65
Mark-ju 1:1 1 Mark-ju 1:4-6 MARK-JU yarntarna mirli-mirlingi nyungu ngalypakata muwarr Ngarrkaja This gospel has been consultant checked. 1 Ngalypakata muwarr nyungu, miranu jinarninyur- rinyi Jesus-ku. Walja partany Ngarrkamili paliny. JOHN MILPANYA WURRANAKU NGARRKALU NGAKALKULINY JESUS (1:2-8) 2-3 Purlpimalu Ngarrka muwarr pirnalu pirirriku, yini paliny Isaiah. Palinyja wurrarnala Ngarrkalu, “Nyampali ngakalamarnajanaku marrngurranguku. Wariny palaji walangkarr ngakalamarnalu pala nyampalingi, muwarrjartiny janaku. Pala walangkarr pirirri wantuliny pirranga. Paliny muwarr pilkulinyjanaku, 'Nganyjurrumili nyampali milpuliny. Yarni malayalu jurtu ruwurtu.'” Palajun Ngarrka muwarr pirnalu Isaiah-ku. Palalu Isaiah- lu yarntarnajanaku pala muwarr mirli-mirlingi. 4-6 Punjaja yiji pala marrngu kuwarri milpanya. Yini paliny John. Wurrupirrayi kamalja kurlkura palinymili. Karnulu kunyji pinapintilu nyikarra kunymarnikinyarninyi. Mayi pirraja nganinyikinyi, wajapipa narnngurla. Kurrngal yiji milpanyikinyiyalu pinakarrinyaku John- ku. Warrarnja Judea-japa milpanyikinyiyalu, wirtuja tawunja pukurl, ngapija, Jerusalem-ja. Wurrarnikinyijanaku, “Nyurralu panypanyikinyinyur- rulu Ngarrkanga. Kurntany jarrayi! Kurlujartiny

MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

  • Upload
    others

  • View
    2

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 1:1 1 Mark-ju 1:4-6

MARK-JUyarntarna mirli-mirlingi

nyungu ngalypakata muwarr NgarrkajaThis gospel has been consultant checked.1 Ngalypakata muwarr nyungu, miranu jinarninyur-

rinyi Jesus-ku. Walja partany Ngarrkamili paliny.JOHN MILPANYA WURRANAKU NGARRKALU

NGAKALKULINY JESUS (1:2-8)2-3 Purlpimalu Ngarrka muwarr pirnalu pirirriku, yini

paliny Isaiah. Palinyja wurrarnala Ngarrkalu,“Nyampali ngakalamarnajanaku marrngurranguku.Wariny palaji walangkarr ngakalamarnalu pala

nyampalingi, muwarrjartiny janaku.Pala walangkarr pirirri wantuliny pirranga.Paliny muwarr pilkulinyjanaku,'Nganyjurrumili nyampali milpuliny.Yarni malayalu jurtu ruwurtu.'”Palajun Ngarrka muwarr pirnalu Isaiah-ku. Palalu Isaiah-lu yarntarnajanaku pala muwarr mirli-mirlingi.

4-6 Punjaja yiji pala marrngu kuwarri milpanya.Yini paliny John. Wurrupirrayi kamalja kurlkurapalinymili. Karnulu kunyji pinapintilu nyikarrakunymarnikinyarninyi. Mayi pirraja nganinyikinyi,wajapipa narnngurla.

Kurrngal yiji milpanyikinyiyalu pinakarrinyaku John-ku. Warrarnja Judea-japa milpanyikinyiyalu, wirtujatawunja pukurl, ngapija, Jerusalem-ja.

Wurrarnikinyijanaku, “Nyurralu panypanyikinyinyur-rulu Ngarrkanga. Kurntany jarrayi! Kurlujartiny

Page 2: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 1:7 2 Mark-ju 1:11jirnikinyinyurru. Yakalaya! Yakujani jarrayi, Ngar-rkakarti milpayi! Palaja Ngarrkalu munu kulilu yir-rilkulunyurrinyi, ngarlu ngalypa jarrulunyurruku paliny.Palaja ngapanga jilamarnanyurrinyi.” Palajunmartawur-rarnikinyijanaku John-ju.

John-mili muwarr pinakarrinyajalu warajalupa wara-jalu wurrarnikinyiyalu Ngarrkanga, “Yijangarra nyun-tungu panypanyikinyirnangu. Kurntanyja waninyarnaji.Nyuntukarti kulpanyaku karrinyarnangu.” Palajunmartawurrarnikinyiyalu Ngarrkanga. Palaja John-ju ngapangajirnijaninyi pijungu, ngapingi, Jordan-ja.

7 John-ju wurrarnikinyijanaku, “Kuwarrimarta warinymarrngu milpuliny. Paliny yija-yiji wirtu nyampali.Munu ngajukapali, ngaju puru yiji, mujuja. Nyunguwariny nyampali wirtu. Ngajulu munu yiji jujikapalinymili nyinga manaku. 8 Ngajulu puru ngapangajinarninyurrinyi. Nyungu warinyju ngakalkulunyurrukuNgarrka Pirlurr.” Palajunmarta wurrarnikinyijanakuJohn-ju.

JOHN-JU NGAPANGA JIRNI JESUS (1:9-11)9 Palaja Jesus milpanyili John-karti tawunja Nazareth-

ja, warrarnja Galilee-ja. Palanga John-ju ngapangajirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapajaturlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparrlaarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka Pirlurr kaninykurnumilpanyala Jesus-karti kurlukukukapali, palinyja kajar-nala. 11 Kankajirrija Ngarrkalu muwarr pirnalu Jesus-ku, “Nyuntu partany ngajumili walja yiji. Ngajungungarlungu nyuntu. Ngarlu ngalypa jarrinyarnangu.”

MIRURRULU PARTARL JAKURLIRNIKINYI JESUS PANYPA-NYAKU NGARRKANGA (1:12-13)

Page 3: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 1:12 3 Mark-ju 1:1512 Palaja Ngarrkamilalu Pirlurrju ngakarna Jesus pir-

rakarti, warrarn marrngumajirrikarti yiji. 13 Palangawaninyikinyi karrpurrangungupa warrukartirrangungu40-ngi. Palangawaninyajanga yijamirurrulu wirtulu par-tarl jakurlirnikinya panypanyaku Ngarrkamilakumuwar-rku. Munu. Jesus kurlumajirri waninyi ngarra-marnti. Kuwiyirrangu kulijarturrangupa pajinakatapalanga waninyikinyiyi. Ngarrkalu ngakarnajaninyiangel-arrangu kankajirrija palinyku tuku kalkunaku.

JOHN JINMURNTU JIRNIYI (1:14)14a Nyampali wirtu Jew-arranguku, King Herod, kuli

jarrinyalu John-ku. Wurrarnajanaku soldier-nga, “Johnwarlinakanu jurntingi wirriliyi.”

JESUS-JUMIRANU JIRNIKINYIJANINYI NGARRKAKU (1:14-15)

14b Palaja Jesus-ju yakarna pala warrarn, Judea,yalinyjikurnu yana warrarnkarti, Galilee-karti.Palanga kurrngalja wurrarnikinyijanaku Ngarrkamilimuwarr. 15 Karra marnikinyijanaku, “Pinakarrayi!Muwarr ngalypakata Ngarrkaja wurrarnarnanyurruku.Nyurralu panypanyikinyinyurrulu Ngarrkanga,munu pinakarrimanyurrulu. Kurntany jarrayi!Kurlujartiny jirnikinyinyurru. Yakalaya! Yijalmartajiliyalu muwarrja palinymilingi ngalypakatanga.Puntaju pikaly jarrulunyurruku. Palinymilirrangujilkulunyurrinyi. Nyungukungarra muwarrku purlpijayiji punja mimarnikinyiyi nganyjurrumilalu purlpijalumarlkarrinyjarrilupa kurlumapulu. Nyungukungarranyurralu pukurl mimarnikinyinyurru.” Palajunmartawurrarnikinyijanaku Jesus-ju.

JESUS-JU KAYI MARNAJANINYI JANPAMALUKU MAN-ANYAKATA PALINY YAJANAKU (1:16-20)

Page 4: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 1:16 4 Mark-ju 1:2116 Ngarti-ngartingi janpanga yananyikinyi Yintanga

Galilee-ngi. Janpa wirtujina pala. Janpamaluku man-anyakatajirri yirrirnipulinyi, Simon-pamarrka palinymiliAndrew. Parru-parrulu janpamalu mananyikinyipulu.17 Wurrarnapulaku Jesus-ju, “Yajalaminyinyumpulu.Ngajulu miranu jilamarnanyumpulinyi Ngarrkaku.Palaja jintanga wurralkulunyumpulujanaku. Yijalmartajilipiyili Ngarrkanga muwarrja nyumpalamilija,Ngarrkamilirrangu jarrulupiyi. Purlpi parru-parrulukanganyikinyinyumpulujaninyi janpamalu jungkakarti.Kuwarringulu muwarrju kangkulunyumpulujaninyimarrngu Ngarrkakarti.” 18 Palangangarra parru-parruyakarnapulu palinymilija muwarrja, yajarnapulu.

19 Palaja jampangarra wangka yana Jesus, warinyjirriyirrirnipulinyi, James-pa marrka palinymili John. Pu-lanymili japartumurniny yini Zebedee. Tingkingi pu-lany kajarnikinyiyi japartumurninypa palinymili war-rkamukatarrangu. Parru-parru laarr kanganyaja yarnimarnikinyiya. 20 Palangangarra James-pa John kayi mar-napulinyi Jesus-ju. Palinymilija muwarrja palangangarratingkingi japartumurniny yakarnapulu, warrkamukatar-rangupa yakarnapulujaninyi, yajarnapulu Jesus pulanyju.

JESUS-JU JURTU NGAKARNA MIRURRU (1:21-28)21 Palaja Jesus-ja yanayi palarrangu palakarti

tawunkarti, ngapikarti, Capernaum-karti. Palangamilpanyiyi.

Sabbath jarrinyi. Sabbath-ja munu warrkamu jar-rimiyi marrngurrangulu Jew-arrangulu. Pala mangunyjanamili. Sabbath waninyikinyijanaku Ngarrkamilakumuwarrku kurlkarri manaku. Town-arrangungu kunmujarrinyikinyiyi muwarrpintingi mayanga pinakarrinyakumuwarrku Ngarrkamilakupa muwarr pinaku Ngarrkaku.

Page 5: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 1:22 5 Mark-ju 1:28Palanga Capernaum-ja Sabbath jarrinyijanaku, Jesusjanamili muwarrpintingi mayanga kaninykarti ngalpa-nya. Miranu jirnikinyijaninyi Ngarrkaku. Marrngur-rangulu pinakarrinyikinyiyalu. 22Ngurnjul-ngurnjul jar-rinyiyili palinymilija muwarrja. “Yijarla wariny. Nyungupirirri muwarr jurtukata yiji. Munu nganyjurrumili mi-ranu jinakatarrangukapali. Jana puru muwarr pinakatawarinyarrangumilaku muwarrku. Nyungulu Jesus-ju mi-ranu jinanganyjurrinyi jurtulu muwarrju. Yijalu wur-rarnili palajun muwarr pinaku Ngarrkalu.”

23 Palangangarra ngalpanya muwarrpintingimayanga pirirri. Mirurrulu ngawu jirnikinyipaliny. 24 Wirntijartiny paliny, kamarnalu marrjalu,“Jesus Nazareth-ja! Nganiku karrinyannganakumirurrurranguku? Milpanya wirlalamannganinyimarlkarri jinaku nganarnaku? Miranu ngaju nyuntuku.Ngakarnanta Ngarrkalu. Nyuntu kurlumajirrikata yijaNgarrkamili.”

25 Jesus-ju warnta marna pala mirurru, “Jama jarra!Pirirri yakala! Jalakarti yarra!” 26 Mirurrulu jinarn-jinarn pinakata jirni yija pirirri, palaja kamarna mar-rja, yakarnalu, yana ngarramarnti. 27 Jesus-ku ngurn-jul jarrinyiyalu marrngurrangu wiyirr. Wurrarna-yarningu, “Nganirti nyungu? Warinymarta muwarr.Muwarr jurtukata paliny. Muwarr wurralili palinyju,nganipa muwarrja palinymilija jirniyili mirurrurran-gulu pukun.” 28 Palanga Jesus-mili muwarr yitinykarrawurrarna kawarnikinyiyarningu ngunarrikurnujirri war-rarnja Galilee-ngi.

JESUS-JU NGALYPA JIRNIKINYIJANINYI WURRKUJARTIN-YARRANGU (1:29-34)

Page 6: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 1:29 6 Mark-ju 1:3929 Yakanakanu pala muwarrpinti maya Jesus yana

ngurrakarti pulanymilikarti, Simon-milipa Andrew-milikarti. Yanapulu pulany pukurl, palajirri warinyjirri,James-pa John. 30 Simon-mili marrukumurninywurrku waninyikinyi. Mayanga karta karrinyikinyi,parrpakarrajartiny wurrkujartiny. Jampa milpanyaJesus, wurrarniyili pala. 31 Yanalu, parirr warlirni Jesus-ju, mirtawa wararr karrinyi. Palangangarra wurrkuluyakarna, ngalypa marntiku jarrinyi, mayi kanyajanaku.

32 Jampa karrpu kaniny ngalpanyaja, warrurl-warrurl jarrinyaja, Jesus-karti kanganyikinyiyijaninyikurrngal, jinta wurrkujartiny, jinta ngawurrangumirurruja. 33 Marrngurrangu palanga kunmu jarrinyiyi,mayanga jawapirtingi wiyirr milpanyiyili. 34 Jesus-ju kurrngal warinypa warinyjartiny wurrkujartinyngalypa jirnijaninyi, kurrngaljapa jurtu ngakarnajaninyimirurrurrangu. Miranu waninyiyalu palinyku. Palajalumirurrurrangu muwarrku kunta jirnijaninyi Jesus-ju.

JESUS GALILEE-NGI YANANYIKINYI, WURRARNIKINYI-JANAKU NGARRKA (1:35-39)

35 Marntungu, karrpumajirri, Jesus kartaja turlpanya,maya yakarna. Palaja tawun yakarna. Jalakarti tawunja,pirrakarti yana, kujurl. Palanga muwarr pirnaluNgarrkaku. 36 Kanyjirnikinyiyalu Jesus-ku Simon-jupa warinyarrangulu. 37 Yirrinajalu wurrarniyili,“Wiyirrju kanyjirnikinyiyangu.” 38 Wurrarnajanaku,“Munu kuwarri Capernaum-karti kulpuluminyi.Town-arrangukarti warinyarrangukarti yankuluminyi,wurralamarnajanaku Ngarrka. Palajunku jinakungakarnanyi Ngarrkalu.” 39 Galilee-ngi yana-yananyikinyijanaku, muwarrpintingi mayarrangungu

Page 7: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 1:40 7 Mark-ju 1:45kurrngal miranu jirnikinyijaninyi Ngarrkakupa jurtungakarnikinyijaninyi mirurrurrangu.

JESUS-JU PIRIRRI KARNU WURRKUJARTINY NGALYPAJIRNI (1:40-45)

40 Warajanga karrpungu pirirri milpanyili Jesus-karti.Wurrkujartiny, kurlu yiji karnu paliny. Mangunyja Jew-arrangumilija wiyirr palajartiny wurrkujartiny jalangakaja waninyaku, kujurl yija, munu ngurranga ngalpa-nyaku. Pala marrngu milpanyakanu murtingi jurlpi-jurlpi jarrinyalu, ngarlu japirr marna Jesus, “Wanka jil-iminyinkurra, karnu ngaju ngalypa jiliminyin. Wun-yjurru nyuntulu karrinyanpa?” 41 Jesus paju karrinyili.Parirr jirranakanu wurrkujartiny warlirni. “Yuu, karrin-yarnangu ngalypa jinaku. Kapuraly yiji jilamarnanta.”42 Jampangarra pala wurrku munu jarrinyalu, karnu ka-puraly jarrinyi pala marrngu.

43 Minyirrju wurrarnala Jesus-ju, “Pinakarra! 44Munuwurralamanjanaku ngalypa jirnirninti ngajulu. Pipurruyatilkarti yarra. Palinyju yijalu parrjalamanta yitinykarrakawu nyuntu, nyuntu karnu kapuraly. Nyuntu miranupalaku mangunyku nyuntumilaku wurrkuku. Purlpi-malu NgarrkaluwurrarnaluMoses-jamirli-mirlingi yarn-tanaku. Palinyja muwarrja kukurnjari wankanyu yatilka-rti kangkuluman. Palalu yatilju kampalkuliny tikirlka-rti, jurnpakartijakun. Palajalu jintalu marrngurrangulupala yirrinajalu nyuntuku miranu wantulupiyangu, ka-puraly nyuntu, wurrkumajirri. Palaja yarranakanu ngur-ranga ngalpuluman.” Palajun wurrarnili Jesus-ju. Palajangakarna yatilkarti.

45 Pala pirirrimunu jamawanima. Panypanyili Jesus-ja.Marntilu yirrkulu wurrarnikinyijanaku nyarrakurnujirri,

Page 8: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 2:1 8 Mark-ju 2:6“Jesus-ju ngalypa jirninyi karnu ngaju.” Palaja muwar-rja Jesus munu tawunarrangukarti yanama, munu ngal-pama, kurrngaljamarra marrngungamarra. Warrarnjawaninyikinyi jalanga. Yirrku milpanyikinyiyalu marrn-gurrangu ngunarrikurnujirrija.

2WURRKUJA NGALYPA JIRNI JESUS-JU (2:1-12)

1 Palaja tawunkarti kulpanya Jesus, Capernaum-karti.Palanga wurrarnikinyiyarningu, “Jesus kulpanya!”2 Kurrngal palinymilikarti mayakarti milpanyiyi,palinyku pinakarrinyaku. Miranu jirnikinyijaninyipalinyju Ngarrkaku. Marrngurrangu kaninykurtipalanga mayanga kurrngal yija, jinta kurrngaljalakartingi palakurtirri wararr karrinyikinyiyi,pinakarrinyikinyiyalu.

