveau.Studenten helpen het juiste opleidingsniveau te kiezen.Herman Kruis en Peter den Boer (ROC West-Brabant)
Omschrijving:
Op het Johan Cruyff College van het Zoomvliet College voor economie en admini-
stratie (onderdeel van ROC West-Brabant) schatten veel studenten de combinatie
van sport en opleiding te rooskleurig in. Hoe kunnen we de studenten helpen het
juiste niveau te kiezen? Peter den Boer onderzocht of een ingezette oplossing en
de geboden begeleiding voldoende blijken en hoe studenten hun keuze na een
half jaar ervaren. Het experiment bleek een succes. Over dit succes en mogelijke
vervolgstappen zal Peter den Boer het in zijn workshop hebben.
WORKSHOP 19 • 13.30 - 14.30
De docent als e-coach.Verbeteren van ouderbetrokkenheid.Annette van Liere (ROC van Twente)
Omschrijving:
ROC van Twente wil samen met docenten meer ervaring opdoen met ouderbetrok-
kenheid en voert het experiment uit: de docent als e-coach van mbo-studenten
en ouders, om ouderbetrokkenheid te vergroten. Doel is om inzicht te verkrijgen in
de relatie tussen ouderbetrokkenheid en het voorkomen van schooluitval. Annette
van Liere gaat in haar workshop in op de gepleegde interventies, de opgeleverde
producten en de voorlopige resultaten.
PAGINA ACHTTIEN
1STE MBO ONDERZOEKSDAG
18
WORKSHOP 20 • 13.30 - 14.30
Praktijkonderzoek op de kaart.Ervaringen van het ID College.Kathinka Groenink & Erica Wijnands (ID College)
Omschrijving:
Hoe kun je praktijkgericht onderzoek en een onderzoekende houding bij docenten
stimuleren? Op basis van hun onderzoek over de verbetering van studentmotivatie,
docentmotivatie en verbinding met andere studieonderdelen gaan Kathinka Groenink
en Erica Wijnands tijdens hun workshop vooral het gesprek aan over deze vraag.
WORKSHOP 21 • 13.30 - 14.30
Succesvol samenwerken met het bedrijfsleven.Samen goed gekwalificeerd personeel opleiden.Mireille Aalfs (ROC Midden Nederland)
Omschrijving:
De samenwerking tussen ROC Midden Nederland en het bedrijfsleven vindt onder
andere plaats in adviesraden: een overlegorgaan met vertegenwoordigers vanuit
bedrijfsleven en onderwijs. Mireille Aalfs analyseerde de samenwerking, gedeelde
ambities, individuele belangen en het werkniveau van de deelnemers aan de advies-
raad. Haar aanbevelingen voor succesvolle samenwerking tussen onderwijs en
bedrijfsleven deelt ze in deze workshop.
WORKSHOP 22 • 13.30 - 14.30
Professionele dilemma’s.Kansen voor opleiders in een hybride leeromgeving.Lotte van Hal & Irma Gelderblom (Landstede)
Omschrijving:
In dit onderzoek is gekeken naar wat het verbinden van werk- en leerprocessen van
studenten in een hybride leeromgeving vraagt van de professionaliteit van opleiders.
Het heeft geleid tot een aanpak die de professionele dialoog tussen opleiders
een prominente plek geeft in het team. Lotte van Hal en Irma Gelderblom delen in
deze workshop aanbevelingen om de professionele dialoog op gang te brengen
en in gang te houden.
PAGINA NEGENTIEN
12 NOVEMBER 2015
19
WORKSHOP 23 • 13.30 - 14.30
Docententeam als leergemeenschap.Factoren en interventies die invloed hebben op het ontwikkelproces.Bart Zandvliet (Nova College)
Omschrijving:
Docenten en docententeams moeten zich steeds meer verantwoorden en profes-
sionaliseren. Een goede manier om daarmee om te gaan, is het docententeam te
ontwikkelen tot leergemeenschap. Op basis van literatuuronderzoek en interviews
zijn een teamvisie en een gemeenschappelijke pedagogische aanpak gecreëerd.
