MURAT CVELEK ETM BLMLER UZMANI

[Bu dosyada yer alanlar 2014 KPSS

Eitim Bilimlerine ynelik bilgilerdir. Sz konusu bilgiler KMS-KPSSde km sorular dikkate alnarak hazrlanmtr.

KPSSde kan sorular temele alnarak, konularn anlatmnda ayrntya girilen

yerler olduu gibi, zet geilen yerlerde olmutur.]

Hata ve nerilerinizi ltfen bildiriniz!

Mail: civelek.murat@gmail.com

Web Site: http://www.rehberlik.biz.tr

RETM TEKNOLOJLER VE MATERYAL

TASARIMI

TMT I. NTE RETM TEKNOLOJLERNE GR

I. NTE RETM TEKNOLOJLERNE GR

1.1. retim teknolojisi Belirlenmi (zel) amalarn gerekletirilmesinde etkili renmeler salamak iin retme-renme srecinin tasarmlanmas, yrtlmesi ve deerlendirilmesinde sistematik bir yaklamdr.

1.2. retim Teknolojileri ve letiim retim teknolojisi ve materyalleri ile iletiim kavramn birlikte incelemek de nemlidir. nk renme-retme srelerinde gerekletirilen tm etkinlikler temelde birer iletiim etkinliidir.

Snf ortamnda etkili bir iletiimin gerekleebilmesi iin retim aralarnn yan sra ncelikle retmen ve renci arasnda salkl bir iletiim kurulmaldr.

letiim; genel anlamda, iletiyi gnderen ve alan arasnda oluturulan bir alveri ilikisi iinde paylalan, ortaklaa yararlanm ile oluan sretir.

letiim srecinin dikkate alnmas gereken be gesi vardr: kaynak, mesaj, kanal, alc ve dnttr.

a) Kaynak (gnderici): Kaynak iletiimi balatan kiidir. Kaynak, bilgilerin ve duygularn aktarlmasnda sz syleyen ilk kiidir.

b) leti (mesaj): Kaynan alcya aktarmak istedii bilgiler, dnceler ve duygulardr.

c) Kanal (ara): Oluturulan mesajn alcya iletilmesini salayan ara-gere, yntem ve tekniklerdir. Kanal mesajn sunulu biimidir. Bu sunu biimi szl veya yazl olabilir.

d) Alc (hedef): Kaynan gnderdii iletilere (mesajlara) hedef olan kii veya kiilerdir.

e) Dnt (geri bildirim): Kaynan gnderdii iletiye alc tarafndan verilen her trl tepkiler ve yantlardr.

letiimde kullanlan simgeler kiinin yaant alan ile ilgili olduu srece bir anlam tarlar.

Yaant Alan: letiim srecinde bir szcn anlalmas iin kaynak ve alcnn bu szce ayn anlam vermesi gerekir. Ayn anlam salayan ey, kaynan ve alcnn ortak yaant alannda gerekleir. letiimde ortak yaant alan iine girmeyen iletilerin alglanmas zor olmaktadr.

Yaant Konisi (Dale): Edgar Dalein yaantlarla kavramlarn oluumu arasndaki ilikilerden yararlanarak gelitirdii bir modeldir.

Yaant Konisinin dayand bilimsel ilkeler renmeye katlan duyu organ says ne kadar

fazla ise o kadar iyi renir ve ge unuturuz. En iyi rendiimiz eyler kendi kendimize

yaparak-yaayarak rendiklerimizdir. rendiimiz eylerin ounu gzlerimiz

yardmyla renebiliriz. En iyi retim, somuttan-soyuta ve basitten-

karmaa doru giden retimdir.

2013 KPSS: retmen ilk yardm dersinde, trafik kazas geirmi insanlara yaplacak ilk mdahaleyle ilgili teknikleri rencilerine gstererek kazalardaki yanl mdahaleleri nlemeyi ve doru mdahale etme becerilerini kazandrmay amalamaktadr. Buna gre retmen, aadakilerden hangisini kullanarak retim etkinliini gerekletirmelidir?

A) Gerek durumlar B) ki boyutlu grseller C) Modeller D) Etkileimli videolar

E) Hareketli resimler

2008 KPSS: retim arac olarak aada verilenlerden hangisi kullanldnda, en etkili renme salanabilir?

A) Hareketli ve sesli filmler B) Projeksiyonla sunulan grseller C) Ders kitaplar D) Haritalar ve grafikler E) Model ve numuneler

- 1 -

TMT I. NTE RETM TEKNOLOJLERNE GR

1.3. Materyal

retim teknolojisi ve materyal gelitirme birbirine bal kavramlardr. Doru, gncel ve etkin materyal gelitirme iin retim teknolojisinden yararlanlr.

retim materyalleri, renme sreci ierisinde retmen tarafndan deiik ortamlarda rencilere sunulan aralardr. Bu aralar; basl materyaller, fotoraflar, maketler, gibi ilk bakta anlalr nesneler olabilecei gibi ieriine erimek iin daha yksek teknolojiye gereksinim duyan ses kasetleri, videolar, CDler, internet sayfalar, eitli yazlmlar gibi ortamlarda da sunulabilir.