3 Palanga milpanyiyi marrngu kujarrapa kujarra.Pirirri wurrkujartiny kanganyikinyiyi ngurrinyja,manyurla yija paliny, munu marnti yananyaka. KanyayiliJesus-karti ngalypa jinaku. 4 Partarl ngalpanyiyimayanga, palanga kurrngal waninyikinyiyi. Wararrkarrinyikinyiyi kurrngal yija Jesus-martaji. Palajakankarni mayanga karntinyiyi. Pirli jirniyi Jesus-martajikankarni, wurrkujartiny kaninykurnu jirniyi ngurrinyja,Jesus-ja walangkarr.

5 Karra marnarningu Jesus-ju, “Yijalmarta jirnijiyinyungu wurrkujartiny ngalypa jilamarna.” Palaja ngaly-palu wurrarnili wurrkujartinyja, “Nyuntulu purlpi pany-panyikinyinpili Ngarrkanga. Puntaju munu wirlalamar-nanta ngajulu, munu kulilu yirrilamarnanta, nyuntukungalypa wantulumarnangu.”

6 Mayanga palanga kajarnikinyiyi Jew-arrangumili mi-ranu jinakatarrangu kujarrapa waraja. Ngarlu kurlu

Page 9: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 2:7 9 Mark-ju 2:12jarrinyiyi Jesus-ku muwarrku. Kurlkarri marnikinyi-yarninyi, 7 “Munu palajun muwarr pinaku! Karra mar-nalu, 'Nyuntulu purlpi panypanyikinyinpili Ngarrkanga.Puntaju munu wirlalamarnanta ngajulu, nyuntuku nga-lypa wantulumarnangu.' Palajunngarra karra marna.Kurlu yiji muwarr pirni paliny. Ngarrkajakurl palajunmuwarr pinaku. Marrngurrangulu munu jinakayi pala-junju. Palalungarra Jesus-ju Ngarrkakapali jinarninyi!”

8-9 Janakumiranu Jesus, palajun kurlkarrimarnikinyiyajanalu, palajunmarta paliny yimpirnikinyiyi. Japirr mar-najaninyi, “Nganijalu nyurralu yimpirninyinyurru ngajupalajunju? Wurrarnarnala nyungungu pirirringi, 'Nyun-tulu purlpi panypanyikinyinpili Ngarrkanga. Puntajumunu wirlalamarnanta ngajulu, ngalypa wantulumar-nangu'. Nyurralu wurrarnanyurru palajun munu wur-ranaku ngajulu. Wunyjurru muwarr pilamarnalu wur-rkujartinyku nyunguku? Yijapawurralamarnalu, 'Wararrkarruluman, ngurriny mankuluman, jinangu yanku-luman'. Wayirti? Palinyja palajun wurranaku ngajulu?Muwarrja ngajumilija ngalypa jarrulinypa? Wurrkuma-jirri jarruliny? 10 Yuu! Kuwarringarra ngalypa jilamarnanyungu wurrkujartiny. Palajalu wantulunyurru ngajukumiranu, ngajungu yijawurrarnaji Ngarrkalungarra palinyngalypa jinaku. Wantulunyurru ngajuku miranu, nga-jungu yija wurrarnaji Ngarrkalungarramarrnguku kurlu-jartinyjaku puru yakanaku, janaku ngalypa waninyaku.”

Palaja wurrkujartinyja wurrarnala Jesus-ju, 11 “Wararrkarruluman, ngurriny mankuluman, ngurrakarti nyun-tumilikarti yankuluman.” 12 Palangangarra wararr kar-rinyi pala pirirri, ngurriny mana, jalakarti yana pipurru.Yananya kawanaja wiyirrju parrjarnikinyiyi. Wur-rarnikinyiya, “Ngalypa jirni Jesus-ju! Kuwarrijakun!Munu nyungu yirrirniminyi!” Nyurra marnikinyiya

Page 10: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 2:13 10 Mark-ju 2:14-15Ngarrka, muwarr pirnikinyiyalu, “Yarranijayi! Yija-yijinyuntu ngalypa!”

JESUS-JU WURRARNALA LEVI-NGI, “YAJALAMINYINNGAJU.” (2:13-17)

13 Yarranakanu Jesus wirtu ngapamartaji ngarti-ngartingi yananyikinyi, Yintanga Galilee-ngi. Marrngukurrngal kunmu jarrinyiyili palinyja. Miranujirnikinyijaninyi Ngarrkaku.

14-15 Kurrngalju Jew-arrangumili mangunyja panypa-nyakatarrangulu yajarnikinyiyi Jesus. Jananga jintawarnkuku miranakatarrangu. Warrkamu jirnikinyiyiRoman Government-ku palarrangulu, warnkuku mi-rarnikinyiyijaninyi marrngu Government-milija muwar-rja. Ngulyu mananyakata jana. Warnkuku wirtumartakumirarnikinyiyijaninyi, jinta yinganyikinyiyalu nyampali,jinta kalkurnikinyiyarningu.

Karrpurrangu karrpungu Jesus yajarnikinyiyi palar-rangukapalilu kurrngalju Jew-arrangumili mangunyjapanypanyakatarrangulu pukun.

Warajanga karrpungu Yintanga Galilee-ngiJesus yananyikinyi. Marrngu yirrirni, warnkukumiranakata, paliny yini Levi. Nyungu Levi mayangawarrkamupintingi palinymilingi kajarnikinyi.Yirrinajalu Jesus-ju wurrarnala, “Yajalaminyin ngaju.”Palangangarra warrkamu yakarna palinyju, Jesus yajanakawarna.

Palaja Levi-milikarti mayakarti yana Jesus mayikungananyaku. Jinta warnkuku miranakatarrangu pukurlmilpanyiyi, warinyarrangupa Jew-arrangumili mangun-yja panypanyakatarrangu, mayiku ngananyaku palanga.

Page 11: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 2:16 11 Mark-ju 3:216 Warinyarrangu Jew-arrangumili miranu jinakatar-

rangu wangka wararr karrinyiyi. Yini marnikinyi-yarninyi Pharisee-rrangu. Parrjarniyi Jesus-ju nganany-ijanaku palarrangungu Jew-arrangumili mangunyja pa-nypanyakatarrangungu. Wurrarniyijanaku Jesus-milingimarrngurrangungu, “Jesus-ju munu mayi ngananyakuwarnkuku miranakatarrangungupa mangunyja panypa-nyakatarrangungu. Kurlu jirninyi.” Palajun muwarrpirnikinyiyi Pharisee-rrangu.

17 Pinakarrinyijaninyi Jesus-ju. Puntaju karra mar-najanaku, “Maparnkarra munu milpuliny wanka jinakupurrpurnkatarranguku, milpuliny wurrkukatarranguku-jakun. Palakapali jinarni ngajulu. Munu milpamarnangalypakatarranguku kayi manaku Ngarrkakarti. Milpa-nyarna ngaju Ngarrkanga panypanyakatarranguku kayimanaku Ngarrkakarti, muwarrja palinymilija. Palajalungananyarnijanaku palarrangungu.”

3PARIRR TIKIRLJARTINY NGALYPA JIRNI JESUS-JU

SABBATH-JA. NGUKARRIRNAYI JINTALU (3:1-6)1 Palaja yarrana muwarrpintingi mayanga ngalpanya

Jesus. Sabbath pala karrpu. Palanga mayanga pirirriparirr kurluny-kurluny, tikirlkata, munu rurrinyakaparirr. 2 Palanga kajarnayi Pharisee-rrangu pukurl,kujarrapa waraja. Jesus-ku malyparr waninyikinyiyalu.Parrjarn-parrjarnikinyiya. Wurrarnikinyiyarningu,“Kuwarri Sabbath. Yijapa ngalypa jilkulinywurrkujartiny. Nganyjurrumilija mangunyja palakurlu. Munu wurrkujartiny ngalypa jinaku Sabbath-ja. Palajun jinaja ngukarriliminyi yija.” Palajunmartawurrarnikinyiyarningu palarrangulu Pharisee-rrangulu.

Page 12: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 3:3 12 Mark-ju 3:9-103 Pala pirirringi wurrarnala Jesus-ju, parirr kurluny-

kurlunyjartinyja, “Yakujani, nyungukarti milpuluman.”4-5 Palaja Pharisee-rrangungu wurrarnajanaku, “Pinakar-rayi! Miranu nyurra Sabbath-ku, karrpu nganyjurrumiliwarrkamumajirriku. Ngarrkamilija muwarrja pala. Yuu,mangunyja nganyjurrumilija, wunyjurru jiliminyijanakumarrnguku Sabbath-ja? Ngalypa jiliminyijanaku? Kurlujiliminyijanaku? Wanka jiliminyijaninyi? Wirlalaminyi-janinyi? Wunyjurru? Wurraliyi.”

Munu puntaju muwarr pirnamiyalu. Jamawaninyikinyiyalu. Pajuwayikatarrangupa jalypakatar-rangu jana.

Palajalu Jesus-ju kulilu yirrirnijaninyi. Paliny pajukarrinyijanaku pukun.

Palaja pirirringi parirr kurluny-kurlunyja wurrarnala,“Parirr jirrala.” Parirr jirrarna, ngalypa jarrinyi.

6 Palaja palarrangu Pharisee-rrangu yunturijarrinyiyalu Jesus-ku. Yananya kawarnayi kurrnganakujintanga, ngapingi, Herod-milingirrangu marrngur-rangungu. Kunmu jarrinyiyi, kurrngarnayarningu,“Wunyjurrulu Jesus marlkarri wirlalaminyi?”

KURRNGALJU PINAKARRINYIKINYIYALU JESUS-KU JAN-PAMARTAJI (3:7-12)

7-8 Palaja Jesus-pa palinymili marrngurrangu jan-pakarti wirtukarti yanayi, Yintakarti Galilee-karti. Kur-rngalju paliny yajarniyi. Milpanyikinyiyi pala wirtujatawunja, ngapija, Jerusalem-ja, warrarnjirrija Judea-japa Idumea-japa ngunarrija Jordan-ja pijuja, palajir-rija tawunjajirripa milpanyikinyiyi, Tyre-japa Jayitunja.Pinakarrinyiyi, “Jesus-ju ngalypa jirnijaninyi wurrku-jartinyarrangu.” Palaja milpanyikinyiya kurrngal.

9-10 Ngalypa jirnijaninyi wurrkujartiny kurrngal.Wangka yija milpanyikinyiyi palinyku nyinga manaku.

Page 13: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 3:11-12 13 Mark-ju 4:39

Palaja marrngurrangungu palinymilingi wurrarnajanakuJesus-ju, “Ngurrku malanyiyili. Tingki marrajiya.Kajalamarna palanga ngurrku manangamarra.”

11-12 Jintalu Jesus-karti kanganyikinyiyijaninyi jintamarrngurrangu, ngawurrangu jana. Mirurrurrangulukanganyikinyiyijaninyi. Jesus jampa yirrinakanu, mirur-rurrangulu marrngu parnpirnikinyiyijaninyi jungkangaJesus-ja walangkarr, wirntilu kamarnikinyiyi, “Jesus!Ngarrkamili partany nyuntu!” Wurrarnikinyijanakuminyirrju mirurrurrangungu, “Jama jarra!” Kurntajirnikinyijaninyi yini manaku “Ngarrkamili Partany”paliny.

4JESUS-MILIJA MUWARRJA JUPANYAPULU WANGALPA

NGAPA (4:35-41)35 Jarurrukartingi Jesus-ju wurrarnajanaku

palinymilirrangungu, “Yankuluminyi kakarrakurnungapanga ngunarrikarti.” 36 Palajalu yakarniyijaninyimarrngu jinta jungkanga, Jesus ngapanga kanyayitingkingi. Warinyarrangulu pukurl tingkingirranguyajarniyijaninyi. 37-38 Yananyajanga Jesus karta karrinyinyirrirni, ngurrinyja, pilawunga, karta karrinyi yija.

Palaja partijirri wangal wirtu yija jarrinyi, ngapapintura jarrinyi, ngalpanyikinyi tingkingi, winya jar-rinyikinyijanaku ngapa. Wirnti yiji jarrinyiyi marrngur-rangu Jesus-mili. Mintu jirniya. Wurrarniyili, “Miranujinakatakayi! Yija kunulinynganyjurrinyi ngapalu. Jam-pangarra marlkarri jarruluminyi. Wanka jilanganinyi!Nganijalu kakurnannganinyi?”

39 Jesus kupalyaja wararr turlpanya, wurrarnapulaku,“Wangalkayi, jupa! Janpakayi, kaniny jarra!” Palinymilija

Page 14: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 4:40 14 Mark-ju 5:5muwarrja wangal jupanya palangangarra, ngapa kaninyjarrinyi palajun, wuta jarrinyi.

40 Jesus-ju japirr marnajaninyi marrngurrangupalinymili, “Nganija wirnti jarrinyikinyinyurru?Nganijalu munu yijalmarta jirnimijinyurru?”

41 Ngurnjurnikinyiyalu yija. Wurrarnayarningu,“Pinakarrinyipulalu wangaljupa ngapalu! Palinymilijamuwarrja jupanya kawarna wangalpa kaniny jarrinyi yijangapa. Yija nyampali paliny ngapakupa wangalku!Nganikapali nyungu Jesus? Nganurtu paliny?”Ngurnjurnikinyiya palajun. Palaja wirnti jarrinyiyalu.

5NGAWUKATAJA MIRURRURRANGU KURRNGAL JURTU

NGAKARNAJANINYI JESUS-JU (5:1-20)1-2 Yananya kawarnikinyiyi tingkingi, ngunarrikarti

ngapanga jarrinyiyi.Warrarn pala yini Geraza. Warnkumarramarra pala,

jurntijartiny kurrngaljartiny. Geraza-jalu ngurraraluwirrirnikinyiyijaninyi marlkarrirrangu kaninykurti ju-rntingirrangu.

Milpanyakanu tingkija katukarna Jesus. Palinykartimilpanyili pirirri, ngawukata, mirurrulu kanganyikinyipaliny. 3-4 Kurta yananyikinyi, ngurra marnikinyikaninykurti jurntingirrangu, marlkarrirrangumartaji.Kulikata yiji jirnikinyi mirurrulu. Purlpi jayinju parirrpajina partarl kunymarnikinyiya marrngurrangulu.Marrjapanu nganimarta jirnikinyi mirurrulu, jayinngartarnikinyi palalu pirirrilu. 5 Yana-yananyikinyijurntingipa warnkurrangungu karrpungupawarrukartingi. Ngawujartinyju kamarn-kamarnikinyipawarnkulu wirrkarnikinyarninyi.

Page 15: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 5:6 15 Mark-ju 5:156 Nyarralu pirirripirrayilu jampa yirrirni Jesus kaja-

martaja, mirti jarrinyalu purrpi, murtingi jurlpi-jurlpijarrinyili walangkarr. 7-8 Jesus-ju wurrarnili mirurrungu,“Pirirri yakala! Jalakarti yarra!” Pirirrilu marrjalukamarnalu, “Yakalanyi, Jesus! Ngaju nyuntuku mi-ranu. Nyuntumili japartu kankajirri waninyi, yija nyam-pali paliny kankakupa ngunarrikurnujirriku. Nyuntupalinymili partany walja! Nganiku karrinyan, wirlalkulu-minyin? Ngarlu japirrmarnarninti, munu ngakalaminyinwikakarti wirtukarti kampanyaku!” Palajun muwarrpirnili mirurrulu Jesus-ku.

9 Jesus-ju japirr marna pirirri, “Nganurtu yininyuntumili?” Wurrarnili, “Yini ngaju 'Marlu'.Mirurrurrangu kurrngal nganarna.” 10 Ngarlujapirr marnikinyiya, “Munu ngakalamannganinyinyunguja warrarnja.” 11 Palanga mawurlungungurr-ngurrarrangu waninyikinyiyi, kurrngal,2,000, warruly ngananyikinyiyi. 12 Jesus ngarlujapirr marnikinyiyi mirurrurrangulu, “Ngurr-ngurrkartirrangu ngakalamannganinyi. Wunyjurru?Ngalpulupiyirnijanaku?” 13 Karra marnajanaku, “Yuu,yankulunyurru ngurr-ngurrkarti.” Palangangarrapirirri pala yakarnayi, ngurr-ngurrkarti wiyirr yanayi,ngalpanyiyijanaku mirurrurrangu. Palajangarrawarnkuja kaninykurnu mirti jarrinyiyi ngurr-ngurrwiyirr, janpanga ngalpanyiyi pipurru, marlkarrijarrinyiyi ngapanga.

14 Marrngurrangu ngurr-ngurrku kalkunakatarrangujinta pirnayarninyi, wirnti mirti jarrinyiyi. Kurrngaljawurrarniyijanaku tawunjapa warrarnja. Palaja kurrngalyirrinaku milpanyiyi. 15 Jesus-karti milpanyajalu yir-rirniyi nyarra pirirri ngawukatapa palanga waninyikinyi,Jesus-martaji kajarnikinyi, wurrujartiny, mirurrurrangu-

Page 16: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 5:16 16 Mark-ju 5:22majirri, ngawumajirri, ngalypa waninyikinyi. Yirri-nakanu wirnti jarrinyiyi.

16 Jinta palamanga wararr karrinyikinyiyipa. Purlpiyirrirnayijaninyi ngurr-ngurr ngapanga ngalpanyaja.Wurrarniyijanaku jampa milpanyajanga, “NyunguluJesus-ju mirurrurrangu ngakarnajaninyi pirirrija ngurr-ngurrkartirrangu. Palaja mirti jarrinyiyi warnkujakaninykurnu, yintanga ngalpanyiyi, ngurr-ngurr wiyirrngapalu kunanyajaninyi, marlkarri ngarramarnti.”

17 Palaja ngurrararrangulu wurrarniyili Jesus-ja, “Yankuluman. Nganarnamili warrarnyakalamannganaka.”

18 Palaja tingkingi karntinyi Jesus. Pirirrilu wankajarrinyajalu Jesus japirr marna, “Milpurnu nyuntungu?”19 Puntaju karra marnalu, “Munu. Nyuntumilirran-gukarti kulpulumanjanaku. Wurralamanjanaku Ngarrkapaju karrinyingu, ngalypa jinangu yija.” 20 Palaja Jesuskarakurnu kulpanya ngunarrikarti yintanga.