Bart Zandvliet vertelt in deze workshop over de gepleegde interventies en hoe deze
bijdragen aan de professionele ontwikkeling van het docententeam als leergemeen-
schap.
WORKSHOP 24 • 13.30 - 14.30
SLIMme leermechanismen.Hoe leren docenten in samenwerkingsrelaties?Wim Schuitema (Scalda) en Ton Bruining (KPC Groep)
Omschrijving:
ROC Scalda startte het innovatieproject SLIM: Samenwerkend leren is meesterschap.
Doel was het ontwikkelen van een systematische samenwerkingsmethodiek tussen
onderwijs en bedrijfsleven en het beter afstemmen van het onderwijsaanbod op de
vragen uit het bedrijfsleven. Wim Schuitema en Ton Bruining hebben een aantal
docenten uit het SLIM-project gevolgd. Zij gaan nader in op vier leermechanismen:
hoe kunnen deze worden ingezet door schoolorganisaties om de samenwerking
met bedrijven vorm te geven in een professionele leeromgeving?
WORKSHOP 25 • 13.30 - 14.30
Doet goed voorbeeld goed volgen?Effect van voordoen en expliciteren op zelfsturend leren.Jolanda Cuijpers & Marielle den Otter (ROC de Leijgraaf)
Omschrijving:
Dit onderzoek gaat over het effect van ‘modeling’ (voordoen) en ‘articulation’ (explici-
teren) door docenten. Stimuleert dit de ontwikkeling van zelfsturende leervaardig-
heden van studenten? Modeling en articulation blijken goede handvatten voor de
docent om een goede balans tussen sturing en zelfsturing te bereiken. Tijdens de
workshop gaan de onderzoekers verder in op de effecten van modeling en articulation.
PAGINA TWINTIG
1STE MBO ONDERZOEKSDAG
20
WORKSHOP 26 • 13.30 - 14.30
Teamleren stimuleren.Effectieve interventies voor samenwerkende docenten.Angela Bults (ROC van Amsterdam)
Omschrijving:
In dit onderzoek is gekeken naar wat bruikbare interventies zijn om het teamleren
te stimuleren. Op basis van literatuuronderzoek, (focusgroep) interviews en vragen-
lijsten onderzocht Bults wat een team effectief maakt, in welke mate teamleren al
voorkomt en wat de behoeftes van team en management zijn. Zij gaat in haar work-
shop in op de criteria voor een goede interventie om teamleren te stimuleren.
WORKSHOP 27 • 13.30 - 14.30
Beter projectonderwijs.Naar een hoger rendement en meer tevredenheid.Erik de Vries-Gonggrijp (Horizon College)
Omschrijving:
Hoe kan projectonderwijs verbeterd worden qua begeleidingsstructuur, werkwijze
en beoordelingswijze, met als doel een toename van de tevredenheid van de leer-
lingen en het rendement van het projectonderwijs? Deze vraag staat centraal in
het onderzoek van Erik de Vries-Gonggrijp. Hij gaat tijdens de workshop uitgebreid
in op de door hem ontwikkelde werkwijze.
WORKSHOP 28 • 13.30 - 14.30
Nederlands leren, integraal proberen!Ondersteuning van de taalzwakke student.Christian de Kraker (Alfa College)
Omschrijving:
Vanuit betrokkenheid bij de ‘Werkgroep Vluchtelingen in het mbo’ deelt Christian
de Kraker zijn passie en inzichten over onderzoek naar vluchtelingen in het mbo.
Het onderzoek dat hij in deze workshop presenteert is het stimuleren van taalbewust
beroepsonderwijs onder vakdocenten aan vluchtelingstudenten. Deze studenten
kampen met een taalachterstand, waardoor ze niet makkelijk kunnen doorstromen
in het mbo.
