MAREK JEKEL PLAN WYNIKOWY Z HISTORII – LICEUM KLASA III

na podstawie podręcznika Anny Radziwiłł i Wojciecha Roszkowskiego, Historia dla maturzysty. Wiek XX

ZAKRES PODSTAWOWY (2 h tygodniowo) Tematy Wymagania edukacyjne

wiedza umiejętności Środki dydaktyczne Standardy

egzaminacyjne Czas

I wojna światowa i jej skutki

Uczeń zna: - bezpośrednią przyczynę wybuchu I wojny światowej; - lata I wojny światowej; - najważniejsze państwa tworzące w okresie wojny trójprzymierze (Niemcy, Austro-Węgry, Turcja, Bułgaria) i trójporozumienie (Rosja, Francja, Wielka Brytania, Serbia, Rumunia, Japonia, Włochy, Stany Zjednoczone AP); - cele planu Schlieffena; - metody prowadzonych działań wojennych; - główne bitwy: Tannenberg, Marna, Verdun, Somma; - najważniejsze postanowienia traktatu wersalskiego; - miejscowości, w których zawarto traktaty pokojowe z sojusznikami Niemiec; - najważniejsze skutki I wojny światowej: zmiana układu sił, nowa mapa polityczna Europy;

Uczeń potrafi: - wyjaśnić przyczyny wybuchu I wojny światowej; - scharakteryzować działania I wojny światowej; - przedstawić (posiłkując się mapą) nowy porządek europejski; - scharakteryzować rewolucje europejskie po I wojnie światowej, ze szczególnym uwzględnieniem rewolucji rosyjskiej; - wyjaśnić terminy i pojęcia: państwa centralne, państwa ententy, wojna pozycyjna, 14 punktów Wilsona, porządek wersalski, demilitaryzacja, kontrybucja, tereny mandatowe, Liga Narodów, traktat mniejszościowy, rewolucja, bolszewicy, mienszewicy, eserowcy, kadeci, Duma, Rząd Tymczasowy, Rady Delegatów, Rada Komisarzy Ludowych, Konstytuanta,

- podręcznik WSzPWN, s.14–28; il. 14, 15, 16, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 26; mapy s. 17, 21, 28, 29; teksty źródłowe s. 29–32; - Asa Briggs, Patricia Calvin, Europa dwóch stuleci 1789–1989;- Tomasz Schramm, Historia powszechna. Wiek XX; - Barbara Tuchman, Sierpniowe salwy; - Janusz Pajewski, Historia powszechna 1871–1918; - Modris Eksteins, Święto wiosny;- Josef Kroutvor, Europa Środkowa: anegdota i historia; - Richard Pipes, Rewolucja rosyjska; - Ernst Jünger, W stalowych burzach; - teksty źródłowe: Henri Barbusse o walkach pod Verdun; Baruch Milch o losie ludności cywilnej; traktat wersalski (Wiek XX w źródłach. Wybór tekstów źródłowych..., oprac.

I. 1, 5, 6. II. 1, 2, 3, 5, 7. III. 1, 2, 3.

2 h

- porządek wersalski; - utworzenie Ligi Narodów, rewolucje w: Rosji, Niemczech, Węgrzech; - najważniejsze skutki tych rewolucji; - osoby: Georgesa Clemenceau, Davida Lloyda George’a, Thomasa Woodrowa Wilsona, Mikołaja II, Włodzimierza Lenina, Lwa Trockiego, Karola Liebknechta, Różę Luksemburg, Friedricha Eberta, Miklósa Horthyego; - daty: 28 VI 1914, 1916, II (III), X (XI) 1917, 3 III, 11 XI 1918, 28 VI 1919.

Republika Weimarska, Komintern.

Melania Sobańska-Bondaruk, Stanisław B. Lenard, s. 29–31, 38–40, 81–84); - folia – Postanowienia traktatu wersalskiego.

Sprawa polska w I wojnie światowej i tworzenie struktur władzy

Uczeń zna: - orientacje polityczne w społeczeństwie polskim przed wybuchem I wojny światowej;- organizacje polskie w I wojnie światowej: Naczelny Komitet Narodowy, Komitet Narodowy Polski, Polska Organizacja Wojskowa; - polskie oddziały wojskowe: Legiony, Legion Bajończyków, Polskie Siły Zbrojne, Błękitna Armia; - postanowienia Aktu 5 Listopada 1916 r. i 13 punktu Wilsona oraz ich konsekwencje (utworzenie

Uczeń potrafi: - przedstawić politykę trójprzymierza i trójporozumienia wobec sprawy polskiej; - scharakteryzować działalność polityków obu orientacji polskich w trakcie I wojny światowej; - opisać kształtowanie się ośrodków władzy na ziemiach polskich; - scharakteryzować postanowienia konstytucji marcowej; - analizować akty prawne; - wyjaśnić terminy i pojęcia:

- podręcznik WSzPWN, s. 33–41; 50–51; il. 33, 35, 36, 37, 39, 40, 41, 51; schemat s. 50; tabela s. 38;teksty źródłowe s. 51–52; - Andrzej Chwalba, Historia Polski 1795–1918; - Norman Davies, Boże igrzysko; - Marian Kallas, Historia ustroju Polski X–XX w.; - Marian Kukiel, Dzieje Polski porozbiorowe 1795–1921; - Piotr Wandycz, Pod zaborami 1795–1918; - Piotr Łossowski, Zerwane pęta; - Janusz Pajewski, Odbudowa państwa polskiego; - Tomasz Schramm, Wygrać

I. 1, 2, 5, 6. II. 1, 2, 4, 6, 7. III. 2, 3.

2 h

Tymczasowej Rady Stanu i Rady Regencyjnej); - regionalne ośrodki władzy polskiej: Polska Komisja Likwidacyjna, Rada Narodowa dla Śląska Cieszyńskiego, Naczelna Rada Ludowa; - premierów rządu centralnych: Ignacego Daszyńskiego, Jędrzeja Moraczewskiego, Ignacego Paderewskiego; - postanowienia dekretu rządu J. Moraczewskiego i tzw. małej konstytucji; - układ sił w Sejmie Ustawodawczym; - najważniejsze postanowienia konstytucji marcowej; - osoby: Romana Dmowskiego, Józefa Hallera, abp. Aleksandra Kakowskiego, Józefa Ostrowskiego, Zdzisława Lubomirskiego, Wincentego Witosa, ks. Stanisława Adamskiego; - daty: VIII 1914, 5 XI 1916, 8 I 1918, 6/7 XI 1918, 10 i 11 XI 1918, 26 I 1919, 20 II 1919, 18 III 1921.

ośrodki władzy, kryzys przysięgowy, rząd lubelski, mała konstytucja, Sejm Ustawodawczy, dekret, mała konstytucja.

Polskę 1914–1918; - teksty źródłowe: pamiętnik księżnej Marii Zdzisławowej Lubomirskiej 1914–1918; pieśni legionowe; Manifest Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej z 7 XI 1918 r.; dekret o najwyższej władzy reprezentacyjnej Republiki Polskiej (Wiek XX w źródłach, oprac. Melania Sobańska-Bondaruk, Stanisław B. Lenard, s. 72–74, 129–132, 133–134); uchwała sejmu o powierzeniu Józefowi Piłsudskiemu dalszego sprawowania urzędu Naczelnika Państwa; konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 17 III 1921; (Teresa Maresz, Krzysztof Juszczak, Historia w tekstach źródłowych, t. 3, s. 70–71); - muzyka: kaseta magnetofonowa Pieśni legionowe; - folia – Struktura władzy na mocy konstytucji marcowej.

Walka o granice Uczeń zna: - decyzje konferencji paryskiej, które wpłynęły na

Uczeń potrafi: - wskazać decyzje międzynarodowe, które

- podręcznik WSzPWN, s. 41–51 il. 41, 42, 43, 45, 46, 48, 49; mapy s. 42, 45, 47; teksty

I. 1, 2, 5, 6. II. 1–7. III. 1, 2, 3.

2 h

kształt polskich granic zachodnich; - działania zbrojne związane z granicą zachodnią: powstanie wielkopolskie, powstania śląskie; - tereny, gdzie odbyły się plebiscyty oraz ich wyniki; - wynik konfliktu polsko-czeskiego o Śląsk Cieszyński;- efekt konfliktu polsko-ukraińskiego o Galicję Wschodnią; - najważniejsze bitwy w wojnie polsko-radzieckiej: warszawska, niemeńska; - postanowienia traktatu ryskiego; - bunt Żeligowskiego i jego skutki; - osoby: Ignacego Paderewskiego, Józefa Dowbora-Muśnickiego, Wojciecha Korfantego, Józefa Piłsudskiego, Symona Petlurę, Wincentego Witosa, Michaiła Tuchaczewskiego, George’a Curzona, Lucjana Żeligowskiego; - daty: 27 XII 1918, sierpień 1919, sierpień 1920, 18 III 1921, 20 III 1921, V 1921, V 1922,

wywarły wpływ kształt polskich granic; - scharakteryzować walkę Polaków o granicę z Niemcami; - opisać konflikt Polski z Czechosłowacją o Śląsk Cieszyński; - przedstawić walki o granicę wschodnią; - ocenić polskie zmagania o granice po I wojnie światowej;- posługiwać się mapą; - korzystać ze źródeł pisanych i ikonograficznych; - wyjaśnić terminy i pojęcia: orlęta lwowskie, plebiscyt, wolne miasto, cud nad Wisłą, Litwa Środkowa, bunt Żeligowskiego.