Palinymilija muwarrja pala pirirri kulpanyakanu yana-yananyikinyi palanga warrarnja, kakarra, ngapingi, 10Town-arrangungu. Wiyirrja yana palarrangungu. Wur-rarnikinyijanaku, “Ngarrkalu ngalypa yiji jirnija. Jesus-jujurtu ngakarnajaninyi mirurru ngajuja. Wanka jirninyi.”Wiyirr palanga wurlka jarrinyiyi, ngurnjurnikinyiyaluJesus-ku.

PUNJAJA WURRKUJARTINYJA MIRTAWA NGALYPA JIRNIJESUS-JU, PALAJA PARTANYMIRTAWAMARLKARRIJAWANKAJIRNI (5:21-43)

21 Ngarti-ngartingi yintanga Jesus-ja kunmu jarrinyiyakurrngal. 22 Milpanya pirirri, yini Jairus. Palinymilingitawunja muwarrpintiku mayaku nyampali paliny. Jampayirrirni Jesus murtingi jurlpi-jurlpi jarrinyili walangkarr.

Page 17: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 5:23 17 Mark-ju 5:3323Ngarlu japirr marna, “Partany mirtawa ngajumili wur-rku yija, marlkarri jarrali. Milpuluman ngurrakarti nga-jumilikarti, warlilaman parirrju. Palaja munu marlkarrijarruliny, wanka wantuliny yija.”

24 Jesus palinyja yana, kurrngalju yajarnikinyiyip-ulinyi. Ngurrku-ngurrku marnikinyiyarninyi marrngur-rangulu. 25 Nyungulu mirtawalu pukurl yajarna. Wur-rku kalkurnikinyi palalu mirtawalu punja, 12 partunur-rangu. Pijirri yirrku warrkirnikinyili yija, parra-parrawirtu. 26Warinypa warinykarti maparnkarrarrangukartiyananyikinyi. Munu wanka jirnimiyi. Wurrku wirtujarrinyikinyili. Palaja warnkumajirri yija, yirrku wurrkuwaninyikinyi.

27-28 Palinyju pinakarrinyi, “Jesus-ju ngalypajirnijaninyi wurrkujartiny.” Pinakarrinyakanuwurrarnarningu, “Nyinga malamarna wurrujakunpalinymili. Nyinga manakanu ngalypa jarrulumarnayija, wurrkumajirri wantulumarna.”

Palajun jirni. Partijirri kaniny wangka milpanyili,nyirrirnilu warlirnalu wurru. 29 Palangangarra pijirripaliny warrkinaja jupanya, miranu ngalypa jarrinyi palamirtawa, pikaly jarrinyi.

30 Palangangarra palaku miranu jarrinyi Jesus. Karramarnarningu, “Warajalu nyingamarnanyi, pala purrpurnjarrinyi.” Wararr karrinyi, warinykurnu jarrinyi. Japirrmarnajaninyi, “Nganurtulu wurru ngajumili nyinga mar-naja?”

31 Karra marnayalu palinymilirrangulu, “Nganijalupalajun muwarr pirnin? Kurrngalju ngurrkumarnikinyiyinti. Wunyjurrurti japirr marnan,'Nganurtulu nyinga marnanyi.'?”

32 Panypa-panypanyikinyijanaku, yirrkuluparrjarnikinyi. 33 Pala mirtawa miranu waninyarningu,

Page 18: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 5:34 18 Mark-ju 5:41purrpurn yija, wurrkumajirri. Jannganka pirnikinyikarrartajartiny, milpanya Jesuskarti. Murtingi jurlpi-jurlpi jarrinyili walangkarr palinyja jinanga, wurrarniliyija muwarr jurtu. 34 Ngalypalu wurrarnala Jesus-ju,“Yijalmarta jirnijin ngalypaku. Palajunjalu kuwarringalypa waninyan. Yankuluman wirntimajirri, ngalypawantuluman. Nyungujajakun. Munu yarranakanu palawurrku mankuluman.”

35 Mirtawanga muwarr pinajanga, jinta milpanyiyinyarraja Jairus-milija mayaja. Jairus-ja wurrarniyili,“Partany mirtawa nyuntumili marlkarri. Pala miranujinakata yakala. Munu yirrnginaku.” 36 Jesus-ju pinakar-rinyijaninyi muwarrja. Jairus-ja wurrarnili, “Wirntiwayi,munu ngarlu kurlu jarruluman. Yirrkulu yijalmarta jilip-ijin.” 37 Kurrngalju yajarnikinyiyipulinyi Jairus-pa Je-sus. Wurrarnajanaku Jesus-ju, “Wantayi.” Palaja Jesus-jumanajaninyi palinymilija kujarrapa warajajakun, Peter-pa James-pa marrka James-mili, John. Jana yanayi Jesus-pa Jairus pukun ngurrakarti Jairus-milikarti.

38 Yanayi mayanga milyanga, wararr karrinyiyi.Palanga mayanga yirrirniyijaninyi kurrngal.Ngangkurlji pirnikinyiyarninyi partanyku mirtawaku.39 Ngalpanyakanu Jesus-ju wurrarnajanaku, “Munungangkurl jilkulunyurru. Pala partany mirtawa kupalyajarrinyijakun. Munu marlkarri paliny.” 40 Nyurnimarnayi. Munu yijalmarta jirnimiyili muwarrjapalinymilingi. Palaja palinyju wurrarnajanaku, “Jalakartiyarrayi.”

Palaja palarrangungujakun wurrarnajanaku, pipijapartungu partanymilingipa Peter-ngapa James-ngipaJohn-ja, “Yankuluminyalu partanykarti.” Palakartikutukarti partanykarti yanayalu. 41 Parirr warlirniJesus-ju, wurrarnili, “Partanykayi, wararr karra!”

Page 19: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 5:42 19 Mark-ju 6:6-1142Palangangarra Jesus-milija muwarrja pirlurr palinymilikulpanyalu. Partany wararr karrinyi, marnti yanajinalu, jurrkarna kujarrapa warajamarta. (Kurrimartapaliny, partunurrangu 12-jartiny.) Yirrinajalu wurlkajarrinyiyi, wurrarnikinyiyarningu, “Yuu, purlpilunyungukapali munu yirrirniminyi. Marlkarrija wankajirni.” 43 Minyirrju wurrarnapulaku, pipi japartungupala partanymilingi, “Munu wurralkulunyumpulujanakuwankanyu jirnirni nyungu partany ngajulu.” Palajawurrarnapulaku, “Partany mayi yungkulunyumpulu.”

6PALINYMILIRRANGU 12 NGAKARNAJANINYI JESUS-JU

WARINYARRANGUKARTI TAWUNARRANGUKARTI (6:6b-13)1 Palaja Jesus yana warrarnkarti palinymilikarti,

palinymilirrangulu marrngurrangulu yajarniyi.6-11 Jesus yananyikinyi tawunarrangukarti, miranu

jirnikinyijaninyi Ngarrkamilaku muwarrku. Palajapalinymilirrangu kayi marnajaninyi, wurrarnajanaku,“Marrngurrangukarti Ngakalamarnanyurrinyi,Ngarrka wurralkulunyurrujanaku. Nyungu muwarrwurrarnarninyurruku ngajulu. Kuwarrija jurtungakaliyijaninyi mirurrurrangu marrngurranguja,nyurralu. Yankulunyurru, munu warnkupa mayikangkulunyurru. Wirrilkulunyurrarningu jujika,warajajakun wurru kangkulunyurru, jinta wurrukarrayakalkulunyurru. Yijapa warinyjarrangu tawunjamarrngulu wurralkulunyurruku, 'Kurtaliyi, jampanganarnanga wantulunyurru.' Palinymilingi ngurrangapalangangarra wantulunyurru palanga tawunja.Yijapa warinyjarrangu tawunja milpulunyurru,panypalapiyinyurraku, munu janalu japirrmalapiyinyurrinyi janamilingi tawunja waninyaku,

Page 20: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 6:12 20 Mark-ju 6:33munu pinakarrulupiyi Ngarrkamili muwarr. Palajunja,munu wantulunyurru palanga tawunja. Kurlurlujujikaja purany pilkulunyurru. Palajun jinajalu jurtijilkulunyurrujaninyi Ngarrka kuli jarrulinyjanaku,panypanyaja palinymilingi muwarrja. Palajayakalkulunyurru pala tawun. 12 Yuu, jipi. Kujarrapakujarra, palajun yankulunyurru.”

Palaja yanayi. Yananyikinyiyi wurrarnikinyiyijanakumarrngurrangungu, “PanypanyikinyinyurruluNgarrkanga. Yakalaya kurlujartiny jirnikinyinyurrupa,Ngarrkanga yijalmarta jiliyili!” 13 Kurrngal mirurrujurtu ngakarnikinyiyijaninyi, kurrngalja wurrkujartinyjawirrirniyijanaku mirrijin, japirr marnikinyiyiNgarrka, “Ngalypa jilaman nyungu marrngu.” Palajawurrkujartiny ngalypa jarrinyi. Ngalypa jirnijaninyiNgarrkalu.

JESUS-JU MAYI JIRNIJANAKU 5,000-KU (6:30-44)30 Yarti Jesus-milirrangu ngakanajarrangu kulpanyiyi

palinykarti. Wurrarniyili marrngu ngalypa jirnikinyiy-ijaninyi, mirurru jurtu ngakarnikinyiyijaninyi, marrngumiranu jirnikinyiyijaninyi Ngarrkaku, palajun, Jesus-milija muwarrja. 31 Palanga Jesus-karti milpanyikinyiyimarrngurrangu kurrngal yiji. Ngurrkumarnikinyiyi ngu-narrijirrilu, munu-munu jirnikinyiyijaninyi ngananyakuJesus-jupa palinymilirrangulu. Palaja Jesus-ju wurrarna-janaku palinymilirrangungu, “Yankuluminyi nganyjurru-jakun marrngumajirrikarti warrarnkarti. Jampalu mi-malaminyarningu.” 32 Tingkingi karntinyiyi, marrngu-majirrikarti yanayi. 33Kurrngalju parrjarnikinyiyijaninyi,janaku miranu, miranupa wanyjarnikartiku yananyi Je-sus. Mirti wirlki jarrinyiyi milyanga yintanga ngunar-rikarti jinangu, kaninypirti mimarnikinyiyalu.

Page 21: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 6:34 21 Mark-ju 6:4134 Jesus-ju katukanajalu yirrirnijaninyi kurrngal

mimarnikinyiyalu kaninypirti. Parrjanakanu ngarlukurlu jarrinyajanaku. Wurrarnarningu palinyju,“Marrngu nyungurrangu kurluny-kurlunyja waninyayiyija, nyampalimajirri. Jana paparlja waninyayi,ngapikapali, kukurnjarirrangu tuku jinakatamajirri.”Punjalu miranu jirnikinyijaninyi Ngarrkaku.

35 Ruka-ruka jarrinyi. Yirrkulu pinakarrinyikinyiyalumuwarrjaku. Palinymilirrangulu wurrarniyili, “Ruka-ruka jarrinyi. Town-arrangu kaja. 36 Marrngurrangunyungurrangu ngakalamanjaninyi tawunarrangukarti,mayi mankulupiyarninga.” 37 Puntaju Jesus-jukarra marnajanaku, “Yuwayijaninyi mayi nyurralu.”Palinymilirrangulu karra marnayalu, “Mayi munuyinganyakayirnijaninyi nganarnalu! Kurrngalkupalamarranguku martumpirri mananyaku warnkuluwirtulujakun. Puru warnku wupartujartinyjakunnganyjurru.” 38 Puntaju muwarr pirnijanaku,“Wunyjurrumal martumpirri kalkurnanyurru?Parrjaliyi.” Yirrinakanu wurrarniyili, “Parirr warajakartimartumpirripa wupartujirri janpamalujirri.”

39 Wurrarnajanaku, “Marrngurrangunguwurraliyijanaku kajanaku.” Wurrarniyijanakuwarrulymarramarranga kajanaku kunmurrangupakunmurrangu. 40 Kajarniyi palinymilija muwarrja,nyungungu 50-rrangu kunmu waninyikinyiyi, palanga100-arrangu kunmu waninyikinyiyi. Jinta wiyirrwaninyikinyiyi palajun, kunmurrangungu ngunarrijirriwaninyikinyiyi.

41 Jesus-ju manajanaku martumpirri, kankakurnu par-rjarna, Ngarrkanga wurrarnili, “Nyuntulungarra mayinyungu yinyannganinyi. Yarranijayi! Wanka jinan-nganinyi! Nyuntu ngalypakata!”

Page 22: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 6:42-44 22 Mark-ju 6:51Palajun wurranakanu, martumpirrirrangu ngartarna

kutapa kuta, yinyajaninyi palinymilirrangu, wurrarna-janaku, “Nyungurrangu yungkulunyurrujaninyi.” Pala-junmarta jirni janpamalujirri pukurl. 42-44Nganayi kurrn-galju. Pirirrimartalu 5,000-ju nganayi pala mayi. Wiyir-rju marlkaku nganayi. Palaja palinymilirrangulu mu-jurrangu manayijaninyi, pitirrangungu wirrirniyi, winyajirniyijaninyi 12 pitirrangu wirturrangu.

JESUS NGAPANGA KANKARNI JINANGU MARNTI YANA(6:45-52)

45 Palaja Jesus-ju wurrarnajanaku palinymilirran-gungu, “Tingkingi karntulunyurru, yankulunyurrungunarrikarti, ngapikarti, Bethsaida-karti. Yartimilpulumarnanyurruku.” Tingkingi yanayi walangkarr.Palaja Jesus-ju jinta wiyirr ngakarnajaninyi ngurrakartijanamilikarti.

46 Palaja Jesus karntinyi warnkungu kanka, Ngar-rkaku muwarr pinaku. 47 Warrukarti jarrinyi. Ku-jurl waninyikinyi palanga. Palinymilirrangu tingkingipartijirri kaniny ngapanga, kurlungu waninyikinyiyi.Wangal wirtu purrpanyikinyijanaku. 48 Yirrkulu tingkiyananyaku partarl jirnikinyiyi, partarl mungkajartinyjumarntiku jirnikinyiyi wangaljamarra wirtungumarra.

Jesus-ju kajamartangulu yirrirnijaninyi. Karrpuma-jirringi milpanyajanaku. Jinangu kankarni ngapangayananyikinyi. Wangka jarrinya kawarnikinyijanaku.49 Palinymilirrangulu yirrirniyi paliny, ngapangakankarni nyirrirnilu yajarnikinyijaninyi. Kakurnikinyiyi,wurrarnikinyiyi mirurrukapali milpanyikinyi. Wirntikarrinyikinyiyalu, kamarnayi yija karrartajartiny.

50 Jesus-ju wurrarnajanaku, “Wirntiwayi. Ngajurlamilpanyarni. Kinti jarrayi, ngalypa wantayi.” 51 Jananga

Page 23: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 6:52 23 Mark-ju 6:56

tingkingi karntinyijanaku. Palajangarra wangal jupa-nya. Palinymilirrangu ngurnjul jarrinyiyalu. Wur-rarnikinyiyarningu, “Yuu, parrjaliyi! Ngapanga kankarniyananyikinyi jinangu. Jampa milpanya paliny, palangan-garra wangal jupanya.” 52 Munu kurlkapirli jarrimiyi.Purlpi yirrirniyi Jesus-ju mayi yinyajaninyi 5,000 pirir-rimartanga, wupartu janpamalupa martumpirri. Munumirlkanga kalkurnumiyi. Yirrku wurrarnikinyiyarningu,“Pururla pala marrngu nganyjurrukapali.”

WURRKUJARTINYARRANGU NGALYPA JIRNIKINYI-JANINYI JESUS-JU GENEZARETH-JA (6:53-56)

53 Palaja milpanyiyi palanga warrarnja, Genezareth-ja. Ngarti-ngartingi yintanga tingki kunymarnayi mirri-lyilu. 54 Jesus katukarna tingkija, palarrangulu ngurrarar-rangulu yirrirniyi, palangangarra palinyku miranu jar-rinyiyalu. 55Mirti jarrinyiyi ngunarrijirringi palangawar-rarnja, wurrarnikinyiyijanaku, “Jesus milpanya!” Palajapalinykarti wurrkujartiny kanganyikinyiyijaninyi ngur-rinyja. 56 Palajunngarra jirnikinyiyi tawunjarrangutawunjarrangu ngurrarrangu ngurranga. Wurrkujartinykanganyikinyiyijaninyi palinykarti.

Town-jarrangu partijirri kaniny parlkarrangajintalu mayipa nganin-nganin warnkuku yin-ganyikinyiyi. Palanga parlkarranga wurrkujartinywirrirnikinyiyijaninyi ngurrinyja jungkanga, Jesus-jawurrarnikinyiyili, “Wurrkujartinyarrangunyungurrangukarrinyaya wurruku nyinga manaku nyuntumilaku.Wurrupa warlilipiyangu, ngalypa jarrulupiyi.” Yijawarlinajarrangu ngalypa jarrinyiyi wiyirr.

Page 24: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 7:24 24 Mark-ju 7:28

7MIRTAWAKU WARINYJAKU WARRARNJAKU NGALYPA JI-

NALU JESUS-JU (7:24-30)24 Palaja Jesus-ju yakarna palinymili warrarn.

Yalinyjikurnu yana, warinykarti ngajarrimilikartiwarrarnkarti, yinikarti Syro-Phoenicia-karti yana.Wangka waninyikinyi tawunmartaji, yini pala Tyre.Mayanga kaninykurti ngalpanya kujurlmarta waninyaku.Karramarnarningu, “Munumpangajukungurrararrangu.Kakuluminyiyi.” Munu. Partarl karrkarnajanaku.

25-26 Jampa pinakarrinyi Jesus mirtawalu ngurraralu.Wariny paliny mirtawa, munu Jew, Syro-Phoenicia-jawarrarnja. Partany mirtawajartiny pala mirtawa. Mirur-rulu jakurlirnikinya palinymili partany. Pala mirtawalungurranga palinymilingi partany yakarna, milpanyaJesus-karti, murtingi jurlpi-jurlpi jarrinyili walangkarr,ngarlu japirr marnikinya, “Wupartuja partanyja ngaju-milija mirurru jurtu ngakalamanpili.”

