PARTNERËT SOCIAL Roli dhe Kapacitetet e Partnerëve Social

në politikat e Edukimit/Trajnimit dhe Punësimit në Kosovë

M.A. Ahmet Kasumiahmet.kasumi@gmail.com

Partnerët Social në Kosovë

Qeveria e Kosovës (MPMS, MASHT, MTI)

Bashkimi i Sindikatave të Pavarura të Kosovës (BSPK)

Konfederata e Sindikatave të Lira të Kosovës (KSLK)

Oda Ekonomike e Kosovës (OEK)

Aleanca Kosovare e Biznesit (AKB)

Asociacionet dhe Organizatat tjera sektoriale

Kapacitetet e Partnerëve Social për rrjetëzim

OEK ka zgjeruar rrjetin e saj dhe ka qenë aktive në KTK dhe Marrëveshjen Kolektive. Ka filluar reformën institucionale

BSPK një palë e rëndësishme në dialogun social. Rol të rëndësishëm në Marrëveshjen Kolektive dhe procesin e privatizimit. Kapacitetet administrative dhe qëndrueshmëria financiare mbesin të mangëta

KSLK ka arritur deri diku të organizohet, administrativisht por

edhe në shtrirjen e saj rajonale. Mban raporte të afërta me Qeverinë dhe OEK

Korniza ligjore ndërkombëtare lidhur me dialogun social

Instrumentet kryesore ndërkombëtare:1. Konventa e ONP-së (Nr. 87) mbi Lirinë e mbledhjes në

Shoqata dhe Mbrojtjes së të Drejtës për Organizim 2. Konventa e ONP-së (Nr. 98) mbi Zbatimin e Parimeve të së

Drejtës për Organizim dhe Negocijimit Kolektiv3. Konventa e ONP-së (Nr. 144) mbi Konsultimet Trepalëshe

për Promovimin e Implementimit të Standardeve të Punës Instrumentet e BE-së:1. Strategjia Evropiane e Punësimit2. Korniza Evropiane e Kualifikimeve 3. Strategjia e Lisbonës dhe masat dhe politikat tjera të

përbashkëta të Bashkimit Evropian

Korniza ligjore vendore lidhur me dialogun social

Rregullorja 1999/24 mbi Ligjin e Aplikueshëm në Kosovë Rregullorja 2001/19 mbi Degën e Ekzekutivit të IPVQ-ve Rregullorja 2001/27 mbi Ligjin Esencial të Punës në Kosovë Udhëzimi Administrativ 17/2001 mbi Strukturën dhe Funksionimin

e Këshillit Trepalësh Konsultativ Ligji Nr. 2004/7 mbi Oden Ekonomike të Kosovës Draft-Ligji i Punës Draft-Strategjia e Punësimit në Kosovë 2008-2013 Ligji Nr. 02/L-24 për Arsimin dhe Trajnimin e të Rriturve Ligji Nr. 2002/2 mbi Arsimin Fillor dhe të Mesëm në Kosovë Ligji Nr. 2002/3 mbi Arsimin e Lartë në Kosovë Strategjia për Zhvillimin e Arsimit Para-Universitar në Kosovë Strategjia për Zhvillimin e Arsimit të Lartë në Kosovë

Kuadri institucional në nivelin qendror

Këshilli Trepalësh Konsultativ (KTK)

Këshilli i Arsimit dhe Aftësimit Profesional (KAAP)

Grupi Punues për Zhvillimin e Burimeve Njerëzore (ZHBNJ)

Grupi i Dublinit

Autoriteti Kombëtar i Kualifikimeve (AKK)?

Kuadri ligjor dhe institucional Konkluzionet dhe Rekomandimet

Është krijuar legjislacioni bazik dhe janë përcaktuar parimet themelore për dialogun social

Por, parimet duhet të definohen në mënyrë më precize, të hartohet legjislacioni sekondar dhe të formalizohen procedurat

Janë themeluar institucione të mjaftueshme për mbajtjen dhe përparimin e dialogut social. Pjesëmarrja e partnerëve është e kënaqshme kurse ndikimi i pjesshëm.