PAGINA EENENTWINTIG
12 NOVEMBER 2015
21
WORKSHOP 29 • 13.30 - 14.30
Wat kan de master docent (en zijn onderzoek) betekenen voor het mbo onderwijs?Succesfactoren en knelpunten.Cees den Hartog (Deltion College), Marjanne Hagedoorn (Landstede) en
Marielle Kuijper (Windesheim)
Omschrijving:
Deze workshop gaat over de manier waarop de school tot nu toe de master-
docent positioneert op de juiste plek in de school en hoe de school gebruik
maakt van onderzoek, uitgevoerd in het kader van de opleiding. Er wordt
stilgestaan bij de succesfactoren en de knelpunten. Ook zal er ruimte zijn
voor discussie en het uitwisselen van ervaringen vanuit de vraag: wat kan
de master-docent (en zijn onderzoek) betekenen voor het mbo onderwijs?
WORKSHOP 30 • 13.30 - 14.30
Studentenbetrokkenheid:Inzet van pedagogisch actierepertoire en interpersoonlijk docentgedrag.Martijn Broers (Scalda)
Omschrijving:
Met zijn onderzoek wil Martijn Broers een bijdrage leveren aan het terug-
dringen van voortijdig schoolverlaten. Hoe kan met beter interpersoonlijk
docentgedrag de studentbetrokkenheid worden vergroot? Tijdens zijn
presentatie wil Broers vooral input van de deelnemers om zijn onder-
zoeksvragen scherper te formuleren. Ook wil hij graag feedback op de
onderzoeksmethode en de onderzoeksinstrumenten.
PAGINA TWEEENTWINTIG
1STE MBO ONDERZOEKSDAG
22
WORKSHOPRONDE 3
14.45 - 15.45
NR. TITEL PRESENTATIE DOOR ORGANISATIE
31 Groei door professionele verbinding. Samen profes-
sionaliseren in een opleidings-
team.
Karin Gehrels Drenthe College
32 Juist beslissen tijdens het praktijkexamen. Factoren die
een rol spelen in de beoordeling
van de proeve van bekwaamheid.
Rianne Boehmer-
Banning
ROC A12
33 Betrouwbaar en valide. Beter
beoordelen van werkplekleren.
Paulien Knol Horizon College
34 Korte intensieve internationale mbo-uitwisselingen. Het effect
op de persoonlijkheid gemeten.
Martha Vreijsen Horizon College
35 Strategisch lezen voor studie en beroep. Leesvaardigheid
van bbl-studenten vormgeven.
Georgia Vasilaras en
Edith Vissers
ROC de Leijgraaf en
KPC Groep
36 Wat zegt de professional zelf? Docenten vo en mbo over
professionaliseren en teamleren.
Carin Hogenbirk,
Klaas Keizer en
Pim Hulsman
Noorderpoort en
Eridanos
37 Differentiatie in de rekenles.Verbetering van het reken-
onderwijs in het mbo.
Giel Hanraets,
Suzanne Verveer,
Monica Wijers en
Vincent Jonker
ROC Midden
Nederland,
ROC Albeda College
en UU
38 Serious gaming. Verbetering
van communicatieprocessen bij
ict-studenten.
Tom Hogendoorn Nova College
PAGINA DRIEENTWINTIG
12 NOVEMBER 2015
23
NR. TITEL PRESENTATIE DOOR ORGANISATIE
39 Talentontwikkeling van docenten. Katalysator voor
krachtgerichte begeleiding van
studenten.
Mieke Haverkort Sint Lucas
40 Digitalisering in het werkveld. Bijblijven met je onderwijs-
curriculum.
Angelique van Balen
en Manon Osterop
Nova College
41 Samenwerken aan werkplek-leerbegeleiding. Onderzoek
naar kritische succesfactoren.
Richard Voss ROC Friesland
College
42 Coachen binnen Landstede. Effecten en randvoorwaarden
van coachen.
Jantje Timmerman
en Sandra
Brandenburg
Landstede
43 Vrij lezen op mbo en hbo.Gezamenlijk onderzoek om de
onderwijspraktijk te verbeteren.
Erna van Koeven,
Frank Schaafsma en
Yvonne Leeman
Windesheim en
Deltion College
44 Leren en werken verbinden. Van verstandshuwelijk naar
liefdesrelatie.
Erna de Wolff-
ter Beek
Albeda College
45 Van voorbereidend naar beroepsopleidend? Wereld-
oriëntatie implementeren in het
curriculum.