Bir retme etkinlii ne kadar ok duyu organna hitap ederse renme daha iyi daha kalc ve daha izli olmakta, unutma da daha ge olmaktadr.

renilenlerin % 83 grme, % 11i iitme, % 3.5i koklama, % 1.5i dokunma ve % 1i tatma yaantlar yolu ile renilmektedir.

Bir aratrmann sonularna gre de, zaman faktr sabit tutulduunda insanlar; okuduklarnn %10unu, iittiklerinin %20'sini, grdklerinin %30'unu, grp iittiklerinin %50'sini, sylediklerinin %70'ini, yapp sylediklerinin de %90'n hatrlamaktadrlar.

Aratrma sonular gstermektedir ki, her tr ve dzeydeki eitim uygulamalarnda amalara ulaabilmesi iin retim teknoloji ve materyallerinden yararlanlmas gerekmektedir. Teknoloji ve materyallerle retim daha ekonomik hale getirilebilmektedir.

Eitim uygulamalarnda balca temel gereksinimi karlamak iin retim teknolojileri ve materyal kullanmna bavurulmaktadr. Bunlardan birincisi, daha geni kitlelere eitim hizmeti gtrmektir. kincisi, var olan eitim kurumlarndaki renme-retme srelerini verimli hale getirmek, ncs ise renme retme etkinliklerini bireyselletirmektir.

1.3.1. Aralar-Gerelerin (Materyallerin) Eitimdeki Yeri ve nemi (Materyal Kullanmann Yararlar)

1) oklu renme ortam (iitme, grme, syleme, yapma) salayarak kalcl salar.

2) oklu renme ortam salamas sayesinde renmede gerek yaantlar salar.

3) rencilerin bireysel ihtiyalarn karlamalarna yardmc olurlar.

4) rencinin ilgi ve dikkatini artrr. 5) Hatrlamay kolaylatrrlar. 6) Soyut kavramlar (renmeleri) somutlatrrlar. 7) Gvenli gzlem yapma imkn salarlar. 8) Altrma ve tekrar yapma imkn salarlar.

9) Farkl zamanlarda birbirleriyle tutarl ieriin sunulmasn salarlar.

10) erii basitletirerek anlalmalarn kolaylatrrlar.

11) Zamandan tasarruf salarlar. Yani renme zamann ksaltr ve verimlilii ykseltir.

1.3.2. retim Materyallerinin Seimini Etkileyen Faktrler 1) retim Hedefleri: retimde kullanlacak ara-

gereler rencilerin retim hedeflerine kolayca ulamalarna yardmc olmaldr.

2) retim Yntemi: retmen renme-retme srecinde farkl yntemlere yer vermelidir. retimde konu, hedef ve renciler farkllatndan yntemler de farkllamaldr. Dolaysyla retimde kullanlan yntemlerle birlikte ara-gereler de farkllk gstermelidir.

3) renci zellikleri: renciler genel zellikler (ya, salk, sosyo-ekonomik yap), giri davranlar (ilgi, tutum, hazrbulunuluk, beceri, renme hz), renme stilleri (grerek, iiterek, dokunarak) gibi zellikler asndan farkllk gsterdiinden bu dorultuda farkl ara-gereler kullanlmaldr.

4) retmen zellikleri: retmenin tutumu, becerileri, retme stilleri, bilgi dzeyi ve renme-retme srecini planlama ve ynetme biimi renme etkinliinin gerekleme dzeyini etkileyecek en nemli faktrdr.

5) retim Ortamnn zellikleri: retim ortam k, renk, byklk gibi zellikler bakmndan renenler zerinde farkl etkilere sahiptir.

6) Ara-Gerelerin zellikleri: retim aralarnn renme-retme srecinde iyi planlanarak etkin kullanm halinde renciyi gdlemektedir. renme retme srecinde kullanlan duyu organ says renme miktarn ve renmenin kalcln artrmaktadr.

Ara ve gerelerde u zellikler aranr; Konunun amacna uygunluk Ara ve gerelerin doruluu Ara ve gerecin renci dzeyine uygunluu Ara ve gerelerin ekicilii Ara ve gerelerin kullanl ve dayankl olmas Ara ve gerelerin sadelii

7) Kstlamalar: retim iin ayrlan zaman, bte, eitim ortam, ara gere kullanm hakknda bilgi yetersizlii ve snf mevcudunun kalabalk olmas gibi nedenler etkilemektedir.

- 2 -

TMT II. NTE RETM ARALARI VE KULLANIMI

II. NTE - RETM ARALARININ SINIFLANDIRILMASI

2.1. GRSEL ARALAR 2.1.1. Grsel aralar hazrlanrken; Grseller basit tutulmal, fazla ayrnt ile

boulmamaldr. Soru etkinlikleri ile dikkat grsellere ekilmeli Grseller ilgili metne yakn verilmelidir. 12 yana kadar grsel eler bir btn yerine

blm blm yorumlanma eilimindedir. lkretim 4-5. snflardaki ocuklar renkli

resimleri siyah-beyaz resimlere, resimleri de

izimlere tercih etmektedir.

