LUT
LUT
hn nhn v gia nh
(Lut s 22/2000/QH10 ngy 9/6/2000)
LI NI U
Gia nh l t bo ca x hi, l ci ni nui dng con ngi, l mi trng quan
trng hnh thnh v gio dc nhn cch, gp phn vo s nghip xy dng v bo v T
quc. Gia nh tt th x hi mi tt, x hi tt th gia nh cng tt.
cao vai tr ca gia nh trong i sng x hi, gi gn v pht huy truyn
thng v nhng phong tc, tp qun tt p ca dn tc Vit Nam, xa b nhng phong
tc, tp qun lc hu v hn nhn v gia nh;
nng cao trch nhim ca cng dn, Nh nc v x hi trong vic xy dng, cng
c ch hn nhn v gia nh Vit Nam;
K tha v pht trin php lut v hn nhn v gia nh Vit Nam;
Cn c vo Hin php nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam nm 1992;
Lut ny quy nh ch hn nhn v gia nh.
Chng I
NHNG QUY NH CHUNG
iu 1. Nhim v v phm vi iu chnh ca Lut hn nhn v gia nh
Lut hn nhn v gia nh c nhim v gp phn xy dng, hon thin v bo v ch
hn nhn v gia nh tin b, xy dng chun mc php l cho cch ng x ca cc thnh
vin trong gia nh, bo v quyn, li ch hp php ca cc thnh vin trong gia
nh, k tha v pht huy truyn thng o c tt p ca gia nh Vit Nam nhm xy
dng gia nh no m, bnh ng, tin b, hnh phc, bn vng.
Lut hn nhn v gia nh quy nh ch hn nhn v gia nh, trch nhim ca cng
dn, Nh nc v x hi trong vic xy dng, cng c ch hn nhn v gia nh Vit
Nam.
iu 2. Nhng nguyn tc c bn ca ch hn nhn v gia nh
1. Hn nhn t nguyn, tin b, mt v mt chng,v chng bnh ng.
2. Hn nhn gia cng dn Vit Nam thuc cc dn tc, cc tn gio, gia ngi
theo tn gio vi ngi khng theo tn gio, gia cng dn Vit Nam vi ngi nc
ngoi c tn trng v c php lut bo v.
3. V chng c ngha v thc hin chnh sch dn s v k hoch ha gia nh.
4. Cha m c ngha v nui dy con thnh cng dn c ch cho x hi; con c
ngha v knh trng, chm sc, nui dng cha m; chu c ngha v knh trng, chm
sc, phng dng ng b; cc thnh vin trong gia nh c ngha v quan tm, chm
sc, gip nhau.
5. Nh nc v x hi khng tha nhn s phn bit i x gia cc con, gia con
trai v con gi, con v con nui, con trong gi th v con ngoi gi th.
6. Nh nc, x hi v gia nh c trch nhim bo v ph n, tr em, gip cc b m
thc hin tt chc nng cao qu ca ngi m.
iu 3. Trch nhim ca Nh nc v x hi i vi hn nhn v gia nh
1. Nh nc c chnh sch, bin php to iu kin cc cng dn nam, n xc lp hn
nhn t nguyn, tin b v gia nh thc hin y chc nng ca mnh; tng cng tuyn
truyn, ph bin php lut v hn nhn v gia nh; vn ng nhn dn xa b phong
tc, tp qun lc hu v hn nhn v gia nh, pht huy truyn thng, phong tc,
tp qun tt p th hin bn sc ca mi dn tc; xy dng quan h hn nhn v gia nh
tin b.
2. C quan, t chc c trch nhim gio dc, vn ng cn b, cng chc, cc
thnh vin ca mnh v mi cng dn xy dng gia nh vn ha; thc hin t vn v hn
nhn v gia nh; kp thi ha gii mu thun trong gia nh, bo v quyn, li ch
hp php ca cc thnh vin trong gia nh.
3. Nh trng phi hp vi gia nh trong vic gio dc, tuyn truyn, ph bin
php lut v hn nhn v gia nh cho th h tr.
iu 4. Bo v ch hn nhn v gia nh
1. Quan h hn nhn v gia nh thc hin theo quy nh ca Lut ny c tn
trng v c php lut bo v.
2. Cm to hn, cng p kt hn, cn tr hn nhn t nguyn, tin b; cm kt hn
gi to, la di kt hn, ly hn; cm cng p ly hn, ly hn gi to; cm yu sch
ca ci trong vic ci hi.
Cm ngi ang c v, c chng m kt hn hoc chung sng nh v chng vi ngi
khc hoc ngi cha c v, cha c chng m kt hn hoc chung sng nh v chng vi
ngi ang c chng, c v.
Cm ngc i, hnh h ng, b, cha, m, v, chng, con, chu, anh, ch, em v
cc thnh vin khc trong gia nh.
3. Mi hnh vi vi phm php lut v hn nhn v gia nh phi c x l kp thi,
nghim minh, ng php lut.
C quan, t chc, c nhn c quyn yu cu Ta n, c quan khc c thm quyn c
bin php kp thi ngn chn v x l nghim minh i vi ngi c hnh vi vi phm
php lut v hn nhn v gia nh.
iu 5. p dng quy nh ca B lut dn s
Cc quy nh ca B lut dn s lin quan n quan h hn nhn v gia nh c p
dng i vi quan h hn nhn v gia nh trong trng hp php lut v hn nhn v
gia nh khng c quy nh.
iu 6. p dng phong tc, tp qun v hn nhn v gia nh
Trong quan h hn nhn v gia nh, nhng phong tc, tp qun th hin bn sc
ca mi dn tc m khng tri vi nhng nguyn tc quy nh ti Lut ny th c tn
trng v pht huy.
iu 7. p dng php lut v hn nhn v gia nh i vi quan h hn nhn v gia
nh c yu t nc ngoi.
1. Cc quy nh ca php lut v hn nhn v gia nh ca Cng ha x hi ch ngha
Vit Nam c p dng i vi quan h hn nhn v gia nh c yu t nc ngoi, tr trng
hp Lut ny c quy nh khc.
2. Trong trng hp iu c quc t m Cng ha x hi ch ngha Vit Nam k kt
hoc tham gia c quy nh khc vi quy nh ca Lut ny, th p dng quy nh ca
iu c quc t.
iu 8. Gii thch t ng
Trong Lut ny, cc t ng di y c hiu nh sau:
1. Ch hn nhn v gia nh l ton b nhng quy nh ca php lut v kt hn, ly
hn, ngha v v quyn gia v v chng, gia cha m v con, gia cc thnh vin
khc trong gia nh, cp dng, xc nh cha, m, con, con nui, gim h, quan h
hn nhn v gia nh c yu t nc ngoi v nhng vn khc lin quan n hn nhn v
gia nh;
2. Kt hn l vic nam v n xc lp quan h v chng theo quy nh ca php
lut v iu kin kt hn v ng k kt hn;
3. Kt hn tri php lut l vic xc lp quan h v chng c ng k kt hn nhng
vi phm iu kin kt hn do php lut quy nh;
4. To hn l vic ly v, ly chng khi mt bn hoc c hai bn cha tui kt
hn theo quy nh ca php lut;
5. Cng p kt hn l hnh vi buc ngi khc phi kt hn tri vi nguyn vng
ca h;
6. Hn nhn l quan h gia v v chng sau khi kt hn;
7. Thi k hn nhn l khong thi gian tn ti quan h v chng, tnh t ngy
ng k kt hn n ngy chm dt hn nhn;
8. Ly hn l chm dt quan h hn nhn do Ta n cng nhn hoc quyt nh theo
yu cu ca v hoc ca chng hoc c hai v chng;
9. Cng p ly hn l hnh vi buc ngi khc phi ly hn tri vi nguyn vng
ca h;
10. Gia nh l tp hp nhng ngi gn b vi nhau do hn nhn, quan h huyt
thng hoc do quan h nui dng, lm pht sinh cc ngha v v quyn gia h vi
nhau theo quy nh ca Lut ny;
11. Cp dng l vic mt ngi c ngha v ng gp tin hoc ti sn khc p ng
nhu cu thit yu ca ngi khng sng chung vi mnh m c quan h hn nhn, huyt
thng hoc nui dng trong trng hp ngi l ngi cha thnh nin, l ngi thnh
nin m khng c kh nng lao ng v khng c ti sn t nui mnh, l ngi gp kh
khn, tng thiu theo quy nh ca Lut ny;
12. Nhng ngi cng dng mu v trc h l cha, m i vi con; ng, b i vi
chu ni v chu ngoi;
13. Nhng ngi c h trong phm vi ba i l nhng ngi cng mt gc sinh ra:
cha m l i th nht; anh ch em cng cha m, cng cha khc m, cng m khc cha
l i th hai; anh ch em con ch con bc, con c con cu, con d l i th
ba;
14. Quan h hn nhn v gia nh c yu t nc ngoi l quan h hn nhn v gia
nh:
a) Gia cng dn Vit Nam v ngi nc ngoi;
b) Gia ngi nc ngoi vi nhau thng tr ti Vit Nam;
c) Gia cng dn Vit Nam vi nhau m cn c xc lp, thay i, chm dt quan
h theo php lut nc ngoi hoc ti sn lin quan n quan h nc ngoi.