źródłowe s.52–54; - Marian Kukiel, Dzieje Polski porozbiorowe 1795–1921; - Norman Davies, Orzeł biały, czerwona gwiazda; - Marcin J. Januszkiewicz, Adam Pleskaczyński, I haj vivat Poznańczanie; - Klaus Zernack, Polska i Rosja; - Marek Jekel, Wiedza w pigułce. Historia Polski; - Stanisław S. Nicieja, Cmentarz Obrońców Lwowa; - Polska i Niemcy w XX wieku. Wskazówki i materiały do nauczania historii, pod red. Ursuli A.J. Becher, Włodzimierza Borodzieja, Krzysztofa Ruchniewicza; - teksty źródłowe: protokół z posiedzenia Rady Obrony Państwa (5 VII 1920 r.) (Józef Piłsudski o państwie i armii, t. 1, s. 128–131),nota Wojciecha Korfantego o powodach wybuchu III powstania śląskiego (Wiek XX w źródłach, oprac. Melania Sobańska-Bondaruk, Stanisław B. Lenard, s. 153–154); powstanie wielkopolskie we wspomnieniach Bohdana Hulewicza (Polska w latach 1918–1939. Wybór tekstów źródłowych do nauczania historii, pod red. Wojciecha Wrzesińskiego, s. 52–

56; - film Polonia Restituta.

Technika, gospodarka i przemiany społeczne w okresie międzywojennym

Uczeń zna: - najważniejsze wynalazki; -główne formy rozrywki; - czynniki kształtujące społeczeństwo masowe; - najprężniej rozwijające się gałęzie gospodarki; - najważniejsze przyczyny kryzysu finansowego i gospodarczego u schyłku lat dwudziestych; - mechanizmy wychodzenia z wielkiego kryzysu gospodarczego; - główne prądy artystyczne i ich przedstawicieli; - osoby: Alberta Einsteina, Martina Heideggera, Aldousa Huxleya, Johna Maynarda Keynesa, Franklina Delano Roosevelta; - lata wielkiego kryzysu gospodarczego.

Uczeń potrafi: - przedstawić najważniejsze osiągnięcia nauki i techniki oraz ich wpływ na rozwój gospodarczy; - opisać mechanizm kształtowania się okresie międzywojennym społeczeństwa masowego; - scharakteryzować metody wychodzenia z kryzysu gospodarczego (model amerykański); - przedstawić skutki wielkiego kryzysu; - scharakteryzować główne tendencje w sztuce międzywojnia; - rozpoznać dzieło sztuki charakterystyczne dla określonego nurtu artystycznego; - korzystać z różnorodnych źródeł informacji ilustrujących procesy gospodarcze i społeczne; - wyjaśnić terminy i pojęcia: teoria względności, psychoanaliza, Hollywood, społeczeństwo masowe, bunt mas, muzyka rozrywkowa, jazz, przemysł rozrywkowy, dobra kultury, nowy wspaniały

- podręcznik WSzPWN, s. 56;64; il. 56, 57, 58, 60, 61, 62, 63, 64; tabele s. 56, 59; wykres s. 60; teksty źródłowe s. 64–66; - Tomasz Schramm, Historia powszechna. Wiek XX; - Rondo Cameron, Historia gospodarcza świata; - Erich Fromm, Ucieczka od wolności; - Harry Landreth, David C. Colander, Historia myśli ekonomicznej; - Mieczysław Porębski, Granica współczesności; - tekst źródłowy: Charakter światowego kryzysu gospodarczego (Wiek XX w źródłach, oprac. Melania Sobańska-Bondaruk, Stanisław B. Lenard, s. 102–103); - folia – Wyjście z kryzysu według Keynesa.

I. 3, 4, 6, 8, 9. II. 1, 4, 5, 6, 7. III. 1, 2, 3.

1 h

świat, inflacja, hiperinflacja, czarny czwartek, interwencjonizm, etatyzm, New Deal, sztuka abstrakcyjna, Bauhaus.

Systemy polityczne okresu międzywojennego – totalitaryzmy

Uczeń zna: - systemy ustrojowe dwudziestolecia: totalitaryzm (komunizm, faszyzm, nazizm), autorytaryzm, demokracja; - genezę i cechy charakterystyczne totalitaryzmów; - etapy ich budowy; - przyczyny popularności totalitaryzmów i autorytaryzmów w okresie międzywojnia; - przykłady państw, ilustrujące poszczególne systemy; - wodzów systemów totalitarnych: Benito Mussoliniego, Adolfa Hitlera, Włodzimierza Lenina, Józefa Stalina; - nazwy partii i organizacji totalitarnych: Narodowa Partia Faszystowska, Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników, Wszechzwiązkowa Komunistyczna Partia (bolszewików), Narodowa Rada Korporacyjna, Niemiecki Front Pracy,

Uczeń potrafi: -scharakteryzować systemy polityczne okresu międzywojennego; - przedstawić genezę ustrojów totalitarnych w Rosji, państwie włoskim i niemieckim; - opisać poszczególne etapy wdrażania zasad ustrojów totalitarnych w tych państwach; - przedstawić mechanizmy propagandy; - porównać i ocenić faszyzm włoski, nazizm i komunizm; - dokonać analizy i interpretacji różnorodnych źródeł informacji; - wyjaśnić terminy i pojęcia: totalitaryzm, faszyzm, nazizm, komunizm, plutokracja, nacjonalizm, rasizm, charyzma, policja polityczna pakty laterańskie, noc długich noży, noc kryształowa, komunizm wojenny, policja polityczna, Nowa Ekonomiczna Polityka (NEP), kolektywizacja, gospodarka planowa, Gułag, wielki terror,

- podręcznik WSzPWN, s. 68–83,il. s. 69, 70, 72, 73, 76, 77, 78, 79, 80, 81, 82, 83; mapa s. 69; schemat s. 68, 75; tabela s. 74; wykres s. 79; teksty źródłowe s. 91–94; - Asa Brigges, Patricia Clavin, Europa dwóch stuleci; - Czarna księga komunizmu; - Alan Bullock, Hitler – studium tyranii; - Alan Bullock, Stalin i Hitler. Żywoty równoległe; - Bożena Bankowicz, Marek Bankowicz, Antoni Dudek, Leksykon historii XX wieku; - Robert Conquest, Stalin; - François Furet, Przeszłość pewnego złudzenia; - Richard Grunberger, Historia społeczna Trzeciej Rzeszy; - Paul Johnson, Polityczna historia świata; - Ralf Georg Reuth, Goebbels; - „Literatura na świecie”, Berlin, 2001, nr 8–9; - Henry A. Turner, 30 dni z życia Hitlera; - Michał Heller, Andrzej Niekricz, Utopia u władzy;

I. 1, 2, 3, 5, 6. II. 1–7. III. 1, 2, 3.

2 h

Oddziały Szturmowe (SA), Tajna Policja Państwowa (Gestapo), Sztafety Ochronne (SS), Czeka; - osoby: Paula von Hindenburga, Gustawa Stresemanna, Alfreda Rosenberga, Ernsta Röhma, Heinricha Himmlera, Josepha Goebbelsa, Lwa Trockiego, Feliksa Dzierżyńskiego, Gienrika Jagodę, Nikołaja Jeżowa, Ławrientija Berię, Gieorgija Zinowiewa, Lwa Kamieniewa, Nikołaja Bucharina, Siergieja Kirowa; - terminy i pojęcia: führer, duce, czarne koszule, brunatne koszule; - daty: 1919, X 1922, XII 1922, 1923, I 1924, 1928, I 1933, VI 1934, 1935, 1938

Komintern. - Wobec faszyzmu, wybrał Hubert Orłowski; - Dietrich Bonhoeffer, Naśladowanie; - tekst źródłowy: ustawy norymberskie (Wiek XX w źródłach, oprac. Melania Sobańska-Bondaruk, Stanisław B. Lenard, s. 104–106); - filmy: Dyktatorzy – Stalin; Adolf Hitler – życie prywatne; Adolf Hitler – uwodziciel.