2.1.2. Grsellerde Kullanlan Yazl Materyaller 1) Harf kullanm: Bir yazda ok fazla harf karakteri

kullanlmamaldr. Balklar byk harfle dier ksmlar kk

harfle yazlmaldr. Srekli byk harf kullanlmas dikkat datr, alglamay zorlatrr.

Koyu, eik, alt izme zellikleri ayrt edici bilgiler iin kullanlmaldr.

Harflerin bykl renenlere gre ayarlanmaldr (kk ya).

Harfler ve satrlar arasnda gerektii kadar boluk olmaldr.

Satrlar ok skk olduunda metnin okunmas gleir.

Satrlar ok seyrek olduunda metinde kopukluk duygusu verir.

Satr aralklar ortalama harf yksekliinin 1,5 kat kadar olduunda metin ok okunakl olur.

2) Renk kullanm: Renkler nemli bilgileri ayrt etmede ztlk

yaratlarak kullanlabilir. Ak zemin zerine koyu renk, koyu zemin zerine ak renk kullanlmaldr.

Renkler renenlerin geliim zelliklerine uygun olmaldr. Kk yataki bireyler iin parlak renkler daha dikkat ekicidir.

Renk bir materyalde ok ar kullanlmamaldr. Dikkati datacak ekilde karmak olmamaldr.

Renkler gerek yaamdakine uygun olarak kullanlmaldr.

3) Ekran kullanm: Bir ekranda en fazla 4 5 satr ve en fazla 20

szck kullanlmaldr. Her taraf yazlarla dolu ekran alglamay

zorlatrr. ekil- zemin algs zelliine dikkat edilmelidir. Satr sonlar tire lenmemelidir.

Eer metin uzun paragraflar ieriyorsa tek stun, ksa paragraflar ieriyorsa iki stun kullanlmaldr.

Paragraf aras boluklar, satr aras boluklardan geni olmaldr.

2013 KPSS: rencileri iin yazl bir materyal hazrlayan retmenin, aadakilerden hangisini yapmas yanltr?

A) Paragraflar aras boluklar, satr aras boluklardan daha geni tutmas

B) Metnin uzun paragraflar iermesi durumunda tek stun kullanmas

C) Grsellerde fazla ayrnt veya geree yaknlktan kanmas

D) Satr sonuna smayan kelimeleri alt satra almas

E) Vurgulamalar iin tm byk harflerle yazlm ifadeler kullanmas

2.1.3. Grsel Ara eitleri 1) Kitaplar: retimde en fazla kullanlan kitaplardr. Ders kitaplar, retmen kitaplar, altrma kitaplar, kaynak kitaplar, ansiklopediler en fazla kullanlanlardr.

Ders Kitaplarnn Nitelikleri Biimsel zellikler: Kitabn boyu, ebad,

yazlarn punto bykl, resim ve grafiklerin yerleimi, kapak dzenlenmesi, hazrlk ve altrma sorular, anlatm biimi

Bilimsel ierik: Bilgilerin bilimsellii, hedeflerle tutarll, geerlii, gncellii, renci dzeyine uygunluu

Dil ve anlatm: Dilin zellikleri, Trkeye uygunluu, anlatm kolayl, somut ve anlalr ifade biimi

2) Yaz ve Gsterim Tahtalar: Kara tahta, beyaz tahta, elektronik tahta, manyetik tahta, ask/kanca tahtas, dosya tahta, pazen (mantar) tahta sk kullanlan eitlerdir.

Yaz tahtalarnn kullanmna ynelik neriler: Kapsaml izim ya da yazlar dersten nce

hazrlanmal aksi halde ders esnasnda fazla zaman kayb olacandan disiplin problemlerine yol aar.

Tahtaya yazlmas planlananlar ve yerleimleri nceden belirlenmeli

Tahtaya nceden yazlan ekil ya da yazlarn kullanlana kadar zeri kapal olmal

Konuurken snfa doru konuulmal tahtaya doru konuulmamal

Deiik sunu teknikleri kullanlmal

TMT II. NTE RETM ARALARI VE KULLANIMI

3) Resimler, Grafikler, emalar a) Kavram Haritalar: Kavram haritas kavramlar arasndaki ilikileri gsterir. Kavram yanlglarnn belirlenmesinde ve giderilmesinde, bilgilerin

rntlenmesinde ve anlaml renmelerin salanmasnda kullanlr.

b) Bulmacalar: Konunun ya da nitenin sonu blmnde konunun tekrar ve pekitirilmesi iin kullanlrlar.

c) Asetatlar: En yaygn olarak kullanlan materyal trdr. Asetatlar; Elle, bilgisayarla, slayttan dntrlerek ve

termal kopyalama makineleri yoluyla

hazrlanabilir. Kullanlmas kolaydr. Fotokopi yoluyla oaltlabilir. Kolay silinebilir.