Leonie Gaikema-
van Randen
Alfa College
Grijs
Wit
Paars
Workshops over afgerond onderzoek.
Workshop over ‘hoe doe je onderzoek?’.
Workshops waarin presentatoren feedback vragen op de opzet van hun voorgenomen onderzoek.
PAGINA VIERENTWINTIG
1STE MBO ONDERZOEKSDAG
24
KEUZE UIT DE VOLGENDE WORKSHOPS:
WORKSHOP 31 • 14.45 - 15.45
Groei door professionele verbinding.Samen professionaliseren in een opleidingsteam.Karin Gehrels (Drenthe College)
Omschrijving:
Met haar onderzoek wil Karin Gehrels een bijdrage leveren aan professionaliseren
van de docenten van een opleidingsteam door middel van samenwerkend leren.
Met video-opnames van lessen en intervisiebijeenkomsten wordt samen gewerkt aan
het eigen handelen voor de klas. Zij vertelt in de workshop over haar ervaringen
met het professionaliseringstraject en doet aanbevelingen voor vervolgstappen.
WORKSHOP 32 • 14.45 - 15.45
Juist beslissen tijdens het praktijkexamen.Factoren die een rol spelen in de beoordeling van de proeve van bekwaamheid.Rianne Boehmer-Banning (ROC A12)
Omschrijving:
Het oordeel van praktijkexaminatoren moet deskundig en betrouwbaar zijn.
Boehmer-Banning deed onderzoek naar de factoren die van invloed zijn op de
kwaliteit van de beslissingen van de praktijkexaminatoren tijdens de proeve van
bekwaamheid. In haar workshop gaat zij in op factoren die een rol spelen in de
beoordeling, om zo de kwaliteit van de examenbeslissingen te verhogen.
WORKSHOPRONDE 3
14.45 - 15.45
PAGINA VIJFENTWINTIG
12 NOVEMBER 2015
25
WORKSHOP 33 • 14.45 - 15.45
Betrouwbaar en valide.Beter beoordelen van werkplekleren.Paulien Knol (Horizon College)
Omschrijving:
Dit onderzoek richt zich op het ontwerp van een betrouwbaar en valide instrument
om het werkplekleren van tweedejaars studenten te beoordelen. Zij gaat in haar
workshop in op de geleerde lessen van haar onderzoek, die ze heeft verwerkt in
een aantal aanbevelingen en een stappenplan voor het maken van een competentie-
matrix als hulpmiddel voor een betrouwbare beoordeling.
WORKSHOP 34 • 14.45 - 15.45
Korte intensieve internationale mbo-uitwisselingen.Het effect op de persoonlijkheid gemeten.Martha Vreijsen (Horizon College)
Omschrijving:
Martha Vreijsen onderzocht het effect van een intensieve internationale uitwisseling
op de persoonlijkheidsaspecten Openheid, Vriendelijkheid en Emotionele Stabiliteit,
vanuit het perspectief van studenten èn van ouders. De effecten zijn groot. Vreijsen
gaat in haar workshop in op de resultaten en de mogelijke gevolgen voor studenten.
Minder vakantie en veel meer internationale contacten tijdens een uitwisseling.
Een week is voldoende.
PAGINA ZESENTWINTIG
1STE MBO ONDERZOEKSDAG
26
WORKSHOP 35 • 14.45 - 15.45
Strategisch lezen voor studie en beroep.Leesvaardigheid van bbl-studenten vormgeven.Georgia Vasilaras (ROC de Leijgraaf) & Edith Vissers (KPC Groep)
Omschrijving:
Hoe kan strategisch lezen worden vormgegeven? Naast het effect van een door
de onderzoekers ontwikkelde interventie op de leesvaardigheid van studenten is
ook gekeken naar professionele ontwikkeling van docenten en de werkbaarheid
van de interventie. De resultaten worden in de workshop gepresenteerd. Tijdens
de workshop komen ook de dilemma’s aan bod die je tegenkomt bij het uitvoeren
van praktijkgericht onderzoek in het mbo.