Chng II
KT HN
iu 9. iu kin kt hn
Nam n kt hn vi nhau phi tun theo cc iu kin sau y:
1. Nam t hai mi tui tr ln, n t mi tm tui tr ln;
2. Vic kt hn do nam v n t nguyn quyt nh, khng bn no c p buc, la
di bn no; khng ai c cng p hoc cn tr;
3. Vic kt hn khng thuc mt trong cc trng hp cm kt hn quy nh ti iu
10 ca Lut ny.
iu 10. Nhng trng hp cm kt hn
Vic kt hn b cm trong nhng trng hp sau y:
1. Ngi ang c v hoc c chng;
2. Ngi mt nng lc hnh vi dn s;
3. Gia nhng ngi cng dng mu v trc h; gia nhng ngi c h trong phm
vi ba i;
4. Gia cha, m nui vi con nui; gia ngi tng l cha, m nui vi con
nui, b chng vi con du, m v vi con r, b dng vi con ring ca v, m k vi
con ring ca chng;
5. Gia nhng ngi cng gii tnh.
iu 11. ng k kt hn
1. Vic kt hn phi c ng k v do c quan nh nc c thm quyn (sau y gi l
c quan ng k kt hn) thc hin theo nghi thc quy nh ti iu 14 ca Lut
ny.
Mi nghi thc kt hn khng theo quy nh ti iu 14 ca Lut ny u khng c
gi tr php l.
Nam, n khng ng k kt hn m chung sng vi nhau nh v chng th khng c
php lut cng nhn l v chng.
V chng ly hn mun kt hn li vi nhau cng phi ng k kt hn.
2. Chnh ph quy nh vic ng k kt hn vng su, vng xa.
iu 12. Thm quyn ng k kt hn
y ban nhn dn x, phng, th trn ni c tr ca mt trong hai bn kt hn l
c quan ng k kt hn.
C quan i din ngoi giao, c quan lnh s Vit Nam nc ngoi l c quan ng
k kt hn gia cng dn Vit Nam vi nhau nc ngoi.
iu 13. Gii quyt vic ng k kt hn
1. Sau khi nhn giy t hp l theo quy nh ca php lut v h tch, c quan
ng k kt hn kim tra h s ng k kt hn; nu xt thy hai bn nam n c iu kin
kt hn th c quan ng k kt hn t chc ng k kt hn.
2. Trong trng hp mt bn hoc c hai bn khng iu kin kt hn th c quan
ng k kt hn t chi ng k v gii thch r l do bng vn bn; nu ngi b t chi
khng ng th c quyn khiu ni theo quy nh ca php lut.
iu 14. T chc ng k kt hn
Khi t chc ng k kt hn phi c mt hai bn nam, n kt hn. i din c quan
ng k kt hn yu cu hai bn cho bit mun t nguyn kt hn, nu hai bn ng kt
hn th i din c quan ng k kt hn trao Giy chng nhn kt hn cho hai
bn.
iu 15. Ngi c quyn yu cu hy vic kt hn tri php lut
1. Bn b cng p, b la di kt hn theo quy nh ca php lut v t tng dn s
c quyn t mnh yu cu Ta n hoc ngh Vin kim st yu cu Ta n hy vic kt hn
tri php lut do vic kt hn vi phm quy nh ti khon 2 iu 9 ca Lut
ny.
2. Vin kim st theo quy nh ca php lut v t tng dn s c quyn yu cu
Ta n hy vic kt hn tri php lut do vi phm quy nh ti khon 1 iu 9 v iu
10 ca Lut ny.
3. C nhn, c quan, t chc sau y theo quy nh ca php lut v t tng dn
s c quyn t mnh yu cu Ta n hoc ngh Vin kim st yu cu Ta n hy vic kt
hn tri php lut do vi phm quy nh ti khon 1 iu 9 v iu 10 ca Lut
ny:
a) V, chng, cha, m, con ca cc bn kt hn;
b) y ban bo v v chm sc tr em;
c) Hi lin hip ph n.
4. C nhn, c quan, t chc khc c quyn ngh Vin kim st xem xt, yu cu
Ta n hy vic kt hn tri php lut.
iu 16. Hy vic kt hn tri php lut
Theo yu cu ca c nhn, c quan, t chc quy nh ti iu 15 ca Lut ny, Ta
n xem xt v quyt nh vic hy kt hn tri php lut v gi bn sao quyt nh cho
c quan thc hin vic ng k kt hn. Cn c vo quyt nh ca Ta n, c quan ng k
kt hn xa ng k kt hn trong S ng k kt hn.
iu 17. Hu qu php l ca vic hy kt hn tri php lut
1. Khi vic kt hn tri php lut b hy th hai bn nam, n phi chm dt
quan h nh v chng.
2. Quyn li ca con c gii quyt nh trng hp cha m ly hn.
3. Ti sn c gii quyt theo nguyn tc ti sn ring ca ai th vn thuc
quyn s hu ca ngi ; ti sn chung c chia theo tha thun ca cc bn; nu
khng tha thun c th yu cu Ta n gii quyt, c tnh n cng sc ng gp ca mi
bn; u tin bo v quyn li chnh ng ca ph n v con.
Chng III
QUAN H GIA V V CHNG
iu 18. Tnh ngha v chng
V chng chung thy, thng yu, qu trng, chm sc, gip nhau, cng nhau
xy dng gia nh no m, bnh ng, tin b, hnh phc, bn vng.
iu 19. Bnh ng v ngha v v quyn gia v, chng
V, chng bnh ng vi nhau, c ngha v v quyn ngang nhau v mi mt trong
gia nh.
iu 20. La chn ni c tr ca v, chng
Ni c tr ca v, chng do v chng la chn, khng b rng buc bi phong tc,
tp qun, a gii hnh chnh.
iu 21. Tn trng danh d, nhn phm, uy tn ca v, chng
1. V, chng tn trng v gi gn danh d, nhn phm, uy tn cho nhau.
2. Cm v, chng c hnh vi ngc i, hnh h, xc phm n danh d, nhn phm,
uy tn ca nhau.
iu 22. Tn trng quyn t do tn ngng, tn gio ca v, chng
V, chng tn trng quyn t do tn ngng, tn gio ca nhau; khng c cng p,
cn tr nhau theo hoc khng theo mt tn gio no.
iu 23. Gip , to iu kin cho nhau pht trin v mi mt
V, chng cng bn bc, gip , to iu kin cho nhau chn ngh nghip; hc
tp, nng cao trnh vn ha, chuyn mn, nghip v; tham gia hot ng chnh tr,
kinh t, vn ha, x hi theo nguyn vng v kh nng ca mi ngi.
iu 24. i din cho nhau gia v, chng
1. V chng c th y quyn cho nhau xc lp, thc hin v chm dt cc giao
dch m theo quy nh ca php lut phi c s ng ca c v chng; vic y quyn phi
c lp thnh vn bn.
2. V, chng i din cho nhau khi mt bn mt nng lc hnh vi dn s m bn
kia c iu kin lm ngi gim h hoc khi mt bn b hn ch nng lc hnh vi dn s
m bn kia c Ta n ch nh lm ngi i din theo php lut cho ngi .
iu 25. Trch nhim lin i ca v, chng i vi giao dch do mt bn thc
hin
V hoc chng phi chu trch nhim lin i i vi giao dch dn s hp php do
mt trong hai ngi thc hin nhm p ng nhu cu sinh hot thit yu ca gia
nh.
iu 26. Quan h hn nhn khi mt bn b tuyn b l cht m tr v
Khi Ta n ra quyt nh hy b tuyn b mt ngi l cht theo quy nh ti iu
93 ca B lut dn s m v hoc chng ca ngi cha kt hn vi ngi khc th quan h
hn nhn ng nhin c khi phc; trong trng hp v hoc chng ca ngi kt hn vi
ngi khc th quan h hn nhn c xc lp sau c hiu lc php lut.
iu 27. Ti sn chung ca v chng
1. Ti sn chung ca v chng gm ti sn do v, chng to ra, thu nhp do
lao ng, hot ng sn xut, kinh doanh v nhng thu nhp hp php khc ca v
chng trong thi k hn nhn; ti sn m v chng c tha k chung hoc c tng cho
chung v nhng ti sn khc m v chng tha thun l ti sn chung.