Państwa autorytarne i demokracje, problemy międzynarodowe

Uczeń zna: - państwa autorytarne w okresie międzywojennym; - państwa demokratyczne; - najważniejsze partie polityczne Wielkiej Brytanii, Francji i USA; - postanowienia układów w Rapallo, Locarno i Monachium; - proces, który dokonał się w Turcji po I wojnie światowej (europeizacja);

Uczeń potrafi: - opisać i ocenić systemy autorytarne; - scharakteryzować demokracje zachodnie; - cel i metody reform Atatürka; - przestawić pozycję międzynarodową Chin i ich problemy wewnętrzne; - opisać znaczenie układu w Rapallo; - scharakteryzować stosunek

- podręcznik WSzPWN, s. 83–91;il. 86, 87, 88, 89, 90; taśma chronologiczna s. 87; mapa s. 88; teksty źródłowe s. 95; - Asa Brigges, Patricia Clavin, Europa dwóch stuleci; - Bożena Bankowicz, Marek Bankowicz, Antoni Dudek, Leksykon historii XX wieku; - Sebastian Haffner, Diabelski pakt; - Paul Johnson, Polityczna historia świata;

I. 1, 2, 3, 5, 6. II. 1–7. III. 1, 2, 3.

2 h

- siły polityczne rywalizujące ze sobą w Chinach (Kuomintang, komuniści); - nazwy encyklik Mit brennender Sorge i Divini Redemptoris; - postanowienia układu Ribbentrop-Mołotow; - osoby: Miklósa Horthyego, Francesco Franco, Antanasa Smetonę, Antonia Oliveirę de Salazara, Engelberta Dolfussa, papieża Piusa XI, Leona Bluma, Eduoarda Daladiera, Sun Yat-sena, Chiang Kai-sheka, Mao Zedonga; - daty: 1922, X 1925, 1928, 1935, 1936–1939, III 1938, IX 1938, marzec 1939, 23 VIII 1939.

Francji i Wielkiej Brytanii do Niemiec; - określić rolę Ligi Narodów; - przedstawić etapy wzrostu znaczenia na arenie międzynarodowej Niemiec i ZSRR oraz przyczyny zbliżenia tych państw; - opisać rolę wojny domowej w Hiszpanii dla sytuacji politycznej Europy; - dokonać analizy i interpretacji umów międzynarodowych; - posiłkując się mapą, przedstawić ówczesne problemy międzynarodowe; - wyjaśnić terminy i pojęcia: państwo autorytarne, plan Dawesa, pakt Brianda–Kellogga, Pakt Czterech, Pakt Wschodni, pakt Ribbentrop–Mołotow, rządy frontu ludowego, wojna domowa, remilitaryzacja Nadrenii, Kuomintang, Wielki Marsz.

- Christian Graf von Krockow, Niemcy. Ostatnie sto lat; - Alfred Wysocki, Tajemnice dyplomatycznego sejfu; - teksty źródłowe: traktat w Rapallo; Ksawery Pruszyński o wojnie w Hiszpanii; układ monachijski; (Wiek XX w źródłach, oprac. Melania Sobańska-Bondaruk, Stanisław B. Lenard, s. 92–93, 111–112, 114–115); - film Konferencja w Monachium.

Polska okresu demokracji

Uczeń zna: - słabości polityczne, gospodarcze i społeczne II Rzeczypospolitej u progu jej istnienia; - główne partie polityczne i ich przywódców; - prezydentów RP w latach 1922–1926;

Uczeń potrafi: - scharakteryzować problemy utrudniające unifikację i rozwój gospodarczy Polski po I wojnie światowej; - przedstawić próby reform gospodarczych i społecznych;- opisać system polityczny II Rzeczypospolitej;

- podręcznik WSzPWN, s. 96–104; il. 96, 98, 99, 100, 101, 102, wykres s. 99; tabele s. 99, 101; mapy s. 97, 98, 103; - Norman Davies, Boże igrzysko; - Andrzej Garlicki, Pierwsze lata Drugiej Rzeczypospolitej; - Tomasz Nałęcz, Rządy Sejmu 1921–1926;

I. 1, 2, 3, 5, 6, 8. II. 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7. III. 1, 2, 3.

1 h

- reformy Władysława Grabskiego; - zasady reformy rolnej; - kierunki działań dyplomacji polskiej; - układy sojusznicze II Rzeczypospolitej do roku 1926; - daty: II 1921, XII 1922, V 1923, 1924, 1925.

- scharakteryzować pozycję międzynarodową Polski po I wojnie światowej; - dokonać analizy i interpretacji źródeł informacji opisujących życie społeczne i gospodarcze; - wyjaśnić terminy i pojęcia: rządy parlamentarne, inflacja, hiperinflacja, reforma walutowa, pakt lanckoroński, reforma rolna, wojna celna, konkordat.

- Od plemion do Rzeczypospolitej, red. Antoni Mączak; - Zbigniew Landau, Jerzy Tomaszewski, Gospodarka Drugiej Rzeczypospolitej; - Janusz Skodlarski, Zarys historii gospodarczej Polski do 1945 roku; - tekst źródłowy: exposé premiera Władysława Grabskiego; (Wiek XX w źródłach, oprac. Melania Sobańska-Bondaruk, Stanisław B. Lenard, s. 157–158);- folia – Partie polityczne, programy, przywódcy.

Przewrót majowy i rządy sanacji

Uczeń zna: - główne przyczyny przewrotu majowego; - prezydenta, premiera, i marszałka sejmu pełniących swoje urzędy w momencie zamachu stanu; - premiera i prezydenta wybranych po zamachu majowym; - postanowienia noweli sierpniowej; - lata wyborów parlamentarnych po 1926 r.; - ugrupowania polityczne i ich przywódców w l. 1926–1939;- rok powstania i partie wchodzące w skład Centrolewu; - lata i najważniejsze skutki wielkiego kryzysu

Uczeń potrafi: - przedstawić przyczyny i skutki przewrotu majowego; - scharakteryzować politykę wewnętrzną sanacji do 1935 r.; - opisać postawy i działania opozycji wobec rządów sanacji; - dokonać analizy i interpretacji wybranych zapisów konstytucji kwietniowej; - scharakteryzować przemiany na polskiej scenie politycznej po śmierci Józefa Piłsudskiego; - scharakteryzować zagrożenia stojące przed Polską w drugiej połowie lat trzydziestych; - zasady, ewolucję i osoby

- podręcznik WSzPWN, s. 104–119; il. 104, 105, 106, 107, 109, 111, 112, 113, 116; schematy s. 107, 108; tabele s. 112, 114, 120; wykres s. 115; mapy s. 115, 119; teksty źródłowe s. 121–126; - Jerzy Eisler, Andrzej Szwarc, Paweł Wieczorkiewicz, Polska. Dzieje polityczne ostatnich dwustu lat; - Włodzimierz Suleja, Józef Piłsudski; - Andrzej Garlicki, Z Sulejówka do Belwederu; - Andrzej Garlicki, Pod rządami Marszałka; - Zbigniew Landau, Jerzy Tomaszewski, Gospodarka Drugiej Rzeczypospolitej; - Daria Nałęcz, Kultura Drugiej Rzeczypospolitej;

I. 1–9. II. 1–7. III. 1, 2, 3.

2 h

gospodarczego w Polsce; - metody wychodzenia z kryzysu gospodarczego; - najważniejsze problemy społeczne i narodowościowe II Rzeczypospolitej; - dokładną datę i najważniejsze postanowienia konstytucji kwietniowej; - ugrupowania polityczne w obozie sanacji po śmierci Piłsudskiego; - zasady reform gospodarczych Eugeniusza Kwiatkowskiego; - najważniejsze inwestycje COP; - państwa, z którymi Polska podpisała w latach trzydziestych układy o nieagresji; - reakcje władz polskich wobec działań państw totalitarnych; - daty: 12 V 1926, VIII 1926, 1932, 1934, 12 V 1935, 1937, 5 V 1939, 23 VIII 1939.

kierujące polską polityką zagraniczną czasów sanacji; - dokonać analizy źródeł ikonograficznych, ze szczególnym uwzględnieniem karykatury; - wyjaśnić terminy i pojęcia: zamach stanu, dyktator, sanacja, nowela sierpniowa, wybory brzeskie, Front Morges, obóz belwederski, etatyzm, protokół Litwinowa, Zaolzie.

- Paweł Wieczorkiewicz, Ostatnie lata Polski niepodległej; - Janusz Skodlarski, Zarys historii gospodarczej Polski do 1945 roku;- Henryk Batowski, Agonia pokoju i początek wojny; - O przewrocie majowym – opinie świadków i uczestników, wybór Eugeniusz Kozłowski; Kazimierz Świtalski, Diariusz 1919–1935; - folia – tabela: Inwestycje COP-u.