WORKSHOP 36 • 14.45 - 15.45
Wat zegt de professional zelf? Docenten vo en mbo over professionaliseren en teamleren.Carin Hogenbirk (Noorderpoort), Klaas Keizer & Pim Hulsman (Eridanos)
Omschrijving:
Het doel van dit onderzoek is inzicht te krijgen in de ‘binnenkant’, door aan docenten
zelf te vragen welke betekenis zij toekennen aan professionalisering en teamleren
en hoe zij het effect van teamleren beoordelen in relatie tot de ontwikkeling en
prestaties van leerlingen. De onderzoekers doen in hun workshop aanbevelingen
om teamleren vooral maatwerk te laten zijn.
WORKSHOP 37 • 14.45 - 15.45
Differentiatie in de rekenles.Verbetering van het rekenonderwijs in het mbo.Giel Hanraets (ROC Midden Nederland), Suzanne Verveer (ROC Albeda College),
Monica Wijers & Vincent Jonker (UU)
Omschrijving:
Hoe kunnen mbo-instellingen hun rekenonderwijs versterken en de resultaten
verbeteren? De onderzoekers gaan in deze workshop nader in op een scholings-
traject over het model van interne convergerende differentiatie en op andere
praktische hulpmiddelen die het onderzoek heeft opgeleverd, zoals ontwerpen
voor gedifferentieerde rekenlessen.
PAGINA ZEVENENTWINTIG
12 NOVEMBER 2015
27
WORKSHOP 38 • 14.45 - 15.45
Serious gaming.Verbetering van communicatieprocessen bij ict-studenten.Tom Hogendoorn (Nova College)
Omschrijving:
Kan serious gaming helpen bij de communicatieve vaardigheden van ict-studenten?
Er wordt gewerkt an een oplossing in de vorm van SLEM: Serious games voor Leren
en Examineren in het Mbo. De uitkomsten van een gebruikersonderzoek zijn gebruikt
om de game verder te verbeteren. In zijn workshop deelt Tom Hogendoorn de
uitkomsten van het evaluatieonderzoek: heeft serious gaming invloed op de leer-
resultaten van de studenten?
WORKSHOP 39 • 14.45 - 15.45
Talentontwikkeling van docenten.Katalysator voor krachtgerichte begeleiding van studenten.Mieke Haverkort (SintLucas)
Omschrijving:
Het traject ‘Pedagogische Tact’ werd in eerste instantie ingezet om docenten
verder te professionaliseren in pedagogisch-didactisch handelen. De benadering
van studenten door docenten is verschoven van probleemgericht naar krachtgericht.
De resultaten van het onderzoek - die gedeeld worden in deze workshop - zijn te
gebruiken voor persoonlijke ontwikkeling van docenten en voor het beter matchen
van rollen en taken met talenten van docenten door de schoolleiding.
WORKSHOP 40 • 14.45 - 15.45
Digitalisering in het werkveld.Bijblijven met je onderwijscurriculum.Manon Osterop & Angelique van Balen (Nova College)
Omschrijving:
Hoe kunnen opleidingen hun curriculum up-to-date houden, in lijn met de digitale
ontwikkelingen in het werkveld? Osterop en Van Balen geven in hun workshop
een reeks aanbevelingen voor scholen om op de hoogte te blijven van recente
ontwikkelingen op het gebied van digitalisering in het werkveld. Ook delen ze hun
ervaringen over de lessenserie die zij ontwikkeld hebben.
PAGINA ACHTENTWINTIG
1STE MBO ONDERZOEKSDAG
28
WORKSHOP 41 • 14.45 - 15.45
Samenwerken aan werkplekleerbegeleiding.Onderzoek naar kritische succesfactoren.Richard Voss (ROC Friesland College)
Omschrijving:
Wat zijn de kritische succesfactoren in de begeleiding bij werkplekleren? Op basis
van literatuuronderzoek en interviews met begeleiders, toekomstige docenten en
het managementteam destilleerde Richard Vos overkoepelende factoren als
faciliteiten, deskundigheid en de juiste match en betrokkenheid. Voss maakt ons
in zijn workshop, naast deze succesfactoren, ook deelgenoot van de verdere
innovaties en interventies die zijn ingezet op basis van zijn onderzoek.