Eitsel olarak asetatlar hazrlanrken; Ana ve alt balklar belirlenmeli ve renkli olmal Grsel dnceler yer almal 16 -18 puntodan az yaz boyutu kullanlmamal Bir yansda bir kavram verilmeli Kitaptan bir blm aynen alnmamal Sz kalabal yaplmamal, anahtar szckler

kullanlmal Yatay bir biimde hazrlanmal

d) Grafikler: Sklkla kullanlan grafik trleri unlardr:

Stun grafik: Zaman iinde gerekleen veri deiikliklerini veya kategoriler arasnda deerleri karlatrmak iin kullanlr.

ubuk grafik: eler arasndaki karlatrmalar gsterir. Birden ok deeri karlatrmak iin kullanlr.

izgi Grafik: Zaman iindeki eilimleri gstermek iin kullanlr.

Pasta Grafik: Her bir deerin bir toplama yapt katky gsterir.

4) Gerek eya ve modeller: En iyi renmeler gerek eyalarla etkileim sonucu gerekleir. Dorudan edinilen yaantlarda gerek eya ve modeller kullanlr. Modeller gerek eyalarn boyutlu halidir. retmen;

Kullanmadan nce eya ve modeli iyi tanmal Nesnelerin grlebilir byklkte olmasna

dikkat etmeli

Derste nesneleri sadece gerektii zaman gstermeli

Modelin temsil ettii nesnelerin gerek boyut, renk ve eklini belirtmeli

5) Yanstclar (Projektrler) a) Tepegz: Saydam bir madde (asetat) zerindeki yaz, resim gibi eyleri byterek bir ekrana, duvara, tahtaya veya perdeye yanstan ders aralardr.

Avantajlar Dezavantajlar

1 Yz yze iletiim Programlanamama

2

Kullanm kolayl ve Aydnlk ortam

Bireysel almaya uygun deil

3

Kullanlabilen materyal okluu retim sreci gerektirir

4 Kullanlan ortam zenginlii Tepegze bal

5 Uyarlanabilirlik

6 Aydnlk ortam

Tepegz kullanmna ynelik neriler retmene yardmcdr. Ar kullanlmamal ve

retmenin yerini almamaldr. Saydamlar deitirilirken tepegz ak

braklmamaldr. retmen yzn perde yerine rencilere

dnmelidir. Saydamlarn yanstlaca ekran yeterince byk

olmaldr. Kullanlmadan nce odak ayar yaplmaldr. Sunuya ierii gsteren bir taslak yanstlarak

balanmaldr.

Tepegz slytlarnn tasarm Tepegz projektrnn zerinde saydam

materyalin konulduu alan genelde yaklak 25x25 cm, standart tepegz saydamlar ise 21x29 cm boyundadr (ereveleme)

zleyenlerin dikkatini ekme asndan renkli grseller kullanlmal (renkli saydam kullanm)

Saydamda ssl kenarlar, gereksiz detaylar ve kavramn akla kavuturulmasnda yardmc olmayan eler bulundurulmamal (her saydamda tek bir kavram - fikir verilmeli)

Saydamda verilecek olan kavram, resim ya da emann basitten karmaa verilmesine zen gsterilmeli (saydamlar st ste ekleyerek kullanma)

Bilgiler tepegz saydamlar zerine, yatay ya da dikey formatta hazrlanabilir (yatay ve dikey hazrlama)

Saydam zerine yazlar okunakl biimde soldan saa yerletirilmeli ve snftaki her rencinin grebilecei byklkte en az 18 punto olmal (okunakl yaz tipleri)

Her satrda en fazla alt kelime ve her saydamda en fazla alt satr bulunmal

Bilgilerin hatrlanmasn kolaylatrmak iin tam cmleler yerine anahtar kelimeler kullanlmal

- 4 -

TMT II. NTE RETM ARALARI VE KULLANIMI

b) Slytlar: Slyt kk ve saydam bir fotoraf olup tek tek bir slayt gsterme projektrne konulup bir ekrana yanstlr.

c) Film eridi Projektr: Tm bir arada gsterilmek zere arka arkaya sralanm hareketsiz resimlerden oluan saydam 35 mmlik bir rulo filmdir.

Slytlarla film eritleri arasndaki fark slytlar teker teker yanstlmak zere tasarlanr.

d) Opak Projektr: effaf olmayan materyalleri bir ekrana yanstmaya yarayan aratr.

e) Video Projektr: Bir bilgisayara balanarak kullanlr. Bilgisayar ekrannda ne varsa ekrana yanstr.

f) Data Show: Video projektrnn pahal olduu yllarda tepegz ile birlikte kullanlmaktayd. Video projektrne gre grnts bulanktr.

g) Konferans Projektr: Ayn anda iki farkl yere sunum yapmak amac ile kullanlr. ki farkl meknda bulunan sunucular etkileimli olarak yanstlan sunu zerinde deiiklik yapabilirler.