27 Jesus-ju puntaju ngalypalu karra marnalu,“Partanykarrangulukurra mayi ngalkulupiyi marlkaku,palaja mayi yungkulunyurrujaninyi wupartupaniyukurru. Munu miranaku mayi partanykarrangujayinganya parnpinaku wupartupani yukurrurrangukarti.”Palalu muwarrju wurrarnili Jesus-ju, “MarrngurranguJew-arrangukurra ngalypa jilamarnajaninyi ngajulu,munu kuwarri ngalypa jilamarnajaninyi marrngurranguwarinyarranguja warrarnarranguja. Yartiku.”28Mirtawalu puntaju karra marnalu, “Yuu, nyampalikayi!Yijarla pala muwarr. Partanykarrangulu mayingalkulupiyi, palaja wupartupanilu yukurrulungalkulupiyi. Yija partanykarrangulu ngananyayi

Page 25: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 7:29 25 Mark-ju 7:37mayi, wupartupanilu yukurrulu pungkanyajapartanykarranguja parirrja muju-muju ngananyayi.”

29 Jesus-ju karra marnalu, “Ngalypa muwarr pirnin!Palakumuwarrku partany nyuntumili ngalypa jilamarna.Yankuluman. Purlpi mirurrulu yakarnanga partany.”30 Palinyja muwarrja yana pala mirtawa, ngurrakartiyana, partany yirrirni. Ngurrinyja kupalya jarrinyi nga-lypa. Mirurru purlpi yanalu palinyja.

PIRIRRI KURLKATARLKARRAMANA, JESUS-JU JIRNI (7:31-37)

31 Palaja Jesus yarranakanu yalinyjikurnu yana,ngapikarti, Jayitun-karti. Kakarrakurnu, kurilakurnu,warrarnkarti 10 Town-arrangukarti yana, palaja kulpanyaYintakarti Galilee-karti.

32 Pirirri kurlka ngawu kanyayili, jalinmanyurla paliny,partarl-partarl muwarr pirnikinyi. Jesus-ja wurrarniyili,“Parirrju warlilaman palama pirirri, ngalypa jinaku.”

33 Jesus-ju jalakarti kanya yirrinangamarra. Parir-rjirri wirrirnili pirirringi kurlkangajirri. Palaja jangapirnarningu parirrja, pirirringi jalinja wirrirni. 34 Palajakanka parrjarna Jesus-ju, nganyjurnu wirtu yija. Palajapirirringi wurrarnili, “Kurlkajirri tarlkarra malapulu.”35Palinymilija muwarrja palangangarra kurlkajirri pirirritarlkarra marnapulu, jalin pukurl ngalypa jarrinyi. Palajamuwarr pirni ngalypa pala pirirri.

36 Jesus-ju ngurraranga wurrarnajanaku, “Munuwarinyjarrangu wurralkulunyurrujanaku ngajulungalypa jirnirni kurlkapa jalin pala pirirri.” Jesus-milingimuwarrja panypanyiyili. Yirrkuluwurrarnikinyiyijanakuwiyirrja marrngurrangungu, Jesus-ju palajun jirnipalaku pirirriku. 37 Wiyirrju pinakarrinyiyi, yijawurlka jarrinyikinyiyalu, ngurnjul-ngurnjul jarrinyiyalu.

Page 26: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 8:1 26 Mark-ju 8:6-7Muwarr pirnikinyiyijanaku marrngurranguku, “Yijaluyinku jirnikinyi Jesus-ju. Jinta muwarrmajirrijamuwarrkata jarrinyiyi, jinta kurlka ngawujapinakarrinyakata jarrinyiyi. Palarrangu pukun ngalypajirnikinyijaninyi. Munu ngurnjul palinyku.”

8JESUS-JU MAYI JIRNIJANAKU 4,000-KU (8:1-10)

1 Warajanga karrpungu yarrana kunmu jarrinyiyikurrngal pirranga. Pinakarrinyikinyiyalu Jesus-ku. Palaja mayi munu jarrinyijanaku. Jesus-ju kayimarnajaninyi palinymilirrangu, wurrarnajanaku,2 “Marrngurrangu nyungurrangu punja waninyikinyijiyingajungu, karrpurrangungu kujarrapa warajanga.Kuwarri mayi munu jarrinyijanaku. Ngarlu pajukarrinyarnijanaku. 3Munu janparr ngakalamarnajaninyingajulu warrarnkartirrangu janamilikarti. Yananyakanujanparrjartiny pungkulupiyi. Kajamartaja milpanyiyijana.” 4 Palinymilirrangulu karra marnayalu, “Nyungumarrngumajirri warrarn. Nganurtulu nyungungukanyjinakanu mayi mankulinyjanaku palarrangukuwiyirrku? Kurrngal yija-yiji jana.” 5 Jesus-jujapirr marnajaninyi, “Wunyjurrumal martumpirrikalkurnanyurru?” Puntaju karra marnayalu, “7wuparturrangu martumpirri.” 6-7Kujarrapa warajamartawupartupani janpamalu pukun kalkurnayi. Jesus-ju wurrarnajanaku, “Wurraliyijanaku jungkangakajalapiyi.” Palaja martumpirrirrangu mana,janpamalupirrayi pukun, Ngarrkanga wurrarnala,“Nyuntulungarra nyungu mayi yinyannganinyi.Yarranijayi! Wanka jinannganinyi! Nyuntungalypakata!”Palaja ngartarna martumpirrirrangu kutapa kuta,yinyajanaku palinymilirrangungu, janpamalu pukun

Page 27: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 8:8-9 27 Mark-ju 8:26

yinyajanaku, wurrarnajanaku, “Nyungurrangumayipa kuwiyi yungkulunyurrujaninyi.” Palajunjirniyi. 8-9 Palanga kurrngalju yija nganayi, 4,000-ju marlkaku nganayi pirirrimartalu. Palaja Jesus-juwurrarnajanaku, “Yuu, jipi yankulunyurru nyurramiliwarrarnkartirrangu.” Palaja Jesus-milirrangulu mujumanayi, 7 wirtu pitirrangungu mujurrangu winyajirniyijaninyi. 10 Palaja Jesus tingkingi karntinyi,palinymilirrangu pukun, yanayi palakarti warrarnkarti,ngapikarti, Talamanajakarti.

PIRIRRI PAMPURU NGALYPA JIRNI JESUS-JU (8:22-26)22 Jesus palakarti tawunkarti yana, ngapikarti,

Bethsaida-karti. Pirirri wirningi kanyayili jintalu,pampuru yiji paliny, munu yirrirnaka. Ngarlu japirrmarnayi Jesus, “Nyinga malaman paliny, ngalypa jinaku.”23 Jesus-ju parirrja kanya pampuru jalakarti tawunja.Janga pirnarningu parirrja, warlirni janga, pirirringipaningi wirrirni, japirr marna, “Yirrirnan?” 24 Pirirriluparrjarn-parrjarna, wurrarnili, “Marrngurrangurangkarr yirrirnarnijaninyi. Mungkarrangukapalijana wurrarnarnajaninyi. Panilu mitu marnanyi.Munu mungkarrangu waninyakayi. Marnti yana-yananyikinyiyi.” 25 Yarrana Jesus-ju parirrjirriwirrirnipulinyi pirirringi paningi. Pirirrilu tukuluparrjarnikinyi, ngalypalu yirrirni. 26 Jesus-ju ngakarnangurrakarti palinymilikarti. Wurrarnili, “Munu palakartitawunkarti yankuluman, munu wurralamanjanakupalajun jirnirningu.”

9KUJARRAPA WARAJALU YIRRIRNIYI JESUS PIRRPARNA

YIJA. MUJUNGUNGULU MUWARR PIRNIJANAKU NGARRKALU

Page 28: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 9:2 28 Mark-ju 9:10(9:2-10)

2 Kujarrapa waraja karrpurranguja Jesus-jumanajaninyi Peter-pa James-pa John, kanyajaninyiwarnkukarti wirtukarti. Karntinyiyi pala warnkungukankajirri. Janajakun yanayi, palarrangu. Palanga janalukujarrapa warajalu yirrirnikinyiyi Jesus pirrparnikinyi.3 Wurru palinymili mirta-mirta jarrinyi, pirrpajarrinyalu. Yijalumarrngulumunumirta-mirta yiji jinakapalakapali. 4 Palaja palarrangulu kujarrapa warajalupirirrilu yirrirniyipulinyi yatiljirri, Ngarrkamili muwarrpinakatajirri purlpijajirri pulany, yini wariny Yilayija,wariny Moses. Palajirripa Jesus kurrngarnikinyiyi.

5 Peter-lu purrpilu muwarr pirnalu Jesus-ku, “Miranujinakatakayi, nganarna nyungungungarra waninyayirni.Pala ngalypa. Pamarr yarni malapiyirninyurraku,wariny nyuntuku, wariny Moses-ku, wariny Yilayijaku.”6 Palinypa James-pa John wirnti waninyikinyiyi,munumpa waninyikinyiyi yinkuku muwarrku. 7 Palangamujungu milpanya yamarnajaninyi. Ngarrkalumujungunguluwurrarnajanaku, “Nyungu Jesus ngajumilipartany walja, ngarlungu ngajungu paliny. Pinakarrayalupalinyku.” 8 Janyinju parrjarn-parrjarniyi, munuyirrirnimiyipulinyi yatiljirri purlpijajirri. Jesus-jakunyirrirniyi.

9 Katukana kawarnikinyiyi, Jesus-ju minyirrju wur-rarnajanaku, “Jipi yirrirninyinyurru, ngaju pirrpangawaninyikinyirni, yirrirninyurrupulinyi Moses-pa Elijah,wurrarnanyurruku Ngarrkalu mujungungulu. Munuwurralkulunyurrujanaku jintanga. Yarti, marlkarri jar-rinyakanu, ngaju wanka turlpulumarna. Palaja wurralku-lunyurrujanaku.” 10 Palinyja muwarrja munu muwarrpirnimiyijanaku jintaku. Palarrangulujakun kukujar-rilu kurrngarnikinyiyarningu. “Nganijalu wurrarnan-

Page 29: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 9:14 29 Mark-ju 9:20ganyjurruku pala muwarr, 'Marlkarri jarrinyakanu, ngajuwanka turlpulumarna'?” Ngunjurnikinyiya.

PARTANY MIRURRULU KANGANYAJA NGALYPA JIRNIJESUS-JU (9:14-29)

14 Kulpanyakanu milpanyiyijanaku jintakarti Jesus-milirrangukarti. Yirrirniyijaninyi kurrngalja partijirrikaniny. Palanga Jew-arrangumilalu miranu jinakatalukujarrapa warajalu jalypa pirnikinyiyijaninyi Jesus-milirrangu.

15 Kurrngalju yirrinakanu wangka yirrirniyi Jesus,wurlka jarrinyiyi, palinykarti purrpi mirti jarrinyiyalu.“Yarranijayi! Milpanyan!” 16 Jesus-ju japirr marna-janinyi palinymilirrangu, “Nganijalu jalypa pirninyur-rujaninyi?” 17 Warajalu pirirrilu karra marnalu, “Mi-ranu jinakatakayi, ngajumili partany kalkurnu mirur-rulu, munu muwarr pirnaka. 18 Mirurrulu warlirni,jungkanga parnpirni. Jawaja janga purlpurlpukarra mar-nala, rirra pajirnarninyi, kawu kararr yija jarrinyi. Pala-jalu kanyarnangu nyuntuku, ngalypa jilaman nyuntulu.Nyuntumilirrangu japirr marnarnajaninyi mirurru jurtungakanaku palinyja. Munu. Partarl jurtu ngakarniyi.”

19 Palaja Jesus-ju wurrarnajanaku palinymilirran-gungu, “Nyurralu yija munu yijalmarta jirnimanyurruluNgarrkanga. Wunyjurrurti? Yirrku mitu yakanakatar-rangu nyurra! Wunyjurrumal wantulumarnanyurraku?Punjalumiranu jilkulumarnanyurrinyi? Palaja yijalmartajilkulunyurrulu Ngarrkanga? Ngajukarti partanykangkulupijinyurru.”

20 Kanyayili. Jampa Jesus yirrinajalu mirurrulu war-lirni pala partany, jinarn-jinarn pinakata jirni. Palangajungkanga pungkanya partany, warli-warli kanganyikinyi

Page 30: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 9:21 30 Mark-ju 9:29warinykurnu warinykurnu, janga jawaja warrkirnikiny-ili. 21 Jesus-ju japirr marna japartumurniny partanymili,“Nyanga palajun jarrinyi? Karra marnalu, “Partanyja.22 Marlumal mirurrulu parnpirnikinyi wikangapa nga-panga, marlkarri jinaku yakurr marnikinyi. Paju karru-lumannganaku. Yijapa ngalypa jilaman.”

23 Jesus-ju puntaju karra marnalu, “Yuu, palinyku nga-lypa jinaku miranu ngaju. Nganijalu palalu muwarrjukarra marnajin, 'Yijapa ngalypa jilaman'? Ngarrkangayijalmarta jilamanpalu nyuntulu. Palaja japirr malamannganikupa Ngarrka, palakungarra miranu yiji paliny,wunyjurru jinaku. Munu ngurnjul Ngarrkaku.”

24 Palangangarra japartumurninyju kamarnalu marr-jalu, “Yijalmarta jirnirnili Ngarrkanga. Miranu jiliminy-inpa yinkuku yijalmarta jinaku!”

25 Jesus-ju yirrirnijaninyi kurrngal kunmujarrinyikinyiyi. Palajalu wurrarnili minyirrjumirurrungu, “Nyuntu mirurru kurlukata, nyungupartany kurlka ngawu jirnin, muwarrku jama jirnin.Yakala. Jalakarti yarra. Munu yarrana palinykangkuluman.”

26 Mirurrulu kamarna, partany jinarn-jinarn pinakatajirnikinyi, kurlu yiji. Palaja yakarna, yana ngarramarnti.Pala partany kutukapali. Kurrngalju wurrarnikinyiya,“Marlkarri yija paliny.” 27 Parirrja Jesus-ju kanka marna.Palaja wararr karrinyi partany. Ngalypa paliny.

28 Jesus mayanga ngalpanyaja palinymilirrangulujapirr marnayi, “Nganijalu pala mirurru munu jurtungakarnamiyirni nganarnalu? Partarl ngakarniyirni.”29 Jesus-ju puntaju karra marnajanaku, “Ngarrkakumuwarr pinajalujakun jurtu ngakalkulunyurru mirurrupalakapalingarra.”

Page 31: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 9:30-31 31 Mark-ju 9:35JESUS-JUWURRARNAJANAKU JINTALU PALINYMARLKA-

RRI JILIPIYI (9:30-32)30-31 Jesus-jupa palinymilirrangulu yakarniyi

pala, warrarnja Galilee-ngi yananyikinyiyi. Palinykarrinyijanaku ngurrararrangu kakunaku palinyku.Palinyju palinymilirrangukumiranu jinaku karrinyikinyapalinyku, jintalu marlkarri wirlalapiyi. Muwarrpirnikinyijanaku, “Ngajuku miranu nyurra,marrngurrangukarti ngakarninyijanaku Ngarrkalu.Jintalu wurrarnikinyiyi ngaju munu ngakarnaminyiNgarrkalu. Marlkarri wirlanaku karrinyijiya. Yijaluwarliliminyiyi, warinyarrangukarti marrngurrangukartikangkuluminyiyi. Palarrangulu warinyarrangulumarlkarri yiji wirlalaminyiyi. Palaja, warrukartijakujarraja, yija yarranakanu wanka jarrulumarna.”Palajun palinymilirrangungu wurrarnajanaku Jesus-ju.

32 Palakupa muwarrku munumpa yijawaninyikinyiyalu palinymilirrangu. Malyparr japirrmanaku karrinyikinyiyalu puntajuku, kurntanyjarrinyikinyiyi.

WUNYJURRU WIRTUKU JARRINYAKU (9:33-37)33 Yanayi pala tawunkarti, Capernaum-karti.

Mayanga ngalpanyaja palinymilirrangu japirrmarnajaninyi Jesus-ju, “Milpanya kawarnikinyinyinganijalu jalypa pirnikinyinyurrarninyi?” 34 Jamawaninyikinyiyalu. Munu puntaju muwarr pirnimiyalu.Yananyakinyiyi jalypa pirnikinyiyarninyi, palajunjuwurrarnayarningu, “Nganurtu nganyjurrungu nyampaliwantulinynganyjurruku?”

35 Kajanakanu Jesus, palinykarti kayi marnajaninyi.Wurrarnajanaku, “Yijapa nyampaliku karrinyanpa,wupartu jilamanparninyi nyuntulu, nyirrirni

Page 32: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 9:36 32 Mark-ju 10:13jilamanparninyi, ngalypa jilkulumanjanaku wiyirrku.”36Palaja partany kayimarna, wirnimanakanuwalangkarrjananga wararr jirni. Yampu manakanu wurrarnajanaku,37 “Yijapa ngalypa jilamanpalu nyungukapalikupartanyku, ngajuku pikaly jinaku. Palangarra ngalypajirninpalu partanyku, ngajuku pukun palangarra nyarrangalypa jirnijin. Ngarrkalu ngakarnanyi ngaju. Palajalungalypa jilipijinpa ngajuku, pikaly jiliminyin, pikalyjilaman Ngarrka pukun.”

MARRNGURRANGUJA JURTU NGAKARNIKINYIJANINYIMIRURRU WARINYJU (9:38-41)

38 John-ju wurrarnili Jesus-ja, “Miranu jinakatakayi,pirirri yirrirniyirni, nyuntungu yiningi mirurru ju-rtu ngakarnikinyijaninyi marrngurranguja. Marrngupala munu nganyjurramiliwayi. Palaja wurrarniyirnilimunu palajun jinaku.” 39 Jesus-ju puntaju karra mar-nalu, “Munu kunta jilinyurrulu. Yija palarrangulungalypa wirtu jinajalu yinilu ngajumilalu, marntunguwarinyja munu kurlu jintanga wurralkulupiyijanakungaju. 40 Munu yukuny pinakatarrangu nganyjur-ruku, purntu manakatarrangu jana. 41 Yija nyungumuwarr wurrarnarninyurruku, warinyarrangulu nyur-raku miranu jarrinyajalu, ngajumili nyurra, palajalupawupartu ngalypa jilkulupiyinyurruku, yijalu puntaju nga-lypa jilkulinyjanaku Ngarrkalu.”