Bilans II Rzeczypospolitej – lekcja powtórzeniowa

Uczeń zna: - najważniejsze wiadomości dotyczące II Rzeczypospolitej;- najważniejsze zasady obowiązujące w dyskusji.

Uczeń potrafi: - wykorzystać różnorodne źródła informacji; - postawić tezę w dyskusji; - wykorzystać wiedzę w celu poparcia swojego zdania lub tezy argumentami; - polemizować z argumentami

I. 1–9. II. 1–7. III. 1, 2, 3.

1 h

oponentów; - umiejętnie wykorzystać w dyskusji wiedzę z innych przedmiotów; - wykorzystać w praktyce znajomość zasad kulturalnej dyskusji; - zauważyć aspekty pozytywne i negatywne II Rzeczypospolitej

Porządek wersalski i jego słabości – praca klasowa

Uczeń zna: - wiadomości wymienione w planie wynikowym.

Sprawdzane umiejętności: - uczeń umieszcza opisywane wydarzenia w czasie i przestrzeni; - wskazuje przyczyny i skutki wydarzeń; - uogólnia fakty - porównuje, czyli wskazuje różnice i podobieństwa między wydarzeniami historycznymi; - formułuje i uzasadnia oceny.

I. 1–9. II. 1, 2, 5. III. 1, 2, 3.

1 h

Działania na frontach II wojny światowej

Uczeń zna: - ramy chronologiczne kampanii wrześniowej; - etapy agresji państw osi w latach 1939–1941; - najważniejsze bitwy tych kampanii; - tereny zagarnięte przez ZSRR do 1941 r.; - ramy chronologiczne i główne bitwy: kampanii północnoafrykańskiej, frontu wschodniego, frontu

Uczeń potrafi: - scharakteryzować działania na głównych frontach II wojny światowej (wykorzystując mapę); - opisać wkład Polaków w działania wielkiej koalicji; - przedstawić i ocenić politykę Niemiec wobec terenów okupowanych, ze szczególnym uwzględnieniem Holocaustu; - opisać i ocenić postawy

- podręcznik WSzPWN, s. 128–143; 171–172; il.128, 132, 133, 135, 136, 138, 142, 143, 146, 171;mapy s. 130, 134, 137, 139, 140, 141; tabela s. 139; tekst źródłowy s. 147–148; - Asa Brigges, Patricia Clavin, Europa dwóch stuleci; - Bożena Bankowicz, Marek Bankowicz, Antoni Dudek, Leksykon historii XX wieku; - Józef Garliński, Polska w Drugiej Wojnie Światowej;

I. 1, 2, 5, 6. II. 1–7. III. 1, 2, 3.

2 h

zachodniego, wojny na Dalekim Wschodzie; - cele i metody polityki okupacyjnej Niemiec; - miejsce i datę zrzucenia bomb atomowych; - najważniejsze polskie oddziały, ich dowódców oraz miejsca najsłynniejszych działań militarnych; - osoby: Vidukinda Quislinga, Iona Antonescu, Philippe’a Petaina, Charlesa de Gaulle’a, Erwina Rommla, Bernarda Montgomery’ego, Dwighta Eisenhowera, Gieorgija Żukowa, Pietra Badoglia, Josipa Broza-Titę, Alfreda Jodla, Wilhelma Keitla, Douglasa MacArthura.

społeczeństw europejskich wobec polityki okupanta; - wyjaśnić terminy i pojęcia: państwa osi, dziwna wojna, Blitzkrieg, bitwa o Anglię, Pakt Trzech, wojna ojczyźniana, bitwa o Atlantyk, blokada morska, Africa Korps, wojna na Dalekim Wschodzie, getto, Endlösung, Holocaust, eksterminacja, kolaboracja, działania partyzanckie, drugi front, ofensywa styczniowa.

- Olgierd Terlecki, Najkrótsza historia II wojny światowej; - Butler Rupert, Szakale Hitlera; - Winston Churchill, Druga wojna światowa; - Melchior Wańkowicz, Monte Cassino; - teksty źródłowe: plan Barbarossa; II wojna w oczach jej uczestników; akt kapitulacji armii niemieckiej; akt kapitulacji Japonii (Wiek XX w źródłach, oprac. Melania Sobańska-Bondaruk, Stanisław B. Lenard, s. 199–201; 211–224; 229–230; 237–238); - filmy: Bitwa o Midway, Stalingrad; Monte Cassino; - folie: Fronty, bitwy, dowódcy; tabela – Polacy na frontach II wojny światowej.

Powstanie i działalność wielkiej koalicji

Uczeń zna: - etapy kształtowania się wielkiej koalicji; - miesiąc i rok uchwalenia oraz postanowienia ustawy lend-lease; - miesiąc i rok, osoby inicjujące oraz postanowienia Karty Atlantyckiej; - ramy chronologiczne oraz głównych uczestników konferencji w Teheranie, Jałcie i Poczdamie; - najważniejsze postanowienia

Uczeń potrafi: - genezę wielkiej koalicji; - przedstawić cele konferencji Wielkiej Trójki; - wymienić podejmowane decyzje i ocenić ich skutki; - rozpoznać na zdjęciach przywódców wielkiej koalicji;- wyjaśnić terminy i pojęcia: wielka koalicja, Wielka Trójka, porządek jałtański, sfery wpływów, demilitaryzacja, denazyfikacja,

- podręcznik WSzPWN, s. 143–147; il. 144; teksty źródłowe s. 147–149; - Asa Brigges, Patricia Clavin, Europa dwóch stuleci; - Bożena Bankowicz, Marek Bankowicz, Antoni Dudek, Leksykon historii XX wieku; - Jost Dülffer, Jałta, 4 lutego 1945 – druga wojna światowa i dwubiegunowy podział świata; - źródła historyczne: Karta Atlantycka; karykatura ilustrująca znaczenie konferencji w Jałcie;

I. 2, 5, 6. II. 1–7. III. 1, 2, 3.

1 h

tych konferencji. demokratyzacja, dekartelizacja, Organizacja Narodów Zjednoczonych, Sojusznicza Rada Kontroli, problem niemiecki.

uchwały konferencji poczdamskiej (Wiek XX w źródłach, oprac. Melania Sobańska-Bondaruk, Stanisław B. Lenard, s. 205–206; 228; 232–236); - folia – Konferencje wielkiej koalicji i ich postanowienia.

Kampania wrześniowa, polityka okupantów wobec społeczeństwa polskiego

Uczeń zna: - armie polskie w kampanii wrześniowej i ich dowódców;- główne kierunki uderzeń wojsk niemieckich; - etapy kampanii wrześniowej;- najważniejsze bitwy wojny obronnej 1939 r.; - datę wkroczenia wojsk radzieckich oraz wyjścia rządu RP do Rumunii; -nowy podział administracyjny ziem polskich; - cele okupacji niemieckiej; - metody okupanta niemieckiego; - cele okupacji radzieckiej; - metody okupanta radzieckiego; - miejsca – symbole męczeństwa narodu polskiego i żydowskiego.

Uczeń potrafi: - wykorzystując mapę, scharakteryzować plany i działania wojenne w kampanii wrześniowej; - dokonać analizy przyczyn porażki wojsk polskich w 1939 r.; - wskazać na mapie nowy podział terytorialny ziem polskich i jego zmiany; - opisać i ocenić cele metody okupanta niemieckiego; - przedstawić i ocenić cele i metody okupanta radzieckiego; - opisać rolę polskich komunistów w mechanizmach okupacji radzieckiej; - wyjaśnić terminy i pojęcia: kampania wrześniowa, grupa armii, okupacja, Generalne Gubernatorstwo, Volkslista, policja granatowa, kolaboracja, akcja AB, wysiedlenie, pacyfikacja, obozy przejściowe, obozy koncentracyjne, obozy

- podręcznik WSzPWN, s. 128–131, 151–156, 163–164; il. 131, 151, 153, 154, 155, 156; mapy s. 129, 130, 152, 155; - Józef Garliński, Polska w Drugiej Wojnie Światowej; - Edward Serwański, Wielkopolska w cieniu swastyki; - Władysław Anders, Bez ostatniego rozdziału; - Józef Czapski, Na nieludzkiej ziemi; - My deportowani, oprac. Bogdan Klukowski; - Katyń. Relacje, wspomnienia, publicystyka, oprac. Andrzej Leszek Szcześniak; - Wrzesień 1939 r. w relacjach dyplomatów, oprac. Andrzej Skrzypek; - teksty źródłowe: rozkaz Adolfa Hitlera z 31 VIII 1939 r.; przemówienie Wiaczesława Mołotowa z 31 X 1939 r.; Hans Frank o zasadach polityki niemieckiej wobec społeczeństwa polskiego;

I. 1, 2, 3, 4, 5, 6. II. 1–7. III. 1, 2, 3.

2 h

zagłady, getto, Holocaust, zsyłki, obozy pracy.