2.2. TSEL ARALAR itmeye dayal retim gerektiren konularda yaygn olarak iitsel ara ve gereler kullanlr. En ok kullanlanlar; radyo ve ses kaytlar (kaset/cd/mp3 alar)

Avantajlar Dezavantajlar

1

Kolay eriim ve kullanm

Telif Haklar

2 Ekonomik Hzn ayarlanmas

3 Szel destek stenilen noktaya geri dnme

4 Dil retimine destek Dikkat kayb

5 Tekrar dinlenebilir

6 Kolay tanabilir

2.3. GRSEL VE TSEL ARALAR Film makinesi ve hareketli filmler, Kuklalar, Eitsel geziler, Tiyatro (Temsil), Video, Kapal devre televizyon

2. 4. TEKNOLOJ DESTEKL ARALAR Telemetin, Videometin, letiim uydular, Etkileimli video.

Etkileimli video: Bir grnt arac (VCD, DVD vb.) ve bilgisayarn bir araya getirilmesiyle oluturulan bir sistemdir.

- 5 -

TMT III. NTE - RETM MATERYALLERNN HAZIRLANMASI

III. NTE - RETM MATERYALLERNN HAZIRLANMASI

3.1. retim Materyali Tasarm lkeleri 3.1.1. Yapsal/Biimsel elerin Kullanm lkeleri a) Alan: Materyale genel olarak bakldnda grlen hissedilen doluluk veya boluktur. Kullanlan alan, belirlenmi bir ereve ierisindeki grsel elerin zerinde yerletirildii yer, kullanm alan dnda kalan yer ise bo alandr. retim materyalinde gz en fazla (%41 orannda) sol st taraf alglar.

b) ekil-Form: ekiller, bir yzey zerinde oluturulan iki boyutlu biimlerdir. Kendine balanan bir izgi, bir ekil oluturur. Form ise, kullanlan biimlerin birbirine gre yerleimidir.

c) Doku: ki boyutlu nesne ve materyallere dokunma hissi verir. Doku, baklan materyali hissetmemizi salar ve daha gereki gzkmesine yardmc olur.

d) Renk: Renkler, alglama zerinde etki yaratrlar. Doal renklerle nesne renklendirildiinde grntnn gereklii artar. nemli noktalar ve bilgiler zerinde dikkati toplar. Benzerliklerin ve farkllklarn ortaya konuuna yardmc olur. Renklerin kullanmnda ya gruplarnn dikkate alnmas gerekir. Kk ya gruplar iin ok parlak renkler; daha ileri ya gruplar iin de pastel tonlar kullanmak faydaldr.

Mor - mavi - yeil Uyumlu (souk) renkler Sar - turuncu - krmz Uyumlu (scak) renkler

e) izgi: izgilerin yatay, dikey veya eik olarak kullanm alglama zerinde farkl etkiler oluturur. Yatay izgiler sabitlik ve duraanlk hissi verir. Dikey izgiler g gsterir, yukar bakma hissi verir. Kegen izgiler kuvvetli biimde hareket ve dinamizm hissi verir. apraz kegenler karklk hissi verir. Eik izgiler de hareket hissi verir.

3.1.2. Yerleim elerinin Kullanm lkeleri: a) Oran-lek: Objelerin byklyle ilgili ilkedir. Objelerinin hangi zelliiyle ilgili oranlama yaplmak isteniyorsa, bu zelliin tandk baka bir obje ile leklendirilmesi doru alglanmasn salar.

Mesela; bir zrafann boyu, insan boyu kadardr.

b) Ritim (devamllk): Kompozisyonda gzn bir objeden dierine rahata kayabilmesidir. Bu durum izgi, ekil, form, yap ve renk kullanmyla salanr.

- 6 -

TMT III. NTE - RETM MATERYALLERNN HAZIRLANMASI

c) Vurgu: Materyalde kullanlan grsellerin belirli bir blmne dikkat ekilmek istenmesidir. Vurgu yapmak iin oklar, yn aralar, farkl ekil, farkl renk ve doku, byte grnts vb. kullanlabilir.

ELEKTRK AKIMI

d) Hizalama: Tasarmdaki elerin baz elerle ayn hizada olmasdr. Hizalama, tasarmda birlik ve dzen oluturmak iin kullanlr.

nsanlar, dikey ya da yatay olarak hizalanan eyleri hizalanmayanlara gre daha dzenli olarak alglarlar ve dzenli bilgileri dzensizlere gre daha kolay renir ve hatrlarlar.

e) Denge: Denge, objenin gz tarafndan alglanan arl ile ilgilidir. retim materyali zerinde denge yatay ve dikey eksenin her iki tarafna objelerin eit olarak datlmas ile oluturulur. Denge ikiye ayrlr.

Formal (Simetrik): Bir materyalin ortadan ikiye blndnde elerin simetrik olarak (her iki tarafta da birbirinin ayn ekilde) yerletirilmesi.

nformal (Simetrik olmayan): Farkl nesneler sayfaya arlklar lsnde yerletirildiinde oluan dengedir. Materyale hareketlilik kazandrr.

2013 KPSS: Matematik dersinde gen eitlerini ileyen bir retmen, anlatmak istedii geni dierlerine gre daha byk izmitir.

Buna gre retmen, daha ok hangi tasarm ilkesini dikkate almtr?