10PARTANYKARRANGU KANGANYIKINYIYIJANINYI

JESUSKARTI (10:13-16)13 Pipilurrangupa japarturrangulu kanganyikinyiy-

ijaninyi janamilirrangu partanykarrangu Jesus-karti,japirr marnikinyiyi, “Miranu jinakatakayi, japirrmalaman Ngarrka ngalypa jinaku nganarnamilaku

Page 33: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 10:14 33 Mark-ju 10:19partanykarranguku.” Jesus-milalu marrngurranguluwarnta marnayijaninyi pipipa japartu. 14 Yirrinakanungarlu kurlu jarrinyi Jesus, wurrarnajanaku, “Karrinyarnipartanykarranguku ngajukarti milpanyaku. Munungampa pinaku nyurralu. Pikalyju Ngarrkanga yijalmartajirniyalu, pinakarrinyiyalu muwarrja palinymilingijanalu. 15 Yija nyungu muwarr wurrarnarninyurruku,nyurralu wiyirrju jilkulunyurru janalukapali, yijalmartajilkulunyurrulu Ngarrkanga janalukapali. Munupalajunjalu, munu Ngarrkamili jarrulunyurru.” 16 Palajawarajapa waraja partanykarrangu palarrangu kartingijirni, yampu marna, partanyja jurnturtungu kankarniparirr wirrirni, japirr marna Ngarrka, “Partanykunyunguku ngalypa jilamanpalu.” Palajunju Ngarrkajapirr marnikinyijanaku.

PIRIRRI WURRUKARRAJARTINY WIRTUJARTINY YIJA(10:17-31)

17 Palaja jampa yananyikinyi Jesus, palinykartimirti jarrinyi pirirri, murtingi jurlpi-jurlpi jarrinyiliwalangkarr, wurrarnala, “Miranu jinakatakayi,ngalypakata nyuntu. Marlkarri jarrinyaja, karrinyarniNgarrkanga wankanyu waninyaku ngarramarnti.Wunyjurru jilamarna ngajulu?”

18 Jesus-ju puntaju japirr marna, “Nganijalu palajunmuwarrju wurrarnanyin, 'Ngalypakata'? Warajajakunngalypa, Ngarrkangarra. 19 Palinymilaku muwarrku mi-ranu nyuntu. Wurrarnanganyjurruku, 'Munu marrngumarlkarri wirlanaku. Mirtawa nyuntumilijakun kalku-luman, munu warinymili mirtawa kanganyaku. Munuwarinymili wurrukarramananyaku. Munumitulu warinymarrngu ngukarrinaku. Munu wariny marrngu murrayinganyaku. Nyuntumili pipipa japartuku pinakarru-lumanpulaku.'”

Page 34: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 10:20 34 Mark-ju 10:2520 Puntaju karra marnalu, “Miranu jinakata, muwarrja

Ngarrkamilingi pinakarrinyikinyirnili partanyjalu nga-julu.”

21 Jesus-ju parrjanakanu, ngarlungu palinyjakaniny yija-yiji nyungu pirirri. Wurrarnala, “Nyunguwariny pukun jilaman nyuntulu. Jalamu jilamannyuntumili wurrukarrarrangu wiyirr. Palajawiyirr warnku yungkulumanjaninyi pujunungupajanparrkatarrangungu. Palaja yajalaminyin ngajungu.Nyuntulu palajun jinaja, Ngarrkanga yija ngalypangawantulumanpili ngarramarnti kankajirri.”

22 Pala pirirri wurrukarrajartinypa warnkujartiny,palarrangujartiny yija wirtujartiny paliny. Palarrangukumunu yakanaku karrima. Palajalu Jesus-milaku muwar-rku malyparr karrinya. Paju karrinyarningu, milyakaniny jarrinyi pala pirirri, puru yana.

23 Jesus-ju palinymilirrangungu wurrarnajanaku,“Ngajumilirrangukayi, pinakarraya muwarrku.Wurrukarra wirturrangujartiny partarl-partarlNgarrkamilaku jarrinyaku. Ngurnipali kujarrapawarajajakun palinymili jarrulupiyi.” 24Palinyja muwarrjapalinymilirrangu parr-parr kurtarniyi. Yarrana Jesus-juwurrarnajanaku, “Ngajumilirrangukayi, partarl-partarlyija Ngarrkamili jarrinyaku. 25 Miranu nyurra pirlikungapingi, needle-jamilyanga. Wupartu pala. Wunyjurru?Pala pirlingi ngalpuliny kaniny kamal? Munu yiji. Munuyakurr-yakurr malkulinypa. Ngurnjul yija. Palajunmartawurrukarrajartiny wirtu kurrngaljartiny partarl-partarl yakurr malkulupiyi Ngarrkamili jarrinyaku.Janakungarra ngurnjul yija-yiji. Yijapa kujarrapawarajajakun wurrukarrajartiny wirtujartiny Ngarrkamilijarrulupiyi.”

Page 35: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 10:26 35 Mark-ju 10:3126 Palaja muwarrja palinymilirrangu ngurn-

jurnikinyiya ngarramarnti. Wurrarnikinyiyarninyi,“Palajalu nganurturti yija Ngarrkanga wankanyuwantuliny ngarramarnti?”

27 Jesus-ju minyirrju karra marnajanaku puntaju,“Yijalu marrngulu Ngarrkamilirrangungu munuwirrirnakarningu. Ngarrkalujakun wirrilkuliny marrngupalinyja kankajirri wankanyu ngarramarnti. Yuu.Nganirti yija jinaku karrinyi Ngarrka, palajun jilkulinypalinyju. Munu ngurnjulwayi Ngarrkaku.”

28 Palanga Peter-lu wurrarnili, “Pinakarrakurra, ngur-rangarrangupa wurrukarra wiyirr yakarnayirnijaninyinyuntuku yajanaku nganarnalu.”

29 Jesus-ju puntaju, “Yija nyungu muwarrwurrarnarninyurruku, nganutulupa ngajuku yajanakukarrinyajalu Ngarrkamilaku muwarrku yimpinaku,yijapa maya yakalapiyijaninyi, mamajipa kangkujipamarrkapa pipipa japartupa partanykarrangupawarrarn mayijartiny yakalapiyi. Yijapa palajunjilipiyi ngajuku pikaly jinaku. 30 Wiyirrju palajunjinaja Ngarrkalu kuwarri yungkulinyjaninyi kurrngalmayarrangupa mamajipa kangkujipa marrkapapipipa partanykarrangupa warrarnarrangu. Nyungupukun wurrarnarnanyurruku. Jintalu yirrkuluwirlalapiyijaninyi, nyurni malapiyijaninyi, jurntingiwirrilipiyijaninyi. Palajun jilipiyijaninyi. Yuu.Marlkarri jarrinyaja jana, yijalu Ngarrkalu wankanyujilkulinyjaninyi, Ngarrkanga wantulupiyi ngarrakuny.31 Yija jinta wirtukapali waninyayi kuwarri, yarti,marlkarri jarrinyaja, wupartu jilkulinyjaninyi Ngarrkalu.Jinta wupartu waninyayi kuwarri, yarti, marlkarrijarrinyaja, wirtu jilkulinyjaninyi Ngarrkalu.”

Page 36: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 10:32 36 Mark-ju 10:38YARRANA JESUS-JUWURRARNAJANAKU JINTALUPALINY

MARLKARRI JILIPIYI (10:32-34)32 Jerusalem-karti yananyikinyiyi. Jesus walangkarr

yananyikinyi. Palinymilirrangu ngurnjurnikinyiyapangarlu kurlu jarrinyiyi. Kurrngalju pukun nyirrirniluyajarnikinyiyi, wirnti karrinyikinyiyi. YarranakanuJesus-ju kujurl kanyajaninyi jalakarti palinymilirrangu,muwarr pirnijanaku wunyjurru paliny jilkulupiyi jin-talu Jerusalem-ja. 33 “Pinakarrayi. Jerusalem-kartiyananyanyi. Miranu nyurra, Jew-arrangumilalumangun-ykatarrangulu wirlanaku karrinyayi ngajuku. Palangawarinyju yungkuluminyijanaku ngaju palarrangungu.Kunmu jarrulupiyi yimpinaku ngajuku. Muwarr jilipi-jiyi. Palaja karra malapijiyi, 'Marlkarri jinaku.' Palajangaju yungkuluminyiyijanaku nyampalirranguku ngajar-riku, Roman Government-ja. 34 Palarrangulu ngajarrir-rangulu yija nyurni malaminyiyi ngaju, ngajungu jangapilipijiyi, wirlalaminyiyi wily pinapintilu, palaja marlka-rri wirlalaminyiyi. Palaja, ngurraja kujarraja, wankanyuturlpulumarna.”

JAMES-PA JOHN NYAMPALI JARRINYAKU KARRINYIPULU(10:35-45)

35 James-pa John, Zebedee-milijirri partanyjirri, milpa-nyapulu, Jesus-ja wurrarnapululu, “Miranu jinakatakayi,jilangalayiku waraja?” 36 “Ngani jilamarnanyumpuluku?”37“KarrpunguwarinyjaNgarrkaluwirrilamanta nyampaliwirtu yija nyuntu. Nyuntujakun wirtu nyampali wantu-lumanjanaku wiyirrku ngunarrijirriku marrnguku. Pala-jun jarrinyaja nyampalijirri jilamanngalayinyi? Ngalayanyuntungu wangka kajanaku karrinyalayingu, marr-janyukartingipa jampukartingi.”

38 Puntaju marnapulaku, “Palaku japirr manajakumunu kurlkapirli jarrinyakanyumpulu. Marrjalu

Page 37: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 10:39 37 Mark-ju 10:45

yija ngaju wirlalaminyiyi. Wunyjurru ngajukapalijarrinyaku karrinyanyumpulu? Nyumpala pukunmarrjalu wirlaliyinyumpulinyili. Ngani wirntimajirrinyumpala palangamarra? 39 Puntaju marnapulalu,“Wirntimajirri waninyalayi.” Jesus-ju wurrarnapulaku,“Yuu, marrjalu yija wirlalapiyinyumpulinyi.Kurlungu yija wirrilipiyinyumpulinyi. 40 Mununyampalijirri jilamarnanyumpulinyi ngajulu. Munumankulumarnapulinyi nyampali jarrinyaku, wangkangajumartaji kajalkulinypulu. Ngarrkalujakun pulanymankulinypulinyi, palinyju.”

41 Jintalu palinymilirrangulu pinakarrinyajalukuli jarrinyiyipuluku James-kupa John-ku. 42 Kayimarnajaninyi Jesus-ju, wurrarnajanaku, “Pinakarrayi!Ngajarrirranguku jintangaku warrarnjarrangukumiranu nyurra. Janamilalu nyampalirrangulu kurlungukalkurnayijaninyi, maaja-maaja jarrinyayijanakumarrngurranguku janamilaku. 43 Nyurralu yija munupalajunmarta jinakanyurru. Nyurranga yijapa warajanyampali jarrinyaku karruliny, palinyju warrkamujilkulinyjanaku marrngurranguku jintaku. 44 Nyurrangayijapa wariny wirtu waninyaku karruliny, palinyjuwupartu mujujakapali jilkulinyparninyi. 45 Palajunwaninyarni ngaju. Ngarrkalu marrngurrangukartingakarninyi ngaju. Munu wirtu nyampali jarrinyakungaju milpanyarna. Munu palajun jilamarna ngajulu.Ngaju milpanyarna marrngurrangukarti ngalypa jinakujanaku. Marlkarri jarrulumarnajanaku wankanyu jinakujanaku. Ngajulu marlkarri jarrinyajalu wankanyujilamarnajaninyi kurrngal marrngurrangu ngunarrijirri.Palajalu kurrngal Ngarrkanga kajalapiyi, wankanyuwantulupiyi ngarramarnti.”

Page 38: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 10:46 38 Mark-ju 11:1PAMPURU NGALYPA JIRNI JESUS-JU (10:46-52)

46 Jesus-pa palinymilirrangupa jinta kurrngal palangatawunja milpanyiyi, ngapingi, Jericho-nga. Palangawapirripirri yanayi. Palanga ngunarrikarti wangkayanayili pirirringi, yini paliny Bartimaeus, partanypaliny Timaeus-mili. Pampuru paliny, munu yirrir-naka. Ruwurtumartaji kajarnikinyi, warnkukupa mayikujapirr marnikinyijaninyi marrngurrangu milyanga kankajukurti pirnikinyiyi pipurru palinyja.

47 Palanga marrngurrangulu wurrarnayarningu,“Palama pirirri yananyi pipurru Jesus, Nazareth-ja.”Pampurulu pinakarrinyajalu kamarnikinyi, “Jesus-kayi,King David-mili pujamukayi, paju karrulupijinkurra.”48 Jintalu warnta marnikinyiyi, wurrarnikinyiyalu, “Jamajarra!” Munu. Marrja kamarnikinyi yija, “Jesus-kayi. Pajukarrulupijinkurra.”

49 Jesus wararr karrinyi, karra marna, “Paliny kayimalayi.” Palinyja muwarrja pala pampuru kayi marnayi.“Ngarlu ngalypa jarra. Kayi marnanta.” 50 Palangangarrangurriny ngurntingi kalkunaja parnpina wirrirni, janyinwararr karrinyi, Jesus-karti milpanyili.

51 Jesus-ju japirr marna, “Ngani jilamarnanga nyun-tuku?” “Miranu jinakata, ngaju panijirri ngalypa jil-iminyin.” 52 “Yuu, jipi yankuluman. Yijalmarta jirnijinnyuntulu. Palajalu ngalypa jinarnanta.” Palangangarrapanijirri ngalypa jarrinyipulu. Palajangarra yajarnikinyiJesus palalu pirirrilu ruwurtungu.

11TANGKI JARLI PIRNI JESUS-JU JERUSALEM-KARTI (11:1-11)

1 Jerusalem-karti wangka jarrinyiyi, warnkunguwirtungu karntinyiyi, yini Mount of Olives. Warnkungunyarranga kujarra tawunjirri, yini wariny Bethphage,

Page 39: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 11:2 39 Mark-ju 11:9-10

wariny yini Bethany. Palanga Jesus-ju kujarrangakarnapulinyi palinymilirranguja walangkarryananyaku. 2 Karra marnapulaku, “Palakarti tawunkartiwalangkarr yankulunyumpulu. Jampa milpanyakanu,tangki yirrilkulunyumpulu, yangupala, kunymanajapalanga. Munu jarntu jirnimiyi pala. Ruwupu yinjipilipulu mungkaja, tangki yakujani kangkulunyumpulu.3 Yijapa warinyju japirr malkulunyumpulinyi, 'Nganijalupala jirninyumpulu?', karra malkulunyumpulalu,'Nyampalingarra nyunguku karrinyi. Palaja ngakalkulinytangki nyungukarti.'” Palajun wurrarnapulaku Jesus-ju.

4 Palaja yanapulu, tawunja yangupala tangki yirrirnip-ulu, mayamartaji, kunymanaja jawapirtingi. Ruwupumungkaja yinji pirnipulu. 5 Jintalu wararr karrinya-jalu japirr marnayipulinyi, “Nganijalu pala ruwupu yinjipirninyumpulu?” 6Puntaju karra marnapulu muwarrjaluJesus-milijalu. Palaja yakarnayipulinyi.

7 Jesus-karti kanyapulu. Kujarrapa warajalu ngur-rinyarrangu janamili tangkingi wirrirniyi. KarntinyiliJesus. 8 Kurrngalju janamili ngurrinyarrangu wirrirniyiwalpurrakata ruwurtungu walangkarr palinyku. Jintaluparrkarrangu wirrkarnayi ruwurtumartijingi, wirrirniy-ijaninyi parrka pukurl ruwurtungu. Karrinyayi janaluwirtu nyampali jinaku Jesus-ku, pala nyampali yini mar-nayi King. Palajalu palajun jirniyalu.

9-10 Jesus-ju jarlingi pirnikinyi tangki, jinta jinanguyananyikinyiyi nyirrirnipawalangkarr palinymartaji. Ka-marnikinyiyi, “Ngarrka ngalypa yiji! Palinyja purlpijamuwarrja nyungu pirirri ngakarnanganyjurruku, kingjarrinyaku nganyjurruku. Nyungu pirirri wantulinyn-ganyjurruku king ngalypakata, palakapali purlpija nyam-palikapali, King David-kapali. Kalkulkulinynganyjurrinyi

Page 40: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 11:11 40 Mark-ju 11:15ngalypa ngarramarnti. Ngarrka ngalypakata yija!” Pala-junmarta wurrarnikinyiyi marrjalu.

11 Jerusalem-ja kaninykarti ngalpanya Jesus. Palangapunja waninyikinyi maya wirtujina yija, purlpija yarnimarnayi, muwarr pinaku Ngarrkaku palanga. Palamaya yini marnikinyiyi Temple. Palakarti Temple-kartiNgarrkamilikarti yana Jesus. Ngalpanyakanu, tukuluparrjarn-parrjarnikinyi. Purlpi kara ngalpanya karrpu.Palaja Jerusalem-ja jalakarti yanayi Jesus-pa palinymilir-rangu pirirrimarta, kulpanyiyi tawunkarti wupartukarti,Bethany-karti.

MUNGKAKUMAYIMAJIRRIKU JESUS-JUMUWARRPINALUMINYIRRJU (11:12-14)

12 Marntungu Bethany-ja Jesus Jerusalem-kartiyananyikinyi, janparr karrinyi. 13 Kaja yirrirni mungka,ngapi, olive mungka, mayikata pala. Parrka marlukata.Jesus palakarti yana, mayiku kanyjin-kanyjinaku. Jampawangka milpanya, munu, mayimajirri, parrkajakun.14 Muwarr pirnalu palaku mungkaku, “Kuwarringulumayimajirri wantuluman ngarramarnti. Nyuntuja munuyarrana ngalkulupiyi.” Palajun wurranaja, pinakarrinyiyipalinymilirrangulu marrngurrangulu.