Quyn s dng t m v chng c c sau khi kt hn l ti sn chung ca v chng.
Quyn s dng t m v hoc chng c c trc khi kt hn, c tha k ring ch l ti
sn chung khi v chng c tha thun.
Ti sn chung ca v chng thuc s hu chung hp nht.
2. Trong trng hp ti sn thuc s hu chung ca v chng m php lut quy
nh phi ng k quyn s hu th trong giy chng nhn quyn s hu phi ghi tn ca
c v chng.
3. Trong trng hp khng c chng c chng minh ti sn m v, chng ang c
tranh chp l ti sn ring ca mi bn th ti sn l ti sn chung.
iu 28. Chim hu, s dng, nh ot ti sn chung
1. V, chng c quyn v ngha v ngang nhau trong vic chim hu, s dng,
nh ot ti sn chung.
2. Ti sn chung ca v chng c chi dng bo m nhu cu ca gia nh, thc
hin cc ngha v chung ca v chng.
3. Vic xc lp, thc hin v chm dt giao dch dn s lin quan n ti sn
chung c gi tr ln hoc l ngun sng duy nht ca gia nh, vic dng ti sn
chung u t kinh doanh phi c v chng bn bc, tha thun, tr ti sn chung c
chia u t kinh doanh ring theo quy nh ti khon 1 iu 29 ca Lut ny.
iu 29. Chia ti sn chung trong thi k hn nhn
1. Khi hn nhn tn ti, trong trng hp v chng u t kinh doanh ring,
thc hin ngha v dn s ring hoc c l do chnh ng khc th v chng c th tha
thun chia ti sn chung; vic chia ti sn chung phi lp thnh vn bn; nu
khng tha thun c th c quyn yu cu Ta n gii quyt.
2. Vic chia ti sn chung ca v chng nhm trn trnh thc hin ngha v v
ti sn khng c php lut cng nhn.
iu 30. Hu qu chia ti sn chung ca v chng
Trong trng hp chia ti sn chung ca v chng th hoa li, li tc pht
sinh t ti sn c chia thuc s hu ring ca mi ngi; phn ti sn cn li khng
chia vn thuc s hu chung ca v chng.
iu 31. Quyn tha k ti sn gia v chng
1. V, chng c quyn tha k ti sn ca nhau theo quy nh ca php lut v
tha k.
2. Khi v hoc chng cht hoc b Ta n tuyn b l cht th bn cn sng qun l
ti sn chung ca v chng, tr trng hp trong di chc c ch nh ngi khc qun
l di sn hoc nhng ngi tha k tha thun c ngi khc qun l di sn.
3. Trong trng hp yu cu chia di sn tha k m vic chia di sn nh hng
nghim trng n i sng ca bn v hoc chng cn sng v gia nh th bn cn sng c
quyn yu cu Ta n xc nh phn di sn m nhng ngi tha k c hng nhng cha cho
chia di sn trong mt thi hn nht nh; nu ht thi hn do Ta n xc nh hoc
bn cn sng kt hn vi ngi khc th nhng ngi tha k khc c quyn yu cu Ta n
cho chia di sn tha k.
iu 32. Ti sn ring ca v, chng
1. V, chng c quyn c ti sn ring.
Ti sn ring ca v, chng gm ti sn m mi ngi c trc khi kt hn; ti sn c
tha k ring, c tng cho ring trong thi k hn nhn; ti sn c chia ring
cho v, chng theo quy nh ti khon 1 iu 29 v iu 30 ca Lut ny; dng, t
trang c nhn.
2. V, chng c quyn nhp hoc khng nhp ti sn ring vo khi ti sn
chung.
iu 33. Chim hu, s dng, nh ot ti sn ring
1. V, chng c quyn chim hu, s dng, nh ot ti sn ring ca mnh, tr
trng hp quy nh ti khon 5 iu ny.
2. V, chng t qun l ti sn ring; trong trng hp v hoc chng khng th
t mnh qun l ti sn ring v cng khng y quyn cho ngi khc qun l th bn
kia c quyn qun l ti sn .
3. Ngha v ring v ti sn ca mi ngi c thanh ton t ti sn ring ca ngi
.
4. Ti sn ring ca v, chng cng c s dng vo cc nhu cu thit yu ca gia
nh trong trng hp ti sn chung khng p ng.
5. Trong trng hp ti sn ring ca v hoc chng c a vo s dng chung m
hoa li, li tc t ti sn ring l ngun sng duy nht ca gia nh th vic nh
ot ti sn ring phi c s tha thun ca c v chng.
Chng IV
QUAN H GIA CHA M V CON
iu 34. Ngha v v quyn ca cha m
1. Cha m c ngha v v quyn thng yu, trng nom, nui dng, chm sc, bo
v quyn, li ch hp php ca con; tn trng kin ca con; chm lo vic hc tp v
gio dc con pht trin lnh mnh v th cht, tr tu v o c, tr thnh ngi con
hiu tho ca gia nh, cng dn c ch cho x hi.
2. Cha m khng c phn bit i x gia cc con, ngc i, hnh h, xc phm
con; khng c lm dng sc lao ng ca con cha thnh nin; khng c xi gic, p
buc con lm nhng vic tri php lut, tri o c x hi.
iu 35. Ngha v v quyn ca con
Con c bn phn yu qu, knh trng, bit n, hiu tho vi cha m, lng nghe
nhng li khuyn bo ng n ca cha m, gi gn danh d, truyn thng tt p ca
gia nh.
Con c ngha v v quyn chm sc, nui dng cha m.
Nghim cm con c hnh vi ngc i, hnh h, xc phm cha m.
iu 36. Ngha v v quyn chm sc, nui dng
1. Cha m c ngha v v quyn cng nhau chm sc, nui dng con cha thnh
nin hoc con thnh nin b tn tt, mt nng lc hnh vi dn s, khng c kh nng
lao ng v khng c ti sn t nui mnh.
2. Con c ngha v v quyn chm sc, nui dng cha m, c bit khi cha m m
au, gi yu, tn tt; trong trng hp gia nh c nhiu con th cc con phi cng
nhau chm sc, nui dng cha m.iu 37. Ngha v v quyn gio dc con
1. Cha m c ngha v v quyn gio dc con, chm lo v to iu kin cho con
hc tp.
Cha m to iu kin cho con c sng trong mi trng gia nh m m, ha thun;
lm gng tt cho con v mi mt; phi hp cht ch vi nh trng v cc t chc x hi
trong vic gio dc con.
2. Cha m hng dn con chn ngh; tn trng quyn chn ngh, quyn tham gia
hot ng x hi ca con.
3. Khi gp kh khn khng th t gii quyt c, cha m c th ngh c quan, t
chc hu quan gip thc hin vic gio dc con.
iu 38. Ngha v v quyn ca b dng, m k v con ring ca v hoc ca
chng
1. B dng, m k c ngha v v quyn trng nom, nui dng, chm sc, gio dc
con ring cng sng chung vi mnh theo quy nh ti cc iu 34, 36 v 37 ca
Lut ny.
2. Con ring c ngha v v quyn chm sc, nui dng b dng, m k cng sng
chung vi mnh theo quy nh ti iu 35 v iu 36 ca Lut ny.
3. B dng, m k v con ring ca v hoc ca chng khng c ngc i, hnh h,
xc phm nhau.
iu 39. i din cho con
Cha m l ngi i din theo php lut ca con cha thnh nin, con thnh nin
mt nng lc hnh vi dn s, tr trng hp con c ngi khc lm gim h hoc c ngi
khc i din theo php lut.
iu 40. Bi thng thit hi do con gy ra
Cha m phi bi thng thit hi do con cha thnh nin, con thnh nin mt
nng lc hnh vi dn s gy ra theo quy nh ti iu 611 ca B lut dn s.
iu 41. Hn ch quyn ca cha, m i vi con cha thnh nin
Khi cha, m b kt n v mt trong cc ti c xm phm sc khe, nhn phm,
danh d ca con hoc c hnh vi vi phm nghim trng ngha v trng nom, chm
sc, nui dng, gio dc con; ph tn ti sn ca con; c li sng i tru, xi
gic, p buc con lm nhng vic tri php lut, tri o c x hi th ty tng trng
hp c th Ta n c th t mnh hoc theo yu cu ca c nhn, c quan, t chc quy
nh ti iu 42 ca Lut ny ra quyt nh khng cho cha, m trng nom, chm sc,
gio dc con, qun l ti sn ring ca con hoc i din theo php lut cho con
trong thi hn t mt nm n nm nm. Ta n c th xem xt vic rt ngn thi hn
ny.
iu 42. Ngi c quyn yu cu Ta n hn ch quyn ca cha, m i vi con cha
thnh nin
1. Cha, m, ngi thn thch ca con cha thnh nin theo quy nh ca php
lut v t tng dn s c quyn t mnh yu cu Ta n hoc ngh Vin kim st yu cu
Ta n hn ch mt s quyn ca cha, m i vi con cha thnh nin.