A) Grsel btnlk salama B) Hizalama C) Dokuyu glendirme D) Devamllk E) nformal denge oluturma

f) Btnlk: Btnlk, bir grseli meydana getiren elerin bir btn olarak grnmesini salayan, eler arasndaki ilikidir. Her bir grsel unsur, bir mesaj iletmedeki fonksiyonu gz nne alnarak yerletirilmelidir. Bylece bir grnm oluturan bileenlerin birbiriyle ilikisi salanr. Mesaj iletmeye yaramayan unsurlar materyalden

karlmaldr.

Oklar yardmyla anlatlan kavramda btnln salanmas

- 7 -

TMT III. NTE - RETM MATERYALLERNN HAZIRLANMASI

2013 KPSS: Btnlk ilkesini dikkate alarak bir materyal hazrlamak isteyen retmen, aadakilerden hangisine en ok dikkat etmelidir?

A) geler aras ilikileri belirgin hle getirmeye B) gelerin birbirinden uzak grnmesini

salamaya C) En nemli geyi ortaya yerletirmeye D) n ve art alanlar zt renkli olarak hazrlamaya E) Konu baln ayrt edilebilir yapmaya

g) Ahenk (uyum): Paralar bir araya geldiinde ortaya kacak btnlk duygusu ahenktir. Ahenk, bir bakma btn oluturan paralarn birbiri ile olan ilikisine bal olarak ortaya kan uyumdur.

3.2. retim Materyali Hazrlama lkeleri 1) Anlamllk: Bir malzeme ne kadar anlaml ise renilmesi de o kadar kolay olur.

2) Bilinenden balama: En iyi retim somuttan soyuta, basitten karmaa ve bilinenden bilinmeyene doru gidendir.

3) ok rnek ilkesi: Bir kavramn geniliini gstermek iin ok sayda rnekler sunmak gerekir.

4) Grelik: Nesnelerin zellikleri birbirlerine gre alglanr. Resim ve ekilleri herkes baka ekilde alglamamal, birbirinden ayrt edebilmelidir.

5) Seicilik: Alglama seicidir. retim materyalindeki nemli elemanlar dikkati en ok ekecek ekilde yerletirmek gerekir.

6) Tamamlama: Bir olayn veya eyann tmne ilikin izgileri vermek yerine bir ksmn vermek yeterli olabilir.

7) Fonun anlamll: letilmek istenen mesaja uygun olarak, figre anlam katacak fonlara yer verilmesi gereklidir.

8) Kapallk: ekiller belirgin olmal, ak ve yarm braklmamaldr.

9) Birletiricilik: Alglama birletirici ve btnletiricidir; birbiriyle benzerlii ve yaknl olan nesne ve olaylar ilikili olarak alglanr ve daha iyi hatrlanr.

10) Deimezlik: Daha nceden bildiimiz, tanm olduumuz nesnelerin alglama ileminde ou zelliklerini srdrmesi algsal deimezliktir.

11) Derinlik: Varlklar en, boy ve ilem olmak zere 3 boyutlu alglamak derinliktir. Varlklar bize yaknsa gerek lleri ve renkleriyle grnrler. Ayn byklkteki varlklar bizden uzaklatka, klr ve renkleri de soluyor hissi verir.

12) Yenilik: zlenmekte olan grntdeki elemanlara yeni bir eleman eklenmesi anlamna gelmektedir.

13) Basitlik: Dikkat yneltilirken bilinenle yenilik, basitlikle karklk, belirginlikle belirginsizlik, arasnda bir denge aranr.

14) Hedef davran: Kullanlacak ara renciyi dersin hedeflerine ulatrabilecek nitelikte olmaldr.

15) renciye uygunluk: Ara, rencinin gemi yaant, ya, zek vb. zelliklerine uygun olmaldr.

3.3. retim Materyallerini Hazrlamada Dikkat Edilmesi Gereken Unsurlar

1) Materyal basit, sade ve anlalr olmaldr. 2) Dersin ve konunun amalarna uygun seilmeli

ve hazrlanmaldr. 3) retim materyali, dersin konusunu oluturan

btn bilgilerle deil, nemli ve zet bilgilerle donatlmaldr.

4) Materyalde kullanlacak grsel zellikler (resim, grafik, renk) nemli noktalar vurgulamak iin kullanlmal, ar kullanmdan kanlmaldr.

5) retim materyalinde kullanlan yazl metinler, grsel-iitsel eler, rencinin pedagojik zelliklerine uygun olmal ve rencinin gerek hayatyla tutarllk gstermelidir.

6) retim materyali, rencilere altrma ve uygulama imkn salamaldr.

7) retim materyali, olabildiince gerek hayat yanstmaldr.

8) retim materyali, her rencinin eriimine ve kullanmna ak olmaldr.

9) retim materyali, sadece retmenin rahatlkla kullanabilecei trden deil, rencilerin de kullanabilecei dzeyde basit olmaldr.

10) retim materyali rencilerle ile birlikte seilmeli veya hazrlanmaldr.

11) Zaman iinde tekrar kullanlabilecek materyaller dayankl hazrlanmal, bir defa kullanmayla zarar grmemelidir.

12) Hazrlanan retim materyali gerektiinde, kolaylkla gelitirilebilir ve gncelletirilebilir olmaldr.