MARRNGURRANGUPA KUWIYIRRANGU NGARRKAMILIJATEMPLE-JA KANINYKARTIJA YIRTIL MARNAJANINYI JESUS-JU JALAKARTI (11:15-19)

15 Jerusalem-ja milpanyiyi, Ngarrkamili Temple-kartiyanayi. Temple-ja kaninykartingi waninyikinyiyi kur-rngal. Palanga jinta kukurnjarijartiny, jinta kurlukuku-jartiny. Jintalu warnkujartinyju mananyikinyiyijaninyipalarrangu kuwiyi, marlkarri jinakupa yinganyaku Ngar-rkaku. Janamili warnku munu yinganyakayi palar-ranguku kukurnjarikupa kurlukukuku. Warinyjakun

Page 41: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 11:16 41 Mark-ju 11:21warnkujakun, Temple-mili warnkujakun, palajakun yin-ganyaku. Jintalu kanganyikinyiyijanakuwarnku janamili,puntaju yinganyikinyiyijanaku Temple warnku. Mituluwirtu warnku kanganyikinyiyijanaku, yinganyikinyiyi-janaku wupartumarta Temple warnku.

Ngalpanyajalu Jesus-ju parnpirni tayipularrangujanamili ngarlu kanka, kurlukukukarramilikajanapintirrangu pukun parnpirni. Jalakarti yirtilmarnajaninyi warnkuku yinganyakatarrangupawarnkuku mananyakatarrangu. 16 Jinta Temple-ja yananyikinyiyi wapirripirri, wurrukarrakanganyikinyiyi. Jesus-ju kunta jirnijaninyi. 17 Wiyirrjawurrarnajanaku, “Mirli-mirlingi Ngarrkamilingipurlpija warinyju yarntarna nyungu muwarr:'Ngarrkamili Maya wiyirrku ngunarrijirriku marrnguku.Nyungungu Ngarrkaku muwarr pilipiyalu.' Munu yiji!Kunta jirnikinyinyurrujaninyi yija. NyurralungarraNgarrkamili Maya ngulyukatamilirrangu jirninyurru.”

18 Palarrangulu Jew-arrangumilalu mangun-ykatarrangulu pinakarrinyikinyiyalu palinymilakumuwarrku. Wirnti waninyikinyiyalu palinyjamarra.Kukujarrilu wurrarnikinyiyarninyi, “Wunyjurrulu Jesusmarlkarri wirlalaminyi?” Jinta wiyirr marrngurrangukarrinyikinyiyalu Jesus-ku. Palinyjalu miranu jinajalupikaly jirnikinyijaninyi yija.

19 Jarurrukarti jarrinyaja Jesus-jupa palinymilirran-gulu Jerusalem yakarnayi.

NYARRA MUNGKA MAYIMAJIRRI TIKIRL JARRINYI (11:20-25)

20 Marntungu yarlipala yananyikinyiyi ruwurtunguJerusalem-karti, nyarra mitukata mungka yirrirniyi,tikirl. Marlkarri ngarramarnti pala. 21 Peter-lu kurlkarri

Page 42: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 11:22 42 Mark-ju 11:30marna pala muwarr Jesus-mili. Wurrarnili, “Miranujinakatakayi, parrjala! Pala mungka mayimajirri, wariny-maljanga muwarr pirninpalu minyirrju, kuwarri marlka-rri yija.”

22 Jesus-ju puntaju wurrarnajanaku, “Yijalmartajilkulunyurrulu Ngarrkanga. 23 Yija nyungu muwarrwurrarnarninyurruku, yijapa nyuntulu wurralamanpilipalanga warnkungu wirtungu rurrinyaku,'Parnpilarninyi kujungurrungu!' Nyuntumilija muwarrjayijalmarta jinaja, munu mitu yakanaja, palajunngarrajarrulumangu. 24 Nyungu muwarr pirnarninyurraku,jampa muwarr pirnangkulumanpalu Ngarrkaku,nganikupa japirrmalaman, palakuNgarrkanga yijalmartajilalu. Palaja palangarra jilamanga. 25 Jampa muwarrpirnangkulumanpalu Ngarrkaku, kurlka jarruluman,'Nganurtulu kurlu jirnija ngajuku?' Palaja nyuntulukurlkarri manajalu munu kulilu yirrilamanpalu, puruyakalaman paliny. Puntaju nyuntumilalu JapartuluKankajirringulu munu kulilu yirrilamanta, puruyakalamanta nyuntu kurlu jinaja.”

MANGUNYKATARRANGULU JAPIRR MARNAYI JESUS,“NGANURTULU NYAMPALI JIRNINTI?” (11:27-33)

27 Yarranakanu Jerusalem-ja milpanyiyi. Jesus ngal-panya kaninykurti Ngarrkamilingi Temple-ja. Milpa-nyiyalu palarrangu Jew-arrangumilaku mangunykatar-rangu wiyirr. 28 Minyirrju japirr marnayi, “Palarrangumarrngurrangu warinymaljanga Temple-ja yirtil mar-nanjaninyi jalakarti, nganurtulu wurrarnangu palajun ji-naku? Nganurtulu nyampali jirninti nyuntu?” 29 Jesus-jupuntaju karra marnajanaku, “Ngajulukurra japirr mala-marnanyurrinyi muwarr. Yinku muwarr yungkulu-minyinyurru. Palaja wurralamarnanyurruku nganur-tulu wurrarniji palajun jinaku. 30 Wurralapijinyurru,

Page 43: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 11:31 43 Mark-ju 12:41pala pirirri, John, wurrarnikinyijanaku kurlu yakalapiyi,ngapangapa jirnikinyijaninyi. Nganurtulu palajun ji-naku wurrarnili John-ja? Wurrarnili Ngarrkalu? Wur-rarnili warinyju marrngulu? Nyurralu wurralapijinyurrumuwarr.”

31 Kukujarrilu wurrarnikinyiyarningu. “Wunyjurrumuwarr pilaminyi? Yijapa muwarr pilinyili yakujun,'Wurrarnili Ngarrkalu'. Puntaju palinyju karramalkulinynganyjurruku, 'Palajalu nganijalu palinyjamunu yijalmarta jinamanyurrulu?' 32 Muwarr warinywurralanyili. Muwarr pilinyili, 'Wurrarnili purumarrngulu'. Munu! Munurla palajun muwarrpirnakanyi!” Palajun kukujarrilu wurrarnikinyiyarningu.Jana waninyikinyiyi wirnti yiji marrngurrangungamarra.Marrngurrangulu wiyirrju kurlkarri marnikinyiyiyija-yiji John ngakarnajanaku Ngarrkalu, miranujinaku Ngarrkamilaku muwarrku. 33 Palajalumangunykatarrangulu wirntilu karra marnayalu,“Munumpa nganarna palaku.”

Jesus-ju puntaju wurrarnajanaku, “Munuyinku muwarr yingamijinyurru. Puntaju munuwurralamarnanyurruku nganurtulu wurrarniji jalakartingakanaku palarrangu marrngurrangu.”

12PUJUNULU KAMPURTALU MIRTAWALU YINYALU

WARNKU NGARRKAKU (12:41-44)41 Warajanga karrpungu Jesus palanga mayanga

wirtungu kajarnikinyi, mayangaNgarrkamilingi, Temple-ja. Wirtu pakuji warnkupinti palanga waninyikinyi.Marrngurrangulu kanganyikinyiyalu warnku Ngarrkaku,wirrirnikinyiyi palanga pakujingi. Jesus wangka palangawarnkupinti pakujimartaji kajarnikinyi. Warnku

Page 44: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 12:42 44 Mark-ju 14:1wirrirnikinyiyi, palinyju parrjarnikinyijaninyi. Jintaluwarnkujartinyju kurrngaljartinyju warnku wirtumartawirrirniyi.

42 Palaja mirtawa kampurta pujunu milpanya.Palinymili pirirri purlpi marlkarri jarrinyi. Kujarrawupartujirri warnkujirri wirrirnalu Ngarrkaku.Kujupurru pala. Palajirri yinganyaja warnkumajirripala mirtawa.

43-44 Jesus-ju wurrarnajanaku palinymilirrangungu,“Yirrirninyurru pala pujunu mirtawa? Wupartu yijiwarnkujartiny. Palinyju wiyirr wirrirnalu Ngarrkaku.Kuwarri warnkumajirri waninyi mayikupa nganikupapaliny. Yija nyungu muwarr wurrarnarninyurruku,palarrangu warinyarrangu warnku kurrngaljartiny. Kur-rngalja puru jinta yinyayili Ngarrkaku. Janalu wupar-tumarta wirrirniyili Ngarrkaku. Palalu pujunulu kam-purtalu mirtawalu wirtumarta wirrirnalu. Palinyju puruwiyirr yinyalu Ngarrkaku.”

14MANGUNYKATARRANGU KARRINYIKINYIYIYALU MAR-

LKARRI JINAKU JESUS-KU (14:1-2)1 Palanga warrarnja turlparramarta jarrinyajanga Jew-

arrangu ngunarrikurnujirrija kunmu jarrinyikinyiyiJerusalem-ja. Palanga wupartu kukurnjariwirlarnikinyiyijaninyi, waraja maya warinyku,waraja maya warinyku, palajun. Martumpirrilalypa kamparnakinyiyi raparrku jinapintimajirri.Warrukartingi warajanga, wirlarra wirtu jarrinyaja,pala kuwiyipa martumpirri lalypa ngananyikinyiyi.Palajun jirnikinyiyi Ngarrkamilija muwarrja, kurlkarrimarnikinyiyi purlpi warrarnja Egypt-ja waninyikinyiyi,

Page 45: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 14:2 45 Mark-ju 14:5

kurluny-kurlunyja waninyikinyiyi. Palaja Ngarrkaluwanka jirnijaninyi, kanyajaninyi warrarnja Egypt-ja.

Turlparra jarrinyijanaku. Kuwarrimarta Jerusalem-jajana kunmu jarrinyikinyiyi palaku purlpijaku kurlkarrimanaku. Karrpuja kujarraja nyarrarrangu wupartur-rangu kukurnjarirrangu wirlalapiyi.

Palarrangulu Jew-arrangumili mangunykatarranguluJesus-ku kukujarrilu warlinaku karrinyiya, marlkarrikuwirlanaku. 2 Wurrarnikinyiyarningu, “Wunyjurru jil-iminyi? Munu warlilkunyi kurlkarri manapintingi parti-jirringi. Kurrngaljuwurrarnayi Ngarrkalu ngakarna Jesusnganyjurruku king jarrinyaku, nganyjurrumili nyampaliwaninyaku ngarramarnti. Yakujun wurrarnikinyiyi mar-rngurrangulu. Tuku jilkunyarninyi janangamarra, kuku-jarrilu jiliminyi yirrinangamarra. Kurlu jiliyinganyjur-rakalu janalu.” Palajun muwarr pirnikinyiyarningupalarrangulu mangunykatarrangulu.

MIRTAWALU JURNTURTUNGU JESUS-JA JURTIRNILIPARNTI JURIKATA (14:3-9)

3 Palanga tawunja Bethany-ngi Jesus milpanya,mayanga kaninykarti ngalpanya ngapimilingi, SimonLeper-milingi. Ngananyikinyiyi, milpanyajanakumirtawa wupartujartiny parturljartiny. Winya pala,parnti jurikata, ngalypakata yija, warnkulu wirtuluyija mana pala. Mirtawalu milya kankarni ngartarnilinyarraja parturlja, parnti jurikata ngalypakatajurnturtungu Jesus-ja jurtirnili.

4 Jinta palanga kuli jarrinyiyi, wurrarnikinyiyarningu,“Nganijalu palajun jirni? Kurlu jirni yija. 5 Yingamawarnkuku wirtuku pala parnti jurikata. Wirtu warnku

Page 46: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 14:6 46 Mark-ju 14:11manama. Palaja pala warnku yija yingamajaninyi pu-junurranguku.” Palajun muwarr pirnikinyiyi. Mirtawanyarra yijalu warnta marnayi.

6 Jesus-ju puntaju wurrarnajanaku, “Yakaliya paliny.Nganijalu warnta marnanyurru? Yija ngalypakatajirnija. 7 Nyurranga pujunurrangu wantulupiyi ngar-ramarnti nyungungu. Karrpurrangu karrpungu janawarnku yungkulunyurrujaninyipa. Munu nyurrangangaju punja wantulumarnanyurruku. Jampa wantu-lumarna, palaja marlkarri jarrulumarna. 8Yijalu ngalypajirnija palinyju. Nyungu parnti jurikata ngalypakatakawungu ngajungu jurtirniji kuwarrilu palinyju ngalypajinaku jungkaraku yartiku. 9 Yija nyungu muwarr wur-rarnarninyurruku, ngunarrijirringi ngaju wurralapiyi-janaku marrngurrangungu wiyirrja, wurralapiyijanakupukurl nyungulu mirtawalu palajun jirnija. Kurlkarrimalapiyi nyungu mirtawa.”

KUKUJARRI YANA JUTAJA YATILARRANGUKARTI (14:10-11)

10 Palaja waraja pirirri yana nyarrarrangukarti Jew-arrangumili yatilarrangukarti. Paliny yini Judas Iscariot,Jesus-milirrangungu waraja paliny. Wurrarnajanakuyatilarrangungu, “Ngajulu kangkulumarnanyurrinyiJesus-karti. Jurti jinaja, warlilkulunyurru.” 11 Palinymilimuwarr pinakarrinyaja pikaly jarrinyiyi, wurrarniyili,“Yijapa palajun jilaman, warnku yija yungkulupiyirninti.”Palaja Jutaja mimarnikinya, kurlkarri marnikinyipalinyju, “Nyanga kangkulumarnajaninyi Jesus-kuwarlinaku?”

JESUS-JUPA PALINYMILIRRANGULU NGANAYI KUKURN-JARIPA MARTUMPIRRI LALYPA (14:12-21)

Page 47: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 14:12 47 Mark-ju 14:2012 Nyarra karrpu jarrinyijanaku wupartu kukurnjari

wirlanaku Jew-arrangulu. Palanga karrpungupalinymilirrangulu japirr marnayi Jesus, “Wanyjarnikartiyankulupiyirni jilkulupiyirni kaninypirtilu nganyjurrulupalaku kukurnjarikupa lalypaku martumpirrikungananyaku?”

13 Palinymilirranguja kujarra manapulinyi, wurrar-napulaku, “Yankulunyumpulu, Jerusalem-ja ngalpu-lunyumpulu. Pirirrilu ngapapintijartinyju purrpijakululkulinyumpulinyi. Paliny yajalkulunyumpulu.14 Wirtungu mayanga ngalpuliny. Ngalpulunyumpulupukun. Kaninykarti yirrilkulunyumpulu pala ngurrara.Muwarr pilkulunyumpulalu, 'Nganarnamilalu miranujinakatalu wurrarnangu, “Wanyjarningi ruwumuyarta jilaman, palangangarra mayi ngalkulupiyirni,pala kukurnjaripa lalypa martumpirri, ngajulupangajumilirrangu marrngurrangulu?”' 15 Palinyjujurti jilkulunyumpulinyi wirtukata ruwumu. Palangajilkulunyumpulu kaninypirtilu nganyjurruku.”

16 Yanapulu. Jerusalem-ja ngalpanyapulu, palajun jar-rinyipulaku Jesus-milija muwarrja yija. Palanga yartajirnipulu kaninypirtilu.

17 Jarurrukartingi milpanyiyi Jesus-pa jintapalinymilirrangu. 18 Mayi ngananyikinyiyi,wurrarnajanaku Jesus-ju, “Yija nyungu muwarrwurrarnarninyurruku, nyurraja warajalu kurntany-majirrilu muwarr kangkulinyjanaku yatilarrangukarti,warliliminyiyi. Palinyjungarra kuwarri ngananyanganyjurrungu nyungungu.” 19 Paju karrinyiyi, ngarlukurlu jarrinyiyi palinymilirrangu. Japirr marnikinyiyawarajapa warajalu, “Wunyjurru? Ngajulu?” 20 PuntajuJesus-ju karra marnajanaku, “Nyurrajangarra warajalupalajun jilkuliny, martumpirri malya jilkulupalayi

Page 48: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 14:21 48 Mark-ju 14:24palinyju, nganyjurrungu nyungungu pala. 21 Marlkarrijarrinyaku ngaju muwarrja Ngarrkamilija, ngajukumirli-mirlingi Ngarrkamilingi yarntarniyi palajunpurlpi. Palaku pirirriku palajun jinajaku kuwarrijajapalinykungarra kurluny-kurluny jarruliny yijingarramarnti.

JESUS-JU PALINYKU KAWUKUPA PIJIRRIKU MIRANUJIRNIJANINYI (14:22-25)

22 Mayi ngananyikinyiyi Jesus-ju mana martumpirri,Ngarrkanga wurrarnala, “Nyuntulungarra martumpirrinyungu yinyannganinyi. Yarranijayi! Wankajinannganinyi!” Palaja ngartanakanu yinyajaninyikutarrangu, wurrarnajanaku, “Marrayi, mayi nyungungalayi. Nyungulu martumpirrilu kurlkapirlijilkulunyurrinyi kawuku ngajumilaku. Jampa jintalukawu ngaju yija wirlalaminyiyi. Kuwarringulumartumpirri ngananyangkulunyurru, kurlkarrimalaminyinyurru ngaju kawu, janalu wirlarninyiyimarlkarri.”

23 Palaja minpinapintingi wayin mana, Ngarrkangawurrarnala, “Nyuntulungarra wayin nyunguyinyannganinyi. Yarranijayi! Wanka jinannganinyi!”Yinyajaninyi, warajapa warajalu minpirniyi.24 Wurrarnajanaku, “Nyungulu wayinju kurlkapirlijilkulunyurrinyi pijirriku ngajumilaku. Ngajumili pijirriwarrkilkuliny ngajungu marlkarringi marrngurrangukukurrngalku. Yijalu Ngarrkalu ngakarnanyimarrngurrangu jurtuku muwarrku yinganyaku.Ngajulu marlkarri jarrinyajalu nyarra jurtu muwarrNgarrkaja yija yakalamarnajanaku. Nyurralu wayinminpinangkulunyurru, kurlkarri malkulunyurru pijirringajumili, marlkarri jarrinyarna ngaju marrngukukurrngalku.