WORKSHOP 42 • 14.45 - 15.45
Coachen binnen Landstede.Effecten en randvoorwaarden van coachen.Sandra Brandenburg & Jantje Timmermans (Landstede)
Omschrijving:
Hoe kan de tevredenheid van studenten bij Landstede over coaching worden
behouden en verbeterd? En hoe tevreden zijn de coaches over de inhoud en
randvoorwaarden van coaching? Aanbevelingen uit het onderzoek zijn het beter
gebruiken van leermiddelen en materialen voor coaching en dit stimuleren door
extra ondersteuning van coaches en het houden van instructiebijeenkomsten.
Ook wordt de input van het onderzoek gebruikt in de nieuwe teamplannen. De
onderzoekers delen de geleerde lessen in hun workshop.
WORKSHOP 43 • 14.45 - 15.45
Vrij lezen op mbo en hbo.Gezamenlijk onderzoek om de onderwijspraktijk te verbeteren.Erna van Koeven & Yvonne Leeman (Hogeschool Windesheim) & Frank
Schaafsma (Deltion College)
Omschrijving:
Met dit onderzoek willen mbo- en hbo-docenten samen onderzoekend de
onderwijspraktijk verbeteren. Focus van het onderzoek: hoe kan vrij lezen
worden vormgegeven en ingebed in het curriculum, zodat het motiverend
is en bijdraagt aan de leesontwikkeling en persoonlijke en sociale ontwik-
keling? Welke organisatorische aspecten zijn nodig ter ondersteuning en
PAGINA NEGENENTWINTIG
12 NOVEMBER 2015
29
ontwikkeling van de leraren bij vrij lezen? In deze workshop gaan de onder-
zoekers niet zozeer in op de inhoudelijke aspecten van het onderzoek, maar
juist op het samen onderzoeken door mbo- en hbo-docenten.
WORKSHOP 44 • 14.45 - 15.45
Leren en werken verbinden.Van verstandshuwelijk naar liefdesrelatie.Erna de Wolff-ter Beek (Albeda College)
Omschrijving:
Wat zijn de leeropbrengsten van een leerontwerp waarbij leren en werken
met elkaar zijn verweven? Deze vraag wil Erna de Wolff-ter Beek beant-
woorden in haar onderzoek. In haar presentatie wil zij graag feedback op de
keuze van de onderzoeksinstrumenten. Adviezen om prestatie-indicatoren
voor Verzorgende uit te werken in vragenlijsten zijn ook welkom.
WORKSHOP 45 • 14.45 - 15.45
Van voorbereidend naar beroepsopleidend?Wereldoriëntatie implementeren in het curriculum.Leonie Gaikema-van Randen (Alfa College)
Omschrijving:
Leonie Gaikema wil onderzoek doen naar de lessen wereldoriëntatie die
in het vmbo worden gegeven, maar in het mbo niet meer. Mbo-studenten
die willen doorstromen naar de pabo of aanverwante hbo-opleidingen zijn
hierdoor soms niet toelaatbaar. Op het Alfa College, opleiding Onderwijs-
assistent, is vorig jaar een pilot gestart met workshops rondom wereld-
oriëntatie. Gaikema wil onderzoeken of het haalbaar is om deze lessen vanaf
het eerste jaar aan te bieden. Het onderzoek zit nog een voorstadium van
verzamelen van informatie. Alle feedback op het onderwerp en tips voor
de aanpak zijn welkom.
PAGINA DERTIG
1STE MBO ONDERZOEKSDAG
30
NOTITIES12 NOVEMBER 2015
PAGINA EENENDERTIG
12 NOVEMBER 2015
31
MBO Onderzoeksdag12 NOVEMBER 2015
CONTACTE: [email protected]
W: www.mboonderzoeksdag.nl
@mbonderzoeksdag
PARTNERSDe Mbo Onderzoeksdag 2015 is een gezamenlijk initiatief van Deltion College,
Landstede, Windesheim en ecbo.
www.mboonderzoeksdag.nl