JU POLJOPRIVREDNA I MEDICINSKA ŠKOLABRČKO DISTRIKTBOSNE I HERCEGOVINE

MATURSKI RAD IZ RATARSTVA -POVRTLARSTVA

TEMA: PROIZVODNJA PARADAJZA U ZATVORENOM PROSTORU

Mentor: Učenik: Stanislav Samardžija________________ ______________________

Brčko, 2009. godina

1.UVOD

Paradajz (Lycopersicon esculentum) porodica ( Solanaceae ) je dikotiledona jednogodišnja zeljasta biljka koja obrazuje plod koji se koristi u ishrani i to biološki zreo kao salata, dodatak jelima kao varivo ili u obliku prerađevina (sok, instant, pire), a zeleni plod se kiseli. Paradajz deluje osvežavajuće, utiče na viskozitet krvi (visok sadržaj kalijuma), snižava krvni pritisak, svež sok ublažava upalu kože, pomaže zarastanju rana. Danas se posebno ističe i značaj paradajza kao antioksidansa. Listovi i stablo bogati su tomatinom koji je bakterostatik, fungicid i insekticid. Paradajz sadrži ugljene hidrate- glukozu i fruktozu, organske kiseline i to jabučnu,limunsku i oksalnu kiselinu, vitamine C,B1,B2,PP, od mineralnih materija sadrže pre svega K,P,Mg i Fe. Paradajz je poreklom iz Amerike, iz oblasti Anda. Nakon otkrića Amerike prenet je u Španiju, Portutaliju i Italiju. Prvi zapisani podaci o paradajzu su iz XVI veka. Kao povrće se počeo gajiti tek početkom XIX veka, prvo u Španiji, Italiji, Holandiji, Engleskoj, a kasnije u Francuskoj i ostalim delovima Evrope i Severne Amerike. U svetu paradajz se gaji na 3.593.000 ha sa prosečnim prinosom od 27,5 t/ha (podaci iz 2000. godine). Velika proizvodnja je u Kini (754.000 ha), Indiji (365.000 ha), Turskoj (160.000 ha), Rusiji (142.000 ha), Italiji (131.000 ha). Najveći prinosi se ostvaruju u Holandiji i Francuskoj (preko 100 t/ha). U našoj zemlji gaji se na 22.000 ha sa prosečnim prinosom od 8,0 t/ha. U našim klimatskim uslovima proizvodnja paradajza se obavlja u zaštićenom prostoru ( tuneli, plastenici i staklenici ) i na otvorenom polju gajenjem preko rasada ili direktnom sjetvom sjemena na isto mjesto.Najveći dio robne proizvodnje ploda paradajza obavlja se u raznim oblicima zaštićenog prostora ,sa i bez dopunskog zagrijavanja.

Zastupljeni su sledeći tipovi proizvodnje:*Rana zimsko-proljećna*Rana proljecna*Kasna jesenja Gajenje paradajza za svježu potrošnju u najvećem obimu(95%)se obavlja preko proizvodnje rasada,dok se industrijski paradajz najčešće proizvodi direktnom sjetvom sjemena. Кod nas se posljednjih godina sve više grade savremeni objekti zaštićenog prostora, pre svega visoki plastenici.