Page 49: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 14:25 49 Mark-ju 14:3025 Yija nyungu muwarr wurrarnarninyurruku, nyun-

gunguwarrarnjamunu yarranakanuwayinminpilimarnangajulu. Yarti Ngarrkalu, ngajumilalu japartulu, ngajuwirriliminyi nyampali wiyirrku. Palaja yarrana minpila-marna ngajumilirrangungu.”

JESUS-JU WURRARNAJANAKU, “NYURRALU MIRTILUYAKALAMINYINYURRU” (14:26-31)

26 Palaja yinma Ngarrkaku kurntarniyi, palakartiMount of Olives-karti yanayi. 27 Yananyakawarnikinyiyi Jesus-ju wurrarnajanaku, “Yija-yijingaju yakalaminyinyurru nyurralu. Mirti-mirtijarrulunyurru jirrja.” Jesus miranu nyungukuNgarrkamilija Muwarrja. Palajun purlpilu yarntarnawarinyju mirli-mirlingi Ngarrkamilingi, “Ngarrkaluwirlalkuliny marlkarri kukurnjarirrangumili nyampali,kukurnjarirrangu wiyirr mirti jarrulupiyi jirrja.”Miranu Jesus, pala muwarr palinyngarra. Ngarrkaluyini marnikinyi Jesus kukurnjariku nyampali, yinimarnikinyijaninyi palinymilirrangu warrkamupulukurrangu kukurnjarirrangukapali. Ngarrkalupalajun muwarr pirni, palinyju marlkarri wirlalkulinyJesus, wiyirr mirti jarrulupiyi palinymilirrangumarrngurrangu. 28 Palaja Jesus-ju wurrarnajanaku,“Marlkarri jarrinyakanu ngaju, yarrana wankajarrulumarna. Galilee-karti yija yankulumarna, ngajuwalangkarr jarrulumarnanyurruku.”

29 Peter-lu karra marnalu, “Jintalu yakalayintili,munu yakalamarnanta ngajulu.” 30 PuntajuJesus-ju karra marnalu, “Yija nyungu muwarrwurrarnarningu, warrukartingi nyungungungarrakujarrapa warajamalja ngaju wurralamanjanaku,mitu malamanjaninyi, 'Munumparla palinyku ngaju.'

Page 50: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 14:31 50 Mark-ju 14:38Palajun muwarr pilamanjanaku. Palaja rooster-lukamalkuliny kujarramal.” 31 Puntaju Peter-lu karramarnalu, “Palangarra yija munu wurralamarnajanaku.Wirlalinyiyili, marlkarringi munu yiji yijalu palajunwurralamarnajanaku.” Jintaluwiyirrju Jesusmilirrangulupalajun pukun muwarr Jesus-ja wurrarniyili.

JESUS-JU MUWARR PIRNIKINYALU NGARRKAKU (14:32-42)

32 Milpanyiyi palakarti, ngapikarti, Gethsememane-karti. Palinymilirrangungu wurrarnajanaku, “Kajalku-lunyurru nyungungu. Ngarrkaku muwarr pilamarnalu.”33 Palinyju kanyajaninyi Peter-pa James-pa John, yanayiwalangkarr wangkangarra. Jesus ngarlu kurluny-kurlunyyija jarrinyi. 34 Palaja wurrarnajanaku, “Ngarlu wurn-manyarni ngarramarnti ngaju. Paju karrinyaja yijapamarlkarri jarrulumarna. Nyungungu wantulunyurru,mintu wantulunyurru, jarrurlju kalkuluminyinyurru.”

35-36 Palaja Jesus wangka yanajanaku, pajulu warntipirnarninyi jungkanga, palaja marrja yija muwarrpirnikinyili Ngarrkaku. Wurrarnala, “Japartukayi,ngajumili japartu walja, nganikupa karrinyanpa, palajilaman. Yija marlkarri jinaku karrinyajiyi marrngulujintalu. Munu marlkarriku karrinyakarna. Nyuntulukunta jilamanjaninyi. Palaku karrinyarna ngajulu. Puruyakalamarna. Nyuntu karrinyanpa jintalu wirlalaminyiyimarlkarri, puru marlkarri wirlalaminyiyi. Munu kuntajilamarnajaninyi.”

37 Jesus-ju kulpanyakanu yirrirnijaninyi, kupalya jar-rinyiyi palarrangu kujarrapa waraja. Peter-nga wurrar-nala, “Nganija Simon Peter-kayi, nyuntu kupalya jar-rinyan? Jampapa parrily waniman?” 38Wurrarnajanaku,

Page 51: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 14:39 51 Mark-ju 14:47“Parrily wantulunyurru, Ngarrkaku muwarr pilkulun-yurrulu. Mirurrulu kawanyurrinyili, kurlu jilinyurrulu.Nyurralu yirrkulu Ngarrkanga yijalmarta jinaku kar-rinyinyurru, yija nyurra manyurla jarrinyanyurru. Pala-jalu japirr malkulunyurru Ngarrka, tuku jilkulunyur-rinyi.”

39 Palaja yarranakanu Jesus yana, yarrana Ngar-rkaku muwarr pirnikinyili, nyarralungarra muwarrju.40 Yarranakanu palarrangukarti kujarrapa warajakartikulpanyajanaku. Yarrana kupalya jarrinyiyi. Ku-palyakarra karrinyikinyiyi. Kurntanyja waninyikinyi-yarningu. 41-42 Yarranakanu Jesus yana, muwarr pirniliNgarrkaku, yarranakanu kulpanya wurrarnajanaku, “Yir-rku kupalya jarrinyinyurru? Jipi! Parrily jarrayi!Palamalungarra marrngulu ngaju yajarnikinyinyipa war-rukartingi kuwarringi ngaju jurti jirninyijanaku kurlu-jartinyja marrngurrangungu. Warliliminyiyi. Parrjalayi!Kuwarringarra milpayinyi. Wararr karrayi! Purrpimalaminyijaninyi.”

JINMURNTU JIRNIYI JESUS (14:43-52)43 Jampa Jesus-ju muwarr pirnikinyijanaku, wangka-

palaji milpanya Jutaja. Jesus-milirrangungungarrapaliny. Palinyja milpanyiyi kurrngal, jantujartiny,wirrkanapintipa yurluku. Jew-arrangumilalumangunykatarrangulu ngakarniyijaninyi. 44 Jutajalupurlpi wurrarnajanaku jinmurntu jinakatarrangungunyungu muwarr: “Yampu malamarna waraja.Palinyngarrawarlilkulunyurru, tukulu kangkulunyurru!”

45 Jampa Jutaja milpanyakanu, Jesus-karti yana, kayimarna “Miranu jinakata”, yampu marna. 46Palanga Jesusmarrjalu warlirniyi. 47 Warajalu Jesus-milirrangungulupalanga wararr karrinyajalu wirrkanapintijartinyju walyi

Page 52: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 14:48 52 Mark-ju 14:54malyarnili marrnguku. Kurlkajakun wirrkarna. Nyarramarrngu warrkamukata Wirtu Yatilmili. 48 Palaja Jesus-ju japirr marnajaninyi, “Nganijalu yurlukujartinypawirrkanapintijartiny milpanyanyurru ngajukuwarlinaku, jinmurntu jinaku? Ngaju kulikatawayi,ngulyukatawayi. 49 Karrpurrangu karrpunguNgarrkamilingi Temple-ja miranu jirnikinyirnijaninyi.Nyurra palangangarra waninyikinyinyurru. Nganijalumunu jinmurntu jirniminyinyurru palanga? Mirli-mirlingi Ngarrkamilingi purlpi yija yarntarna ngajuku,palajun jiliminyinyurru. Palajun jiliyi. Munu kuntajilamarnanyurrinyi.”

50 Palaja palinymilirrangulu Jesus yakarnayi ngarra-marnti, mirti jarrinyiyi yija jana wiyirr. 51 Warinyju,yangupalalu pirirrilu, Jesus yajarnikinyi. Palinyju kawuyamarnarninyi waralu warajalujakun. Jintalu jinmurntujinaku partarl warlirniyi. 52 Palinymili wara yakarna,mirti jarrinyi kurta.

JESUS KANYAYI WIRTUKARTI KIMITIKARTI (14:53-65)53 Yatilarrangupa miranu jinakatarrangupa mirtan-

yarrangu mayanga wirtujinanga kunmu jarrinyikinyiyi.Pala maya Wirtu Yatilmili. Jinmurntu jinakatarran-gulu palakarti mayakarti kanyayi Jesus. 54 Peter-lu yajarnikinyijaninyi, kajamartalu, Wirtu Yatilmilingimayanga kiyirtingi ngalpanya paliny pukun.

Pala maya wirtujina yiji, ruwumurrangu nyarrakur-nujirri, courtyard-jartiny partijirri kaniny. Peter palan-gangarra courtyard-ja ngalpanya. Palanga partijirringiwarrkamukatarrangu kajarnikinyiyi, Wirtu Yatilmilir-rangu marrngurrangu jana. Parrpa jirnikinyiyiyarninyiwikanga. Peter kajarnajanaku, parrpa jarrinyaku.

Page 53: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 14:55 53 Mark-ju 14:63-6455 Mayanga palarrangulu yatilarrangulupa

nyampalirrangulu, wiyirrju Wirtulu Kimitilu, malyparrkarrinyiyalu Jesus-ku. Palinyku marlkarri jinakukarrinyiyalu. Kanyjirnikinyiyijanaku marrngurrangukumuwarr pinaku, mitu manaku, “Ngajulu yirrirnirniJesus-ju panypanyala Ngarrkamilingi mangunyja.”56 Kurrngalju mitulu muwarr kanganyikinyiyi Jesus.Warinypa wariny muwarr janamili, janamilirrangumuwarr rurru pirnayarninyi. 57 Jinta wararr karrinyiyi,nyungu mitulu muwarr kanyayi Jesus, 58 “Paliny muwarrpirni, pinakarrinyiyirni nganarnalu, 'NgarrkamiliTemple, yarni marnayi marrngulu, yija ngartalamarnangajulu, karrpurrangungu kujarrapa warajangawariny Temple yarni malamarna ngajulu, munumarrngulu palajun yarni marnakayi.'” Palajunjumitu marnikinyiyi. 59 Janalu pukun muwarrarranguwarinykurnu jirnikinyiyi.

60 Palaja wararr karrinyi Wirtu Yatil, walangkarrwararr karrinyijanaku. Wurrarnili Jesus-ja,“Ngukarri marnikinyiyinti. Nyuntulu puntaju karramarnamanjanaku. Ngani muwarr pilamanjanaku?”61 Jesus jama waninyi, munu muwarr pirnama.Yarrana Wirtulu Yatilju wurrarnili, “Ngarrkalungakalkulinynganyjurruku partany walja, nyampaliwirtu waninyaku nganyjurruku. Wunyjurru?Ngani wurrarnanparningu? Nyuntungarra nyarraNgarrkamili?” 62 Puntaju Jesus-ju, “Yuu, palangarrangaju. Yirriliminyinyurru ngaju, kajalamarnaNgarrkamartaji, marrjanyukartingi palinyja.Palaja yirriliminyinyurru kankajirrija mujungungukulpulumarna.”

63-64 Palaja muwarrja Wirtulu Yatilju wurru palinymilingartarnarningu. (Jew-arrangulu kuli jarrinyajalu pala-

Page 54: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 14:65 54 Mark-ju 14:72jun jirnikinyiyi purlpilu.) Karra marnajanaku, “Nyurralupinakarrinyinyurru palinymili kurlu muwarr. Muwar-rja palinymilija yijalu jakurl kanganyamajirri mira-nurla nyurra. Wunyjurru wurralkulunyurrulu?” Pun-taju kulpanya wurrarniyili wiyirrju, “Yija marlkarrikuwirlanaku.”

65 Jintalu janga pirnikinyiyili Jesus-ja. Palanga ngumpapaliny kunymarniyi waralu, parirrju wirlarnikinyiyi.Nyurni marnikinyiyi, “Nganurtulu wirlarnanta?”Palanga marrngurrangulu Wirtulu Yatilmilalu kanyayi,parirrju parlju wirlarnikinyiyi.

PETER-LU WURRARNAJANAKU MUNUMPA PALINYJESUS-KU (14:66-72)

66 Palajun jarrinyikinyi Jesus-ku, Peter yirrku kaninywaninyikinyi, courtyard-ja. Warrkamukata mirtawa mil-panyili, Wirtumili Yatilmili paliny. 67 Peter yirrirniwikanga wangka, parrpa jarrinyikinyi. Jurtu yirrinajaluwurrarnili, “Pala Jesus, Nazareth-ja, yija palinymilir-ranguja nyuntu.” 68 Peter-lu mitu marna, “Palinykumunumparla ngaju. Kakurnarnanta muwarr nyuntu-mili!” Palanga jampa yananyikinyi Peter jawapirtikarti,kiyirtikarti, rooster-lu kamarna palanga.

69 Mirtawalu jawapirtimartajingi yirrirni, wararrkarrinyajarrangungu wurrarnajanaku marrngungu,“Nyungu pirirri waraja Jesus-milirranguja.” 70 YarranaPeter-lu kunta jirni, “Munu!”

Yarti palarrangulu wararr karrinyajalu wurrarniyili,“Yijarla Jesus-mili nyuntu. Galilee-ja nyuntu.” 71 PalajaPeter-lu wurrarnajanaku, “Yija muwarr pirnirni. Nga-juku miranu Ngarrka. Mitu muwarrja ngaju wirlalinyiliNgarrkalu. Nyarra pirirri wurrarnijinyurru, yija palakungaju munumpa!” 72 Palaja kamarna rooster-lu. Peter-lupinakarrinyakanu, kurlka jarrinyi yija muwarr Jesus-mili,

Page 55: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 15:1 55 Mark-ju 15:6“Kujarrapa warajamalja ngaju wurralamanjanaku, mitumalamanjaninyi, 'Munumparla palinyku ngaju'. Palajan-garra rooster-lu kamalkuliny kujarramal.” Palajun purlpiJesus-ju wurrarnala Peter-nga. Peter tarlkarra manakanukurlkapirli jarrinyi, palajunngarra palinyju jirni. Ngarluwurnmanya kurntanyjartiny, ngangkurl jirnikinyi.

15JESUS KANYAYI NYAMPALIKARTI, YINI PALINY PILATE

(15:1-5)1 Pirrpa-pirrpa jarrinyaja kunmu jarrinyiyi yatilarran-

gupa miranu jinakatarrangupa mirtanyarrangupa jintawiyirr nyampalirrangu, Wirtungu Kimitingi. Muwarryimpirniyarningu. “Kangkuluminyi Jesus Roman-karti.” Palaja Jesus kunymarniyi, kanyayi Roman-karti wirtukarti nyampalikarti, yini paliny Pilate.Paliny Roman-milija warrarnja, Roman-milalu King-ju wirrirni Pilate nyampali Jew-arranguku. 2 Pilate-jujapirr marnikinyi Jesus, “Wunyjurru? Jew-arrangumiliKing nyuntu?” Jesus-ju puntaju marna, “Nyuntupalajun muwarr pirnan.” 3 Yatilarrangulu mitulungukarrirnikinyiyi Jesus, “Nganarnamilingi mangunyjapanypanyikinyili palinyju.” 4 Palaja yarranakanuPilate-ju wurrarnili, “Pinakarrajaninyi, palarrangulungukarrirnikinyiyinti. Puntaju karra malaman?” 5 Jamawaninyikinyi Jesus, munu puntaju marnamalu. Pilate-jungurnjul jarrinyikinyalu.

WURRARNIKINYIYILI PILATE-JA JESUS MARLKARRI JI-NAKU (15:6-15)

6 Purlpi turlparrarrangu turlparranga, Jew-arrangulukukurnjaripa lalypamartumpirri ngananyikinyiyi, Pilate-ju yinyji pirnikinyijanaku marrngu jinmurntuja, waraja

Page 56: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 15:7-11 56 Mark-ju 15:16ngakarnikinyijanaku. Nganurtuku karrinyikinyiya Jew-arrangu, palaku japirr marnikinyiyalu, palangarraPilate-ju ngakarnikinyijanaku. 7-11 Palaja kuwarrikurrngal kunmu jarrinyiyi Jew-arrangu, Pilate-kujapirr manaku, “Jinmurntuja yinyji pilamannganakuwaraja.” Pilate miranu jarrinyijanaku, yatilarrangulumikulu yirrirniyili Jesus-ja, palajalu kanyayili. Palajajapirr marnajaninyi Pilate-ju, “NgakalamarnanyurrukuJesus, Jew-arrangumili King?” Yatilarrangulupurlpilu wurrarnikinyiyijanaku Jew-arrangukumarrngurranguku, jakurlirniyijaninyi japirr manakuPilate-ku, “Yinyji pilamannganaku pala warinypirirri, yini Barabbas.” Pala Barabbas jinmurntunguwaninyikinyi, jinta pukurl palinykapali. Purlpi kulipartirniyijanaku Roman soldier-rrangungu, Roman-arrangu kujarrapa waraja marlkarri wirlarniyijaninyi.12 Nyarraku Barabbas-ku japirr marnikinyiyi, puntajuPilate-ju japirr marnajaninyi, “Pala Barabbas yinyjipilirnili, palaja wunyjurru jilirnili ngajulu nyunguwariny, pirirri yini marnanyurru 'Jew-arrangumiliKing'?” 13 Puntaju kamalu karra marnikinyiyili, “Palinynayilamu jilaman mungkanga. Palajun jinajalu marlkarriwirlala.” 14 Yarranakanu Pilate-ju japirr marnajaninyi,“Nganijalu? Ngani kurlu jirni palinyju?” Kamarnikinyiyiyija marrjalu, “Paliny nayilamu jili mungkanga.”