Është në barrë të Qeverisë dhe partnerëve social që ta shqyrtojnë legjislacionin aktual nga fusha e edukimit dhe punësimit:

1. t’i qartësojë rolet dhe përgjegjësitë e të gjithë niveleve dhe aktorëve social të përfshirë

2. ta përgatisin infrastrukturën ligjore që e mbështetë institucionalizimin e bashkëpunimit për të gjithë aktorët e përfshirë në sistemin e edukimit dhe punësimit

Partnerët Social dhe Arsimi dhe Aftësimi Profesional në Kosovë

Partnerët social janë të përfshirë në aktivitetet që lidhen me AAP, sidomos lidhur me përgatitjen e ligjeve, politikave dhe strategjive

Janë përforcuar kapacitet e partnerëve social, por jo në nivelin që ta iniciojnë apo udhëheqin procesin e reformës në AAP

Mungon pronësia e procesit, qëndrueshmëria dhe përkushtimi i partnerëve social

Dobësitë në planifikimin e kapaciteteve të partnerëve social reflektojnë mungesën e përfshirjes së partnerëve në aspektet kryesore të planifikimit të sistemit të AAP

Partnerët social janë përfshirë në procesin e reformimit të plan-programit edhe pse fillimisht nuk janë ftuar nga MASHT dhe MPMS gjatë procesit të zhvillimit të plan-programit

Korniza Kombëtare e Sigurimit të Cilësisë është pilotuar me sukses dhe me pjesëmarrje të palëve me interes

Mungesa e kapaciteteve njerëzore dhe teknike është emërues i përbashkët i pothuaj të gjithë partnerëve social – IPA është mjet i mirë për këtë qëllim

Të sigurohet qëndrueshmëria e partnerëve social

Partnerët Social dhe politikat e punësimit

Është themeluar Forumi Kombëtar për Udhëzimin në Karrierë i mbështetur nga Qendra Kombëtare për Udhëzimin për Karrierë (QBKUK) e cila bashkëpunon me partnerët social

Mungesa e sistemit për gjurmimin e punësimit apo edukimit të mëtejshëm, dhe braktisësve të shkollës paraqet pengesë të madhe

Mungon edukimi pas-sekondar dhe i vazhdueshëm, sikur edhe ofrimi i trajnimit, formal por edhe joformal

Partnerët social të vetëdijshëm se sistemi i AAP duhet t’i përgjigjet nevojave të tregut të punës

Projektet për gjenerimin e punësimit (masat e tregut të punës) të suksesshme por jo të mjaftueshme krahasuar me nevojat

Decentralizimi në ofrimin e politikave dhe ndarjes së përgjegjësive

Partnerët social të marrin pjesë më aktivisht në vendim-marrje, pasi që institucionet qendrore dhe lokale kanë tendencë të t’i mbajnë kompetencat vendimmarrëse për vete

Partneriteti NEP ka vënë në dukje si mund të bashkëpunojnë partnerët social lokal, për përmirësimin e ekonomisë lokale dhe krijimin e vendeve të punës

Të zhvillohen kapacitetet e partnerëve social lokal

Rezultatet e projektit LEEDAK dhe Partneriteti në Kamenicë duhet të shërbejnë si shembull për iniciativat tjera rajonale.