Pieśń o zamordowanym żydowskim narodzie; Jürgen Stroop o likwidacji getta warszawskiego (Wiek XX w źródłach, oprac. Melania Sobańska-Bondaruk, Stanisław B. Lenard, s. 247; 248–249; 251–254; 259–260; 263); - płyta CD – materiały na konkurs Dzieje oręża polskiego.

Rząd polski na emigracji, struktury państwa podziemnego

Uczeń zna: - datę i okoliczności powołania rządu emigracyjnego; - osoby sprawujące funkcję prezydenta i premiera; - nazwę parlamentu emigracyjnego i główne siły polityczne, które go tworzyły;- cele działań rządu emigracyjnego; - osoby piastujące funkcje Delegata Rządu RP na Kraj; - etapy stosunków polsko-radzieckich w latach 1939–1943; - dokładną datę i postanowienia umowy Sikorski–Majski; - nowego premiera rządu po śmierci Władysława Sikorskiego; - nazwy organizacji zbrojnych podporządkowanych rządowi na emigracji oraz ich

Uczeń potrafi: - przedstawić genezę rządu polskiego na emigracji; - scharakteryzować jego główne cele i działania w latach 1939–1943, ze szczególnym uwzględnieniem stosunków z ZSRR; - opisać strukturę oraz ewolucję polskiego państwa podziemnego; - analizować źródła pisane i ikonograficzne; - wyjaśnić terminy i pojęcia: rząd emigracyjny, polskie państwo podziemne, sprawa katyńska, katastrofa gibraltarska.

- podręcznik s. 156–162, 164–169;il. 156, 157, 158, 159, 161, 164, 165, 166, 169; - Józef Garliński, Polska w Drugiej Wojnie Światowej; - Andrzej Paczkowski, Pół wieku dziejów Polski 1939–1989; - Włodzimierz Borodziej, Andrzej Chmielarz, Andrzej Friszke, Andrzej Krzysztof Kunert, Polska podziemna 1939–1945; - Tomasz Strzembosz, Rzeczpospolita podziemna; - Andrzej Krzysztof Kunert, Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939–1944; - teksty źródłowe: Armia Krajowa w dokumentach; Sprawa polska w czasie drugiej wojny światowej w pamiętnikach, oprac. Mieczysław Tomala; - folia – Struktura polskiego państwa podziemnego.

I. 1, 2, 3, 6. II. 1, 2, 3, 4, 7. III. 1, 2, 3.

1 h

komendantów głównych; - nazwy i główne siły polityczne podziemnego parlamentu; - nazwy struktur terytorialnych polskiego państwa podziemnego.

Postawy Polaków wobec polityki okupantów

Uczeń zna: - metody walki cywilnej i zbrojnej z okupantami; - najważniejsze polskie organizacje konspiracyjne; - akcje Szarych Szeregów; - stosunek Polaków do eksterminacji ludności żydowskiej; - nazwy żydowskich organizacji zbrojnych; - czas, cele i przywódcę powstania w getcie warszawskim; - cele planu „Burza”; - osoby podejmujące decyzję o wybuchu powstania; - ramy chronologiczne powstania warszawskiego; - stosunek Wielkiej Trójki do wybuchu powstania; - główne działania zbrojne w powstaniu warszawskim; - najważniejsze skutki powstania.

Uczeń potrafi: - przedstawić różnorodne postawy Polaków wobec okupantów; - scharakteryzować główne metody walki społeczeństwa polskiego; - opisać działania młodzieży wobec okupantów; - scharakteryzować plan „Burza” (przyczyny powstania, cele militarne i polityczne, działania militarne); - opisać przyczyny, przebieg i skutki powstania warszawskiego; - ocenić znaczenie powstania;- dokonać analizy źródeł pisanych, ikonograficznych i mechanicznych; - wyjaśnić terminy i pojęcia: walka cywilna, walka zbrojna, Szare Szeregi, kryptonim Wawer, akcja N, akcja Żegota, godzina W.

- podręcznik WSzPWN, s. 163–171, 172–173, 174–178; il. 164, 165, 166, 168; mapa s. 167; - Józef Garliński, Polska w Drugiej Wojnie Światowej; - Andrzej Paczkowski, Pół wieku dziejów Polski 1939–1989; - Władysław Bartoszewski, Dni walczącej stolicy; - Jan Ciechanowski, Powstanie warszawskie; - Norman Davies, Powstanie ’44; - Włodzimierz Borodziej, Andrzej Chmielarz, Andrzej Friszke, Andrzej Krzysztof Kunert, Polska podziemna 1939–1945; - Tomasz Strzembosz, Rzeczpospolita podziemna; -Eugeniusz Duraczyński, Polska 1939–1945. Dzieje polityczne; - Czesław Michalski, Wojna warszawsko-niemiecka; - teksty źródłowe: Armia Krajowa w dokumentach; Dariusz Baliszewski, Andrzej Krzysztof Kunert, Prawdziwa historia Polaków;

I. 2, 3, 4, 5, 6, 7. II. 1–7. III. 1, 2, 3.

1 h

rozkaz Tadeusza Bora-Komorowskiego w sprawie planu „Burza”; sprawozdanie Ludwika Fischera na temat powstania warszawskiego (Wiek XX w źródłach, oprac. Melania Sobańska-Bondaruk, Stanisław B. Lenard, s. 263–265, 278–279); - muzyka: piosenki z powstania warszawskiego; - film – Zofia i Andrzej Krzysztof Kunert, Odważyć się być wolnym;- widowisko dokumentalne –Kazimierz Kutz, Ziarno zroszone krwią;

Walka o władzę na ziemiach polskich

Uczeń zna: - nazwy głównych organizacji komunistycznych na ziemiach polskich w latach 1939–1941 oraz ich cele polityczne; - miesiąc i rok powstania PPR oraz jej przywódców; - organizacje zbrojne PPR i KRN; - najważniejsze treści programu O co walczymy?; - cele ZPP i Centralnego Biura Komunistów Polskich; - decyzje dotyczące Polski, podjęte na konferencjach w Teheranie, Jałcie i Poczdamie;- nazwę parlamentu powstałego z inicjatywy komunistów, główne siły

Uczeń potrafi: - przedstawić działalność komunistów na ziemiach polskich pod okupacją niemiecką po 1939 r., wyjaśnić i ocenić motywy ich postępowania; - opisać cele i działania ZPP; - scharakteryzować genezę i działalność PPR; - porównać deklaracje PPR i RJN; - podać przyczyny przejmowania władzy na ziemiach polskich przez komunistów; - scharakteryzować etapy przejmowania władzy przez komunistów;

- podręcznik WSzPWN, s. 166, 168–169, 170–171, 173; il. 168, 170, 171; - Jerzy Eisler, Zarys dziejów politycznych Polski 1944–1989; - Jerzy Eisler, Andrzej Szwarc, Paweł Wieczorkiewicz, Polska. Dzieje polityczne ostatnich dwustu lat; - Józef Garliński, Polska w Drugiej Wojnie Światowej; - Marek Jekel, Wiedza w pigułce. Historia Polski; - Andrzej Paczkowski, Pół wieku dziejów Polski 1939–1989; - Krystyna Kersten, Narodziny systemu władzy; - teksty źródłowe: O co walczymy?; O co walczy

I. 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7. II. 1–7. III. 1, 2, 3.

1 h

polityczne oraz jego przewodniczącego; - nazwę władzy powstałej z inicjatywy komunistów oraz nazwisko przewodniczącego; - zasady programowe manifestu PKWN; - pierwsze działania PKWN; - nazwę i premiera Rządu Tymczasowego; - najważniejsze treści deklaracji RJN O co walczy naród polski; - zasady porozumienia Stanisława Mikołajczyka z komunistami; - nazwę rządu po zawarciu porozumienia oraz premiera i wicepremierów; - zaplecze polityczne TRJN - daty: XI 1943, 1943/44, III 1944, VII 1944, 1944/45, 28 VI 1945.

- opisać postawy Polaków wobec Armii Radzieckiej i komunistów; - analizować, porównywać i oceniać różnorodne źródła informacji; - wyjaśnić terminy i pojęcia: strefa wpływów, Polska lubelska, dekret o ochronie państwa, reforma rolna, parcelacja, nacjonalizacja.

naród polski; Manifest PKWN (Wiek XX w źródłach, oprac. Melania Sobańska-Bondaruk, Stanisław B. Lenard, s. 265–267, 270–274, 274–277).