13) Materyalin ierii, mutlaka doru ve gncel bilgiler iermesi gerekir.

14) Kullanm esnasnda gvenlik riski tamayacak nitelikte olmaldr.

- 8 -

TMT IV. NTE YEN RETM TEKNOLOJLER

IV. NTE - YEN RETM TEKNOLOJLER 1. AKILLI (ETKLEML) TAHTA: Akll tahta bilgisayar ve projektrlerle balantl

olarak kablolu ya da kablosuz kullanlabilir. Bunun yan sra kullancnn dokunmatik olarak

kullanlabildii ve ekran zerindeki tm nesnelerle etkileim kurarak ilemler yapabilecei (rnein, dosyay ama-kapatma, istedii resmi ekleme, bytme, yaz yazma vb.) akll tahtalar da vardr.

Akll tahta kullanlarak yaplan ilemler eer bir bilgisayar laboratuvarnda gerekleiyorsa, a zerindeki tm bilgisayarlardan izlenebilir.

Akll tahta zerinde yaplan tm ilemler elektronik formatta olduu iin; ders sonunda retmen yaplan ilemleri bilgisayara kaydederek rencilerine; e-posta araclyla iletebilir, kt alarak oaltabilir, pdf, doc vb. formatlarda o dosyay saklayabilir.

2. DJTAL KALEM: Dijital kalem, kullancnn bir tablet ya da dijital kt zerine yazd yazlar ya da izimleri bilgisayara aktararak elektronik formda kaydedilmesini salayan bir aratr.

3. MOBL RENME: Bireylerin kablosuz cihazlar (tablet) ya da mobil iletiim aralar (cep telefonu) araclyla istedikleri bilgiye erimeleriyle gerekleen renmedir. 4. KARMA (HARMANLANMI) RENME: Karma ya da harmanlanm renme, internet destekli yrtlen dersler olarak nitelendirilmektedir. Derslerin internet desteiyle yrtlmesiyle, tek bana evrimii retimden ya da yz yze retimden ok daha etkili renme salanabilmektedir.

5. BLGSAYAR DESTEKL RETM: Bilgisayar destekli retim, rencilerin kendi kendine renme ilkelerinin, bilgisayar teknolojisiyle birlemesinden oluan bir retim tekniidir.

Bilgisayar, bireylerin etkileim yoluyla ok sayda bilgiyi edinme, saklayp ileme ve grsel-iitsel biimde gstermek iin dier medya aralaryla birlikte kullanmay salamaktadr.

5.1. Bilgisayar Destekli retim Uygulamalar a) Konu (Ders) Sunumlar: Konu bilgisayarla ilenir. retmen rehberdir, rencileri denetler.

b) Programl retim (Birebir retim): Bire bir retim programlar genellikle herhangi bir nedenden dolay dersi karm veya renememi rencilere konuyu renme frsat salamaktadr. Birebir retim programlar sayesinde renci istedii kadar tekrar yaparak kendi hzna gre ilerler.

c) Problem zme: renciler bilgisayar ortamnda gerek hayatta karlaabilecei problem durumlar zerinde alr. Problemle ilgili bilgilere kolayca ular. Problem zme basamaklarnda karlat glkler bilgisayar tarafndan tespit edilir ve bu gln giderilmesi iin ynlendirilir.

d) Benzetim (Simlasyon) Programlar: rencileri gerek hayata hazrlayan, bilgi ve becerilerin grerek ve yaparak kazanlmasn salayan programlardr. Benzetilen olay renci istedii kadar tekrar edebilmelidir. Benzetim programlar sayesinde tehlikeli, zor, pahal ara ve gerelerin kontroll ortamlarda bulunmad deneyler eitim ortamlarnda uygulanmaktadr.

e) Altrma, Tekrar ve Uygulama: Bilgisayarn en yaygn uygulamalarndan biri ilenmi konularla ilgili altrma ve tekrarlar yaptrmasdr.

f) Eitsel Oyunlar: Yapsal olarak benzetim yazlmlar ile problem zme yazlmlarnn birlemi halidir. Genelde ilkretim dzeyindeki renciler iin hazrlanmaktadr. zellikle matematik ve dil retiminde kullanlmaktadr.

g) zel Ders: Belirli bir konu ya da kavram retmeye ynelik uygulamalardr. zel ders yazlmlarnda bilgisayar bir retmen gibi i grr ve etkileim bilgisayar ile renci arasndadr. retimde ses, mzik, grafik ve animasyonlardan yararlanlr. Mesela; VTAMN uygulamas.

2005 KPSS: Aadakilerden hangisi bilgisayar destekli retimde kullanlan yazlmlarda bulunmas gereken zelliklerden biri deildir?