2. Vin kim st theo quy nh ca php lut v t tng dn s c quyn yu cu
Ta n hn ch mt s quyn ca cha, m i vi con cha thnh nin.
3. C quan, t chc sau y theo quy nh ca php lut v t tng dn s c
quyn t mnh yu cu Ta n hoc ngh Vin kim st yu cu Ta n hn ch mt s quyn
ca cha, m i vi con cha thnh nin:
a) y ban bo v v chm sc tr em;
b) Hi lin hip ph n.
4. C nhn, c quan, t chc khc c quyn ngh Vin kim st xem xt, yu cu
Ta n hn ch quyn ca cha, m i vi con cha thnh nin.
iu 43. Hu qu php l ca vic cha, m b hn ch quyn i vi con cha thnh
nin
1. Trong trng hp mt trong hai ngi l cha hoc m b Ta n hn ch mt s
quyn i vi con cha thnh nin th ngi kia thc hin quyn trng nom, nui
dng, chm sc, gio dc con, qun l ti sn ring ca con v i din theo php
lut cho con.
2. Trong trng hp cha m u b Ta n hn ch quyn i vi con cha thnh nin
th vic trng nom, chm sc, gio dc con v qun l ti sn ring ca con cha
thnh nin c giao cho ngi gim h theo quy nh ca B lut dn s v Lut
ny.
3. Cha, m b Ta n hn ch quyn i vi con cha thnh nin vn phi thc hin
ngha v nui dng con.
iu 44. Quyn c ti sn ring ca con
1. Con c quyn c ti sn ring. Ti sn ring ca con bao gm ti sn c tha
k ring, c tng cho ring, thu nhp do lao ng ca con, hoa li, li tc pht
sinh t ti sn ring ca con v cc thu nhp hp php khc.
2. Con t mi lm tui tr ln cn sng chung vi cha m c ngha v chm lo i
sng chung ca gia nh; nu c thu nhp th ng gp vo cc nhu cu thit yu ca
gia nh.
iu 45. Qun l ti sn ring ca con
1. Con t mi lm tui tr ln c th t mnh qun l ti sn ring hoc nh cha
m qun l.
2. Ti sn ring ca con di mi lm tui, con mt nng lc hnh vi dn s th
do cha m qun l. Cha m c th y quyn cho ngi khc qun l ti sn ring ca
con.
3. Cha m khng qun l ti sn ring ca con trong trng hp ngi tng cho
ti sn hoc li ti sn tha k theo di chc cho ngi con ch nh ngi khc qun
l ti sn hoc nhng trng hp khc theo quy nh ca php lut.
iu 46. nh ot ti sn ring ca con cha thnh nin
1. Trong trng hp cha m qun l ti sn ring ca con di mi lm tui th c
quyn nh ot ti sn v li ch ca con, c tnh n nguyn vng ca con, nu con t
chn tui tr ln.
2. Con t mi lm tui n di mi tm tui c quyn nh ot ti sn ring; nu nh
ot ti sn c gi tr ln hoc dng ti sn kinh doanh th phi c s ng ca cha
m.
Chng V
QUAN H GIA NG B NI, NG B NGOI V CHU; GIA ANH, CH, EM V GIA CC
THNH VIN TRONG GIA NH
iu 47. Ngha v v quyn ca ng b ni, ng b ngoi v chu
1. ng b ni, ng b ngoi c ngha v v quyn trng nom, chm sc, gio dc
chu, sng mu mc v nu gng tt cho con chu. Trong trng hp chu cha thnh
nin hoc chu thnh nin b tn tt, mt nng lc hnh vi dn s, khng c kh nng
lao ng v khng c ti sn t nui mnh m khng c ngi nui dng theo quy nh ti
iu 48 ca Lut ny th ng b ni, ng b ngoi c ngha v nui dng chu.
2. Chu c bn phn knh trng, chm sc, phng dng ng b ni, ng b
ngoi.
iu 48. Ngha v v quyn ca anh, ch, em
Anh, ch, em c bn phn thng yu, chm sc, gip nhau; c ngha v v quyn
m bc, nui dng nhau trong trng hp khng cn cha m hoc cha m khng c iu
kin trng nom, nui dng, chm sc, gio dc con.
iu 49. Quan h gia cc thnh vin trong gia nh
1. Cc thnh vin cng sng chung trong gia nh u c ngha v quan tm,
gip nhau, cng nhau chm lo i sng chung ca gia nh, ng gp cng sc, tin
v ti sn khc duy tr i sng chung ph hp vi thu nhp, kh nng thc t ca
mnh.
Cc thnh vin trong gia nh c quyn c hng s chm sc, gip nhau. Quyn,
li ch hp php ca cc thnh vin trong gia nh c tn trng v c php lut bo
v.
2. Nh nc khuyn khch v to iu kin cc th h trong gia nh chm sc, gip
nhau nhm gi gn v pht huy truyn thng tt p ca gia nh Vit Nam.
Chng VI
CP DNG
iu 50. Ngha v cp dng
1. Ngha v cp dng c thc hin gia cha, m v con, gia anh ch em vi
nhau, gia ng b ni, ng b ngoi v chu, gia v v chng theo quy nh ca Lut
ny.
Ngha v cp dng khng th thay th bng ngha v khc v khng th chuyn
giao cho ngi khc.
2. Trong trng hp ngi c ngha v nui dng m trn trnh ngha v th buc
phi thc hin ngha v cp dng c quy nh ti Lut ny.
iu 51. Mt ngi cp dng cho nhiu ngi
Trong trng hp mt ngi cp dng cho nhiu ngi th ngi cp dng v nhng
ngi c cp dng tha thun vi nhau v phng thc v mc cp dng ph hp vi thu
nhp, kh nng thc t ca ngi c ngha v cp dng v nhu cu thit yu ca nhng
ngi c cp dng; nu khng tha thun c th yu cu Ta n gii quyt.
iu 52. Nhiu ngi cng cp dng cho mt ngi hoc cho nhiu ngi
Trong trng hp nhiu ngi cng c ngha v cp dng cho mt ngi hoc cho
nhiu ngi th nhng ngi ny tha thun vi nhau v phng thc v mc ng gp ph
hp vi thu nhp, kh nng thc t ca mi ngi v nhu cu thit yu ca ngi c cp
dng; nu khng tha thun c th yu cu Ta n gii quyt.
iu 53. Mc cp dng
1. Mc cp dng do ngi c ngha v cp dng v ngi c cp dng hoc ngi gim h
ca ngi tha thun cn c vo thu nhp, kh nng thc t ca ngi c ngha v cp
dng v nhu cu thit yu ca ngi c cp dng; nu khng tha thun c th yu cu
Ta n gii quyt.
2. Khi c l do chnh ng, mc cp dng c th thay i. Vic thay i mc cp
dng do cc bn tha thun; nu khng tha thun c th yu cu Ta n gii
quyt.
iu 54. Phng thc thc hin ngha v cp dng
Vic cp dng c th c thc hin nh k hng thng, hng qu, na nm, hng nm
hoc mt ln.
Cc bn c th tha thun thay i phng thc cp dng, tm ngng cp dng trong
trng hp ngi c ngha v cp dng lm vo tnh trng kh khn v kinh t m khng c
kh nng thc hin ngha v cp dng; nu khng tha thun c th yu cu Ta n gii
quyt.
iu 55. Ngi c quyn yu cu thc hin ngha v cp dng
1. Ngi c cp dng hoc ngi gim h ca ngi theo quy nh ca php lut v t
tng dn s c quyn t mnh yu cu Ta n hoc ngh Vin kim st yu cu Ta n buc
ngi khng t nguyn thc hin ngha v cp dng phi thc hin ngha v .
2. Vin kim st theo quy nh ca php lut v t tng dn s c quyn yu cu
Ta n buc ngi khng t nguyn thc hin ngha v cp dng phi thc hin ngha v
.