Świat w cieniu Stalina (1945–1956)

Uczeń zna: - państwa decydujące o układzie sił na świecie po zakończeniu II wojny światowej; - najważniejsze struktury ONZ; - głównych oskarżonych i wyroki w procesie norymberskim; - przyczyny, które doprowadziły zimnej wojny; - osobę i miejsce, gdzie wygłoszono słowa o żelaznej kurtynie; - zasady doktryny Trumana; - cele i zasady planu Marshalla; - metody tworzenia obozu państw komunistycznych; - rok powstania i cele Kominformu; - rok powstania, cele i państwa założycielskie RWPG; - rok powstania, cele i państwa założycielskie Układu Warszawskiego; - etapy powstania dwóch państw niemieckich; - najważniejsze partie polityczne RFN i NRD; - najważniejsze konflikty lat 1945–1956; - rok powstania i państwa założycielskie NATO;

Uczeń potrafi: - opisać układ sił na świecie po II wojnie światowej; - przedstawić cele i struktury ONZ; - scharakteryzować genezę zimnej wojny; - opisać kształtowanie się obozu państw komunistycznych; - przedstawić kształtowanie się obozu państw zachodnich;- wymienić najważniejsze konflikty na świecie i wskazać ich związki z nowym układem sił; - opisać dzieje Niemiec w latach 1945–1956; - przedstawić początki procesu dekolonizacji; - wskazać mechanizmy działań w bloku komunistycznym; - scharakteryzować kryzys węgierski 1956 r.; - analizować różnorodne źródła informacji; - wyjaśnić terminy i pojęcia: dualistyczny podział świata, żelazna kurtyna, wolny świat, demokracja ludowa, doktryna powstrzymywania komunizmu, zbrodnie przeciwko ludzkości, dekolonizacja, Europejska

- podręcznik WSzPWN, s. 188–202, 204–208; il. 191, 192, 198, 201, 205; mapy s. 189, 194, 199, 206; wykres s. 206; - teksty źródłowe s. 209–211; - Asa Brigges, Patricia Clavin, Europa dwóch stuleci; - Paul Johnson, Historia świata (od roku 1917); - Walter Laqueur, Historia Europy 1945–1992; - Artur Patek, Jan Rydel, Janusz Józef Więc, Najnowsza historia świata; - Czarna księga komunizmu; - Bożena Bankowicz, Marek Bankowicz, Antoni Dudek, Leksykon historii XX wieku; - teksty źródłowe: przemówienie Winstona Churchilla w Fulton; plan Marshalla; wojna w Korei; karykatury polityczne (Wiek XX w źródłach, oprac. Melania Sobańska-Bondaruk, Stanisław B. Lenard, s. 301–302, 308–309, 326–327, 332–335.

I. 1, 2, 3, 4, 5, 6, 8. II. 1–7. III. 1, 2, 3.

2 h

- najważniejsze konflikty w koloniach; - skutki walki o władzę w ZSRR po śmierci Stalina; - osoby: Mao Zedonga, Kim Ir Sena, Douglasa MacArthura, Josifa Broza-Titę, Konrada Adenauera, Josepha McCarthy’ego, Ho Chi Minha, Mahatmę Gandhiego, Nikitę Chruszczowa, Dwighta Eisenhowera, Imre Nagya, Janosa Kadara, Gamala Abdel Nasera; - daty: IV 1945, VII 1945, IX 1946, 1945–1949, 1945–1954, X 1949, V 1948–II 1949, 1950–1953, III 1953, V 1953, VII 1955, X–XI 1956.

Organizacja Współpracy Gospodarczej, Europejska Wspólnota Węgla i Stali, Rada Europy, taktyka biernego oporu, tajny referat Chruszczowa, syjonizm, duch Genewy.

Świat w latach 1956–1989

Uczeń zna: - etapy integracji europejskiej;- przebieg procesu dekolonizacji; - najważniejsze konflikty polityczne i militarnych na świecie w latach 1956–1989; - płaszczyzny konfrontacji supermocarstw; - najważniejsze układy ograniczające broń taktyczną i strategiczną; - lata obrad i najważniejsze skutki Soboru Watykańskiego II; - najważniejsze problemy

Uczeń potrafi: - przedstawić integrację europejską po 1956 r.; - scharakteryzować konfrontację supermocarstw, uwzględniając najważniejsze konflikty polityczne i militarne; - opisać próby ocieplenia stosunków na linii Moskwa–Waszyngton po 1956 r.; - przedstawić problemy wewnętrzne społeczeństw amerykańskiego i radzieckiego; - opisać kryzysy wewnątrz

- podręcznik WSzPWN, s. 212–238; il. 212, 214, 215, 216, 217, 218, 219, 221, 222, 223, 225, 226, 227, 231, 232, 234, 235, mapy s. 213, 218, 227, 228; teksty źródłowe s. 238–-239; - Asa Brigges, Patricia Clavin, Europa dwóch stuleci; - Paul Johnson, Historia świata (od roku 1917); - Walter Laqueur, Historia Europy 1945–1992; - Artur Patek, Jan Rydel, Janusz Józef Więc, Najnowsza historia świata; - Czarna księga komunizmu;

I. 1, 2, 3, 4, 5, 6, 8. II. 1–7. III. 1, 2, 3.

2 h

wewnętrzne USA; - przyczyny wystąpień studenckich 1968 r.; - rok oraz cele i postanowienia Konferencji w Helsinkach; - surowce strategiczne współczesnego świata; - przyczyny konfliktu Północ–Południe; - przyczyny nowego etapu konfrontacji w latach osiemdziesiątych i jego płaszczyzny; - najważniejsze reformy Michaiła Gorbaczowa; - osoby: Roberta Schumana, Fidela Castro, Johna F. Kennedy’ego, Jana XXIII, Pawła VI, Jana Pawła II, Charlesa de Gaulle’a, Goldę Meir, Mao Zedonga, Aleksandra Dubčeka, Pol Pota, Martina Luthera Kinga, Willy Branta, Aleksandra Sołżenicyna, Andrieja Sacharowa, Richarda Nixona, Leonida Breżniewa, Jimmy’ego Cartera, Augusto Pinocheta, Zbigniewa Brzezińskiego, ajatollaha Chomeiniego, Jasera Arafata Ronalda Reagana, Margaret Thatcher, Helmuta Kohla.

obozu zachodniego i komunistycznego; - scharakteryzować chiński totalitaryzm; - przedstawić problemy i rolę Kościoła katolickiego po II wojnie światowej; - rozpoznawać postacie ważnych polityków; - omawiać problemy, wykorzystując źródła kartograficzne; - wyjaśnić terminy i pojęcia: integracja europejska Wspólnota Gospodarcza, Europejska Wspólnota Energii Atomowej, Stowarzyszenie Wolnego Handlu, mur berliński, desant w Zatoce Świń, rewolucja kulturalna, gorąca linia, doktryna Breżniewa, sobór, segregacja rasowa, dysydenci, broń taktyczna, broń strategiczna, SALT I, SALT II, raport rzymski, afera Watergate, Organizacja Wyzwolenia Palestyny, wojna Jom Kipur, rewolucja goździków, Czerwoni Khmerzy, wojny gwiezdne.

- Tomasz Schramm, Historia powszechna. Wiek XX; - Bożena Bankowicz, Marek Bankowicz, Antoni Dudek, Leksykon historii XX wieku; - źródła historyczne: traktat rzymski; proklamacja Johna F. Kennedy’ego w sprawie blokady Kuby; Haing Ngor o reżimie Czerwonych Khmerów; Ludność świata według kontynentów (Wiek XX w źródłach, oprac. Melania Sobańska-Bondaruk, Stanisław B. Lenard, s. 346, 347, 350–352, 353.