A) rencilerin ya ve geliim dzeyine uygun olmas

B) Dnt ve dzeltmeyle renmelerin kontrol edilmesi

C) eriin eitim programlarndan daha kapsaml verilmesi

D) Kavramlarn ak, net ve anlalr bir biimde ifade edilmesi

E) Grafik ve ses kullanmlaryla zenginletirilmesi

- 9 -

TMT IV. NTE YEN RETM TEKNOLOJLER

5.2. Bilgisayar Destekli retimin Avantajlar renme zevkli, ilgi ekici ve merak uyandrcdr. Her renci kendi renme hznda ilerler. retimde oklu ortam salar. Gze ve kulaa hitap eden etkili retim aracdr. Konular ksa srede, sistematik olarak retilebilir. eitli zihinsel becerileri gelitirir. renme srecinde devamllk salar. retim eksikliklerini belirler ve giderir. Sk tekrar olana salar.

5.2. Bilgisayar Destekli retimin Snrllklar Hazrlanmas profesyonellik ve maliyet gerektirir. rencinin btn olarak ihtiyalarn karlamaz. zel donanm ve beceri gerektirir. eriin tamamn aktarmada yetersizdir. retme-renme srecini mekanikletirir. rencinin sosyallemesini engeller. retmenlerin eitim teknolojilerini

uygulamadaki yetersizlikleri etkililiini azaltr.

6. UZAKTAN ETM: Uzaktan eitim sistemi, farkl meknlardaki renci, retmen ve eitim materyallerinin web teknolojileri araclyla bir araya getirildii eitim faaliyetidir. ki trldr.

a) Asenkron uzaktan eitim (kendi setii zamanlarda)

b) Senkron uzaktan eitim (e zamanl)

2011 KPSS: Bir retim srecinde fiziksel olarak ayr meknlarda bulunan kiilere zaman zaman etkileimli ortam salamak amalanmaktadr. Bunun iin ortam, retici, renci ve ders ieriini bir araya getirecek bir sistem planlanr. Eitimi alacak her bireyin kendi ihtiyac dikkate alnr ve kiiye zel ders sreleri planlanabilecek modler bir sistem uygulanr. Bireyler eitimlerini e zamanl ve e zamanl olmayan ekillerde alabilirler. Bu rnekte hangi tr eitim/retim uygulamasndan sz edilmektedir?

A) Programl retim B) Bulu yoluyla retim C) Uzaktan eitim D) Projeye dayal eitim

E) Sorgulamaya dayal eitim

7. NTERNET TABANLI RETM (SANAL ETM): nternet tabanl retim, zenginletirilmi iletiim seenekleri ve bilgiye kolay eriim olanaklar sunarak, retim ortamlarn zenginletiren ve rencinin bilgiyi yaplandrmasn, aratrmasn, sorgulamasn temele alan bireyselletirilmi retimdir.

Sanal eitim, internette, bilgisayar teknolojisinin imknlarndan yararlanlarak rencilerin ilgi, yetenek ve ihtiyalarna ynelik retimdir.

nternet Tabanl retimin Temel zellikleri rencilere bulunduklar yerde bir deiim

olmakszn eitim alma frsat verir. renci ve retmen arasnda etkileim salar. Yaam boyu renmeyi gerekletirir. stenilen bilgiye ksa srede renci ulaabilir. rencilerin bilgiyi farkl ekillerde renmesine

ve kefetmesine yardmc olur. rencilere sanal ortamda sorularna cevap

bulma, konular derinlemesine renme ve tekrar yapma olana verir.

2007 KPSS: Sanal eitim ortamlarnda, rencinin ihtiyalarna, eitim tasarmna, teknolojik imknlara gre farkl etkileim yntemleri kullanlmaktadr. Sanal eitim ortamnda renci ve renme ortam arasndaki etkileimi salayan gelerin (ierik sunumu, navigasyon, arayz tasarm, sorular, vb.), program kullanan renciye aadakiler-den hangisini salamas beklenmez?

A) rencinin bilgiyi sunulduu ekilde kabullenmesine ve renmesine olanak salamas

B) rencinin kefetmesine olanak salamas C) rencinin istenilen bilgiyi bulmasnda kolaylk

salamas D) renciye ortam zerinden dier rencilerle

iletiim kurma imkn salamas E) rencinin dier rencilerle i birlii

yapabilmesine olanak salamas

8. YAAM BOYU RENME: Yaam boyu renme, rgn ve yaygn eitimi kapsamaktadr. Yaam boyu eitim, bireyin kiilik, sosyal ve mesleki alanda geliimini amalayan tm yaam sresince devam eden ok geni bir kavramdr. Yaam boyu renme evde, okulda, iyerinde, kitle iletiim aralar ile gerekleen renmeyi de ierir.

2012 KPSS: Bireylerin rgn eitim kapsamnda edindii bilgilerin, meslek yaamlarnda ve sosyal hayatlarnda baarl olmalarn salayacak dzeyde olmas, bilginin ve teknolojinin hzla gelitii gnmzde pek mmkn olmamaktadr. Bunun iin toplumdaki bireylerin ihtiya duyduu bilgiyi ve beceriyi daha verimli ve sistemli bir ekilde elde edebilmesine olanak salayan yaklamlardan yararlanmas nem tamaktadr. Bu yaklamlar salayan renme-retme sreci aadakilerden hangisinin temelinde vardr?

A) Beyin temelli renme B) Sosyal renme C) Yaam boyu renme D) birliine dayal renme E) Bilgisayara dayal renme

- 10

-