3. C quan, t chc sau y theo quy nh ca php lut v t tng dn s c
quyn t mnh yu cu Ta n hoc ngh Vin kim st yu cu Ta n buc ngi khng t
nguyn thc hin ngha v cp dng phi thc hin ngha v :
a) y ban bo v v chm sc tr em;
b) Hi lin hip ph n.
4. C nhn, c quan, t chc khc c quyn ngh Vin kim st xem xt, yu cu
Ta n buc ngi khng t nguyn thc hin ngha v cp dng phi thc hin ngha v
.
iu 56. Ngha v cp dng ca cha, m i vi con khi ly hn
Khi ly hn, cha hoc m khng trc tip nui con cha thnh nin hoc con
thnh nin b tn tt, mt nng lc hnh vi dn s, khng c kh nng lao ng v
khng c ti sn t nui mnh c ngha v cp dng nui con.
Mc cp dng cho con do cha, m tha thun; nu khng tha thun c th yu
cu Ta n gii quyt.
iu 57. Ngha v cp dng ca con i vi cha m
Con thnh nin khng sng chung vi cha m c ngha v cp dng cho cha m
khng c kh nng lao ng v khng c ti sn t nui mnh.
iu 58. Ngha v cp dng gia anh, ch, em
1. Trong trng hp khng cn cha m hoc cha m khng c kh nng lao ng v
khng c ti sn cp dng cho con th anh, ch thnh nin khng sng chung vi
em c ngha v cp dng cho em cha thnh nin khng c ti sn t nui mnh hoc
em thnh nin khng c kh nng lao ng v khng c ti sn t nui mnh.
2. Em thnh nin khng sng chung vi anh, ch c ngha v cp dng cho
anh, ch khng c kh nng lao ng v khng c ti sn t nui mnh.
iu 59. Ngha v cp dng gia ng b ni, ng b ngoi v chu
1. ng b ni, ng b ngoi khng sng chung vi chu c ngha v cp dng cho
chu trong trng hp chu cha thnh nin hoc chu thnh nin khng c kh nng
lao ng, khng c ti sn t nui mnh v khng c ngi cp dng theo quy nh ti
iu 58 ca Lut ny.
2. Chu thnh nin khng sng chung vi ng b ni, ng b ngoi c ngha v cp
dng cho ng b ni, ng b ngoi trong trng hp ng b khng c kh nng lao ng,
khng c ti sn t nui mnh v khng c ngi khc cp dng theo quy nh ca Lut
ny.
iu 60. Ngha v cp dng gia v v chng khi ly hn
Khi ly hn, nu bn kh khn, tng thiu c yu cu cp dng m c l do chnh
ng th bn kia c ngha v cp dng theo kh nng ca mnh.
iu 61. Chm dt ngha v cp dng
Ngha v cp dng chm dt trong cc trng hp sau y:
1. Ngi c cp dng thnh nin v c kh nng lao ng;
2. Ngi c cp dng c thu nhp hoc ti sn t nui mnh;
3. Ngi c cp dng c nhn lm con nui;
4. Ngi cp dng trc tip nui dng ngi c cp dng;
5. Ngi cp dng hoc ngi c cp dng cht;
6. Bn c cp dng sau khi ly hn kt hn vi ngi khc;
7. Cc trng hp khc theo quy nh ca php lut.
iu 62. Khuyn khch vic tr gip ca t chc, c nhn
Nh nc v x hi khuyn khch cc t chc, c nhn tr gip bng tin hoc ti sn
khc cho cc gia nh, c nhn c hon cnh c bit kh khn, tng thiu.
Chng VII
XC NH CHA, M, CON
iu 63. Xc nh cha, m
1. Con sinh ra trong thi k hn nhn hoc do ngi v c thai trong thi
k l con chung ca v chng.
Con sinh ra trc ngy ng k kt hn v c cha m tha nhn cng l con chung
ca v chng.
2. Trong trng hp cha, m khng tha nhn con th phi c chng c v phi c
Ta n xc nh.
Vic xc nh cha, m cho con c sinh ra theo phng php khoa hc do Chnh
ph quy nh.
iu 64. Xc nh con
Ngi khng c nhn l cha, m ca mt ngi c th yu cu Ta n xc nh ngi l
con mnh.
Ngi c nhn l cha, m ca mt ngi c th yu cu Ta n xc nh ngi khng phi
l con mnh.
iu 65. Quyn nhn cha, m
1. Con c quyn xin nhn cha, m ca mnh, k c trong trng hp cha, m
cht.
2. Con thnh nin xin nhn cha, khng i hi phi c s ng ca m; xin nhn
m, khng i hi phi c s ng ca cha.
iu 66. Ngi c quyn yu cu xc nh cha, m cho con cha thnh nin, con
thnh nin mt nng lc hnh vi dn s hoc xc nh con cho cha, m mt nng lc
hnh vi dn s
1. M, cha hoc ngi gim h theo quy nh ca php lut v t tng dn s c
quyn t mnh yu cu Ta n hoc ngh Vin kim st yu cu Ta n xc nh cha, m
cho con cha thnh nin, con thnh nin mt nng lc hnh vi dn s hoc xc nh
con cho cha, m mt nng lc hnh vi dn s.
2. Vin kim st theo quy nh ca php lut v t tng dn s c quyn yu cu
Ta n xc nh cha, m cho con cha thnh nin, con thnh nin mt nng lc hnh
vi dn s hoc xc nh con cho cha, m mt nng lc hnh vi dn s.
3. C quan, t chc sau y theo quy nh ca php lut v t tng dn s c
quyn t mnh yu cu Ta n hoc ngh Vin kim st yu cu Ta n xc nh cha, m
cho con cha thnh nin, con thnh nin mt nng lc hnh vi dn s hoc xc nh
con cho cha, m mt nng lc hnh vi dn s:
a) y ban bo v v chm sc tr em;
b) Hi lin hip ph n.
4. C nhn, c quan, t chc khc c quyn ngh Vin kim st xem xt, yu cu
Ta n xc nh cha, m cho con cha thnh nin, con thnh nin mt nng lc hnh
vi dn s hoc xc nh con cho cha, m mt nng lc hnh vi dn s.
Chng VIII
CON NUI
iu 67. Nui con nui
1. Nui con nui l vic xc lp quan h cha m v con gia ngi nhn nui
con nui v ngi c nhn lm con nui, bo m cho ngi c nhn lm con nui c
trng nom, nui dng, chm sc, gio dc ph hp vi o c x hi.
Mt ngi c th nhn mt hoc nhiu ngi lm con nui.
Gia ngi nhn nui con nui v ngi c nhn lm con nui c cc quyn, ngha v
ca cha m v con theo quy nh ca Lut ny.
2. Nh nc v x hi khuyn khch vic nhn tr m ci, tr b b ri, tr b tn
tt lm con nui.
3. Nghim cm li dng vic nui con nui bc lt sc lao ng, xm phm tnh
dc, mua bn tr em hoc v mc ch trc li khc.
iu 68. Ngi c nhn lm con nui
1. Ngi c nhn lm con nui phi l ngi t mi lm tui tr xung.
Ngi trn mi lm tui c th c nhn lm con nui nu l thng binh, ngi tn
tt, ngi mt nng lc hnh vi dn s hoc lm con nui ca ngi gi yu c n.
2. Mt ngi ch c th lm con nui ca mt ngi hoc ca c hai ngi l v
chng.
iu 69. iu kin i vi ngi nhn nui con nui
Ngi nhn con nui phi c cc iu kin sau y:
1. C nng lc hnh vi dn s y ;
2. Hn con nui t hai mi tui tr ln;
3. C t cch o c tt;
4. C iu kin thc t bo m vic trng nom, chm sc, nui dng, gio dc con
nui;
5. Khng phi l ngi ang b hn ch mt s quyn ca cha, m i vi con cha
thnh nin hoc b kt n m cha c xa n tch v mt trong cc ti c xm phm tnh
mng, sc khe, nhn phm, danh d ca ngi khc; ngc i hoc hnh h ng, b,
cha, m, v, chng, con, chu, ngi c cng nui dng mnh; d d, p buc hoc
cha chp ngi cha thnh nin phm php; mua bn, nh tro, chim ot tr em; cc
ti xm phm tnh dc i vi tr em; c hnh vi xi gic, p buc con lm nhng vic
tri php lut, tri o c x hi.
iu 70. V chng cng nhn nui con nui
Trong trng hp v chng cng nhn nui con nui th v chng u phi c cc iu
kin quy nh ti iu 69 ca Lut ny.
iu 71. S ng ca cha m , ngi gim h v ngi c nhn lm con nui
1. Vic nhn ngi cha thnh nin, ngi thnh nin mt nng lc hnh vi dn s
lm con nui phi c s ng bng vn bn ca cha m ca ngi ; nu cha m cht, mt
nng lc hnh vi dn s hoc khng xc nh c cha, m th phi c s ng bng vn bn
ca ngi gim h.