Budowa i działanie systemu

Uczeń zna: - najważniejsze osoby sądzone

Uczeń potrafi: - wskazać na mapie zmiany

- podręcznik WSzPWN, s. 242–264; il. 242, 246, 248,

I. 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7. II. 1–7.

1 h

stalinowskiego w Polsce

w procesie szesnastu oraz miesiąc i rok wydania wyroku;- skalę ofiar i zniszczeń wojennych na ziemiach polskich; - zasady i praktykę reformy rolnej i nacjonalizacji przemysłu; - strukturę władzy po utworzeniu TRJN; - partie polityczne uznane przez KRN za legalne; - najważniejsze organizacje podziemne walczące z komunistami; - formy represji „władzy ludowej” wobec przeciwników politycznych; - dokładną datę, pytania oraz oficjalne wyniki referendum; - dokładną datę i oficjalne wyniki wyborów; - zasady polityki Kościoła katolickiego wobec nowej władzy; - kierunek ewolucji działań władz wobec Kościoła katolickiego; - system partyjny powstały po 1948 r.; - metody działania komunistów wobec opozycji wewnątrzpartyjnej; - zasady komunistycznego systemu gospodarczego;

terytorialne Polski po II wojnie światowej; - scharakteryzować działania komunistów wobec społeczeństwa polskiego w latach 1945–1956; - przedstawić wpływ ZSRR na sytuację panującą w Polsce w okresie stalinowskim; - opisać reformy gospodarcze i społeczne; - scharakteryzować system władzy; - przedstawić stosunek społeczeństwa do nowej władzy; - opisać rolę Kościoła katolickiego w okresie stalinizmu; - przedstawić walkę o władzę wewnątrz obozu komunistycznego; - określić miejsce kultury w komunistycznym społeczeństwie totalitarnym; - analizować i oceniać wiarygodność różnorodnych źródeł informacji; - wyjaśnić terminy i pojęcia: reforma rolna, nacjonalizacja przemysłu, referendum, pogrom kielecki, akcja Wisła, repatriacja, ziemie odzyskane, mała konstytucja, demokracja ludowa, przewodniczący Rady

tabele s. 249, 251, 253, 254, 255, 256, 257, 258, 259, 260, 261, 263;mapa 244; teksty źródłowe s. 264–268; - Jerzy Eisler, Zarys dziejów politycznych Polski 1944–1989; - Jerzy Eisler, Andrzej Szwarc, Paweł Wieczorkiewicz, Polska. Dzieje polityczne ostatnich dwustu lat; - Andrzej Paczkowski, Pół wieku dziejów Polski 1939–1989; - Andrzej Garlicki, Stalinizm; - Krystyna Kersten, Narodziny systemu władzy; - Krystyna Kersten, Rok pierwszy;- Andrzej Micewski, Kościół–państwo w latach 1945–1989; - Andrzej Paczkowski, Stanisław Mikołajczyk; - Teresa Torańska, Oni; - Zbigniew Landau, Gospodarka Polski Ludowej; - Jacek Trznadel, Hańba domowa;- Leopold Tyrmand, Dziennik 1954; - teksty źródłowe: deklaracja ideowa PZPR (XII 1948); teksty piosenek z okresu polskiego stalinizmu; konstytucja z 1952 r. z poprawkami Stalina (Wiek XX w źródłach, oprac. Melania Sobańska-Bondaruk, Stanisław B.

III. 1, 2, 3.

- metody (ilustrowane przykładami) walki komunistów ze społeczeństwem; - system władzy ukształtowany poprzez konstytucję 1952 r.; - polityka komunistów wobec kultury polskiej; - zasady realizmu socjalistycznego; - osoby: Stanisława Mikołajczyka, abp. Stefana Sapiehę, prymasa Augusta, Hlonda, prymasa Stefana Wyszyńskiego, bp. Czesława Kaczmarka, Jana Rzepeckiego, Emila Fieldorfa, Iwana Sierowa, Władysława Gomułkę, Bolesława Bieruta, Józefa Cyrankiewicza, Jakuba Bermana, Stanisława Radkiewicza, Bolesława Piaseckiego, Konstantego Rokossowskiego; - daty: VIII 1945, I 1946, II 1947, XII 1948, 1947–1949, 1950, 22 VII 1952, 1950–1955, III 1953

Państwa, bezpieka, proces generałów, plan trzyletni, plan sześcioletni, kolektywizacja rolnictwa, księża patrioci, PAX, socrealizm, propaganda.

Lenard, s. 387–388, 391–392; 393–396; - filmy: Andrzej Wajda, Człowiek z marmuru; Ryszard Bugajski, Przesłuchanie.

Mała stabilizacja i cud gospodarczy na kredyt. Polska 1956–1980

Uczeń zna: - przyczyn odwilży w Polsce po 1953 r.; - zmiany, które nastąpiły w polskim systemie władzy w latach 1954–1956;

Uczeń potrafi: - scharakteryzować walkę o władzę w PZPR i zmiany w Polsce po śmierci Stalina; - przedstawić podobieństwa i różnice polityki wewnętrznej i

- podręcznik WSzPWN, s. 269–298; il. 269, 270, 273, 274, 276, 277, 278, 279, 281, 282, 283, 284, 287, 289, 290, 291, 293, 295, 296, 298; teksty źródłowe s. 298–305, 324–325;

I. 1–9. II. 1–7. III. 1, 2, 3

2 h

- frakcje w partii komunistycznej: (puławianie, natolińczycy); - datę i skutki poznańskiego czerwca; - miesiąc i rok oraz skutki VIII Plenum KC PZPR; - działania Władysława Gomułki na rzecz zahamowania procesów demokratyzacyjnych; - najważniejsze osoby życia kulturalnego Polski w latach 1956–1980; - działania Władysława Gomułki i Edwarda Gierka wobec Kościoła katolickiego i przedstawicieli polskiej kultury; - przyczyny i najważniejsze wydarzenia marca 1968 r. w Polsce; - przyczyny i najważniejsze wydarzenia i skutki grudnia 1970 r.; - działania Edwarda Gierka mające na celu otwarcie Polski na świat i poprawę sytuacji społeczno-gospodarczej; - zmiany w konstytucji, które nastąpiły w 1976 r.; - przyczyny, miejsca i skutki wydarzeń 1976 r.; - najważniejsze organizacje opozycyjne powstałe w latach

zagranicznej W. Gomułki i E. Gierka; - opisać postawy społeczeństwa wobec władzy komunistycznej w latach 1956–1980; - scharakteryzować różnorodne formy walki społeczeństwa z władzą; - przedstawić przyczyny i przebieg kryzysów społecznych; - scharakteryzować rolę Kościoła katolickiego w obronie niezależności społeczeństwa; - przedstawić rolę kultury w działaniach władzy i tworzeniu świadomości obywatelskiej społeczeństwa; -opisać wpływ wyboru i działań papieża na postawy społeczeństwa polskiego; - scharakteryzować znaczenie porozumień sierpniowych dla Polski i innych państw komunistycznych; - analizować i oceniać różnorodne źródła informacji;- wyjaśnić terminy i pojęcia: odwilż, poznański czerwiec, plenum październikowe, rewizjoniści, śluby jasnogórskie, list do biskupów niemieckich, obchody

- Jerzy Eisler, Zarys dziejów politycznych Polski 1944–1989; - Jerzy Eisler, Andrzej Szwarc, Paweł Wieczorkiewicz, Polska. Dzieje polityczne ostatnich dwustu lat; - Andrzej Paczkowski, Pół wieku dziejów Polski 1939–1989; - Marta Fik, Kultura polska po Jałcie; - Zofia Trojanowiczowa, Jarosław Maciejewski, Poznański Czerwiec;- Wiesław Władyka, Październik 1956; - Andrzej Micewski, Kościół–państwo w latach 1945–1989; - Zbigniew Landau, Polska Gomułki; - Paweł Machcewicz, Władysław Gomułka; Paweł Machcewicz, Polski rok 1956; - Jerzy Eisler, Marzec 1968; - Jerzy Eisler, Grudzień 1970; - Andrzej Friszke, Polska Gierka; - Stefan Wyszyński, Zapiski więzienne; - teksty źródłowe: Non possumus – memoriał episkopatu Polski; przemówienie premiera Józefa Cyrankiewicza po wydarzeniach poznańskich; pieśń o Janku z Gdyni (Wiek XX w źródłach, oprac. Melania

1976–1980; - metody represji wobec opozycji; - przyczyny strajków letnich 1980 r.; - miejsca podpisania umów społecznych na przełomie VII/VIII 1980 r.; - najważniejsze postanowienia porozumień sierpniowych; - osoby: Edwarda Ochaba, Józefa Cyrankiewicza, Mariana Spychalskiego, Mieczysława Moczara, prymasa Stefana Wyszyńskiego, abp. Karola Wojtyłę, Jana Nowaka-Jeziorańskiego, Jerzego Turowicza, Staniława Stommę, Jerzego Zawieyskiego, Leszka Kołakowskiego, Jacka Kuronia, Adama Michnika, Leszka Moczulskiego, Annę Walentynowicz, Lecha Wałęsę; - daty: 1966, III 1968, XII 1970, 1975, VI 1976, 16 X 1978, VI 1979, 31 VIII 1980.

millennium, mała stabilizacja, wydarzenia marcowe, wydarzenia grudniowe, moczarowcy, błędy i wypaczenia, Wolna Europa, proces taterników, drugi obieg wydawniczy, druga Polska, porozumienia sierpniowe, niezależne związki zawodowe.