Roli i Partnerëve Social në programimin dhe implementimin e IPA-s

Pjesëmarrja në programimin dhe implementimin e projekteve të CARDS ka qenë shumë e ultë, për monitorimin apo sigurimin e cilësisë së projekteve as që bëhet fjalë

Projektet janë udhëhequr dhe artikuluar nga donatorët, që jo rrallë nuk i kanë reflektuar nevojat e partnerëve

Programimi i IPA-s bëhet me një pjesëmarrje më të madhe të partnerëve, pasi që edhe institucionet e Kosovës kanë rritur pronësinë në këtë proces

Partnerët social janë anëtarë të Grupit Punues të ZHBNJ, edhe pse përfshirja e tyre ka qenë vetëm simbolike

Të eksploatohet programi IPA-s Të përdoren dokumente të ndryshme të prodhuara deri më tani

për përgatitjen e projekteve konkrete

Pozicionimi ndërkombëtar i Partnerëve Social kundruall organizatave

ndërkombëtare Partnerët social janë aktiv në aderimin në organizata

ndërkombëtare dhe në shtrirjen e rrjetit OEK ka bashkëpunim të mirë me organizatat simotra në

rajon dhe Evropë BSPK është bërë anëtare e ICFTU që tash quhet ITUC. Ka

aplikuar për anëtarësim në ONP OEK, BSPK dhe Qeveria marrin pjesë në konferencat e

rregullta të ONP-së në Gjenevë. BSPK poashtu ka raporte të afërta me sindikatat në rajon dhe më gjerë

Edhe sindikatat tjera kanë zgjeruar rrjetin

Nevojat e ndërtimit të kapaciteteve të partnerëve social

Partnerëve social kanë nevojë për rritjen e kapaciteteve administrative dhe profesionale

Të ofrohen trajnime gjenerike dhe profesionale Të rriten aftësitë e Ciklit të Menaxhimit të Projekteve (PCM) Të organizohen trajnime për lobizim dhe ngritjen e fondeve,

sidomos për organizatat që kanë vështirësi ta mbajnë solvencën

Rrjetëzimi me organizatat ndërkombëtare është poashtu një çështje që mbizotëron në pyetësorë

Të organizohen trajnime më specifike nga fushat me interes (edukimi dhe punësimi)

Përfaqësimi i organizatave të punëmarrësve dhe punëdhënësve

Përfaqësimi i partnerëve në nivel kombëtar shumë i mirë (5) Përfaqësimi në nivel lokal dhe rajonal i ultë (3) Përfshirja në proceset e ZHBNJ/punësim solide (3.5) Kapaciteti për tripartizëm i ultë për shkak të mungesë së traditës Kapaciteti i brendshëm për ndikim në punësim/ZHBNJ (3.5) Kapaciteti për trajnim dhe struktura trajnuese (3.5) Sistemi i informimit të partnerëve social (2.5) Pozicionimi ndërkombëtar i partnerëve social (3) Kuadri ligjor dhe institucional (ligji i punës, ligji i AAP, KTK-KES) Dialogu dypalësh- Rregullorja 2001/27 Ligji Esencial i Punës Roli i në kornizën ligjore dhe rregullative (4)

Përfaqësimi i organizatave të punëmarrësve dhe punëdhënësve

Përfshirja në zhvillimin e politikave të punësimit dhe AAP (4) Përfaqësimi në strukturat kombëtare trepalëshe (5) Përfaqësimi në strukturat lokale trepalëshe (2) Roli në nivelin e ndërmarrësve dhe dialogun dypalësh (2) Roli kufizuar i partnerëve në themelimin dhe menaxhimin e AAP Zhvillimi i standardeve të kualifikimit-trendi konfliktit MASHT-MPMS Zhvillimi i plan-programit-Koncepti i ri modular i plan-programit Pjesëmarrja në qeverisjen/implementimin e politikave punësimit (3) Niveli i decentralizimit të përgjegjësive të punësimit/ZHBNJ (1) Përfshirja në programimin e projekteve të BE-së (1.5) Përfshirja në implementimin e projekteve të BE-së (4) ? Pozicionimi ndërkombëtar i partnerëve social (3) Nevojat e partnerëve për ndërtim të kapaciteteve (3)

Pyetje apo komente?