2. Vic nhn tr em t chn tui tr ln lm con nui phi c s ng ca tr em
.
iu 72. ng k vic nui con nui
Vic nhn nui con nui phi c c quan nh nc c thm quyn ng k v ghi vo
S h tch.
Th tc ng k vic nui con nui, giao nhn con nui c thc hin theo quy
nh ca php lut v h tch.
iu 73. T chi vic ng k nui con nui
Trong trng hp mt bn hoc cc bn khng c cc iu kin nhn nui con nui
hoc lm con nui th c quan ng k vic nui con nui t chi ng k v gii thch
r l do bng vn bn; nu cha m , ngi gim h v ngi nhn nui con nui khng
ng th c quyn khiu ni theo quy nh ca php lut.
iu 74. Quyn v ngha v gia cha m nui v con nui
Gia cha m nui v con nui c cc quyn v ngha v ca cha m v con theo
quy nh ti Lut ny, k t thi im ng k vic nui con nui.
Con lit s, con thng binh, con ca ngi c cng vi cch mng c ngi khc
nhn lm con nui vn c tip tc hng mi quyn li ca con lit s, con thng
binh, con ca ngi c cng vi cch mng.
iu 75. Thay i h, tn; xc nh dn tc ca con nui
1. Theo yu cu ca cha m nui, c quan nh nc c thm quyn quyt nh vic
thay i h, tn ca con nui.
Vic thay i h, tn ca con nui t chn tui tr ln phi c s ng ca ngi
.
Vic thay i h, tn ca con nui c thc hin theo quy nh ca php lut v h
tch.
2. Vic xc nh dn tc ca con nui c thc hin theo quy nh ti iu 30 ca
B lut dn s.
iu 76. Chm dt vic nui con nui
Theo yu cu ca nhng ngi quy nh ti iu 77 ca Lut ny, Ta n c th quyt
nh chm dt vic nui con nui trong cc trng hp sau y:
1. Cha m nui v con nui thnh nin t nguyn chm dt quan h nui con
nui;
2. Con nui b kt n v mt trong cc ti xm phm tnh mng, sc khe, nhn
phm, danh d ca cha, m nui; ngc i, hnh h cha, m nui hoc c hnh vi ph
tn ti sn ca cha, m nui;
3. Cha m nui c cc hnh vi quy nh ti khon 3 iu 67 hoc khon 5 iu 69
ca Lut ny.
iu 77. Ngi c quyn yu cu Ta n chm dt vic nui con nui
1. Con nui thnh nin, cha, m , ngi gim h ca con nui, cha, m nui
theo quy nh ca php lut v t tng dn s c quyn t mnh yu cu Ta n hoc ngh
Vin kim st yu cu Ta n ra quyt nh chm dt vic nui con nui trong cc
trng hp quy nh ti iu 76 ca Lut ny.
2. Vin kim st theo quy nh ca php lut v t tng dn s c quyn yu cu
Ta n ra quyt nh chm dt vic nui con nui trong cc trng hp quy nh ti
im 2 v im 3 iu 76 ca Lut ny.
3. C quan, t chc sau y theo quy nh ca php lut v t tng dn s c
quyn t mnh yu cu Ta n hoc ngh Vin kim st yu cu Ta n ra quyt nh chm
dt vic nui con nui trong cc trng hp quy nh ti im 2 v im 3 iu 76 ca
Lut ny:
a) y ban bo v v chm sc tr em;
b) Hi lin hip ph n.
4. C nhn, c quan, t chc khc c quyn ngh Vin kim st xem xt, yu cu
Ta n ra quyt nh chm dt vic nui con nui trong cc trng hp quy nh ti
im 2 v im 3 iu 76 ca Lut ny.
iu 78. Hu qu php l ca vic chm dt nui con nui
1. Khi chm dt vic nui con nui theo quyt nh ca Ta n, cc quyn v
ngha v gia cha m nui v con nui cng chm dt; nu con nui l ngi cha
thnh nin hoc thnh nin b tn tt, mt nng lc hnh vi dn s, khng c kh nng
lao ng v khng c ti sn t nui mnh th Ta n ra quyt nh giao ngi cho cha
m hoc c nhn, t chc trng nom, nui dng.
2. Trong trng hp con nui c ti sn ring th c nhn li ti sn ; nu con
nui c cng sc ng gp vo khi ti sn chung ca gia nh cha m nui th c trch
mt phn t khi ti sn chung theo tha thun gia con nui v cha m nui; nu
khng tha thun c th yu cu Ta n gii quyt.
3. Khi vic nui con nui chm dt, theo yu cu ca cha m hoc ca ngi lm
con nui, c quan nh nc c thm quyn quyt nh vic ngi lm con nui c ly li
h, tn m cha m t.
Chng IX
GIM H GIA CC THNH VIN TRONG GIA NH
iu 79. p dng php lut v gim h trong quan h gia nh
Khi trong gia nh c ngi cn c gim h th vic gim h c thc hin theo cc
quy nh v gim h ca B lut dn s v Lut ny.
iu 80. Cha m gim h cho con
Trong trng hp cha m cng gim h cho con thnh nin mt nng lc hnh vi
dn s th h u phi thc hin quyn v ngha v ca ngi gim h. Cha, m tha thun
vi nhau v vic i din theo php lut cho con trong cc giao dch dn s v
li ch ca con.
iu 81. Cha m c ngi gim h cho con
Trong trng hp cha m cn sng nhng khng c iu kin trc tip trng nom,
nui dng, chm sc, gio dc con cha thnh nin, con thnh nin mt nng lc
hnh vi dn s th cha m c th c ngi khc gim h cho con; cha m v ngi gim
h tha thun v vic ngi gim h thc hin mt phn hoc ton b vic gim h.
iu 82. Con ring gim h cho b dng, m k
Trong trng hp b dng, m k khng c ngi gim h theo quy nh ti iu 72
ca B lut dn s th con ring ang sng chung vi b dng, m k lm ngi gim h,
nu c iu kin lm ngi gim h.
iu 83. Gim h gia anh, ch, em
1. Trong trng hp anh, ch, em rut cn c gim h th anh, ch, em thnh
nin c nng lc hnh vi dn s tha thun c mt ngi trong s h c iu kin lm
ngi gim h.
2. Khi quyt nh cc vn lin quan n nhn thn, ti sn ca em cha thnh
nin th anh, ch l ngi gim h ca em phi tham kho kin ca nhng ngi thn
thch v kin ca em, nu em t chn tui tr ln.
iu 84. Gim h gia ng b ni, ng b ngoi v chu
1. Trong trng hp chu cn c gim h m ng b ni, ng b ngoi c iu kin lm
ngi gim h th nhng ngi ny tha thun c mt bn lm ngi gim h.
2. Chu c iu kin lm ngi gim h th phi gim h cho ng b ni, ng b
ngoi, nu ng b khng c con phng dng.
Chng X
LY HN
iu 85. Quyn yu cu Ta n gii quyt vic ly hn
1. V, chng hoc c hai ngi c quyn yu cu Ta n gii quyt vic ly
hn.
2. Trong trng hp v c thai hoc ang nui con di mi hai thng tui th
chng khng c quyn yu cu xin ly hn.
iu 86. Khuyn khch ha gii c s
Nh nc v x hi khuyn khch vic ha gii c s khi v, chng c yu cu ly
hn. Vic ha gii c thc hin theo quy nh ca php lut v ha gii c s.
iu 87. Th l n yu cu ly hn
Ta n th l n yu cu ly hn theo quy nh ca php lut v t tng dn s.
Trong trng hp khng ng k kt hn m c yu cu ly hn th Ta n th l v
tuyn b khng cng nhn quan h v chng theo quy nh ti khon 1 iu 11 ca
Lut ny; nu c yu cu v con v ti sn th gii quyt theo quy nh ti khon 2
v khon 3 iu 17 ca Lut ny.
iu 88. Ha gii ti Ta n
Sau khi th l n yu cu ly hn, Ta n tin hnh ha gii theo quy nh ca
php lut v t tng dn s.
iu 89. Cn c cho ly hn
1. Ta n xem xt yu cu ly hn, nu xt thy tnh trng trm trng, i sng
chung khng th ko di, mc ch ca hn nhn khng t c th Ta n quyt nh cho
ly hn.