Sobańska-Bondaruk, Stanisław B. Lenard, s. 396–397, 398–399, 405–406); - kartki na mięso, „bibuła”; - film: Andrzej Wajda, Człowiek z żelaza.

Polska po 1980 roku – ku III Rzeczypospolitej

Uczeń zna: - nazwę związku powstałego w 1980 r. i jego przywódcę; - najważniejsze kryzysy w stosunkach między Solidarnością a władzą; - I sekretarzy KC PZPR w latach 1980–1981; - nowego prymasa Polski Józefa Glempa; - dokładną datę wprowadzenia stanu wojennego oraz organu, który stał się jego najwyższą władzą; - przykłady oporu społeczeństwa wobec rygorów stanu wojennego; - polskich laureatów Nagrody Nobla lat 80. i 90.; - przyczyny i cele Okrągłego Stołu; - wyniki wyborów czerwcowych.

Uczeń potrafi: - scharakteryzować przyczyny wprowadzenia stanu wojennego i spory wokół tego wydarzenia; - przedstawić represje stanu wojennego; - opisać postawy społeczeństwa polskiego; - scharakteryzować przyczyny zwołania, rozmowy i decyzje Okrągłego Stołu; - wyjaśnić terminy i pojęcia: kryzys bydgoski, twardogłowi, stan wojenny, WRON, PRON, zomowcy, Komitet Obywatelski.

- podręcznik WSzPWN, s. 307–323, 346–348; il. 309, 311, 313, 314, 315, 318, 321, 322, 323, 346, 347; teksty źródłowe s. 325, 366–367; - Jerzy Eisler, Zarys dziejów politycznych Polski 1944–1989; - Jerzy Eisler, Andrzej Szwarc, Paweł Wieczorkiewicz, Polska. Dzieje polityczne ostatnich dwustu lat; - Andrzej Paczkowski, Pół wieku dziejów Polski 1939–1989; - Jerzy Holzer, Polska 1980–1981;Sergiusz Kowalski, Narodziny III Rzeczypospolitej; - Antoni Dudek, Reglamentowana rewolucja; - film Okrągły Stół.

I. 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7. II. 1–7. III. 1, 2, 3.

1 h

Sukcesy i porażki III Rzeczypospolitej

Uczeń zna: - osoby, które po wyborach 1989 r. objęły funkcje prezydenta, premiera, ministra spraw zagranicznych oraz ministra finansów; - najważniejsze reformy państwa i gospodarki III Rzeczypospolitej; - lata wyborów, zwycięskie ugrupowania oraz osoby premierów RP;

Uczeń potrafi: - przedstawić okoliczności powołania i najważniejsze reformy pierwszego niekomunistycznego rządu; - scharakteryzować najważniejsze zmiany polityczne, społeczne i gospodarcze po 1989 r.; - przedstawić sukcesy i porażki rządów III RP w polityce wewnętrznej i

- podręcznik WSzPWN, s. 348–366; il. 348, 350, 352, 353, 354, 356, 357, 359, 361, 362, 363, 365;wykresy s. 353, 355, 357, 361; mapa s. 359; - Sergiusz Kowalski, Narodziny III Rzeczypospolitej; - Antoni Dudek, Reglamentowana rewolucja; - Antoni Dudek, Pierwsze lata III Rzeczypospolitej; - wybrane pierwsze strony gazet

I. 1–9. II. 1–7. III. 1, 2, 3.

1 h

- lata wyborów i osoby prezydentów RP; - najważniejsze kryzysy polityczne III RP; - miesiąc i rok uchwalenia konstytucji; - najważniejsze partie polityczne polskiej sceny politycznej; - lata wstąpienia Polski do NATO i Unii Europejskiej.

zagranicznej; - wyjaśnić terminy i pojęcia: lustracja, dekomunizacja, mała konstytucja, postkomuniści, rządy postsolidarnościowe, cztery reformy systemowe.

ilustrujące ważne wydarzenia i spory; - folia – Transformacja partii politycznych w III RP.

Rozpad bipolarnego podziału świata – koniec zimnej wojny

Uczeń zna: - etapy rozpadu obozu komunistycznego; - ramy chronologiczne i postanowienia konferencji 4+2; - przyczyny i etapy rozpadu ZSRR; - najważniejsze kryzysy polityczne w Rosji; - etapy rozpadu Jugosławii i ramy chronologiczne wojny; - głównych aktorów nowej sceny międzynarodowej (państwa i ich przywódców); - najważniejsze ogniska zapalne współczesnego świata;- najważniejsze działania międzynarodowe USA jako jedynego supermocarstwa; - osoby: Michaiła Gorbaczowa, Władimira Putina, George’a Busha, Vaclava Havla, Borysa

Uczeń potrafi: - przedstawić przyczyny i przebieg rozpadu bloku komunistycznego; - opisać mechanizmy jednobiegunowego porządku światowego; - scharakteryzować najważniejsze konflikty współczesności; - przedstawić miejsce Polski we świecie na przełomie XX i XXI wieku; - wyjaśnić terminy i pojęcia: aksamitna rewolucja, plac Tian’anmen, Wspólnota Niepodległych Państw, operacja Pustynna Burza, Grupa Wyszehradzka, Trójkąt Weimarski, Al-Kaida, dżihad.

- podręcznik WSzPWN, s. 328–345; il. 328, 329, 333, 336, 339, 340, 343, 344; tabela s. 335; mapy s. 332, 334, 336, 337; - Tomasz Schramm, Historia powszechna. Wiek XX; - Bogdan Koszel, Stanisław Żerko, Słownik polityków XX wieku; - Timothy Garton Ash, Wiosna obywateli; - Michael Dobbs, Precz z Wielkim Bratem. Upadek imperium radzieckiego; - Samuel Huntington , Trzecia fala demokratyzacji; - Samuel Huntington, Wojna cywilizacji; - pierwsze strony gazet ilustrujące najważniejsze wydarzenia przełomu wieków; - fragment filmu przedstawiający atak z 11 września 2001.

I. 1, 2, 3, 4, 5, 6. II. 1–7. III. 1, 2, 3.

2 h

Jelcyna, Helmuta Kohla, Gerharda Schrödera, Jacques’a Chiraca, Osamy bin Ladena; - daty: 9 XI 1989, 3 X 1990, VII 1991, XII 1991.

Przemiany cywilizacyjne II połowy XX wieku

Uczeń zna: - najważniejsze osiągnięcia nauki i techniki II połowy XX wieku; - najważniejsze tendencje w gospodarce światowej; - najważniejsze ustroje II połowy XX wieku; - cechy charakterystyczne współczesnej demokracji; - najważniejsze nurty i ich przedstawicieli w kulturze; - główne problemy współczesnego społeczeństwa.

Uczeń potrafi: - wskazać związki między osiągnięciami nauki i techniki a gospodarką i życiem współczesnych społeczeństw; - scharakteryzować kierunki rozwoju kultury; - przedstawić i ocenić zagrożenia współczesnej cywilizacji dla życia i zdrowia człowieka; - wyjaśnić terminy i pojęcia: teoria Wielkiego Wybuchu, inżynieria genetyczna, gospodarka nakazowo-rozdzielcza, gospodarka rynkowa, liberalizm gospodarczy, epoka postindustrialna, globalizm, amerykanizacja, kultura masowa, poprawność polityczna, ekologia, terroryzm, feminizm, postępowość, trzecia droga, wojna cywilizacji, koniec historii, atomizacja, alienacja.

- podręcznik WSzPWN, s. 370–381; il. 370, 373, 375, 376, 377, 379, 380, tabela s. 381; teksty źródłowe s. 382–383; - Tomasz Schramm, Historia powszechna. Wiek XX; - Brigitte Rothlein, Morze Spokoju, 20 lipca 1969. Rewolucja naukowo techniczna; - nasz współczesny świat – kserokopie ilustracji znajdujących się w różnych podręcznikach szkolnych.

I. 4, 5, 6, 7, 8, 9. II. 1–7. III. 1, 2, 3.

1 h

Polska i świat u progu XXI wieku – szanse i zagrożenia – lekcja

Uczeń zna: - najważniejsze wiadomości dotyczące współczesnego świata;

Uczeń potrafi: - wykorzystać różnorodne źródła informacji; -postawić tezę w dyskusji;

I. 1–9. II. 1–7. III. 1, 2, 3.

1 h

powtórzeniowa - najważniejsze zasady obowiązujące w dyskusji.

- wykorzystać wiedzę w celu poparcia swojego zdania lub tezy argumentami; - polemizować z argumentami oponentów; - umiejętnie wykorzystać w dyskusji wiedzę z innych przedmiotów; - dostrzec różnorodne aspekty współczesnego świata - wykorzystać w praktyce znajomość zasad kulturalnej dyskusji.