15 Jew-arranguku pikaly jinaku karrinyi Pilate. PalajaBarabbas yinyji pirnijanaku, Jesus yinyajanaku soldier-nga, wurrarnajanaku wilypurnjartinyju wirlanakupamungkanga nayilamu jinaku.

SOLDIER-RRANGULU NYURNI MARNIKINYIYI JESUS(15:16-20)

16 Soldier-rrangulu kanyayi Jesus ngurrakarti janami-likarti, mayanga wirtujinanga ngalpanyiyi, courtyard-ja

Page 57: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 15:17 57 Mark-ju 15:22kaniny partijirringi kanyayi. Jinta soldier-rrangu kayimarnayijaninyi, “Kurtaliyi nyungukarti.” Palaja wurrukupalinymilaku mirarniyi, Pilate-ja muwarrja Jesus wily-purnjartinyju wily pirniyi. Palaja nyurni marnikinyiyiyija. 17 Manayi ngurriny pilyarri, ngalypakata yija,wirrirniyili. Mungkaja yirijartinyarrangu manayi, yarnimarnayi ngapi, mangkakapali, wirrirniyili jurnturtunguJesus-ja. 18 Palaja nyurni marnikinyiyi, wurrarnikinyiy-ili, “King Jew-arranguku yija nyuntu.” 19 Mungkalujurnturtu wirlarnikinyiyi, palinyja janga pirnikinyiy-ili, murtingi jurlpi-jurlpi jarrinyaja jinanga palinyjamilya kaniny jungkanga jarrinyikinyiyili. Palajunmartajirnikinyiyi palinyku nyurni manaku, wirtukapali palinyjanaku.

20 Jipi nyurni manakanu, paliny ngurrinyku ngaly-pakataku mirarniyi, wurru palinymilingarra wirrirniy-ili. Palaja mungka wirtu palinyja ngurntingi wirrirniyi,palinyju kanganyaku, jinangu marntiku jirniyi jalakarti,ngapikarti, Golgotha-karti, mungkanga nayilamu jinaku,palanga marlkarri jinaku.

JESUS KANYAYI, MUNGKANGA NAYILAMU JIRNIYI (15:21-27)

21 Partijirri jarrinyaja soldier-rrangulu pirirriwarlirniyi, ngajarri. Warrarnja Cyrene-ja paliny,yini Simon. Japartu Alexander-milipa Rufus-jumili.Jerusalem-karti milpanyikinyi. Roman soldier-rranguluwarlirniyi, jakurlirniyi kuliny-kulinyju paliny palakuwirtuku mungkaku kanganyaku, pala mungka Jesus-ku. 22 Golgotha-nga milpanyiyi. (Pala yini GolgothaJew-arrangumilingi muwarrja Pinka-Pinka wurrarnayi.)

Page 58: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 15:23 58 Mark-ju 15:3223 Palanga Jesus partarl yinyayi wayin mirrijinjartiny

minpinaku. Parra-parrangamarra pala mirrijin. Jesus-ju munu minpirnama. 24-26 Soldier-rrangulu mungkanganayilamu jirniyi, parirrjirri nayilamu jirniyi, jinajirripukun. Mirli-mirlingi yarntarnayi nyungu muwarr,“Nyungu Jew-arrangumili King”, wirrirniyi pala kankarnimungkanga palinymartaji. Marntungu karrpu kankajarrinyi, yarlipala, nayilamu jirniyi mungkanga Jesus.Palaja wurruku palinymilaku witi karrinyiyi, nganurtulukangkulinypa pala. 27 Ngulyukatajirri nayilamu jirniyip-ulinyi warinyjajirri mungkangajirri palinymartaji, marr-janyukartipa jampukarti.

JINTALU PUKUN NYURNI MARNIKINYIYI (15:29-32)29 Marrngurrangulu jukurti-jukurtilu parrjarnikinyiyi

wangkalu nyurni marnikinyiyi paliny. Karramarnikinyiyalu, “Wurrarnan ngartalaman NgarrkamiliTemple, nyuntulu, karrpurrangungu kujarrapawarajanga yarni malaman. 30 Katukala mungkaja, yinyjipinakanu wanka jilarninyi nyuntulu!”

31 Palajunju wurrarnikinyiyi palarrangulu mangun-ykatarrangulu pukun, nyurni marnikinyiyi Jesus. Wur-rarnayarningu, “Jinta wanka jirnikinyijaninyi. Munupalinyju wanka jinakarninyi. 32 Purlpi wurrarnikinyipalinyju, 'Ngaju ngakarnanyi Ngarrkalu. Jew-arrangumiliKing ngaju.' Jampa katukalkuliny mungkaja paliny. Pala-jangarra nganyjurrulu yijalmarta jiliminyalu palinyja.”

Mungkangapa ngulyukatalujirri pulanyju pukunnyurni marnikinyipulu Jesus.

JESUS MARLKARRI JARRINYI (15:33-41)

Page 59: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 15:33-34 59 Mark-ju 15:40-4133-34 Karrpu partijirringi parlparr warrukurla jar-

rinyi. Warrukurla palajunngarra waninyikinyi ruka-rukakartijakurl. Palaja Jesusmarrjamuwarr pirni, purlpi-malulu muwarrju japirr marna Ngarrka, “Yiluyi, Yiluyi,lama japakajani?!” Pala muwarrju wurraninyi, “Ngar-rkakayi! Ngarrkakayi! Nganijalu parnpina wirrirnanyinnyuntulu?” 35 Jintalu palangapa wararr karrinyajalupala muwarr pinakarrinyajalu wurrarniyi, “Pinakarrayi!Kayi maninyi palinyju pala purlpija pirirri, NgarrkamiliMuwarr Pinakata, Yilayija.” 36 Waraja mirti milpanya,wara malya jirni wayinja, milyanga mungkanga wirrirni,kanka jirni Jesus-ja jawanga, jangka jirnili ngumanakuJesus-ju. Wurrarnajanaku, “Kula! Parrjalkunya! Yi-japa milpuliny Elijah palinyku mungkaja kaniny jinaku.”37 Palaja Jesus-ju kamarna yija, warajamal nganyjurnu,wurrjirni.

38 Jerusalem-ja Ngarrkamilingi Temple-ja kaninykartimilyanga Ngarrkamilijakun pala. Wirtu Yatiljakun ngal-panyangkuliny palanga, munu jinta marrngurrangu.Walangkarr pala Ngarrkamilingi wilitiny jarrinyikinyiwirtu ngurriny. Ngampa pirnikinyi pala, ngalpanyanga-marra marrngurrangungumarra. Jampa Jesus marlkarrijarrinyi pipurrungarra ngurriny pala laarr kanya yija,kankajirrija kaninykurnu jungkakartijakurl.

39 Ngapingi, Golgotha-nga, pala Roman soldier nyam-pali Jesus-martajingi wararr karrinyikinyi walangkarrparrjarnikinyi. Palaja yirrirnajalu palajun marlkarri jar-rinyi Jesus, wurrarna, “Yijangarra nyungu pirirri Kanka-jirrikarringumili Partany.”

40-41 Palanga kurrngal mirtawarrangu wararr kar-rinyikinyiyi, kajamartangulu parrjarnikinyiyi. Purlpi, Je-sus yananyikinyi Galilee-ngi, palarrangulu mirtawarran-gulu yajarnikinyiya, palinyku mayi kamparnikinyiyalupa

Page 60: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 15:42-43 60 Mark-ju 15:46nganin-nganin. Galilee-ja yajarniya paliny Jerusalem-karti. Kuwarri parrjarnikinyiyi kajamartangulu. JanangaMary Magdalene-pa Salome-pa wariny Mary. (Palawariny Mary pipi palinyngarra pulanyku, James Wupar-tukupa Joses-ku).

WIRRIRNIYI JESUS KAWU MARLKARRI JURNTINGI (15:42-47)

42-43 Palakurtirra pirirri, yini Joseph. Paliny ngapija,tawunja Aramathea-ja. Nyampali paliny, mirtanya,Wirtu Kimiti marrngu paliny. Palinyku ngalypawurrarnikinyiyalu wiyirrju. Punja mimarnikinyi,wurrarnikinyi, “Jampa Ngarrkalu ngakalkulinywirtu, palinyjungarra milpanyajalu ngalypalukalkulkulinynganyjurrinyi ngarramarnti.” PalangarraJoseph marrpalya yanalu nyampalikarti, Pilate-karti,japirr marna, “Kawu kangkulumarna Jesus, jungkarangawirrilamarna?”

Purlpi ruka-ruka. Jampa karrpu kara ngalpuliny. PalajaSabbath jarrulinyjanaku, Jew-arrangumili karrpu Ngar-rkaku. Janamilija mangunyja munuwarrkamu jarrinyakujana. Palangamarra Jesus kawu marlkarri jungkarangawirrinaku karrinyikinyalu Joseph-ju palanga ruka-ruka.

44 Ngurnjulju japirr marna Pilate-ju, “Purlpi marlkarrijarrinyi paliny?” Soldier nyampali kayi marna, japirrmarna, “Punja marlkarri waninyi Jesus?” 45 Palalusoldier-lu nyampalilu wurrarnala, “Yuu, purlpi marlkarripaliny.” Palaja Pilate-ju wurrarnili Joseph-ja, “Yuu, kawupaliny marlkarri kangkuluman.”

46 Joseph store-karti yana, mana warnkulu waramakanu mirta-mirta, ngalypakata yija. Mungkaja Jesuskawu marlkarri kaniny jirni, waralu kunymarna, wakanykawu yamarna. Palaja jurntikarti kanya. Pala jurnti

Page 61: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 15:47 61 Mark-ju 16:6kapulyakata warnkungu purlpija wirrkarniyi jungkaraku.Palanga kaninykarti wirrirni Jesus kawumarlkarri. Palajawarnku wirtujina jujirni jurntikarti, jawapirti yamarnayijalu ngarramarnti.

47 Mirtawajirrilu parrjarnikinyipulu, nyarralujirri,Mary Magdalene-lupa wariny Mary-lu. Parrjarnikinyip-ulu Jesus kanya wirrirni Joseph-ju jurntingi, palangayirrirnipulu.

16JESUS WANKANYU JARRINYAKANU TURLPANYA (16:1-8)

1 Sabbath-ja, kara ngalpanyajalu, yarranakanuwarrkamu jilipiyi Jew-arrangulu. Palangarra karangalpanyajanga, yanayi store-karti Mary Magdalene-pa Salome-pa wariny Mary. Manayi warnkulungalypakatarrangu yangkanapintirrangu, parnti jurikatayija, kawungu yangkanaku Jesus-ja. 2 Wiyikingi yanayipirrpangangarra palakarti jurntikarti. Jampa karrpumilyapal jarrinyajanga jurntingi milpanyiyi palanga.3-4 Yananya kawarnikinyiyi muwarr pirnikinyiyarningu,“Pala yamanapinti warnku, jurntingi jawapirtingi,nganyjurrulu munu rurriji pirnakanyi, warnku wirtujinayija. Nganurturrangulu rurriji pilipiyinganyjurruku palawarnku?” Jampa milpanyajalu yirrirniyi, parrjarniyinyarra warnku purlpi rurriji pirni warinyju.

5 Palaja jurntingi ngalpanyiyi, yirrirniyi yangupalapirirri, wurrujartiny mirta-mirtajartiny, marrjanyukartikajarnikinyi. Wirnti karrinyikinyiya mirtawanyjarri.6 Palinyju wurrarnajanaku, “Wirntiwayi! Yijakanyjirnanyurralu kawuku Jesus-ku Nazareth-jaku,nyarra purlpi mungkanga nayilamu jirniyi. Marlkarrijarrinyaja yija wanka jirni Ngarrkalu. Munu nyungungukuwarri. Parrjaliyi! Nyungungungarra wirrirniyi.

Page 62: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 16:7 62 Mark-ju 16:13Nyunguja yana. 7 Yankulunyurru, nyungu muwarrwurralkulunyurrujanaku Peter-ngapa jintanga Jesus-milirrangungu, 'Paliny Galilee-karti walangkarryankulunyurruku. Palangangarra yirrilkulunyurru,palinyja muwarrja yija.'”

8 Jalakarti yanayi palarrangu mirtawanyjarri, jurntijamirti jarrinyiyi. Wirnti yija, jannganka pirnikinyiyipangurnjurnikinyiya yija. Wirntilu jintanga munu muwarrpirnimiyijanaku warinyarranguku.

(Warinyju nyungu muwarr yarntarna, Jesus marlka-rri jarrinyaja wankanyu waninyi, miral jarrinyijanakupalinymilirrangungu.)

JESUSMIRAL JARRINYIJANAKU PALINYMILIRRANGUNGU(16:9-18)

9 Wiyikingi marntungu, pirrpa-pirrpamajirringi, Jesusyarrana wanka jarrinyi, turlpanya. Miral jarrinyili MaryMagdalene-nga. Purlpi palinyjangarra Jesus-ju jurtungakarnajaninyili 7 mirurru. 10-11 Kuwarri yirrinakanuJesus Mary yana palinymilirrangukarti. Kulurnikinyi-yarninyi janalu. Wurrarnajanaku, “Nyampali nganyjur-rumili, Jesus, munu marlkarri wanima. Marlkarri jar-rinyaja wanka jarrinyi, yirrirnarna ngajulu.” Mary-ngamunu yijalmarta jirnimiyili. Panypanyiyili muwarrja.

12 Ruka warinyjirri Jerusalem-ja jalakarti yanapulu.Purlpi Jesus-ja yijalmarta jirnikinyipululu. Kuwarri Je-sus miral jarrinyapulaku. Pulanyju warinykapali wur-rarnapulu, palinyngarra kakurnapulu. 13 Palaja, mi-ranu jarrinyaja, kulpanyapulu Jerusalem-karti, jintangapalinymilirrangungu wurrarnapulujanaku, “Jesus wankayija. Yirrirnalayi ngalayalu.” Puru pinakarrimiyipulinyi,munu yijalmarta jirnimiyipulaku.

Page 63: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 16:14 63 Mark-ju 16:1914 Palaja, ngananyikinyiyi, miral jarrinyijanaku Je-

sus palinymilingi 11 marrngurrangungu. Yijalu warntamarnajaninyi. Warinyarrangulu Jesus wanka yirrinajalupurlpi wurrarniyijanaku, yirrkulu jalypalu jirnikinyiyi,palarrangulu 11 marrngurrangulu munu yijalmarta jirn-imiyijanaku. Palajalu Jesus-ju warnta marnajaninyi.

15 Palaja wurrarnajanaku, “Warrarnjirringi wiyir-rja yananyakanu, wurralayijanaku marrngungu wiyir-rja Ngarrkamili ngalypakata muwarr. 16 Kurrngaljuyijalmarta jilipijiya ngajungu. Warinyju ngapanga ji-naku janaku. Jana marlkarri jarrinyaja, Ngarrkaluwankanyu kalkulkulinyjaninyi ngarramarnti. Jintalumunu yijalmarta jilipijiya ngajungu. Jana marlkarrijarrinyaja, Ngarrkalu jurtu ngakalkulinyjaninyi ngarra-marnti. 17 Ngajungu yijalmarta jinakatarrangulu nga-jungu yiningi mirurru jurtu ngakalapiyijaninyi marrn-gurranguja. Muwarr warinyarrangu muwarr pilipiyi.18 Jurru watarrkulu marrayili, yijalu munu marlka-rri jilkulinyjaninyi palalu jurrulu. Marlkarri jinapintiwatarrkulu minpiliyili, yijalu munu kurlu jilkulinyjaninyipalalu kurlujartinyju. Janalu wirrilipiyijanaku parir-rju wurrkujartinyjarrangu, Ngarrka japirr malapiyi nga-lypa jinaku, yijalu Ngarrkalu ngalypa jilkulinyjaninyiwurrkujartiny. Yijalmarta jinakatarrangulu palajunjilipiyi. Palaja marrngurrangu miranu jarrulupiyijanakuwarrkamu jirnirni ngarramarnti ngajulu yijalmarta ji-nakatarrangungu.” Palajun Nyampali Jesus muwarr pir-najanaku.

JESUSKANYAKANKANGARRKALU,NYAMPALIWIYIRRKUWIRRIRNI (16:19-20)

19 Palaja Ngarrkalu kanya kanka, wirrirni marr-janyukartingi wangka yija palinyja. Palanga wirrirniJesus wirtu yija nyampali wiyirrku ngunarrikurnujirriku.

Page 64: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

Mark-ju 16:20 64 Mark-ju 16:2020 Jesus-milirrangulu yananyakanu wurrarnikinyiyi-

janaku ngunarrikurnujirringi marrngurrangungu Ngar-rkamili muwarr ngalypakata. Yirrkulu Nyampalilu Jesus-ju warrkamu jirnikinyi palinymilirrangungu, marrngur-ranguku jurti jinaku janamili muwarr yija jurtu. JIPI.

Page 65: MARK-JU yarntarnamirli-mirlingi ... · jirni Jesus palanga pijungu Jordan-ja. 10 Jesus ngapaja turlpanyajanga kanka parrjarna. Yirrinajanga parlparr laarr pirni Ngarrkalu. Ngarrka

65Nyangumarta Bible

Portions of the Holy Bible in the Nyangumarta language of Australiacopyright © 1980-2010 Wycliffe Bible Translators, Inc.Language: Nyangumarta

Bible translation copyright © 1980-2010 Wycliffe Bible Translators, Inc. Reader Series(book XXC) copyright © 1996 Bible Society Australia. Bible overview (XXA) copyright© 1996 Mission Publications of Australia (PO Box 21, Lawson NSW 2783)This translation is made available to you under the terms of the Creative CommonsAttribution-Noncommercial-No Derivatives license 4.0.Youmay share and redistribute this Bible translation or extracts from it in any format,provided that:

You include the above copyright and source information.You do not sell this work for a profit.You do not change any of the words or punctuation of the Scriptures.

Pictures includedwith Scriptures and other documents on this site are licensed just forusewith those Scriptures and documents. For other uses, please contact the respectivecopyright owners.2020-04-06PDF generated using Haiola and XeLaTeX on 28 Jul 2020 from source files dated 24 Jul2020469e8210-9f0b-5399-9f0b-cc22ce5975b8