2. Trong trng hp v hoc chng ca ngi b Ta n tuyn b mt tch xin ly
hn th Ta n gii quyt cho ly hn.
iu 90. Thun tnh ly hn
Trong trng hp v chng cng yu cu ly hn m ha gii ti Ta n khng thnh,
nu xt thy hai bn tht s t nguyn ly hn v tha thun v vic chia ti sn,
vic trng nom, nui dng, chm sc, gio dc con th Ta n cng nhn thun tnh
ly hn v s tha thun v ti sn v con trn c s bo m quyn li chnh ng ca v
v con; nu khng tha thun c hoc tuy c tha thun nhng khng bo m quyn li
chnh ng ca v v con th Ta n quyt nh.
iu 91. Ly hn theo yu cu ca mt bn
Khi mt bn v hoc chng yu cu ly hn m ha gii ti Ta n khng thnh th
Ta n xem xt, gii quyt vic ly hn.
iu 92. Vic trng nom, chm sc, gio dc, nui dng con sau khi ly
hn
1. Sau khi ly hn, v, chng vn c ngha v trng nom, chm sc, gio dc,
nui dng con cha thnh nin hoc thnh nin b tn tt, mt nng lc hnh vi dn
s, khng c kh nng lao ng v khng c ti sn t nui mnh.
Ngi khng trc tip nui con c ngha v cp dng nui con.
2. V, chng tha thun v ngi trc tip nui con, quyn v ngha v ca mi
bn sau khi ly hn i vi con; nu khng tha thun c th Ta n quyt nh giao
con cho mt bn trc tip nui cn c vo quyn li v mi mt ca con; nu con t
chn tui tr ln th phi xem xt nguyn vng ca con.
V nguyn tc, con di ba tui c giao cho m trc tip nui, nu cc bn
khng c tha thun khc.
iu 93. Thay i ngi trc tip nui con sau khi ly hn
V li ch ca con, theo yu cu ca mt hoc c hai bn, Ta n c th quyt nh
thay i ngi trc tip nui con.
Vic thay i ngi trc tip nui con sau khi ly hn c thc hin trong
trng hp ngi trc tip nui con khng bo m quyn li v mi mt ca con v phi
tnh n nguyn vng ca con, nu con t chn tui tr ln.
iu 94. Quyn thm nom con sau khi ly hn
Sau khi ly hn, ngi khng trc tip nui con c quyn thm nom con; khng
ai c cn tr ngi thc hin quyn ny.
Trong trng hp ngi khng trc tip nui con lm dng vic thm nom cn tr
hoc gy nh hng xu n vic trng nom, chm sc, gio dc, nui dng con th ngi
trc tip nui con c quyn yu cu Ta n hn ch quyn thm nom con ca ngi .iu
95. Nguyn tc chia ti sn khi ly hn
1. Vic chia ti sn khi ly hn do cc bn tha thun; nu khng tha thun
c th yu cu Ta n gii quyt. Ti sn ring ca bn no th thuc quyn s hu ca
bn .
2. Vic chia ti sn chung c gii quyt theo cc nguyn tc sau y:
a) Ti sn chung ca v chng v nguyn tc c chia i, nhng c xem xt hon
cnh ca mi bn, tnh trng ti sn, cng sc ng gp ca mi bn vo vic to lp,
duy tr, pht trin ti sn ny. Lao ng ca v, chng trong gia nh c coi nh
lao ng c thu nhp;
b) Bo v quyn, li ch hp php ca v, con cha thnh nin hoc thnh nin b
tn tt, mt nng lc hnh vi dn s, khng c kh nng lao ng v khng c ti sn t
nui mnh;
c) Bo v li ch chnh ng ca mi bn trong sn xut, kinh doanh v ngh
nghip cc bn c iu kin tip tc lao ng to thu nhp;
d) Ti sn chung ca v chng c chia bng hin vt hoc theo gi tr; bn no
nhn phn ti sn bng hin vt c gi tr ln hn phn mnh c hng th phi thanh
ton cho bn kia phn gi tr chnh lch.
3. Vic thanh ton ngha v chung v ti sn ca v, chng do v, chng tha
thun; nu khng tha thun c th yu cu Ta n gii quyt.
iu 96. Chia ti sn trong trng hp v chng sng chung vi gia nh m ly
hn
1. Trong trng hp v, chng sng chung vi gia nh m ly hn, nu ti sn
ca v chng trong khi ti sn chung ca gia nh khng xc nh c th v hoc
chng c chia mt phn trong khi ti sn chung ca gia nh cn c vo cng sc
ng gp ca v chng vo vic to lp, duy tr pht trin khi ti sn chung cng
nh vo i sng chung ca gia nh. Vic chia mt phn trong khi ti sn chung
do v chng tha thun vi gia nh; nu khng tha thun c th yu cu Ta n gii
quyt.
2. Trong trng hp v chng sng chung vi gia nh m ti sn ca v chng
trong khi ti sn chung ca gia nh c th xc nh c theo phn th khi ly hn,
phn ti sn ca v chng c trch ra t khi ti sn chung chia.
iu 97. Chia quyn s dng t ca v, chng khi ly hn
1. Quyn s dng t ring ca bn no th khi ly hn vn thuc v bn .
2. Vic chia quyn s dng t chung ca v chng khi ly hn c thc hin nh
sau:
a) i vi t nng nghip trng cy hng nm, nui trng thy sn, nu c hai bn
u c nhu cu v c iu kin trc tip s dng t th c chia theo tha thun ca
hai bn; nu khng tha thun c th yu cu Ta n gii quyt theo quy nh ti iu
95 ca Lut ny.
Trong trng hp ch mt bn c nhu cu v c iu kin trc tip s dng t th bn
c tip tc s dng nhng phi thanh ton cho bn kia phn gi tr quyn s dng t
m h c hng;
b) Trong trng hp v chng c quyn s dng t nng nghip trng cy hng nm,
nui trng thy sn chung vi h gia nh th khi ly hn phn quyn s dng t ca
v chng c tch ra v chia theo quy nh ti im a khon ny;
c) i vi t nng nghip trng cy lu nm, t lm nghip trng rng, t th c
chia theo quy nh ti iu 95 ca Lut ny;
d) Vic chia quyn s dng i vi cc loi t khc c thc hin theo quy nh
ca php lut v t ai v php lut dn s.
3. Trong trng hp v, chng sng chung vi gia nh m khng c quyn s dng
t chung vi h gia nh th khi ly hn quyn li ca bn khng c quyn s dng t
v khng tip tc sng chung vi gia nh c gii quyt theo quy nh ti iu 96
ca Lut ny.
iu 98. Chia nh thuc s hu chung ca v chng
Trong trng hp nh thuc s hu chung ca v chng c th chia s dng th
khi ly hn c chia theo quy nh ti iu 95 ca Lut ny; nu khng th chia c
th bn c tip tc s dng nh phi thanh ton cho bn kia phn gi tr m h c
hng.
iu 99. Gii quyt quyn li ca v, chng khi ly hn trong trng hp nh
thuc s hu ring ca mt bn
Trong trng hp nh thuc s hu ring ca mt bn c a vo s dng chung th
khi ly hn, nh vn thuc s hu ring ca ch s hu nh, nhng phi thanh ton
cho bn kia mt phn gi tr nh, cn c vo cng sc bo dng, nng cp, ci to,
sa cha nh.
Chng XI
QUAN H HN NHN V GIA NH C YU T NC NGOI
iu 100. Bo v quyn, li ch hp php ca cc bn trong quan h hn nhn v
gia nh c yu t nc ngoi
1. nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam quan h hn nhn v gia nh c yu t
nc ngoi c tn trng v bo v ph hp vi cc quy nh ca php lut Vit Nam v iu
c quc t m Cng ha x hi ch ngha Vit Nam k kt hoc tham gia.
2. Trong quan h hn nhn v gia nh vi cng dn Vit Nam, ngi nc ngoi
ti Vit Nam c hng cc quyn v c ngha v nh cng dn Vit Nam, tr trng hp
php lut Vit Nam c quy nh khc.
3. Nh nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam bo h quyn, li ch hp php ca
cng dn Vit Nam nc ngoi trong quan h hn nhn v gia nh ph hp vi php
lut Vit Nam, php lut ca nc s ti, php lut v tp qun quc t.
4. Cc quy nh ca Chng ny cng c p dng i vi quan h hn nhn v gia nh
gia cng dn Vit Nam vi nhau m mt bn hoc c hai bn nh c nc ngoi.
iu 101. p dng php lut nc ngoi i vi quan h hn nhn v gia nh c yu t
nc ngoi
Trong trng hp Lut ny, cc vn bn php lut khc ca Vit Nam c quy nh
hoc iu c quc t m Cng ha x hi ch ngha Vit Nam k kt hoc tham gia vin
dn th php lut nc ngoi c p dng, nu vic p dng khng tri vi cc nguyn tc
quy nh trong Lut ny.
Trong trng hp php lut nc ngoi dn chiu tr li php lut Vit Nam th p
dng php lut v hn nhn v gia nh Vit Nam.
iu 102. Thm quyn gii quyt cc vic v hn nhn v gia nh c yu t nc
ngoi
1. y ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc Trung ng thc hin vic ng k
kt hn, nui con nui v gim h c yu t nc ngoi theo quy nh ca Lut ny v
cc quy nh khc ca php lut Vit Nam.
Vic ng k kt hn, nui con nui, gim h gia cng dn Vit Nam c tr khu
vc bin gii vi cng dn ca nc lng ging cng c tr khu vc bin gii vi Vit
Nam do Chnh ph quy nh.
2. C quan i din ngoi giao, C quan lnh s ca Vit Nam nc ngoi thc
hin vic ng k kt hn, gii quyt cc vic v nui con nui v gim h c yu t nc
ngoi theo quy nh ca Lut ny, cc quy nh khc c lin quan ca php lut Vit
Nam v iu c quc t m Cng ha x hi ch ngha Vit Nam k kt hoc tham gia,
nu vic ng k, gii quyt khng tri vi php lut ca nc s ti; c trch nhim
thc hin vic bo h quyn, li ch hp php ca cng dn Vit Nam trong quan h
hn nhn v gia nh c yu t nc ngoi.
3. Ta n nhn dn tnh, thnh ph trc thuc Trung ng hy vic kt hn tri
php lut, gii quyt vic ly hn, cc tranh chp v quyn v ngha v ca v
chng, cha m v con, v nhn cha, m, con, nui con nui v gim h c yu t nc
ngoi, xem xt vic cng nhn hoc khng cng nhn bn n, quyt nh v hn nhn v
gia nh ca Ta n hoc c quan c thm quyn khc ca nc ngoi theo quy nh ca
Lut ny v cc quy nh khc ca php lut Vit Nam.
Ta n nhn dn huyn, qun, th x, thnh ph thuc tnh ni c tr ca cng dn
Vit Nam hy vic kt hn tri php lut, gii quyt vic ly hn, cc tranh chp
v quyn v ngha v ca v chng, cha m v con, v nhn cha, m, con, nui con
nui v gim h gia cng dn Vit Nam c tr khu vc bin gii vi cng dn ca nc
lng ging cng c tr khu vc bin gii vi Vit Nam theo quy nh ca Lut ny v
cc quy nh khc ca php lut Vit Nam.
iu 103. Kt hn c yu t nc ngoi
1. Trong vic kt hn gia cng dn Vit Nam vi ngi nc ngoi, mi bn phi
tun theo php lut ca nc mnh v iu kin kt hn; nu vic kt hn c tin hnh
ti c quan nh nc c thm quyn ca Vit Nam th ngi nc ngoi cn phi tun
theo cc quy nh ca Lut ny v iu kin kt hn.
Vic kt hn gia nhng ngi nc ngoi vi nhau ti Vit Nam trc c quan c
thm quyn ca Vit Nam phi tun theo cc quy nh ca Lut ny v iu kin kt
hn.
2. Nghim cm li dng vic kt hn c yu t nc ngoi bun bn ph n, xm phm
tnh dc i vi ph n hoc v mc ch trc li khc.
iu 104. Ly hn c yu t nc ngoi
1. Vic ly hn gia cng dn Vit Nam vi ngi nc ngoi, gia ngi nc ngoi
vi nhau thng tr ti Vit Nam c gii quyt theo quy nh ca Lut ny.
2. Trong trng hp bn l cng dn Vit Nam khng thng tr ti Vit Nam vo
thi im yu cu ly hn th vic ly hn c gii quyt theo php lut ca nc ni
thng tr chung ca v chng; nu h khng c ni thng tr chung th theo php
lut Vit Nam.
3. Vic gii quyt ti sn l bt ng sn nc ngoi khi ly hn tun theo php
lut ca nc ni c bt ng sn .
4. Bn n, quyt nh ly hn ca Ta n hoc c quan khc c thm quyn ca nc
ngoi c cng nhn ti Vit Nam theo quy nh ca php lut Vit Nam.
iu 105. Nui con nui c yu t nc ngoi
1. Ngi nc ngoi xin nhn tr em Vit Nam hoc nhn tr em nc ngoi thng
tr ti Vit Nam lm con nui phi tun theo quy nh ca Lut ny v quy nh
trong php lut ca nc m ngi l cng dn v iu kin nhn nui con nui.
Vic cng dn Vit Nam nhn tr em l ngi nc ngoi lm con nui c ng k ti
c quan c thm quyn ca nc ngoi th c cng nhn ti Vit Nam.
Nghim cm li dng vic nui con nui bc lt sc lao ng, xm phm tnh dc,
mua bn tr em hoc v mc ch trc li khc.
2. Trong trng hp vic nui con nui c yu t nc ngoi c thc hin ti Vit
Nam th quyn v ngha v gia cha m nui v con nui, vic chm dt nui con
nui c xc nh theo quy nh ca Lut ny.
Trong trng hp vic nui con nui gia cng dn Vit Nam vi ngi nc ngoi
c thc hin ti nc ngoi th quyn v ngha v gia cha m nui v con nui, vic
chm dt nui con nui c xc nh theo php lut ca nc ni thng tr ca con
nui.
iu 106. Gim h trong quan h hn nhn v gia nh c yu t nc ngoi
1. Vic gim h trong quan h hn nhn v gia nh c yu t nc ngoi c thc
hin ti Vit Nam, vic gim h c ng k ti C quan i din ngoi giao, C quan
lnh s ca Vit Nam nc ngoi phi tun theo quy nh ca Lut ny v cc quy nh
khc ca php lut Vit Nam.
2. Trong trng hp vic gim h trong quan h hn nhn v gia nh gia cng
dn Vit Nam vi ngi nc ngoi c thc hin ti nc ngoi th quyn v ngha v gia
ngi gim h v ngi c gim h c xc nh theo php lut ca nc ni thng tr ca
ngi gim h.
Chng XII
X L VI PHM
iu 107. X l vi phm php lut trong quan h hn nhn v gia nh
Ngi no vi phm cc iu kin kt hn; cn tr vic kt hn ng php lut; gi mo
giy t ng k kt hn, ng k nui con nui; hnh h, ngc i, xc phm danh d,
nhn phm ng, b, cha, m, v, chng, con v cc thnh vin khc trong gia nh;
li dng vic nui con nui trc li; khng thc hin ngha v cp dng, ngha v
gim h hoc c cc hnh vi khc vi phm php lut v hn nhn v gia nh th ty
theo tnh cht, mc vi phm m b x pht hnh chnh hoc b truy cu trch nhim
hnh s; nu gy thit hi th phi bi thng.
iu 108. X l vi phm php lut ca ngi c chc v, quyn hn
Ngi no li dng chc v, quyn hn ng k kt hn, ng k nui con nui, xc nh
cha, m, con tri php lut; vi phm thm quyn, th tc ng k kt hn, ng k
nui con nui; khng thc hin yu cu bo v quyn, li ch hp php ca cc thnh
vin trong gia nh hoc c cc hnh vi khc li dng chc v, quyn hn vi phm
php lut v hn nhn v gia nh th ty theo tnh cht, mc vi phm m b x l k
lut hoc b truy cu trch nhim hnh s; nu gy thit hi th phi bi
thng.
Chng XIII
IU KHON THI HNH
iu 109. Hiu lc thi hnh
Lut ny c hiu lc thi hnh k t ngy 01 thng 01 nm 2001.
Lut ny thay th Lut hn nhn v gia nh nm 1986.
Php lnh hn nhn v gia nh gia cng dn Vit Nam vi ngi nc ngoi ngy 02
thng 12 nm 1993 ht hiu lc k t ngy 01 thng 01 nm 2001.
iu 110. Hng dn thi hnh
Chnh ph, Ta n nhn dn ti cao, Vin kim st nhn dn ti cao trong phm
vi nhim v, quyn hn ca mnh hng dn thi hnh Lut ny.
Lut ny c Quc hi nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam kha X, k hp th 7
thng qua ngy 09 thng 6 nm 2000.
CH TCH QUC HI
Nng c Mnh
